NR.24/8 www.thealbanian.co.ukinfo@thealbanian.co.uk

Tel: 2082169527

LONDON

Gëzuar

Aktualitet faqe 2

DREJTOR: PETRIT KUÇANAKryeredaktor: BASHKIM METALIA

REDAKSIA

Akil Koci, Daut Dauti, Pranvera Smith,Brixhilda Ndini, Blerim Ciroka, Majlind Goge, Claire Fletcher,

Flori Slatina, Kastriot Dervishi,

Enkeleid Omi,

Artan Zeneli,Jeni Myftari,

Agim Shabani,Anila Hoxha, Shefit Domi,

Web-design Shefdomi.comwww.thealbanian.co.uk

albania7@gmail.com

Tel/fax:02082169527

Për regjistrimin e fëmijëve që je-tojnë jashtë Shqipërisë, Minis-tria e Punëve të Jashtme e

Shqipërisë dhe Qendra “ShërbimiLigjor Falas Tiranë (TLAS)”, firmosëndje një memorandum mirëkuptimi.Nënshkrimi i këtij dokumenti konsis-ton në nxitjen dhe asistencën përregjistrimin e fëmijëve të lindur jashtëterritorit të vendit, të cilët nuk janëregjistruar ende në zyrat shqiptare tëgjendjes civile.

Zv.kryeministri dhe ministrii Punëve të Jashtme, Edmond Hax-hinasto, e konsideroi si një hap tërëndësishëm për sa u përket shër-bimeve të dikasterit që ai drejtorin.Kështu ofrohet shërbimi nëpërmjetrrjetit të shërbimit konsullor për qyte-tarët shqiptarë dhe veçanërisht për ataqë i kanë lindur fëmijët e tyre jashtështetit dhe kanë probleme me doku-mentet e tyre të lindjes.

Zv.ministrja e Brendshme,Iva Zajmi, tha se shërbimet diplo-matike dhe konsullore mund të shërbe-jnë duke siguruar dokumenteidentifikimi të fëmijëve të lindur në

emigracion, të cilët janë kthyer sot nëShqipëri dhe nuk kanë mundësi t’itërheqin.

“Këto janë gjëra teknike, porqë e bëjnë të pamundur ose të vështirëregjistrimin e fëmijëve”, tha zv.min-istrja Zajmi.

Me nënshkrimin e këtijmemorandumi, MPJ angazhohetnëpërmjet përfaqësive konsullore, qëmbulojnë rrethin e juridiksionit në tëcilin ka lindur fëmija, të kërkojë pranëautoriteteve përkatëse dokumenta-cionin e nevojshëm për regjistrimin efëmijëve. Ky regjistrim i fëmijëve dotë bëhet pa pagesë pranë zyrave tëgjendjes civile.

REGJISTRIMIFëmijët e lindur jashtë vendit regjistro-hen në përfaqësitë diplomatike osekonsullore shqiptare, mbi bazën e cer-tifikatave zyrtare të lëshuara nga au-toritetet përkatëse vendase. Këtocertifikata dërgohen në përfaqësi osezyrtarisht nga këto autoritete apo ngavetë prindërit, pasi të jenë legalizuarsipas kërkesave të legjislacionit shqip-tar. Është detyra e vetë prindërve që tëinteresohen për kryerjen e të gjithaprocedurave që bëjnë legalisht të vlef-shëm aktin e lindjes së fëmijës, për taregjistruar atë në zyrat e gjendjes civilenë Shqipëri.

Në rastet kur fëmijës së

sapolindur, në certifikatën e lindjes,nuk i është shënuar emri nga spitali,prindërit duhet që emrin e fëmijës tacaktojnë dhe ta deklarojnë atë në për-faqësi.

Këtë akt lindjeje të legal-izuar, prindërit e dërgojnë në zyrat egjendjes civile në Shqipëri për taregjistruar ose, nëse nevojitet, për tasjellë fëmijën në Shqipëri aplikojnë përmarrjen e lejes së kalimit.

SHËRBIMET

“Në të ardhmen ne do të vazhdojmë tëafrohemi pranë komuniteteveshqiptare, ku ka përqendrim më të

madh të tyre, si hapja e konsullatave tëreja veçanërisht në Greqi, ku jemi dukeshqyrtuar në mënyrë konkrete mundës-inë e hapjes së një konsullate të re, sidhe në vende të tjera ku ka përqendrimmë të madh të shqiptarëve”, tha min-istri i Punëve të Jashtme.

Sipas tij, nisma do të vijojë më tej memësimin e gjuhës shqipe, ruajtjen ekulturës dhe trashëgimisë.

“Kemi blerë një kontingjentlibrash për ta çuar pranë ambasadavedhe konsullatave tona, në mënyrë qët’u vihet në dispozicion komuniteteveatje për të mësuar gjuhën shqipe”, thaministri i Jashtëm.

FËMIJËT E EMIGRANTËVE,REGJISTËR CIVIL NË KONSULLATA

NGA PETRIT KUÇANA

GËZUAR ! Është ky urimitradicional që sapo ka filluar tëshqiptohet, ndërkohë që fletët

e kalendarit të këtij viti po mbarohen.Është ky urim që po shqiptohet së paringa ata emigrantë që kanë vendosur“të braktisin” Britaninë dhe të festojnënë mëmëdhe, e që po fillon të përsëritetqë nga faqet e internetit e deri tek tele-fonatat ndër miq.

Me gjithë atmosferën e fes-tave, fundviti nuk mund t’i shpëtojë pau perceptuar edhe si ndjesi bilanceshme shpresën për një ri-konfigurim poz-itiv për vitin e ardhshëm. Mund tëthuhet se për shqiptarët në Mbretërinëe Bashkuar me gjithë ndikimin ekrizës, është shënuar progres i kon-siderueshëm , së pari në integrimin etyre ME DINJITET në shoqërinë bri-

tanike. Gjithnjë e më shumë kashkolla shqipe që hapen, gjithnjë emë shumë ka sensibilizim përmësimin e gjuhës shqipe dhevetëdije për kultivimin e vleraveshqiptare. Festa e flamurit ishte njëbarometër tregues ku u organizuanplot 19 aktivitete cep më cep të Bri-tanisë.

Me modesti mund tëthemi se stafi i “THE ALBAN-IAN” ka arritur të përmbushë mi-sionin e vetë shumë dimensional .Të vetëdijshëm për rolin tonë simedium i vetëm shqip në Britani,jemi përpjekur që me profesional-izmin dhe përkushtim, të bëjmë tëmundur realizimin e misionit tëndërmarrë prej rreth 8 vitesh . Kanë qenë dy shtylla mbi të cilatështë bazuar platforma mediale e THEALBANIAN.

Informimi i pa ngjyrosur , ipa maxhinalizur i lexuesve tanë kavazhduar të mbetet prioritet bashkëme edukimin me vlerat e mrekul-lueshme që na karakterizojnë si komb.Mbase në këtë numër special mund tëpërmbahemi dhe të mos flasim përangazhimin intelektual apo“pendëndryshkjen” e madje as për“gjelat”. As për ato fenomene që i

kemi trajtuar gjatë këtij viti. Thjeshturojmë që të shkruajmë sa më pak përto. “The Albanian” shpërndahet falasdhe nuk është e lajmi që shet gazetën,as tentativa e “scoop”-eve. Thjesht mi-sion...

Nuk ka pikë shqiptare, kafe,restorant, supermarket, shoqatë apo or-ganizatë shqiptare ku nuk shkon “TheAlbanian “, pasi fatmirësisht nuk kazonë (jo vetëm në Londër) ku nuk kashqiptarë.

Ndërkohë me faqen e saj on-

line thealbanian.co.uk i kalon dimen-sionet e një gazete komuniteti. Vetëmnë facebook kemi rreth 20 000 lexues(dhe kjo mund të verifikohet lehtë-sisht) ashtu sic mund të verifikohet senumri i lexuesve i afrohet mesatarisht1000 lexues në ditë. urlspy.co.uk/theal-banian.co.uk

Për këtë një falënderim tëveçantë i takon shefdomi.com dhe tëgjithë atyre që kontribuojnë që kjo faqetë jetë dinjitoze.Është rasti të falënderojmë të gjithë ata

bashkëpunëtorë dhe gazetarë që eshndërruan “THE ALBANIAN” nëlajm brenda lajmit në çdo numër të bo-timit të saj.

Faleminderit të gjithashoqatave, organizatave apo edhe indi-vidëve që ndihmuan në realizimin emisionit tonë . Faleminderit të gjithëatyre lexuesve që na kontaktuan herëpas here me të gjitha mënyrat e komu-nikimit, duke shprehur lavdërimet,sygjerimet , ankesat apo mospajtimet etyre ,duke na ndihmuar në përftimin edimensioneve të reja të misionit tonë.Ne i kemi vlerësuar dhe vlerësojmëçdo opinion të tyre në lidhje me realiz-imin e misionit tonë.

Duam të theksojmë se “TheAlbanian” ka qenë është dhe do të jetëe hapur për të gjithë dhe nuk ka paturshoqatë, organizatë , individ apo ini-ciativë që nuk e ka gjetur përkrahjentonë.

Një dimension tjetër i THEALBANIAN, që prodhoi lajme nëvetvete, ishin jo thjesht organizimet eaktiviteteve të shumta gjatë këtij viti,por edhe me angazhimet e drejtpër-drejta “made by THE ALBANIAN” siMiss ALBANIA BRITANI, Botimi IAntologjisë së tretë “Lërmëni PakAtdhe “ dhe së fundi përgatitjet për fi-nalizimin e ALBANIAN CONTACTS2012 .

Nuk mund të harrojmë pafalënderuar të gjithë ato shërbimeshqiptare dhe shërbime për shqiptarëtqë e panë THE ALBANIAN si part-nere në suksesin e tyre.

Misioni ynë vazhdon.GËZUAR !

GËZUAR 2012!

aktualitet faqe 4

NGA LAURENA MURATI

2011-a eshte ne hapat e fundit. Nje viti veshtire, ku shume ngjarje ndodhen eshume gjera ndryshuan, te cilat laneshenja e vraga ne jeten e njerezve. Pershqipetaret, ne vecanti e sidomos perata qe jetojne ne emigrim, veshtiresitejane te dyfishta. Atyre bashke me prob-lemet e vendit te tyre, bashkohen edheproblemet e vendit ku jetojne e puno-jne. Te medha hallet atje: largesia,njerezit e aferm, vendi i lindjes, miqtee shoket e vjeter; me te medha ketu:puna, familja, femijet, ambjetimi,gjuha, etj. Halle te cilat bashkeatd-hetaret tane i mbyllin me hapat e fun-dit te ketij viti dhe i mbytin ne gezimine festave, duke pritur me shprese njevit te ri me te mire.

Shoqata "Nene Tereza" nekete fundviti kerkon t'u drejtohet edhenjehere gjithe shqipetareve e sidomosatyre qe jetojne ne Angli, per t'u uruarfestat dhe njekohesisht per t'i falen-deruar per mbeshtetjen, solidarizimindhe bashkepunimin ne realizimin eprogramit te saj. Kete vit, me gjitheveshtiresite e panumerta, Shoqataregjistron rritje ne rezultatin e punes sesaj. Jane shtuar shkollat shqipe edhe nedisa zona te tjera te Londres, paisjet,mjetet mesimore, ambjentet janebashkekohore dhe moderne, numri ifemijeve dhe nxenesve eshte shtuar,gjithashtu deshira dhe interesimi i tyreeshte rritur. Jane afruar me shumeprinder dhe familjare prane shoqates,bashkepunetore e donatore, jane zg-jeruar aktivitetet, eshte rritur numri ianetareve te stafit te punes etj.Falenderojme ne radhe te pare ketu nx-enesit, per zellin e treguar ne mesime,per deshiren e tyre per te respektuar enderuar gjuhen e traditat e te pareve .Ju urojme me gjithe zemer gezuar Kr-ishtlindjet dhe Vitin e Ri dhe pushimete mbara dimerore!

Urojme dhe falenderojmeprinderit dhe familjaret, te cilet na kanembeshtetur dhe qendruar prane, nevedhe femijeve te tyre. Duam te perme-ndim ketu, se eshte vecanerisht ne tra-diten e familjes shqipetare ndjekja happas hapi dhe interesimi per cdo hap qehedh femija ne jete, derisa rritet. Eshtenje tregues ky, qe familja shqipetareedhe ketu, ne nje vend kaq larg trungutmeme, rritet e forte dhe e shende-teshme, lidhjet mes anetareve te sajjane solide dhe te bazuara mbi traditatdhe normat shoqerore shqipetare.Urime te perzemerta Shoqata "Nene

Tereza" u drejton pjestareve te stafit tepunes, drejtorit ne radhe te pare, perpunen e palodheshme dhe inisiativen etij vetjake ne realizimin e ideve.Mesueset, te cilat duke punuar ne hes-htje dhe pafjale, i japin punes se tyrenje hije modestie. Por eshte me tevertete nje pune shume e veshtire, pasijane duke u mesuar shqip femijeve, tecilet njohin dhe flasin "gjuhennderkombetare". Prandaj u urojme fe-stat dhe pushime te merituara!Urojme bashkepunetoret tane, pasijane ata, qe na ndihmojne qe zeri ishoqates te ndihet larg ne kohe dhehapesire. Jane ata, qe shkruajne e

flasin, qe percjellin dhe bejne te njohurpunen tone, na ndihmojne me dona-cione, na mbeshtesin ne ide e projekte.Ju urojme gezuar Festat! dhe ju themise e konsiderojme veten te nderuar ngabashkepunimi juaj.

Ne perfundim Shoqata"Nene Tereza" ju njofton se shkolla,pas pushimeve dimerore, do te fillojenormalisht aktivitetin e saj ne janar,gjithashtu dhe kursi i valleve. Per vitintjeter, Shoqata "Nene Tereza" ka neprogram edhe disa projekte dhe ide tereja per zgjerimin e aktivitetit te sajkulturor. Kjo varet shume prej munde-sive, por sidomos nga pjesmarrja e nx-

enesve dhe bashkepunimi i prindervene afrimin e femijeve te tyre praneshkollave shqipe.

Prinder, bashkeatdhetare,afrimi dhe bashkepunimi me Shoqatentone ju afron me shume me memed-hene, ju ben te mos ndiheni te vetmuar,te harruar, te humbur. Te vetmuar pavellezerit tuaj, te harruar larg vendittuaj, te humbur mes njerezish te huaj.Pjeter Arbnori, ne librin e tij "Mugujt eMesjetes" shpjegon diku prejardhjen eemrit "Shqiperi". Ishte nje vend ku, kurnjerezit e huaj vinin e pyesnin, venda-sit u pergjigjeshin"fol shqip se nuk tekuptoj!".(Kuptimi i ndajfoljes "shqip"

eshte sot njelloj me "qarte", pra "folqarte"). Dhe te huajt, kur iknin, thoshinper ate vend "atje ku flitet shqip". Ataqe flasin "shqip" jane "shqipetare".Atje ku "shqipetohet" ose ku "shqiper-ohet" Shqiperi. Pra Shqiperia eshte atjeku flitet "shqip".Shoqata "Nene Tereza ju fton te shkoniaty ku flitet shqip, pasi aty do te tako-heni me vellezerit tuaj dhe aty do tegjeni nje pjesez te Shqiperise.

Gezuar Krishtlindjetdhe Vitin e Ri 2012!

Call us 24 Hours / 7 Days a Week

0800 910 1000claims@smartclaims.org

A KENI PATUR AKSIDENT?Ne tre vitet e fundit?Nuk ka qene faji juaj?A shqetesoheni per te drejten tuaj dhe anglishtja juaj nuk eshte aq e mire?

SMART VEHICLE CLAIMS ESHTE GATI T’IU NDIHMOJE

Ju mund te merrni shume perfitime dhe avantazhe dhe nuk do u kushtoje asgje

Ne mund t’iu ofrojme• Nderrimin e makines suaj

• Riparimin e makines suaj ose para te thata ne dore

• Pagese qe mbulon vleren e makines suaj

• Kompensim 100% te lendimit personal

• Jashte shpenzimeve te xhepit

• Mbulim dhe ruajtje

Smart Vehicle Claims eshte nje kompani Britanike e regjistruar me MOJ. Albana Alia eshte shqiptarja me eksperienceqe ndihmon komunitetin shqiptar per çdo kerkese qe behet perlenndimet personale ose perplasjet me makine. Ajo flet shumemire shqip dhe anglisht dhe punon perkrah avokateve per t’u

siguruar qe gjithcka shkon mire me klientet e saj deri ne zgjidhjen perfundimtare te kerkeses se tyre.

Nje prej ceshtjeve qe Albana ka patur ne doreBahri dhe Liljana u perfshine ne ne aksident kur nje maune ka prere rrugen e tyre ne autostrade.

Si pasoje e perplasjes te dy u lenduan. Me punen tone, ne arritem qe te dy shqiptaret te marrin maksimumin e kompensimit.

Perse vonoheni kur ju mund te beni zgjedhjen e duhur sot!

Na telofononi tani ne: 08000588630 www.smartclaims.org

aktualitet faqe 6

NGA LULJETA NUZI

Ju urojmë të gjithë stafit, vullne-tarëve , përdoruesve të “ShpresaProgramme” dhe shqiptarëve

kudo që janë me banim në “Mbretërinëe Bashkuar” apo nëpër vende të tjera:Gëzuar festat e fundvitit, ato të Kr-ishtlindjeve dhe Vitit të Ri. Qoftë viti2012 viti i realizimit të të gjithë ëndër-rave dhe dëshirave tuaja, qoftë ai njëvit i mbushur me suksese dhe arritje tëmedha për gjithsecilin , paci në çdoditë të tij harmoni familjare, shëndet,lumturi dhe fat.

“Shpresa Programme” ka për më tepërse 9 vjet që zhvillon punën e saj ,ne ishikojmë qartë ndryshimet në komu-nitetin tonë:• Tek të rinjtë shqiptar atojanë të qarta ;në fillimet tona fëmijëtnuk dëshironin të recitonin vjershashqip apo të vishnin rroba kombëtare- kurse tani ato përformojnë vjershat erilindësve tanë me shumë pasion ,ak-trojnë si artistë të rritur në Shqipëri apoKosovë, flasin një gjuhë shqipe tëmrekullueshme dhe të pastër, madje poshkruajnë edhe tregime të shkurtra nëtë dyja gjuhët. Tashmë janë krijuarrole modele, fëmijët dhe të rinjtë vijnëme propozime dhe projekte të reja dheambicioze, ata promovojnë kulturënshqiptare në shkollat ku mësojnë dhelagjet ku banojnë . Koncertet e tyre,pasioni, dashuria që ata kanë për ar-ritjet e tyre, kulturën dhe gjuhën kanëndikuar ndjeshëm në përmirësimin ereputacionit të shqiptarëve në zonat kuata banojnë.• Tek gratë shqiptare – fillim-isht shërbimet që ne ofronim ishinshumë të thjeshta , njohje , ardhje nëgrup, këshillime në fushën e azilit apondihmave. Kurse sot ato janë shtuardhe ndihmat që jepen jan në fushat epunësimit edhe shëndetit si edhe ato tëndihmave , votimit etc.• Fillimisht askush nukbesonte në punën e vullnetarëve kursesot janë vullnetarët që bëjnë të munduroperimin në këtë shkallë kaq të gjërë.• Tashmë nuk është e vështirëtë bindësh shqiptarët për rëndësinë epunës tonë dhe mbajtjes në kontakt mekulturën shqiptare, pasi faktet dhestudimet flasin vetë: “nëse fëmijëtmarrin pjesë në aktivitete të tilla jashtëorarit mësimor, ata jo vetëm mësojnëmë tepër, bëjnë miq, kanë idhuj pozi-tive por bëhen qytetarë të denjë, ak-tivist dhe arrijnë rezultatet më të lartanë shkollat e ditës.

Pavarësisht viteve tëvështira financiare që Anglia dhepothuajse çdo institucion po kalon“Shpresa Programme” vazhdoi tëofrojë të gjithë shërbimet në të gjithazonat madje me një cilësi akoma më tëlartë dhe të operojë edhe në një shkollëtë re në fundjavë.Operojmë në 5 komuna të Londrës

Newham, Barking and Dagenham,Redbridge , Enfield, Haringay, Hamer-smith and Fulham .

Këtë vit në bashkëpunimme një numër institucionesh kemiofruar shumë shërbime: këshillimefalas në fushat e ndihmave sociale, em-igracionit, punësimit dhe borxheve,grupe ndihmuese për gra, rekrutuardhe suportuar vullnetarët nga komu-niteti ynë , mësim të gjuhës shqipe,klube jashtëshkollore për fëmijë dhe tërinj me aktivitete si drama, kërcime,fo-

tografi, kamping, icekating filmin,lëvizje të ndryshme të iniciuara nga“Shpresa” ose bashkangjitur lëvizjeveqë organizata si motra kane iniciuar.Këtë vit me shumë se kurrë ne kemindarë njohuritë tona me grupe të tjerasi Polish , Portuguese, Somali , Ben-goli, NRMF dhe Neëham suppleman-tarry school forumShkolla shqipe.

Cilësia e mësimit dhemetodikat e përdoruara në klasat emësimit të ofruara nga ‘Shpresa Pro-gramme” është rritur nga viti në vit.Cilësi kjo e vërtetuar edhe nga marrjajo vetëm e “Bronze Aëard” për tëgjitha shkollat ku ne veprojmë dhe“Gold Aëard” nga 2 shkollat që neoperojmë “Gascoigne primary school”dhe ‘Mayfield school secondary” vitine kaluar por e çuar akoma më tejë këtëvit duke marrë çmimin më të lartë“Special Distcintion Award” për trenga shkollat tona, “Gascoigne, May-field,St Thomas,” të cilin vetëm 6shkolla e kanë në MB. Këto çmimeprestigjoze organizohen nga “NationalResource centre”. Jam e lumtur kurshikoj që edhe shkolla të tjera që puno-jnë me nxënës shqiptarë kanë filluar tavlerësojnë këtë proçes.Gjithashtu grupi i valles ka marrë dyçmime një në ‘Redbridge’ e një në‘Barking’ and ‘Dagenham.’

Jemi ftuar në një numër konferencashpër të folur rreth modelit tonë pozitivtë punës në bashkëpunim me shkollatAngleze dhe organizatat e tjera. Si psh.Midlessex University, Refugee coun-cil , Rota, redbridge providers forumetc.

Vullnetarët45 Vullnetarë nga projekti ynë morënkualifikime dhe trajnime në ChildcareNVQ level 2, Advice NVQ level 3,Teacing assistente vazhdojne NVQlevel 3. Kalueshmëria e tyre ka qenë100%.33 Vullnetarë të rinj që nuk kanë pasurkualifikime të mëparshme janëregjistruar për të vazhduar vitin tjetër‘Childcare NVQ level 2’.Vullnetarët luajnë një rol shumë tërëndësishme në zhvillimet e Shpresës,ata vijnë me ide të reja, energji të rejadhe tek Shpresa gjejnë të gjitha

mundësitë dhe su-portin e duhur për t’i implementuardhe vënë ato në zbatim. Një shembullështë fotografi projekt i cili është bërëshumë popullor sidomos pas hapjes sëekspozitës së parë “Krenarë që jemiAnglo -Shqiptar”. Ky projekt është ud-hëhequr nga nëna e Veronica dhe Ada,Sophia Hoxha, një shembull tjetërështë Sheribiana Suli, me ndihmën esaj shërbimet që ofroheshin në“Bounds Green school” në Haringay ulëvizën nga ditë jave në ditë të shtune,kjo lëvizje ka mundësuar që numri inënave dhe fëmijëve të përfshirë nëprojekt të rritet. Siç e theksova edhe më lart është metë vërtet për t’u krenuar që vullnetarëtjo vetëm gjejnë kohën për të kontribuarnë komunitete por edhe po kualifiko-hen dhe marrin eksperiencë punenëpër shkollat Angleze. Eksperiencëkjo që po i përmirëson vullnetarët tëlart përmendur edhe shancet përpunësim. Vetëm këtë vit 7 prej tyrekanë filluar punë.Projekti i grave.

Janë mbi 200 gra që mblidhen çdojavë në vende të ndryshme për të marrëinformacione dhe trajnime, për tu njo-hur me gra të reja. Përsëri këtë vit gratëkanë vazhduar të përfitojnë nga këtoshërbime:

• Këshillime çdo të premtenga organizata të regjistruara dheliçensuara për një gjë të tillë.• Taster session ne Therapyand councelling.• Terapi e ofruar nga special-ist që punojnë me gra – ‘Qendër terapipër Gratë’.• Këshillime dhe trajnime nëpunësim të dhëna në bashkëpunim mëtëist, Community links, East potential,5E, TELCO. • 3Employment fair s të mba-jtura në muajin nëntor dhe dhjetor nëmaufield school. • Vazhdimi i një lëvizje të re:”from agression to Unity” – “Nga agre-sioni në harmoni dhe bashkëpunim”.• 3 Seminare që kishin fokusshëndetin.• Një numër trajnimesh mefokus punësimin,të organizuara nga

‘Jeta from 5E’.Projekti i fëmijëve dhe të rinjve.

Këtë vit megjithëse nuk kemi pasur njëfond të dedikuar për aktivitetet përfëmijë dhe të rinj kemi mundur tëpunojmë në mënyrë shumë krijuese qëshumica prej këtyre aktiviteteve tëvazhdojnë. Shumë të rinj si Deni,Arnold, Ilir, Alban, Verona, Ela dheAndrea kanë ndihmuar që klubet sikërcim,futbolli, kampaign, fotografitë,drama, mentoring, të vazhdojnë dhe tëjenë projekte shumë tësuksesshme.Këto janë klubet që janëzhvilluar gjatë këtij viti:• Klasat e mësimit të vallespopullore• Drama• Futboll• Lojrat tradicionale• Kickboxing • Karate• Mentorin• Trajnime veçanërisht ato nëlidership• Campaign “Keep the Prom-ise” • Campaign gjuha shqipe tërregjistrohet si GCSE• Koncerte në zona dhe qytetetë ndryshme• 9 të rinj morën cmimin ‘JackPetcheë Aëard’. Campaign

Kemi luajtur një rol shumë aktiv nëlëvizjet:• Starngers into citizes që kapër qëllim të detyrojë qeverinë të japënjë amnisti të përgjithshme për tëgjithë ata që nuk kanë letra, kemi dër-guar case study, kemi marrë pjesë ak-tive në marshime,kemi ngritur zërinpër të gjithë ata shqiptarë që nuk kanëdokumente të rregullta, jemi bërë anë-tarë me të drejta të plota në lëvizjen emadhe London citizens, Telco. • Safer city – një lëvizje tjetërkjo ku të rinjtë shqiptarë po luajnë njërol shumë aktiv për të krijuar një lagje,qytet më të sigurtë për të gjithëbanorët dhe veçanërisht të rinjtë.• Keep pormise – që ka si qël-lim mos lejimin e marrjes së fëmijëvedhe familjeve të tyre nëpër qendraapo burgim pasi ata të kenë humbur

azilin politik.• Nëse nuk regjistrohesh nukekziston - që pati si qëllim rritjen endërgjegjësimit të të gjithë banorëvepër të plotësuar format e censusit përtë votuar.

