Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software LAZAR LAGIN · 2013. 10. 11. · Truyện thiếu...

LAZAR LAGIN

Truyện thiếu nhi song ngữ Anh-Việt

NĂM 2013

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Softwarehttp://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

LAZAR LAGIN

Biligual children’s book

2013


TÁC GIẢ CUỐN “ÔNG GIÀ KHỐT TA BÍT”

viết bằng tiếng Nga

Lazar Yosifovych Lagin Lazar Lagin là bút danh của Lazar Iosifovich Ginzburg. Ông là một nhà văn, nhà thơ, nhà biên kịch hoạt hình nổi tiếng, được đánh giá là một đại diện hàng đầu của văn học trào phúng và văn học thiếu nhi Liên Xô. Sinh: 04 tháng Mười hai, 1903, Vitebsk, Belarus Mất: 04 tháng Sáu, 1979, Moskva, Nga

DỊCH GIẢ CUỐN “ÔNG GIÀ KHỐT TA BÍT”

từ tiếng Nga ra tiếng Việt

Minh Đăng Khánh Minh Đăng Khánh, bút danh của Trần Đăng Thái, sinh năm 1941 tại thành phố Vinh. Bản dịch tác phẩm Ông già Khốt ta bít (tác giả: L. Laghin) được NXB Măng Non (tiền thân của NXB Trẻ TP.HCM) năm 1984, NXB Thuận Hóa (Huế) năm 1985, NXB Cầu Vồng (Matxcơva) hợp tác với NXB Kim Đồng tái bản năm 1990 và NXB Văn Học năm 2012. Ông mất ngày 10 tháng bảy, 2011, thọ 71 tuổi.

DỊCH GIẢ CUỐN “ÔNG GIÀ KHỐT TA BÍT”

từ tiếng Nga ra tiếng Anh (chưa tìm thấy tư liệu cá nhân Fainna Solasko)


LỜI NGƯỜI BIÊN TẬP

Hiện nay, nhiều học sinh Việt Nam học ngoại ngữ chính là tiếng Anh, thậm chí bắt đầu từ lớp 1. Truyện “Ông già Khốt ta bít” do nhà văn Liên Xô viết cách đây đã lâu là dành cho các cháu thiếu nhi, dựa trên cơ sở cuốn truyện nổi tiếng thế giới “Nghìn lẻ một đêm” mà phóng tác ra một truyện xảy ra tại Nga, trước kia thuộc Liên bang Xô viết, gọi tắt là Liên Xô.

Thế hệ thiếu nhi kể cả người lớn ở phía Bắc vĩ tuyến 17 trước năm 1975 khá quen thuộc với truyện “Ông già Khốt ta bít” của nhà văn Laghin đã được dịch ra tiếng Việt từ nguyên bản tiếng Nga. Truyện này còn được dựng thành phim và được chiếu rộng rãi, thu hút sự thích thú và ngưỡng mộ của bao nhiêu người nhất là các cháu thiếu nhi ở miền Bắc khi đó.

Thế hệ thiếu nhi cả nước hiện nay không biết đến ông già Khốt ta bít nhiều như xưa mặc dù các nhà xuất bản đã in và phát hành trở lại trong cả nước như Măng Non (tiền thân của nhà xuất bản Trẻ TP.HCM năm 1984), Thuận Hóa (Huế) năm 1985, Cầu Vồng (Matxcơva) hợp tác với NXB Kim Đồng tái bản năm 1990 và gần đây nhất là nhà xuất bản Văn học năm 2012. Tư năm 2009 đến 2013, tôi người biên tập cuốn này có viết, in và phát hành chủ yếu ở các tỉnh miền Nam các cuốn “Ông già Khốt ta bít đến Việt Nam” năm 2009, “Ông già Khốt ta bít trở lại Việt Nam” năm 2010, “Ông già Khốt ta bít cùng cậu Vôn ca sang thăm Việt Nam” năm 2011, ba cuốn này do nhà xuất bản Văn Nghệ cấp phép và “Những chú chim phóng sinh” năm 2013 do nhà xuất bản Hội nhà văn cấp phép. Tôi, tác giả bốn cuốn truyện ngắn ấy nói về “Ông già Khốt ta bít” nghĩ rằng nếu bạn nào đã từng đọc cuốn truyện dịch “Ông già Khốt ta bít” từ bản gốc tiếng Nga của L. Laghin nếu tiếp tục đọc các cuốn truyện ngắn nói về ông già Khốt ta bít của tôi chắc chắn sẽ thấy thêm nhiều điều thú vị mà ông già Khốt ta bít đã đem lại cho chúng ta, những thiếu nhi và người lớn đã từng là thiếu nhi của Việt Nam. Cũng nhằm mục đích giới thiệu tác phẩm gạo cội của nhà văn quá cố Laghin qua cuốn song ngữ, tôi đã mạo muội đưa cuốn truyện đã dịch từ tiếng Nga sang tiếng Anh của nhà văn Fainna Solasko và dịch từ tiếng Nga ra tiếng Việt của nhà văn Minh Đăng Khánh. Do muốn theo sát tiếng Anh nên bản dịch ra tiếng Việt được tôi phỏng tác (xin lỗi gia đình dịch giả MĐK) và bỏ những đoạn tiếng Việt mà Fainna Solasko đã bỏ trong bản tiếng Anh do nội dung có tính chất kỳ thị chứ không hoàn toàn theo nguyên bản dịch gốc của Minh Đăng Khánh. Tôi đang có kế hoạch gộp bốn cuốn truyện ngắn nói về ông già Khốt ta bít thành một tập dày lấy tên là “Những mẩu chuyện về ông già Khốt ta bít tại Việt Nam”. Các bạn nhỏ hãy chờ xem nhé !

NGUYỄN VĂN LÂN


Старик Хоттабыч (Старый джин Хоттабыч) Лазарь Лагин

The Old Genie Hottabych Translated from the Russian by Fainna Solasko The amusing and fascinating children’s book is often called the Russian “Thousand and One Nights” Who is the Old Genie Hottabych? This is what the author has to say of him. “In one of Scheherezade’s tales I red of the Fisherman who found o cooper vessel in his net. In the vessel was a mighty Genie – a magician whi had been imprisoned in the bottle for nearly two thousand years. The Genie had sworn to make the one who freed him rich, powerful and happy. “But what if such a Genie suddenly came to life in the Soviet Union, in Moscow? I tried to imagine what would have happened if a very ordinary Russian boy had freed hom from the vessel. “And imagine, I suddenly discovered that a schoolboy named Volka Kostylkov, the very same Volka who used to live on Three Ponds Street, you know, the best diver at summer camp last year...On second thought, I believe we had better begin from the beginning ...” A MOST UNUSUAL MORNING At 7:32 a.m. a merry sun-spot slipped through a hole in the curtain and settled on the nose of Volka Kostylkov, a 6th-grade pupil. Volka sneezed and woke up. Just then, he heard his mother say in the next room: "Don't rush, Alyosha. Let the child sleep a bit longer, he has an exam today." Volka winced. When, oh when, would his mother stop calling him a child?

Старик Хоттабыч (Старый джин Хоттабыч) Лазарь Лагин

Ông già Khốt ta bít Dịch từ tiếng Nga sang tiếng Việt : Minh Đăng Khánh Cuốn sách thiếu nhi vui và hấp dẫn được người Nga thường gọi là "Nghìn lẻ một đêm" . Ông già Khốttabít là ai? Đây là những gì tác giả đã nói về ông: "Trong những chuyện kể của Scheherezade tôi đã đọc Người đánh cá, người này đã tìm thấy một chiếc bình đồng trong lưới của mình. Trong bình có một vị thần hùng mạnh - một nhà ảo thuật đã bị giam giữ gần hai ngàn năm. Vị thần đã thề sẽ làm cho người nào giải thoát được ông sẽ trở nên giàu có, mạnh mẽ và hạnh phúc. ”Nhưng nếu một vị thần như thế đột nhiên đến sống ở Liên Xô, tại Moscow thì sao? Tôi cố tưởng tượng những gì sẽ xảy ra nếu một em bé Nga rất bình thường đã giải thoát ông ta khỏi bình. "Và hãy tưởng tượng, tôi đột nhiên phát hiện ra rằng một cậu học sinh tên là Volka Kostylkov, cái tên Volka rất giống người đã từng sống trên đường Ba Ao, các bạn biết đấy, chính là chú bé lặn tốt nhất ở trại hè năm ngoái .... Nhưng tốt hơn hết, các bạn hãy để cho tôi kể lại mọi chuyện theo thú tự..... " BUỔI SÁNG BẤT THƯỜNG Bảy giờ ba mươi phút sáng, một tia nắng rực rỡ chui qua cái lỗ nhỏ xíu ở tấm mành và rọi vào đúng mũi cậu học sinh lớp 6 Vônca Côxtưncốp. Vônca hắt xì hơi và thức dậy. Đúng lúc ấy, hắn nghe tiếng nói của mẹ từ buồng gần bên: “Chẳng cần gì phải vội, anh Aliôsa ạ. Cứ để cho cu con ngủ thêm chút nữa đã. Hôm nay, con nó phải đi thi đấy.” Vônca nhăn mặt. Đến bao giờ mẹ mới thôi gọi nó là “cu con” đây


2

"Nonsense!" he could hear his father answer. "The boy's nearly thirteen. He might as well get up and help us pack. Before you know it, this child of yours will be using a razor." How could he have forgotten about the packing! Volka threw off the blankets and dressed hurriedly. How could he ever have forgotten such a day! This was the day the Kostylkov family was moving to a different apartment in a new six-storey house. Most of their belongings had been packed the night before. Mother and Grandma had packed the dishes in a little tin tub that once, very long ago, they had bathed Volka in. His father had rolled up his sleeves and, with a mouthful of nails, just like a shoemaker, had spent the evening hammering down the lids on crates of books. Then they had all argued as to the best place to put the things so as to have them handy when the truck arrived in the morning. Then they had their tea on an uncovered table-as on a march. Then they decided their heads would be clearer after a good night's sleep and they all went to bed. In a word, there was just no explaining how he could have ever forgotten that this was the morning they, were moving to a new apartment. The movers barged in before breakfast was quite over. The first thing they did was to open wide both halves of the door and ask in loud voices, "Well, can we begin?" "Yes, please do," both Mother and Grandma answered and began to bustle about. Volka marched downstairs, solemnly carrying the sofa pillows to the waiting truck. "Are you moving?" a boy from next door asked. "Yes," Volka answered indifferently, as though he was used to moving from one apartment to another every week and there was nothing very special about it. The janitor, Stepanych, walked over, slowly rolled a cigarette and began an unhurried conversation as one grown-up talk to another. The boy felt dizzy with pride and happiness. He gathered his courage and invited Stepanych to visit them at their new home. The janitor said, "With pleasure."

“Em nói vớ vẩn gì thế?” hắn có thể nghe bố trả lời “Chàng trai của chúng ta sắp 13 tuổi rồi. Cứ để cho con nó dậy và giúp thu xếp đồ đạc. Con nó sắp dùng dao cạo râu rồi mà em vẫn cứ “cu con”. Thu xếp đồ đạc! Làm sao Vônca lại có thể quên bẵng mất chuyện đó nhỉ! Vônca liền tung chăn và vội vã mặc quần dài. Làm sao lại có thể quên được một cái ngày như thế! Hôm nay, gia đình Côxtưncốp dọn đến căn nhà mới ở một ngôi nhà 5 tầng mới xây. Ngay từ hôm trước, gần như tất cả đồ đạc đã được đóng gói, chằng buộc. Mẹ và bà nội đã xếp bát đĩa vào cái chậu tắm mà xưa kia họ đã từng tắm cho bé Vônca. Còn bố, sau khi xắn tay áo và ngậm đầy một mồm đinh như ông thợ giày, đã đóng chặt những thùng đựng sách. Sau đó, cả nhà bàn xem nên chất đồ đạc ở đâu để sáng mai đưa ra xe cho tiện. Rồi mọi người uống trà theo kiểu dã chiến, bên chiếc bàn không trải khăn. Cuối cùng, họ quyết định rằng buổi sáng sẽ sáng suốt hơn buổi tối và đi ngủ. Nói tóm lại, không tài nào hiểu nổi làm sao Vônca lại có thể quên mất chuyện sáng hôm nay sẽ dọn đến căn nhà mới... Chưa kịp uống xong nước trà thì các bác công nhân khuân vác đã bước thình thịch vào. Việc đầu tiên là họ mở toang cả hai cánh cửa và với giọng oang oang hỏi “ Có thể bắt đầu được chưa? “ “ Xin cứ việc! “ Mẹ và bà cùng trả lời một lúc rồi cuống cả lên. Vônca thận trọng khuân cái gối dài và cái tựa lưng ở đivăng ra chiếc xe tải 3 tấn có mui đang đậu ngoài đường. “Nhà cậu dọn đi à? “ một chú bé hàng xóm hỏi Vônca. “Dọn quá đi chứ!” Vônca khinh khỉnh trả lời, làm ra vẻ như tuần nào nó cũng dọn nhà và đối với nó chuyện đó chẳng có gì là lạ cả. Bác quét sân Xtêpanứt bước đến gần, trầm ngâm vấn một điếu thuốc và bác bắt chuyện nghiêm chỉnh với Vônca như với một người ngang hàng. Chú bé hơi choáng váng vì kiêu hãnh và sung sướng. Nó thu hết can đảm và mời bác Xtêpanứt đến thăm nhà mới của mình. Bác quét sân nói: “Tôi rất lấy làm vui lòng”.


3

A serious, important, man-to-man conversation was beginning, when all at once Volka's mother's voice came through the open window: "Volka! Volka! Where can that awful child be?" Volka raced up to the strangely large and empty apartment in which shreds of old newspapers and old medicine bottles were lying forlornly about the floor. "At last!" his mother said. "Take your precious aquarium and get right into the truck. I want you to sit on the sofa and hold the aquarium on your lap. There's no other place for it. But be sure the water doesn't splash on the sofa." It's really strange, the way parents worry when they're moving to a new apartment. THE STRANGE VESSEL Well, the truck finally choked exhaustedly and stopped at the attractive entrance of Volka's new house. The movers quickly carried everything upstairs and soon were gone. Volka's father opened a few crates and said, "We'll do the rest in the evening." Then he left for the factory. Mother and Grandma began unpacking the pots and pans, while Volka decided to run down to the river nearby. His father had warned him not to go swimming without him, because the river was very deep, but Volka soon found an excuse: "I have to go in for a dip to clear my head. How can I take an exam with a fuzzy brain!" It's wonderful, the way Volka was always able to think of an excuse when he was about to do something he was not allowed to do. How convenient it is to have a river near your house! Volka told his mother he'd go sit on the bank and study his geography. And he really and truly intended to spend about ten minutes leafing through the text-book. However, he got undressed and jumped into the water the minute he reached the river. It was still early, and there was not a soul on the bank. This had its

Nói tóm lại, cuộc nói chuyện nghiêm chỉnh và tốt đẹp giữa hai người đàn ông đang tiếp diễn thì từ trong căn nhà bỗng vang lên tiếng gọi của mẹ: “Vônca! Vônca! Thằng cu con khó chịu ấy đã biến đâu mất rồi?” Vônca chạy vội vào căn nhà trống rỗng, rộng rãi một cách lạ thường, trong đó nằm bừa bộn trợ trọi những mảnh báo cũ và những chai đựng thuốc trống không. “Có thế chứ!” mẹ nói “Con bê cái bể nuôi cá trứ danh của con đi và trèo ngay lên xe. Con sẽ ngồi ở chiếc đivăng trên ấy và ôm lấy cái bể. Chẳng còn chỗ nào mà để cái bể ấy cả. Nhưng coi chừng, đừng để nước sánh ra đivăng đấy nhé!” Chẳng hiểu tại sao bố mẹ lại cứ cuống lên như thế lúc dọn đến nhà mới CÁI BÌNH BÍ MẬT Thế rồi chiếc xe tải, xịt khói và thở phì phò mệt mỏi, đã đỗ lại trước cổng khu nhà mới của Vônca. Mấy bác công nhân nhanh chóng chuyển đồ đạc vào nhà, rồi lên xe đi. Sau khi mở một cách vất vả những thùng đựng, bố nói “Những thứ còn lại, sẽ xếp đặt nốt khi đi làm về”. Và bố đến nhà máy. Mẹ cùng với bà bắt đầu lấy nồi niêu bát đĩa ra, còn Vônca thì quyết định chạy ra sông một lát. Quả là bố đã cấm Vônca không được ra sông tắm mà không có bố đi cùng vì sông ở đây rất sâu, nhưng Vônca đã nhanh chóng tìm được cách bào chữa cho mình “Ta cần phải đi tắm để cho đầu óc được thảnh thơi. Làm sao ta lại có thể đi thi với cái đầu óc bí rì rì được! ” Thật là lạ, bao giờ Vônca cũng biết nghĩ ra cách bào chữa khi cu cậu định làm những việc bị cấm đoán! ... Có một con sông ở gần nhà quả là hết sức tiện lợi. Vônca nói với mẹ rằng nó đi ra bờ sông để học bài địa lý. Và quả thực nó đã định lật các trang sách giáo khoa chừng mươi phút. Nhưng lúc chạy đến bờ sông, không chậm một phút, hắn cởi quần áo và lao xuống nước. Trên bờ không có một bóng người. Điều này vừa hay lại vừa dở. Hay vì chẳng ai có thể ngăn cản Vônca tha hồ vùng vẫy. Dở là vì không ai có dịp thích thú xem nó bơi đẹp,


4

good and bad points. It was nice, because no one could stop him from swimming as much as he liked. It was bad, because there was no one to admire what a good swimmer and especially what an extraordinary diver he was. Volka swam and dived until he became blue. Finally, he realized he had had enough. He was ready to climb out when he suddenly changed his mind and decided to dive into the clear water one last time. As he was about to come up for air, his hand hit a long hard object on the bottom. He grabbed it and surfaced near the shore, holding a strange-looking slippery, moss-covered clay vessel. It resembled an ancient type of Greek vase called an amphora. The neck was sealed tightly with a green substance and what looked like a seal was imprinted on top. Volka weighed the vessel in his hand. It was very heavy. He caught his breath. A treasure! An ancient treasure of great scientific value! How wonderful! He dressed quickly and dashed home to open it in the privacy of his room. As he ran along, he could visualize the notice which would certainly appear in all the papers the next morning. He even thought of a heading: "A Pioneer Aids Science." "Yesterday, a pioneer named Vladimir Kostylkov came to his district militia station and handed the officer on duty a treasure consisting of antique gold objects which he found on the bottom of the river, in a very deep place. The treasure has been handed over to the Historical Museum. According to reliable sources, Vladimir Kostylkov is an excellent diver." Volka slipped by the kitchen, where his mother was cooking dinner. He dashed into his room, nearly breaking his leg as he stumbled on a chandelier lying on the floor. It was Grandma's famous chandelier. Very long ago, before the Revolution, his deceased grandfather had converted it from a hanging oil lamp. Grandma would not part with it for anything in the world,

nhẹ nhàng ra sao và đặc biệt nó lặn giỏi như thế nào. Vônca bơi và lặn cho đến khi mệt lả. Bấy giờ, nó cho rằng thế là đủ. Đã trèo hẳn lên bờ rồi, nhưng chợt nghĩ lại và quyết định lặn thêm một lần nữa, xuống chỗ nước trong veo mát rượi, ánh nắng ban trưa rực rỡ rọi tới tận đáy. Đúng vào lúc Vônca đã tính ngoi lên mặt nước, tay nó bỗng chạm phải một vật gì đó thuồng thuồng ở dưới đáy sông. Vônca vớ luôn vật ấy và ngoi lên ở ngay cạnh bờ. Trong tay nó là một cái bình gốm phủ rêu nhầy nhụa, hình thù nom rất lạ. Có lẽ Vônca đã mò được một cái bình cổ. Miệng bình được trám chặt bằng một chất nhựa màu xanh lá cây, trên đó có đóng một cái gì trông tựa như dấu ấn. Vônca ước lượng sức nặng của cái bình. Cái bình khá nặng, và Vônca đứng ngây người. Một kho báu! Một kho báu chứa những vật cổ xưa có ý nghĩa lớn lao về mặt khoa học!... Tuyệt quá! Mặc vội quần áo, Vônca lao nhanh về nhà để mở bình ra ở một cái xó vắng vẻ. Trên đuờng chạy về nhà, trong đầu Vônca đã kịp hình thành một cái tin sáng mai nhất định sẽ xuất hiện trên tất cả các báo. Thậm chí, nó còn nghĩ cho cái tin đó một đầu đề: “Em thiếu niên tiền phong giúp ích cho khoa học”. Nội dung tin đó như sau: “Hôm qua, em thiếu niên tiền phong Vlađimia Côxtưncốp đã đến đồn cảnh sát N. và trao cho người trực ban một kho báu gồm những vật hiếm cổ xưa bằng vàng mà em đã tìm thấy dưới đáy sông, tại một nơi rất sâu. Kho báu đã được các đồng chí cảnh sát chuyển cho Viện Bảo tàng Lịch sử. Theo những nguồn tin đáng tin cậy, Vlađimia Côxtưncốp là một tay lặn tài ba”. Lén qua nhà bếp, nơi mẹ dang chuẩn bị bữa ăn trưa, Vônca lao vào phòng nhanh đến nỗi suýt nữa thì gãy cả chân: nó vấp phải cây đèn chùm chưa kịp treo lên. Đó là cây đèn chùm trứ danh của bà. Xưa kia, từ hồi trước cách mạng, ông nội quá cố đã tự tay sửa chiếc đèn dầu thành cây đèn chùm. Đó là vật kỷ niệm của ông mà


5

because it was a treasured memory of Grandfather. Since it was not elegant enough to be hung in the dining room, they decided to hang it in Volka's room. That is why a huge iron hook had been screwed into the ceiling. Volka rubbed his sore knee, locked the door, took his penknife from his pocket and, trembling from excitement, scraped the seal off the bottle. The room immediately filled with choking black smoke, while a noiseless explosion of great force threw him up to the ceiling, where he remained suspended from the hook by the seat of his pants. THE OLD GENIE While Volka was swaying back and forth on the hook, trying to understand what had happened, the smoke began to clear. Suddenly, he realized there was someone else in the room besides himself. It was a skinny, sunburnt old man with a beard down to his waist and dressed in an elegant turban, a white coat of fine wool richly embroidered in silver and gold, gleaming white silk puffed trousers and petal pink morocco slippers with upturned toes. "Hachoo!" the old man sneezed loudly and prostrated himself. "I greet you, 0 Wonderful and Wise Youth!" Volka shut his eyes tight and then opened them again. No, he was not seeing things. The amazing old man was still there. Kneeling and rubbing his hands, he stared at the furnishings of Volka's room with lively, shrewd eyes, as if it were all goodness-knows what sort of a miracle. "Where did you come from?" Volka inquired cautiously, swaying back and forth under the ceiling like a pendulum. "Are you... from an amateur troupe?" "Oh, no, my young lord," the old man replied grandly, though he remained in the same uncomfortable pose and continued to sneeze. "I am not from the strange country of Anamateur Troupe you mentioned. I come from this most

không bao giờ bà rời xa nó. Vì treo nó ở phòng ăn không được đẹp lắm nên mới dự định treo nó ở chính cái phòng mà Vônca vừa lẻn vào. Một cái móc sắt to tiếng đã được đóng trên trần để treo cây đèn chùm đó. Vừa xoa chỗ đầu gối bị bầm, Vônca vừa khóa trái cửa lại. Sau đó, nó móc trong túi ra một con dao nhíp và run run vì hồi hộp, nó cạy cái dấu ấn ở miệng bình. Đúng lúc ấy, cả căn phòng bỗng mịt mù khói đen hăng hắc, rồi một cái gì đó tựa một vụ nổ không phát ra tiếng đã hất tung Vônca lên trần nhà và nó bị mắc quần vào đúng cái móc định dùng để treo cây đèn chùm của bà nội. ÔNG THẦN GIÀ Trong lúc Vônca đu đưa trên cái móc, cố tìm hiểu xem chuyện gì đã xảy ra, thì đám khói tan đi đôi chút và Vônca bỗng phát hiện rằng ở trong phòng, ngoài nó ra, còn một người nữa. Đó là một ông già nhỏ nhắn, gầy nhom, nước da ngăm ngăm, râu dài đến tận thắt lưng, đầu đội khăn xếp rất đẹp, mặc chiếc áo dài len mỏng màu trắng (trên áo có thêu những đường chỉ bằng vàng, bằng bạc rất sang trọng) và chiếc quần lụa ống rộng trắng tinh, đi đôi giày da dê thuộc màu hồng nhạt có mũi vểnh cao. “Hắt xì!” ông già hắt hơi đến váng óc và phủ phục “Xin chào cậu, hỡi cậu thiếu niên xinh đẹp và thông minh! “ Vônca nheo mắt rồi lại mở mắt ra: không, ông già lạ lùng ấy quả thật không phải do Vônca tưởng tượng ra. Đấy, ông ta vẫn còn quỳ, vừa xoa xoa hai bàn tay khô khốc, vừa trố cặp mắt thông minh và tinh anh, không phải của một người già, để nhìn các thứ đồ đạc trong phòng của Vônca, dường như đấy là những thứ kỳ quan nào đó. “Ông từ đâu đến vậy?” Vônca thận trọng hỏi, nó vẫn đu đưa chậm chạp ở tít trần nhà như một con lắc “Ông... ông ở nhóm nghệ thuật nghiệp dư đến phải không ạ? “ “Ồ không, hỡi ông chủ trẻ tuổi của ta!” ông già trả lời một cách cầu kỳ, vẫn tiếp tục quỳ ở cái tư thế bất tiện và hắt hơi dữ dội “Ta không phải ở nước Nghệ thuật nghiệp dư” mà cậu nói tới. Ta


6

horrible vessel." With these words he scrambled to his feet and began jumping on the vessel, from which a wisp of smoke was still curling upward, until there was nothing left but a small pile of clay chips. Then, with a sound like tinkling crystalware, he yanked a hair from his beard and tore it in two. The bits of clay flared up with a weird green flame until soon there was not a trace of them left on the floor. Still, Volka was dubious. You must agree, it's not easy to accept the fact that a live person can crawl out of a vessel no bigger than a decanter. "Well, I don't know..." Volka stammered. "The vessel was so small, and you're so big compared to it." "You don't believe me, 0 despicable one?!" the old man shouted angrily, but immediately calmed down; once again he fell to his knees, hitting the floor with his forehead so strongly that the water shook in the aquarium and the sleepy fish began to dart back and forth anxiously. "Forgive me, my young saviour, but I am not used to having my words doubted. Know ye, most blessed of all young men, that I am none other than the mighty Genie Hassan Abdurrakhman ibn Hottab-that is, the son of Hottab, famed in all four corners of the world." All this was so interesting it made Volka forget he was hanging under the ceiling on a chandelier hook. "A 'gin-e'? Isn't that some kind of a drink?" "I am not a drink, 0 inquisitive youth!" the old man flared up again, then took himself in hand once more and calmed down. "I am not a beverage, but a mighty, unconquerable spirit. There is no magic in the world which I cannot do, and my name, as I have already had the pleasure of conveying to your great and extremely respected attention, is Hassan Abdurrakhman ibn Hottab, or, as you would say in Russian, Hassan Abdurrakhman Hottabovytch. If you mention it to the first Ifrit or Genie you meet, you'll see him tremble, and his mouth will go dry from fear," the old man continued boastfully. "My story- hachoo!- is strange, indeed. And if it were

chui ra từ chính cái bình đáng nguyền rủa này!.” Nói chưa dứt lời, ông già đứng phắt dậy, lao ngay đến cái bình đang nằm lăn lóc ở gần đó và vẫn bốc ra một làn khói nhỏ, rồi ông ta giận dữ, giẫm đạp nó cho tới lúc nó biến thành một lớp mảnh vụn phẳng lỳ. Sau đó, ông già rứt một sợi râu kêu đánh “tưng”, ngắt sợi râu ấy ra, thế là những mảnh bình bùng lên một ngọn lửa xanh kỳ lạ. Chỉ trong khoảnh khắc, chỗ mảnh vụn đó đã cháy sạch, không để lại chút dấu vết nào. Nhưng Vônca vẫn còn nghi ngờ. “Làm sao lại có chuyện ấy được?..” nó kéo dài giọng “Cái bình bé thế kia, còn ông thì... khá lớn.” “Mày không tin hả, hỡi cái thằng đê tiện kia? “ ông già quát lên với vẻ hung dữ, nhưng liền tự chủ được, lại quỳ ngay xuống và đập trán xuống sàn nhà mạnh tới mức nước trong bể nuôi cá sóng sánh rõ rệt và những con cá nhỏ đang ngủ hoảng sợ bơi tới bơi lui. “Xin hãy tha lỗi cho ta, hỡi vị cứu tinh trẻ tuổi của ta, nhưng ta vốn không quen để cho người khác nghi ngờ những gì mà ta nói. Hỡi cậu thiếu niên may mắn nhất trong tất cả các cậu thiếu niên, cậu nên biết rằng ta, không phải ai khác, mà là một vị gin hùng mạnh, tiếng tăm vang lừng khắp thế gian, tên là Hátxan Ápđurắcman ibơnơ Khốttáp, tức là con trai của Khốttáp” Mọi chuyện lý thú đến nỗi Vônca thậm chí quên mất cả việc nó đang bị treo tòong teng ở cái móc đèn trên trần nhà. “Gin? Gin hình như là một thứ rượu phải không ạ? “ “Ta không phải là một thứ rượu, hỡi cậu thiếu niên tò mò kia!” ông già lại nổi nóng, nhưng sực nhớ ra và lại tự chủ được “Ta không phải là một thứ rượu, mà là một vị thần hùng mạnh không hề biết sợ là gì và trên thế gian này không có một phép lạ nào mà ta không làm nổi. Như ta đã hân hạnh báo cho cậu biết, tên ta là Hátxan Ápđurắcman ibơnơ Khốttáp, hay gọi theo kiểu ở nước cậu là Hátxan Ápđurắcman Khốttabôvích. Hãy nói tên ta với bất cứ một lão Ifrít hay một lão gin nào cũng được, cậu sẽ thấy lão ta run lên cầm cập và nước bọt trong mồm lão sẽ khô lại vì sợ hãi” ông già thao thao nói tiếp “Ta đã gặp một chuyện kỳ lạ! “ hắt xì! “Chuyện này đáng ghi


7

written with needles in the corners of the eyes, it would be a good lesson for all those who seek learning. I, most unfortunate Genie that I am, disobeyed Sulayman, son of David (on the twain be peace!)-I, and my brother, Omar Asaf Hottabych. Then Sulayman sent his Vizier Asaf, son of Barakhiya, to seize us, and he brought us back against our will. Sulayman, David's son (on the twain be peace!), ordered two bottles brought to him: a copper one and a clay one. He put me in the clay vessel and my brother Omar Hottabych in the copper one. He sealed both vessels and imprinted the greatest of all names of Allah on them and then ordered his Genies to carry us off and throw my brother into the sea and me into the river, from which you, 0 my blessed saviour- hachoo, hachoo!-have fished me. May your days be prolonged. 0....Begging your pardon, I would be indescribably happy to know your name, most beautiful of all youths." "My name's Volka," our hero replied as he swayed softly to and fro under the ceiling. "And what is your fortunate father's name, may he be blessed for eternity? Tell me the most gentle of all his names, as he is certainly deserving of great love and gratitude for presenting the world with such an outstanding offspring." "His name's Alexei. And his most gentle ... most gentle name is Alyosha." "Then know ye, most deserving of all youths, the star of my heart, Volka ibn Alyosha, that I will henceforth fulfil all your wishes, since you have saved me from the most horrible imprisonment. Hachoo!" "Why do you keep on sneezing so?" Volka asked, as though everything else was quite clear. "The many thousand years I spent in dampness, deprived of the beneficial rays of the sun, in a cold vessel lying on the bottom of a river, have given me, your undeserving servant, a most tiresome running nose. Hachoo! Hachoo! But all this is of no importance at all and unworthy of your most treasured

chép lại để răn dạy người đời. Ta, một ông thần bất hạnh, đã chống lại vua Xalômông con trai của Đavít (cầu chúc cả hai vị đều bình an!), ta và em trai ta là Ôma Iuxúp con trai của Khốttáp cùng chống lại Xalômông. Xalômông liền sai tể tướng của mình là Axáp con trai của Barakhia đến bắt anh em ta. Sau đó, Xalômông con trai của Đavít (cầu chúc cả hai vị đều bình an!) đã ra lệnh mang đến hai cái bình: một cái bằng đồng và một cái bằng gốm. Xalômông đã giam ta vào cái bình gốm, còn em ta thì bị giam vào cái bình đồng. Xalômông đã trám cả hai cái bình và đóng lên chỗ trám dấu ấn có khắc tên Đức Ala, cái tên vĩ đại nhất trong tất cả các tên. Sau đó, Xalômông ra lệnh cho các vị thần mang anh em ta đi và họ ném em ta xuống biển, còn ta thì bị ném xuống con sông mà cậu, hỡi vị cứu tinh may mắn của ta, - hắt xì, hắt xì! - đã vớt ta lên. Cầu chúc cậu sống lâu muôn tuổi, hỡi... Hãy tha lỗi cho ta, sẽ hân hạnh biết bao nếu biết được tên cậu, hỡi cậu thiếu niên đáng yêu nhất!” “Tên cháu là Vônca.” Nhân vật chính của chúng ta trả lời, vẫn tiếp tục đu đưa chậm chạp trên trần nhà. “Còn tên người cha của cậu, cầu chúc ông được may mắn mãi mãi! Hãy nói cho ta biết cái tên trìu mến nhất của ông, bởi vì ông - con người đã hiến cho thế gian người nối dõi rất đáng kính - thực sự xứng đáng với lòng yêu mến và lòng biết ơn to lớn.” “Tên bố cháu là Alếchxây. Còn tên trìu mến... trìu mến nhất của bố cháu là Aliôsa” “Hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa, cậu thiếu niên ưu tú nhất trong tất cả các cậu thiếu niên, ngôi sao của lòng ta, cậu nên biết rằng từ nay trở đi, ta sẽ thực hiện tất cả những gì cậu ra lệnh cho ta, bởi vì cậu đã cứu ta khỏi nơi giam cầm khủng khiếp... Hắt xì! “Tại sao ông lại hắt hơi suốt thế? “ Vônca hỏi, làm như mọi thứ khác nó đã biết tỏng cả rồi. “Mấy nghìn năm bị giam cầm ở nơi ẩm ưót, trong cái bình lạnh lẽo nằm dưới nước sâu, không hề có ánh mặt trời ấm áp, đã làm cho ta, kẻ đầy tớ không xứng đáng của cậu, mắc cái bệnh sổ mũi khủng khiếp này. Hắt xì! Hắt xì!... Nhưng đó chỉ là chuyện hết


8

attention. Order me as you wish, 0 young master!" Hassan Abdurrakhman ibn Hottab concluded heatedly with his head raised, but still kneeling. "First of all, won't you please rise," Volka said. "Your every word is my command," the old man replied obediently and rose. "I await your further orders." "And now," Volka mumbled uncertainly, "if it's not too much trouble ... would you be kind enough ... of course, if it's not too much trouble....What I mean is, I'd really like to be back on the floor again." That very moment he found himself standing beside old man Hottabych, as we shall call our new acquaintance for short. The first thing Volka did was to grab the seat of his pants. There was no hole at all. Miracles were beginning to happen. THE GEOGRAPHY EXAMINATION "Order me as you wish!" Hottabych continued, gazing at

Volka devotedly. "Is there anything that grieves you, 0 Volka

ibn Alyosha? Tell me, and I will help you."

"My goodness!" Volka cried, glancing at the clock ticking

away loudly on the table. "I'm late! I'm late for my exam!"

"What are you late for, 0 most treasured Volka ibn Alyosha?"

Hottabych asked in a business-like way. "What does that strange

word 'ex-am' mean?"

"It's the same as a test. I'm late for my test at school."

"Then know ye, 0 Volka, that you do not value my powers

at all," the old man said in a hurt voice. "No, no, and no again!

You will not be late for your exam. Just tell me what your

choice is: to hold up the exam, or to find yourself immediately

at your school gates?"

"To find myself at the gates," Volka replied.

sức vặt vãnh, không đáng được hưởng sự quan tâm vô cùng quý báu của cậu. Hãy sai khiến ta đi, hỡi ông chủ trẻ tuổi!” Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp kết luận với vẻ sốt sắng, ngẩng đầu lên, nhưng vẫn tiếp tục quỳ. “Trước hết, xin ông hãy đứng dậy cho.” Vônca nói. “Lời nói của cậu là mệnh lệnh cho ta!” Ông già nhún nhường trả lời và đứng dậy “Ta chờ đợi những lệnh tiếp theo của cậu.” “Còn bây giờ,” Vônca rụt rè nói “nếu việc này không làm phiền ông lắm thì... xin ông làm ơn... dĩ nhiên, nếu việc này không làm phiền ông lắm... Nói tóm lại, cháu rất muốn ở dưới sàn nhà.” Ngay lúc đó, Vônca đã ở bên dưới, ngay cạnh ông già Khốttabít (từ nay trở đi, chúng ta sẽ gọi người quen mới của chúng ta như vậy cho gọn). Việc đầu tiên của Vônca là sờ ngày cái quần dài. Cái quần lại hoàn toàn lành lặn! Những phép lạ bắt đầu... CUỘC THI MÔN ĐỊA LÝ “Cậu hãy sai khiến ta đi!” Ông Khốttabít nói tiếp và nhìn Vônca bằng cặp mắt trung thành “Cậu có gặp phải tai họa nào không, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa? Hãy nói đi, ta sẽ giúp cậu ” “Thôi chết rồi!” Vônca kêu lên, sau khi liếc nhìn chiếc đồng hồ báo thức đang tích tắc đều đặn trên bàn “Cháu đến thi muộn mất!... “ “Cậu đến muộn cái gì, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa?” Ông Khốttabít hỏi với vẻ sốt sắng “Cậu dùng tiếng “thi” lạ lùng ấy để chỉ việc gì vậy?” “Đó chính là việc thử thách học lực. Cháu phải đến trường để thử thách học lực mà lại bị muộn mất rồi.” “Hỡi cậu Vônca,” Ông già phật ý “Cậu nên biết rằng cậu chưa đánh giá đúng mức khả năng kỳ diệu của ta đấy. Không, không và không! Cậu không đến thi muộn đâu. Cậu chỉ cần nói cậu thích đằng nào hơn: hoãn cuộc thi lại hay có mặt ở cổng trường ngay lập tức?” “Có mặt ở cổng trường ạ! “ Vônca nói.


9

"Nothing could be simpler! You will now find yourself where your young and honourable spirit draws you so impatiently. You will stun your teachers and your comrades with your great knowledge." With the same pleasant tinkling sound the old man once again pulled a hair from his beard; then a second one. "I'm afraid I won't stun them," Volka sighed, quickly changing into his school uniform. "To tell you the truth, I have little chance of getting an 'A' in geography." "In geography?" the old man cried and raised his thin hairy arms triumphantly. "So you're to take an exam in geography?! Then know ye, 0 most wonderful of all wonderful ones, that you are exceptionally lucky, for I know more about geography than any other Genie-I, your devoted Hassan Abdurrakhman ibn Hottab. We shall go to school together, may its foundation and roof be blessed! I'll prompt you invisibly and tell you all the answers. You will become the most famous pupil of your school and of all the schools of your most beautiful city. And if anyone of your teachers does not accord you the greatest praise, he will have to deal with me! Oh, they will be very, very sorry!" Hottabych raged. "I'll turn them into mules that carry water, into homeless curs covered with scabs, into the most horrible and obnoxious toads-that's what I'll do to them! However," he said, calming own as quickly as he had become enraged, "things will not go that far, for everyone, 0 Volka ibn Alyosha, will be astounded by your answers." ' "Thank you, Hassan Hottabych," Volka sighed miserably. "Thank you, but I don't want you to prompt me. We pioneers are against prompting as a matter of principle. We're conducting an organized fight against prompting." Now, how could an old Genie who had spent so many years in prison know such a scholarly term as "a matter of principle"?

“Không có việc gì dễ hơn thế! Ngay bây giờ, cậu sẽ có mặt ở cái nơi mà cậu khát khao đến với cả tâm hồn trẻ trung, cao thượng của mình. Bằng những kiến thức rộng của cậu, cậu sẽ làm cho các thầy cô và các bạn cậu phải kinh ngạc. Ông già lại rứt một sợi râu kêu đánh “tưng”, tiếp đó lại rứt một sợi nữa. “Cháu sợ là cháu chẳng làm ai kinh ngạc đâu.” Vônca thở dài với vẻ biết điều, vội vàng mặc bộ đồng phục học sinh “Xin nói thật cháu chẳng kiếm được điểm “5” về môn địa lý đâu ông ạ” “Môn địa lý ư?” Ông già reo lên và trịnh trọng giơ cao hai cánh tay khẳng khiu “Cậu sắp phải thi môn địa lý à? Hỡi cậu thiếu niên kỳ diệu nhất trong tất cả các thiếu niên kỳ diệu, cậu nên biết rằng cậu gặp may chưa từng thấy, bởi vì ta, Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp, giàu kiến thức về địa lý hơn bất cứ một ông thần nào. Ta sẽ cùng cậu đến trường, cầu chúc nền móng và mái nhà của trường được an toàn! Ta sẽ kín đáo nhắc cho cậu cách trả lời tất cả những câu hỏi mà các giáo viên đặt ra cho cậu, và cậu sẽ nổi tiếng trong các học sinh trường cậu cũng như các học sinh tất cả những trường ở thành phố tráng lệ của cậu. Các giáo viên của cậu cứ thử không cho cậu những điểm cao nhất xem, họ sẽ biết tay ta!” Nói đến đây, ông Khốttabít trở nên dữ tợn “Hừ, lúc bấy giờ họ sẽ rất, rất khốn! Ta sẽ biến họ thành những con lừa chuyên đi chở nước, thành những con chó hoang lở loét đầy mình, thành những con cóc ghê tởm và hèn hạ nhất. Ta sẽ trừng trị họ như thế đấy! Tuy nhiên,” Ông già nguôi giận cũng chóng như khi nổi giận “sự việc sẽ chẳng đến nỗi ấy đâu, bởi vì mọi người sẽ phải khâm phục trước những câu trả lời của cậu, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa” “Cám ơn ông Hátxan Khốttabít!” Vônca thở dài nặng nề “Cám ơn ông, nhưng cháu không cần một lời nhắc bài nào cả. Chúng cháu, những đội viên thiếu niên tiền phong, do tính nguyên tắc, đang chống lại việc nhắc bài. Chúng cháu chống lại việc đó một cách có tổ chức.” Nhưng làm sao một ông thần già nua đã từng bị giam cầm bao nhiêu năm lại biết được cái từ “tính nguyên tắc” cao siêu nọ?


10

However, the sigh his young saviour heaved to accompany his

sad and honourable words convinced Hottabych that Volka ibn

Alyosha needed his help more than ever before.

"Your refusal grieves me," Hottabych said. "After all, no

one will notice me prompting you."

"Ha!" Volka said bitterly. "You don't know what keen ears

our teacher Varvara Stepanovna has."

"You not only upset me, you now offend me, 0 Volka ibn

Alyosha! If Hassan Abdurrakhman ibn Hottab says that no one

will notice, it means no one will notice!"

"Not a single soul?" Volka asked again, just to make sure.

"Not a single soul. The words which I will have the pleasure

of telling you will go straight from my deferential lips to your

greatly respected ears."

"I really don't know what to do, Hassan Hottabych," Volka

said sighing, as though with reluctance. "I really hate to upset

you by refusing. All right, have your own way! Geography isn't

Math or Grammar. I'd never agree to even the tiniest prompt in

those subjects, but since geography isn't really the most

important subject.... Come on, let's hurry!" He looked at

the old man's unusual clothing with a critical eye. "Hm-m-m....

D'you think you could change into something else, Hassan

Hottabych?"

"Don't my garments please your gaze, 0 most noble of

Volkas?" Hottabych asked unhappily.

"Sure they do, they certainly do," Volka answered

diplomatically. "But you're dressed ...if you know what I mean....

Our styles are a little bit different.... Your clothes will attract too

much attention."

Song cái thở dài mà vị cứu tinh trẻ tuổi của ông ta phát ra cùng với câu nói đầy cao thượng đáng buồn ấy đã khiến ông Khốttabít tin chắc rằng việc giúp đỡ của ông cần cho Vônca hơn bất kỳ bất lúc nào. “Ta rất buồn vì cậu đã từ chối,” Ông Khốttabít nói, “ nhưng cậu hãy chú ý đến điều cốt yếu này: không một ai nhận thấy việc ta nhắc bài cho cậu cả.” “Thôi, thôi!” Vônca nhếch mép cười chua chát. “Cô Vacvara Xtêpanốpna rất thính tai, chẳng qua được cô đâu!” “Bây giờ cậu chẳng những làm ta buồn mà còn làm ta bực mình nữa, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa. Nếu Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp nói rằng không ai nhận thấy thì sẽ không có ai nhận thấy cả”. “Không ai cả ư?” Vônca hỏi lại cho chắc. “Không ai cả! Những điều ta được hân hạnh nhắc cho cậu sẽ truyền thẳng từ cái mồm đáng trọng của ta đến cái tai đáng kính của cậu”. “Quả là cháu không biết cháu phải xử sự với ông thế nào đây, ông Hátxan Khốttabít ạ.” Vônca thở dài vờ vĩnh “Cháu rất không muốn làm ông phải buồn về việc cháu từ chối... Thôi đành vậy!.. Cũng may là môn địa lý chứ không phải môn toán và môn tiếng Nga. Về môn toán hoặc môn tiếng Nga thì cháu không đời nào đồng ý để cho ông nhắc bài, dù chỉ nhắc chút xíu thôi. Nhưng môn địa lý dẫu sao cũng chẳng phải là môn quan trọng nhất... Nào, vậy thì ông cháu ta đi nhanh lên!.. Chỉ có điều là..”. Nói đến đây, Vônca đưa mắt nhìn bộ quần áo khác thường của ông già với vẻ phê phán “E.. hèm... Sao ông lại ăn mặc như thế, ông Hátxan Khốttabít?” “Phải chăng quần áo của ta không vừa mắt cậu, hỡi cậu Vônca đáng kính nhất trong tất cả các cậu có tên là Vônca?” Ông Khốttabít phật ý. “Bộ quần áo ấy vừa mắt, hết sức vừa mắt!” Vônca trả lời khéo léo “Nhưng ông ăn mặt... biết nói thế nào nhỉ... Ở nước cháu có mốt quần áo hơi khác... Bộ quần áo của ông sẽ đập vào mắt mọi người”.


11

"But how do respectable, honourable gentlemen of advanced age dress nowadays?" Volka tried to explain what a jacket, trousers and a hat were, but though he tried very hard, he wasn't very successful. He was about to despair, when he suddenly glanced at his grandfather's portrait on the wall. He led Hottabych over to the time-darkened photograph and the old man gazed long at it with curiosity, surprised to see clothing so unlike his own. A moment later, Volka, holding Hottabych's arm, emerged from the house. The old man was magnificent in a new linen suit, an embroidered Ukrainian shirt, and a straw boater. The only things he had refused to change, complaining of three thousand-year-old corns, were his slippers. He remained in his pink slippers with the upturned toes, which, in times gone by, would have probably driven the most stylish young man at the Court of Caliph Harun al Rashid out of his mind with envy. When Volka and a transformed Hottabych approached the entrance of Moscow Secondary School No. 245 the old man looked at himself coyly in the glass door and remained quite pleased with what he saw. The elderly doorman, who was sedately reading his paper, put it aside with pleasure at the sight of Volka and his companion. It was hot and the doorman felt like talking to someone. Skipping several steps at a time, Volka dashed upstairs. The corridors were quiet and empty, a true and sad sign that the examination had begun and that he was late. "And where are you going?" the doorman asked Hottabych good-naturedly as he was about to follow his young friend in. "He's come to see the principal," Volka shouted from the top 'of the stairs. "You won't be able to see him now. He's at an examination. Won't you please come by again later on in the day?" Hottabych frowned angrily.

“Thế bây giờ các bậc trượng phu cao tuổi đáng kính ở nước cậu ăn mặc như thế nào? Vônca thử cắt nghĩa rõ ràng cho ông già biết thế nào là áo véttông, quần tây, nhưng nó có cố gắng đến mấy cũng không thể nào cắt nghĩa dễ hiểu được. Nó đã hoàn toàn bí thì tình cờ nhìn thấy tấm ảnh ông nội treo trên tường. Nó liền dẫn ông Khốttabít đến trước tấm ảnh đã vàng ố vì thời gian. Ông già nhìn tấm ảnh trong chốc lát với vẻ tò mò và băn khoăn không che giấu nổi: ông thấy lạ và ngạc nhiên khi nhìn bộ quần áo không hề giống bộ quần áo của mình. Một phút sau, từ tòa nhà mà gia đình Côxtưncốp bắt đầu ở từ hôm nay, Vônca nắm tay ông Khốttabít bước ra. Ông già rất oách trong bộ comlê mới tinh bằng vải thô, áo sơmi thêu kiểu Ucraina và chiếc mũ cói cứng. Cái duy nhất mà ông không chịu thay là đôi giày. Vin vào cái nốt chai có ở chân đã 3.000 năm nay, ông già vẫn đi đôi giày màu hồng mũi vểnh. Xưa kia, đôi giày này có lẽ là của một người đua đòi theo mốt nhất trong triều đình của quốc vương Harun An Rasít nghĩ ra. Thế rồi Vônca cùng với ông Khốttabít đã cải trang đi gần như chạy đến cổng trường trung học số 245. Ông già soi mình làm dáng trong tấm cửa kính như soi trước gương và lấy làm hài lòng. Bác gác cổng đứng tuổi đang uể oải đọc báo liền mừng rỡ đặt tờ báo qua một bên khi thấy Vônca và ông già cùng đi. Bác cảm thấy nóng nực và muốn trò chuyện. Vônca nhảy một lúc mấy bậc, lao lên cầu thang. Các hành lang lặng lẽ và vắng tanh, một dấu hiệu rõ ràng và đáng buồn về việc cuộc thi đã bắt đầu, và Vônca thế là đã đến muộn. “Còn ông, ông đi đâu?” bác gác cổng hỏi ông Khốttabít toan đi theo cậu bạn trẻ của mình. “Ông cháu cần đến gặp thầy hiệu trưởng ạ!” Vônca kêu lên từ trên cao. “Xin lỗi ông, ông hiệu trưởng đang bận. Giờ này ông ấy đang coi thi. Xin mời ông đến vào gần cuối buổi chiều. Ông Khốttabít cau mày bực bội:


12

"If I be permitted to, 0 respected old man, I would prefer to wait for him here." Then he shouted to Volka, "Hurry to your classroom, 0 Volka ibn Alyosha! I'm certain that you'll astound your teachers and your comrades with your great knowledge!" "Are you his grandfather or something?" the doorman nquired, trying to start up a conversation. Hottabych said nothing. He felt it beneath his dignity to converse with a doorkeeper. "Would you care for a cup of tea?" the doorman continued. "The heat's something terrible today." He poured a full cup of tea and, turning to hand it to the untalkative stranger, he saw to his horror that the old man had disappeared into thin air. Shaken by this impossible occurrence, the doorman gulped down the tea intended for Hottabych, poured himself a second cup, and then a third, and did not stop until there wasn't a drop left. Then he sank into his chair and began to fan himself exhaustedly with his newspaper. All the while, a no less unusual scene was taking place on the second floor, right above the doorman, in the classroom of 6B. The teachers, headed by the principal, Pavel Vasilyevich, sat at a table covered with a heavy cloth used for special occasions. Behind them was the blackboard, hung with various maps. Facing them were rows of solemn pupils. It was so quiet in the room that one could hear a lonely fly buzzing monotonously near the ceiling. If the pupils of 6B were always this quiet, theirs would undoubtedly be the most disciplined class in all of Moscow. It must be noted, however, that the quiet in the classroom was not only due to the hush accompanying any examination, but also to the fact that Volka Kostylkov had been called to the board-and he was not in the room. "Vladimir Kostylkov!" the principal repeated and looked at the quiet children in surprise. It became still more quiet.

“Nếu có thể được, ta ưng đứng đợi ông hiệu trưởng ở đây hơn, hỡi ông già đáng kính!” Sau đó, ông nói lớn với Vônca “Cậu đến ngay lớp mình đi, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa! Ta tin rằng cậu sẽ làm cho các thầy cô, các bạn cậu phải kinh ngạc về những kiến thức của cậu!” “Thưa ông, ông là ông nội của cậu ấy hay là thế nào ạ?” Bác gác cổng cố bắt chuyện. Nhưng ông Khốttabít mím môi im lặng. Ông ta cho rằng trò chuyện với người gác cổng là hạ thấp phẩm giá của mình. “Xin mời ông uống nước!” Bác gác cổng lại nói tiếp “Hôm nay trời nóng quá, phải cẩn thận đấy”. Rót nước trong bình ra một ly đầy, bác gác cổng quay mình để đưa ly nước cho ông già lạ mặt ít nói, nhưng bác hoảng sợ khi thấy ông già đã biến đâu mất, cứ như đã độn thổ vậy! Sửng sốt trước sự việc không thể tưởng tượng nổi, bác gác cổng uống ực một hơi ly nước dành cho ông Khốttabít, rồi lại rót và uống cạn ly nước thứ 2, ly nước thứ 3 và chỉ ngừng uống khi trong bình không còn một giọt nào cả. Bấy giờ, bác mới ngả người vào lưng ghế và phe phẩy tờ báo, người mệt lử. Đúng lúc ấy, ở tầng 2, ngay trên đầu bác gác cổng, tại phòng học lớp 6B đang diễn ra cảnh tượng không kém phần hồi hộp. Các giáo viên đứng đầu là thầy hiệu trưởng Paven Vaxiliêvích ngồi sau chiếc bàn phủ tấm khăn dạ dùng trong dịp lễ, phía trước cái bảng lớn có treo bản đồ địa lý. Ngồi ở các bàn học trước mặt họ là những học sinh chỉnh tề, trịnh trọng. Trong lớp im lặng tới mức chỉ nghe thấy tiếng vo vo đều đều của một con ruồi bay đâu đó ở tít trên trần. Nếu những học sinh lớp 6B bao giờ cũng giữ được im lặng như thế thì đó hẳn phải là một lớp có kỷ luật nhất trong toàn thành phố Mátxcơva. Nhưng cần phải nói thêm rằng sự im lặng trong lớp ấy không phải chỉ do thi cử, mà còn do Vônca vừa được gọi lên bảng, song nó vẫn chưa có mặt trong lớp. “Vlađimia Côxtưncốp!” Thầy hiệu trưởng nhắc lại và đưa cặp mắt băn khoăn nhìn cả lớp đang im phăng phắc. Lớp học lại càng im lặng hơn.


13

Then, suddenly, they heard the loud clatter of running feet in the hall outside, and at the very moment the principal called "Vladimir Kostylkov" for the third and last time, the door burst open and Volka, very much out of breath, gasped: "Here!" "Please come up to the board," the principal said dryly. "We'll speak about your being late afterwards." "I ... I feel ill," Volka mumbled, saying the first thing that came to his head, as he walked uncertainly towards his examiners. While he was wondering which of the slips of paper laid out on the table he should choose, old man Hottabych slipped through the wall in the corridor and disappeared through the opposite one into an adjoining classroom. He had an absorbed look on his face. Volka finally took the first slip his hand touched. Tempting his fate, he turned it over very slowly, but was pleasantly surprised to see that he was to speak on India. He knew quite a lot about India, since he had always been interested in that country. "Well, let's hear what you have to say," the principal said. Volka even remembered the beginning of the chapter on India word for word as it was in his book. He opened his mouth to say that the Hindustan Peninsula resembled a triangle and that this triangle bordered on the Indian Ocean and its various parts: the Arabian Sea in the West and the Bay of Bengal in the East, that two large countries-India and Pakistan-were located on the peninsula, that both were inhabited by kindly and peace-loving peoples with rich and ancient cultures, etc., etc., etc., but just then Hottabych, standing in the adjoining classroom, leaned against the wall and began mumbling diligently, cupping his hand to his mouth like a horn: "India, 0 my most respected teacher...!" And suddenly Volka, contrary to his own desires, began to pour forth the most atrocious nonsense:

Bỗng từ ngoài hành lang vọng vào tiếng chân chạy huỳnh huỵch của ai đó và đúng vào lúc thầy hiệu truởng gọi lần thứ 3 và là lần cuối cùng: “Vlađimia Côxtưncốp!” thì cánh cửa ra vào chợt mở toang và Vônca vừa thở hổn hển vừa kêu the thé: “Em có mặt.” “Em lên bảng!” Thầy hiệu trưởng nghiêm khắc nói “còn chuyện em đến muộn thì chúng ta sẽ nói sau” “Em... em... bị mệt ạ...” Vônca lắp bắp cái ý đầu tiên chợt đến trong đầu và ngập ngừng bước tới gần chiếc bàn đặt các phiếu thi. Trong lúc nó đang ngẫm nghĩ xem nên chọn cái phiếu nào trong số các phiếu thi đặt trên bàn thì ở ngoài hành lang, ông già Khốttabít từ ngay trong tường hiện ra và với một vẻ lo lắng, ông đi xuyên qua bức tường khác vào phòng học bên cạnh. Cuối cùng, Vônca quyết định: lấy cái phiếu thi bắt gặp đầu tiên, từ từ mở cầu may phiếu ra và mừng rỡ khi thấy rõ ràng là nó sẽ phải trả lời về nước Ấn Độ. Nó biết khá nhiều về đúng cái nước Ấn Độ ấy. Từ lâu, nó đã chú ý đến nước này. “Nào, em hãy trả lời đi!” Thầy hiệu trưởng nói. Phần đầu phiếu thi, Vônca thậm chí nhớ đúng từng chữ trong sách giáo khoa. Nó đã há mồm và muốn nói rằng bán đảo Hinđuxtan trông giống như một hình tam giác, rằng cái hình tam giác khổng lồ này được bao bọc bởi Ấn Độ Dương và các vùng phụ cận của nó: biển Arập ở phía Tây và vịnh Bengan ở phía Đông, rằng trên bán đảo này có hai nước lớn là Ấn Độ và Pakixtan, rằng nhân dân hai nước này hiền hậu, yêu chuộng hòa bình, có một nền văn hóa lâu đời và phong phú; rằng bọn đế quốc Mỹ và đế quốc Anh luôn luôn cố tình gây xích mích giữa hai nước này, vân vân và vân vân. Nhưng đúng lúc đó, ở phòng học bên cạnh, ông Khốttabít áp sát vào tưòng, khum bàn tay trước miệng như cái loa và nói lầm bầm liên tục: “Ấn Độ, hỡi thầy giáo đáng kính của tôi...” Và bỗng nhiên, trái với ý muốn của mình, Vônca bắt đầu nói hết sức lảm nhảm:


14

"India, 0 my most respected teacher, is located close to the

edge of the Earth's disc and is separated from this edge by

desolate and unexplored deserts, as neither animals nor birds live

to the east of it. India is a very wealthy country, and its wealth

lies in its gold. This is not dug from the ground as in other

countries, but is produced, day and night, by a tireless species

of gold-bearing ants, which are nearly the size of a dog. They

dig their tunnels in the ground and three times a day they bring

up gold sand and nuggets and pile them in huge heaps. But

woe be to those Indians who try to steal this gold without due

skill! The ants pursue them and, overtaking them, kill them on

the spot. From the north and west, India borders on a country of

bald people. The men and women and even the children are all

bald in this country. And these strange people live on raw fish

and pine cones. Still closer to them is a country where you can

neither see anything nor pass, as it is filled to the top with

feathers. The earth and the air are filled with feathers, and that

is why you can't see anything there."

"Wait a minute, Kostylkov," the geography teacher said with

a smile. "No one has asked you to tell us of the ancients' views

on Asia's geography. We'd like you to tell us the modern,

scientific facts about India."

Oh, how happy Volka would have been to display his

knowledge of the subject! But what could he do if he was no

longer the master of his speech and actions! In agreeing to have

Hottabych prompt him, he became a toy in the old man's well-

meaning but ignorant hands. He wanted to tell his teachers

that what he had told them obviously had nothing to do with

modern science. But Hottabych on the other side of the wall

shrugged in dismay and shook his head, and Volka, standing in

front of the class, was compelled to do the same.

“Ấn Độ, hỡi thầy giáo đáng kính của tôi, ở gần tận cùng địa đất và xứ này bị ngăn cách bởi những sa mạc không có người ở và chưa ai đặt chân đến, bởi vì ở phía Đông không hề có dã thú, chim chóc sinh sống. Ấn Độ là một nước rất giàu và có nhiều vàng. Vàng ở đấy không đào ở dưới đất như ở các nước khác, mà do những con kiến mang vàng đặt biệt, mỗi con to gần bằng con chó, tìm kiếm được suốt ngày đêm, không mệt mỏi. Chúng đào chỗ ở cho mình ở dưới lòng đất và mỗi ngày đêm chúng 3 lần đưa lên mặt đất những hạt cát vàng và kim loại tự nhiên rồi chất thành các đống lớn. Nhưng rủi thay cho những người Ấn Độ không có sự khôn ngoan cần thiết mà lại muốn chiếm đoạt số vàng đó! Những con kiến nọ đuổi theo họ và khi đuổi kịp đã cắn chết họ ngay tại chỗ. Phía Bắc và phía Tây, Ấn Độ tiếp giáp với một nước có những người hói đầu sinh sống. Nước ấy, cả đàn ông lẫn đàn bà, cả người già lẫn trẻ con đều hói đầu, và những người kỳ lạ ấy thường ăn cá sống, trái cây. Nằm sát nước này còn có một nước mà người ta không thể nhìn về phía trước, không thể đi qua được, bởi vì ở đấy tung tóe vô số lông chim. Ở đấy, lông chim tràn ngập không trung và mặt đất, làm cản trở người ta nhìn...” “Thôi, thôi, Côxtưncốp!” cô giáo địa lý Vácvara mỉm cười. “Không ai yêu cầu em kể lại những quan điểm của người xưa về địa lý tự nhiên của châu Á. Em hãy trình bày những quan điểm khoa học hiện nay về nước Ấn Độ” Ôi, Vônca sẽ sung sướng biết bao nếu được trình bày những hiểu biết của mình về vấn đề này! Nhưng nó có thể làm gì được một khi nó không còn làm chủ được lời nói và cử chỉ của mình! Sau khi đồng ý để cho ông Khốttabít nhắc bài, nó đã trở thành món đồ chơi không còn một chút ý chí trong sự điều khiển của một người đầy thiện chí nhưng lại có đầu óc cổ lỗ. Nó muốn khẳng định rằng đương nhiên những điều nó vừa nói không có gì chung với những quan điểm khoa học hiện tại. Nhưng ông Khốttabít ở bên kia tường đã nhún vai băn khoăn, lắc đầu không chịu, và ở đây, trước bàn của ban giám khảo, Vônca cũng buộc phải nhún vai và lắc đầu không chịu:


15

"That which I have had the honour of telling you, 0 greatly respected Varvara Stepanovna, is based on the most reliable sources, and there exist no other, more scientific facts on India than those I have just, with your permission, revealed to you." "Please keep to the subject. This is an examination, not a masquerade.If you don't know the answers, it would be much more honourable to admit it right away. What was it you said about the Earth's disc by the way? Don't you know that the Earth is round?" Did Volka Kostylkov, an active member of the Moscow Planetarium's Astronomy Club, know that the Earth was round? Why, any first-grader knew that. But Hottabych, standing behind the wall, burst out laughing, and no matter how our poor boy tried to press his lips together, a haughty smirk escaped him: "I presume you are making fun of your most devoted pupil! If the Earth were round, the water would run off it, and then everyone would die of thirst and all the plants would dry up. The Earth, 0 most noble and honoured of all teachers and pedagogues, has always had and does now have the shape of a flat disc, surrounded on all sides by a mighty river named 'Ocean.' The Earth rests on six elephants, and they, in turn, are standing on a tremendous turtle. That is how the world is made, 0 teacher!" The board of teachers gazed at Volka with rising surprise. He broke out in a cold sweat from horror and the realization of his own complete helplessness. The other children could not quite understand what had happened to their friend, but some began to giggle. It was really funny to hear about a country of bald people, about a country filled with feathers, about gold-bearing ants as big as dogs and about the flat Earth resting on six elephants and a turtle. As for Zhenya Bogorad, Volka's best friend and one of the class pioneer leaders, he became really worried. He knew that Volka, as chairman of the Astronomy Club, at least knew that the Earth was round-if he knew nothing else. Could it be that he had suddenly decided upon some

“Hỡi cô Vácvara Xtêpanốpna đáng kính, những điều ta vừa hân hạnh nói với mi được dựa trên những nguồn tư liệu đáng tin cậy nhất và không có những kiến thức nào khoa học hơn những điều ta vừa được phép trình bày với mi” “Côxtưncốp, em bắt đầu xưng hô “ta, mi” với người lớn từ bao giờ thế?” Cô giáo địa lý ngạc nhiên “Và hãy thôi làm trò hề đi! Em đang dự thi chứ không phải ở trong buổi dạ hội hóa trang đâu nhé. Nếu em không hiểu cái phiếu thi ấy, em cứ nói thật thì hơn. Tiện thể, cô hỏi vừa rồi em nói lảm nhảm gì về cái đĩa đất thế? Chẳng lẽ em không biết trái đất hình cầu sao?” Vônca Côxtưncốp, thành viên thực thụ của nhóm thiên văn học trực thuộc Cung thiên văn Mátxcơva, lẽ nào lại không biết trái đất hình cầu? Bất cứ một em học sinh lớp 1 nào cũng biết điều đó! Nhưng ở bên kia tường, ông Khốttabít đã phì cười và từ miệng Vônca, dù cu cậu tội nghiệp của chúng ta đã cố mím chặt môi, vẫn buộc ra tiếng cười kiêu ngạo: “Mi lại dám chế giễu đứa học trò trung thành nhất của mi ư! Nếu trái đất hình cầu thì bao nhiêu nước sẽ trôi tuột xuống hết và loài người sẽ chết khát, cây cỏ sẽ chết khô. Hỡi cô giáo đáng kính và cao quý nhất trong tất cả các giáo viên, trái đất đã và đang có hình cái đĩa bằng phẳng, khắp các phía được bao bọc bởi một con sông vĩ đại gọi là “Đại dương”. Cái đĩa đất khổng lồ ấy được đặt trên 6 con voi, 6 con voi này lại đứng trên một con rùa khổng lồ. Thế giới được sắp đặt như vậy đó, hỡi cô giáo!” Các vị giám khảo nhìn Vônca với vẻ ngạc nhiên mỗi lúc một tăng. Còn Vônca thì toát mồ hôi hột vì khiếp đảm và vì nhận thấy sự bất lực hoàn toàn của mình. Các học sinh trong lớp vẫn chưa thể hiểu được chuyện gì đã xảy ra đến với cậu bạn Vônca, nhưng có đứa đã bắt đầu rúc rích cười. Thật là ngộ khi nghe nói về cái nước của những người hói đầu, về cái nước tràn ngập lông chim, về những con kiến mang vàng to bằng con chó, về trái đất hình đĩa được đặt trên 6 con voi và 1 con rùa. Còn Giênia Bôgôrát, cậu bạn chí thân và là tổ trưởng của Vônca thì lo lắng thật sự. Hơn ai hết, Giênia biết rõ Vônca là trưởng nhóm thiên văn học


16

mischief, and during an examination, of all times! Volka was probably ill, but what ailed him? What kind of a strange, unusual disease did he have? And then, it was very bad for their pioneer group. So far, they had been first in all the exams, but now Volka's stupid answers would spoil everything, though he was usually a disciplined pioneer! Goga Pilukin, a most unpleasant boy at the next desk (nicknamed "Pill" by his classmates), hastened to pour salt on Zhenya's fresh wounds. "That takes care of your group, Zhenya dear," he hispered with a malicious giggle. "You're sinking fast!" Zhenya shook his fist at Pill. "Varvara Stepanovna!" Goga whined. "Bogorad just shook his fist at me." "Sit still and don't tattle," Varvara Stepanovna said and turned back to Volka, who stood before her more dead than alive. "Were you serious about the elephants and the turtle?" "More serious than ever before, 0 most respected of all teachers," Volka repeated after the old man and felt himself burning up with shame. "And haven't you anything else to add? Do you really think you were answering the question?" "No, I've nothing to add," Hottabych said behind the wall, shaking his head. And Volka, helpless to withstand the force that was pushing him towards failure, also shook his head and said, "No, I've nothing to add. Perhaps, however, the fact that in the wealthy land of India the horizons are framed by gold and pearls." "It's incredible!" his teacher exclaimed. It was difficult to believe that Kostylkov, a usually disciplined boy, had suddenly decided to play a silly joke on his teachers (and at such an important time!), running the risk of a second examination in the autumn. "I don't think the boy is quite well," Varvara Stepanovna whispered to the principal. Glancing hurriedly and sympathetically at Volka, who stoodnum

và dù sao chăng nữa thì cậu ta cũng phải biết trái đất hình cầu. Chẳng lẽ Vônca tự nhiên lại giở trò càn quấy ở tại ngay cuộc thi? Có thể Vônca bị bệnh. Nhưng bệnh gì? Cái bệnh gì mà kỳ cục vậy? Và sau nữa, rất bực mình cho cả tổ. Cả tổ luôn luôn dẫn đầu về các chỉ tiêu thi đua, nay bỗng nhiên tất cả đều đi tong vì những câu trả lời nhảm nhí của Vônca, một đội viên thiếu niên tiền phong rất có kỷ luật và có ý thức! Lúc đó, Gôga Piliukin ngồi ở bàn bên cạnh, một thằng bé hết sức khó chịu mà các bạn cùng lớp thường gọi đùa là “Thuốc viên”, lại rắc muối thêm vào những vết thương mới bị của Giênia: “Giênetrơca , tổ cậu thế là cháy rụi rồi!” Gôga nói thầm và cưòi hi hí với vẻ vui mừng độc địa. “Cháy rụi như một ngọn nến!”.. Giênia lặng lẽ giơ nắm đấm về phía “Thuốc viên”. “Thưa cô Vácvara Xtêpanốpna!” Gôga ré lên ai oán. “Bạn Bogôrát giơ nắm đấm dọa em ạ.” “Hãy ngồi yên!” Cô Vácvara nói với Gôga và lại quay về phía Vônca đang đứng đực trước mặt cô, sợ mất vía “Về những con voi và rùa, em nói nghiêm chỉnh đấy chứ?” “Nghiêm chỉnh hơn lúc nào hết, hỡi cô giáo đáng kính nhất trong tất cả các cô giáo”.Vônca lặp lại lời nhắc của ông già Khốttabít và ngượng chín người. “Em không nói thêm gì nữa ư? Chẳng lẽ em cho rằng đã trả lời đúng phiếu thi của em?” “Không, không cần nói thêm gì cả.” Ở bên kia tường, ông Khốttabít lắc đầu từ chối. Và Vônca khốn khổ vì sự bất lực trước sức mạnh đang đẩy nó đến chỗ thi trượt, cũng làm một cử chỉ từ chối. “Không, không cần nói thêm gì cả. Có chăng thì chỉ cần nói rằng chân trời ở nước Ấn Độ giàu có được viền bằng vàng và ngọc trai” “Thật là quá quắt!” Cô giáo vung tay lên tỏ vẻ kinh ngạc. Không thể tin được rằng Côxtưncốp, một chú bé khá là kỷ luật, trong giờ phút quan trọng như thế này mà lại dám chế giễu các thầy cô một cách hỗn láo như vậy và thế là có cơ bị thi lại. “Theo tôi, sức khỏe của cậu bé này không được bình thường cho lắm”. Cô Vácvara nói nhỏ với thầy hiệu trưởng.


17

Glancing hurriedly and sympathetically at Volka, who stoodnum with grief before them, the committee held a whispered conference. Varvara Stepanovna suggested, "What if we ask the child another question, just to calm him? Say, from last year's book. Last year he got an 'A' in geography." The others agreed, and Varvara Stepanovna once again turned to the unhappy boy. "Now, Kostylkov, wipe your tears and don't be nervous. Tell us what a horizon is." "A horizon?" Volka said with new hope. "That's easy. A horizon is an imagined line which...." But Hottabych came to life behind the wall again and Volka once again became the victim of prompting. "The horizon, 0 my most revered one," Volka corrected himself, "I would call the horizon that brink, where the crystal cupola of the Heavens touches the edge of the Earth." "It gets worse as he goes on," Varvara Stepanovna moaned. "How would you have us understand your words about the crystal cupola of the Heavens-literally or figuratively?" "Literally, 0 teacher," Hottabych prompted from the next room. And Volka was obliged to repeat after him, "Literally, 0 teacher." "Figuratively!" someone hissed from the back of the room. But Volka repeated, "Naturally, in the literal sense and no other." "What does that mean?" Varvara Stepanovna asked, still not believing her ears. "Does that mean you consider the sky to be a solid cupola?" "Yes." "And does it mean there's a place where the Earth ends?" "Yes, there is, 0 my most highly respected teacher." Behind the wall Hottabych nodded approvingly and rubbed his hands together smugly. A strange silence fell on the class. Even those who were

Liếc nhìn thông cảm với Vônca đang lặng người đi vì buồn bã, các vị giám khảo bắt đầu thì thầm hội ý. Cô Vácvara đề nghị: “Ta nên đặt cho cậu bé này một câu hỏi riêng để em ấy trấn tĩnh lại chăng? Một câu hỏi trong chương trình năm ngoái cũng được. Năm ngoái, em ấy được điểm “5” môn địa lý đấy. Các vị giám khảo khác đồng ý, và cô Vácvara lại quay về phía cậu bé Vônca bất hạnh: “Côxtưncốp, em lau nước mắt đi, chớ mất bình tĩnh nhé! Em hãy nói thế nào là chân trời?” “Chân trời phải không ạ?” Vônca mừng rỡ “Đó là một điều hết sức đơn giản, chân trời là cái đường tưởng tượng...” Nhưng ở bên kia tường, ông Khốttabít lại bắt đầu ngọ nguậy, và Vônca lại trở thành nạn nhân của việc ông ta nhắc bài. Nó liền nói lại: “Chân trời, hỡi cô giáo đáng kính, là cái ranh giới mà vòm trời pha lê tiếp giáp với rìa mặt đất”. “Mỗi lúc mỗi rắc rối thêm!” Cô Vácvara rên rỉ “Em bảo tôi nên hiểu những lời em nói về cái vòm trời phalê như thế nào: hiểu theo nghĩa đen hay theo nghĩa bóng?” “Theo nghĩa đen, hỡi cô giáo”.từ bên kia tường ông Khốttabít nhắc. Và Vônca phải lặp lại theo ông ta: “Theo nghĩa đen hỡi cô giáo”. “Theo nghĩa bóng!” một cậu nào đó ở hàng ghế sau nói thì thầm. Nhưng Vônca lại thốt lên: “Tất nhiên, theo nghĩa đen, và không thể nào khác được!” “Thế nghĩa là thế nào?” Cô Vácvara vẫn không tin vào tai mình “Thế có nghĩa là theo em, vòm trời rắn?” “Rắn”. “Và có nghĩa là có nơi mặt đất kết thúc?” “Có cái nơi như vậy, hỡi cô giáo đáng kính của ta!” Bên kia tường, ông Khốttabít gật đầu tán thành và hài lòng xoa xoa hai bàn tay gầy guộc của mình. Trong lớp im lặng một cách căng thẳng. Những anh chàng hay


18

always ready to laugh stopped smiling. Something was definitely wrong with Volka. Varvara Stepanovna rose and felt his forehead anxiously. He did not have a fever. But Hottabych was really touched by this. He bowed low and touched his forehead and chest in the Eastern manner and then began to whisper. Volka, driven by the same awful force, repeated his movements exactly. "I thank you, 0 most gracious daughter of Stepan! I thank you for your trouble. But it is unnecessary, because, praised be Allah, I am quite well." Varvara Stepanovna took him by the hand, led him out of the room, and patted his lowered head. "Never mind, Kostylkov. Don't worry. You're probably overtired. Come back when you've had a good rest. All right?" "All right," Volka said. "But upon my word of honour, Varvara Stepanovna, it's not my fault! It isn't really!" "Why, I'm not blaming you at all," the teacher answered kindly. "I'll tell you what: let's drop in on Pyotr Ivanych." Pyotr Ivanych, the school doctor, examined Volka for all of ten minutes. He made him close his eyes and hold his arms out before him with his fingers spread apart; then he tapped his knee and drew lines on his chest and back with his stethoscope. By then Volka came to himself. His cheeks turned pink again and his spirits rose. "The boy's perfectly well," said Pyotr Ivanych. "And if you want my opinion, he's an unusually healthy child! I think he was probably overworked. He must have studied too much before his exams, because there's nothing wrong with him. And that's all there is to it!" Just in case, though, he measured some drops into a glass, and the unusually healthy child was forced to drink the medicine. Suddenly, Volka had an idea. What if he could profit from Hottabych's absence and take his geography examination right there, in the doctor's office?

cười nhất cũng không dám cười. Rõ ràng là Vônca đã gặp phải một chuyện gì không ổn. Cô Vácvara rời khỏi bàn, sờ trán Vônca với vẻ lo lắng. Trán Vônca vẫn mát như thường. Nhưng ở bên kia tường, ông Khốttabít xúc động quá, liền cúi rạp người, đập tay vào trán và ngực theo phong tục phương Đông, rồi nói lẩm bẩm. Bị cưỡng bách bởi một sức mạnh ghê gớm, Vônca lặp lại chính xác những cử chỉ đó: “Ta cám ơn mi, hỡi người con gái rộng lượng nhất của Xtêpan! Ta cám ơn vì sự lo lắng của mi, nhưng sự lo lắng đó là không cần thiết, bởi vì ta, đội ơn Đức Ala, hoàn toàn khỏe mạnh”. Cô Vácvara âu yếm nắm tay Vônca, dắt nó ra khỏi lớp và xoa đầu nó đang cúi gục: “Không sao đâu, Côxtưncốp. Em đừng buồn. Có lẽ em bị mệt quá đấy... Em cứ nghỉ ngơi cho khỏe rồi lại đến thi. Được chứ? “Được ạ!” Vônca nói “Nhưng thưa cô Vácvara, em xin lấy danh dự đội viên thiếu niên tiền phong mà nói rằng em hoàn toàn không hề có lỗi trong chuyện này! “Cô cũng không bảo em có lỗi kia mà!” Cô giáo trả lời dịu dàng “Thôi, bây giờ chúng ta sẽ ghé qua ông Piôtrơ Ivanứt” Piôtrơ Ivanứt là bác sĩ của trường khám Vônca trong vòng 10 phút. Ông đã nghe nghe gõ gõ trên ngực, trên lưng Vônca, bắt cậu bé nheo mắt, đứng chìa hai tay về phía trước, xòe các ngón tay ra; gõ vào dưới đầu gối nó, lấy ống nghe vách các đường trên thân thể cởi trần của nó. Trong lúc đó, Vônca đã hoàn toàn trấn tĩnh. Má nó lại hồng hào, tâm trạng lại phấn chấn. “Một cậu bé hoàn toàn khỏe mạnh!” Ông Piôtrơ Ivanứt nói “Tôi có thể nói một cách chắc chắn: một cậu bé khỏe mạnh hiếm có! Cũng có thể cho rằng em hơi bị mệt. Em đã quá cố gắng trước kỳ thi Nhưng em rất khỏe, đúng là như thế! Điều đó không ngăn cản ông bác sĩ, để phòng xa, đã nhỏ vài giọt thuốc gì đó vào ly nước và cậu bé phải uống những giọt thuốc ấy. Thình lình, Vônca bỗng nảy ra một ý nghĩ. Lợi dụng sự vắng mặt của ông Khốttabít, cậu thử trả lời đề thi cho cô Vácvara ngay tại đây, trong phòng làm việc của bác sĩ Piôtrơ Ivanứt?


19

"By no means!" Pyotr Ivanych said emphatically. "By no means. Let the child have a few days of rest. Geography can wait." "That's quite true," the teacher sighed with relief, pleased that .everything had turned out so well in the end. "And you, my young friend, run along home and have a good rest. When you feel better, come back and take your exam. I'm positive you'll get an 'A.' What do you think, Pyotr Ivanych?" "Such a Hercules as he? Why, he'll never get less than an 'A'+!' "Ah ... and don't you think someone had better see him home?" Varvara Stepanovna added. "Oh no, Varvara Stepanovna!" Volka cried. "I'll make out fine." All he needed now was for a chaperone to bump into that crazy old Hottabych! Volka appeared to be in the pink of health, and with an easy heart Varvara Stepanovna let him go home. The doorman rushed towards him as he was on the way out. "Kostylkov! Your grandpa, or whoever he is, the one who came here with you...." At that very moment, old man Hottabych appeared from the wall. He was as happy as a lark and immensely pleased with himself, and he was humming a little tune. "Help!" the doorman cried soundlessly and tried in vain to pour himself another cup of tea from the empty kettle. When he put the kettle down and turned around, both Volka Kostylkov and his mysterious companion had disappeared. By then they had already turned the nearest corner. "Pray tell me, young master, did you astound your teacher and your comrades with your great knowledge?" Hottabych inquired proudly, breaking a rather long silence. "I astounded them all right!" Volka said and looked at the old man with loathing. Hottabych beamed. "I expected nothing else! But for a

“Tuyệt đối không được!” Ông Ivanứt xua tay “Không đời nào tôi cho phép như vậy. Tốt hơn hết là em hãy nghỉ vài ngày. Môn địa lý không chạy đi đâu mất mà sợ.” “Đúng thế!” Cô giáo nói với vẻ thoải mái, cô hài lòng khi thấy rằng rốt cuộc mọi việc đều êm đẹp. “Em Côxtưncốp, em đi về nhà và cứ nghỉ ngơi đi. Em cứ nghỉ cho khỏe rồi lại đến thi. Cô tin chắc rằng em nhất định sẽ được điểm “5”... Đồng chí nghĩ sao, Piôtrơ Ivanứt?” “Đại lực sĩ này ấy à? Cậu ấy không đời nào chịu nhận một điểm dưới “5+” đâu!” “Đúng như vậy đó...” Cô Vácvara nói “Nếu có ai dẫn em ấy về nhà thì sẽ tốt hơn chăng?” “Sao lại thế, sao lại thế, cô Vácvara Xtêpanốpna!” Vônca hoảng sợ “Em đi về một mình được mà…” Chỉ còn thiếu mỗi nước để người dẫn mình chạm trán ông già Khốttabít nham hiểm ấy nữa thôi! Thấy Vônca đã hoàn toàn khỏe khoắn, cô giáo yên tâm cho nó về nhà một mình. Bác gác cổng lao tới đón Vônca: “Côxtưncốp! Ông nội hay ai đó khi nãy đến đây với em đã...” Nhưng đúng lúc đó, ông già Khốttabít từ trong tường hiện ra. Ông ta vui vẻ như một chú chim sơn ca và hát khe khẽ một bài gì đó. “Ối!” Bác gác cổng khẽ kêu lên và cố gắng một cách uổng công trong việc rót nước từ cái bình trống rỗng. Lúc bác đặt cái bình vào chỗ cũ và ngoảnh lại thì ở tiền sảnh, cả Vônca lẫn ông già bí ẩn đi cùng với nó đã biến mất. Cả hai đã đi ra đường và rẽ vào một góc phố. “Ta đã phù phép cho cậu, hỡi ông chủ trẻ tuổi của ta!” ông Khốttabít hãnh diện nói, phá vỡ sự im lặng kéo dài khá lâu. “Chắc cậu đã làm cho các thầy cô, các bạn cậu phải kinh ngạc về những kiến thức của cậu chứ?” “Đã làm kinh ngạc!” Vônca thở dài và nhìn ông già với vẻ bực tức. Ông Khốttabít hể hả “Ta biết ngay mà!.. Nhưng ta thấy hình


20

moment there I thought that the most revered daughter of Stepan was displeased with the breadth and scope of your knowledge." "Oh, no, no!" Volka cried in fear, recalling Hottabych's terrible threats. "You were imagining things." "I would have changed her into a chopping block on which butchers chop up mutton," the old man said fiercely (and Volka was really frightened for his teacher's fate), "if I hadn't seen that she had such great respect for you and took you to the door of your classroom and then practically down the stairs. I realized then that she had fully appreciated your answers. Peace be with her!" "Sure, peace be with her!" Volka added hastily, feeling that a load had fallen from his shoulders. During the several thousand years of Hottabych's life, he had often had to do with people feeling sad and gloomy, and he knew how to cheer them up. At any rate, he was convinced he knew how to do so. All that was needed was to give a person that which he had always longed for. But what kind of a present should he give Volka? The answer came to him quite by chance when Volka asked a passer-by: "Would you please tell me what time it is?" The man looked at his watch and said, "Five to two." "Thank you," Volka said and continued on in silence. Hottabych was the first to speak. "Tell me, 0 Volka, how was the man able to tell the time of day so accurately?" "Didn't you see him look at his watch?" The old man raised his eyebrows in surprise. "His watch?!" "Sure, his watch," Volka explained. "He had a watch on his wrist. The round chrome-plated thing." "Why don't you have such a watch, 0 most noble of all Genie-saviours?" "I'm too young to have such a watch," Volka answered humbly.

như người con gái đáng kính nhất của Xtêpan vẫn không vừa lòng với những kiến thức sâu rộng của cậu?” “Ông nói gì thế? Ông nói gì thế?” Vônca sợ hãi xua tay, vì nó nhớ lại những lời đe dọa ghê gớm của ông Khốttabít “Ông chỉ cảm thấy như vậy thôi chứ chả đúng đâu.” “Ta đã toan biến cô ta thành cái thớt để các lão hàng thịt chặt thịt cừu trên đó,” ông già tuyên bố với vẻ dữ tợn (và Vônca lo sợ thật sự cho số phận cô giáo chủ nhiệm của mình) “nếu như ta không thấy cô ta tỏ lòng kính trọng cao nhất đối với cậu khi tiễn cậu ra tận cửa lớp và sau đó còn tiễn cậu tới gần sát cầu thang. Lúc bấy giờ, ta mới hiểu rằng cô ta đã đánh giá đúng những câu trả lời của cậu. Cầu chúc cô ta được bình an!” “Dĩ nhiên! Cầu chúc cho cô ấy được bình an!” Vônca vội vàng tiếp lời. Nó cảm thấy như trút được gánh nặng. Trong suốt mấy nghìn năm sống trên đời, ông Khốttabít đã nhiều lần tiếp xúc với những người gặp phải chuyện buồn phiền và ông biết cách làm cho họ vui lên. Dù sao chăng nữa thì ông ta cũng tin chắc rằng mình biết cách: phải tặng cho người đó một cái gì mà họ hết sức mong muốn. Nhưng tặng cái gì bây giờ nhỉ? Một dịp may đã gợi ý cho ông cách giải quyết khi Vônca hỏi một người qua đường. “Xin lỗi, ông làm ơn cho cháu biết mấy giờ rồi ạ?” Người này nhìn đồng hồ đeo tay của mình “Hai giờ kém 5!” “Cám ơn ông!” Vônca nói và đi tiếp, hoàn toàn lặng thinh. Ông Khốttabít lại phá vỡ sự im lặng: “Hỡi cậu Vônca, hãy nói cho ta biết người ấy tại sao không cần nhìn mặt trời mà vẫn xác định được chính xác thời gian? “Chính ông cũng thấy ông ta nhìn đồng hồ của mình đấy thôi.” Ông già trố mắt ngạc nhiên hỏi: “Nhìn đồng hồ à?” “Vâng, nhìn đồng hồ” Vônca giải thích “Cổ tay ông ấy có chiếc đồng hồ hình tròn, vỏ mạ crôm ấy mà...” “Thế tại sao cậu lại không có một chiếc đồng hồ như vậy, hỡi vị cứu tinh đáng kính nhất của những ông thần? “Cháu mà đeo chiếc đồng hồ như vậy thì còn sớm quá!” Vônca ôn tồn đáp - Cháu chưa đến tuổi, ông ạ.


