PHAÙP LUAÄT ÑAÏI CÖÔNGdulieu.tailieuhoctap.vn/books/giao-duc-dai-cuong/... · Nếu giả...

PHAÙP LUAÄT

ÑAÏI CÖÔNG

TS. LEÂ VAÊN HÖNG

Khoa Luaät – ÑH Kinh teá TP. Hoà chí Minh

Email: [email protected]

2 TS Lê Văn Hưng - Khoa Luật Kinh Tế - ĐHKT

Mối quan hệ giữa pháp luật và nhà nước


NHÀ NƯỚC PHÁP LUẬT

1.1 Khái niệm, đặc trưng của nhà nước


SỰ

PHÁT

TRIỂN

CỦA

LỰC

LƯỢNG

SẢN

XUẤT

KINH TẾ

PHÁT

TRIỂN

VÀ CÓ

SỰ

PHÂN

CÔNG

LAO

ĐỘNG

XÃ HỘI

XUẤT

HIỆN

CỦA CẢI

DƯ

THỪA

VÀ CHẾ

ĐỘ TƯ

HỮU

SỰ HÌNH

THÀNH

GIAI

CẤP VÀ

MÂU

THUẪN

GIAI

CẤP

NHÀ

NƯỚC

NHÀ NƯỚC

Nhà nước là một tổ chức đặc biệt của

quyền lực chính trị, một bộ máy chuyên làm

nhiệm vụ cưỡng chế và thực hiện các chức

năng quản lý đặc biệt nhằm duy trì trật tự xã

hội, thực hiện mục đích bảo vệ địa vị của giai

cấp thống trị trong xã hội.

TS Lê Văn Hưng - Khoa Luật Kinh Tế - ĐHKT 5


NHÀ NƯỚC

Có bộ máy cưỡng chế nhằm

tổ chức và quản lý xã hội

Bảo vệ lợi ích của giai cấp thống trị

trong xã hội có sự đối kháng về giai cấp

Duy trí trật tự xã hội và phục vụ

nhu cầu thiết yếu của đời sống cộng đồng

BẢN CHẤT CỦA NHÀ NƯỚC


TÍNH GIAI CẤP

TÍNH XÃ HỘI

ĐẶC TRƯNG CỦA NHÀ NƯỚC


CHỦ QUYỀN

QUỐC GIA

THIẾT LẬP QUYỀN

LỰC CÔNG

PHÂN BỐ D.C THEO LÃNH THỔ

BAN HÀNH PHÁP LUẬT

QUI ĐỊNH THUẾ, THU

THUẾ

NHÀ NƯỚC

HÌNH THỨC NHÀ NƯỚC

HÌNH THÖÙC

CHÍNH THEÅ

HÌNH THÖÙC

CAÁU TRUÙC

CHEÁ ÑOÄ

CHÍNH TRÒ

CHÍNH THEÅ

COÄNG HOAØ

CHÍNH THEÅ

QUAÂN CHUÛ

NHAØ NÖÔÙC

ÑÔN NHAÁT

NHAØ NÖÔÙC

LIEÂN BANG DAÂN CHUÛ

PHAÛN

DAÂN CHUÛ

COÄNG HOAØ

ÑAÏI NGHÒ

COÄNG HOAØ

TOÅNG THOÁNG

COÄNG HOAØ

LƯỠNG TÍNH

QUAÂN CHUÛ

TUYEÄT ÑOÁI

QUÂN CHU

TƯƠNG ĐỐI

BỘ MÁY NHÀ NƯỚC CHXHCN

VIỆT NAM


BOÄ MAÙY NHAØ NÖÔÙC VN

C.PHU

UBND

UBND

UBND

QH

HÑND

HÑND

HÑND

CTN TAND VKS

TAND VKS

TAND VKS

BỘ MÁY NHÀ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM

Tất cả quyền lực nhà

nước thuộc về nhân dân

Đảm bảo sự lãnh đạo

của Đảng đối với

nhà nước

Nguyên tắc

tập trung dân chủ

Nguyên tắc pháp chế

Xã hội chủ nghĩa

Nguyên tắc tổ

chức và hoạt động



CÁC CƠ QUAN TRONG BỘ MÁY NHÀ NƯỚC VN

CQ quyền lực

Quốc hội

HĐND các cấp

CQ hành chính

Chính Phủ

UBND các cấp

CQ tư pháp

Tòa án ND

Viện kiểm sát ND

CƠ QUAN QUYỀN LỰC


QUỐC

HỘI

Là cơ

quan do

nhân dân

trực tiếp

bầu ra và

phải chịu

trách

nhiệm

trực tiếp

trước

nhân dân

Cơ quan

quyền

lực Nhà

nước cao

nhất của

nước

Cộng hoà

xã hội

chủ

nghĩa

Việt Nam

Là cơ quan có

quyền lực cao

nhất ở TW

Là cơ quan đaị

biểu cao nhất của

nhân dân


Hội đồng

dân tộc

Ủy ban thường

vụ Quốc hội

Các ủy ban của

Quốc hội

QUỐC HỘI

Nhân dân cả nước BẦU CỬ Bầu cử và giám sát.

Chỉ đạo, điều hòa

CHỨC NĂNG CỦA QUỐC HỘI


Là cơ

quan duy

nhất có

quyền lập

hiến và

lập pháp

Quyết

định các

vấn đề

quan

trọng của

đất nước

Tổ chức

xây dựng

bộ máy

nhà nước Thực hiện

quyền

giám sát

tối cao đối

với của

Nhà nước

HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN


HĐND là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân

Do nhân dân địa phương bầu ra, chịu trách nhiệm trước nhân dân địa phương và cơ quan nhà nước cấp trên

Chịu sự giám sát, hướng dẫn của cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất thông qua Uỷ ban thường vụ QH; sự kiểm tra hướng dẫn của Chính phủ, chịu trách nhiệm trước nhân dân địa phương và cơ quan nhà nước cấp trên

CHỨC NĂNG CỦA HĐND

Quyết định

những chủ

trương biện

pháp quan trọng

để phát huy tiềm

năng của địa

phương

Bảo đảm thực hiện

các quy định và

quyết định của cơ

quan NN cấp trên

và trung ương ở

địa phương

Giám sát hoạt động

của các cơ quan

cùng cấp; Giám sát

thực hiện nghị

quyết của HĐND,

việc tuân theo hiến

pháp, pháp luật ở

địa phương


CHỦ TỊCH NƯỚC


Chủ tịch nước do Quốc hội bầu

trong số đại biểu Quốc hội, chịu

trách nhiệm và báo cáo công

tác trước Quốc hội

Là người đứng đầu nhà

nước, thay mặt nhà nước về

đối nội và đối ngoại

Nhiệm kỳ của Chủ tịch

nước theo nhiệm kỳ của

Quốc hội. Khi Quốc hội

hết nhiệm kỳ, Chủ tịch

nước tiếp tục làm nhiệm

vụ cho đến khi Quốc hội

khoá mới bầu Chủ tịch

nước mới

CHÍNH PHỦ VIỆT NAM


CHÍNH

PHỦ

Là cơ quan

chấp hành

của QH,

chính phủ

chịu sự giám

sát của QH

Là cơ quan hành

chính nhà nước

cao nhất, chính

phủ có chức năng

thống nhất quản

lý tất cả các lĩnh

vực của đời sống

xã hội nhằm bảo

đảm thi hành hiến

pháp và pháp luật


Thành

viên

của CP

Thủ tướng

P.Thủ

tướng

Bộ trưởng

Thủ trưởng

CQ ngang bộ

Bộ

Cơ quan

ngang Bộ

Cơ cấu tổ chức của

chính phủ

Ủy ban nhân dân

Vị trí của UBND trong bộ

máy nhà nước Hình thức hoạt động

Là cơ quan chấp hành của

HĐND, cơ quan hành chính

nhà nước ở địa phương, chịu

trách nhiệm chấp hành Hiến

pháp, luật, các văn bản của các

cơ quan Nhà nước cấp trên và

Nghị quyết của HĐND

Các phiên họp của UBND

Hoạt động của Chủ tịch

UBND.

Hoạt động của các thành

viên khác thuộc UBND


TÒA ÁN NHÂN DÂN


TÒA

ÁN

NHÂN

DÂN

TAND TỐI CAO

TAND TỈNH

TAND HUYỆN

TÒA ÁN QUÂN

SỰ TW

T. A Q.SỰ

QUÂN KHU

T. A Q.SỰ

KHU VỰC

VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN


VIỆN KIỂM

SÁT NHÂN

DÂN

VKSND

TỐI

CAO

VKSND

TỈNH

VKSND

HUYỆN

VKS QUÂN

SỰ TW

VKS Q.SỰ

QUÂN KHU

VKS Q.SỰ

KHU VỰC

Nha nươc

Phap luât

Có chung

nguồn gốc

ra đời

Khi xã hội

phân hóa

giai cấp

Trong XH co

Giai câp

thông tri va

cac giai câp,

tâng lơp khac

Y chí của

giai cấp

thống trị

Bắt buộc cả XH

phải thực hiện

1.1. Nguồn gốc cua phap luât

1.2 Ban chât cua phap luât

NHÀ

NƯỚC

BÔ MAY

CUA G/C

THÔNG TRI

QUẢN LY XA

HỘI BĂNG PL

PL LÀ Y CHÍ CỦA G/C THỐNG TRỊ

BẢN CHẤT

CỦA NN

VÀ PL LÀ

NHƯ NHAU

TÍNH

GIAI CẤP

TÍNH

XA HỘI

1.3 Đăc trưng cua phap luât

Đặc trưng của phap luât la chúng ta đề câp đến

những thuộc tính, dâu hiệu riêng co của phap luât.

PHÁP LUÂT QUI PHAM

XA HỘI KHÁC

Đặc trưng

của pháp luật

Pháp luật là hệ thống các qui tắc xử sự mang

tính bắt buộc chung do nhà nước ban hành và bảo đảm

thực hiện, thể hiện ý chí của giai cấp thống trị trong xã

hội và là nhân tố cơ bản điều chỉnh các quan hệ xã hội.

2. QUY PHẠM PHÁP LUẬT


2.1. Qui phạm là mệnh lệnh có ý chí, mang tính điều

chỉnh dựa trên cơ sở phản ánh các qui luật khách quan,

chứa đựng thông tin về một trật tự hợp lý của hoạt động

trong một điều kiện nhất định.

2.2 QUI PHAM PHAP LUÂT

QUI PHAM PHAP LUÂT là qui tắc xử sự có tính bắt

buộc chung, dược biểu thị dưới những hình thức nhất

định, do nhà nước ban hành và đảm bảo thực hiện để

điều chỉnh các quan hệ xã hội theo những định hướng

nhằm đạt dược mục đích nhất định.

ĐẶC ĐIỂM QPPL

Qui tắc

hành vi

có tính

bắt buộc

chung.

Tiêu

chuẩn để

xác định

giới hạn

và đánh

giá hành

vi của

con người.

Do cơ

quan nhà

nước có

thẩm quyền

ban hành

và đảm

bảo thực

hiện

Nội dung

cho phép;

cấm và

bắt buộc

Qui

phạm

pháp

luật

có tính

hệ thống.

Nói đến câu trúc của qui phạm pháp luât là nói đến

nội dung, là cơ câu bên trong, là các bộ phân hợp thành qui

phạm pháp luât.

CẤU TRUC CỦA QPPL

NÊU (GIẢ ĐỊNH]

THÌ [QUI ĐỊNH – CHÊ TÀI]

CHÊ TÀI

QUI ĐỊNH

GIẢ ĐỊNH

CẤU TRUC

QPPL

QPPL

QP

PL

Câu trúc đo ham chứa những câu hỏi:

- Ai, khi nao, trong những điều kiện, hoan cảnh

nào?

- Phải lam gì va không được lam gì?

- Nếu không làm thì hâu quả như thế nào?

GIẢ ĐỊNH

Điều 147 (BLHS). Tội vi phạm chế độ một vợ, một

chồng: Người nào đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc

chung sống như vợ chồng với người khác hoặc người chưa

có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ

chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ

gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về

hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo

không giam giữ đến một năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến

một năm.

Giả định chính là phần mô tả những tình huống

thực tế của nhà làm luật xảy ra trong quan hệ xã hội

mà qui phạm pháp luật sẽ tác động đối với những chủ

thể nhất định.

QUI ĐỊNH

Nếu giả đinh của qui phạm pháp luât nêu lên những

tình huông có thể xảy ra trong thực tế mà pháp luât tác

động tơi, thì qui đinh sẽ chỉ ra cho chủ thể (mệnh lệnh của

nhà nươc, yêu câu của pháp luât) quyền và nghĩa vụ (cách

thức xử sự) khi chủ thể rơi vào giả đinh.

Phân qui đinh sẽ trả lời cho câu hỏi chủ thể phải làm

gì? được làm gì? và không được làm gì? mà giả đinh đã dự

liệu trươc.