• “From Agresion to Unity” –Kjo lëvizje ka për qëllim të rrisëndërgjegjësimin e komunitetit shqiptarnë drejtim të dhunës në familje aposhqoqëri dhe efekteve që ajo ka.• Vazhdojmë të marrim refer-ime për ata që nuk mund të hapin njëllogari bankare – vazhdojmë tëbashkëpunojmë në HSBC bank për t’usiguruar të gjithë shqipatrët mundës-inë për të hapur një llogari bankare. • Vazhdon lëvizja e inicuargati tre vjet më parë për rregjistrimin egjuhës shqipe si GCSE ose ASSET osetë futet në listën e gjuhëve të huajamoderne.Këmbëngulja e të rinjve shqi-patar bëri të mundur që kjo lëvizje tëbëhet pjesë e planit të ‘London citizes’.Pas negociatash të shumta ku të rinjtëtanë si Ela, Andre, Alban, dhe Arnoldne patëm mundesi te takoheshim medrejtorin ekzekutiv të OCR Z. MarkDaën.Si rezultat i këtyre negociatavetë rinjtë tanë jo vetëm kan zhvilluarvetit e tyre drejtuese por kanë arrriturtë marrin edhe premtimin se përpara • 1 shkurt 2012 OCR do të sh-pall rregullat se si një gjuhë amtaremund të regjistrohet për një kualifikintë njohur në MB.

Ne si organizatë e marrimme shumë seriozitet dhe e kemi prior-itet që të monitorojmë dhe vlerësojmëimpaktin e punës tonë. Për këtë për-dorim metoda të ndryshme kemiregjistra, ku monitorojmë temat dhenumrin e pjesëmarrjeve, bëjmëfilmime të ndryshme ku marrim opin-ione. Bordi ka përzgjedhur studiuesnga institucione të ndryshme për tëpërgatitur raporte të hollësishëm përecurinë dhe impaktin e secilit shërbim.Këtë vit është bërë punë në pregatit-jen e një numri raportesh:• Atë mbi impaktin eshkollave shqipe në edukimin e drej-tuar nga ‘Raymonde Sneedon fromEUL’• Atë mbi impaktin që kapasur projekti i vullnetarëve nga EsmeMadill• Atë mbi impaktin që kapasur projekti të rinjëve nga MirelaLopez.

Ja cili ishte vlerësimi nga organizatat etjera kur ne e vlerësuam me çmiminspecial “Distiction Award”.Shpresa ka arritje të jashtë zakonshme: • Ne u mahnitëm kur lexuam“The Way Forward” dokument, aty kaanaliza të rëndësishme dhe të deta-juara, është e sofistikuar.Të njëjta janëedhe dokumentat e përpiluara nga ex-ternal evaluator.• Filmat e shkurtër të përgati-tura tregojnë për opinionet pozitive qëShpresa ka marr.• Këmbëngulja për të pasurnjë kualifikim për gjuhën shqipe ështëpër t’u admiruar.• Tek Shpresa është shumë eqartë se si mësimi i gjuhës shqipe ështëi lidhur me qëllimin e përgjithshëm tëShpresës • Shumë e qartë për shkollatAngleze se si duke ndihmuar Shpresënata ndihmojnë një numër të nxënësvenë shkollat e tyre duke rritur targetet etyre.

Gjithashtu tregojmë një ku-jdes të veçantë për të marrë rregullisht

Gëzuar 2012 ngaShpresa Programme

aktualitet faqe 7

opinionet tek përdoruesit e shërbimevetona për cilësinë e shërbimeve nëmënyrë që pakënaqësitë, problemet,propozimet për të përmirësuar shër-bimet si edhe për të qenë në kontaktdhe analizuar nevojat aktuale të ko-munitetit tonë.Këtë vit kanë organizuar Kongresin etë rinjve dhe fëmijëve nga ku kemizhvilluar një plan të detajuar për punëntonë nga shtatori 2011 deri në Qershor2012.

Çmimet, përfshirja nëlëvizje, ngritja e zërit , pjesëmarrja ma-sive, bashkëpunimi me organizata tëtjera,përmirësimi dhe rritja e gamës sëshërbimeve, artikujt jo vetëm në gaze-

tat shqiptare por edhe në ato lokaleflasin gjithashtu për impaktin e madhtë punës tonë.

Shpresa Programme ështënjë institucion që ka pasur arritje tëmrekullueshme të cilat nuk kanë kaluarpa u vënë re edhe nga institucionet mëtë larta në këtë vend, si MbretëreshaElizabeth e cila na ka dhuruar çmimine madh të “Queens Award” ka ftuar treherë në pritjet e saj anëtare të borditdrejtues dhe stafin e Shpresës.

Ish Kryeministri Tony Blairka ftuar dy herë stafin e Shpresës nëpritjet e tij të mbajtura në No 10 përpunën e madhe në komunitet.

Shpresa Programme ka

marrë çmime lokale nga departmenti ishëndetësisë, nga parlameti i fëmijëvetë ‘Newhamit, Gold Award’ për dyshkolla dhe ‘Special Distincion for 3school’ për cilësinë e mësimëdhënies.

Gëzon një reputacion tëmrekullueshëm në të gjithë sektorin etretë.

Vitin e kaluar përfaqësuesite Shpresa Programme ishin të vetmetnga organizatat që punojnë me komu-nitetin shqiptar që u ftuan në pritjen embajtur nga Zëvëndës Kryeministriaktual Nick Cleg në anonçimin e plan-eve të qeverisë aktuale për ti dhënëfund proçedurave jo të drejta të mbajt-jes të familjeve dhe fëmijëve në qen-

drat e quajtur detention centres - qëishin të ngjashme me burgjet.Gjithashtu ne u ftuam këtë vit ,ata uftuan nga Mayor Boris Johnson.Shpresa Programme e ka pjesë të mi-sionit dhe vetive bazë bashkëpunimindhe shkëmbimin e ekspereincave.Tëgjithë projektet janë të ndërtuara nëbashkëpunim me organizata dhe insti-tucione të tjera. Bashkëpunime këto qëkanë një interes të dyanshëm dhe ko-plementojnë njëra -tjetrën.

Shpresa Programme ka fituar një re-spekt të veçantë në sektor sidomos mepunën tonë në bashkepunim me insti-tiucione të tjera.Për këtë jemi ftuar në

konferenca për të folur përbashkëpunimin dhe si më parë ajo qëne besojmë se një bashkëpunim i fryt-shëm - kur ky bashkëpunim ka nëthemel sinqeritet, respekt, kur janë tëqarta se cilat janë perfitimet e dyan-shme dhe çfarë priten nga kybashkëpunim dhe ka një proçes të qartëllogaridhënie dhe transparence.Shpresa ka pasur ndihmë të madhe nganjë numër institucionesh por veçanër-isht një ndikim pozitiv ka pasur mar-rëdhënia me Refugee Council gjatë 2viteve të fundit. Vlen për t’u përmen-dur ndihma individuale e JonathanEllis dhe Shpëtim Alimetaj.

NGA PRANVERA SMITH

ILIRIA Project Manager

Viti 2011 ka qene i mbushur meplot pune te devotshme ngastafi dhe vullnetaret e

shoqates ILIRIA, si dhe emocionetdhe gezimin tek kemi verejtur pozi-tivitetin e arritjeve tona dhe majat esuksesit te nje shoqate qe eshte rriturdhe ka pare ate cka kembengulja,gatishmeria si dhe niveli professionali stafit tone kane korrur suksese gjateprojekteve tona ne punen qe bejmeme komunitetin shqiptar dhe pertej, neWest Midlands.

“Jam krenar qe jam shqiptar!!!” – kjoeshte motoja qe na ka nxitur gjateprojektit te shkollave shqipe ne Birm-ingham dhe Wolverhampton, dukepare femijet shqiptare gjate interppre-timeve te mrekullueshme te vallevetradicionale shqiptare, kengeve si dheinterpretimeve poetike gjate festavekombetare, si dhe projektit te punesme grate shqiptaare.

Eshte buzeqeshja ne syte e femijeveshqiptare si dhe konfidenca e tyre, efituar gjate pjesemarrrjes ne aktivitettona, feedback dhe entuziazmi iprinderve te ketyre femijeve ajo qe naka dhene shpresa per te ardhmen e ak-tivitetit tone si dhe drita jeshile e pro-jekteve te metjeshme, guri i cmuar ipunes se ILIRISE…

Shoqqata ILIRIA, me baze ne Birm-ingham, por qe ne te njejten koheofron mbeshtetje per shqiptaret ne tegjithe zonat e West Midlands, ka qenene gjendje per te ofruar mbeshtetje perkomunitetin shqiptar ne: Tenancy dhebenefit support, punesim,, edukim etj;Kenaqesia me e madhe per ne sishoqate ka qene kur kemi pare komu-nitetin tone ne nje shkalle me te lartegjate integrimit me sukses ne Brita-nine e Madhe, femijet tane duke folurme shume krenari dhe mburrje gjuhene bukur te nenes, te rinjte tane qe mene fund nuk kane pasur as turp e asfrike te pohojne qe jane shqiptare…

Duke pare te gjithe arritjet tona gjate2011-tes, duke bere balancin e sukse-seve te projekteve, numri tejet te madhte atyre qe kane perfituar gjate sher-bimeve tona…E vetmja gje qe mundte them eshte: 2012 do te jete edhe mefrutdhenese, shume e me shume fitoredo te korren si dhe projektet nevazhdim nuk do te jene vetem si njeplan apo objektiv, por si nje ilaq qe

mban gjalle zemren shqiptare neBirmingham dhe zonat perreth…

S’mund te rri pa falenderuar: Se pari,femijet e mrekullueshem te shkolllaveshqipe, te cilet na kane dhene munde-sine dhe privilegjin per t’u sherbyeratyre… prinderve te ketyre femijevete cilet me shume devotshmeri nakane perkrahur, te gjithe atyre qe janeperfshire ne punen tone, mesuesveshume te perkushtuar te shkollaveshqip, Vasilika,, e cilla ka dhenemesim ne shkollat e Shqiperise permese 35 vite, Armira Cani, LauretaKurti, Claire Fletcher, Koordinatorene shkollave shqip, znj Dorina Lekge-gaj, Koordinatorin e valleve shqiptare,te talentuarin z. Zek Haxhia, si dhe tegjithe vullnetaret tane.

Falenderimet me te ngrohta vijne dheper gazeten The Albanian, qe gjith-mone na ka qendruar prane dhembeshtetur teresisht gjate misionittone.

Per te gjithe shqiptaret ne Birmignam dhe West Midlands:Gezuar Festat e Fundvitit, vec

begati paci !!!

Per te gjithe shqiptaret neMbreterine e Bashkuar dhe pertej:

Gezuar dhe vec gezime paci!!!

……………………ILIRIA

Fairgate House205 Kings Road

TyseleyBirmingham

B11 2AA

E-mail: admin.iliria@gmail.comWebsite: www.iliria.org.uk

Cel: 07904 789 841

URIMET ME TE NGROHTANGA BIRMINGHAMIGEZUAR KRISHTLINDJET

DHE VITIN E RI 2012 !

opinion faqe 8

NGA BORIS JOHNSON

(The Daily Telegraph)

Unë e kuptoj se shumë qytetarëbritanikë janë të shqetësuar.Europianët janë të zemëruar

dhe e kanë inatin me ne. AngelaMerkel deklaroi se në Këshillin Eu-ropian ne nuk kemi provuar për të ne-gociuar, ndërsa Nikolas Sarkozi nukarrin as të shqiptojë emrin e vendittonë dhe është filmuar duke refuzuar tështrëngojë duart me David Cameron.Gazetat e kontinentit të vjetër janë plotme tituj të zemëruar kundër arrogancësdhe marrëzisë së Englanders / Anglais/ Anglezët. Unë kam vërejtur personal-isht disa parlamentarë Lib Dem të zënënga paniku, të lodhur nga mënyra se siBritania e Madhe u soll në Bruksel.

Në vend shumë janë të frikë-suar nga sulmet sarkastike në Evropë.Prej ditësh, BBC-ja përsërit me tone tëmajta se kemi qenë të “izoluar” dhe “tëmargjinalizuar”, sikur dikush kishtevendosur të na braktiste në ishullintonë të errët, si një bandë egërsirashprimitive. Por rrini të qetë, miqtë tanëeuropiane nuk janë të zemëruar për atëqë ka ndodhur në samitin në Bruksel.Sigurisht, të gjithë sillen sikur ishtediçka të rëndësishme në vendimin eDavid Cameron dhe duket se një Ex-calibur i ri më në fund është nxjerrënga guri, ose se një raketë bërthamoreTrident është nisur nga thellësia e hum-nerës.

Por e vërteta është ndryshe.Në të kaluarën më shumë se njëkryeministër ka bllokuar marrëveshjetqë nuk ishin në interes të Mbretërisë sëBashkuar. E ka bërë Margaret Thatcherme buxhetin e BE-së dhe e ka komu-nikuar Tony Blair me taksën e ndaluar.Përveç kësaj, shumë udhëheqës të qev-erisë kanë shfaqur sjellje shumë mëtepër “rebele” se britanikët. Mjafton tëmendojmë për spanjollin Felipe Gon-zales, i cili mbajti të bllokuar BE-nëderisa të vente duart mbi një sasi të kë-naqshme të merlucit irlandez.

E vërtetë, europianët e kanëinatin me ne, por jo sepse ne kundër-shtuan traktatin e ri për bashkiminfiskal. Arsyeja për zemërimin evëllezërve e motrave tona është njëtjetër: tashmë është e qartë se ne bri-tanikët kishim plotësisht të drejtë nëlidhje me euron. Për më shumë senjëzet ministrat e Londrës kanë shkuarnë Bruksel për të thënë se tregu i vetëmishte një ide e shkëlqyer, por ata nukishin të bindur nga monedha e vetme.Për më shumë se njëzet vjet disa prejnesh kanë përsëritur se bashkimi mon-etar nuk do të funksiononte pa bashkimpolitik, ndër të tjera i pamundur të ar-rihet.

Ne kemi përsëritur pareshturse për të monitoruar buxhetet kom-bëtare dhe taksat do të kishte qenë enevojshme një qeveri qendrore në Eu-ropë dhe se popujt e europës nuk do tapranonin këtë mundësi. I nderuarSarkozy, nuk ishin bankierët anglo-saksonë ata që vunë në rrezik euro-zonën, por paaftësia e disa vendeve –duke filluar nga Francën – për të re-spektuar rregullat e Mastrihtit. Grekëtnuk ishin në gjendje të kontrollonin sh-penzimet publike dhe reformat në sis-temin e mirëqenies. Në Greqi dhe Itali,liderët e zgjedhur në mënyrëdemokratike janë depozituar me sh-

presën për të qetësuar tregjet e për tëruajtur euron, por kjo nuk funksionoidhe kjo i zemëron akoma më shumëmiqtë tanë europianë.

Ia vënë fajin Cameron-it seka vendosur veton mbi traktatin e ri tëBE-së, por kryeministri nuk ka bërëasgjë nga këto. Vendet europiane janëabsolutisht të lirë për të ndjekur rrugëne tyre dhe për të krijuar bashkiminfiskal. Nëse duan ata mund të krijojnënjë qeveri ekonomike të Europës, siçmund të vendosin që ka ardhur koha tëmarrin vendime të rëndësishme mbishpenzimet publike dhe taksat përburokratët e pazgjedhur edhe psevotuesit janë tjetërsuar tërësisht ngaprocesi politik. Personalisht unë jam ibindur se do të jetë shumë e rrezik-shme, sepse banorët e këtij bashkimifiskal mbi-kombëtar (UFS) do të kup-tojnë së shpejti se ata nuk mund të“heqin nga puna” sunduesit e tyre.Plani nuk do të funksiononte, sepse

sipas të gjitha gjasave qeveritë e njëjtaqë kanë injoruar rregullat e Mastrihtitnuk do të kishin asnjë arsye për të re-spektuar ato të sistemit të ri. Vetëmnëse binden me forcë duke pushtuarvendet e tyre me një ushtri misteriozeeuropiane.

Mendoni për ndikimet elek-trike – Në çdo rast, edhe në qoftë seUFC nuk ka shanse të mëdha për suk-ses, nuk ka asnjë arsye pse Camerondo ta drejtojë këtë vend në një projektqë është intelektualisht, moralisht dhedemokratikisht i falimentuar. Pra,kryeministri ka bërë shumë mirë qëështë tërhequr, dhe zemërimi i evropi-anëve ndaj Mbretërisë së Bashkuarështë vetëm një diversion për të fshe-hur faktin se samiti nuk ka ofruarzgjidhje për problemet e euros. Taninuk na mbetet vetëm të qetësohemidhe të merremi me probleme serioze tëqytetarëve europianë. Është e paqartënëse euro do të mbijetojë, dhe madje

edhe në qoftë se pas një viti do të jetëende në qarkullim ka gjasa që strukturae saj të mbetet e pandryshuar. Gjëja mëe mirë që duhet bërë do të ishte që tëlihet Greqia (dhe ndoshta shtetet e tjeranë vështirësi) të braktisin euron me ku-jdes, duke i dhënë fund vuajtjeve tëtyre.

Ndërkohë, ka shumë prob-leme të tjera që duhen përballuar për tëmirën e popujve të Europës. Në janar,tregu i vetëm do të mbushë 20 vjet, porpas gjithë kësaj kohe ka ende pengesaqë duhen kapërcyer. Ne po përpiqemitë krijojmë një qeveri europianeekonomike, por ne nuk e kemi kaluarakoma një direktivë që lejon punëtorëteuropian? – nga optikët deri tek agjen-tët e pasurive të patundshme te sigu-ruesit – që të hapin një biznes në njëvend europian të ndryshëm nga ai ilindjes. Ne jemi duke i thënë grekëvenë fakt se Brukseli do të sundojëvendin e tyre, por nuk kanë rënë ende

dakord të krijojnë një standard eu-ropian për ndikimet elektrike.Shumë kanë frikë se që nga nesërvendet e tjera europiane “do tëndëshkojnë” Mbretërinë e Bashkuar,ndoshta nëpërmjet direktivave të rejafinanciare të shërbimeve të pafavor-shme për qytetin. Por megjithatë sidoqë të shkojnë gjërat, shkaku i hakmar-rjes nuk do të jetë pozita e Cameron nësamitin e fundit të BE-së. Dhe çfarëdotë jenë raportet e pushtetit brendabrenda BE-së, është koha për të bërëdiçka të vërtetë për të ndihmuarnjerëzit dhe bizneset. Herën tjetër qëudhëheqësit do të takohen me festë tëmadhe, ne duhet ti mbajmë ata të kyçurderi sa ata të bien dakord mbi atë qëduhet të jetë dalja e vetme nga kriza eBE-së.

Kryetar i Bashkisës së Londrës

EUROPA NA URREN SEPSEKEMI TË DREJTË PËR EURON

“Ne kemi përsëritur pareshtur se për të monitoruar buxhetet kombëtare dhe taksat do të kishte qenë enevojshme një qeveri qendrore në Europë dhe se popujt e europës nuk do ta pranonin këtë mundësi. Inderuar Sarkozy, nuk ishin bankierët anglo-saksonë ata që vunë në rrezik eurozonën, por paaftësia edisa vendeve – duke filluar nga Francën – për të respektuar rregullat e Mastrihtit. Grekët nuk ishin në

gjendje të kontrollonin shpenzimet publike dhe reformat në sistemin e mirëqenies. Në Greqi dhe Itali, lid-erët e zgjedhur në mënyrë demokratike janë depozituar me shpresën për të qetësuar tregjet e për të rua-

jtur euron, por kjo nuk funksionoi dhe kjo i zemëron akoma më shumë miqtë tanë europianë”

Aktualitet faqe 9

Daily Telegaph

Në fotografitë e këtij sesioniCameron duket i vetmuar. Mëvonë me gazetarët, ai nuk har-

roi të thoshte se nuk kishte ndërmendtë merrte pjesë në takime me ‘shkëm-bim grash’.Ishte ora 6:20 e mëngjesit kur nga sallabritanike e konferencave në qendrënJustus Lipsius në Bruksel u dha fund125 orëve të tensionit dhe turbulliravediplomatike. Cameron mbërriti nëBruksel në orën 6 pasdite të së enjtes,pasi kishte ndjekur një dramë të të biritnë shkollën fillore. Pak para orës 7, aiarriti në samit dhe hyri në një takim mekryeministrin italian, Mario Monti. Kytakim u përshkrua si ‘i shkurtër dhe iëmbël”. Takimi i radhës ishte krejtndryshe.

Për 45 minuta, Cameron utakua me Nicolas Sarkozy dhe AngelaMerkel, të ashtuquajturin bosht franko-gjerman, të njohur tashmë gjerësishtme aliasin “Merkozy”. Ata të dy janëmotori që po tërheq vendet e Euro-zonës drejt një pakti të ri fiskal dhe qëmendojnë se BE ka nevojë për një mar-rëveshje të re.

Në këmbim për të përkrahurkëtë marrëveshje të re mes 27 vendeve,Cameron donte premtime që qyteti iLondrës do të ishte i mbrojtur nga

ndryshimet në rregullat financiare tëBE-së. Një kërkesë që vinte më shumësi pasojë e presionit të konservatorëvenë parlament që Cameron të mos kthe-hej duarbosh nga Brukseli. Por gjëratishin bërë të qarta para se Cameron tëzbriste në Bruksel. Francezët ishinkundër dhe ishin të qartë. Britania nukështë pjesëtare e Euros dhe nuk mundtë kërkojë favore speciale. Cameron,sidoqoftë parashtroi një tentativë për

marrëveshje, që sipas tij kishte pre-tendime modeste që synonin të bind-nin Gjermaninë dhe prej kësaj pjesëntjetër të BE-së, deri sa edhe Franca tëdetyrohej të vinte në të njëjtën vijë.Të 27 liderët e Europës u ulën paskësaj për një darkë me supë, peshk,kek me çokollatë dhe akullore dhe njëbisedë që duhej t’i jepte fund krizës.Liderët u ulën në këtë darkë vetëm,këshilltarët e tyre ishin në dhomën

ngjitur. Gjatë gjithë kësaj koheCameron ishte në kontakt të vazh-dueshëm me këshilltarët e tij përmes‘BlackBerryt’, duke lexuar dërguar e-maile, përfshi edhe lajmet e funditmbi raportet e ‘Daily Telegraph’ mbi“shkëmbimin e grave”.

Me 27 politikanë që flasingjuhë të ndryshme në një tavolinë,biseda nuk mund të rrjedhë. Për rreth4 orë, liderët debatuan për detajet eplanit franko-gjerman dhe vetëm pasmesnate biseda u përqendrua nëmënyrën se si do të vihej në jetë kyplan.

Për mënyrën si funksion BE,vota e Britanisë është e nevojshmepër reformën pse kjo nuk ështëanëtare e Eurozonës. Nga ana tjetër,

mjaft vende kërkonin një pakt të ri tënënshkruar nga të 27 vendet.

Britania (që rrezikon tëmbetet e “izoluar”) nuk mori atë qëdonte, një mburojë nga reformat finan-ciare. Dhe Gjermania nuk i qëndroi nëkrah pretendimit britanik duke këm-bëngulur në planin franko-gjerman.Presidenti i tavolinës u detyrua tëkërkonte pushim, kur gjërat u bënë

shumë të lodhshme dhe të tensionuaraaty rreth orës 02:00 të mëngjesit. Men-jëherë pas pushimit 5 minuta, Sarkozyhodhi poshtë me më shumë se njëkundërshtim të thjeshtë kërkesën e bri-tanikëve.

Në orën 6 të mëngjesit,Cameron shpjegoi në sallën e konfer-encave qëndrimin e tij. Në orën 6:50,ai fjeti deri në 8:15 dhe më pas hëngrimëngjes me vezë të rrahura, bakon,tost dhe piu një kafe të fortë. Gjatëkohës që ai hante mëngjes, Merkel ukthye në samit dhe ndërsa tregonte për-shtypjet e saj për Cameron-in, ajo ipreu drutë shkurt: “Unë me të vërtetënuk besoj që David Cameron ishte mene në atë tavolinë”, – tha ajo. Më passamiti (që shënon një ndarje të madhetë Britanisë nga pjesa tjetër e BE-së)nuk kishte më këtë dramë. Vendet fir-mosën pranimin e Kroacisë në BEvitin që vjen.

Në fotografitë e këtij sesioniCameron duket i vetmuar. Më vonë megazetarët, ai nuk harroi të thoshte senuk kishte ndërmend të merrte pjesë nëtakime me ‘shkëmbim grash’.

DAVID CAMERON, I VETMUARI I EUROPËS?

Nga JOSEPH STIGLITZ

Kur duket se gjërat s’kanë kushkojnë më keq, në fakt kanëarritur këtë pikë. Madje edhe

disa vende jashtëzakonisht “tëpërgjegjshme” të eurozonës janë dukepërjetuar norma më të larta interesi.Ekonomistët në të dyja anët e At-lantikut, jo vetëm që po e diskutojnëmundësinë e mbijetesës së euros, porpo mendojnë edhe që rënia e saj tëshkaktojë sa më pak trazira.

Është shumë e qartë se lid-erët politikë të Evropës, me gjithëpërkushtimin e tyre ndaj shpëtimit tëeuros, nuk kanë arritur ta kuptojnë seçfarë është ajo që duhet për shpëtimine monedhës së vetme evropiane.Bindja që më shumë dominonte kurnisi zbatimin i projektit të euros nga tëgjitha vendet anëtare ishte zbatimi i njëdisipline fiskale – nuk duhej që borxhiose deficiti publik të ishin shumë tëlarta në krahasim me bruto prodhimine brendshëm. Por Spanja dhe Irlandakishin teprica buxhetore dhe borxhe tëulëta në momentin e parakrizës, qëkrejt papritur u shndërrua në borxh tëlartë dhe deficite të mëdha. E tani disavende anëtare të eurozonës thonë seduhet të ketë një qasje më të sertë nëmbajtjen nën kontroll të deficiteve tështeteve të zhytura në krizë.

Në këtë rast ështëkureshtare, në kohën kur kriza povazhdon, vendi më i sigurt për të in-vestuar janë Shtetet e Bashkuara tëAmerikës, që për vite me radhë kishinnjë shumë të madhe deficiti kombëtar.Pra, si do të ndajë Bashkimi Evropianqasjen ndërmjet deficiteve “të mira” –një qeveri krijon një klimë të përshtat-shme biznesi, duke gjeneruar të ard-hura nga investime të drejtpërdrejta tëhuaja – dhe deficiteve “të këqija” tëditëve të sotme? Të mbash të frenuardeficitin e keq të shumë vendeveanëtare në krizë kërkon një ndërhyrjelarg më të madhe në sektorin privat,sesa doktrinat neoliberale dhe të një

tregu të vetëm që ishin në trend.Në Spanjë, për shembull,

paraja qarkullon në sektorin privat prejbankave private. A do të thotë kjo seqeveria duhet të shkurtojë investimetpublike? A do të thotë kjo se qeveriaduhet të vendosë cilat qarkullimeparash – të themi në sektorin e inves-timeve të patundshmërive – janë tëkëqija, dhe se për këtë shkak duhet tëtaksohen ose të ndalen krejtësisht? Përmua, kjo do të kishte logjikë, por poli-tika të tilla në Bashkimin Evropian qëi mëshon fort tregut të lirë do të dukejsi një mallkim.