21

"May I be permitted, 0 honourable passer-by, to inquire as to

the time of day?" Hottabych said, stopping the first person he

saw and staring at his watch.

"Two minutes to two," the man answered, somewhat

surprised at the flowery language.

Thanking him in the most elaborate oriental manner,

Hottabych said with a sly grin:

"May I be permitted, 0 loveliest of all Volkas, to inquire as

to the time of day?"

And there was a watch shining on Volka's left wrist, exactly

like the one the man they had stopped had, but instead of being

chrome-plated, it was of the purest gold.

"May it be worthy of your hand and your kind heart,"

Hottabych said in a touched voice, basking in Volka's happiness

and surprise.

Then Volka did something that any other boy or girl would

have done in his place, having found themselves the proud

possessors of their first watch. He raised his arm to his ear to

hear it tick.

"O-o-o-o," he drawled. "It's not wound. I'll have to wind it."

To his great disappointment, he found he could not move the

winding button. Then he got out his pen-knife to open the watch

case. However, try as he would, he could not find a trace of a slit

in which to insert the knife.

"It's made of solid gold," the old man boasted and winked.

"I'm not one of those people who give presents made of hollow

gold."

"Does that mean there's nothing inside of it?" Volka

asked with disappointment.

"Why, should there be anything inside?" the old Genie

inquired anxiously. Volka unbuckled the strap in silence and

returned the watch to Hottabych.

“Hỡi vị khách bộ hành đáng kính nhất, xin ngài cho phép ta được biết bây giờ là mấy giờ ạ?” Ông Khốttabít dừng người qua đường bắt gặp đầu tiên lại và nhìn chằm chằm vào chiếc đồng hồ đeo tay của ông ta. “Hai giờ kém 2 phút!” Người qua đường trả lời. Ông ta hơi ngạc nhiên trước câu hỏi cầu kỳ khác thường của ông già. Sau khi cám ơn ông khách qua đường bằng những lời lẽ lịch sự nhất của người phương Đông, ông Khốttabít vừa tủm tỉm cười ranh mãnh, vừa nói với Vônca: “Hỡi cậu Vônca tài ba nhất trong tất cả các cậu có tên là Vônca, xin cậu cho phép ta được biết bây giờ là mấy giờ ạ?” Và bỗng nhiên trên cổ tay trái Vônca sáng loáng một chiếc đồng hồ y hệt chiếc đồng hồ của người qua đường nọ, chỉ có cái khác là không phải bằng thép mạ crôm mà bằng vàng mười nguyên chất nhất. “Cầu mong cho chiếc đồng hồ ấy xứng với cổ tay của cậu và với tấm lòng nhân hậu của cậu!” Ông già xúc động nói, thích thú trước sự sung sướng và kinh ngạc của Vônca. Lúc bấy giờ, Vônca làm cái việc mà ở địa vị nó, bất cứ một cậu bé hay cô bé nào lần đầu tiên làm chủ một chiếc đồng hồ vẫn thường làm: áp chiếc đồng hồ lên tai để thưởng thức tiếng tích tắc của nó. “Ái chà chà!” Vônca kéo dài giọng “Chiếc đồng hồ này chưa lên dây cót. Phải lên dây cho nó mới được!” Cậu cố vặn cái núm lên dây, nhưng nó thất vọng biết chừng nào khi thấy cái núm đó không hề quay. Bấy giờ cậu liền móc con dao nhíp trong túi quần ra để mở nắp đồng hồ. Nhưng dù cố gắng hết sức, nó vẫn không tài nào tìm được một cái khe để có thể lách lưỡi dao vào. “Chiếc đồng hồ này được làm bằng một cục vàng khối đấy!” Ông già nháy mắt kiêu hãnh nói với Vônca “Ta không phải là kẻ đem cho những đồ vật làm bằng vàng rỗng đâu!” “Thế có nghĩa là bên trong chiếc đồng hồ này chẳng có gì cả?” Vônca thất vọng kêu lên. “Chẳng lẽ bên trong nó lại cần phải có cái gì đó sao?” Ông thần già băn khoăn.Thay cho câu trả lời,Vônca lặng lẽ tháo chiếc đồng


22

"All right, then, I'll give you a watch that doesn't have to

have anything inside."

Once again a gold watch appeared on Volka's wrist, but now

it was very small and flat. There was no glass on it and instead

of hands there was a small vertical gold rod in the middle. The

face was studded with the most exquisite emeralds set where

the numbers should be.

"Never before did anyone, even the wealthiest of all sultans,

have a hand sun watch!" the old man boasted again. "There

were sun dials in city squares, in market places, in gardens and

in yards. And they were all made of stone. But I just invented

this one. It's not bad, is it?"

It certainly was exciting to be the only owner of a sun watch

in the whole world.

Volka grinned broadly, while the old man beamed.

"How do you tell the time on it?" Volka asked.

"Here's how," Hottabych said, taking hold of Volka's hand

gently. "Hold your arm straight out like this and the shadow cast

by the little gold rod will fall on the right number."

"But the sun has to be shining," Volka said, looking with

displeasure at a small cloud that just obscured it.

"The cloud will pass in a minute," Hottabych promised. True

enough, in a minute the sun began to shine once again. "See, it

points somewheres between 2 and 3 p.m. That means it's about

2:30." As he was speaking, another cloud covered the sun.

"Don't pay any attention to it," Hottabych said. "I'll clear the

sky for you whenever you want to find out what time it is."

"What about the autumn?" Volka asked.

"What about it?"

hồ và trả lại ông Khốttabít. “Được rồi! Ta sẽ tặng cậu một chiếc đồng hồ chẳng cần phải có gì bên trong cả.” Chiếc đồng hồ vàng lại xuất hiện trên tay Vônca, nhưng bây giờ nó mỏng và dẹp. Mặt kính đã biến mất, và thay cho kim giờ, kim phút, kim giây là một cái đinh nhỏ bằng vàng dựng đứng ở chính giữa mặt đồng hồ. Quanh mặt đồng hồ này có những viên ngọc bích tốt nước tuyệt đẹp đính ở các điểm chỉ giờ. “Chưa bao giờ và chưa một ai, kể cả những ông vua giàu có nhất trên thế giới, có được một chiếc đồng hồ mặt trời đeo tay như thế này!” Ông già lại nói, giọng đầy tự hào “Đồng hồ mặt trời có ở các quảng trường thành phố, các chợ, các vườn hoa, các sân, và tất cả những đồng hồ mặt trời này đều xây bằng đá. Còn chiếc đồng hồ mặt trời của cậu là do ta vừa nghĩ ra. Quả là cũng khá đấy chứ?” Quả thực, được làm người đầu tiên và duy nhất trên toàn thế giới có chiếc đồng hồ mặt trời đeo tay thì cũng khá là mê! Vônca lộ vẻ thích thú ra mặt, làm cho ông già cũng cảm thấy khoái chí. “Sử dụng chiếc đồng hồ này thế nào hả ông?” Vônca hỏi. “Thế này nhé,” Ông Khốttabít thận trọng cầm cánh tay trái của Vônca đang đeo chiếc đồng hồ do ông vừa nghĩ ra “Cậu cứ để tay như thế và bóng của cái đinh vàng này sẽ ngả xuống con số chỉ giờ mà cậu cần biết.” “Muốn thế thì cần phải có ánh mặt trời”.Vônca nói và bực bội nhìn đám mây nhỏ vừa che khuất mặt trời. “Đám mây nhỏ ấy sẽ bay đi ngay bây giờ,” Ông Khốttabít hứa và quả nhiên mặt trời lại chiếu sáng khắp nơi “Cậu thấy đấy, bây giờ bóng cái đinh chỉ vào khoảng giữa 2 và 3 giờ chiều. Tức là khoảng 2 giờ rưỡi”. Trong lúc ông già nói câu đó, mặt trời lại khuất sau một đám mây khác. “Không sao cả!” Ông Khốttabít nói. “Ta sẽ làm quang bầu trời mỗi khi cậu cần biết giờ.” “Thế còn mùa thu?” Vônca hỏi. “Mùa thu thì sao?”


23

"What about the autumn and the winter, when the sky is covered with clouds for months on end?" "I've already told you, 0 Volka, the sun will shine whenever you want it to. You have but to order me and everything will be

as you wish." "But what if you're not around?" "I'll always be near-by. All you have to do is call me." "But what about the evenings and nights?" Volka asked

maliciously. "What about the night, when there's no sun in the sky?" "At night people must surrender themselves to sleep, and not look at their watches," Hottabych snapped. He had to control himself not to teach the insolent youth a good lesson.

"All right then, tell me whether you like that man's watch. If you do, you shall have it." "What do you mean? It belongs to him. Don't tell me you are going to...."

"Don't worry, 0 Volka ibn Alyosha. I won't touch a hair on his head. He'll offer you the watch himself, for you are certainly worthy of receiving the most treasured gifts." "You'll force him to and then he'll...." "And he'll be overjoyed that I did not wipe him off the face of the Earth, or change him into a foul rat, or a cockroach hiding in a crack of a hovel, or the last beggar...." "That's real blackmail," Volka said angrily. "Tricks like that send a man to jail, my friend. And you'll well deserve it."

"Send me to jail?!" the old man flared up. "Me?! Hassan Abdurrakhman ibn Hottab? And does he know, that most despicable of all passers-by, who J am? Ask the first Genie, or Ifrit, or Shaitan you see, and they'll tell you, as they tremble from fear, that Hassan Abdurrakhman ibn Hottab is the chief of all

Genie bodyguards. My army consists of 72 tribes, with 72,000

“Về mùa thu và mùa đông, bầu trời thường bị những đám mây đen che khuất mấy tháng liền thì làm sao xem giờ được?” “Hỡi cậu Vônca, ta bảo đảm với cậu là mặt trời sẽ không bị mây che mỗi khi cậu cần xem giờ. Cậu chỉ cần ra lệnh cho ta là mọi chuyện sẽ ổn ngay”. “Thế nếu không có ông ở bên cạnh thì sao ạ?” “Ta bao giờ cũng ở bên cạnh cậu, chỉ cần cậu gọi ta một tiếng ” “Còn buổi tối? Còn ban đêm?” Vônca hỏi với giọng châm chọc “Ban đêm khi trời không có mặt trời, thì làm sao xem giờ được?” “Ban đêm người ta phải nghỉ chứ không phải xem đồng hồ!” Ông Khốttabít cáu kỉnh trả lời. Ông ta phải khó khăn lắm mới tự chủ được và không ra tay trừng phạt cậu bé bướng bỉnh này. “Thôi được ,vậy thì hãy nói cho ta biết: cậu có thích chiếc đồng hồ trên tay người qua đường lúc nãy không? Nếu cậu thích thì nó sẽ là của cậu”. “Ý ông là gì? Nó là của ông ấy. Đừng nói với cháu ông sẽ ...” “Đừng lo, hỡi cậu Vônca con của Aliôsa, ta sẽ không đụng đến người ông ta đâu. Ông ta sẽ tự biếu cậu chiếc đồng hồ ấy bởi vì cậu thực sự xứng đáng với những tặng vật quý báu nhất” “Ông ép buộc ông ta, còn ông ta thì...” “Còn ông ta sẽ sung sướng, bởi ta đã không hất hắn ra khỏi mặt đất, hoặc biến hắn thành một con chuột cống trụi lông, hoặc một con gián thập thò trong khe của túp lều nát, hoặc một gã ăn mày mạt hạng... “Hừ, đó là trò trấn lột thật sự!” Vônca phẫn nộ “Ông Khốttabít ạ, ở nưóc cháu mà giở những trò như thế ra là người ta lôi ngay lên đồn cảnh sát và đưa ra tòa” “Đưa ra tòa hả?” Ông già hết sức tức tối “Ta? Hátxan Ápđurắc man con trai của Khốttáp? Cái lão qua đường đê tiện nhất trong tất cả những người qua đường ấy có biết ta là ai không đã? Hãy cứ hỏi bất cứ một lão thần nào, hay một lão ifrít hoặc lão saitan nào, chúng sẽ vừa run lên cầm cập vì sợ hãi, vừa nói cho cậu biết rằng Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp là chúa tể của các thần linh vệ sĩ. Số quân của ta gồm 72 bộ lạc, còn mỗi bộ lạc


24

warriors in each tribe; every warrior rules over one thousand Marids and every Marid rules over a thousand Aides and every Aide rules over a thousand Shaitans and every Shaitan rules over a thousand Genies. I rule over them all and none can disobey me! If only this thrice-miserable of all most miserable passers-by tries to...." Meanwhile, the man in question was strolling down the street, glancing at the shop windows, and in no way aware of the terrible danger hanging over him because of an ordinary watch glittering on his wrist. ' "Why, I'll..." Hottabych raged on in his boastfulness, "why, if you only so desire, I'll turn him into a...." Each second counted. Volka shouted: "Don't!" "Don't what?" "Don't touch that man! I don't need a watch! I don't need anything!" "Nothing at all?" the old man asked doubtfully, quickly calming down. The only sun watch in the world disappeared as quickly as it had appeared. "Nothing at all," said Volka. He heaved such a sigh that Hottabych realized he must apply himself to cheering up his young saviour and dispelling his gloomy thoughts. HOTTABYCH'S SECOND SERVICE Volka was in the dumps. Hottabych sensed that something was wrong. He never dreamed he had done the boy such a bad turn during the exam, but it was all too clear that Volka was upset. And the one to blame, apparently, was none other than himself, Hassan Abdurrakhman ibn Hottab. "Would you, 0 moon-like, feel inclined to listen to stories of most unusual and strange adventures?" he asked slyly. "For instance, do you know the story of the Baghdad barber's three black roosters and his lame son? Or the one about the copper camel with a silver hump? Or about the water-carrier Ahmet and his magic pail?"

gồm 72.000 chiến sĩ, mỗi chiến sĩ lại cai quản 1.000 marít , mỗi marít lại cai quản 1.000 phụ tá, mỗi phụ tá lại cai quản 1.000 saitan, mỗi saitan lại cai quản 1.000 vị thần, và tất cả bọn chúng đều phải phụ thuộc vào ta và không được làm trái lệnh ta! Khô-ô-ông, phải trị cái lão qua đường ba lần hèn hạ nhất trong tất cả các lão qua đường hèn hạ ấy…” Trong lúc đó, người qua đường đang được nói đến vẫn thản nhiên đi trên vỉa hè, uể oải nhìn các tủ kính trong những cửa hàng, không hề ngờ đến cái nguy cơ khủng khiếp đang lơ lửng trên đầu ông ta chỉ vì trên tay ông ta sáng loáng chiếc đồng hồ bình thường nhất. “Ta... “ Ông Khốttabít hùng hùng hổ hổ trước mặt Vônca lúc đó đang cuống cả lên “ta sẽ biến lão ấy thành... “ Mỗi giây lúc này đều quí. Vônca thét lên: “Không cần!” “Không cần cái gì?” “Không cần đụng đến người qua đường ấy!... Không cần đồng hồ!... Không cần gì cả!..”. “Hoàn toàn không cần gì cả?” Ông già nhanh chóng trấn tĩnh và tỏ vẻ nghi hoặc. Chiếc đồng hồ mặt trời đeo tay duy nhất trên thế giới biến mất cũng nhanh chóng như khi nó xuất hiện. “Hoàn toàn không cần gì cả..”.Vônca nói và thở dài nặng nề đến nỗi ông già hiểu rằng lúc này, việc cốt yếu là làm cho vị cứu tinh trẻ tuổi của mình khuây khỏa, làm tiêu tan tâm trạng buồn bã của cậu ta. ÔNG KHỐT TA BÍT GIÚP VÔN CA LẦN THỨ HAI Vônca chán ngán trong lòng, và ông già cảm thấy có một chuyện gì đó chẳng lành. Dĩ nhiên, ông ta không ngờ rằng mình đã làm hại cậu ở cuộc thi ra sao. Nhưng rõ ràng là cậu bé không hài lòng Và người có lỗi trong việc này rõ ràng chẳng ai khác ngoài chính ông ta, Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp. “Hỡi cậu thiếu niên xinh đẹp tựa mặt trăng, cậu có vui lòng nghe chuyện về các cuộc phiêu lưu mạo hiểm của những con người kỳ lạ và phi thường không?” Ông ta hóm hỉnh hỏi Vônca đang cau có “Chẳng hạn, cậu có biết chuyện ba con gà trống đen và đứa con trai thọt chân của người thợ cạo ở thành Bátđa ? Chuyện con lạc đà bằng đồng có cái bướu bằng bạc? Chuyện lão gánh nước Ácmét và cái thùng có phép lạ của lão ta?


25

Volka kept on frowning. This did not stop the old man, and he began hurriedly: "Be it known to you, 0 most wonderful of all secondary school pupils, that once upon a time in Baghdad there lived a skilled barber named Selim who had three roosters and a lame son named Tub. It so happened that Caliph Harun al Rashid once passed his shop. But, 0 most attentive of all youths, I suggest we sit down on this bench in order that your young legs don't tire during this long and most educational story." Volka agreed. They sat down in the shade of an old linden tree. For three long hours Hottabych went on and on with the truly interesting story. He finally ended it with these crafty words: "But more marvellous still is the story of the copper camel with a silver hump," and immediately proceeded with it. When he came to the part: "Then the stranger took a piece of coal from the brazier and drew the outline of a camel on the wall. The camel waved its tail, nodded its head, walked off the wall and onto the cobblestones.. ."-he stopped to enjoy the impression his story of a drawing coming to life had made on his young listener. But Hottabych was in for some disappointment, because Volka had seen enough cartoons in his life. However, the old man's words gave him an idea. "You know what? Let's go to the movies. You can finish the story after." "Your every word is my command, 0 Volka ibn Alyosha," the old man replied obediently. "But do me a favour and tell me what you mean by 'the movies'? Is it a bath-house? Or, perhaps, that's what you call the market-place, where one can stroll and chat with friends and acquaintances?" "Well! Any child can tell you what a movie is. It's a...." At this, Volka waved his hands around vaguely and added,

Vônca vẫn hầm hầm lặng thinh, nhưng ông già chẳng bực mình về chuyện đó và bắt đầu kể liền: “Hỡi cậu học sinh tài ba nhất trong tất cả các học sinh trung học, cậu sẽ được biết rằng ngày xửa ngày xưa ở thành Bátđa có người thợ cạo lành nghề tên là Xêlim. Ông ta có 3 con gà trống và một đứa con trai thọt chân tên là Tub. Thế rồi một hôm quốc vương Harun An Rasít đi ngang qua cửa hiệu của ông ta... Hỡi cậu thiếu niên nghe kể chuyện chăm chú nhất trong tất cả các cậu thiếu niên, chúng ta nên ngồi xuống cái ghế dài ở gần đây nhất chăng, để cho đôi chân của cậu khỏi bị mỏi vì phải đi suốt trong thời gian ta kể câu chuyện dài có tính chất giáo huấn này?” Vônca đồng ý. Hai ông cháu liền ngồi bên đại lộ, ở một chỗ mát mẻ dưới bóng cây cổ thụ. Trong suốt 3 tiếng rưỡi đồng hồ, ông Khốttabít đã kể lại câu chuyện quả là rất hấp dẫn ấy và kết thúc bằng câu nói láu lỉnh: “Nhưng chuyện con lạc đà bằng đồng có cái bướu bằng bạc còn kỳ lạ hơn nữa kia!”. và ngay lập tức, không kịp ngừng để lấy hơi, ông ta bắt đầu kể chuyện đó cho đến chỗ: “Lúc bấy giờ, người ngoại quốc nọ lấy cục than nhỏ ở trong lò và vẽ lên tường con lạc đà, và con lạc đà ấy liền quẫy đuôi, lắc đầu rồi từ trên tường đi xuống con đường rải đá...”. Kể đến đây, ông ngừng lại để thích thú theo dõi cái ấn tượng mà câu chuyện làm sống động bức tranh gây ra đối với người nghe trẻ tuổi của ông ta. Nhưng ông già phải cụt hứng, bởi Vônca đã được xem khá nhiều phim hoạt hình nên chẳng lấy gì làm lạ về chuyện đó. Nhưng câu chuyện của ông già đã gợi cho cậu ý định lý thú. “Ông ơi! Chúng ta đi vào rạp chiếu bóng đi. Ông sẽ kể nốt chuyện cho cháu nghe sau đó”. “Lời nói của cậu như là một đạo luật đối với ta, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa!” Ông già ôn tồn đáp “Nhưng cậu hãy làm ơn nói cho ta biết cậu dùng cái tiếng “rạp chiếu bóng” khó hiểu ấy để chỉ cái gì vậy? Đó có phải là nhà tắm không? Hay có thể ở nước cậu, đó là tên gọi của cái chợ, nơi có thể dạo chơi và trò chuyện với những người quen biết?” “Ô hay! Bất cứ một đứa trẻ con nào cũng biết rạp chiếu bóng là cái gì. Rạp chiếu bóng là...” Nó ngập ngừng đưa tay lên ra hiệu


26

"Well, anyway, you'll see when we get there."

Over the Saturn Theatre box-office was a sign that read:

"Children under sixteen not admitted to evening

performances."

"What's the matter, 0 most handsome of all handsome

youths?" Hottabych inquired anxiously, noticing that Volka had

become gloomy again.

"Nothing much. It's just that we're late for the last day-

time performance! You have to be sixteen to get in now. I really

don't know what to do, 'cause I don't feel like going home."

"You won't go home!" Hottabych cried. "In a twinkling of an

eye they'll let us through, surrounded by the respect your truly

endless capabilities command! I'll just have a peek at those bits

of paper everyone's handing that stern-looking woman at the

entrance."

"That old braggart!" Volka thought irritably. Suddenly, he

felt two tickets in his right fist.

"Come!" Hottabych called, beaming again. "Come, they'll let

you through now!"

"Are you sure?"

"Just as positive as that a great future awaits you!"

He nudged Volka towards a mirror hanging nearby. A boy

with a bushy blond beard on his healthy freckled face looked

back from the mirror at a shocked and gaping Volka.

AN UNUSUAL EVENT AT THE MOVIES A triumphant Hottabych dragged Volka up the stairs to the second-floor foyer. At the entrance to the projection room stood Zhenya Bogorad, the envy of every pupil of 6B. This darling of fate was the theatre manager's nephew and therefore permitted

và nói thêm “Nói tóm lại, đến rạp chiếu bóng rồi ông khắc biết” Bên trên quầy bán vé ở rạp chiếu bóng “Sao Thổ” treo tấm bảng: “Trẻ em dưói 16 tuổi không được vào xem các suất chiếu buổi tối”. “Cậu làm sao thế, hỡi cậu thiếu niên xinh đẹp nhất trong tất cả các cậu thiếu niên xinh đẹp?” ông Khốttabít lo sợ khi thấy Vônca lại xịu mặt. “Chúng ta đến muộn, không kịp xem các suất chiếu ban ngày rồi! Giờ này người ta chỉ cho những người trên 16 tuổi vào xem thôi... Thú thật, cháu chẳng biết làm gì bây giờ... Đi về nhà thì cháu chẳng muốn... “Cậu không phải đi về nhà!” Ông Khốttabít kêu lên “Chưa đầy hai khoảnh khắc là người ta đã cho chúng ta vào xem, và chúng ta sẽ đi vào giữa sự kính trọng của mọi người, bởi vì cậu có vô số tài năng và được xứng đáng hưởng sự kính trọng ấy! Ta chỉ cần nhìn qua những người vào xem đưa mảnh giấy cho người đàn bà nghiêm nghị kia là câu có thể bước vào cái rạp chiếu bóng mà cậu ưa thích...” “Ông già khoác lác! ”, Vônca bực tức nghĩ thầm. Nhưng rồi bỗng nhiên nó thấy trong nắm tay phải của mình có 2 cái vé. “Chúng ta đi nào!” Ông Khốttabít nói, mặt rạng rỡ vì sung sướng “Bây giờ ngưòi ta sẽ phải cho cậu vào thôi” “Ông tin chắc như vậy chứ?” “Ta tin vào việc đó cũng như tin rằng một tương lai rực rỡ đang chờ đón cậu.” Ông già đẩy Vônca đến trước tấm gương treo gần đó. Vônca há hốc mồm khinh ngạc khi thấy từ trong gương nhìn ra một thằng bé mặt đầy tàn nhang, ở cằm có bộ râu rậm màu hung hung. BIẾN CỐ PHI THƯỜNG TRONG RẠP CHIẾU BÓNG Ông Khốttabít đắc chí dẫn Vônca leo cầu thang lên lầu 2, vào phòng giải lao. Giênia Bôgôrát, đối tượng ghen tị của toàn thể học sinh lớp 6B, đang đứng khổ sở ở sát lối đi vào phòng xem. Cu cậu số đỏ này lại chính là cháu ruột của ông quản trị trưởng


27

to attend evening performances. But today, instead of being the

happiest of boys, he was suffering terribly. He was suffering

from loneliness. He was dying to have a companion, someone he

could talk to about Volka Kostylkov's behaviour at the

morning's geography examination. Alas! There was not a

familiar face in sight.

He then decided to go downstairs, in the hope that Luck

would send him someone. At the landing he was nearly knocked

off his feet by an old man in a white suit and embroidered

morocco slippers who was dragging along-whom do you think?-

Volka Kostylkov, in person! For reasons unknown, Volka was

covering his face with his hands.

"Volka!" Bogorad shouted happily. "Kostylkov!"

Unlike Zhenya, Volka did not seem at all pleased at the

encounter. In fact, he even pretended not to have recognized his

best friend. He darted into the thick of the crowd which stood

listening to an orchestra while awaiting the next showing.

"Don't think I care!" Zhenya said in an offended tone and

went off to buy an ice-cream.

That is why he didn't see the people gathering round the

strange old man and Volka. Later, when he tried to push his

way through to the spot which was attracting so many eager

eyes, his friend was already surrounded by a rapidly-growing

crowd. He could hear the folding seats hitting against the backs

of the chairs as those who were listening to the orchestra rushed

off. Soon the musicians were playing to rows of empty seats.

"What happened?" Zhenya asked, vainly trying to elbow his

way through. "If there's been an accident, I can phone for help.

My uncle's the manager here. What's the matter?"

But no one seemed to know what the matter was. And, since

hardly anyone could see anything and everyone wanted to know

what was going on inside the circle, they all kept asking each

rạp chiếu bóng “Sao Thổ”, vì thế người ta cho nó vào xem các suất buổi tối. Lẽ ra nó phải lấy làm mừng về sự may mắn đó, nhưng các bạn thử tưởng tượng xem, nó lại hết sức đau khổ. Nó đau khổ vì cô đơn! Giênia đang rất cần có một người trò chuyện để nó có thể bàn về thái độ kỳ lạ của Vônca Côxtưncốp trong cuộc thi địa lý hôm nay. Nhưng thật là bực mình, chẳng có một người quen nào cả! Bấy giờ, nó bèn quyết định đi xuống duới nhà. May ra nó có thể gặp ở đấy một cậu bạn nào đó cũng nên. Ở đầu cầu thang, một ông già đội mũ cói cứng và đi đôi giày da dê thuộc suýt nữa xô ngã nó. Ông già này dắt tay, các bạn có thể đoán ra ai không, đúng cái cậu Vônca Côxtưncốp! Chẳng hiểu sao Vônca lại lấy hai tay che mặt. “Vônca!” Giênia mừng rỡ “Côxtưncốp!” Nhưng có lẽ Vônca không hề mừng rỡ trước cuộc gặp gỡ này. Hơn thế nữa, nó còn làm ra vẻ như không nhận ra người bạn thân nhất của mình và lẻn ngay vào giữa đám đông đang nghe dàn nhạc biểu diễn. “Cóc cần!” Giênia tức mình và đi vào căng tin uống một ly nước ngọt. Vì vậy, nó không thấy xung quanh ông già kỳ lạ và Vônca bắt đầu tụ tập một đám người. Cho tới lúc chính Giênia cũng cố chen tới cái nơi mà nó chẳng hiểu tại sao bao nhiêu người hiếu kỳ cố đổ xô đến đó thì xung quanh cậu bạn của Giênia đã có một đám đông chật ních và mỗi lúc một đông thêm. Mọi người rời khỏi những hàng ghế trước bục sân khấu, làm các mặt ghế lật gấp được kêu ầm ầm. Trong chốc lát, dàn nhạc chỉ còn biểu diễn trước những hàng ghế trống không. “Có chuyện gì thế?” Giênia vừa thúc khuỷu tay lia lịa vừa hỏi mà chẳng ai thèm trả lời “Nếu có tai nạn thì tôi có thể gọi điện thoại từ đây... Ở đây tôi có ông bác làm quản trị trưởng... Có chuyện gì vậy?” Nhưng không một ai biết rõ chuyệngì đã xảy ra. Và bởi vì gần như không một ai thấy gì cả, nên mọi người đều muốn biết chuyện gì đang diễn ra ở đấy, bên trong vòng người chật ních.


28

other questions and demanding sensible answers, until they

raised such a ruckus they began to drown out the music, though

the musicians were playing as loud as they could.

Zhenya's uncle finally appeared, climbed on a chair and

shouted, "Everyone please disperse! What's the matter? Haven't

you ever seen a bearded child before?"

The moment these words reached the snack bar, everyone

there rushed to see the bearded child.

"Volka!" Zhenya yelled at the top of his voice, despairing

of ever getting through the crowd. "I can't see anything! Can you

see? Does he have a big beard?"

"Golly!" the unfortunate Volka wailed. "What if he...."

"Poor child!" the curious onlookers sighed.

"What a pity!"

"Is science helpless in his case?"

At first, Hottabych misunderstood the attention his young

friend was attracting. He thought the people were crowding

round to express their respect for Volka. Then he began to get

angry.

"Disperse, my good people!" he shouted, drowning out the

noise of the crowd and the band. "Disperse, or I'll do something

terrible to all of you!"

A timid girl gasped from fear, but the others only laughed.

Really now, what was there to fear from such a funny old man

in silly pink slippers? Why, if someone as much as touched him,

he'd probably fall to pieces!

No, no one took his threats seriously. However, the old man

was used to having people tremble at his words. He felt that he

and Volka were being insulted and was becoming more and

more enraged. There is no telling how it all could have ended, if

the first bell had not rung just then.

Mọi người hỏi nhau và bực mình khi không nhận đuợc một câu trả lời rõ ràng, cho nên đám đông chẳng mấy chốc đã làm huyên náo đến độ át luôn cả tiếng nhạc. Lúc bấy giờ, ông bác của Giênia mới chạy đến chỗ huyên náo, ì ạch leo lên một chiếc ghế và nói to: “Xin quí vị giải tán cho! Quý vị chưa bao giờ trông thấy một thằng bé có râu hay sao?” Câu nói đó vừa vọng đến căng tin, mọi người liên bỏ cả uống trà và nước ngọt, chạy đi xem thằng bé có râu. “Vônca!” Giênia hét váng cả phòng giải lao, vì nó hết hy vọng lọt được vào bên trong vòng người bí ẩn “Cháu không thấy gì cả! Còn bác có thấy không? Nó có râu rậm lắm phải không?” “Ối chao ôi!” Cu cậu Vônca khốn khổ chút nữa thì khóc rống lên vì buồn chán “Chỉ còn thiếu mỗi nước để cho nó thấy…” “Thằng bé bất hạnh!” Những người xung quanh thở dài thông cảm “Thật là kỳ quái!” “Chẳng lẽ khoa học lại chịu bó tay hay sao?” Lúc đầu, ông Khốttabít hiểu sai sự chú ý của mọi người đối với cậu bạn trẻ của mình. Ông tưởng rằng mọi người xúm lại để bày tỏ sự kính trọng của mình đối với Vônca. Sau đó, việc này bắt đầu làm cho ông ta nổi cáu. “Hãy giải tán, hỡi những người đáng kính nhất!” ông gầm lên, át cả tiếng huyên náo của đám đông lẫn tiếng nhạc “Hãy giải tán nếu không ta sẽ giáng tai họa xuống đầu các ngươi” Một cô nữ sinh nào đó sợ quá òa khóc, nhưng ông Khốttabít chỉ làm cho đám người lớn phì cười. Thực ra, cái ông già nhỏ nhắn ngộ nghĩnh, đi đôi giày màu hồng lạ lùng này làm sao có thể gây nổi một tai họa? Chỉ cần đụng mạnh ngón tay vào ông ta là ông ta đã ngã nhào rồi. Không, không một ai thèm đếm xỉa đến lời đe dọa của ông Khốttabít. Còn ông già thì đã quen thấy những lời nói của mình làm cho mọi người phải run sợ. Bây giờ, ông ta đang bực tức cả cho Vônca lẫn cho mình, và mỗi lúc một thêm tức giận. Không biết mọi chuyện sẽ kết thúc ra sao nếu đúng lúc ấy tiếng chuông không reo vang.


29

The doors to the projection room were thrown open and

everyone rushed to take their seats. Zhenya thought this was his

chance to get a peek at the weird boy. But the same crowd that

had blocked his view now caught him up and carried him into

the projection room.

No sooner had he found a seat in the first row than the lights

went out.

"Whew!" Zhenya breathed. "Just in time. I'll still be able to

see the bearded boy on the way out." Nonetheless, he kept

fidgeting in his seat, trying to catch a glimpse of the freak who

was sitting somewhere behind him.

"Stop fidgeting! You're bothering us!" the man next to him

said. "Sit still!" However, to his utter amazement, the

fidgety boy suddenly disappeared.

Volka and Hottabych were the last to enter the darkened

projection room. To tell the truth, Volka was so upset he was

ready to leave without seeing the film.

Hottabych pleaded:

"If you're so displeased with the beard I thought you'd

appreciate, I'll free you of it the moment we find our seats. That's

easy enough. Let's follow the others in, for I'm impatient to

discover what a 'movie' is. It must indeed be something

wonderful, if even grown men attend it on such a hot summer

day!"

When they were seated, Hottabych snapped the fingers of his

left hand. Contrary to his promises, nothing happened to Volka's

beard.

"Why is it taking you so long? Remember how you boasted!"

"I wasn't boasting, 0 most wonderful of 6B pupils.

Fortunately, I changed my mind in time. If you don't have a

beard, you'll be turned out of the movie which is so dear to your

heart."

Cửa phòng xem mở toang, mọi người đi vào chỗ của mình. Giênia muốn lợi dụng dịp này để xem cái hiện tượng dị thường chưa từng có, dù chỉ liếc nhìn một chút xíu tthôi cũng được. Nhưng chính cái đám đông lúc nãy ngăn không cho nó lách qua thì bây giờ lại vây chặt lấy nó từ mọi phía và cuốn luôn nó vào phòng xem, trái với ý muốn của nó. Giênia vừa kịp chạy đến hàng ghế đầu và ngồi xuống thì đèn tắt phụt. “Ối chà!” Giênia thở phào nhẹ nhõm “Suýt nữa thì vào muộn! Ta sẽ chộp thằng bé có râu ấy khi buổi chiếu phim kết thúc” Tuy vậy, nó vẫn thấp thỏm cựa quậy trên ghế, cố nhìn cho ra cái hiện tượng dị thường của thiên nhiên ấy đang ở đâu đó phía sau mình. “Đừng quay ngang ngửa, chú bé! Em chẳng cho ai xem cả!” người ngồi bên Giênia nổi cáu “Hãy ngồi yên! Nhưng ông ta hết sức kinh ngạc khi thấy chú bé hay làm phiền nọ biến đi đâu mất. Vônca và ông Khốttabít là những người cuối cùng rời khỏi phòng giải lao, khi trong phòng xem đã tối om. Thực ra, lúc đầu Vônca buồn bực tới mức định rời khỏi rạp, thôi không xem phim nữa. Nhưng ông Khốttabít năn nỉ: “Nếu cậu không cần cái bộ râu mà ta đã trang điểm cho cậu vì lợi ích của cậu thì ta sẽ làm cho nó biến ngay khi chúng ta vừa ngồi vào chỗ của mình. Việc đó ta làm dễ ợt. Bây giờ chúng ta đi vào cái nơi mà tất cả những người khác đều vào, bởi vì ta nóng lòng muốn biết thế nào là rạp chiếu bóng. Nó hẳn là phải tuyệt lắm nên các bậc trượng phu từng trải mới vào xem nó trong cái tối mùa hè oi bức này. Và quả thực, lúc hai ông cháu vừa ngồi vào chỗ trống ở hàng ghế thứ sáu, ông Khốttabít đã búng ngón tay tanh tách. Nhưng trái với lời hứa của ông già, bộ râu của Vônca chẳng hề suy suyển. “Sao ông lại lề mề thế? Vậy mà ông còn nói thánh nói tướng!” “Ta không hề nói thánh nói tướng, hỡi cậu học sinh tài ba nhất trong tất cả các học sinh lớp 6B. May thay ta đã nghĩ lại kịp thời. Nếu cậu không còn râu nữa, người ta sẽ đuổi cậu ra khỏi cái rạp chiếu bóng mà cậu ưa thích này”


30

It soon became clear that this was merely a cunning excuse.

Volka was not yet aware of the old man's craftiness.

"That's all right, they won't turn me out of here," he said.

Hottabych pretended not to have heard him. Volka repeated

his words. Once again, Hottabych played deaf. Then Volka

raised his voice:

"Hassan Abdurrakhman ibn Hottab!"

"I'm listening, 0 my young master," the old man answered

obediently.

"Sh-h-h!" someone hissed.

Volka continued in a whisper, bending close to his friend who

suddenly looked very sad.

"Do something to make this stupid beard disappear

immediately!"

"It's not a bit stupid," the old man whispered back. "It is a

most grand and noble beard."

"This very second! Do you hear? This very second!"

"I hear and I obey," Hottabych muttered and began

whispering again, snapping his fingers.

The hairy growth on Volka's face remained unchanged.

"Well?"

"One moment, 0 most blessed Volka ibn Alyosha," the old

man replied, still whispering and snapping his fingers nervously.

The beard on Volka's chin remained where it was.

"Look! Look who's sitting in the ninth row!" Volka

whispered, forgetting his great misfortune for the moment.

As far as Hottabych could see, the two men in the ninth row

appeared in no way remarkable.

"They're famous actors," Volka explained and told

Hottabych their names, which, though they were very well

known, meant nothing to him.

Thực ra, đó là kế hoãn binh của ông già. Nhưng Vônca không hề biết chuyện đó. Nó nói: “Không sao, người ta chẳng đuổi cháu ra khỏi đây đâu! “ Ông Khốttabít làm ra vẻ không nghe thấy câu nói đó. Vônca lặp lại. Ông già lại giả điếc. Bấy giờ, Vônca liền cất cao giọng: “Ông Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp!” “Ta nghe đây, hỡi ông chủ trẻ tuổi của ta!” - Ông già nhũn nhặn đáp. “Không thể nói khẽ hơn được sao?” Một người nào đó ngồi bên cạnh làu nhàu. Vônca ghé sát vào tai ông Khốttabít đang gục đầu buồn bã, tiếp tục thầm thì: “Ông hãy làm cho bộ râu ngu xuẩn này biến ngay khỏi cằm cháu!” “Nó chẳng hề ngu xuẩn một chút nào!” Ông già thì thầm đáp lại “Đó là bộ râu đáng kính và oai vệ bậc nhất đấy” “Ông hãy làm cho nó biến ngay tức khắc! Ngay tức khắc, ông có nghe không!” “Xin tuân lệnh!” Ông Khốttabít lại nói, vừa bắt đầu lẩm bẩm một câu gì đó, vừa búng ngón tay toanh toách. Những sợi râu trên cằm vẫn Vônca không hề suy suyển. “Thế nào?” Vônca sốt ruột hỏi. “Một lát nữa thôi, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa may mắn nhất đời!” Ông già đáp lại, vẫn tiếp tục lẩm bẩm và búng ngón tay lia lịa. Nhưng bộ râu vẫn không thèm biến khỏi cằm Vônca. “Ông xem kìa, ông xem kìa, ai đang ngồi ở hàng ghế thứ chín đấy?”Vônca bỗng thì thầm, tạm thời quên mất tai họa của mình. Ngồi ở hàng ghế thứ chín là 2 người mà theo ông Khốttabít chẳng có gì đáng chú ý cả. “Đó là những diễn viên vô cùng xuất sắc!” Vônca sốt sắng giải thích và nói rõ hai cái tên mà bất cứ bạn đọc nào của chúng ta cũng biết. Dĩ nhiên, hai cái tên ấy chẳng nói được gì với ông Khốttabít


31

"Do you mean they're performers?" the old man asked condescendingly."Are they tight-rope walkers?" "They're movie actors! They're the most famous movie actors, that's who they are!" "Then why aren't they doing anything? Why are they sitting back doing nothing?" Hottabych demanded critically. "They're probably very lazy performers. It pains me to see you praising them so thoughtlessly, 0 movie of my heart." "Ha, ha!" Volka laughed. "Movie actors never act in a theatre. Movie actors act in studios." "Does that mean we are going to see some others, and not movie actors, perform?" "No, we'll see movie actors. Don't you understand, they act in a studio, but we see their acting here, in a theatre. Why, any child knows that." "Pray forgive me, but what you're saying is a lot of nonsense," Hottabych reproached him sternly. "However, I'm not angry at you, because I don't think you meant to play a trick on your most obedient servant. You seem to be affected by the heat in this building. Unfortunately, I don't see a single window which could be opened to let in some fresh air." Volka realized that in the few remaining minutes before the beginning of the film he would never be able to explain a movie actor's work to the old man. He decided to put off all explanations till later, and especially since he suddenly recalled his terrible misfortune. "Dear, dear Hottabych, it's really no trouble to you-please, can't you do something right now?"

The old man heaved a sigh, yanked a hair from his beard, then a second, and a third, and, finally, in great anger, a whole bunch together. He began tearing them to bits savagely, muttering something with his eyes fixed on Volka's face. There was no change whatsoever. Then Hottabych began snapping hia fingers

“Cậu muốn nói họ là những anh kép chứ gì?” - Ông già mỉm cười với vẻ kẻ cả “Họ múa trên dây phải không?” “Họ đóng phim! Đó là những diễn viên điện ảnh nổi tiếng nhất, họ là những người như thế đấy”. “Thế tại sao bây giờ họ không đóng phim? Tại sao họ lại khoanh tay ngồi vậy?” Ông già hỏi với giọng châm chọc “Rõ ràng đó là những con người lười biếng và ta lấy làm đau lòng khi thấy cậu tán dương họ một cách thiếu suy nghĩ như vậy”. “Ông nói gì thế?” Vônca phì cười “Những diễn viên điện ảnh không bao giờ đóng phim ở rạp chiếu bóng. Họ đóng phim ở xưởng phim kia!” “Thế có nghĩa là bây giờ chúng ta sẽ xem những kép khác nào đó biểu diễn chứ không phải xem những diễn viên điện ảnh biểu diễn chứ gì?” “Không, chính họ biểu diễn. Ông hiểu không, họ đóng phim trong xưởng phim còn chúng ta thì xem họ biểu diễn ở rạp chiếu bóng. Theo cháu, bất cứ một đứa trẻ con nào cũng hiểu điều đó” “Xin lỗi cậu, cậu đã nói một điều gì đó nhảm nhí,” “Ông Khốttabít nói với vẻ phê phán “Nhưng ta chẳng bực mình cậu đâu, bởi vì ta thấy rằng tuy nói vậy nhưng cậu không hề có ý định chế giễu kẻ đầy tớ trung thành nhất của cậu. Có lẽ đó là do cái nóng bức đang bao trùm căn phòng này đã ảnh hưởng đến cậu”. Vônca hiểu rằng trong những phút còn lại trước khi buổi chiếu phim bắt đầu, nó không tài nào giải thích được cho ông già rõ thực chất công việc của những diễn viên điện ảnh, nên đành để giải thích sau vậy. Vả lại, nó sực nhớ cái tai họa đã đổ ập lên đầu mình. “Ông Khốttabít thân yêu ơi, ông còn đợi gì nữa, hãy cố làm nhanh nhanh đi!” Ông già thở dài nặng nề, rứt trong bộ râu của mình một sợi, một sợi nữa, một sợi thứ ba, sau đó cáu kỉnh nhổ luôn cả nắm rồi giận dữ ngắt những sợi râu đó ra thành từng đoạn nhỏ, vừa chăm chú lẩm bẩm một câu gì đó, vừa nhìn Vônca chằm chằm. Những sợi râu trên bộ mặt toát lên vẻ khỏe khoắn của người bạn trẻ tuổi


32

change whatsoever. Then Hottabych began snapping hia fingers

in the most varied combinations: first two fingers at a time,

then all five fingers of the right hand, then the left hand, then all

ten fingers together, then once with the right and twice with the

left, then the other way round-but all to no avail. Finally, he

began ripping off his clothes.

"Are you mad?" Volka cried. "What're you doing?"

"Woe is me!" Hottabych replied in a whisper and began

scratching his face. "Woe is me! The centuries I spent in

that accursed vessel have-alas!-left their mark! A lack of

practice has been extremely detrimental to my profession.

Forgive me, 0 my young saviour, but I can do nothing with your

beard! 0 woe is me, poor Genie Hassan Abdurrakhman ibn

Hottab that I am!"

"What are you whispering?" Volka asked. "Say it louder, I

can't make out a word."

And Hottabych replied, tearing at his clothes:

"0 most treasured of youths, 0 most pleasing of all, do not

vent your rightful anger upon me! I cannot rid you of your

beard! I forgot how to do it!"

"Have a heart!" someone hissed. "You'll talk it all over at

home. You're bothering us. Do you want me to call the usher?"

"Such disgrace has fallen upon my old head!" Hottabych

whimpered. "To forget such simple magic! And who is it

that forgot it? Me, Hassan Abdurrakhman ibn Hottab, the most

powerful of all Genies-me, the very same Hassan Abdurrakhman

ibn Hottab whom even Sulayman son of David (on the twain

be peace!) could not subdue for twenty years!"

"Stop whining!" Volka whispered with unconcealed scorn. "Tell me honestly: how much longer will I have to go around with this beard?"

của ông ta chẳng những không biến mất, mà thậm chí còn không thèm nhúc nhích. Lúc bấy giờ, ông Khốttabít bèn búng ngón tay toanh toách với đủ các cách kết hợp: lúc thì búng riêng các ngón tay phải, lúc thì búng riêng các ngón tay trái, lúc thì búng cùng một lúc các ngón ở cả 2 tay, lúc thì búng một lần các ngón tay phải và hai lần các ngón tay trái, lúc thì ngược lại. Nhưng tất cả đều vô hiệu. Lúc bấy giờ, ông Khốttabít bỗng xé toạc quần áo của mình. “Ông sao thế? Ông điên rồi à?” Vônca hoảng sợ “Ông làm gì mà kỳ cục vậy?” “Khổ thay cho ta!” Ông Khốttabít thì thầm đáp lại. “Khổ thay cho ta! Than ôi, mấy nghìn năm bị giam cầm trong cái bình đáng nguyền rủa ấy đã làm hại ta biết chừng nào! Việc thiếu thực hành đã ảnh hưởng tai hại đến tay nghề của ta... Hãy tha thứ cho ta, hỡi vị cứu tinh trẻ tuổi của ta! Ta không thể làm bộ râu của cậu biến đi được nữa!... Khổ thay cho ta, khổ thay cho ta, ông thần tội nghiệp Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp! “Ông thì thầm gì thế?” Vônca hỏi “Ông hãy nói to lên một chút đi “Hỡi cậu thiếu niên đáng quý nhất, hỡi cậu thiếu niên đáng yêu nhất, xin cậu đừng trút sự phẫn nộ chính đáng của mình lên đầu ta!... Ta không làm cho bộ râu trên cằm cậu biến mất được! Ta quên mất cách giải phù phép rồi!... “Hãy biết điều một chút, các vị!” Những người ngồi cạnh cằn nhằn khó chịu “Các vị sẽ còn kịp nói chán mồm ở nhà. Quả là các vị làm phiền mọi người quá!... Chẳng lẽ phải gọi đến trật tự viên hay sao?” “Nhục nhã thay cho cái đầu già nua của ta!” Bây giờ ông Khốttabít rên rỉ, khó khăn lắm mới nghe được “Quên mất cái phép lạ rất đơn giản! Mà ai quên kia chứ? Ta, Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp, vị thần hùng mạnh nhất trong tất cả các vị thần! Ta, Gátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp, người mà suốt 20 năm trời chính vua Xalômông con trai của Đavít (cầu chúc cả 2 vị đều bình an!” đã không thể làm gì nổi! “Đừng rên rỉ nữa!” Vônca thì thầm, không che giấu sự khinh


33

"Oh, calm your fears, my young master! Luckily, I only

used small magic. In two days your face will be as smooth as that

of a new-born babe. Perhaps I'll even remember how to break

small magic spells before that."

Just then, the many credits which usually precede a film

flashed off the screen and were replaced by people who

moved and spoke. Hottabych whispered smugly:

"Hm! This is all quite clear. And very simple. All these

people have appeared through the wall. You can't surprise me

with that sort of stuff. I can do that myself."

"You don't understand a thing," Volka said with a smile,

upon hearing such nonsense. "If you really want to know,

films are based on the principle...."

There was hissing from all sides now, and Volka's

explanations were cut short. For a moment Hottabych seemed

entranced. Then he began squirming nervously, turning round

ever so often to look at the ninth row and the two movie actors

sitting there. He became convinced that they were sitting

quietly behind him and, at the same time, galloping at top speed

in front of him on the only lighted wall in this most mysterious

building.

He became pale with fear. He raised his eyebrows and

whispered, "Look behind us, 0 fearless Volka ibn Alyosha!"

"Sure, those are the actors. They play the leads and have

come to see how the audience likes their acting."

"I don't like it!" Hottabych informed him quickly. "I don't like

people to split in two. Even I don't know how to sit in a chair

ghét của mình “Ông hãy nói một cách nghiêm chỉnh là ông bắt tôi phải mang bộ râu này trong bao lâu nữa?” “Ồ, không, cứ yên tâm, hỡi ông chủ tốt bụng của ta!” Ông già đáp “May thay, ta chỉ phù phép cậu bằng một phép thuật nhỏ. Đúng thời gian này ngày mai, mặt cậu sẽ nhẵn nhụi như mặt đứa trẻ sơ sinh... Cũng có thể ta sẽ nhớ ra sớm hơn cách giải phép thuật nhỏ này”.. Đúng lúc ấy, trên màn ảnh, những hàng chữ dài dằng dặc vẫn thường mở đầu mỗi bộ phim biến đi và bắt đầu xuất hiện những người cử động, nói năng. Ông Khốttabít tự mãn thì thầm vào tai Vônca: “Hừ, ta hiểu trò này rồi. Một trò rất đơn giản! Tất cả những người ấy đi xuyên tường đến đây chứ gì? Trò này chẳng làm ta ngạc nhiên đâu. Ta cũng làm được như thế”. “Ông chẳng hiểu gì cả!” Vônca tủm tỉm cười trước sự mít đặc của ông già “Nếu ông muốn biết thì cháu sẽ giảng giải cho mà nghe. Điện ảnh được xây dựng theo nguyên tắc...”.. Ở những hàng ghế trước và sau, người ta bắt đầu tỏ vẻ khó chịu nên những lời giải thích của Vônca bị cắt ngang giữa chừng. Từ lúc đó, ông Khốttabít ngồi yên như bị mê hồn. Nhưng rồi ông ta bắt đầu cựa quậy không yên, chốc chốc lại ngoảnh mặt về phía sau, nhìn hàng ghế thứ chín là nơi, hẳn các bạn còn nhớ, có 2 diễn viên điện ảnh đang ngồi Ông già ngoảnh đi ngoảnh lại như thế mấy lần, cho đến khi tin chắc mười mươi rằng 2 diễn viên ấy trong cùng một lúc, vừa khoanh tay đạo mạo đằng sau ông ta, vừa phi ngựa như bay ở phía trước, trên bức tường duy nhất được chiếu sáng trong căn phòng bí ẩn bậc nhất này. Mặt tái xanh, mắt trợn trừng sợ hãi, ông già Khốttabít thì thầm bảo Vônca: “Hãy nhìn về phía sau, hỡi cậu con trai của Aliôsa!” “Có gì đâu, đó là những diễn viên điện ảnh. Họ đóng bộ phim này và bây giờ họ đến đây xem khán giả chúng ta có thích những vai họ đóng hay không. “Ta không thích!” Ông Khốttabít nói ngay “Ta không thích khi thấy những người có thể phân thân được. Ngay cả ta cũng không tài nào trong cùng một lúc vừa khoanh tay ngồi trên ghế lại vừa


34

with my arms folded and gallop away as fast as the wind- and all at one and the same time! Even Sulayman, son of David (on the twain be peace!), could not do such a thing. And that's why I'm frightened." "You don't understand a thing," Volka said with a smile, upon hearing such nonsense. "If you really want to know, films are based on the principle...." But a split-second later, when a thundering locomotive seemed to be rushing off the screen and right into the audience, a scream of terror rent the projection room. "Let's flee! Let's flee!" Hottabych shrieked as he dashed off. At the exit he remembered about Volka and in several leaps returned, grabbed him by the arm, and dragged him to the door. "Let's flee, 0 Volka ibn Alyosha! Let's flee before it's too late!" "Now, wait a minute. .." the usher began, appearing in front of them. However, she immediately did a long, graceful loop in the air and landed on the stage in front of the screen. "What were you screeching about? What was all the panic about?" Volka asked angrily when they were out in the street again. "How can I help shouting when the most terrifying of all dangers was threatening you! The great Jirjis, son of Rejmus, grandson of the Aunt of Ikrash, was heading straight for us, spitting fire and death!" "What Jirjis? Which aunt? It was just an ordinary locomotive!" "Has my young master decided to teach his old Genie Hassan Abdurrakhman ibn Hottab what a Shaitan is?" Hottabych asked acidly. Volka realized that it would take much more than five minutes and much more than an hour to tell him what a movie and a locomotive were. After Hottabych recovered his breath, he asked mildly, "What would you desire now, 0 treasured apple of my eye?"

cưỡi trên lưng ngựa phi nhanh như gió. Cả đến vua Xalômông con trai của Đavít (cầu chúc 2 vị đều bình an!) cũng không làm được như thế. Chính vì vậy mà ta cảm thấy khiếp sợ. “Chẳng sao đâu ông ạ!” Vônca mỉm cười với thái độ che chở “Ông nhìn những khán giả khác xem. Ông thấy đấy, chẳng có ai sợ hãi cả. Sau này, cháu sẽ giải thích cho ông rõ tại sao lại làm được như thế”. Nhưng vừa đúng một giây sau, khi trên màn ảnh xuất hiện cái đầu tàu vừa kéo còi ầm ĩ, vừa lao thẳng về phía khán giả thì một tiếng thét kinh hoàng vang lên chói tai trong phòng xem. “Chạy mau!... Chạy mau!..”. Ông Khốttabít vừa đâm bổ ra khỏi phòng, vừa rú lên đến lạc giọng. Lúc chạy đến tận lối ra, ông già mới sực nhớ tới Vônca, liền nhảy vọt mấy bước quay lại đón nó và lôi cậu bé ra cửa: “Chạy mau, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa! Chạy mau, lúc vẫn còn chưa muộn!” “Này các ông..”. người soát vé ngăn không cho hai ông cháu đi. Nhưng ngay sau đó, anh ta bỗng bị bắn tung lên không theo một đường vòng cung rất rộng và đẹp rồi rơi xuống bục sân khấu, ngay trước màn ảnh. “Sao ông lại rú lên như thế? Sao ông lại khiếp đảm như vậy?” Vônca bực tức hỏi ông Khốttabít khi cả hai đã ở ngoài đường. “Sao ta lại không rú lên khi một nguy cơ khủng khiếp nhất trong tất cả các nguy cơ đã lơ lửng trên đầu cậu? Lão đại hung hung thần Giếcgít con trai của Rétmút, cháu trai của mụ Icrít, vừa phun lửa chết chóc, vừa lao thẳng đến chúng ta? “Lão Giếcgít nào ở đây? Mụ Icrít nào? Đó chỉ là cái đầu tàu bình thường nhất. “Ông chủ trẻ tuổi của ta không định dạy khôn lão thần già Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp biết thế nào là hung thần đấy chứ?” Ông Khốttabít hỏi với giọng khích bác. Vônca liền hiểu: muốn giải thích cho ông già hiểu thế nào là điện ảnh và thế nào là cái đầu tàu thì phải mất rất nhiều thì giờ, chứ chẳng phải 5, 10 phút hoặc 1 giờ là xong. Sau khi nhịp thở đã trở lại bình thường, ông Khốttabít ôn tồn hỏi: “Bây giờ cậu muốn gì, hỡi con ngươi đáng quý nhất của mắt ta?”


35

"As if you didn't know. I want to get rid of my beard!"

"Alas," the old man sighed, "I am as yet helpless to fulfil your

wish. But perhaps you'd like something else instead? Just tell me,

and you'll have it in a flash."

"I'd like to have a shave. And as quickly as possible." A few

minutes later they entered a barbershop. Ten minutes later a tired

barber stuck his head into the waiting room and shouted:

"Next!"

Then, from a corner near the coat-rack, rose a boy whose

face was wrapped in an expensive silk scarf. He hurriedly sat

down in the barber's chair.

"You want a hair-cut?" the barber asked. "No, a shave!"

the boy answered in a hollow voice and removed the scarf that

had covered most of his face.

A TROUBLED EVENING It was a good thing Volka didn't have dark hair. Zhenya Bogorad, for instance, would certainly have had a blue shadow on his cheeks after having been shaved, but Volka's cheeks after he left the barbershop were no different from those of his friends. It was after seven, but it was still light outdoors and very hot. "Is there any place in your blessed city where they sell sherbets or cold drinks like sherbet and where we could quench our thirst?" Hottabych asked. "Why, that's an idea! A glass of cold lemonade would really be grand." Entering the first juice and mineral water shop they saw, they took a table. "We'd like two bottles of lemonade, please," Volka said. The waitress nodded and headed towards the counter. Hottabych called her back angrily. . "You come right back, unworthy servant! I don't like the way you responded to the orders of my young friend and

“Ông cứ làm như không biết gì ấy! Hãy giúp cháu thoát khỏi bộ râu này đi!” “Than ôi!” Ông già rầu rĩ đáp “Ta vẫn bất lực trong việc thỏa mãn điều ước ấy của cậu. Nhưng cậu không có điều ước nào khác nữa ư? Cậu hãy nói đi, ta sẽ thỏa mãn cậu trong chớp mắt. “Cạo râu... Càng nhanh càng tốt!” Vài phút sau, Vônca và ông già Khốttabít đã có mặt trong một hiệu cắt tóc. Sau 10 phút nữa, một ông thợ lành nghề đã mệt phờ từ cánh cửa vừa mở toang ở phòng cắt tóc nam thò đầu ra và nói lớn: “Người tiếp theo!” Lúc bấy giờ, từ góc phòng đợi kín đáo ở ngay chỗ mắc quần áo, một chú bé che mặt bằng chiếc khăn lụa quý liền bước ra và vội vã ngồi vào ghế. “Cậu muốn cắt tóc thế nào?” Ông thợ cắt tóc hỏi, ý muốn nói đến kiểu tóc của cậu bé. “Ông hãy cạo râu cho cháu!” Chú bé trả lời ông ta bằng một giọng nghẹn ngào và gỡ cái khăn che kín đến tận mắt. MỘT BUỔI TỐI KHÔNG YÊN ỔN Cũng may Vônca không phải là một anh chàng tóc đen. Như Giênia Bôgôrát chẳng hạn, nếu cạo râu xong thì ở má thế nào cũng có chút vệt xanh xanh. Còn Vônca, lúc ở hiệu cắt tóc bước ra, má nó chẳng khác gì tất cả các bạn cùng lứa tuổi. Đã hơn 7 giờ rồi nhưng trời vẫn chưa tối hẳn và rất oi bức. “Ở thành phố bình yên của cậu có cái quán nào bán sécbét hay một thứ nước giải khát nào tương tự như sécbét để chúng ta có thể uống cho đỡ khát không?” Ông Khốttabít hỏi. “A, đúng rồi!” Vônca tán thành “Bây giờ mà được uống nước chanh đá thì hay quá!” Hai ông cháu tạt vào một cái quán bán nước trái cây và nước khoáng mà họ bắt gặp đầu tiên, rồi ngồi xuống một chiếc bàn con “ Xin chị cho hai chai nước chanh”. Vônca nói. Cô phục vụ gật đầu và đi về phía quầy hàng, nhưng ông Khốttabít đã tức tối gọi giật cô ta lại: “Con đầy tớ hèn hạ kia, hãy bước lại gần đây! Ta không thích mi đáp lại lệnh của người bạn và ông chủ trẻ tuổi của ta như vậy.


36

master." "Hottabych, stop it! Do you hear! Stop..." Volka began to whisper. But Hottabych covered the boy's mouth gently with his hand. "At least don't interfere when I defend your honour, since your kind heart prevents you from scolding her yourself." "You don't understand," Volka protested. He was really becoming frightened. "Hottabych, can't you see...." Suddenly, he froze, for he felt he had lost the gift of speech. He wanted to throw himself between the old man and the still unsuspecting waitress, but found he could not move a finger. It was all Hottabych's doing. To prevent Volka from interfering in something he considered a matter of honour, he had lightly pinched his ear lobe between the first two fingers of his left hand and had thus condemned the boy to silence and immobility. "How did you reply to the order my young master gave you?" he repeated. "I'm afraid I don't understand you," the waitress answered politely. "It was not an order, it was a request, and I went to fulfil it. And, in the second place, it's customary to speak politely to strangers. All I can say is that I'm surprised you don't know such a thing, though every cultured person should." "Don't tell me you want to teach me manners!" Hottabych shouted. "On your knees, or I'll turn you to dust!" "Shame on you!" the cashier said. She was the only witness of the disgraceful scene, for there was no one besides Volka and Hottabych in the cafe. "How can you be so rude? And especially a person your age!" "On your knees!" Hottabych roared. "And you get down on your knees, too," he added, pointing to the cashier. "And you!" he shouted to another waitress who was rushing to the rescue.

“Ông Khốttabít, thôi đi ông, ông có nghe không? Thôi đi!..”. Vônca thì thầm. Nhưng ông Khốttabít liền dịu dàng lấy bàn tay khô khốc của mình bịt miệng Vônca lại: “Cậu chớ cản ngăn ta bảo vệ danh giá cậu, nếu bản thân cậu do tính mềm mỏng vốn có của mình đã không mắng cho cái con đó một trận... “Ông không hiểu gì cả?” Vônca hết sức lo sợ cho cô phục vụ “Ông Khốttabít, cháu xin nói hết sức rõ cho ông hiểu rằng.”. Nhưng vừa nói đến đấy, nó kinh hoàng khi cảm thấy rằng nó không thể thốt ra một tiếng nào. Nó muốn lao ra đứng giữa ông già và cô gái vẫn không hay biết gì cả, nhưng nó không tài nào nhúc nhích được tay chân. Thì ra để Vônca khỏi ngăn cản lôi thôi, ông Khốttabít đã dùng ngón tay cái và ngón tay trỏ bên tay trái kẹp lấy rái tai phải của Vônca, bắt nó phải im lặng và hoàn toàn bất động. “Mi đáp lại lệnh của người bạn trẻ tuổi của ta như thế à?” Ông Khốttabít lại hỏi cô phục vụ. “Thưa ông, tôi không hiểu ông muốn nói gì..” Cô gái lễ phép trả lời ông già “Không có một lệnh nào cả. Chỉ có một lời yêu cầu và tôi đi thực hiện lời yêu cầu đó. Đấy là điểm thứ nhất. Còn điểm thứ hai, ở chỗ chúng tôi không có cái lệ xưng hô “mi, ta”. Với những người lạ, chúng tôi gọi là “ông, bà, anh, chị”. Tôi lấy làm ngạc nhiên khi thấy ông không biết điều đó, dù rằng đó là điều mà bất cứ một người Xôviết có văn hóa nào cũng biết rõ”. “Chà, mi lại muốn dạy khôn ta nữa chăng?” Ông Khốttabít quát lên “Quỳ xuống! Nếu không, ta sẽ biến mi thành một hạt bụi!” “Này ông kia, ông thật đáng xấu hổ!” Cô thu tiền thấy cái cảnh đáng công phẫn ấy liền can thiệp, bởi vì trong quán lúc đó không có một người khách nào ngoài Vônca và ông Khốttabít “Chẳng lẽ lại có thể giở thói du côn như vậy, hơn nữa lại ở vào tuổi tác như ông?” “Quỳ xuống!” ông Khốttabít phát khùng gầm lên “Cả mi cũng quỳ xuống!” Ông ta trỏ ngón tay vào cô thu tiền “Cả mi nữa!” Ông ta lại quát lên với cô phục vụ thứ hai vừa vội vã đến giúp


37

"All three of you, get down on your knees immediately, and beg

my young friend's pardon!" At this, Hottabych suddenly began

to grow bigger and bigger until finally his head touched the

ceiling. It was a strange and terrible sight. The cashier and the

second waitress both fainted, but the first waitress only paled

and said calmly, "Shame on you! You should behave properly in

public. And if you're a decent sort of hypnotist..."

She thought the old man was practising hypnotic tricks on

them.

"On your knees!" Hottabych bellowed. "Didn't you hear

me- on your knees?!"

In all his three thousand seven hundred and thirty-two years,

this was the first time ordinary mortals had refused to obey him.

Hottabych felt the boy would lose respect for him, and he was

terribly anxious to have Volka respect him and treasure his

friendship.

"Down, 0 despicable one, if you value your life!"

"That's entirely out of the question," the brave waitress

answered in a trembling voice. "I can't understand why you're

raising your voice. If you think something's wrong, you can ask

the cashier for the 'Complaints and Suggestions Book.' Anyone

can have it. And I'd like to add that the most famous hypnotists

and mesmerists visit our cafe, but none have ever behaved

like you. Aren't I right, Katya?" she said, turning to her friend

who had by then come to.

"How d'you like that!" Katya sniffled. "He wants us to get

down on our knees! It's outrageous!"

"Is that so?!" Hottabych yelled, losing his temper completely.

"Is that how insolent you are? Well, you have only yourselves to

blame!"

With a practised gesture he yanked three hairs from his beard

bạn của mình “Cả ba con quỳ xuống và hãy van xin người bạn trẻ tuổi của ta để cậu ấy xá tội cho bọn mi!” Vừa nói dút lời, ông Khốttabít bỗng lớn vọt lên thành một người khổng lồ, đầu chạm tới tận trần nhà. Đó là một cảnh tượng khủng khiếp và lạ kỳ. Cô thu tiền và cô phục vụ thứ hai ngất đi vì sợ quá. Còn cô phục vụ thứ nhất, tuy mặt mày tái mét, vẫn bình tĩnh nói với ông Khốttabít: “Này ông kia, ông thật đáng xấu hổ! Ông hãy xử sự cho phải lẽ ở nơi công cộng... Nếu ông là một nhà thôi miên đứng đắn thì...” Cô ta tưởng rằng ông già đã làm thí nghiệm thôi miên với họ. “Quỳ xuống!” Ông Khốttabít lại rống lên “Quỳ xuống! Ta nói có nghe không? ” Trong suốt 3.732 năm ông Khốttabít sống trên đời, đây là trường hợp đầu tiên những người trần mắt thịt dám không tuân lệnh ông ta. Ông Khốttabít cảm thấy rằng chuyện này làm mất uy tín của ông trước mắt Vônca. « Hãy phủ phục ngay, hỡi cái con hèn hạ kia, nếu mi còn quý tính mạng của mi! » « Chuyện quỳ thì hoàn toàn không có được! » Cô phục vụ đáp với giọng run run « Chỉ có ở các nước tình trạng bất công còn ngự trị, những nhân viên ngành ăn uống công cộng mới buộc phải nghe hết mọi lời lẽ thô tục của khách hàng, còn ở nước chúng tôi thì không thể như thế được... Và chúng tôi cũng hoàn toàn không hiểu vì cớ gì mà ông lại to tiếng? Nếu ông cần phê bình điều gì thì ông có thể lịch sự yêu cầu chị thu tiền đưa cho cuốn sổ góp ý. Sổ góp ý sẽ được đưa ngay sau khi vừa có lời yêu cầu. Ông biết không, những nhà thôi miên và những nhà ảo thuật nổi tiếng nhất vẫn thường đến quán chúng tôi, nhưng họ không bao giờ xử sự như ông... Tôi nói có đúng không, Catia? » Cô hỏi cô bạn đã tỉnh lại. « Thế mà ông cũng dám bày đặt! » Catia nấc lên rồi đáp « Bắt phải quỳ xuống? Bậy quá chừng! » « Đến thế kia à? » Ông Khốttabít nổi khùng thực sự « Bọn mi dám láo xược thế sao? Được rồi, đừng có hối hận đấy !» Bằng một cử chỉ quen thuộc, ông già rứt trong bộ râu của mình


38

and let go of Volka's ear to tear them to bits. To the old man's annoyance, Volka regained his power of speech and the freedom to move his limbs at will the moment he let go. The first thing he did was to grab Hottabych's hand and cry: "Oh, no, Hottabych! What do you want to do?" "I want to punish them, 0 Volka. I'm ashamed to admit I was about to strike them down with thunder. Something even the most worthless Ifrit can do!" Despite the gravity of the situation, Volka felt he had to stand up for science. "A clap of thunder cannot kill anyone," he said, thinking feverishly of how to ward off the danger now hanging over the poor waitresses. "What kills people is lightning-a charge of atmospheric electricity. Thunder is harmless, it's only a sound." "I wouldn't be so sure," Hottabych answered dryly, not wishing to lower himself to an argument with such an inexperienced youth. "I don't think you're right. But I've changed my mind. I won't strike them with thunder, I'll change them into sparrows instead. Yes, that's the best thing to do." "But why?" "I must punish them, 0 Volka. Evil must always be punished." "There's no reason to punish them! Do you hear!" Volka tugged at Hottabych's hand, for the old man was about to tear the hairs, and then it would really be too late. But the hairs which he had knocked out of his hand miraculously returned to Hottabych's rough dark palm. "Just you try!" Volka shouted, seeing that the old man was about to tear them anyway. "You can turn me into a sparrow, too! Or into a toad! Or into anything you want! And you can consider our friendship dissolved as of this minute. I don't like your ways, that's what. Go on, turn me into a sparrow! And I hope the first cat that sees me gobbles me up!"

ra ba sợi và buông tay trái ra khỏi tai Vônca để ngắt sợi râu ấy thành những đoạn nhỏ nhất. Nhưng ông già vừa để cái tai của Vônca được yên, lập tức nó lại nói được ngay và lại hoàn toàn làm chủ cơ thể mình. Việc đầu tiên của nó là nắm ngay lấy tay ông già: « Ông sao thế, ông Khốttabít? Ông định làm gì thế? » « Ta định trừng phạt ba con này, hỡi cậu Vônca. Cậu có tin không chứ, ta phải thú nhận điều này thì thật là đáng hổ thẹn: lúc đầu, ta tính giết chúng nó bằng sấm. Mà giết người bằng sấm là cái trò mà bất cứ một lão ifrít mạt hạng nào cũng làm được! » Lúc bấy giờ, mặc dù tình thế nghiêm trọng, Vônca vẫn có can đảm bảo vệ khoa học. « Tiếng sấm... » Nó vừa nói vừa vội vã tính cách đẩy lùi cái tai họa đang đe dọa các cô gái tội nghiệp « Tiếng sấm không thể giết hại được ai cả. Chỉ có sự phóng điện trong khí quyển mà người ta thường gọi là sét mới giết được người. Còn sấm thì chẳng giết được. Sấm chỉ là âm thanh mà thôi. « Ta không biết! » Ông Khốttabít lạnh lùng đáp « Ta không nghĩ rằng cậu nói đúng. Nhưng ta đã nghĩ lại. Ta không thèm giết chúng bằng sấm nữa. Tốt hơn hết là ta sẽ biến ba con này thành... chim sẻ. Đúng đấy, thành chim sẻ! « Nhưng vì lẽ gì kia chứ? » « Ta phải trừng phạt chúng, hỡi cậu Vônca. Thói hư tật xấu cần phải bị trừng phạt ». « Không được trừng phạt họ! Ông đã nghe chưa? » Vônca giật tay ông Khốttabít, làm ba sợi râu rơi xuống sàn nhà. Nhung ba sợi râu ấy lại tự bay lên bàn tay ráp nhám đen đủi của ông. « Ông cứ thử mà xem! » - Vônca thét lên, khi thấy ông già toan ngắt các sợi râu « À, ra thế đấy!..Vậy thì ông hãy biến cả tôi thành chim sẻ đi! Hay thành một con cóc cũng được. Ông hãy biến tôi thành con gì tùy thích. Và ông hãy nhớ cho là sự quen biết của chúng ta sẽ chấm dút từ đây. Tôi hoàn toàn không thích những cung cách của ông. Thế là xong! Hãy biến tôi thành chim sẻ đi! Và hãy để cho con mèo đầu tiên nào bắt gặp ăn thịt tôi đi!


39

The old man was dismayed.

"Can't you see, I'm only doing this to prevent anyone

from ever approaching you without the great respect your

endless merits call for?"

"No, I can't, and I don't want to!"

"Your every word is my command," Hottabych replied

obediently, sincerely puzzled at his saviour's strange

softheartedness. "All right, then. I won't turn them into

sparrows."

"Nor into anything else!"

"Nor into anything else," the old man agreed meekly.

However, he gathered up the hairs with the obvious intention of

tearing them to bits.

"Why do you want to tear them?" Volka cried. ; "I'll turn

all the goods, all the tables and all the equipment of this

despicable shop into dust!"

"You're mad!" Volka said, really angry by now. "Don't you

know that's government property, you dope!"

"And may I inquire, 0 diamond of my soul, what you mean

by the strange word 'dope'?" Hottabych asked.

Volka turned as red as a beet.

"Well you see. . . What I mean is.... Uh... . Well, anyway,

'dope' is a sort of wise man."

Hottabych decided to remember the word, in order to use it

in some future conversation.

"But. .." he began.

"No buts! I'll count to three. If, after I say 'three,' you don't

leave this cafe alone, we'll call off our friendship and.. . I'm

counting: one! two! th...."

Volka did not finish. Shrugging sadly, the old man resumed

his usual appearance and muttered in a gloomy voice:

Ông già chưng hửng: « Chẳng lẽ cậu không thấy ta chỉ muốn làm thế để từ nay trở đi không còn một kẻ nào dám đối xử thiếu kính trọng đặc biệt với cậu, một sự kính trọng cậu đáng được hưởng do vô số mặt tốt của mình? » « Tôi không thấy và tôi không muốn thấy! » « Lệnh của cậu là một đạo luật đối với ta ». Ông Khốttabít trả lời với vẻ phục tùng, nhưng ông ta vẫn băn khoăn thật sự về thái độ khoan hồng khó hiểu của vị cứu tinh trẻ tuổi của mình đối với những cô gái kia « Thôi được, ta sẽ không biến chúng thành chim sẻ nữa » «Và không được biến thành một thứ gì khác! » «Và không được biến thành một thứ gì khác!» Ông già miễn cưỡng đồng ý, nhưng vẫn cầm mấy sợi râu và rõ ràng là đang chực ngắt những sợi râu này. « Ông còn muốn ngắt râu để làm gì vậy? » Vônca lại hoảng sợ. « Ta sẽ biến thành bụi tất cả hàng hóa, tất cả bàn ghế, tất cả đồ đạc ở cái quán đáng khinh này » « Ông điên rồi! » Vônca hết sức phẫn nộ «Đây chính là tài sản của Nhà nước, ông già ngố ạ! » « Hỡi viên kim cương của tâm hồn ta, xin cậu hãy cho ta được biết cậu dùng cái tiếng “ngố” mà ta chưa hiểu là ngụ ý gì vậy? » Ông Khốttabít hỏi với vẻ tò mò. Vônca mặt đỏ như gấc. « Ông hiểu không... làm sao cắt nghĩa cho ông được nhỉ... E hèm... nói chung “ngố” có nghĩa tương tự như... nhà thông thái » Lúc bấy giờ, ông Khốttabít quyết định nhớ kỹ tiếng này để gặp dịp sẽ dùng nó trong khi nói chuyện. « Nhưng.. ». Ông ta bắt đầu nói. « Không “nhưng” gì cả! Tôi sẽ đếm đến ba. Nếu tôi nói xong tiếng “ba” mà ông không để cho cái quán này được yên thì coi như ông và tôi chẳng còn gì chung nữa và giữa chúng ta tất cả đều kết thúc. Tôi đếm đây: Một!... Hai!... B... » Vônca không kịp nói hết tiếng “ba” ngắn ngủi thì ông già đã phẩy tay buồn bã, vẻ mặt trở lại bình thường và rầu rĩ nói:


40

"All right, have it your way. Your good graces are more

precious to me than the pupils of my eyes."

"Well, there you are! Now all you have to do is to apologize

and we can leave."

"You should be forever grateful to your young saviour,"

Hottabych shouted sternly to the waitresses, and Volka realized

he would never be able to pry an apology from the old man's lips.

"Please excuse us," he said. "And I wish you wouldn't be too

angry at this old man. He's a foreigner and doesn't know our

ways yet. Good-bye!"

"Good-bye," the waitresses answered politely.

They were still rather upset and were both puzzled and frightened. But, of course, they never dreamed how great a danger they had avoided. They followed Hottabych and Volka out and watched the curious old man in an ancient straw boater go down the street and disappear around the corner. "I can't imagine where such naughty old men come from," Katya sighed and wiped a tear. "I suppose he's an old-time hypnotist," her brave friend said compassionately. "He's probably a pensioner. Maybe he's just lonely." "It's no fun to be old," the cashier joined in. "Come on back in, girls." The day's mischief was not to end there. As Hottabych and Volka reached Gorky Street, they were blinded by an automobile's headlights. A large ambulance, its screaming siren piercing the calm of twilight, seemed to be rushing straight at them. Hottabych changed colour and wailed loudly: "Oh, woe is me, an old, unfortunate Genie! Jirjis, the mighty, merciless king of all Shaitans and Ifrits, has not forgotten our ancient feud and has sent his most awful monster after me!"

« Xin tùy theo ý của cậu, bởi vì đối với ta, ý muốn của cậu còn quý hơn cả con ngươi của mắt ta » « Được lắm! Bây giờ, chỉ còn việc xin lỗi nữa là có thể yên ổn ra đi ». « Bọn mi hãy tạ ơn vị cứu tinh trẻ tuổi của mình đi! » Ông Khốttabít nghiêm nghị nói lớn với các cô gái và Vônca hiểu rằng không thể nào bắt được ông già mở mồm xin lỗi. « Các chị ơi, xin hãy tha lỗi cho chúng tôi! » Nó nói « Và nếu có thể được, xin các chị đừng quá giận ông này. Ông ấy là người ở nơi khác đến và vẫn chưa quen với nếp sống của chúng ta. Chúc các chị mạnh khỏe! » « Chúc cậu mạnh khỏe! » Các cô gái lịch sự đáp. Các cô vẫn chưa hoàn hồn hẳn. Các cô vừa cảm thấy lạ lùng, vừa cảm thấy khiếp sợ. Dĩ nhiên, các cô không thể nghĩ được rằng họ vừa tránh được một mối nguy nghiêm trọng biết dường nào. Các cô phục vụ đi theo ông Khốttabít và Vônca ra đường, rồi dừng lại ở cửa, nhìn theo ông già nhỏ nhắn kỳ lạ ấy đi xa dần. « Những ông già kỳ quặc như thế bỗng từ đâu hiện ra, mình cũng chẳng hiểu nữa! » Catia thở dài và lại nấc lên. « Một nhà thôi miên nào đó có từ thời trước cách mạng ».Cô bạn gái dũng cảm của Catia nói với vẻ thương hại « Chắc là một người về hưu. Ông ta buồn và có lẽ uống quá chén... Một ông già như thế thì sao có thể đòi hỏi nhiều hơn được! » « Đúng đấy! » Cô thu tiền tán thành ý kiến của cô bạn dũng cảm «Tuổi già thì sung sướng cái nỗi gì! Các bạn ơi, ta vào nhà đi thôi!. ».. Nhưng rõ ràng là những chuyện rủi ro hôm nay vẫn chưa kết thúc ở đây. Vônca và ông Khốttabít vừa ra đến phố Goócki thì ánh đèn pha ôtô sáng lóa đập vào mắt họ. Thì ra là một xe cứu thương loại lớn vừa rú còi điếc tai, vừa lao thẳng về phía hai ông cháu. Và lúc ấy, ông Khốttabít thay đổi nét mặt một cách ghê gớm và rống lên ầm ĩ: « Khổ thay cho ta, một ông thần già bất hạnh! Lão Giếcgít, vị vua hùng mạnh và tàn nhẫn của các saitan và ifrit, vẫn không quên mối thù cũ giữa lão và ta. Chính lão đã phái con quái vật khủng khiếp nhất trong tất cả các con quái vật của lão đến bắt ta đây.


41

With these words he shot straight up from the pavement and, somewhere on the level of the third or fourth storey, he took off his hat, waved it to Volka, and slowly dissolved in the air, shouting: "I'll find you again, 0 Volka ibn Alyosha! I kiss the dust beneath your feet! Good-bye!" To tell the truth, Volka was happy the old man had anished. Other things were pressing on his mind, and he felt faint at the thought of having to return home. Really now, try to imagine yourself in his place. He had left the house in the morning to take a geography examination, then go to the movies and be back for supper as expected, at six-thirty. Instead, he was returning after nine, having failed his examination miserably, and, what was most horrible, with shaved cheeks! And him not even thirteen yet! No matter how he racked his brains, he could not find a solution. Thus, without having thought of anything, he dragged his feet back to his quiet side street, now full of long evening shadows. He walked past the surprised janitor, entered the downstairs hall, climbed a flight of stairs and, with a heavy sigh, pressed the bell. He could hear someone's steps, and a strange voice asked through the door: "Who's there?" "It's me," Volka wanted to say, but suddenly remembered that, as of this morning, he didn't live there any more. Without answering the new tenant, he ran downstairs, marched by the still puzzled janitor nonchalantly, reached the main street, and boarded a trolley-bus. This certainly was his unlucky day: somewhere, most probably at the movies, he had lost his change-purse, so he had to get out and walk home. Least of all, Volka wanted to meet a classmate, but most unbearable was the thought that he would have to face Goga- the-Pill. Sly Fate had added insult to injury: from this day forth they were both to live in the same house.

Nói chưa dứt lời, ông già đã từ vỉa hè lao vút lên cao, tới một chỗ nào đó ngang tầm tầng lầu 3 hoặc lầu 4, ông nhấc chiếc mũ cói của mình lên, dùng mũ vẫy vẫy Vônca và từ từ tan biến trong không trung, sau khi kêu lên lời từ biệt: « Ta sẽ cố tìm lại cậu, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa! Ta hôn bụi ở duới chân cậu!... Tạm biệt nhé! ».. Nói riêng giữa chúng ta với nhau, Vônca thậm chí còn lấy làm mừng khi thấy ông già biến mất. Thế là nó không còn bị lôi thôi gì nữa. Nhưng Vônca bủn rủn tay chân khi nghĩ rằng bây giờ nó sẽ phải quay về nhà. Quả thực, các bạn thử đặt mình vào địa vị Vônca mà xem. Nó rời khỏi nhà để thi môn địa lý, rồi xem phim và đến 6 giờ rưỡi chiều phải quay về nhà ăn uống đàng hoàng, tử tế. Thế nhưng nó lại về nhà sau 9 giờ, thi trượt một cách nhục nhã và điều đáng sợ nhất là nó về nhà với cái cằm vừa cạo râu! Phải cạo râu lúc chưa đầy 13 tuổi! Nghĩ nát cả óc, nhưng Vônca vẫn không tài nào tìm được lối thoát hỏi cái tình cảnh mà mình đã rơi vào. Thế rồi, chẳng nghĩ được gì cả, Vônca lê bước vào Ngõ Ba Ao yên tĩnh. Nó đi ngang qua bác gác cổng đang tỏ vẻ ngạc nhiên nhìn nó, bước vào cổng rồi lên đầu cầu thang lầu 2 và sau khi thở dài nặng nề, nó bấm chuông. Trong nhà có tiếng bước chân của ai đó và một giọng nói không quen hỏi qua cánh cửa đóng kín: « Ai đó? » Vônca nói: “Con đây”, nhưng nó bỗng sực nhớ là từ sáng hôm nay nó không còn ở đây nữa. Chẳng trả lời người chủ nhà mới lấy một tiếng, Vônca chạy vụt xuống cầu thang, chững chạc đi qua bác gác cổng vẩn còn chưa hết ngạc nhiên, bước ra khỏi ngõ và lên xe trôlâybuýt. Nhưng những chuyện rủi ro vẫn đuổi theo nó trong ngày hôm đó, nó đã đánh mất ví ở đâu đó, chắc là ở rạp chiếu bóng, đành phải xuống xe và đi bộ. Lúc này Vônca rất ngại gặp một đứa bạn nào đó học cùng lớp. và nó hết sức khó chịu ngay cả khi mới nghĩ rằng nó sẽ phải chạm trán Gôga-Thuốc viên”. Từ ngày hôm nay, số phận trớ trêu, thêm vào mọi chuyện khác, đã bắt 2 đứa phải sống cạnh nhau trong cùng một tòa nhà.