- Khi tham gia giao thông tôi phải làm gi?

- Tôi có đất, có tiền là tôi xây nhà được không?

Có thể nói rằng, phân qui đinh là linh hồn, là lõi của

qui phạm pháp luât, thể hiện ý chí của nhà nươc đôi vơi chủ

thể khi rơi vào giả đinh.

Phân qui đinh của qui phạm pháp luât thường được

nêu ở dạng mệnh lệnh như: Câm, không được, phải, thì, có,

được…

Những yêu cầu của pháp luật đối với chủ thể được

nêu trong qui định có thể là:

- Xử sự mà chủ thể được phép thực hiện hoặc không

được thực hiện.

- Những lợi ích vât chât hoặc tinh thân mà chủ thể

được hưởng.

- Những xử sự mà chủ thể phải làm và thâm chí là

làm như thế nào.

PHÂN LOAI QUI ĐỊNH

Căn cứ vao tính chât, phương

phap tac động

Qui định

dứt khoát

Qui định

tùy nghi

Qui định

giao quyền

Chỉ nêu ra một

cách thức xử

sự, không có

sự lựa chọn.

Nêu ra hai

hoặc nhiều

cách thức xử

sự khác nhau

và cho phép

lựa chọn

Nội dung trực

tiếp xác đinh

quyền hạn của

cá nhân hay tổ

chức nào đo

CHÊ TÀI

Chế tài là sự phản ứng của nhà nươc đôi vơi chủ thể

vi phạm qui đinh.

Chế tài trả lời cho câu hỏi nếu không tuân thủ qui

đinh thì phải gánh chiu hâu quả gì? Phân chế tài không chỉ

là hâu quả pháp lý đôi vơi chủ thể vi phạm mà nó còn là sự

cảnh báo của nhà nươc đôi vơi chủ thể khi rơi vào những

tình huông được nêu trong giả đinh.

Chế tài trong qui phạm pháp luât có chế tài cô đinh

và chế tài không cô đinh.

Chế tài co vì những mục đích khác nhau: có thể chế

tài mang tính chât trừng tri, giáo dục; khôi phục, khắc phục

những hâu.

chế tài hình sự,

chế tài hành chính,

chế tài dân sự,

chế tài kỷ luật.

3. QUAN HỆ PHÁP LUẬT


Quan hệ xã hội la quan hệ giữa người

vơi người.

Nó tồn tại một cách khách quan và

con người không thể tự đặt mình ra

ngoài các quan hệ ây.

QUI

PHAM

Tác

động

QUAN HÊ

XA HÔI

QUAN HÊ ĐAO ĐƯC

QUAN HÊ PHAP LUÂT

QUAN HÊ TÂP QUAN

QUAN HÊ TÔN GIAO

QHXH

QPPL QHPL

Quan hệ pháp luật là quan hệ xã hội được các quy

phạm pháp luật điều chỉnh, trong đó các bên tham gia

đáp ứng được những điều kiện do nhà nước quy định, có

những quyền và nghĩa vụ nhất định theo quy định của

pháp luật.

Đặc

điểm

QHPL

- Quan hệ pháp luật hinh thành,

tồn tại và vận động trên cơ sở QPPL.

- Quan hệ pháp luật là quan hệ mang

tính ý chí.

- Quan hệ PL xác định rõ cơ cấu của

chủ thể.

- Quan hệ pháp luật có nội dung

là quyền và nghĩa vụ pháp lý của chủ thể.

3.2 Cấu thành quan hệ pháp luật.

QHPL

QHPL

QH

PL

CHỦ THỂ

KHÁCH THỂ NỘI DUNG

CHỦ THỂ

Quan hệ pháp luât là hiện tượng đanh dâu vai trò đặc

biệt quan trọng của chủ thể. Quan hệ pháp luât sẽ không

phát sinh, tồn tại nếu thiếu đi yếu tô chủ thể.

Chủ thể của QHPL là cá nhân hoặc tổ chức tham gia

vào QHPL, mang quyền và nghĩa vụ theo qui định của PL.

NĂNG

LỰC

CHỦ THỂ

Năng lực pháp luật

[CÂN]

Năng lực hành vi

[ĐỦ]

Năng lực chủ thể là phạm trù có tính ổn đinh tương

đôi, no vân động, phát triển và tăng dân về dung lượng

cùng vơi độ tuổi, đặc biệt là năng lực hành vi và đến một

độ tuổi nhât đinh thì được coi là đây đủ.

Năng lực pháp luật

[CÂN]

Năng lực PL được hiểu là khả năng hưởng quyền và thực

hiện nghĩa vụ pháp lý mà NN qui định cho chủ thể.

Năng lực PL của cá nhân hình

thành từ khi người đó sinh ra

và kết thúc khi chết. Với tổ

chức?

Là khả năng chủ

chủ thể bằng chính

hành vi của minh

xác lập các

quyền và nghĩa vụ

Độc lập gánh chịu

trách nhiệm pháp

lý về chính hành

vi đó.

Năng lực hành vi

[ĐỦ]

Điều

kiện

Có năng

lực

hành vi

Cá nhân phải

đạt đến một

độ tuổi nhất định

Phải nhận thức và

điều khiển hành vi

Phụ thuộc vao

nhiều yếu tô

ma NLHV

của chủ thể

Không có NLHV

NLHV hạn chế

NLHV đầy đủ

Nội dung của quan hệ pháp

luât là một trong những yếu tô câu

thành nên quan hệ pháp luât,

thông qua năng lực hành vi của

chủ thể mà chủ thể đã chuyển hóa

các quyền và nghĩa vụ về mặt

pháp lý đi vào đời sông thực tế.

NỘI

DUNG

QHPL

NỘI DUNG QUYỀN

QUYỀN

NGHIA VU

NGHIA VU

QUYỀN VÀ NGHIA VU?

Khả năng

của chủ thể

xử sự theo cách

thức nhất định

mà PL

cho phép.

Yêu cầu

chủ thể khác

phải thực hiện

hoặc không thực

hiện một hành vi

nào đó

Yêu cầu

CQNN

bảo vệ

lợi ích

của minh.

Q U Y Ê N

Quyền của chủ thể không phải là phạm trù bât biến; quyền của chủ

thể cũng có thể chuyển giao cho chủ thể khác trong những điều kiện

được pháp luât thừa nhân; quyền của chủ thể cũng có thể bi hạn chế

hoặc bi mât bởi chính hành vi có lỗi của chủ thể.

Cần phải

tiến hành một

hoạt động nhất

định.

(bắt buộc)

Kiềm chế

không được

tiến hành một

số hoạt động

nhất định.

Phải chịu

trách nhiệm pháp

lý khi xử sự

không đúng với

qui định của

PL.

NGHIA VU

Bạn hãy cho biết một vài quyền và nghĩa vụ cơ

bản của người học?

KHÁCH THỂ

Khách thể là yếu tô tạo nên sự quan tâm của chủ thể

trong việc thực hiện quyền và nghĩa vụ pháp lý của mình.

Khách thể có quan hệ chặt chẽ vơi mục đích, bởi vì

bât cứ chủ thể nào khi lam gì đều có những mục đích nhât

đinh, mục đích đo có thể thỏa mãn các lợi ích vât chât hoặc

tinh thân của chủ thể.

Khách thể của QHPL là lợi ích vật chất hoặc

tinh thần mà các chủ thể pháp luật mong muốn đạt

được khi tham gia vào QHPL

KHÁCH THỂ ĐỐI TƯƠNG

Bạn hãy phân biệt khách thể và đối tượng trong

các quan hệ sau:

- Ông A bán nha cho ba B.

- Anh N kết hôn với chị M.

- Ông T mở công ty kinh doanh.

SỰ KIỆN PHÁP LÝ.

QUAN HỆ

PHÁP LUÂT

(phát sinh,

thay đổi,

chấm dứt

QUI PHAM PL

CHỦ THỂ PL

SỰ KIỆN PHÁP LY

QUAN HỆ PL QUI PHAM PL SỰ KIỆN PHÁP LÝ

Sự kiện pháp lý là những sự kiện trong thực tế mà sự

xuất hiện hay mất đi của chúng được PL gắn liền với

việc hình thành, thay đổi hoặc chấm dứt QHPL.

4. THỰC HIỆN PHÁP LUẬT, VI PHẠM PHÁP LUẬT VÀ TRÁCH NHIỆM PHÁP LÝ


K/n: THPL là một hoạt động có mục đích nhằm

biến các Qui phạm PL thành hiện thực trong cuộc sống

để các chủ thể khi tham gia vào quan hệ xã hội được PL

điều chỉnh thực hiện đúng, đầy đủ các đòi hỏi của PL.

ĐẶC

ĐIỂM

Là hình thức t/h chức năng NN

Là h/đ hiện thực hóa QPPL

Hình thức- hành vi PL của chủ thể

Nội dung- T/H Quyền & nghĩa vụ

Do chủ thể có NLHV thực hiện

Các hình thức

THPL

Tuân thủ (tuân theo) PL

Thi hanh (chấp hanh) PL

Sử dụng (vận dụng) PL

Ap dụng Pháp Luật

Tuân thủ

(tuân theo)

PL

Chủ thể pháp luật kiềm chế không tiến hành những

hoạt động mà PL ngăn cấm.

Chủ thể: mọi chủ thể PL

Cách thức: hành vi không hành động.

Nội dung: là nghĩa vụ.

Ý chí: chủ thể thụ động.

MĐ: thoả mãn lợi ích của chủ thể khác.

Không có khả năng lựa chọn.

Thi hành

(chấp

hành) PL

Chủ thể thực hiện nghĩa vụ của mình khi tham gia vào

quan hệ PL, hoặc chấp hành trách nhiệm pháp lý.


Cách thức: hành vi hành động.

Nội dung: là nghĩa vụ.

Ý chí: chủ thể chủ động.

MĐ: Vì lợi ích của chủ thể

khác. Không có khả năng lựa chọn.

Sử dụng

(vận dụng)

PL

Chủ thể dựa vào các qui định của PL để thực hiện

quyền pháp lý của mình.


Cách thức: Hành động và không h/đ.

Nội dung: là quyền.


MĐ: Vì lợi ích của chủ thể.

Có khả năng lựa chọn.

Ap dụng

PL

Cơ quan và cán bộ nhà nước có thẩm quyền tổ chức

cho các chủ thể thực hiện những qui định của PL.

Chủ thể: cơ quan, cán bộ nhà nước

Cách thức: Hành động và không h/đ.

Nội dung: là quyền và nghĩa vụ.


MĐ: Vì lợi ích của mọi chủ thể.

Có và không có khả năng lựa chọn.

KHI CHỦ THỂ

THAM GIA

VÀO QHPL

THỰC HIỆN

PHÁP LUÂT

VI PHAM

PHÁP LUÂT

KHAI NIÊM: Vi phạm pháp luật là hành vi trái pháp

luật, do chủ thể có năng lực hành vi thực hiện một cách

cố ý hoặc vô ý, xâm hại đến các quan hệ xã hội được pháp

luật bảo vệ và gây hậu quả hoặc đe dọa gây hậu quả thiệt

hại cho xã hội.

Đặc điểm

VPPL

- Vi phạm pháp luật luôn luôn

là hành vi của con người.

- Hành vi đó phải là hành vi

trái pháp luật.

- Hành vi đó phải có lỗi.

- Hành vi đó phải do chủ thể

có năng lực hành vi thực hiện.

- Hành vi đó có tính nguy hiểm

cho xã hội.

CẤU THÀNH

VPPL

MẶT

KHÁCH

QUAN

KHÁCH

THỂ CHỦ THỂ

MẶT CHỦ

QUAN

Cấu

thành

vi

phạm

pháp

luật.

Nói đến cấu thành vi phạm pháp luật là chúng ta

đề cập đến các yếu tố của nó theo quan điểm cấu trúc,

đó là các yếu tố không thể thiếu được để một hành vi

được coi là vi phạm pháp luật.

MẶT

KHÁCH

QUAN

Mặt khách quan của vi phạm pháp

luật là những biểu hiện ra bên ngoài mà

không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan

của chủ thể thực hiện.

Hanh vi trái pháp luật

Hậu quả

Mối quan hệ nhân quả giữa hanh vi

trái pháp luật va hậu quả

Thời gian, địa điểm, công cụ, phương

tiện vi phạm…

MẶT CHỦ

QUAN

Mặt chủ quan của vi phạm pháp

luật là những biểu hiện tâm lý bên trong

của chủ thể vi phạm.

Lỗi

Động cơ

Mục đích

Lỗi là trạng thái tâm lý

(thể hiện ở hai mặt lý trí

và ý chí) của chủ thể

đối với hành vi và hậu

quả.

Lỗi cố ý Lỗi vô ý

KHÁCH

THỂ

VPPL

CHỦ THỂ

VPPL

Ca nhân, tổ chức; chủ thể

phải co năng lực hanh vi.