Vendosmëria për njëpërgjigje të qartë dhe të thjeshtë nakthen në diskutimet që pasuan krizënbotërore financiare. Pas çdo krize, delnjë shpjegim, e i cili del i gabuar kurpason një krizë tjetër, ose së pakudëshmohet se nuk është i duhur. Krizalatine e viteve tetëdhjetë u shkaktua

nga huadhënia e madhe, por kjo nukmund t’i jepte shpjegim krizës mek-sikane të vitit 1994, e cila i ishte atribu-uar kursimeve të pakta.Pastaj radha i erdhi Azisë Lindore, ecila kishte norma të larta kursimi, dheshpjegimi i ri ishte “qeverisja”. Ama,edhe kjo nuk kishte kuptim, marrëparasysh se vendet skandinave – tëcilat kanë formën më transparente tëqeverisjes në botë – kishin vuajtur parapak vjetësh një krizë.Por, ka diçka të përbashkët nëpër tëgjitha këto raste, sikur se edhe përkrizën e vitit 2008: sektorët privatëjanë sjellë në mënyrë të keqe nëvlerësimin e kredidhënies dhe menax-huan rrezikun ashtu si mendonin seishte më së miri.

Këto probleme do të ndod-hin si me euron, si pa të. Por euroja uaka bërë qeverive më të vështirë tëkundërpërgjigjen. Dhe nuk është se eu-

roja ua mori dy mjetet mëtë fuqishme për të vepruar– normën e interesin dhenormën e shkëmbimit. Tanias Banka Qendrore Evropi-ane nuk mund të fokusohetnë inflacionin, në kohën kursfidë janë papunësia, rritjadhe stabiliteti financiar. Panjë autoritet të përbashkëtfiskal, tregu i vetëm ia hapirrugën një konkurrence tëtaksave – një garë që nëpër-mjet taksave të ulëtamundohej të joshte investi-torë dhe pretendonte se dotë sillte kapital nëpërmjettregtisë së lirë nëBashkimin Evropian.

Me fjalë të tjera,kjo nënkupton se individëte caktuar mund të vendosinnëse duan t’i shlyejnë borx-het e prindërve të tyre: rinia

irlandeze thjesht mund t’i shmangetpagimit të obligimeve të bankave tëmbështetura nga pakot financiare,duke lënë vendin e tyre. Natyrisht semigrimi supozohet se është i mirë, pasidërgon punëtorët aty ku mendon se dotë fitojë më së shumti. Por ky lloj mi-grimi aktualisht nënvlerëson prodhim-tarinë.Natyrisht se migrimi është pjesë emekanizmave shtesë që e bëjnëAmerikën si një treg të vetëm me njëvalutë të përbashkët. Edhe më i rëndë-sishëm është roli i qeverisë federale nëdhënien e ndihmës shteteve që për-ballen, të themi me papunësi të lartë,duke u flokuar taksa shtesë – të quaj-tura “transfere unioni”, një politikë qënuk pëlqehet nga gjermanët.

Por Shtetet e Bashkuara tëAmerikës mund të pranojnë shpopul-lim të të gjitha shteteve që nuk janë nëgjendje të konkurrojnë. (Dikush thek-

son se kjo nënkupton se korporatat eAmerikës mund t’i blejnë senatorët evendeve të tilla me një çmim të lirë.)Por, a janë shtetet evropiane me prob-leme të ngjashme financiare të gat-shme të pranojnë shpopullimin? Mefjalë të tjera, a janë të gatshme të për-ballen me dhimbjen e zhvlerësimit “tëbrendshëm”, një proces që dështoi nënstandardin e arit dhe po dështon nënstandardin e euros?

Madje, edhe ato shtete tëpjesës veriore të Evropës kanë të drejtëse euroja do të kishte sukses nëse njëdisplinë fiskale do të zbatohej edhe teanëtarët e tjerë (mendoj se e kanëgabim). Po luajnë me një lojë morale.Kanë të drejtë kur akuzojnë anëtarët etjerë jugorë se nuk qeverisën mirë meparanë publike, ose në rastin e Spanjësdhe Irlandës për lënien e sektorit fi-nanciar në duar të plotë të tregut të lirë,pa pasur një kontroll se ku po çonte kydrejtim. Por kjo nuk adreson prob-lemin e së sotmes: borxhet e larta,pavarësisht se a janë rezultat ikalkulimeve të gabuara private apopublike, duhet menaxhuar brenda njëkornize të euros.

Shkurtimet e sektorit publiknuk e zgjidhin problemin e ditëve tësotme të ardhur nga keqqeverisja; atovetëm sa thellojnë ekonomitë në rece-sione. Liderët e Evropës e dinë këtëgjë. E dinë se rritja është fort e nevo-jshme. Por në vend se të merren mezgjidhjen e problemeve të sotme dhe tëgjejnë një formulë për rritjeekonomike, preferojnë të ndërmarrindisa hapa që është dashur të kryheshinnga pararendësit e tyre. Kjo mund t’ikënaqë moralizuesit, por nuk do t’izgjidhë problemet e Evropës – dhe nukdo ta shpëtojë euron.(Autori është profesor në Univer-sitetin e Columbias. Ai ka fituarçmimin “Nobel” për ekonomi)

ÇFARË MUND TA SHPËTOJË EURON?

Intervistë marrë Kryetarit tëBordit Drejtues të Organiza-tës Bamirëse “Qendra IslameKulturore e Shqiptarëve” nëLondër, zotëri Mustafë Feratirreth projektit bamirës për tëndihmuar jetimët dhë të var-fërit në trojet Shqiptare,Maqedoni, Kosovë e Shqipëri.

1. The Albanian: Kemi dëgjuar përnjë iniciativë që keni ndërmarrë nëKosovë, Shqipëri e në Maqedoni meqëllim ndihmën e familjeve të var-fëra dhe për jetimët. Si ju lindi kjoide, çfarë j`u shtyu?

Mustafë Ferati: Ideja nuk ishte vetëme imja, por e të gjithëve sëbashku, idejaishte e atyre që ndihmuan e vazhdojnëtë ndihmojnë e kontribuojnë për të var-fërit dhe jetimët, e atyre që përpiqen tëndihmojnë e bëjnë vepra të mira nëshërbim të komunitetit tonë Shqiptar.Ajo që nxit e motivon projekte të tillaështë vetëm ndjenja e mëshirës që Zotina ka dhënë, të kuptuarit e gjendjes jotë mirë të bashkëatdhetarëve tanë qëjetojnë në Kosovë, Shqipëri e Maqe-doni. Na shtyu ajo situatë me të cilën iduhet të përballen vëllezërit tanë atje,sic janë varfëria e skajshme, mungesae ushqimeve, mungesa e ngrohjes nënjë prag dimri të egër sic bën atje,mungesa e kushteve më minimale eShqiptarëve në vendet përkatëse. Për-sonalisht duke qënë kryetar i borditdrejtues të organizatës bamirëse “Qen-dra Islame Kulturore e Shqiptarëve” nëLondër vendosëm të grumbullojmë ejapim ndihma në të holla ku si fillim ugrumbulluan një sasi e kon-siderueshme nga bashkatdhetarët tanëqë jetojnë këtu në Angli. Duke paturmundësi më të lehtë komunikimi men-jëherë vendosëm që këto të holla tëshkojnë me shpejtësi në destinacionet eduhura në Kosovë, konkretisht në ko-muna ku unë personalisht jam dëshmi-tar i gjendjes kritike të atyre njerëzveatje.. Pra, ideja dhe motivimi vjen ngadëshira për të ndihmuarët nevojtarët ejetimët, ideja e motivimi buron nga ud-hëzimet e larta Hyjnore që kemi, ngaana njerëzore që fshehim gjithësecilinga ne.

2. The Albanian: Cili është projektijuaj i radhës në veprimtari të tillabamirësie?

Mustafë Ferati: Konkretisht, deri mëtani kam bërë vizitë katër komuna nëKosovë në atë të Podujevës, Vushtr-risë, Mitrovicës dhe të Skenderajt.Kemi patur kontakte direkte mekryetarët, zv-kryetarët dhe përgjegjësite çështjeve sociale. E përgjithshmja qëdoli nga takimet me ata ishte nevojaemergjente për strehim e jetimëve dhetë varfërve të tjerë. Mendoj se duhettheksuar komuna e Mitrovicës përgjendjen e saj ekstremisht të varfër.Nisur nga kjo projekti i ynë i radhësështë që të mundohemi përmes gjetjestë donatorëve të tjerë të zbusim gjend-jen e vështirë të këtyre njerëzve. Kemimarr projekte ndërtimi nga komunatpër ato familje që janë në gjendjeshumë të vështirë. Gjithashtu, përmeskësaj interviste apeloj që vëllezërittanë Shqiptarë këtu në Angli që kanëmundësi të ndihmojnë i lutemi të mosngurrojnë, sa do pak këtu atje vlenshumë. Krahas kësaj kemi në projektkontaktimin me pushtet lokale neShqipëri e Maqdoni ku jetojnë Shqip-

tarët kryesisht për të marrë të dhëna tënevojtarëve atje. Me lejoni të bëjë medije lexuesit tuaj që dorëzënë dhe sig-uri të përcjelljes së të gjitha ndihmavenë destinacionin e fundit deri në qin-darkën e fundit është se projekt-zbat-ues/përcues të të gjitha ndihmave janënjërez që ndihmojnë vetë dhe janë ngabisnesmenët e fuqishëm Shqiptar që kaBritania. Konkretisht në komision tëvendim-marrjes dhe zbatimit të këtyrendihmave do të jenë njerëz të njohur tëkomunitetit tonë këtu për bamirësi ebujari sic janë: zotëri Zymer Salihi(Myfti i Shqiptarëve në Londër, inici-atori kryesor i projektit për blerjen eqendrës tonë, aktivist i njohur që ngaviti 1993), zt Fatmir Mërkoja (bisnes-men i njohur që ka kontribuar shumëpër komunitetin), zt. Blerim Ciroka(hoxhë, aktivist i njohur në komu-nitetin Shqiptar), zt. Bujar Dërguti(bisnesmen i njohur që ka kontribuarshumë për komunitetin), dhe zt.Mustafë Ferati (bisnesmen i njohur qëka kontribuar për komunitetin, njëko-hësisht kryetar i bordit drejtues se Qën-drës Kulturore të Komunitetit Shqiptarnë Angli). Por cështja dhe pyejta ështëpër të gjithë nëse mund të ndihmojmëmë, nëse mund të gëzojmë më jetimëe njëkohësisht të përfitojmë nga lutjete pastra dhe besojmë, të pranuara qëata bëjnë!!!

3. The Albanian: A mund të na jepnindonjë shembull konkret të ndihmëstuaj atje deri më tani?

Mustafë Ferati: Po, psh., në komunëne Vushtrrisë shkuam dhe vizituam trefamilje. Familja e V. Morinës kishte 7anëtar dhe kërkesa e tyre ishte stre-himi, po në të njëjtën Komune nëfshatin Karaq në një familje tjetërkryefamiljari kishte frikë nga qëndriminë atë shtëpi e cila kishte mbështetjevetëm në një murë dhe nga dita në ditëpriste që t`u bije kulmi mbi kokë esidomos në këto kohë dimri ku dimritroket në dyert tona, frika dhe pasig-uria ishin tek çdo anëtarë i asaj famil-jeje. Edhe në komunën e Podujevës në

fshatin Bradash kishte dy familje mepo në të njëjtën gjendje, ku varfëri tëkujtonte poemat e njohura të varfërisë.Tani për të ndihmuar këto familje dhezgjidhuar cështjen më jetike për jetënqë cështë shtëpia kemi vendosur përt`u ndërtuar shtëpi. Sipas informacion-eve që mora në teren një shtëpi me dydhoma kapte çmimin £8500 me val-utën euro bie 10 000 Euro. Në këtëkontekst, besoj se 10 000 Euro (£8500) mjaftojnë. Kur mendon se saështë pesha dhe rëndësia e kësja veprehumane ne besojmë binshëm që iavlen, është mirësi e paparë, ështëmirësi e jashtëzakonshme.

3. The Albanian: Sa jetimë keni ndih-muar deri më tani dhe si ndiheshin për-fituesit e këtyre ndihmave?Mustafë Ferati: Ne ofruam ndihmë nëtë katër komunat të cilat u përmendënmë lartë. Atmosfera ishte jashtëzakon-isht prekëse, Pavërësisht se dhe atjejeta është e shtrenjtë dhe ndihmë që nepo japim për një jetim është akomamodeste për ato që përfitonin kishteshumë domethënie. Vetëm në ko-munën e Vushtrrisë shpenzuam 3 ditëpër të përpiluar me seriozitet listës e tëvarfërve dhe jetimëve. Fjala vjen, nëkomunën e Podujevës u shpërndanndihma për 50 familje me mundësi tëkufizuara, në komunën e Vushtrrisë për100 familje, në Mitrovicë 100 familje,kurse 50 familje përfituan në komunëne Skenderajt, që i bie të ishin 300familje. Kuptohet pjesë e kësaj ndihmejemi bërë të gjithë ne..

4. The Albanian: A ka iniciativa tëtilla edhe nga mërgimtarëtShqiptare këtu në Angli?

Mustafë Ferati: Unë besoj se po, kapasur dhe ka edhe prej shoqatave tëtjera këtu, që kanë dhënë kontributin etyre dhe janë duke dhanë nëvazhdimësi. Së këndejmi mendoj se doishte mirë që shoqatat shqiptare nëAngli të mblidhen së bashku dhe tëbashkëpunojmë sepse gjithë kjo ështënjë vepër njerëzore për ata që janë në

nevojë. Mundësitë tonë këtu besoj sejanë të mëdha. Mendo se sa shpenzo-jmë ne të gjithë, nëpër gjëra të kon-sumit të përditshëm sic janë telefoni,udhëtimet e ndryshme, drekat darkatnëpër restorante, blerjet e sendevendonjëherë jo të nevojshme, shëtitjet endryshme etj, ndërsa dikush nga nenuk e ka bukën e gojës.. Ndoshta mepak kursime nga ne mund të ndihmo-hen mjaft të varfër, mjaft nevojtar,mjaftë familjeve mund t`u zgjidhenproblemet që mbizotërojnë atje,

5. The Albanian: Sa është shuma ekësaj ndihme që u jepet çdo muajkëtyre familjeve?

Mustafë Ferati: Tani për tani nukështë ndonjë ndihmë e madhe, i bie£30 në muaj. Por besojmë se kjo mundtë rritet ashtu sic mund të rritet numri iatyre që përfitojnë nga ndihmat e atyreqë shfaqin mëshirë dhe dhembshurindaj jetimëve dhe të vërfarve të tjerë.Në listën tonë, për momentin, kemi mëshumë se 300 jetimë, fëmijë të dësh-morëve që dhanë jetën për lirinë tonë.Ndërsa padyshim që atje ka shumë mëshumë të varfër, shpresojm të kemi li-stat e plota. Vetëm në Komunën eVushtrrisë kishte afërsisht 1968 të var-fër dhe jetimë pa folur për komunat etjera. 6. The Albanian: Sa keni gjeturmbështetje nga Shqiptaret këtu përte ndihmuar këto familje nëKosovë?

Mustafë Ferati: Numri i shqiptarëvenë Angli mund të jetë nga 100 000mund të ketë edhe më shum. Ndërsambështetja që është dhënë deri më tani,ndoshta nga që jemi dhe në hapat eparë, është modeste por ka shenjashumë pozitivë. Me lejoni të them secështja nuk është se sa u ndihmuan porsa ndihmova unë, sa bëra unë për tëndihmuar të varfërit atje.. Është faktse sikur të ndihmojnë të gjithë shqip-tarët që jetojnë këtu vetëm me njëpaund në muaj, do të ndërtonim disashtëpi shtëpi në çdo muaj. Pra cështjeështë mendoj vetëm administrimi imundësive tona si komunitet dhe im-penjimi i të gjithëve në këtë projektkaq njerëzor.

7. The Albanian: Cili është mesazhijuaj për shqiptarët që po lexojnëkëtë intervistë?

Mustafë Ferati: Mesazhi im është qëgjithësecili prej nesh të imagjinojmëveten në vend të atyre që janë në atëgjendje, sepse dhe ata dojnë të jenë mëmirë por kaq kanë rrisk. Të mendojmëse nuk janë vetëm përpjekjet tëmjaftueshme për të qënë mirë por ështërrisku caktimi Hyjnor. Që do të thotëse dhe mund të ishim apo mund të jeminë një gjendje të tillë kritike. Ndihmanuk asnjëherë e vogël, kur bashkohetme ndihma të tjera bëhet e madhe. Prasa do që mund të ndihmojmë dhe tëjapim nga mundësitë tona është e

mrekullueshme dhe ka dobi. Di që nënjë ndër mesimet profetike thuhet sendihma është mburojë, dmth tëndhmosh të tjerët do të thotë se je imbrojtur, Zoti të mbron! Apeloj qëdhëmbjet dhe vuajtjet e këtyre të var-fërve dhe jetimëve t’i ndajmë sëbashku, ashtu siç thotë edhe një fjalë eurtë popullore: “Guri për gurin kanevojë” Përsonalisht besoj bindshëmse duke dhënë ndihmë nuk kemi dhënëpor kemi marrë, dhe kemi marrëshumë....8. The Albanian: Më lejoni t`ju fal-enderoj për kohën duke ju uruarmbarësi në misisonin tuaj sa njerë-zor aq dhe domethënës dhe shem-bull për të gjithë ne!

Mustafë Ferati: Ju faleminderitshumë për intervistimin e gjithashtudua të falenderoj dhe gazetën tuaj, TheAlbanian, për mbështjetjen e vazh-dueshme që i bën inisiativave të miradhe komunitetit tonë Shqiptar këtu nëBritani.Për dijeni e të interesuarve bëjmë medije se në komision të vendim-marrjesdhe zbatimit të këtyre ndihmave do tëjenë njerëz të njohur të komunitetittonë këtu për bamirësi e bujari sic janë: 1. zotëri Zymer Salihi (Myfti iShqiptarëve në Londër, iniciatori krye-sor i projektit për blerjen e qendrëstonë, aktivist i njohur që nga viti1993), 2. zt Fatmir Mërkoja (bisnes-men i njohur që ka kontribuar shumëpër komunitetin),3. zt. Bahri Bojaj (hoxhë, ak-tivist në komunitetin Shqiptar, mesuesne shkollën Islamia School, Londër)4. zt. Blerim Ciroka (hoxhë,aktivist në komunitetin Shqiptar, më-sues në shkollën Islamia School,Londër), 5. zt. Bujar Dërguti (bisnesmeni njohur që ka kontribuar shumë përkomunitetin), dhe 6. zt. Mustafë Ferati (bisnes-men i njohur që ka kontribuar shumëpër komunitetin, njëkohësisht kryetar ibordit drejtues se Qëndrës Kulturore tëKomunitetit Shqiptar në Angli).Për të interesuarit të dhënat zyrtëre tëorganizatës tonë për të nhimuar jetimëtjanë:

UK Albanian Cultural and Commu-nity Centre.

HSBC, Account Number:01665979, Sort Code: 40-04-04.Ose mund të na kontaktoni përmestë dhënave:UK Albanian Muslim Community &Cultural Centre88–90 Carlton Vale,LondonNË6 5DATEL: 020 7625 5789http://xhamiaeshqiptareve.org.ukinfo@xhamiaeshqiptareve.org.uk

BISEDOI BLERIM CIROKA

english faqe 23Aktualitet faqe

NDIHMË PËR TË VARFËRITNË KOSOVË

aktualitet faqe 11

Studiuesja britanike, Edit Durhamu nderua me titullin “QytetareNderi” e Shkodrës, akorduar

nga Këshilli Bashkiak i qytetit nënderim të veprës dhe kontributit tëçmuar që Durham ka dhënë për afir-mimin e Shqipërisë, veçanërisht ra-jonit verior në Britaninë e Madhe dhemë gjërë.

Në një ceremoni të organizuar nëmjediset e Bibiotekës “Marin Barleti”të qytetit , me rastin e 110 vjetorit tëardhjes në Shqipëri të studiueses bri-tanike, titulli iu dorëzua Ambasadoressë Britanisë së Madhe në Tiranë, FionaMcilwham.

Përmes një videoprojektori, me njëpërmbledhje materialesh të përgatituranga biblioteka “Marin Barleti”, tëpranishmit u njohën me kontributin ebritanikes Durman në Shqipëri dhepjesmarrjen e saj në ngjarjet që do tëpërcaktonin fatet e popullit .

Në materialet e ekspozuara përmesvideoprojektorit mësohej se studiuesjabritanike Durham, e ardhur në Shqipërinë vitin 1901 për arsye shëndetësore,duke rënë në kontakt me shqiptarët dotë bëhej jo vetëm një dashamirëse e sh-pirtit dhe kulturës shqiptare dhe zëd-hënëse e të drejtave legjitime të tij, pordhe një pjesëmarrëse e drejtëpërdrejtënë ngjarjet që do të përcaktonin fatet epopullit shqiptar.

“Ajo më vonë do bëhej një luftëtaree zjarrtë e çështjes shqiptare dhe do tëfiksohej në kujtesën kombëtare si njënënë e dhëmshur që provoi bashkë metë jetën e varfër, luftërat emundimshme, zakonet e egra dhe tra-ditat e hershme”, tha pas prezantimit tëmaterialeve të përgatitura, drejtori ibibiliotekës, Gjovalin Çuni.

Për veprën dhe kontributin e EditDurham folën edhe shkrimtarë dhe in-telektualë shkodranë, ndërkohë që nga

shoqatat e grave që operojnë në qytetine Shkodrës u propozua që figura ekësaj gruaje, e cila punoi përShqipërinë, të përjetësohet me ngritjen

e një busti në qytetin e Shkodrës,ndërsa një nga rrugët e këtij qytetimban emrin e saj.

“Ndjehem jashtëzakonisht e nderuar

për këtë çmim. Si shumë nga ju, edheunë i kam lexuar me pasion shkrimet eEdit Durham mbi Shqipërinë përparase të filloja punë këtu dhe gjatë udhë-

timeve nëpër vendin tuaj të bukur”, ushpreh Ambasadorja britanike, Mcil-wham pasi marrjes në dorrëzim të tit-ullit.

SHKODËR: QYTETARE NDERI PËR STUDIUESEN BRITANIKE, EDIT DURHAM

NGA JONAS PARELLO-PLESNER

Viti 2008, Kosova u bë shteti mëi ri europian. Por vendi jetonme një hije të prezencës

ndërkombëtare. Kosova nuk njihet ngatë gjitha shtetet e BE-së, gjë që e bën tëardhmen e Kosovës në BE të pasigurt.Kosova po largohet gjithnjë e mëshumë nga vija e hollë e kërthizës meSerbinë, e cila ende insiston që Kosovaështë pjesë e saj. Si Kosova ashtu edheSerbia e shohin të ardhmen në kuadërtë BE-së. Serbia punon shumë të marrëfillimin e negociatave me BE-në, sido-mos pas dorëzimit të kriminelëve tëluftës në Hagë.

Kjo ishte shpresa kryesorenga takimi i liderëve, por kriza e euros,e dërgon çështjen poshtë në listë të pri-oriteteve. Kosova thjesht shpreson tëmos harrohet si një zorrë qorre në Bal-lkan. Ndërsa edhe më tutje veriu koso-var qëndron në eksitim permanent sishoqëri e ndarë në mes shqiptarëve dheserbëve. Liderët europianë duhet të tre-gojnë pjekuri dhe të kthyer ngaardhmëria duke krijuar për të dy shtetet

vend në BE. Zgjerimi europian nukbën të ndalet dhe shtetet e BE-së nukduhet harruar se prioriteti numër njëështë të krijojnë kontinent të lirë dhenë paqe.

Isha para ca kohe në Kosovënë një nga konferencat më të mëdha qëka qenë e organizuar nga thinktankueuropian European Council on ForeignRelations. Në fluturim drejt Prishtinës,bisedoj me një bashkëpasagjer. Endritiështë një burrë në të tridhjetat që pokthehet nga Tikriti i Irakut. Tani kakursyer mjaft për një shtëpi dhe auto-mobil dhe ka vendosur të kthehet nëKosovë te gruaja dhe tre fëmijët qëpërbëjnë familjen e tij. Vëllai dhebabai i Endritit jetojnë në Zvicër.

Këta janë simboli i Kosovës:gastarbajterët jashtë vendit. Të ardhu-rat e tyre krijojnë një linjë ndihmesepër ekonominë kosovare. Endriti mëpërmend se edhe vëllain e ka pasur sirefugjatë në Danimarkë ca muaj të1999-ës. Dëshiron të më falënderojë sidanez. Danezët edhe i kujtojnë pamjetnë TV të kosovarëve nga 1999 që ikninkah malet e Shqipërisë dhe Maqe-

donisë. Këto pamje krijuan reagimndërkombtar që solli bombardimin eNATO-s për të ndalë pastrimin etnik.Në aeroportin e Prishtinës marr vulë nëpasaportën time daneze. Kolegu imsllovak nuk merr vulë. Ai vjen nga njështet që nuk e njeh Kosovën.

Jemi në Europë, por kjo sit-uatë m’i kujton konfliktet e tjera tëngrira, sikurse kur kaloj kufirin sirianapo libanez me Izraelin, ose nga Kinanë Tajvan, apo nga Kuba në SHBA.Fjala është që të mos merret vula, që tëmos krijohen probleme në udhëtime tefqinjët. Po ashtu, participantët serbë nëkonferencën e Prishtinës vijnë kahVjena, edhe pse me automobil distancaështë si prej København deri nëAarhus.

Në konferencë e marr njëUSB-çelës nga Qeveria e Kosovës meslloganin “The Young Europeans”. Kadiçka këtu. Petrit Selimi, zëvendës-ministri i jastëm, është simbol ithënies. Është në fillim të tridhjetave,në moshën kur danezët tek fillojnë tëkërkojnë punë të vërtetë dhe rrezatondinamikë të shtetit të vogël të ri. Petriti

ka studiuar në Norvegji ku ka jetuar,dhe më vonë në shkollën prestigjiozeLondon School of Economics, dhetashmë e njeh Europën nga jugu nëveri. Ministrja për Europë, Vlora Çi-taku, ka moshë të njejtë.

Ajo e përshkruan një pamjetë mprehtë të negociatave të Kosovësme institucionet e BE-së, dhe tregon sedobësi e ka FC Barcelonën, për të cilënflet me qejf. Më tregon për një debatqë ka pasur me një votues të ri që dësh-mon çështjen kryesore të Kosovës.Tifozi i Barcelonës e ka pyetur min-istren se kur do t’i përmirësojnë mar-rëdhëniet me Spanjën që edhe ai tëketë mundësi ta sheh Barcën në stadi-umin të vet.

Rrëfimi projekton faktin qëSpanja është shteti më i madh i BE-sëqë nuk e njeh Kosovën. Shtetet europi-ane që nuk e kanë njohë Kosovën(Sllovakia, Rumania, Greqia dheQipro) kanë minoritete apo nerva tëdobët sa i përket lëvizjeve për vetëven-dosje, sikurse edhe Spanja me ETAapo Qipro me ndarje në mes grekëvedhe turqve. Kjo po ashtu do të thotë se

BE nuk ka politikë të përbashkët tëjashtme në këtë pyetje.

