SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar...

57
JULIO CÉSAR La Guerra Civil ANTOLOGÍA DE BELLO CIVILE JULIO CÉSAR 1 Departamento de Latín y Griego

Transcript of SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar...

Page 1: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

ANTOLOGÍA

DE BELLO CIVILE

JULIO CÉSAR

SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSARCUESTIONES GRAMATICALES

1 Departamento de Latín y Griego

Page 2: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

1. El infinitivo concertado: el que depende de un verbo principal, teniendo ambos el mismo sujeto (puedo cantar)

2. El falso relativo: tras pausa fuerte (todas menos la coma), el pronombre relativo se traducirá por un demostrativo

3. El ablativo absoluto: sustantivo/ pronombre + participio de perfecto (también presente), todo en ablativo y en el mismo género y número. Puede llevar, a su vez, complementos

4. Cum puede ser preposición (detrás llevará una palabra en ablativo) o conjunción (acompañando a un verbo en indicativo o subjuntivo)

5. Vocabulario imprescindiblePraesidium, -i: defensa, protección; puesto de guardiaMunitio, munitionis: fortificaciónCastellum, -i: fortalezaMilia pasuum, traduciremos “miles de pasos” o millas”Instituo, institui, institutum: ordenar; disponer; prepararProficiscor, proficisci, profectus sum: ir(se); marchar(se)Dilectus, dilectus (delectus, delectus): leva, reclutamientoMagnis itineribus: a marchas forzadasMitto, misi, missum: enviarEo (además del ablativo sg de is, ea, id): allí (adverbio)Eques, equitis: jinete (cfr. equitatus, -us: caballería)Pedes, peditis: soldado de infantería (cfr. pes, pedís: pie y peditatus, -us: infantería)Postero die: al día siguiente

ILIBRO PRIMERO

Durante la ausencia de César, Pompeyo y el senado han aumentado su poder en Roma; por eso, César pretende ser candidato al consulado sin abandonar su mando en la Galia y su ejército, a pesar de que esto no está permitido por las

2 Departamento de Latín y Griego

Page 3: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

leyes romanas. El 1º de enero del año 49 a. C. comenzaban sus funciones como cónsules en Roma C. Claudio Marcelo y L. Cornelio Léntulo, acérrimos enemigos de César. Ese mismo día César les envía una carta con sus propuestas. Son rechazadas en el senado, debido, sobre todo, a la intervención del cónsul Léntulo y de Escipión. Esto y la posterior desobediencia de César son el comienzo de la guerra civil. El senado decreta que "César deje el mando del ejército antes de la fecha determinada". Los tribunos de la plebe se oponen y Pompeyo comienza a organizar a sus partidarios.

Una vez disuelto el senado, Pompeyo (Pompeius, -i) llama a los senadores para animar, reñir o incitarlos, según las circunstancias

[1.3.1] Misso ad vesperum senatu, omnes qui sunt eius ordinis a Pompeio evocantur. Laudat Pompeius promptos atque in posterum confirmat, segniores castigat atque incitat.

A) Cuestiones1. ¿Qué tipo de estructura es “misso senatu”?2. ¿Qué función hace a Pompeio?3. ¿Qué tipo de oraciones son “laudat atque confirmat? Busca

otro ejemplo. B) Análisis1 del fragmento subrayado y traducción

IIEn Roma se produce una gran confusión y el senado decreta

que la república se encuentra en peligro y que debe ser defendida para que no sufra daño alguno (dent operam consules, praetores,

1 El análisis puede ser: morfológico, es decir la forma, (p. ej., puella: nominativo singular femenino), sintáctico, es decir, la función (puella: sujeto) o morfosintáctico, es decir la forma y la función. Y si sólo se dice análisis, siempre es morfosintáctico.

3 Departamento de Latín y Griego

Page 4: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

tribuni plebis, quique pro consulibus sint ad urbem, ne quid respublica detrimenti capiat). Los tribunos de la plebe2 huyen de Roma y se unen a César, que esperaba la respuesta a sus peticiones en Rávena. Pompeyo y sus aliados siguen preparando tropas. Cuando César se entera (Quibus rebus cognitis), reúne a sus soldados y les exhorta para la lucha.

Después se dirige a Rímini (Ariminum, -i, ciudad de Umbría), lo que supone traspasar los límites de su provincia y, por tanto, desobedecer el decreto del senado. Allí recibe la visita del pompeyano L. César (L. Caesar, Caesaris) y de Roscio (Roscius, -i), que traen mensajes de parte de Pompeyo (Pompeius, -i)

[1.8.1-2] (Caesar) Cognita militum voluntate, Ariminum3

cum ea legione proficiscitur ibique tribunos plebis, qui ad

eum profugerant, convenit; reliquas legiones ex hibernis 4

evocat et subsequi iubet. Eo5 L. Caesar adulescens venit,

cuius pater Caesaris erat legatus.

Vocabula: Venio, veni, ventum: venir, llegar. Pervenio, perveni, perventum: llegar a. Invenio, inveni, inventum: encontrar. Convenio, conveni, conventum: reunirse; convenir. Cognitus, -a, -um: conocido (participio de perfecto de cognosco, cognovi, cognitum: conocer)

A) Cuestiones1. En el texto aparecen dos cargos militares, ¿cuáles? ¿Qué

función tenía cada uno?

2 Diez. Eran inviolables y su mandato duraba un año. Defendían los intereses de la plebe frente a la aristocracia. Podían oponerse a las medidas tomadas por un magistrado y defender a un ciudadano oprimido.3 Ariminum, -i: Rímini (ciudad de Umbría)4 Hiberna, hibernorum: campamento de invierno5 Eo (adverbio de lugar): allí

4 Departamento de Latín y Griego

Page 5: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

2. Profugerant (línea dos) es del verbo profugio, profugi, profugitum. Sin buscar en el diccionario, ¿qué significará?

3. Localiza un ablativo absoluto, un infinitivo concertado y dos oraciones de relativo

4. Une Ea L. CaesarReliquas legioneAdulescens legiones

5. Define verbo deponente y localiza dos

B) Analiza el fragmento subrayado y traduce

IIICésar encarga a L. César (Caesar, Caesaris) y a Roscio (Roscius, -i) que transmitan a Pompeyo (Pompeius, -i) su propuesta de que ambos (César y Pompeyo) retiren su ejército de Italia para que haya unas elecciones libres

5 Departamento de Latín y Griego

Page 6: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

[1.9.5] Proficiscatur 6 Pompeius in suas provincias , ipsi7

exercitus dimittant, discedant8 in Italia omnes ab armis,

metus e civitate tollatur9, libera comitia atque omnis res

publica senatui populoque Romano permittatur10.