Là quan hệ xã hội được

PL bảo vệ nhưng bị hành vi

VPPL bị xâm hại.

Khách thể

Của

QHPL

Phân loại

vi phạm pháp luật. Vi phạm dân sự

Vi phạm hành chính

Vi phạm hình sự

Vi phạm kỷ luật

Tham gia

QHPL VPPL

Trách nhiệm

PHÁP LY

Trách nhiệm pháp lý: là hậu quả bất lợi đối với

chủ thể vi phạm pháp luật, thể hiện mối quan hệ đặc biệt

giữa nhà nước và chủ thể vi phạm pháp luật, được các

qui phạm pháp luật xác lập và điều chỉnh trong đó bên vi

phạm pháp luật phải gánh chịu những hậu quả bất lợi

(vật chất hoặc tinh thần), những biện pháp cưỡng chế

nhà nước được quy định ở chế tài các quy phạm pháp

luật.

Phân loại

TNPL TN dân sự

TN hành chính

TN hình sự

TN kỷ luật

3.1 Các hình thức pháp luật trên thế

giới:

Tập quán pháp

Tiền lệ pháp

Văn bản QPPL

3.2 Hình thức pháp luật Việt Nam:

Văn bản quy phạm pháp luật là văn bản do cơ quan nhà nước ban hành hoặc phối hợp ban hành theo thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục luật định; trong đó có quy tắc xử sự chung, có hiệu lực bắt buộc chung, được Nhà nước bảo đảm thực hiện để điều chỉnh các quan hệ xã hội.

ĐẶC ĐIỂM:

Do cơ quan NN có thẩm quyền ban hành;

Nội dung - VBQPPL có chứa đựng các quy tắc xử sự mang tính bắt buộc chung đối với mọi chủ thể PL mà nó điều chỉnh;

VBQPPL được áp dụng nhiều lần trong thực tiễn đời sống cho đến khi nó bị thay thế, bãi bỏ, hết hiệu lực theo các quy định pháp luật;

Tên gọi, nội dung và trình tự ban hành VBQPPL luôn phải tuân thủ những quy định chặt chẽ của pháp luật

NGUYÊN TẮC BAN HÀNH VBQPPL ( Luật 2008):

1. Bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất của văn bản QPPL trong hệ thống pháp luật.

2. Tuân thủ thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

3. Bảo đảm tính công khai trong quá trình xây dựng, ban hành văn bản QPPL trừ trường hợp văn bản QPPL có nội dung thuộc bí mật nhà nước; bảo đảm tính minh bạch trong các quy định của văn bản QPPL.

4. Bảo đảm tính khả thi của văn bản QPPL.

5. Không làm cản trở việc thực hiện điều ước quốc tế mà CHXHCN Việt Nam là thành viên.

VB caáp döôùi

•khoâng ><

• vôùi VB caáp treân.

•Cô cheá giaùm saùt

•VB traùi luaät .

HP - giaù trò toái cao – luaät &

döôùi luaät khoâng traùi HP

NT. TÍNH HHIEÁN,

HP& TÍNH THOÁNG

NHAÁT CUÛA HT

VBQPPL

STT CƠ QUAN BAN HÀNH TÊN VĂN BẢN

1 QUỐC HỘI Hiến pháp, Luật,

Nghị quyết.

2 ỦY BAN THƯƠNG VU QUỐC

HỘI

Pháp lệnh, Nghị

quyết

3 CHỦ TỊCH NƯỚC Lệnh, Quyết định

4 CHÍNH PHỦ Nghị định

5 THỦ TƯỚNG CP Quyết định

6 - HĐ TP TANDTC

- Chánh án TANDTC

- Nghị quyết

- Thông tư

STT CƠ QUAN BAN HÀNH TÊN VĂN BẢN

7 Viện trưởng VKSNDTC Thông tư

8 Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang

bộ

Thông tư

9 Tổng kiểm toán Nhà nước Quyết định

10 Giữa UBTV QH hoặc CP với cơ quan

TW của tổ chức CT-XH

Nghị quyết liên tịch

11 Giữa CA TATC với VT VKSTC; BT, TTCQNB với

CA TATC, VT VKSTC; BT, TTCQNB Thông tư liên tịch

12 Hội đồng ND

Ủy ban ND

- Nghị quyết

- QĐ, Chỉ thị

Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật

( theo Luật BHVBQPPL 2008):

1. Hiến pháp, luật, nghị quyết của QH.

2. Pháp lệnh, nghị quyết của UBTV QH.

3. Lệnh, quyết định của Chủ tịch nước.

4. Nghị định của Chính phủ.

5. Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

6. Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán TANDTC,

Thông tư của Chánh án TANDTC.

7. Thông tư của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

8. Thông tư của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ.

9. Quyết định của Tổng Kiểm toán Nhà nước.

10. Nghị quyết liên tịch giữa Uỷ ban thường vụ Quốc hội hoặc giữa Chính phủ với cơ quan trung ương của tổ chức chính trị - xã hội.

11. Thông tư liên tịch giữa Chánh án Toà án nhân dân

tối cao với Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối

cao; giữa Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ với

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện

kiểm sát nhân dân tối cao; giữa các Bộ trưởng, Thủ

trưởng cơ quan ngang bộ.

12. Văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân

dân, Uỷ ban nhân dân.

VĂN BẢN LUÂT:

Là văn bản do Quốc hội- cơ quan quyền lực nhà nước

cao nhất ban hành;

Có hiệu lực pháp lý cao nhất;

Tất cả các văn bản quy phạm pháp luật khác khi ban

hành đều phải dựa trên văn bản luật, không được trái

với văn bản luật.

Văn bản luật gồm có:

Hiến pháp

Các luật

HIÊN PHÁP:

Là đạo luật cơ bản của NN, có giá trị pháp lý cao nhất;

Mọi văn bản khác khi ban hành đều phải dựa trên Hiến pháp, không được trái với Hiến pháp;

Hiến pháp quy định những vấn đề cơ bản, quan trọng nhất của nhà nước như bản chất, hình thức nhà nước, chế độ kinh tế, chế độ chính trị, các vấn đề chủ yếu về văn hoá, xã hội, khoa học công nghệ, an ninh, quốc phòng, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, hệ thống tổ chức, nguyên tắc hoạt động và thẩm quyền của các cơ quan nhà nước;

Hiến pháp được thông qua khi có ít nhất 2/3 tổng số đại biểu quốc hội biểu quyết tán thành;

Lịch sử lập hiến của Việt nam cho đến nay đã trải qua 4 bản Hiến pháp: Hiến pháp 1946, 1959, 1980 và 1992 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2001)

HIEÁN

PHAÙP

GIAÙ TRÒ

TOÁI CAO

>2/3

1946

1959

1980

1992

BAÛN CHAÁT, HÌNH

THÖÙC NN

CHEÁ ÑOÄ KTEÁ,

CHTRÒ, VH-XH

AN NINH, Q PHOØNG,..

QUYEÀN & NGHÓA VUÏ

COÂNG DAÂN

NG TAÉC T CHÖÙC&

HÑOÄNG CUÛA NN

LUÂT:

Do QH ban hành nhằm để cụ thể hoá HP, điều chỉnh các loại quan hệ XH trong các lĩnh vực đời sống xã hội;

Có giá trị pháp lý sau Hiến pháp;

Quy định những vấn đề cơ bản, quan trọng thuộc các lĩnh vực về đối nội/ngoại, nhiệm vụ KT-XH, quốc phòng, an ninh của đất nước, những nguyên tắc chủ yếu về tổ chức và hoạt động của bộ máy NN, về quan hệ XH và hoạt động của công dân;

Luật (Bộ luật) được ban hành theo trình tự sau: lập chương trình, thông qua chương trình xây dựng luật, thành lập ban soạn thảo, thẩm tra dự án luật, thông qua dự án luật, công bố luật.

HIÊU LỰC CỦA VBQPPL:

Hiệu lực theo thời gian của văn bản quy phạm pháp luật là giá trị thi hành của VBQPPL trong một thời hạn nhất định.

Thời điểm phát sinh hiệu lực:

Nếu trong văn bản có ghi rõ thời điểm này thì áp dụng theo văn bản.

Nếu văn bản không nêu rõ thì thời điểm phát sinh hiệu lực được xác định như sau:

VB ghi ngày phát sinh HL

Có hiệu lực từ ngày được ghi trong VB

VB

không

ghi ngày

phát

sinh HL

Luật, NQ QH

CTN ký lệnh công bố

Pháp lệnh, NQ UBTVQH

Lệnh, QĐ

Chủ tịch nước Ngày đăng công

báo

NQ, NĐ Chính phủ

Sau 15 ngày kể từ ngày đăng

công báo

QĐ, Chỉ thị

Thủ tướng CP

QĐ,

Chỉ thị,

Thông tư

- BT, Thủ trưởng CQNB

- Chánh án TANDTC

- VT VKSNDTC

NQ HĐ Thẩm phán TANDTC

Văn bản QP

liên tịch

Bộ - CQ ngang bộ - TANDTC – VKSNDTC – CQ TW của tổ

chức CT-XH

VB

không

ghi ngày

phát

sinh HL

Cấp

tỉnh

NQ HĐND Sau 10 ngày & phải đăng công báo

tỉnh chậm nhất là 5 ngày từ ngày

HĐND thông qua hoặc CT UBND

ký ban hành

QĐ, CT UBND

Cấp

huyện

NQ HĐND Sau 7 ngày & phải niêm yết chậm

nhất là 3 ngày từ ngày HĐND thông

qua hoặc CT UBND ký ban hành QĐ, CT UBND

Cấp

xã

NQ HĐND Sau 5 ngày & phải được niêm yết

chậm nhất là 2 ngày từ ngày HĐND

thông qua hoặc CT UBND ký ban

hành

QĐ, CT UBND

NGÖNG HIEÄU LÖÏC

Điều 77 luật BHVBQPPL : văn bản QPPL bị đình chỉ thi hành, thì ngưng hiệu lực cho đến khi có quyết định xử lý của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc:

Không bị hủy bỏ thì văn bản tiếp tục có hiệu lực;

Bị hủy bỏ thì văn bản hết hiệu lực;

Thời điểm ngưng hiệu lực, tiếp tục có hiệu lực của văn bản hoặc hết hiệu lực của văn bản phải quy định rõ tại quyết định đình chỉ thi hành, quyết định xử lý của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;

Quyết định đình chỉ, quyết định xử lý văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải được đăng Công báo, đưa tin trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Thời điểm hết hiệu lực

VBQPPL hết hiệu lực toàn bộ / một phần trong các trường hợp sau đây:

Hết thời hạn đã được quy định trong văn bản.

Được thay thế bằng văn bản mới của chính cơ quan nhà nước đã ban hành văn bản đó;

Bị hủy bỏ hoặc bãi bỏ bằng một văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;

Văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành của văn bản hết hiệu lực cũng đồng thời hết hiệu lực cùng với VB đó trừ trường hợp được giữ lại toàn bộ hoặc một phần vì còn phù hợp với quy định của VBQPPL mới.

Cách xác định thời điểm chấm dứt hiệu lực của VBQPPL:

Nếu văn bản có quy định thời điểm hết hiệu lực thì áp dụng theo văn bản này

Nếu không quy định: áp dụng theo những quy định về các trường hợp trên

Nguyên tắc bất hồi tố

Hiệu lực hồi tố của VBQPPL là hiệu lực được áp dụng trở về trước ngày được ban hành hay công bố văn bản.

Nguyên tắc chung là hành vi của chúng ta chỉ bị điều chỉnh bằng các văn bản có hiệu lực tại thời điểm văn bản đó có hiệu lực, không sử dụng các quy định mới để điều chỉnh các hành vi đã xảy ra trước đó.

VBQPPL được áp dụng từ thời điểm có hiệu lực …chỉ trong những trường hợp thật cần thiết, VBQPPL mới được quy định hiệu lực trở về trước (tức áp dụng hồi tố).

Nguyên tắc bất hồi tố(tt)

Hiệu lực hồi tố của VBQPPL được áp dụng trong trường hợp văn bản QPPL mới không quy định trách nhiệm pháp lý hoặc quy định trách nhiệm pháp lý nhẹ hơn đối với hành vi xảy ra trước ngày văn bản có hiệu lực, thì áp dụng văn bản mới (k.4 đ. 80 luật BHVBQPPL).

Không được quy định hiệu lực trở về trước đối với các trường hợp sau:

Quy định trách nhiệm pháp lý mới đối với hành vi mà vào thời điểm thực hiện hành vi đó pháp luật không quy định trách nhiệm pháp lý;

Quy định trách nhiệm pháp lý nặng hơn.

Hiệu lực theo không gian

Hiệu lực theo không gian của VBQPPL là giá trị thi hành của văn bản QPPL trong một phạm vi lãnh thổ nhất định.