Kosova veriore ende ështëproblem i pazgjidhur. Këtu jetojnësidomos serbët që kanë përkrahje ngaSerbia në veri. Kohëve të fundit ështëkrijuar një konflikt me rrugë tëbllokuara dhe dhunë të përdorur dheushtarë të NATO-s të lënduar.

Hidhërimi i minoritetit serbatje eksplodoi kur Kosova insistoi tëketë doganë nga autoritetet. Bisedat nëmes Kosovës dhe Serbisë janë ndër-prerë një kohë por tani po vazhdojnë.Takimi i liderëve europanë ka krizënekzistenciale të euros si kryetitull, pornë të njëjtën kohë nuk mund të injoro-jmë temat që presin.#

Duhet dhënë Serbisë njëperspektivë europiane larg nga na-cionalizmi dhe pansllavizmi. Prandajfillim i mbarë – edhe i politikës së për-bashkët europiane – do të ishte që pesështetet jonjohëse të Kosovës ta bëjnëkëtë, kështu që Europa të ketë një qën-drim ndaj pavarësisë së Kosovës,kështu që shteti i ri të dalë më në fundnga ekzistenca në limbon europiane.

KOSOVA – SHTET NË LIMBO EUROPIANE

Transportojmëmakina dhe mallrapër në Shqiperi apo

Kosovë

Na kontaktoni:07790950960

KOMPANIA ALB-TRANSPORTURON KLIENTET E SAJ DHE TE

GJITHE SHQIPTARET E BRITANISE GEZUAR KRISHTLINDJET DHE

VITIN E RI 2012!

opinion faqe 13

NGA FATON ABDULLAHU

Demokracia është ajo që e ka sh-përbërë ish-Jugosllavinë. Etillë çfarë ishte ajo si shtet nuk

mund t’i mbijetonte demokracisë sepsenëpër histori që nga fillet e saja kishteekzistuar dhe funksionuar vetëm kurkishte qenë shtet unitar dhe shtet i tëpabarabartëve. Në anën tjetër një ngaarsyet kryesore pse bota perëndimoree pa të arsyeshme që ky shtet nuk javlen që të ekzistoj më dhe nuk ja vlenmundi që ajo të mbahet gjallë, ishtepërpjekja jo demokratike e serbëve përta kthyer primatin e tyre unitarist nëkëtë shtet dhe prirja e ringjallur nëbazën e saj nacionaliste serbe që eafronte Serbin gjithnjë e më shumë kahRusia dhe e largonte vazhdimisht ngaEvropa, përgjithësisht nga perëndimi.

Për rrjedhojë një Jugosllaviunitariste, me Serbin në krye të saj sifaktorin më të madh dhe më të rëndë-sishëm, do ta rikthente në forma tëndryshme ndikimin e Rusisë në Bal-lkan. Rusia do t’i ankoronte interesat eveta në Ballkan falë këtij shteti tëristrukturuar me politikë unitariste, kukroatët dhe sllovenët properëndimor,nuk do të mund ta kishin fjalën krye-sore dhe do të anashkaloheshin përshumëçka dhe ku shqiptarët do tëvazhdonin të mbesin të diskriminuar tëpërçarë dhe në robëri njëjtë apo edhemë keq se më parë.

Kjo qasje dhe ky konceptpolitikë i Serbisë, për perëndimorëtishte i papranueshëm. Pse ? Pas përm-bysjes së komunizmit sa më shumë qëserbët i ktheheshin rrënjëve të veta, aqmë shumë largoheshin nga perëndimi.Më shumë fe ortodokse dhe rol tëkishës në politik, më shumë çirilicëdhe përpjekje për të dalluar nga gjuhakroate, përkatësisht nga ajo që në atëkohë ishte serbo-kroate, më shumëkulturë sllavo-ortodokse dhe sidomosmë shumë sistem politik unitarit, kjodhe të tjerat si këto nënkuptonte mëafër Rusisë.

Por në kohën kur kjo po indodhte Serbisë pra kur po niste sh-përbërja e Jugosllavisë, Rusia ishte ezënë me veten e saj, konkretisht me sh-përbërjen e BRSS-së, me përmbysjene komunizmit dhe me krizë të thellëekonomike. Me të gjitha këto halleRusia në atë kohë ishte larg ngamundësia që t’i shtrijë dhe thelloj in-teresat e veta gjeostrategjike përtej ku-fijve të saj, ajo kishte prioritete tjera.Përkundrazi perëndimorët ishin ata qënë Ballkan do të përqendrohen për t’uankoruar një herë e mirë, ishin tëvetëdijshëm se këtë pjesë të Evropëspër kohë të gjatë e kishin pasur dhe ekishin kontrolluar në shumë sferarusët, ishin të vetëdijshëm se tanikishin shansin e mirë. Sikur Serbia tëmos merrte qëndrim unitarist për tamarrë primatin ekskluziv në Jugosllavidhe sikur nacionalizmit serb të mos imungonte orientimi properëndimoreJugosllavia nuk do të shpërbëhej,mbase do të demokratizohej deri në njëmasë për të mbetur gjeografikishtsikundër ka qenë, por pa pretendime epremisa për t’u bërë pro-ruse.

Aktualisht gjërat kanëndryshuar shumë për këto dy dekada.Jugosllavia është shpërbërë, evro-perendimorët janë të ankoruar në çdoaspekt në pjesën më të madhe të Bal-lkanit. Por ka edhe disa risi,

konkretisht dallime krahasuar me atëperiudhë. Rusia më nuk është e dobëtsa ka qenë gjatë dhe pas shpërbërjes sëBRSS-së dhe davaritjes së komu-nizmit.

Ajo nuk është e okupuar sinë atë kohë me aferat interne. TaniRusia është larg më e fort dhe më ekonsoliduar se që ishte. Ambiciet e sajapër t’u bërë sërish super fuqi janë tëmëdha dhe në drejtim të kësaj po puno-het shumë. Gazi rus bashkë me atë qëpo e quajnë në Rusi ‘demokraci emenaxhuar’ të cilës po i prinë Putini,po dëshmohen si parakushte solide qëRusia me rirreshtime gjeostrategjike tërikthehet sa më shumë që mundet nëvendet ku dikur i kishte të shtrira in-teresat e veta.

Ballkani sigurisht se ështënjëra nga këto vende. Dhe në këtë për-pjekje të saj në këtë rajon, Serbia gjith-sesi është aleati më i mirë i mundshëm.Ajo çfarë nuk ka ndryshuar në përm-bajtje është gjithsesi nacionalizmi serb.Baza e saj politike dhe kulturore ështëe njëjtë edhe pse format e veprimit

kanë ndryshuar e determinuar ngarrethanat për te jo të favorshëm. Ështëjashtë çdo dyshimi se sa më shumë qëdo të ketë prani të Rusisë në Ballkanaq më shumë do të ringjallet dhe kon-solidohet nacionalizmi serb.

Indicije por edhe fakte nëkëtë drejtim ka shumë. Mbetet të shi-het se a do të thotë se sa më afër BE-sëSerbia aq më i dobët nacionalizmiserb. Apo Serbia do të mundohet tëluaj me politikën e saj gjithsesi tëvjetër dualiste, por tani me përpunimeedhe BE edhe Rusi. Por çfarë duhet tëbëjnë perëndimorët në këtë aspekt nëBallkan. Do të ishte komoditet itepruar jo vetëm politik që të lihet tërrjedhë lirshëm kjo prani e Rusisë nëBallkan e cila mbase do të jetë gjithnjënë rritje përmes Serbisë dhe në tënjëjtën kohë Serbia t’i afrohet dhe tëpranohet në BE.

Nuk është politikisht prag-matike dhe këtë duhet ta kuptojnë samë parë evroperëndimorët të mendo-het se mjafton hapja e derës së BE përSerbinë si parakusht që të amortizohet

nacionalizmi serb dhe të amortizohet edobësohet vendi dhe rrethanat kuRusia mund lirshëm nesër t’i ankorojinteresat e saja gjeopolitike dhe tëtjera.

Kërkohet edhe diçka tjetër.Kërkohet konsolidimi i pjesës tjetër tëBallkanit, afrimi më i madh i tyre në tëgjitha sferat e mundshme. Kjo bëhetedhe më imediate kur të kihet parasyshse Serbia është edhe e madhe nga ter-ritori, edhe e pasur për nga resurset epër rrjedhojë edhe e rëndësishme përnga gjeostrategjia. Prandaj këtë bal-ancë karshi Serbisë së padëgjueshme,sidomos karshi nacionalizmit të saj an-tiperëndimor, nuk mund ta bëjë evetme cilido shtet në jugperëndim tëBallkanit.

Vështruar nga kjo prizëmafrimi i shqiptarëve është zgjedhja mëe mirë e mundshme, konkretisht afrimibashkëpunimi dhe konsolidimi gjithnjëe më i ngushtë i Shqipërisë dheKosovës të dëshmuara tani më meqasje të thellë por edhe të vetme prop-erëndimore. Thënë përmbledhtazi sa

më shumë që mund të shtohet ndikimii Rusisë me gazin dhe demokracinë esaj të menaxhuar në Ballkan, aq mëshumë duhet të konsolidohen dhe tëforcohet faktori shqiptarë në këtërajon. Konkretisht aq më shumë duhettë afrohen e bashkohen Shqipëria dheKosova.

Por jo vetëm kaq. Vështruarnë mënyrën se si e shtruam çështjen,nga ky konsolidim dhe afrim i diza-jnuar për të amortizuar rikthimin e Ru-sisë me gaz dhe demokraci tëmenaxhuar, dhe për ta bërë të njëjtënndaj nacionalizmit serb i cili cuc pretpër prurje të tilla ruse, nuk duhet tëmbesin mbrapa as edhe Mali i Zi dheMaqedonia. Nuk duhet të mbesinanash nga ky projekt, jo vetëm se nëkëto shtet ka shqiptarë, por edhe pseato gjithnjë e më shumë po e dëshmo-jnë se janë properëndimore dhe nukshfaqin interesa të theksuara se janë tëinteresuara për rrugë, qasje e konceptetë tjera përveç atyre properëndimorekonkretisht euroatlantike.

SHQIPTARËT DHE RUSIA EKTHYER NË BALLKAN

“Kërkohet edhe diçka tjetër. Kërkohet konsolidimi i pjesës tjetër të Ballkanit, afrimi më i madh i tyrenë të gjitha sferat e mundshme. Kjo bëhet edhe më imediate kur të kihet parasysh se Serbia është edhe e

madhe nga territori, edhe e pasur për nga resurset e për rrjedhojë edhe e rëndësishme për ngagjeostrategjia. Prandaj këtë balancë karshi Serbisë së padëgjueshme, sidomos karshi nacionalizmit të

saj antiperëndimor, nuk mund ta bëjë e vetme cilido shtet në jugperëndim të Ballkanit”

Dërgoni para të afërmve tuaj dhe mund të fitoni një plasma TV ose BlackBerry® Smartphones!* Për të hyrë vizitoni www.moneygram.co.uk/christmas

Kudo që shikoni simbolin MoneyGram

DËRGONI NGA: MERRINI NË SHQIPËRI TEK: MERRINI NË KOSOVË TEK:

Ne përfaqësojmë të gjithë klientët që kanë nevojë për këshillim ngaana ligjore si në Stacione Policie dhe në raste të ndryshme. Gjithashtupërgatisim mbrojtjen e tyre për në gjykatën magjistrale të (shkallës sëparë) dhe në gjykatën e lartë.

Këshilla ligjore është falas pavarësisht nëse jeni me ndihma, nëpunë dhe se sa të ardhura apo kursime keni. Nuk ka forma për të plotë-suar. Nëse nuk jeni të kënaqur me shërbimet që keni marrë nga avokatijuaj dhe doni ta ndryshoni atëherë ju lutem më kontaktoni në

Altin Kaprata juristi shqiptar ne Angli

07500770914Tel:

CGLAW SOLICITORS61 BIRKENHEAD STREET LONDON WC1H 8BB

WWW.CG-LAW.CO.UK 02078434344

KRIME-Vrasje-Plagosje-Mashtrime serioze-Vepra penale seksuale -Dëmtime aksidentale-Shkelje të kodit rrugor-Hetime nga zyra e taksave-Hetime nga zyrae ndihmave

EMIGRACION-Natyralizim

-Viza turistesh dhe studentesh-Ribashkime familjare

-Qytetari britanike-Leje te perhershme qendrimi

-10 vjet qendrim ilegal-14 vjet qendrim ilegal

-Viza martese -EU/FRA Resident Permit applicationsÇËSHTJE CIVILE

-Prishje kontratash

-Kontrata shit-blerjeshtëpish apo lokalesh-Kontrata sipermarrje

-Marrje borxhesh

-Tokash

-Biznesi

-Liçenca etj

koment faqe 15

NGA MENTOR KIKIA

Në vitin 1990, pas një gjysmëshekulli të droguar nga propa-ganda komuniste, ne pësuan

një traumë kolektive më pasoja tërënda sociale dhe shoqërore.

Kjo traumë, e cila burontenga mjerimi, ndjesia e të qenit imashtruar dhe i shtypur, prodhoidrama të mëdha kolektive njerëzoreme përmasa kombëtare. Arrati masiveme anijet, odiset të pashëmbullta tëklandestineve me gomone nga deti dheudhëtime disa javore në këmbë nëpërmalet e Greqisë, udhëtime me kamionëfrigoriferikë dëri në Londër dhe lidhjame zinxhirë e trupave poshtë shasivetë makinave për të kaluar kontrollinpolicor në kufirin e vendeve të tjera.

Endrra më e madhe e shu-micës së shqiptarëve ishte, e pse jovazhdon të jetë, arratia. Përgjigja epyetjes shabllon se çfarë dëshiron tëbëhesh kur të rritesh, në kohën e ko-munizmit, ishte: Ushtar, traktorist,mjelëse e dalluar ose veteran, pasi këtaishin heronjtë e kohës. Në tranzicion,shumica e fëmijëve dëshironin tëbëheshin emigrantë, pasi ata ishinherojtë e rinj të jetës dhe kohës sëtranzicionit. Ata ishin shtylla eekonomisë, ata ishin shpresa e vetmepër të ushqyer pjesën tjetër të familjesqë kishin lënë në Shqipëri.

Urrejtja për regjimin komu-nist dhe zhgënjimi i vazhdueshëm ngapolitikanët e tranzicionit, u shfry edhendaj vendit, ndaj atdheut, tokës kuishin lindur e rritur. Emigrantët që rik-theheshin në vendin e tyre sillnin mevete përbuzjen e të huajve, vuajtjet eemigrimit, racizimin ndaj tyre, për-dorimin dhe shfrytëzimin në punë tërënda. Ata ndjeheshin keq që ishinshqiptarë, ndjeheshin të pambrojtur etë pa atdhe, njerëz pa shtet dhe pa asnjëidentitet. Kjo dhe nevoja për tu inte-gruar në vendin ku shkuan, bëri qëshumë e shumë prej tyre të ndërrojnëpa asnjë drojë emrat e madje edhefenë. Ishin më komodë të ndjeheshinitalianë, grekë, gjermanë e francezë.Në kushtet kur jeta e një emigranti nëItali e Greqi dhe e familjes së tij nëShqipëri, varej nga mëshira e një sipër-marrësi grek e italian, këtu nuk mundtë bëhej më fjalë për nacionalizëm.Shqiptarët përballë popujve të tjerë undjenë inferiorë.

Përpos brrerjes së vetënjerëzve nga ndjenjat e atdhedashurisëdhe nacionalizmit, edhe mekanizmatedukativë, kryesisht shkolla, entetbotuese dhe media, hoqën dorë nga“detyra kombëtare” e edukimit patri-otik. Shkolla u zhvesh nga elementëtedukativë e nacionalistë dhe sot shu-mica e brezit të ri nuk di ta këndojëhimnin kombëtar.

A KENI NE NEVOJË PËR NJËFRYMË TË RE NACIONALISTE?

Në vitet ‘20-’30 të shekullit të kaluar,një nga penat më të spikatuar të mb-jelljes së farës së nacionalizmit, gaze-tari Branko Merxhani, nuk ka reshtuarsë shkruari për domosdoshmërinë e njëndjenje nacionaliste në atë kohë, simundësi për të bërë shtetin dhe njëkomb të zhvilluar. Merxhani i mëshonfesë, angazhimit intelektual dhe mbi tëgjitha shkollës, zhvillimit të arsimimit.“Ne duhet ti orientojnë zhvillimet e ng-jarjeve dhe jo të presim që ti ndjekim

ato nga pas ndërsa ndodhin” – thotëMerxhani, duke ftuar inteligjencën tëjetë në ballë të zhvillimeve tëshoqërisë. Asokohe Shipëria ishte endenjë shtet pa shet, një vend pa integritet,nje vend i sapo dalë si pjellë pazareshgjatë prishjes së një perandorie dhekërkonte të formësohej si gjithë vendete tjera. Dhe mënyra më e mirë ishte qëtë nxitej nacionalizmi.

Zhgënjimi që morën nga ko-munizmi dhe trauma e tranzicionit, nabëjnë të domosdoshme sot një peri-udhë rilindjeje shpirtërore. Por a arri-het kjo përmes një fryme nacionaliste,në atë kuptmin që më së shumti per-ceptohet ky term në rajonin e Ballka-nit, pra të demonstrimit të urrejtjes përfqinjët, djegies së simboleve tëshoshoqit apo të tjera bëma si këto? Aarrihet kjo përmes shprehjes publike tëdashurisë për atdheun e krenarisë së tëqënit shqiptar. Aktualisht, mungesa enacionalizmit apo frymës patriotike,po zëvendësohet me thirrje patriotikedhe patetike të tipit “O sa mirë meqenë shqiptar”….

Por kjo thënie ecën paralel-isht me thënien fataliste të kafenevedhe shtëpive tona se “Ky vend nuk kapër tu bërë kurrë”, ecën paralelisht memungesën totale të çdo elementi kul-ture, të respektimit të ligjeve të shtetitdhe vetë vendit, ecën paralelisht memaninë e shfrenuar për të shkatërruarçdo gjë, tokën, pyjet, mjedisin.

Unë mendoj se sot ne keminevoje më shumë të bashkojmë mend-jet dhe dijen, talentin dhe guximin, porjo për të sharë sa më shumë fqinjët, porpër të garuar me ta në punë të mira, nëzhvillimin ekonomik. Sot shqiptarëtjanë duke jetuar periudhën më të artëtë historisë së tyre. Kurrë më parë koha

nuk ka punuar për ne ashtu si tani.Shqipëria është sot anëtare e aleancësmë të fortë ushtarake të botës dhe kjodo të thotë se është më e sigurtë ngaana territoriale se kurrë. Sot kemi njëtjetër shtet shqiptar që është Kosova.Pra si asnjëherë më parë shqiptarëtjanë të organizuar, paçka se në dyshtete dhe në të tretin janë një faktor irëndësishm, siç është Maqedonia. Ajoqë duhet të bëjmë ne është ti forcojmëkëto shtete, të ndërtojmë shtetedemokratike, shtete ligjore, shtete të së drejtës.

“NEONACINALIZMI” DHEBASHKIMI I TROJEVE

SHQIPTYARE

Si në Shqipëria ashtu dhe në Kosovëkanë lindur rryma të reja nacionalisteqë demonostrojnë fuqishëm simboletkombëtare dhe idenë e bashkimit të

trojeve shqiptare, por duke u kufizuarvetëm tek bashkimi i Shqipërisë meKosovën. Sipas teorisë së tyre, nësenjë shqiptar duhet të jetë nacionalist,ai duhet të shajë grekët dhe të kërkojëbashkimin e Shqipërisë me Kosovën.

Por a duhet të kërkojmë ne,sot, një bashkim të sforcuartë Shqipërisë me Kosovën?

Unë mendoj që jo dhe kjo, për të pak-tën dy arsye:E para, sepse ne e dimë fare mirë që qëkjo nuk është në dorën tonë. Kosovaështë një shtet ende nën kontrollin eOKB-së dhe kjo do të përbënte njëprecedent shumë të rrezikshëm përKombet e Bashkuara. Mbi të gjitha,unë mendoj se ne nuk mund të bëhemi

një komb i fortë dhe me ndikim nërajon, duke bashkuar nën një çati dypopujt më të varfër të Europës as dukeshkrirë në një, dy administratatshtetërore më të korruptuara të Eu-ropës.

Si Kosova, ashtu edheShqipëria janë vende nën mbikqyrje.Të mos harrojmë se Shqipëria ka trevjet që drejtohet me konferenca shtypidhe telegrame nga Brukseli, për shkaktë luftës së brendshme politike që kashkaktuar kriza të njëpasnjëshme. Pra-nia e ambasadorëve të huaj është enevojshme sot në çdo mbledhje nëTiranë, për të çertifikuar seriozitetin esaj dhe garantuar vazhdimësinë ebashkëpunimit politik.

Kosova është sot lidhurkëmbësh me gardhet e telave megjemba të Mitrovicës dhe me derën ezënë nga barrikadat, të cilat edhe mepërpjekjet e policisë dhe ushtrisëndërkombëtare nuk po largohen.Ja pse duken krejtësisht pa vendthirrjet e Vetëvendosjes për të larguarndërkombëtarët dhe për ti kaluar qev-erisjen krejtësisht kosovarëve.

Me mendjen e Vetëvendos-jes, ose barrikadat do të ishin vendosurnë Prishtinë, ose Mitrovica do të ishtendarë jo më nga lumi Ibër, por nga njëlumë i ri gjaku, derdhur nga shqiptarëe serbë. Ja pse duken kaq patetike dheabuzive edhe thirrjet e AleancësKuqezi për bashkimin e Shqipërisë meKosovën.Shqipëria me Kosovën do të bashko-hen, por kjo nuk mund të ndodhë përinat të serbëve dhe grekëve. Ajo do tëndodhë kur, si këndej ashtu edhematanë kufirit, të jenë instaluar shtetemoderne, demokratike dhe shtete të sëdrejtës. Pra, kur Europa të mos qën-

drojë “me kokën pas” se çfarë pondodh në Tiranë e çfarë po ndodh nëPrishtinë. Dhe këtë e kemi vetëm ne nëdorë ta bëjmë.

Dhe kjo nuk bëhet duketërhequr zvarrë flamujt kombëtarë eduke djegur makinat e KFOR-it, porduke punuar në ndërtimin e vendit.Ja pse seriozisht dyshoj dhe druaj sepas rrymave të kësi lloj nacionalizmika pak nacionalizëm dhe shumë poli-tike. Më shumë se predikim i na-cionalizmës unë dyshoj se kjo ështëshfrytëzim i ndjesisë që kanë shumënjerëz për të demonstruar me simbolete tyre kombëtare, është shfrytëzim ifalmurit për politikë. Dhe kjo është njëhistori e vjetër shqiptare. Më atdhetarëtkanë bërë gjithmonë punë të mirë nëshërbim të vendit, më sharlatanët kanëtundur flamurin në emër të dashurisëpër vendin e tyre.

Unë mendoj se dashuria përvendin dhe për atdheun, nuk tregohetnga numri dhe përmasat e flamujve qëti tund, por nga ajo se sa mirë e përm-bush ti detyrën që mban, sa mirë ti ishërben vendit tënd. Shqipëria, mëshumë se nga ndonjë popull tjetër,është e rrezikuar nga vetë shqiptarët.

Dhe sot në kemi nevojë përnjë ndjenjë nacionaliste jo antigreke eantiserbe, por kundër sharlatanëve dhehorrave të politikës, sa majtas e djath-tas, sa në Shqipëri e sa në Kosovë, tëcilët e kanë kapur prej fyti vendin dhejanë duke çuar dëm periudhën më tëartë të historisë së shqiptarëve, për tëndërtuar shtetin e fortë, për të qenë zoti vehtes në të nesërmen jo të largët kurintersat gjeo-strategjike të miqve tanësuperfuqi, të cilët sot shërbejnë si gar-dianët tanë, të jenë zhvendosur nga ra-joni ynë.

NEONACIONALIZMI DHE KUR DUHET TËBASHKOHET SHQIPËRIA ME KOSOVËN?

E.U. FURNITURE LTDOfron mundesi fantastike per biznes

me Kinen dhe VietnaminNe kemi zyrat tona ne keto vende dhe ofrojme

mundesi per hapjen e bizneseve te reja qe ngatregeti mallerash, konfeksione, elekronike etj.

Na kontaktoni dhe ne ju ndihmojme E.U. FURNITURE LTD.

Unit 2, The Cromwell Centre, 24-30 Minerva Road London NW10 6HJ Tel: 0208 961 8765

Ne kemi gjithçka çfarë i duhet shtëpisë, zyrës apo lokalit tuaj;karrige, tavolina, dollapë, krevate etj etj, të gjitha të cilësisë

së shkëlqyer. Ju mund të zgjidhni sipas preferencës suaj.

sales@eufurniture.co.ukwww.eufurniture.co.uk

Tel: 0208 961 8765

Adresa 1: E.U. FURNITURE LTD.

Unit 2, The CromwellCentre,

24-30 MinervaRoad

London NW10 6HJ

Transportifalas kudoqë të jeninë Londër

Nese deshironi te pajisni me pajisjet me moderneSHTEPINE TUAJ NE SHQIPERI JU OFROJME TRANSPORTIN FALAS LONDER SHQIPERI

english faqe 23Histori faqe 18

NGA ILIR IKONOMI

Më 11 korrik 1926, në sta-cionin hekurudhor të Uash-ingtonit arriti nga Bostoni

Faik Bej Konica, një burrë i pashëm, iqethur shkurt, i cili do të ishte përfaqë-suesi diplomatik i Shqipërisë së AhmetZogut në kryeqytetin amerikan. I shoqëruar nga konsulli i Shqipërisënë Boston, përshkoi sallonin me pllakamermeri, duke kaluar përmes stolavetë gjatë prej druri ku uleshin njerëzit qëprisnin trenat. Struktura e bukur, e qua-jturUnion Station, një ndër krenaritëarkitekturore të kryeqytetit, dukej si endërtuar enkas për të lënë mbresë tekudhëtarët. Kubeja gjigante me reliev tëpasur, kolonat dhe statujat prej guri, ijepnin stacionit një pamje tëpërgjithshme prej kolosi. La pas meradhë tabelat “Biletari”, “Dhoma eDuhanit”, “Berber”, “Ndihmë për Ud-hëtarët”. Pastaj kaloi edhe shenjat efundit që i drejtonin njerëzit jashtë sta-cionit, te taksitë për të ardhurit. Motiishte freskuar pas shiut që kishte rënënatën dhe gazetat parashikonin ditë tëtjera me kohë të mirë.[1]

Kur erdhi Faiku, Uashing-toni, qytet i politikës në brigjet verioretë lumit Potomak, kishte rreth gjysmëmilioni banorë, relativisht pak kraha-suar me qendrat e tjera të rëndësishmetë lindjes amerikane, si Filadelfia, NjuJorku dhe Bostoni. Ashtu si kudo nëvend, vitet ‘20 kishin prurë edhe këtunjë kthesë në sjelljet e amerikanëve.Gratë po fitonin të drejtën e votës,teknologjitë e reja po lulëzonin dhe au-tomobili po bëhej jetë e dytë përnjerëzit. Popullsia e Amerikës sapo ikishte kaluar të njëqind milionët dhelëvizja drejt qyteteve ishte bërë e pan-dalshme.[2] Kryeqyteti kishte një jetëpër ta pasur zili, me koncerte, opera,kinema dhe teatro. Sikurse i gjithëvendi, ai po kalonte nëpër periudhën etë ashtuquajturit prohibition, kur nëAmerikë ndalohej me ligj prodhimidhe shitja e pijeve alkoolike.