Vocabula: Proficiscor, proficisci, profectus sum (dpte); irse, marcharse. Exercitus, -us: ejército. Arma, -orum: armas. Civitas, civitatis: ciudad

A) Cuestiones6. ¿Provincia (provincia, -ae) es lo mismo para los romanos y para

nosotros?7. ¿Cuáles son los sujetos de proficiscatur………………………..,

dimittant……………….,discedant……………y tollatur……………………….?

8. ¿Cómo se llaman estas oraciones sin nexos, separadas por comas?

9. Si libera comitia es nominativo pl. y omnis res publica es nominativo sg., ¿por qué crees que su verbo, permittatur, va en singular?

B) Analiza el fragmento subrayado y traducIV

Los pompeyanos Roscio (Roscius, -i) y L. César (Caesar, Caesaris) llevan las instrucciones de César a Pompeyo (Pompeius, -i) que está en la ciudad de Capua (Capua, -ae). Éste los reenvía a Julio César con sus peticiones

6 Todos los verbos están en subjuntivo porque se sobreentiende que “César está dispuesto a permitir que…”7 Nominativo pl. masc., se refiere a César y Pompeyo8 Discedo discessi, discessum: alejarse, retirarse, partir9 Tollo, sustuli, sublatum: levantar, subir, quitar10 “Que se permitan elecciones libres y toda la dirección del Estado al Senado y al pueblo romano”

6 Departamento de Latín y Griego

Page 7: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

[1.10.1-2] Acceptis mandatis, Roscius cum L. Caesare Capuam pervenit ibique consules Pompeiumque invenit; (is) postulata11 Caesaris renuntiat. Illi deliberata re respondent scriptaque ad eum mandata per eos remittunt; quorum12 haec erat summa13: Caesar in Galliam reverteretur14, Arimino excederet, exercitus dimitteret;

Vocabula: Mitto, misi, missum: enviar. Remitto, remisi, remissum: enviar hacia atrás; contestar; remitir. Dimitto, dimisi, dimissum: enviar (en distintas direcciones); disolver; licenciar. Praemitto, praemisi, praemissum: enviar por delante

A) Cuestiones10. Localiza dos ablativos absolutos11. ¿Cómo podemos saber que consules es el CD de invenit y

no su sujeto? ¿Y cómo, que illi es el sujeto de respondent y no un CI?

12. Define y localiza un falso relativo. ¿Cómo se traducen?

13. Sin buscar en el diccionario, ¿qué crees que debe significar mandatum, -i?

14. Scripta es el part. pftº del verbo scribo, scribere, scripsi, scriptum. Si el participio (como el adjetivo) no va solo, ¿a quién acompaña scripta?

11 Postulatum, -i: petición12 Se refiere a mandata13 Summa, -ae: esencia; resumen14 reverteretur, excederet, dimitteret están en imperfecto de subjuntivo porque se sobreentiende un que

7 Departamento de Latín y Griego

Page 8: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

15. Si Caesar es el sujeto de reverteretur, excederet y dimitteret, ¿qué función hará exercitus?

16. El verbo dimitto (compuesto de mitto, misi, missum: enviar), como vimos, tiene distintos significados, para precisarlo tienes que fijarte en su complemento

B) Análisis del fragmento subrayado y traducción

VEl pretor, pompeyano,Termo (Termus, -i) ocupaba la ciudad de Iguvio (Iguvium, -i) con cinco cohortes y la fortificaba. César envía a Curión (Curio, Curionis) con tres cohortes, y Termo decide sacar las suyas de la ciudad y huir. Curión se apodera de Iguvio (Iguvium, -i). César lleno de confianza se dirige con sus tropas a Áuximo (Auximum, -i)

8 Departamento de Latín y Griego

Page 9: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

[1.12.1-3] (Caesar) Curionem cum tribus cohortibus, quas

Pisauri et Arimini habebat, mittit. Cuius adventu cognito

diffisus municipii voluntati15 Thermus cohortes ex urbe

reducit et profugit. Milites in itinere ab eo discedunt ac

domum revertuntur.

Vocabula: Tres, trium (dtvo y abtvo: tribus): tres. Discedo, discessi, discessum: partir, retirarse. Iter, itineris (neutro): camino, marcha

A) Cuestiones17. Define el caso locativo e identifica dos

18. ¿qué diferencia hay entre a (ab) + abtvo y ad + actvo?

B) Análisis sintáctico del fragmento subrayado y traducción

VI

Curio summa omnium voluntate16 Iguvium recepit.

Quibus rebus cognitis, confisus municipiorum

voluntatibus17 Caesar cohortes legionis XIII ex praesidiis

deducit Auximumque proficiscitur.15 “desconfiando de la adhesión del municipio”16 “con gran adhesión de todos”17 “confiando en la adhesión de los municipios”

9 Departamento de Latín y Griego

Page 10: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

a)Análisis y Traducción

VIICésar (Caesar, Caesaris) se dirige al sur. Conquista la ciudad de Fermo (Firmum,-i), que estaba defendida por el pompeyano Léntulo (Lentulus, -i); allí prepara nuevas tropas en las que incluye a los soldados que habían abandonado a Léntulo y continúa el camino hacia el centro de Italia.

[1.16] Recepto Firmo expulsoque Lentulo, Caesar

conquiri milites, qui ab eo discesserant, delectumque

10 Departamento de Latín y Griego

Page 11: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

institui iubet18; ipse unum diem ibi rei frumentariae

causa19 moratus Corfinium contendit.

A) Cuestiones19. El participio de perfecto es pasivo (suele llevar un

complemento agente), salvo el de los verbos deponentes, que no es pasivo. ¿Cómo se traducen? Busca un ejemplo

20. Sin buscar en el diccionario, deduce el significado de los participios de perfecto recepto y expulso

21. ¿Cómo puede saberse que Firmo va con recepto y Lentulo con expulso y no al revés?