VB có hiệu lực trong phạm vi lãnh thổ rộng hay hẹp phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: thẩm quyền của cơ quan ban hành, tính chất, mục đích và nội dung được thể hiện trong văn bản.

Cách xác định:

Nếu có ghi rõ trong văn bản thì áp dụng theo văn bản này.

Nếu không được ghi rõ:

VBQPPL của cơ quan NN TW có hiệu lực trong phạm vi cả nước trừ trường hợp nội dung VB có quy định khác;

VBQPPL của HĐND, UBND có hiệu lực trong phạm vi địa phương thuộc thẩm quyền quản lý của cơ quan đó;

Trong một số trường hợp VBQPPL cũng có thể được áp dụng đối với các hành vi xảy ra ngoài lãnh thổ VN.

Hiệu lực theo đối tượng tác động

Đối tượng tac động cua một văn ban QPPL bao

gồm cac ca nhân, tổ chức và những quan hệ xã hội mà văn ban đó điều chỉnh.

Thông thường, các văn bản quy phạm pháp luật tác động đến tất cả các đối tượng nằm trong phạm vi lãnh thổ mà văn bản đó có hiệu lực.

Đối với văn bản quy phạm pháp luật quy định các lĩnh vực, ngành nghề khác nhau thì chỉ có hiệu lực đối với cá nhân, tổ chức hoạt động trong lĩnh vực, ngành nghề đó.

VBQPPL cũng có hiệu lực đối với cơ quan, tổ chức, người nước ngoài ở VN, trừ trường hợp PL của VN hoặc điều ước quốc tế mà Cộng hoà XHCN VN ký kết hoặc tham gia có quy định khác.

3.3 MQH giữa PL quốc gia và PL quốc tế

Công pháp quốc tế: tổng hợp các nguyên tắc, quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ chính trị giữa các quốc gia; các quan hệ hợp tác giữa các quốc gia về kinh tế, văn hoá, khoa học kỹ thuật,....

Tư pháp quốc tế: tổng hợp những nguyên tắc, quy phạm pháp luật điều chỉnh những quan hệ dân sự, tố tụng dân sự, lao động, thương mại, hôn nhân và gia đình có yếu tố quốc tế.

VIEÄT NAM GIA NHAÄP WTO

Quoác Hoäi thoâng qua Nghò quyeát 71 pheâ chuaån NÑT gia nhaäp

WTO ngaøy 29/11/2006;

Ngaøy 11/12/2006 VN thoâng baùo cho WTO

Ngaøy 11/01/2007 VN chính thöùc trôû thaønh thaønh vieân WTO vaø

caùc cam keát baét ñaàu coù hieäu löïc.

Löu yù: VN ñöôïc xem laø neàn kinh teá ñang chuyeån ñoåi neân ñöôïc

höôûng moät thôøi gian chuyeån ñoåi ñeå thöïc hieän caùc cam keát lieân

quan ñeán thueá TTÑB, trôï caáp phi noâng nghieäp, quyeàn kinh

doanh;

NGHỊ QUYẾT 71 Nghị Quyết số 71/2006/QH 11 ngày 29/11/2006 của

Quốc Hội phê chuẩn Nghị định thư gia nhập Hiệp định thành lập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) của nước Cộng Hoà XHCN Việt Nam.

Nghị quyết đề cập đến 2 nguyên tắc cơ bản:

Trong trường hợp phap luât VN không phù hợp với quy định cua WTO thì ap dụng quy định cua WTO.

Cac cam kết khac cua VN với WTO được quy định đu rõ, chi tiết cũng được xem xét ap dụng trực tiếp.

PHÁP LUẬT DÂN SỰ Khai niệm: Luật dân sự là một ngành luật có vị

trí quan trọng trong hệ thống pháp luật Việt nam, điều chỉnh các quan hệ tài sản và các quan hệ nhân thân trong xã hội.

Đối tượng điều chỉnh cua luât dân sự gồm hai nhóm quan hệ cơ bản là: quan hệ tài sản và quan hệ nhân thân phi tài sản.

Phương phap điều chỉnh cua luât dân sự chủ yếu là phương pháp tự do thỏa thuận giữa các chủ thể bình đẳng về địa vị pháp lý, nhưng không được xâm phạm đến lợi ích của nhà nước, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của người khác.

Tài sản:

Trong quan niệm của luật dân sự bao gồm: vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản.

Mỗi loại tài sản khác nhau đều có những tính chất pháp lý riêng biệt.

Trong kinh doanh, góp vốn vào công ty: có thể dưới hình thức tiền đồng VN, ngoại tệ chuyển đổi, vàng, bất động sản, động sản, bản quyền SHCN và các quyền về tài sản khác.

Quyền sở hữu:

Quyền chiếm hữu, là quyền nắm giữ, quản lý tài sản.

Chiếm hữu hợp pháp

Chiếm hữu bất hợp pháp

Quyền sử dụng, là quyền khai thác công dụng và những lợi ích của tài sản trong phạm vi pháp luật cho phép để thỏa mãn nhu cầu trong sinh hoạt hoặc kinh doanh của chủ sở hữu.

Quyền định đoạt:

Định đoạt về số phận thực tế của tài sản (như tiêu dùng hết, hủy bỏ, từ bỏ quyền sở hữu với tài sản);

Định đoạt về số phận pháp lý của tài sản (chuyển giao quyền sở hữu tài sản thông qua các giao dịch dân sự như mua bán, đổi, tặng cho…)

Cac hình thức sở hữu:

- Sở hữu nhà nước:

- Sở hữu tập thể:

- Sở hữu tư nhân:

- Sở hữu chung:

- Sở hữu của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội:

- Sở hữu của tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp:

QUYỀN SỞ HỮU TRÍ TUỆ:

Quyền tác giả

Quyền sở hữu công nghiệp:

Sáng chế; giải pháp hữu ích;

Kiểu dáng công nghiệp;

Nhãn hiệu hàng hóa;

Chỉ dẫn địa lý;

Tên thương mại;

Bí mật kinh doanh.

THỪA KẾ:

Thừa kế theo pháp luật dân sự là sự chuyển

quyền sở hữu đối với di sản của người chết sang cho người thừa kế theo di chúc hoặc theo

quy định của pháp luật.

Di sản bao gồm tài sản riêng, quyền và nghĩa vụ

mà người chết để lại.

Người thừa kế là người còn sống vào thời điểm

mở thừa kế (thời điểm người để lại di sản chết), hoặc đã sinh ra và còn sống sau thời điểm mở

thừa kế, nhưng đã thành thai trước khi người để

lại di sản chết.

Trong trường hợp không có người thừa kế, người

thừa kế không có quyền hưởng di sản hoặc từ

chối quyền hưởng di sản thì di sản thuộc về nhà

nước.

Thừa kế theo di chúc là việc di chuyển di sản thừa kế của người đã chết cho những người còn sống, theo sự định đoạt của người đó khi còn sống.

Di chúc thể hiện ý chí của cá nhân về việc định đoạt tài sản của mình sau khi chết.

Mọi người đều có quyền lập di chúc, nếu đủ 18 tuổi.

Di chúc có thể lập bằng văn bản hoặc di chúc miệng nhưng phải đáp ứng đầy dủ các điều kiện sau: người lập di chúc phải tự nguyện, minh mẫn, không bị cưỡng ép; nội dung và hình thức của di chúc không được trái pháp luật.

Thừa kế theo pháp luật là việc di chuyển di sản của người chết cho những người thừa kế theo quy định của pháp luật.

Hình thức thừa kế này phát sinh do người chết không để lại di chúc, di chúc không hợp pháp hoặc một số lý do khác theo quy định của pháp luật.

Việc nhận thừa kế theo luật được phân định theo hàng thừa kế: Hàng thứ nhất: vợ, chồng, cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi, con đẻ,

con nuôi của người chết;

Hàng thứ hai: ông bà nội ngoại, anh chị em ruột của người chết;

Hàng thứ ba: cụ nội ngoại, bác chú cô dì cậu cháu ruột của người chết.

Cách thức: những người cùng hàng thừa kế được hưởng phần di sản ngang nhau, người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế khi không có ai ở hàng thừa kế trước, thừa kế thế vị…

HỢP ĐỒNG DÂN SỰ

Điều 388 Bộ Luật dân sự (2005):

Hợp đồng dân sự là sự thoả thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự.

Các loại hợp đồng phổ biến: - HĐ mua bán tài sản(gồm cả bán ĐG tài sản); - HĐ mua bán nhà; - HĐ trao đổi tài sản; - HĐ tặng cho tài sản; - HĐ vay tài sản; - HĐ thuê tài sản (thuê nhà, thuê khoán tài sản); - HĐ mượn tài sản; - HĐ dịch vụ; - HĐ vận chuyển (người và tài sản); - HĐ gia công; - HĐ gửi giữ; - HĐ bảo hiểm; - HĐ uỷ quyền; - Hứa thưởng và thi có giải.

LUẬT HÔN NHÂN & GIA ĐÌNH Luật HN và GĐ quy định các nguyên tắc cơ bản sau:

HN tự nguyện, tiến bộ, một vợ một chồng bình đẳng.

Hôn nhân giữa công dân Việt Nam, thuộc các dân tộc, các tôn giáo khác, giữa những người theo tôn giáo và không theo tôn giáo, giữa công dân Việt Nam và người nước ngoài được tôn trọng và pháp luật bảo vệ.

Vợ chồng có nghĩa vụ thực hiện chính sách dân số và kế hoạch hoá gia đình.

Cha mẹ có nghĩa vụ nuôi dạy con thành công dân có ích cho xã hội; con có nghĩa vụ kính trọng, chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ; cháu có nghĩa vụ kính trọng, chăm sóc, phụng dưỡng ông bà; các thành viên trong gia đình có nghĩa vụ quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ nhau.

Nhà nước và xã hội không thừa nhận sự phân biệt đối xử giữa các con, giữa con trai và con gái, con đẻ và con nuôi, con trong giá thú và con ngoài giá thú.

Nhà nước, xã hội và gia đình có trách nhiệm bảo vệ phụ nữ, trẻ em, giúp đỡ các bà mẹ thực hiện tốt chức năng cao quý của người mẹ.

KẾT HÔN

Điều kiện kết hôn:

Nam nữ khi kết hôn phải tuân theo các điều kiện sau:

Nam từ 20 tuổi trở lên, nữ từ 18 tuổi trở lên

Việc kết hôn do nam nữ tự nguyện quyết định, không bên nào được ép buộc bên nào, không ai được cưỡng ép hoặc cản trở.

Việc kết hôn bị câm trong những trường hợp: người đang có vợ hoặc có chồng; người mất năng lực hành vi dân sự; giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; giữa những người có họ trong phạm vi ba đời; giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi; giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, bố chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, bố dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng; giữa những người cùng giới tính.

LY HÔN

Quyền yêu cầu toà an giai quyết việc ly hôn

Vợ, chồng hoặc cả hai người có quyền yêu cầu toà án giải quyết việc ly hôn.

Trong trường hợp vợ có thai hoặc đang nuôi con dưới mười hai tháng tuổi thì chồng không có quyền yêu cầu xin ly hôn.

Nhà nước và xã hội khuyến khích việc hoà giải ở cơ sở khi vợ, chồng có yêu cầu ly hôn. Việc hoà giải được thực hiện theo quy định của PL về hoà giải ở cơ sở.

Thuân tình ly hôn

Trong trường hợp vợ chồng cùng yêu cầu ly hôn mà hoà giải tại toà án không thành, nếu xét thấy hai bên thật sự tự nguyện ly hôn và đã thoả thuận về việc chia tài sản, việc trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con thì toà án công nhận thuận tình ly hôn và sự thoả thuận về tài sản và con trên cơ sở bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con; nếu không thoả thuận được hoặc tuy có thoả thuận nhưng không bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con thì toà án quyết định.

Ly hôn theo yêu cầu cua một bên

Khi một bên vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hoà giải tại toà án không thành thì toà án xem xét, giải quyết việc ly hôn.

Nguyên tắc chia tài san khi ly hôn

Việc chia tài sản khi ly hôn do các bên thoả thuận; nếu không thoả thuận được thì yêu cầu toà án giải quyết. Tài sản riêng của bên nào thì thuộc quyền sở hữu của bên đó. Việc chia tài sản chung được giải quyết theo các nguyên tắc sau đây:

- Tài sản chung của vợ chồng về nguyên tắc được chia đôi, nhưng có xem xét hoàn cảnh của mỗi bên, tình trạng tài sản, công sức đóng góp của mỗi bên vào việc tạo lập, duy trì, phát triển tài sản này. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập.

- Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của vợ, con chưa thành niên hoặc đã thành niên bị tàn tật, mất năng lực hành vi dân sự, không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

- Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập.