Historia e emërimit të Faikutzinte fill në muajin prill të atij viti, kurnë zyrën e Presidentit Calvin Coolidge(Kelvin Kullixh) arriti një letër e fir-mosur nga Sekretari i Shtetit, FrankKellogg. Në letër thuhej se Presidenti iShqipërisë, Ahmet Zogu, dëshironte tëhapte legatë në Uashington dhe tëemëronte Faik Bej Konicën si ministërfuqiplotë në Shtetet e Bashkuara.

Sipas informacionit në de-partament, Z. Konica është veçanërishtmiqësor ndaj vendit tonë, ku jeton prejdisa vitesh. Thuhet se një pjesë tëshkollimit e ka marrë në UniversitetinHarvard dhe ka diplomë nga ai institu-cion. Legata jonë në Tiranë na rapor-ton se ai gëzon një ndikim tëkonsiderueshëm në Shqipëri, ku njihetgjerësisht, megjithëse ka qëndruarmënjanë nga politika personale, dukemos e identifikuar veten me ndonjëparti politike. Por ai ka përfaqësuarvendin e tij në një numër konferencashndërkombëtare dhe ka luajtur rol tëshquar në lëvizjet që çuan në pavarës-inë e Shqipërisë. Nuk shoh ndonjëarsye që z. Konica të mos pranohetprej kësaj qeverie dhe, nëse kjo ështëedhe dëshira juaj, atëherë po e udhëzojministrin tonë të informojë qeverinëshqiptare se emërimi do të jetë ipranueshëm. Mbetem besnikërisht ijuaji, i dashur President.[3]

Në anën tjetër të oqeanit, Zogumezi po e priste përgjigjen.[4]Everett Sanders, sekretari privat ipresidentit amerikan, u kujdes qëajo të mos vononte. Ishin katërfjalë që Coolidge kishte shkruarshpejt e shpejt me dorë mbi atëletër, në qoshen e majtë të saj:Done. Let him come! (U bë. Le tëvijë!)

Faiku vinte në botëndiplomatike të Uashingtonit nganjë mjedis shqiptar, pas pesëvjetësh si kryetar i Federatës Vatranë Boston. Krerët e Vatrës kishinpër të një nderim të thellë, që ikalonte caqet e respektit të thjeshtëpër kryetarin. Ai ishte Mësuesi dheVatra i bindej vullnetit të tij. Kjoishte një organizatë që e respek-tonte lirinë e mendimit dhe au-toriteti i Faikut nuk ngjante të ishtevendosur forcërisht ose me ndih-mën e intrigës. Mes shqiptarëve tëAmerikës Faiku hynte ndër atanjerëz, të cilët nuk ka nevojë tëpërmenden me emër e mbiemër qëtë merret vesh se për kë flitet. Pra,mjaftonte të thuhej Faiku, që tëkuptohej se fjala ishte për FaikKonicën dhe për askënd tjetër.[5]

Nderimi vinte kryesisht ngadija që ai rrezatonte mes njerëzve tëVatrës, organizata më e madhe dhe mëe qëndrueshme e shqiptarëve tëAmerikës. Askush ndër ata njerëz nukishte aq i kënduar sa ai. I afrohej vetëmnjëri, peshkopi Theofan Noli, i cilikishte ithtarët e vet mes shqiptarëve tëBostonit. Por Noli ndodhej prej viteshnë Evropë dhe gazeta e Vatrës, Dielli,e cila deri në qershor të atij viti drejto-hej personalisht nga Faiku, e sulmontesi “bolshevik” dhe me epitete të tjera.Atij i vinte keq që po largohej nga ajoShqipëri e vogël e verilindjesamerikane, e cila kishte qenë pjesë erëndësishme e jetës së tij. Uashingtoninuk kishte ndonjë komunitet imi-grantësh, aq më pak shqiptarësh, sepsezakonisht ardhacakët sistemoheshin nëqytetet-port ku kishin zbritur, Nju Jork,Filadelfia dhe Boston. Prandaj, ajobotë shqiptare me siguri do t'imungonte. Më shumë i vinte keq përepisodet e dy viteve të fundit që kishinkrijuar armiqësi brenda komunitetit.Ishte ndarë nga miku i tij, Noli, dheishte bashkuar me një ish-armik,Zogun. Kjo kishte lënë një shije të hid-hur dhe kishte ngjallur dyshime te njëpjesë e shqiptarëve. Dyshuesit thoshinse Faiku ishte joshur nga paraja eZogut, gjë që ai e mohonte prerë.

“Rroga e një ministri fuqi-plotë të Shqipërisë është shumë eunjur”, thuhej në një kryeartikull tëDiellit, që dukej si i shkruar nga Faikuose me udhëzimin e tij. “Nuk mund,pra, të thuhet se e shtyri interesa mate-riale që ta pranojë këtë ofiq. Faik Kon-icës, që më 1914 e tëhu, guvernat endryshme i kanë propozuar katër herëpërfaqësimin diplomatik në Uashing-ton, dy herë në Londër, tre herë në Itali.Ka refuzuar kurdoherë”.[6]

Kryeartikulli shpjegon ar-

syet se përse Faiku e pranoi ofertën eZogut: “Z. Faik Konica beson se gu-verna duhet të ketë sot përkrahjen egjithë vullneteve të mira për të siguruarstabilitetin brenda dhe nderin eShqipërisë jashtë. Me mendimin që tëndihmojë në këtë vepër patriotike emori këtë barrë. Posa të forcohet plotë-sisht shteti dhe të ftohen kundërsh-timet, Z. Faik Konica besojmë do t'ikërkojë guvernës leje të hiqet nga punapër të shkruar vepra letrare”.

Ideja e Faikut ishte seShqipëria e Zogut, ende e dobët dhe errethuar nga armiq, kishte nevojë përpaqe dhe disiplinë, për bashkim tëbrendshëm dhe për respekt jashtë.Ahmet Zogu, sipas tij, ishte udhëhe-qësi i aftë “për të përmbledhur e qev-erisur këtë popull të përçarë e tëpashtruar”.[7]

Kryediplomati amerikan nëTiranë, Charles Hart (Çarlz Hart),mendonte se patriotizmi dhe jo parajaduhet të ishte arsyeja kryesore qëFaiku kishte pranuar ofertën e Zogut.Në dhjetor 1925, kur në Shqipëri sapoishte përhapur fjala për emërimin që dotë bënte Zogu, Hart i shkruante kështuDepartamentit të Shtetit: “Ai (Faiku)ka qëndruar larg politikës personaledhe asnjëherë nuk është shprehur nëfavor të kësaj apo asaj qeverieshqiptare. Edhe prej atyre, të cilët i kakundërshtuar, ai njihet jo si politikan,por si njeri që parapëlqen pozitënorigjinale të patriotit, një specie për tëcilën disa vëzhgues deklarojnë mekokëfortësi se pothuajse është zhdukurmes shqiptarëve të së ashtuquajturësklasë e lartë”.[8]

Ata që e urrenin Faikun ikishin gati argumentet. E kritikonin sekishte futur pyka mes shqiptarëve tëkrishterë dhe muslimanë në Amerikë.Thoshin se besonte në përmbysjen me

dhunë të pushtetit siç ishte shpre-hur botërisht në Dielli kur kishtembështetur revolucionin e Nolitnë qershor 1924, çka, sipas këtyrearmiqve të tij, binte ndesh edheme kushtetutën amerikane. Por imbanin mend edhe kleçka të tjera.Thoshin se, kur kishte ardhur nëfillim në Amerikë dhe ishte pyeturnga autoritetet e imigracionit nësenë të ardhmen do të dëshironte tëbëhej qytetar amerikan, ai ishtepërgjigjur “jo”. E akuzonin se nuki paguante qeverisë amerikanetaksa mbi të ardhurat personaledhe se i kishte shlyer ato vetëmpasi e kishin detyruar.[9] Si për tëqetësuar veten dhe për të shuarkëta zëra, një javë para se të largo-hej nga Bostoni, Faiku shpjegontenë Dielli, se çdo njeri e ka brendavetes kutin e ndërgjegjes për tëmatur veprimet e tij. “Të maturame ndërgjegjen, unë di – poshumë të tjerë mund të mos dinë– se veprimet e mija kanë qenë tëpastra në zemër dhe të drejta nëmendje”.[10]

Përtej inateve, dyshimeveapo xhelozive që mund të kishtengjallur posti i tij i ri, ai nuk do t’i

shkëpuste lidhjet me Vatrën dhe kjoishte parashikuar në një ujdi tëpashkruar me Zogun. Që tani e tutjeFaiku do të ishte kryetar nderi i saj.Presidentit të Shqipërisë i interesontetë kishte Vatrën në anën e tij, sepse nukdonte propagandë kundër vetes messhqiptarëve të Amerikës. Kjo zgjidhejduke patur Faikun në kontroll të emi-gracionit shqiptar. Departamenti iShtetit arsyetonte njëlloj. Në njëshënim të Sektorit për Çështjet e Lind-jes së Afërme thuhej se, të gjitha frak-sionet politike në Shqipëri e dëshirojnëme çdo kusht mbështetjen dhe mira-timin e Vatrës, e cila tërthorazi ka njëndikim të madh mbi vendin amë. Pran-daj, thuhej aty, “dëshira e presidentitshqiptar për të emëruar Konicën siministër në Shtetet e Bashkuara kashumë mundësi të jetë një përpjekjepër të siguruar mbështetjen politike tëShoqërisë Vatra”.[11]

Më 13 korrik, në Ministrinëe Jashtme në Tiranë mbërriti telegramime këtë përmbajtje: “Arrita në Wash-ington dhe u paraqita në punët ejashtme ku lashë kopje të kreden-cialeve. Zbrita në Hotel New Willard,ku do të rri gjer sa të zë vend përlegatën. Regjistrova në telegrafadresën e shkurtuarlegalban Washing-ton. Faik Konica”.[12] Ai hotel, kuthuhej se kishte lindur fjala lobizëmdhe, ku Mark Twain (Mark Tuejn)kishte shkruar dy libra, gjendet buzëAvenysë Pensylvannia, jo më shumë setre minuta më këmbë nga portat eShtëpisë së Bardhë.

Meqenëse Shqipëria nukkishte patur kurrë legatë në Uashing-ton, arritja e Faikut pritej me kërshëritë natyrshme nga shtypi. Ardhjen eshqiptarit, i cili nga miqtë e tijamerikanë thirrej edhe Frank, e njof-tuan gazetat e mëdha, Washington Post

dhe Sun si dhe disa të tjera më të vogla.Në disa gazeta, lajmi shoqërohej menjë fotografi të re të Faikut që tregontenjë burrë me flokë të ndara në mes dheme sy shpues e të ndritshëm, sikur flis-nin.

Kureshtja nuk mungonte asnë qarqet shoqërore të kryeqytetit,sidomos mes vajzave nga familje të ka-mura që sapo kishin nisur karierën,sepse me Faikun, Uashingtonit i shto-hej një diplomat i pamartuar dhekërkesa për beqarë ishte e madhe. Kyshqiptar është jashtëzakonisht tërhe-qës, thuhej në një kolonë sensacionesh.“Ai është brun, i butë në sjellje dhe nëtë dyzetat, një moshë interesante”![13]Në të vërtetë, Faiku sapo i kishtekapërcyer të pesëdhjetat, por po tëgjykoje nga fotografia, nuk gabojenëse i jepje më pak.

Shpejt do të mësohej seShqipëria, ky shtet që mezi mbantefrymën gjallë dhe praktikisht i papër-fillshëm në politikën ndërkombëtare,do të përfaqësohej në kryeqytetinamerikan nga një njeri i ditur, të cilit iinteresonte gjithçka: nga muzika, letër-sia dhe historia e lashtë e deri te moda,piktura dhe gatimi. Pasi ishte arsimuarnë Turqi e më vonë në Francë, kishtestudiuar në njërën prej shkollave më tëmira të Amerikës, Harvard. Fliste mëbukur frëngjishten por anglishtja e tijishte gjithashtu e përsosur, inteligjentedhe idiomatike. Një akcent i dal-lueshëm, nga ata që e bëjnë bashkë-folësin të vrasë mendjen për origjinëne tjetrit, i jepte shije anglishtes së tij, sikripa që i hidhet gjellës.

Fragment nga libri "Faik Konica - Jetane Uashington".[1] Referencat për motin në libër janëmarrë nga shërbimi sinoptik i kohës.[2] David E. Kyvig, Daily Life in the

United States 1920-1940, (Chicago:Ivan R. Dee, 2004), f. 27.

[3] Frank Kellogg to PresidentCoolidge, 5 prill 1926, CalvinCoolidge Papers 1915-1932, Libraryof Congress, Manuscript Division, Mi-croform 178/3456.[4] Charles C. Hart to Secretary of

State, Telegram, 8 prill 1926, NACP701.7511/15.[5] “’Faiku, një Lushnjë që në krye

gjer në fund’, thotë Peshkopi”, Dielli,28 shkurt 1923. Noli, i cili në atë kohëishte mik me Konicën, ishte shprehurnë parlamentin shqiptar se “emri Faikështë aq i njohur midis nesh e popullitsa që dihet për cilin bëhet fjalë”.[6] “Z. Faik Konitza”, Dielli (Boston),8 korrik 1926. Një koleksion jo i plotëi Diellit gjendet në Bibliotekën e Kon-gresit, Uashington.[7] Faik Konitza, “Lamtumir”, Dielli,3 korrik 1926.[8] C. C. Hart to Secretary of State, 10dhjetor 1925, National Archives atCollege Park, Maryland [Më poshtë:NACP] 701.7511/12.[9] Athanas T. Body (Boston), Letër

për Departamentin e Shtetit, 27 qer-shor 1926, NACP 701.7511/16.

[10] Faik Konitza, “Lamtumir”,Dielli, 3 korrik 1926. [11] Division of Near Eastern Affairs,“Memorandum”, 1 prill 1926, NACP701.7511/13.[12] Telegram i Faik Konicës për Min-istrinë e Jashtme, 13 korrik 1926.Arkivi i Ministrisë së Punëve tëJashtme të Shqipërisë, Tiranë [Mëposhtë AMPJ], 1926.[13] Corinne Rich, “Albanian Lega-

tion At Washington Presided Over ByBachelor”, The Salt Lake Tribune, 18korrik 1926, f. 12.

KONICA NGABOSTONI NË DC

A Class Motors

Na kontaktoniAgim Halili

tel;02084530008mob;07932024665

www.aclassmotors.co.ukinfo@aclassmotors.co.uk

34c Park Royal RoadPark Royal

London, NW107LNJU MIRËPRESIM

Mos harroni! Nese thoni se keni shkuar nga Gazeta“The Albanian” përfitoni; *10% ZBRITJE

Me eksperiencë 12vjeçare në AngliBëjmë Servisimin, riparimin e të gjitha llojeve dhe modeleve të automjeteve si sherbime tjera -Skanimin e problemeveelekronike si dhe rregullimin etyre,-Goma-Regjistrimin e gomave-Saldime,-Modifikime,-e shumë shërbime të tjera

BEJMË GJITHASHTUEDHE KONTROLLIN

TEKNIK (MOT)Garazhi ynë është

i liçensuar për lëshimine çertifikatës së emotisë

AGIMIHALILI &

STAFI I

A CLASS MOTORSUROJNE KLIENTET E TYRE

DHE TE GJITHESHQIPTARET NE BRITANI

GEZUAR VITIN E RI 2012!

TO SPITIKO43 Green Lane Parlmes Green

London N13 4TNTel: 02083657994Pronari i Lokalit, veteran i

çiklizmit të qytetit te Burrelit Adriatik Terziu ju uron

GEZUAR FESTAT E FUNDVITIT

Ushqimi me fantastik qe keniprovuar ndonjehere.

Mish i pjekur, peshk ne zgare, Tavedheu, tave kosi pule me qull

Kuzhina e mrekullueshme shqiptaredhe mesdhetare.

Jeni te mirepritur per çdo lloj festefamiljare

Oferte speciale per festat e fundvitit4 persona £48 paund

+ një shishe vereKAPACITETIT DERI NE 70 VETA

Mob:07853315888

OFERTE SPECIALE PERDATEN 24 DHJETOR£20 PER PERSON

PERFSHIRE TE GJITHA

Aktualitet faqe 20

Pas takimit te organizuar me Kaszane Novi Sad, Canak eshte perpjekurte minimizoje rendesine edeklarimeve te tij ne lidhje merrezikun e “Kosovizimit”. Drejtuesite Hungarezeve te Vojvodines moho-jne qe perpjekjet per te bashkuarbashkite fshehin nje plan pershkeputjen e tyre nga Serbia, rapro-ton agjencia informative “PreshevaJonë” duke ju referuar një raproti tëIWPR

NGA JAN BRIZA

Drejtuesit Hungarez etnik ne njeprovince te Serbise veriorekane hedhur poshte zerat sipas

te cilave planet e tyre per te pasur lid-hje me te ngushta ndermjet nentekeshillave lokale perbejne hapin e paredrejt shkeputjes.Partite lokale Serbe ne provincen e

Vojvodines e kane pershkruar inisia-tiven e Aleances se Hungarezeve teVojvodines, AVH, si me qellime sepa-ratiste. Ata thone se kjo eshte nje per-pjekje per te ndare provincen ne zonaSerbe dhe Hungareze.“Ne duam te jetojme ketu dhe nuk po

kerkojme nje vend tjeter,” ka theneLajos Bala, kryetar i bashkise se Kan-jiza, nje prej bashkive qe kane krijuarshoqaten, ka thene se “Ne nuk po plan-ifikojme asnje shkeputje”.Protokolli qe ata kane hartuar perfshindisa keshillave bashkiake me popullsime shumice Hungareze dhe disa mepopullsi te dominuar nga Serbet, siNovi Knezevac.Bala ka siguruar median Serbe me 27

Shkurt se aresyeja e tyre e vetme kaqene shqetesimi per “ceshtjet praktikedhe interesin e perbashket” te bashkivene fjale.

Keto shpjegime qetesuesenuk kane qetesuar friken ne rradhet epartive te dominuara nga Serbet neprovince, disa prej te cilave kanengritur shqetesimin per mundesine efillimit te nje konflikti te ngjashem me

ate ne Kosove edhe nekete province te qete bu-jqesore.Ata kane akuzuar Hun-

garezet se po demtojnepaqen sociale ne Vojvodi-nen me popullsi te perzieretnike, ku pakicat perbejneme teper se nje te treten epopullsise prej dy milionbanore.Nenad Canak, kryetar i

parlamentit te Vojvodines,ka paralajmeruar publik-isht se provinca rrezikontete kishte te njejtin fat tepergjakshem me Kosoven nese lejohejndarja sipas linjave etnike.Canak ka thene se nese Kosova ndahejsipas linjave etnike ndermjet Serbevedhe Shqiptareve, te cilen ai e pershkroisi “ideja qe po duket si me e preferuarae qeverise Serbe,” atehere do te ishte“logjike te pritej qe Vojvodina te nda-hej ne Vojvodinen e veriut (Hun-gareze) dhe pjesen tjeter”.Komentet e tij te bera gjate nje sesionite Lidhjes Social Demokrate te Vo-jvodines, LSV, me 20 Shkurt, kanelene te kuptohet se ai konsideron sishkaktarin kryesor te konfliktit qever-ine e kryeministrit Serb ZoranGjingjiq.

Sipas kushtetutes se Ju-gosllavise te vitit 1974 te hartuar ngadrejtuesi komunist i vendit, Josip BrozTito, Kosova dhe Vojvodina kanepasur te njejten shkalle autonomie. Nefund te viteve Tetedhjete, ish presidentiJugosllav, Sllobodan Millosheviq, i kahequr Kosoves dhe Vojvodines tedrejten per autonomi.Qe prej rrezimit te Millosheviqit nga

pushteti, drejtuesit e rinj te Vojvodines– dhe vecanerisht Canak – kanekerkuar rikthimin e autonomise dhe

vete qeverisjes per provincen, duke ilejuar asaj qe te perdore edhe nje pjeseme te madhe te te ardhurave financiareqe gjeneron. Beogradi i ka kundersh-tuar keto kerkesa, kryesisht per aresyeekonomike.

Megjithe parashikimet serioze teCanak, gjendja ne Vojvodine nukmund te krahasohet me ate ne Kosove.Ndersa Shqiptaret perbejne 95 perqindte popullsise ne Kosove, Hungarezetperbejne vetem 15 perqind te popull-sise se Vojvodines.

Te gjitha partite politikeShqiptare, pa asnje perjashtim, kanekerkuar krijimin e nje shteti te pavarur,ndersa asnje prej pese partive te cilatpefaqesojne Hungarezet e Vojvodinesnuk mbeshtet shkeputjen e provincesnga Serbia.Dhe ndersa ndermjet Shqiptareve dheSerbeve ne Kosove nuk ekzistonpothuajse asnje lloj komunikimi, Vo-jvodina eshte shoqeri multi kulturoreku ka pak shenja te tensioneve etnike.Autoritetet e reja ne Serbi dhe partitee Hungarezeve te Vojvodines kanebashkepunuar ngushtesisht per te ar-ritur rrezimin e regjimit diktatorial teMillosheviqit me 5 Tetor 2000.

Kasza dhe Aleanca e tij eHungarezeve te Vojvodines,tani pjese e koalicionitqeveritar DOS, kane luajturnje rol te madh ne keto ng-jarje dhe Kasza me pas eshteshperblyer me postin ezevendes kryeministrit teqeverise Serbe.Shume vezhgues politik ia

atribuopjne shperthimin eCanak nje perpjekjeje per tevendosur ne qender te ve-mendjes fushaten e tij perautonomi me te madhe perVojvodinen.

Dy dite pas deklarimit te tij perrrezikun e perseritjes se nje Kosove tedute, Canak ka shpjeguar dometheniene fjaleve te tij ne nje interviste pergazeten lokale Gradanski List.

Canak ka thene se ai kishte frike se Vo-jvodina do te humbiste luften e saj perme teper autonomi nese Beogradibente nje marreveshje te vecante mekomunitetin Hungarez.Ai ka thene se ne rast se aspiratat e

popullsise Hungareze plotesohen nemenyre te vecante nga pjesa tjeter epopullsise se Vojvodines, ateheremundesia qe provinca te fitonte au-tonomine e plote nga Beogradi behejshume e vogel.

“Nese une do te deshiroja tepengoja Vojvodinen ne rrugen e saj perautonomi nga Beogradi, une do te bejepikerisht kete gje,” ka thene Canak.Beogradi eshte perpjekur prej kohesh

te pakesoje krejtesisht autonomine eVojvodines, ka thene Canak, dukeshtuar se ideja per autonomine e sajduhej diskutuar tani, ne kuadrin e kri-jimit te bashkimit te ri ndermjet Ser-bise dhe Malit te Zi.

Nderkohe, Canak ka vendosur ti

shkoje deri ne fund vendimit te tij perte miratuar nje projekt per nje kushte-tute te re per Vojvodinen ne parla-mentin lokal.

Nje ekip ekspertesh membeshtetjen e tij kane pergatitur njeprojekt, nen drejtimin e AleksandarFira, nje ekspert i njohur i ceshtjevekushtetuese. Ne baze te ketij doku-menti provinca do te siguronte nje au-tonomi te gjere legjislative dhejuridike.Nje projekt tjeter per nje system te ri

per qeverine e Vojvodines eshte paraqi-tur nga Partia Demokratike e Gjingjiq,e cila i jep provinces shume me pak au-tonomi se sa parashikohet ne doku-mentin e Canak.

Me 17 vende ne parla-mentin lokal nga 120, Aleanca e Hun-garezeve te Vojvodines mund te luajenje rol te rendesishem ne vendiminperfundimtar se cili document do temiratohet.Denimi qe i ka bere Canak protokollitte bashkepunimit ndermjet nentebashkive ka inkurajuar edhe partitekryesore nacionaliste Serbe te bejne tenjejten gje.

Nder keto parti kane qenePartia Demokratike e Serbise, DSS, eKoshtunices, dhe Partia Socialiste eSerbise, SPS, e Millosheviqit. Asnjeprej ketyre partive nuk i sheh me sy temire perpjekjet e Canak per autonomiper provincen.

Canak ka lene te kuptohetme pas se deklarimi i tij mund te keteshkaktuar me teper dem, dhe ne fakt kandihmuar partite te cilat kane pro-grame teper te ndryshme nga partia etij, duke qene ne favor te nje centraliz-imi te forte.Pas takimit te organizuar me Kasza neNovi Sad, Canak eshte perpjekur teminimizoje rendesine e deklarimeve tetij ne lidhje me rrezikun e “Koso-vizimit”.Megjithate, tanime demi mund te jete

bere. E vetmja pasoje e mundeshme eketij diskutimi politik eshte shtimi itensioneve etnike ne Vojvodine, e ciladeri tani ka qene relativisht nje parajsee tolerances etnike ne ish Jugosllavi.

SERBIA, FRIKE PER NJE“KOSOVË TE RE” NE VOJVODINË

“Financial Times”

Në muret e ndërtesës së madhetë gurit të qeverisë, në qendërtë Beogradit, një grup i vogël

ka përdorur ngjyrë dhe vizatime për tëshprehur pikëpamjet e supozuara tëshumicës.

Parulla më e re, që ka deko-ruar shumicën e kryeqytetit serb, duketse ka përmbledhur humorin dhe qën-drimin e tanishëm. Parulla thotë: “Nenuk e duam Bashkimin Evropian”.Ndjenjat e skepticizmit evropian, nënjë shkallë, kanë qenë pjesë e debatitnë shumicën e vendeve kandidate tëBE-së. Por, Serbia ka përjetuar njëkrizë të fortë të ndjenjave kundrejt BE-së, që nga gjysma e këtij viti.

Sondazhet e fundit të opin-ionit dëshmojnë se më pak se 50 % e tëanketuarve tregojnë mbështetje përanëtarësim në bllok, në krahasim meshifrën prej 65%, që ishte e fortë përg-jatë gjithë dekadës së kaluar.

“Ka pasur një ndryshim dra-matik”, thotë Aleksandra Vukosavle-viq, një ekonomiste në një bankë nëBeograd. “Ka pasur një rënie në bes-imin e qytetarëve rreth hyrjes në BEdhe një gjë e tillë po reflektohet nërënien e mbështetjes së idesë pro

Bashkimit Evropian”, thotë ajo.Turbullirat financiare në BE kanëshkaktuar mjaft dëme në besuesh-mërinë e bllokut, përderisa kriza eborxheve në Greqi dhe Itali ka ngriturfrikën e efektit ngjitës. Por, klasa poli-tike e Serbisë nuk ka ndonjë plan tjetërfunksional, përveç integrimit në bllok,sikurse e gjithë pjesa tjetër e kontinen-tit.

“Në një afat më të gjatë, shu-mica e njerëzve do të duan t’i bashko-hen BE-së”, thotë Bozhidar Gjeliq,zëvendëskryeministër i Serbisë për in-tegrime evropiane.Pikëpamje negative rreth integrimit nëBashkimin Evropian janë formuaredhe nga konfliktet që kanë filluar qënga ndarja e ish-Jugosllavisë.