42

Sure enough, no sooner did he enter the yard of his new house than an unbearable, familiar voice shouted: "Hi, nutty! Who was the old bird you left school with today?" Goga-the-Pill ran up to Volka, winking insolently and pulling the most insulting faces. "He wasn't an old bird, he was a nice old man," Volka said peaceably, as he didn't want to end the day with a fight. "He's ... he's my father's friend from Tashkent." "What if I je-ee-st go to your father and je-ee-st tell him about your monkey-business at the exam!" "Oh, Pill, you've gone crying for a beating too long!" Volka flared up, imagining what an impression Pill's words would have on his parents. "Why, you dirty tattle-tale! I'll push your face in!" "Now, now, take it easy! A person can't even joke any more. You're really a nut!" Fearing Volka's fists, which, after several encounters, Goga chose to avoid, he dashed headlong into the entrance of the house in which he was now to live in dangerous closeness to Volka, whose new apartment was on the same landing. "Bald people! A country of bald people!" Goga shouted, sticking his head out the front door. He showed Volka his tongue and, fearing the other's righteous anger, flew up the stairs, two at a time, to his own door. However, he was distracted by the mysterious behaviour of a huge Siberian cat from apartment 43. The cat, named "Homych" in honour of the popular football goalie, was standing on the stairs with his back arched and hissing at nothing at all. Goga's first thought was that the cat had gone mad. He reflected again and was nearly certain that mad cats kept their tails between their legs, while Homych's tail was sticking up straight, and in all other respects the animal looked quite healthy. Goga kicked it-just in case. Homych's yowl of pain, surprise

Và thật vậy, vừa về đến sân nhà mới của mình, nó đã nghe thấy tiếng gọi quen thuộc đến khó chịu: « Ê, thằng dở người! Hôm nay mày rời khỏi trường với lão khọm nào thế? » Gôga-Thuốc viên chạy lại gần Vônca, nháy mắt thô bỉ và nhăn mặt giễu cợt chua cay. « Không phải lão khọm, mà là ông già! » Vônca ôn tồn sửa lại câu nói , hôm nay nó không muốn dẫn câu chuyện đến chỗ ẩu đả « Đó là... đó là người quen của bố tớ... Từ Tasken đến » « Còn tao bây giờ đến gặp bố mày đây và tao sẽ kể cho ông nghe về những trò tinh nghịch quái đản của mày ở phòng thi! » « Ồ, Thuốc viên, đã lâu rồi mày chưa nếm quả thụi của tao đấy nhỉ! » Vônca điên tiết, sau khi nó hình dung câu chuyện của Thuốc viên có thể gây cho bố mẹ nó ấn tượng như thế nào « Tao sẽ xé tan xác mày ra bây giờ, cái thằng hớt lẻo khốn khiếp kia! » « Này, này! Mày thôi chuyện ấy đi nhé!... Lại còn cấm cả người ta nói đùa nữa kia à!... Mày đúng là một thằng dở người » Sợ những cú đấm của Vônca mà nó đã có vài lần nếm thử, Gôga thấy tốt hơn hết là đừng có dính vào và nó liền chạy vụt vào cổng. Từ ngày hôm nay, Gôga phải sống gần kề Vônca một cách nguy hiểm. Nhà hai đứa lại ở cùng một đầu cầu thang. « Những người hói đầu! Những người hói đầu! » Gôga thò đầu ra khỏi cánh cổng mở nửa chừng, lè lưỡi giễu Vônca và gào tướng lên. Sợ sự phẫn nộ chính đáng của Vônca, nó lao lên cầu thang, nhảy liền 2 bậc một, về căn hộ nhà nó ở lầu 4. Nhưng trên cầu thang, Gôga lập tức chú ý ngay đến điệu bộ hết sức khó hiểu của con mèo Xibia to tướng ở căn hộ số 43. Người ta đã đặt cho con mèo này cái tên Khômích để tỏ lòng kính trọng thủ thành bóng đá nổi tiếng. Khômích đứng uốn cong lưng giậm dọa và phì phì vào một chỗ hoàn toàn trống không. Ý nghĩ đầu tiên của Gôga là con mèo đã hóa dại. Nhưng hình như đuôi mèo dại phải quặp xuống, còn đuôi con mèo này lại dựng đứng lên như cái ống khói. Vả lại nói chung, con vật trông hoàn toàn khỏe khoắn. Để phòng xa, Gôga vẫn đá cho nó một cú. Vì đau, vì bất ngờ và


43

and hurt could be heard on the tenth floor. He jumped so high and gracefully that his famous namesake could have been proud of such a leap. Then something completely unexpected happened. A good half yard from the wall, Homych yowled again and flew back in the opposite direction, straight at Goga, just as though the unfortunate animal had hit an invisible but very hard rubber wall. At the same time a gasp could be heard nearby, as if someone had trodden very hard on another person's foot. Courage had never been one of Goga's outstanding virtues, but now he nearly died of fright. "Oh-h-h!" he moaned softly, feeling all numb. Finally, tearing his leaden feet from the stairs, he made a dash for his flat. When the apartment door banged shut behind him, Hottabych became visible. He was writhing with pain and examining his left leg, which had been severely scratched by the cat's claws. "Oh, cursed youth!" Hottabych groaned, after first making sure he was alone on the stairs. "Oh, dog among boys!" He fell silent and listened. Coming slowly up the stairs, lost in the most grievous thoughts, was his young saviour, Volka Kostylkov. The sly old man did not want the boy to see him and so dissolved quickly in the air. A CHAPTER WHICH IS A CONTINUATION OF THE PREVIOUS ONE No matter how tempting it is to present Volka Kostylkov as a boy without faults, the well-known truthfulness of the author of this tale won't permit him to do so. And if envy is to be justly considered a fault, then, to our great sorrow, we must admit that at times Volka experienced this feeling keenly. During the last few days he had been very envious of Goga. Long before their exams had begun, Goga boasted that his mother had promised him an Alsatian puppy as soon as he was

vì tức giận, Khômích gào vang cả 5 tầng lầu. Nó nhảy tránh qua một bên sau khi nhảy vọt lên cao và đẹp đến mức có thể làm tăng thêm vinh dự cho cả người trùng tên nổi tiếng của nó. Và lúc ấy lại xảy ra một cái gì đó hết sức khó hiểu. Cách cầu thang khoảng nửa mét, Khômích lại gào lên và bật ngược trở lại, bắn thẳng về phía Gôga, cứ như con mèo bất hạnh bị va vào một bức tường cao su vô hình nhưng rất đau hồi nào đó. Cùng lúc ấy, ở chỗ nào đó ngay bên cạnh, từ trong khoảng không vang lên tiếng rú không rõ của ai đó, dường như có ai đó bị giẫm mạnh vào chân. Gôga Piliukin chưa bao giờ nổi tiếng về lòng dũng cảm phi thường, cho nên lúc bấy giờ nó suýt chết cứng vì sợ hãi. « Ô-ô-ô-ối! » Gôga rú lên khe khẽ, cố nhấc hai chân đã cứng đờ của mình khỏi bậc cầu thang. Khó khăn lắm, nó mới nhấc được chân và cắm đầu cắm cổ chạy. Lúc cánh cửa nhà Gôga đa đóng sầm lại sau lưng nó, ông Khốttabít mới hiện nguyên hình. Quằn quại vì đau, ông xem cái chân trái của mình bị con mèo Khômích cào khá sâu. “Cái thằng đáng nguyền rủa!” Ông già rên rỉ, sau khi thấy rõ ràng chỉ có một mình ông trên cầu thang “Một con chó giữa đám trẻ con.” Ông Khốttabít im bặt và lắng tai nghe ngóng. Vônca Côxtưncốp, vị cứu tinh trẻ tuổi của ông ta, đang chậm chạp leo lên cầu thang, lòng trĩu nặng những ý nghĩ buồn bã nhất. Ông già nhanh trí chưa muốn để Vônca bắt gặp lúc này, liền mau lẹ tan biến trong khoảng không. CHƯƠNG TIẾP NỐI NGAY CHƯƠNG TRƯỚC Thật là hấp dẫn nếu giới thiệu Vônca Côxtưncốp là một chú bé không hề có một khuyết điểm nào, nhưng tính thật thà mà ai cũng biết của tác giả truyện này không cho phép ông ta làm việc đó. Và nếu tính ghen tỵ được coi là một khuyết điểm thì chúng ta rất lấy làm tiếc khi phải thừa nhận rằng Vônca đôi khi cũng có cái tính đó ở một mức độ khá nặng. Trong những ngày gần đây, nó ghen tỵ với Gôga. Trước kỳ thi rất lâu, Gôga đã khoe rằng mẹ nó hứa cho nó một chú bẹcgiê con nếu nó được lên lớp 7.


44

was promoted to the 7th grade. "Sure, you just wait!" Volka had sniffed at the time, feeling that he was turning cold from envy. In his heart of hearts, he had to admit that Pill's words certainly resembled the truth. The whole class knew that Goga's mother never skimped on anything for her little darling. She'd refuse herself the bare necessities of life, but she'd get Goga a present that would leave them all speechless. "She'll certainly get me a puppy," Goga persisted. "If you want to know, my mother never refuses me anything. If she promised, it means she'll buy me one. If the worst comes to the worst, she'll borrow some money and buy it. You don't know how highly they think of her at the factory!" That was true. Goga's mother was greatly respected at the factory. She was the senior draughtsman and was a modest, hard-working and cheerful person. Everyone liked her, both her fellow-workers and her neighbours at home. Even Goga was fond of her in his own way. And she really doted on Goga. Anyway, if she had promised to buy him a puppy, it meant she would. Perhaps, at this sorrowful moment, when Volka, crushed by all he had gone through that day, was slowly mounting the stairs, Goga-the-Pill, the very same Pill who deserved such happiness less than anyone else in their class, in their school, or even in all of Moscow, was playing with a magnificent, happy, furry puppy right next door, in apartment 37. Such were Volka's thoughts. The only consideration that afforded him some solace was that it was highly unlikely that Goga's mother, even though she really and truly intended to buy her son a dog, had done so already. After all, Goga had only taken his last exam several hours before, and it's not so easy to buy a puppy. You don't walk into a pet shop and say, "Please wrap up that puppy for me." You have to look long and hard for a good dog. The very moment Volka's grandmother opened the door,

“Làm gì có chuyện!” Lúc bấy giờ, Vônca dài mồm dè bỉu, trong khi nó cảm thấy lạnh toát cả người vì ghen tỵ - Cậu cứ làm như đã được mua cho rồi đấy! Nhưng trong thâm tâm, nó hiểu rõ rằng điều “Thuốc viên” nói rất có thể đúng. Cả lớp đều biết rằng mẹ Gôga không tiếc cho cậu con trai nhỏ của mình một thứ gì. Bà bóp mồm bóp miệng mình, nhưng lại sẵn sàng cho Gôga một món quà mà cả lớp phải trố mắt. “Nhất định mẹ mình sẽ cho!” Gôga nhắc lại với vẻ nghiêm túc “Nếu cậu muốn biết thì mình xin nói rằng đối với mình, mẹ mình chẳng tiếc gì cả. Nếu mẹ mình đã hứa, có nghĩa là mẹ mình sẽ mua. Cùng lắm, mẹ mình sẽ mượn tiền ở Quỹ tương trợ mà mua chó cho mình. Ở nhà máy, mẹ mình được quý trọng lắm nhé!” Quả thực, ở nhà máy, mẹ Gôga rất được quý trọng. Bà làm trưởng nhóm nhân viên họa đồ, là một phụ nữ khiêm tốn, vui vẻ, chăm chỉ. Mọi người đều yêu mến bà, cả anh chị em công nhân trong nhà máy lẫn bà con hàng xóm láng giềng. Gôga cũng yêu mẹ theo kiểu của mình. Còn bà thì rất đỗi yêu thương Gôga. Nói tóm lại, nếu bà đã hứa mua một chú chó bécgiê con thì có nghĩa là bà sẽ mua thôi. Và có thể đúng vào cái lúc buồn bã ấy, khi mà Vônca ủ rũ vì những chuyện rủi ro đổ xuống đầu nó trong ngày hôm nay, đang chậm chạp leo lên cầu thang, thì ở ngay bên cạnh, trong căn hộ số 37, Gôga-Thuốc-viên đã được nô đùa với chú bẹcgiê con lông xù, cái thằng ít đáng được hưởng diễm phúc ấy hơn bất kỳ một học sinh nào trong lớp, trong trường và có lẽ cả các trường ở Mátxcơva. Vônca nghĩ như vậy. Điều duy nhất có thể an ủi nó đôi chút là chưa chắc mẹ Gôga đã kịp mua chó cho Gôga, thậm chí nếu quả là bà đã định làm việc đó. Chính Gôga vừa thi hết lớp 6 vài giờ trước đây. Mà muốn mua một con chó con thì chẳng đơn giản như vậy đâu. Không thể tạt vào cửa hàng và nói: “Làm ơn lấy cho tôi con chó con kia...”. Còn phải đi lùng chán mới mua được một con chó vừa ý. Nhưng kìa, các bạn hãy hình dung xem, đúng vào lúc bà nội mở


45

he heard the high-pitched, squeaky yelping of a puppy coming from behind the closed door of apartment 37. "So she bought it after all!" he thought bitterly. "An Alsatian.... or maybe even a Boxer...." It was more than he could bear, to imagine Goga the proud owner of a real, live service dog. Volka slammed the door shut to blot out the exciting, unimaginably wonderful, magical barking of a dog. He also heard the frightened exclamation which escaped Goga's mother. The puppy had probably bitten him. But even this could not console our young hero. Volka's father had not yet returned, as he was staying late at a meeting. His mother had apparently called for him at the factory after her evening classes. Despite all his efforts to appear calm and happy, Volka looked so gloomy that his grandmother decided to give him supper first and then start asking him questions. "Well, how are things, Volka dear?" she asked hesitantly, when her only grandchild had made quick work of his supper. "Uh, you see.. ." he said vaguely, pulling off his polo shirt and heading towards his room. His grandmother followed him with a sorrowful and kindly gaze that was full of silent sympathy. There was no need to ask him any questions. Everything was all too clear. Volka sighed and got undressed. Then he stretched out under the clean cool sheet. Still, he was restless. On the night table near his bed lay a large, thick volume in a brightly-coloured dust-cover. Volka's heart skipped a beat. Yes, that was it, the longed-for astronomy book! On the frontispiece in a large familiar hand were the words: "To Vladimir Kostylkov, the Highly Educated 7th-Grade Student and Acting Member of the Astronomy Club of the Moscow Planetarium, from his Loving Grandma."

cửa cho Vônca, từ sau cánh cửa căn hộ số 37 bỗng vang lên tiếng chó sủa gâu gâu to tướng. “Thế là mẹ hắn đã mua rồi!”, Vônca chua chát nghĩ thầm, “Một con chó bẹcgiê... hay có thể là một con chó bốcxơ cũng nên...” Tưởng tượng Gôga được làm chủ một con chó nghiệp vụ thật sự, Vônca cảm thấy hoàn toàn không thể chịu nổi. Nó vội vàng đóng sập cửa lại để khỏi phải nghe thêm cái tiếng chó sủa kỳ diệu hay không thể tả được ấy! Quả là Vônca còn kịp nghe một tiếng kêu sợ hãi của mẹ Gôga. Có lẽ con chó đã đớp cho cu cậu Gôga một miếng rồi. Nhưng ngay cả điều đó cũng không thể an ủi nổi nhân vật chính trẻ tuổi của chúng ta... Bố Vônca vẫn chưa đi làm về. Ông bận ở lại họp Ban chấp hành Công đoàn nhà máy. Còn mẹ, sau buổi học ở trường đại học ban đêm, có lẽ đã đến nhà máy đón bố. Mặc dù đã hết sức cố gắng tỏ ra bình thản và vui vẻ, nhưng Vo6nca vẫn có cái bộ mặt rầu rĩ đến nỗi bà nội quyết định cho nó ăn đã, sau đó mới bắt đầu hỏi han. “Sao thế, Vôlenca?” Bà hỏi, khi cậu cháu duy nhất của bà ăn xong bữa một cách chóng vánh. “Cháu thật chẳng biết nói với bà thế nào đây..”.Vônca do dự đáp, và vừa cởi chiếc áo thể thao vừa đi vào giường nằm. Với sự cảm thông lặng lẽ, bà tiễn Vônca bằng một cái nhìn âu yếm đượm buồn. Chẳng cần phải hỏi han gì cả, mọi chuyện đều đã rõ ràng. Vônca thở dài, cởi hết quần áo ngoài, nằm thượt trên tấm vải trải giường mới giặt mát rượi, nhưng nó vẫn chẳng thấy yên lòng. Trên chiếc bàn con kê cạnh giường nó có một quyển sách khổ lớn dày cộp, nổi bật lên nhờ cái bìa ngoài nhiều màu. Tim Vônca thắt lại: đó chính là quyển sách về thiên văn học mà nó vẫn ao ước bao lâu nay! Trang đầu cuốn sách có hàng chữ nét to mà Vônca đã quen thuộc từ bé: “Tặng Vlađimia Côxtưncốp, học sinh lớp 7 có học vấn cao, thành viên thực thụ của Nhóm thiên văn học trực thuộc Cung Thiên văn Mátxcơva, món quà của người bà rất yêu nó”.


46

What a funny inscription! Grandma always invented something funny. But why didn't it make Volka smile? Oh, why didn't it! And imagine, he wasn't at all happy to have finally received

such a fascinating book, the one he had wished for for so long.

Grief was eating out his heart. He felt a great weight on his chest.... It was unbearable! "Grandma!" he shouted, turning away from the book.

"Grandma, would you come here a minute?" "Well, what do you want, mischief-maker?" his grandmother

answered, pretending to be angry, but really pleased that she'd have a chance to talk to him before he went to sleep. "Grandma," Volka whispered fervently, "close the door and

come sit on my bed. I have to tell you something terribly important."

"Perhaps we'd better put off such an important onversation till morning," his grandmother answered, though she was consumed with curiosity as to what it was all about.

"No, right now. This very minute. I ... Grandma, I wasn't promoted, I mean, I wasn't yet. I didn't pass the exam."

"Did you fail?" his grandmother gasped. "No, I didn't fail. I didn't pass, but I didn't fail, either. I started

to tell them what the ancients thought about India, the horizon, and all kinds of things. Everything I said was right. But I just

couldn't tell them about the scientific point of view. I began to feel very bad and Varvara Stepanovna said I should come back after I had had a good rest."

Even now, he could not bring himself to talk about Hottabych, not even to his grandma. Anyway, she'd never

believe him and would think he was really ill. "At first, I didn't want to say anything. I wanted to tell you

after I took the exam again, but I felt ashamed. D'you understand?"

Hàng chữ đề tặng mới buồn cười làm sao! Bao giờ bà cũng nghĩ ra một cái gì đó buồn cười. Nhưng chẳng hiểu sao hôm nay Vônca lại hoàn toàn không hề cảm thấy buồn cười. Các bạn hãy hình dung xem, nó không hề thấy thích thú khi cuối cùng đã có được quyển sách mà nó ao ước từ lâu lắm rồi. Nỗi buồn, chính nỗi buồn đang dày vò nó. Nó cảm thấy khó thở... Không, nó không thể chịu đựng được nữa! “Bà ơi!” Vônca rời quyển sách và cất tiếng gọi “Bà ơi, cháu có thể nói chuyện với bà một lát được không ạ?” “Nào, cái thằng bé ngỗ nghịch kia, cần gì nào?” bà đáp lại như đay nghiến, song thực ra bà hài lòng vì bà vẫn có thể trò chuyện với đứa cháu nhỏ trước khi ngủ. “Bà ơi!” Vônca thì thầm sôi nổi với bà “Bà đóng cửa lại và ngồi lên giường với cháu đi. Cháu phải nói cho bà biết một chuyện hết sức quan trọng.” “Có lẽ phải gác cái chuyện quan trọng ấy đến sáng mai thì tốt hơn chăng?” Bà trả lời, trong khi bà rất tò mò muốn biết chuyện gì đã xảy đến với Vônca. “Không, nhất thiết phải nói ngay bây giờ! Cháu... Bà ơi, cháu không được lên lớp 7... Nghĩa là lúc này cháu vẫn chưa được lên lớp. Cháu chưa thi được.. “Cháu trượt rồi à?” Bà kêu khẽ. “Không, cháu chưa trượt... Cháu chưa thi được chứ không phải thi trượt... Cháu đã trình bày quan điểm của người xưa về nước Ấn Độ, về chân trời và về mọi cái đại loại như thế... Cháu đã nói đúng tất cả những cái đó... Còn quan điểm khoa học thì chẳng hiểu sao cháu lại không trả lời được... Cháu cảm thấy rất khó chịu trong người và cô Vácvara đã bảo với cháu rằng bao giờ cháu nghỉ ngơi tử tế rồi thì sẽ đến thi lại...” Cho đến bây giờ và thậm chí với bà, Vônca cũng không dám kể về ông già Khốttabít. Vả lại, nếu nó có kể thì bà cũng chẳng tin và bà hẳn lại nghĩ rằng đúng là nó bị ốm rồi. “Lúc nãy cháu tính giấu chuyện này, cháu định bao giờ thi cử xong xuôi thì mới nói, nhưng cháu cảm thấy rất xấu hổ... Bà hiểu chứ?”


47

"What's there to understand! A person's conscience is a great thing. There's nothing worse than doing something that's against your conscience. Now go to sleep, my dear astronomer!" "You can take the book back meanwhile," Volka suggested in a trembling voice. "Nonsense! And where would I put it? Let's consider that I've given it to you for safe-keeping for the time being. Go to sleep now, will you?" "Yes," Volka answered. A load had fallen from his chest. "And I promise you, upon my word of honour, that I'll get an 'A' in geography. D'you believe me?" "Certainly, I do. Now go to sleep and get strong. What about Father and Mother? Shall I tell them, or will you tell them yourself?" "You'd better tell them." "Well, good night." Grandma kissed him good night, turned off the light, and left the room. For some while after, Volka lay in the darkness, holding his breath, waiting to hear his grandma tell his mother and father the sad news. However, he fell asleep before they came home. A RESTLESS NIGHT Before an hour passed, however, he was suddenly awakened by the ringing of the telephone in the hall. His father answered the phone: "Hello. Yes. Who? Good evening, Varvara Stepanovna?... I'm fine, thank you. And you? ... Volka? He's asleep.... I think he's quite well. He had a very big supper... . Yes, I know. He told us.... I'm terribly surprised myself.... Yes, that's probably the only answer.. ,. Certainly, he should rest a while, if you have no objections.... Thank you very much.... Varvara Stepanovna sends you her regards," his father said to his mother. "She wanted to know how Volka is. She said not to worry, because they think very highly of him, and she suggests he have a good rest."

“Ồ, sao bà lại không hiểu, Vôlenca! Bà nói “Lương tâm là một chuyện lớn lao. Không có gì tệ bằng khi làm trái với lương tâm của mình... Thôi, chúc cháu ngủ ngon, nhà thiên văn yêu quý của bà!” “Bà hãy tạm cất quyển sách kia đi!” Vônca nói với giọng run run. “Bà cất quyển sách ấy vào đâu bây giờ? Thôi, cứ cho là bà đưa cho cháu giữ hộ bà đến một lúc nào đó.. Cháu ngủ đi nào, cháu sẽ ngủ chứ?” “Cháu sẽ ngủ,” Vônca trả lời, nó cảm thấy như trút được gánh nặng sau khi đã thú nhận hết với bà. “Cháu xin hứa với bà lời hứa danh dự của một đội viên thiếu niên tiền phong là cháu sẽ thi môn địa lý được điểm “5”. Bà tin cháu chứ?” “Dĩ nhiên là bà tin. Thôi, cháu ngủ đi, ngủ đi, hãy lấy lại sức lực. Còn với bố mẹ cháu thì sao, bà sẽ nói hay tự cháu nói?” “Bà nói thì tốt hơn.” “Được rồi, chúc cháu ngủ ngon!” Bà hôn Vônca, tắt đèn rồi đi ra khỏi phòng. Vônca cố nằm yên một lúc. Nó muốn nghe bà báo cái tin buồn ấy cho bố mẹ nó ra sao, nhưng chưa nghe được gì cả, nó đã ngủ khì. MỘT ĐÊM KHÔNG YÊN ỔN Chưa đầy một tiếng sau, tiếng chuông điện thoại vang lên ở phòng làm việc của bố đã đánh thức Vônca dậy. Ông Alếchxây đến bên máy điện thoại: “Tôi nghe đây... Vâng tôi đây... Ai đấy ạ?... Chào cô Vácvara Xtêpanốpna! Cám ơn cô, chúng tôi vẫn khỏe. Còn cô?... Cô hỏi cháu Vônca? Vônca đang ngủ... Theo tôi, cháu hoàn toàn khỏe mạnh, cháu ăn bữa tối hết sức ngon miệng... Vâng, tôi biết, có lẽ không thể giải thích khác được... Chính tôi cũng lấy làm ngạc nhiên... Vâng, có lẽ nó bị mệt quá... Dĩ nhiên, cháu nó được nghỉ vài hôm thì tốt hơn, nếu cô không phản đối... Cảm ơn cô đã quan tâm. Chúc cô mạnh khỏe!... Cô Vácvara gửi lời chào em đấy”. Ông Alếchxây nói với vợ “Cô ấy quan tâm đến sức khỏe của Vônca. Cô nói chúng ta yên tâm: ở trường, Vônca được mọi


48

Volka strained his ears listening to what his parents were talking about, but unable to make anything out, he fell asleep. This time he slept no longer than fifteen minutes. The telephone rang again. "Yes, speaking," he heard his father's muffled voice. "Yes.... Good evening.... What?... No, he's not here.... Yes, he's at home.... Certainly he's at home.... That's quite all right.... Good-bye." "Who was it?" Volka's mother called from the kitchen. "It was Zhenya Bogorad's father. He sounded very worried. Zhenya's not home yet. He wanted to know whether he was here and if Volka was at home." "In my time," Grandma said, "only hussars came home this late, but when a child...." Half an hour later the ringing of the telephone interrupted Volka's sleep for the third time that troubled night. It was Zhenya's mother. He had still not returned. She wanted them to ask Volka if he knew where he was. "Volka!" his father called, opening the door. "Zhenya's mother wants to know where you saw him last." "At the movies this evening." "And after the movie?" "I didn't see him after that." "Did he say where he was going afterwards?" "No." For a long, long time after that, Volka waited for the grown-ups to stop talking about Zhenya's disappearance (he himself was not the least bit worried, since he was sure Zhenya had gone to the circus in the recreation park to celebrate), but he fell asleep again before they did. This time till morning. Soon there was a soft splash in the corner. Then the patter of wet bare feet could be heard. Footprints appeared and quickly dried on the floor. Someone invisible was silently pacing the room, humming a plaintive Eastern melody.

người quý mến. Cứ để con nó nghỉ ngơi cho tốt. Vônca lại cố nghe xem bố mẹ nó nói với nhau những gì, nhưng chưa nghe được gì cả, nó lại thiếp đi. Nhưng lần này, nó chẳng ngủ được quá 15 phút. Tiếng chuông điện thoại lại đánh thức nó dậy. “Vâng, tôi đây,” bố nó nói với giọng cố làm cho nhỏ lại “Vâng... Chào bác ... Sao kia ạ?... Không, không có.. Vâng, cháu ở nhà, dĩ nhiên là cháu ở nhà... Được ạ... Chào tạm biệt bác!” “Ai gọi thế anh?” Tiếng mẹ từ trong bếp vọng ra. “Bố của Giênia Bôgôrát. Bác ấy đang lo: đến tận giờ này, Giênia vẫn chưa về nhà. Bác ấy hỏi nó có ở nhà chúng ta hay không và Vônca có nhà hay không. “Thời mẹ, chỉ có bọn lính kỵ binh nhẹ mới về nhà muộn như thế” Bà nội nói xen vào “Đằng này, một thằng bé con..”. Nửa tiếng sau, lần thứ 3 trong cái đêm không yên ổn này, tiếng chuông điện thoại lại cắt ngang giấc ngủ của Vônca. Lần này, là mẹ của Giênia gọi đến. Giênia vẫn chưa về nhà. Bà muốn Vônca cho biết thêm về Giênia. “Vônca!” Bố mở hé cửa “Bác Tatiana hỏi con thấy Giênia lần cuối cùng vào lúc nào?” “Vào lúc tối, ở rạp chiếu bóng ạ.” “Thế sau khi xem phim thì sao?” “Sau khi xem phim, con không thấy bạn ấy”. “Giênia không nói với con là nó định đi đâu hay sau khi xem phim à?” “Không ạ” Vônca đã chờ lâu, rất lâu xem cuối cùng cuộc nói chuyện của người lớn về Giênia bị mất tích sẽ kết thúc thế nào (chính nó thì chẳnng hề lo một chút nào, nó ngờ rằng Giênia đã đi đên Công viên văn hóa để nghỉ ngơi và xem xiếc), nhưng nó cũng chẳng chờ được và lại ngủ khì. Lần này được yên cho đến sáng. Chẳng bao lâu trong góc nhà phát ra tiếng quẫy nước nhè nhẹ. Sau đó, có tiếng chân bước lạch bạch. Trên sàn nhà xuất hiện rồi khô nhanh những dấu chân ướt vô hình của ai đó. Ai đó vừa đi đi lại lại trong phòng, vừa khe khẽ hát một âm điệu phương Đông ngân dài buồn bã.


49

The footprints headed towards the table where an alarm clock was ticking away. There was the sound of lips smacking together with pleasure. Then the alarm clock floated into the air, and for a while it hung suspended between the ceiling and the floor. Then it returned to the table and the footprints headed towards the aquarium. Once again there was a splash. Then all was quiet. Late that night it began to rain. The raindrops pattered on the window, they rustled the leaves of the trees and gurgled in the drain-pipes. At times the rain would die down, and then one could hear the large drops falling into the rain barrel below with a loud, ringing splash. Then, as if having gathered its. strength, the rain would again pour down in torrents. Towards morning, when the sky was nearly clear of clouds, someone tapped Volka lightly on the shoulder. He was sound asleep and did not waken. Then, whoever it was who had tried to awaken him, sighed sadly, mumbled, and shuffled towards the high stand with Volka's aquarium. There was a faint splash. Once again a sleepy quiet fell on the room. THE UNUSUAL EVENTS IN APARTMENT 37 Goga's mother had not bought him a dog after all. She had not had the time to, and later on she never got him one, for after the fantastic events of that terrible evening, both Goga and his mother lost all interest in Man's oldest and truest friend. But Volka had clearly heard a dog barking m apartment 37. Could he have been mistaken? No, he was not mistaken. And yet, there had been no dog in apartment 37 that evening. If you want to know, not so much as a dog's paw entered their house after that evening. Truly, Volka had no reason to be envious of Goga. There was nothing to be envious of: it was Goga who had barked! It all began while he was washing up for supper. He was very anxious to tell his mother a long and elaborate story about how

Những dấu chân ướt đi về phía bàn, trên đó có chiếc đồng hồ báo thức đang kêu tích tắc một cách bồn chồn. Tiếng tắc lưỡi khâm phục của ai đó vang lên. Chiếc đồng hồ báo thức tự bay lên, yên ổn lơ lửng một chốc ở khoảng giữa sàn nhà và trần nhà, sau đó lại quay về chỗ cũ, còn những dấu chân thì đi về phía bể nuôi cá. Lại phát ra tiếng quẫy nước, rồi tất cả đều im lặng… Vào lúc đêm khuya trời đổ mưa. Những giọt mưa vui vẻ gõ lộp độp vào cửa sổ, rơi lào rào nhanh trong đám lá cây rậm rạp và chảy róc rách trong các ống máng. Chốc chốc tiếng mưa lại lặng đi và lúc bấy giờ chỉ còn nghe thấy những giọt nước mưa to rơi đĩnh đạc và âm vang xuống cái thùng tônô để ở dưới cửa sổ. Sau đó, như đã lấy lại sức, cơn mưa lại bắt đầu đổ ào ào. Đến sáng, khi bầu trời đã gần quang mây, có ai đó mấy lần thận trọng chạm nhẹ vào vai Vônca. Nhưng nó vẫn ngủ say chẳng thức dậy. Lúc bấy giờ cái người đã cố đánh thức nó dậy liền thở dài buồn bã, lẩm bẩm một câu gì đó và kéo giày lệt sệt, đi vào sâu trong phòng, tới chỗ cái bể nuôi cá vàng của Vônca được đặt trên bệ cao. Có tiếng quẫy nước khó khăn lắm mới nghe được và trong phòng lại bao trùm bầu không khí yên lặng như tờ. BIẾN CỐ PHI THƯỜNG TẠI CĂN HỘ SỐ 37 Mẹ của Gôga không hề mua cho nó một con chó nào cả. Bà chưa kịp làm việc đó, còn về sau, bà lại càng không mua tặng: sau những biến cố không thể tưởng tượng được trong cái buổi tối hãi hùng ấy, cả Gôga lẫn mẹ nó đã mất hẳn sự ham thích đối với người bạn lâu đời nhất và trung thành của con người. Nhưng chính Vônca đã nghe hết sức rõ tiếng chó sủa vọng ra từ căn hộ số 37 kia mà! Chẳng lẽ nó lại nghe nhầm? Không, Vônca không hề nghe nhầm. Tuy nhiên, tối hôm đó, trong căn hộ số 37 vẫn không hề có một con chó nào cả. Nếu các bạn muốn biết thì xin nói rằng từ đó đến nay, ngay cả một cái chân chó cũng không đến đấy. Nói tóm lại, Vônca đã ghen tị với Gôga một cách uổng công. Ghen tị mà làm gì kia chứ: chính Gôga đã sủa đấy! Việc đó bắt đầu vào đúng lúc Gôga rửa ráy mặt mũi trước khi ăn. bữa tối. Nó nóng


50

his classmate and neighbour, Volka Kostylkov, had made a fool of himself at the examination that morning. And it was then that he started barking. Goga didn't bark all the time-some words were real words-but instead of very many other ones, he was surprised and horrified to hear a genuine dog's bark issue from his mouth. He wanted to say that Volka suddenly began to talk such nonsense at the exam and that Varvara Stepanovna je-ee-st crashed her fist down on the table and je-ee-st screamed, "What nonsense you're babbling, you fool! Why, you hooligan, I'll leave you back another term for this!" But this is what Goga said instead: "And suddenly Volka je-ee-st began to bow-wow-wow ... and Varvara Stepanovna je-ee-st crashed her bow-wow-wow!" Goga was struck dumb with surprise. He was silent for a moment, then he took a deep breath and tried to repeat the sentence. But instead of saying the rude words, this little liar and tattle-tale wanted to ascribe to Varvara Stepanovna, he began to bark again. "Oh, Mummie!" he wailed. "Mummie dear!" "What's the matter with you, darling?" his mother asked anxiously. "You look terrible!" "I wanted to say that bow-wow-wow.... Oh, Mummie, what's the matter?" Goga had really turned blue from fright. "Stop barking, dearest! Please stop, my darling, my sweet!" "I'm not doing it on purpose," Goga whined. "I only wanted to say...." And once again, instead of human speech, all he could do was to produce an irritable bark. "Darling! My pet, don't frighten me!" his poor mother pleaded, as the tears ran down her kind face. "Don't bark! I beg you, don't bark!" At this point Goga could think of nothing better to do than to become angry at his mother. And since he was not used to

lòng kể cho mẹ nghe và tìm mọi cách thêm mắm thêm muối chuyện sáng nay, tại cuộc thi, thằng Vônca Côxtưncốp học cùng lớp và ở ngay gần nhà đã bị ê mặt như thế nào. Lúc ấy, gần như ngay lập tức, Gôga đã bắt đầu sủa. Một vài tiếng nào đó nó vẫn nói như người, nhưng rất nhiều tiếng khác thì nó hết sức sửng sốt và khiếp đảm khi nghe từ mồm nó lại phát ra tiếng sủa của chó. Nó muốn kể lại với những chi tiết bịa đặt rằng tại cuộc thi, Vônca đã nói nhăng nói cuội, làm cho cô Vácvara phải đập bàn và gào lên: “Mày nói nhảm nhí gì thế, cái thằng ngốc kia?! Tao sẽ cho mày, một thằng càn quấy, ở lại lớp!”. Nhưng thay vào đó, Gôga lại nói như sau: “Vônca bỗng nhiên bắt đầu nói.. gâu gâu gâu.. Còn cô Vácvara thì đập... gâu gâu gâu... “ Gôga ngớ người ra vì bất ngờ. Nó ngừng nói, nghỉ một chút, rồi cố nhắc lại câu nói vừa rồi. Nhưng cả lần này nữa, từ mồm nó lại vọt ra tiếng chó sủa thay cho những lời lẽ thô lỗ mà thằng nói dối và hớt lẻo Gôga-Thuốc- viên” muốn gán cho cô Vácvara. “Ối mẹ ơi!” Gôga hốt hoảng “Mẹ ơi!” “Sao thế con, Gôguxca?” Bà mẹ nó hoảng sợ hỏi “Sao mặt con tái xanh tái mét thế kia?” “Mẹ hiểu không, con muốn nói rằng... gâu gâu gâu.... Ối mẹ ơi, thế là thế nào?” Hoảng quá, mặt Gôga quả là biến sắc ghê gớm. “Đừng sủa nữa, Gôguxca, mặt trời bé nhỏ của mẹ, niềm sung sướng của mẹ!” “Con nào có cố ý sủa như thế!” Gôga mếu máo. “Con chỉ muốn nói... “ Và thay cho tiếng nói rành rọt, nó lại chỉ có thể phát ra tiếng chó sủa cáu kỉnh. “Con trai bé bỏng đáng yêu của mẹ, con đừng làm cho mẹ sợ nữa!” Bà mẹ tội nghiệp van vỉ, và những giọt nước mắt từ từ lăn trên khuôn mặt đôn hậu của bà. “Đừng sủa nữa! Mẹ van con, đừng sủa nữa!” Nhưng lúc ấy Gôga chẳng tìm được một cách gì khôn hơn, mà lại đâm cáu với mẹ mình. Và bởi vì trong những trường hợp như


51

choosing his words on such occasions, he began barking so fiercely that someone shouted from the next balcony: "Tell your boy to stop teasing that dog! It's a shame! You've spoiled your child beyond all reason!" With the tears still pouring down her cheeks, Goga's mother rushed to close the windows. Then she tried to feel Goga's forehead, but this only brought on a new attack of angry barking. She finally put a completely frightened Goga to bed, wrapped him up in a heavy quilt, though it was a hot summer evening, and ran down to the telephone booth to call an ambulance. Since she should not tell them the truth, she was forced to say that her son had a very high fever and was delirious. Soon a doctor arrived. He was a stout, middle-aged man with a grey moustache, many years of experience and an unruffled manner. The first thing he did, naturally, was to feel Goga's forehead. He discovered the boy had no fever at all. This made him angry, but he did not show it, since the boy's mother looked so terribly grief-stricken. He sighed and sat down on a chair by the bed. Then he asked Goga's mother to explain why she had called an ambulance instead of her regular doctor. She told him the truth. The doctor shrugged. He asked her to repeat her story from the beginning. Then he shrugged again, thinking that if this were really true, she should have called a psychiatrist and not a general practitioner. "Perhaps you think you are a dog?" he asked Goga, as if casually. Goga shook his head. "Well, that's something," the doctor thought. "At least it isn't a mania when people imagine they're dogs." Naturally, he did not say this aloud, so as not to frighten the patient or his mother, but it was obvious that the doctor was feeling more cheerful.

vậy nó thường giở giọng hỗn láo với mẹ nó nên nó liền sủa gâu gâu dữ dội đến chối tai, khiến cho những người ở căn hộ bên cạnh phải chạy ra ban công mà la lên: “Bà hãy bảo thằng con nhà bà đừng hành hạ con chó nữa! Bậy quá chừng!... Nuông chiều thằng bé đến mức hoàn toàn chẳng biết xấu hổ là gì nữa! Nước mắt đầm đìa, bà mẹ Gôga lao đi đóng các cửa sổ lại. Sau đó, bà toan sờ trán Gôga, làm nó lại tuôn thêm một đợt sủa dữ tợn. Bấy giờ, bà bèn bắt cu cậu Gôga đã hoàn toàn khiếp vía vào giường nằm, trùm cái chăn bông lên người nó, mặc dù đang là một buổi tối mùa hè nóng nực và chạy xuống dưới nhà, đến bên máy điện thoại để gọi bác sĩ ở Trạm Cấp cứu. Do không nên nói thật, bà buộc phải nói con bà bị sốt cao và đang mê sảng. Chẳng mấy chốc bác sĩ đã đến. Đó là một bác sĩ đứng tuổi, to béo, râu bạc, có kinh nghiệm. Dĩ nhiên, trước hết ông bác sĩ sờ trán Gôga và thấy rõ ràng nhiệt độ của nó hoàn toàn không tăng một chút nào. Điều này làm ông bực mình, nhưng không để lộ ra ngòai do bà mẹ đứa bé có vẻ hết sức bối rối. Ông bác sĩ thở dài và ngồi xuống chiếc ghế để cạnh giường rồi yêu cầu bà mẹ Gôga giải thích vì sao bà lại phải gọi bác sĩ cấp cứu đến. Bà ta thành thật kể hết mọi chuyện. Bác sĩ nhún vai, hỏi lại bà, rồi lại nhún vai và nghĩ rằng nếu sự việc xảy ra đúng như vậy thì phải gọi bác sĩ khoa tâm thần chứ không phải gọi bác sĩ nội khoa. “Có lẽ cậu quả quyết rằng cậu là một con chó?” bác sĩ hỏi Gôga như không chủ tâm. Gôga lắc đầu. “Thế thì tốt!”, bác sĩ nghĩ thầm, “Nếu người bệnh bỗng nhiên quả quyết mình là một con chó thì có thể đoán rằng người đó có nhiều biểu hiện của chứng điên.” Dĩ nhiên ông không nói suy nghĩ đó thành lời để khỏi làm cho mẹ con người bệnh hoảng sợ vô ích.


52

"Stick out your tongue," he said. Goga stuck out his tongue "It's a very normal-looking tongue. And now, young man, let me listen to your heart. Ah, an excellent heart. His lungs are clear. And how is his stomach?" . "His stomach's fine," his mother said. "And has he been uh ... barking a long time?" "For over two hours. I just don't know what to do." "First of all, calm down. I don't see anything terrible yet. Now, young man, won't you tell me how it all began?" "Well, it all began from nothing," Goga complained in a small voice. "I was just telling my mother how Volka Kostylkov .bow-wow-wow." "You see, doctor?" his mother sobbed loudly. "It's terrible. Maybe he needs some pills, or powders, or perhaps he needs a physic?" The doctor frowned. "Give me time to think, and I'll look through my books. It's a rare case, a very rare case, indeed. Now, I want him to have a complete rest, no getting off the bed, a light diet, just vegetables and milk products, no coffee or cocoa, weak tea with milk, if desired. And by no means should he go out." "I couldn't drag him outside if I tried, he's so ashamed. .One of his friends dropped in, and poor Goga barked so long and loud, I had a hard time persuading the boy not to tell anyone about it. But don't you think he needs a physic?" "Well, a physic can't hurt him," the doctor said thoughtfully. "And what about mustard plasters before he goes to bed?" she asked, still sobbing. "That's not bad, either. Mustard plasters are always helpful." The doctor was about to pat Goga's head, but Pill, anticipating all the bitter medicines he had prescribed, barked so viciously that the old doctor jerked his hand away, frightened lest the unpleasant boy really bite him.

“Cậu thè lưỡi ra!” Ông nói với Gôga Gôga thè lưỡi. “Lưỡi hoàn toàn bình thường. Này cậu, bây giờ tôi sẽ khám cậu nhé... Thế... Thế... Tim rất tốt. Phổi không hề có tiếng ran. Dạ dày thế nào?” “Dạ dày cháu bình thường”. Mẹ nó nói “Cậu nhà ta... e hèm... sủa gâu gâu đã lâu chưa?” “Đã hơn hai tiếng đồng hồ nay rồi. Thật là tôi chẳng còn biết làm gì bây giờ...” “Trước hết phải bình tĩnh. Tôi chưa thấy một điều gì đang ngại cả. Này cậu, hãy kể cho tôi nghe vì lẽ gì lại có chuyện như thế?” “Bình thường thôi, chẳng vì lẽ gì cả!” Gôga nói với giọng ai oán “Cháu đang tính kể cho mẹ cháu chuyện Vônca... gâu gâu gâu...” “Ông thấy đấy, thưa bác sĩ,” Bà mẹ trào nước mắt “Thật là kinh khủng!.Có lẽ nên cho cháu uống một thứ thuốc gì đó chăng? Rửa dạ dày cho cháu có sao không ạ?” Bác sĩ chau mày: “Xin bà hãy cho tôi một thời gian để tôi suy nghĩ, xem qua sách báo nào đó... Đây là một trường hợp hiếm, rất hiếm. Bây giờ nên thế này, yên tĩnh hoàn toàn, nằm nghỉ trên giường, thức ăn nhẹ, tốt hơn hết là thức ăn bằng sữa thực vật, không cà phê hay ca cao, uống nước trà thật loãng pha sữa nếu muốn. Lúc này không được ra khỏi nhà...” “Bây giờ có dùng gậy mà đuổi thì cháu nó cũng không ra khỏi nhà đâu. Cháu xấu hổ. Vừa rồi có một cậu bé ghé vào chơi với cháu. Thế là cháu Gôga tội nghiệp liền sủa liên hồi. Phải vất vả lắm tôi mới van nài được cậu bé ấy đừng kể chuyện này cho ai biết. Còn dạ dày cháu thì sao? Có thể rửa được không ạ?” “Thôi được,” Bác sĩ lưỡng lự nói “Rửa dạ dày cũng chẳng hề gì”. “Và dán cao mù tạc cho cháu trước lúc ngủ có sao không ạ?” Bà Natalia vừa hỏi vừa nức nở. “Cũng tốt đấy! Cao mù tạc có tác dụng lắm!” Bác sĩ muốn xoa đầu Gôga đang ỉu xìu, nhưng “Thuốc viên” cảm thấy trước tất cả những cách thức điều trị mà nó phải chịu, liền sủa gâu gâu với vẻ tức giận không che giấu, khiến cho ông bác sĩ phải rụt tay nhanh lại, hoảng sợ thằng bé khó chịu này có thể cắn ông thực sự


53

"By the way," he said, gaining control over himself, "why are all the windows closed on such a hot day? The child needs fresh air." Goga's mother reluctantly explained why she had closed the windows. "Hm.... A rare case, a very rare case, indeed!" the doctor repeated. Then he wrote out a prescription and left, promising to come back the next day. A NO LESS TROUBLED MORNING Morning dawned bright and beautiful. At 6:30 a.m. Grandma opened the door softly, tiptoed to the window and opened it wide. Cool, invigorating air rushed into the room. This was the beginning of a cheerful, noisy, busy Moscow morning. But Volka would not have awakened had not his blanket slipped off the bed. The first thing he did was to feel the bristles on his chin. He realized there was no way out. The situation was hopeless. There could be no question of his going out to greet his parents looking as he did. He snuggled under the blanket again and began to think of what to do. "Volka! Come on, Volka! Get up!" he heard his father calling from the dining room. He pretended to be asleep and did not answer. "I don't see how anyone can sleep on a morning like this!" Then he heard his grandmother say: "Someone should make you take examinations, Alyosha, and then wake you up at the crack of dawn!" "Well, let him sleep then," his father grumbled. "But don't you worry, he'll get up as soon as he's hungry." Was it Volka who was supposed not to be hungry?! Why, he kept catching himself thinking about an omlette and a chunk of bread more than about the reddish bristle on his cheeks. But common sense triumphed over hunger, and Volka remained in bed until his father had left for work and his mother had gone

. “Tiện thể xin hỏi tại sao bà lại đóng kín mít các cửa sổ giữa lúc trời nóng như thế này?” Bác sĩ nói “Cậu bé cần phải được hít thở không khí trong lành” Cực chẳng đã, bà mẹ Gôga phải giải thích cho bác sĩ biết tại sao bà phải đóng kín các cửa sổ. “Hừm, một trường hợp hiếm có, rất hiếm có!” Bác sĩ nhắc lại rồi viết cho đơn thuốc và ra về sau khi hứa trở lại vào ngày hôm sau. MỘT BUỔI SÁNG CŨNG KHÔNG YÊN ỔN CHẲNG KÉM Buổi sáng tuyệt đẹp, tràn trề ánh nắng đã đến. Sáu giờ rưỡi sáng, bà nội khẽ mở cửa phòng, nhón chân đi đến cửa sổ và mở toang cánh cửa ra. Không khí mát mẻ, sảng khoái tràn vào căn phòng. Một buổi sáng Mátxcơva ồn ào, vui tươi, bận rộn đã bắt đầu. Nhưng Vônca vẫn chưa thức dậy, nếu như cái chăn không tuột khỏi người nó và rơi xuống sàn nhà. Trước tiên nó sờ ngay những sợi râu rễ tre đã lại mọc lún phún ở cằm và nó hiểu rằng nó đang ở trong một tình thế hoàn toàn không có lối thoát. Với cái bộ mặt râu ria như thế này thì đừng hòng nghĩ đến chuyện ra mắt bố mẹ. Nó lại chui vào chăn và bắt đầu nghĩ xem nó nên làm gì bây giờ. “Vôlia! Vôlia! Dậy đi con!” Vônca nghe tiếng bố gọi từ phòng ăn, nhưng nó quyết định không trả lời, giả vờ như vẫn còn ngủ “Không hiểu sao nó có thể ngủ được trong cái buổi sáng tuyệt đẹp thế kia! Rồi nó nghe rõ tiếng của bà nội: “Aliôsa, bây giờ bắt chính con mới thi cử xong mà lại phải thức dậy vào lúc sáng tinh mơ thì con có chịu được không nào?” “Thôi, cứ để cho nó ngủ. Cu cậu muốn ăn gì thì cu cậu tự mò dậy liền” Vônca mà lại không muốn ăn ư? Nó bỗng thấy mình thèm một miếng trứng tráng kèm với một lát bánh mì đen mới ra lò còn hơn cả nỗi lo sợ về những sợi râu rễ tre hung hung lún phún ở cằm nó. Nhưng đầu óc tỉnh táo dẫu sao cũng đã thắng cái cảm giác đói bụng, nên Vônca vẫn cứ nằm dài trên giường cho tới lúc


54

shopping. "Here goes," he decided, hearing the outside door click shut. "I'll tell Grandma everything. We'll think of something together." Volka stretched, yawned and headed toward the door. As he was passing the aquarium, he glanced at it absently . .. and stopped dead in his tracks. During the night, something had happened in this small, four-cornered glass reservoir, a mysterious event which could in no way be explained from a scientific point of view: yesterday, there were three fishes swimming around inside, but this morning there were four. There was a new fish, a large, fat goldfish which was waving its bright red fins solemnly. When a startled Volka looked at it through the thick glass wall he was nearly certain the fish winked at him slyly. "Gosh!" he mumbled, forgetting his beard for the moment. He stuck his hand into the water to catch the mysterious fish, and it seemed that this was just what it was waiting for. The fish slapped its tail against the water, jumped out of the aquarium and turned into Hottabych. "Whew!" the old man said, shaking off the water and wiping his beard with a magnificent towel embroidered with gold and silver roosters which had appeared from thin air. "I've been waiting to offer my respects all morning, but you wouldn't wake up and I didn't have the heart to waken you. So I had to spend the night with these pretty fishes, 0 most happy Volka ibn Alyosha!" "Aren't you ashamed of yourself for making fun of me!" Volka said angrily. "It's really a poor joke to call a boy with a beard happy!" WHY S.S. PIVORAKI BECAME LESS TALKATIVE This wonderful morning Stepan Stepanych Pivoraki decided to combine two joys at once. He decided to shave, while taking in the picturesque view of the Moskva River. He moved the

bố đi làm, mẹ xách giỏ đi chợ. “Một liều ba bảy cũng liều!”, nó quyết định sau khi nghe thấy tiếng cửa đóng “Mình sẽ kể hết mọi chuyện với bà. Và hai bà cháu sẽ cùng nhau nghĩ ra một cách nào đó”. Vônca khoan khoái vươn vai, ngáp dài dễ chịu và đi về phía cửa phòng. Lúc đi ngang qua bể nuôi cá, nó lơ đãng liếc nhìn cái bể và... ngây người vì kinh ngạc. Đêm qua, ở trong cái bể kính 4 góc chẳng lấy gì làm lớn ấy đã xảy ra một biến cố không thể nào giải thích được theo quan điểm khoa học tự nhiên và vì thế nó mang đầy tính chất bí ẩn: trong bể vốn có ba con cá, ấy thế mà sáng nay lại có bốn! Đã xuất hiện thêm một con mới: một con cá vàng to, béo đang trịnh trọng ve vẩy những cái vây đỏ rực lộng lẫy. Lúc Vônca ngạc nhiên ghé sát mặt vào tấm kính dày của bể nuôi cá, nó thấy hình như con cá nọ đã nháy mắt mấy lần với mình. “Chuyện quái quỷ gì thế này!” Vônca lẩm bẩm, tạm thời quên cả bộ râu của mình và thò tay xuống nước để bắt con cá bí ẩn. Nhưng tự con cá, dường như chỉ đợi có thế, đã đập mạnh đuôi trong nước, rồi nhảy vọt từ bể nuôi cá xuống sàn nhà biến thành... ông già Khốttabít! “Úi chà!” Ông già vừa nói vừa lau sạch bộ râu bằng một cái khăn bông tuyệt đẹp chẳng biết từ đâu hiện ra, ở rìa khăn có thêu những con gà trống nhỏ bằng chỉ vàng và bạc “Suốt từ sáng ta, chỉ chờ dịp để bày tỏ với cậu lòng kính trọng sâu sắc nhất của ta. Nhưng cậu vẫn chẳng thức giấc. Ta đành phải ngủ với những con cá vàng xinh đẹp này, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa may mắn nhất đời! “Ông chế giễu cháu như thế mà không biết xấu hổ sao?” Vônca nổi cáu “Chỉ có chế giễu mới có thể gọi một thằng bé có râu là người may mắn nhất đời! TẠI SAO ÔNG S.S. PIVORAKI LẠI PHẢI ĐỔI HỌ Trong cái buổi sáng tuyệt trần ấy, ông Xtêpan Xtêpanứt Pivôraki quyết định thưởng thức cùng lúc hai thú vui: vừa cạo râu vừa ngắm phong cảnh đẹp như tranh vẽ ở trên sông Mátxcơva. Ông


55

little table with his shaving things close to the window and began to lather his cheeks as he hummed a merry tune. We'd like to pause here and say a few words about our new acquaintance. Pivoraki was a very talkative man, a trait which often made

him, though he was actually no fool and very well read, extremely tiresome, even to his best friends. On the whole, however, he was a nice person and a great master of his trade-which was pattern-making.

When he had finished lathering his cheeks, Stepan Stepanych picked up his razor, drew it back and forth over his palm, and then began to shave with the greatest ease and skill. When he had finished shaving, he sprayed some "Magnolia" cologne on his face and then began to wipe his razor clean. Suddenly, an

old man in a white suit and gold-embroidered, petal-pink morocco slippers with queer turned-up toes appeared beside him. "Are you a barber?" the old man asked a flabbergasted Stepan Stepanych in a stern voice.

"No, I'm not a professional barber. However, on the other hand, I can truthfully say I am a barber, because, while I am not actually a barber, I am a match for any professional barber, for not a single barber can outdo me. And do you know why? Because, while a professional barber...." The old man interrupted the chattering Pivoraki rudely: "Can you, 0 unnecessarily talkative barber, shave a young man well and without cutting him once, although you are not even worthy of kissing the dust beneath his feet?"

"As to the essence of your question, I would say...." He was about to continue his speech, but here the old man silently gathered up his shaving equipment, took Stepan Stepanych, who was still going a mile a minute, by the scruff of his neck and, without further ado, flew out the window with him,

headed for parts unknown.

đẩy chiếc bàn con để bộ đồ cạo râu tới sát cửa sổ và vừa hát khe khẽ một bài hát vui vừa cẩn thận quệt xà phòng lên má. Còn chúng ta lúc này sẽ kể cho nhau nghe về người quen mới của chúng ta. Vì tính ba hoa của mình, ông Pivôraki, một người nói chung là khá thông minh, thường làm cho mọi người rất khó chịu, kể cả những người bạn thân nhất của ông. Ngoài tất cả những cái đó ra, ông là một người rất tốt và rất điêu luyện trong nghề của mình. Ông là thợ chữa khuôn. Quệt xong xà phòng lên má, Xtêpan Xtêpanứt cầm con dao cạo, liếc nó một nhát trên lòng bàn tay và bắt đầu cạo râu một cách nhẹ nhàng và khéo léo lạ thường. Cạo xong, ông khoan khoái dùng bình nước hoa “Mộc Lan” phun lên mặt mình. và bắt đầu chùi sạch con dao cạo. Bỗng nhiên, xuất hiện bên cạnh ông một ông già mặc bộ đồ trắng, chân đi đôi giày da dê thuộc màu hồng nhạt và có thêu chỉ vàng, mũi giày vểnh lên một cách kỳ cục. “Mi là một gã thợ cắt tóc?” Ông già nghiêm nghị hỏi ông Xtêpan Xtêpanứt đang đứng ngây người. “Không, tôi không phải là thợ cắt tóc chuyên nghiệp. Tuy nhiên mặt khác, tôi có thể nói về mình rằng đúng, tôi là thợ cắt tóc, bởi vì tuy tôi không phải là thợ cắt tóc,tôi vẫn ăn đứt bất cứ một tay cắt tóc chuyên nghiệp nào Tại sao lại thế ư?... Tại vì trong khi thợ cắt tóc chuyên nghiệp...” Ông già ngắt lời một cách bất lịch sự ông Pivoraki đang ba hoa. “Hỡi gã thợ cạo lắm lời quá mức kia, mi liệu có biết cạo râu thật cừ, không hề làm sây sát da mặt lần nào, cho một cậu thiếu niên mà mi thậm chí chẳng đáng hôn bụi dưới bàn chân cậu ta hay không?” “Về thực chất của vấn đề mà ông đề cập đến thì...” Ông Pivôraki muốn tiếp tục bài diễn văn của mình, nhưng ông già lặng lẽ thu nhặt tất cả những thứ đồ cạo râu lại, rồi túm lấy cổ ông Pivôraki vẫn không ngừng thao thao bất tuyệt, và chẳng thèm nói một lời, ông già xách ông Pivôraki bay qua cửa sổ, theo hướng nào không rõ.


56

Soon they flew into a familiar room, where Volka Kostylkov sat sadly on his bed, moaning every time he looked at himself and his bristly chin in the mirror. "Happiness and luck accompany you in all your undertakings, 0 my young master!" Hottabych announced triumphantly, still holding on to the kicking Stepan Stepanych. "I was about to despair of ever finding you a barber when I suddenly came upon this unusually talkative man, and I brought him along to this room beneath the blessed roof of your house. Here he is before you, with everything necessary for shaving. And now," he said to Pivoraki who was gaping at the bristly boy, "lay out your tools properly and shave this honourable youth so that his cheeks become as smooth as those of a young maiden." Pivoraki stopped struggling. The razor glistened in his skilled hand and a few minutes later Volka was excellently shaved. "Now put away your tools," the old man said. "I'll fly over for you again early tomorrow morning, and you'll shave this youth once more." "I can't come tomorrow," Pivoraki objected in a tired voice. "I'm in the morning shift tomorrow." "That doesn't concern me in the least," Hottabych replied icily. A heavy silence fell on the room. Suddenly, Stepan Stepanych had a bright idea. "Why don't you try a Tbilisi preparation? It's an excellent remedy." "Is that some kind of a powder?" Volka interrupted. "Isn't that a greyish powder? I heard about it, or read something about it...." "Yes, that's it! A greyish powder!" Pivoraki cried happily. "It's made in Georgia, a wonderful and sunny land. I personally am crazy about Georgia. I've travelled back and forth across all the roads in the country during my many vacations. Sukhumi, Tbilisi, Kutaisi... . There's no better place for a rest! From the

Chẳng mấy chốc, họ đã bay vào một căn phòng quen thuộc, nơi Vônca đang ngồi buồn thiu trên giường, thỉnh thoảng lại vừa rên rỉ vừa liếc nhìn trong gương bộ mặt xồm xoàm râu ria. “Hạnh phúc và may mắn bao giờ cũng đi theo trên tất cả những bước đường đời của cậu, hỡi ông chủ trẻ tuổi của ta!” Ông Khốttabít trịnh trọng tuyên bố trong khi vẫn chưa chịu buông ông Pivôraki đang cố vùng ra “Ta đã hoàn toàn tuyệt vọng trong việc tìm cho cậu một gã thợ cạo thì bỗng nhiên ta trông thấy bậc truợng phu ba hoa quá mức này và ta liền bắt gã, lôi về dưới mái nhà bình yên của cậu. Và đây, gã đang đứng trước mặt cậu với tất cả những dụng cụ cần thiết để cạo râu... Còn bây giờ,” ông Khốttabít nói với ông Pivôraki đang trố mắt nhìn cậu bé có râu “mi hãy bày những dụng cụ thích hợp của mi ra và hãy cạo râu cho cậu thiếu niên đáng kính này, sao cho cái cằm của cậu trở nên nhẵn nhụi như cằm của một cô thiếu nữ trẻ măng.” Ông Pivôraki ngừng chống. Con dao cạo lấp loáng trong bàn tay khéo léo của ông, và chỉ vài phút sau, Vônca đã được cạo nhẵn nhụi. “Còn bây giờ hãy xếp những dụng cụ của mi lại,” Ông già nói “Sáng sớm mai, ta lại bay đến đón mi và mi lại cạo râu cho cậu thiếu niên này”. “Sáng mai tôi không thể đến được!” Ông Pivôraki uể oải phản đối “Ngày mai tôi phải làm ca sáng” “Điều đó chẳng dính dáng gì đến ta cả” Ông Khốttabít nghiêm nghị đáp. Im lặng nặng nề. Sau đó, ông Pivôraki chợt nghĩ ra: “Tại sao ông và cậu không thử dùng một thứ thuốc ta ở Tbilixi nhỉ? Thuốc hay tuyệt trần đời! “Đó có phải là một thứ thuốc bột không ạ?” Vônca xen vào “Hình như đó là thứ thuốc bột màu xám?... Cháu đã nghe nói về thứ thuốc này... hoặc là cháu đã đọc ở đâu đó.. “Đúng là thuốc bột! Đúng là màu xám!” Ông Pivôraki mừng rỡ “Thuốc này được chế ở Grudia, một đất nước tuyệt đẹp, tràn trề ánh nắng. Riêng tôi rất mê Grudia. Trong thời gian nghỉ phép, tôi đã đi khắp Grudia. Những thành phố Sukhumi, Tbilixi, rồi


57

bottom of my heart and from my own experience, I highly recommend that you visit.... Pardon me, I seem to have drifted off the point. Anyway, getting back to the powder....All you have to do is apply it to your cheeks, and the heaviest beard disappears without a trace. Naturally, it'll grow back again after a while." "It won't grow back in my young friend's case," Hottabych interrupted. "Are you positive?" Hottabych assumed a haughty expression and said nothing. He considered it beneath his dignity to take a lowly barber into his confidence. A short minute later, an old man wearing an old-fashioned straw-boater, a white linen suit and pink morocco slippers with turned-up toes was seen in the locker room of a local bath-house in Tbilisi. Without bothering to get undressed, he entered the steam room. The smell of sulphur stung his nostrils, but this was to be expected, as these were the famous Tbilisi sulphur baths. However, a person entering the crowded, steam-filled room fully dressed could not but attract the attention of the other patrons. Curious eyes followed him as he slowly made his way towards a bright-eyed attendant. He halted within a few steps of the attendant, whose name was Vano, and began to remove his linen coat with an unhurried gesture. "Genatsvale" (A friendly form of address (Georgian)., Vano said affably, "you are supposed to. get undressed in the locker room. This is where you wash." The old man smirked. He had no intention of washing. It was just that he felt a bit warm with his coat on. "Come over here!" he said to Vano and fanned himself languidly with his hat. "But hurry, if you value your life." The attendant smiled pleasantly. "Genatsvale, on such a lovely morning one values one's life

Cutaixi.. Chẳng có nơi đâu nghỉ tốt hơn! Dựa vào kinh nghiệm bản thân, tôi thành thật khuyên ông và cậu nên đến đấy... Xin lỗi, tôi hơi đi ra ngoài đề. Bây giờ lại nói về thứ thuốc bột ấy. Chỉ cần bôi thuốc này lên má thì ngay cả bộ râu rậm nhất cũng biến mất ngay lập tức... Đương nhiên, sau một thời gian nó lại mọc... “Ở người bạn trẻ của ta, nó sẽ không mọc được nữa!” Ông Khốttabít ngắt lời ông Pivôraki. “Ông tin chắc chứ?” Ông Pivôraki ngạc nhiên. Ông Khốttabít lặng thinh với vẻ kiêu ngạo. Ông ta cho rằng nói cho một gã thợ cạo thấp hèn biết công việc của mình là hạ thấp phẩm giá của ông ta... Không quá một phút sau, tại thành phố Tbilixi, ở phòng thay đồ của một nhà tắm công cộng, người ta thấy ông già nhỏ nhắn đội mũ cói kiểu cổ, mặc bộ đồ vải lanh trắng và đi đôi giày da dê thuộc màu hồng mũi vểnh cao. Không cởi quần áo ngoài, ông già đi thẳng vào phòng tắm. Tại đây, mùi lưu huỳnh xộc vào mũi ông già, điều này chẳng có gì là lạ bởi vì đây là một trong những nhà tắm lưu huỳnh nổi tiếng ở Tbilixi. Nhưng một người vẫn mặc nguyên quần áo ngoài bước vào phòng tắm mù mịt hơi nước thì không thể không gây nên sự ngạc nhiên. Những cặp mắt tò mò dõi theo ông già. Ông thản nhiên đi về phía người phục vụ tên là Vanô dừng lại cách người ấy mấy bước và bắt đầu cởi chiếc áo vétbằng vải lanh với vẻ thong thả. Ghênaxvalê” (Một cách nói thân thiện của Grudia).Ông Vanô nói với giọng thiện cảm “Ở nhà tắm chúng tôi, mọi người cởi tại chỗ và gửi quần áo ở ngoài. Còn ở đây thì chỉ có tắm thôi ạ.” Ông già nhỏ nhắn nhếch mép cười với vẻ kẻ cả. Ông không hề có ý định tắm táp gì hết. Chẳng qua mặc áo vét ông thấy hơi nóng mà thôi. “Hãy bước lại gần ta!” Ông già ra lệnh cho ông Vanô và cầm mũ phe phẩy uể oải “Nhưng nhanh lên, nếu mi còn quý mạng sống của mi! Người phục vụ nhà tắm mỉm cười hiền lành. “Ghênaxvalê, trong cái buổi sáng tuyệt đẹpthế này, ai mà


58

more than ever. What would you like, Grandfather?" The old man addressed him in a stern voice: "Tell me nothing but the truth, 0 bath attendant. Are these really the very famous Tbilisi Baths, of which I've heard so much worthy of amazement?" "Yes, they're the very same ones," Vano said with pride. "You can travel all over the world, but you'll never find another bath-house like this. I take it you're a stranger here." The haughty old man let the question go unanswered. "Well, if these are the very same baths I've been looking for, why don't I see any of that truly magic salve which people who know and are worthy of trust say removes human hair without a trace?" "Ah, so that's what it's all about!" Vano cried happily. "You want some 'taro.' You should have said so right away." "All right, if it's called 'taro,' then bring me some 'taro,' but hurry if you...." "I know, I know: if I value my life. I'm off!" The experienced bath attendant had met many a queer character in his life and he knew that the wisest thing to do was never to argue. He returned with a clay bowl filled with something that looked like ashes. "Here," he said, panting heavily as he handed the old man the bowl. "No place in the world will you find such a wonderful powder. You can take the word of a bath-house attendant!" The old man's face turned purple with rage. "You're making a fool of me, 0 most despicable of all bath-house attendants!" he said in a voice terrible in all its softness. "You promised to bring me a wonderful salve, but like a marketplace crook, you want to pass off an old dish of powder the colour of a sick mouse!" The old man snorted so loudly that the entire contents of the bowl rose in a cloud and settled on his hair,eyebrows,moustache and beard, but he was too furious to bother shaking it off.

chẳng quý mạng sống của mình? Thưa, bố cần gì ạ?” Ông già nghiêm nghị hỏi ông Vanô: “Hỡi gã phục vụ nhà tắm kia, mi hãy nói thật cho ta biết: có đúng đây là một nhà tắm Tbilixi nổi tiếng mà ta đã từng được nghe biết bao nhiêu điều đáng ngạc nhiên về nó hay không?” “Chính nó đấy ạ!” Ông Vanô nói với vẻ tự hào “Cứ đi khắp thế gian, bố cũng chẳng tìm được một nhà tắm nào như nhà tắm chúng con. Té ra bố không phải người ở đây, có phải không ạ?” Nhưng ông già đã kênh kiệu bỏ ngoài tai câu hỏi ấy. “Nếu đây chính là cái nhà tắm mà ta đi tìm thì tại sao ta lại không thấy cái thứ thuốc bôi quả là thần kỳ mà khi bôi nó, râu tóc người ta đều rụng sạch trơn, như những người đáng tin cậy đã nói?” “A, thì ra là thế!” Ông Vanô mừng rỡ “Bố cần thuốc “tarô” chứ gì? Thế mà bố chẳng chịu nói ngay” “Thôi được, nếu thứ thuốc đó gọi là “tarô” thì mi hãy mang “tarô” đến đây cho ta. Nhưng phải nhanh nhanh lên, nếu mi...” “Con biết, con biết! nếu còn quý mạng sống của mình. Con sẽ chạy đi ngay!...” Người phục vụ nhà tắm từng trải này trong đời mình đã phải tiếp xúc khá nhiều với những người gàn dở đủ loại, nên ông hiểu rằng điều khôn ngoan nhất là chớ có mà đôi co với họ. Ông quay về với một cái đĩa gốm nhỏ, bên trong đựng đầy một thứ bột nom tựa như tro. “Đây!” Ông ta vừa thở hổn hển vừa nói và đưa cái đĩa nhỏ cho ông già “Bố có đi khắp thế gian cũng chẳng tìm được thứ thuốc “tarô” trứ danh như thế này. Lời nói của một người phục vụ nhà tắm đấy!” Mặt ông già sa sầm vì tức giận. “Mi lại dám chế giễu ta, hỡi cái gã đê tiện nhất trong tất cả các gã phục vụ nhà tắm kia!” Ông già nói khẽ nhưng rất dễ sợ “Mi đã hứa mang đến cho ta cái thứ thuốc bôi kỳ diệu, vậy mà chẳng khác nào một thằng bịp bợm ở ngoài chợ, mi lại tống cho ta một cái đĩa vứt đi đựng thứ bột màu lông chuột ốm nào đó?” Ông già thở phù một cái, mạnh đến nỗi tất cả chỗ bột đựng trong đĩa bay tung lên rồi rơi xuống tóc, lông mày,râu mép và râu cằm của ông ta. Nhưng ông ta tức giận đến mức chẳng buồn phủi


59

"You shouldn't be so angry, Genatsvale," the attendant laughed. "Just add some water and you'll have the salve you longed for." The old man realized he was shouting for nothing and became embarrassed. "It's hot," he mumbled in some confusion. "May this tiring heat be no more!" and he added very softly: "and while my beard is wet, may my magic powers remain in my fingers.... And so, may this tiresome heat be no more!" "I'm sorry, but that's something I've no power over," Vano said and shrugged. "But I have," Hottabych (naturally, it was he) muttered through clenched teeth and snapped the fingers of his left hand. The attendant gasped. And no wonder: he felt an icy chill coming from where the strange old man stood; the wet floor became covered with a thin sheet of ice and clouds of hot steam from the entire room were drawn towards the cold pole which had formed over Hottabych's head; there, they turned into rain clouds and came down in a drizzle over his head. "This is much better," he said with pleasure. "Nothing is so refreshing as a cool shower on a hot day." After enjoying this both unnatural and natural shower for a few minutes, he snapped the fingers of his right hand. The current of cold air was cut off immediately, while the ice melted. Once again clouds of hot steam filled the room. "And so," Hottabych said, pleased at the impression these unaccountable changes of temperature had made on the other patrons, "and so, let us return to the 'taro.' I am inclined to believe that the powder will really turn into the salve I have come in search of if one adds water to it. I want you to bring me a barrel of this marvellous potion, for I do not have much time at my disposal." "A barrel?!" "Even two." "Oh, Genatsvdle! One bowl-full will be more than enough

“Bố cáu mà làm gì kia chứ, ghênaxvalê!” người phục vụphì cười “Chỉ cần pha nước vào thứ bột này là có ngay loại thuốc bôi kia”. Ông già hiểu rằng mình đã mắng mỏ không đâu và ông cảm thấy xấu hổ. “Nóng quá!” Ông bối rối lầu bầu “Hãy ngừng ngay cái nóng!” Và ông nói thêm, hết sức khẽ “Bây giờ mà bộ râu của ta bị ướt thì toàn bộ sức thần thông của ta chỉ còn lại ở các ngón tay mà thôi... Vậy thì, hãy ngưng ngay cái nóng đi!” “Việc này hoàn toàn không tùy thuộc ở con”. Ông Vanô vung tay tỏ ý khó xử. “Việc này tùy thuộc ở ta!” Ông Khốttabít (dĩ nhiên đây chính là ông ta) lẩm bẩm qua kẽ răng và búng các ngón bàn tay trái. Người phục vụ kinh ngạc không khỏi thán phục, thấy từ ông già kỳ lạ đang đứng tỏa ra một luồng hơi lạnh giá, sàn nhà ướt át rồi phủ đầy một lớp băng mỏng, còn những đám hơi nóng trong cả phòng tắm đều dồn nhanh đến cái cực lạnh đã hình thành trên đầu ông Khốttabít, rồi tụ lại thành những đám mây mưa và đổ xuống người ông ta một trận mưa phùn. “Bây giờcó khá hơn,” ông già hể hả nói “Giữa cái nóng nực như thế này, chẳng có gì làm mát mẻ bằng một trận mưa!” “Đứng thưởng thức mấy phút dưới hương sen tự nhiên nhưng đồng thời cũng siêu tự nhiên ấy, ông già lại búng các ngón tay phải. Luồng hơi lạnh ngưng lại ngay lập tức, lớp băng tan ra liền. Hơi nóng lại cuồn cuộn tràn ngập cả căn phòng. “Vậy đó!” Ông Khốttabít nói, thích thú trước cái ấn tượng mà những sự thay đổi nhiệt độ hết sức đột ngột đã gây ra đối với mọi người xung quanh “Bây giờ, chúng ta quay về với món thuốc “tarô”. Ta đã có ý tin mi rằng thứ bột kia trộn với nước quả sẽ cho ta cái thuốc bôi mà vì nó ta đã đến đây. Ta muốn mi hãy lăn tới đây cho ta một thùng thuốc màu nhiệm ấy, bởi vì thì giờ của ta rất ít ỏi” “Một thùng?!” “Hai thùng nữa là đằng khác!” “Xin hãy tha cho, ghênaxvalê! Chỉ cần một đĩa nhỏ cũg đủ tiêu


60

for even the heaviest beard!" "All right then, bring me five bowls of it." "In a second!" Vano said, disappearing into an adjoining room. He reappeared in a moment with a heavy bottle stopped with a cork. "There are at least twenty portions here. Good luck." "Beware, 0 bath attendant, for I'd not wish anyone to be in your boots if you have tricked me!" "How could you even think of such a thing," Vano protested. "Would I ever dare trick such a respectable old man as you! Why, I would never...." He stood there and gaped, for the amazing, quarrelsome old man had suddenly disappeared into thin air. Exactly a minute later, a bald old man without eyebrows, a moustache or a beard and dressed in a straw boater, a linen suit and pink slippers with turned-up toes touched Volka Kostylkov's shoulder as the boy was sadly devouring a huge piece of jam tart. Volka turned round, looked at him, and nearly choked on the cake in amazement. "Dear Hottabych, what's happened to you?" Hottabych looked at himself in the wall mirror and forced a laugh. "I suppose it would be exaggerating things to say I look handsome. You may consider me punished for lack of trust and you won't be wrong. I snorted when I was kind-heartedly offered a bowl of 'taro' powder in that far-off bath-house. The powder settled on my eyebrows, moustache and beard. The rain which I called forth in that justly famous place turned the powder into mush, and the rain I was caught in on the way back to Moscow washed off the mush together with my beard, moustache, and eyebrows. But don't worry about my appearance. Let's better worry about yours." Then he sprinkled some powder into a plate. When Volka's beard and moustache were disposed of, Hottabych snapped the fingers of his left hand and once again assumed his previous appearance.

bộ râu rậm nhất! “Thôi được, hãy mang cho ta năm đĩa vậy” “Xin chờ một lát!” ông Vanô nói, biến ngay vào phòng bên rồi lập tức vọt ra với một chai nước nặng có đậy nút cẩn thận “Trong chai này ít ra cũng đủ dùng 20 lần. Chúc may mắn! “Hỡi gã phục vụ nhà tắm kia, hãy coi chừng, ta chẳng chúc ai ở vào địa vị của mi, nếu mi đánh lừa ta” “Bố nghĩ gì thế! Ông Vanô phản đối “Chẳng lẽ con lại dám đánh lừa một ông lão đáng kính như bố sao?... Vả lại con không bao giờ... “ Ông ta đứng ngây người, mồm há hốc: ông già kỳ lạ hay gây chuyện bỗng biến mất, cứ như đã tan biến trong khoảng không. Đúng một phút sau, một ông già không tóc, không lông mày, không ria mép và không râu cằm, đội mũ cói, mặc bộ vét bằng lanh, đi đôi giày hồng mũi vểnh chạm vào vai Vônca Côxtưncốp đang thẫn thờ nhai một miếng bánh nướng nhân mứt to tướng. Vônca quay lại, nhìn ông già và suýt nữa mắc nghẹn miếng bánh vì quá kinh ngạc. “Ông làm sao thế, ông Khốttabít thân yêu?” Ông Khốttabít soi tấm gương treo tường và phá lên cười “Còn biết nói gì nữa! Bảo rằng ta đẹp trai thì quả là một sự phóng đại quá đáng! Cậu cứ coi như ta đã bị trừng phạt vì tính đa nghi của mình, và cậu chẳng lầm đâu. Ở đấy, trong cái nhà tắm cách ta rất xa, ta đã thở phừ một cái khi người ta có lòng tốt mang đến cho ta cái đĩa nhỏ đựng thuốc bột “tarô”. Bột đã bay tung lên rơi xuống đầy lông mày, ria mép và râu cằm của ta. Trận mưa mà ta đã gọi đến trong cái nhà tắm thực sự nổi tiếng khắp thế gian đó đã biến chỗ bột ấy thành một thứ cháo loãng, thế rồi trận mưa mà ta gặp phải trên đường trở về Mátxcơva đã cuốn thứ cháo nọ khỏi ta cùng với râu cằm, ria mép, và lông mày Nhưng cậu chớ có lo cho cái vẻ ngoài của ta. Tốt hơn hết hãy lo cho cái của cậu” Nói rồi, ông đổ một phần thuốc ra một cái đĩa. Lúc râu ria của Vônca đã nhẵn nhụi, ông Khốttabít mới búng cái ngón tay trái và ông trở lại hình dáng như cũ.


61

Now he looked at himself in the mirror with true satisfaction. He stroked his recovered beard and twisted the ends of his moustache jauntily. Then he passed his hand over his hair, smoothed his eyebrows and sighed with relief. "Excellent ! Now both our faces are back to normal again." As concerns Stepan Stepanych Pivoraki, who will never again appear on the pages of our extremely truthful story, it is a known fact that he became a changed man after the events described above. Why, it seems only yesterday that his friends, who suffered so acutely from his talkativeness, named every chatter-box "Pivoraki." However, he has now become so sparing with his words, weighing each one carefully beforehand, that it is a joy to talk to him and listen to him speak at meetings. Well as his conviction that the boy about this beard is so drunk that drink out should he have quit alcohol drinks. It is said that he even changed his last name and now it’s Essentuki , Stepan Stepanych Essentuki Just think what an effect this incident had on him! AN INTERIEW WITH A DIVER Zhenya Bogorad's parents were up all night. They telephoned all their friends and, taking a cab, made the rounds of every militia station in the city, and of every hospital. They even stopped off at the criminal court, but all to no avail. Zhenya had disappeared without a trace. The following morning the principal of the school called in Zhenya's classmates, including Volka, and questioned each one. Volka told the principal about meeting Zhenya at the movies the night before, though he quite naturally said nothing about his beard. The boy who sat next to Zhenya in class recalled that he had seen him on Pushkin Street close to six o'clock the previous evening, that he was in high spirits and was rushing to the movies. Other children said the same, but this was of no help. Suddenly, one boy remembered Zhenya said he wanted to go

Lần này, ông già soi gương với vẻ mãn nguyện thực sự, vuốt ve bộ râu cằm vừa có lại và vân vê hàng ria mép với vẻ ngang tàng. Sau đó, ông đưa tay lên mái tóc của mình, vuốt lông mày và thở phào nhẹ nhõm: “Thế đấy! Bây giờ cả mặt cậu lẫn mặt ta đều lại ổn cả”... Còn về ông Xtêpan Xtêpanứt Pivôraki, người mà từ nay sẽ không còn xuất hiện nữa trên những trang truyện rất thật này của chúng ta, thì như tôi được biết, ông đã thay đổi hoàn toàn sau chuyện rủi ro kể trên. Trước kia những người quen khổ sở vì tính ba hoa của ông, đến nỗi người ta gọi bất cứ ai hay ba hoa là “Pivôraki”. Còn bây giờ, ông trở nên dè sẻn lời nói và mỗi lời nói đều được cân nhắc cẩn thận. cho nên trò chuyện với ông và nghe những bài phát biểu của ông tại các cuộc hội nghị thì thật là thú vị. Cũng vì ông tin chắc rằng chuyện chú bé có râu là do ông uống rượu bia quá chén mà ra nên ông đã bỏ hẳn các thức uống có rượu. Người ta nói rằng thậm chí ông đã đổi họ và bây giờ họ của ông là Etxentuki, Xtêpan Xtêpanứt Etxentuki. Chuyện trên đã ảnh hưởng đến một con người như vậy đó! PHỎNG VẤN NGƯỜI THỢ LẶN Suốt cả đêm, bố mẹ Giênia Bôgôrát chạy long tóc gáy. Họ gọi điện đến tất cả những người bạn của mình, đi tắc xi tới khắp các đồn cảnh sát và mọi bệnh viện. Thậm chí họ còn đến ban điều tra hình sự, nhưng tất cả đều không có kết quả. Giênia cứ như đã biến mất tăm. Sáng hôm sau, thầy hiệu trưởng đã gọi đến các bạn học cùng lớp với Giênia, trong đó có cả Vônca và hỏi từng đứa.. Vônca đã thật thà kể lại cuộc gặp gỡ tối hôm qua với Giênia ở rạp chiếu bóng, dĩ nhiên là lờ tịt chuyện bộ râu. Cậu bé ngồi cùng bàn với Giênia nhớ rằng lúc gần sáu giờ tối, nó còn thấy Giênia ở đường Puskin. Giênia có vẻ rất phởn chí và vội vã đến rạp chiếu bóng. Mấy học sinh khác cũng cung cấp những lời khai như vậy, nhưng chẳng đem lại manh mối gì. Đột nhiên một đứa nhớ lại rằng Giênia nói nó muốn ra sông


62

swimming too. In half an hour's time every volunteer life guard in the city was searching for Zhenya Bogorad's body. The river was dragged within the city limits, but yielded nothing. Divers traversed the entire river-bed, paying special attention to holes and depressions, but they, too, found nothing. The fiery blaze of sunset was slowly sinking beyond the river, a faint breeze carried the low sounds of a siren from the recreation park, a signal that the second act of the evening's play at the summer theatre was about to begin, but the dark silhouettes of the river boats could still be seen on the water. The search was still on. This cool, quiet evening Volka was too restless to sit at home. Terrifying thoughts of Zhenya's fate gave him no peace. He decided to go back to school, perhaps there was some news there. As he was leaving the school yard, Hottabych joined him silently at the gate, appearing from nowhere at all. The old man saw Volka was upset, yet he was too tactful to annoy him with his questions. Thus, they continued on in silence, each lost in his own thoughts. Soon they were walking down the wide granite embankment of the Moskva River. "What kind of strange-headed people are standing in those frail vessels?" the old man asked, pointing to the river boats. "Those are divers," Volka answered sadly. "Peace be with you, 0 noble diver," Hottabych said grandly to one of the divers climbing out of a boat near the bank. "What are you searching for on the bottom of this beautiful river?" "A boy drowned," the diver answered and hurried up the steps of the first-aid station. "I have no more questions, 0 highly respected diver," Hottabych said to his disappearing back. Then he returned to Volka, bowed low and exclaimed: "I kiss the ground beneath your feet, 0 most noble student of Secondary School No. 245!"

tắm. Nửa giờ sau, tất cả tình nguyện viên bảo vệ cuộc sống trong thành phố. đã được tung ra để mò xác Giênia Bôgôrát. Toàn bộ khúc sông trong phạm vi thành phố được rà, nhưng chẳng tìm được gì. Những người thợ lặn đã sục sạo toàn bộ lòng sông, đặc biệt chú ý các chỗ nước xoáy nhưng cũng vô ích. Tấm màn đỏ như lửa của hoàng hôn đã buông xuống bên kia sông, làn gió nhẹ đã mang những tiếng còi trầm từ công viên vui chơi giải trí, dấu hiệu cho biết rằng tại rạp hát Mùa Hè đã bắt đầu hồi 2 của buổi biểu diễn tối, nhưng hình bóng những chiếc thuyền trên sông vẫn còn nhìn thấy trên mặt nước. Cuộc tìm kiếm vẫn tiếp tục. Trong buổi tốt mát mẻ và đầy yên tĩnh ấy, Vônca không thể ngồi nhà được. Những ý nghĩ đáng sợ về số phận của Giênia đã chẳng cho nó được yên. Nó quyết định đến trường: có thể ở đấy đã biết được một tin tức gì đó cũng nên. Lúc Vônca trên đường tới trường, ông Khốttabít từ đâu đó hiện ra và lặng lẽ đi bên cạnh Vônca. Ông già thấy Vônca đang lo buồn, nhưng vì tế nhị, ông quyết định không hỏi han lôi thôi cậu bé. Cả hai cứ lặng lẽ đi như thế, mỗi người theo đuổi những ý nghĩ riêng.Chẳng mấy chốc họ đã đi dọc con đường rộng lát đá hoa cương bờ sông Mátxcơva. “Những con quái vật có cái đầu kỳ lạ đang đứng trên các con thuyền ọp ẹp kia ở đâu đến thế?” Ông già hỏi, tay chỉ về phía các chiếc thuyền trên sông. “Đó là những thợ lặn”. Vônca buồn bã đáp. “Hỡi người thợ lặn đáng kính, cầu chúc cho bạn được bình an!” Ông Khốttabít oai vệ nói với một người thợ lặn vừa từ chiếc thuyền bước lên bờ “Bạn tìm gì ở đấy, dưới đáy con sông tuyệt đẹp này? “Một cậu bé bị chết đuối”. Người thợ lặn đáp và bước nhanh lên bậc tam cấp, vào căn nhà của Trạm Cấp cứu. “Ta không cần hỏi gì nữa, hỡi người thợ lặn rất đáng kính. - Ông Khốttabít nói với theo anh thợ lặn. Sau đó, ông quay về phía Vônca, cúi rạp người và nói: “Ta hôn đất ở dưới chân cậu, hỡi cậu học sinh đáng kính nhất trong tất cả các học sinh trường trung học số 245!”


63

"Huh?" Volka started, shaken from his unhappy thoughts. "Am I correct in understanding that this diver is searching for the youth who has the great honour of being your classmate?" Volka nodded silently and heaved a great sigh. "Is he round of face, sturdy of body, snub of nose and sporting a haircut unbecoming to a boy?" "Yes, that was Zhenya. He had a haircut like a real dandy," Volka said and sighed heavily again. "Did we see him in the movies? Was it he who shouted something to you and made you sad, because he'd tell everyone you had such a beard?" "Yes. How did you know what I was thinking then?" "Because that's what you mumbled when you tried to conceal your honourable and most beautiful face from him," the old man continued. "Don't fear, he won't tell!" "That's not true!" Volka said angrily. "That doesn't bother me at all. On the contrary, I'm sad because Zhenya drowned." Hottabych smirked triumphantly. "He didn't drown!" "What do you mean? How d'you know he didn't drown?" "Certainly I am the one to know," Hottabych said. "I lay in wait for him near the first row in the dark room and I said to myself in great anger, 'No, you will tell nothing, 0 Zhenya! Nothing which is unpleasant to your great, wise friend Volka ibn Alyosha, for never again will you see anyone who will believe you or will be interested in such news!' That's what I said to myself as I tossed him far away to the East, right to where the edge of the Earth meets the edge of the Heavens and where, I assume, he has already been sold into slavery. There he can tell whomever he wants to about your beard." CHARTING A FLIGHT "What do you mean-slavery?! Sell Zhenya Bogorad into slavery?!" a shaken Volka asked.