- Tài sản chung của vợ chồng được chia bằng hiện vật hoặc theo giá trị; bên nào nhận phần tài sản bằng hiện vật có giá trị lớn hơn phần mình được hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần giá trị chênh lệch.

TỐ TỤNG DÂN SỰ: PL về TTDS là tập hợp những quy định PL về những nguyên tắc

cơ bản trong TTDS; trình tự, thủ tục khởi kiện yêu cầu TA giải quyết các vụ việc dân sự; trình tự, thủ tục giải quyết vụ việc dân sự tại TA; thi hành án dân sự;…. (bao gồm các loại vụ việc trong DS, TM,LĐ, HNGĐ…).

Chủ thể của tố tụng dân sự, gồm:

Người tiến hành tố tụng: Cac cơ quan tiến hành tố tụng gồm có: toà an nhân dân; viện kiểm sat nhân dân. Những người tiến hành tố tụng gồm có: chanh an toà an, thẩm phan, hội thẩm nhân dân, thư ký toà an; viện trưởng viện kiểm sat, kiểm sat viên.

Người tham gia tố tụng: bao gồm nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Những nguyên tắc của tố tụng dân sự:

- Bảo đảm pháp chế xã hội chủ nghĩa trong tố tụng dân sự

- Quyền yêu cầu Toà án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp.

- Quyền quyết định và tự định đoạt của đương sự

- Cung cấp chứng cứ và chứng minh trong tố tụng dân sự

- Trách nhiệm cung cấp chứng cứ của cá nhân, cơ quan, tổ chức có thẩm quyền

- Bình đẳng về quyền và nghĩa vụ trong tố tụng dân sự.

- Bảo đảm quyền bảo vệ của đương sự

- Hoà giải trong tố tụng dân sự

- Hội thẩm nhân dân tham gia xét xử vụ án dân sự.

- Thẩm phán và Hội thẩm nhân dân xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật.

- Trách nhiệm của cơ quan, người tiến hành tố tụng dân sự.

- Toà án xét xử tập thể vụ án dân sự và quyết định theo đa số.

- Xét xử công khai.

- Bảo đảm sự vô tư của những người tiến hành hoặc tham gia tố tụng dân sự.

- Toà án thực hiện chế độ hai cấp xét xử,

- Giám đốc việc xét xử.

- Bảo đảm hiệu lực của bản án, quyết định của Toà án.

- Tiếng nói và chữ viết dùng trong tố tụng dân sự là tiếng Việt.

- Kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng dân sự.

- Trách nhiệm chuyển giao tài liệu, giấy tờ của Toà án.

- Việc tham gia tố tụng dân sự của cá nhân, cơ quan, tổ chức

- Bảo đảm quyền khiếu nại, tố cáo trong tố tụng dân sự

Đối tượng điều chỉnh của Luật lao động là những

quan hệ xã hội phát sinh giữa một bên là người lao động với một bên là cá nhân hoặc tổ chức sử dụng, thuê mướn có trả công cho người lao động và các quan hệ khác có liên quan chặt chẽ hoặc phát sinh từ quan hệ lao động.

Đối tượng điều chỉnh của Luật lao động bao gồm hai nhóm quan hệ xã hội: Quan hệ lao động;

Các quan hệ liên quan đến quan hệ lao động (phát sinh trong quá trình sử dụng lao động).

Chu thể cua quan hệ lao động, là các bên tham gia quan hệ lao động, gồm người lao động và người sử dụng lao động: Người lao động là công dân Việt Nam hoặc người

nước ngoài. Các cá nhân này phải thoả điều kiện cơ bản do pháp luật quy định là có năng lực pháp luật lao động và năng lực hành vi lao động; tức là người ít nhất đủ 15 tuổi, có khả năng lao động và có giao kết hợp đồng lao động. Trong một số trường hợp, pháp luật cho phép sử dụng sức lao động của người chưa đủ 15 tuổi nhưng phải được sự đồng ý bằng văn bản của cha mẹ hoặc người giám hộ người đó.

Người sử dụng lao động là các cá nhân (ít nhất phải đủ 18 tuổi), tổ chức có tuyển dụng, sử dụng và trả công lao động.

MỘT SỐ CHẾ ĐỊNH CỦA LUẬT LAO ĐỘNG:

HỢP ĐỒNG LAO ĐỘNG:

Hợp đồng lao động là sự thỏa thuân giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có tra công, điều kiện lao động, quyền và nghĩa vụ cua mỗi bên trong quan hệ lao động.

LƯU Y:

- Phạm vi và đối tượng áp dụng HĐLĐ: HĐLĐ áp dụng cho các đối tượng NLĐ lam công ăn lương. Như vậy, HĐLĐ được áp dụng đối với hầu hết các chủ thể thuộc mọi thanh phần kinh tế như doanh nghiệp, hộ kinh doanh…Bên cạnh đó, HĐLĐ cũng có thể được áp dụng cho một số đối tượng (không phải la công chức nha nước) lam việc trong các đơn vị như: các đơn vị kinh tế của lực lượng VTND, các đơn vi HCSN hoặc thậm chí cơ quan nha nước.

- Như vậy, các trường hợp thuộc đối tượng điều chỉnh của Luật Cán bộ, công chức, Đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND các cấp, Sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ, quân nhân chuyên nghiệp và viên chức trong lực lượng QĐND, công an nhân dân … không áp dụng HĐLĐ để tuyển dụng LĐ mà theo trình tự khác.

- Nội dung của hợp đồng lao động.

HĐLĐ phải có những nội dung chủ yếu sau đây: công việc phải làm, thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi, tiền lương, địa điểm làm việc, thời hạn hợp đồng, điều kiện về an toàn lao động, vệ sinh lao động và bảo hiểm xã hội đối với NLĐ.

Trong trường hợp một phần hoặc toàn bộ nội dung của HĐLĐ quy định quyền lợi của NLĐ thấp hơn mức được quy định trong PL lao động, thoả ước LĐ tập thể, nội quy LĐ đang áp dụng trong doanh nghiệp hoặc hạn chế các quyền khác của NLĐ thì một phần hoặc toàn bộ nội dung đó phải được sửa đổi, bổ sung.

- Phân loại hợp đồng lao động: Căn cứ vào trình tự giao kết: có hợp đồng thử việc và

hợp đồng chính thức; Căn cứ vào tính chât hợp phap cua hợp đồng: có hợp

đồng hợp pháp và hợp đồng vô hiệu. Phổ biến nhất là căn cứ vào hình thức cua hợp đồng:

có hai loại: - Hợp đồng bằng lời nói: là hợp đồng mà các bên

giao kết không lập thành văn bản. Nó được áp dụng đối với những loại hợp đồng có thời hạn dưới ba thang hoăc đối với lao động giúp việc gia đình. Trong trường hợp giao kết bằng miệng, nếu cần phải có người thứ ba chứng kiến thì do hai bên thỏa thuận. Đồng thời, các bên phải đương nhiên tuân theo các quy định của pháp luật lao động.

- Hợp đồng lao động bằng văn ban: được lập bằng văn bản có chữ ký của các bên. Văn bản hợp đồng phải theo mẫu thống nhất do Bộ LĐ-TB&XH ban hành và thống nhất quản lý.

Hợp đồng bằng văn bản áp dụng cho các loại hợp đồng sau:

- HĐLĐ không xac định thời hạn: là hợp đồng mà trong đó hai bên không xac định thời hạn, thời điểm châm dứt hiệu lực cua hợp đồng.

- HĐLĐ xac định thời hạn: là hợp đồng mà trong đó hai bên xac định thời hạn, thời điểm châm dứt hiệu lực cua hợp đồng trong khoang thời gian từ đu 12 thang đến 36 tháng.

- HĐLĐ theo mùa vụ hoăc theo một công việc nhât định mà thời hạn dưới 12 tháng. Cac bên không được giao kết HĐLĐ theo mùa vụ hoăc theo một công việc nhât định mà thời hạn dưới 12 thang để làm những công việc có tính chât thường xuyên từ một năm trở lên, trừ trường hợp phai tạm thời thay thế người lao động đi làm NVQS, nghỉ theo chế độ thai san hoăc nghỉ việc có tính chât tạm thời khac.

- Giao kết hợp đồng lao động: HĐLĐ được giao kết trực tiếp giữa NLĐ với người sử dụng LĐ.

- HĐLĐ có thể được ký kết giữa người sử dụng lao động với người được uỷ quyền hợp pháp thay mặt cho nhóm NLĐ; trong trường hợp này hợp đồng có hiệu lực như ký kết với từng người.

- NLĐ có thể giao kết một hoặc nhiều HĐLĐ, với một hoặc nhiều người sử dụng LĐ, nhưng phải bảo đảm thực hiện đầy đủ các hợp đồng đã giao kết.

- Công việc theo HĐLĐ phải do người giao kết thực hiện, không được giao cho người khác, nếu không có sự đồng ý của người sử dụng LĐ.

- Chấm dứt HĐLĐ: là sự kiện người lao động chấm dứt làm việc cho người sử dụng lao động do HĐLĐ đương nhiên chấm dứt, do người lao động bị sa thải, hoặc do một trong hai bên đơn phương chấm dứt HĐLĐ trước thời hạn.

HĐLĐ đương nhiên châm dứt trong những trường hợp sau đây:

- Hết hạn hợp đồng;

- Đã hoàn thành công việc theo hợp đồng;

- Hai bên thoa thuân châm dứt hợp đồng;

- NLĐ bị kết an tù giam hoăc bị câm làm công việc cũ theo quyết định cua Toà an;

- NLĐ chết; mât tích theo tuyên bố cua Toà an.

Ngoài ra NLĐ và người sử dụng lao động có quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ trước thời hạn khi thỏa mãn những trường hợp luật định. Việc đơn phương châm dứt HĐLĐ chỉ hợp phap khi thỏa mãn cac trường hợp luât định và bao đam thời hạn bao trước cho bên kia. Nếu một bên đơn phương chấm dứt HĐLĐ trái pháp luật thì phải chịu trách nhiệm pháp lý. Cụ thể như sau:

Điều 37 BLLĐ: 1- NLĐ làm việc theo HĐLĐ xác định thời hạn từ một năm

đến ba năm, HĐLĐ theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định mà thời hạn dưới một năm có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng trước thời hạn trong những trường hợp sau đây:

a) Không được bố trí theo đúng công việc, địa điểm làm việc hoặc không được bảo đảm các điều kiện làm việc đã thoả thuận trong hợp đồng;

b) Không được trả công đầy đủ hoặc trả công không đúng thời hạn theo hợp đồng;

c) Bị ngược đãi; bị cưỡng bức lao động; d) Bản thân hoặc gia đình thật sự có hoàn cảnh khó khăn

không thể tiếp tục thực hiện hợp đồng; đ) Được bầu làm nhiệm vụ chuyên trách ở các cơ quan dân

cử hoặc được bổ nhiệm giữ chức vụ trong bộ máy Nhà nước;

e) NLĐ có thai phải nghỉ việc theo chỉ định của thầy thuốc.

Điều 37 BLLĐ(tt): 2- Khi đơn phương chấm dứt HĐLĐ theo quy định tại

khoản 1 Điều này, người LĐ phải báo cho người sử dụng LĐ biết trước:

a) Đối với các trường hợp quy định tại các điểm a, b và c: ít nhất ba ngày;

b) Đối với các trường hợp quy định tại điểm d và điểm đ: ít nhất ba mươi ngày nếu là hợp đồng xác định thời hạn từ một năm đến ba năm; ít nhất ba ngày nếu là hợp đồng theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định mà thời hạn dưới một năm;

c) Đối với trường hợp quy định tại điểm e: theo thời hạn quy định tại Điều 112: phải báo trước cho người sử dụng lao động tuỳ thuộc vào thời hạn do thầy thuốc chỉ định.

3- Người LĐ làm theo HĐLĐ không xác định thời hạn có quyền đơn phương chấm dứt HĐLĐ, nhưng phải báo cho người sử dụng LĐ biết trước ít nhất 45 ngày.

Điều 38 BLLĐ: 1- Người sử dụng LĐ có quyền đơn phương chấm dứt

hợp đồng lao động trong những trường hợp sau đây: a) NLĐ thường xuyên không hoàn thành công việc

theo hợp đồng; b) NLĐ bị xử lý kỷ luật sa thải (theo quy định tại Điều

85); c) NLĐ làm theo HĐLĐ không xác định thời hạn ốm

đau đã điều trị 12 tháng liền, NLĐ làm theo HĐLĐ xác định thời hạn ốm đau đã điều trị sáu tháng liền và NLĐ làm theo HĐLĐ dưới một năm ốm đau đã điều trị quá nửa thời hạn HĐLĐ, mà khả năng lao động chưa hồi phục. Khi sức khoẻ của NLĐ bình phục, thì được xem xét để giao kết tiếp HĐLĐ;

d) Do thiên tai, hoả hoạn hoặc những lý do bất khả kháng khác mà người sử dụng LĐ đã tìm mọi biện pháp khắc phục nhưng vẫn buộc phải thu hẹp sản xuất, giảm chỗ làm việc;

đ) Doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức chấm dứt hoạt động.