22. Si Corfinio es el nombre de una ciudad, y va en acusativo, ¿qué crees que significará contendit?

B) Traducción

VIIIEn los primeros encuentros con los Pompeyanos, los exploradores de César logran despejar un puente, cerca de la ciudad de Corfinio (Corfinium,-i), que estaba ocupado por cohortes de Domicio (Domitius, -i)

Eo 20 cum venisset, cohortes V praemissae a Domitio ex oppido pontem fluminis interrumpebant, qui erat ab oppido milia passuum circiter III. Ibi cum antecursoribus Caesaris proelio commisso celeriter Domitiani a ponte repulsi se in 18 “César ordena que se busquen a los soldados que habían desertado de aquel y que se haga una leva (reclutamiento)”19 “con motivo del abastecimiento de trigo”20 (advbio. de lugar): allí

11 Departamento de Latín y Griego

Page 12: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

oppidum receperunt. Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit.

Vocabula: Proelium committere: entablar combate. Castra, -orum: campamento. Pono, posui, positum: poner. Cohors, cohortis: cohorte (cada legión estaba compuesta por diez cohortes)

A) Cuestiones23. “Cum venisset” de la línea uno y “cum antecursoribus” de

la línea tres, nos servirán para aclarar algunos valores de “cum”, ¿cuáles?

24. La preposición a (ab) + ablativo se traduce “de, desde”, pero si introduce un complemento agente, ¿cómo se traducirá? Ejemplifica estos matices en “a Domitio”, “ab oppido” y “a ponte”

25. Más matices, si a (ab) + abtvo y e (ex) + abtvo significan “de, desde”, ¿qué diferencia habría entre ex oppido (línea uno) y ab oppido (línea dos)?

26. Une los siguientes participios con sus sustantivos:Praemissae proelio

Commisso Domitiani

Repulsi legionibus

Transductis cohortes27. Del listado anterior, señala qué estructuras serían

ablativos absolutos

B) Análisis del fragmento subrayado y traducción12 Departamento de Latín y Griego

Page 13: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

IXCésar incrementa su ejército y deja partir al general pompeyano Atio (Attius, -i); fortifica el campamento y se abastece de trigo a la espera de las restantes tropas.

[1.18.4] Caesar eas cohortes cum exercitu suo coniunxit Attiumque incolumem dimisit. Caesar primis diebus castra magnis operibus munire et ex finitimis municipiis frumentum comportare reliquasque copias exspectare instituit. Eo triduo legio VIII21 ad eum venit cohortesque ex novis Galliae dilectibus XXII22 equitesque ab rege Norico circiter CCC23. 21 La legión octava22 XXII va con cohortes, 22 cohortes23 CCC va con equites, 300 jinetes

13 Departamento de Latín y Griego

Page 14: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

Vocabula: Primus, -a, -um: primero. Dies, diei: día. Instituo, institui, institutum: establecer; ordenar; decidir

A) Cuestiones28. ¿De qué verbo en forma personal dependen los infinitivos

munire, comportare y exspectare?29. Recuerda que sólo acusativo y ablativo pueden llevar

preposición. ¿Qué función hace cualquier palabra con preposición?..................................Señala todos los sintagmas preposicionales del texto

30. Señala todos los sintagmas del texto, por ejemplo, eas cohortes; exercitu suo; Attium incolumem;…

B) Análisis del fragmento subrayado y traducciónX

César pone otro campamento en otra parte de la ciudad bajo las órdenes de Curión (Curio, Curionis). Fortifica la ciudad y por esa fecha regresan los enviados a Pompeyo

Quorum adventu altera castra ad alteram oppidi partem ponit; his castris Curionem praefecit24. Reliquis diebus oppidum vallo castellisque circummunire instituit. Cuius operis maxima parte effecta eodem fere tempore missi25 a Pompeio revertuntur.

A) Cuestiones31. ¿Qué diferencia semántica hay entre castra, castrorum y

oppidum, oppidi?

24 Praeficio, praefeci, praefectum: poner al frente de (+ dtvo) a alguien (+ actvo)25 “los enviados”(es el sujeto del verbo deponente revertuntur: regresan)

14 Departamento de Latín y Griego

Page 15: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

32. Si alteram (primera línea) es del adjetivo alter, -a, -um: otro, ¿a qué sustantivo acompañará, a oppidi o a partem? …………………¿por qué?

33. Completa siguiendo el modelo: his castris; reliquis…………; cuius………….; máxima……………; eodem……………….

34. Parte effecta es un ablativo absoluto que lleva un complemento, ¿cuál?

35. “A Pompeio” es un complemento agente de ¿revertuntur o de missi?

B) Análisis morfológico del fragmento subrayado y traducción

XIEn Corfinio (Corfinium, -i) los pompeyanos enviados contra César se le unen. Léntulo (Lentulus,-i), uno de los generales de Pompeyo, parlamenta con él, y le recuerda antiguos favores para que sea generoso

[1.22.1-3] Quarta vigilia circiter Lentulus Spinther de muro cum vigiliis custodibusque nostris colloquitur; velle, si sibi fiat potestas, Caesarem convenire26. Facta potestate ex oppido mittitur […] Cum eo de salute sua agit, orat atque obsecrat ut sibi parcat, veteremque amicitiam commemorat Caesarisque in se beneficia exponit; quae erant maxima27…26 “(diciendo) que quería reunirse con César, si se le daba permiso”27 Máxima referido a beneficia

15 Departamento de Latín y Griego

Page 16: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

Vocabula: Circiter: alrededor de; aproximadamente. Facio, feci, factum: hacer. Ago, egi, actum: llevar; hacer; tratar

A) Cuestiones 36. Orat atque obsecrat ut parcat, ¿qué tipo de subordinada

es?

37. Si pono es poner, ¿qué crees que significarán: expono…..………., impono………..…., repono…………… y dispono…….……?

38. Quae (última línea) podría ser ntvo. sg. fem; ntvo. pl. fem.; ntvo. pl. neutro; o actvo. pl. neutro. ¿Cómo podemos saber que es ntvo. pl. neutro?

39. Señala los sintagmas preposicionales

40. El verbo facio, feci, factum (hacer), tiene muchos compuestos. Ya han aparecido praeficio, praefeci, praefectum (poner al frente de + dtvo) y efficio effeci, effectum (hacer; hacer del todo; ejecutar); y aparecerán conficio, confeci, confectum (hacer; formar); reficio, refeci, refectum (rehacer). Nota que la “a” de Facio, como es breve, al entrar en composición se convierte en “i”: praeficio, efficio, conficio, reficio, ¿cómo se llama ese fenómeno?