“Gì thế ông?” Vônca giật mình khi bị lôi ra khỏi những ý nghĩ buồn bã của mình. “Nếu ta hiểu đúng người thợ lặn ấy thì anh ta đang mò tìm một thằng bé có vinh dự lớn là bạn của cậu? Vônca lặng lẽ gật đầu và thở dài sườn sượt. “Thằng bé ấy mặt tròn xoe, thân hình chắc nịch, mũi hếch và tóc cắt theo kiểu chẳng lấy gì làm hợp với một đứa bé?” “Vâng, đó là Giênia. Cậu ấy có kiểu tóc bắt chước một tay rất thích ăn diện”. Vônca nói và lại thở dài buồn bã. “Chúng ta đã thấy nó ở rạp chiếu bóng phải không? Nó đã gào lên với cậu một câu gì đó và cậu lo buồn về việc nó sẽ kể lể với mọi người rằng cậu mọc râu?” “Vâng.. Sao ông lại biết được những điều cháu nghĩ? “Tại vì cậu đã lẩm bẩm điều đó lúc cậu cố che không cho nó thấy bộ mặt đáng kính và hết sức xinh đẹp của mình”. Ông già nói tiếp “Cậu đừng có lo về chuyện đó nữa!” “Không đâu!” Vônca phẫn nộ “Cháu hoàn toàn không lo lắng gì. Ngược lại, cháu rất buồn vì Giênia đã bị chết đuối”. Ông Khốttabít cười gằn đắc thắng: “Thằng bé ấy không hề chết đuối!” “Sao? Tại sao ông lại biết là cậu ấy không hề chết duối? “Ta mà lại không biết thì còn ai biết nữa!” Lúc bấy giờ ông Khốttabít hí hửng nói “Ta đã rình thằng bé ấy lúc nó ngồi ở hàng ghế đầu trong căn phòng tối om của rạp chiếu bóng và ta đã hết sức phẫn nộ mà nhủ thầm: “Không, hỡi cái thằng oắt con kia, mi sẽ chẳng nói được một điều bất lợi cho người bạn rất thông minh của mi là Vônca con trai của Aliôsa, bởi vì mi sẽ không còn có thể gặp những người tin mi và thích thú với điều mi sẽ nói!”. Ta đã nhủ thầm như vậy và đã quăng thằng bé ấy đến phương Đông xa lắc xa lơ, đúng vào cái nơi mà rìa đĩa đất tiếp giáp với vòm trời, và ta nghĩ rằng nó đã bị bán làm nô lệ ở nơi ấy. Ở đấy nó có thể kể lể cho những ai muốn nghe nói về bộ râu của cậu... CHUYẾN BAY ĐƯỢC DỰ ĐỊNH “Nô lệ là thế nào? Sao lại bán Giênia làm nô lệ?” Vônca bàng hoàng hỏi lại.


64

The old man saw that something had gone wrong again, an his face became very sour. "It's very simple. It's quite usual. Just like they always sell people into slavery," he mumbled, rubbing his hands together nervously and avoiding Volka's eyes. "That's so he won't babble for nothing, 0 most pleasant dope in the world." The old man was very pleased at having been able to put the new word he had learned from Volka the night before into the conversation. But his young saviour was so upset by the terrible news that he really didn't pay attention to having been called dope for nothing. "That's horrible!"Volka cried, holding his head. “Hottabych, d'you realize what you've done?" "Hassan Abdurrakhman ibn Hottab always realizes what he does!" "Like hell you do! For no reason at all, you're ready to turn good people into sparrows or sell them into slavery. Bring Zhenya back here immediately!" "No!" Hottabych shook his head. "Don't demand the impossible of me!" "But do you find it possible to sell people into slavery? Golly, you can't even imagine what I'll do if you don't bring Zhenya right back!" To tell the truth, Volka himself had no idea what he could do -s to save Zhenya from the clutches of unknown slave dealers, but he would have thought of something. He would have written to some ministry or other. But which ministry? And what was he to say? By now the readers of this book know Volka well enough to agree that he's no cry-baby. But this was too much, even for Volka. Yes, our courageous, fearless Volka sat down on the edge of the first bench he came upon and broke into tears of helpless rage. The old man asked anxiously: "What is the meaning of this crying that has overcome you?

Ông già hiểu rằng lại xảy ra một chuyện lôi thôi gì đó và mặt ông liền nhăn như cái bị. “Rất đơn giản... Bình thường thôi... Người ta bán làm nô lệ như mọi khi ấy” Ông ta lầu bầu, mắt nhìn đi chỗ khác “Phải làm như thế để thằng nhóc ấy không còn múa lưỡi một cách vô bổ nữa, hỡi cậu ngố đáng yêu nhất đời!” Ông già rất hài lòng vì ông chêm vào đúng lúc cái tiếng “ngố” mà hôm trước ông đã nghe Vônca nói. Nhưng vị cứu tinh trẻ tuổi của ông bàng hoàng vì cái tin khủng khiếp về Giênia đến nỗi không còn buồn phản ứng trước việc ông già bỗng dưng lại gọi nó là ngố. “Khủng khiếp biết chừng nào?” Vônca kêu lên, ôm lấy đầu “Ông Khốttabít, ông có hiểu ông đã làm gì không?” “Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp bao giờ cũng hiểu những việc mình làm!” “Trời ơi, thế mà bảo là hiểu! Những người tốt chẳng hiểu sao ông lại định biến họ thành chim sẻ hoặc đem bán làm nô lệ! Phải đưa Giênia về đây ngay lập tức” “Không được!” Ông Khốttabít lắc đầu “Đừng đòi ta làm cái việc không thể làm được”. “Thế còn việc bán con nhà người ta làm nô lệ thì ông có thể làm được hả? Ơ kia, ngay cả ông cũng không hình dung nổi cháu sẽ làm gì nếu ông không đưa Giênia về lại ngay lập tức!” Thành thực mà nói, chính Vônca cũng hình dung được nó có thể làm gì để cứu Giênia ra khỏi nanh vuốt của bọn buôn nô lệ không ai biết tới. Nhưng rồi nó sẽ nghĩ ra một cách gì đó. Nó sẽ đến một bộ nào đó... Nhưng đến bộ nào đây? Và sẽ nói những gì ở bộ ấy?... Các bạn đọc cuốn truyện này đã khá quen với Vônca và biết rằng nó chẳng phải là một cậu bé hay khóc. Nhưng lúc bấy giờ, ngay cả Vônca cũng cảm thấy mủi lòng. Vâng, cậu Vônca dũng cảm, không hề biết sợ là gì, đã ngồi phịch xuống chiếc ghế dài bắt gặp đầu tiên và òa khóc vì cơn giận dữ bất lực. Ông già áy náy hỏi “Tiếng khóc làm khổ cậu có nghĩa gì vậy? Hãy trả lời ta và


65

Answer me, and do not tear my heart apart, 0 my young saviour." But Volka, regarding the old man with hate-filled eyes; pushed him away as he leaned over him with concern. Hottabych looked at Volka closely, sucked his lips and said thoughtfully: "I'm really amazed. No matter what I do, it just doesn't seem to make you happy. Though I'm trying my best to please you, all my efforts are in vain. The most powerful potentates of the East and West would often appeal to my magic powers, and there was not a single one among them who was not grateful to me later and did not glorify my name in words and thoughts. And look at me now! I'm trying to understand what's wrong, but I cannot. Is it senility? Ah, I'm getting old!" "Oh no, no, Hottabych, you still look very young," Volka said through his tears. And true enough, the old man was well preserved for being close on four thousand years of age. No one would have ever given him more than seventy or seventy-five. Any of our readers would have looked much older at his age. "You flatter me," Hottabych smiled and added: "No, it is not within my powers to return your friend Zhenya immediately." Volka's face turned ashen from grief. "But," the old man continued significantly, "if his absence upsets you so, we can fly over and fetch him." "Fly?! So far away? How?" "How? Not on a bird, of course," Hottabych answered craftily. "Obviously, on a magic carpet, 0 greatest dope in the world." This time Volka noticed that he had been called such an unflattering name. "Whom did you call a dope?!" he flared. "Why, you, of course, 0 Volka ibn Alyosha, for you are wise beyond your years," Hottabych replied, being extremely pleased that he was again able to use his new word so successfully in a conversation. Volka was about to feel offended. However, he blushed as

đừng xé tim ta ra nhiều mảnh nữa,hỡi vị cứu tinh trẻ tuổi của ta!” Nhưng Vônca vừa nhìn ông già bằng cặp mắt căm ghét, vừa đẩy mạnh ông ta đang cúi xuống với vẻ thông cảm ra xa mình. Ông Khốt ta bít chăm chú nhìn Vônca, cắn môi rồi trầm ngâm nói: “Chính ta cũng tự lấy làm ngạc nhiên. Ta làm bất cứ việc gì, cậu đều không thích Ta cố hết sức làm vừa lòng cậu, nhưng mọi cố gắng của ta đều uổng công. Những chúa tể hùng mạnh nhất ở phương Đông và phương Tây đã nhiều lần phải nhờ cậy các phép thần thông của ta, và sau đó chẳng một người nào không chịu ơn ta, không ca tụng ta bằng lời nói và bằng ý nghĩ của mình. Còn bây giờ!... Ta cố hiểu song không tài nào hiểu nổi tại sao lại như vậy. Phải chăng vì tuổi già? Ôi, ta đã già mất rồi!”. “Ông nói gì thế, ông nói gì thế, ông Khốttabít? Trông ông vẫn còn trẻ lắm!” Vônca nói qua làn nước mắt. Quả thực, trông ông già vẫn còn quá trẻ so với cái tuổi gần bốn nghìn của mình. Nhìn ông, không ai đoán quá bảy mươi hay bảy mươi lăm tuổi. Bất cứ bạn đọc nào của chúng ta mà ở tuổi ông thì trông sẽ già hơn rất nhiều. “Cậu nịnh ta” Ông Khốttabít mỉm cười và nói thêm “Không, ta không đủ sức đưa cậu bạn Giênia của cậu trở về ngay lập tức được đâu” Mặt Vônca sa sầm vì đau buồn. “Nhưng,” ông già nói tiếp với giọng đầy ý nghĩa «Nếu Giênia vắng mặt làm cậu lo lắng đến thế thì chúng ta có thể bay đi đón cậu ta về » «Bay đi?! Bay xa như vậy? Bay trên cái gì? «Bay trên cái gì là thế nào? Không bay trên lưng chim rồi ». Ông Khốttabít trả lời châm chọc «Dĩ nhiên, bay trên thảm bay, hỡi cậu ngố vĩ đại nhất trên đời! » Lần này, Vônca nhận thấy ông già gọi nó bằng một tiếng chẳng hay ho gì. Nó liền nổi cáu: «Ông gọi ai là ngố thế hả?» “Dĩ nhiên là ta gọi cậu, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa, bởi vì cậu thông minh quá đỗi so với lứa tuổi của mình”. Ông Khốttabít nói, rất lấy làm hài lòng vì lần thứ hai ông đã chêm rất đạt cái tiếng mà ông mới được biết đó vào cuộc nói chuyện. Vônca đã chực giận, nhưng nó kịp thời nhớ lại rằng trong trường


66

he recalled that he had no one to blame but himself. Avoiding the old man's honest eyes, he asked him never again to call him a dope, for he was not worthy of such a great honour. "I praise your modesty, 0 priceless Volka ibn Alyosha," Hottabych said with great respect. "When can we start?" Volka asked, still unable to overcome his embarrassment. "Right now, if you wish." "Then let's be off!" However, he added anxiously, "I don't know what to do about Father and Mother. They'll worry if I fly away without telling them, but if I tell them, they won't let me go." "Let it worry you no more," the old man said. "I'll cast a spell on them and they won't think of you once during our absence." "You don't know my parents!" "And you don't know Hassan Abdurrakhman ibn Hottab!" THE FLIGHT In one corner of the magic carpet the pile was rather worn, most probably due to moths. On the whole, however, it was wonderfully preserved and the fringes were as good as new. Volka thought he had seen exactly the same kind of carpet before, but he could not recall whether it was in Zhenya's house or in the Teachers' Room at school. They took off from the river bank without a single witness to their departure. Hottabych took Volka's hand and stood him in the middle of the carpet beside himself; he then yanked three hairs from his beard, blew on them, and whispered something, rolling his eyes skyward. The carpet trembled. One after the other, all four tassled corners rose. Then the edges buckled and rose, but the middle remained on the grass, weighted down by the two heavy passengers. After fluttering a bit, the carpet became motionless

hợp này, nó chỉ giận chính mình mà thôi. Cố không nhìn vào đôi mắt thật thà của ông già, nó yêu cầu ông đừng bao giờ gọi nó là ngố nữa, bởi vì nó không xứng đáng với cái danh hiệu đó. “Ta khá khen cho tính khiêm tốn của cậu, hỡi cậu Vônca vô giá con trai của Aliôsa!” Ông Khốttabít hết sức kính trọng nói. “Bao giờ chúng ta có thể bay được hả ông? - Vônca hỏi, vẫn chưa thể đủ sức xua tan đi cái cảm giác lúng túng của mình. “Ngay bây giờ cũng được!” “Vậy thì ta bay ngay đi thôi!” Nhưng nó lập tức bối rối “Cháu băn khoăn không biết nên nói thế nào với bố mẹ cháu đây? Hai người sẽ lo lắng nếu cháu bay đi mà chẳng nói năng gì với họ. Còn nếu cháu nói trước thì bố mẹ cháu sẽ chẳng cho phép đâu. “Cậu chẳng cần phải lo chuyện đó!” Ông già đáp “Ta sẽ làm cho bố mẹ cậu không hề nhớ tới cậu một lần nào trong suốt cả thời gian chúng ta vắng mặt. “Ồ, nói như thế có nghĩa là ông chẳng hiểu bố mẹ cháu!” “Còn cậu thì chẳng hiểu Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp!. TRONG CHUYẾN BAY Ở một góc tấm thảm bay, lớp tuyết đã bị bợt, có lẽ do nhậy cắn. Phần còn lại của tấm thảm vẫn tốt, còn các tua viền trang điểm cho nó thì hoàn toàn như mới. Vônca còn ngỡ là mình đã trông thấy ở đâu đó một tấm thảm hệt như thế nhưng không tài nào nhớ rõ ở đâu: hoặc ở nhà Giênia, hoặc là ở phòng giáo viên trong trường. Cuộc xuất phát đã được tiến hành tại vườn hoa, vào lúc hoàn toàn không có một bóng người. Ông Khốttabít nắm lấy tay Vônca và đặt nó ngồi cạnh mình ở chính giữa tấm thảm, sau đó, ông rứt ba sợi râu, thổi vào các sợi râu ấy, trợn trừng mắt với vẻ chăm chú và lẩm bẩm một câu gì đó. Tấm thảm bắt đâu rung rung, tất cả 4 góc cùng với các tua lần lượt nâng lên, sau đó rìa tấm thảm uốn cong và cũng tự nâng lên, nhưng phần giữa tấm thảm vẫn nằm yên trên cỏ dưới sức nặng của hai hành khách. Rung rung được một chút, tấm thảm lại nằm bẹp xuống bất động.


67

The old man bustled about in confusion. "Excuse me, 0 kind Volka. There's been a mistake somewheres. I'll fix everything in a minute." Hottabych was quiet as he did some complex figuring on his fingers. He apparently got the right answer, because he beamed. Then he yanked six more hairs from his beard, tore off half of one hair and threw it away, and then blew on the others, saying the magic words and rolling his eyes skyward. Now the carpet ' straightened out and became as flat and as hard as a staircase landing. It soared upwards, carrying off a smiling Hottabych and Volka, who was dizzy from exhilaration, or the height, or from both together. The carpet rose over the highest trees, over the highest houses, over the highest factory stacks and sailed over the city that was blinking with a million lights below. They could hear muffled voices, automobile horns, people singing in row boats on the river and the far-off music of a band. The city was plunged in twilight, but here, high up in the air, they could still see the crimson ball of the sun sinking slowly beyond the horizon. "I wonder how high up we are now?" Volka said thoughtfully. "About 600 or 700 elbows," Hottabych answered, still figuring out something on his fingers. Meanwhile, the carpet settled on its course, though still gaining height. Hottabych sat down majestically, crossing his legs and holding on to his hat. Volka tried to sit down cross-legged, as Hottabych had, but found neither pleasure nor satisfaction from this position. He shut his eyes tight to overcome his awful dizziness and sat down on the edge of the carpet, dangling his legs over the side. Though this was more comfortable, the wind tore at his legs mercilessly; it blew them off to a side and they were constantly at a sharp angle to his body. He soon became convinced that this method was no good either, and finally settled down with his legs stretched out before him on the carpet.

Ông già bấn lên, ngượng ngịu: “Hãy tha lỗi cho ta, hỡi cậu Vônca đáng yêu: đã xảy ra một sự trục trặc. Ta sẽ sửa chữa ngay bây giờ”. Ông Khốttabít lặng im dùng các ngón tay làm vài phép tính phức tạp nào đó. Ông dường như đạt câu trả lời đúng đắn, bởi vì ông cười rạng rỡ hẳn lên. Ông rứt thêm sáu sợi râu nữa, ngắt đôi một sợi ra và quẳng nửa sợi đi như đó là cái nửa thừa, rồi thổi vào những sợi còn lại, trợn trừng mắt và niệm thần chú. Bây giờ tấm thảm thẳng ra, trở nên bằng phẳng và cứng như chỗ đầu cầu thang, rồi lao vút lên cao, mang theo ông Khốttabít tươi cười và cu cậu Vônca đầu óc quay cuồng vì khoái chí hoặc vì độ cao, hoặc vì cả 2 hai. Tấm thảm lên cao trên những ngọn cây cao nhất, cao hơn những tòa nhà cao nhất, những ống khói nhà máy cao nhất và bay trên thành phố rực rỡ ánh đèn. Họ có thể nghe đủ thứ tiếng đã bóp nghẹt, tiếng còi xe hơi, tiếng hát của những người chèo thuyền trên sông và những tiếng vang xa của một dàn nhạc. Bóng tối đã bao trùm thành phố, nhưng ở đây, tít trên cao, vẫn còn thấy mặt trời đỏ rực đang từ từ lặn xuống bên kia chân trời. “Bây giờ ta đang ở độ cao bao nhiêu hả ông?” Vônca trầm ngâm nói “Khoảng sáu trăm hoặc bảy trăm cubic”. - Ông Khốttabít đáp, vẫn tiếp tục tính toán bằng các ngón tay. Trong lúc đó, tấm thảm đã bay đúng hướng, đồng thời tiếp tục bay lên cao. Ông Khốttabít ngồi xếp chân vòng tròn với vẻ oai nghiêm và dùng tay giữ mũ. Vônca thận trọng cong lưng và cố ngồi xếp chân vòng tròn như ông Khốttabít nhưng nó không hề cảm thấy thích thú với cách ngồi ấy. Lúc bấy giờ, sau khi nheo mắt lại để chống đỡ cái cảm giác chóng mặt khó chịu, nó bèn ngồi thõng chân ra ngoài tấm thảm. Ngồi như thế thuận tiện hơn, nhưng gió thổi vào chân rất dữ, hai chân bị gió thổi tạt, lúc nào cũng tạo thành góc nhọn đối với thân mình. Thấy rõ ràng cách ngồi này cũng chẳng thoải mái, nó bèn ngồi duỗi chân theo chiều dọc của tấm thảm.


68

In no time, he felt chilled to the bone. He thought sadly of his warm jacket that was so far below in his closet at home, hundreds of miles away. As a last resort, he decided to warm up the way cabbies used to do in the olden days, long before he was born. His father once showed him how it was done when they were out ice skating. Volka began to slap his shoulders and sides in sweeping motions, and in the twinkling of an eye he slipped off the carpet and into nothingness. Needless to say, if he had not grabbed on to the fringes, our story would have ended with this unusual air accident. Hottabych did not even notice what had happened to his young friend. He was sitting with his back to Volka, his legs tucked under him in Eastern fashion and lost in thought. He was trying to recall how to break spells he himself had cast. "Hottabych!" Volka howled, feeling that he wouldn't last long, as he hung on to the fringes. "Help, Hottabych!" "0 woe is me!" the old man cried, seeing that Volka was flying through the air. "Shame on my old grey head! I would have killed myself if you had perished!" Muttering and calling himself all kinds of names for being so careless, he dragged a petrified Volka back up on the carpet, sat him down and put his arm around the boy, firmly resolved not to let go of him until they landed. "It would be g-g-good t-t-to h-h-have s-s-something w-w-warm to wear!" Volka said wistfully through chattering teeth. "S-s-sure, 0 gracious Volka ibn Alyosha!" Hottabych answered and covered him with a quilted robe that appeared from nowhere. It became dark. Now it was especially uncomfortable on the magic carpet. Volka suggested that they rise another 500 elbows or so. "Then we'll see the sun again." .

Chẳng mấy chốc, Vônca đã thấy lạnh thấu xương. Cu cậu buồn bã nghĩ đến chiếc áo khoác ấm đang ở rất xa bên dưới, trong chiếc tủ đứng ở nhà, cách đây hàng trăm kilômét. Như là một phương sách cuối cùng, nó đành làm ấm người theo cách các ông đánh xe ngựa vẫn thường làm xưa kia, trước khi nó ra đời rất lâu. Bố nó, một lần đã bày cho nó cách đó trong một lần đi trượt băng. Vônca bắt đầu đập mạnh tay vào hai bả vai và hai bên sườn, nhưng ngay lúc đó, không kịp kêu lên một tiếng, nó đã trượt khỏi tấm thảm, rơi xuống khoảng không sâu thẳm. Không cần phải nói, nếu nó không chộp được chỗ rìa viền thì cuốn truyện của chúng ta kết thúc ở cái tai nạn trên không khác thường ấy. Còn ông Khốttabít lúc đầu thậm chí không nhận thấy chuyện gì đã xảy đến cho cậu bạn trẻ của mình. Ông ngồi quay lưng về phía Vônca, xếp chân vòng tròn theo thói quen của người phương Đông và mải mê hồi tưởng. Ông cố nhớ lại cách giải phù phép của chính mình. “Ông Khốttabít!” Vônca gào lên, cảm thấy không thể bám lâu vào rìa tấm thảm “Hãy cứu cháu, ông Khốttabít!”. “Ôi, khổ thay cho ta!” Ông già bấn lên khi thấy Vônca đang bay trên khoảng không sâu thẳm “Nhục nhã thay cho những sợi tóc bạc của ta! Ta sẽ tự giết mình nếu cậu bị chết!” Vừa than thở và tự nguyền rủa đủ điều về tính bất cẩn của mình, ông Khốttabít vừa lôi cu cậu Vônca đã đờ người ra vì khiếp đảm lên tấm thảm, đặt nó ngồi cạnh mình, ôm chặt lấy nó và quyết định dứt khoát rằng sẽ không buông nó ra khỏi vòng tay khi cả hai chưa hạ xuống đất. “Bâ-â-ây... giờ mà co-o-ó đư-ư-ược... thứ quần áo gì âm ấm thì tô-ô-ốt... qu-u-uá!” “Vônca nói với giọng ước ao, người run lên cầm cập. “Xin có ngay, hỡi cậu Vônca may mắn con trai của Aliôsa!” Ông Khốttabít đáp và phủ lên người nóchiếc áo khoác không biết từ đâu hiện ra. Trời tối hẳn. Bây giờ ở trên tấm thảm bay rất bất tiện, cho nên Vônca đã xin ông Khốttabít bay cao lên chừng năm trăm cubic nữa. “Bấy giờ, chúng ta lại thấy mặt trời!”


69

Hottabych greatly doubted that they could see the sun before morning, since it had already set, but he didn't argue. You can imagine how surprised he was and how his esteem for Volka grew, when, as they rose higher, they really saw the sun again! For a second time its crimson edge was barely touching the black line of the far horizon. "Oh, Volka, if only I had not promised myself faithfully to obey your modest request, nothing would prevent me from calling you the greatest dope in the world," Hottabych cried ecstatically. However, when he saw how displeased Volka was, he quickly added, "but since you forbade it, I shall limit myself to expressing my amazement at the unusual maturity of your mind. I "promised never to call you a dope and I won't." "And don't call anyone else by that name, either." "All right, 0 Volka," Hottabych agreed obediently. "Do you swear?" "Yes, I do!" "Now don't forget," Volka said in a tone of satisfaction that puzzled Hottabych. Far below them forests and fields, rivers and lakes, villages and cities sailed by, adorned in softly glowing pearly strings of electric lights. A sea of clouds with hard round edges appeared; they darkened and disappeared in the blackness below, but the carpet kept on flying farther and farther away to the south-east, closer and closer to the strange land where the young prisoner Zhenya Bogorad was probably already suffering at the hands of fierce and terrible slave traders. "To think that poor Zhenya's breaking his back at hard labour," Volka said bitterly after a long silence. A guilty Hottabych only grunted in reply. "He's all alone in a strange land, without any friends or relatives. The poor fellow's probably groaning," Volka continued sadly. Hottabych again said nothing.

Ông Khốttabít hết sức nghi ngờ, không biết có thể thấy được mặt trời vào trước sáng mai không, nhưng ông không muốn cãi. Các bạn có thể hình dung ông đã ngạc nhiên ra sao và uy tín của Vônca đã tăng lên biết chừng nào khi bay lên cao hơn, hai ông cháu quả lại trông thấy mặt trời. Lần này, mặt trời lại vừa chạm cái mép đỏ rực của nó vào đường chân trời màu đen xa lắc. “Hỡi cậu Vônca, nếu ta không chiều theo tính khiêm tốn của cậu mà trót hứa với cậu, thì không có gì có thể ngăn cản ta gọi cậu là một người ngố vĩ đại nhất đời!” Ông già nói với giọng khâm phục. Nhưng khi thấy Vônca lộ vẻ khó chịu, ông liền nói nhanh “nhưng nếu cậu không vừa ý, ta chỉ dám bày tỏ sự ngạc nhiên trước cái đầu óc chín chắn của cậu mà thôi. Nếu ta đã hứa không gọi cậu là ngố nữa thì ta sẽ không gọi đâu” “Và ông cũng đừng gọi một người nào khác bằng cái tiếng đó” “Được rồi hỡi cậu Vônca!” Ông Khốt ngoan ngoãn đồng ý. “Ông thề chứ?” “Ta xin thề!” “Bây giờ đừng có quên” Vôn ca nói với giọng hài lòng làm ông Khốt ta bít bối rối. Lướt qua ở tít bên dưới họ là những khu rừng và cánh đồng, những con sông và hồ, những làng mạc và thành phố lấp lánh ánh điện. Một biển mây trắng xóa với những đường viền tròn dày đặc xuất hiện, chúng sẫm lại rồi biến mất trong bóng tối phía dưới Còn tấm thảm thì vẫn bay mỗi lúc một xa và xa hơn về phía đông nam, mỗi lúc một gần cái xứ sở xa lạ, nơi có lẽ chú bé bị bắt làm nô lệ. Giênia Bogorat có lẽ đã đau khổ dưới bàn tay của bọn buôn nô lệ khốc liệt và khủng khiếp. “Cứ nghĩ Giênia tội nghiệp chắc bây giờ đang làm lụng kiệt sức!” - Vônca nói với vẻ cay đắng sau một hồi lâu im lặng. Đáp lại, ông Khốttabít chỉ ậm ừ một cách biết lỗi. “Một thân một mình ở nơi đất khách, không có bạn bè và người thân. Cậu bạn tội nghiệp chắc là đang rên rỉ” Vônca buồn bã nói tiếp. Ông Khốttabít lại lặng im.


70

If only our travellers could have heard what was happening that very minute, thousands of miles away to the East! Far away in the East, Zhenya Bogorad was really groaning. "Oh no, I can't!" Zhenya moaned, "Oh no, no more!" In order to describe the circumstances under which he uttered these heart-rending words, we shall have to part with our travellers for a while and relate the experiences of Zhenya Bogorad, a pioneer group leader of 6B (7B, as of the day before) of Moscow Secondary School No. 245. ZHENYA BOGORAD'S ADVENTURES FAR AWAY IN THE EAST As soon as Zhenya Bogorad, seated in the first row of the Saturn Theatre, turned around to catch a glimpse of the bearded boy before the movie began, everything suddenly went dark, he heard an ear-splitting whistle, and instead of the hard floor beneath his feet, he felt he was standing in tall grass. When his eyes became accustomed to the dark, he was greatly amazed to discover that he was in a dense forest filled with the aroma of strange flowers. Lianas hung from huge trees, the likes of which he had never seen before. Yes, these were definitely lianas. It was hot and humid, much hotter than it had been in the projection room. Holding his arms out, Zhenya took several cautious steps and nearly trod on a ... snake! The snake hissed like a broken bicycle pump, flashed its small green eyes and disappeared in the bushes. "Golly! Where am I?!" Zhenya wondered, not daring to move. "It's just like the jungles. It's just like a dream. Why, sure," he thought happily, "sure, this is all a dream! I'm sleeping and this is a dream." At one time or another everyone has had a dream in which he knows quite clearly that he is dreaming. It's fun to have such a dream: no dangers frighten you, and you always succeed in most hazardous feats. Most important, you know the time will

Nếu các nhà phi hành của chúng ta có thể nghe được những gì đang diễn ra ở phương Đông, cách họ hàng nghìn kilômét. Ở phương Đông xa, , quả là Giênia đang rên rỉ. “Ối, tôi không thể!” Giênia rên rỉ “Ối, đủ rồi!” Để mô tả hoàn cảnh mà Giênia đã thốt lên những tiếng đau lòng ấy, chúng ta phải tạm thời chia tay các nhà du hành của chúng ta và kể lại những gì đã xảy ra cho Giênia Bôgôrát, tổ trưởng tổ thiếu niên tiền phong của lớp 6B, từ hôm qua đã là lớp 7B trường trung học số 245 ở Mátxcơva VỀ NHỮNG GÌ ĐÃ XẢY RA VỚI GIÊ NIA BÔ GÔ RÁT Ở PHƯƠNG ĐÔNG XA XÔI Trong phòng xem của rạp chiếu bóng “Sao Thổ”, Giênia ngồi ở hàng ghế đầu vừa mới ngoảnh lại để cố nhìn kỹ cậu bé có râu trước lúc buổi chiếu bắt đầu, nó bỗng thấy mắt tối sầm, bên tai vang lên tiếng rít váng óc và thay vì sàn nhà lót vải linôlêum, nó cảm thấy dưới chân mình là lớp đất mềm phủ đầy cỏ cao. Lúc mắt Giênia đã hơi quen với bóng tối, nó vô cùng sửng sốt khi phát hiện ra rằng nó ở trong một khu rừng rậm rạp ngào ngạt hương thơm của những thứ hoa lạ. Các dây leo buông thõng từ những cây to mà nó chưa từng biết. Đúng, đó chính là thứ dây leo chứ không phải là thứ gì khác! Ở đây rất nóng và ẩm ướt, còn nóng hơn cả trong cái phòng chiếu. Chìa tay về phía trước, Giênia thận trọng bước mấy bước và suýt nữa giẫm phải một con ... rắn. Con rắn phun phì phì như cái bơm hỏng, đôi mắt xanh nhỏ xíu long lên, rồi biến mất trong bụi rậm. “Trời ơi, mình rơi vào đâu thế này?” Giênia tự hỏi, không dám bước đi nữa “Đúng là một khu rừng rậm nào. Cứ như trong mơ ấy.. Thôi phải rồi,” nó mừng rỡ, “chắc chắn đây hoàn toàn là giấc mơ. Ta đang ngủ và đây là một giấc mơ” Ai trong số các bạn đọc của chúng ta mà chẳng từng thấy những giấc mơ, trong đó bạn hiểu rõ rằng tất cả những gì xảy ra với bạn là chẳng phải thật. Thật là thích khi thấy giấc mơ như thế này: không hiểm nguy nào làm bạn lo sợ, bạn luôn thành công


71

come when you'll awake safe and sound in your own bed. However, when Zhenya attempted to make his way through the prickly bushes, he really got scratched. Since it's most unpleasant to be hurt, even though you are quite positive everything is just a dream, Zhenya decided to doze off till morning. When he awoke, he saw the hot, pale blue sky shining brightly through the openings in the crowns of the trees. Zhenya was overjoyed to find his wonderful dream still continuing! The first thing he saw when he found his way to the edge of the forest were four elephants carrying huge logs in their trunks. A thin, dark-skinned man, naked to the waist and wearing a white turban, was riding the lead elephant. In the distance, smoke curled from the rooftops of a small village. Now Zhenya knew what he was dreaming about. He was dreaming about India! This was really wonderful. Yet, still more wonderful things awaited him. "Who are you?" the man on the elephant asked Zhenya dryly. "An Englishman? A Portuguese? An American?" "No," Zhenya answered in broken English. "I Russian, Rusi." Just to make sure, he pointed to himself and said, "Hindi Rusi bhai, bhai." At this, the man on the elephant beamed and nodded so vigorously that it was a wonder his turban didn't fall off his head. Then he made his elephant kneel and he took Zhenya up beside him. The whole cavalcade, swaying majestically, continued towards the village. On the way they met several children. The man shouted something to them; they gaped and stared at the real-life Soviet boy. Then they dashed back to the village, shouting and skipping. By the time Zhenya Bogorad, a 7B pupil of Moscow Secondary School No. 245, arrived in the village riding the head elephant, its entire population had poured out into the narrow single street. What a welcome it was!

dễ dàng. Cái chính là bạn biết rằng sẽ đến lúc bạn thức dậy trên giường của mình, vẫn bình yên vô sự. Nhưng lúc Giênia thử lách qua một bụi rậm đầy gai, nó lại bị gai cào đau ra trò. Và bởi vì bị đau thì chẳng thích thú gì, thậm chí nếu bạn biết rằng tất cả những gì xảy ra với bạn chỉ là trong mơ, nên Giênia quyết định đánh một giấc cho đến sáng... Giênia thức dậy lúc cao tít trên đầu nó ở khoảng trống giữa các vòm cây, bầu trời xanh nhạt ngập ánh nắng đã tỏa sáng chói lòa. Giênia mừng rỡ giấc mơ tuyệt đẹp vẫn tiếp diễn! Khi ra đến bìa rừng, cái nó thấy đầu tiên là bốn con voi, mỗi con đều quắp ở vòi một cây gỗ rất lớn. Một người cởi trần, nước da ngăm ngăm, gày gò, đầu đội khăn xếp, ngồi trên con voi đi đầu. Những làn khói nhẹ bốc lên từ một ngôi làng nhỏ ở phía xa. Bây giờ, Giênia đã biết rõ mình đang mơ thấy gì. Nó đang mơ thấy nước Ấn Độ. Riêng điều này thôi đã rất tuyệt rồi. Nhưng cái tuyệt nhất vẫn còn ở phía trước. “Cậu là ai vậy?” Người quản tượng hỏi Giênia với giọng lạnh lùng. “Người Anh? Người Bồ Đào Nha? Người Mỹ? “Ông nói gì thế!” Giênia trả lời ông bằng thứ tiếng Anh rất tồi “Tôi là người Nga… Ruxi. - Để cho chắc, nó trỏ vào ngực mình “Hinđi, Ruxi bờ hai, bờ hai” Vào lúc này, người quản tượng tươi cười và gật đâu mạnh đến nỗi thần tình lắm chiếc khăn xếp không rơi xuống đất. Sau đó ông ra lệnh cho con voi của mình quỳ hai chân trước, kéo Giênia lên ngồi với mình, rồi cả đàn voi trịnh trọng ngất ngưởng đi tiếp về làng. Dọc đường, họ gặp mấy chú bé. Người đàn ông nói lớn với chúng một câu gì đó. Các chú bé há hốc mồm và trố mắt vì được thấy một bạn thiếu niên Liên Xô bằng xương bằng thịt. Sau đó chúng reo hò ầm ĩ, vừa chạy vừa nhảy múa rồi lao về làng. Lúc Épghêni Bôgôrát, học sinh lớp 7B trường trung học số 245 ở Mátxcơva, về đến nơi thì toàn thể dân làng từ trẻ đến già đã đổ ra con đường lớn duy nhất của làng. Cuộc đón tiếp mới nồng nhiệt làm sao!


72

Zhenya was helped down respectfully, he was led into a room and offered food, which was more than welcome, since he found that even in his sleep he was hungry. Imagine, what a real dream he was having! Then people approached him and shook his hand, then everybody sang a long and plaintive Indian song. Zhenya sang along with them as best he could and everyone was terribly pleased. Then Zhenya sang the democratic youth song and some boys and girls joined in, while the rest sang along as best they could. Then everyone began coaxing a young Hindu youth and he finally gave in and began another song, which Zhenya recognized as "Katyusha." He joined in enthusiastically, while everyone else clapped in rhythm to the song. Then they shook his hand again and everyone shouted Hindi Rusi bhai, bhai! When things settled down a bit, the whole village began a conversation with Zhenya. However, since neither he nor the villagers knew very much English, it took a long time for them to discover whether Zhenya was in a hurry to get to Delhi and the Soviet Embassy. But Zhenya was in no special rush. Why should a person hurry when he's having such an interesting and pleasant dream? In no time, delegates from a neighbouring village arrived to lead the honoured guest to their village. In this village and in the three others he visited during that wonderful day the scene which had taken place in the first village was repeated again and again. He spent the night in the fourth village. At day-break delegates from a fifth village were awaiting him. This was when Zhenya began to moan a bit. Just try not to moan when hundreds of friendly arms toss you up to the accompaniment of: Hindi Rusi bhai, bhai and overflowing emotions make them toss you as high as the clouds. Luckily for him, they soon heard the rumbling of a small truck which was going past the closest railway station and which was to take Zhenya along.

Giênia được trân trọng đỡ xuống voi, được hoan hỉ dẫn vào nhà và việc trước tiên là được ăn uống thỏa thích. Điều đó thật đúng lúc. Thì ra trong giấc mơ, Giênia cũng muốn được ăn. Lạ thật, nó đã có một giấc mơ giống như thật biết chừng nào! Sau đó, dân làng đến gần Giênia và siết chặt tay nó. Rồi mọi người hát một bài hát Ấn Độ rất chậm rãi. Giênia cũng ê a hát theo, làm mọi người thích thú hết sức. Giênia hát tiếp bài “Bài ca thanh niên dân chủ”, có mấy chàng trai và cô gái trong làng cùng hát hòa theo, còn những người khác cũng lẩm nhẩm hát theo họ. Mọi ngươi yêu cầu một anh trai làng hát. Anh này bắt đầu cất tiếng. Giênia đã đoán ra ngay đó là bài “Cachiusa”. Nó liền say sưa hát hòa theo, còn mọi người thì vỗ tay đánh nhịp. Sau đó, tất cả lại siết chặt tay Giênia và cùng hô lớn "Hinđi Ruxi bờ hai, bờ hai”. Lúc mọi tình cảm đã lắng xuống đôi chút, cả làng liền bắt chuyện với Giênia. Bởi vì cả Giênia lẫn dân làng đều nói tiếng Anh không thạo nên phải mất nhiều thời gian dân làng mới hỏi được Giênia có muốn họ nhanh chóng đưa nó đến Đại sứ quán Liên Xô ở Đêli hay không. Nhưng Giênia chẳng lấy gì làm vội cho lắm. Và quả thật vội vã mà làm gì khi nó đang mơ một giấc mơ lý thú và dễ chịu như thế. Giênia chưa kịp ngoảnh đi ngoảnh lại thì các đại diện làng bên đã đến và họ dẫn cậu khách quý Liên Xô về làng mình. Ở làng này cũng như ở ba làng khác mà Giênia đã kịp đến trong cái ngày đáng ghi nhớ ấy, tất cả mọi người đưa đón tiếp nó nồng nhiệt như ở làng đầu tiên. Giênia ngủ lại ở làng thứ tư. Vừa mới tảng sáng, các đại biểu của làng thứ năm đã đến đón Giênia. Chính tại đây, Giênia đã phải rên rỉ một chút như chúng ta đã biết. Các bạn hãy thử không rên rỉ xem khi hàng trăm cánh tay thân ái bế tung bạn lên cùng với những tiếng hô “Hinđi Ruxi pờ hai, pờ hai!” và lúc tình cảm dâng lên cao độ, người ta đã tung bạn suýt nữa thì lên đến tận mây. May thay, một lúc sau có chiếc xe tải nhỏ đi cùng đường xình xịch chạy đến. Giênia phải đi nhờ chiếc xe này tới ga xe lửa gần nhất.


73

Smiling villagers surrounded the perspiring boy, they shook his hands and embraced him. Two girls came running up with a large wreath of flowers and put it around his neck. The young guest blushed. Three boys and their schoolteacher brought him a gift of a large bunch of bananas. On behalf of all the villagers, the teacher wished Zhenya a happy journey. The children asked him to say hello to the children of Moscow from the children of India and they also asked for his autograph, just as if he had been a famous person. Naturally, he could not refuse. Clutching the bunch of bananas with both hands and bowing to all sides, Zhenya was being helped onto the running board when suddenly he ...disappeared. He simply vanished! This in itself was worthy of great amazement, but more amazing still was the fact that not a single villager was surprised at this. They were not surprised, because they immediately and completely forgot all about Zhenya. But we, dear reader, should by no means be surprised that they forgot about him so quickly. TRA-LA-LA, O IBN ALYOSHA There is nothing more dangerous than falling asleep on a magic carpet without having first taken the necessary precautions. Tired from all their experiences and lulled to sleep by the complete quiet that surrounded them, Hottabych and Volka did not notice how they dozed off under the warm quilted robes that had appeared from nowheres. Volka had curled up cosily and slept a dreamless sleep, but Hottabych, who had fallen asleep sitting up uncomfortably, with his chest pressed against his sharp old knees, had a terrible dream. He dreamt that the servants of Sulayman, son of David, led by the Vizier Asaf ibn Barakhiya, were once again about to imprison him in a clay vessel and that they had stuffed him halfway in already, but that he was struggling desperately, pressing his chest against the mouth of the bottle. He dreamt that

Những người dân làng tươi cười xúm quanh, siết chặt tay Giênia và ôm hôn nó. Hai cô bé cầm một vòng hoa lớn chạy đến và quàng vòng hoa vào cổ vị khách trẻ tuổi đang rất ngượng nghịu. Ba chú bé do một thầy giáo dẫn đầu đã mang tặng Giênia một buồng chuối thật lớn. Thay mặt toàn thể dân làng, thầy giáo chúc Giênia lên đường bình an. Các bạn thiếu nhi Ấn Độ nhờ Giênia chuyển lời chào tới các bạn thiếu nhi Mátxcơva và ngoài ra còn xin Giênia chữ ký, cứ như nó là một nhân vật nổi tiếng nào đó. Dĩ nhiên, Giênia không thể nào từ chối. Giênia ôm buồng chuối bằng cả hai tay và cúi chào tứ phía. Sau đó, Giênia được giúp đặt chân lên bậc xe tải, nhưng nó bỗng... biến mất. Biến chẳng còn một chút tăm hơi! Riêng điều đó đã đáng kinh ngạc lắm rồi. Nhưng có điều còn đáng kinh ngạc hơn là chẳng một ai trong số những người đi tiễn tỏ vẻ ngạc nhiên về điều đó. Họ không ngạc nhiên bởi vì họ đã quên sạch mọi chuyện về Giênia. Còn tại sao như vậy, bạn đọc thân mến, chúng ta hẳn chẳng lấy gì làm ngạc nhiên cho lắm. TỜ RA LÁ LA, HỠI CẬU CON TRAI CỦA ALIÔSA Không có gì nguy hiểm hơn là ngủ trên tấm thảm bay mà không có những phương tiện phòng bị cần thiết. Hai nhà du hành của chúng ta đã được ấm người nhờ hai chiếc áo bông ấm áp mà ông Khốttabít đã lấy ngay từ trong không trung. Họ bị mệt lử vì những thử thách trải qua trong ngày và được cái yên tĩnh tuyệt đối ở xung quanh họ ru ngủ nên cả hai đã thiếp đi lúc nào không biết. Vônca nằm co, ngủ không hề mộng mị gì cả. Còn ông Khốttabít thì ngủ ngồi trong một tư thế bất tiện, áp ngực xuống đầu gối và ông đã mơ thấy một giấc mơ khủng khiếp. Ông già mơ thấy dường như bọn đầy tớ của Xalômông con trai của Đavít, dưới sự chỉ huy của tể tướng Axáp con trai của Barakhia, lại định nhốt ông vào một cái bình bằng đá và dường như chúng đã tống được nửa người ông vào bình rồi, còn ông thì đang chống cự lại bằng cách tì cả hai khuỷu tay vào thành miệng bình. Và dường như bọn đầy tớ của Xalômông cũng muốn nhốt


74

his wonderful young friend and saviour was about to be stuffed into another vessel and then neither of them would ever be rescued, while poor Zhenya would have to suffer the slave's lot to the end of his days, with no one to save him. Worst of all, someone had a firm hold on Hottabych's arms so that he was unable to yank a single hair from his beard and therefore was unable to use his magic powers to save himself and Volka. Reali- -zing that it would be too late to do anything in a few more moments, Hottabych exerted all his energy. In great despair he plunged sideways, forcefully enough to fall completely out of the vessel. Before really waking up, he slipped off the carpet into the cold black void below. Fortunately, his shout awakened Volka. The boy was just able to grab his left arm. Now it was Hottabych's turn to fly in tow behind the carpet. However, the tow was not very firm: the old man was too heavy for Volka. They would probably have plunged downwards from this great height to the unseen Earth below, if Hottabych had not managed to yank a whole batch of hair from his beard with his free hand and rattle off the necessary magic words. Suddenly, Volka found he could pull the old man up quite easily. Our young fellow's happiness would have been complete, had not Hottabych been bellowing, "Aha, 0 Volka! Everything's in top shape, 0 my precious one!" and trying to sing something and laughing with such wild glee all the while Volka was pulling him up that he really became worried: what if the old man had lost his mind from fright? True, once Hottabych found himself on the carpet, he stopped singing. Yet, he could think of nothing better to do than begin a jig. And this in the middle of the night! On a shabby, threadbare old magic carpet! "Tra-la-la, 0 Volka! Tra-la-la, 0 ibn Alyosha!" Hottabych yelled in the darkness, raising his long skinny legs high and constantly running the danger of falling off the carpet again.

vị cứu tinh và người bạn trẻ tuổi tuyệt vời của ông vào một cái bình như thế. Lúc bấy giờ, cả hai ông cháu sẽ chẳng bao giờ cứu được nhau, còn cậu Giênia tội nghiệp sẽ buộc phải kéo lê cái số kiếp nô lệ khổ ải cho tớingày tận số, bởi vì chẳng bao giờ có người đến cứu cậu ta được nữa. Cái chính là lúc đó, ông Khốttabít lại bị giữ chặt cả hai tay nên ông không thể sử dụng sự hùng mạnh của mình để cứu cả ông lẫn Vônca. Nhận thấy rằng chỉ vài khoảnh khắc nữa thôi thì sẽ muộn mất, ông Khốttabít đã ráng hết sức dùng vai huých qua một bên và nhờ vậy ông đã vọt hẳn ra khỏi bình. Nhưng ngay lúc đó vẫn chưa hoàn toàn tỉnh giấc mơ, ông Khốttabít đã trượt ra ngoài tấm thảm, rơi xuống khoảng không đen ngòm và lạnh lẽo bên dưới. Cũng may là tiếng thét của ông già đã đánh thức Vônca. Cậu bé đã kịp chộp lấy tay trái của ông. Bây giờ đến lượt ông Khốttabít bay đằng sau tấm thảm. Nhưng ông già nặng hơn Vônca rất nhiều và chắc chắn cả hai sẽ rơi từ độ cao ghê gớm xuống mặt đất tối đen, không trông thấy gì, nếu như ông Khốttabít không tìm được cách dùng tay còn lại rứt cả nắm râu và niệm cả tràng thần chú thường dùng trong các trường hợp như thế. Sau đó, Vônca chẳng vất vả gì cũng lôi được ông già lên. Niềm sung sướng của nhân vật chính của chúng ta sẽ hoàn toàn trọn vẹn nếu như ông Khốttabít, giữa lúc Vônca đang lôi ông lên tấm thảm, đừng la hét om sòm: “A ha, hỡi cậu Vônca!”, “Ổn rồi, hỡi cậu bạn quý báu nhất đời!”, rồi ông cố hát một câu gì đó và lại cười lên hô hố với vẻ vui mừng cao độ, làm cho Vônca rất hoảng: nếu bỗng nhiên ông già phát điên vì quá sợ thì chết! Thật ra, lúc đã ở trên tấm thảm rồi, ông Khốttabít thôi không hát nữa. Nhưng bây giờ ông lại chẳng nghĩ ra được cái gì hay hơn là bắt đầu nhảy múa. Nhảy múa giữa đêm, trên tấm thảm, không mấy bảo đảm. «Tờ ra lá la, hỡi cậu Vônca! Tờ ra lá la, hỡi cậu con trai của Aliôsa!» Ông Khốttabít rống lên trong bóng tối, giơ cao đôi chân dài, gầy của mình và có nguy cơ lại ngã ra ngoài tấm thảm.


75

Finally, he gave in to Volka's pleas and stopped dancing. Instead, he began to sing again. At first he sang "When your far-off friend is singing," terribly off-key and then went on to mutilate an old Gypsy love song called "Open the Garden Gate," which he had heard goodness knows where. All at once, he stopped singing, crouched, and yanked several hairs from his beard. Volka guessed what he was doing by the slight crystal tinkling. In a word, if you ever forget something very important and just can't recall it, there's no better remedy than to fall off a magic carpet, if even for a second. Such a fall really clears one's memory. At least it helped Hottabych recall how to break spells he himself had cast. Now there was no need to continue the difficult and dangerous flight to rescue the unfortunate Zhenya Bogorad from slavery. Indeed, the sound of crystal tinkling was still in the air when Zhenya fell out of the darkness and onto the magic carpet, clutching a twenty-pound bunch of bananas. "Zhenya!" Volka shouted happily. The magic carpet could not withstand the extra weight and plunged downward with a whistling sound. Suddenly, it became damp and chilly. The stars shining overhead disappeared. They had entered a cloud bank. "Hottabych!" Volka shouted. "We have to get out of here, up over the clouds!" But Hottabych did not answer. Through the heavy fog they could barely make out the shrivelled figure with his collar turned up. The old man was hurriedly yanking one hair after another from his beard. There was a sound like plink, like a tightly stretched string on a home-made children's balalaika. With a moan of despair, Hottabych would throw out the hair and yank out another. Once again they'd hear the plink, once again the moan of despair, and the despondent mumbling of the old Genie.

Thể theo lời van nài của Vônca, cuối cùng ông già thôi nhảy múa, nhưng lại bắt đầu hát. Lúc đầu ông già hát hết sức sai âm điệu bài : “Khi người bạn phương xa hát”, sau đó ông hát bài tình ca Digan cổ “Hãy mở cổng vườn” chẳng hiểu ông nghe lỏm được ở đâu, rồi ông nín lặng ngay lập tức, ngồi xổm xuống và rứt mấy sợi râu. Vônca đoán được như vậy nhờ những tiếng “tưng, tưng” nhẹ. Tóm lại, nếu có lúc các bạn quên một điều gì đó rất quan trọng và các bạn không tài nào nhớ lại được thì chẳng có cách nào tốt hơn là ngã ra ngoài tấm thảm bay, dù chỉ trong một giây thôi. Cái ngã ấy sẽ làm đầu óc minh mẫn ra rất nhiều. Ít ra nó đã giúp ông Khốttabít nhớ ra cách giải những lời phù phép của chính mình. Bây giờ chẳng cần phải tiếp tục chuyến bay khó khăn và nguy hiểm để giải thoát cậu Giênia Bôgôrat bất hạnh ra khỏi cảnh nô lệ nữa. Và quả thực, những tiếng “tưng, tưng” của các sợi râu bị rứt vẫn chưa kịp tan biến trong không trung đen ngòm thì từ đâu đó trên cao, trong bóng tối, Giênia đã rơi xuống tấm thảm bay, hai tay vẫn còn ôm một buồng chuối nặng tới hai mươi pao. «Giênia!» Vônca sung sướng kêu lên. Không chịu được trọng tải phụ, tấm thảm bay vừa lao xuống thấp vừa rít lên. Mọi người bỗng cảm thấy không khí xung quanh ẩm ướt và lạnh. Những vì sao lấp lánh trên cao đều biến sạch. Thì ra bọn họ đã lọt vào đám mây. «Ông Khốttabít!» Vônca bèn kêu lên «Phải mau mau vọt lên trên, cao hơn những đám mây!» Nhưng ông già không hề trả lời. Qua màn mây mù dày đặc, thấy lờ mờ thân hình co quắp của ông với cái cổ áo vét dựng đứng. Ông già vội vã rứt hết sợi râu này đến sợi râu khác. Vang lên một tiếng rung như tiếng phát ra từ sợi dây kéo căng trên cây đàn balalaica trẻ con tự làm. Với tiếng rên rỉ đầy tuyệt vọng, ông Khốttabít ném một sợi râu đi và rứt một sợi nữa. Lại một tiếng rung như trước vang lên và kèm theo nó là tiếng rên rỉ và tiếng lầu bầu chán chường của ông thần già.


76

"Hey, Volka," Zhenya said, "What's this we're flying on? It looks like a magic carpet." "That's exactly what it is. Hottabych, what's taking you so long?" "There's no such thing as a magic carpet," Zhenya said. "Help!" The carpet had dipped sharply. Volka had no time to argue with Zhenya "Hottabych, what's the matter?" he said, tugging at the old man's damp coat sleeve. "0 woe is me!" came the hollow, sobbing voice of a faintly visible Hottabych through the whistling of the falling carpet. "0 woe is all of us! I'm soaked from head to toe!" "We're all drenched!" Volka shouted back angrily. "What selfishness!" "My beard! Alas, my beard is wet!" "Ha, what a thing to worry about!" Zhenya smirked. "My beard is wet!" Hottabych repeated in terrible grief. "I'm as helpless as a babe. You need dry hair for magic, the very driest kind of hair!" "We'll go smack against the ground!" Volka said in a wooden voice. "There'll just be a little wet spot left from all of us." "Wait! Wait a minute!" Zhenya panted. "The main thing is not to get panicky! What do people in balloons do in such a case? In such a case, people flying in balloons throw their extra ballast overboard. Farewell, my dear Indian bananas!" With these words he tossed the heavy bunch of bananas into the darkness. They began to fall more slowly. Then they stopped falling altogether. The carpet swerved upwards and was caught in an air current which carried them to the right of their previous course. Zhenya was dying to know what this was all about, and so he asked Volka in a whisper:

«Này, Vônca ơi! » - Giênia nói «Chúng ta đang bay trên cái gì thế? Hình như tên tấm thảm bayphải không» «Đây chính là một tấm thảm bay. Ông Khốttabít, ông còn kề cà gì ở đằng ấy thế? «Bây giờ làm quái gì còn thảm bay nữa!» Giênia nói «Ối!». Tấm thảm lượn ngoặt hết sức đột ngột. Vônca không có thì giờ để tranh cãi với Giênia. «Ông Khốttabít, ông làm gì ở đằng ấy?» Vônca giật tay áo véttông ướt sũng của ông già. «Ôi, khổ thay cho ta!» Tiếng nức nở của ông Khốttabít chỉ mơ hồ vọng đến qua màn mây mù dày đặc và qua tiếng rít mỗi lúc một to của tấm thảm đang lao xuống «Ôi, khổ thay cho tất cả chúng ta! Ta bị ướt từ đầu đến chân rồi!» «Cả hai chúng cháu cũng ướt như chuột rồi!» Vônca bực tức nói lớn với ông già «Người đâu mà ích kỷ thế không biết!» «Bộ râu! Than ôi, bộ râu của ta ướt nhẹp mất rồi!» «Xin ông nói rõ tại sao ông lại khổ ạ?» Giênia cười điệu.. «Bộ râu của ta ướt nhẹp mất rồi!» Ông Khốttabít nhắc lại với vẻ buồn rầu vô hạn «Ta bây giờ bất lực như một đứa trẻ con. Muốn phù phép cần phải có râu khô, râu thật khô kia! » «Bây giờ chúng ta sẽ ngã uỵch xuống đất!» Vônca nói với giọng lạnh lùng «Và chúng ta sẽ tan xác! «Khoan đã, khoan đã nào!» Giênia vừa thở hổn hển vừa nói «Cái chính là không được mất bình tĩnh! Trên khinh khí cầu, trong những trường hợp như thế này, người ta thường làm gì?» Người ta thường ném bớt những cái túi cát... Ôi, vĩnh biệt những quả chuối Ấn Độ của ta! Vừa nói, Giênia vừa quẳng buồng chuối nặng xuống khoảng không vô tận mịt mù. Tấm thảmbắt đầu rơi chậm hơn. Rồi nó ngừng rơi hoàn toàn. Tấm thảm ngoặt trở lên, lọt vào luồng không khí và bay chếch sang phía bên phải đường bay cũ. Bây giờ Giênia, vẫn nóng lòng muốn biết mọi chuyện, liền thì thầm hỏi Vônca:


77

"Volka, Volka! Who's the old man?" "Later," Volka whispered back. "I'll tell you later, when we get back on the ground. Understand?" All Zhenya understood was that for some very important reason or other all his questions would have to wait till later. Hottabych got more from nowhere a jacket again, this time for Zhenya and then gradually all three dozed off. MEET MY FRIEND Volka awoke from a pleasant ringing sound, like the tinkling of crystal chandelier pendants. Still half asleep, he thought it was Hottabych yanking magic hairs. But no, the old man was snoring softly, sleeping like a babe. The tinkling sound was coming from the icicles on his beard and the frozen carpet fringes flying in the fresh morning wind. In the East, the blinding sun was rising. It kept getting warmer and warmer. The icicles on Hottabych's beard and on the fringes melted; the icy crust that had covered the rest of the carpet also melted. Hottabych turned over on his side, yawned and began to snore with a whistle, as if there really was a pipe in his nose. Zhenya woke up from the dampness and the warmth. Leaning towards Volka's chilled ear he whispered: "Do tell me who the old man is?" "Come clean," Volka whispered back, keeping a wary eye on Hottabych. "Did you want to talk to the fellows about me behind my back?" "What of it?" "Just that he doesn't like it." "What doesn't he like?" "He doesn't like people to go blabbering about me!" "Humph!" "Humph yourself! Presto! And you're in a desert. It's all very-simple." Zhenya wasn't convinced.

«Vônca, Vônca ơi, đó là ông già nào thế?» «Sau này mình sẽ kể hết mọi chuyện,» Vônca thì thầm đáp lại «Lúc chúng ta đã hạ xuống đất. Hiểu chưa?» Giênia chỉ hiểu rằng lúc này, vì một lý do quan trọng nào đó, cần phải gác chuyện hỏi han lại. Ông Khốttabít lại lấy thêm từ đâu đó một chiếc áo khoác nữa, lần này cho Giênia, rồi cả ba ông cháu thiếp đi lúc nào không hay. XIN HÃY LÀM QUEN Vônca thức dậy vì một tiếng thánh thót tựa như tiếng phát ra từ chuỗi pha lê treo ở cây đèn chùm. Đang ngái ngủ, nó tưởng đó là do ông Khốttabít rứt các sợi râu có phép lạ của mình, nhưng không phải: ông già đang ngủ ngon lành và thở nhè nhẹ. Thì ra những sợi râu của ông Khốttabít và những tua viền của tấm thảm bay bị phủ băng đã phát ra tiếng lanh canh thánh thót khi ngọn gió ban mai trong lành thổi qua. Mặt trời chói lòa đã mọc ở phía Đông. Trời dần dần ấm lên. Lớp băng mỏng phủ trên những sợi râu của ông Khốttabít, trên những tua viền của tấm thảm và trên khắp bề mặt tấm thảm, trừ chỗ mấy người nằm, đã bắt đầu tan ra. Ông Khốttabít xoay mình nằm nghiệng, ngáp một cái ngon lành và thở khò khè nhè nhẹ, dường như trong mũi của ông có một cái còi nào đó. Giênia cũng thức dậy vì ẩm ướt và vì nóng. Ghé sát vào cái tai lạnh cóng của Vônca, nó thì thầm: “Ông già nào vậy hả cậu?” “Cậu hãy thú nhận đi,” Vônca vừa thì thầm đáp lại, vừa sợ sệt liếc nhìn ông Khốttabít “Có phải cậu muốn bàn ra tán vào với các bạn về bộ râu của mình phải không?” “Thế thì đã sao?” “Ông già không thích chuyện đó” “Không thích chuyện gì?” “Ông ấy không thích các cậu bàn tán linh tinh về mình” “Eo ôi!” “Cậu biết thế nào là “Eo ôi” rồi đấy! Hấp một cái, thế là sang tận một sa mạc nào đó. Ông già làm việc ấy dễ như trở bàn tay” Giênia vẫn tỏ vẻ không tin.


78

Volka cast another wary glance at Hottabych and moved closer to his friend's ear. "Do you think I'm crazy?" "What a silly question!" "Not even a bit?" "Of course not." "Well, believe it or not, but this old man is a Genie, a real live Genie from the Arabian Nights!" "Boloney!" "And he was the one who got everything messed up during the exam. He prompted me and I had to repeat everything like a parrot." "Him?!" "But don't say a word about my having failed. He swore to kill all the teachers if they failed me. And now I'm knocking myself out to save Varvara Stepanovna from his magic. I have to keep distracting him all the time. Understand?" "Not really." "Well, be quiet anyway!" "Don't worry, I will," Zhenya whispered thoughtfully. "Then he was the one who tossed me into India?" "Sure he was. And he got you back from India, too. If you want to know, he sent you there so they could sell you into slavery." Zhenya giggled. "Me, a slave? Ha-ha-ha!" "Ssh! You'll wake him up." But Volka's warning came too late. Hottabych opened his eyes and yawned. "Good morning, 0 Volka. Am I correct in assuming that this young man is none other than your friend Zhenya?" "Yes, I'd like you to meet him," Volka said, introducing his recovered friend to Hottabych as if all this was taking place in the most ordinary of circumstances and not on a magic carpet high above the Earth.

Vônca lại sợ sệt liếc nhìn ông Khốttabít rồi ghé sát hơn vào tai Giênia: “Cậu có tin rằng mình điên không?” “Hỏi gì mà kỳ vậy!” “Thậm chí không điên một chút nào chứ?” “Đương nhiên không!” “Thế đấy, muốn tin hay không thì tùy, nhưng ông già này là một vị thần, một vị thần chính cống trong “Nghìn lẻ một đêm”! “Thôi đi cậu!” “Chính ông ấy đã làm hại mình trong cuộc thi. Ông ấy nhắc bài, còn mình thì phải lập lại như một con vẹt ấy. “Chính ông ấy?” “Nhưng không được hở cho ông ấy biết là mình thi trượt đấy nhé. Ông ấy đã thề là sẽ làm tình làm tội các giáo viên nếu họ đánh trượt mình. Thế là mình phải nói loanh quanh suốt để cứu cô Vácvara thoát khỏi pháp thuật của ông ta. Nếu có chuyện gì là mình lại đánh lạc hướng liền. Rõ chưa?” “Không rõ lắm” “Dù sao đi nữa thì cậu cũng phải giữ mồm giữ miệng!”. “Mình sẽ giữ mồm giữ miệng!” Giênia thì thầm với vẻ trầm ngâm Thế ông ấy đã quẳng mình sang tận Ấn Độ?” “Chính ông ấy đấy. Và cũng chính ông ấy đã đưa cậu ra khỏi Ấn Độ. Nếu cậu muốn biết thì mình xin nói rằng ông ấy đã quẳng cậu sang đấy để người ta bán cậu làm nô lệ” Giênia cười sằng sặc: “Bán mình làm nô lệ? Ha ha ha!” “Khẽ chứ, cậu làm ông ta thức dậy bây giờ!” Nhưng lời cảnh cáo của Vônca đã muộn. Ông Khốttabít mở mắt và ngáp dài. “Chào cậu Vônca! Còn cậu thiếu niên này, ta đoán không phải ai khác ngoài cậu Giênia bạn của cậu?” “Vâng, xin hãy làm quen!” Vônca nói, giới thiệu với ông Khốttabít người bạn vừa tìm lại được, sự việc như đang diễn ra ở một nơi nào đó trong tình huống bình thường nhất chứ không phải trên tấm thảm đang bay cao trên mặt đất.


79

"Pleased to meet you," Zhenya said solemnly. Hottabych was silent for a moment, looking at the boy closely to decide whether or not he was worth a kind word.He apparently became convinced that Volka had not made a mistake in choosing his friend and so smiled his most amiable smile. "There is no end to my happiness at meeting you. Any friend of my young master is my best friend." "Master?" Zhenya asked. "Master and saviour." "Saviour?!" Zhenya repeated and giggled. "There's no need to laugh," Volka stopped him sternly. "There's nothing to laugh about." In as few words as possible, he told Zhenya everything our attentive readers already know. HAVE MERCY ON US, O MIGHTY RULER! Twice that day the magic carpet passed through heavy cloud banks, and each time Hottabych's nearly dry beard would again become so damp it was no use thinking about even the simplest kind of magic-something that would get them some food, for instance. They were beginning to feel hungry. Even Zhenya's description of his adventures of the previous day could not take their minds away from food. But, most important, there was no end to their flight in sight. They were hungry, bored, and extremely uncomfortable. The carpet seemed to be stuck in mid-air, so slowly did it fly and so monotonous was the steppe stretching far below them. At times, cities or little blue ribbons of rivers would drift by slowly, and then once again they saw nothing but steppe and endless fields of ripening wheat. Zhenya was right in saying they were flying over the southern part of the country. Then, suddenly, ahead and to the right of them, as far as the eye could see, there was blue water below. To the left was the ragged line of distant mountains.

“Rất hân hạnh!” Giênia trịnh trọng nói. Còn ông Khốttabít thì im lặng một lát, nhìn chằm chằm vào mặt Giênia, dường như cân nhắc xem cậu thiếu niên này có đáng được nhận những lời lẽ tốt lành hay không. Và có lẽ sau khi thấy rõ rằng Vônca đã không lầm trong việc chọn bạn, ông liền nở nụ cười tươi nhất trong tất cả các nụ cười của mình: “Ta sung sướng vô cùng khi được làm quen với cậu. Người bạn nào của ông chủ của ta cũng là người bạn tốt nhất của ta. “Ông chủ?” Giênia ngạc nhiên. “Ông chủ và vị cứu tinh!” “Vị cứu tinh?” – Giênialặp lại và cười phá lên. “Cậu cười thật vô duyên!” Vônca nghiêm nghị nói với Giênia “Ở đây chẳng có gì đáng cười cả!” Sau đó, nó kể lại vắn tắt cho Giênia nghe tất cả những gì mà bạn đọc chăm chú của tôi đã từng biết HÃY THƯƠNG XÓT CHÚNG TÔI, HỠI VỊ CHÚA TỂ HÙNG MẠNH Trong ngày hôm ấy, hai lần tấm thảm bay lọt vào tầng mây dày đặc và lần nào cũng vậy, bộ râu đã gần khô hẳn của ông Khốttabít lại ướt nhẹp đến độ ngay cả cái phép lạ đơn giản nhất cũng đừng có mà nghĩ đến. Dù chỉ là cái phép lạ kiếm chút thức ăn cũng chẳng làm nổi. Trong khi đó, cả ba ông cháu đã đói mềm rồi. Ngay cả câu chuyện phiêu của Giênia trong mấy ngày gần đây cũng không thể làm cho họ quên nghĩ đến chuyện ăn. Và điều chủ yếu là chuyến bay vẫn chẳng biết lúc nào mới kết thúc. Đói, buồn và rất bất tiện. Tấm thảm dường như đứng yên một chỗ, một phần vì nó bay rất chậm, một phần vì thảo nguyên trải rộng ở bên dưới rất đơn điệu. Thỉnh thoảng ở bên dưới mới thấy từ từ trôi qua những thành phố, những dòng sông xanh, rồi lại trải dài thảo nguyên, những cánh đồngvô tận đã phủ thảm lúa mì chín vàng. Từ điểm này, Giênia đã rút ra một kết luận đúng đắn: ba ông cháu đang bay qua các vùng phía Nam đất nước. Sau đó, đằng trước và bên phải bỗng xuất hiện một vùng nước xanh mênh mông chạy dài suốt cả đường chân trời, còn bên trái là đường răng cưa của những dãy núi rất xa


80

"It's the Black Sea!" the boys shouted in unison. "0 woe is us," Hottabych cried. "We're going straight out to sea!" Fortunately, a capricious air current turned the carpet a bit to the left and tossed it into another cloud bank at top speed. Thus, it was carried along the Caucasian coastline. Through an opening in the clouds, Zhenya noticed the city of Tuapse far below, its boats on anchor at the long, jutting pier. Then everything was lost in a thick fog again. Our travellers' clothing once again-for the hundredth time!-became wet. The carpet was so water-logged and heavy that it began to fall sharply with a whistling sound. In a few short seconds the clouds were left far above. Soon, the famous resort city of Sochi flashed by below in the blinding rays of the setting sun. As it descended lower and lower, the carpet passed over the broad white band of the Sochi-Matsesta Highway. The three passengers, horror-stricken in expectation of their near and terrible end, thought that the highway, studded on both sides by former palaces which were now rest homes, was dashing towards them at a mad speed. They had a momentary glimpse of a beautiful bridge thrown over a deep, narrow valley. Then they were grazing the tree-tops. It seemed as if they could touch them if they leaned over. Then they flew over a sanatorium with a high escalator which took the bathers up from the beach in a pretty little car. Several minutes later, amidst a shower of spray, the carpet plunged into the swimming pool of another sanatorium. The place was quiet and deserted, as it was supper time and all the vacationers were in the dining room. Shedding water and puffing, our ill-fated travellers climbed out of the pool. "It could have been worse," Volka said, looking around curiously. "Sure," Zhenya agreed. "We could have crashed into a building just as easy as pie. Or into a mountain."

“Hắc Hải!” - Cả Vônca lẫn Giênia cùng đồng thanh reo lên. “Ôi, khổ thay cho chúng ta! - Ông Khốttabít kêu lên - Chúng ta sẽ bị cuốn thẳng ra biển! Nhưng may thay, luồng không khí trái tính trái nết đã quay ngoắt tấm thảm hơi chếch về phía bên trái, cuốn nó với một tốc độ lớn vào những đám mây dày đặc, và cùng với những đám mây, nó lao vút dọc bờ biển Cápcadơ. Qua khoảng trống giữa các đám mây, Giênia đã kịp nhận thấy thoáng hiện ra ở phía thành phố Tuápxê với các tàu thủy đậu ở vũng tàu và ở bến tàu nhô ra biển rất xa. Sau đó, tất cả lại bị che khuất sau màn mây mù dày đặc. Quần áo và giày của các nhà du hành của chúng ta lại ướt sũng, chẳng biết lần thứ mấy rồi! Còn tấm thảm thì nặng thêm tới mức nó vừa đột ngột lao xuống thấp, vừa rít lên. Chỉ trong vài phút, những đám mây đã lùi lại ra phía sau. Chẳng mấy chốc bên dưới tấm thảm đã hiện ra thành phố nghỉ mát nổi tiếng Xôchi đang rực rỡ trong ánh hoàng hôn. Mỗi lúc một hạ xuống thấp, tấm thảm lao nhanh trên đường ôtô rộng và đẹp chạy từ Xôchi đến Maxexta. Ba hành khách đang đờ người chờ đón cái kết thúc bi thảm đã hết sức gần, họ tưởng như con đường cao tốc, hai bên có nhiều tòa lâu đài được dùng làm nhà an dưỡng, đang lao vun vút về phía tấm thảm bay. Chiếc cầu đẹp bắt trên cái thung lũng rất sâu và hẹp hiện ra và biến ngay tức khắc. Những ngọn cây lướt qua gần sát bên dưới tấm thảm. Tưởng chừng như chỉ cần thò tay xuống là có thể chạm ngay những ngọn cây đó. Thoáng hiện ra ngay bên dưới một tòa nhà an dưỡng với thang cuốn cao bốc những người tắm trong các xe con xinh xắn. Bay thêm vài phút nữa, tấm thảm liền lao hết tốc lực xuống bể bơi của nhà một an dưỡng khác, làm nước bắn lên tung tóe. Bốn bề vắng lặng. Đang là giờ ăn tối, nên tất cả những người nghỉ ở đây đều đến nhà ăn. Các du hành hẩm hiu của chúng ta vừa leo lên bờ bể bơi vừa thở hồng hộc và phun phì phì, “Cứ ngỡ là còn tệ hại hơn”. Vônca tò mò nhìn quanh và nói. “Chao ôi, nếu lao vào một tòa nhà nào đó hoặc lao vào núi đá thì tan xác !” Giênia đồng ý.


81

It was a good thing there was no one close by. The travellers sat down on beach chairs placed near the pool. They undressed, wrung out their wet clothes, pulled them on again, shivering and groaning with cold, and then left the swimming enclosure. "If only I could dry my beard, everything would be just lovely," Hottabych said with concern and touched it, just to make sure. "Ah, me! It's quite damp!" "Let's look for the kitchen," Zhenya suggested. "Maybe they'll let you dry it near the stove. Boy, what wouldn't I give for a big chunk of bread and some sausage!" "Or some fried potatoes," Volka added. "You're breaking my heart, 0 my young friends," Hottabych cried woefully. "It's all my fault that you...." . "No, it's not your fault at all," Volka consoled him. "Let's go look for the kitchen." They passed the deserted tennis court, went down a paved path under a high arch and found themselves before the majestic, snow-white columns of a miners' sanatorium. A circular fountain with a pool as big as a dance floor shot up foaming sprays of water, right to the third-storey windows. All the windows of the main building were brightly lit. "Our end has come!" Hottabych gasped. "We're in the palace of a most wealthy and mighty potentate. His guards will be on us any minute and chop off our heads, and I'm the only one to blame! 0 woe! Oh, such terrible shame on my old grey head!" Zhenya giggled. Volka nudged him, to make him still and not tease the old man. "What guards? Which heads?" Volka asked with annoyance. "It's a very ordinary sanatorium. What I mean is, not very ordinary, but very nice. Though I think they're all the same here in Sochi." "I was an expert on palaces, 0 Volka, when your great-great-great-grandfather wasn't even born, and I, for one, certainly know that guards will come running any minute and.... 0 woe is us! Here they come!"

Một cái hay nữa là ở gần đó không hề có bóng người. Các nhà du hành ngồi tạm xuống những chiếc ghế bạt có rất nhiều ở đây, vắt quần áo cho ráo nước, vừa vắt vừa rên hừ hừ và co ro vì lạnh, sau đó đi ra khỏi hàng rào giăng lưới dây thép của bể bơi. “Ta chỉ cần hong khô bộ râu là mọi việc sẽ được thu xếp một cách ổn thỏa nhất” Ông Khốttabít nói với vẻ lo lắng và thử sờ tay vào bộ râu “Hừ, vẫn còn ướt nguyên!” “Chúng ta đi tìm nhà bếp,” Giênia đề nghị “Có thể người ta sẽ cho ông ngồi hong bên bếp lò... Chà, bây giờ mà có một mẩu bánh mì lớn và một ít xúc xích nhỉ!”... “Hoặc khoai tây chiên cũng được!” - Vônca nói thêm. “Các cậu làm ta đau khổ, hỡi các bạn trẻ của ta!” Ông Khốttabít thốt lên với vẻ buồn rầu “Do lỗi của ta mà các cậu...” “Không phải lỗi của ông đâu,” Vônca ngắt lời ông già với giọng làm cho ông an tâm “Ta đi tìm nhà bếp đi thôi”. Họ đi qua sân quần vợt vắng tanh, xuống phía dưới theo một con đường nhỏ trải nhựa, dưới một cửa vòm cao và trước mắt họ hiện rõ những cột trắng tinh tráng lệ của nhà an dưỡng của công nhân mỏ. Một bể phun nước hình tròn, rộng như một sân khiêu vũ, đang phun rào rào những tia nước tuyệt đẹp lên độ cao của một tòa nhà 3 tầng. Các cửa sổ của tòa nhà chính rực rỡ ánh đèn. “Chúng ta chết đến nơi rồi!” Ông Khốttabít hỗn hển “Chúng ta đã rơi vào lãnh địa của một vị chúa tể giàu có và hùng mạnh nhất. Đội vệ binh sẽ hiện ra ngay bây giờ và sẽ chặt hết đầu chúng ta. Ta và chỉ có ta thôi là có lỗi trong toàn bộ chuyện này. Ôi, khổ thay và nhục nhã thay cho những sợi tóc bạc của ta!... Giênia cười lớn. Vônca phải thụi vào hông bạn để cậu ta im đi, khỏi làm cho ông già nổi giận. “Đội vệ binh nào kia ạ? Những cái đầu nào kia ạ?”Vônca cãi lại “Đây là một nhà an dưỡng bình thường... Nói đúng hơn là không hẳn bình thường mà rất tốt. Cháu nghĩ tại Xôchi này, tất cả nhà an dưỡng đều như thế. “Hỡi cậu Vônca, ngay từ khi các ông cao tổ của cậu chưa ra đời, ta đã rất rành về các tòa lâu đài! Ta mà lại không biết đội vệ binh sẽ chạy đến đây ngay bây giờ và... Ôi, khổ thay cho chúng ta, họ đang chạy đến đó!”


82

The boys also heard the sounds of running feet on the staircase of the main building. "Jafar!" someone hanging over the banister shouted from above. "We'll look for them together after supper! They can't disappear this late at night! Jafar!" "Did you hear him?" Hottabych cried, grabbing the boys' hands. He dragged them off to a side path as fast as he could and from there into the nearest bushes. "Did you hear him? That was the Sergeant of the Guard shouting. They'll go looking for us after supper, and they'll certainly find us. But my beard has soaked up as much water as a sponge, and I'm as helpless as a babe!" Just then he happened to glance at two towels hanging over the back of a park bench. "Allah be praised!" he cried excitedly, running towards the towels. "These will help me dry my beard! Then we won't have to fear any guards in the world." He picked up first one and then the other towel and groaned: "0 Allah! They are quite damp! And the guards are so close!" Nevertheless, he hurriedly began to dry his beard. It was while he was drying it that an Azerbaijanian of tremendous height, dressed in a dark red robe, came upon them. He appeared from behind the pink bushes as unexpectedly as a Jack-in-the-box. "Aha!" he said rather calmly. "Here they are. Tell me, my dear man, is this your towel?" "Spare us, 0 mighty ruler!" Hottabych cried, falling to his knees. "You can chop off my head, but these youths are in no way guilty. Let them go free! They have lived but such a short while!" "Hottabych, get up and don't make a fool of yourself!" Volka said in great embarrassment. "What kind of a ruler are you talking about? He's just a very ordinary man here on a holiday."

Các cậu bé cũng nghe thấy tiếng chân chạy trên cầu thang của tòa nhà chính. “Giapha!” môt ai đó nhoài người qua lan can hét to từ bên trên “Ăn tối xong, chúng ta sẽ đi lùng! Đêm hôm khuya khoắt, chúng chẳng biến đi đâu mà sợ!... Giapha!” “Các cậu đã nghe thấy chưa?” Ông Khốttabít kêu lên, nắm lấy tay rồi lôi tuột hết sức nhanh hai đứa vào vào một bụi cây bên cạnh con đường “Các cậu đã nghe thấy chưa? Đó là tiếng nói của lão đội trưởng đội vệ binh. Họ sẽ đi lùng chúng ta sau bữa tối và họ sẽ tóm được chúng ta thôi. Thế mà bộ râu của ta vẫn ướt nhẹp như miếng bọt biển và ta bất lực như một đứa bé con!” Đúng lúc ấy, ông già nhìn thấy hai chiếc khăn mặt hiện ra trên lưng chiếc ghế dài đặt trong vườn hoa. “Trời ơi!” Ông sung sướng reo lên và lao về phía hai chiếc khăn mặt “Đây, cái này sẽ giúp ta lau khô bộ râu của ta. Và bấy giờ, chúng ta sẽ không còn sợ một đội vệ binh nào nữa!” Thoạt tiên, ông cầm một chiếc khăn mặt lên, sau đó ông cầm chiếc thứ hai và thốt lên tiếng rên rỉ sầu não: “Trời ơi, chúng cũng ướt nhẹp... Mà đội vệ binh thì đã tới gần lắm rồi!” Tuy vậy, ông vẫn dùng khăn mặt hối hả lau bộ râu. Một người Adécbaigian cao lớn, mặc chiếc áo khoác sang trọng màu đỏ thẫm đã bắt gặp ông già đang làm việc đó. Từ sau bụi hoa hồng, ông ta hiện ra bất ngờ như từ dưới đất chui lên. “A ha, chúng đây rồi!” Ông ta nói với giọng khá điềm tĩnh – “Ông già thân mến, hãy nói cho cháu biết đây có phải là chiếc khăn mặt của ông không ạ?” “Hãy xá tội cho chúng tôi, hỡi vị chúa tể hùng mạnh! Xin hãy chặt đầu một mình tôi thôi, còn các cậu thiếu niên này không hề có tội với ngài. Ngài hãy buông tha các cậu ấy! Các cậu ấy được sống trên đời vẫn còn quá ít” “Ông Khốttabít, ông đứng dậy đi và đừng nói những lời tức cười như thế nữa!” Vônca bối rối ngắt lời ông già “Làm gì có vị chúa tể nào ở đây? Đây chỉ là một người nghỉ an dưỡng hết sức bình thường trongt một ngày nghỉ”


83

"I won't get up until this wonderful and merciful sultan promises to spare your lives, 0 my young friends!" The Azerbaijanian shrugged his mighty shoulders and said, "My dear citizen, why are you insulting me? What kind of a sultan am I? I'm an ordinary Soviet citizen." He puffed out his chest and added, "I'm Jafar Alt Muhammedov, a drilling foreman. Do you know where Baku is?" Hottabych shook his head. "Do you know where Bibi-Aibat is?" Hottabych shook his head again. "Don't you read the papers? Now, what are you kneeling for? That's shameful. Oh, how very shameful and embarrassing, my dear man!" Muhammedov pulled the old man to his feet. "Wait a minute!" Volka whispered like a conspirator, taking Muhammedov off to a side. "Don't pay any attention to the old man. He's off his rocker. And the worst part of it is, we're so wet." "Ah! Did you get caught in the rain in the mountains too? I came back as wet as a mouse. Vai, vai! The old man may catch cold. Dear man," he said, catching Hottabych under the arms as he was about to fall to his knees again. "You look very familiar. Are you from Gandji? You look like my father, except that he's older. My father's going on eighty-three." "Then know ye, 0 mighty ruler, that I am going on three thousand seven hundred and thirty-three!" Hottabych replied hotly. It was only to Muhammedov's credit that he didn't bat an eyelid upon hearing these words. He merely nodded understandingly to Volka, who was winking hard from behind Hottabych's back. Pressing his right hand to his heart, the drilling foreman answered Hottabych politely, "Of course, my good man, of course. But you're so well preserved. Let's go and warm up. We'll have something to eat and rest or else you might catch cold. Va, how you remind me of my father!" -

“Ta sẽ không đứng dậy chừng nào vị xuntan tuyệt vời và lỗi lạc này chưa hứa bảo toàn tính mạng cho các cậu, hỡi các cậu bạn trẻ tuổi của ta!” Người Adécbaigian nhún đôi vai lực lưỡng và nói “Ông già thân mến, sao ông lại nói thế? Cháu đâu phải một vị xuntan! Cháu chỉ là một người Xôviết bình thường thôi ông ạ”. Ông ta vươn vai và nói thêm “Cháu là đội trưởng thợ khoan Giapha Ali Muhamêđốp. Ông có biết thành phố Bacu không ạ?” Ông Khốttabít lắc đầu. “Thế ông có biết Bibi Âybát không ạ?” Ông Muhamêđốp hỏi tiếp. Ông Khốttabít lại lắc đầu. “Ông có đọc báo không? Ồ sao ông vẫn cứ quỳ thế? Thật là xấu hổ! Ôi, xấu hổ và khó coi làm sao, ông già thân mến ạ!” Ông Muhamêđốp xốc nách ông già dậy. Vônca kéo ông Muhamêđốp qua một bên và nói thì thầm đầy vẻ bí mật. “Xin chờ một chút. Chú đừng quá chú ý đến ông già này. Ông ấy không được bình thường. Thật tệ là chúng cháu vẫn còn ướt thế này” “Ái chà chà,” Ông đội trưởng thợ khoan vui vẻ “Té ra ba ông cháu bị mắc mưa trên núi ư? Tôi cũng bị ướt như chuột lột. đây. Chà, ông có thể bị cảm lạnh mất thôi! Ông già thân mến!” Ông Muhamêđốp chộp lấy tay ông Khốttabít khi ông già lại toan quỳ mọp xuống “Cháu trông ông rất quen. Có phải ông ở Gangi không ạ? Ông giống bố cháu quá! Nhưng bố cháu trông già hơn ông. Ông cháu đã 83 tuổi rồi” Ông Khốttabít nóng nảy đáp lại “Hỡi vị chúa tể hùng mạnh, xin ngài biết cho là tôi đã 3.732 tuổi rồi!” Rất may là ông Muhamêđốp không hề ngạc nhiên chút nào khi nghe lời của ông Khốttabít. Ông gật đầu tỏ vẻ hiểu biết với Vônca đang đứng sau lưng ông già và nháy mắt lia lịa với ông. Áp bàn tay phải vào chỗ trái tim, ông đội trưởng thợ khoan kính cẩn trả lời ông Khốttabít: “Dĩ nhiên, ông già thân mến, dĩ nhiên rồi. Nhưng trông ông vẫn còn trẻ lắm. Bây giờ chúng ta đi sưởi ấm, ăn uống, nghỉ ngơi, nếu không thì ông sẽ bị cảm đấy. Mong sao ông đừng bị. Chà, ông mới giống bố cháu làm sao!”


84

"I don't dare disobey, 0 mighty ruler," Hottabych answered fawningly, touching his beard ever so often. Alas! It was still very, very damp. Oh, how restless his soul was! All his many years' experience rose up against the fact that the owner of the palace should invite a strange old man and two young boys-all dressed in a far from elaborate fashion-to share his meal. That meant there was some mischief to be expected. Perhaps this Jafar Ali ibn Mohammed was trying to coax them into his palace in order to play a joke on them and then, having had his fill of torturing them, would order his servants to chop off their heads, or throw them into cages with wild beasts. Oh, how cautious he had to be! So thought Hottabych as he and his young friends ascended the broad stairway to the first block of dormitories. They encountered no one, either on the stairs or in the hall, and this but served to confirm Hottabych's suspicions. Muhammedov took them to his room, induced the old man to change into a pair of pyjamas, and left, telling them to make themselves at home. "I'll be back soon, after I give a few orders. I'll be right back." "Aha! We know to whom you'll give those orders and what they'll be about, you crafty, two-faced ruler!" Hottabych thought. "You have a heart of stone, one that is immune to mercy. To chop off such noble boys' heads!" Meanwhile, the noble boys were looking round the comfortable room. "Look, d'you see this?" Volka cried happily. He picked up a small table fan, a thing Hottabych had never seen. "It's a fan," Volka explained. "We'll dry your beard in a flash!" True enough, in two minutes' time Hottabych's beard was ready for use. "We'll test it," the sly old man mumbled innocently.