Điều 38 BLLĐ (tt): 2- Trước khi đơn phương chấm dứt HĐLĐ theo

các điểm a, b và c khoản 1 Điều này, người sử dụng lao động phải trao đổi, nhất trí với Ban chấp hành công đoàn cơ sở. Trong trường hợp không nhất trí, hai bên phải báo cáo với cơ quan, tổ chức có thẩm quyền. Sau 30 ngày, kể từ ngày báo cho cơ quan lao động biết, người sử dụng lao động mới có quyền quyết định và phải chịu trách nhiệm về quyết định của mình. Trường hợp không nhất trí với quyết định của người sử dụng lao động, Ban chấp hành công đoàn cơ sở và người lao động có quyền yêu cầu giải quyết tranh chấp lao động theo trình tự do pháp luật quy định.

Điều 38 BLLĐ (tt):

3- Khi đơn phương chấm dứt HĐLĐ, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 1 Điều này, người sử dụng lao động phải báo cho người lao động biết trước:

a) Ít nhất 45 ngày đối với hợp đồng lao động không xác định thời hạn;

b) Ít nhất 30 ngày đối với hợp đồng lao động xác định thời hạn từ một năm đến ba năm;

c) Ít nhất ba ngày đối với hợp đồng lao động theo mùa vụ, theo một công việc nhất định mà thời hạn dưới một năm.

Điều 39

Người sử dụng lao động không được đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trong những trường hợp sau đây:

1- Người lao động ốm đau hoặc bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp đang điều trị, điều dưỡng theo quyết định của thầy thuốc, trừ trường hợp quy định tại điểm c và điểm đ khoản 1 Điều 38 của Bộ luật này;

2- Người lao động đang nghỉ hàng năm, nghỉ về việc riêng và những trường hợp nghỉ khác được người sử dụng lao động cho phép;

3- Người lao động là nữ trong các trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 111: (vì lý do kết hôn, có thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi)

- Trong trường hợp người sử dụng LĐ đơn phương châm dứt HĐLĐ trai phap luât thì:

phai nhân NLĐ trở lại làm công việc theo hợp đồng đã ký

phai bồi thường một khoan tiền tương ứng với tiền lương trong những ngày NLĐ không được bao trước.

Trong trường hợp NLĐ đơn phương châm dứt HĐLĐ trai phap luât thì :

không được trợ câp thôi việc

phai bồi thường một khoan tiền tương ứng với tiền lương trong những ngày NLĐ không bao trước.

phai bồi thường chi phí đào tạo (nếu có) theo quy định.

(đ. 41 BLLĐ)

THỜI GIỜ LÀM VIỆC - THỜI GIỜ NGHỈ NGƠI

Ý nghĩa:

- Là căn cứ để mỗi DN xác định sát và đúng chi phí nhân công, tổng mức tiền lương phải chi trả cho NLĐ theo các trường hợp làm việc và nghỉ ngơi khác nhau;

- NLĐ biết rõ chế độ thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi sẽ chủ động bố trí quỹ thời gian cá nhân hàng ngày, hàng tuần, hàng năm, từ đó càng tự giác tuân thủ kỷ luật và nội quy LĐ của DN;

- Chế độ thời giờ làm việc và thời giờ nghỉ ngơi là căn cứ pháp lý để thanh tra LĐ nói riêng và cơ quan phụ trách quản lý LĐ nói chung làm chức năng bảo vệ việc thực hiện pháp luật LĐ nghiêm minh, hướng dẫn tổ chức lao động hợp lý cho các nơi sử dụng LĐ.

- Thời giờ làm việc: là độ dài thời gian mà NLĐ phải tiến hành LĐ theo quy định của pháp luật, theo thoả ước LĐ tập thể hoặc theo hợp đồng LĐ.

Thời giờ làm việc không quá 8 giờ trong một ngày hoặc 48 giờ trong một tuần. Người sử dụng LĐ có quyền quy định thời giờ làm việc theo ngày hoặc tuần, nhưng phải thông báo trước cho NLĐ biết.

Thời giờ làm việc hàng ngày được rút ngắn từ một đến hai giờ đối với những người làm các công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm theo danh mục do Bộ LĐ-TB-XH và Bộ Y tế ban hành.

Người sử dụng LĐ và NLĐ có thể thoả thuận làm thêm giờ, nhưng không được quá bốn giờ trong một ngày, 200 giờ trong một năm. Một số trường hợp đặc biệt cũng không được vượt quá 300 giờ trong một năm.

- Thời giờ nghỉ ngơi: là độ dài thời gian mà NLĐ được tự do sử dụng ngoài nghĩa vụ LĐ thực hiện trong thời giờ làm việc.

NLĐ làm việc 8 giờ liên tục thì được nghỉ ít nhất nửa giờ, tính vào giờ làm việc. Người làm ca đêm được nghỉ giữa ca ít nhất 45 phút, tính vào giờ làm việc. NLĐ làm việc theo ca được nghỉ ít nhất 12 giờ trước khi chuyển sang ca khác.

Mỗi tuần NLĐ được nghỉ ít nhất một ngày (24 giờ liên tục). Người sử dụng LĐ có thể sắp xếp ngày nghỉ hàng tuần vào chủ nhật hoặc vào một ngày cố định khác trong tuần. Trong trường hợp đặc biệt do chu kỳ LĐ không thể nghỉ hàng tuần thì người sử dụng LĐ phải bảo đảm cho NLĐ được nghỉ tính bình quân một tháng ít nhất là bốn ngày.

Người lao động được nghỉ làm việc, hưởng nguyên lương những ngày lễ sau đây:

Tết dương lịch: một ngày (ngày 1 tháng 1 dương lịch).

Tết âm lịch: bốn ngày (một ngày cuối năm và ba ngày đầu năm âm lịch).

Ngày Chiến thắng: một ngày (ngày 30 tháng 4 dương lịch).

Ngày Quốc tế lao động: một ngày (ngày 1 tháng 5 dương lịch).

Ngày Quốc khanh: một ngày (ngày 2 tháng 9 dương lịch).

Ngày giỗ tổ Hùng Vương( ngày 10 tháng 03 âm lịch)

Nếu những ngày nghỉ nói trên trùng vào ngày nghỉ hàng tuần thì NLĐ được nghỉ bù vào ngày tiếp theo.

NLĐ có 12 thang làm việc tại một DN hoăc với một người sử dụng LĐ thì được nghỉ hàng năm, hưởng nguyên lương theo quy định sau đây:

12 ngày làm việc, đối với người làm công việc trong điều

kiện bình thường; 14 ngày làm việc, đối với người làm công việc nặng nhọc,

độc hại, nguy hiểm hoặc làm việc ở những nơi có điều kiện sinh sống khắc nghiệt và đối với người dưới 18 tuổi;

16 ngày làm việc, đối với người làm công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; người làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm ở những nơi có điều kiện sinh sống khắc nghiệt.

Số ngày nghỉ hàng năm được tăng thêm theo thâm niên làm việc tại một DN hoặc với một người sử dụng lao động, cứ năm năm được nghỉ thêm một ngày.

Người lao động được nghỉ về việc riêng mà vẫn hưởng nguyên lương trong những trường hợp sau đây:

Kết hôn, nghỉ ba ngày;

Con kết hôn, nghỉ một ngày;

Bố mẹ (cả bên chồng và bên vợ) chết, vợ hoặc chồng chết, con chết, nghỉ ba ngày.

Người lao động có thể thoả thuận với người sử dụng lao động để nghỉ không hưởng lương.

TIỀN LƯƠNG:

Tiền lương là số tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động khi họ hoàn thành một công việc theo hợp đồng lao động phù hợp với các quy định của pháp luật.

Tiền lương do hai bên thoả thuận nhưng về nguyên tắc không được thấp hơn mức lương tối thiểu do nhà nước quy định. Các thang lương, bảng lương do nhà nước công bố chỉ dùng làm cơ sở để tính chế độ bảo hiểm, tiền lương làm thêm giờ, làm đêm, ngừng việc, nghỉ hàng năm.

Mức lương tối thiểu là mức lương trả cho người lao động làm công việc đơn giản nhất trong điều kiện lao động bình thường. Mức lương tối thiểu chung được điều chỉnh tuỳ thuộc vào mức tặng trưởng kinh tế, chỉ số giá sinh hoạt và cung cầu lao động theo từng thời kỳ.

Có ba hình thức trả lương là: theo thời gian, theo sản phẩm và theo khoán. Việc lưa chọn hình thức trả lương nào là quyền của người sử dụng lao động.

Khi xây dựng thang lương, bảng lương, định mức lao động, người sử dụng lao động phải tham khảo ý kiến ban chấp hành công đoàn cơ sở.

Thang lương, bảng lương phải được đăng ký với cơ quan quản lý nhà nước về lao động cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi đặt trụ sở chính của người sử dụng lao động và phải công bố công khai trong đơn vị lao động.

Người lao động làm thêm giờ được trả lương như sau:

- Vào ngày thường, ít nhất bằng 150%.

- Vào ngày nghỉ hàng tuần, ít nhất bằng 200%

- Vào ngày lễ, ngày nghỉ có hưởng lương, ít nhất bằng 300%

Nếu làm thêm giờ vào ban đêm thì được trả thêm ít nhất bằng 30% tiền lương tính theo đơn giá tiền lương hoặc tiền lương của công việc đang làm vào ban ngày. Nếu làm thêm giờ vào ban đêm, người lao động còn được trả tiền lương làm thêm giờ.

Ngoài tiền lương, người lao động còn có thể được hưởng phụ cấp lương, là khoản tiền được trả ngoài tiền lương để bù đắp thêm do có những yếu tố không ổn định hoặc vượt quá điều kiện bình thường nhằm khuyến khích người lao động yên tâm làm việc.

Có nhiều loại phụ cấp lương vói mức và ngành nghề khác nhau, chẳng hạn: phụ cấp khu vực; phụ cấp trách nhiệm; phụ cấp độc hại, nguy hiểm; phụ cấp thu hút, phụ cấp thâm niện vượt khung

BẢO HIỂM XÃ HỘI

BHXH được hiểu với nghĩa là sự bảo đảm an toàn của XH dành cho thành viên của nó thông qua các quy trình của hệ thống công cộng, nhằm giải toả những lo âu về kinh tế và XH cho thành viên.

Dưới góc độ pháp lý, BHXH là một chế định bảo vệ NLĐ, sử dụng nguồn tiền đóng góp của NLĐ, người sử dụng LĐ và được sự tài trợ, bảo hộ của NN nhằm trợ cấp vật chất cho người được BH trong trường hợp bị giảm hoặc mất thu nhập bình quân do ốm đau, tai nạn LĐ, bệnh nghề nghiệp, thai sản, hết tuổi LĐ hoặc khi chết.

Bảo hiểm xã hội

Bảo hiểm xã hội là sự trợ giúp về mặt vật chất cần thiết được pháp luật quy định nhằm giúp phục hồi nhanh chóng sức khoẻ, duy trì sức lao động, góp phần giảm bớt những khó khăn về kinh tế, ổn định đời sống cho người lao động và gia đình của họ khi họ gặp phải những biến cố dẫn đến bị giảm hay bị mất nguồn thu nhập trong cá trường hợp người lao động ốn đau, thai sản, hết tuổi lao động, chết do bị tại nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, gặp rủi ro hoặc các khó khăn khác theo quy định của pháp luật.

Đối tượng được hưởng cac chế độ BHXH chính là

NLĐ.

Theo quy định của pháp luật LĐ nước ta, chế độ BHXH bắt buộc được áp dụng cho các đối tượng sau đây:

NLĐ làm việc theo HĐLĐ có thời hạn từ đu 3 thang trở lên và HĐLĐ không xac định thời hạn trong cac DN, HTX, cơ quan, tổ chức

Cac chế độ BHXH: Theo quy định của PLLĐ, hiện nay nước ta có các chế độ BH như sau:

- BHXH bắt buộc bao gồm các chế độ sau đây: Ốm đau; Thai sản; Tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; Hưu trí; Tử tuất.

- BHXH tự nguyện bao gồm các chế độ sau đây: Hưu trí; Tử tuất.

- BH thât nghiệp bao gồm các chế độ sau đây: Trợ cấp thất nghiệp; Hỗ trợ học nghề; Hỗ trợ tìm việc làm.

KỶ LUẬT LAO ĐỘNG Chế định kỷ luật lao động là tổng hợp các quy phạm

quy định về nghĩa vụ, trách nhiệm của người lao động và người sử dụng lao động đối với đơn vị lao động;

Trong một đơn vị lao động thì kỷ luật lao động “là việc tuân theo thời gian, công nghệ và điều hành sản xuất kinh doanh thể hiện trong nội quy lao động” của người lao động.