B) Análisis morfosintáctico del fragmento subrayado y traducción

16 Departamento de Latín y Griego

Page 17: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

XIICuando Pompeyo (Pompeius, -i) se entera de lo sucedido en la ciudad de Corfinio (corfinium, -i), se retira a Brindis (Brundisium, -i) y recluta tropas. El pretor L. Manlio (Manlius, -i) y el pretor Rutilio Lupo ((Rutilius, -i, Lupus, -i) huyen

[1.24.1-3] Pompeius, his rebus cognitis quae erant ad Corfinium gestae28, Luceria29 proficiscitur Canusium30

atque inde Brundisium31. Copias undique omnes ex novis dilectibus ad se cogi iubet32; (Pompeius) servos, pastores armat atque eis equos attribuit; ex his circiter CCC equites conficit. L. Manlius praetor Alba 33 cum cohortibus sex profugit, Rutilius Lupus praetor Tarracina 34

cum tribus (profugit);

28 “que habían sido hechas en Corfinio”29 Luceria, -ae: Lucera (ciudad de Apulia)30 Canusium, -i: Canosa (ciudad de Apulia)31 Brundisium, -i: Brindis (puerto de Calabria por el que Pompeyo pasó a Grecia)32 “ordena que de todas partes se reunan junto a él todas las tropas de las nuevas levas” 33 Alba, -ae: Alba (ciudad de Italia)34 Tarracina, -ae: Terracina (ciudad del Lacio)

17 Departamento de Latín y Griego

Page 18: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

A) Cuestiones41. Observa que los nombres propios que en español acaban

en –o (Pompeyo, Manlio, Rutilio, Firmo, Léntulo, etc.) en latín van todos ¿por qué declinación?

42. Alba y Tarracina (ciudades) van necesariamente en ablativo singular, ¿cómo puede saberse?

43. Para el ablativo sin preposición hay que probar siempre con tres posibilidades: “de, desde”; “con” y “en”. ¿Cuál de las tres escogerías para Alba y Tarracina?

Análisis del fragmento subrayado y traducciónXIII

César llega a Brindis (Brundisium, -i) con sus legiones, tras haber enviado previamente a las cohortes domicianas a Sicilia (Sicilia, -ae)

[1.25.1] (Caesar) His datis mandatis Brundisium cum legionibus VI pervenit, veteranis III et reliquis, quas ex novo dilectu confecerat atque in itinere compleverat; (is) Domitianas enim cohortes protinus a Corfinio in Siciliam miserat.

A) Cuestiones44. Localiza un ablativo absoluto45. Localiza dos oraciones de relativo y señala su

antecedente

46. Marca con un círculo los distintos sintagmas preposicionales. ¿Qué función hacen todos?

B) Traducción

18 Departamento de Latín y Griego

Page 19: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

XIVAnte el avance de los generales de César, Valerio (Valerius, -i) y Curión (Curio, Curionis), el pompeyano Cota (Cotta, -ae, gobernador de Cerdeña), aterrorizado huye a África

[1.30.2-4] (Caesar) Mittit in Sardiniam cum legione una Valerium legatum, in Siciliam Curionem pro praetore35

cum legionibus tribus. […] Ille (Cotta) perterritus, quod omnem provinciam consentire intellegebat, ex Sardinia in Africam profugit.

A) Cuestiones47. In puede ir con actvo o con abtvo. Busca ejemplos

48. Quod + indicativo puede introducir una oración de relativo o una oración causal (porque, puesto que), ¿Cómo podemos saber con certeza que “quod intellegebat” es causal?

B) Análisis del fragmento subrayado y traducción

35 “con rango de pretor”19 Departamento de Latín y Griego

Page 20: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

XVEl pompeyano Catón (Cato, Catonis, gobernador de Sicilia) prepara una flota con naves nuevas y viejas, y recluta ciudadanos romanos en Lucania y Brutio; igualmente exige más tropas a las ciudades de Sicilia.

Cato in Sicilia naves longas veteres reficiebat, novas (naves) civitatibus imperabat. Haec magno studio agebat. In Lucanis Brutiisque36 per legatos suos civium Romanorum delectus habebat, equitum peditumque certum numerum a civitatibus Siciliae exigebat.A) Cuestiones

49. Sigue buscando ejemplos con la preposición in y diferéncialos según vaya con acusativo o con ablativo

50. Intellegebat omnem provinciam consentire. La combinación de acusativo (toda la provincia) + infinitivo (estar de acuerdo) + un verbo introductorio de significado incompleto (comprender), ¿de qué subordinada se trata?

51. Equitum y peditum no realizan la misma función que certum numerum, ¿por qué?

36 “en Lucania y Brutio”20 Departamento de Latín y Griego

Page 21: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

B) Análisis del fragmento subrayado y traducción

XVICésar envía hacia Hispania a su legado C. Fabio (Fabius, -i) al frente de tres legiones para que le quite a Afranio (Afranius, -i, legado de Pompeyo en Hispania) el control de los pasos de los Pirineos. Así lo hace Fabio.

[1.37] (Caesar) Dum haec parat atque administrat, C. Fabium legatum cum legionibus III, quas Narbone37

circumque38 ea loca hiemandi causa39 disposuerat, in Hispaniam praemittit celeriterque saltus Pyrenaeos occupari iubet40, qui eo tempore ab L. Afranio legato praesidiis tenebantur.

A) Cuestiones52. ¿Por qué “haec” (primera línea) es un pronombre y “ea”

(segunda línea) es un adjetivo?53. En las oraciones de relativo quas… disposuerat; qui…

tenebantur; ¿cuál es el antecedente de cada una y qué función hace cada pronombre relativo?

54. Qué diferentes funciones/ matices aparecen en los ablativos eo tempore; ab L. Afranio legato; y praesidiis? ¿por qué razón(es) estos tres sintagmas en ablativo no pueden ir todos juntos?

37 Narbo, Narbonis: Narbona (ciudad del sur de Francia)38 Circum + actvo: alrededor de 39 “para pasar el invierno”40 “ordena que los pasos de los Pirineos sean ocupados rápidamente”

21 Departamento de Latín y Griego

Page 22: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

B) TraducciónXVII

Fabio se apresura y se dirige contra el ejército de Afranio

Reliquas legiones, quae longius41 hiemabant, subsequi iubet. Fabius, ut erat imperatum42, adhibita celeritate praesidium ex saltu deiecit magnisque itineribus ad exercitum Afranii contendit.