“Tôi không dám làm trái lệnh ngài, hỡi vị chúa tể hùng cường nhất!” Ông Khốttabít đáp lại với vẻ lấy lòng, chốc chốc lại đưa tay sờ bộ râu của mình. Than ôi, bộ râu vẫn còn ướt đẫm. Ông Khốttabít lòng dạ bồn chồn lo lắng. Dựa vào toàn bộ kinh nghiệm của mình, ông cho rằng không đời nào có chuyện ông chủ lâu đài lại có thể bỗng dưng mời vào bàn ăn một ông già chưa từng quen biết cùng với hai cậu thiếu niên ăn mặc chẳng lấy gì làm chỉnh tề. Như thế có nghĩa là ở đây có một âm mưu nào đó. Có thể lão Giapha Ali con trai của Muhamét này cố tình dụ ba ông cháu vào trong lâu đài của mình để làm trò cười thỏa thích, rồi sau đó mới ra lệnh chặt đầu họ hoặc ném họ vào chuồng nhốt thú dữ cho chúng xé xác. Phải đề phòng cẩn thận mới được! Ông Khốttabít suy nghĩ như vậy khi cùng với hai cậu bạn trẻ tuổi leo lên cái cầu thang rộng rãi dẫn đến nhà ngủ thứ nhất. Ở cầu thang và ở hành lang không hề có một bóng người, điều đó lại càng làm cho ông Khốttabít tin chắc rằng những nghi ngờ của mình là đúng. Ông Muhamêđốp dẫn ba ông cháu vào phòng của mình, bắt ông già phải cởi bộ quần áo ướt ra và mặc bộ quần áo ngủ của ông ta vào, đề nghị cả 3 cứ tự nhiên như ở nhà và đi ra. Trước khi ra, ông còn nói: “Tôi đi ra ngoài có chút việc. Tôi sẽ trở lại ngay bây giờ” “Rõ quá!”, ông Khốttabít nghĩ thầm, “Chúng ta biết tỏng tòng tong mi sẽ làm gì, hỡi lão chúa tể thâm độc và giả nhân giả nghĩa kia! Mi có một trái tim đá hoàn toàn xa lạ với tình thương. Ai lại nỡ chặt đầu hai cậu thiếu niên dễ thương thế kia!”. Khi đó, hai cậu thiếu niên dễ thương ngó quanh căn phòng đầy đủ tiện nghi. “A ha!” Vônca mừng rỡ “Ông thấy chưa? Nó nhấc lên rồi lại đặt xuống chiếc quạt bàn con, cái mà lần đầu tiên trong đời ông Khốttabít mới trông thấy. “Đây là cái quạt máy!” Vônca giải thích “Bây giờ cháu sẽ giúp ông làm khô bộ râu”. Quả thực hai phút sau, bộ râu của ông Khốttabít đã lấy lại trọn vẹn phép màu nhiệm “Bây giờ chúng ta sẽ thử xem!” Ông già láu lỉnh nói với giọng dường như ông không hề có ý định gì cả.


85

He yanked out two hairs. Before the crystal tinkling sound

had died down, our friends suddenly found themselves about

three miles away, on the warm sandy beach. At their feet, the

blue-black waves of the rising tide softly lapped against the

shore.

"This is much better," Hottabych said contentedly. Before

the boys could utter a sound, he yanked three more hairs from

his beard.

That very instant a large tray of steaming roast lamb and a

second, smaller tray of fruit and biscuits appeared on the sand.

Hottabych snapped his fingers and two strange-looking

bronze pitchers with sherbet appeared.

"Golly!" Zhenya cried. "But what about our clothes?"

"Alas, I am becoming forgetful before my time,"

Hottabych said critically and yanked out another hair. Their

clothes and shoes became dry the same instant.

Moreover, their things appeared freshly pressed and their

shoes shined brightly and even smelling of the most expensive

shoe polish.

"And may this treacherous ruler, Jafar Alt ibn Muhammed,

call for as many guards as he wishes!" the old man said with

satisfaction, pouring himself a cup of icy, fragrant sherbet. "The

birds have flown out from under the knife!"

"Why, he's no ruler!" Volka said indignantly. "He's a real

nice man. And if you want to know, he didn't go off to call any

guards, he went to get us something to eat."

"You're too young to teach me, 0 Volka!" Hottabych

snapped, for he was really displeased that his young companions

were not in the least thankful for having been saved from death's

jaws. "Who but I should know what rulers look like and how

they behave! Know ye, that there are no more treacherous men

than sultans."

Ông rứt hai sợi râu. Tiếng “tưng” phát ra chưa kịp tan đi trong khoảng không thì những người bạn của chúng ta bỗng thấy mình ở nơi bãi cát ấm cách nhà an dưỡng ba hải lý. Cách họ hai bước, những làn sóng xanh thẫm ấm áp vỗ nhẹ vào bờ. “Rồi sẽ còn nhiều điều thú vị hơn thế nữa!” Ông Khốttabít hể hả lẩm bẩm và trước khi hai cậu bé kịp thốt lên một tiếng, ông đã rứt thêm ba sợi râu nữa. Cùng lúc đó, hiện lên trên cát một chiếc khay lớn đựng thịt cừu rán đang bốc hơi và một chiếc thứ hai nhỏ hơn đựng trái cây và bánh quy. Sau đó, ông Khốttabít búng ngón tay một cái, thế là hiện ra hai cái bình bằng đồng lạ mắt đựng nước trái cây. “Tuyệt thật!” Giênia reo lên “Thế còn quần áo của chúng cháu? “Than ôi, ta bị lú lẫn trước tuổi mất rồi!” Ông Khốttabít trách mình rồi rứt thêm một sợi râu nữa, thế là cả quần áo lẫn giày dép các nhà du hành của chúng ta đều khô ngay lập tức. Hơn thế, quần áo của chúng trông như vừa được ủi, còn giày chẳng những bóng lộn mà thậm chí còn tỏa ra mùi xi đắt tiền nhất. “Bây giờ cứ mặc cho lão chúa tể thâm độc Giapha Ali con trai của Muhamét ấy dẫn bao nhiêu tên vệ binh vào lâu đài bắt chúng ta cũng được!” Ông già hể hả nói và rót nước trái cây mát lạnh, thơm ngát vào tách của mình “Các con chim nhỏ đã bay vù ngay trước lưỡi dao!” “Ông ấy nào phải chúa tể!” Vônca bực bội “Đó chỉ là một người bình thường tốt bụng. Và ông ấy không hề đi gọi vệ binh vệ biếc gì cả, mà đi lấy thức ăn cho chúng ta. Ông phải biết như thế!” “Cậu đừng có dạy khôn ta, hỡi cậu Vônca!” Ông Khốttabít hậm hực đáp lại và cảm thấy thực sự không vừa ý vì hai cậu bạn đường trẻ của ông không hề nghĩ đến chuyện cảm ơn ông đã cứu thoát chúng khỏi cái chốn nguy hiểm chết người kia “Ta mà lại không biết các lão chúa tể mặt mũi ra sao và chúng xử sự như thế nào ư? Cậu nên biết rằng không có kẻ nào thâm độc hơn bọn xuntan đâu nhé!


86

"But he's no sultan, he's a foreman. D'you understand, a drilling foreman!" "Let's not argue, 0 Volka," the old man answered glumly "Don't you think it's time we sat down to eat?" "What about your pyjamas?" Zhenya said, seeing that they could not out-talk the old man this time. "You've carried off someone else's pyjamas!" "Oh, Allah! I've never yet degraded myself by stealing," Hottabych cried unhappily. If all the people at the sanatorium were not then in the dining hall, they probably would have seen a pair of striped pyjamas appear suddenly in the dark sky, coming from the direction of Matsesta, flying at the height of the third-storey windows. The pyjamas flew into Muhammedov's room through the open balcony doors and draped themselves neatly over the back of the chair, from which the kind drilling foreman had so recently picked them up and handed them to a shivering Hottabych. Muhammedov, however, forgot all about the old man and the boys before he even reached the dining hall. "I found them," he said to his room-mate. "I found both towels. We left them on the bench when we sat down to rest." Then he joined the others at the table and applied himself to his supper. IT'S SO EMBARRASSING TO BE AN ILLITERATE GENIE! Before Muhammedov had a chance to start on his dessert, the clouds that our travellers had left somewhere between Tuapse and Sochi finally reached the spa and burst forth in a loud, torrential, sub-tropical storm. In a moment the streets, parks and beaches became deserted. Soon the storm reached the spot where, by Hottabych's grace, the small crew of the drowned magic carpet were to spend the night on the shore of the Black Sea. Luckily, they noticed the approaching storm in time; the

“Thế nhưng ông ấy chẳng phải xuntan, mà là đội trưởng, ông hiểu không? Đội trưởng thợ khoan! “Đừng tranh cãi nữa, hỡi cậu Vônca!”Ông già cau có trả lời “Chưa tới lúc chúng ta chuyển sang ăn uống sao?” “Thế còn bộ quần áo ngủ?” Giênia nói, hiểu rằng không thể nào cãi lại nổi ông già về chuyện này “Ông vẫn mặc bộ quần áo ngủ của nhà an dưỡng!” “Trời ơi!” Ông Khốttabít kêu lên rầu rĩ “Ta chưa bao giờ làm nhục mình bằng cái trò ăn cắp cả” Đúng lúc ấy, nếu những người nghỉ ở nhà an dưỡng không có ở cái nhà ăn rộng rãi để ăn bữa tối thì họ có thể trông thấy một bộ quần áo ngủ có sọc hết sức bình thường bỗng từ phía Maxexta lao vụt đến ở khoảng độ cao của một tòa nhà ba tầng, bay qua ban công ngỏ cửa, lọt vào phòng của ông Muhamêđốp. Bộ quần áo ngủ ấy tự vắt cẩn thận lên đúng lưng chiếc ghế dựa mà vừa mới rồi người đội trưởng thợ khoan đáng mến đã lấy ở chỗ đó để đưa cho ông Khốttabít thay, lúc người ông đang run cầm cập. Còn ông Muhamêđốp thì chưa đi đến nhà ăn đã quên biến ông già và hai cậu bé mà ông ta vừa để lại trong phòng mình. “Tìm thấy rồi!” Ông nói với người bạn cùng phòng “Tôi đã tìm thấy hai chiếc khăn mặt đã để quên ở ghế dài lúc ngồi nghỉ. Sau đó, ông ngồi thoải mái vào bàn ăn và bắt đầu đánh chén bữa tối...

VÔNCA CÔX TƯN CÔP – CHÁU CỦA ĐỨC ALA Ông Muhamêdốp vẫn chưa đụng đến món ăn tráng miệng thì những đám mây mà các nhà du hành của chúng ta đã bỏ rơi đâu đó giữa Tuápxê và Xôchi cuối cùng đã bay tới thành phố nghỉ mát và trút xuống một cơn bão nhiệt đới ầm ĩ và nhiều nước. Trong chốc lát, các đường phố, công viên và các bãi tắm trở nên vắng tanh. Chẳng mấy chốc, cơn giông đã kéo đến nơi mà theo gợi ý của ông Khốttabít, đoàn phi hành ít ỏi của tấm thảm bay bị đắm tại bể bơi của nhà an dưỡng sẽ ngủ qua đêm ở ngoài trời, trên bờ Hắc Hải. Cũng may là các nhà du hành đã kịp thời nhận thấy cơn bão


87

prospect of getting drenched to the bone again did not appeal to them in the least. However, the most important thing to keep dry was the old man's beard. The simplest thing to do would have been to fly somewhere farther south, but in the pitch darkness of the southern night they might easily crash into a mountain. For the time being, they took refuge under some bushes and considered where to go. '"I've got it!" Zhenya cried, jumping to his feet. "Golly, what an idea! We should smear his beard with oil!" "And then what?" the old man shrugged. "Then it won't even get wet in another flood, that's what!" "Zhenya's right," Volka agreed, feeling a bit peeved that it was not he who had thought of such a wonderful, scientifically sound idea. "Hottabych, go into action!" Hottabych yanked out several hairs, tore one of them in two, and his beard became covered with a thin layer of excellent palm oil. Then he tore a second hair in two and they all found themselves in a comfortable, marble-faced cave that suddenly appeared on the steep bank. And while a warm June storm was booming loudly over the Caucasian coast, they sat on thick carpets, had a plentiful dinner and then fell asleep soundly till morning. They were awakened by the soft whispering of the crystal-clear waves. The sun had long since risen. Stretching and yawning, they went out onto the deserted beach, bathed in the slanting rays of the morning sun. Immediately, as if it had never existed, the cave that had sheltered them for the night disappeared. The boys were splashing delightedly in the cool waves when they heard the far-off hum of an airplane motor coming from the direction of Adler Airport. A large passenger plane with glistening silver wings was

đang tới gần. Dĩ nhiên, họ không hề muốn lại bị ướt như chuột lột. Nhưng trước tiên, phải cố giữ cho bộ râu của ông già được khô ráo. Đương nhiên, cách đơn giản hơn cả là bay xa hơn về một nơi nào đó ở phương Nam, nhưng trong cái đêm miền Nam tối đen như mực này, có thể dễ dàng tan xác vì bay đâm sầm vào núi. Ba nhà du hành tạm thời nương náu vào một bụi cây và bắt đầu nghĩ xem nên biến đi đâu... «Cháu nghĩ ra rồi?» Giênia khoái chí đứng phắt dậy. «Đúng thế, cháu nghĩ ra rồi! Cần phải bôi lên râu một thứ mỡ gì dó». «Lúc bấy giờ thì sẽ ra sao?» ông già nhún vai. «Bấy giờ, nó sẽ không bị ướt nữa ngay dưới thác nước ! » «Giênia nói đúng!» Vônca tán thành, hơi bực mình vì nó không nghĩ ra được cái sáng kiến rất hay và có cơ sở khoa học như thế. «Ông Khốttabít, ông ra tay đi nào!» Ông Khốttabít liền bứt mấy sợi râu, ngắt một trong mấy sợi đó ra làm hai phần, thế là những sợi râu còn lại của ông già liền được phủ một lớp mỏng dầu dừa thượng hảo hạng. Sau đó, ông ngắt một sợi râu khác làm hai phần, thế là các nhân vật chính của chúng ta đã ở trong một cái hang hoàn toàn tiện lợi, bên trong lát đá hoa, vừa mới hiện ra trên bờ biển dốc . Và trong khi cơn giông tháng sáu ấm áp, vui vẻ trút ào ào xuống vùng ven bờ Cápcadơ, họ ung dung ngồi trên các tấm thảm dày, đánh chén bữa ăn tối thịnh soạn và rồi chìm vào giấc ngủ ngon. Tiếng sóng vỗ nhè nhẹ, êm ái, trong trẻo như pha lê đã đánh thức họ dậy. Trời đã sáng từ lâu. Vươn vai và ngáp dài khoan khoái, ba ông cháu đi xuống bãi biển ngập tràn những tia nắng nghiêng nghiêng và vẫn hoàn toàn vắng tanh. Còn cái hang mà họ đã nương náu qua đêm đã biến mất tăm ngay lập tức, dường như nó chưa bao giờ có vậy. Giữa lúc hai cậu bé đang thích thú vẫy vùng trong những ngọn sóng ban mai mát mẻ thì từ phía sân bay Ađle, trên trời cao, nghe có tiếng động cơ ù ù xa xa. Một chiếc máy bay hành khách loại lòn đang bay trên biển,


88

flying over the sea. "Ah-h!" Zhenya sighed dreamily. "Wouldn't it be nice if we could go to Moscow in that plane?" "That's not a bad idea at all," Volka agreed. Thereupon Hottabych drew something very thin and white from his pocket. It resembled a delicate silver thread. He tore it into several pieces and suddenly all three of them found themselves in comfortable reclining seats inside the airplane. The most surprising thing was that none of the passengers paid the slightest attention to them, as if they had been aboard the plane right from the start. "Hottabych," Zhenya whispered. "What was it you tore that looked just like a silver thread?" "Just a little hair from my beard," Hottabych replied, though he seemed strangely embarrassed. "But you took it from your pocket." "I tore it out of my beard beforehand and hid it in my pocket, just ...in case.... Forgive me, but I wasn't sure my oiled beard would stay dry." "Don't you believe in science?" Zhenya cried in amazement. "I am quite well versed in the sciences," Hottabych said in a hurt voice, "but I don't know what kind of a science teaches you to protect a magic beard from getting wet by oiling it." To change the subject he said, "How comfortable and speedy this air chariot is! At first, I thought we were inside a tremendous and truly unusual iron bird and was indeed surprised." All conversation stopped at this point, because the old man became just a tiny bit air-sick. Rather, he was very tired. He dozed off in his seat and did not open his eyes until they were quite near Moscow. Beneath them was the great Moscow Sea. Volka, who was sitting beside him, whispered proudly, "My uncle made this sea." "This sea?" "Yes." "Your uncle?"

đôi cánh bạc lấp lánh. «Chà-ứ!» Giênia kéo dài giọng với vẻ mơ mộng. «Giá mà được ngồi trên chiếc máy bay ấy để về Mátxcơva nhỉ!» «Còn phải nói?» Vônca đồng ý Lúc bấy giờ, ông Khốttabít móc trong túi ra một sợi gì đó mảnh và trắng. Trông nó giống như một sợi chỉ bạc. Ông ngắt sợi đó ra làm mấy phần, thế là cả ba ông cháu bỗng chễm chệ trên ba chiếc ghế có thể ngả thoải mái bên trong máy bay. Điều đáng ngạc nhiên nhất là không một hành khách nào để ý đến ba ông cháu, cứ như ba ông cháu đã bay cùng với họ ngay từ đầu. «Ông Khốttabít,» Giênia thì thầm hỏi, «ông vừa ngắt sợi gì trông giống như sợi chỉ bạc thế ạ?» «Đó là một sợi râu bình thường của ta». Ông Khốttabít đáp với vẻ lúng túng thật khó hiểu. «Ông móc nó từ trong túi ra kia mà!» «Ta đã rứt sợi râu đó từ trước và giấu nó vào túi để... phòng xa... Hãy tha lỗi cho ta, nhưng ta vẫn không tin rằng bộ râu được bôi dầu của ta có thể không bị ướt». «Ông không tin vào khoa học ư !» Giêma ngạc nhiên. «Ta cũng khá am hiểu về các môn khoa học» Ông già phật ý. «Nhưng ta không biết môn nào dạy rằng có thể dùng mỡ để bảo vệ cho bộ râu có phép lạ khỏi bị hỏng». Để thay đổi đề tài, ông nói «Cỗ xe trên không này thật là tiện lợi và bay nhanh! Vậy mà lúc đầu ta cứ ngỡ rằng chúng ta đang ở trong bụng con chim sắt khổng lồ đáng ngạc nhiên. Cuộc nói chuyện tạm ngưng vì ông già hơi bị say máy bay. Nói cho đúng hơn, ông bị mệt. Suốt dọc đường, ông thiu thỉu trong ghế của mình và chỉ mở mắt khi máy bay đã tới gần sát Mátxcơva. Bên dưới họ là biển Mátxcơva rộng lớn. Vônca ngồi cạnh ông Khốttabít liền thì thầm vào tai ông với vẻ kiêu hãnh «Cậu cháu đã làm ra cái biển này đấy?» «Làm ra biển?» - ông Khốttabít sủng sốt một cách khó chịu. «Vâng, làm ra biển » « Ông cậu của cậu?


89

"Yes." "You mean to say that you're Allah's nephew?" the old man sounded very sad. "My uncle's an excavator operator. He's in charge of a walking excavator. His name's Vladimir Nekrasov. If you want to know, he's digging the Kuibyshev Sea right now." "My, oh my! You most blessed one!" Hottabych said turning an angry red. "I so believed you, 0 Volka! I respected you so! And suddenly you tell such horrid, shameful lies!" "Is Vladimir Nekrasov really your uncle?" the stocky man with a broad, weather-beaten face sitting behind them asked loudly. "Is he really?" "He's my mother's cousin." "Why didn't you say so before!" the man exclaimed. "The boy's got such a man for an uncle, and he doesn't say a thing! Why, he's a rare man, indeed! I'm on my way back from the Kuibyshev Sea right now. We're working on the same sector. Why, if you want to know, we...." Volka nodded towards a gloomy Hottabych. "But he doesn't believe my uncle made the Moscow Sea." "Ai-ai-ai, citizen. That's not nice at all!" the man began to shame Hottabych. "How can you doubt it? Vladimir Nekrasov dug that sea and now he's digging another, and if a third sea has to be dug, he'll dig that one, too! What's the matter? Don't you read the papers? Here, have a look. Right here. This is our paper." He pulled a newspaper from his battered brief-case and pointed to a photograph. "See?" "Look! That's my uncle!" Volka shouted. "Can I have this paper? I want to give it to my mother." "Take it, it's yours," the man said. "Do you still doubt him?" he asked Hottabych, who now seemed very small. "Here, read the heading: 'Our Wonderful Sea-Builders.' It's all about his uncle."

«Vâng, cậu của cháu». «Cậu muốn nói rằng cậu là cháu của Đức Ala?» Ông già tỏ vẻ rất buồn rầu: «Cậu cháu là thợ lái máy đào. Cậu cháu điều khiển máy đào kiểu bước. Tên cậu ấy là Vladimia Necraxốp. Nếu ông muốn biết, bây giờ cậu cháu đang đào Biển Cuibưsép” «Chà, cái cậu này?» Ông Khốttabít nổi xung. «Ta rất tin cậu, hỡi cậu Vônca! Ta rất kính trọng cậu!. Vậy mà bỗng nhiên cậu lại nói với ta điều kinh khủng, những lời nói dối đáng xấu hổ!» «Vladimia Necraxốp là cậu của cháu ư ?» Một người mập lùn có khuôn mặt lớn, dãi dầu sóng gió, ngồi đằng sau họ, tỏ vẻ mừng rỡ. «Có đúng thế không ?» «Cậu ấy là em họ mẹ cháu». «Thế mà cháu cứ lặng thinh hoài!» Người vừa hỏi nói với vẻ thán phục. «Có được một ông cậu như thế mà lại lặng thinh? Đó chính là một người vàng đấy? Tôi vừa từ “Biển Cuibuép” về đây... Tôi với cậu của cháu làm cùng một khu vực Chính tôi với cậu của cháu, nếu cháu muốn biết... Vônca hất đầu về phía ông già Khốttabít đang cau có: «Thế mà ông ấy không tin cậu cháu đã làm ra “Biển Mátxcơva” đấy. “Chà, thế thì không tốt đâu, ông ơi!” Người khách liền trách ông Khốttabít. “Sao ông lại có thể nghi ngờ một con người tuyệt vời như thế? Vladimia Necraxốp đã đào biển này và đang đào một biển khác. Nếu cần có một biển thứ ba nữa, ông ấy sẽ đào luôn biển thứ ba!... Sao, ông không đọc báo ư? Đây ông xem, đúng chỗ này này, luôn tiện nói thêm rằng đây là báo của chúng ta đấy nhé!” ông rút trong chiếc cặp đã sờn một tờ báo và chỉ vào tấm ảnh. “Ông thấy chưa?” “A, đấy là cậu cháu!” Vônca mừng rỡ “Ông cho cháu tờ báo này, ông nhé? Cháu sẽ mang tờ báo này về cho mẹ cháu xem”. . “Cứ cầm lấy, nó là của cháu” người đàn ông nói “Ông vẫn còn nghi ngờ ư?” ông ta quay sang hỏi ông Khốttabít lúc ấy đã nguôi giận “Đây, ông hãy đọc đầu đề báo này ‘Những người vinh quang làm ra biển cả’.Đó là những gì viết về cậu của cháu này”


90

"Is it about you, too?" Zhenya asked. "It's mostly about Nekrasov. I'm not famous. Here, read it." Hottabych took the paper and pretended to read. Really now, he couldn't admit he didn't know how to read, could he? That is why, on the way home from the airport, he asked his young friends to teach him how to read and write, for he said he had nearly died of shame when the man had asked him to read the words "Our Wonderful Sea-Builders." They agreed that at the very first opportunity they would teach him how to read the papers, because the old man was very insistent that he begin with them. Nothing else would do. "So's I'll know which sea is being built, and where," he explained, looking away shyly. WHO’S THE RICHEST "Let's go for a walk, 0 crystal of my soul," Hottabych said the next day. "On one condition only, and that's that you won't shy away from every bus like a village horse. But I'm insulting village horses for nothing. They haven't shied away from cars in a long, long time. And it's about time you got used to the idea that these aren't any Jirjises, but honest-to-goodness Russian internal combustion engines." "I hear and I obey, 0 Volka ibn Alyosha," the old man answered timidly. "Then repeat after me: I will never again be afraid of...." "I will never again be afraid of...." "buses, trolley-buses, trolley-cars, trucks, helicopters...." "buses, trolley-buses, trolley-cars, trucks, helicopters...." "automobiles, searchlights, excavators, typewriters...." "automobiles, searchlights, excavators, typewriters...." “gramophones,0loud-speakers,0vacuum-cleaners...." “gramophones,0loud-speakers,0vacuum-cleaners...." “electric plugs, TV-sets, fans and rubber toys that squeak.' “electric plugs, TV-sets, fans and rubber toys that squeak.'

“Bài báo cũng viết cả về ông nữa chứ?” Giênia hỏi. “Nó chủ yếu viết về Necraxốp. Tôi không nổi tiếng. Đây, ông đọc đi” Ông Khốttabít cầm lấy tờ báo làm ra vẻ như đang đọc. Nhưng thực ra, ông không dám thú nhận là ông mù chữ... Chính vì thế, trên đường từ sân bay về nhà, ông đã hỏi các bạn trẻ của mình có thể dạy ông đọc và viết được không, bởi vì ông ngượng chín người lúc ông khách nọ bảo ông đọc hàng chữ “Những người vinh quang làm ra biển cả”. Họ đã thỏa thuận với nhau rằng hai cậu bé sẽ dạy ông đọc báo ngay khi có dịp thuận tiện, nhưng ông già muốn bắt đầu học ngay đọc báo. Ngoài ra không làm gì khác “Để mà còn biết cái biển nào đang được xây dựng ở đâu,”. ông già giải thích, ngượng ngùng nhìn đi chỗ khác. AI LÀ NGƯỜI GIÀU NHẤT «Chúng ta dạo chơi đi, hỡi tinh thể của tâm hồn ta?» Hôm sau, ông Khốttabít nói. “Nhưng chỉ với điều kiện là ông không được lồng lên như một con ngựa ở nông thôn mỗi khi gặp xe buýt Tuy nhiên, có lẽ cháu đã xúc phạm các con ngựa ở nông thôn một cách oan uổng. Từ lâu rồi, chúng không còn sợ ôtô nữa. Vả lại, đã tới lúc ông phải quen rằng đó chẳng phải là lão Giếcgit nào đó mà là những động cơ đốt trong bình thường do Nga chế tạo”. “Ta xin nghe lời, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa”. Ông già hiền lành đáp. “Vậy ông hãy nhắc lại theo cháu: Từ nay ta sẽ không sợ..”. “Từ nay ta sẽ không sợ...”. “xe buýt, trôlâybuýt, tàu điện, ôtô tải, máy bay trực thăng...” “xe buýt, trôlâybuýt, tàu điện, ôtô tải, máy bay trực thăng...” “xe hơi, đèn pha, máy xúc, máy đánh chữ..” “xe hơi, đèn pha, máy xúc, máy đánh chữ..” “máy hát, loa phóng thanh, máy hút bụi... “ “máy hát, loa phóng thanh, máy hút bụi... “ “công tắc điện, ti vi, quạt và đồ chơi cao su phát ra tiếng” “công tắc điện, ti vi, quạt và đồ chơi cao su phát ra tiếng”


91

"Well, I guess that takes care of everything," Volka said. "Well, I guess that takes care of everything," Hottabych repeated automatically, and they both burst out laughing. In order to harden the old man's nerves, they crossed the busiest streets at least twenty times. Then they rode on a trolley-car for a long while and, finally, tired but content, they boarded a bus. They rode off, bouncing softly on the leather-upholstered seats. Volka was engrossed in a copy of Pionerskaya Pravda, the children's newspaper. The old man was lost in thought and kept glancing at his young companion kindly from time to time. Then his face broke into a smile, evidently reflecting some pleasant idea he had conceived The bus took them to the doorstep. Soon they were back in Volka's room. "Do you know what, 0 most honourable of secondary school pupils?" Hottabych began the minute the door closed behind them. "I think you should be more aloof and reserved in your relations with the young inhabitants of your house. Believe it or not, my heart was ready to break when I heard them shouting: 'Hey, Volka!' 'Hello, Volka!' and so forth, all of which is obviously unworthy of you. Forgive me for being so outspoken, 0 blessed one, but you have slackened the reins unnecessarily. How can they be your equals when you are the richest of the rich, to say nothing of your other innumerable qualities?" "Huh! They certainly are my equals. One boy is even a grade ahead of me, and we're all equally rich." "No, you are mistaken here, 0 treasure of my soul!" Hottabych cried delightedly and led Volka to the window. "Look, and be convinced of the truth of my words." A strange sight met Volka's eyes.

“Thôi, coi như thế là đủ rồi?” - Vônca nói. “Thôi, coi như thế là đủ rồi”. Ông Khốttabít máy móc nhắc lại theo Vônca và cả hai phá lên cười. Để rèn luyện thần kinh của ông già, Vônca đã dẫn ông đi bộ hai mươi lần qua các con đường nhộn nhịp, rồi đi tàu điện qua nhiều bến và cuối cùng, khi mệt lả nhưng thỏa mãn, hai ông cháu leo lên xe buýt. Họ ngồi trên xe, ngườì lắc lư khoan khoái trên đệm ghế bằng da. Vônca mải mê đọc báo Sự thật thiếu niên tiền phong, còn ông già thì đang nghĩ về một chuyện gì đó, chốc chốc lại thích thú đưa mắt nhìn người bạn đường trẻ tuổi của mình. Sau đó, ông nở một nụ cười mãn nguyện: chắc là ông đã nghĩ ra một điều lý thú gì đấy. Chiếc xe buýt đưa hai ông cháu về gần đến tận nhà. Chẳng mấy chốc, họ đã ở trong phòng của Vônca. - Cậu có biết không, hỡi cậu học sinh đáng kính nhất trong tất cả các học sinh trung học! - ông Khốttabít bắt đầu nói ngay khi họ vừa khóa trái cửa lại. - Theo ta, bây giờ cậu phải đối xử lạnh lùng và dè dặt hơn với bọn trẻ trong sân nhà cậu. Cậu có tin không, tim ta đã tan nát thành từng mảnh khi ta nghe bọn chúng đón cậu bằng những tiếng kêu: “ê, Vônca?”, “Chào Vônca?” và những tiếng tương tự rõ ràng là chẳng kính đáng với cậu. Hãy tha lỗi cho lời nói thẳng của ta, hỡi cậu thiếu niên may mắn nhất đời, nhưng ta thấy cậu hoàn toàn không nên để cho bọn chúng sàm sỡ với cậu như vậy. Làm sao bọn chúng có thể sánh với cậu, một ngưới giàu nhất trong các người giàu, ấy là chưa nói đến vô số những ưu điểm khác của cậu”. “Lại còn thế nữa!Các bạn ấy bằng vai phải lứa với cháu quá đi chứ, thậm chí còn có một bạn học lớp tám kia... Và cả bọn chúng cháu đều hoàn toàn giàu như nhau” “Không, cậu nhầm rồi, hỡi kho báu của tâm hồn ta!” ông Khốttabít đắc thắng kêu lên và dẫn Vônca ra cửa sổ. “Cậu nhìn xem và hãy tin rằng lời ta nói là đúng!” Trước mắt Vônca hiện ra một cảnh tượng vô cùng kỳ lạ.


92

A few moments before, the left half of their tremendous yard had been occupied by a volley-ball pitch, a big pile of fresh sand for the toddlers, "giant steps" and swings for the daring, exercise bars and rings for athletics fans, and one long and two round bright flower-beds for all the inhabitants to enjoy. Now, instead of all this, there towered in glittering magnificence three marble palaces in an ancient Asiatic style. Great columns adorned the facades. Shady gardens crowned the flat roofs, and strange red, yellow and blue flowers grew in the flower-beds. The spray issuing from exotic fountains sparkled like precious stones in the sunlight. Beside the entrance of each palace stood two giants holding huge curved swords. Volka and Hottabych went down to the yard. At the sight of Volka, the giants fell to their knees as one and greeted him in thunderous voices, while terrible flames escaped their mouths. Volka shuddered. "May my young master not fear these beings, for these are peaceful Ifrits whom I have placed at the entrance to glorify your name." The giants again fell to their knees and, spitting flames, they thundered obediently, "Order us as you wish, 0 mighty master!" "Please get up! I do wish you'd get up," Volka said in great embarrassment. "Why do you keep falling on your knees all the time? It's just like feudalism. Get up this minute, and don't you ever let me catch you crawling like this. Shame on you! Shame on both of you!" Looking at each other in dismay, the Ifrits rose and silently resumed their previous stand of "attention." "Well now!" Volka mumbled. "Come on, Hottabych, let's have a look at your palaces." He skipped up the steps lightly and entered the first palace. "These are not my palaces, they are your palaces," the old man objected respectfully as he followed Volka in. However, the boy paid no attention to his words.

Cách đây vài phút thôi, ở nửa trái của cái sân rộng lớn còn có một sân bóng chuyền, một đống cát vàng to tướng để cho bọn nhóc con, một cái đu quay và một cái bập bênh cho những người thích cảm giác mạnh, một cái xà đơn và một bộ vòng treo cho những người ham mê thể dục, một bồn hoa dài và hai bồn hoa tròn với các bông hoa đủ màu trông rất vui mắt cho tất cả mọi ngườí ở trong khu nhà này. Bây giờ, thay vào tất cả những cái đó, đã mọc lên ba tòa lâu đài đồ sộ theo kiểu châu Âu ngày xưa, làm bảng đá hoa lấp lánh. Những hàng cột sang trọng tô điểm cho mặt tiền lâu đài. Trên các mái bằng xanh rì những vườn cây râm mát, còn ở các bồn hoa thì có những bông hoa đỏ, vàng, xanh lơ chưa từng thấy. Những giọt nước phun lên từ các vòi phun tuyệt đẹp lấp lánh trong nắng như nhưng viên đá quý. Ở lối vào mỗi tòa lâu đài đều có hai người khổng lồ đứng gác, tay cầm kiếm cong lớn. Vônca và ông Khốttabít đi xuống sân. Vừa trông thấy Vônca, hai người khổng lồ như theo lệnh đã phủ phục và cất tiếng chào rền vang như sấm cùng lúc đó, từ trong mồm hai người khổng lồ phụt ra những ngọn lửa lớn, làm cho Vônca bất giác phải rùng mình. “Ông chủ trẻ tuổi của ta đừng có sợ những gã đó. Đây chỉ là những gã ifrít hiền lành mà ta đã sai đứng ở lối vào để làm tăng thêm vinh dự cho cậu”. Hai người khổng lồ lại phủ phục và vừa phun lửa vừa ngoan ngoãn cất tiếng rền vang như sấm “Hãy sai khiến chúng tôi đi, hỡi ông chủ hùng mạnh” “Xin các ông hãy đứng dậy cho! Tôi yêu cầu các ông đứng dậy ngay lập tức!” Vônca ngượng ngùng. “Thời buổi này mà còn quỳ thì thật chẳng ra làm sao cả. Cứ như là thời phong kiến vậy? Các ông hãy đứng dậy đi và từ nay đừng làm như thế nữa. Thật là xấu hổ!” Hai lão ifrít băn khoăn đưa mắt nhìn nhau, rồi đứng dậy và lặng lẽ uỡn thẳng người trong tư thế chào cứng đơ như trước. “Lại còn thế nữa?” Vônca lẩm bẩm “Ông Khốttabít, chúng ta đi xem các lâu đài của ông đi” Nó bước lên nhẹ nhàng và đi vào lâu đài đầu tiên.


93

"These are not my palaces, they are your palaces," the old man objected respectfully as he followed Volka in. However, the boy paid no attention to his words. The first palace was made entirely of rare pink marble. Its

heavy carved sandalwood doors were studded with silver nails and adorned with silver stars and bright red rubies. The second palace was made of light blue marble and had ten doors of rare ebony studded with gold nails and adorned with

diamonds, sapphires and emeralds. In the middle of the second palace was the mirror-like surface of a large pool, the home of goldfish the size of sturgeon. "That's instead of your little aquarium," Hottabych explained shyly. "I think this is the only kind of aquarium in keeping with

your great dignity." "Hm, imagine picking up one of those fishes. It'll bite your hand off," Volka thought "And now, do me the honour of casting a kindly glance at

the third palace," Hottabych said. They entered the portals of the third palace. It glittered so magnificently that Volka gasped: "Why, it's just like the Metro! It's just like the Komsomolskaya Station!" "You haven't seen it all yet, 0 blessed one!" Hottabych said quickly. He led Volka out into the yard. Once again the giants "presented arms," but Hottabych ignored them and pointed to

the shining golden plaques adorning the entrances to the palaces. On each the same words were engraved, words which made Volka both hot and cold at the same time: "These palaces belong to the most noble and glorious of youths of this city, to the most beautiful of the beautiful, the

most wise of the wise, to him who is replete with endless

“Đây không phải là các lâu đài của ta, chúng là của cậu!” Ông già kính cẩn bác lại và theo Vônca đi vào. Tuy nhiên cậu bé không chú ý đến lời nói của ông. Tòa lâu đài thứ nhất làm toàn bằng đá quý màu hồng. Tám cánh cửa nặng nề có chạm trổ làm bằng gỗ đàn hương, được tô điểm bằng những chiếc đinh bạc và gắn đầy nhưng ngôi sao bạc, những viên hồng ngọc đỏ rực. Tòa lâu đài thứ hai làm bằng đá hoa màu lam nhạt. Ở đây có mười cánh cửa làm bằng gỗ lim đen bóng cực kỳ hiếm có. Các cánh cửa này được tô điểm bằng những chiếc đinh vàng và gắn đầy những viên kim cương, xaphia, ngọc bích Ở giữa tòa lâu đài thứ hai là một cái bể rộng, mặt nước phẳng lặng như gương, trong đó bơi lượn những con cá vàng lớn. Cái này thay cho cái bể nuôi cá bé tí của cậu”. Ông Khottabít rụt rè giải thích. “Ta cảm thấy rằng chỉ có dùng cái bể nuôi cá như ở đây, cậu mới không làm hạ phẩm giá cao quý của mình. “Hừ” Vônca nghĩ thầm. “Cứ thử bắt một con cá vàng ấy xem, sẽ rụng tay liền!”. “Còn bây giờ,” Ông Khốttabít nói “Hãy cho ta được hân hạnh mời cậu để mắt đến tòa lâu đài thứ ba. Hai người đi vào cổng tòa lâu đài thứ ba. Tòa lâu đài này tráng lệ tới mức Vônca phải sửng sốt kêu lên: “Ồ, đây giống hệt ga tàu điện ngầm. Hệt như ga Cômxômônxcaia ấy” “Cậu vẫn chưa thấy hết tất cả đâu, hỡi cậu Vônca may mắn? ông Khốttabít nói nhanh. Ông dẫn Vônca ra sân. Hai người khổng lồ lập tức cầm kiếm ở tư thế chào, nhưng ông Khốttabít không hề để ý đến họ. ông chỉ cho cậu bé thấy những tấm bảng bằng vàng bóng loáng gắn ở bên trên lối vào các tòa lâu đài. Trên mỗi tấm bảng đều khắc cùng những hàng chữ làm cho Vônca lập tức cảm thấy người phát sốt phát rét lên: “Các tòa lâu đài này thuộc về cậu đội viên thiếu niên tiền phong trẻ tuổi cao quý nhất và vẻ vang của thành phố này, người đẹp trai thất trong tất cả những người đẹp trai, người thông minh


94

qualities and perfections, the unmatched and unsurpassed scholar in geography and other sciences, the first among divers, the best of all swimmers and volley-ball players, the unchallenged champion of billiards and ping-pong-to the Royal Young Pioneer Volka ibn Alyosha, may his name be glorified for ages to come as well as the names of his fortunate parents." "With your permission," Hottabych said, bursting with pride and happiness, "I wish, when you come to live here with your parents, that you appoint me a corner, too, so that your new residence will not separate us and I may thus have the opportunity at all times to express my deep respect and devotion to you." "In the first place, these inscriptions aren't very objective," Volka said after a short pause, "but that's not the most important thing in the long run. It's not important, because we'll have to hang up new signs." "I understand you and cannot but blame myself for being so short-sighted," the old man said in an embarrassed tone. "Naturally, the inscriptions should have been made in precious stones. You are most worthy of it." "You misunderstood me, Hottabych. I wanted the inscriptions to read that these palaces belong to the District Department of Education. You see, in our country all the palaces belong to the DDE, or to the sanatoriums." "Which DDE?" Volka misunderstood Hottabych's question. "It doesn't matter which, but I'd rather it belonged to the Krasnopresnensky DDE. That's the district I was born in, that's where I grew up and learned how to read and write." "I don't know who that DDE is," Hottabych said bitterly, "and I'm quite ready to believe that he is a worthy person. But did DDE free me from my thousands of years of imprisonment in the vessel? No, it was not DDE, it was you, 0 wonderful youth, and that is why these palaces will belong to you alone and no one else."

nhất trong tất cả những người thông minh, người có vô số những ưu điểm và những mặt toàn thiện, toàn mỹ, người am hiểu độc nhất vô nhị môn địa lý và các môn khoa học khác, người giỏi nhất trong tất cả các tay lặn, người cừ nhất trong tất cả các tay bơi, người hay nhất trong tất cả các tay đánh bóng chuyền, người vô địch bách chiến bách thắng môn biya và môn bóng bàn. Cầu chúc cho cậu Vônca và các vị thân sinh có phúc của cậu được rạng danh đời đời!” “Nếu được cậu cho phép,” ông Khốttabít nói, phổng cả mũi vì hãnh diện và sung sướng “ta chúc cậu khi đến đây ở cùng với các vi thân sinh của cậu, cậu sẽ dành cho ta một góc nhỏ để cho chỗ ở mới không làm ta xa cách cậu, và ta có điều kiện bày tỏ với cậu lòng kính trọng sâu sắc và lòng trung thành của mình trong bất cứ lúc nào” “Thế này, ông nhé” Vônca đáp sau một lúc im lặng “Thứ nhất những hàng chữ này thiếu tinh thần tự phê. Nhưng điều đó rốt cuộc cũng chẳng quan trọng. Điều đó chẳng quan trọng bởi vì những tấm bảng thế nào cũng phải thay đổi”. “Ta hiểu ý cậu và ta không thể không buộc tội ta suy nghĩ thiếu chín chắn” Ông già bối rối. “Dĩ nhiên, những hàng chữ ấy phải nạm bằng đá quý. Cậu hoàn toàn xứng đáng như vậy” “Ông hiểu sai ý cháu rồi, ông Khốttabít ơi! Cháu muốn trên tấm bảng phải viết rõ rằng các tòa lâu đài này là tài sản của Phòng Giáo dục quận. Ông biết không, ở nước chúng cháu, các lâu đài đều thuộc về PGDQ hoặc thuộc về các nhà an dưỡng. “Các lâu đài này sẽ thuộc về ông PGDQ nào vậy?” Ông già ngạc nhiên kêu lên. Vônca hiểu sai tiếng kêu của ông Khốttabít: “PGDQ nào cũng được. Nó hồn nhiên trả lời. “Nhưng tốt hơn hết là thuộc về PGDQ Prêxnia Đỏ. Tại quận ấy, cháu đã ra đời, lớn lên, học đọc và viết. “Ta không biết ông PGDQ ấy là ai,” ông Khốtt nói với giọng cay đắng, “và hoàn toàn tin rằng ông ta là một người đáng kính. Nhưng phải chăng ông PGDQ ấy đã cứu ta thoát khỏi cảnh cầm tù hàng nghìn năm trong bình? Không, không phải ông PGDQ làm việc đó, mà chính là cậu, hỡi cậu thiếu niên tuyệt vời, và các tòa lâu đài này phải thuộc chính cậu hoặc không thuộc về ai cả.


95

"But don't you see...." "I don't want to! They are yours or no one's!" Never before had Volka seen Hottabych so angry. His face was purple and his eyes were flashing. The old man was obviously trying hard to keep his temper. "Does that mean you don't agree, 0 crystal of my soul?" "Of course not. What do I need these palaces for? What do you think I am, a clubhouse, or an office, or a kindergarten?" "Ah-h-h!" Hottabych sighed unhappily and shrugged. "We'll have to try something else then!" The palaces became hazy, swayed, and dissolved into thin air, like a fog blown by the wind. The giants howled and shot upwards, where they, too, disappeared. A CAMEL IN THE STREET Instead, the yard suddenly filled with heavily laden elephants, camels and mules. New caravans kept arriving constantly. The shouts of the dark-skinned drivers, dressed in snow-white robes, blended with the elephants' trumpeting, the camels' snorting, the mules' braying, the stamping of hundreds of hooves and the melodious tinkling of bells. A short sunburnt man in rich silk robes climbed down from his elephant, approached the middle of the yard, and tapped the pavement thrice with his ivory cane. Suddenly, a huge fountain appeared. Immediately drivers carrying leather pails formed a long queue; soon the yard was filled with the snorting, chomping and wheezing of the thirsty animals. "All this is yours, 0 Volka," Hottabych cried, trying to make himself heard above the din. "Won't you please accept my humble gift?" "What do you mean by 'all this'?" "Everything. The elephants, and the camels, and the mules, and all the gold and precious stones they carry, and the people who are accompanying them-everything is yours!" Things were going from bad to worse. Volka had nearly

“Nhưng ông hãy hiểu cho là...” “Ta không muốn hiểu! Chúng thuộc về cậu, hoặc không ai cả? Vônca chưa bao giờ thấy ông Khốttabít giận dữ đến như thế. Mặt ông đỏ bừng, mắt ông phát ra những tia chớp. Rõ ràng là ông già đang tự kiềm chế một cách khó khăn “Thế nghĩa là cậu không đồng ý, hỡi tinh thể của tâm hồn ta?” “Dĩ nhiên là không. Các lâu đài này sao lại thuộc về cháu? Cháu đâu phải là một câu lạc bộ,một cơ quan hay một vườn trẻ?” “Than ôi!” Lúc ấy, ông Khốttabít buồn bã thốt lên và phẩy tay. “Chúng ta sẽ thử một cách khác!” Các tòa lâu đài trở nên mờ dần, lung lay rồi tan biến trong khoảng không như đám sương mù bị gió xua đi. Những người khổng lồ gầm vang, lao vút lên cao và cũng biến mất theo. MỘT CON LẠC ĐÀ TRÊN ĐƯỜNG Nhưng bây giờ trong sân lại đầy voi, lạc đà và lừa, con nào con nấy đều chở nặng. Các đoàn súc vật vận chuyển vẫn tiếp tục ùn ùn kéo vào cái cổng mở rộng. Tiếng la của những người chăn dắt da đen, mặc áo thụng trắng tinh, hòa lẫn với tiếng voi rống, lạc đà kêu, lừa hí, tiếng rầm rập của hàng trăm mống guốc, với tiếng leng keng êm tai của những chiếc chuông. Một người nhỏ nhắn, nước da rám nắng mặc quần áo lụa sang trọng, từ trên lưng voi trèo xuống, bước ra giữa sân, dùng chiếc gậy nhỏ bằng ngà voi đập xuống lớp nhựa đường ba lần. Thế là một vòi nước khổng lồ xuất hiện. Ngay lập tức, những người chăn dắt xách thùng bằng da xếp thành một hàng dài, và chẳng mấy chốc trong sân đã đầy những tiếng xoàn xoạt, phì phì của các con vật khát nước. “Tất cả những thứ này đều là của cậu, hỡi cậu Vônca?” ông Khốttabít nói lớn, cố át tiếng ồn ào “Cậu hãy vui lòng nhận chút quà mọn này của ta”. “Tất cả là thế nào ạ?” “Mọi thứ. Voi, lạc đà và lừa cùng toàn bộ vàng bạc châu báu chúng mang, và cả nhũng gã đứng đi theo là của cậu!” Tình hình mỗi lúc một rắc rối thêm. Vừa rồi, Vônca suýt nữa


96

become the owner of three magnificent but quite useless palaces, and now he was to be the owner of a vast fortune, an owner of elephants and, to top it all-a slave-owner! His first thought was to beg Hottabych to make all these useless gifts disappear before anyone had noticed them. But he immediately recalled how things had gone with the palaces. If he had been smarter, he probably would have been able to talk the old man into letting the city keep them. He had to stall for time to think and map out a plan of action. "You know what, Hottabych?" he said, trying to sound nonchalant. "What do you say if we go for a ride on a camel, while the men take care of the caravan?" "It would really be a pleasure," answered the unsuspecting old man. A moment later, a double-humped camel appeared on the street, swaying majestically and looking round with an arrogant air. On its back were an excited Volka and Hottabych, who felt quite at home and was fanning himself lazily with his hat. "A camel! A camel!" the children shouted excitedly. They had poured out into the street in great numbers, just as if they had all been waiting for the camel to appear. They surrounded the unruffled animal in a close circle, and it towered over them like a double-decker bus towers over an ice-cream cart. One of the little boys was skipping and shouting: They're coming on a camel! They're coming on a camel! The camel approached the crossing just as the light turned red. Since it was not used to traffic rules, it coolly stepped across the white line with the word "STOP!" written in large letters in front of it. In vain did Volka try to hold it back. The camel continued on its way, straight towards the militia man who was quickly pulling out his receipt book for fines. Suddenly a horn blared, brakes screeched and a light blue car came to a stop right under the steely-nerved camel's nose. The driver jumped out and began yelling at the animal and its two

trở thành ông chủ của ba tòa lâu dài tráng lệ mà nó hoàn toàn chẳng cần đến và bây giờ, nó lại là ông chủ của một kho báu lớn, ông chủ cả một đàn voi và đứng đầu cả đám chủ nô lệ nữa! Ý nghĩ đầu tiên của Vônca là van nài ông Khốttabít làm biến đi ngay những món quà vô tích sự trong lúc chưa có ai nhận thấy. Nhưng Vônca lập tức nhớ lại chuyện ba tòa lâu đài. Nếu như lúc ấy nó khéo nói một chút thì có thể giữ lại các tòa lâu đài ấy để làm đẹp cho thành phố. Nó phải tranh thủ thời gian để suy nghĩ và vạch ra kế hoạch hành động. “Ông biết sao không, ông Khốttabít?” Vônca cố nói cho thật tự nhiên. “Ông nghĩ sao nếu ông cháu ta có thể cưỡi lạc đà đi chơi trong lúc mấy người kia đang chăm sóc đàn súc vật? “Rất vui lòng!” ông già cả tin đáp. Một phút sau, một con lạc đà hai bướu đã xuất hiện trên đường, nó lắc lư oai vệ và nghênh ngang đưa mắt nhìn quanh. Chễm chệ trên lưng nó là cu cậu Vônca hồi hộp và ông Khốttabít cảm thấy mình như đang ở trong nhà và uể oải phe phẩy cái mũ. “Lạc đà! Lạc đà!” Bọn nhóc sung sướng reo hò. Chúng vọt ra đường cùng một lúc và đông tới mức dường như chúng đã chờ đợi con lạc đà xuất hiện từ trước Chúng đứng vây quanh gần sát con vật thuần tính cao lênh khênh tựa chiếc xe buýt hai tầng, cao hơn cả chiếc xe đẩy bán kem. Một nhóc nhảy chân sáo và reo vang: Những người cưỡi trên lưng lạc đà!... Những người cưỡi trên lưng lạc đà!... Con lạc đà đi đến ngã tư đúng vào lúc có đèn đỏ. Do chưa quen với luật giao thông, nó thản nhiên bước qua vạch trắng với chữ “DỪNG LẠI” viết bằng cỡ chữ lớn ngay trước mặt. Nhưng Vônca đã uổng công cố kìm con vật. Con lạc đà tiếp tục đi thẳng về phía người cảnh sát đã rút trong xà cột ra cuốn biên lai thu tiền phạt. Bỗng có tiếng còi inh ỏi, tiếng phanh kít và một chiếc xe hơi màu xanh sáng dừng ngay trước mũi con lạc đà.vẫn thản nhiên Ông tài xế nhảy ra khỏi xe và quát mắng cả con vật và cả hai


97

passengers. And true enough, in another second there would have been a terrible accident "Kindly pull over to the curb," the militia man said politely as he walked up to them. Volka had great difficulty in making the camel obey this fatal order. A crowd gathered immediately, and everyone had an opinion to offer: "This is the first time I've seen people riding a camel in Moscow." "Just think, there could have been a terrible accident!" "What's wrong with a child going for a ride on a camel?" "No one's allowed to break traffic rules." "You try and stop a proud animal like that. That's no car, you know!" "I can't imagine where people get camels in Moscow!" "It's obviously from the zoo. There are several camels there." "It makes me shiver to think what could have happened. He's an excellent driver!" "The militia man is absolutely right." Volka felt he was in a jam. He hung down over the camel's side and began to apologize: "It'll never happen again! Please let us go! It's time to feed the camel. This is a first offence." "I'm sorry, but there's nothing I can do about it," the militia man replied dryly. "They always say it's the first time in cases like this." Volka was still attempting to soften the stern man's heart when he felt Hottabych tugging at his sleeve. "0 my young master, it makes me sad to see you lower yourself in order to shield me from any unpleasantness. All these people are unworthy of even kissing your heels. You should let them know of the chasm that separates them from you." Volka waved the old man away impatiently, but all at once he felt as he had during the geography examination: once again he was not the master of his own words

người cưỡi trên lưng nó. Quả thực, chỉ một giây nữa thôi là đã xảy ra một tai nạn khkhủng khiếp. “Xin mời lại gần via hè” Người cảnh sát đưa tay lên chào và nói một cách lịch sự. Vônca gặp khó khăn rất lớn để làm cho con lạc đà tuân theo lệnh có thể gây tai hại. Một đám đông lập tức tụ họp lại và bắt đầu bàn tán “Đây là lần đầu tiên tôi thấy có người cưỡi lạc đà trên đường phố Mátxcơva.” “Chao ôi, chỉ chút xíu nữa là xảy ra tai nạn khủng khiếp! “Chẳng lẽ một đứa bé không được cưỡi lạc đà sao?” “Không một ai được phép vi phạm luật lệ giao thông cả” “Bạn hãy cố ngăn chặn một con vật kiêu hãnh như thế. Đấy không phải là xe hơi, bạn hiểu chứ!” “Tôi không thể tưởng có người đi bằng lạc đà tại Mátxcơva! “Rõ ràng nó từ sở thú. Có một số lạc đà ở đấy.” “Nó làm tôi rùng mình khi nghĩ điều gì có thể xảy ra. Cậu ấy là tay lái cừ đấy!” “ Đồng chí cảnh sát hoàn toàn đúng!” Vônca cảm thấy bị mắc kẹt. Từ trên lưng lạc đà, nó cúi xuống và bắt đầu xin lỗi “Cháu sẽ không để xảy ra lần nữa!. Xin vui lòng cho chúng cháu đi! Đã đến giờ cho lạc đà ăn. Đây là lần đầu cháu phạm lỗi” “Tôi xin lỗi nhưng không thể làm được gì” người cảnh sát trả lời cộc lốc “Gặp trường hợp như thế, họ luôn luôn nói là lần đầu” Vôn ca vẫn cố làm mủi lòng người cảnh sát nghiêm khắc. Bỗng nó thấy ông Khốttabít giật tay áo mình. “Hỡi ông chủ trẻ tuổi của ta, ta rất buồn khi thấy cậu phải hạ mình để giúp ta thoát khỏi những sự khó chịu. Tất cả những kẻ này đều không đáng hôn gót chân của cậu. Cậu hãy cho chúng hiểu rằng cậu khác chúng một trời một vực!” Vônca chỉ đáp lại bằng cách bực bội xua tay, nhưng bỗng nó cảm thấy cái chuyện xảy ra lúc thi môn địa lý đang lặp lại với nó: nó lại không làm chủ được tiếng nói của mình


98

. He wanted to say: "Please, won't you let us go? I promise never to break any traffic rules as long as I live." Instead of this humble plea, he suddenly bellowed at the top of his voice:, "How dare you, 0 despicable guard, detain me during the precious hour of my promenade! On your knees! On your knees immediately, or I'll do something terrible to you! I swear by my beard-I mean, by his beard!" And he nodded towards Hottabych. At these .words, Hottabych grinned smugly and stroked his beard fondly. As concerns the militia man and the crowd, the child's insolence was so unexpected that they were more dumbfounded than indignant. "I am the most outstanding boy in this whole city!" Volka kept on shouting, inwardly wishing he were dead. "You're unworthy of even kissing my heels! I am handsome! I am wise!" "All right," the militia man answered darkly. "They'll see just how wise you are down at the station." "Goodness! What nonsense I'm saying! It's really hooliganism!" Volka thought and shuddered. Nevertheless, he continued: "Repent, you, who have dared to spoil my good spirits! Cease your insolence before it's too late!" Just then, something distracted Hottabych's attention. He stopped whispering to Volka and for a few moments the boy was once again on his own. As he hung down over the side of the camel and looked at the crowd pathetically he began to plead: "Citizens! Dear people! Don't listen to me. Do you think it's me talking? It's him, this old man, who's making me talk like this." But here Hottabych once again picked up the reins and in the same breath Volka screamed: "Tremble before me and do not anger me, for I am terrible in

Nó muốn nói: “Xin vui lòng để chúng cháu đi. Cháu xin hứa khi tôi còn sống sẽ không bao giờ vi phạm luật lệ giao thông trên đường phố . Nhưng thay vì lời cầu xin nhún nhường đó, nó lại bỗng nhiên gào váng lên “Hỡi tên lính canh đê tiện kia, sao mi dám cản đường ta trong cái giờ phút dạo chơi quý báu của ta?! Quỳ xuống? Quỳ xuống ngay, nếu không ta sẽ giáng cho mi một tai họa gì đó khủng khiếp! Ta thề trước bộ râu của ta!... Tức là trước bộ râu của ông ấy!” và cậu hất đầu về phía ông Khốttabít. Nghe nói thế, ông Khốttabít đắc chí nhe răng cười và vuốt râu với vẻ oai vệ. Còn về phần người cảnh sát và đám đông vây quanh thì vì quá bất ngờ, mọi người thậm chí không hẳn chỉ bối rối, mà chủ yếu là còn sửng sốt trước những câu nói láo xược đó. “Ta là một cậu bé lỗi lạc nhất ở thành phố này!” Vônca tiếp tục gào mà trong lòng chết điếng. “Bọn mi chẳng đáng hôn gót chân của ta... Ta là người đẹp trai! Ta là người thông minh » «Thôi được,» người cảnh sát buồn rầu trả lời «Hãy về đồn, rồi người ta sẽ tìm thấy cậu là người thông minh như thế nào» «Than ôi, ta nói bậy bạ gì thế này! Tội càn quấy rõ rành rành?» Vônca nghĩ và rùng mình. Tuy nhiên nó vẫn tiếp tục tuôn ra những lời ghê gớm: «Ôi, khổ thay cho mi, kẻ đã dám làm xáo động tâm trạng thoải mái của ta! Hãy ngừng hỗn láo khi vẫn còn chưa muộn!» Trong lúc ấy, một chuyện gì đó làm phân tâm ông Khốttabít. Ông vẫn thì thầm với Vônca và trong chốc lát Vônca lấy lại được tự chủ, liền từ trên lưng lạc đà cúi thấp người xuống, và nhìn thẳng vào những người xung quanh, van vỉ một cách thảm hại «Các ông bà ! Các bạn thân mến ! Xin bỏ qua những lời tôi nói vừa rồi... Chẳng lẽ tôi lại dám nói như thế ư ? Đó là tại ông ta, cái ông già này, bắt tôi phải nói như vậy » Nhưng đến đây, ông Khốttabít lại nắm lấy quyền làm chủ nên Vônca lại gào lên, không kịp thở lấy hơi: «Bọn bay hãy liệu hồn và chớ có làm ta nổi giận, bởi vì ta


99

my wrath! Oh, how fearsome I am!" He understood only too well that his words did not frighten anyone; instead, they made some indignant, while others found them simply funny. But there was nothing he could do. Meanwhile, the crowd's feeling of surprise and indignation began to change to one of concern. It was clear that no schoolboy could ever speak so foolishly and rudely if he were normal. Then a woman shouted, "Look! The child has a fever! Look, he's steaming!" "What disrespect!" Volka shouted back, but, to his utter horror, he saw large puffs of black smoke escaping his mouth at every word. People gasped, someone ran to call an ambulance, and Volka whispered to Hottabych, taking advantage of the confusion: "Hassan Abdurrakhman ibn Hottab! I order you to take this camel and us as far away as possible. Immediately. Somewhere outside the city limits. Otherwise, we can get in very bad trouble. Do you hear me? Im-me-di-ate-ly!" "I hear and I obey," the old man replied in a whisper. That very instant, the camel and its riders soared into the air and disappeared, leaving everyone behind in the greatest confusion. A moment later it landed gracefully on the outskirts of the city. There its passengers parted with it forever. The camel is probably still grazing there. You'll recognize it at once if you see it, for its bridle is studded with diamonds and emeralds. A MYSTERIOUS HAPPENING IN THE BANK Despite the day's unpleasant experiences, Volka was in high spirits when he and Hottabych returned home. He had finally hit upon an idea of how to dispose of the endless treasures he had so suddenly acquired. First, he asked Hottabych whether he could make the drivers, elephants, camels, mules and all their loads invisible.

nổi giận thi rất đáng sợ. Chà, rất chi là đáng sợ đấy! » Vônca hiểu rõ rằng những lời nó nói chẳng đe dọa được ai, mà chỉ tổ làm cho mọi người tức giận, thậm chí còn làm cho một số người phì cười, nhưng nó không thể làm gì được. Trong khi đó, đám đông không còn cảm thấy phẫn nộ và ngạc nhiên nữa, mà bắt đầu lo lắng cho nó. Rõ ràng là không một học sinh bình thường nào lại dám thốt ra lời lẽ ngu ngốc và hỗn xược như thế. Bỗng có tiếng phụ nữ kêu lên: «Các ông các bà ơi! Thằng bé này bị sốt! Mồm nó đang bốc khói kia kìa! «Lại còn nói nhăng nói cuội gì thế nữa! » Vônca quát lên để đáp lại nhưng nó kinh hoàng khi cảm thấy rằng cùng với những lời nói, từ mồm nó tuôn ra những luồng khói đen sì. Một người nào đó sợ hãi kêu lên, một người khác chạy đi gọi xe cấp cứu và lợi dụngsự nhầm lẫn, Vônca liền thì thầm với ông Khốttabít: «Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp ! Tôi ra lệnh cho ông phải ngay lập tức đưa con lạc đà cùng với chúng ta xa khỏi chỗ này... Tốt hơn hết là ra ngoại thành. Nếu không thì chúng ta sẽ khốn to... ông nghe rõ chưa? Ngay - lập - tức!» «Xin tuân lệnh!» ông già cũng thì thầm đáp lại. Đúng lúc đó, con lạc đà cùng hai người cưỡi trên lưng nó lao vút lên trời và biến mất, làm cho mọi người xung quanh vô cùng sửng sốt. Một phút sau, con lạc đà nhẹ nhàng hạ xuống một vùng ngoại ô thành phố và nó bị hai vị hành khách bỏ rơi vĩnh viễn ở đấy. Có lẽ cho đến nay con lạc dà ấy vẫn còn gặm cỏ đâu đó. Nếu các bạn tình cờ bắt gặp nó thì rất dễ thận ra: nó có một cái dây cương gắn đầy kim cương và ngọc bích. CÂU CHUYỆN BÍ MẬT TẠI NGÂN HÀNG Lúc hai ông cháu trở về nhà, mặc dù đã trải qua mọi chuyện khó chịu trong ngày, Vônca vẫn cảm thấy phấn khởi. Cuối cùng, nó đã nghĩ ra cách giải quyết số tài sản nhiều vô kể trút như mưa xuống đầu nó . Trước hết, Vônca hỏi ông Khốttabít xem ông có thể biến thành vô hình những người chăn dắt, voi, lạc đà, lừa và toàn bộ các thứ hàng vận chuyển được không


100

"You need only command me to do so, and it will be done." "Fine. Then please make them invisible for the time being, and let's go to bed. We'll have to get up at sunrise tomorrow." "I hear and I obey!" And so, the people who had gathered in the yard to stare at the strange and noisy caravan suddenly found the place to be completely empty. They went back to their homes in amazement. Volka gulped down his supper, undressed and climbed into bed with a happy sigh. He only had a sheet for a cover, since it was so hot. Hottabych, however, had decided to comply with an ancient custom Genies had. He became invisible and lay down across the threshold, to guard his young master's sleep. Hottabych was just about to begin a solemn conversation when the door opened and Volka's grandmother entered, to say good night as always. She tripped over the invisible old man and nearly fell. "Why, something was definitely lying on the threshold!" she gasped when Volka's father came running. "Where was that something lying?" he asked. "And what did that something look like?" "It didn't look like anything, Alyosha." "Mother, do you mean to tell me you tripped over an empty space?" he asked and laughed with relief, happy that she had not hurt herself. "Yes, I guess I did," Grandma answered in bewilderment and laughed, too. Volka's father and grandmother left. As for Hottabych, he had wisely decided to crawl under Volka's bed-at least no one would step on him there, and he would be closer to Volka. For several minutes no one said a word. Volka could not decide how to begin such a ticklish conversation. "Good night!" Hottabych said amiably from under the bed. Volka realized he had better begin.

“Cậu chỉ cần ra lệnh là mọi việc sẽ được thực hiện” “Tốt lắm. Vậy thì xin ông hãy biến tất cả đi và chúng ta đi ngủ. Sáng mai, chúng ta sẽ phải dậy cùng lúc với mặt trời mọc”. “Xin tuân lệnh” Thế rồi những người tụ tập trong sân để xem đoàn súc vật vận chuyển ồn ào và kỳ lạ bỗng thấy cái sân hoàn toàn trống không. Mọi người tản về nhà trongsự ngạc nhiên Vônca ăn tối qua loa, cởi nhanh quần áo và khoan khoái nằm xuống giường. Nó chỉ có một tấm làm chăn bởi vì trời quá nóng. Thế nhưng ông Khốttabít thì quyết định tuân thủ tập quán lâu đời của các ông thần. Ông biến thành vô hình và nằm ngay ở ngưỡng cửa để canh giữ giấc ngủ cho vị cứu tinh trẻ tuổi của mình. Ông Khốttabít đã toan bắt đầu cuộc nói chuyện nghiêm chỉnh thì cửa ra vào bỗng mở toang và bà nội của Vôn ca bước vào để nói lời chúc ngủ ngon như thường lệ. Bà đã vấp phải ông già vô hình và suýt ngã uỵch xuống sàn nhà. “Quái, có cái gì đó nằm chặn ở ngưỡng cửa!” Bà hổn hển khi bố Vônca chạy đến. “Cái gì đó nằm ở đâu hả mẹ?” Ông hỏi. “Và cái gì đó trông nó ra sao ạ?” “Aliôsa, cái đó hoàn toàn không thể trông thấy được”. “Mẹ ơi, thế là mẹ vấp phải chỗ trống không, có phải không ạ?” Ông hỏi và mỉm cười hóm hỉnh, hài lòng khi thấy mẹ không hề bị đau khi ngã. “Vâng, mẹ đoán thế” Bà hoang mang đáp vàcùng phì cười. Bố và bà nội đi ra. Còn ông Khốttabít, ông đã quyết định một cách khôn ngoan là chuyển xuống nằm dưới giường của Vôn ca để nghe ngóng, ít ra là không có ai có thể bước vào chỗ của ông và ông sẽ được gần gũi với Vôn ca hơn. Cho đến mấy phút, không ai nói một lời. Vôn ca không thể quyết định bắt đầu cách nào một cuộc nói chuyện tế nhị như vậy. “Chúc cậu ngủ ngon” Ông Khốttabít nói với giọng đầy thiện ý từ dưới gậm giường. Vônca nhận ra rằng ông đã bắt đầu tốt hơn.


101

"Hottabych," he called, hanging his head over the side of the bed, "I want to talk to you about something." "Not about my gifts to you today?" Hottabych asked warily, and when he received an affirmative answer he sighed. "You see, dear Hottabych, I'd like to know whether I can do as I please with your presents?" "Undoubtedly." "And you won't be angry at me, no matter what I do with them?" "No, I won't, 0 Volka. How can I dare be angry with someone who has done so much for me?" "If it's not too much trouble, Hottabych, could you please swear to that?" "I swear!" Hottabych said in a hollow voice from under the bed. He understood that there must be a catch to this. "That's fine," Volka said happily. "That means you won't feel too bad if I tell you that I have no earthly use for these presents, though I'm awfully grateful to you for them." "0 woe is me!" Hottabych moaned. "You're refusing my gifts again. But these aren't palaces! Can't you see, 0 Volka, I'm not giving you palaces any more. You might as well tell me the truth-that the gifts of your most devoted servant disgust you." "Figure it out yourself, Hottabych, you're a very wise old man: now, what in the world could I do with so many treasures?" "You could be the richest of the rich, that's what," Hottabych grumbled. "Don't tell me you wouldn't want to be the richest person in your country? Yet, it would be just like you, 0 most capricious and puzzling of all boys I have ever met! Money means power, money means glory, money means friends galore! That's what money means!" "Who needs bought friends and bought glory? You make me laugh, Hottabych! What's the use of glory that's been bought, instead of earned through honest labour in your country's service?"

«Ông Khốttabít,” nó gọi khi cúi đầu xuống phía dưới giường, “Cháu muốn nói chuyện với ông” “Không phải về những món quà tặng cậu hôm nay chứ?” Ông Khốt thận trọng hỏi và thở dài khi nhận được lờixác nhận. “Ông Khốttabít thân mến, cháu muốn biết liệu cháu có được quyền sử dụng những món quà của ông theo ý cháu không ạ? “Dĩ nhiên là được”. “Cho dù cháu sử dụng những món quà ấy như thế nào, ông cũng không giận cháu chứ?” “Không đời nào, hỡi cậu Vônca. Lẽ nào ta dám giận người đã giúp ta nhiều điều như thế! “Ông Khốttabít, nếu ông cảm thấy không có gì trở ngại thì ông hãy thề đi?” “Ta xin thề!” ông Khốttabít nói với giọng khàn khàn từ dưới giường.Ông hiểu chẳng phải vô cớ mà Vônca nói tới chuyện này. “À thế thì hay lắm?” Vônca mừng rỡ. “Thế có nghĩa là ông sẽ không giận nếu cháu hoàn toàn chẳng cần đến những món quà ấy, mặc dù cháu rất biết ơn ông”. “Ôi khổ thay cho ta?” ông Khốttabít rên rỉ. “Cậu lại từ chối những món quà của ta rồi? Nhưng đây có phải những tòa lâu đài đâu! Hỡi cậu Vônca, cậu thấy đấy ta chẳng tặng cậu những lâu đài nữa. Cậu cứ nói phứt đi cậu coi khinh những món quà mà kẻ đầy tớ trung thành của cậu mang tặng. “Ông Khốttabít, ông hãy hình dung xem, vì ông là một ông già rất thông minh, cháu cần đến vô số châu báu ấy làm gì nào? “Để có thể là người giàu nhất trong những người giàu là cái cậu có thể làm!” Ông Khốttabít cằn nhằn “Hay cậu bảo rằng cậu không muốn là người giàu nhất nước mình? Cậu dám bảo thế lắm, hỡi cậu bé khó tính nhất và khó hiểu trong tất cả các cậu bé mà ta đã từng gặp! Tiền là quyền lực, tiền là vinh quang, có tiền là có nhiều bạn bè! Tiền là như vậy đó.” “Ai cần mua bạn bè và mua vinh quang? Ông chỉ làm cho cháu buồn cười thôi ông Khốttabít ơi? Vinh quang nào lại có thể mua được bằng tiền, chứ không phải bằng lao động lương thiện vì lợi ích của Tổ quốc mình?”


102

"You forget that money gives you the most reliable and durable power over people, 0 my young and stubborn arguer." "But not in our country." "Next thing, you'll be saying that people in your country don't want to get richer. Ha, ha, ha!" Hottabych thought this was really a cutting remark. "Sure they do," Volka answered patiently. "A person who does more useful work makes more money. Sure, everyone wants to earn more, but only through honest work." "Be that as it may, nothing could be further from my mind than to make my precious young friend seek dishonest earnings. If you don't need these treasures, turn them into money and lend the money out. You must agree, that's a very honourable undertaking-to lend money to those who need it." "Why, you must be crazy! You don't know what you're talking about. How can a Soviet person be a usurer! And even if there was such a vampire, who'd ever go to him? If a person needs money, he can ask for a loan at the Mutual Aid, or borrow some from a friend." "Well then," a somewhat disheartened Hottabych persisted, "buy as many goods as you can and open up your own shops in every part of the city. You'll become a well-known merchant and everyone will respect you and seek your favour." "Don't you understand, the Government and the co-operatives are in charge of all trade? Why, making a profit by selling stuff in your own shop...." "Hm!" Hottabych pretended to agree. "Supposing it is as you say it is.I hope you think creating goods is an honest occupation?" "Sure it is! See, you're beginning to understand!" Volka said happily. "I am extremely pleased." Hottabych smiled sourly. "I recall you once said that your greatly respected father was a foreman in a factory. Am I correct?" “Yes”

“Cậu quên mất rằng tiền đem lại quyền lực bảo đảm nhất và bền vững đối với mọi người, hỡi bạn trẻ hay tranh cãi cù nhầy? “Nhưng chuyện đó không thể có ở nước chúng cháu”. “Chắc cậu lại sắp bảo rằng ở nước các cậu, mọi người đều không muốn làm giàu. Ha ha ha!” Ông Khốttabít tưởng rằng ông đã nói lên một ý rất cay độc. “Dĩ nhiên,”Vônca kiên nhẫn đáp “Người nào làm lợi nhiều hơn thì kiếm được nhiều tiền hơn. Dĩ nhiên, ai cũng muốn kiếm được nhiều tiền hơn, nhưng phải bằng lao động lương thiện kia. “Cứ cho là thế đi, ta hoàn toàn không có ý đẩy người bạn trẻ yêu quý của mình kiếm tiền bất chính. Nếu cậu không cần những thứ châu báu này thì hãy đổi chúng thành tiền và dùng số tiền ấy cho vay lấy lãi. Cậu phải đồng ý với ta rằng cho những người cần tiền vay lấy lãi là một việc làm rất đáng trọng” “Ông điên mất rồi! Ông không hiểu những điều ông nói? Một người Xôviết có thể nào là một kẻ cho vay nặng lãi! Và thậm chí có một kẻ hút máu như thế, ai còn thèm chơi với hắn. Nếu một người ở nước chúng cháu cần tiền thì có thể vay ở quỹ tương trợ hoặc vay bạn bè” “Vậy thì,” ông Khốttabít đã hơi chán nản song vẫn chưa chịu thua, “cậu hãy mua thật nhiều hàng hóa và mở các tiệm buôn của mình trong khắp thành phố. Cậu sẽ trở thành một thương gia nổi tiếng và mọi người sẽ kính trọng cậu. “Chẳng lẽ ông không hiểu rằng việc buôn bán do nhà nước và hợp tác xã đảm nhiệm. Còn kiếm tiền bằng cách buôn bán trong cửa hàng của mình thì..”. “Hừm!” ông Khốttabít làm ra vẻ đồng ý “Cứ giả sử rằng cậu nói đúng đi. Vậy sản xuất ra các thứ hàng hóa thì ta hy vọng đó là một việc làm lương thiện chứ?” “Dĩ nhiên rồi! ông thấy chưa, ông bắt đầu hiểu ý cháu rồi đấy!” Vônca mừng rỡ. “Ta rất sung sướng” Ông Khốttabít nhếch mép cười chua chát. “Ta nhớ có lần cậu nói rằng ông bố rất đáng kính của cậu đang làm đội trưởng ở một nhà máy. Có đúng thế không? “Đúng ạ”


103

"Is he the most important man in the factory?" "No. He's a foreman, but there's a shop foreman, and a chief engineer, and a director above him." "Well then," Hottabych concluded triumphantly, "you can use the treasures I've given you to buy your excellent father the factory he works in and lots of other factories besides." "It belongs to him already." "Volka ibn Alyosha, you just said..." "If you want to know, he owns the factory he works in and all the other factories and plants, and all the mines and the railways, and the land and the water, and the mountains and the shops and the schools, and the universities and the clubs, and the palaces, and the theatres, and the parks, and the movies in the country. And they belong to me and to Zhenya Bogorad, and to his parents, and...." "You wish to say that your father has partners, don't you?" "Yes, that's what it is-partners. About two hundred million partners. As many as there are people in the country." "You have a very strange country, one that I cannot understand at all," Hottabych mumbled from under the bed and said no more. At sunrise the next day the ringing of a telephone awakened the District Branch Manager of the State Bank. He was urgently being summoned to the office. Worried by such an early phone call, he dashed to his office and, upon entering the yard of the building in which the branch was located, he saw a great number of heavily-laden elephants, camels and mules. "There's someone here who wants to make a deposit," the night watchman said in dismay. "A deposit?" the manager repeated. "So early in the morning? What kind of a deposit?" The watchman handed him a sheet of paper torn from a school notebook. It was covered with a firm, childish scrawl. The manager read the paper and asked the watchman to pinch him. The puzzled man did as he was told. The manager winced,

“Ông bố cậu là người quan trọng nhất trong nhà máy ấy?” “Không phải. Bố cháu chỉ là đội trưởng thôi, trên bố cháu còn có trưởng xưởng, kỹ sư trưởng và một giám đốc nữa”. “Thế này nhé,” Ông Khốttabít đắc thắng kết thúc luận “cậu có thể dùng vô số của cải để mua cho ông bố tuyệt vời của cậu cái nhà máy ông đang làm việc và nhiều nhà máy khác nữa” “Nhà máy ấy cũng thuộc về bố cháu”. “Cậu Vônca con trai của Aliôsa, chính cậu vừa mới nói...” “Nếu ông muốn biết thì cháu xin nói rằng bố cháu làm chủ cả cái nhà máy bố cháu đang làm việc, cả toàn bộ những nhà máy và xí nghiệp khác, và toàn bộ những hầm mỏ và đường ray, ruộng đất, sông ngòi, núi non, cửa hàng, trường phổ thông, trường đại học, câu lạc bộ, cung điện, nhà hát, công viên và rạp chiếu bóng trong cả nước. Và chúng cũng thuộc về cháu, cũng thuộc về Gienca Bôgôrát, cũng thuộc về bố mẹ cậu ấy, cũng...” “Cậu muốn nói rằng ông bố cậu là hội viên cùng công ty?” “Đúng đấy, hội viên cùng công ty? Hơn hai trăm triệu hội viên. Nó nhiều bằng dân số cả nước “Đất nước của cậu thật kỳ lạ và khó hiểu đối với đầu óc ta”. Ông Khôttabít lầm bầm ở dưới gầm giường và im bặt. Tảng sáng hôm sau, tiếng chuông điện thoại đã dựng dậy khỏi giường ông chủ nhiệm chi nhánh Ngân hàng Nhà nước ở quận. Người ta gọi ông cấp tốc tới văn phòng. Lo lắng vì cú điện thoại sớm như vậy, ông chủ nhiệm phóng ngay tới phòng làm việc và thấy ở sân tòa nhà được dùng làm trụ sở của chi nhánh ngân hàng rất nhiều voi, lạc đà và lừa chở các kiện hàng nặng. “Có một công dân muốn đóng góp..”. Người thường trực bối rối báo cáo với ông chủ nhiệm. “Một đóng góp?” ông chủ nhiệm lặp đi lặp lại “Vào lúc sáng tinh mơ như thế này? Đóng góp gì vậy?” Người thường trực trao cho ông một tờ giấy xé trong cuốn vở học trò, được viết đầy những chữ với nét rắn rỏi nguệch ngoạc trẻ con. Ông chủ nhiệm đọc tờ giấy và yêu cầu người thường trực cấu vào tay ông. Người thường trực bối rối thực hiện yêu cầu ấy.