Po ashtu shqiptarët nëKosovë kanë shpallur pavarësinë nëvitin 2008, pavarësisht kundërsh-timeve të Serbisë. Serbët e vendosur nëveri të Kosovës e kanë refuzuar këtështet të ri, duke krijuar hapësira të

mëdha, ku vërehet mungesa e sundimittë ligjit.

Brukseli dhe Beogradikishin rënë dakord se sovraniteti iKosovës dhe pranimi i Serbisë nëBashkimin Evropian mund të trajto-heshin në dy pista, si çështje tërësishttë ndara. Për një kohë, Serbia kishteshpresa se do t’i jepej statusi i kandi-datit në fund të këtij viti.

Por, kancelarja gjermane,Angela Merkel, habiti serbët në muajin

gusht kur kërkoi nga Ser-bia që të përfundontendërhyrjen e saj nëKosovë, duke i thënë BorisTadiqit që t’i shpërbëntestrukturat paralele në veri,ose përndryshe ta harrontestatusin e kandidatit.

Ndërkohë, edhevendet e tjera të BallkanitPerëndimor e kanë ndjerënjë drithërimë të ftohtë ngavendi më me ndikim iBashkimit Evropian. Anal-

istët e Ballkanit thonë se rasti i Greqisëka ndikuar që Gjermania të ketëmëdyshje lidhur me rritjen e numrit tëvendeve anëtare.Me arrestimin e Ratko Mlladiqit,Beogradi e ka hequr një pengesë tëmadhe drejt integrimit në BE. Por, nëvend të shpërblimeve politike, qën-drimi i Gjermanisë ishte një befasi epapritur, duke shtuar vetëm zhgënjimine Serbisë.

Gjeliq insiston se ai ështëduke bërë përpjekje të mëdha për tëndryshuar mendimin e Berlinit. “NëseSerbia e merr statusin e kandidatit dhefillon negociatat, kjo gjë do ta për-mirësojë perceptimin dhe do t’i japëEvropës atë që po kërkon – vullnetinpër t’u reformuar e ndryshuar”, thotëai. Tani, më shumë se 60% etregtisë së Serbisë realizohet meBashkimin Evropian. “Turbullirat nëEurozonë kanë shkaktuar shqetësime”,thotë Ron Hud, një ekonomist i lartë nëBankën Botërore. “Por, rruga kryesorepër rritje për këtë rajon ende varet ngaintegrimi në BE”, thotë ai.Optimistët mendojnë se anëtarësimi nëBE mund të ndodhë kah viti 2017. Nëteori, Serbia do të mund ta adoptonteeuron menjëherë pas anëtarësimit. Por,kjo çështje ende mbetet debat i hapur.Serbët tashmë i mbajnë pothuajse tëgjitha kursimet e tyre në euro,përderisa edhe çmimet e hipotekat janënë euro

E duam, s’e duam

Red Driving SchoolInstruktori Shqiptar

Artan Jakupi ne sherbimin tuaj

Menyra me e lehte per temarre patenten

angleze

Mesimi i pare £15 oraMesimet e tjera £20

Per 10 ore £190Ju ndihmojne nese deshironi

te beheni instruktor

Kontaktoni Artanin

07769628835

Use your Lycamoney Card to top up your Lycamobile and get 10% bonus credit

every time

Visit www.lycamoney.co.uk to get your card today!

The Lycamoney Card is issued by Transact Network Limited pursuant to licence by MasterCard International.

MasterCard and the MasterCard Brand Mark are registered trademarks of MasterCard International Incorporated. ®

english faqe 23aktualitet faqe 22

NGA VACLAV HAVEL

Përsa i takon ndërhyrjes së NATO-s nëKosovë, mendoj se ka një element qëaskush nuk mund ta kundërshtojë:

sulmet, bombat nuk u provokuan ngandonjë interes konkret. Ato kanë, pra, njëkarakter tërësisht humanitar. Në lojë këtujanë parimet, të drejtat njerëzore, të cilave uështë dhënë përparësi edhe në raport mesovranitetin e shteteve. Pikërisht kjo e bëntë ligjshëm sulmin ndaj Federatës Ju-gosllave, qoftë edhe pa mandatin e OKB-së. Por, në bazë edhe të përvojës simepersonale, jam gjithashtu i bindur që vetëmme kalimin e kohës mund të vlerësohet ob-jektivisht ajo që po ndodh këto ditë në Ju-gosllavi dhe pasojat e saj për NATO-n.Kërkesa themelore sot është si mund tëndalen masakrat që refugjatët të kthehenlirisht në shtëpitë e tyre, që të hapet ngadikush cikli i negociatave politike për sta-tusin e Kosovës. Dhe që së shpejti në terrentë mund të dërgohen vëzhgues të paqes (aqmë mirë po të pranohen edhe nga vetë ser-bët), për të garantuar përfundimin emasakrave e të shkeljes së të drejtave njerë-zore.

Unë vetë, nëse dikush do tapropozonte, do të angazhohesha në një rolnegociatori sapo të mund të hapej rruga etratativave. Por nuk mund të harroj që nëmuajt e fundit të vitit të kaluar kishapropozuar disa zgjidhje të krizës, që s’upranuan për arsye të ndryshme. Konfliktetduhen parashikuar gjithmonë me kohë dheme kohë duhet të ndalohen nëpërmjet zgjid-hjesh të përshtatshme. Por, në rastin e luftësnë Kosovë më duket se mund të pohoj qëështë lënë pas dore diçka me mjaft rëndësi:fakti që regjimi i Milosheviçit ka shkaktuaredhe të tjera konflikte, kundër Sllovenisë,Kroacisë, Bosnjë-Hercegovinës. NATO-jandërhyri vonë.

Tani unë ndiej një lloj sikleti, pas lufte të gjithë bëhen gjeneralë. Rezervat ndaj kësaj

ndërhyrjeje, edhe në vendin tim, duhej tëishin shprehur shumë më parë. Ka qenë njëperiudhë e gjatë tratativash deri në Ram-buje, dhe Republika Çeke, e cila asokohenuk ishte ende anëtare e NATO-s, patimundësinë të shprehte pozicionet e veta. Kyështë një nga ndryshimet mes të qenit pjesë-tar në Traktatin e Varshavës dhe në atë tëNATO-s. Kur ishim vetëm një vend satelit iBRSS-së, të qeverisur nga një diktaturë,kishim rolin e thjeshtë të një njësie luftaraketë Armatës së Kuqe, të themi në vijën eparë. Rrinim urtë, pak njerëz kishin gux-imin të kritikonin e ata u bënë disidentë, tëquajtur si të marrë nga pjesa tjetër e popull-sisë.

Tani që jemi në liri duhet të më-sojmë të jemi solidarë, të marrim mbi vetenë mënyrë të ndërgjegjshme dhe të lirëpërgjegjësitë tona ndaj të tjerëve. Kjo ështënjë gjë krejt tjetër nga besnikëria e sforcuarqë i detyroheshim Traktatit të Varshavës.Prandaj mendoj që tani të gjithë anëtarët eNATO-s duhet të jenë të ndershëm. Flitetpër ndërhyrje nga toka, por ka lloje tëndryshme ndërhyrjesh tokësore, për asis-tencë humanitare, për ndihmë ndaj refug-jatëve, apo edhe për një pjesëmarrje mëaktive si ajo që u realizua në Bosnjë. Besojthellësisht se, si anëtare e kësaj Aleance,Republika Çeke nuk mund të neglizhojë de-tyrimet dhe angazhimet e saj. Nuk mund tëbëhemi një vend që shpreson se të tjerët dotë ndihmojnë, pa qenë vetë i gatshëm për tëndihmuar.

Dikush na kujton që, mesvendeve anëtare të NATO-s, RepublikaÇeke ka një pozicion të veçantë për shkak tëmarrëdhënieve të mira që dikur e lidhninme Jugosllavinë. Por ky konflikt ka dhjetëvjet që vazhdon dhe çdo vëzhgues i hollëduhet ta ketë ditur se diçka do të ndodhte, sedo të arrihej në këtë shpërthim dhune. Është

e kotë, pra, të kujtosh tani që Jugosllavia kaqenë mikja jonë, duke e ngatërruar Ju-gosllavinë e vjetër me këtë të renë.Ky dikush, nën emrin Jugosllavi, kaparasysh brigjet dalmate, ku të gjithë çekëtshkonin me pushime, por atje është Kroa-cia, prej kohësh e pavarur. Dua t’ju kujtojqë Dubrovniku, Spliti, vende të dashura përne çekët, u bombarduan pikërisht nga zotiMilosheviç. Dhe kjo s’ka të bëjë fare mekohën kur Jugosllavia ishte partnere me ne,më 1968-n. A kishte vetëm serbë atëherë?Jo, ishin edhe shqiptarët e Kosovës, kroatët,sllovenët, maqedonasit.

Më kanë shkruar aktorë teatri,që prej vitesh vënë në skenë veprat e mia eqë më duan. “Ç’të keqe kemi bërë që tëbombardohemi?” – më pyesin. Mua, natyr-isht s’më kanë bërë gjë, por regjimi i tyreme ndihmën e përbërësve të vet ushtarakëmasakron bashkëqytetarët e tyre, një pjesëtë madhe të bashkëqytetarëve të tyre. Dheajo që ky regjim po u bën shqiptarëve ështënjësoj si të ma bënte mua. Është ai parimbazë, sipas të cilit, nëse keqtrajtohet njënjeri çfarëdo, është njësoj sikur të keqtraj-toheshim ne vetë. Dhe ky është një parimnjerëzor solidariteti që kapërcen çdo kufishtetëror e krahinor. Unë nuk mendoj se meMilosheviçin sot mund të arrihet një paqe,apo të sigurohet një bashkëjetesë civilemidis të gjitha etnive që popullojnë atërajon.

Milosheviçi i ka duart tepër tëndotura me gjak. Ai nuk mund të jetë më ibesueshëm dhe gabon kush mendon se luftamund të ketë frenuar atë përparim tëngadaltë të demokracisë në Serbi e në Maltë Zi. E keqja duhet përballur. E po tëthoshim: le të presim nja dhjetë vjet sembase demokracia do të zhvillohej, kjo dotë ishte vetëm një gjë: një pretekst artificial.

EDHE UNË JAM SHQIPTAR

Kur bëhet kolaudimi, taksa sipasformulës për makinat me ben-zinë dhe ato me naftë

Para se të bëjnë kolaudimin vitin eardhshëm të gjithë drejtuesit e autom-jeteve duhet të paguajnë taksat e reja.Taksa e re llogaritet sipas llojit të kar-burantit që përdorin, naftë ose benzinë.

Taksa e re do të jetë e shtrirënë vite, ndaj edhe shuma që do paguhetdo të jetë disa herë më e ulët ngataksa ekzistuese. Mënyra e re e tak-simit favorizon të gjithë ata persona, tëcilët zotërojnë një mjet të ri dhe mecilindrat të vogël. Sipas përllogaritjevepër disa kategori makinash, taksimi i rika si bazë dhe vitin e prodhimit, cilin-dratën dhe llojin e karburantit që dje-gin. Formula e re përcakton që makinatme më pak se tre vite prodhimi nukpaguajnë taksë, ndërsa për ato mbi këtëmoshë taksa është e përshkallëzuar.

Shembujt për taksat

Një automjet që funksionon me benz-inë dhe ka një cilindratë 1400 cen-timetër i prodhuar para 2008-ës kub dotë paguajë nga 5 mijë deri në rreth 10mijë lekë. Më shumë do të paguajë njëmjet me kubaturë më të madhe. Për njëautomjet me benzinë me cilindratë 1800, taksa vjetore varion nga 6 mijë e400 deri në 11 mijë e 800 lekë. Mëshumë do të paguhet për automjetet menaftë.

Kështu për cilindratë 1400,duke përjashtuar mjetet e reja deri nëtre vite prodhimi, taksa nis nga 6 mijëe 300 lekë. Për një automjet me cilin-dratë 2000 po me naftë pagesa nis nga9 mijë lekë dhe rritet për çdo vit

vjetërsi me 500 lekë. Taksa e qarkullimit të

mjeteve të përdorura paguhet çdo vitsipas formulës: Cilindrata në cm3 xkoeficienti sipas vjetërsisë x taksafikse për llojin e karburantit (Taksafikse për llojin e karburantit është 25lekë për naftën dhe 20 lekë për benz-inën. Koeficientet për vjetërsinë, përtri vitet e para janë 0, më pas bëhen0.18 dhe rriten me 0.02 për 10 vitet epara. Pas vitit të dhjetë, koeficientirritet me 0.04).

KUSH PËRJASHTOHET

Udhëzimi i Ministrisë së Financavelidhur taksën e makinave saktëson sejanë edhe një sërë kategorish që për-jashtohen nga pagesa e këtij detyrimi.Së pari, janë mjetet në pronësi të am-basadave apo organizatave ndërkom-bëtare ato që nuk kanë detyrimin tëpaguajnë taksën vjetore të makinës. Sëdyti, janë personat fizikë ose juridikë,të cilët deklarojnë, brenda muajit janartë vitit në vazhdim, se nuk do tëqarkullojnë me mjetet në pronësi tëtyre, ose do të dalin përfundimisht ngaqarkullimi dhe dorëzojnë pranë Drej-

torisë së Përgjithshme të Shërbimevetë Transportit Rrugor targën dhe lejene qarkullimit të mjetit”.

Po kështu edhemjetet që janë të bllokuara me vendimtë gjykatës nuk e paguajnë taksën përkohën që nuk kanë qenë në qarkullim.Një tjetër kontingjent që përfiton dukemos paguar taksën është ai i invalidëve

dhe veteranëve. “Autoveturat tip 4+1 vende

dhe me cilindratë jo më shumë se 2500kubikë, kur këto mjete kalojnë nëzotërim të invalidëve e të veteranëve tëluftës kundër pushtuesve nazifashistëtë popullit shqiptar, invalidëve tëpunës, të verbërve, invalidëve para-plegjikë dhe tetraplegjikë që e fitojnë

këtë status në bazë të ligjeve përkatësedhe përdoren vetëm për nevojat e tyrepersonale dhe jo për veprimtari pri-vate”, përcakton udhëzimi.

Sipas statistikave, numritotal i mjeteve të reja me 0 km tëregjistruar gjatë vitit 2010, është 3354automjete dhe 1986 motomjete.

MAKINAT, SA TAKSË DOPAGUAJNË NË SHQIPËRI?

aktualitet faqe 23

NGA HOWARD DAVIES

Që kur Mbretëria e Bashkuar iubashkua KomunitetitEkonomik Europian në vitin

1973, pasi Franca tërhoqi veton qëkishte vënë Zharl De Gol për anë-tarësimin të saj, marrëdhëniet e Bri-tanisë me procesin e integrimiteuropian kanë qenë të tensionuara.Britanikët, për shkaqe historike dhekulturore, janë europianë hezitues.

Për shekuj me radhë, poli-tika e jashtme britanike është përpjekurt’u shmanget ngatërresave europiane.Por, më e rëndësishmja është se ajogjithmonë ka pasur tendencën të paran-dalojë krijimin e një fuqie të vetmedominuese kontinentale – veçanërishtnëse që kjo fuqi mund të ishte Franca.Në të njëjtën kohë, britanikët kolo-nizuan pjesë të mëdha të globit. Mëvonë, pasi dielli po ndriçonte peran-dorinë e tyre, ata u përpoqën të mbajnënjë “marrëdhënie speciale” me Shtetete Bashkuara. Anëtarësimi nëBashkimin Evropian nuk tregonte bes-imin e tyre tek integrimi europian, pormë tepër një pranim hezitues qëstrategjia transatlantike kishte vazhd-uar kursin e saj. Opinionin publik bri-tanik në lidhje me BE-në ka mbetur nërastin më të mirë i vakët.

Vitet e fundit, duke zgjedhurtë qëndrojë jashtë zonës së monedhëssë përbashkët europiane dhe jashtëzonës Shengen (zonë në të cilënevropianët lejohen të kalojnë kufijtë papasaporta), Britania e Madhe e ka dis-tancuar veten nga iniciativat e rëndë-sishme të BE-së. Megjithatë,kryeministri David Kameron befasoi tëgjithë duke vënë veton për një traktattë ri të BE më 9 dhjetor dhe duke lënë

të 26 shtetet e tjera anëtare të shkojnëpërpara me një integrim më të madhfiskal mes tyre. Më e habitshmja ishtese negociatat u rrëzuan mbi detaje tëpaqarta të rregullave financiare.

Për shembull, Kameronkërkoi të vendoste një “vijë të kuqe”,nëpërmjet një propozimi sipas të cilitDirektiva e planifikuar për Skemënmbi Garantimin e Depozitave t’i nën-shtrohej procedurës së votimit me shu-micë të kualifikuar (që do të thotë seasnjë shtet anëtar nuk do të kishtefuqinë e vetos). Kameron gjithashtukundërshtoi kërkesën që firmat finan-ciare në Londër, edhe pa pasur biznesenë shtetet e tjera të BE–së do të mbaninnjë “pasaportë të vetme( të për-bashkët),” e cila do t’u mundësonteatyre të vepronin në çdo vend anëtar,por gjithashtu ato duhet t’u nënshtro-heshin rregullave ( financiare sidomos)të shumta të Europës.

Këto pika nuk janë krejtë-sisht të parëndësishme, por unë nuk dotë merresha me shpjegimin e tyre nënjë mbledhje me votues të zakonshmeqë janë në mëdyshje në lidhje me poli-tikën e re europiane të Britanisë. Pra,pse është vështirë të pranohet se “casusbelli” midis Mbretërisë së Bashkuardhe partnerëve e saj janë normat fi-nanciare?

Shpjegimi është pjesërishtpolitik. Partia Konservatore eKameron përfshin anëtarë, të cilëve ka

kohë që “u hanë duart për sherr” meBE-në. Për ta, çdo justifikim do tëbënte punë, dhe Komisioneri i BE-sëpër Tregun e Brendshëm, MichelBarnier, është mbrojtur prej tyre dukendjekur atë që shumë e shohin si njëaxhendë rregullatore tepër kufizuese.

Kur u zhvillua gara për de-tyrat në Komisionin Europian në vitin2009, ish kryeministri i Britanisë sëMadhe, Gordon Broun, u paralajmëruanga kolegët e tij për rrezikun që do tësillte lejimi i mbajtjes së postit të komi-sionerit për Tregtinë e Brendshme ngaFranca. Por ai zgjodhi të lobonte përpostin e Politikës së Jashtme të BE-sëduke mbështetur aleaten e tij të PartisëLaboriste, Baroneshën Ashton.Emërimin e Barnier, Presidentifrancez, Nikolas Sarkozi, e përshkroisi “disfatë e kapitalizmit anglo-sak-son”.

Por veç politikës, ka kon-flikte të tjera thelbësore mes Britanisësë Madhe dhe fqinjit të saj kontinental.Barnier favorizoi direktivat europianeqë impononin rregulla uniforme për tëgjitha shtetet anëtare – të ashtuquajtu-rat ” harmonizim maksimum” imasave. Më parë, direktivat e BE-ishintë prirura të vendosnin një minimumstandardesh, të cilat më pas vendet eveçanta mund t’i plotësonin, nëse atadëshironin.

Zyrtarët britanikë janëgjithashtu mjaft të shqetësuar në lidhje

me masat që do të detyronin zyrat qen-drore financiare, që zhvillojnë biznesete tyre kryesisht në euro, të vendosenbrenda eurozonës. Në të vërtetë, qeve-ria britanike ishte bërë gati të thërristenë gjyq Bankën Qendrore Evropianepër të shfaqur dyshimet e saj rrethkësaj politike që përpara se të vinteveton për traktatin e ri. Ata mund tëkapen në një pikë, ndoshta, propozimii BQE-së është në kundërshtim meparimet e tregut të përbashkët.

Pika kyçe e diskutueshme,megjithatë, është Taksa për Transak-sionet Financiare Pan-europiane(FTT), e cila u propozua nga Komi-sioni Evropian me mbështetjen eSarkozisë dhe kancelares gjermaneAngela Merkel. Nga një perspektivë eMbretërisë së Bashkuar, FTT është njëtaksë mjaft e papërshtatshme për të. NëLondër do të rriten rreth 60% deri 70%të të ardhurave vjetore, por BE-ja do t’ishpenzojë një pjesë të mirë të këtyre tëardhurave për të mbështetur financate eurozonës.

Për britanikë, kjo ide nxitndjenja të ngjashme me ato të gjer-manëve, nëse BE-ja do të propozontenjë taksë të re mbi sallamin me mëlçi(të gjermanëve), dhe të ardhurat e kësajtakse të shkonin për “çorbën” qen-drore. Ata gjithashtu theksojnë se, nësenjë FTT u pranua në nivel global, kom-panitë financiare shumë shpejt do tëemigrojnë nga Londra në Nju Jork.

Ky është argumenti më i mirë i për-dorur nga Kameron në frontin finan-ciar. Por ai nuk e theksoi këtëfuqishëm, për arsyen e thjeshtë se poli-tikat e taksave në Evropë janë endesubjekt i normave të unanimitetit.

Me fjalë të tjera, Britaniamund të bllokojë FTT e propozuar panjë protokoll të veçantë. Kjo i jeppeshë argumentit se veto e Kameronishte në thelb një lëvizje politike, meqëllim për të nxitur mbështetjen e tij tëbrendshme.

Ky është një rrezik i madh,duke qenë se Britania e Madhe taniduket se po shkon drejt daljes nga BE-ja. Sigurisht, status quo-ja e re duket epaqëndrueshme, me 26 vende që poshkojnë drejt një integrimi më të madhdhe me vendin e 27, i cili po qëndronmënjanë.

Por si do të reagojnë firmatfinanciare? A do të jenë ato të kënaqurqë Londra vendosi për të gjithë ata,edhe pse kërkesat rregullatore tëKameron nuk u pranuan? Apo disathjesht do fillojnë të kontaktojnë ag-jentët e zyrave imobiliare për tu gjeturnga një zyrë në Paris apo Frankfurt?Loja – Londra kundrejt eurozonës –vetëm sapo ka filluar. Kjo do të bëhetinteresante duke u ndjekur në muajtdhe vitet që vijnë.

(Drejtor i “London Schoolof Economics)

LONDRA KUNDËR EUROZONËS,KUSH DO TË FITOJË?

“Daily Telegraph”

Kryeministri britanik tani është ibindur se rruga e përballjes meFrancën dhe Gjermaninë është ajoe konfrontimit dhe jo e pajtimit

Mbase nuk është e tepërt tëthuhet se David Cameron eshpëtoi udhëheqjen e tij falë

performancës së guximshme dhe meplot stil në Bruksel. Arsyeja nuk ështëvetëm vënia e vetos mbi traktatin epropozuar, i cili do të kishte qenë i keqpër Britaninë, mirëpo edhe vetëmënyra e sjelljes së tij – që paraqistekontrast të madh me sjelljet e Presi-dentit Sarkozy. Britanikëve, e jo vetëmPartisë Konservatore, u pëlqen njëkampion që qesh, derisa nuk ua dëgjonqejfet të huajve. ??Në Bruksel,Cameron po ashtu dëshmoi shkathtës-inë e tij e të manovruarit.

Pasi kishte pësuar një rebe-lim pothuajse të panevojshëm rreth Eu-ropës, falë modestisë dhe këshillave tëkëqija, politika e tij e ndërrimit të kur-sit ishte e mirëpritur nga anëtarët e par-tisë. Në të njëjtën kohë, ai u mundësoianëtarëve të Eurozonës që të përfshi-hen në një union më të ngushtë fiskal:ata tani mund ta fajësojnë veten përfatkeqësitë që mund të ndodhin në tëardhmen.??

Derisa mendjemprehtësiaështë e domosdoshme për Kryeminis-trat që manovrojnë në hapësirat ediplomacisë europiane, të rëndësishme

janë edhe cilësitë tjera. Cameron ështënjë politikan brilant me shkathtësi tak-tike.

Në anën tjetër, ai duketvazhdimisht i paaftë t’i mendojë në de-taje raportet me partinë e tij aposynimet më të gjera politike. Pikërishtky aspekt i kryeministërllëkut të tij dotë duhet të ndryshojë – edhe atë shumëshpejt. ??Ky është një problem i za-konshëm.

Që nga të gjashtëdhjetat, kurobsesioni i Britanisë me Tregun e Për-bashkët filloi nën Macmillanin, ud-hëheqësit tanë kanë dështuar për t’ishqyrtuar synimet e tyre afatgjata.Qëndrimi i të gjitha qeverive të deri-tanishme ka qenë se, kur është nëpyetje Europa, Britania duhet të zg-jedhë midis opsioneve, e jo të përcak-tojë prioritetet e veta. ??

Është e vërtetë se politikajonë europiane ka qenë gjithnjë mëefektivja kur përfshihet përballja mefuqitë e ndryshme. Natyrisht se po tëvihej në fuqi plani franko-gjerman përtë cilin u arrit marrëveshja në Britani,atëherë balancimi i pushtetit në

Bashkimin Europian do të ndryshontejashtëzakonisht shumë, në të keqen eBritanisë. ??

Çfarëdo që të ndodh tani nëEuropë mund ta prekë edhe Britaninë,mirëpo tani kemi edhe Britaninë, qëmund të ndikojë në Europë. WilliamHague tashmë është duke e përsëriturvazhdimisht se ne nuk jemi margjinal-izuar pas asaj që ka ndodhur. Kjo nukështë e vërtetë – mirëpo duke e pasurparasysh rastin aktual, margjinalizimiështë tejet i dëshirueshëm. Pranimi ikësaj të vërtete është hapi i parë nëdrejtimin e duhur. ??

Ajo që është e domos-doshme tani është riformulimi i ra-porteve me Europën në atë mënyrë tëcilën e njeh Londra. Prandaj, disa prejleksioneve të marra nga periudha eThatcher-it, kur tavolinat goditeshin,natyrisht se do të mund të zbatohenedhe tani. Kur Thatcher e siguroi bux-hetin nga Brukseli në fillim të të tetëd-hjetave, arsyeja ishte se asaj ifrikësoheshin. Kërkesat e saj për“paratë tona” ishin të popullarizuara nëBritani, për shkak se paratë – ashtu si

edhe tani – ishin të pakta. Krerët e qeverive europiane

kishin të drejtë të brengoseshin. Përkëtë arsye, ata lëshuan pe.??Megjithatë, Thatcher, ashtu si dheCameron tani, ishte përndryshe reak-tive në qasjen e saj karshi Europës.Vetëm në fund ajo u mundua që ta ar-rijë marrëveshjen për një plan ndryshe,në fjalimin e saj të famshëm në Brugesmë 1988. Ishte tepër vonë: pushteti isaj ishte zbehur, derisa liderët tjerë nuke merrnin seriozisht. Sërish, ata ven-dosën me mençuri: më 1990, vetëkabineti britanik e largoi Thatcher-innga pushteti, para se ajo ta zmbrapsteplanin eurofederalist. ??

Po të kishte vënë Britaniaveto mbi valutën e përbashkët, ashtu sidëshironte Thatcher, atëherë europi-anët do të kishin qenë të detyruar tamendonin më mirë tërë këtë punë,madje edhe përkohësisht. Po ta kishinbërë europianët një gjë të tillë, siç pra-noi kohë më parë madje edhe vetëJacques Delors, katastrofa e sotmembase do të mund të shmangej. ??