Theo quy định của Bộ luật Lao động “doanh nghiệp sử dụng từ 10 người lao động trở lên phải có nội quy lao động bằng văn bản”.

Bản nội quy lao động trong doanh nghiệp xây dựng phải tuân thủ các nguyên tắc như: không trái pháp luật lao động và pháp luật khác, trước khi ban hành phải tham khảo ý kiến của Ban chấp hành Công đoàn cơ sở, phải được đăng ký tại cơ quan lao động cấp tỉnh.

Người sử dụng lao động phải đăng ký bản nội quy lao động tại cơ quan lao động cấp tỉnh. Nội quy lao động có hiệu lực, kể từ ngày được đăng ký. Chậm nhất là 10 ngày, kể từ ngày nhận được bản nội quy lao động, cơ quan quản lý nhà nước về lao động cấp tỉnh phải thông báo việc đăng ký. Nếu hết thời hạn trên mà không có thông báo, thì bản nội quy lao động đương nhiên có hiệu lực.

Nội dung cua nội quy lao động phai có những nội dung chu yếu sau đây:

- Thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi;

- Trật tự trong doanh nghiệp;

- An toàn LĐ, vệ sinh LĐ ở nơi làm việc;

- Việc bảo vệ tài sản và bí mật công nghệ, kinh doanh của DN;

- Các hành vi vi phạm kỷ luật LĐ, các hình thức xử lý kỷ luật LĐ và trách nhiệm vật chất.

Nội quy LĐ phải được thông báo đến từng người và những điểm chính phải được niêm yết ở những nơi cần thiết trong DN.

Khái niệm trách nhiệm kỷ luật lao động:

Trách nhiệm kỷ luât lao động là một loại trách nhiệm pháp lý do người sử dụng lao động áp dụng đối với những người lao động có hành vi vi phạm kỷ luât lao động bằng cách bắt họ chịu một trong các hình thức kỷ luât

Khi xử lý vi phạm kỷ luật lao động, người sử dụng lao động phải tuân thủ các nguyên tắc pháp lý sau:

- Mỗi hành vi vi phạm kỷ luât lao động chỉ bị xử lý

một hình thức kỷ luât. Khi một người lao động có nhiều hành vi vi phạm kỷ luât lao động đồng thời thì chỉ ap dụng hình thức kỷ luât cao nhât tương ứng với hành vi vi phạm năng nhât.

- Không xử lý kỷ luât lao động đối với người lao động vi phạm nội quy lao động trong khi mắc bệnh tâm thần hoăc một bệnh khac làm mât kha năng nhân thức hay kha năng điều khiển hành vi.

- Câm xâm phạm thân thể, nhân phẩm người lao động khi xử lý vi phạm kỷ luât lao động.

- Câm dùng hình thức phạt tiền, cúp lương thay việc xử lý kỷ luât lao động.

- Câm xử lý kỷ luât lao động vì lý do tham gia đình công theo quy định cua phap luât.

Người vi phạm kỷ luât lao động tùy theo mức độ phạm lỗi, bị xử lý theo một trong những hình thức (3)sau đây:

- Khiển trách: Áp dụng đối với những người phạm lỗi lần đầu nhưng ở mức độ nhẹ. Việc khiển trach người lao động có thể thực hiện bằng miệng hoăc bằng văn ban.

- Kéo dài thời hạn nâng lương không quá sáu tháng hoặc chuyển làm công việc khác có mức lương thấp hơn trong thời hạn tối đa là sáu tháng hoặc cách chức

Hình thức xử lý này áp dụng đối với người lao động đã bị khiển trách bằng văn bản mà tái phạm trong thời hạn ba tháng kể từ ngày bị khiển trách hoặc có những hành vi vi phạm đã được quy định trong nội quy lao động. Hết thời hạn được nêu trên (6 tháng) thì người sử dụng lao động phải bố trí công việc cũ. Nếu trong thời gian chịu kỷ luật lao động mà người lao động có hành vi cải tạo tốt thì sẽ giảm thời hạn này.

- Sa thai: Hình thức xử lý kỷ luật sa thải chỉ được áp dụng trong những trường hợp sau:

- Người lao động có hành vi trộm cắp, tham ô, tiết lộ bí mât công nghệ, kinh doanh hoăc có hành vi khac gây thiệt hại nghiêm trọng về tài san, lợi ích cua doanh nghiệp

- Người lao động bị xử lý kỷ luât kéo dài thời hạn nâng lương, chuyển làm công việc khac mà tai phạm trong thời gian chưa xóa kỷ luât hoăc bị xử lý kỷ luât cach chức mà tai phạm.

- Người lao động tự ý bỏ việc 05 ngày cộng dồn trong 1 thang hoăc 20 ngày cộng dồn trong 1 năm mà không có lý do chính đang.

Thời hiệu xử lý kỷ luât tối đa là ba tháng kể từ ngày xảy ra hành vi vi phạm, trường hợp đặc biệt cũng không quá sáu tháng.

Người sử dụng lao động không sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với người lao động nữ vì lý do kết hôn, có thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng, trừ trường hợp đơn vị lao động chấm dứt hoạt động.

Xoa, giam kỷ luât

Người bị khiển trách sau ba tháng và người bị xử lý kỷ luật chuyển làm công việc khác sau sáu tháng, kể từ ngày bị xử lý, nếu không tái phạm thì đương nhiên được xoá kỷ luật.

Người bị xử lý kỷ luật chuyển làm công việc khác, sau khi chấp hành được một nửa thời hạn, nếu sửa chữa tiến bộ, thì được người sử dụng lao động xét giảm thời hạn.

TRANH CHẤP LAO ĐỘNG

Tranh chấp lao động là các tranh chấp về quyền và

lợi ích hợp pháp liên quan đến việc làm, tiền lương,

thu nhập và các điều kiện lao động khác phát sinh

trong quá trình thực hiện hợp đồng lao động, thoả

ước lao động tập thể hay trong quá trình học nghề.

Tranh chấp lao động bao gồm tranh chấp cá nhân

(giữa người lao động và người sử dụng lao động) và

tranh chấp tập thể (giữa tập thể người lao động với

người sử dụng lao động).

Đăc điểm: - Là những tranh chấp phát sinh từ quan hệ LĐ

(quyền và nghĩa vụ). - Không chỉ bao gồm các tranh chấp về quyền và nghĩa

vụ của các bên mà còn gồm cả những tranh chấp về lợi ích giữa hai bên chủ thể. Tranh chấp LĐ có thể phát sinh mà không có vi phạm PL.

- Quy mô và mức độ tham gia của các chủ thể có thể làm thay đổi cơ bản tính chất và mức độ của tranh chấp. (tranh chấp lao động tập thể khác tranh chấp cá nhân).

- Có tác động trực tiếp và rất lớn đến bản thân và gia đình người LĐ. Thậm chí còn có thể tác động đến an ninh và trật tự công cộng cũng như đời sống kinh tế chính trị toàn XH.

Phân loại tranh châp lao động:

- Căn cứ vào quy mô của tranh chấp: Tương ứng với hai loại quan hệ LĐ: quan hệ LĐ giữa cá nhân NLĐ với người sử dụng LĐ và quan hệ giữa tập thể người LĐ với đại diện người sử dụng LĐ hoặc người sử dụng LĐ, có hai loại tranh chấp LĐ là:

Tranh châp lao động ca nhân

Tranh châp lao động tâp thể.

Tranh chấp LĐ nếu chỉ phát sinh giữa một NLĐ và người sử dụng LĐ thì đó là tranh châp lao động ca nhân. Sự ảnh hưởng của nó đến hoạt động SX của DN chỉ ở mức độ hạn chế.

Nếu tranh chấp xảy ra giữa tâp thể NLĐ và người sử dụng LĐ trong phạm vi toàn DN thì lúc đó tranh chấp sẽ có tác động tiêu cực rất lớn đến SX và nhiều khi còn ảnh hưởng đến cả an ninh trật tự công cộng. Vì thế hậu quả pháp lý cũng có những biểu hiện khác nhau và vì tính chất ấy các quy định áp dụng để giải quyết, các cơ chế giải quyết cũng có sự khác nhau.

Căn cứ vào tính chât cua tranh châp: có 2 loại: tranh chấp về quyền và tranh chấp về lợi ích.

Tranh châp về quyền là những tranh chấp phát sinh trong việc thực hiện quyền và nghĩa vụ đã được quy định trong luật LĐ, thỏa ước LĐ tập thể hay HĐLĐ.

Tranh châp về lợi ích là những tranh chấp về các quyền lợi chưa được pháp luật quy định hoặc để ngỏ, chưa được các bên ghi nhận trong thỏa ước tập thể hoặc đã thỏa thuận trong thỏa ước nhưng không còn phù hợp do các yếu tố phát sinh vào thời điểm tranh chấp.

Cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết tranh chấp

lao động:

- Thẩm quyền và trình tự giai quyết tranh châp lao động ca nhân

Cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết tranh chấp LĐ cá nhân bao gồm:

Hội đồng hoà giải LĐ cơ sở hoặc hoà giải viên LĐ;

Toà án nhân dân.

TRÌNH TỰ: Tranh chấp LĐ cá nhân, thủ tục bắt buộc phải thông

qua HĐHGLĐ cơ sở hoặc HGVLĐ. Nếu hai bên châp nhân phương án HG thì HĐHGLĐ

cơ sở hoặc HGVLĐ lập biên bản hoà giải thành, hai bên có nghĩa vụ chấp hành các thoả thuận ghi trong biên bản HG thành.

Nếu hai bên không châp nhân phương án HG hoặc một bên tranh chấp đã được triệu tập hợp lệ đến lần thứ hai mà vẫn vắng mặt không có lý do chính đáng thì HĐHGLĐ cơ sở, HGVLĐ lập biên bản HG không thành; mỗi bên tranh chấp có quyền yêu cầu TAND giải quyết.

- Thẩm quyền và trình tự giai quyết tranh châp lao động tâp thể: Cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động tập thể về quyền bao gồm: Hội đồng hoà giải lao động cơ sở hoặc hoà giải viên lao

động;

Chủ tịch Uỷ ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh;

Toà án nhân dân.

- Thẩm quyền và trình tự giai quyết tranh châp lao động tâp thể(tt):

Cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết tranh chấp LĐ tập thể về lợi ích bao gồm:

Hội đồng hoà giải lao động cơ sở hoặc hoà giải viên lao động;

Hội đồng trọng tài lao động.

- Trình tự giai quyết đối với tranh châp lao động tâp thể về quyền:

Chọn HĐHGLĐ cơ sở hoặc HGVLĐ giải quyết tranh chấp LĐ tập thể

Nếu hai bên chấp nhận phương án HG thì HĐHGLĐ cơ sở hoặc HGVLĐ lập biên bản HG thành, thì hai bên có nghĩa vụ chấp hành các thoả thuận ghi trong biên bản HG thành.

Nếu hai bên không chấp nhận phương án HG hoặc một bên tranh chấp đã được triệu tập hợp lệ đến lần thứ hai mà vẫn vắng mặt không có lý do chính đáng thì HĐHGLĐ cơ sở hoặc HGVLĐ lập biên bản HG không thành thì mỗi bên tranh chấp có quyền

yêu cầu Chủ tịch UBND cấp huyện giải quyết Sau khi Chủ tịch UBND cấp huyện đã giải quyết mà hai

bên vẫn còn tranh chấp hoặc hết thời hạn giải quyết mà Chủ tịch UBND cấp huyện không giải quyết thì mỗi bên có quyền yêu cầu TAND cấp tỉnh giải quyết hoặc tập thể LĐ có quyền tiến hành các thủ tục để đình công.

Trình tự giai quyết tranh châp LĐ tâp thể về lợi ích: >>Chọn HĐHGLĐ cơ sở hoặc HGVLĐ giải quyết tranh

chấp LĐ tập thể. Nếu hai bên chấp nhận phương án HG thì HĐHGLĐ

cơ sở hoặc HGVLĐ lập biên bản HG thành; Nếu hai bên không chấp nhận phương án HG hoặc

một bên tranh chấp đã được triệu tập hợp lệ đến lần thứ hai mà vẫn vắng mặt không có lý do chính đáng thì HĐHGLĐ cơ sở hoặc HGVLĐ lập biên bản HG không thành.

Mỗi bên tranh chấp có quyền yêu cầu HĐTTLĐ giải quyết tranh chấp. HĐTTLĐ đưa ra phương án HG. Nếu hai bên chấp nhận phương án HG thì HĐTTLĐ lập biên bản HG thành.Trường hợp hai bên không chấp nhận phương án HG hoặc một bên tranh chấp đã được triệu tập hợp lệ đến lần thứ hai mà vẫn vắng mặt không có lý do chính đáng thì HĐTTLĐ lập biên bản HG không thành, trong trường hợp này tập thể LĐ có quyền đình công.