104

looked at the page again and said: "Impossible! It's absolutely incredible!" A person who wished to remain anonymous was giving the State Bank two hundred and forty-six bags of gold, silver and precious stones, valued at three thousand four hundred and sixty-seven million, one hundred and thirty-five thousand, seven hundred and three roubles and eighteen kopeks, to use as it saw fit. The most amazing thing happened a moment later. First, the animals which had delivered the treasure, then, the people who had driven the animals, and then, the treasures they had brought began to sway; they became transparent and dissolved in the air, just like steam. A fresh morning breeze tore the sheet of paper from the amazed manager's hand, whipped it high into the air and carried it off into an open window. It was Volka Kostylkov's room. As he slept soundly, the page was fitted back into the notebook it had recently been torn from and once again became a clean piece of paper. But that is not all. Strange as it may seem, neither the people at the branch office of the bank, nor Volka's neighbours, nor Volka himself ever remembered anything at all about the event afterwards. It was as if someone had erased it from their memories completely. HOTTABYCH AND SUDORELLI It was pitiful to look at the old man. He spent the whole day in the aquarium, saying that he was having an attack of rheumatism. This was certainly a foolish excuse, for nothing can be sillier than sitting in cold water if you have rheumatism. Hottabych lay on the bottom of the aquarium, moving his fins sluggishly and swallowing water lazily. When either Volka or Zhenya approached, the old man would swim off to the far side and rudely turn his tail towards them. However, whenever Volka left the room, Hottabych would get out of the water to stretch his legs; but as soon as he'd hear him approaching, he'd dash

Ông chủ nhiệm nhăn mặt, lại nhìn tờ giấy và nói: «Khó tin. Thật là khó tin?» Một người muốn giấu tên đã hiến cho Ngân hàng Nhà nước tùy ý sử dụng vào bất cứ nhu cầu nào hai trăm bốn mươi sáu kiện vàng, bạc và đá quý với tổng giá trị là ba nghìn bốn trăm sáu mươi bảy triệu một trăm ba mươi lăm nghìn bảy trăm lẻ ba rúp mười tám cô ếch. Nhưng điều đáng kinh ngạc nhất đã xảy ra một phút sau đó. Thoạt tiên các con vật chở châu báu, sau đó những người chăn dắt con vật, rồi đến số châu báu được chở trên lưng các con vật ấy bỗng lắc lư, trở nên trong suốt như không khí và tan ra như hơi nước trong khoảng không. Một làn gió mát ban mai đã cuốn khỏi tay ông chủ nhiệm đang sửng sốt tờ giấy hiến của, thổi nó lên cao và mang đi về hướng cửa sổ mở. Đó là vào căn phòng của Vônca Côxtưncốp đang ngủ tít thò lò, gắn vào cuốn vở mà nó vừa được xé ra và lại hoàn toàn không có một chữ nào trên đó. Nhưng như vậy vẫn chưa phải là hết. Hoàn toàn không thể hiểu nổi tại sao chuyện đó lại xảy ra, nhưng cả các nhân viên chi nhánh Ngân hàng Nhà nước ở quận, cả các người hàng xóm cùng nhà Vônca, thậm chí cả Vônca nữa đều không một lần nào sau đó nhớ đến đoàn súc vật vận chuyển kỳ lạ nọ. Dường như có ai đó đã xóa sạch chúng khỏi trí nhớ của họ. ÔNG GIÀ KHỐTTABÍT VÀ XIĐÔRÊLY Trông ông già thật đáng thương. Suốt ngày, ông giấu mình trong bể nuôi cá, viện cớ hình như bệnh thấp khớp của ông lại tái phát. Dĩ nhiên đó là một lời giải thích phi lý, bởi vì đã bị bệnh thấp khớp mà còn chui xuống nước thì thật là ngớ ngẩn. Ông Khốttabít nằm ở dưới đáy bể nuôi cá, chậm chạp ve vẩy những cái vây của mình và uể oải hớp nước. Lúc Vônca hay Giênia đến gần bể, ông già liền quay ngoắt đuôi về phía hai cậu bé một cách bất lịch sự và bơi lại thành bể đằng sau. Của đáng tội, những lúc Vônca không có mặt trong phòng, ông Khốttabít đều chui ra khỏi nước cho giãn xương cốt, nhưng ngay khi vừa


105

back into the aquarium with a soft splash, as though he had never thought of leaving it. He apparently found some bitter pleasure in the fact that Volka kept pleading with him to get out of the water and stop sulking. The old man would listen to all his entreaties with his tail turned towards the boy. Yet the moment his young friend would open his geography book and begin to study for his exam, Hottabych would stick his head out of the aquarium and accuse Volka of having no heart at all. How could he be occupied with all sorts of nonsense, when an old man was suffering so from rheumatism?! No sooner would Volka close his book, however, than Hottabych would again turn his tail towards him. This went on till evening. At a little after seven o'clock, he swished his tail and hopped out on to the floor. He squeezed the water from his beard and moustache and dried them quickly at the buzzing table fan. Then he said with some reserve: "You hurt me by refusing to accept my humble gifts. It's your good luck that I promised you I wouldn't get angry. But I did promise and, therefore, I'm not angry at you, for I now see who is really responsible for your offending me so, though you do it unconsciously. It is your teachers-they are the root of all evil! Varvara Stepanovna, not you, 0 youthful and inexperienced boy, will be held fully responsible for all the bitterness of the past few days. And now that undeserving Varvara, daughter of Stepan, will...." He yanked four hairs at once from his beard. Something extraordinary was about to happen. "Oh, no! No, Hottabych! Dear, dear Hottabych!" Volka babbled as he hung on the angry Genie's arms. "My word of honour! Varvara Stepanovna's not at all to blame! It was only me..." "No! She's to blame, she's to blame!" Hottabych droned, trying to free his hands. "She's not to blame! She's not to blame! Upon my word of honour, she's not to blame!" Volka repeated in a frightened voice,

nghe nó tới gần, ông già liền nhảy ngay trở lại vào bể cá với một tiếng tõm nhẹ như thể ông chưa từng rời khỏi đó. Ông dường như tìm thấy một niềm vui cay đắng trong thực tế là Vônca vẫn giữ cầu xin ông hãy ra khỏi nước và ngừng hờn dỗi. Ông già lắng nghe hết những lời cầu xin với cái đuôi quay về phía cậu bé. Tuy nhiên lúc này, cậu bạn trẻ của ông đang mở cuốn sách địa lý và bắt đầu chuẩn bị cho kỳ thi của mình. Ông Khốttabít ngoi đầu khỏi bể cá và buộc tội Vônca không thông cảm chút nào. Làm thế nào ông bị bận rộn với mọi điều vô nghĩa khi một ông già đã bị bệnh thấp khớp như vậy?! Không mấy chốc Vônca gấp cuốn sách lại, nhưng khi đó ông Khốttabít lại quay đuôi về phía nó. Cứ như thế cho đến tối. Sau 7 giờ một chút, ông bỗng quẫy đuôi và nhảy xuống sàn nhà. Ông vắt sạch nước khỏi râu cằm và ria mép rồi nhanh chóng hong khô chúng bên chiếc quạt bàn kêu vù vù. Ông nói với vẻ dè dặt “Cậu làm ta giận vì đã từ chối những món quà mọn của ta. May phúc cho cậu là ta đã hứa không giận cậu. Nhưng ta không giận cậu chẳng phải chỉ vì ta đã hứa, mà còn vì ta hiểu ai là kẻ có lỗi thực sự về những nỗi phiền muộn mà cậu gây ra cho ta trong khi chính cậu lại không hề muốn. Những người dạy dỗ cậu, đó là cội nguồn của tai họa! Vácvara Stêpanôpna chứ không phải cậu, cậu thiếu niên trẻ tuổi và thiếu kinh nghiệm, phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về mọi nỗi cay đắng trong mấy ngày qua. Và ngay bây giờ Vácvara con gái của Xtêpan không xứng đáng ấy...” Ông rứt ngay một lúc bốn sợi râu. Ông chuẩn bị làm cái gì đó thật khác thường. “Ồ, không! Không, ông Khốttabít yêu quý!” Vônca nói ấp úng và níu lấy tay ông thần đã phát khùng. “Cô Vácvara không hề có lỗi trong chuyện này!... Lời nói danh dự của một đội viên thiếu niên tiền phong đấy?... Tất cả mọi chuyện đều do cháu...” “Không! Mụ ta có lỗi, mụ ta có lỗi!” Ông Khốttabít vừa nói lè nhè, vừa cố gỡ tay ra. “Cô ấy không có lỗi, cô ấy không có lỗi! Lời nói danh dự, cô ấy không có lỗi!”. Vônca hoảng sợ cãi lại trong khi nó vội vã


106

while feverishly trying to think of a way to distract the raging Genie's attention from his teacher. "You know what? You know what?" He had finally thought of something: "Let's go to the circus. Huh, Hottabych? Let's go to the circus! Zhenya and I will never get tickets, but it's so easy for you to get them. You're the only one who can help us get into the circus. You're so powerful, so amazingly all-powerful!" The old man was very inquisitive and an easy prey to flattery. Most important, unlike all other Genies, he never remained angry long. "And what does this funny word mean?" Hottabych's eyes burned with interest. "Is it a market where they sell parrots and other unusual birds? Then, know ye, that I am completely indifferent to birds. I've had my fill of the sight of parrots." "Oh, no, this is a thousand times more interesting. Why, it's a million times, a million million times more interesting!" Hottabych immediately forgot about Varvara Stepanovna. "Let's go there on a camel. No, better still, on an elephant. Just imagine how everyone will envy you." "No, don't bother. I don't want you to go to all that trouble," Volka objected with suspicious haste. "If you're not afraid, let's go on the trolley-bus." "What's there to be afraid of?" the old man sounded offended. "Why, I've been looking at these iron carts for four days now without any fear at all." Half an hour later, Volka, Zhenya and Hottabych reached the recreation park and approached the entrance to the summer circus. The old man ran over to the box-office to have a look at the tickets, and soon he, Volka and Zhenya were holding pink tickets. They entered the brightly-lit big top. There were three empty seats in one of the boxes right near the arena, but Hottabych was quite vigorous in refusing them. "I cannot agree to having anyone in this place sitting higher than myself and my greatly

nghĩ xem có cách nào làm cho ông thần đã nổi xung này quên cô giáo đi. “Ông biết sao không? Ông biết sao không?” Cuối cùng, Vônca nghĩ ra “Ông cháu ta đi xem xiếc, ông nhé? Ôi, ông Khốttabít, ông cháu ta đi xem xiếc đi! Giênia và cháu không tài nào lấy được vé, còn ông thì làm việc đó dễ như trở bàn tay. Chỉ ông mới có thể giúp bọn cháu vào được rạp xiếc thôi. Ông là người có sức mạnh, sức mạnh toàn năng kia mà!... Ông già rất tò mò, rất thích nịnh và cái chính là rất chóng nguôi giận. Quan trọng nhất là khác hẳn với các ông thần kia, ông không bao giờ giận lâu. “Cậu vừa dùng tiếng gì buồn cười thế?” Cặp mắt ông Khốttabít tò mò sáng lên.” Đó có phải là cái chợ bán vẹt và các giống chim lạ khác không? Cậu nên biết rằng ta vốn dửng dưng với loài chim. Từ lâu, ta đã xem vẹt chán cả mắt rồi. “Ông nói gì thế. Xiếc còn lý thú hơn gấp nghìn lần ấy? Cháu xin nói là gấp nghìn lần, gấp triệu lần, gấp triệu triệu lần!” Ông Khốttabít lập tức quên cô Vácvara Stêpanôpna. “Chúng ta sẽ đến đấy bằng lạc đà. Không, tốt hơn là bằng voi. Cậu hãy tưởng tượng mọi người sẽ ghen tị với cậu” “Ấy chết, không đâu! Ông không cần phải bận tâm như thế” Vônca phản đối với vẻ vội vã đáng ngờ. “Tốt hơn cả là ông cháu ta sẽ đi trôlâybuýt, nếu như ông không sợ. “Đi trôlâybuýt thì có gì đáng sợ” Ông già phật ý. “Đã bốn ngày nay, ta nhìn những cỗ xe bằng sắt ấy mà chẳng hề sợ tí nào”. Nửa giờ sau, Vônca, Giênia và ông Khốttabít đã có mặt ở công viên Văn hóa và Nghỉ ngơi, bên lối vào rạp xiếc mùa hạ. Ông già chạy vào chỗ bán vé để xem cái vé vào rạp xiếc hình thù ra sao, thế là chẳng mấy chốc trong tay ba ông cháu bỗng xuất hiện những cái vé cứng, màu hồng nhạt. Ba ông cháu đi vào rạp xiếc sáng trưng. Ở một lô ngay sát vũ đài còn vừa đúng ba cái ghế trống, nhưng ông Khốttabít nhất mực không chịu ngồi chỗ đó. Ông nói: “Ta không thể đồng ý để cho bất kỳ kẻ nào trong cái rạp này ngồi cao hơn ta và hai cậu bạn rất đáng kính của ta. Ngồi như vậy


107

respected friends. It would be below our dignity." It was no use arguing with the old man. With heavy hearts the boys climbed to the last row of the second balcony. Soon attendants in crimson and gold uniforms lined up along both sides of the entrance to the arena. The ring-master announced the first act. A bare-back rider dressed in a sequined suit and looking like a Christmas tree ornament rode into the ring. "Do you like it?" Volka asked Hottabych. "It is not devoid of interest, and it is pleasant to the eye," the old man replied cautiously. The bare-back rider was followed by acrobats, who were followed by clowns, who were followed by a dog act-this attraction met with Hottabych's reserved praise-who were followed by jugglers and spring-board jumpers. Then there was an intermission. It was a shame to leave and miss the second half of the show, but a geography book opened at the very first chapter awaited Volka at home. He sighed heavily and whispered to Zhenya, "Well, I guess I'll be going. But you try and keep him here for at least another two hours. Go for a walk with him after the show, or something.. Zhenya mumbled softly, but with great emphasis: "We should all three leave, all three of us. V. S. is here! V. S. is here!" And he nodded towards the side isle. Volka turned round and froze: Varvara Stepanovna and her five-year-old granddaughter Irisha were making their way down the isle to the foyer. As if by agreement, the boys jumped to their feet and stood in front of the unsuspecting old man in a way to shield their teacher from him. "You know what, Hottabych?" Volka choked. "Let's go home! Huh? There's nothing of interest here today."

là hạ thấp phẩm giá của chúng ta”. Biết rằng tranh cãi với ông già cũng chẳng được tích sự gì, hai cậu bé đành phải bấm bụng ngồi chót vót ở hàng cuối cùng của khu ghế hạng nhì. Chẳng mấy chốc, các nhân viên phục vụ mặc bộ đồng phục màu huyết dụ có thêu kim tuyến đã chạy ra và xếp hàng hai bên lối vào vũ đài. Người điều khiển chương trình cất giọng oang oang tuyên bố buổi biểu diễn bắt đầu, thế là một chị cưỡi ngựa phi ra vũ đài mặc bộ đồ viền đầy những đốm sáng lấp lánh như ông già Nôen. “Thế nào, ông có thích không ạ?” Vônca hỏi ông Khốttabít. “Xem cũng thú đấy và khá vui mắt” Ông già dè dặt đáp. Tiếp sau chị cưỡi ngựa là các diễn viên nhào lộn, sau đó là các anh hề, sau nữa là các chú chó con được tập luyện đã khiến ông Khốttabít tán dương một cách thận trọng, tiếp sau là các diễn viên tung hứng và các diễn viên nhảy. Các diễn viên nhảy đã kết thúc phần một của buổi biểu diễn. Thật là bực mình khi phải rời khỏi rạp xiếc nửa chừng, nhưng cuốn sách giáo khoa địa lý mới lật được mấy trang đầu tiên đang đợi Vônca ở nhà. Vônca thở dài đánh sượt và thì thầm với Giênia: “Này, bây giờ mình phải về. Còn cậu cố giữ ông già lại ít nhất hai giờ. Xem xiếc xong, cậu hãy đi dạo với ông ấy, hay là... Nhưng Giênia đã thì thầm nói giọng mũi rành rọt từng tiếng với vẻ đầy ý nghĩa: “Cả ba chúng ta phải rời khỏi đây ngay, cả ba chúng ta... V.X đang ở đây, V.X. đang ở đây!” Nói rồi, Giênia hất đầu hơi lộ liễu về phía lối đi bên cạnh. Vônca ngoảnh lại và lạnh toát cả người: cô Vácvara Xtêpanốpna cùng với cháu gái năm tuổi Irisa đang bước xuống các bậc dốc ngược ở lối đi bên cạnh để vào phòng giải lao. Không ai bảo ai, hai cậu liền chồm dậy và đứng ngay trước mặt ông già vẫn chẳng nghi ngờ gì để che không cho ông trông thấy cô giáo chủ nhiệm của mình. “Ông biết không, ông Khốttabít,” Vônca nghẹn ngào “Ta đi về đi, ông nhé! Hôm nay ở đây hoàn toàn chẳng có gì hay cả...”


108

"Sure," Zhenya agreed, trembling like a leaf in his fear for Varvara Stepanovna's life. "That's right, let's go home. We'll walk in the park and all kinds of things...." "Oh, no, my young friends!" Hottabych answered innocently. "Never before have I been so interested as I am in this truly magic tent. I'll tell you what: you run along and I'll return as soon as this amazing performance ends." What an idea-to leave Varvara Stepanovna alone with a Genie who hated her so! They had to think of something, of anything at all, to occupy him during intermission. Once the performance was resumed, his eyes would be glued on the arena. They had to think of something urgently, but, fearing for Varvara Stepanovna's very life, Volka was completely at a loss. His teeth even began to chatter. This attracted Hottabych's attention, for he was interested in everything. "I tell you, Hottabych," Zhenya came to the rescue, "it's either one way or the other: either we study or not!" Both Volka and Hottabych looked at him in bewilderment. "What I mean is, since we've promised Hottabych to teach him to read and write, we should use every free minute for study. Isn't that right, Hottabych?" "Your perseverance is worthy of the greatest praise, 0 Zhenya," Hottabych answered. He was really touched. "Well, if that's the case, here's the circus programme. Let's sit right down and learn the alphabet. We'll study all through intermission...." "With happiness and pleasure, 0 Zhenya." Zhenya opened the programme and pointed to the first letter "A" he saw. "This is the letter 'A,' understand?" "Yes, 0 Zhenya." "Now, what letter did I say it was?" "It's the letter 'A,' 0 Zhenya." "Right. Now find me all the 'A's you can on this page."

“À, đúng đấy”. Giênia lo cho cô Vácvara đến phát run như lên cơn sốt, nên hùa theo. “Ông cháu ta đi về đi... Chúng ta đi dạo trong công viên..” “Ồ, không, các bạn trẻ của ta!” Ông Khốttabít hồn nhiên đáp. “Chưa bao giờ ta cảm thấy thích thú như khi ở trong cái nhà bạt quả là kỳ diệu này. Thôi, các cậu cứ về trước đi, còn ta sẽ quay về ngay sau khi cuộc biểu diễn hết sức hấp dẫn này kết thúc”. Chỉ còn thiếu nước ấy nữa thôi: bỏ mặc cô Vácvara mặt đối mặt với ông thần căm ghét cô! Dù thế nào chăng nữa, cũng phải thu hút sự chú ý của ông Khốttabít cho tới lúc bắt đầu phần hai của buổi biểu diễn. Lúc bấy giờ thì không thể rứt ông ra khỏi những gì đang diễn ra trên vũ đài. Phải hết sức gấp rút nghĩ ra một cách gì đó, nhưng Vônca vì quá lo cho cô Vácvara nên hoàn toàn quẫn trí. Hai hàm răng nó còn đánh vào nhau côm cốp. Điều này thu hút sự chú ý của ông Khốttabít vì ông quan tâm đến tất cả mọi thứ. “Bây giờ thế này nhé, ông Khốttabít,” Cuối cùng Giênia nghĩ ra, “Ông hãy chọn một trong hai thứ, hoặc học, hoặc là không!” Cả Vônca lẫn ông Khốttabít đều ngớ người nhìn Giênia. “Ý cháu như thế này, chúng cháu đã hứa dạy cho ông biết đọc và viết, thì phải sử dụng từng phút rảnh rỗi để học. Cháu nói có đúng không, hả ông Khốttabít?” “Đức tính cần cù của cậu đáng được khen ngợi hết sức, hỡi cậu Giênia!” Ông Khốttabít cảm động đáp. “Ông đang cầm trên tay bản chương trình buổi biểu diễn xiếc đấy, vậy ông cháu ta bắt đầu học ngay các chữ cái theo bảng chương trình ấy. Học tới lúc hết giờ giải lao thì thôi...” “Rất sung sướng và vui lòng, hỡi cậu Giênia!” Giênia mở bản chương trình ra và chỉ vào chữ “A” bắt gặp đầu tiên. “Đây là chữ ‘A’, ông hiểu chưa ạ?” “Ta hiểu rồi, hỡi cậu Giênia!” “Thế đây là chữ gì nào?” «Đây là chữ ‘A’, hỡi cậu Giênia!» «Đúng! Giờ hãy tìm cho cháu chữ ‘A’ trong trang này ».


109

"Here's a letter 'A,' 0 Zhenya." "Fine! Do you see any more?" "Here, and here, and here, and here, and here...." Hottabych was so engrossed in his studies that he paid no attention at all to anything else. By the time the intermission was over and the audience had returned to its seats, Hottabych had learned the alphabet and was reading in syllables: "An ac-ro-bat on a spring ... board." "D'you know, Hottabych, you really are gifted!" Zhenya said with true amazement. "What did you think?" Volka replied. "Why, there has never been such a talented Genie in all the world." Hottabych read on delightedly: " 'Jum-ping ac-ro-bats un-der the di-rec . .. di-rec-tion of Phil-lip Be-lykh.' We saw that already. 'Ev-en-ing per-for-man-ces beg-in at 8 p.m. Ma-ti-nees at 12 no-on.' 0 my young teachers, I have read the entire programme. Does that mean I'll now be able to read the newspapers, too?" "Certainly! Sure you will!" the boys said. "Now let's try to read the greetings hanging over the orchestra pit," Volka said. Just then a young lady in a little white apron carrying a large tray appeared. "Would you care for some ice-cream?" she asked the old man. He looked at Volka questioningly. "Take some, Hottabych, it's very nice. Try it!" Hottabych tried it and he liked it. He bought some for the boys and another portion for himself, then a third and, finally, being carried away, he bought the astounded young lady's entire supply-forty-three bars of ice-cream covered with delicate frost. The girl said she'd be back later for the tray and went off, turning back to look at the strange customers. "Oho!" Zhenya winked. "Look at him pack it away." In the space of five minutes' time, Hottabych had gulped down all forty-three bars. He ate it as one would eat a cucumber, biting off big chunks and chewing loudly. He swallowed the last

«Đây là chữ ‘A’, hỡi cậu Giênia!» «Khá lắm! Còn đâu nữa ạ?» «Đây, và đây, và đây, và đây, và đây nữa.. ». Ông Khốttabít học hết sức mải mê, không hề chú ý đến một chuyện gì khác nữa. Tới lúc hết giờ giải lao, người xem lại ngồi vào chỗ của mình, ông Khốttabít đã kịp học thuộc tất cả các chữ trong bảng chữ cái và đã biết đánh vần: “Nh-ào lộn tr-ên lư-ới nẩy...” «Ông Khốttabít ơi, ông biết không,» Giênia reo lên với vẻ khâm phục thật sự, «ông có những khả năng hết sức tuyệt vời!» «Còn phải nói!» Vônca tán thành. «Người anh em ạ, đây là ông thần rất tài ba mà thế gian chưa từng thấy!» Ông Khốttabít vẫn say sưa đánh vần: “’Đội các di-ễn vi-ên nh-ào lộn và nh-ảy dư-ới sự chỉ-đạo của Phi-líp Bê-lức’ Các tiết mục này, chúng ta đã xem rồi. “Các bu-ổi bi-ểu di-ễn tối bắt đầu lúc 8 giờ tối. Ban ngày lúc 12 giờ trưa”. Hỡi các thầy giáo trẻ của ta, ta đã đọc hết cả bản chương trình, thế có nghĩa là bây giờ ta có thể đọc được cả báo? «Dĩ nhiên! Đúng thế!» các cậu bé nói. «Bây giờ, hãy thử đọc hàng chữ chào mừng treo trên bục diễn của dàn nhạc nhé». Nhưng đúng lúc ấy, một cô gái trẻ khoác tạp dề trắng bưng chiếc khay lớn bước tới gần. «Cụ có ăn kem không ạ?» Cô gái hỏi ông già. Ông già đến lượt mình đưa mắt hỏi Vônca. « Ăn đi ông Khốttabít, kem rất ngon. Ông ăn thử xem? » Ông Khốttabít ăn thử, thấy thích. Ông mời hai cậu bé cùng ăn và mua cho mình thêm một chiếc nữa, rồi chiếc thứ ba và cuối cùng, vẫn còn thèm, ông đã mua của cô bán hàng đang sửng sốt ngay một lúc toàn bộ 43 chiếc kem bên trên phủ một lớp tuyết mềm mại. Cô gái hẹn sẽ quay lại lấy khay sau và cô đi xuống dưới, chốc chốc lại ngoái cổ nhìn ngườì khách hàng kỳ lạ. «A ha!» Giênia tủm tỉm cười. Ông già đến vỡ bụng vì ăn kem mất thôi. Chỉ trong khoảng 5 phút, ông Khốttabít đã chén sạch 43 chiếc kem. Ông ăn kem như ăn dưa chuột, liên tục cắn những miếng lớn và nhai rau ráu. Ông nuốt miếng cuối cùng


110

mouthful just as the performance began. "A world-famous act! Presenting Afanasy Sidorelli!" The audience applauded and the band played a loud viva. A short, middle-aged man in a blue silk robe embroidered with gold dragons entered the arena, bowing and smiling in all directions. It was the famous Sidorelli himself. While his assistants laid out his props on a small lacquered table, in preparation for the first magic trick, he continued to bow and smile. A gold tooth glittered in his mouth when he smiled. "It's wonderful!" Hottabych whispered enviously. "What's wonderful?" Volka asked, clapping as loud as he could. "It's wonderful to see a person who has gold teeth growing in his mouth." "You think so?" Volka asked absently as he watched the first trick. "I am positive," Hottabych replied. "It's very beautiful and rich looking." Sidorelli completed the trick. "Did you see that?" Volka asked Zhenya proudly, as if he himself had done the trick. "It was swell!" Zhenya answered. Volka gasped: Zhenya now had two rows of gold teeth in his mouth. "Volka! Oh, Volka!" Zhenya whispered in a frightened voice. "I want to tell you something-but don't get scared. All your teeth are made of gold." "It's all Hottabych's doing, I know," Volka said dejectedly. And true enough, the old man, who was listening in on their conversation, nodded and smiled guilelessly. Then they saw that he, too, had two rows of large, even gold teeth. "Even Sulayman, the Son of David (peace be on the holy twain!), did not have such a luxurious mouth!" he boasted. "But don't bother thanking me. I assure you that you are both worthy of this small surprise." "Don't worry, we're in no rush to thank you!" Zhenya muttered.

đúng vào lúc tất cả các đèn trong rạp xiếc lại bật sáng. “Tiết mục hỗn hợp tuyệt vời! Diễn viên Aphanaxi Xiđôrêli!” Mọi người trong rạp vỗ tay và dàn nhạc chơi khúc nhạc chào. Thế rồi một diễn viên đứng tuổi, mặc áo khoác lụa xanh thêu hình rồng vàng bước ra vũ đài, tươi cười cúi chào tứ phía. Đó chính là Xiđôrêli lừng danh! Trong lúc các phụ tá của ông xếp trên chiếc bàn con bóng nhoáng tất cả những thứ cần thiết để làm trò ảo thuật đầu tiên, ông tiếp tục cúi chào và mỉm cười. Lúc cười, trong miệng ông lấp lánh một chiếc răng vàng... «Tuyệt!» Ông Khốttabít thì thầm với giọng ghen tị. «Cái gì tuyệt hả ông?» Vônca vừa hỏi vừa ráng hết sức vỗ tay. «Thật là tuyệt khi con người lại mọc răng vàng». «Ông nghĩ sao?» Vônca mải theo dõi tiết mục đã bắt đầu lơ đãng hỏi. «Ta tin vào chuyện đó». Ông Khốttabít đáp. «Răng vàng rất đẹp và sang trọng» Ông Xiđôrêli kết thúc trò ảo thuật đầu tiên. «Cậu thấy thế nào?» Vônca hỏi Giênia với giọng như chính nó vừa làm trò ảo thuật ấy. «Tuyệt!» Giênia trả lời và Vônca liền sửng sốt la to: mồm Giênia đầy răng vàng. «Vônca ! Ôi, Vônca!» Giênia sợ hãi thì thầm « Mình biết nói với cậu thế nào đây nhưng cậu đừng hoảng nhé. Tất cả các răng của cậu đều biến thành vàng rồi» «Đây hẳn là công trình của ông Khốttabít! mình biết,» Vônca buồn bã nói. Quả thật, sau khi lắng nghe hai cậu bạn nói chuyện với nhau, ông già gật đầu xác nhận và hồn nhiên toét miệng cười, để lộ hai hàng răng vàng to, đều dặn. «Ngay cả vua Xalômông con trai của Đavít (cầu chúc cả hai vị đều bình an!) cũng chẳng có cái miệng sang trọng như thế!» ông già huênh hoang «Chỉ có điều là các cậu đừng cám ơn ta. Ta cam đoan các cậu xứng đáng với món quà nhỏ bé này». «Phải, chúng cháu không cám ơn ông đâu!» Giênia hầm hầm nói.


111

Volka was afraid the old man might get angry and he tugged his friend's sleeve. Zhenya said no more. "You see, Hottabych," be began diplomatically, "it'll be awfully obvious if all three of us sitting in a row have gold teeth. Everybody will look at us, and we'll feel embarrassed." "I won't be embarrassed in the least," Hottabych said. "But still, we won't feel right. There won't be any pleasure in being at the circus." "So?" "Well, we wanted to ask you to make our teeth plain bone again till we get home." "I am perfectly awed by your modesty, 0 my young friends!" the old man said in a somewhat hurt voice. It was a relief to feel that once again they had their own teeth in their mouths. "Will they turn gold again when we get home?" Zhenya whispered anxiously. "Never mind, we'll find out later. Maybe the old man will forget about them." Once again Volka became absorbed watching Afanasy Sidorelli's breath-taking magic. He applauded together with the rest when the man pulled a pigeon, a hen, and, finally, a bouncy, fluffy white poodle from an empty box. There was only one man present who showed no sign of appreciation as he watched the magician. This was Hottabych. He felt very hurt, because everyone was applauding the magician for all sorts of trifles, while he, who had performed such wonderful miracles from the time he had been liberated from the vessel, had not even heard a single sincere word of praise, let alone been applauded. That is why, when the tent was once again filled with applause and Sidorelli began bowing to all sides, Hassan Abdurrakhman ibn Hottab grunted irritably and, despite the protests of those sitting in front, proceeded to climb over them down to the arena. An approving murmur passed through the

Nhưng Vônca sợ ông già lại phát khùng, liền giật tay áo cậu bạn và Giênia đã kịp ngậm miệng. «Ông Khốttabít, ông có hiểu không,» Vônca bắt đầu nói khéo, «nếu cùng một lúc cả ba ông cháu ngồi cạnh nhau đều có răng vàng cả mọi người nhìn vào, chúng ta sẽ ngượng chết». «Ta chẳng hề thấy ngượng nghịu gì cả!» ông Khốttabít nói. «Nhưng dẫu sao thì chúng ta cũng cảm thấy khó chịu. Chúng ta sẽ mất hết cả hứng thú xem xiếc». «Thế cậu tính sao?» «Chúng cháu yêu cầu ông thế này nhé: chừng nào chúng ta chưa về nhà, hãy làm cho răng trở lại bằng xương bình thường» «Ta khâm phục đức tính khiêm tốn của các cháu, hỡi các bạn trẻ của ta!» Ông già nói với giọng hơi bực. Hai cậu bé thở phào nhẹ nhõm khi cảm thấy trong mồm của mình lại có những cái răng tự nhiên như trước. «Lúc bọn mình về nhà, răng bọn mình lại biến thành vàng thì sao?» Giênia lo lắng thì thầm. «Được rồi, chúng ta sẽ tính sau. Có thể ông già sẽ quên chuyện răng». Nói rồi, Vônca say sưa xem những trò ảo thuật vô cùng đặc sắc của Aphanaxi Xiđôrêli và cùng với mọi ngươi vỗ tay khi ông này lấy ra từ cái hòm rỗng một con bồ câu, một con gà mái và cuối cùng là một chú chó trắng lông xù ngộ nghĩnh. Trong cả rạp xiếc, chỉ có một khán giả không hề tỏ vẻ tán thưởng nhà ảo thuật một chút nào. Đó là ông Khốttabít. Ông cảm thấy rất bực mình khi nhà ảo thuật được vỗ tay về đủ thứ trò vớ vẩn, còn ông từ lúc được giải thoát khỏi cái bình đã làm biết bao phép lạ mà chẳng lần nào được nghe thấy thậm chí chỉ một lời khen ngợi chân thành kể cả tiếng vỗ tay cũng không có nốt. Vì thế, khi nghe tiếng vỗ tay lại vang lên và ông Xiđôrêli bắt đầu cúi chào tứ phía, Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp hầm hừ buồn bã và mặc cho các khán giả phản đối, ông trèo qua đầu họ, xuống vũ đài. Tiếng rì rầm hoan nghênh lan truyền khắp


112

crowd and a stout man said to his neighbour: "I told you that the old man was one of them. You can tell he's a very experienced clown. Look how funny he is. Sometimes they sit in with the audience on purpose." Fortunately for the man, Hottabych heard nothing of what 'he said, as he was engrossed in watching the magician. Sidorelli was about to begin his most difficult trick. First of all, the famous illusionist set fire to several long coloured ribbons and stuffed them into his mouth. Then he picked up a large, brightly coloured bowl filled with something that looked like sawdust. He stuffed his mouth full of the sawdust and began to fan himself quickly with a beautiful green fan. The sawdust in his mouth began to smoulder. Then a wisp of smoke appeared and, finally, when the lights were turned out, everyone saw thousands of sparks and even a small flame shoot from the famous magician's mouth. Then, amidst a storm of applause and shouts of Bravo! Hottabych's indignant voice could be heard. "It's a fake!" he shouted at the top of his lungs. "That's no magic! It's simple sleight-of-hand!" "Isn't he something!" someone shouted. "A wonderful clown! Bravo, clown!" And everyone present except Volka and his friend applauded Hottabych enthusiastically. The old man did not understand which clown they were shouting about. He waited for the applause he had inspired to die down and continued acidly: "What kind of magic is that! Ha, ha, ha!" He shoved the thunderstruck magician aside. To begin with, fifteen tremendous multi-coloured flames shot from his mouth; they were so real that a smell of burning filled the circus. The applause was balm to Hottabych's heart. Then he snapped his fingers, and instead of one large Sidorelli, seventy-two tiny Sidorellis ran off in single file along the barrier surrounding the arena. After completing several circles, they

rạp xiếc. Một ông to béo nào đó nói với ngườí ngồi bên «Tôi cho rằng ông già ấy là một tay hề. Rõ ràng đó là một tay hề rất có kinh nghiệm. Xem ông ấy tức cười làm sao! Đôi khi các tay hề cố tình ngồi lẫn trong chỗ khán giả». May phúc cho người vừa nói là ông Khốttabít không nghe thấy gì, vì ông còn mải quan sát nhà ảo thuật Xiđôrêli. Đúng lúc ấy, ông này bắt đầu tiết mục khó nhất của mình Trước tiên, nhà ảo thuật lừng danh châm lửa mấy băng giấy dài nhiều màu và nhét chúng vào mồm mình. Sau đó, ông cầm cái tô lớn tô nhiều màu sặc sỡ, bên trong đựng một chất gì đó trông giống như mùn cưa. Ngậm đầy mồm thứ mùn cưa đó, ông bắt đầu phe phẩy nhanh trước mặt mình chiếc quạt màu xanh lá rất đẹp. Mùn cưa trong mồm bắt đầu cháy âm ỉ. Sau đó xuất hiện một làn khói nhỏ, và cuối cùng, lúc đèn điện trong rạp xiếc đã tắt hết, mọi người nhìn thấy từ mồm nhà ảo thuật lừng danh phụt ra những tia lửa và thậm chí còn có cả một ngọn lửa nhỏ nữa. Lúc bấy giờ, giữa những tiếng vỗ tay và tiếng hoan hô nồng nhiệt, bỗng vang lên tiếng nói phẫn nộ của ông già Khốttabít: «Các người bị đánh lừa rồi!» Ông ráng hết sức la thật to. «Đó chẳng phải phép lạ gì cả! Đơn giản chỉ là sự khéo tay thôi!» «Đó chính là một tay hề! » Một ai đó kêu lên «Một tay hề tuyệt vời! Hoan hô tay hề!» Thế là tất cả đám khán giả, trừ Vônca và cậu bạn của nó, đều vui vẻ vỗ tay hoan hô ông Khốttabít. Ông già không hiểu người ta nói về tay hề nào. Ông kiên nhẫn đợi cho tới lúc tràng pháo tay do sự xuất hiện của ông gây ra chấm dứt và ông tiếp tục nói với giọng châm chọc: «Phải chăng đó là những phép lạ?! Ha ha ha!» Ông gạt nhà ảo thuật đang sửng sốt qua một bên và mở đầu, ông liên tiếp phun ra từ mồm mình mười lăm ngọn lửa lớn muôn màu và khắp rạp xiếc lập tức nồng nặc mùi cháy khét lẹt. Sau khi thích thú nghe tiếng vỗ tay, ông Khốttabít liền búng các ngón tay thế là thay vào một ông Xiđôrêli lớn có 72 ông Xiđôrêli nhỏ, nối tiếp nhau chạy trên cái bờ ngăn thấp vòng quanh vũ đài. Chạy được mấy vòng, các ông Xiđôrêli nhỏ lại


113

blended into one large Sidorelli again, just as tiny drops of mercury roll together to form a large drop. "That's not all!" Hottabych thundered in a voice that was no longer human. He was excited by the admiration he had aroused, and began to draw forth herds of horses from under the flaps of his jacket. The horses whinnied with fear, they pawed the ground and tossed their heads, making their lovely silken manes blow. Then, at a signal from the old man, the horses disappeared. Instead, four huge, roaring African lions jumped out from under his jacket. They raced around the arena several times and also disappeared There was an unending storm of applause from that moment on. Hottabych waved his hand and everything on the arena- Sidorelli and his assistants, and his various props, and the elegant uniformed attendants-all shot into the air, completed several farewell circles over the heads of the astounded audience, and dissolved into nothing. Suddenly and from nowhere, a huge African elephant with sly, twinkling eyes appeared on the arena. On its back was an elephant of smaller size; on the second was a third, still smaller; on the third was a fourth. . . the seventh and smallest of all stood right under the top of the tent and was no bigger than a dog. They trumpeted in unison, their trunks raised on high; then all flapped their ears like wings and flew off. The band of thirty-three musicians-all shouting happily- suddenly became a single ball; it rolled down from the bandstand into the arena and along the barrier, getting smaller and smaller until it was no larger than a pea. Then Hottabych picked it up, put it in his right ear, and the muffled sounds of a march could be heard coming from within. The old man was really bouncing up and down from excitement. He snapped all ten fingers at once and in a very special way, and everyone present began to shoot up from their seats, one at a time, and disappear far under the big top.

nhập vào thành một ông Xiđôrêli lớn, cứ như nhiều giọt thủy ngân nhỏ nhập vào thành một giọt thủy ngân lớn vậy. «Đấy vẫn chưa phải là hết đâu!» Ông Khốttabít hăng tiết trước sự tán thưởng của mọi người, bèn gào lên với giọng oang oang như sấm và bắt đầu lôi ra dưới vạt áo vét cả một đàn ngựa đủ màu sắc. Những con ngựa sợ hãi hí vang, giậm chân, lắc lư đầu, làm cho cái bờm dày óng ả tung bay. Sau đó, ông già dùng tay ra hiệu, đàn ngựa liền biến mất, thế rồi từ dưới vạt áo vét của ông già, bốn con sư tử Châu Phi to lớn vừa nối đuôi nhau nhảy ra, vừa gầm gừ hăm dọa. Chúng chạy vài vòng quanh vũ đài một lát sau rồi cũng biến mất. Từ thời điểm đó, một cơn bão tiếng vỗ tay không ngớt. Ông Khốttabít phẩy tay một cái, thế là mọi thứ trên vũ đài: cả nhà ảo thuật Xiđôrêli và các phụ tá cùng những đạo cụ đủ loại của ông, và các nhân viên ăn mặc thanh lịch - tất cả đều bay vút lên, lượn mấy vòng từ biệt trên đầu đám khán giả đang thán phục, rồi lập tức tan biến trong khoảng không. Không biết từ đâu bỗng xuất hiện trên vũ dài một con voi châu Phi lớn với cặp mắt nhỏ vui vẻ, ranh mãnh. Trên lưng nó có một con voi nhỏ hơn, trên lưng con thứ hai là con voi thứ ba còn nhỏ hơn nữa, trên lưng con thứ ba là con voi thứ tư... rồi con thứ bảy nhỏ nhất không hơn một con chó, tất cả đứng ngay dưới đỉnh lều. Chúng đồng loạt rống lên, đưa cao vòi rồi tất cà đập tai như đập cánh rồi bay đi. Ba mươi ba nhạc công với những tiếng hò reo vui vẻ bỗng dồn lại thành một khối tròn lăn từ bục biểu diễn xuống vũ đài. Cái khối tròn ấy lại lăn trên bờ ngăn thấp chạy quanh vũ đài, vừa lăn vừa thu nhỏ lại cho tới cuối cùng chỉ bằng một hạt đậu. Bấy giờ, ông Khốttabít bèn nhặt cái “hạt đậu” ấy lên, nhét vào tai phải của mình và từ trong tai phát ra tiếng nhạc hành khúc đã thu nhỏ lại. Ông già thực sự nhún nhảy vì phấn khích. Ông già chụm tất cả mười ngón tay lại và bằng cách rất đặc biệt, thế là tất cả khán giả đều lần lượt bị bắn tung khỏi chỗ ngồi của mình và biến mất đâu đó ở tít mái vòm.


114

Finally, only three people remained in the empty circus: Hottabych, who had wearily sat down to rest on the barrier, and the two boys, who had rushed down to him from the last row. "Well, how was it?" Hottabych asked limply, raising his head with difficulty and looking at the boys from strangely glazed eyes. "That's no Sidorelli for you, is it?" "He's certainly no match for you," Volka replied, winking at Zhenya angrily, because his friend kept trying to ask the old man something. "I can't stand fakers," Hottabych muttered with unexpected bitterness. "To pass off simple sleight-of-hand for miracles! And in my presence!" "But he didn't know a wise and mighty Genie was present here," Zhenya put in a word for the magician. "And anyway, he didn't say he was performing miracles. In fact, he didn't say anything at all." "It says so there. It says so in the programme. You heard me read it: 'Miracles of Illusion.' " "Well, but of illusion, il-lu-sion! Don't you understand?" "How they applauded me!" the old man recalled delightedly. "But you, 0 Volka, have never applauded nor even approved of me. No, I'm wrong. There was one occasion. But it was on account of some very simple magic. I don't even consider it magic. And that evil Varvara Stepanovna is blame. It was she who taught you to scorn my gifts! Do not argue, 0 my young friends! It was she, it was she! Such wonderful palaces! Such a lovely little caravan! Such devoted and healthy slaves! Such excellent camels! And it was all because of that evil Varvara Ste..." but here, luckily for the teacher and our young friends, Hottabych's gaze fell on a long banner hanging over the bandstand. His glazed eyes, once again took on an intelligent expression; a weak smile appeared on his face and, with the satisfaction of one who has just learned to read, he pronounced aloud:

Thế rồi cuối cùng trong cái rạp xiếc trống rỗng chỉ còn lại có ba người: ông Khốttabít mệt mỏi ngồi bệt trên cái bờ ngăn thấp, và hai cậu bé từ hàng cuối cùng lao xuống về phía ông già. «Các cậu thấy thế nào?» Ông Khốttabít uể oải hỏi, khó khăn lắm mới ngẩng đầu lên được và nhìn hai cậu bé bằng cặp mắt lờ đờ kỳ lạ. «Liệu Xiđôrêli làm được thế cho các cậu xem không?» «Ông ấy thì làm sao mà bì với ông được» Vônca vừa đáp vừa bực tức nháy mắt với Giênia khi thấy cậu này vẫn còn định hỏi ông già về một điều gì đó. «Ta không thể nào chịu nổi những kẻ lừa bịp!» Ông Khôttabít nói với vẻ tức giận bất ngờ. «Ba cái trò khéo tay tầm thường mà dám nhận xằng là những phép lạ. Và ngay trước mặt ta!» «Nhưng của đáng tội, ông ấy nào có biết ở đây có một vị thần hùng mạnh và thông minh đến thế đâu?» Giênia bênh vực nhà ảo thuật Xiđôrêli. «Vả lại, ông ấy không hề nói đó là những phép lạ. Ông ấy tuyệt nhiên chẳng nói gì cả». “Họ đã viết ra đấy thôi. Đấy, trong tờ chương trình ấy.Chính cháu đã nghe ta đọc “Những phép lạ của kỹ xảo ảo thuật”. “Đấy chỉ là ảo thuật thôi, ảo thuật! Ông phải hiểu như thế”. “Chà, người ta vỗ tay mới ghê làm sao!” Ông già đắc chí nhớ lại. “Thế mà, hỡi cậu Vônca, ta vẫn chưa được nghe cậu vỗ tay hay bày tỏ sự tán thưởng với ta. Không, ta nhầm. Có một lần Nhưng lần ấy về một phép lạ rất đơn giản. Thậm chí ta không xem nó là kỳ diệu” Và chính mụ Vácvara ác độc mà ra! Chính mụ ấy đã dạy các cháu coi thường các quà tặng của ta! Đừng có phản đối, hỡi các bạn trẻ của ta! Chính mụ ấy, chính mụ ấy!... Những tòa lâu đài kỳ diệu biết bao! Đoàn súc vật vận chuyển tuyệt vời biết bao!... Những tên nô lệ khỏe mạnh và trung thành biết bao!... Những con lạc đà trứ danh biết bao!... Ấy thế mà cái mụ quái ác Vácvara Xtê... Nhưng đúng lúc ấy, may mắn thay cho cô giáo và bạn trẻ của chúng ta, tấm băng dài treo trên bục biểu diễn của đàn nhạc lọt ngay vào tầm nhìn của ông Khốttabít. Cặp mắt đờ đẫn của ông bây giờ lấy lại vẻ tinh anh, miệng ông nở một nụ cười, và với sự thích thú của người vừa mới học đọc, ông đọc to thành tiếng:


115

"De-ar child-ren! Con-gra-tu-la-tions on fi-ni-shing the sch-ool term. We wish you...." The old man fell silent and closed his eyes. It seemed as if he were about to lose consciousness. "Could you bring everyone back to their seats?" Volka asked anxiously."Hottabych, can you hear me? D'you hear me? Can you make everything as it was before? I bet it's very hard to do, isn't it?" "No, not at all. I mean, it's not hard for me to do at all," Hottabych answered in a barely audible whisper. "I don't think even you can do it," Volka said craftily. "Yes, I can, but I feel very tired." "See, that's what I said! You can't do it." At this, Hottabych rose up with a sigh. He yanked thirteen hairs from his beard, tore them to bits, and shouted a strange and very long word. Then he sank down onto the sawdust covering the floor. From high under the circus tent enraptured people came whizzing down, and each one to his own seat. Sidorelli and his assistants, the props and the uniformed attendants, headed by the imposing ring-master, appeared on the arena as from under the ground. Flapping their ears loudly, all seven African elephants came flying back. They landed and formed a pyramid again, only this time the smallest one was on the bottom and the big one with the twinkling eyes on top, right under the roof. Then the pyramid they formed fell apart and they rushed around the arena in single file, getting smaller and smaller until they were no bigger than the head of a pin; finally, they got lost in the sawdust. The orchestra rolled out of Hottabych's right ear like a pea; it mushroomed into a huge pile of laughing people and, contrary to the law of gravity, rolled upwards to the bandstand, where it fell apart into thirty-three men. They took their seats and began to play a march. "Let me through, please! Let me through!" a thin man in large horn-rimmed glasses said, as he made his way through

“Các em thân mến! Chúc mừng các em nhân kết thúc năm học. Chúng tôi chúc...”. Ông già bỗng im bặt và nhắm mắt. Dường như ông sắp bất tỉnh tới nơi. “Thế ông có thể đưa mọi người về lại chỗ cũ không ạ?” Vônca hỏi với vẻ sợ hãi. “Ông Khốttabít, ông có nghe cháu nói không đấy? Ông có nghe cháu? Ông có thể làm cho mọi thứ trở lại như cũ được không? Việc ấy chắc hẳn là khó lắm?” “Không, chẳng khó đâu. Tức là đối với ta thì dĩ nhiên là chẳng khó”. Ông Khốttabít trả lời rất khẽ. “Cháu không nghĩ ông có thể làm được” Vônca láu lỉnh nói. “Làm nổi quá đi chứ, nhưng ta cảm thấy rất mệt” “Đấy cháu đã bảo mà, ông chẳng đủ sức làm nổi đâu”... Thay cho câu trả lời, ông Khốttabít ì ạch đứng dậy. Ông rứt luôn mười ba sợi râu, ngắt vụn chúng ra, rồi thét lên một câu gì đó kỳ lạ, rất dài. Rồi ông ngồi bệt ngay xuống lớp mùn cưa rải trên nền. Từ dưới mái vòm, các khán giả vui mừng vô hạn lao vun vút xuống và ngồi vào đúng chỗ của mình. Xiđôrêli cùng với các phụ tá, những đạo cụ và các nhân viên mặc đồng phục, dẫn đầu là người điều khiển chương trình oai vệ cũng hiện ra trên vũ đài như từ dưới đất chui lên vậy. Cả bảy con voi châu Phi đều bay trở lại, tai đập phành phạch, bay trở lại. Chúng xếp chồng thành hình tháp nhưng lần này, đứng dưới cùng lại là con voi nhỏ nhất, còn ở trên cao sát mái vòm là con voi lớn nhất. Sau đó, cái hình tháp voi rời ra và bảy con voi nối đuôi nhau chạy vùn vụt quanh vũ đài, vừa chạy vừa thu nhỏ lại rất nhanh cho tới lúc không lớn hơn cái đầu một kim găm và cuối cùng chúng mất hút trong lớp mùn cưa. Dàn nhạc bé bằng hạt đậu từ trong tai phải của ông Khốttabít lăn ra, lớn vụt thành một khối người cười vui vẻ rồi trái với định luật vạn vật hấp dẫn, cả khối người to tướng ấy lăn ngược lên bục biểu diễn và rã ra ở đấy thành ba mươi ba con người riêng biệt, những người này ngồi vào chỗ và khúc nhạc chào lại vang lên... “Xin phép quý vị! Xin quý vị cho tôi đi nhờ!” Một người gầy gò đeo kính gọng sừng cố lách qua đám đông thích thú đang vây


116

the excited crowd standing around Hottabych. "Won't you be so kind as to drop in at the manager's office? He'd like to talk to you about performing in Moscow and on a road tour," he said deferentially. "Leave the old man alone," Volka told him unhappily. "Can't you see he's sick? He's got a high fever!" And true enough, Hottabych was really burning up. He had got sick from eating too much ice-cream. A HOSPITAL UNDER THE BED He who has never had to take care of a sick Genie cannot imagine what a tiring and bothersome affair it is. First of all, there arises the question of where to keep him. You can't put him in a hospital, and there's no question of keeping him in bed at home, where everyone can see him. Then again, how does one cure a Genie? Modern medicine is useful when one deals with people, not fairy-tale magicians. And, finally, can people catch Genies' diseases? The boys discussed these problems at great length as they rode home in a cab with a delirious Hottabych. They came to the following decisions: 1. They would not take him to a hospital, but keep him as comfortable as possible under Volka's bed, suggesting first that, for safety's sake, he become invisible. 2. They would treat him as they would a person who had a cold. They would give him aspirin and tea with raspberry jam before going to sleep to make him perspire. 3. Genies' diseases could not possibly be catching. Fortunately, no one was at home. They made Hottabych comfortable in his usual place under Volka's bed. Zhenya ran off to buy some aspirins and raspberry jam, while Volka went to the kitchen to make some tea. "Well, tea's ready!" he said cheerfully, entering the room with a boiling kettle. "Let's have some tea, Hottabych. Hm?" There was no answer.

chặt xung quanh ông già Khốttabít. “Xin ông làm ơn quá bộ vào phòng làm việc của giám đốc. Ông ấy muốn trao đổi với ông về cuộc biểu diễn tại Mátxcơva và trên chuyến du lịc trên đường” người này lễ phép nói. “Xin hãy để cho ông già được yên!” Vônca bực tức nói. “Chẳng lẽ ông không thấy ông ấy đang bị bệnh sao? Thân nhiệt ông ta đã lên cao rồi đấy!”. Quả thực, ông Khốttabít đang sốt nặng. Ông già bị bệnh vì đã chén đẫy kem mà! BỆNH VIỆN DƯỚI GẦM GIƯỜNG Những ai chưa bao giờ phải chăm sóc một ông thần bị bệnh, không thể hình dung nổi công việc mệt mỏi và khó chịu dường nào. Trước tiên, nảy ra vấn đề để ông già nằm ở đâu. Không thể đưa một ông thần vào bệnh viện, còn để ông ấy nằm trên giường ở nhà, mọi người có thể nhìn thấy ông ấy Thứ hai, chữa bệnh một ông thần như thế nào? Y học hiện đại chỉ hợp với mọi người, không phải nhà ảo thuật trong truyện cổ. Thứ ba, bệnh của các ông thần có lây sang người hay không? Các vấn đề trên, hai cậu bé sẽ thảo luận kỹ khi chúng đưa ông Khốttabít đang mê sảng trở về nhà bằng xe tắcxi. Cuối cùng, chúng đã quyết định: 1. Không đưa ông Khốttabít vào bệnh viện, mà để ông nằm dưới gầm giường của Vônca với tất cả những tiện nghi có thể có, sau khi đề nghị ông biến thành vô hình cho được an toàn. 2. Chữa bệnh cho ông như chữa bệnh cho người bị cảm lạnh. Ban đêm cho uống thuốc átpirin và nước trà với mứt quả mâm xôi để cho ra nhiều mồ hôi trước khi đi ngủ.. 3. Bệnh của các ông thần có lẽ không lây sang người. May thay, không có ai ở nhà. Chúng đã đặt ông già nằm thoải mái vào chỗ quen thuộc của ông ở dưới gầm giường của Vônca. Giênia chạy đi mua một ít átpirin và mứt quả mâm xôi, còn Vônca thì đi xuống bếp nấu nước pha trà. “Trà đã pha xong rồi đây!” Vônca vui vẻ nói khi nó quay lại với một ấm nước sôi “Ông cháu ta uống trà, ông Khốttabít nhé!” Ông Khốttabít không trả lời.


117

"He's dead," Volka gasped and suddenly, despite all the unpleasantness Hottabych had caused him, he felt he would miss the old man terribly if he died. "Dear, dear Hottabych!" he babbled, crawling under the bed. The old man was not there. "What a crazy old man!" Volka said angrily, forgetting all his tender feelings. "He was here a moment ago, and now he's disappeared!" There is no telling what bitter words Volka would have added if Zhenya had not then dashed into the room, dragging a balky Hottabych behind. The old man was mumbling something. "What a nut! You can't imagine what a nut he is!" Zhenya shouted as he helped Volka settle Hottabych under the bed again. "I was coming back from the shop and there he was, standing on the corner with a sack of gold, trying to hand it out to passers-by. I asked him, 'What are you doing here with a high fever?' And he said, 'I feel my days are counted. I want to hand out alms on this occasion.' And I said, 'You're nuts! Whom are you going to give alms to? Did you see any beggars here?' And he said, 'If that's the case, I'll go back home.' So I dragged him back. You just lie still and get well! There's no use rushing death!" They gave Hottabych a mouthful of aspirins, then fed him the whole jar of raspberry jam with tea, and bundled him up tightly to make him perspire. For a while, the old man lay there quietly. Suddenly, he began to fuss, trying to get up. He said he was going to Sulayman, the Son of David, to ask forgiveness for some long-forgotten ill deeds. Then he began to cry and asked Volka to run down to the Mediterranean Sea and the Indian Ocean and find a copper vessel on the bottom in which his dear brother Omar Asaf ibn Hottab was imprisoned. He wanted Volka to free him and bring him back home. "We'd all live so happily here!" he mumbled deliriously with. bitter tears pouring down his cheeks.

“Ông chết mất rồi?” Vônca kinh hoàng và nó bỗng cảm thấy rằng bất kể mọi chuyện khó chịu mà ông Khốttabít đã gây cho nó, nó vẫn rất thương xót nếu như ông già chết. “Ông Khốttabít thân yêu!” nó lắp bắp, bò xuống dưới giường. Ông già không có ở đấy “Ông già kỳ cục thật!” Vônca lúc ấy nổi khùng, quên ngay những tình cảm trìu mến của mình. “Vừa mới nằm ở đây, ấy thế mà đã kịp biến đi đâu?” Không biết Vônca còn nói những lời cay đắng nào nữa nếu như lúc ấy Giênia không lao vào phòng và lôi ông Khốttabít đang cố cản theo sau. Ông già lầu bầu điều gì đó. “Lẩm cẩm quá! Cậu không thể tưởng tượng ông ấy lẩm cẩm thế nào đâu!” Giênia kêu to và giúp Vônca đưa ông Khốttabít vào nằm lại dưới gầm giường. “Lúc mình trên đường về, mình thấy ông Khốttabít đứng ở góc phố với một túi vàng, đang cố giúi bằng được cho một người qua đường. Mình hỏi “Ông làm gì ở đây trong khi đang bị sốt cao?”. Ông ấy nói “Ta cảm thấy mình sắp chết đến nơi rồi. Ta muốn nhân dịp này đi phân phát của bố thí”. Và, mình nói “Ông lẩm cẩm rồi! Ông định cho ai nào? Ông thấy những người ăn xin ở đây?”. Và ông ấy nói “Vậy thì ta đi về nhà!”. Thế là mình dẫn ông ấy về. “Hãy nằm nghỉ đi, ông già thân mến, hãy ráng bình phục, ông chẳng chết đâu mà sợ?” Chúng cho ông Khốttabít uống một liều thuốc átpirin, cho ông ăn cả một hộp mứt quả mâm xôi và uống kèm nước trà, rồi đắp chăn kín mít để ông ra được nhiều mồ hôi. Ông già nằm yên được một lúc. Đột nhiên ông bắt đầu lo lắng, cố đứng dậy. Ông nói để ông đi đến gặp vua Xalômông con trai của Đavít nhằm xin lỗi về những chuyện bực mình xa xưa nào đó. Sau đó, ông lại khóc lóc van nài Vônca chạy đến Địa Trung Hải và Ấn Độ Dương để tìm dưới đáy hai biển ấy cái bình đồng, trong đó giam cầm người em thân yêu của ông là Ôma Iuxúp con trai của Khốttáp, giải thoát ông ta khỏi nơi giam cầm và dẫn ông ta về đây. “Cả hai ta được sống ở đây thì hạnh phúc biết bao!” Ông lẩm bẩm trong mê sảng, với nước mắt cay đắng chảy dài trên má.


118

Half an hour later the old man came to his senses and said in a weak voice from under the bed: "Oh, my young friends, you cannot imagine how grateful I am for your love and precious attention! Will you please do me a last favour: bind my hands tightly, because I'm afraid I might do such magic while unconscious that I'll never be able to undo it later." They tied him up and he immediately fell soundly asleep. Next morning Hottabych awoke in the prime of health. "That's what medical attention administered in time can do!" Zhenya said with satisfaction. Then and there he decided to be a doctor when he grew up. ONE IN WHICH WE RETURN TO THE BARKING BOY To tell the truth, each time Volka thought of Goga, he became terribly envious. If he was at home or on the stairs, or downstairs near the entrance, it was difficult not to think of Goga. Ever so often a teasing, wonderful, marvellous barking could be heard-even through closed doors and closed windows. It was most strange, however, that Goga did not come outside. No other boy in his place could ever have been able to stay away so long and not boast to his friends about his real, pure-breed puppy. And Goga, especially, would have gloated to see the children so envious. There was something strange about it all. Finally, Volka could not keep from asking Goga's mother what the matter was. She became terribly embarrassed and mumbled something about her dear boy being sick. Then she rushed off. "Wait a minute!" Volka pleaded. "Can I ask you something? Just one question?" Goga's mother stopped reluctantly. "Can you just tell me if it's an Alsatian? Is it?" "What Alsatian?" the poor woman shrugged. "The puppy you gave Goga. You know, the one that's barking. Is it an Alsatian or a Boxer?"

Nửa tiếng sau, ông già hồi tỉnh và từ dưới gầm giường, ông nói với giọng yếu ớt: “Hỡi các bạn trẻ của ta, các cậu không thể hình dung được ta biết ơn các cậu ra sao về tình yêu và sự quan tâm quý báu của các cậu! Xin hãy làm ơn giúp ta một việc nữa: hãy trói tay ta thật chặt, nếu không lúc lên cơn sốt, ta lại phù phép gì đó trong vô thức mà cũng đành phải bó tay, hối cũng không kịp nữa”. Hai cậu bé trói ông già lại và ông lập tức ngủ say như chết. Sáng hôm sau, ông Khốttabít thức dậy hoàn toàn khỏe mạnh. “Thế có nghĩa là chúng ta đã chữa chạy kịp thời!” Giênia nói với vẻ mãn nguyện. Thế rồi cu cậu đã quyết định sẽ trở thành bác sĩ khi đã lớn. CHƯƠNG MÀ CHÚNG TA QUAY VỀ VỚI CẬU BÉ SỦA Thành thực mà nói, mỗi lần Vônca nhớ tới Gôga, nỗi ghen tị lại bắt đầu hành hạ nó. Mà lúc ở nhà, hoặc ở đầu cầu thang, hoặc ở trong cái sân nằm gần cổng, khó mà không nhớ tới Gôga được. Thậm chí qua các cửa ra vào các cửa sổ đóng kín, thỉnh thoảng vẫn vọng ra tiếng chó sủa kỳ lạ, tuyệt vời. Quả là cũng ngạc nhiên khi thấy Gôga không chịu ló mặt ra sân. Ở địa vịcủa nó, dĩ nhiên chẳng một chú bé nào chịu giữ lâu như thế mà không đưa ra khoe với các bạn chú chó con tốt giống thực sự ấy. Hẳn là Gôga đang đắc chí trước sự ghen tị của các bạn. Không, ở đây ắt phải có một chuyện gì đó. Cuối cùng, không chịu nổi, Vônca bèn hỏi bà mẹ của Gôga là có chuyện gì Bà trở nên hết sức bối rối và ấp úng trả lời rằng cậu con hơi bị mệt. Rồi bà vội vã đi ra. “Chờ cho một phút!” Vônca van nài “Cháu xin hỏi bác một câu, chỉ một câu thôi ạ! Bà mẹ của Gôga dừng lại rất miễn cưỡng. “Xin bác cho cháu biết nó là chó bécgiê phải không ạ?” “Chó bécgiê nào?” Người đàn bà tội nghiệp nhún vai. “Con chó con mà bác mua tặng Gôga và nó vẫn sủa gâu gâu ở trong nhà bác là chó bécgiê hay chó bốcxơ ạ?”


119

"Goodness, what nonsense!" she sighed and disappeared quickly into her apartment. As if for spite, a high-pitched angry barking issued forth. It was all very mysterious. Just then Hottabych, who was lying in his usual place under Volka's bed, asked casually: "I wonder how your enemy named Pill is getting on?" He yearned to boast about the cunning spell he had cast on him and share with Volka his delight in the trouble Goga was deservedly having. "No one but I can ever break the spell," he thought. "I can just imagine how the most greatly-respected Volka ibn Alyosha will be pleased and how amazed he will be at the endless variety of my powers." "Pill?" Volka repeated absently, for he had just thought of a very simple and tempting idea. "Pill? He's not feeling too good. Listen, Hottabych," he crouched down and stuck his head under the bed, in order to carry on negotiations more comfortably. "I want to ask you for a big favour." "This is it," the old Genie thought unhappily. He suspected that Volka was about to ask him to break the spell he had cast on Goga; and he decided to refuse flatly. At least for the time being. It wouldn't hurt the horrid tattle-tale and gossip to suffer a bit. It would only do him good. However. Hottabych replied sourly: "I'll be only too happy to know your wish." "I want to ask you for a present." The old man was pleased at not being forced to discuss Goga's premature pardon. He scurried out from under the bed. "Just tell me what you want and you'll have it immediately, 0 young and benevolent Genie-saviour." "Could you give me a dog? An Alsatian?" "A dog? Nothing could be simpler or more pleasing to my heart!" Hottabych yanked a hair from his beard. Volka felt faint

“Trời ơi, sao cháu lại nói nhảm nhí thế?” Bà mẹ thở dài và lẩn ngay vào nhà mình. Và thật trêu ngươi, một tiếng sủa giận dữ the thé vang lên. Toàn bộ chuyện này thật hết sức bí ẩn. Thêm vào đó, ông Khốttabít, theo lệ thường vẫn nằm nghỉ dưới gầm giường của Vônca, lại hỏi bâng quơ: “Chẳng rõ kẻ thù của cháu tên là Thuốc viên đang ra sao? Ông già nóng lòng muốn khoe với Vônca lời nguyền độc đáo của mình và cùng với Vônca thích thú trước cái tai họa mà Gôga đã phải gánh chịu một cách đích đáng. “Không một ai có thể hóa giải được lời nguyền” Ông nghĩ “Ta có thể hình dung lời nguyền đó sẽ làm cậu Vônca con trai của Aliôsa rất đáng kính sẽ thích thú và sẽ khâm phục như thế nào trước những phép lạ thiên hình vạn trạng của ta!”. “Thuốc viên?” Vônca lơ đãng nhắc lại và nó bỗng nảy ra một ý định rất giản dị và hấp dẫn. “Chà, “Thuốc viên”,nó bị ốm vặt gì đó thôi. Ông Khốttabít này” Vônca ngồi xổm và chui đầu vào gầm giường để tiến hành thương lượng cho tiện hơn. “Cháu rất muốn yêu cầu ông giúp cho một việc”. “Lại bắt đầu rồi!”, ông thần già bực tức nghĩ thầm. Ông nghi rằng Vônca định yêu cầu ông giải lời nguyền cho Gôga và ông quyết định sẽ từ chối thẳng thừng. Ít ra là trong thời gian trước mắt. Chẳng sao cả, cứ để cho cái thằng đơm đặt chuyện và hay hớt lẻo ấy bị khổ sở đôi chút. Việc đó chỉ có lợi cho nó mà thôi.. Nhưng ông Khốttabít vẫn rầu rĩ đáp lại.: “Ta rất sung sướng nếu được biết cháu muốn yêu cầu gì”. “Cháu muốn ông cho cháu một món quà” Ông già mừng rỡ khi thấy không phải là chuyện ân xá trước thời hạn cho Gôga. Ông nhanh nhẹn chui ra khỏi gầm giường: “Cháu hãy nói điều cháu muốn và cháu sẽ được ngay lập tức, hỡi vị cứu tinh trẻ và không vụ lợi của các ông thần” “Ông có thể cho cháu một con chó không ạ. Con bécgiê ấy?”. “Một con chó ư? Không có gì dễ hơn và ta rất lấy làm vui lòng”. Ông Khốttabít liền rứt một sợi râu, thế là Vônca đã lịm người


120

from happiness: there, at his feet, a magnificent, sleek and muscular three-year-old Alsatian stretched with a pleasant growl. It had lively, intelligent eyes, a cold, wet nose and marvellous pointed ears. Volka patted its neck. The dog wagged its tail politely and barked loudly from an overflow of emotion. "How do you like this dog?" Hottabych asked, as he bustled about, ready at a sign from Volka to fill the entire room, the entire apartment, and the entire house with the most valuable dogs. "Oh, I beg your pardon. I forgot a small detail." The "small detail" was a collar, which appeared immediately. It glittered with such a multitude of precious stones that there would be more than enough for two imperial crowns. The unexpected happiness was almost more than Volka could bear. He patted the dog with a shaking hand and had such a dazed smile on his face that tears of happiness rolled down the kind-hearted old man's cheeks. But there can never be complete happiness in life, at any rate, not when you are dealing with a Genie's gifts! Suddenly, they heard the clicking of a woman's heels behind the door. No sooner had Hottabych darted under the bed, there to become invisible, than the door opened and Volka's mother entered. "That's just what I thought," she said, looking at the animal. In his haste, the old Genie had forgotten to make it invisible. "A dog! I'd like to know where you got it?" Volka knew he was sinking fast and sure. "I got it.... It was given to me... . You see.... What I mean is...." There was no sense telling her the truth, and Volka didn't want to lie. Anyway, there was no sense lying-his mother could always tell when he was not telling the truth. "Volka!" she said, raising her voice, "I don't like your mumbling. I want you to tell me whose dog it is." "It isn't anyone's ... I mean, it wasn't anybody's before, but now it's mine."

đi vì khâm phục: một con chó bécgiê ba tuổi tuyệt vời, xương xương, chắc lẳn đang nằm duỗi mình dưới chân cậu bé, miệng gừ gừ thân mật. Con chó có cặp mắt lanh lợi, thông minh, cái mũi lạnh và ướt, đôi tai nhọn tuyệt đẹp. Vônca vỗ nhẹ lên cổ nó. Con chó vẫy đuôi lễ phép và khoái chí sủa vang cả nhà. “Con chó ấy có làm cậu vừa lòng không hả?” Ông Khốttabít hể hả chạy tới chạy lui và chỉ cần Vônca yêu cầu một tiếng nữa thôi, ông sẵn sàng làm cho cả căn phòng, cả căn hộ và cả khu nhà này đầy ắp những con chó quý nhất. “Chà, cậu hãy tha lỗi, ta quên béng mất một cái đồ vặt”. Cái “đồ vặt” mà ông muốn nói là cái vòng cổ bỗng xuất hiện tức thì. Nó lấp lánh với vô số đá quý nhiều tới mức có thể thừa sức gắn trên hai chiếc vương miện. Vônca ngây người vì cái diễm phúc mà nó được hưởng. Nó chỉ còn biết dùng bàn tay run run vỗ về con chó và đồng thời mỉm cười bối rối đến nỗi ông già đa cảm phải xúc động đến rơi nước mắt. Nhưng trên đời chẳng có một diễm phúc nào trọn vẹn cả ít ra cũng là khi dính dáng đến những quà tặng của các ông thần. Ngoài cửa bỗng có tiếng chân đàn bà, ông Khốttabít chỉ kịp trốn vào gầm giường và biến thành vô hình thì cánh cửa đã mở toang và bà mẹ của Vônca, bước vào. “Mẹ nghĩ đúng thế mà!” Bà nói sau khi thấy con chó mà ông thần già vì quá vội vã đã không kịp biến thành vô hình. “Con chó!. Mẹ muốn biết con lấy đâu ra con chó này” Vônca cảm thấy nguy đến nơi rồi. « Đấy là con... Đấy là người ta cho con... Mẹ hiểu không... Con biết nói với mẹ thế nào bây giờ.. ». Nói thật thì mẹ chẳng thể nào tin nổi. Còn nói dối thì Vônca không muốn. Vả lại, đó cũng là một việc tuyệt vọng: mẹ có thể biết nó nói dối ngay thôi. «Vônca!» Bà cất cao giọng. «Mẹ không thích con cứ nói lúng búng như thế. Con hãy nói thẳng: con chó bécgiê này của ai?» «Không của ai cả ạ... Tức là trước đây nó không của ai cả, còn bây giờ là của con»


121

His mother turned pink with indignation. "I didn't think you would lie to me. I didn't think you were capable of it. Tell me whose dog it is. Why, the collar alone is worth hundreds of roubles." She thought the stones were just coloured glass. Hottabych became very angry. He was both angry and hurt. He wanted this noble, but naive woman to understand that Has-san Abdurrakhman ibn Hottab was not one to present his best friends with cheap imitations and that this truly priceless collar was worth thousands upon thousands of roubles. But he checked himself in time, since he now realized such bragging would only make Volka's situation worse. He himself was a straightforward and truthful person and was proud of Volka for not wanting to lie, even though it was the tiniest white lie. The only thing to do was to stop the misunderstanding immediately. "Well then, my kind and truthful young friend will have to do without a dog for the time being. And let him not be bothered by dreams of owning a dog," Hottabych thought, smiling into his beard. A faint crystal tinkling issued from under the bed, and the dog disappeared. "Volka, dear," his mother said, completely forgetting what they had been talking about. "If my office calls, please tell them I'll be there in an hour or so. By the way, do you know whom the doctor came to see next door?" "Goga, I guess." "Is he ill?" "I think so." - "You think so! Isn't he your friend?" "Some friend!" "I'm ashamed of you, Volka," his mother said angrily, and she turned and walked out of the room with a stony face. "Hm!" Volka sighed and decided to visit Goga as soon as the doctor left. "Hottabych! Hey, Hottabych!"

Bà mẹ nó đỏ bừng mặt vì tức giận: «Chẳng lẽ con lại hạ mình tới mức nói dối sao? Hãy trả lời: con chó của ai? Chỉ riêng cái vòng cổ của nó thôi đã đáng giá thành hàng trăm rúp rồi» Bà ngỡ rằng các viên đá làm bằng thủy tinh màu. ông Khốttabít rất tức giận. Ông vừa tức vừa phật ý. Ông muốn người đàn bà đáng kính nhưng ngây thơ này hiểu rằng Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp chẳng phải là hạng người đem tặng những mảnh thủy tinh rẻ tiền cho các người bạn tốt của mình và rằng cái vòng cổ thật sự rất quý ấy đáng giá nhiều nghìn rúp. Nhưng ông đã kịp thời kìm lại, vì ông đã hiểu được rằng việc khoe khoang như vậy chỉ làm cho Vônca rắc rối thêm thôi. Là người thẳng thắn và chân thật, ông không thể tán thành việc Vônca nói dối, cho dù là một sự nói dối vô hại nhất. Ông hiểu rằng lối thoát duy nhất là phải xóa sạch toàn bộ sự hiểu lầm ấy bằng một cách dứt khoát nhất. “Thôi được, cậu bạn trẻ tốt bụng và chân thật của ta đành phải không có chó trong một thời gian nữa. Và cứ để cho cậu ta khổ sở bởi cái ước mơ sở hữu một con chó” ông vừa nghĩ vừa mỉm cười dưới bộ râu của ông. Từ gầm giường phát ra một tiếng tưng rất khẽ, và thế là con chó liền biến mất. «Vônca con,» bà mẹ nói hoàn toàn quên sạch câu chuyện vừa xảy ra «Nếu các bác ở cơ quan mẹ gọi điện thoại đến, con nói rằng một tiếng nữa mẹ sẽ về. Luôn tiện mẹ hỏi, con có biết ông bác sĩ vừa vào căn hộ bên cạnh thăm bệnh cho ai không?» «Có lẽ là Gôga ạ» «Hắn bị bệnh ư?» «Hình như thế ạ» «Sao lại hình như? Chẳng lẽ hắn không là bạn của con sao?» «Đúng là bạn ạ!» «Mẹ xấu hổ thay cho con đấy, Vônca ạ, » mẹ nó giận dữ nói và quay lưng đi ra khỏi phòng với bộ mặt nặng nề. «Chao ôi,» Vônca thở dài rầu rĩ và quyết định qua thăm Gôga ngay sau khi ông bác sĩ ra về. «Ông Khốttabít ơi ông Khốttabít!»


122

There was no answer. "He's gone again! Whenever you have to discuss something with him, he's not there. What a Genie!" Meanwhile, Hottabych was making himself comfortable in apartment 37, this time under Goga's bed. He was curious to see how the old doctor, who obviously had no idea what a mighty and unusual opponent he was up against, would helplessly fumble about in search of a correct diagnosis. This is what was happening in the room where the most mysterious of all the old district doctor's cases lay high on fluffed pillows, while Volka, taking advantage of Hottabych's absence, sat down to study his geography, and the old Genie himself lay hidden under Goga's bed. The old doctor's name was Alexander Alexeyevich. We want you to know this, in case you meet him some day. He was very experienced and wise. "Now, will you please leave us alone? There's something we have to discuss," he said kindly to Goga's despairing mother. "Well, young man," he said when they were alone (Hottabych under the bed obviously did not count), "how are things? Are we still barking?" "It's awful!" Goga moaned. "Aha! Well then, let's just chat a bit. What kind of poems do you like?" "Bow-wow-wow!" Goga barked. His mother, who was standing just outside the door, began to sob. You can imagine what Goga wanted to reply to the old doctor's question! He was indignant and he considered it a foolish and unnecessary question. However, his barking neither surprised nor distressed the old doctor. "Don't get angry," Alexander Alexeyevich said in a very calm voice. "This question has direct bearing on your illness." "I like 'A Winter's Evening,' a poem by Pushkin," Goga finally answered after barking for a long while. "Won't you recite it for me? Do you know it by heart?"

Không có tiếng trả lời. «Ông già lại biến đi đâu mất rồi! Nhằm lúc cần hỏi ý kiến, ông ấy lại biến mất tiêu. Hừ, thần với thiếc !» Trong lúc ấy, ông Khốttabít đã thu xếp một chỗ nằm thuận tiện tại căn hộ số 37, ngay dưới gầm giường của Gôga. Ông tò mò muốn xem vị bác sĩ già sẽ bất lực như thế nào trong việc đương đầu với một đối phương khác thường và hùng mạnh đến mức nào trong việc tìm kiếm một chẩn đoán đúng đắn.. Thế rồi điều gì đã xảy ra trong căn phòng ở đó một bệnh nhân bí ẩn nhất trong tất cả các bệnh nhân của vị bác sĩ già của quận đang nằm trên chiếc gối cao trong khi Vônca lợi dụng sự vắng mặt của ông Khốttabít, đang ngồi đọc cuốn sách địa lý, còn ông thần già đang dấu mình dưới gầm giường của Gôga Ông bác sĩ già tên là Alếchxanđrơ Alếchxêêvích. Chúng tôi muốn các bạn hiểu cho rằng, đó là một bác sĩ giàu kinh nghiệm và rất từng trải. «Bây giờ, xin bà cho phép. Tôi cần bàn với cậu ấy đôi điều». Ông bác sĩ ân cần nói với bà mẹ của Gôga đang thất vọng.. Khi chỉ còn lại hai người (dĩ nhiên không kể ông Khốttabít ở dưới gầm giường), ông bác sĩ nói «Thế nào, ngươi trẻ tuổi, tình hình ra sao? Vẫn gâu gâu à?» «Không thoát được !» Gôga rên rỉ. «Thế đấy! Thôi được, nếu vậy thì chúng ta sẽ nói chuyện với nhau nhé. Cậu có thích thơ không nào?» «Gâu gâu gâu! » Gôga lại sủa. Bà mẹ hắn đang đứng ngoài của bắt đầu nức nở. Các bạn có thể hình dung rằng Gôga định trả lời câu hỏi của ông bác sĩ già. Câu hỏi ấy làm cho Gôga phát cáu. Nó cho đó là một câu hỏi vớ vẩn, không cần thiết. Nhưng tiếng sủa của Gôga không hề làm ông bác sĩ già ngạc nhiên và buồn bực. «Cậu đừng cáu!» Ông nói với giọng hết sức ôn tồn. «Câu nói ấy có liên quan trực tiếp tới chứng bệnh của cậu đấy». «Cháu thích bài “’Một buổi tối mùa đông’ một bài thơ của Puskin» Cuối cùng, Gôga đáp sau khi đã sủa mỏi mồm. «Yêu cầu cậu đọc cho tôi nghe bài thơ đó. Cậu thuộc chứ?»


123

Goga recited four lines. "That's enough!" the doctor said. "Now, will you please tell me what you think about your classmate, ah, what's-his-name? The one who lives next door?" "You mean Volka Kostylkov?" "Exactly." "Bow-wow-wow!" Goga barked loudly. "Now, now. Try to use words." "Bow-wow-wow'." Goga replied, shrugging helplessly, as if to say: "I'd be only too glad to use words, but I can't. I don't seem to be able to." "I see. That's enough. That's enough, I said! Hm! Well, and what about the other children in your class?" "In my class?" the ailing Goga smirked. "If you want to know, all the kids in my class are bow-wow-wow!" "Well, and what do you think about me? Don't be shy, tell me what you really think. What do you think of me as a doctor?" "As a doctor, I think you're nothing but a bow-wow-wow!" "Wonderful!" Alexander Alexeyevich exclaimed with genuine joy. "And what do you think about your mother?" "My mother's very nice," Goga said. His mother, still standing behind the door, burst out in tears, though these were tears of happiness. "But sometimes she's bow...." He shuddered and fell silent. "No, she's always very, very nice." "And what about your class wall-newspaper? Do you have anything to say about it?" the old doctor asked, but this time only to be doubly certain. He had finally discovered the essence of the rare illness his young patient was suffering from. "Did they ever criticize you in the paper?" This time Goga kept on barking for at least two minutes. Hottabych was tired of listening to him, but the old doctor was so delighted that one would think it was not Goga Pilukin, nicknamed "Pill" for his atrocious temper, barking, but an opera star singing his most famous aria. When Goga had barked his fill, Alexander Alexeyevich rubbed

Gôga đọc bốn câu. «Thôi đủ rồi!» Ông bác sĩ nói. «Bây giờ, cậu hãy làm ơn nói cho tôi biết cậu nghĩ gì về người bạn cùng lớp với cậu, tên của bạn ấy. Cậu bạn ở phòng bên ấy?» «Về Vônca Côxtưncốp ấy à? «Đúng thế!» «Gâu gâu gâu!» Gôga sủa to. «Nào, nào.Cậu hãy diễn đạt bằng lời» . «Gâu gâu gâu!» Gôga vừa đáp vừa vung tay bất lực. Tự hẳn nó muốn nói rằng «Cháu rất lấy làm sung sướng nếu diễn đạt được bằng lời, nhưng cháu không thể.Cháu không làm được». «Tôi hiểu... Đủ rồi... Đủ rồi, tôi bảo mà!... Thế! Nào, còn các bạn khác trong lớp của cậu thì sao? «Trong lớp cháu ấy ạ?» Bệnh nhân Gôga cười gằn. «Nếu ông muốn biết, trong lớp cháu, tất cả bọn bạn đều gâu gâu gâu!» «Thế còn về tôi, cậu có ý kiến gì không? Cậu nói đi nào, đừng có ngại. Cậu có ý kiến gì về một bác sĩ như tôi?» «Về một bác sĩ như ông, cháu nghĩ ông quả là gâu gâu gâu!» «Khá lắm!» Ông Alếchxanđơ Alếchxâyêvitsơ vui mừng hết sức thành thực. «Nào, thế còn về mẹ cậu, cậu có ý kiến gì?» «Mẹ cháu là người rất tốt!» Gôga nói. Mẹ hắn đứng ở ngoài cửa lại trào nước mắt, nhưng lần này là những giọt nước mắt sung sướng. «Chỉ đôi khi mẹ cháu gâu...» Hắn giật mình và ngưng nói. «Không, mẹ cháu bao giờ cũng là một người rất tốt». «Nào, thế về tờ báo tường của lớp cậu ? Hẳn là cậu cũng có ý kiến chứ?» Ông bác sĩ già hỏi chỉ cốt sau này khỏi phải ân hận. Ông đã hiểu thực chất căn bệnh hiếm có ở người mới bị bệnh trẻ tuổi của ông. «Thỉnh thoảng cậu cũng bị đưa ra phê bình ở đấy chứ?» Lần này, Gôga sủa gâu gâu hai phút liền. Ông Khốttabít nấp dưới gầm giường nghe phát chán cả tai. Còn ông bác sĩ già thì lại thích thú với tiếng sủa ấy, dường như chẳng phải Gôga Piliukin, bị đặt biệt danh là «Thuốc viên» vì tính nết tồi tệ của nó, đang sủa gâu gâu, mà là một ngôi sao opera đang hát một khúc ca hay nhất trong vốn tiết mục của mình. Sau khi để mặc cho Gôga sủa chán


124

his hands together contentedly. "It seems quite clear now. But let us not be hasty and, instead, put it to the test again. Here's my pen and a sheet of paper. I want you to write: 'There is no place in our country for gossips and tattle-tales!' Have you written it? Excellent! Let me see it. You have written it nicely and without a single mistake. Now let's write another sentence. By the way, what's your teacher's name? Varvara Stepanovna? Well then, write this: 'Varvara Stepanovna! Vanya and Petya are purposely teaching me to swear. I'm a conscientious boy and wish you would punish them." Goga's face became terribly sour. Something was obviously wrong. He kept writing and crossing out what he had written, until the doctor finally took the messy sheet of paper away. This is what he read, chuckling, but apparently not a bit surprised: "Varvara Stepanovna! Vanya and Petya bow-wow-wow.... I'm a conscientious boy and wish you would bow-wow-wow." Each of these "bow-wow-wow's" was crossed out, but each time the unfortunate Goga had written in another "bow-wow-wow" over the one that had been crossed out. "The committee's findings are clear," the doctor said, folding the two papers and putting them away in his wallet. "Please come in!" he called to Goga's mother.. She entered, dabbing her eyes with a damp hanky. After she had sat down, Alexander Alexeyevich said, "I have to inform you that I didn't sleep a wink last night, because I was busy looking through my medical books and thinking. I could find nothing at all which even vaguely resembled your son's case." The poor woman gasped nervously. "Do not despair, my good woman," the old doctor said. "Things are not hopeless. I read on and on, and thought a great deal. And after that I naturally could not fall asleep, for I'm getting on in years. Seeking distraction, I picked up a volume

chê, ông Alếchxandrơ Alếchxâyêvitsơ xoa tay hài lòng. «Bây giờ dường như mọi chuyện đã rõ. Nhưng không thể vội vàng và kiểm tra lại một lần nữa. Đây là cây bút và tờ giấy. Tôi muốn cháu viết ‘Không có nơi nào trên đất nước ta dành cho những tin đồn và chuyện nhảm’ Cháu viết rồi chứ ? Tuyệt ! Cho ta xem nào. Cháu viết độc đáo và không mắc sai sót. ây giờ hãy viết câu khác. Nhân tiện, bà giáo cháu tên gì? Varvara Stepanovna? Được rồi, hãy viết ‘Varvara Stepanovna! Vanya và Petya đang cố dạy tôi thề. Tôi là một đứa bé có lương tâm và ước mong ông hãy trừng phạt họ. Mặt Gô ga trở nên cáu kỉnh dễ sợ. Rõ ràng có gì đó sai. Nó tiếp tục viết và gạch bỏ những điều nó đã viết cho đến khi cuối cùng vị bác sĩ giật lấy tờ giấy viết lộn xộn đó đi. Đây là nhưng gì ông đọc được, ông cười khúc khích và dường như không một chút ngạc nhiên. “Varvara Stepanovna! Vanya và Petya gâu-gâu-gâu .... Tôi là một đứa bé có lương tâm và ước mong ông sẽ gâu - gâu - gâu” Mọi chữ “gâu – gâu – gâu” đều bị gạch bỏ và mỗi lần Gôga khốn khổ lại viết những từ “gâu-gâu-gâu” khác bên trên những từ đã bị gạch bỏ. «Ban điều tra đã rõ tất cả rồi». Vị vác sĩ vừa nói vừa gấp hai tờ giấy và đút vào ví. «Xin mời bà vào phòng!» Ông gọi bà mẹ của Gôga. Bà ta bước vào và dùng chiếc khăn tay ướt đẫm lau đôi mắt Sau khi bà ngồi, ông Alếchxandơ Alếchxâyvitsơ nói: «Xin báo để bà biết rằng suốt cả đêm qua, tôi không hề chợp mắt. Tôi ngồi đọc các sách y học và suy nghĩ. Trong các sách chuyên môn, tôi không hề tìm thấy một trường hợp nào giống như trường hợp con trai bà». Bà Natalia tội nghiệp lo sợ kêu ối lên một tiếng. «Bà chớ vội buồn, thưa bà thân mến! » Ông bác sĩ già nói «Sự việc chưa đến nỗi mất hy vọng. Tôi đọc, và đọc rồi suy nghĩ nhiếu. Và sau đó, dĩ nhiên là không thể nào ngủ được. Cũng chẳng có gì đặc biệt, vì người già vốn như vậy. Để giải trí, tôi


125

of Arabian Nights and read a tale about a magician or, rather, a Genie, changing a person he disliked into a dog. Then I thought that if there really were Genies in the world (Hottabych lying under the bed was offended) and if one of them decided to punish someone, say a boy, for gossiping, tattling, and thinking poorly of his friends, he could cast a spell on him that would make him bark each time he wanted to say something bad. Your son and I just had a long talk and we discovered that he could recite a poem by Pushkin without barking at all and speak of you with hardly a small bark, and then bark incessantly when talking of his friends or the school newspaper, in which he had apparently been criticized several times. Do you understand what I'm getting at? I do hope I've made myself clear." "Do you mean," Goga's mother said thoughtfully, "that..." "Exactly. Naturally, there aren't any Genies and there never were any.(Hottabych again felt hurt, this time even more than before.) What your son has is a very strange kind of sychological trauma. And I must warn you that he will continue barking in the future...." "Oh my goodness!" the poor woman wailed. "Yes, he will bark each time he decides to tattle or gossip, or whenever he tries to say something unpleasant. And then people will no longer call him Goga Pilukin, but Bow-Wow Pilukin. And this will continue when he grows up, although no one will call him that to his face. As you see, your son may find himself in a very unhappy situation. However, if he makes a firm resolution never to tattle, gossip, or spoil good people's lives, I can guarantee you that he will stop barking once and for all." "Bow-Wow Pilukin!" Goga's unfortunate mother thought and shuddered. "How horrible! I would never survive it. But what about some medicine? Won't you at least write out a prescription for some medicine?" "In this case, no medicine will help. Well, young man, shall

cầm tập truyện Nghìn lẻ một đêm và đọc về một nhà ảo thuật, hay đúng hơn là một ông thần, đã biến một kẻ mà ông không ưa thành một con chó. Lúc bấy giờ, tôi nghĩ rằng nếu trên thế gian này còn có những ông thần (ông Khốttabít nấp dưới gầm giường lấy làm phật ý) và nếu một trong số đó muốn trừng phạt ai, một đứa bé chẳng hạn về tội hay đơm đặt, hớt lẻo, nói xấu nhũng người thân của mình thì ông ấy có thể phát ra một lời nguyền làm đứa bé ấy sủa mỗi khi nó muốn nói những lời lẽ xấu xa. Vừa rồi, tôi và con trai của bà đã nói chuyện cởi mở với nhau. Thì ra cậu ấy không hề sủa khi đọc thơ Puskin, gần như không hề sủa khi nói về bà. Trong lúc đó lại sủa gần như liên hồi khi nói về các bạn của mình hoặc về tờ báo của lớp, trên đó hình như cậu ấy thỉnh thoảng đã bị phê bình. Bà hiểu ý của tôi chứ? Tôi hy vọng rằng đã diễn đạt khá rõ? «Bác sĩ cho rằng..». Bà mẹ Gôga trầm ngâm kéo dài giọng. «Đúng thế! Dĩ nhiên, trên đời này không thể có một ông thần nào cả (ông Khốttabít lại cảm thấy phật ý và lần này còn hơn lần trước). Nhưng ở cậu con trai của bà có một chấn thương tâm thần rất đặc biệt. Với tất cả trách nhiệm của mình, tôi phải nói với bà rằng từ nay trở đi, cậu ấy sẽ còn tiếp tục sủa...» «Trời ơi!» Người đàn bà tội nghiệp than khóc. «Sẽ sủa mỗi khi cậu ấy định đơm đặt chuyện hoặc hớt lẻo, nói chung là mỗi khi cậu ấy định nói những lời lẽ không hay. Và lúc bấy giờ, mọi người sẽ gọi cậu ấy không phải là Gôga Pilukin mà là Gâugâu Pilukin. Lúc cậu ấy lớn lên, người ta sẽ tiếp tục gọi thế, dĩ nhiên là chỉ gọi sau lưng thôi. Bà thấy đấy, cậu con trai của bà có thể lâm vào một tình cảnh rất bi đát. Nhưng nếu cậu ấy nhất quyết tự đề ra cho mình một giải pháp là không hớt lẻo, đơm đặt chuyện, không làm mất uy tín của những người tốt thì tôi có thể cam đoan với bà rằng cậu ấy sẽ vĩnh viễn ngừng sủa». “Gâugâu Pilukin !” Bà mẹ Gôga bất hạnh suy nghĩ và hoảng sợ. «Thật khủng khiếp! Tôi quả là không thể chịu đựng nổi chuyện đó. Còn thuốc men thì sao ạ? Có thể bác sĩ vẫn cứ cho cháu một thứ thuốc nào đó chăng? » «Thuốc men chẳng giúp ích được gì cả. Thế nào, ngươi trẻ


126

we give it a try?" "And I won't bark at all any more?" "Everything depends entirely on you." "Then you won't leave a prescription?" Goga's mother asked again, seeing that the doctor was about to leave. "I gave you my prescription, the only one that will work. However, we can check on it. Now, won't you say a few fair words about your friend Volka? I want you to pay special attention: I said 'fair.'" "Sure, Volka Kostylkov's a good fellow," Goga mumbled hesitantly, as if he were just learning how to talk. "You're right dear, dear doctor! This is the first time since the geography exam that I didn't bark when I talked about Volka! Hurray!" "Exactly what happened at the exam?" the old doctor asked, as if casually. "Why, nothing special. Can't a boy suddenly become ill from overwork?" Goga went on in a much more confident tone. "I guess I'll be going along," Alexander Alexeyevich said. "I have to visit a good dozen real patients. I take it you understood everything, Goga?" "Yes! Oh, yes! Upon my word of honour! Thank you!" "Well, then, keep it up! Good-bye, everyone." "Where'd you disappear to?" Volka shouted at the old Genie several seconds later, as Hottabych crawled back to his place under his bed with a very thoughtful expression-on his face. "Listen, 0 Volka," the old man said with great solemnity. I just witnessed a most unusual scene: a spell cast by a Genie was broken by a human being! True, this was a very wise and very just human being. He was so just that I didn't even think of punishing him for not believing in my existence. Where are you going? "I have to visit Goga. I should really be ashamed of myself." "Yes, do go and visit your classmate. Though he is no longer ill."

tuổi, thử làm theo cách của tôi chứ?» «Làm như thế thì cháu sẽ hoàn toàn không sủa nữa?» «Mọi chuyện hoàn toàn tùy thuộc ở cậu thôi» «Thế có nghĩa là không cần toa thuốc?» bà mẹ Gôga hỏi lại. «Đó chính là toa thuốc của tôi. Một toa thuốc duy nhất đúng đắn. Vả lại, có thể kiểm tra xem. Nào, bây giờ cậu hãy nói vài lời đúng đắn về cậu bạn Vônca của cậu. Tôi xin lưu ý cậu rằng chỉ nói những lời đúng đắn thôi đấy nhé». «Dĩ nhiên, Vônca Côxtưncốp là một thiếu niên tốt». Gôga nói ngập ngừng cứ như nó lần đầu tiên tập nói vậy. «Đúng thế ạ, thưa bác sĩ! Đây là lần đầu tiên sau buổi thi môn địa lý, cháu không sủa khi nói về Vônca !. Hoan hô!» «Chính xác điều gì đã xảy ra trong buổi thi ấy?» Ông bác sĩ già hỏi như là tiện thể thì hỏi vậy thôi. «Quả là chẳng có gì đặc biệt. Có thể một cậu bé bỗng nhiên bị bệnh do quá mệt». - Gôga đã trả lời với vẻ vững tin hơn nhiều. « Thôi, tôi đi đây,». Ông Alexander Alexeyevich nói. «Tôi còn phải đến thăm cả chục ngươi bệnh thực sự. Gôga, thế là cậu đã hiểu vấn đề là ở chỗ nào rồi chứ?» «Vâng! Ồ, vâng. Lời nói danh dự của cháu! Xin cám ơn» «Tốt! Bây giờ cậu hãy cố làm theo điều cậu hiểu! Tạm biệt» Vài giây sau, khi ông thần già chui vào chỗ quen thuộc của mình ở dưới gầm giường của Vônca với vẻ mặt rất đăm chiêu. Vônca hỏi xẵng: “Ông biến đi đâu thế?” “Hãy nghe ta nói, hỡi cậu Vônca!” Ông già nói với vẻ trịnh trọng khác thường ngay cả đối với ông ta. “Ta vừa chứng kiến một trường hợp quả là chưa từng có, khi mà một người trần mắt thịt lại giải được lời nguyền của một ông thần. Thật thế, đó là một con người rất thông minh và rất công bình. Ông ta công bình đến nỗi ta không hề nghĩ đến chuyện trừng phạt ông ta về việc ông ta đã không tin vào sự tồn tại của ta... Cậu định đi đâu vậy? “Cháu phải đi thăm Gôga. Cậu ấy bị bệnh mà cháu chẳng thăm nom gì thì thật là tệ” “Đúng rồi. Cậu đi thăm người bạn học của mình đi, mặc dù cậu ấy không còn bị bệnh nữa”


127

"Not ill at all? Did he get well so quickly?" "That depends entirely on him," Hottabych said. And pocketing his own pride, he told Volka about the only known case of curing a boy who barked. . HOTTABYCH AND MR. VANDENDALLES "0 blessed Volka," Hottabych said as he basked happily in the sun after breakfast, "each time I present you with gifts which I consider of great value I discover they are the wrong kind of gifts. Perhaps it would be a better idea if you were to tell me what you and your young friend would care for. I would consider it a great honour and joy to fulfil your wish on the spot." "If that's the case, would you please give me a pair of large navy binoculars?" Volka said promptly. "With the greatest of pleasure and joy." "I'd like a pair of binoculars, too. I mean, if it's all right with you," Zhenya added shyly. "Nothing could be simpler." The three of them set out for a large second-hand shop, located on a busy little side street in the centre of the city. The shop was crowded and our friends had difficulty in pushing their way to the counter. There were so many odd items on the shelves that they could never be sorted according to any system, for then there would have to be a separate section for each item. "Show me, 0 sweet Volka, what these binoculars so dear to your heart look like," Hottabych said happily but then suddenly turned pale and began to tremble. He looked at his young friends sadly, burst into tears and said in a hollow voice, "Farewell, 0 light of my eyes!" Then, shoving the people in the shop aside, he headed towards a grey-haired ruddy-complexioned foreigner and fell to his knees before the man. "Order me as you will, for I am your obedient and humble slave!" Hottabych mumbled, swallowing his tears and trying to kiss the flap of the foreigner's jacket.