Vocabula: Reliquus, -a, -um: restante; demás. Contendo, contendi, contentum: dirigirse hacia; enfrentarse. Celeritas, celeritatis: velocidad

A) Cuestiones55. Ya hemos vistos compuesto de venio (venir, llegar), mitto

(enviar), pono (poner) y facio (hacer). Intenta deducir dos compuestos del verbo sequor, sequi, secutus sum (deponente): seguir. Por ejemplo, subsequor: seguir de cerca; persequor………………; consequor…………….

56. Si hiems, hiemis significa invierno, intenta deducir el significado del verbo hiemo (1ª) sin mirar el diccionario, claro.

B) Análisis morfosintáctico del fragmento subrayado y traducción

41 “más lejos”42 “como había sido ordenado”

22 Departamento de Latín y Griego

Page 23: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

XVIIIEl legado de César, Fabio (Fabius, -i) procura ganarse el favor de las ciudades cercanas y construye puentes sobre el río Segre (Sicoris, Sicoris, en Tarragona).

[1.40.1-2-3] Fabius finitimarum civitatum animos litteris nuntiisque temptabat. In Sicore flumine pontes effecerat duos distantes inter se milia passuum IIII. His pontibus pabulatum43 mittebat, quod ea quae citra flumen fuerant44, superioribus diebus consumpserat.

A) Cuestiones57. ¿Cómo podemos saber que el adjetivo “duos” y el

participio de presente “distantes” van con “pontes”?

58. ¿Qué tipo de subordinada es “quod…consumpserat”, sabiendo que no es de relativo, porque no hay ningún antecedente neutro singular?

B) Análisis del fragmento subrayado y traducción

XIX43 “a forrajear” (buscar comida para los animales, especialmente caballos y mulos)44 “Lo que había a este lado del río” (refiriéndose a los pastos)

23 Departamento de Latín y Griego

Page 24: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

Los pompeyanos también llevas sus bestias a forrajear. A menudo se producen enfrentamientos con los pompeyanos. Una tempestad destruye uno de los puentes

Hoc idem fere atque eadem de causa45 Pompeiani exercitus duces faciebant, crebroque46 inter se equestribus proeliis contendebant. […] subito47 vi ventorum et aquae magnitudine pons est interruptus et reliqua multitudo equitum interclusa48.

Vocabula: Dux, ducis: guía; jefe; general. Duco, duxi, ductum: guiar; conducir. Vis, vis: fuerza; violencia

A) Cuestiones59. “hoc idem Pompeiani exercitus duces faciebant”.

Necesitamos un sujeto para faciebant en ntvo pl.; “duces” puede serlo (y también actvo pl), y “Pompeiani exercitus” también (y además gtvo sg). Decide (sabiendo que “hoc idem” es el CD en actvo sg neutro).

60. ¿Qué tipo de oración es “pons interruptus est vi (ventorum) et (aquae) magnitudine”? Analízala

61. Ya vimos que duco significa guiar, conducir. Observa y deduce el significado a partir del mecanismo de composición. Si a(ab) y e significan “de, desde”, abduco……………….., educo………………..// Si in significa “a, hacia”, induco………………..// Si de significa “de, desde (arriba hacia abajo)”, deduco……………// Si re significa “hacia atrás”, reduco……………………

45 “casi esto mismo y por la misma causa”46 Crebro (adverbio): frecuentemente47 Subito (adverbio): de repente48 Interclusus, -a, -um (pert, pftº de intercludo, interclusi, interclusum): aislado

24 Departamento de Latín y Griego

Page 25: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

B) Traducción

XXCésar llega con la caballería y repara el puente, reconoce el lugar y deja algunas tropas de defensa

25 Departamento de Latín y Griego

Page 26: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

[1.41.1-2] Eo biduo49 Caesar cum equitibus DCCCC, quos sibi praesidio reliquerat50, in castra pervenit. Pons, qui fuerat tempestate interruptus, paene erat refectus; hunc noctu perfici iussit51. Ipse cognita locorum natura ponti castrisque praesidio sex cohortes reliquit atque omnia impedimenta […]

A) Cuestiones62. “Ponti castrisque praesidio… reliquit…” Para poderlo

traducir, mira la nota 5063. Localiza un ablativo absoluto. 64. Localiza el sujeto y el CD del verbo “reliquit (relinquo,

reliqui, relictum: dejar, abandonar) en la línea tres.B) Análisis del fragmento subrayado y traducción

XXICésar se pone en camino y toma posiciones cerca de Lérida (Ilerda, -ae), ciudad defendida por Afranio (Afranius, -i), y provoca la batalla

[…] (Caesar) et postero die omnibus copiis triplici instructa acie52 ad Ilerdam proficiscitur et sub castris

49 “en estos dos días”50 “había dejado en defensa de él”(César)51 “ordenó que éste (el puente) fuera terminado por la noche”52 (ablativo absoluto) “formada una triple línea”

26 Departamento de Latín y Griego

Page 27: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

Afranii constitit et ibi paulisper sub armis53 moratus facit aequo loco pugnandi potestatem54. Potestate facta, Afranius copias educit et in medio colle sub castris constituit.

a)Análisis y Traducción

XXIICuando los enemigos comprenden que no pueden conseguir víveres ni pasar el río Ebro (Hiberus, -i), buscan otras posibilidades de salir allí. Para colmo se enteran de que la caballería de César (“nuestra caballería”) atacaba a los que habían salido en busca de agua.

[1.73.1-4] Postero die duces adversariorum perturbati, quod omnem rei frumentariae55 fluminisque Hiberi spem dimiserant, de reliquis rebus consultabant. Erat unum iter, 53 “con las armas”54 Facit potestatem pugnandi: “da posibilidad de luchar”55 Res frumentaria (rei frumentariae): abastecimiento de trigo

27 Departamento de Latín y Griego

Page 28: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

Ilerdam si reverti vellent; alterum (iter), si Tarraconem peterent56. Haec consiliantibus eis nuntiantur aquatores ab equitatu premi nostro57.