ĐÌNH CÔNG: Đình công là việc đâu tranh có tổ chức cua tâp thể LĐ

trong DN hay một bộ phân cua DN bằng cach cùng nhau nghỉ việc nhằm yêu cầu người sử dụng LĐ đap ứng những quyền và lợi ích hợp phap phat sinh trong quan hệ LĐ.

Đình công là biện pháp trực tiếp, mạnh mẽ nhất của NLĐ để đòi thực hiện đúng các nghĩa vụ của người sử dụng LĐ theo PL, nhất là đòi thỏa mãn những yêu sách của NLĐ về tiền lương, điều kiện làm việc và những đảm bảo XH, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ.

Do phạm vi ảnh hưởng rất lớn của đình công đối với hoạt động SXKD cũng như với XH, quyền đình công phải được giới hạn trong một khuôn khổ PL cho phép và phải tuân theo những trình tự thủ tục nhất định theo quy định của PL.

Đình công có các đặc điểm:

- Đình công là sự ngừng việc cua tâp thể LĐ.

- Đình công là hình thức đâu tranh có tổ chức. Tính tổ chức thể hiện ở chỗ: việc quyết định đình công, thủ tục chuẩn bị đình công, tiến hành đình công, giải quyết đình công đều do đại diện của tập thể LĐ và CĐ tiến hành. Ngoài tổ chức CĐ, không ai có quyền đứng ra tổ chức đình công.

- Việc đình công chỉ tiến hành trong phạm vi DN hoăc bộ phân cua DN.

Phân loại đình công:

Căn cứ vào tính hợp pháp của đình công ta có:

đình công hợp phap

đình công bât hợp phap.

Căn cứ vào phạm vi đình công:

Đình công doanh nghiệp,

Đình công bộ phân,

Đình công toàn ngành.

Phap luât nước ta chỉ thừa nhân những cuộc đình công trong phạm vi DN (đình công DN và đình công bộ phân) là hợp phap ./.

Khái niệm Luật Hình sự

Luật Hình sự là một ngành luật độc lập trong hệ

thống pháp luật Việt Nam, bao gồm tổng hợp các

quy phạm pháp luật do nhà nước ban hành trong

đó xác định hành vi nguy hiểm nào cho xã hội là

tội phạm đồng thời quy định hình phạt cho chủ

thể tội phạm đó

Đối tượng điều chỉnh là những quan hệ xã hội phát

sinh giữa một bên là nhà nước (mà đại diện là các cơ

quan có thẩm quyền theo luật định) và bên còn lại là

người phạm tội khi người này thực hiện hành vi nguy

hiểm cho xã hội được quy định trong Bộ luật Hình

sự

Phương pháp điều chỉnh là phương pháp quyền

uy.

Một số chế định cơ bản của Luật Hình sự

Chế định về tội phạm

Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy

định trong Bộ luật hình sự, do người có năng lực trách

nhiệm hình sự thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm

phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh

thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh

tế, nền văn hoá, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn

xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm

tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tự do, tài

sản, các quyền, lợi ích hợp pháp khác của công dân,

xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật

xã hội chủ nghĩa.

Về phân loại tội phạm

Căn cứ vào tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi tội phạm, BLHS chia tội phạm thành 4 loại, đó là :

Tội phạm ít nghiêm trọng: là tội phạm gây nguy hại không lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là đến ba năm tù

Tội phạm nghiêm trọng: là tội phạm gây nguy hại lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là đến bảy năm tù

Tội phạm rất nghiêm trọng: là tội phạm gây nguy hại rất lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là đến mười lăm năm tù

Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng: là tội phạm gây nguy hại đặc biệt lớn cho xã hội mà mức cao nhất của khung hình phạt đối với tội ấy là trên mười lăm năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.

Về độ tuổi để chịu trách nhiệm hình sự:

Cá nhân từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm

hình sự về mọi tội phạm.

Người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm

trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

Vể thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự:

- 5 năm đối với các tội phạm ít nghiêm trọng

- 10 năm đối với các tội phạm nghiêm trọng

- 15 năm đối với các tội phạm rất nghiêm trọng.

- 20 năm đối với các tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

Chế định về hình phạt

Hình phạt là biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc nhất

của Nhà nước nhằm tước bỏ hoặc hạn chế quyền,

lợi ích của người phạm tội.

+ Hình phạt chính : Là hình phạt tồn tại độc lập.

Mỗi người phạm tội Tòa án chỉ được tuyên một hình

phạt chính mà thôi, không được áp dụng đồng thời

nhiều hình phạt chính. Hình phạt chính trong Luật

Hình sự gồm có :

Cảnh cáo

Phạt tiền

Cải tạo không giam giữ

Trục xuất

Tù có thời hạn :

Tù chung thân

Tử hình

Hình phạt bổ sung : là hình phạt không thể tồn tại

độc lập được. Khi tuyên án đối với người phạm tội

thì bên cạnh hình phạt chính Tòa án có thể tuyên

kèm theo một hoặc một số hình phạt bổ sung nếu

điều luật về tội danh đó có quy định.

Hình phạt bổ sung trong Luật HS gồm có :

Cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm

công việc nhất định

Cấm cư trú

Quản chế

Tước một số quyền công dân

Tịch thu tài sản

Các biện pháp tư pháp : Ngoài việc áp dụng hình

phạt chính và hình phạt bổ sung theo quy các quy

định nêu trên thì Tòa án còn có thể áp dụng các biện

pháp tư pháp – là những biện pháp cưỡng chế hình

sự được áp dụng đối với thực hiện tội phạm hoặc có

dấu hiệu của tội phạm.

Tịch thu vật, tiền trực tiếp liên quan đến tội phạm;

Trả lại tài sản, sửa chữa hoặc bồi thường thiệt hại,

buộc công khai xin lỗi;

Bắt buộc chữa bệnh .

Ngành luật tố tụng hình sự

Đối tượng điều chỉnh của Luật tố tụng hình sự là những quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án hình sự.

Phương phap điều chỉnh gồm: phương pháp quyền uy và phương pháp phối hợp - chế ước.

Những nguyên tắc cơ ban cua luât tố tụng hình sự :

- Bảo đảm pháp chế xã hội chủ nghĩa trong tố tụng hình sự.

- Bảo đảm quyền tham gia tố tụng hình sự của các tổ chức xã hội và công dân.

- Bảo đảm quyền bình đẳng của mọi công dân trước pháp luật.

- Không ai có thể bị coi là có tội nếu chưa có bản án kết tội đã có hiệu lực của tòa án.

- Xác định sự thật của vụ án.

- Đảm bảo quyền bào chữa của bị can, bị cáo.

- Bảo đảm quyền bình đẳng trước toà án.

- Thẩm phán và hội thẩm xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật.

- Sự phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng.

Giải quyết một vụ án hình sự:

Khởi tố vụ án hình sự

Điều tra vụ án hình sự

Khởi tố bị can

Hỏi cung bị can

Bắt người

Tạm giữ

Tạm giam

Cấm đi khỏi nơi cư trú

Bảo lãnh

Đặt tiền hoặc tài sản có giá trị để bảo đảm

Quyết định truy tố

Xét xử sơ thẩm

Xét xử phúc thẩm

Thi hành bản án, quyết định của Tòa án

Luật Hành chính là tổng hợp các quy phạm pháp luật do nhà nước ban hành điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong:

Quá trình hoạt động quản lý hành chính của các cơ quan hành chính nhà nước,

Quá trình các cơ quan nhà nước xây dựng và ổn định chế độ công tác nội bộ của mình,

Quá trình các cá nhân, tổ chức thực hiện hoạt động quản lý hành chính đối với các vấn đề cụ thể do pháp luật quy định

Các quan hệ này có thể chia thành ba nhóm:

Nhóm 1 : là những quan hệ xã hội phát sinh trong hoạt động quản lý nhà nước của các cơ quan hành chính nhà nước (quan hệ trên – dưới theo HT dọc, thẩm quyền chung – chuyên môn),

Nhóm 2 : Là những quan hệ có tính chất quản lý, hình thành trong quá trình các cơ quan nhà nước xây dựng, củng cố tổ chức bộ máy và chế độ công tác nội bộ của cơ quan;

Nhóm 3 : Là những quan hệ quản lý hình thành trong quá trình thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với những vấn đề cụ thể mà pháp luật quy định. Chẳng hạn, mối quan hệ giữa nhân viên cảnh sát giao thông với người vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông.

Các chế định cơ bản của Luật Hành chính:

Chế định về cán bộ, công chức

Chế định về trách nhiệm hành chính trong Luật Hành chính

Tố tụng hành chính

1. CÁN BỘ CÔNG CHỨC

Luật Cán bộ, công chức do Quốc hội ban hành vào ngày 13 tháng 11 năm 2008, có hiệu lực thực hiện từ ngày 01 tháng 01 năm 2010

Khái niệm cán bộ được hiểu là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, ở cấp tỉnh, ở cấp huyện, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước.

Công chức được hiểu là công dân VN, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng CSVN, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước.

Cán bộ cấp xã được hiểu là công dân Việt Nam, được bầu cử giữ chức vụ theo nhiệm kỳ trong Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy, người đứng đầu tổ chức chính trị - xã hội;

Công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước.

Các hình thức kỷ luật đối với cán bộ, công chức

Cán bộ vi phạm quy định của Luật cán bộ, công chức và các quy định khác của pháp luật có liên quan thì tuỳ theo tính chất, mức độ vi phạm phải chịu một trong những hình thức kỷ luật sau :

- Khiển trách

- Cảnh cáo

- Cách chức : Biện pháp kỷ luật này chỉ áp dụng đối với cán bộ được phê chuẩn giữ chức vụ theo nhiệm kỳ

- Bãi nhiệm.

Cán bộ phạm tội bị Tòa án kết án và bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật thì đương nhiên thôi giữ chức vụ do bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm. Trường hợp bị Tòa án phạt tù mà không được hưởng án treo thì đương nhiên bị thôi việc.

2. TRÁCH NHIỆM HÀNH CHÍNH

Trách nhiệm hành chính: là những biện pháp cưỡng chế nhà nước do cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc nhà chức trách được nhà nước trao quyền áp dụng đối với cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính.

Biện pháp xử phạt hành chính gồm có :

+ Các biện pháp xử phạt chính : là các biện pháp xử phạt tồn tại độc lập. Đối với mỗi vi phạm hành chính thì chủ thể vi phạm chỉ chịu một trong các biện pháp xử phạt chính sau :

- Cảnh cáo : được áp dụng đối với cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính nhỏ, lần đầu, có tình tiết giảm nhẹ hoặc đối với mọi hành vi vi phạm hành chính do người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thực hiện. Cảnh cáo được quyết định bằng văn bản.

- Phạt tiền : Mức phạt tiền trong xử phạt vi phạm hành chính tối thiểu là 10.000 và tối đa là 500 triệu đồng.

+ Các biện pháp phạt bổ sung : Tùy theo tính chất và mức độ vi phạm của chủ thể vi phạm, nhà nước có thể áp dụng một hoặc các hình thức xử phạt bổ sung như tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề; tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính.

+ Các biện pháp khắc phục hậu quả : Ngoài các hình thức xử phạt chính và xử phạt bổ sung theo quy định, chủ thể vi phạm hành chính còn có thể bị áp dụng một hoặc nhiều biện pháp khắc phục hậu quả sau :

Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu đã bị thay đổi do vi phạm hành chính gây ra hoặc buộc tháo dỡ công trình xây dựng trái phép.

Buộc thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường, lây lan dịch bệnh do vi phạm hành chính gây ra.

Buộc đưa ra khỏi lãnh thổ Việt Nam hoặc buộc tái xuất hàng hoá, vật phẩm, phương tiện.

Buộc tiêu huỷ vật phẩm gây hại cho sức khỏe con người, vật nuôi và cây trồng, văn hoá phẩm độc hại.

3.TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH

Tố tụng hành chính là tổng hợp các quy phạm pháp luật do nhà nước ban hành để điều chỉnh mối quan hệ tố tụng giữa Tòa án với các bên tham gia vào quá trình giải quyết một vụ án hành chính

Các giai đoạn xét xử của tố tụng hành chính:

Khởi kiện và thụ lý vụ án

Chuẩn bị xét xử

Đưa vụ án ra xét xử.

Tạm đình chỉ việc giải quyết vụ án.

Đình chỉ việc giải quyết vụ án.

Xét xử sơ thẩm

Xét xử phúc thẩm

PHAÙP LUAÄT ÑAÏI CÖÔNGdulieu.tailieuhoctap.vn/books/giao-duc-dai-cuong/... · Nếu giả...

Documents

Transcript of PHAÙP LUAÄT ÑAÏI CÖÔNGdulieu.tailieuhoctap.vn/books/giao-duc-dai-cuong/... · Nếu giả...