“Không bị bệnh nữa? Cậu ấy đã bình phục nhanh thế sao?” “Chuyện đó hoàn toàn tùy thuộc cậu ta”. Ông Khốttabít nói và sau khi dẹp được lòng tự ái của mình, ông đã kể cho Vônca nghe về trường hợp hãn hữu chữa khỏi bệnh một cậu bé sủa. ÔNG GIÀ KHỐTTABÍ VÀ ÔNG VANĐENĐALÉT Sau bữa ăn sáng, ông Khốttabít khoan khoái ngồi sưởi nắng và nói với Vônca: “Hỡi cậu Vônca may mắn, mỗi lần ta cậu những món quà gì mà ta cho là quý báu và lần nào cũng chẳng vừa lòng cậu. Có lẽ bây giờ ta làm thế này nhé: tự cậu nói cho ta biết cậu và cậu bạn trẻ của cậu thích ta tặng món quà gì, ta sẽ rất lấy làm hân hạnh và sung sướng tặng ngay các cậu món quà đó”. “Vậy thì ông hãy tặng cháu một cái ống nhòm đi biển loại lớn”. Vônca đáp ngay, chẳng cần suy nghĩ. “Ta sẽ tặng cậu với tất cả nỗi niềm sung sướng và mến yêu.” “Cháu cũng muốn có một cái ống nhòm. Dĩ nhiên là nếu có thể được”. Giênia rụt rè nói. “Chẳng có gì dễ hơn thế!” Thế rồi cả ba ông cháu kéo đến cửa hàng đồ cũ, nằm tại một đường phố nhỏ, ngắn ngủn và ồn ào ở ngay trung tâm thành phố. Trong cửa hàng, người mua đông nghẹt và những người bạn của chúng ta khó khăn lắm mới len được tới quầy hàng bán đủ thứ linh tinh, chẳng tài nào phân loại nổi bởi vì nếu phân loại thì mỗi thứ hàng lại phải có một quầy hàng riêng. “Hỡi cậu Vônca đáng mến, cậu hãy chỉ cho ta xem cái ống nhòm mà các cậu ưa thích ấy hình thù ra sao”. Ông Khốttabít vui vẻ nói, nhưng ông bỗng tái mặt và run cầm cập như lên cơn sốt. Ông đau đớn nhìn hai người bạn trẻ của mình rồi khóc òa và nói với chúng bằng một giọng rên rỉ “Vĩnh biệt các cậu bạn thân thiết của lòng ta!”. Sau đó, ông xô đẩy mọi người sang một bên đi về phía một người nước ngoài da hồng hào, tóc muối tiêu và quỳ ngay trước người đó. “Ngài hãy ra lệnh đi, bởi vì tôi là kẻ nô lệ ngoan ngoãn và hèn mọn của ngài!” Ông Khốttabít lẩm bẩm, nuốt nước mắt rồi cố hôn vạt áo véttông của người nước ngoài


128

"Shame on you, citizen, to go begging in our times!" one of the shop assistants said to Hottabych. "And so, how many I should have pay you for this bad ring?" the foreigner continued nervously in bad Russian, after being interrupted by Hottabych. "Only ten roubles and seventy kopeks," the clerk answered "It certainly is an odd item." The clerks of second-hand shops knew Mr. Vandendalles well though he had but recently arrived from abroad as a touring businessman. He spent all his free time combing the second-hand shops in the hope of acquiring a treasure for a song. "Quite recently he had bought half a dozen china cups of the Lomonosov Pottery very cheaply and now, just when an inconsolable Hottabych had fallen to his knees before him, he was pricing a time-blackened ring which the clerk thought was made of silver and Mr. Vandendalles thought was made of platinum. When he received his purchase he put it in his vest pocket and left the shop. Hottabych rushed out after him, wiping the tears that poured down his wrinkled old face. As he passed his friends, he barely had time to whisper: "Alas! This grey-haired foreigner holds the magic ring of Sulayman, the Son of David (on the twain be peace!). And I am the slave of this ring and must follow its owner. Farewell, my friends. I'll always remember you with gratitude and love...." Only now, when they had parted with Hottabych forever, did the boys realize how used to him they had got. They left the shop in silence without even looking at any binoculars and headed towards the river bank, where, as of late, they were wont to sit long hours having heart-to-heart talks. They lay on the bank for a long time, right near the place where such a short while ago Volka had found the slimy clay vessel with Hottabych. They recalled the old man's funny but endearing

“Ông ơi, thời buổi này mà còn đi ăn xin thì thật là xấu hổ!” một trong những người bán hàng nói với ông Khốttabít. “Như vậy, tôi có phải trả bao nhiêu cái nhẫn xấu xí này?” Người nước ngoài bực tức tiếp tục cuộc nói chuyện bằng thứ tiếng Nga trọ trẹ sau khi bị ông Khốttabít phá ngang. “Chỉ có mười rúp bảy mươi côpếch thôi”.người bán hàng đáp. “Dĩ nhiên đây chỉ là một món đồ lâu lâu mới có”. Những người bán ở các cửa hàng đồ cũ đã nhẵn mặt với Ông Vanđenđalét mặc dù ông mới từ nước ngoài tới với tư cách một doanh nhân đi du lịch.. Ông đã dành toàn bộ thời gian rỗi lân la đến các cửa hàng đồ cũ hy vọng tậu được món đồ quý với giá rẻ Mới đây.thôi, ông ta đã mua được với giá rất hời nửa tá tách uống trà của nhà máy sứ mang tên Lômônôxốp và ngay bây giờ, đúng vào lúc ông già Khốttabít khốn khổ đến quỳ trước mặt ông, ông ta đang hỏi giá một chiếc nhẫn đã ngã màu vì thời gian. Người bán hàng cho rằng đây là một chiếc nhẫn bạc, còn Ông Vanđenđalét thì cho rằng nó làm bằng bạch kim. Mua được chiếc nhẫn rồi, ông ta nhét nó vào túi áo gilê và rời cửa hàng. Ông Khốttabít liền vội vã đi theo ông ta, lấy tay quệt những hàng nước mắt đầm đìa trên khuôn mặt già nua nhăn nheo. Lúc chạy ngang qua hai người bạn, ông già chỉ kịp nói mấy câu: “Than ôi, cái ông ngoại quốc tóc muối tiêu kia đang cầm chiếc nhẫn thần của Xalômông con trai của Đavít (Cầu chúc cả hai vị đều bình an). Còn ta là nô lệ của chiếc nhẫn đó và ta phải đi theo người làm chủ chiếc nhẫn đó. Xin vĩnh biệt hai cậu bạn của ta! Ta sẽ luôn luôn nhớ các cậu với lòng biết ơn và yêu mến...” Mãi đến lúc này, khi đã chia tay ông Khốttabít mà không hẹn ngày gặp lại, hai cậu bé mới hiểu được chúng đã gắn bó với ông già tới mức nào. Chúng lẳng lặng rời khỏi cửa hàng đồ cũ, thậm chí chẳng buồn ngó ngàng đến ống nhòm nữa. Cả hai đi về phía bờ sông, là nơi trong thời gian gần đây chúng thường gặp nhau để chuyện trò tâm sự. Chúng nằm khá lâu ở trên bờ, ngay cạnh nơi mà gần đây Vônca đã tìm được cái bình gốm phủ đầy rêu, nhốt ông Khốttabít. Chúng nhớ lại những thói quen tức cười


129

ways and became more and more convinced that, when all was said and done, he had had a very pleasant and kind nature "There's no use denying it. We didn't appreciate Hottabych

enough," Zhenya said critically and heaved a sigh.

Volka turned on his other side and was about to reply, but instead he jumped to his feet quickly and ran off. "Hurray! Hottabych is back! Hurray!"

And true enough, Hassan Abdurrakhman ibn Hottab was approaching them in a quick old man's shuffle. Dangling over

his shoulder on long straps were two black leather cases containing large naval binoculars HASSAN ABDURRAKHMAN IBM HOTTAB'S STORY OF HIS ADVENTURES AFTER LEAVING THE SHOP "Know ye, 0 my young friends, that my story is strange and my adventures most unusual. I want you to sit beside me while I tell you how I came to be here again. "It so happened, that when the ruddy-faced foreigner left the shop, he continued on foot, in order to shake off a little of the fat that covers his well-fed body so plentifully. He walked so quickly that I was barely able to keep up with him. I caught up with him on another street and fell down before him crying, 'Order me to follow you, 0 my master!' "But he would not listen and continued on his way. I caught up with him eighteen times in all and eighteen times I fell on my knees before him and eighteen times he left me where I was. "And so we continued on until we came to his house. I wanted to follow him in, but he shouted, 'You do not push into my rooms or I will be calling a militia man!' Then I asked him whether I was to stand by his door all day and he replied, 'Till next year if you want to!' "And I remained outside the door, for the words of one who possesses Sulayman's ring are law to me. And I stood there for some time until I heard a noise overhead and the window

nhưng dễ thương của ông già và mỗi lúc một tin chắc rằng xét cho cùng, tính tình của ông rất dễ chịu và hiền lành. “Nói cho đúng ra, chúng ta đã chẳng coi trọng ông Khốttabít”. Giênia buồn bã thở dài. Vônca trở mình, muốn đáp lại một câu gì đó, nhưng nó chẳng đáp mà lại dừng phắt dậy và lao vào giữa vườn hoa ở bên bờ sông: “Hoan hô! Ông Khốttabít đã trở lại! Hoan hô!” Quả thực, Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp đang bước lại gần hai cậu bé với dáng đi tất tả, hơi lập cập của người già. Ông đeo lủng lẳng trên vai hai cái bao da màu đen, bên trong dựng ống nhòm đi biển loại lớn. CHUYỆN ÔNG HÁTXAN APĐURACMAN CON TRAI KOTTAP ĐÃ GẶP SAU KHI RỜI CỬA HÀNG ĐỒ CŨ “Hỡi các cậu bạn trẻ của ta, các cậu phải biết rằng những chuyện ta đã gặp rất là ly kỳ, đặc biệt. Ta muốn các cậu ngồi ngay cạnh ta trong lúc ta kể tại sao ta lại có mặt ở đây. “Số là khi lão ngoại quốc mặt đỏ bước ra khỏi cửa hàng , lão ta tiếp tục đi bộ để tiêu bớt đôi chút lớp mỡ bao bọc dày dặc cái thân hình mập ú của lão ta. Lão đi nhanh tới mức khó khăn lắm ta mới có thể theo kịp. Ta đã đuổi kịp lão ở một phố khác và ta đã quỳ ngay trước mặt lão mà kêu lên: ‘Hãy cho tôi đi theo ngài, hỡi ông chủ của tôi!’. “Nhưng lão ta không thèm nghe ta nói và vẫn cứ đi tiếp. Mười tám lần ta đuổi kịp lão, mười tám lần ta phủ phục trước mặt lão và mười tám lần lão để mặc ta ở đó. “Thế rồi lão và ta tiếp tục đi cho đến khi về đến nhà lão. Ta muốn đi theo lão vào trong nhưng lão hét lên: “Ngươi không được vào nhà ta, nếu không ta sẽ gọi cảnh sát bây giờ!”. Ta bèn hỏi lão lẽ nào ta lại phải đứng ở cửa nhà lão suốt ngày và lão ta đáp: “Dẫu ngươi có đứng đến sang năm cũng mặc xác!”. “Thế là ta đành đứng ngoài cửa bởi vì lời nói của người làm chủ chiếc nhẫn của Xalômông là một đạo luật đối với ta. Ta đứng như thế một lúc cho tới khi nghe tiếng động mạnh ở trên đầu ta


130

opened. I looked up and saw a tall thin woman in a green silk dress standing by the window. Her laugh was bitter and taunting. Behind her stood the same foreigner who now looked extremely put out. The woman said derisively, 'Alas, how mistaken I was when I married you fourteen years ago! You always were and always will be a very ordinary haberdasher! My goodness, not to be able to tell a worthless silver ring from a platinum one! Oh, if only my poor father had known!' "And she tossed the ring down on the pavement and shut the window with a bang. I saw this and dropped senseless to the ground, for if Sulayman's ring is thrown to the ground terrible calamities may occur. But then I opened my eyes and became convinced that I was alive and nothing unfortunate had happened. I gathered from this that I can consider myself lucky. "Then I jumped to my feet and blessed my fate. I picked up the ring and ran back to you, my friends, having previously procured the presents you so desired. That's all I have to say." "It's just like in a fairy-tale," Zhenya cried excitedly when the old man had finished his story. "Can I hold the magic ring a little?" "Of course! Put it on the index finger of your left hand. Then turn it and say your wish out loud. It will be fulfilled immedia- -tely." "Golly!" Zhenya said, putting on the ring. He turned it and said in a loud voice, "I want a bicycle right now!" All three held their breaths in expectation. However, no bicycle appeared. Zhenya repeated still louder, "I want to have a bicycle immediately! This very minute!" But the bicycle just wouldn't appear. "Something must have gone wrong with the ring," Volka said, taking it from Zhenya and looking at it closely. "Look, there's something written inside. It's written in Russian!" he said and read aloud: "Wear this, Katya, and remember me. Vasya Kukushkin, May 2, 1916."

và cánh cửa sổ mở toang. Ta ngước lên và thấy một mụ gầy đét, cao nghều, mặc áo dài lụa màu xanh đứng gần cửa sổ. Mụ cười cay đắng và trêu chọc. Phía sau mụ, lão ngoại quốc đứng trông có vẻ thiểu não. Mụ đàn bà bảo lão với giọng nhạo báng: ‘Than ôi, tôi đã lầm khi lấy ông mười bốn năm nay! Ông trước sau vẫn chỉ là một gã bán hàng kim chỉ tầm thường mà thôi! Trời ơi không phân biệt nổi chiếc nhẫn bạc thổ tả với chiếc nhẫn bạch kim! Ôi, nếu ông bố tội nghiệp của tôi biết được chuyện này!”. “Và mụ ta liệng ngay chiếc nhẫn xuống mặt đường và đóng sầm cửa sổ lại. Trông thấy cảnh đó, ta liền té xỉu, bởi vì nếu chiếc nhẫn trắng của vua Xalômông bị liệng xuống đất thì có thể xảy ra những tai họa khủng khiếp. Nhưng sau đó ta mở mắt ra và tin chắc rằng ta vẫn còn sống và chẳng hề xảy ra một tai họa nào cả. Qua việc này ta kết luận rằng có thể coi như ta đã gặp may “Thế rồi ta bèn đứng phắt dậy, cảm tạ số phận của mình. Ta nhặt lấy chiếc nhẫn và chạy đi tìm các cậu, sau khi đã mua sắm những món quà các cậu mong muốn. Đấy là tất cả câu chuyện.” “Cứ như trong truyện cổ tích ấy” Giênia reo lên với giọng thán phục khi ông già kết thúc câu chuyện của mình. “Vậy cháu có thể cầm chiếc nhẫn thần ấymột lúc được không hả ông?” “Được quá đi chứ! Cậu hãy đeo chiếc nhẫn vào ngón trỏ ở bàn tay trái rồi sau đó vừa xoay nó, vừa nói to điều ước của mình. Điều ước sẽ được thực hiện ngay lập tức. “Thế kia ư!” Giênia nói rồi đeo nhẫn. Nó xoay nhẫn rồi nói to: “Tôi muốn có ngay lập tức một chiếc xe đạp!” Cả ba ông cháu đứng lặng đợi chờ. Nhưng chiếc xe đạp vẫn chẳng thấy hiện ra. Giênia nhắc lại lần nữa, còn to hơn: “Tôi muốn có ngay lập túc một chiếc xe đạp! Có ngay bây giờ!” Chiếc xe đạp vẫn chẳng chịu hiện ra. “Có lẽ chiếc nhẫn bị trục trặc gì đó” Vônca nói rồi cầm lấy chiếc nhẫn trên tay Giênia và bắt đầu xem xét kỹ lưỡng. “Này, mặt bên trong có khắc chữ gì đó! Chữ Nga!” Vônca nói và đọc oang oang “Catia, em hãy đeo và nhớ đến anh. Vaxia Cucuxkin. ngày 2 tháng 5 năm 1916”.


131

THE SAME AND MR. VANDENDALLES "Anyone can make a mistake," Volka said magnanimously, looking at a confused Hottabych with sympathy. "I'm glad the ring has turned out to be a plain ordinary one. And thanks a lot for the presents." The boys turned away tactfully, took their binoculars from the leather cases and began enjoying their wonderful presents. The far-off houses came right up to the river, tiny dots turned into walking people, and a car speeding down the road seemed about to knock the happy owner of a pair of binoculars off his feet. One could not even dream of bigger enlargement. "Hottabych," Volka said several minutes later, "here, have a look at who's coming towards us." He handed his binoculars over to Hottabych, who had already discerned Mr. Harry Vandemdalles in person walking rapidly towards them. In fact, he was running, huffing and puffing from his great weight. When Mr. Vandemdalles noticed that he was being watched he slowed down and continued on nonchalantly, as if he were in no hurry at all, as if he were merely strolling along to get away from the city noises. When he came up close, his red face contorted into a sickeningly sweet smile and he said: "Oh, my goodness! How pleasant and unexpected meetings!" As he approaches our friends to shake their hands enthusiastically, we shall explain why he has again appeared in our story. It so happened that Mrs. Vandemdalles was in a black temper that day, and that is why she tossed the ring out of the window so hastily. After she had tossed it out, she remained standing at the window to calm her nerves. It was then that she noticed with interest an old man picking the ring up from the gutter and dashing off as fast as he could. "Did you see that?" she said to her crestfallen husband. “What a funny old man! He grabbed up that cheap ring as if it had an emerald in it and scampered off."

VẪN BA ÔNG CHÁU VÀ ÔNG VAN ĐENĐALÉT “Bất cứ người nào cũng có thể sai lầm”. Vônca độ lượng nhận xét và nhìn ông Khốttabít đang ngượng ngùng với vẻ thông cảm. “Cháu hài lòng vì thấy chiếc nhẫn trở lại hoàn toàn bình thường. Và chúng cháu rất cảm ơn ông về các món quà”. Hai cậu bé tế nhị quay lưng lại, lấy ống nhòm ra khỏi bao da và bắt đầu thưởng thức các món quà tuyệt vời. Các ngôi nhà xa tít đang như được chuyền gần tới tận dòng sông, những chấm nhỏ xíu biến thành người đang đi, còn chiếc xe đang lao nhanh trên đường tưởng chừng sắp tông ngã cậu bé may mắn được làm chủ cái ống nhòm. Ống nhòm xem gần được đến thế là cùng. Vài phút sau, Vônca nói “Ông Khốttabít ơi, ông xem có ai đang đi về phía chúng ta kìa” Nó đưa ống nhòm cho ông Khốttabít, ông già đã nhận ra ngay ông Vanđenđalét trong số những người đang đi nhanh. Lão đang chạy, bực tức và thở hồng hộc do sức nặng của cơ thể. Nhận thấy đang bị theo dõi, Vanđenđalét bước chậm lại và tiếp tục thản nhiên, làm ra vẻ như lão chẳng có gì vội, mà chỉ đơn thuần đi dạo để tránh xa những đườg phố ồn ào. Lúc bước lại gần hơn, lão liền nặn ra trên khuôn mặt đỏ gay một nụ cười tươi hớn hở và nói: “A, lạy Chúa! Một cuộc gặp gỡ thú vị và bất ngờ làm sao!” Trong lúc lão bước tới gần ba người bạn của chúng ta và nồng nhiệt bắt tay họ, chúng ta có thể nói rõ tại sao lão lại xuất hiện lần nữa trong cuốn truyện của chúng ta. Số là hôm đó đã xảy ra chuyện thế này. Bà Vanđenđalét rất bực bội trong lòng. Do vậy, mụ ta đã phát cáu và liệng chiếc nhẫn qua cửa sổ khá vội vàng. Sau khi liệng xong, mụ còn đứng nán lại bên cửa sổ để lấy lại hơi. Lúc bấy giờ, mụ thú vị để ý tới một ông già nhặt chiếc nhẫn lên từ rãnh nước và hăm hở chạy chạy nhanh hết sức.. “Ông có thấy không?” Mụ nói với lão chồng vẫn còn rầu rĩ. “Lão già mới ngộ làm sao! Lão ta chộp lấy chiếc nhẫn, cứ như chiếc nhẫn có gắn mặt ngọc ấy, rồi ù té chạy”


132

"Oh, that was a very bothersome old man!" her husband answered in a more lively tone. "He came up to me back in the second-hand shop and hung on to me right to our doorstep, and just imagine, my dear, he kept falling to his knees before me and shouting, 'I am your slave, because you have Sulayman's ring!' and I said, 'Sir, you are greatly mistaken. I have just bought this ring and it belongs to no one but me.' But he was stubborn as a mule and kept on saying, 'No, it's Sulayman's ring! It's a magic ring!' And I said, 'No, it's not a magic ring, its a platinum one!' And he said, 'No, my master, it's not platinum, it's a magic ring!' and he pretended he wanted to kiss the flap of my jacket." His wife gazed at him with loathing and then, apparently unable to stand his smug expression, she looked away. Her eyes came upon a copy of Arabian Nights lying on the couch. Suddenly she was struck by an idea. Mrs.Vandemdalles collapsed into the nearest armchair and whispered bitterly: "My God! How unlucky I am to be obliged to live with such a man! Someone with your imagination, Sir, should be an undertaker, not a businessman. A lizard has more brains than you!" "What's the matter, my dear?" her husband asked anxiously. "Gentlemen," Mrs. Vandemdalles wailed tragically, though there was no one save themselves in the room. "Gentlemen, this man wants to know what's the matter! Sir, will you be kind enough to catch up with the old man immediately and get the ring back before it's too late!" "But what do we want it for? It's a cheap little silver ring, and a home-made one at that." "This man will surely drive me to my grave! He keeps asking me why I want King Solomon's magic ring! Gentlemen, he wants to know why I need a ring that can fulfil one's any wish, that can make one the richest and most powerful man in the world!" "But, my dove, where have you ever seen a magic ring

“À, đó là một lão già rất khó chịu!” chồng mụ tươi tỉnh lên và đáp. “Lão đã bám lấy anh lúc còn ở cửa hàng đồ cũ, và lẽo đẽo theo anh về đến tận nhà và em thân yêu, em có tưởng tượng được không, chốc chốc lão ta lại quỳ trước mặt anh. và kêu lên ‘Tôi là kẻ nô lệ của ngài, bởi ngài có chiếc nhẫn của vua Xalômông’ và anh nói ‘Thưa ngài, ngài lầm to. Tôi vừa mua chiếc nhẫn này và nó thuộc về không ai khác ngoài tôi’ Nhưng lão ngang bướng như một con lừa và tiếp tục nói ‘Không, đây là chiếc nhẫn của Xalômông, nó là nhẫn thần!’. Anh nói: ‘Không, không phải nhẫn thần, mà là nhẫn bạch kim!’.và lão nói: ‘Không, hỡi ông chủ của tôi, đây không phải nhẫn bạch kim, mà là nhẫn thần’ và lão còn làm ra vẻ muốn hôn vạt áo véttông của anh” Vợ lão nhìn chăm chăm vào lão với vẻ ghê tởm sau đó có lẽ không chịu nỗi vẻ tự mãn của lão, mụ liền nhìn về phía khác. Cặp mắt mụ nhìn đúng bản sao truyện Nghìn lẻ một đêm nằm trên đivăng. Đột nhiên, mụ nẩy ra một ý tưởng. Mụ Vanđenđalét buông mình xuống chiếc ghế bành gần đấy và thì thầm cay đắng: “Trời ơi! Sao đời con lại hẩm hiu mà lấy phải cái người này! Thưa ngài, với cái óc tưởng tượng của ngài, lẽ ra ngài nên làm thợ đóng quan tài chứ không nên làm thương gia. Bất cứ một con thằn lằn nào cũng có nhiều óc hơn ngài đấy, thưa ngài!” “Có chuyện gì vậy, em yêu?”... “Các ngài ơi!” Mụ Vanđenđalét kêu lên với giọng bi thảm mặc dù trong phòng không hề có một người nào ngoài vợ chồng mụ. “Các ngài ơi, cái người này lại còn hỏi có chuyện gì vậy? Thưa ngài, xin mời ngài lập tức đuổi theo lão già và lấy lại chiếc nhẫn khi vẫn còn chưa muộn!” “Chúng ta cần chiếc nhẫn ấy để làm quái gì? Một chiếc nhẫn bạc nhỏ rẻ tiền và đã thế lại là nhẫn tự làm” “Cái người này làm tôi chết mất thôi! Cái người này lại còn hỏi tôi tại sao tôi cần chiếc nhẫn thần của vua Xalômông! Các người ơi, hắn muốn biết tại sao tôi cần chiếc nhẫn trong khi nó có thể thực hiện bất cứ điều ước nào của ta, có thể làm cho ta trở thành người giàu nhất và hùng mạnh nhất trên trái đất!” “Nhưng niềm sung sướng của anh ơi, em đã từng thấy những


133

before?" "And where have you ever seen anyone in this country fall on his knees before another and try to kiss his hand?" "Not my hand, my sweet, my jacket!" "All the more so! Will you please be so kind as to catch up with the old man immediately and take back the ring! And I don't envy you if you come back without it!" Such were the events which caused the red-faced husband of the terrible Mrs. Vandemdalles to appear so suddenly before Hottabych and his friends "Oh!" Mr. Vandemdalles exclaimed with feigned surprise. "I see on your finger one silver ring. You give me look at this silver ring?" "With the utmost of pleasure," Hottabych answered, extending his hand with the ring on it. Instead of admiring the ring, Mr. Vandemdalles suddenly snatched it off Hottabych's finger and squeezed it onto his own fleshy finger. "I thanking you! I thanking you!" he wheezed and his already purple face became still redder, so that Hottabych feared Mr. Vandemdalles might even have a stroke. "You have buy this ring someplace?" He expected the old man to lie, or at least to try every means possible to get back the almighty ring. Mr. Vandemdalles sized up the skinny old man and the two boys and decided he would be more than a match for them if things took a bad turn. However, to his great surprise the old man did not lie. Instead, he said quite calmly: "I did not buy the ring, I picked it up in the gutter near your house. It is your ring, 0 grey-haired foreigner!" "Oh!" Mr. Vandemdalles exclaimed happily. "You are very honest old man! You will be my favourite servant!" At these words the boys winced, but said nothing. They were interested to know what would follow.

chiếc nhẫn thần ở đâu?” “Vậy thưa ngài, ngài đã từng thấy ai, trên cái đất nước này, lại đi quỳ trước mặt người khác và lại còn cố hôn tay người đó?” “Không phải hôn tay, em yêu, mà là hôn vạt áo véttông” “Như thế lại còn ghê gớm hơn! Xin mời ngài lập tức đuổi theo lão già và lấy lại chiếc nhẫn. Nếu ngài cả gan quay về nhà mà không có chiếc nhẫn đó thì tôi sẽ cho ngài biết tay, thưa ngài!” Đó là sự việc xảy ra trước khi lão chồng mặt đỏ của mụ Vanđenđalét hung dữ xuất hiện rất bất ngờ trước mặt ông già Khốttabít và hai người bạn trẻ của ông. “Ồ!” Vanđenđalét kêu lên với vẻ ngạc nhiên vờ vĩnh. “Tôi thấy trên ngón tay cụ một cái nhận bạc. Cụ cho tôi xem cái nhận bạc đó chứ?” “Rất chi là vui lòng!” Ông Khốttabít đáp, chìa bàn tay có đeo nhẫn cho lão ta xem. Nhưng thay vì xem chiếc nhẫn, lão Vanđenđalét bằng một cử chỉ đột ngột đã giật chiếc nhẫn khỏi ngón tay ông Khốttabít và lập tức đeo vào ngón tay núng nính thịt của mình. “Cam ơn, cam ơn!” Lão nói khàn khàn và mặt lão vốn đã đỏ bây giờ lại càng đỏ thêm, làm cho ông Khốttabít lo rằng Vanđenđalét bị trúng phong bất tử”. “Cụ đã mua cái nhận này ở đâu đó?” Lão đoán rằng ông già sẽ nói dối, hoặc ít nhất cũng sẽ làm mọi cách có thể để không trả lại chiếc nhẫn toàn năng. Lão Vanđenđalét lượng sức ông già gầy và hai đứa bé và quyết định rằng nếu có tranh chấp thì lão sẽ dễ dàng thắng được cả ba. Nhưng lão rất ngạc nhiên khi thấy ông già không hề nói dối. Thay vào đó, ông già thản nhiên nói: “Tôi không mua chiếc nhẫn. Tôi đã nhặt nó từ rãnh nước gần nhà ngài. Đó là chiếc nhẫn của ngài, hỡi ngài ngoại quốc ạ!” “Ồ!” lão Vanđenđalét kêu lên với vẻ khâm phục. “Cụ là một ông già rất ngay thật!. Cụ sẽ là một đầy tớ yêu thích của tôi!” Nghe những câu nói đó, hai cậu bé cau mặt, nhưng không nói gì. Chúng muốn biết mọi việc sẽ tiếp diễn ra sao..


134

"You have very good explained to me before that this ring is magic ring. I can actually have fulfil any wish?" Hottabych nodded. The boys giggled. They decided that Hottabych was about to play a trick on this unpleasant man and were ready to have a good laugh. "Oh, thank you, thank you!" Mr. Vandemdalles said. "You will be explaining how I use magic ring." "With the greatest of pleasure, 0 most ruddy-faced of foreigners!" Hottabych answered, bowing low. "You take the magic ring, put it on the index finger of your left hand, turn it and say your wish." "And it has to by all means come true?" "Exactly." "Most different various kind of wish?" "Any wish at all." "Ah, so?" Mr. Vandemdalles said with satisfaction and his face at once became cold and arrogant. He turned the ring around quickly and shouted to Hottabych, "Hey, you foolish old man! Coming here! You be packing my moneys!" His insolent tone enraged Volka and Zhenya. They moved a step forward and were about to open their mouths to reprimand him, but Hottabych waved them away angrily and approached Mr. Vandemdalles. "Begging your pardon, sir," the old man said humbly. "I don't know what kind of money you mean. Show me some, so I know what it looks like." "Cultured man must know how moneys look," Mr. Vandemdalles muttered. And taking a foreign bill from his pocket, he waved it in front of Hottabych and then put it back. Hottabych bowed. "And now. Now is time to begin business," said Mr. Vandemdalles. "Let me have now one hundred bags of moneys!" "You have a long wait coming!" Volka snickered and winked at Zhenya. "That Mr. Vandemdalles has got his teeth

“Cụ có giải thích cho tôi biết rằng cái nhẫn này là nhẫn thần. Tôi có thể thực sự thực hiện bất cứ điều ước nào chứ?” Ông Khốttabít gật đầu xác nhận. Hai cậu bé cười sằng sặc Chúng nghĩ rằng ông Khốttabít định trêu lão khó chịu này và chuẩn bị xem một tiết mục vui nhộn. “Ồ, Cảm ơn, cảm ơn!” Lão Vanđenđalét nói “Cụ sẽ giải thích cho tôi cách sử dụng cái nhẫn thần chứ?” “Rất vui lòng, hỡi người mặt đỏ nhất trong số tất cả các người ngoại quốc!” Ông Khốttabít cúi rạp xuống chào và đáp. “Ngài cầm chiếc nhẫn thần, đeo nó vào một ngón ở bàn tay trái rồi vừa xoay nhẫn vừa nói điều ước của mình” “Và điều ước đó nhất định có được thực hiện?” “Đúng thế?” “Tôi muốn có điều ước nào cũng được sao?” “Bất cứ điều ước nào cũng được!” “Thế kia ư?” Lão Vanđenđalét đắc chí thốt lên và vẻ mặt lão lập tức trở nên lạnh lùng, vênh váo. Lão xoay nhanh chiếc nhẫn và quát vào ông Khốttabít. “Hỡi lão già ngu ngóc kia! Hãy lại gần đây! Mi sẽ đóng gói tiền cho ta!” Giọng nói xấc xược của lão làm cho Vônca và Giênia phẫn nộ. Cả hai đều nhích tới gần và đã định cự cho lão một trận nên thân, nhưng ông Khốttabít lại xua tay lia lịa ngăn hai cậu bạn và bước tới sát lão Vanđenđalét.. “Xin ngài tha lỗi cho,” ông già nói khiêm tốn “Tôi chưa được biết tiền ra sao cả. Ngài hãy đưa cho tôi xem một ít đồng thôi để tôi biết hình thù nó thế nào”. “Một người có văn hóa ắt phải biết đồng tiền hình thù ra sao!” Vanđenđalét rít lên với giọng khinh bỉ, Và lão lấy từ ví ra một tờ ngoại tệ và sau khi vẫy vẫy trước mũi ông Khốttabít, lão lại nhét tiền vào ví. Ông Khốttabít lại cúi chào. “Còn bây giờ đã đến lúc bắt đầu kinh doanh” Vanđenđalét nói. “Hãy đến với ta ngay lập tức một trăm túi tiền!” “Ngài phải chờ lâu đấy!” Vônca cười khúc khích và nháy mắt với Giênia. “Mixtơ đã vớ được nhẫn “thần”! “Catia, em hãy


135

into the magic ring. 'Wear it, Katya, and remember me.' " "Let me have immediately coming one thousand bags of moneys," Mr. Vandemdalles repeated. He was disappointed: the money did not appear. The boys watched him with open malice. "I can't see moneys! Where is my one thousand bags of moneys?" Mr.Vandemdalles bellowed and immediately fell senseless to the ground, having been struck by a huge sack which dropped out of the blue. While Hottabych was bringing him back to his senses, the boys opened the sack. One hundred carefully tied bags of money were stuffed in side. Each bag contained one hundred bills. "What a funny ring!" Zhenya muttered unhappily. "It won' even give a decent person a bike, but this character gets hundred bags of money just for nothing! That sure is some 'Wear it, Katya, and remember me,' for you!" "It sure is strange," Volka shrugged. Mr. Vandemdalles opened his eyes, saw the bags of money; jumped to his feet, counted the bags and saw that there were exactly one hundred of them. However, his happy smile soon vanished. No sooner had his shaking hands tied the valuable sack than his eyes once again began to glitter greedily. He pressed the sack to his fat chest, turned the ring around again and shouted heatedly: "One hundred bags is little! I want immediately one million! Right away now!" He barely had time to jump aside when a huge sack weighing at least ten tons crashed to the ground. The force of the crash split the canvas sack and a million bags of money spilled out on the grass. Each bag contained a hundred bills. These bills in no way differed from real money, except for the fact that they all had the same serial number. This was the number Hottabych had seen on the bill the greedy owner of the magic ring had shown him.

em hãy đeo cho mạnh khỏe!”. “Hãy đến với ta ngay lập tức một nghìn túi tiền?” lão Vanđenđalét lặp lại. Lão buồn bã vì tiền vẫn chẳng hiện ra. Hai cậu bé nhìn lão với vẻ hí hửng độc địa không che giấu. “Ta chẳng thấy tiền đâu! Một nghìn túi tiền của ta đâu rồi?” Lão Vanđenđalét gầm lên và ngay lúc đó lão ngã ra đất bất tỉnh vì bị một cái bao khủng rơi xuống, nện cho một cú choáng váng. Trong lúc ông Khốttabít làm cho lão tỉnh lại, hai cậu bé mở bao ra xem. Một trăm túi tiền được buộc cẩn thận nhét chật căng bên trong. Mỗi túi chứa một trăm tờ. “Chiếc nhẫn kỳ cục thế nào ấy!” Giênia lầu bầu tức tối. “Một ngươi lương thiện muốn một chiếc xe đạp thì nó chẳng buồn cho, trong khi đó bỗng dưng lại đi cho lão con buôn một trăm túi tiền! Chiếc nhẫn “Catia, em hãy đeo cho mạnh khỏe” như thế đấy, cậu đã thấy chưa?” “Quả thật, mình chẳng hiểu gì cả!” Vônca nhún vai. Trong khi đó, lão Vanđenđalét mở mắt ra, thấy những túi tiên liền đứng phắt dậy, đếm các túi và thấy đúng một trăm túi. Nhưng nụ cười hạnh phúc của lão sớm biến mất. Lão vừa buộc xong bao tiền quý giá bằng hai bàn tay run run, cặp mắt của lão lại rực lên ánh tham lam. Ghì chặt bao tiền vào bộ ngực mập ú, lão lại xoay chiếc nhẫn và nóng nảy kêu lên: “Một trăm túi vẫn còn ít! Ta cần có ngay lập tức một triệu! Mau lên!” Lão vừa kịp nhảy qua một bên khi một cái bao to tướng, nặng ít ra là mười tấn, đã rơi đánh sầm xuống đất. Vì lực rơi quá mạnh, vải bao bị xé và một triệu túi tiền đều bị bật tung trên bãi cỏ. Mỗi túi chứa một trăm tờ bạc.. Những tờ bạc này chẳng khác gì tiền thật, trừ có mỗi một điều là tất cả đều đánh cùng một con số xê ri. Đó chính là con số mà ông Khốttabít đã kịp nhận thấy trên tờ bạc mà tên chủ chiếc nhẫn “thần” đã đưa cho ông xem


136

Mr. Vandemdalles would certainly have been grieved to discover this, for any bank-teller would have noticed that all the numbers were the same, and that would mean it was counterfeit money. However, Mr. Vandemdalles had no time to check the serial numbers just now. Pale from excitement, he climbed to the top of the precious pile and stood up to his full height like a monument, like a living embodiment of greed. Mr. Vandemdalles 's hair was dishevelled, his eyes burned with insane fire, his hands trembled and his heart thundered in his breast. "And now ... and now... and now I want ten thousand gold watches strewn with diamonds, twenty thousand gold cigarette cases, thirty . .. no, fifty thousand strings of pearls, fifteen thousand antique China services!" he shouted darting back and forth in order to dodge the great treasures falling from all sides. "0 red-faced foreigner, don't you think what you have received is enough?" Hottabych asked sternly. "Silence!" Mr. Vandemdalles yelled and stamped his feet in rage. "When the boss do business, the servant must silence! Ring, do as my wish is! Fast!" "Go back where you came from, you old grabber!" Volka shouted. "Out of our country! We'll propel you out of here!" "May it be so," Hottabych agreed and yanked four hairs from his beard. That very moment the sacks of money, the crates of china, watches and necklaces, everything the silver ring had brought- disappeared. Mr. Vandemdalles himself rolled down the grass and along the path very quickly, heading in the direction from which he had recently come so full of hopes. In no time he was gone with just a little puff of dust to show where he had been. After the boys had regained their composure and calmed down, Volka said in a thoughtful tone, "I can't understand what sort of a ring it is-a plain one or a magic one?" "Why, a plain one, of course," Hottabych answered kindly

Ông Vanđenđalét chắc chắn sẽ buồn lòng khi khám phá ra điều này. Đối với bất kỳ ngân hàng rút tiền nào, người ta cũng sẽ nhận thấy tất cả các số trên các tờ bạc là như nhau và điều đó có nghĩa đây là tiền giả.. Tuy nhiên ông Vanđenđalét không có thời gian để kiểm tra các con số xê ri ngay bây giờ. Mặt tái nhợt vì xúc động, lão leo lên đầu đống túi quý giá và đứng thẳng người như một pho tượng, như một biểu hiện sống của lòng tham. Tóc tai ông Vanđenđalét rối bù, cặp mắt rực lửa điên dại, hai tay run rẩy và trái tim đập thình thịch. trong lồng ngực. “Và bây giờ... và bây giờ... và bây giờ ta muốn có mười nghìn đồng hồ vàng nạm kim cương, hai mươi nghìn thùng thuốc lá bằng vàng, ba mươi... không, năm mươi nghìn chuỗi ngọc trai, mười lăm nghìn bộ đồ ăn cổ bằng sứ!” Lão rống lên liên tục và vất vả lắm mới né kịp vô số của cải trút xuống tứ phía “Hỡi người ngoại quốc mặt đỏ, số của cải mà ngài đã nhận được vẫn chưa đủ hay sao?” Ông Khốttabít nghiêm nghị hỏi. “Câm mồm!” Ông Vanđenđalét gầm lên và giậm chân điên dại. “Khi ông chủ làm việc, đầy tớ phải câm ngay cái mồm!... Nhận thần, hãy thực hiện các lệnh của ta. Nhanh lên!” “Hãy quay về xứ sở của ông, ông là lão già tham lam!” Vônca quát lên “Hãy cút khỏi đất nước chúng tao!... Cút xéo đi cho rảnh mắt!” “Đúng thế!” Ông Khốttabít đồng tình và rứt bốn sợi râu. “Đúng lúc đó, những bao tiền, những thùng đựng các bộ đồ ăn, đồng hồ và vòng cổ, tất cả những gì mà chiếc nhẫn bạc mang lại đã biến mất. Còn ông Vanđenđalét thì tự mình lăn xuống bãi cỏ và sau đó lăn rất nhanh trên con đường nhỏ theo hướng mà vừa rồi lão ta đã từ đó đi tới, lòng tràn trề hy vọng. Một lát sau, lão đã mất hút ở đằng xa, để lại sau mình một lớp bụi mỏng... Lúc hai cậu bé đã trấn tĩnh được đôi chút sau những việc vừa xảy ra, Vônca nói với giọng trầm ngâm: “Cháu chẳng hiểu gì cả. Đây là chiếc nhẫn gì? Nhẫn thần hay nhẫn thường?” “Dĩ nhiên là nhẫn thường!” Ông Khốttabít dịu dàng đáp.


137

"Then why did it fulfil that robber's wishes?" "It was I who fulfilled them, not the ring." "You? Why?" . "It was just a matter of politeness, 0 curious youth. I felt indebted to the man, because I bothered him in the shop and annoyed him on the way home, right up to his very doorstep. I felt it wouldn't be fair not to fulfil a few of his wishes, but his greed and his black soul turned my stomach." "That's right!" When they left the river bank and walked along the street, Hottabych stepped on a small round object. It was the ring with the inscription: "Wear it, Katya, and remember me," which Mr. Moneybags must have lost as he rolled away. The old man picked it up, wiped it with his huge, bright-blue handkerchief, and put it on his right small finger. The boys and the old man came home, went to bed and woke up the next morning, but Mr. Vandemdalles was still rolling and rolling away home to where he had come from. EXTRA TICKETS On a bright and sunny summer day our friends set out to see a football game. During the soccer season the entire population of Moscow is divided into two alien camps. In the one are the football fans; in the other are those queer people who are entirely indifferent to this fascinating sport. Long before the beginning of the game, these first stream towards the high entrance gates of the Central Stadium from all parts of the city. They look upon those who are heading in the opposite direction with a feeling of superiority. In turn, these other Muscovites shrug in amazement when they see hundreds of crowded buses and trolley-buses and thousands of cars crawling through the turbulent sea of pedestrian fans

“Thế tại sao nó lại thực hiện được những điều ước?” “Không phải chiếc nhẫn thực hiện việc đó, mà là chính ta” . “Ông? Để làm gì? “ “Vì lịch sự, hỡi cậu thiếu niên tò mò. Ta cảm thấy khó xử đối với con người ấy bởi vì ta đã quấy rầy ông ta ở cửa hàng, đã làm phiền ông ta trên đường về nhà, cho đến tận cửa. Ta cảm thấy không được công bằng nếu ta không thực hiện vài điều ước của ông ấy. Nhưng lòng tham và tâm địa đen tối của ông ấy đã làm ta ghê tởm... “Ra thế đấy!” Lúc họ rời bờ sông và đi dọc đường phố, ông Khốttabít giẫm phải một vật tròn nhỏ. Đó là chiếc nhẫn với chữ khắc“Catia, em hãy đeo cho mạnh khỏe” mà ông Vanđenđalét đã đánh mất khi lão lăn đi. Ông già nhặt chiếc nhẫn lên, chùi sạch nó bằng chiếc khăn tay to màu xanh tươi của mình và đeo vào ngón tay út bàn tay phải... Hai cậu bé ông già đi về nhà, lên giường và thức dậy vào sáng hôm sau, nhưng ông Vanđenđalét vẫn còn tiếp tục lăn. NHỮNG CHIẾC VÉ THỪA Trong ngày hè vui vẻ và chan hòa ánh nắng ấy, những người bạn của chúng ta đi xem đá bóng. Trong mùa bóng, toàn bộ dân chúng Mátxcơva chia làm hai phe không hiểu nhau. Một phe gồm những người hâm mộ bóng đá, còn phe kia gồm những người bí hiểm hoàn toàn thờ ơ với môn thể thao hấp dẫn này. Khá lâu trước trận đấu, từ các vùng của thành phố, dòng người đầu tiên này đã đổ về phía chiếc cổng cao của sân vận động Họ vênh váo nhìn những người lúc đó đã đi về hướng ngược lại. Đến lượt mình, những người Mátxcơva thuộc phe thứ hai thường nhún vai thắc mắc khi thấy hàng trăm xe buýt và trôlâybuýt chật ních người và hàng nghìn xe hơi di chuyển chậm giữa cái biển người hâm mộ sôi nổi và ồn ào đang đi bộ.


138

But the army of fans which appears so unified to an onlooker is actually torn into two camps. This is unnoticeable while the fans are making their way to the stadium. However, as they approach the gates, this division appears in all its ugliness. It suddenly becomes evident that some people have tickets, while others do not. The possessors of tickets pass through the gates confidently; the others dart back and forth excitedly, rushing at new arrivals with the same plaintive plea: "D'you have an extra ticket?" or "You don't have an extra ticket, do you?" As a rule, there are so few extra tickets and so many people in need of them, that if not for Hottabych, Volka and Zhenya would have certainly been left outside the gates. "With the greatest of pleasure," Hottabych murmured in reply to Volka's request. "You'll have as many as you need in a minute." No sooner were these words out of his mouth, than the boy saw him holding a whole sheaf of blue, green and yellow tickets. "Will this be enough, 0 wonderful Volka? If not, I'll...." He waved the tickets. This gesture nearly cost him his life. "Look, extra tickets!" a man shouted, making a dash for him. A few seconds later no less than a hundred and fifty excited people were pressing Hottabych's back against the concrete fence. The old man would have been as good as dead if not for Volka. He ran to a side and shouted at the top of his voice: "Over here! Who needs an extra ticket? Who needs some extra tickets?" At these magic words the people who had been closing in on a distraught Hottabych rushed towards Volka, but the boy darted into the crowd and disappeared. A moment later he and his two friends handed the gate-keeper three tickets and passed through the North Gate to the stadium, leaving thousands of inconsolable fans behind. ICE-CREAM AGAIN

Nhưng ngay cả phe những người hâm mộ bóng đá tưởng là rất thống nhất ấy thì cũng chia năm sẻ bảy. Lúc những người hâm mộ còn ở trên đường đi thì điều đó chưa bộc lộ rõ rệt. Nhưng khi đến bên mấy cái cổng thì các câu mâu thuẫn kia lập tức xuất hiện với tất cả sự gay gắt và quyết liệt. Lúc bấy giờ mới vỡ lẽ ra rằng những người này có vé, còn những người kia thì không. Những người có vé thản nhiên đi qua cổng. Còn những người không có vé thì hớt hải chạy tới chạy lui và đâm bổ vào bất cứ ai vừa bước tới gần với câu hỏi ai oán: “Có vé thừa không?”, “Thưa ông, ông không có vé thừa ư? ”. Theo lệ thường, có rất ít vé thừa mà lại nhiều người cần nó, và nếu không có vé, ông Khốttabít, Vônca và Giênia hẳn sẽ bị bỏ lại ngoài cổng. “Rất sung sướng và vui lòng!” Ông Khốttabít thì thầm đáp lại lời yêu cầu của Vônca. “Các cậu sẽ có ngay lập tức bao nhiêu vé cũng được”. Và đúng thế, ông chưa nói hết tiếng cuối cùng thì cậu bé nhìn thấy ông cầm cả xấp vé màu xanh da trời, màu xanh lục và màu vàng. “Hỡi cậu Vônca đáng yêu, ngần này đã đủ chưa? Nếu chưa thì ta...” Ông vẫy vẫy xấp vé. Việc đó suýt nữa làm cho ông ta toi mạng. “A, vé thừa!” Một người đàn ông reo lên và lao về phía ông già. Chỉ vài giây sau, không dưới trăm rưỡi người trong tình trạng bị kích động đã ép ông Khôttabít vào lớp tường bêtông.Ông già hẳn là chết bẹp nếu như Vônca không chạy tránh ra một bên và gào tướng lên: “Các ông ơi, có ai cần vé thừa không? Có ai cần vé thừa không nào?” Nghe mấy tiếng mầu nhiệm ấy, tất cả những người vừa ép ông Khốttabít vào chân tường đã ùa về phía Vônca, nhưng cậu ta đã lặn luôn vào đám đông và biến mất. Rồi một phút sau, ông già và hai cậu bạn ông đã chìa cho người soát vé ở cổng phía Bắc ba chiếc vé và đi vào sân vận động để lại phía sau mình hàng nghìn người chẳng được vào xem trận đá bóng hôm đó. LẠI CHUYỆN KEM


139

No sooner had the friends found their seats, than a girl in a white apron carrying a white lacquered box approached them. "Would you like some ice-cream?" she asked and shrieked. We must be fair. Anyone else in her place would have been just as frightened, for what answer could an ice-cream vendor expect? In the best of cases: "Yes, thank you. Three, please." In the worst of cases: "No, thank you." Now, just imagine that upon hearing the young lady's polite question, a little old man in a straw boater turned as red as a beet, his eyes became bloodshot and he bristled all over. He leaned over to her and whispered in a fierce voice: "A-a-ah! You want to kill me with your foul ice-cream! Well, you won't, despicable thing! The forty-six ice-creams which I, old fool that I am, ate in the circus nearly sent me to my grave. They have been enough to last me the rest of my life. Tremble, wretch, for I'll turn you into a hideous toad!" At this, he rose and raised his dry wrinkled arms over his head. Suddenly a boy with sun-bleached eyebrows on his freckled face hung onto the old man's arms and shouted in a frightened voice, "She's not to blame if you were greedy and stuffed yourself with ice-cream! Please sit down, and don't be silly!" "I hear and I obey," the old man answered obediently. He let down his arms and resumed his seat. Then he addressed the frightened young lady as follows, "You can go now. I forgive you. Live in peace and be grateful to this youth till the end of your days, for he has saved your life." The young lady did not appear in their section again for the remainder of the afternoon. HOW MANY FOOTBALLS DO YOU NEED ? Meanwhile, the stadium was full of that very special festive atmosphere which pervades it during decisive football matches. Loud-speakers blared. A hundred thousand people were heatedly

Không lâu sau khi những người bạn tìm thấy chỗ ngồi thì một cô gái mặc tạp dề trắng mang một thùng sơn mài màu trắng tiến lại gần họ “Các ông có xơi kem không ạ?” Cô hỏi và hét lên. Công bằng mà nói, bất cứ người nào ở địa vị cô ta cũng đều phải sợ hãi. Thực ra cô gái bán kem có thể trông chờ một câu trả lời nào nữa? Trong trường hợp tốt nhất:”Vâng, cảm ơn. Xin cho ba chiếc”. Trong trường hợp xấu nhất: “Không, cảm ơn”. Bây giờ,hãy tưởng tượng khi nghe cô gái trẻ hỏi lễ phép, một ông già nhỏ thó đội mũ cói quay lại mặt đỏ gay, hai mắt đỏ ngầu và rất giận dữ. Ông nghiêng người về phía cô ta và thì thầm bằng một giọng khiển trách “A-a-a! Cô muốn dùng kem để giết tôi đấy ư? Cô thật đáng khinh! Bốn mươi sáu que kem mà tôi, một lão ngốc đã ăn trong rạp xiếc suýt đưa tôi về chầu ông bà ông vải. Họ đã kịp kéo ta sống tiếp phần đời còn lại. Run rẩy, khốn khổ, ta sẽ biến ngươi thành con cóc xấu xí!” Lúc này, ông già đứng dậy và giơ hai cánh tay xương xẩu, nhăn nheo của mình lên trên đầu. Lập tức cậu bé ngồi bên cạnh có cặp lông mày bạc màu trên khuôn mặt đầy tàn nhang đã níu ngay hai tay ông già lại: “Chị ấy không hề có lỗi trong việc ông ăn tham và ngốn quá nhiều kem. Xin mời ông ngồi vào chỗ cho và đừng có giở trò lẩm cẩm ra đây!” “Xin tuân lệnh!” Ông già nhũn ngặn đáp. Ông buông tay xuống, ngồi vào chỗ của mình. Rồi ông nói thêm với cô bán kem đang chết khiếp như sau: “Mi có thể đi được. Ta tha tội cho mi đó. Hãy xéo đi cho rảnh và phải đội ơn suốt đời cậu thiếu niên này, bởi vì cậu ấy đã cứu sống mi”. Cho đến tận cuối trận đấu, cô gái bán kem không hề ló mặt ở lối đi này. CẦN PHẢI CÓ BAO NHIÊU QUẢ BÓNG ? Trong khi ấy, sân vận động đã sục sôi bầu không khí tưng bừng đặc biệt vẫn thường có ở đó vào lúc diễn ra các trận đá bóng có tính chất quyết định. Loa phóng thanh kêu oang oang. Một trăm


140

discussing the possible outcome of the game, thus giving rise to a hum of human voices incomparable to anything else. Everyone was impatiently awaiting the umpire's whistle Finally, the umpire and the linesmen appeared on the emerald-green field. The umpire was carrying a ball which was to be kicked back and forth-thus covering quite a few miles on land and in the air-and, finally, having landed in one goal more times than in the other, was to decide which team was the winner that day. He put the ball down in the centre of the field. The two teams appeared from their locker rooms and lined up opposite each other. The captains shook hands and drew lots to see which team was to play against the sun. The unfortunate lot fell to the Zubilo team, to the great satisfaction of the Shaiba team 4 and a portion of the fans "Will you, 0 Volka, consider it possible to explain to your unworthy servant what these twenty-two pleasant young men are going to do with the ball?" Hottabych asked respectfully. Volka waved his hand impatiently and said, "You'll see for yourself in a minute." At that very moment a Zubilo player kicked the ball smartly and the game was on. "Do you mean that these twenty-two nice young men will have to run about such a great field, get tired, fall and shove each other, only to have a chance to kick this plain-looking leather ball around for a few seconds? And all because they gave them just this one ball for all twenty-two of them?" Hottabych asked in a very displeased voice a few minutes later. Volka was completely engrossed in the game and did not reply. He could not be bothered with Hottabych at a time when the Shaiba's forwards had got possession of the ball and were approaching the Zubilo goal. "You know what, Volka?" Zhenya whispered. "It's real luck Hottabych doesn't know a thing about football, because he'd surely stick his finger in the pie!" "I know," Volka agreed. Suddenly, he gasped and jumped to

nghìn người sôi nổi bàn cãi về kết quả có thể của trận đấu tạo nên âm thanh ồn ào chẳng thể so sánh với âm thanh nào khác.. Mọi người đều nóng lòng chờ đợi tiếng còi của trọng tài. Thế rồi cuối cùng, trên sân cỏ xanh non, xuất hiện trọng tài chính và hai trọng tài biên. Ông trọng tài cầm trên tay quả bóng sẽ phải chịu nhiều cú sút hôm đó, sẽ phải lướt trên cỏ và bay trên không chẳng phải chỉ một dặm, để rồi sau mấy lần lọt trọn vào cầu môn của bên nào đó, quả bóng ấy sẽ quyết định đội nào giành được thắng lợi trong trận đấu này. Trọng tài đặt quả bóng ở chính giữa sân. Cả hai đội đã từ phòng thay quần áo của mình chạy ra sân và đứng xếp hàng đối diện nhau. Hai thủ quân bắt tay nhau rồi rút thăm xem đội nào phải chơi ở bên bị chói nắng. Cái số phận hẩm hiu đó rơi vào đội Dubilô, làm cho đội bóng “Saiba 4” và một số người hâm mộ đội này rấthài lòng. “Hỡi cậu Vônca, có cần thiết giải thích cho kẻ đầy tớ chẳng xứng đáng của cậu biết rằng 22 chàng trai mà ta rất có cảm tình kia sẽ làm gì với quả bóng? Ông Khốttabít kính cẩn hỏi. Vônca vẫy tay sốt ruột và nói “Rồi ông khắc hiểu tất cả ngay bây giờ! Đúng lúc đó, một cầu thủ của đội Dubilô đã dùng mũi giày đá đánh binh vào quả bóng và trận đấu bắt đầu. “Chẳng lẽ 22 chàng trai dễ thương ấy phải chạy trên cái sân rộng đến thế phải mất sức, ngã lên ngã xuống, xô đẩy nhau chỉ là để có dịp đuổi theo quả bóng da xấu xí trong vài khoảnh khắc? Và sở dĩ có toàn bộ chuyện đó là vì chỉ kiếm được mỗi một quả bóng cho mọi ngươi cùng chơi sao?” Vài phút sau, ông Khốttabít lại hỏi với vẻ không bằng lòng: Nhưng Vônca mải mê theo dõi trận đấu nên lại chẳng trả lời. Nó không muốn bị ông Khốttabít làm phiền tại thời điểm mà : hàng tiền đạo Saiba đã đoạt được bóng và đang dẫn xuống gần cầu môn của Dubilô. “Vônca, cậu biết không?” Giênia thầm thì. “Ông Khôttabít chẳng hiểu mô tê gì về bóng đá, mình thấy thế mà lại may đấy. Nếu không ông ấy sẽ giở trò lẩm cẩm ra ở đây thì lôi thôi to!” “Mình cũng thấy như thế” - Vônca đồng ý với Giênia và bỗng


141

his feet. At that very moment, the other hundred thousand fans also jumped to their feet and began to shout. The umpire's whistle pierced the air, but the players had already come to a standstill Something unheard-of in the history of football had happened, something that could not be explained by any law of nature: twenty-two brightly coloured balls dropped from somewhere above in the sky and rolled down the field. They were all made of top-grain morocco leather. "Outrageous! Hooliganism! Who did this?" the fans shouted. . The culprit should have certainly been taken away and even handed over to the militia, but no one could discover who he was. Only three people of the hundred thousand-Hottabych and his two young friends-knew who was responsible. "See what you've gone and done?" Volka whispered. "You've stopped the game and prevented the Shaiba team from making a sure point!" However, Volka was not especially displeased at the team's misfortune, for he was a Zubilo fan. "I wanted to improve things," Hottabych whispered guiltily. "I thought it would be much better if each player could play with his own ball as much as he wanted to, instead of shoving and chasing around like mad on such a great big field." "Golly! I don't know what to do with you!" Volka cried in despair and pulled the old man down. He hurriedly explained the basic rules of football to him. "It's a shame that the Zubilo team has to play opposite the sun now, because after they change places in the second half it won't be in anyone's eyes any more. This way, the Shaiba players have a terrific advantage, and for no good reason at all," he concluded emphatically, hoping Hottabych would bear his words in mind. "Yes, it really is unfair," the old man agreed. Whereupon the sun immediately disappeared behind a little cloud and stayed there till the end of the game.

nhiên nó kêu ối lên một tiếng, rồi đứng phắt dậy. Cùng một lúc đó, một trăm nghìn người hâm mộ khác đều đứng phắt dậy và la to với vẻ lo ngại. Tiếng còi của trọng tài ré lên nhưng các cầu thủ cũng đã đứng sững tại chỗ rồi. Đã xảy ra một chuyện gì đó chưa từng có trong lịch sử môn bóng đá và hoàn toàn không thể giải thích được nếu xét theo các quy luật của tự nhiên: 22 quả bóng màu sặc sỡ từ đâu đó ở trên trời rơi xuống và lăn khắp sân. Chúng đều được làm bằng da dê thuộc thượng hảo hạng. “Thật kỳ quặc!Bọn du côn! Ai làm điều này?” Những người hâm mộ la lối. Dĩ nhiên, phải tống cổ thủ phạm ra khỏi sân và thậm chí bắt giao cảnh sát, nhưng chẳng ai có thể phát hiện ra người ấy. Trong số một trăm nghìn người xem, chỉ có ba người - ông Khôttabít và hai cậu bạn trẻ của ông là biết rõ kẻ chịu tách nhiệm. “Ông làm trò gì thế hả?” Vônca thì thầm “Ông đã làm ngừng cả trận đấu và làm đội Saiba bị mất một bàn thắng trông thấy. Tuy nhiên, về chuyện chẳng may ấy của đội Saiba, Vônca không lấy gì làm buồn bã cho lắm vì nó cổ vũ cho đội Dubilô. “Ta muốn cải thiện tình hình” Ông Khốttabít cũng thì thầm thanh minh. “Ta nghĩ sẽ tiện hơn nếu mỗi cầu thủ đều có một quả bóng riêng để chơi cho thỏa thích, khỏi phải xô đẩy và chạy như điên trên cái sân rộng ấy” “Ô! Cháu phải làm gì với ông đây?” Vônca khóc vì tuyệt vọng và ấn ông già ngồi xuống. Nó giải thích vội cho ông biết những nguyên tắc cơ bản của môn bóng đá. “Chỉ tiếc rằng đội Dubilô lại phải chơi ở bên bị chói nắng, còn qua hiệp nhì, khi hai đội đổi chỗ cho nhau, thì ánh nắng chẳng còn cản trở đội nào Hóa ra đội Saiba tự dưng lại vớ được những điều kiện tốt hơn!” Cuối cùng, nó nói với giọng bao hàm nhiều ý nghĩa, hy vọng rằng ông Khốttabít sẽ chú ý đến lời nó nói. “Thật vậy, như thế thì chẳng công bằng gì cả!” Ông già đồng ý và đúng lúc đó mặt trời liền lẩn sau một đám mây nhỏ và không hề ló ra cho tới khi kết thúc trận đấu.


142

Meanwhile, the extra balls had been taken off the field, the umpire totalled up the time wasted, and the game was resumed. After Volka's explanation, Hottabych began to follow the course of the match with ever-increasing interest. The Shaiba players, who had lost a sure point because of the twenty-two balls, were nervous and were playing badly. The old man felt guilty and was conscience-stricken HOTTABYCH ENTERS THE GAME Thus, the sympathies of Volka Kostylkov and Hassan Abdurrakhman ibn Hottab were fatally divided. When the first beamed with pleasure (and this happened every time a Shaiba player missed the other team's goal), the old man became darker than a cloud. However, when the Zubilo forwards missed the Shaiba goal, the reaction was reversed. Hottabych would burst out in happy laughter and Volka would become terribly angry. "I don't see what's so funny about it, Hottabych. Why, they nearly made a point!" "'Nearly' doesn't count, my dear boy," Hottabych would answer. Hottabych, who was witnessing a football game for the first time in his life, did not know there was such a thing as a fan. He had regarded Volka's concern about the sun being in the Zubilo's eyes as the boy's desire for fair play. Neither he nor Volka suspected that he had suddenly become a fan, too. Volka was so engrossed in what was happening on the field that he paid not the slightest attention to anything else-and this forgetfulness of his caused all the unusual events which took place at the stadium that day. It all began during a very tense moment, when the Zubilo forwards were approaching the Shaiba goal and Volka bent over to Hottabych's ear, whispering hotly: "Hottabych, dear, please make the Shaiba goal a little wider when the Zubilo men kick the ball." The old man frowned.

Trong lúc đó, những quả bóng thừa được đưa ra khỏi sân, trọng tài đã tính thời gian bị mất vô ích và trận đấu lại tiếp diễn. Sau khi được Vônca giải thích, ông Khốttabít bắt đầu theo dõi trận đấu với sự thích thú mỗi lúc một tăng. Vì chuyện 22 quả bóng mà bị mất một bàn thắng trông thấy, các cầu thủ Saiba tỏ ra bực bội. Còn ông già thì cảm thấy mình có lỗi đối với họ và cảm thấy lương tâm bị cắn rứt ghê gớm. ÔNG KHỐTTABÍT NHẬP CUỘC Tình cảm của Vônca Côxtưncốp và của ông Hátxan Ápđurắcman ibn Khốttabít trái ngược nhau một cách hết sức nguy hại. Khi Vônca mặt tươi roi rói vì khoái chí (ấy là mỗi lần một cầu thủ của đội Saiba sút trượt cầu môn của đối phương), ông già ngồi ủ rũ hơn cả gà rù. Nhưng khi cầu thủ tiền đạo Dubilô sút ra ngoài cầu môn của Saiba, cảnh tượng lại thay đổi hẳn. Ông Khốttabít cười ha hả, còn Vônca thì bực tức ghê gớm. “Ông Khốttabít, cháu chẳng hiểu ông thấy có cái gì đáng cười ở đây? Suýt nữa thì được một bàn rồi!” “Suýt nữa thì kể gì, hỡi cậu bé thân yêu của ta!” Ông Khốttabít đáp lại. Lần đầu tiên làm quen với bóng đá, ông Khốttabít vẫn chưa biết rằng còn có những người cổ vũ cho đội này hoặc đội nọ. Ông coi nỗi buồn của Vônca về việc đội Dubilô bị chói nắng như là sự quan tâm bình thản của cậu bé vì lẽ công bằng. Dĩ nhiên, cả ông lẫn Vônca chẳng ai ngờ rằng ông đã trở thành một người cổ vũ. Những gì đang diễn ra trên sân cỏ đã thu hút Vônca đến độ nó chẳng mảy may chú ý đến mọi chuyện khác. Đó chính là nguyên nhân dẫn đến những biến cố phi thường diễn ra trên sân vận động trong hôm đó. Mọi chuyện bắt đầu từ việc đúng vào một lúc hết sức căng thẳng, khi hàng tiền đạo Dubilô tràn xuống gần cầu môn Saiba, Vônca ghé vào tận tai ông Khốttabít và sôi nổi thì thầm: “Ông Khốttabít thân yêu ơi, xin ông hãy làm cho khung thành của đội Saiba rộng thêm một chút khi các cầu thủ Dubilô sút bóng vào đó”. Ông già nghiêm mặt lại


143

"Of what good will this be to the Shaiba team?" "Why should you worry about them? It's good for the Zubilo team." The old man said nothing. Once again the Zubilo players missed. Two or three minutes later a happy Shaiba player kicked the ball into the Zubilo goal, to the approving yells of the Shaiba fans. "Yegor, please don't laugh, but I'm ready to swear the goal post's on the Shaiba's side," the Zubilo goalie said to one of the spare players when the game had passed over to the far end of the field. "Wha-a-at?" "You see, when they kicked the ball, the right goal post.. . upon my sacred word of honour ... the right goal post... moved about a half a yard away and let the ball pass. I saw it with my own eyes!" "Have you taken your temperature?" the spare player asked, "Why?" "You sure must have a high fever!" "Humph!" the goalie spat and stood tensely in the goal. The Shaiba players were out-manoeuvring the defence and were fast approaching the Zubilo goal. Barn! The second goal in three minutes! And it had not been the Zubilo goalie's fault either time. He was fighting like a tiger. But what could he do? At the moment the ball was hit, the cross-bar rose of its own accord, just high enough to let it pass through, brushing the tips of his fingers. Whom could he complain to? Who would ever believe him? The goalie felt scared and forlorn, just like a little boy who finds himself in the middle of a forest at night. "See that?" he asked Yegor in a hopeless voice. "I th-th-th-ink I did," the spare player stuttered. "But you c-c-c-an't tell anyone, n-n-no one will ever b-b-believe you." "That's just it, no one'll believe me," the goalie agreed sadly. Just then, a quiet scandal

“Thế đội Saiba sẽ được lợi ra sao trong việc này?” Saiba chẳng được lợi gì đâu. Chỉ Dubilô mới được lợi trong việc này thôi, ông ơi?” Ông già lặng thinh. Các cầu thủ Dubilô lại sút trượt. Rồi hai hay ba phút sau, một cầu thủ mau mắn của đội Saiba, trong tiếng reo hò cổ vũ của người xem, đã sút một quả vào khung thành của Dubilô. Khi trận đấu chuyển sang sân Saiba trong chốc lát, thủ môn Dubilô nói nhỏ với một cầu thủ dự bị “Êgo, cậu đừng cười mình nhé, nhưng mình sẵn sàng thề rằng cột cầu môn của mình tiếp tay cho cánh Saiba đấy”. “Sao-o-o-o?” “Cậu hiểu không, lúc cánh Saiba sút bóng vào khung cầu môn, cột bên phải... lời nói danh dự đấy... cột bên phải... đã dịch ra một nửa yad và để cho qua bóng lọt vào... Mình đã thấy tận mắt chuyện đó!” “Cậu đã đo nhiệt độ chưa?” Cầu thủ dự bị hỏi. “Tại sao?” “Có lẽ cậu đang bị ấm đầu đấy!” “Hừm!” Thủ môn nhổ nước bọt và khẩn trương đứng vào khung thành. Các cầu thủ Saiba khéo léo dẫn bóng qua hàng hậu vệ và tiến nhanh xuống sát cầu môn của Dubilô. Binh! Bàn thắng thứ hai trong vòng ba phút! Thêm vào đó, cả hai lần đều không phải lỗi của thủ môn Dubilô. Thủ môn đã chiến đấu như một con hổ. Nhưng anh ta có thể làm gì được? Đúng vào lúc bóng sút vào khung thành, xà ngang lại tự nâng lên, vừa vặn để quả bóng bạt vào sau khi chạm nhẹ vào đầu ngón tay của thủ môn. Biết nói với ai chuyện này? Ai tin? Thủ môn buồn bã và hoảng sợ, hệt như một đứa bé bị lạc vào rừng rậm giữa đêm khuya “Đã thấy chưa?” Thủ môn hỏi Êgo với giọng tuyệt vọng. “Hình... hình... như mình đã thấy” Cầu thủ dự bị lắp bắp “Nhưng cậu đừng nói với... với... ai cả. Dẫu sao thì cũng chẳng ai tin đâu” “Đúng thế, chẳng ai tin đâu!” Thủ môn Dubilô buồn bã


144

was taking place in the North Section. A moment before the second goal of Shaiba, Volka noticed the old man furtively yank a hair. from his beard "What did he do that for?" he wondered uneasily, still unaware of the storm gathering over the field. However, even this thought did not come to Volka immediately. The game was going so badly for the Zubilo team that he had no time to think of the old man. But soon everything became perfectly clear. The first half of the game was nearing an end, and it seemed that Luck had finally turned its face towards the Zubilo team, The ball was now on the Shaiba side of the field. The Zubilo men were ploughing up the earth, as the saying goes, and soon their best forward kicked the ball with tremendous force into the top corner of the Shaiba goal. All one hundred thousand fans jumped to their feet. This sure goal was to give the team its first point. Volka and Zhenya, two ardent Zubilo fans, winked happily to each other, but immedia tely groaned with disappointment: it was a sure goal, but the ball smacked against the cross-bar so loudly that the sound echoed all over the stadium. This sound was echoed by a loud wail from the Shaiba goalie: the lowered cross-bar had fouled a goal, but it had knocked him smartly on the head. Now Volka understood all and was terrified. "Hassan Abdurrakhman ibn Hottab," he said in a shaking voice. "What's this I see? You know both Zhenya and I are Zubilo fans, and here you are, against us! You're a Shaiba fan!" "Alas, 0 blessed one, it is so!" the old man replied unhappily. "Didn't I save you from imprisonment in the clay vessel?" Volka continued bitterly. "This is as true as the fact that it is now day and that there is a great future ahead of you," Hottabych replied in a barely audible voice. "Then why are you helping the Shaiba team instead of the

đồng ý. Trong lúc đó, ở khán đài phía Bắc, đã nổi ra một cuộc cãi cọ không to tiếng. Số là một giây trước khi có bàn thắng thứ hai của đội Saiba, Vônca nhận thấy ông già lén rứt một sợi râu. “Sao ông ấy lại làm thế nhỉ?” nó lo lắng nghĩ thầm. Nó vẫn chưa đoán được những biến cố nào sắp diễn ra trên sân bóng. Vả lại ý nghĩ ấy chẳng đến với Vônca ngay lập tức. Trận đấu hôm nay đã xoay chuyển quá tồi tệ đối với đội Dubilô. Chuyện đó chắc chẳng dính dáng gì đến ông già Nhưng tất cả mọi thứ nhanh chóng sáng tỏ. Đúng thế: hiệp nhất đã qua được một nửa và sự may mắn dường như cuối cùng đã quay trở lại với đội Dubilô. Trận đấu chuyển sang sân Saiba. Các cầu thủ Dubilô đang “hãm thành”, như người ta vẫn thường nói, và chẳng mấy chốc, một cầu thủ tiền đạo cừ nhất của đội này đã sút một quả bóng mạnh hết súc vào góc trên của cầu môn Saiba. Toàn bộ một trăm nghìn người xem đều nhỏm cả lên. Bàn thắng chắc chắn này sẽ phải mở tỷ số cho đội Dubilô. Vônca và Giênia, cả hai đều cổ võ cho đội Dubilô, sung sướng nháy mắt với nhau, nhưng ngay lập tức hai cu cậu đều thở dài thất vọng: quả bóng đi rất chính xác, vậy mà nó lại đập vào xà ngang mạnh đến nỗi vang khắp cả sân vận động. Tiếng đập hòa lẫn với tiếng thét của thủ môn Saiba: cái xà ngang đột nhiên hạ xuống đã cứu khỏi một bàn thua, nhưng lại giáng một cú đau điếng vào đầu anh ta. Bây giờ, Vônca đã hiểu hết tất cả và nó hoảng sợ. “Hátxan Ápdurắcman con trai của Khốttap, thế là thế nào?” Nó nói với giọng run rẩy. “Ông thừa biếtcháu và Giênia, đều cỗ vũ cho đối Dubilô. Còn ông, ngược lại cổ vũ cho đội Saiba?” “Than ôi, hỡi cậu may mắn, đúng thế!” Ông già đau khổ đáp. “Phải chăng cháu đã cứu ông thoát khỏi cảnh giam cầm trong cái bình gốm? - Vônca chua chát hỏi tiếp “Điều đó đúng như bây giờ đang là ban ngày và đúng như một tương lai rực rỡ đang chờ đón cậu”. Ông Khốttabít trả lời bằng một giọng vừa đủ nghe. “Thế tại sao ông lại tiếp tay cho đội Saiba chứ không phải cho


145

Zubilo team?" "Alas, I have no power over my actions," Hottabych answered sadly, as large tears streamed down his wrinkled face. "I want the Shaiba team to win." THE SITUATION BECOMES MORE TENSE "Just wait, nothing good will come of it!" Volka threatened. "Be that as it may." That very moment the Zubilo goalie slipped on an extremely dry spot and let the third ball into the goal. "Oh, so that's how it is! You won't listen to reason, will you? All right then!" Volka jumped onto the bench and shouted, pointing to Hottabych: "Listen; everyone! He's been helping the Shaiba team all the time!" "Who's helping them? The umpire? What do you mean?" people began to shout. "No, not the umpire! What has he to do with it? It's this old man here who's helping them.... Leave me alone!" These last words were addressed to Zhenya, who was tugging at his sleeve nervously. Zhenya realized that no good would come of Volka's quarrel with Hottabych. But Volka would not stop, though no one took his words seriously. "So you say the old man is shifting the goal posts from over here, in the North Section?" People roared with laughter. "Ha, ha, ha! He probably has a special gimmick in his pocket to regulate the goals at a distance. Maybe he even tossed all those balls into the field?" "Sure, it was him," Volka agreed readily, calling forth a new wave of laughter. "I bet he was also responsible for the earthquake in Chile! Ho-ho-ho! Ha-ha-ha!" "No, he wasn't responsible for that." Volka was an honest boy. "An earthquake is the result of a catastrophic shifting of soil. Especially in Chile. And he was just recently released from

đội Dubilô?” “Than ôi, ta không làm chủ được những hành động của mình! - Ông Khốttabít đáp và những giọt nước mắt từ lăn dài từ trên khuôn mặt nhăn nheo của ông. “Ta rất muốn đội Saiba thắng”. TÌNH HÌNH CỰC KỲ CĂNG THẲNG “Ông coi chừng, sẽ lôi thôi to đấy!” Vônca hăm dọa “Muốn ra sao thì ra” Đúng lúc đó, thủ môn Dubilô bị trượt ngay ở chỗ hoàn toàn khô ráo và để cho quả bóng thứ ba lọt vào cầu môn. “À, ra thế đấy! Thế có nghĩa là ông không muốn yên lành tử tế? Được rồi!” Vônca nhảy vọt lên chiếc ghế băng và vừa chỉ thẳng ngón tay vào ông Khốttabít vừa kêu lên: “Các ông ơi! Ông già này lúc nào cũng tiếp tay cho đội Saiba!” “Ai tiếp tay? Trọng tài à? Cậu nói gì thế?” Những người xung quanh xôn xao. “Không, không phải trọng tài! Trọng tài thì dính dáng gì ở đây? Chính ông già này đang tiếp tay.. Hãy cho mình được yên?” Câu cuối cùng, Vônca nói với Giênia đang sợ hãi giật tay áo cậu bạn của mình. Giênia hiểu rằng cuộc cãi cọ giữa Vônca và ông già chẳng đem lại được điều gì tốt lành cả. Nhưng Vônca vẫn chẳng chịu thôi, mặc dù chẳng có ai tin lời nó nói. “Thế chú em bảo rằng từ đây, từ khán đài Bắc này ông già này lại tự dưng di chuyển được khung cầu môn?” Những người xung quanh cười phá lên “Hi hi hi! Chắc ông ta có trong túi cái nút bấm đặc biệt để điều khiển khung cầu môn từ xa? Có lẽ ông già này đã tung những quả bóng xuống sân cũng nên?” “Chính ông ấy đấy!” Vônca xác nhận bằng một giọng gay gắt, làm mọi người lại phá lên cười. “Thế vụ động đất ở Chilê cũng do ông già này gây ra sao? Hô hô hô! Ha ha ha!» «Không, ông ấy không gây ra vụ động đất ở Chilê đâu ạ!» Vônca thật thà giải thích. «Động đất là do những chuyển động tai hại của vỏ trái đất gây ra. Hơn nữa, chuyện đó lại xảy ra ở tận


146

a vessel." A middle-aged man sitting behind Volka entered the conversation. Volka knew him, since they lived in the same house. He was the one who had named his cat Homych in honour of the famous goalie. "Keep your shirt on, and don't make a fool of yourself," the man said kindly, when the laughter had died down a bit. "Stop talking nonsense and bothering us. The way things are now, it's bad enough without you adding your bit." (He was also a Zubilo fan.) And true enough, there were still eleven long minutes left till the end of the first time, but the score was already 14:0 in favour of the Shaiba team. Strange things kept happening to the Zubilo players. They seemed to have forgotten how to play: their tackling was amazingly feeble and stupid. The men kept falling; it was as if they had just learned how to walk. And then the defence began to act queerly. Those old football lions began to shy away in fright as soon as they saw the ball approaching, as if it were a bomb about to explode. Oh, how miserable our young friends were! Just think: they had explained the rules of soccer to Hottabych to their own misfortune! What were they to do? How were they to help the unfortunate Zubilo players see justice restored? And what should they do with Hottabych? Even a scandal had proved useless. How could they at least distract the old Genie's attention from the field on which this unique sports tragedy was unfolding? Zhenya found the answer. He stuck a copy of Soviet Sports into Hottabych's hand, saying, "Here, read the paper and see what a wonderful team you're disgracing in the eyes of the nation!" He pointed towards the heading: "An Up-and-Coming Team." Hottabych read aloud: "The Zubilo team has improved considerably during the current season. In their last game in Kuibyshev against the

Chilê. Còn ông già này thì vừa mới ở trong bình chui ra ». Một người đứng tuổi ngồi đằng sau Vônca liền xen vào cuộc nói chuyện. Vônca biết ông này, vì ông ở ngay cạnh nhà. Chính ông đã đặt tên cho con mèo của mình là Hômích để tỏ lòng yêu mến người thủ môn nổi tiếng. «Này, hãy giữ mình và đừng biến thành kẻ ngốc» người đàn ông khuyên chân thành lúc tiếng cười đã lắng xuống « Đừng có nói linh tinh và đừng cản trở ngại khác theo dõi trận đấu.Tình hình hiện tại cũng đã xấu lắm mà không cần cần em phải thêm thắt» (Ông này cũng cổ vũ cho đội Dubilô). Quả thực, còn mười một phút nữa mới tới giờ giải lao mà tỷ số đã lên tới 14-0 nghiêng về phía đội Saiba. Đội Dubilô luôn luôn gặp phải những chuyện kỳ lạ nào đó. Đội này dường như mới tập chơi: chuyền bóng kém cỏi và vô lý làm ai cũng phải sửng sốt Các cầu thủ chốc chốc lại ngã lăn kềnh, cứ như hôm nay họ mới tập đi vậy. Còn hàng hậu vệ thì chơi hết sức khó hiểu. Các kiện tướng bóng đá lão luyện mới chỉ thấy quả bóng thôi đã hốt hoảng chạy giạt sang hai bên, trông chừng như đó là quả bom sắp nổ tới nơi. Hai người bạn trẻ của chúng ta mới cảm thấy cay đắng làm sao! Hừ, đúng là cõng rắn cắn gà nhà: chúng lại đi giải thích cho ông Khốttabít thể lệ chơi bóng đá! Làm gì bây giờ? Làm sao giúp được các cầu thủ Dubilô để phục hồi sự công bằng đây? Biết làm gì với ông Khốttabít được? Thậm chí làm ầm lên cũng chẳng ăn thua. Cùng lắm thì cũng phải kiếm cách làm cho ông thần già không chú ý đến sân bóng, nơi đã diễn ra tấn bi kịch thể thao có một không hai ấy. Giênia đã tìm ra lối thoát. Nó vừa giúi vào tay ông Khốttabít tờ báo Thể thao Xôviết vừa nói: «Đây, ông hãy đọc đi để mà biết, ông đang làm nhục trước con mắt cả nước một đội bóng tuyệt vời của cả nước như thế nào!» Nói rồi, Giênia chỉ vào trang báo, nơi có hàng tít in bằng chữ lớn: “Một đội bóng đang lớn lên”. Ông Khốttabít đọc to. “Trong mùa bóng này, đội bóng Dubilô đã nâng cao một cách rõ rệt tài nghệ của mình. Trong trận đấu gần đây ở Cuibưsép chơi


147

local 'Krylya Sovetov'- team they demonstrated their... . That's interesting!" he said and buried his nose in the paper. The boys grinned at each other. No sooner had Hottabych begun to read, than the Zubilo men came to life. Their forwards immediately proved that the article in Soviet Sports had all the facts straight. A great roar coming from tens of thousands of excited throats accompanied nearly every kick. In a few seconds the game was on the Shaiba half of the field. One kick followed another in quick succession. Those Zubilo players were really good! A few more moments, and they would finally be able to score. "Aha!" Volka's neighbour shouted behind his back. "See?! What did I say! They'll show those Shaiba imbeciles a thing or two...." Ah, how much better it would have been for all concerned if he had curbed his joy. He should not have nudged Hottabych in the side with such a triumphant look on his face, as if every man on the Zubilo team was his own favourite son, or at least his favourite pupil! Hottabych started, tore his eyes from the paper, and took in the field at a glance. He sized up the situation like an expert and handed the paper back to Zhenya, who accepted it with a long face. "I'll finish reading it later," the old man said. He hurriedly yanked a hair from his beard, and the Zubilo team's unexplainable and disgraceful sufferings began anew. 15-0! 16-0! 18-0! 23-0! The ball flew into the Zubilo goal on an average of once every 40 seconds. But what had happened to the goalie? Why did he clutch at the side-post and wail "Mamma!" every time the ball was kicked into the goal? Why did he suddenly walk to the side with a

với đội bóng địa phương “Đôi cánh Xôviết”, đã chứng tỏ ra rằng đội này...Hay quá!» Ông Khốttabít nói và mải mê đọc tiếp. Hai cậu bé nháy mắt cho nhau. Ông Khốttabít vừa bắt đầu đọc, đội Dubilô như đượchồi sinh. Hàng tiền đạo lập tức chứng tỏ rằng bài báo đăng trên tờ Thể thao Xôviết là hoàn toàn phù hợp với thực tế. Gần như mỗi cú sút của các cầu thủ đội Dubilô đều kèm theo luồng âm thanh dữ dội của mấy trăm nghìn tiếng reo hò hân hoan. Trong vòng mấy giây, trận đấu đã chuyển sang nửa sân Saiba. Cú sút này tiếp theo cú sút kia tới tấp. Các cầu thủ Dubilô quả là tài ba. Chỉ cần vài khoảnh khắc nữa thôi cuối cùng họ có thể ghi bàn. «A ha!» Ông ngồi cạnh Vônca la hét sau lưng nó. «Thấy chưa ? Tôi đã bảo mà! Họ sẽ cho cánh Saiba chó ngáp phải ruồi biết tay..». Chao ôi, giá mà ông ấy kìm hãm được trong lòng nỗi hân hoan của mình. Giá mà ông ấy đừng thụi một nắm đấm vào hông ông Khốttabít với vẻ đắc thắng, cứ như các cầu thủ Dubilô là những cậu con cưng nhất hạng của ông hay ít ra chúng cũng là những học trò cưng của ông! Giật mình vì cú thụi ấy ông Khốttabít rời tờ báo, liếc cặp mắt đã thành thạo xuống sân bóng, đánh giá được tình thế trong chớp mắt và trả tờ báo cho Giênia lại, cu cậu này ỉu xìu ngay lập tức khi nhận lại từ báo.: «Ta sẽ đọc sau.» Ông già nói. Ông vội vã rút một sợi râu và những nỗi khổ đau nhục nhã không sao hiểu nổi của đội Dubilô lại tiếp diễn». 15-0! 16-0! 18-0! 23-0! Trung bình cứ 40 giây lại có một quả bóng bay vào cầu môn của Dubilô. Nhưng tay thủ môn gặp phải chuyện gì thế kia? Tại sao anh lại áp mặt vào cột dọc và thét lên “Ối mẹ ơi!” mỗi khi bóng sút vào cầu môn của mình? Tại sao bỗng nhiên anh lại rời khỏi cầu môn


148

thoughtful expression on his face-and for no apparent reason at all-and this at a most decisive moment, in the middle of a heated tangle right in front of the goal? "Shame! It's outrageous! What's the matter with you!" the fans shouted from all sides. But he, the famous goalie, the pride of his country, staggered out of the goal and off to a side every time the opposite team closed in. "What's the matter with you? Have you gone crazy?" the spare player croaked. And the goalie moaned in reply: "I sure have. Someone seems to be pulling me. I try to hold my ground, but something keeps pushing me out of the goal. When I want to turn towards the ball, that same something presses me toward the goal-post so hard that I can't tear myself away." "Things are really bad!" "Couldn't be worse!" The situation was so extraordinary that there was not a person present at the stadium, including the ticket collectors, militia men and food vendors, who was not taking the strange events to heart and discussing them loudly. There was only one fan among the thousands who, though suffering keenly, was remarkably silent. This was an amazingly uncommunicative man of about fifty-five, grey-haired, tall and lanky, with a long, yellowish stony face. His face was equally stony during an unimportant game and during the finals, when a successful kick decides the champion of the year. He was always equally dour, straightlaced and immobile. This day he was in his usual seat, which was right in front of Hottabych. As he was a Zubilo fan, one can well imagine the anguish in his sunken, bony chest. However, only the shifting of his eyes and the barely discernible movements of his head indicated that he was far from indifferent to the events taking place on the field. He apparently had a bad heart, and had to take good care of himself, for any amount of emotion might

với vẻ mặt trầm ngâm – không có lý do gì rõ ràng - đúng vào lúc quyết định nhất, khi mà trận đấu diễn ra quyết liệt ngay sát khu phạt bóng? «Thật là nhục nhã! Thật là bậy bạ! Sao lại chơi như thế kia?» - Từ các khán đài, những người cổ vũ la ó. Nhưng anh ta, một thủ môn nổi tiếng, niềm tự hào của cả nước, vẫn loạng choạng rời cầu môn, tránh sang một bên mỗi lúc đội đối phương lại gần. «Cậu sao thế? Cậu bị mất hồn rồi chăng?» Cầu thủ dự bị nói giọng khàn khàn. Và gã thủ môn rên rỉ đáp «Đúng thế. Lúc nào dường như có người túm cổ mình mà lôi vậy. Mình chống lại, nhưng hắn ta lại xô mình ra khỏi cầu môn. Khi mình muốn nhào tới quả bóng, thì hắn ta ép chặt mình vào cột dọc và mình bị ép chặt đến nỗi mình không sao vùng ra được » «Chao ôi, cậu khốn to rồi» «Còn phải nói!» Cảnh tượng khác thường đến nỗi không một người nào có mặt ở sân vận động, bao gồm những người soát vé, các anh cảnh sát và những người bán hàng rong, những người không tham gia những sự kiện lạ thường đang diễn ra và bình luận lớn tiếng.. Chỉ có một người trong nghìn người cổ vũ, mặc dù cũng đau khổ ghê gớm, vẫn giữ im lặng. Đó là một người đàn ông kín đáo đến kinh ngạc, cỡ năm mươi lăm tuổi, tóc muối tiêu, cao lênh khênh, có bộ mặt dài vàng lạnh lùng. Bộ mặt đó ít biểu lộ tình cảm trong trận đấu không quan trọng lẫn những trận chung kết, khi một cú sút thành công quyết định đội vô địch trong năm. Ông ta luôn luôn lạnh lùng, ngồi thẳng người, không cựa quậy Hôm nay, ông lại ngồi đúng cái chỗ quen thuộc của mình, ngay trước mặt ông Khốttabít. Ông cổ vũ cho đội Dubilô. Ta có thể hình dung được sự thống khổ trong bộ ngực lép kẹp, xương xẩu của ông. Nhưng chỉ cặp mắt đưa đi đưa lại và cái đầu quay trái quay phải một cách khó nhận thấy mới chứng tỏ rằng ông ta không hề thờ ơ đối với những gì đang diễn ra trên sân bóng. Có lẽ ông bị đau tim, ông phải giữ mình, bởi vì những cảm xúc quá:


149

have produced grave results. However, even as he felt around with a practised gesture for his box of sugar and his of medicine and dropped the medicine onto a bit of sugar, without ever tearing his eyes from the game, his face remained as immobile as if he were staring into space. When the score became 23:0 it nearly finished him. He opened his thin pale lips and squeaked in a wooden voice: "They could at least sell mineral water here!" Hottabych, whose soul was singing joyfully at the unheard-of success of the Shaiba team, was more willing than ever to do people favours. Upon hearing the words of his phlegmatic neighbour, he snapped his fingers softly. The man suddenly saw that he was holding a glass of ice-cold mineral water which had appeared from nowhere. Anyone else in his place would have been astounded, or, at any rate, would have looked around at the people sitting to all sides of him. But this man merely raised the frosted glass to his lips with the same stony expression. However, he did not even take a sip: the poor Zubilo players were about to get the twenty-fourth ball kicked into their goal. He sat frozen to the spot with his glass raised and Zhenya, who was still frantically searching for a way to save the disgraced team, snatched the mineral water from him and dashed it onto Hottabych's beard. "What treachery! What vile treachery!" the old Genie gasped and began feverishly yanking out one hair after another. Instead of the clear crystal tinkling, the boys were happy to hear a dull sound like that of a tightly pulled piece of string. "And isn't it treachery to help the Shaiba players?" Volka asked acidly. "You'd better keep mum." Meanwhile, just as had happened after the fourteenth goal, the revived Zubilo players once again tore through the forward and defence lines of the Shaiba team and raced the ball towards their goal.

mạnh thường gây hậu quả nghiêm trọng. Nhưng thậm chí khi ông quen tay lục tìm cái hộp con đựng đường và cái lọ thuốc, rồi vừa nhỏ từng giọt thuốc vào đường, vừa không rời mắt khỏi trận đấu, bộ mặt của ông vẫn bất động như cũ, cứ như ông nhìn vào chỗ trống vậy. Khi tỷ số trở thành 23-0, nó gần như làm ông tắt thở. Ông hé cặp môi mỏng xám ngoét của mình và cất giọng khàn khàn «Giá mà bây giờ có người bán nước khoáng nhỉ!» Ông Khốttabít như mở cờ trong bụng, sung sướng trước những thành công kỳ diệu của đội Saiba, cho nên hơn lúc nào hết, ông sẵn sàng đem lại niềm vui cho mọi ngươi. Sau khi nghe câu nói của con người lạnh lùng ngồi cạnh mình, ông bí mật búng ngón tay. Thế là trên tay người đó bỗng thình lình xuất hiện từ đâu không biết một ly nước khoáng mát lạnh. Bất cứ ai ở địa vị ngươi đó cũng phải lấy làm ngạc nhiên hoặc ít ra cũng đưa mắt nhìn những người ngồi xung quanh ông ta. Thế nhưng người đàn ông đó, vẫn với bộ mặt lạnh như tiền, thản nhiên đưa cái ly đọng hơi nước bên ngoài lên miệng. Song ông chưa kịp uống thì các cầu thủ Dubilô tội nghiệp đang bị đe dọa thua thêm bàn thứ 24. Ông ta cứ ngồi đờ ra như thế với cái ly giơ lên cao và Giênia vẫn còn mải nghĩ cách cứu đội bóng đã bị thua một cách nhục nhã, liền giật lấy ly nước khoáng từ tay ông ta và hất toàn bộ chỗ nước trong ly đó vào bộ râu của ông Khốttabít. «Quỷ quyệt làm sao!Quỷ quyệt đê tiệnlàm sao!» Ông thần già thở hổn hểnh bắt đầu luống cuống rứt hết sợi râu này đền sợi râu khác.Thay vì tiếng tưng trong trẻo, hai cậu bé thích thú nghe thấy tiếng rung ỉu xìu của một sợi dây nhỏ kéo căng. «Thế tiếp tay cho cánh Saiba không phải là quỷ quyệt à? - Vôlca hỏigay gắt. «Thà cứ im đi cho được việc! » Trong lúc đó, đúng như sự việcxảy ra sau bàn thua thứ 14, các cầu thủ Dubilô được hồi tỉnh, lại chọc thủng tuyến tiền vệ và tuyến hậu vệ của đội Saiba và dẫn bóng về phía cầu môn của đội này.