Vocabula: Posterus, -a, -um: siguiente, posterior. Omnis, -e: todo. Flumen, fluminis: río.

a)Análisis y Traducción

XXIIIPor esto, colocan puestos de guardias y construyen una trinchera hasta el agua. Este trabajo se reparte entre los legados pompeyanos Petreyo (Petreius, -i) y Afranio (Afranius, -i)

(Duces) Qua re cognita crebras stationes58 disponunt equitum et cohortium alariarum59 legionariasque intericiunt cohortes vallumque 60 ex castris ad aquam ducere incipiunt, ut intra munitionem61 et sine timore et 56 “si querían regresar a Lérida, otro si se dirigían a Tarragona”57 “a los que debatían sobre estas cosas se les anuncia que los aguadores eran asediados por nuestra caballería”58 Statio, stationis: puesto de guardia59 Cohors alaria (cohortis alariae): cohorte auxiliar60 Vallum, -i: empalizada, vallado61 Munitio, munitionis: fortificación

28 Departamento de Latín y Griego

Page 29: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

sine stationibus aquari possent. Id opus inter se Petreius atque Afranius partiuntur

A) Cuestiones65. Define de nuevo verbo deponente. Localiza dos

66. ¿Puede un verbo deponente llevar CD? Si la respuesta es afirmativa, busca un ejemplo

67. Ut + subjuntivo suele introducir una subordinada sustantiva o final, ¿de qué depende? Identifica “ut… possent”

B) Análisis morfológico del fragmento subrayado y traducción

XXIVLa obra de fortificación de César va muy adelantada, pero los enemigos tratan de impedir que la termine. Por eso, César tiene que retirar a sus tropas del trabajo

[1.82.1-2] In his operibus consiliisque biduum consumitur; tertio die magna iam pars operis Caesaris processerat. Illi impediendae reliquae munitionis causa62, hora circiter VIII signo dato, legiones educunt aciemque sub castris instruunt. Caesar ab opere legiones revocat, equitatum omnem convenire iubet, aciem instruit;

62 “para impedir la restante fortificación29 Departamento de Latín y Griego

Page 30: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

Análisis del fragmento subrayado y traducción

XXVLIBRO SEGUNDO

Desde el capítulo I al XXII de este Libro II se narra el cerco y las diversas acciones militares en Marsella hasta que la ciudad se rinde a César en el cap. XXII. Los capítulos XVII a XXI, sin embargo, se refieren al final de la lucha en Hispania: allí el legado de Pompeyo, Varrón, trataba de mantenerse al lado del más poderoso, según las noticias que le llegaran. Unas veces hablaba bien de César y otras le atacaba. Creyendo que la victoria sería de Pompeyo, había hecho algunos preparativos contra César. César envía un edicto para convocar en Córdoba una reunión de todos los magistrados y nobles. Todas las ciudades obedecen y, sin ninguna lucha, Varrón se rinde y le entrega el mando de la provincia en Córdoba. César pone orden de nuevo, tanto allí como después en Tarragona.

Distintas actuaciones de César: reclutamiento, abastecimiento de trigo, construcción de naves, recaudación de dinero, etc. También envía tropas a Gades para su defensa

30 Departamento de Latín y Griego

Page 31: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

[2.18.1-7] (Caesar) Dilectum habuit tota provincia […]. Frumenti magnum numerum coegit […]. Naves longas X Gaditanis ut facerent imperavit63 […]. Pecuniam omnem omniaque ornamenta ex fano Herculis64 in oppidum Gades65 contulit; eo sex cohortes praesidii causa ex provincia misit […] A) Cuestiones

68. Si fanum, -i significa templo, ¿qué significará nuestro adjetivo profano?

69. Fero, tuli, latum: llevar. Si cum (= com/con) indica “junto con, conjuntamente”, ¿qué significará confero, contuli, collatum?

B) Análisis del fragmento subrayado y traducción

63 El orden nuestro sería: (is) imperavit Gaditanis ut naves longas X facerent 64 Hercules, -is: Hércules65 Gades, -is: Gades (Cádiz)

31 Departamento de Latín y Griego

Page 32: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

XXVICésar no tiene intención de dejar restos de la guerra en las Hispanias (citerior y ulterior)

[…] arma omnia privata ac publica in domum Gallonii66

contulit. […] Cognitis eis rebus, quae sunt gestae in citeriore Hispania, bellum parabat.[…] Caesar, etsi multis necessariisque rebus in Italiam revocabatur, tamen constituerat nullam partem belli in Hispaniis relinquere.

Análisis del fragmento subrayado y traducción

66 Gallonius, -i: Galonio (caballero romano, amigo de Domicio)32 Departamento de Latín y Griego

Page 33: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

XXVIIDesde el capítulo XXIII al final de este Libro II se cuenta la

guerra desarrollada en África por el legado de César, Curión. Allí después de una victoria naval, Curión es aclamado como imperator (general victorioso). Después de varios combates, pactos, traiciones,... finalmente es derrotado por las tropas del rey Juba y muere.

Aclamación de Curión (Curio, Curionis) como imperator y el anuncio de que llegan a la ciudad de Útica (Utica, -ae) tropas del rey númida Juba (Iuba, -ae, quien le debía su trono a Pompeyo).

[2.26] His rebus gestis, Curio se in castra ad Bagradam 67

recipit atque universi exercitus conclamatione imperator appellatur posteroque die exercitum Uticam ducit et prope oppidum castra ponit. Nondum opere castrorum perfecto equites ex statione68 nuntiant magna auxilia equitum peditumque ab rege missa Uticam venire69;

Análisis del fragmento subrayado y traducción

67 Bagrada, -ae: río Bagrada (hoy Megerda, en el norte de África)68 Statio, stationis: puesto de guardia69 (anuncia) que iban a Útica enviados por el rey grandes refuerzos de caballería e infantería

33 Departamento de Latín y Griego

Page 34: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

XXVIIIAnte la proximidad de la vanguardia del ejército de Juba (Iuba, -ae), Curión, (Curio, Curionis) desconcertado, envía jinetes para que los retengan. Retira a las legiones de las obras de fortificación y dispone el ejército para el combate

[…] eodemque tempore vis magna pulveris cernebatur […], primum agmen erat in conspectu. Novitate rei Curio permotus praemittit equites, qui primum impetum sustineant ac morentur; ipse celeriter ab opere deductis legionibus aciem instruit.