Natyrisht se David Cameron

në të ardhmen nuk do të mund të kra-hasohet me Margaret Thatcher. Natyr-isht se ai e ka vënë veton e tij, mirëporëndësia e kësaj vetoje nuk është edheaq e madhe, për shkak se aq shumëpushtet tashmë i është dhënë Europës.

Megjithatë, Cameron taniështë bindur se rruga e përballjes meFrancën dhe Gjermaninë është ajo ekonfrontimit, e jo e pajtimit. DerisaThatcher kërcënohej me çantë, pasard-hësi i saj shpreh preferencën për armëzjarri. Për këtë arsye, opsioni i tij më imirë është që ta mbushë “bazukën emadhe” dhe t’ia drejtojë aksit Berlin-Paris. ??

Ngjarjet e javës së kaluardëshmojnë se Kryeministri është real-ist rreth ndryshimeve që po ndodhintani në Europë dhe është duke i marrëparasysh transformimet në partinë dhenë shtetin e tij. Opinioni publik ështëkthyer skajshmërisht kundër idealit eu-ropian. Eksponentët e integrimit janëkthyer në objekte të talljes. Pothuajseqë të gjithë mendojnë se heqja e rreg-ullave të tepërta, e jo futja e rregullaveeuropiane, është mënyrë e ringjalljessë punësimit në një recesion që pozhduk vende pune. ??Ende nuk kemimbërritur atje.

Qeveria ende vazhdon tëshohë në Europë pengesat, e jo pikat elidhjes për një marrëveshje të re tëtregtisë, të bazuar në bashkëpuniminspontan. Ajo është aq e preokupuar meprojeksionet e rritjes dhe bankat estërngarkuara, saqë nuk po mund t’ishohë mundësitë e mëdha që ka për-para.

POLITIKA BRITANIKE E KONFRONTIMIT

english faqe 23Histori faqe 24

NGA KASTRIOT DERVISHI

Shpesh herë Shqipëria e sotmequhet “Shqipëria londineze”.Me këtë shprehje kuptohet për-

caktimi i tërësisë territoriale të shtetitshqiptar nga 6 fuqitë e mëdha, një vull-net i shprehur me anë të ambasadorëvetë tyre.

Ballkani, duke filluar nga 8tetori 1912 ishte përfshirë në luftimemidis koalicionit ballkanik të përbërënga Mali i Zi, Bullgaria, Serbia dheGreqia kundër pjesën europiane tëPerandorisë Osmane. Një territor ikonsiderueshëm i pjesës europiane tëperandorisë ishte ai shqiptar. Aleancaballkanike e konsideroi këtë territor sitë Perandorisë Osmane, pa i njohurasnjë të drejtë shqiptarëve për të pasurshtetin e tyre. Pavarësisht se disa muajmë parë shqiptarët kishin fituar disakryengritje në ballafaqim me Peran-dorinë Osmane, ata nuk kishin mundurta përmbyllnin këtë fazë me shpalljen eshtetit të tyre. Fuqitë ballkanikë në ak-sionin e tyre politik, ushtarak, por deriedhe terrorist (janë zhvilluar masakratë shumta kundër shqiptarëve) përkra-heshin nga Rusia. Fuqitë europiane siItalia dhe Austro – Hungaria, të trem-bur nga një depërtim rus në brigjet eAdriatikut, përkrahën idenë e krijimittë një shtetit shqiptar. Përditë e mëshumë po bëhej e qartë se Shqipërianuk mund të ishte një principatë au-tonome në varësi të Stambollit. Më 28nëntor 1912 një kuvend i shqiptarëvenë funksionin e një asambleje kishteshpallur pavarësinë e Shqipërinë. Kyvendim nuk u njoh nga aleanca ballka-nike.

Në mes të dhjetorit të vitit1912, qeveria e krijuar në Vlorë,zotëronte një territor që shtrihej nëtrekëndëshin Kavajë – Berat Vlorë.Pjesa më e madhe e vendit ishte epushtuar. Fuqitë e mëdha u mblodhënnë vendin më të fuqishëm të botës, nëBritaninë e Madhe, jo për të dhënëdrejtësi, por të të ruajtur paqen midisfuqive si dhe për të gjetur një rrugë tëmesme. Fakti që faktori shqiptar ishteushtarakisht i dobët i jepte mundësivendimmarrësve të caktonin një terri-tor sa gjysma e asaj që ishte Shqipërianatyrale. Territore të mëdha shqiptare,me potencial të madh ekonomik dongeleshin jashtë shtetit.

KONFERENCA

Fuqitë e mëdha ndërmorën hapat eduhura për zhvillimin e një konferenceme pjesëmarrjen e tyre. Austro – Hun-garia, Rusia, Franca, Italia dhe Gjer-mania vendosën përfaqësimin meambasadorë (përkatësisht Mendorf,Benkendorf, Cambon, Imperiali, Lich-nowski), ndërsa vendi mikpritës Brita-nia e Madhe me ministrin e JashtëmEdward Grey. Palët e përfshira në kon-flikt kishin të drejtë vetëm të paraqis-nin mëtimet e tyre dhe jo të merrninpjesë në konferencë, e cila pasi Peran-doria Osmane kishte kërkuar paqe, uhap më 17 dhjetor 1912 duke pasur siobjekte themelore të saj, të ardhmenpolitike të Shqipërisë dhe caktimin ekufijve të rinj në Ballkan. Më të in-teresuara për çështjen shqiptare ushfaqën Austro – Hungaria, Italia,Franca dhe Rusia. Dy të parat kishin siqëllim kryesor pengimin e shtrirjes së

mëtejshme të sllavizmit në Ballkan,ndërsa dy të tjerat si përkrahëse tështeteve ballkanike mëtuese ndajShqipërisë, mbështesnin interesat etyre. Në ditën e parë të konferencës, upranua krijimi i një shteti autonomshqiptar i varur nga Turqia. Në këtëmbledhje përfaqësuesi i Vjenës, kontiMensodorf tha se qeveria e tij ishte emendimit që asnjë territor shqiptar tëmos shkëputej nga Shqipëria e ardhme.Në lidhje me këtë pikë përfaqësuesi rusishte shprehur kundër. Më 20 dhjetor1912, Austro – Hungaria paraqiti pro-jektin fillestar mbi Shqipërinë kuripërsëritej sërish kërkesa e datës 17dhjetor. Austro – Hungaria kërkoi përShqipërinë 48 mijë km2.

DELEGACIONI SHQIPTAR

Më 2 janar 1913, paraqiti kërkesat e sajedhe Qeveria e Vlorës, e përfaqësuarnga Rasih Dino, Mehmet Konica dheFilip Noga. Qeveria e Vlorës kërkoinjë kufi që të fillonte nga kufiriekzistues me Malin e Zi e duke vazhd-uar me zonat e Pejës, Mitrovicës, Pr-ishtinës, Shkupit, Manastirit, Meçovëse Prevezës. Më 25 janar 1913 këtijmemorandumi iu bashkëngjit edhe njështojcë me të dhëna statistikore mbikarakterin etnik të trojeve shqiptare.Në thelb Qeveria e Vlorës kërkoi 57mijë km2. Një ditë më vonë, QeveriaGreke paraqiti memorandumin e saj,në të cilin e quante “luftë çlirimtare”pushtimin e viseve shqiptare. Grekët imbështetën “arsyetimet” e tyre nëkolonat “strategjike”, “ekonomike”,“etnologjike dhe qytetëruese”. Ata më-

tonin trojet shqiptare që përfshiheshinbrenda vijës Himarë – Pogradec. Si“argumente” kryesore të tyre, grekëtparaqisnin ato “historike” dhe “fetare”,të cilat ishin thellësisht të gënjeshtërtadhe nuk bazoheshin në asgjë të vërtetë.Po në janar 1913, paraqiti memoran-dumin e saj edhe Qeveria Serbe. “Ar-gumentet” e saj bazoheshin “në tëdrejtën” serbe për “Serbinë e vjetër”gjatë mesjetës. Serbët mëtonin trojet nëtë djathtë të rrjedhës së Drinit.

Projekti gjerman

Më 6 shkurt 1913, përfaqësuesi i Gjer-manisë paraqiti projektin e tij për ku-firin verior dhe lindor të Shqipërisë,sipas së cilit Plava e Gucia mbeteshinjashtë Shqipërisë, ndërsa brenda saj,Gjakova e Dibra. Më 13 shkurt 1913përfaqësuesi i Rusisë paraqiti projek-tin e shtetit të tij në formën e kundër-propozimeve ku parashikoheshinlëshime të ndjeshme së favor të Serbisëdhe të Malit të Zi. Si kufi verior dhelindor i Shqipërisë, propozohej lumiDrin.

PROJEKTI I ROMËS DHEVJENËS

Më 19 mars 1913, Austro – Hungariadhe Italia paraqitën projektin e për-bashkët për kufirin jugor të Shqipërisëme pikënisje nga Shën – Naumi dukevazhduar në liqenet e Prespës, afërKosturit e Grebenesë (duke i lënë këtojashtë Shqipërisë), një pjesë tëÇamërisë dhe duke përfunduar nëportin e Spiancës. Kjo kërkesë e tillë

bëhej pas rënies së Janinës në duar tëforcave greke. Nëse ky qytet do të ishtembajtur, me siguri që kërkesat do tëishin më të mëdha. Dy ditë më vonë,këtë dy shtete kërkuan që të përfundo-hej sa më shpejt kufiri i Shqipërisë dhetë largoheshin trupat e huaja nga truallii shtetit të ardhshëm shqiptar, qoftë kyi pavarur apo autonom. Në këto kushte,kur kërkohej përfundimi i çështjes sëkufijve, Konti Berthold hoqi dorë edheGjakova, por këmbënguli që Shkodrat’i përkiste patjetër dhe me çdo kushtShqipërisë. Njoftimi i përbashkët iRomës dhe i Vjenës kërkonte pushimine menjëhershëm të luftimeve dhelargimin e shpejtë të forcave ushtaraketë shteteve pushtuese.

KUFIRI VERIOR

Më 22 mars 1913, konferenca e Am-basadorëve mori vendimin e parë nëlidhje me kufirin verior dhe verilindortë Shqipërisë që është në vija tëpërgjithshme (delimitacion) kufiri isotëm. Shkodra i ngeli Shqipërisë. Përkëtë merita i takonte Esat Toptanit, icili si komandant i ushtrisë atje, bëri tëmundur ta ruante qytetin ngamalazezët deri në çastin kur u morvendimi nga konferenca.Caktimi përfundimtar delimitacion ikufijve të sipërpërmendur, zgjoi edhenjëherë interesin në lidhje me statusine ardhshëm të Shqipërisë në kushtetkur Perandoria Osmane kishte njëshkëputje tokësore nga shteti autonomshqiptar. Për një gjë të tillë, diploma-cia e Vjenës dhe Romës filluan të për-punojnë projektin e një shteti të

pavarur shqiptar.Më 21 maj 1913, ata bënë

propozimet e tyre në lidhje me kufirinjugor të Shqipërisë, duke marrëparasysh atë që kishte ndodhur në ter-ren dhe kundërshtitë në lidhje mepropozimin e parë. Edhe ky propozimfillonte nga Shën Naumi, i linteShqipërisë krahinat e Korçës dheGjirokastrës dhe përfundonte nëkepin e Stillos. Më 11 qershor am-basadorët e Romës dhe Vjenësdeklaruan se e kishin të pamundur tëndryshonin propozimin e tyre.Ndryshime të tjera priteshin tëndodhnin pasi më 30 maj 1913 nëLondër, u nënshkrua traktat i paqesmidis Serbisë, Bullgarisë, Greqisë,Malit të Zi dhe Perandorisë Osmane.Si pasojë edhe çështja shqiptare do tëmerrte zgjidhje për pak kohë.Më 15 korrik 1913, Austro – Hun-garia dhe Italia paraqitën një projekttë përbashkët në lidhje me statusin eri të Shqipërisë, sipas së cilit kjo efundit duhej të “formohej si princi-patë autonome dhe e trashëgueshmesipas radhës së paralindjes, nëngarancinë e 6 fuqive të mëdha”, tëshkëputej çdo lidhje me PerandorinëOsmane, të ishte neutrale dhe nëngarancitë e fuqive të mëdha; kontrollii administratës civile dhe ushtarake t’ibesohej një komisioni ndërkombëtartë përbërë nga 6 fuqitë; mbreti i

ardhshëm të caktohej brenda 6 muajsh,etj. Më 29 korrik 1913, në bazë të këtijpropozimi fuqitë e mëdha dhanëvendimin përfundimtar në lidhje meStatusin e Shqipërisë të përbërë nga 11nene. Në këtë vendim, ruheshin pikate sipërpërmendura të propozimit tëVjenës dhe të Romës si dhe i caktohejKomisionit Ndërkombëtar të Kontrol-lit, një mandat fillestar 10-vjeçar, ingarkuar ky edhe me hartimin e statu-tit të shtetit. Ndërkaq qetësia dhe sig-uria e brendshme, iu ngarkuanxhandarmërisë, për organizimin e sëcilës u caktua Suedia. Pasi kjo hoqidorë, u ngarkua Holanda.

KUFIRI JUGOR

Pas mbarimit të kësaj çështjeje, për-faqësuesit e fuqive diskutuan më 5gusht për kufirin jugor të Shqipërisëmbi bazë të propozimeve të Vjenës dhetë Romës. Më 11 gusht 1913, u dhaedhe vendimi përfundimtar në lidhjeme kufirin jugor të Shqipërisë dhe për-caktimi në vend iu la një komisionindërkombëtar i cili duhej të fillontepunë më 1 shtator e të përfundonte më30 nëntor 1913. Ky kufi është përafër-sisht ky e sotmi. Vendimi i 11 gushtitpërbëhej nga 11 pika kryesore. Sipastij Greqia duhej të zbrazte truallinshqiptar brenda një muaji pas për-fundimit të punës së komisionit. Dukepërfituar nga një pikë e tillë, grekëtvazhdimisht i nxorën pengesa komi-sionit të kufirit.

Konferenca e Ambasadorëve në Londër17 dhjetor 1912, mbledhja që caktoi

territorin e shtetit shqiptar

english faqe 23Histori faqe 25

NGA:PROF. BEDRI PEJANI

Kombi shqiptar e ka luftuar gjithmonë pushtimin dhe kolonializmin, duke ar-ritur në pikën e shpalljes së pavarësisësë vet, më 28 nëntor 1912, në një shtettë vetëm etnik kombëtar i gjithë trojeveshqiptarëve. Delegatët të ardhur kështunë Vlorë prej tërë hapësirës kombëtareshqiptare kanë ushtruar kështu tëdrejtën e vetëvendosjes së kombitshqiptar. Kurse sulmet e sllavo-grekëve mbi trojet shqiptare ishinlegjitimuar vetëm përmes “të drejtës sëokupimit”, “të drejtës së aneksimit tënjë territori të huaj, për qëllimeekspansioniste koloniale, për mbush-jen e planit pansllavist “Nacertanije”,i hartuar nga ministri i jashtëm serbIlija Garashnini, sipas “Këshillave përSerbinë” të ministrit të jashtëm të Ru-sisë, çekut Adam Cartojski dhe agjen-tit të tij në Beograd.Për hir të interesave të “diplomacisë sëbërllogjeve”, Fuqitë të Mëdha të “Kon-certit Evropian” nuk kanë marrë nëkonsideratë vendimet mbarëkombëtareshqiptare, trojet shqiptare i kanë ndarënë copa-copa: Kosova e dhanë Serbisë,Çamëria – Greqisë, sipas të “drejtës sëkompromisit”.Arsyjet e kësaj padrejtësie të madhe ebëri të ditur ministri i jashtëm anglez,Edward Grey, i cili duke folur për cak-timin e kufive të Shqipërisë nga Kon-ferenca e Londrës, deklaronte më 12gusht në Dhomën e Komunave:“Unë e di farë mirë se kur gjithçka dotë bëhet të njohur, kjo (zgjidhje) nëshumë pika do të japë shkas për kritikatë mëdha, nga kushdo që e njeh vendindhe që e gjykon çështjen nga një pikë-pamje e ngushtë lokale. Duhet të mosharrohet se gjatë përpjekjeve për tëgjetur një zgjidhje të tillë, qëllimi krye-sor ka qenë që të ruhej marrëveshjandërmjet vetë Fuqive të Mëdha dhe, nëqoftë se vendimi për Shqipërinë e kasiguruar këtë, atëherë ai e ka bërëpunën më të rëndësishme në të mirë tëpaqes së Evropës”. Jo vetëm se kjomarrëveshje nuk do të ndodhtë kurrë,sepse më pak se një vjet do te sh-përthente luftën e parë botërore, por“vendimi i gjerë objektiv” i Londrëskrijoi BALLKANIN FUÇI BARUTI.Në Londër u përballën projektet kolo-nialiste serbo-greke me projektin etnikkombëtar shqiptar. Projekti kolonialistserb u mbështet nga Rusia, projektietnik kombëtar shqiptar u mbështetnga Austro-Hungaria. Nga gërshetimii së drejtës së okupimit me të drejtën ekompromisit lindi “foshnja” në pater-ica, Shqipërinë e sotme administrative,e cila nuk ka asnjë forcë të eci vet aspolitikisht, as ekonomikisht.“U krijua një Shqipëri. Jo. Mos ebesoni këtë, Zonja e zotërinj. E vërtetaështë që më 1913 u nda Shqipëria mëdysh; njëra pjesë për t’i shërbyer sigjah imperializmit qesharak serbo-grekdhe tjetra, e quajtur e pavarur, nëmënyrë mistifikuese, për të qenë njëcasus-belli për një luftë të ardhshme,botërore ose të pjesshme.”, thoshteBedri Pejani në emër të “shqiptarëveirredentë”, më 1921, në Gjenevë.Duke marrë parasysh se Konferenca eLondrës u ndërtua mbi shkeljen e sëdrejtës së vetëvendosjes së popullitshqiptar, e ushtruar nëpërmjet Kuven-dit Kombëtar, ajo është e paligjshmendërkombëtarisht dhe duhet të shpallettë tillë nga ana e Asamblesë sëPërgjithshme të OKB-së, përkatësishtKomitetit dhe Dekolonizimit, sepse

çështja shqiptare është koloniale, nësemendojmë se pas pushtimit të trojeveshqiptare, pushtuesit dhe kolonizatorëtsllavë e kanë zbatuar plane të vazh-dueshme të dëbimit të shqiptarëve ngatrojet e veta dhe të kolonizimit me pop-ullatë sllave, përkatësisht greke, të kë-tyre trojeve.Për të shuar një herë e përgjithmonëçështjen koloniale shqiptare, Asam-bleja e Përgjithshme e OKB-së duhettë shpallë një konferencë Londër 2, kutë shqyrtohen vendimet e mëparshmeantishqiptare, duke shpallur rib-ashkimin eRepublikës së Shqipërisë, Republikëssë Kosovës, Iliridës (trojet shqiptarenën IRJM), Preshevës – Bujanocit dhetrojeve shqiptare nën Malin e Zi në njështet të vetëm kombëtar shqiptar –Shqipëria Natyrale. Kjo konferencëLondër 2 do të zbatojë të drejtën evetëvendosjes së kombit shqiptar, eushtruar në Vlorë, më 1912.

Konferenca e Ambasadorëvetë Londrës (1913), pse është epaligjshme ndërkombëtarisht

Në vitin 1877 filologu i shquarfrancez Louis Benloewshkrujati një vepër që tronditi

rangjet shkencore e historike. Ky libëri titulluar “Greqia përpara grekëve”sapo është sjellë në shqip përmes bo-timeve “Plejad”. Benloew, na intrigonqë në krye të librit, ndërsa shkruan:“Duke filluar punën time, kam besuarse trajtoj thjesht një çështje gjuhësoredhe etnografike, gjithashtu më duketse kam prekur edhe një çështje tëqenësishme, madje drithëruese, njëçështje kombësie. Dhe çfarë kom-bësie! Kombësia më e vjetër e konti-nentit tonë, së bashku me atë tëBaskëve”. Benloew flet pwr kombinshqiptar.

“Greqia përpara grekëve”është një studim linguistik dhe etno-grafik i shkruar përpara një shekulli.Autorë të shumtë të huaj e kanë traj-tuar çështjen pellazge dhe shqiptaredhe njëkohësisht kanë komunikuarmidis tyre, por edhe me intelektualëtshqiptarë të kohës, kudo që ata ndod-heshin nëpër botë si andej edhe këtejAdriatikut.

Benloew shkruan: “prejshumë vitesh kam besuar se në njënumër emrash gjeografikë dhe his-torikë apo parahistorikë të Greqisë sëlashtë, kam hasur tregues të një pop-ullsie zanafillore më të hershme seHelenët. Një ditë, ndërsa shihjafjalorin e shqipes të Xylanderithamendësimet e mia, sipas mendimittim, arritën një farë shkalle gjase, përtë mos thënë edhe më shumë. Gjuhashqipe dukej se i jepte kuptim disaemrave të përveçëm, të cilët nëpërm-jet rrugësh të tjera ishin të pashp-jegueshëm, të tillë si Male, Pilos,

Andani, Olimpi”. Sipas tij pista që mendonte

se kishte zbuluar, kishte qenë ndjekuredhe nga të tjerë dhe se një ndihmë tëmadhe i dha Dora d`Istria, duke enjoftuar për punimet e bashkatd-hetarëve të saj, me vendbanim në Itali,të shoqërurar me këshillat, të dhënat,botimet filologjike dhe historike sidhe broshurat e të gjitha llojeve.Gjithashtu arriti të njihej edhe megramatologjinë shqipe të DemetrioCamardas, të gramatikës së De Radësdhe të shkrimeve të Vincenzo Dorsa.

Mendimi i autorit është setashmë kishte ardhur momenti për të

sakatosurit e historisë, për të harruarite familjes së madhe europiane, për t‘ibërë të ditura ankesat e tyre, për tëvlerësuar meritat e tyre në interes dhemadje për mirënjohje nga popujt eqytetëruar, se duhej admiruar forca egjakut të fisit që triumfon edhe mbiurrejtjet fetare dhe jep mësime toler-ance për të gjithë anëtarët e të njëjtësracë. Idenë qendrore të këtij libri apoboshtin i tij, autori e paraqit qartë dheme prova nëpërmjet thënies: “Sot kadalë sheshit se në një epokë që nukmbahet mend, Greqia nuk ka qenë ebanuar nga grekët; kur këta të fundit

depërtuan në vendin, të cilin ata duhejta paraqisnin me emrin e tyre, ky vendnuk ka qenë shkretinë.

Në tokën e Greqisë kagjurmë të shumta të një qytetërimi mëtë hershëm në kohë sesa qytetërimi igrekëve. Stralli, veglat dhe sëpatat enjë formë krejt zanafillore, të cilatgjenden aty me shumicë e provojnëkëtë, ndërkohë që Grekët nuk kanëpasur asnjë kujtim të zanafillës së tyredhe se në periudhën më të bukur tëhistorisë së tyre ata nuk ngurruan qëta shpallin veten autoktonë.

Autori shprehet se grekëtishin të tretët në rradhë, të mbërritënnë këtë tokë dhe se emrat e vendeve,maleve, lumenjve, personazheve leg-jendarë, të cilët nuk shpjegohennëpërmjet mitologjisë greke dhe qëduket se bëjnë pjesë në fjalorin e njëidiome të huaj. Shumë nga këto qyteteu përkisnin Pellazgëve, Lelegëve,Kaukonëve dhe Dardanëve.

Deri më sot një gjuhë evetme duket se arrin të na i bëjë tëkuptueshëm emrat e këtyre viseve:kjo është gjuha shqipe. Prandaj autorii veprës është i prirur të mbështesëtezën se shqiptarët e ditëve të sotmejanë pasardhësit e popullsive, të cilatpërpara mbërritjes së grekëve, zininviset që shtrihen nga deti Adriatik derinë Halis.

LOUIS BENLOEW: SHQIPTARËT,KOMBI MË I VJETËR I KONTINENTIT

kulturë faqe 26

NGA ALBULENA NUREDINI

Muzika profesionale shqiptarenë Kosovë nisi rrugën e sajnë mesin e shekullit të 20-të.

Para këtij momenti nuk hasim gjurmëtë krijimeve mbi baza të mirëfillta pro-fesionale. Gjatë periudhës së Luftës sëDytë Botërore të vetmet krijime ishinkëngët amatore me karakter revolu-cionar, të cilat në pikëpamjen endërthurjes së elementëve muzikorë,nuk shfaqin kompetenca artistike. Atogjenerojnë përmes teksteve tëshqipëruara dhe melodive të përsh-tatura nga krijimtaria e vendeve të ish-Jugosllavisë, kompozimit të këngëvetë reja partizane etj .

Këto krijime më shumë sevlerat artistike mbartin rëndësinë his-torike duke qenë të parat përpjekje përkrijimin e një tradite muzikore. Me kri-jimin e kushteve më të përshtatshme(1945 e më tutje), në Kosovë nisi njëjetë e re me hapësira të gjera zhvilliminë fushat artistike dhe ato arsimore(themelimi i institucioneve tëndryshme kulturore, si hapja eshkollave te ulëta dhe të mesmemuzikore, themelimi i orkestrës sim-fonike të RTP-së, të Shoqatës së kom-pozitorëve të Kosovës, të ansamblitkoral “Collegium cantorum”,diplomimi i muzikantëve nëAkademitë muzikore të ish-Jugosllav-isë etj).

Në hapësirat shqiptare nëKosovë dhe Shqipëri, tashmëmuzikantët kishin piketuar themelet emuzikës profesionale e të kultivuar.Rrethanat në të cilat ka gjallëruar kul-tura shqiptare kanë qenë më të dis-fa-vorshme se në vendet e tjeraballkanike. Zotërimi i veçoriveideoartistike të stileve të epokave tëndryshme të ezauruara në praktikëneuropiane, dhe përqasja e tyre nëveprat muzikore, ishte një proces qëzhvillohej brenda konceptit të “tabanitkombëtar” ose “frymës realizmit so-cialist”.

Kërkesat e imponuaramuzikore, nuk i lanë hapësirë krijuesveshqiptar të absorbonin teknika dherryma të reja muzikore. Krijimtariamuzikore na rezulton me baza të fortafolklorike e kombëtare, e ndërtuarbrenda karakteristikave klasiko-ro-mantike. Me krijimin e vepravemuzikore (fundi i viteve ’60 dhe fillimii viteve ’70) nga kompozitori AkilKoci, kompozicioni shqiptar hyn nënjë botë të re artistike e estetike.

Duke eksperimentuarrrymën aleatorike dhe dodekafonike(elementë të muzikës së shek. XX), id-ioma muzikore e kompozitorit lidhetngushtë me traditën bashkëkohore eu-ropiane.

Me erudicion të gjerë kul-turor dhe gjetjen e një formule të godi-tur muzikore, e cila gjeneron përmesgërshetimit të elementëve aleatorik edodekafonik, folklorik e shpesh tëatyre klasik, kompozitori mjeshtërishtshpalos gjuhën e një koncepti të rimuzikor në realitetin shqiptar.