Vocabula: Impetus, -us: ataque. Opus, operis: obra. Acies, aciei: línea de batalla; ejército (en formación de batalla)

A) Cuestiones70. Localiza dos oraciones finales

71. “impetum sustineant”; sabiendo el significado de impetum, deduce sustineant

72. “aciem instruit”; sabiendo el significado de aciem, deduce instruit

B) Análisis morfosintáctico del fragmento subrayado y traducción

34 Departamento de Latín y Griego

Page 35: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

XXIXLa caballería de Curión (Curio, Curionis) entabla combate y matan a un gran número de infantes

Equitesque committunt proelium70 et […] [pedites] in fugam coniciunt equitatuque omni fere incolumi71, quod se per litora celeriter in oppidum recepit, magnum peditum numerum interficiunt.

a)Análisis y Traducción

XXXLIBRO TERCERO

70 Proelium committere: entablar combate71 “y con casi toda la caballería intacta”

35 Departamento de Latín y Griego

Page 36: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

En el Libro III (el más largo) se cuenta todo el resto de la guerra. La mayor parte de las acciones militares tienen lugar al otro lado del mar Adriático, adonde Pompeyo había huido. Especialmente importantes fueron los combates en Dyrrachium (Durazo), en los que César perdió a muchos hombres. En la batalla final de Farsalia, César vence y Pompeyo huye a Egipto, donde es asesinado por orden del Consejo de Regencia del rey niño Ptolomeo XIV.

Después de cruzar el Adriático, César envía de nuevo a Brindis (Brundisium, -i) las naves al mando del legado F. Caleno (Calenus, -i) para transportar el resto de las tropas

[3.8.1-2] Expositis72 militibus naves eadem nocte Brundisium a Caesare remittuntur, ut reliquae legiones equitatusque transportari possent. Huic officio praepositus erat73 Fufius Calenus legatus, qui celeritatem in transportandis legionibus74 adhiberet.A) Cuestiones

73. En “naves a Caesare remittuntur”, analiza sus elementos. Si “naves” puede ser ntvo pl (S) o actvo pl (CD), ¿Por qué puedes afirmar que es obligatoriamente sujeto?

74. Recuerda, ut + subjuntivo puede introducir una subordinada sustantiva o final, ¿de qué dependerá? Usa los siguientes ejemplos como pista: Ej.1 Laboro (trabajar) ut venias (venir). Ej.2 Iubeo (ordenar) ut venias. Ej.3 Iubeo hoc (esto) ut venias

72 Expono, exposui, expositum: exponer; desembarcar73 Praepono, praeposui, praepositum: poner al frente de + dtvo74 “en transportar las legiones”

36 Departamento de Latín y Griego

Page 37: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

75. El pron. relativo puede introducir una subord. final, si el verbo subordinado va en……………. Busca un ejemplo

B) Análisis del fragmento subrayado y traducción

XXXIEl río Apso (Apsus, -i) media entre los campamentos de César (Caesar, Caesaris) y Pompeyo (Pompeius, -i). César envía al legado P. Vatinio (Vatinius, -i) para que trate asuntos referentes a la paz

37 Departamento de Latín y Griego

Page 38: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

[3.19.1-2] Inter bina castra Pompeii atque Caesaris unum flumen tantum75 intererat76 Apsus, crebraque inter se colloquia milites habebant, neque ullum interim telum per pactiones loquentium 77 traiciebatur . (Caesar) Mittit P. Vatinium legatum ad ripam ipsam fluminis, qui ea, quae maxime ad pacem pertinere viderentur, ageret78…

A) Cuestiones76. El adjetivo (y participio) concuerda con un sustantivo o

pronombre en caso, género y número, pero eso no significa que tengan que ir necesariamente pegados, como sucede en bina castra, unum flumen, o ripam ipsam. Busca dos ejemplos en los que adjetivo y sustantivo aparezcan separados

77. ¿Según este texto, qué orden crees que es más normal en latín, adtvo + stvo o stvo + adjtvo?

B) Análisis del fragmento subrayado y traducción

XXXIIEl consul Escipión (Scipio, Scipionis),del bando de Pompeyo, establece su campamento cerca del campamento de Domicio (Domitius, -i), legado de César. Domicio cree que no debe rehusar el combate.

75 (adverbio) solamente76 Compuesto del verbo sum: intersum, interesse, interfui: mediar, estar en medio77 Participio del verbo loquor, loqui, locutus sum (dpte): hablar78 “para que tratase aquellas cosas que especialmente parecieran convenir a la paz”

38 Departamento de Latín y Griego

Page 39: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

[3.37.1-3] Scipio biduum castris stativis moratus79 ad flumen, quod inter eum et (inter) Domitii castra fluebat, Haliacmonem80, tertio die prima luce exercitum vado traducit et castris positis postero die mane copias ante frontem castrorum instruit. Domitius tum quoque sibi dubitandum non putavit, quin productis legionibus proelio decertaret81.

A) Cuestiones78. ¿Por qué el quod de la primera línea es relativo y no

causal?

79. Hablando de ríos (flumen, fluminis), deduce el significado de “fluebat”.

B) Traducción

XXXIIICésar adopta un plan en función del terreno. Ocupa las colinas, las fortifica y lleva las obras de fortificación desde unos castilletes a otros para rodear a Pompeyo

79 Moror, morari moratus sum (dpte): detenerse (cfr. mora, demora, demorarse)80 Haliacmo, Haliacmonis: Haliacmón (río de Macedonia)81 “entonces Domicio pensó también que no debía dudarse por él que, sacadas las legiones, luchara en combate”

39 Departamento de Latín y Griego

Page 40: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

[3.43.1-2] Quibus rebus cognitis, Caesar consilium capit ex 82 loci natura . Erant enim circum castra Pompeii permulti editi atque asperi colles. (Is) Hos primum83 praesidiis tenuit castellaque ibi communit. Inde84, ut loci cuiusque natura ferebat85, ex castello in castellum perducta munitione86 circumvallare Pompeium instituit

A) Cuestiones80. ¿Con quién van permulti, editi atque asperi?81. Valores de ut + indtvo. Busca un ejemplo

82. Define y localiza un infinitivo concertado

B) Análisis del fragmento subrayado y traducción

XXXIVPompeyo construye torres, hace otras obras y protege aquella parte del campamento con manteletes. Ante determinadas dificultades, retira el ejército del campamento a antiguas fortificaciones

[3.54] Pompeius noctu magnis additis munitionibus, reliquis diebus turres exstruxit, et in altitudinem pedum XV effectis operibus, vineis eam partem castrorum obtexit. Et,