Në spektrin e tij kompozi-cional lëvrimi i teknikave të rejamuzikore nuk erdhi si pasojë endikimit të rrethanave të imponuaranga faktorë të jashtëm siç ndodh sh-pesh, por si rrjedhojë e një kërkese mëtë lartë profesionale, duke qenë ivetëdijshëm për nevojën e një dimen-sioni të ri muzikor shqiptar.

“Vlerat e veprës së Akil

Kocit, personalisht i shoh të lidhura mekëtë fakt: me faktin që përmes tij,muzika shqiptare mundi të përjetontezhvillimet bashkëkohore të muzikëseuropiane në ato vite.”

Në mesin e studiuesvemuzikor në Konservatorin më të njo-hur të Gjermanisë the StaatlicheHochschule für Musik und Darstel-lende Kunst në Shtutgart, nën pa-tronatin e kompozitorit MilkoKelemen dhe në baza të kërkesave mëtë larta profesionale, zgjeroi gamën eteknikave të reja, që tashmë nëhapësirat shqiptare nuk mbetën thjeshttendenca “mikroorganike”, por një ar-ritje dhe një makrostrukturë më vete.

Në fillim të viteve ’70, kom-pozitori ynë jo vetëm nis rrugën emuzikës së re, por edhe rendit kom-pozicionin shqiptar në nivel të lartëartistik botëror.

Theksojmë pjesëmarrjen etij në Internacional Composers Tribuneof Unesco në Paris, ku prezantohet meveprën e tij orkestrale “Filigranët” Idhe II.

Kjo vepër “është krijuar menjë fantazi, gjuhë të pasur harmonike,timbrike e akustike, ndërthurje ele-

mentesh evokativ e imagjinativ, tëtransmetuara këto me forcë shprehësedhe përqasje kontemporane” . Me qas-jen e vet në muzikën bashkëkohore,ajo mbart elemente teknike të veçantaqë edhe sot janë shprehje e kohës, përtë mos thënë ende pak të njohura në re-alitetin shqiptar. Përdorimi i tingujvealikuot në veprën e lartpërmendur nëpartin e klarinetës (moment që kom-pozitori e ka quajtur “klarineta fenom-enale”) jo vetëm ka sjellë risi nëmuzikën shqiptare, por edhe në atë bal-lkanike .

Baleti “Sokoli e Mirusha”(me libret të N. Loxhës) jo vetëm që karëndësinë e tij si baleti i parë nëhapësirat muzikore kosovare, pormbart vlera artistike dhe estetike tëpadiskutueshme. Përmes elementëveklasik, aleatorik dhe folklorik aimishëron temën universale-dashurinë,ku në sfond janë dy të rinj që i përkasinreligjioneve të ndryshme dhe qëpamëshirshëm “bisturia” e shoqërisëshqiptare thekson ndasitë e besimevefetare, e cila i çon të dashuruarit drejtpërfundimit tragjik të tyre.

“Qëllimisht i kam lënë anashelementet muzikore të trevës sonë

(është fjala për pjesën e parë të baletit),për dy shkaqe: së pari dashuria ështënjë motiv i përgjithshëm njerëzor, dhekështu implikon edhe shtjellim adekuatartistik, dhe e dyta, me tema të gat-shme muzikore do ta kisha vështirë tëshpreh farë dramaticiteti të nevojshëm.

E kam përdorur aleatorikën,por, një aleatorikë të fiksuar, e cila kri-juesit muzikor i jep dorë për të gjeturshprehje më të lirë, më lirike . Nëpjesën e dytë të baletit kompozitori im-plikon elementë të folklorit tonë, dukei dhënë atribute kombëtare, madjepërfshin edhe një temë pastoraleshqiptare. Premiera e këtij baleti kaqenë sukses jo vetëm në Kosovë poredhe në hapësirat ballkanike.

Idetë e tij artistike shumë-planëshe nuk i shpalosi vetëm nëveprat kompozicionale. Me aq guxime patos i evidentoi edhe në shkrimetkritike e publicistike, duke i dhënështysë zhvillimi fushës sëmuzikologjisë në hapësirat shqiptare.“Artikulli i tij në gazetën “Fjala” e 15majit 1979, mbi përfundimin e turneuttë Orkestrës sonë ishte sa kompetent,gjithëpërfshirës e inkurajues, aq dhebefasues për normat e ngurta të pub-

licistikës së kohës në Shqipëri” . Përveç këtij të fundit nënvi-

zojmë një numër shkrimesh (mbi 250artikuj) publicistike e studimore, ar-tikuj kritik dhe ese , në të cilat i kaskalitur teknikat dhe vlerat muzikore eartistike, ka sjellë ndër nesh figuratkolosale të kompozicionit botëror ekombëtar, duke nxjerrë në relievrëndësinë dhe peshën e veprave të tyrenë literaturën muzikore.

Duke qenë se muzika e tijgjeneroi përmes komponenteveideoartistike me dimensione të reja eu-ropiane, në atë kohë quhej muzikëdekadente.

Duhet theksuar se përmuzikën e kompozitorit Koci, nukmbajti qëndrim mosaprovues eparagjykues vetëm kritika e kohës, poredhe publiku artdashës nuk arriti tëkapërdijë teknikat moderne, për t’idhënë vlerësimin dhe vendin e mer-ituar veprave të tij.

Koha është armik i madhyni, por në rastin e veprave të AkilMark Kocit, koha është një mik i pan-dashëm, sepse do të jetë “ajo” që do tëtregojë vlerat e padiskutueshme dhejetëgjatësinë e tyre.

AKIL MARK KOCI, pararojë e muzikës

bashkëkohore shqiptare

HISTORI faqe 27

NGA BESI BEKTESHI

Në fakt nuk ka ndërtesë më eklasifikueshme si e ndryshmese sa ajo e quajtur në Shkodër

si “Sahati i Inglizit”. Normalisht që nëShkodër ka ndërtime orientale tëlëkurëzuara me një qytetare shkodrane,ka ndërtime të ideve të Idromenos qëduan të sjellin Venecian, ka edhe ndër-time austriake dhe italiane, por ka siaskund, një model britanik të plazmuarnë një tradicionale të qytetit të vjetër.Patjetër ky është ndërtimi i bërë ngaMajor, George Thomas CavendishPaget (1853-1939) si një nip i ParitMarkes të Anglesey dhe djalë i tretë iGjeneralit Lord Alfred Paget.

Një major kavalerie ose For-eign Service Uniforme, Major, Impe-rial Yeomanry. Djali i tretë i LorditPaget që në Shkodër normalisht ithonin “Lord” kish kryer ËellingtonCollege dhe ka qënë i prirur për udhë-time dhe aventura, kurse në luftën“Ruso-Turke” 1877-78 ka qënë meforcat Otomane, si pjesë e shtabit tëSulejman Pashës. Ai ka qënë edhe nëBullgari në kohën e kryengritjeve nëRadopi, në Afrikë në luftën e Zuluve,por në shpërthimin e luftës Greko-Turke dhe kryengritjeve në Shqipëri, aiishte dhe u përshtat si jetesë në mënyrëtë veçantë në veri të Shqipërisë dhepikërisht në Shkodër. Në fakt, askushnë mënyrë të qartë nga njerzit eshkrimeve për “Sahatin e Inglizit” dhepër “Lordin Paget”, nuk është marrëmë qartësisht për rolin e tij.

Patjetër nga studiues të apa-sionuar si Hamdi Bushati dhe PaulTedeskini, është treguar se si ështëndërtuar dhe shitur Sahati i Inglizit, si“Lord Paget” ka tentuar të ndërtojë tëparën kishë Anglikane në Shqipëri, apoProtestane sikundër e konsiderojnë disijo në mënyrë precize, kanë treguargjithashtu si kishte dy stalonë të lartësi kuaj race, kanë treguar në fakt se iështë bërë një rezistencë nga katolikëtdhe besimtarë të tjerë në përhapjen efesë, është treguar dhe hipotezuar semund të ketë qënë edhe “agjent”, porështë thënë se në fund e ka shiturshtëpinë rreth 3600 napolona ar.Megjithatë nuk është sqaruar se çfarëroli kishte ky “Lord” në Shkodër dhepër Shqipërinë.

Është treguar edhe historia eorës së kullës së famshme e cila nëvitin 1968-të “emigroi” në Gjirokastër,sepse Enver Hoxha e kishte pëlqyergjatë një vizite, dhe kjo orë nuk u kthyemë. Po ka edhe histori me kapadij stal-lierë dhe për të vetmin protestant nëShkodër që quhej p.sh.Ndrekë...protestanti.

Studiuesi pasionant Bushatithotë: “Lordi Paget, mbasi bleushtëpinë, planifikoi rindërtimin e njështëpie në stilin e një shatoje sikurseshihet edhe sot. Simbas hulumtimevetona, Lordi Paget, nuk qëndrontevazhdimisht në Shkodër. Ai më tepërvinte këtu në stinën e dimnit, ishte i

dhanun mbas gjuetijet. Me shumëborgjez shkodranë, mysliman e kato-lik, kishte të njoftun e miqësi Lordi epërsa qindronte në Shkodër, ushtronteedhe tregtinë e antikiteteve. Normal-isht që shtëpia i administrohej ngamëkambësi konsull, Kol Suma”.

Jo kaq shumë i zgjatur mebiografinë e Paget zoti Bushati, vërte-ton se ai ka marrë shërbime nga turqitdhe Valiu. Por në fakt nuk vërteton sePaget si dhe të parët e tij, kanë qenë nëshërbim ushtarak të Otomanëve. Sido-mos vetë majori, i cili edhe në kohën eluftës me grekët ka tentuar të vendosejnë shërbim të Portës, por për njëvonesë nuk ka mundur të kryej shër-bimet e tij. Ishte një ushtarak aven-turier që paguhej nga fuqia eatëhershme turke, por njihte shumëmirë Shqipërinë e veriut, Shkodrën nëveçanti, zakonet, gjendjen, politikën,varësitë dhe patjetër kulturën nëpërgjithësi.

Në fakt, për të flet shumëpak si kontekst agjenturor Aubrey Her-bert, diplomat, agjent i shërbimeve

sekrete në momentin e pavarësisë sëShqipërisë. Këtij personi i është afruardy herë “Froni i Shqipërisë” dhe ngaviti 1911 e deri në vdekje në vitin1923, ka qenë anëtar i Parlamentit Bri-tanik si Konservator. Bashkëpunimi iafërt i Paget me diplomatin “agjent”Herbert, e bën shumë të besueshmeedhe punën agjenturore dhe diplo-matike të “Lordit të Shkodrës”. Ai (Herbert) vinte nga një familje e fismee kontesë së Carnarvon si djalë i HenryHerbert, pasanik i madh terrenesh dheLord i Irlandës. Në vitin 1911 kurLloyd George mori fuqinë, ishte ndërtre të rinjtë konservatorë të rëndë-sishëm në Britani. Herbert ishte njëorientalist i thekur dhe fliste mirëfrëngjisht, italisht, gjermanisht,turqisht, arabisht (mik i Laërence tëArabisë) greqisht dhe....shqip.

Por këto gjuhë i flistepothuaj si anglishten e tij. Patjetër njëfigurë e jashtëzakonshme diplomacisëdhe inteligjencës Britanike. Udhëtimete tij në Shqipëri kanë qenë të shumtadhe të shpeshta, dhe ka qenë

mbështetësi më i madh i pavarësisë sëShqipërisë mbas udhëtimeve të tij iveshur shpesh herë si fshatar dhe imaskuar në vitet 1907, 1911 dhe 1913.Në fakt, e kanë akuzuar shumë përmiqësinë e tij me Esad Pashën. Ai kaqënë konsullenti ekselent për Konfer-encën e Paqes dhe korrespondetët e tijtë Shqipërisë janë me dobinë e tyre jorastësisht Edith Durham dhe ....MajorG. T. C Paget. Ai shkruan në mënyrë të jashtëzakon-shme për delegacionin e shqiptarëvedhe Komitetin Shqiptar në Londër.Sidomos për Isa Buletinin, që e kambajtur në shtëpinë e tij për ta takuarme Sir Lloyd George. Por këtu aisqaron qartë dhe rolin e major Paget.

Ai shkruan për këtë rast se:“Çështja e copëtimit të Shqipërisë kaqenë e elaboruar shumë nga shtypi.Një takim publik është thirrur në Con-naught Rooms dhe nga një komitet iformuar në të cilin isha zgjedhur sikryetar. Ato që morën pjesë në punënkryesore ishin zoti CF Ryder, MarkGiudice, zoti Paget apo majori Paget

që ka jetuar në Shkodër. Unë dhe ai (Paget) ishin të vetmit që kishin njohurireale me vendin, kurse të tjerët ishin tështyrë nga një dashuri bujare dhe senstë lirisë. Më vonë Miss Durham erdhite ne, dhe ajo kishte kaluar vite punenë Shqipëri. Emri i saj ishte i njohur sinë veri dhe jugë të Shqipërisë. Mëvonë është bashkuar me ne edhekapiteni Even MacRuri.

Kemi pasur raporte tëngushta dhe të vazhdueshme me shqip-tarët dhe kemi qenë besoj fondamen-talë për të pasur avantazhe për vendinqë në të kundërtën do të mungonin,Shqiptarët që erdhën në Britani mëduhet të them se kanë prodhuar një im-presion tepër të mirë.....”

Herbert në të vërtetë zbulonrolin e qartë të majorit Paget, i cilikishte vite e vite që punonte nën cilës-inë e kavalierit, të pasurit, anglikanit,“filoturkut”, njohësit të terrenit dhearistokracisë të vogël shqiptare. Pastajnormalisht ai ka qenë edhe një nganjerëzit e besuar të “Madhërisë së Tij”për të përcaktuar pavarësinë eShqipëri. Në çdo vend ku ka shërbyerky njeri me gjakun blu, ka qënë një in-formator dhe krijues bindjesh diplo-matike dhe politike në interes sëBritanisë së Madhe.

Roli i tij në bisedimet evështira të Pavarësisë së Shqipërisë, kaqenë i padiskutueshëm dhe normalishtduke qenë edhe mik i njeriut numër njëtë shqiptarëve në Londër për sa i përketpeshës diplomatike, ka bërë edhe difer-encën për njohuritë që kishte. Ai ishtenjë njohës shumë i mirë i PerandorisëOtomane, fuqisë së saj, dhe interesavenë tërheqje, por njihte mirë edhe am-biciet e fqinjëve ballkanikë tëShqipërisë.

Megjithatë për datën efamshme 28 nëntor 1912, edhe “lordi”Paget ka vendin e tij në histori dhe pat-jetër njohuritë e tij nëpërmjet shefitHerbert, kanë shkuar edhe në tavolinate mëdha të Lloyd George. Paget kambetur jo shumë i trajtuar nga histori-anografia pikërisht për diskrecionin etij dhe mbulesën e qënësishme si“kavalier” si “ushtarak dhe aveturier”,por edhe si njeri që dëshironte tëpërhapte një religjion tjetër, që nëShkodër nuk e kanë përqafuar në atëkohë. Por në të vërtetë ai ka qenë nëLondër dhe afër Aubrey Herbert, sidiplomati që kishte peshën më tëmadhe në vëndin e duhur. Pastaj në sekanë mundur të bëjnë më shumë apojo....kjo është diçka tjetër, e cila vazh-don të elaburohet nga historianë dhenjohës së fakteve në vitin 1912-të.

Në të vërtetë ky ka qenëedhe roli i qënësishëm i tij edhe nëShkodër. Pastaj i pëlqente shumëkalërimi dhe veshja e bukur e etnositshkodran. Në Arkivin e Muzeut tëShkodrës është edhe një foto unikale etij, i veshur me teshat e një qytetari tëpasur të Shkodrës, dhe patjetër ai ishteme mënyrën e tij një dashamirës sishqiptarëve.

Kjo foto, që po botojmë, ekrahasuar me veshjen e tij si oficer ikavalerisë, duken si dy pika uji në re-alitet. Tashmë trashëgimi e tij ështëakoma kulla e sahatit të Inglizit nëShkodër, që akoma nuk ka marrëvlerën e duhur si urbanistike dhe his-torike.

MAJORI QE LOBOI PER PAVARESINE

ALB Accounting LtdJu ofron keto sherbime profesionale

me nje kosto shume te ulet:

- Self - Assessment Returns.- CIS Returns for Contractors and Sub-Con-tractors.- Accounting and Bookkeeping Services.- Payroll Service.- Corporation Tax and VAT Return.- Company formation and business Advice.- Mortgages.

Address: Park House, 111 Uxbridge Road,

Ealing, London, W5 5LB

Tel: 02085791449 Mob: 07988515791

www.albaccounting.co.ukZ.Luan Xhixha uron te gjithe klientet e tij dhe te gjithë

shqiptaret ne Britani Gezuar Festat e Fundvitit

Weddings • Funerals • Corporate Events • Exhibitions • Special Occasions • Hotels & Corporate Arrangements

www.elisanaflorist.co.ukinfo@elisanaflorist.co.uk

10 Turnpike Parade, London N15 3EATel: 020 8888 4777 Mob: 07788 406 825

www.flowersonline24.com

Dërgoni lule në të gjithë botën. Mundësia më fantastike për të kujtuar të dashurit tuaj në mëmëdhe apo në botë

A ka dhuratë më të çmuar sesa një tufë me lule për të dashurën

tuaj në Tiranë apo gjetiu? Dërgoni Lule në Shqipëri dhe Kosovë!

TELEFONO: 07788406825

www.thealbanian.co.uk

info@thealbanian.co.ukTEL/FAX: 02082169527

MOB: 07947177160

Koha e lirë faqe 29

Horizontalisht1 Veprim i shpejtedhe i organizuar

ne futboll.7 Te menduarit.

13 Ish-komandanti iNATO-s, Uesli.

14 Qytet ne Iran.15 Kalores qe kryente sherbim-

inpostar nePerandorineOsmane.

16 Aktori, Luca (shq.).17 Deshmori i kombit, Kas-trati. 18 Kryeqyteti iArabise

Saudite.20 Pjesez jona. 21 Drejteza.23

Epoka. 24 Vend ne Siri.25 Skuadra, klubi. 27 Shtresat

e uleta tereve.29 aktorja, Gardner.

31 Mal ne Greqi.32 Uzoja.

36 Dhoma e mesimit ne shkolle.40 Vend ne Turqi

41 Radio Televizioni Turk.43 Pasuri shteterore. 44

Rekuizit bore. 45 Nderroj nejbime. 47 Transport Tycoon

Deluxe. 48 Obligim qytetar

ndaj shtetit. 50 Bariu i patave.52 Emri i lexuar se prapthi pormekuptim. 53 lëmë veprimtarie

ku ndeshen palë a rryma tëkundërta (sh.shq.).54 Lloj minerali.

55 aktori i ndjere,Loxha (shq.).

1 Qe vepron.2 Lloj fjalekryqi si ky.3 Pallati.4 InternationalRacquetball Tour.5 Qe nxe nje oke.6 Poetesha dhedeshmorja, Zeka.7 Fuqia e plote qe ijepet dikujt per tevepruar.

8 Aktori amerikanolatin,Garsia.9 Shege. 10 Kotem.11 Lloj veshjepopullore e lehte.12 Vendesit.19 Art (lat.).22 Pandjesi.24 Kengetarja,Hoxha.26 Shansonieri,Montan (shq.).

28 Radio Televizionii Kosoves.30 Interpretimiskenik.32 Shkop i gjate.33 Lloj hidrokarburi.34 Sportist olimpikdimeror.35 Krijimtari muzikore, filmikea letrare.37 Basketbollisti,Mehmeti (Shq.).

38 Mizor.39 Shoumeni,Gjebrea (shq.).42 Cilesi.45 Variant i emritHamit.46 Emer i huajfemre.49 Lume ne Austri.51 Touring ExhibitionsGroup.

Vertikalisht

GËZUAR !

Explore the heritage of a

country influenced by the

Greeks, Romans,

Italians and Turks.

(The Bradt TravelGuide)

by Gillian Gloyer

Welcome to AlbaniaIn the heart of the Mediterranean, on the Adriatic and Ionian

Seas, Albania is fast becoming one of the world's most interesting getaways.

Still relatively unspoiled by globalization, tourists will notice an inspiring mixture of civilizations and

cultures - making this European country truly unique.

Come - discover Albania for yourself!

Explore the heritage of a

country influenced by the

Greeks, Romans,

Italians and Turks.

(The Bradt TravelGuide)

by Gillian Gloyer

english faqe 23English Page 30

english faqe 23English Page 31

Tucked under a child’s

blanket on the sofa, little

Luljeta* is fast asleep.

She is wearing a pair of pyja-

mas and a little hat. She looks

like any child who is tired after a

day of running around. But the

drips and medicines around her

tell a different story, and Luljeta

is wearing a hat because she

has no hair.

Luljeta has terminal

Hodgkin’s lymphoma, a cancer

of the white blood cells. The

chemotherapy Luljeta received

abroad has failed to stop the

cancer. The local children’s

hospital in Albania is unable to

help her as there are no free

beds available for the care she

needed. Luljeta’s mum was

desperate.

Healthcare charity, Sue Ryder,

was alerted to Luljeta’s case

and now Sue Ryder doctors

and nurses visit Luljeta at least

once per week. During their vis-

its they provide Luljeta with vital

pain relieving medicine that her

local hospital could not provide.

Within a short amount of time

the Sue Ryder team signifi-

cantly reduce her pain and her

mother feels relieved knowing

that her daughter is comfort-

able, in her final weeks.

The Sue Ryder team

offer much more than simply

medicine. They also provide

emotional support to Luljeta

and her family, helping them to

cope with this unimaginable pe-

riod of their lives. ‘Life is very

precious and everyone should

have the chance to live it with-

out pain’, says Liliana, a nurse

who has worked with Sue

Ryder Albania for the past four-

teen years.

More than 4000 new

cancer cases diagnosed every

year in Albania, 70 per cent of

these patients are terminally ill.

Currently cancer is second only

to cardiovascular disease as a

cause of death in Albania . Cur-

rently the Albanian government

can only provide pain-relieving,

end-of-life care to 30 per cent of

terminally ill cancer patients .

As a result there are many Al-

banians suffering from cancer

who are isolated with no pro-

fessional care and in unbear-

able pain. Their families are left

feeling helpless as they are un-

able to provide suitable care for

their loved one. For many can-

cer patients in Albania the only

pain relieving medicine avail-

able is over the counter med-

ication like Paracetamol.

Sue Ryder has been

working in Albania for nearly 20

years providing end-of-life care

to people with terminal cancer

in Tirana and Durëss. Their

team of doctors, nurses and so-

cial workers visit around 400

patients in their homes every

year, providing pain-relieving

care and emotional support.

Sue Ryder Albania aims to en-

sure that each person’s final

moments are comfortable and

dignified.

Once a patient is re-

ferred to Sue Ryder Albania by

their GP, care teams visit the

patient in their home approxi-

mately once a week. During this

time the care teams provide

pain-relieving care, doing as

much as they can to improve a

patient’s quality of life. Practical

support is also offered to

the family and friends of

the patient who may be

caring for them. Together

they discuss the most

nutritious food to cook,

how to change band-

ages and bed sheets

and what to do in an

emergency. Working to-

gether they ensure that

carers and patients do

not feel abandoned or

powerless, but in control.

‘Assisting terminal can-

cer patients, relieving

their pain, managing

their symptoms and

helping them during their last

moments is noble work’ says

Nurse Liliana as she describes

her typical day. Each nurse vis-

its around five or six patients

per day and they typically build

up very close relationships.

Emotional support is

an essential part of the doctors’

and nurses’ job. Families often

feel agonisingly helpless as

their loved ones suffer. Care

teams reassure patients and

their family members by taking

away their immediate fears and

by being a pillar of support for

them. Sue Ryder Albania staff

consistently show compassion,

professionalism and humanity

with patients and their families.

Era Bashi* is an exam-

ple of the close relationship be-

tween a patient and the Sue

Ryder team. She is 85 years

old and lives in a rural part of Al-

bania. She has terminal breast

cancer which has spread to her

bones and lungs. Mrs Bashi is

also blind and the cancer in her

bones has affected her verte-

brae, paralysing her from the

waist down.

Without Sue Ryder Albania,

Mrs Bashi would receive no

pain-relieving care from any-

one. It is only thanks to Dr

Kristo and Lutje, the Sue Ryder

doctor and nurse, that Mrs

Bashi receives any care at all.

Her gratitude is obvious as she

constantly smiles throughout

their visits. They have visited

Mrs Bashi for many months and

they are constantly amazed at

her willingness to keep on living

despite her condition.

Sue Ryder Albania is

only able to provide end-of-life

care to cancer patients be-

cause of the generous charita-

ble donations that are made by

supporters both in the UK and

Albania. Donations ensure that

someone like young Luljetta re-

ceives her essential pain reliev-

ing medication on a regular

basis. They ensure that some-

one like Mrs Bashi is regularly

visited and receives the emo-

tional and practical support that

every cancer patient needs and

deserves. You can help relieve

the suffering of a cancer patient

in Albania by giving a donation.

Please visit

www.sueryder.org/albania and

kindly make a donation today.

For more information about Sue

Ryder please call 020 7554

5962 or email rachel.ben-

nett@sueryder.org

*Luljetta and Mrs Bashi’s

names have been changed to

protect their privacy

SUE RYDER ALBANIA PROVIDING HOME BASEDEND-OF-LIFE CARE FOR CANCER PATIENTS

For your FREE Lycamobile SIM visit www.lycamobile.co.uk or call 020 7132 0322

Call

Landline

Buy and top up online or in over 115,000 stores

Customers may not be able to use Electronic Top-Up at all locations where the top-up logo appears

Albania

No connection fees apply to national, International, (excluding Lycamobile World promotion) texts and mobile calls to different operators. Promotion is valid from 01/11/2011 until 30/12/2011. UK Lycamobile to Lycamobile calls are free Unlimited. Offer valid from 05/11/2011 to 30/12/2011. Free

call credit with online Top-up offer valid from 10.09.2011 to 30.12.2011. Any changes or withdrawal will be notified at www.lycamobile.co.uk. Prices are correct at the time of going to print 01.12.2011.

with online top-up

£10.00 = £12.00

£5.00 = £6.00£20.00 = £25.00

Join Lycamobile and keep your existing number!

Landline

/min /min

Mobile Unlimited Free Calls to from

Call

Call

CallAlbania

CallAlbania

Albania

Albania

Landline

Landline

ff

Customers may not be able to use Electr

national, (excluding LNo connection fees apply to national, Inter

om 10.09.2011 to 30.12.2011. Any changes or withdrawal will be notified at wwwfer valid frop-up ofedit with online TTocall cr

e the top-up logo appearsop-Up at all locations wheronic TToCustomers may not be able to use Electr

omotion) texts and mobile calls to diforld prycamobile Wational, (excluding LLy

om 10.09.2011 to 30.12.2011. Any changes or withdrawal will be notified at www

ff

e the top-up logo appears

omotion is valid frent operators. Prfers and mobile calls to dif

.lycamobile.co.uk. Prices arom 10.09.2011 to 30.12.2011. Any changes or withdrawal will be notified at www

ycamom 01/11/2011 until 30/12/2011. UK LLyomotion is valid fr

ect at the time of going to print 01.12.2011e corrre.lycamobile.co.uk. Prices ar

fffer vee Unlimited. Ofe frreycamobile calls armobile to LLy

ect at the time of going to print 01.12.2011.

eeom 05/11/2011 to 30/12/2011. Frvalid frro