82 Ex (+ abtvo): de, desde; a partir de; según83 (adverbio) en primer lugar84 (adverbio) luego85 “según lo permitía la naturaleza de cada lugar”86 “llevada la fortificación”

40 Departamento de Latín y Griego

Page 41: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

quinque intermissis diebus, alteram noctem subnubilam nactus87, obstructis omnibus castrorum portis et ad impediendum88obicibus obiectis, tertia inita vigilia, silentio exercitum eduxit et se in antiquas munitiones recepit.A) Cuestiones

83. Traduce los siguientes ablativos absolutos:Magnis (grande) additis (añadir) munitionibus (fortificación)Effectis (hacer) operibus (obra)Quinque (cinco) intermissis (pasar) diebus (día)Obstructis (obstruir) omnibus (todo) portis (puerta)Obicibus (obstáculo) obiectis (colocar)Tertia (tercera) inita (empezar) vigilia (guardia)

84. Completa la traducción de estos tres ab. abs. con sus correspondientes complementos:Noctu (noche) magnis additis munitionibus In altitudinem (altura) pedum (pie) XV (quince) effectis operibus Obstructis omnibus castrorum (campamento) portis

B) Análisis del fragmento subrayado y traducciónXXXV

Pompeyo (Pompeius, -i),tras llegar a Tesalia (Thessalia, -ae) da las gracias (agit gratias) a su ejército por una victoria conseguida y quiere que Escipión (Scipio, Scipionis) y sus soldados participen de esta victoria y del botín

87 (participio de perfecto de nanciscor, dpte: hallar, encontrar) se refiere a Pompeyo88 “para impedir (la entrada)”

41 Departamento de Latín y Griego

Page 42: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

[3.82.1] Pompeius paucis post diebus in Thessaliam pervenit, contionatusque89 apud cunctum exercitum, suis90

agit gratias, Scipionis milites cohortatur ut, parta iam victoria, praedae ac praemiorum velint esse participes91, receptisque omnibus in una castra legionibus suum cum Scipione honorem partitur…

A Cuestiones85. Localiza un ablativo absoluto con su complemento86. Suum es un adjetivo (suus, sua, suum: su; suyo), ¿a quién

acompaña?

B) Traducción

XXXVIHuida de Pompeyo (Pompeius, -i) cuando ve que los soldados de César (“los nuestros”) están ya dentro de su campamento. Va hacia Larisa (Larissa, -ae, ciudad de Tesalia) no se detiene allí, y junto con otros huidos de los suyos embarca en una nave de carga

89 Contionor (1ª), dpte: pronunciar una arenga90 “a los suyos”91 “anima a los soldados de Escipión a que, conseguida ya la victoria, quieran ser partícipes del botín y de los premios

42 Departamento de Latín y Griego

Page 43: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

[3.96.3-4] Pompeius, iam cum intra vallum nostri versarentur, equum nactus, detractis insignibus imperatoris92, decumana porta se ex castris eiecit protinusque93 equo citato Larissam contendit. Neque ibi constitit, sed eadem celeritate, paucos suos ex fuga nactus, nocturno itinere non intermisso94, comitatu equitum XXX ad mare pervenit navemque frumentariam conscendit…

a)Análisis y Traducción

XXXVIIDespués de la victoria en Farsalia (9 de agosto, 48 a.C. en Grecia central), César perdona la vida a los soldados vencidos. Estos le suplican por sus vidas y él los tranquiliza y ordena a sus soldados que no se les haga ningún daño

[3.98.1-2] Caesar prima luce omnes eos, qui in monte consederant, ex superioribus locis in planitiem descendere 92 “encontrándose los nuestros dentro de la empalizada, consiguiendo un caballo, retiradas las insignias de general…”93 Protinus (advbio): rápidamente; en línea recta94 Intermitto, intermisi, intermissum: poner en medio; interrumpir

43 Departamento de Latín y Griego

Page 44: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

atque arma proicere iussit. Quod ubi sine recusatione fecerunt passisque palmis proiecti ad terram95 flentes ab eo salutem petiverunt, consolatus96 consurgere iussit et pauca apud eos de lenitate sua locutus, quo minore essent timore97, omnes conservavit militibusque suis commendavit ne qui98 eorum violaretur…A) Cuestiones

87. Rodea con un círculo los distintos sintagmas preposicionales

88. “quod ubi sine recusatione fecerunt”, si lo ordenáramos según nuestro criterio (= S + V + CD + CI + CC), ¿cómo quedaría?

89. Aparece dos veces el verbo iubeo (iubeo, iussi, iussum: ordenar, mandar) con infinitivos concertados, localízalos

90. El pronombre relativo tras una pausa fuerte (todas menos la coma) es………………………. y se traduce por……………………… Localiza un ejemplo

91. Commendavit (commendo, 1ª: confiar, recomendar) ne violaretur, ¿qué tipo de subordinada es?

B) Análisis del fragmento subrayado y traducción

95 “arrojados a tierra con las manos extendidas”96 Participio de perfecto (Consolor, 1ª, dpte) va con Caesar97 “y diciendo ante ellos unas pocas (palabras) sobre su clemencia para que tuviesen menos temor”98 Ne qui = ne aliquis

44 Departamento de Latín y Griego

Page 45: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

XXXVIIIMuerte de Pompeyo a manos del prefecto regio Aquilas y del tribuno militar L. Septimio. Léntulo es asesinado en prisión

[3.104.2-3] ipsi clam consilio inito Achillam, praefectum regium, singulari hominem audacia, et L. Septimium, tribunum militum, ad interficiendum Pompeium miserunt. Ab his liberaliter ipse appellatus et quadam notitia Septimii productus, quod bello praedonum apud eum ordinem duxerat, naviculam parvulam conscendit cum paucis suis: ibi ab Achilla et Septimio interficitur. Item L. Lentulus comprehenditur ab rege et in custodia necatur.

45 Departamento de Latín y Griego

Page 46: SELECCIÓN DE LA GUERRA CIVIL DE CÉSAR - polytropos …€¦  · Web view · 2016-09-21Caesar legionibus transductis ad oppidum constitit iuxtaque murum castra posuit. ... ¿Qué

JULIO CÉSAR La Guerra Civil

a)Análisis y Traducción

46 Departamento de Latín y Griego