150

The Shaiba defence had become unkeyed from their long idleness and could not collect their wits quickly to ward off the unexpected danger. Their goalie was really something to look at. There he sat on the grass, shelling melon seeds. Choking, he jumped to his feet, but the Zubilo players had already kicked the ball straight towards the centre of the unprotected goal. Just then, to the great torment of our young friends, they heard a clear crystal tinkling. Yes, Hottabych had finally been able to find a dry hair in his beard. Oh, Zhenya, Zhenya! Where was your keen eye and sure hand? Why didn't you take good aim? The Zubilo team was as good as dead now! "Hottabych! Dear, sweet Hottabych! Let the Zubilo players score at least once!" Volka wailed. But Hottabych pretended to hear nothing. The ball, which was flying straight at the centre of the goal, suddenly swerved to the left and hit against the post with such force that it flew back across the whole field, careful to avoid the Zubilo players in its way, as though it was alive. Then it rolled softly into the long-suffering Zubilo goal! "24:0!" This was an amazing score, considering that the teams were equal. Volka lost his temper completely. "I demand-no, I order you to stop this mockery immediately!" he hissed. "Otherwise, I'll never be friends with you again! You have your choice: the Shaiba team or me!" "Why, you're a football fan yourself. Can't you understand my feelings?" the old man pleaded, but he sensed from Volka's expression that this time their friendship might really end. And so, he whispered back, "I await your further orders." . "The Zubilo team isn't to blame that you're a Shaiba fan. You've made them the laughing-stock of the country. Make it so

Do “ngồi chơi xới nước” đã lâu, hàng hậu vệ Saiba đâm ra “hư hỏng” và không thể nhanh chóng dốc hết mình để đương đầu với mối nguy bất ngờ. Thủ môn của họ thực sự đáng xem xét. Anh ta ngồi trên thảm cỏ, đang nhằn hạt dưa. Nghẹt thở, anh ta đứng bật dậy được thì các cầu thủ Dubilô đã sút bóng vào ngay chính giữa khung cầu môn không có người bảo vệ. Nhưng đúng lúc đó, một tiếng tưng trong trẻo vang lên, làm cho hai cậu bạn trẻ của chúng ta rầu hết chỗ nói. Thì ra cuối cùng ông Khốttabít vẫn tìm được một sợi râu khô. Than ôi Giênia, Giênia! Cặp mắt tinh tường và đôi tay chính xác của cậu để ở đâu? Tại sao cậu không đề phòng cẩn thận? Bây giờ thì đội Dubilô xôi hỏng bỏng không rồi. «Ông Khốttabít thân yêu ơi, ông Khốttabít trìu mến ơi, ông hãy cho đội Dubilô gỡ lại tí chút đi!» - Vônca năn nỉ. Nhưng ông Khốttabít giả bộ chẳng nghe thấy gì. Quả bóng đang bay thẳng vào giữa khung thành Saiba bỗng ngoặt về phía côt dọc bên trái rồi húc vào đó một cú mạnh đến nỗi nó liền dội ngược trở lại, bay suốt cả sân, cẩn thận tránh các cầu thủ Dubilô đón đường nó, cứ như nó là một vật sống vậy. Cuối cùng nó nhẹ nhàng lăn vào cái cầu môn nhiều đau khổ của đội “Dubilô”. 24-0! Với hai đội ngang sức nhau, tỷ số này đã làm cho mọi người phải sửng sốt. Lúc bấy giờ, Vônca hoàn toàn mất tự chủ. " Tôi yêu cầu ông, không tôi ra lệnh cho ông dừng ngay lập tức cái trò hề đó đi!» Vônca rít lên «Nếu không, sẽ không còn là bạn bè với nhau nữa! Ông hãy chọn đi: đội Saiba hoặc là tôi!» «Chính cậu cũng là một người hâm mộ bóng đá chẳng lẽ cậu lại không hiểu nổi ta sao?» Ông già van nài, nhưng khi cảm thấy, qua nét mặt của Vônca, hẳn là lần này tình bạn của hai ông cháu sẽ đi tiêu,. Và thế là ông đành phải nói nhỏ. «Ta xin sẵn sàng đợi lệnh của cậu » «Các cầu thủ Dubilô không hề có lỗi để ông cổ vũ cho đội Saiba. Ông đã làm họ thành trò cười của cả nước! Bây giờ, ông


151

Make it so hear and I obey, 0 young goalie of my soul!" "I hear and I obey, 0 young goalie of my soul!" No sooner had the umpire's whistle died down, announcing the end of the first time, than the entire Zubilo team began to sneeze and cough for all it was worth. Forming a semblance of a formation, they dragged their feet listlessly to their locker room, sneezing and coughing loudly. A moment later a doctor was summoned, since all eleven players were feeling ill. The doctor felt each one's pulse in turn, he asked them to take off their shirts, then looked in their mouths and finally summoned the umpire. "I'm afraid you'll have to call off the game." "Why? What do you mean?" "Because the Zubilo team can't play for at least seven more days. The whole team is sick," the doctor answered dazedly. "Sick! What's the matter?" "It's a very strange case. All these eleven grown men have come down with the measles. I would never have believed it if I had not given them a thorough check-up just now." Thus ended the only football match in history in which a fan had an opportunity to influence the game. As you see, it did not come to any good. The unusual instance of eleven adult athletes simultaneously contracting the measles for the second time in their lives and waking up the following morning in the pink of health was described in great detail in an article by the famous Professor Hooping Cough and published in the medical journal Measles and Sneezles. The article was entitled "That's a Nice How D'You Do!" and is still so popular that one can never get a copy of the magazine in the libraries, as they are always on loan. That is why, dear readers, you might as well not look for it, since you'll only waste your time for nothing RECONCILIATION The little cloud that was covering the sun floated off and

hãy làm cho mọi người hiểu họ không hề có lỗi khi họ bị thua». «Xin tuân lệnh, hỡi cậu thủ môn trẻ tuổi của tâm hồn ta!» Ngay khi tiếng còi của trọng tài báo hiệu giờ giải lao chấm dứt thì toàn đội bóng Dubilô bắt đầu đồng loạt hắt hơi và ho sù sụ. Họ nối đuôi nhau xếp hàng chuệch choạc, rồi uể oải bước vào phòng thay quần áo của mình, hắt hơi và ho liên tục. Một phút sau, người ta phải gọi bác sĩ vào đấy: toàn đội đều cảm thấy khó chịu trong người. Bác sĩ bắt mạch tất cả các cầu thủ đề nghị họ cởi áo, sau đó xem khoang miệng và cuối cùng ông gọi trọng tài «Tôi e rằng anh phải hoãn trận đấu lại thôi» «Tại sao vậy?» «Tại vì đội Dubilô không thể xuống sân bóng ít nhất là 7 ngày. Cả đội đều bị bệnh» Bác sĩ trả lời với vẻ bối rối. -. «Bị bệnh?! Bệnh gì?» «Một trường hợp rất kỳ lạ. Tất cả 11 anh chàng người lớn này đã mắc bệnh sởi! Chính tôi cũng không thể nào tin được nếu như tôi không vừa khám họ hết sức kỹ lưỡng» Thế là kết thúc một trận đấu bóng trong lịch sử trong đó một người cổ vũ đã dùng phép thuật tác động đến trận đấu. Như các bạn thấy đấy, việc đó chẳng đem lại điều gì tốt lành cả. Trường hợp bất thường của 11 vận động viên người lớn đã đồng loạt mắc bệnh sởi lần thứ hai trong đời mình, nhưng hôm sau ngủ dậy lại hoàn toàn khỏe mạnh đã được mô tả chi tiết trong một bài báo của giáo sư nổi tiếng Hooping Cough và được công bố trong tờ tạp chí ngành y Bệnh sởi và bệnh Hắt hơi . Bài báo có đầu đề là “Đấy, đã thấy chưa!” và vẫn còn rất phổ biến tới mức không thể nào có được bản sao của số tạp chí trong các thư viện. Số tạp chí ấy liên tục được mọi người chuyền tay nhau đọc. Vì thế các bạn đọc thân mến, tốt hơn hết là đừng đi tìm số tạp chí ấy chỉ tổ mất thì giờ vô ích mà thôi. LÀM LÀNH Đám mây nhỏ che mặt trời khi nãy bây giờ đã bay khuất sau


152

disappeared, as it was no longer needed. Once again it became hot. A hundred thousand fans were slowly leaving the stadium through the narrow concrete passages. No one was in a hurry. Everyone wanted to voice an opinion about the amazing game which had ended so strangely. These opinions were each more involved than the previous one. However, not even the most vivid imaginations could think of an explanation that would so much as resemble the true reason for all the queer things they had witnessed. Only three people took no part in these discussions. They left the North Section in deep silence. They entered a crowded trolley-bus in silence and alighted in silence at Okhotny Ryad, where they separated. "Football is an excellent game," Hottabych finally mustered up the courage to say. "Mm-m-m," Volka replied. "I can just imagine how sweet the moment is when you kick the ball into the enemy's goal!" Hottabych continued in a crestfallen voice. "Isn't that so, 0 Volka?" "Mm-m-m." "Are you still angry with me, 0 goalie of my heart? I'll die if you don't answer me!" He scurried along beside his angry friend, sighing sadly and cursing the hour he had agreed to go to the game. "What do you think!" Volka snapped, but then continued in a softer tone, "Boy, what a mess! I'll never forget it as long as I live. Have a look at this new-found fan! No sir, we'll never take you to a football game again! And we don't need your tickets, either." "Your every word is my command," Hottabych hurried to assure him, pleased to have got off so easily. "I'll be quite content if you occasionally find the time to tell me of the football matches." So they continued on as good friends as ever.

đường chân trời, bởi vì chẳng còn cần đến nó nữa. Trời lại nóng. Một trăm nghìn ngươi cổ vũ chậm chạp rời khỏi sân vận động, bước qua những lối đi hẹp xây bằng bê tông. Mọi người đều đi thong thả. Ai cũng muốn nói lên ý kiến về trận đấu lạ lùng vừa kết thúcthật là kỳ cục. Những ý kiến tham gia nhiều hơn so với trước đó. Nhưng ngay cả những người giàu óc tưởng tượng nhất cũng không tài nào hình dung nổi một điều gì đó có thể gợi đến, dù là xa xôi, những nguyên nhân thật sự dẫn đến việc làm hỏng trận đấu. Chỉ có ba người xem là không tham gia bàn cãi. Cả ba lặng lẽ rời khán đài Bắc. Họ lặng lẽ leo lên một chiếc trôlâybuýt chật ních người, rồi họ lại lặng lẽ xuống xe ở phố Okhotny Ryad và đi về nhà. “Chơi bóng đá hay đấy!” Cuối cùng, ông Khốttabít đánh bạo lên tiếng. “Hừ... ư m..”. Vônca đáp lại. “Theo ta, khoái nhất là lúc sút bóng vào khung cầu môn của đối phương” Ông Khốttabít nói tiếp với giọng gượng gạo. “Có đúng không, hỡi cậu Vônca?” “Hừ-ừm”. “Cậu vẫn còn giận ta ư, hỡi cậu thủ môn của tâm hồn ta? Ta sẽ chết nếu cậu không trả lời ta!” Ông hối hả bước bên cậu bạn đang giận dỗi, buồn bã thở dài và nguyền rủa cái giờ mà ông đã đồng ý đến xem trận đấu. “Ông nghĩ gì thế!” Vônca trả lời với giọng gay gắt, nhưng rồi nói tiếp với giọng đã dịu đi nhiều, “Ông ơi, bao chuyện rắc rối!. Cháu sẽ nhớ đến già! Thế mà cũng đòi làm một người cổ vũ! Khô-ô-ng, chúng cháu sẽ chẳng đi xem đá bóng với ông nữa đâu. Chúng cháu chẳng cần vé của ông nữa “Lời nói của cậu là một mệnh lệnh đối với ta!” Ông Khốttabít vội vã đáp và rất hài lòng là đã thoát được khá dễ dàng. “Ta chỉ cần thỉnh thoảng cậu kể lại ta nghe về các trận bóng, thế là đủ lắm rồi”. Vì vậy, họ tiếp tục là bạn tốt hơn bao giờ hết.


153

WHERE SHOULD THEY LOOK FOR OMAR To look at Hottabych's healthy face, no one would ever suspect he had been seriously ill so recently. His cheeks were a soft, even shade of old-age pink. His step was as light and as quick as always, and a broad smile lighted his artless face. And only Volka, who knew Hottabych so well, noticed that a secret thought was constantly gnawing at the old Genie. Hottabych often sighed, he stroked his beard thought--fully, and large tears would ever so often roll from his frank, friendly eyes. Volka would pretend not to notice and did not bother the old man with tactless questions. He was convinced that in the end Hottabych would be the first to speak. That is exactly what happened. "Grief and sadness rent my old heart, 0 noble saviour of Genies," Hottabych said softly one day when a magnificent sunset coloured the evening waters of the Moskva River a delicate pink. "Thoughts of my poor lost brother and of his terrible and hapless fate do not leave me for a moment. The more I think of him, the more I feel I should set out to search for him as soon as possible. What do you think of this, 0 wise Volka ibn Alyosha? And if you regard this decision kindly, would you not make me happy by sharing the joys and sorrows of this journey with me?" "Where do you want to start looking for your brother?" Volka asked in a business-like way, since he was no longer surprised at the most unexpected suggestions Hottabych might have. "If you remember, 0 Volka, at the very dawn of our extremely happy acquaintance, I told you that Sulayman's Genies threw him into one of the Southern Seas, sealed in a copper vessel. There, along the shores of the hot countries, is where one must naturally look for Omar Asaf." The possibility of setting out on a journey to the Southern Seas really appealed to Volka.

TÌM Ô MA Ở ĐÂU Nhìn bộ mặt tươi như hoa của ông Khốttabít, không ai có thể nghĩ rằng ông vừa mới bị bệnh rất nặng. Đôi má mịn màng vẫn giữ được cái sắc hồng hào của tuổi già. Bước đi của ông nhẹ nhàng và nhanh nhẹn như cũ, nụ cười rộng mở làm khuôn mặt của ông đôn hậu. Chỉ có Vônca đã từng hiểu ông Khốttabít rất kỹ mới có thể nhận thấy luôn luôn có một ý nghĩ thầm kín đang giày vò ông thần già. Ông Khốttabít thường thở dài, trầm ngâm vuốt râu và thỉnh thoảng từ đôi mắt trung thực, thân ái của ông lại lăn ra một giọt nước mắt lớn. Vônca giả vờ như chẳng nhận thấy gì và không làm cho ông già phải phật ý vì những câu hỏi thiếu tế nhị. Cậu tin chắc rằng rốt cuộc thế nào ông Khốttabít cũng tự bộc lộ nỗi lòng của mình. Và đúng như vậy thật. “Hỡi vị cứu tinh hào hiệp của các ông thần, nỗi đau buồn và sầu khổ đang giày vò trái tim già nua của ta”. Một hôm, khi ráng chiều uy nghi đã nhuộm hồng mặt sông Mátxcơva, ông Khốttabít nói dịu dàng “Ta chẳng thể nào yên khi vẫn phải lo nghĩ về chú em lưu lạc đáng thương của ta, về số phận hãi hùng và bế tắc của chú ấy. Càng nghĩ về nó bao nhiêu, ta lại càng thấy cần phải đi tìm nó bấy nhiêu, và càng sớm càng tốt. Cậu thấy thế nào, hỡi cậu Vônca sáng suốt con trai của Aliôsa? Và nếu cậu tán thành quyết định ấy, có sẵn lòng làm cho ta hạnh phúc bằng cách chia sẻ niềm vui và nỗi gian truân của cuộc tìm kiếm với ta không? “Thế ông định tìm em ông ở đâu?” Vônca hỏi với vẻ thành thạo, từ khi nó đã quen tỏ ra bình tĩnh đối với mọi đề nghị của ông Khốttablt, kể cả những đề nghị bất ngờ nhất. “Cậu có nhớ , hỡi cậu Vônca, ngay từ lúc mới bắt đầu sự quen biết hết sức may mắn của chúng ta, ta đã kể cho cậu nghe rằng các lão thần của vua Xalômông đã giam cầm em trong cái bình đồng rồi xuống một trong những biển ở phương Nam. Dĩ nhiên là phải tìm chú Ôma Iuxúp dọc bờ biển của những nước oi bức. Vônca thích thú được dịp may đi du lịch những vùng biển phương Nam. Nó liền nói:


154

"All right. I'll come along with you. Wherever you go, I go. It would be nice if.. ." Volka fumbled. But a cheerful Hottabych continued: ".. .if we could take our wonderful friend Zhenya ibn Kolya along. Have I understood you correctly, 0 my kind Volka ibn Alyosha?" "Uh-huh." "There could not have been a shadow of doubt," Hottabych said. It was decided then and there that the expedition setting out to search for Hottabych's unfortunate brother would leave no later than in two days' time. However, if the time of departure caused no discord, it quite suddenly became apparent that there were serious differences on the question of a means of transportation. "Let's go by magic carpet," Hottabych suggested. "There's enough room for all of us." "Oh no," Volka objected strongly. "No more magic carpets for me. Thanks a lot! Our last trip was enough for me. I don't want to freeze like a dog a second time." "I'll supply you both with warm clothing, 0 blessed Volka. And if you so desire, a large bonfire will constantly burn in the middle of the carpet. We can warm ourselves beside it during our flight." "No, no, no! The magic carpet is out of the question. Let's go to Odessa by train. Then, from Odessa...." Hottabych immediately accepted Volka's plan and Zhenya, who was told of it in detail a short half hour later, enthusiastically approved THE STORY TOLD BY THE CONDUCTOR OF THE MOSCOW-ODESSA EXPRESS OF WHAT HAPPENED ON THE NARA-MALY YAROSLAYETS LINE (Told by the conductor to Ms assistant, who was asleep during the events described herein)

“Thôi được.. Cháu sẽ đi với ông. Ông đi đâu, cháu đi đấy. Tốt hơn nữa là…” Vônca ngập ngừng. Nhưng ông Khốttabít đã vui lên, liền tiếp lời: “Nếu có thể đưa bạn Giênia đi cùng, cậu bạn tuyệt vời của chúng ta. Ta hiểu đúng không, hỡi cậu Vôn ca có lòng tốt của ta” “Đúng đấy!” “Điều đó thì khỏi phải bàn” ông Khốttabít nói. Ngay lúc đó, hai ông cháu đã quyết định rằng đoàn thám hiểm với nhiệm vụ đi tìm người em bất hạnh của ông già Khốttabít sẽ lên đường chậm nhất là sau hai ngày nữa. Nhưng nếu vấn đề thời gian khởi hành không phải bàn cãi thì lại bộc lộ hết sức bất ngờ những bất đồng khác nghiêm trọng về vấn đề sử dụng phương tiện di chuyển nào “Chúng ta sẽ đi bằng thảm bay”. Ông Khốttabít đề nghị. “Cả ba ông cháu chúng ta sẽ ngồi rất gọn trên thảm bay. “Ồ, không,” Vônca dứt khoát phản đối. Cháu chẳng đi thảm bay nữa đâu. Cảm ơn nhiều! Chuyến đi trước quá đủ với cháu Cháu chẳng muốn bị lạnh cóng như con chó lần nữa đâu!” “Ta sẽ bảo đảm quần áo ấm cho các cậu, hỡi cậu Vônca may mắn! Nếu cậu muốn, giữa tấm thảm sẽ liên tục có một đống lửa lớn không bao giờ tắt và ông cháu ta có thể sưởi ấm bên đống lửa đó trong suốt thời gian bay” “Không, không, không! Xin miễn bàn đến chuyện thảm bay! Chúng ta sẽ đi tàu hỏa đến Ôđétxa, còn từ Ôđétxa thì...” Ông Khốttabít chấp nhận lập tức kế hoạch của Vônca và Giênia chừng nửa giờ sau, được nghe trình bày kế hoạch tỷ mỉ đã thích thú tán thành. CHUYỆN KỂ BỞI NHÂN VIÊN PHỤC VỤ CỦA ĐOÀN TÀU TỐC HÀNH MÁTCƠVA-ÔĐÉTXA VỀ NHỮNG GÌ ĐÃ XẢY RA TRÊN ĐOẠN ĐƯỜNG GIỮA GA NARA VÀ MALƯI IARÔXLAVÉT (Nhân viên phục vụ toa kể cho người thay ca đã ngủ trong khi xảy ra chuyện lạ này)


155

"I woke you up just to tell you that a very strange thing has happened in our car. "Well, I made up the beds for the passengers, the same as always, and the ones in Compartment 7, too. The passengers there were a bearded old bird in an old-fashioned straw boater and two boys. The boys looked about the same age. And what do you think: not a single piece of luggage !No, sir, not a single one! "Just then, one of the boys, a blond freckled lad, says: " 'Can you please tell us where the dining car is?' "And I says, 'I'm sorry, but we don't have a dining car, There'll be tea and crackers in the morning.' "Then the boy looks at the old man and the old man winks at him. So the boy says, 'Never mind, we'll manage without your tea, since you haven't a dining car.' " 'Ha,' I thought, 'I'd like to see how you'll make out all the way to Odessa without my tea.' So I came back here to our compartment, but I left a chink in the door when I closed it. "Everyone in the car was sound asleep, having sweet dreams, but all the time there was buzz-buzz-buzz coming from Compartment 7-they kept on talking and whispering all the time. I couldn't hear what they were saying, but I can tell you for sure they were talking. "Then suddenly their door opens and the same old man sticks out his head. He didn't notice me watching him so he pushed his old hat back. And what d'you think he did? Upon my word, I'm tellin' the truth! He pulled a fistful of hair from his beard-may I drop dead on the spot if he didn't! " 'Goodness,' I thought, 'he's crazy! Just my luck to get a madman while I'm on duty.' Well, I didn't say anything and waited to see what'd happen. "Well, the old man tore this same fistful of hair into little pieces, then he threw this litter on the floor and mumbled something. I felt more and more sure he was mad and that I'd have to put him off at Bryansk, no doubt about it. " 'Well,' I thought, 'there'll be no end of worry! Why, maybe

“Mình đánh thức cậu dậy vì trong toa chúng ta vừa xảy ra một chuyện rất là kỳ lạ. “Cậu biết đấy, mình đã trải giường cho mọi hành khách theo đúng quy định và cả những người ở buồng số 7. Hành khách ở buồng này gồm có một ông già nhỏ nhắn để râu, đội mũ cói kiểu cũ và hai cậu bé. Các bé này chắc là bằng tuổi nhau. Và cậu biết không, họ không hề có hành lý. Tức là chỉ đi người không thôi! “Sau đó, cậu bé tóc vàng nhạt, mặt đầy tàn nhang, nói: “Thưa em muốn đến toa ăn thì đi lối nào ạ?” “Và mình đáp ‘Rất tiếc là trên đoàn tàu chúng tôi không có toa ăn. Sẽ có trà và bánh quy giòn vào buổi sáng’ “Lúc ấy, cậu bé nhìn ông già và ông già nháy mắt với cậu ta. Cậu ta bèn nói ‘Thôi được, nếu không có toa ăn thì chúng tôi cũng chẳng cần đến nước trà’. “’Hà, tôi nghĩ làm sao từ đây đến tận Ôđétxa mà các vị lại không cần đến nước trà của tôi được’ Sau đó, mình đi vào buồng riêng của chúng ta, nhưng cửa vẫn để he hé. “Lúc bấy giờ ở trong toa, mọi hành khách đã đi ngủ từ lâu và hẳn là đã mơ những giấc mơngọt ngào, nhưng ở buồng số 7 vẫn có tiếng nói chuyện rì rầm. Họ nói với nhau những gì, mình không nghe rõ. Mình chỉ biết là họ nói chuyện rì rầm với nhau mà thôi. “Sau đó, cửa buồng bỗng mở ra và đúng cái ông già nọ thò đầu ra khỏi cửa. Ông không nhận thấy mình đang theo dõi, ông hất cái mũ cổ ra sau gáy. Và cậu có đoán được ông ấy làm gì không? Mình xin thề nói thật! Ông ấy đã rút luôn một nắm râu từ cằm của ông ta. Mình mà bịa sẽ chết ngay tại chỗ này! “Mình nghĩ ‘Cha mẹ ơi, đúng là một lão điên rồi! Hừ, đúng là vớ bở! Nhè đúng ca trực của mình. Mình lẳng lặng đợi xem rồi sẽ ra sao. «Sau đó, thì ra ông già ngắt nắm râu ấy ra làm nhiều phần rồi ném xuống sàn toa và lẩm bẩm một câu gì đó. Lúc ấy, mình lại càng tin chắc rằng ông ta không bình thường và ắt hẳn đến Brianxcơ thì phải mời ông ta xuống thôi. «’Chao ôi’, mình nghĩ, chẳng tránh khỏi lôi thôi với ông


156

he'll start attacking the passengers this very minute, or breaking the windows!' "No, he didn't start any trouble, but just stood there mumbling. After he mumbled a while more, he went back into his compartment. "All of a sudden I heard someone walking barefoot down the passage, coming from behind. That meant whoever it was had come in from the platform. I sure was surprised, because I always lock the platforms when we pull out of a station. Well, I looked round, and-upon my sacred word of honour, I'm telling the truth!-I saw four young fellows coming towards me from the platform. They were as sunburned as vacationers and quite naked. All they had on were little cloths round their hips. And barefoot. As skinny as could be! You could count every rib. "I came out of our compartment and said, 'Citizens, I believe you've got your cars mixed. All our compartments are occupied.' "And they all answered together, 'Silence, infidel! We know where we're going! We've come exactly to the place we want.' "So I says, 'Then I'd like to see your tickets, please.' "And they all said together again, 'Don't annoy us, foreigner, for we are hurrying to our lord and master!' "So I says, 'I'm surprised that you call me a foreigner. I'm a Soviet citizen and I'm in my own country. That's for one. And in the second place, we haven't had any masters here since the Revolution. That,' I said, 'is in the second place.' "So their leader says, 'You should be ashamed, infidel! You are taking advantage of the fact that our hands are occupied and we therefore cannot kill you for your terrible insolence. It , is most dishonourable of you to take advantage of us so.' "I forgot to tell you that they were piled high with all sorts of food. One was carrying a heavy tray with roast lamb and rice. Another had a huge basket of apples, pears, apricots and grapes. The third one was balancing something that looked like a pitcher on his head, and something was splashing inside the pitcher. The fourth was holding two large platters of meat pies

già này đâu! Có lẽ ngay bây giờ.ông ta sẽ nhảy xổ vào mọi người và đập vỡ cửa kính cho mà xem... «Mình nhìn kỹ thì không, ông già không hề nhảy xổ vào ai cả, vẫn đứng yên và lẩm bà lẩm bẩm. Sau dó, ông đi vào buồng của ông ta. «Thế rồi mình bỗng nghe ở ngoài hành lang có tiếng người đi chân trần, ở đằng sau mình. Bấy giờ, mình mới hiểu rằng có ai đó đã từ ngoài cửa toa bước vào trong toa Nhưng mình ngạc nhiên, bởi vì khi tàu rời ga, bao giờ mình cũng khóa cửa toa. Mình nhìn quanh và xin thề với cậu là mình không bịa, mình thấy bốn chàng trai trẻ tiến về phía mình từ của toa. Họ có nước da rám nắng và hoàn toàn chẳng mặc quần áo gì. Tất cả họ chỉ quấn độc một cái khố mà thôi. Cả bốn đều đi chân trần. Tất cả đều gầy gò nhìn thấy cả xương sườn «Mình đi ra khỏi buồng riêng của chúng ta và nói «Thưa các ông, có lẽ các ông vào nhầm toa rồi. Mọi buồng đều đã có người. «Họ đồng thanh nói: ‘Hãy câm mồm, tên vô đạo kia! Bọn ta biết bọn ta phải đi đến đâu chứ. Đây chính là nơi bọn ta cần đến. «Lúc bấy giờ mình nói ‘Vậy thì yêu cầu các ông cho xem vé. «Bốn gã lại đồng thanh nói ‘Mi chớ quấy rầy bọn ta, hỡi tên ngoại bang kia, bọn ta phải vội đến với ông chủ của bọn ta? «Mình nói: ‘Tôi lấy làm ngạc nhiên vì các ông lại gọi tôi là ngoại bang. Tôi là một công dân Xôviết và tôi đang ở tại đất nước của mình. Đó là một. Hai là, ở đất nước chúng tôi, ngay từ hồi Cách mạng tháng Mười, đã không còn các ông chủ nữa’ «Gã trưởng nhóm nói ‘Tên vô đạo kia, mi phải lấy làm xấu hổ thì mới đúng! Mi lợi dụng lúc tay bọn ta bận bê bưng nên bọn ta không thể giết mi được vì cái tội hỗn láo của mi. Việc lợi dụng đó thật là bất chính’ «Mình quên nói với bạn rằng có ê hề thức ăn đủ loại.. Một gã bê cái khay nặng với một con cừu quay và cơm. Gã thứ hai bê một cái giỏ to tướng đựng táo, lê, mơ và nho. Gã thứ ba đội trên đầu một cái nom tựa cái ché, trong đó đựng thứ nước gì đó kêu lóc bóc. Còn gã thứ tư thì bê hai cái đĩa lớn đựng đầy bánh nhân thịt và bánh ngọt. Thú thực với cậu là mình


157

.and pastries. To tell you the truth, I just stood there gaping. "Then the leader says, 'Infidel, you'd do better to show us where Compartment 7 is, for we are in a hurry to fulfil our orders.' "Then I began to put two and two together and asked, 'What does your boss look like? Is he a little old man with a beard?' " 'Yes, that is he. That is whom we serve.' "I showed them to Compartment 7, and on the way I said, 'I'll have to fine your boss for letting you travel without tickets. Have you been working for him long?' "So the leader says, 'We've been serving him for three thousand five hundred years." "To tell you the truth, I thought I didn't hear him right. So I says again, 'How many years did you say?' " 'You heard me, that's exactly how long we've served him- three thousand five hundred years.' "The other three nodded. " 'Good gracious,' I thought, 'as if one crazy man wasn't enough-now I have four more on my neck!' "But I went on talking to them as I would to any normal passengers. 'What a shame! Look how many years you've been working for him and he can't even get you some ordinary overalls. If you'll pardon the expression, you're absolutely naked.' "So the leader says, 'We don't need overalls. We don't even know what they are.' " 'It's strange to hear that coming from someone who's worked so many years. I guess you're from far away. Where d'you live?' " 'We've just come from Ancient Arabia.' "Then I says, 'Well, that clears everything up. Here's Compartment 7. Knock on the door.' "Just then, the same little old man comes out and all his men fall to their knees and stretch out the food and drinks they've brought. But I called the old man off to a side and said, 'Are these your employees?'

chỉ biết đứng há hốc mồm mà nhìn há hốc cả mồm. «Gã trưởng nhóm lại nói ‘Tên vô đạo kia, tốt hơn hết là mi chỉ cho bọn ta biết buồng số 7 ở đâu, bởi vì bọn ta phải nhanh chóng hoàn thành đơn đặt hàng của mình’. «Lúc ấy mình bắt đầu đoán ra và hỏi: ‘Ông chủ của các ông trông như thế nào? Có phải một ông già nhỏ nhắn để râu cằm? ‘ «’Đúng ông ấy rồi đấy. Đó chính là người bọn ta hầu hạ’. «Mình dẫn họ đến buồng số 7 và trên đường đi, mình nói: ‘Ông chủ của các ông sẽ phải nộp phạt vì các ông đi tàu không có vé. Các ông hầu hạ ông ấy đã lâu chưa? «Gã trưởng nhóm trả lời: ‘Bọn ta hầu hạ ông ấy ba nghìn năm trăm năm rồi”. «Để bạn biết rọ thực hư, mình nghĩ là mình nghe lầm, bèn hỏi lại: ‘Các ông nói bao nhiêu năm?’ «Hãy nghe ta nói chính xác bao nhiêu năm thì bọn ta hầu hạ bấy nhiêu năm. Ba nghìn năm trăm năm!”. Ba gã còn lại gật đầu «Mình nghĩ: ‘Cha mẹ ơi, một lão điên còn chưa đủ với con hay sao mà lại còn tống thêm bốn lão nữa!’. «Tuy nhiên, mình vẫn tiếp tục trò chuyện trò như với những hành khách bình thường. ‘Thật đáng xấu hổ! Hầu hạ ông chủ ngần ấy năm, vậy mà ông ấy chẳng buồn sắm cho các ông lấy một bộ quần áo, xin lỗi, cứ để các ông trần như nhộng thế kia! «Gã trưởng nhóm đáp: ‘Bọn ta chẳng cần quần áo làm việc. Mà bọn ta thậm chí cũng chẳng biết quần áo là cái quái gì nữa’. «’Thật là kỳ lạ khi nghe điều đó từ mồm một người có thâm niên phục vụ cao như vậy. Các ông có lẽ không phải người ở đây? Các ông thường sống ở đâu vậy?’ «‘Bọn ta vừa từ nước Arabi cổ đại tới đây’. «Thế rồi mình nói,’Vậy thì tôi đã hiểu hết rồi. Đây là buồng số 7. Các ông cứ gõ cửa cửa đi’ «Ngay lúc đó, ông già nhỏ nhắn nọ bước ra và cả bốn người hầu của ông ta lập tức quỳ xuống rồi dâng đồ ăn, thức uống cho ông già. Mình bèn gọi ông già qua một bên và nói:‘Thưa ông hành khách, đây là những người hầu của ông phải không ?’


158

“'Yes, they are.' " 'They have no tickets. That means you have to pay a fine. Will you pay it?' " 'Right away, if you wish. But won't you first tell me what a fine is?' "I saw the old man was being sensible, so I began to explain things in a whisper, 'One of your men has gone out of his mind: he says he's been working for you for three thousand five hundred years. I'm sure you'll agree he's crazy.' "Then the old man says, 'I cannot agree, since he is not lying. Yes, that's right-three thousand five hundred years. Even a little longer, since I was only two hundred or two hundred and thirty when I became their master.' "So I says to him, 'Stop making a fool of me! It doesn't become your age. If you don't pay the fine immediately, I'll put them off at the next station. And, anyway, you look like a suspicious character, going on such a long journey without any luggage.' " 'What's luggage?' " 'You know, bundles, suitcases and such stuff.' "The old man laughed and said, 'Why are you inventing things, 0 conductor? Saying that I have no luggage. Just look at the shelves.' "I looked up at the luggage racks and they were jammed! I'd looked a moment before and there hadn't been anything there, and suddenly-just imagine!-so many suitcases and bundles! "Then I said, 'Something's wrong here. Pay the fine quickly and I'll bring the chief conductor over at the next stop. Let him decide. I can't understand what's going on.' "The old man laughed again. 'What fine?' says he. 'Whom do I have to pay a fine for?' "Then I really got angry. I turned around and pointed to the passage, but there was no one there! I ran up and down the whole car, but couldn't find a trace of my four stray passengers. "Then the old man said, '0 conductor, you had better go

«Phải, đây là những người hầu của ta’. «‘Họ đi tàu không có vé nên họ bị phạt. Thế nào, ông có đồng ý nộp phạt cho họ không?/ «’Đồng ý nộp ngay bây giờ. Nhưng ngươi hãy nói cho ta biết phạt nghĩa là thế nào?’ «Mình thấy ông già khá là biết điều, nên mình bắt đầu thì thầm giải thích mọi chuyện ‘Ông có một một gã người hầu loạn óc. Gã nói, gã hầu hạ ông đã ba nghìn rưỡi năm nay. Ông phải đồng ý với tôi rằng gã ấy bị loạn óc’. “Thế là ông già nói: ‘Ta không thể đồng ý được, bởi vì tên người hầu của ta không hề nói dối. Phải, đúng là nó đã hầu hạ ta 3.500 năm rồi. Thậm chí còn hơn nữa là khác vì khi ta bắt đầu sai bảo chúng thì ta mới hai trăm, hai trăm ba mươi tuổi thôi’. «Lúc ấy, mình liền nói với ông ta: ‘Xin ông thôi ngay cái trò chế giễu tôi đi? Ở tuổi ông mà làm cái trò đó thì thật là khó coi. Ông hãy nộp phạt ngay, nếu không đến ga tới, tôi sẽ cho họ xuống liền! Tôi thấy ông cũng đáng nghi lắm. Ai lại đi đường xa thế mà chẳng mang hành lý gì cả’. «’Hành lý nghĩa là gì vậy?’ «‘Hành lý là túi xách, vali, vân vân... «Ông già cười và nói: «‘Ấy chết, sao ngươi lại nghĩ rằng ta không mang theo hành lý? Nói rằng ta không có hành lý. Hãy nhìn lên giá xem! «Mình nhìn lên giá, thấy hành lý xếp đầy. Lúc nãy nhìn thì vẫn chẳng thấy gì cả. Thế rồi bỗng nhiên - kỳ lạ chưa? - bây giờ lại có cả đống vali, túi xách. “Lúc ấy, mình nói: ‘Ở đây có điều gì đó không ổn. Hãy nộp phạt mau lên và tại ga tới, tôi sẽ dẫn người trưởng toa lại đây. Cho ông ấy giải quyết. Tôi thật hết hiểu nổi mọi chuyện ở đây. «Ông già lại cười: ‘Tốt rồi? Ai là người mà ta phải nộp tiền phạt?’ «Lúc bấy giờ, mình tứcthực sự. Mình quay người, chỉ tay ra hành lang, nhưng chẳng có ma nào ở đấy. Mình chạy khắp toa tàu, nhưng không tìm thấy dấu vết của bốn hành khách đi lạc. « Ông già lại nói: ‘Đi về buồng của mình đi, hỡi gã nhân viên


159

back to your own compartment.' And so I went back. "Now d'you understand why I woke you up? Don't you believe me?" An hour before the train arrived in Odessa, the conductor entered Compartment 7 to remove the bedding. Hottabych treated him to some apples. It was quite apparent that the man did not remember anything of the incident which had taken place the night before. After he had left their compartment, Zhenya said with admiration: "I must admit, Volka is a bright chap!" "I should think so!" Hottabych exclaimed. "Volka ibn Alyosha is unquestionably an excellent fellow and his suggestion is worthy of great praise." Since the reader might not be too clear on the meaning of this short conversation, we hurry to explain. When the completely confused conductor left Compartment 7 the previous night, Volka said to Hottabych, "Can you do something to make him forget what's happened?" "Why, 0 Volka ibn Alyosha, that's as simple as pie." "Then please do it and as quickly as possible. He'll go to sleep then, and when he wakes up in the morning he won't remember anything." "Excellent, 0 treasure-store of common sense!" Hottabych said admiringly, waved his hand and made the conductor forget everything. THE STRANGE SAILING SHIP Several passengers were talking leisurely as they leaned on the rail of the excursion ship "Kolkhida," sailing from Odessa to Batumi. Powerful diesel engines hummed far below, in the depths of the ship. The water whispered dreamily as it lapped against the steep sides, and high above, over the spar deck, the ship's wireless piped anxiously. "You know, it's really a shame that the large sailing ships of yore, those white-winged beauties, are a thing of the past. How

phục vụ toa! Thế là mình đi về buồng. «Bây giờ thì cậu hiểu tại sao mình lại đánh thức cậu dậy rồi chứ. Cậu không tin à? Một giờ trước khi tàu đến Ôđétxa, anh nhân viên phục vụ toa vào buồng số 7 để dọn giường. Ông Khốttabít đãi anh mấy quả táo. Rõ ràng là anh nhân viên phục vụ toa chẳng hề nhớ chút nào về chuyện anh đã gặp phải vào đêm trước đó Lúc anh ta rời khỏi buồng số 7, Giênia thốt lên với vẻ khâm phục: «Mình phải thừa nhận,Vônca cũng là một tay cừ!» «Ta không nghĩ thế!» Ông Khốttabít kêu to. «Cậu Vônca con trai của Aliôsa rõ ràng là một tay cừ và cái đề nghị của cậu ấy dứt khoát là đáng được khen». Vì các bạn đọc cuốn truyện này của tôi có thể không hiểu rõ ý nghĩa của hai câu đối thoại trên, nên tôi phải giải thích ngay. Số là hồi đêm, lúc anh nhân viên phục vụ toa rời buồng số 7, đầu óc rối tinh rối mù, Vônca liền nói với ông Khốttabít: «Ông có thể làm cho anh ấy quên hết mọi chuyện không ạ?» «Tại sao, hỡi cậu Vônca, chuyện này quá dễ đối với ta!» «Vậy thì ông làm việc đó đi và làm càng nhanh càng tốt. Anh ấy sắp đi ngủ rồi và khi anh ta thức dậy vào sáng mai, anh ta sẽ chẳng còn nhớ gì cả» «Tuyệt lắm, hỡi cái kho tàng khôn ngoan của ta!» Ông Khốttabít khâm phục nói rồi vẫy tay và làm cho anh nhân viên phục vụ toa quên hết mọi thứ. CHIẾC TÀU BUỒM KHÔNG AI BIẾT ĐẾN Trên boong dạo chơi của chiếc tàu thủy “Cônkhiđa” chạy chuyến từ Ôđétxa đến Batumi, có mấy hành khách đang đứng tựa vào lan can và chuyện trò nhàn nhã. Các động cơ điêden rất mạnh đang ì ầm ở đâu đó dưới sâu của con tàu. Nước rì rào mơ mộng vỗ vào thành tàu cao cao. Ở tít phía trên boong thượng, đài vô tuyến diện của con tàu đang kêu rè rè với vẻ lo âu. «Các bạn biết không, thật đáng tiếc vì giờ đã mất hẳn các tàu buồm lớn ngày xưa, những người đẹp cánh trắng ấy đã trở thành


160

happy I would be to find myself on a real frigate. Just to enjoy the sight of those billowing white sails, to listen to the creaking of the mighty yet graceful masts, to watch in amazement as, at the captain's command, the crew scrambles up the rigging! If I could only see a real sailing ship! I mean a real genuine one! Nowadays even a bark has to have a motor, you know, even though-mark my words-it's considered a sailboat!" "A motor-sailboat," a man wearing the uniform of the Merchant Marine added. They fell silent. All except the sailor went over to the left side to watch a school of tireless dolphins splash and cavort in the warm noonday sea. Dolphins were nothing new to the sailor. He stretched out in a deck chair and picked up a magazine lazily. Soon the sun made him drowsy. He closed the magazine and fanned himself with it. Then something attracted his attention. He stopped fanning himself, jumped to his feet and rushed to the railing. Far off, near the very horizon, he saw a beautiful but terribly old— fashioned sailing ship skimming over the waves. It seemed like something from a fairy tale. "Everybody! Everybody hurry over here!" he shouted. "Look at that sailing ship! Isn't it ancient! Oh, and something's wrong with its mainmast! It doesn't have a mainmast! Why, it just isn't there! My goodness! Just look! The sails are all billowed out the wrong way! According to every law of nature, the foremast should have been blown overboard long ago! It's really a miracle!" However, by the time the other passengers heeded his words and returned to the starboard side, the unknown vessel had disappeared from sight. We say "unknown," because the sailor was ready to swear that the wonderful sailing ship was not registered at any Soviet port on the Black Sea. This is true. In fact, it wasn't registered at any foreign port, either; it wasn't registered any place, for the simple reason that it had appeared in the world and was launched but a few short hours before. The name of the vessel was the "Sweet Omar," in

quá khứ. Thậtlà hạnh phúc nếu được ở trên một chiếc tàu buồm thực sự. Thật thích thú được ngắm những cánh buồm trắng no gió; được nghe tiếng cót két của những cột buồm duyên dáng; được cảm phục trông theo đội thủy thủ theo lệnh thuyền trưởng lao nhanh trên các dây buồm. Ước gì tôi được thấy một chiếc tàu buồm thực sự ! Phải là tàu buồm thực sự kia! Ngày nay ngay như một chiếc thuyền có gắn động cơ, người ta cũng gọi là tàu buồm! «Tàu buồm có động cơ!» Một người mặc đồng phục tàu buôn sửa lại câu nói. Chẳng ai nói thêm gì nữa. Trừ người thủy thủ, tất cả hành khách đều qua phía thành tàu bên trái để xem bầy cá heo không hề biết mệt, đang nhào lộn trên biển ấm áp ban trưa. Cá heo không còn là điều mới mẻ đối với người thủy thủ. Anh nằm duỗi dài trên một chiếc ghế và uể oải lấy một tờ báo. Ngay sau đó mặt trời làm cho anh mơ màng. Anh gấp tờ báo lại và dùng nó phe phẩy. Bỗng có một cái gì đó thu hút sự chú ý của người thủy thủ. Anh thôi phe phẩy tờ báo, đứng phắt dậy và chạy bổ tới lan can. Tít đằng xa, gần sát đường chân trời, anh thấy một chiếc tàu buồm rất đẹp nhưng kiểu hết sức cổ đang lướt nhanh trên sóng. Có vẻ giống một cái gì đó trong truyện cổ tích vậy. “Mọi người ơi! Hãy lại đây mau lên!” anh kêu to “Xem chiếc tàu buồm kìa! Lại là tàu cổ nữa chứ! Ô kìa, cột buồm giữa của nó lại làm sao rồi! Không có cột buồm giữa? Cha mẹ ơi! Xem kìa, các cánh buồm của nó lại không phồng lên cùng một phía! Theo mọi quy luật tự nhiên, cột buồm đáng lẽ đã bay ra khỏi thành tàu từ lâu rồi? Quả là một điều hết sức kỳ lạ! ... Nhưng lúc những hành khách nọ nghe theo lời người thủy thủ và quay về phía thành tàu thì chiếc tàu buồm không ai biết đến, đã mất hút rồi. Chúng tôi nói “không ai biết đến” bởi vì người thủy thủ đã sẵn sàng thề rằng chiếc tàu buồm tuyệt đẹp ấy không hề đăng ký tại một hải cảng Xô viết nào ở Hắc Hải. Thật vậy. Trong thực tế, nó chưa hề đăng ký tại một hải cảng nào của nước ngoài hoặc là chưa hề đăng ký ở đâu cả vì một lẽ đơn giản: nó vừa ra đời và hạ thủy vài giờ trước đây. Chiếc tàu buồm này bất được đặt tên là “Ôma thân yêu” để tỏ lòng kính trọng người em


161

honour of the unfortunate brother of our old friend, Hassan Abdurrakhman ibn Hottab ABOARD THE “SWEET OMAR” Had our friend the conductor on the Moscow-Odessa express miraculously found himself aboard the twin-masted "Sweet Omar," he would not have been most amazed at the fact that he had suddenly found himself aboard a sailing vessel, nor that this vessel did not in any way resemble a usual sea or river craft. He would have been most amazed at finding that he was already acquainted with the passengers and crew. The old man and his two young companions who had left Compartment 7 that morning were its passengers, while the four dark-skinned citizens whose term of service dated back to the 16th century B.C. were its crew. One can well imagine that a second encounter would have landed the impressive conductor in bed for a long time. Despite the fact that Volka and Zhenya had become accustomed to witnessing the most unexpected events during the past few days, they were most amazed to find their recent acquaintances aboard the ship and to discover that they were also excellent sailors. After the boys had stood gazing at the quick and skilful movements of the small crew scurrying up and down the riggings just as if they were on a polished floor, they went to explore the rest of the ship. It was very beautiful, but small-no larger than a Moscow river launch. However, Hottabych assured them that even Sulayman, the Son of David, did not have a ship as big as the "Sweet Omar." Everything on the ship glittered with cleanliness and splendour. Its sides and high, carved bow and stern were inlaid with gold and ivory. The priceless rosewood deck was covered with rugs as magnificent as those which adorned the cabins. That is why Volka was so surprised at suddenly coming upon a dark and filthy cubby-hole in the prow. In it were plank beds covered

bất hạnh của ông bạn già của chúng ta, Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp TRÊN TÀU “Ô MA THÂN YÊU” Ví thử anh bạn nhân viên phục vụ toa trên đoàn tàu tốc hành Mátxcơva - Ôđétxa một phép lạ nào đó thấy mình trên chiếc tàu hai buồm “Ôma thân yêu” thì hẳn là phải sửng sốt hết chỗ nói. vì bỗng nhiên anh lại có mặt trên một chiếc tàu biển không giống những chiếc tàu vẫn thường đi trên biển hay đi trên sông. Anh rất sửng sốt chủ yếu là vì anh đã quen biết tất cả các hành khách và toàn bộ thủy thủ trên tàu này. Ông già và hai người bạn đường trẻ của ông vừa rời buồng số 7 sáng hôm ấy là các hành khách của chiếc tàu buồm, còn đội thủy thủ lại chính là bốn chàng trai da đen có thâm niên phục vụ từ thế kỷ 16 trước Công nguyên. Hẳn là cuộc gặp gỡ lần thứ hai này sẽ làm cho anh nhân viên phục vụ toa dễ xúc cảm phải ốm liệt giường một thời gian dài. Dù rằng thực tế Vônca và Giênia, trong những ngày gần đây đã trở nên quen với việc chứng kiến những sự kiện bất ngờ nhất, cũng phải hết sức kinh ngạc khi gặp lại trên tàu bốn anh bạn vừa quen biết và thêm vào đó lại thấy họ là những thủy thủ rất khéo léo, đầy kinh nghiệm. Sau khi ngắm thỏa thích những động tác nhanh nhẹn và chính xác của đội thủy thủ ít ỏi đang thản nhiên chạy tới chạy lui trên các dây chão ở tít trên cao cứ như chạy trên sàn gỗ ghép bằng phẳng, hai cậu bé đi xem con tàu. Tàu này rất đẹp nhưng nhỏ, chẳng lớn hơn chiếc canô chạy trên sông Mátxcơva. Tuy nhiên ông Khốttabít cam đoan ngay cả vua Xalômông con trai của Đavít cũng chẳng có nổi chiếc tàu lớn như tàu “Ôma thân yêu”. Mọi thứ trên tàu lấp lánh bởi sạch sẽ và sang trọng. Hai bên thành tàu, mũi tàu và đuôi tàu đều được khảm vàng và ngà voi. Boong tàu làm bằng gỗ hồng tâm rất quý và được trải những tấm thảm lộng lẫy, gần như chẳng kém những tấm thảm trang hoàng các buồng.Vônca càng ngạc nhiên hơn khi bỗng nhiên phát hiện ở đằng mũi con tàu một cái buồng tồi tàn, tối tăm, bẩn thỉu, bên


162

with rags As he looked in disgust at the meagre furnishings of this tiny room, Zhenya joined him. After careful scrutiny, Zhenya decided the unsightly hole was intended for the pirates they might capture on the way. "Not at all," Volka persisted. "This place was forgotten about after a complete overhauling. Sometimes, after repairs, there's a forgotten corner full of rags and all kinds of rubbish." "What do you mean by 'a complete overhauling' when this ship didn't even exist this morning?" Zhenya protested. Volka had no answer to this question, and so the boys set off to find Hottabych, to ask him to help solve the mystery. But they found the old man asleep and thus did not speak to him until an hour or two later, at dinner time. Tucking their feet under them uncomfortably, they sat down on a thick, brightly-coloured carpet. There were neither chairs nor tables in the cabin or anywhere else on board. One of the crew remained above at the wheel, while the others brought in and placed before them many various dishes, fruits and beverages. When they turned to leave, the boys called to them: "Why are you leaving?" And Volka added politely, "Aren't you going to have lunch?" The servants only shook their heads in reply. Hottabych was confused. "I must not have been listening intently, 0 my young friends. For a moment, I thought you had invited these servants to join us at the table." "Sure we did," Volka said. "Why, what's wrong with that?" "But they are only ordinary sailors," Hottabych objected in a voice that indicated that the matter was now closed. However, to his great surprise, the boys held their ground. "All the more so, if they're sailors. They're not parasites, they're real hard workers," Volka said. And Zhenya added:

trong để mấy tấm ván nằm bừa bộn đống quần áo rách. Cố nén sự kinh tởm, Vônca vào xem cái buồng con tồi tàn ấy. Lúc đó, Giênia cũng vừa đi tới. Sau khi xem xét kỹ lưỡng, Giênia kết luận rằng cái buồng xấu xí này dùng để nhốt bọn cướp biển trong trường hợp người ta tóm được chúng trên đường đi. “Chẳng phải thế đâu!” Vônca phản đối. “Nơi này bị lãng quên sau khi sửa chữa cơ bản. Đôi khi, sau khi sửa chữa, còn lại một cái xó đầy giẻ rách và các thứ rác”. “Cái tàu này ngay sáng nay vẫn chưa ra đời, sao lại có thể nói đến chuyện sửa chữa cơ bản được?” Giênia vặn lại. Vônca không thể trả lời câu hỏi đó và thế là hai cậu bé đành phải đi gặp ông Khốttabít để yêu cầu ông giúp giải quyết bí ẩn. Nhưng chúng tìm thấy ông già đang ngủ, nên không nói chuyện được mãi một hay hai tiếng sau cho đến bữa ăn tối Vụng về xếp chân vòng tròn, hai cậu bé ngồi trên tấm thảm mềm mại, màu sắc rực rỡ tuyệt vời. Trong căn buồng này cũng như trong tất cả mọi nơi trên tàu đều không hề có bàn ghế gì cả. Một thành viên của đội thủy thủ ở lại phía trên để lái tàu, ba người còn lại thì bưng vào buồng và bày trên thảm đủ thứ món ăn, đồ nhắm, trái cây và thức uống. Lúc họ quay lưng để rời khỏi căn buồng, Vônca và Giênia liền gọi họ lại: “Các anh đi đâu thế?” Vônca còn lễ phép nói thêm “Sao không ngồi ăn luôn thể?” Mấy người đầy tớ chỉ lắc đầu từ chối. Ông Khốttabít bối rối: “Hỡi các cậu bạn trẻ tuổi của ta, có lẽ ta nghe các cậu nói không được rõ lắm thì phải. Ta nghĩ các cậu đã mời bọn người hầu hạ đó cùng ngồi ăn” “Đúng thế,” Vônca nói “Có gì không đúng sao? “Nhưng họ chỉ là những thủy thủ bình thường,” Ông Khốttabít phản đối với một giọng chỉ rõ không cần bàn cãi.. Ông già rất ngạc nhiên khi thấy hai cậu vẫn không đổi ý. Vônca nói: “Thực sự họ là các thủy thủ. Họ không phải kẻ ăn bám mà là những người lao động chân chính” Còn Giênia thì nói thêm


163

"And let's not forget that they seem to be Negroes and that means they are an oppressed nation. That's why we should be especially considerate." "This seems to be a most unfortunate misunderstanding," Hottabych said excitedly, confused by the solid opposition of the boys. "I must ask you again to remember that these are plain sailors. It is not becoming to us to sit down to eat with them. This would lower us both in their eyes and in our own." ' "It wouldn't lower me at all," Volka objected heatedly. "Or me, either. On the contrary, it'll be very interesting," Zhenya said, looking at the steaming turkey with hungry eyes. "Hurry up and ask them to sit down, otherwise the turkey'll get cold." "I don't feel like eating, 0 my young friends. I'll eat later on," Hottabych said glumly and clapped loudly three times. The sailors appeared immediately. "These young gentlemen have kindly expressed the desire to partake of their meal together with you, my undeserving servants." "0 great and mighty ruler!" the eldest of the sailors cried, falling to his knees before Hottabych and touching the precious carpet with his forehead. "We don't feel like eating at all. We are very full. We are so full, that if we eat a single chicken leg our stomachs will burst and we will die in terrible agony." "They're lying!" Volka whispered to Zhenya with conviction; "I'm ready to bet anything that they're lying. They wouldn't mind eating, but they're afraid of Hottabych." Then he addressed the sailors. "You say you're full, but won't you please tell me when you've had time to eat?" "Then know ye, 0 young and noble master, that we can go without food for a year or more and never feel hungry," the sailor replied evasively. "They'll never agree, they're afraid of him," Zhenya said in disappointment.

“Và chúng ta không nên quên rằng họ có vẻ là những người da đen và có nghĩa họ là một dân tộc bị áp bức. Đó là lý do vì sao chúng ta cần phải đặc biệt quan tâm. “Ở đây có một sự hiểu lầm đáng tiếc nào đó” Ông Khốttabít bối rối vì cuộc tiến công phối hợp của hai cậu bé. “Ta yêu cầu các cậu một lần nữa nhớ cho rằng đó chỉ là những gã thủy thủ tầm thường. Chúng ta không thể cùng ngồi ăn với chúng. Việc đó làm tổn hại uy tín của chúng ta dưới con mắt của chúng và của chính chúng ta nữa. “Cháu chẳng thấy tổn hại gì cả!” Vônca sôi nổi bác bỏ. “Cháu cũng vậy. Ngược lại, cháu cảm thấy rất thú vị” Giênia, vừa nói vừa thèm thuồng nhìn con gà tây còn bốc hơi với cặp mắt háu đói. “Ông gọi các thủy thủ mau lên, kẻo con gà nguội mất. “Ta lại chẳng muốn ăn nữa, hỡi các cậu bạn trẻ của ta. Ta sẽ ăn sau vậy.” Ông Khốttabít cau có nói và vỗ tay bôm bốp ba lần. Các thủy thủ hiện ra ngay lập tức. “Hai ông chủ trẻ tuổi này đầy lòng nhân từ này có ý muốn ăn trưa cùng với bọn bay, những tên đầy tớ hèn hạ của ta” Người thủy thủ nhiều tuổi nhất liền phủ phục trước mặt ông Khốttabít và chạm trán xuống tấm thảm quý, rồi nói:“Hỡi ông chủ vĩ đại và hùng mạnh! Chúng con hoàn toàn không muốn ăn. Chúng con no lắm. Chúng con no tới mức chỉ cần ăn thêm một cái cẳng gà thôi cũng đủ làm cho dạ dày của chúng con vỡ tung ra từng mảnh và chúng con sẽ chết trong cảnh đau đớn khủng khiếp”. “Họ nói dối đấy!” Vônca thì thầm vào tai Giênia, vẻ khẳng định. “Mình xin đưa đầu ra cam đoan rằng họ nói dối. Họ muốn ăn, nhưng họ lại sợ ông Khốttabít” Vônca nói với các thủy thủ: “Các anh bảo các anh no, vậy xin các anh hãy nói cho biết các anh đã kịp ăn trưa lúc nào?” “Hỡi cậu chủ trẻ tuổi và hào hiệp của tôi, xin cậu biết cho là chúng tôi có thể nhịn ăn một năm và lâu hơn nữa mà vẫn không thấy đói” Người thủy thủ trả lời lảng tránh. “Họ nhất định chẳng nghe đâu!Họ sợ ông ấy,” Giênia thất vọng nói


164

The sailors backed out and were gone. "To my great pleasure, I suddenly feel hungry again," Hottabych said cheerfully. "Let us begin quickly." "No, Hottabych, you eat by yourself. We're no company for you!" Zhenya muttered angrily and got up. "Come on, Volka!" "Come on. Golly! You try to educate a person and change his ways, but nothing good comes of it...." And so, the old man was left alone with the untouched dinner. He sat there with his legs tucked under him, as straight and stiff and solemn as an Eastern god. But the moment the boys disappeared behind the drapery that separated the cabin from the deck, he began to pound his head with his small fists that were nevertheless as hard as iron. 0 woe to him, poor Hassan Abdurrakhman ibn Hottab! Something had gone wrong again! Yet, how happily the "Sweet Omar" had started on its journey! How sincerely delighted the boys had been with its adornments, its sparkling sails, the soft carpets in which their bare feet sank up to their ankles, the priceless handrails of ebony and ivory, the mighty masts covered with a mosaic of precious stones! Why had they suddenly conceived such a strange idea? But what if it wasn't just an idea or a caprice, but something quite different? How queer these boys were to have refused such a feast, despite their hunger, and only because his servants were not allowed to share the meal as equals! Oh, how puzzling and unfair it was, and how hungry, how very hungry Hottabych was! While his feeling of attachment for Volka and Zhenya was struggling with prejudices of thousands of years' standing, our young travellers were discussing the situation heatedly. Hottabych's servants tried to keep out of sight, but one of them, either absent-mindedly or from lack of caution, suddenly appeared from the very cubby-hole Volka had believed was intended for captive pirates. Then the dingy hole on the luxurious "Sweet Omar" was the sailors' quarters!

Ba thủy thủ đi giật lùi lại phía cửa và lẩn đi “Thú quá, chẳng hiểu sao ta lại muốn ăn rồi!” Ông Khốttabít tươi tỉnh nói “Ta bắt đầu chén mau đi thôi”. “Không, ông Khốttabít! Ông cứ ăn một mình, chúng cháu không ăn cùng với ông đâu!” Giênia lầu bầu tức tối và đứng dậy. “Ta đi thôi, Vônca”. “Ta đi thôi! Than ôi, cậu cố giáo dục, cải tạo một con người, nhưng nào có ăn thua gì đâu...” Thế là ông già ngồi lại một mình với bữa ăn chẳng ai đụng đến. Ông ngồi xếp chân vòng tròn, lưng thẳng, kiêu kỳ và trịnh trọng như một tượng thần phương Đông. Nhưng lúc hai cậu bé vừa khuất sau tấm màn ngăn buồng tàu với boong tàu, ông bắt đầu nện vào đầu mình bằng hai nắm tay nhỏ nhắn nhưng cứng như sắt. Khổ thay, khổ thay cho ông già tội nghiệp Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp! Lại xảy ra một chuyện gì đó hoàn toàn không như ông mong muốn. Cuộc hành trình trên tàu “Ôma thân yêu” đã khởi đầu tốt đẹp làm sao! Hai cậu bé đã thực sự thích thú biết chừng nào nào với cách trang trí; cánh buồm lấp lánh; những tấm thảm mềm mại khi đặt bàn chân trần lên đó lút đến tận mắt cá, những tay vịn quý giá làm bằng gỗ mun và ngà voi; những cột buồm vững chắc có khảm đá quý! Tại sao bỗng nhiên hai cậu lại nảy ra ý muốn kỳ cục vậy? Nhưng, nếu đó không phải là một ý tưởng hoặc tính thất thường, mà là một cái gì đó hoàn toàn khác thì sao? Hai cậu bé này quả thật là lạ. Bụng đã đói mềm, vậy mà vẫn từ chối một bữa tiệc chỉ vì mấy thằng đầy tớ của ông không được phép cùng ngồi ăn với hai cậu ấy như những người bằng vai phải lứa! Ôi, ông Khốttabít mới khó hiểu làm sao, mới bực tức làm sao và mới đói bụng là làm sao? Qua là ông Khốttabít đang đói như cào. Trong lúc ông già bị giày vò ghê gớm vì cuộc xung đột giữa tình cảm gắn bó với hai cậu bạn trẻ tuổi và những thành kiến cổ hủ nghìn năm thì Vônca và Giênia cũng đang sôi nổi bàn cãi về câu chuyện vừa xảy ra. Mấy người đầy tớ của ông Khốttabít cố tránh mặt Vônca và Giênia, nhưng một trong bọn họ bỗng từ cái. buồng tồi tàn - mà Giênia đoán là để nhốt bọn cướp biển - đi ra Thế có nghĩa là cái buồng con tồi tàn trên con tàu “Ôma thân yêu” sang trọng, chính là buồng dành riêng cho các thủy thủ!


165

"Oh, no!" Volka said indignantly. "We'll never remain on such a ship. Either Hottabych changes the rules immediately, or else we call off our friendship and he gets us back home." Suddenly they heard Hottabych's voice behind them.

"0 sails of my heart," the crafty old man said, as if nothing untoward had happened. "Why are you wasting your time here on deck, when a most delightful and filling dinner awaits you? The turkey is still steaming, but it can get cold, and then it

certainly will taste worse. Let us hurry back to the cabin, for my beloved sailors and I, your faithful servant, are dying of hunger and thirst." The boys looked into the cabin they had just left and saw the sailors sitting primly on the rug, awaiting their return.

"All right," Volka said dryly. "But we're still going to have a long and serious talk with you, Hottabych. Meanwhile, let's have our dinner." No sooner was dinner over, than the sea became turbulent;

the small ship now flew up on the crest of a huge wave, now plunged down into a deep chasm between two tremendous walls of water. The waves thundered and crashed as they washed over the deck and carried off the carpets that covered it. Streams of water kept rushing into the cabins. It became chilly, but the brazier with hot coals was tossed back and forth so violently that they had to throw it overboard to prevent a fire. The servant-sailors, whose only clothing were their loincloths, turned grey from the cold, as they battled the flapping sails.

In another half hour nothing but a sad memory would have remained of the "Sweet Omar." However, the storm ceased as unexpectedly as it had begun. The sun peeped out. It became warm again. But everything became terribly calm. The sails hung limply on the masts and the ship began to rock softly

on the water without moving forward an inch. Hottabych decided that this was just the time to improve

“Ồ, không!” Vônca phẫn nộ nói. “Chúng ta không thể ở lại trên con tàu này! Hoặc là ông Khốttabít phải lập tức sửa đổi các quy chế, hoặc tình bạn của chúng ta sẽ kết thúc và ông đưa chúng ta về nhà. Bỗng chúng nghe tiếng nói của ông Khốttabít ở đằng sau lưng. Ông già láu lỉnh nói cứ như là chưa hề xảy ra chuyện gì “Hỡi các cánh buồm của lòng ta, sao các cậu lại để phí thì giờ ở đây, trên boong tàu này, trong khi một bữa ăn ngon lành nhất và thịnh soạn nhất đang chờ các cậu? Con gà tây vẫn còn bốc hơi, nhưng rồi nó có thể nguội đi và khi ấy hẳn là sẽ mất ngon. Chúng ta hãy quay lại buồng tàu đi thôi, bởi vì cả các thủy thủ yêu dấu của ta và ta, kẻ đầy tớ ngoan ngoãn của các cậu, đều sắp chết đói và chết khát tới nơi”. Các cậu bé ngó vào căn buồng mà chúng vừa bỏ đi và thấy các thủy thủ đang ngồi nghiêm trên thảm, đợi ông già và hai cậu quay lại. “Thôi được!” Vônca lạnh lùng nói. “Chúng cháu sẽ còn phải nói chuyện rất nghiêm chỉnh với ông, ông Khốttabít ạ! Còn bây giờ thì ta ăn tối”. Nhưng ăn chưa kịp xong thì biển đã nổi sóng dữ dội, con tàu nhỏ lúc thì lao lên ngọn sóng lớn, lúc thì tụt xuống khe sâu giữa hai bức tường nước đồ sộ. Những đợt sóng ầm ầm dữ dội quét qua boong tàu và cuốn đi mất các tấm thảm trải trên boong. Những thác nước thỉnh thoảng lại ập vào các buồng bên trong. Trong tàu trở nên lạnh, nhưng các lò lửa lại văng than hồng ra tung tóe nên phải quăng xuống biển để tránh hỏa hoạn. Những người đầy tớ - thủy thủ chỉ mặc độc có một cái khố, da xám ngắt vì lạnh, đang chống cự quyết liệt với sóng gió bên những cánh buồm kêu phành phạch Chỉ cần nửa tiếng nữa là tàu “Ôma thân yêu” sẽ chỉ còn vương lại một chút hồi ức buồn bã mà thôi. Nhưng may thay, cơn biển động đã chấm dứt cũng đột ngột như khi nó nổi lên. Mặt trời ló ra. Trời lại ấm áp. Hoàn toàn lặng gió. Các cánh buồm lờ đờ rũ xuống, con tàu lắc lư trên sóng lặng, chẳng hề tiến lên được chút nào. Ông Khốttabít nghĩ rằng đây là cơ hội thuận tiện để ông cải thiện


166

his shaky relations with his young companions. Rubbing his hands together merrily, he said, "Calm? Why you should know, 0 benevolent and just youths, that a calm means nothing to us. We can do fine without the wind. The 'Sweet Omar' will go forward faster than ever. May it be so!" He snapped the fingers of his left hand. Instantly the "Sweet Omar" sped forward at top speed; the sails, meeting the resistance of the air, naturally filled out in a direction opposite to the ship's movement. In the entire history of sailing ships, no one had ever seen such a strange sight. However, neither Volka nor Zhenya, nor Hottabych, who at the time the ship started were all standing on the stern, had time to enjoy the sight, since the sudden forward thrust threw them overboard. The next moment the mainmast, unable to withstand the terrible resistance of the air, came crashing down on the very spot where the three travellers had been standing but a moment before. The "Sweet Omar" disappeared from sight immediately. "A life-boat, or even a life-saver would really come in handy now," Volka thought as he splashed about in the water and blew air like a horse. "We can't even see the shore." And true, no matter which way he looked, he could see nothing but the calm and endless sea. THE “VK-1” MAGIC – CARPET – SEAPLANE "Where are you going?" Volka shouted to Zhenya, who was swimming off rapidly. "You won't reach the shore anyway, Don't waste your energy! Turn over and float on your back." Zhenya took his advice. Hottabych also turned over, holding his hat carefully above water. Thus began the only conference of shipwrecked people in the history of sailing, in which the speakers expressed their opinions while floating on their backs. "Well, we're shipwrecked!" Volka said with something close to satisfaction. He had taken upon himself the duties of chairman. "What are you plan-

mối quan hệ đã lung lay với hai cậu bạn đường của mình. Vui vẻ xoa tay, ông nói: “Lặng gió ư? Hỡi các cậu thiếu niên độ lượng và công tâm, đối với chúng ta, chuyện lặng gió chẳng có nghĩa lý gì cả. Chẳng cần có gió, chúng ta vẫn có thể đi được như thường. Bây giờ tàu “Ôma thân yêu” sẽ còn chạy nhanh hơn trước. Rồi các cậu sẽ thấy!” Ông già liền búng các ngón tay trái. Ngay tức khắc, tàu “Ôma thân yêu” với tốc độ đỉnh đã lao vút lên phía trước, các cánh buồm sau khi gặp sức cản của không khí, lẽ tự nhiên bị căng phồng theo hướng ngược với phía tàu chạy. Suốt từ khi có tàu buồm đến nay, chưa ai được chứng kiến một cảnh tượng kỳ lạ đến thế. Nhưng Vônca, Giênia và ông Khốttabít lúc ấy đứng ở đuôi tàu đều không kịp thích thú với cảnh tượng đó, bởi vì ba ông cháu đã bị lực quán tính hất lộn nhào từ đuôi tàu xuống nước. Ngay sau đó, cột buồm chính không chịu nổi sức cản ghê gớm của không khí, đã đổ ụp ngay xuống nơi mà ba nhà du hành của chúng ta vừa mới đứng trước đó. Trong chốc lát, tàu “Ôma thân yêu” đã mất hút. Lúc vùng vẫy trên mặt nước và thở phì phì như ngựa, Vônca nghĩ bụng: “Bây giờ mà có một chiếc thuyền con hoặc ít ra cũng có một cái phao cứu sinh thì tốt quá. Chẳng thấy bờ đâu cả”. Quả thật, đưa mắt về phía nào cũng chỉ thấy biển cả vô bờ lặng sóng. THẢM BAY – THỦY PHI CƠ “VC-1” “Cậu bơi đi đâu vậy?” Vônca gọi Giênia đang bơi nhanh về một phía nào đó. “Dẫu sao thì cũng chẳng bơi đến bờ được đâu đừng phí sức, cứ nằm ngửa là hay nhất” Giênia nghe theo. Cả ông Khốttabít cũng nằm ngửa, tay phải thận trọng giơ cao chiếc mũ của mình. Thế rồi bắt đầu cuộc hội nghị của những người bị đắm tàu trong lịch sử hàng hải trong đó các diễn giả vừa nằm ngửa trên mặt nước vừa phát biểu ý kiến “Thế là chúng ta bị đắm tàu rồi!” Vônca nói với giọng gần như thích thú. Nó tự tiện giành lấy quyền chủ tọa “Ông định làm gì vậy?”. Nó khi thấy ông Khốtta


167

-ning to do?" he asked, noticing that Hottabych had begun yanking hairs from his beard with his free hand. "I want to return our ship. It's a great stroke of luck that my beard is completely dry." "There's no hurry," Volka interrupted. "The question is: do we want to return to it or not. I, for one, do not. To tell you the truth, there are inhuman rules aboard. It's disgusting to even think of it." "I agree. The 'Sweet Omar' is out of the question," Zhenya added. "But you know, Hottabych, you'll have to act quickly to save the sailors, otherwise they'll go down with the ship!" Hottabych frowned. "The fate of my unworthy servants should not bother you at all. They have been in Arabia for not less than five minutes already. That is where they reside, that is where they are now awaiting my orders. But please tell me, 0 masts of my heart, why should we not continue our journey aboard the 'Sweet Omar'?" "I thought we made that clear," Volka said. "And anyway, a sailing ship is too slow and unreliable. We're dependent on every little change in the weather. No, the 'Sweet Omar' is out," Zhenya said. "0 anchors of my happiness!" Hottabych whined pitifully. "I'll do anything to...." "No, it's out, and that's the end of it," Volka interrupted and shivered. It was most unpleasant to lie in the water fully dressed. "It remains to be seen what else Hottabych can suggest." "I can take you under my arms and fly." "No good!" Volka said. "Who wants to fly under somebody's arms!" "Not somebody's-mine!" Hottabych replied in a hurt voice. "It makes no difference." "Then I would venture to suggest to your enlightened attention the magic carpet. It is an excellent means of transportation, 0 my choosy friends!"

bítbắt đầu dùng bàn tay rảnh rang của mình giật giật bộ râu. “Ta muốn lấy lại con tàu của chúng ta. Rất may là bộ râu của ta hoàn toàn khô ráo” “Vẫn còn kịp chán,” Vônca ngăn ông già lại. “Còn có vấn đề là liệu chúng cháu có muốn lên lại con tàu ấy không đã. Như cháu đây chẳng hạn thì cháu không muốn đâu. Phải nói trắng ra rằng quy chế trên con tàu đó không nhân đạo. Chỉ cần nghĩ lại chuyện đó thôi cũng đã thấy tởm rồi. “Cháu đồng ý. Cho tàu “Ôma thân yêu” đi tiêu luôn!” Giênia nói thêm “Ông Khốttabít, bây giờ ông chỉ cần mau mau cứu lấy các thủy thủ, nếu không thì họ sẽ bị chết cùng với con tàu đấy!”. Ông Khốttabít cau mặt: “Xin các cậu chớ có bận tâm về số phận bọn đầy tớ hèn hạ của ta. Bọn chúng đã có mặt ở Arabi ít ra là năm phút rồi. Bọn chúng đang ở đó, đang chờ lệnh của ta. Nhưng các cậu hãy giải thích cho ta hiểu tại sao chúng ta lại không tiếp tục cuộc hành trình trên tàu “Ôma thân yêu”?” “Hình như chúng cháu đã nói rõ với ông rồ” Vônca đáp. “Và nói chung tàu buồm chạy chậm và không thật. Chúng ta phải phụ thuộc vào mọi sự thay đổi nhỏ của thời tiết. Không, phải cho tàu “Ôma thân yêu” đi tiêu luôn” Giênia nói. “Hỡi các mỏ neo hạnh phúc của ta!” Ông Khốttabít than vãn ai oán. “Ta sẽ làm tất cả để...” “Không, cho nó tiêu luôn, khỏi phải bàn cãi gì nữa!” Vônca lại ngắt lời và rùng mình. Nó cảm thấy rất khó chịu khi phải nằm trên mặt nước vẫn quần áo, giày dép. “Bây giờ, chỉ cần xem ông Khốttabít có thể đề nghị cách giải quyết nào nữa”. “Ta có thể cắp các cậu dưới nách và bay đi” “Thôi đi ông ơí!” Vônca nói. “Ai lại muốn bay dưới nách một người nào đó?” “Không phải một người nào mà là ta!” Ông Khốttabít phật ý. “Ngay cả ông cũng không được” “Vậy ta xin mạo muội đề nghị với các bạn thông thái của ta cách giải quyết này: thảm bay. Đó là phương tiện di chuyển tốt nhất, hỡi các cậu bạn khó tính của ta!”


168

"There's nothing excellent about it. You freeze on it, and it's too slow, and there's no comforts at all," Volka said thoughtfully and suddenly exclaimed, "I've got it! Upon my word of honour, I have a wonderful idea!" At this, he went under, as in his excitement he could think of nothing better to do than clap his hands. He bobbed up again, huffing and spitting water, and then resumed his comfortable position on his back, continuing as if nothing had happened: "We have to modernize the magic carpet: it should be streamlined and cold-resistant, and it should have bunks and be on pontoons." It was most difficult to explain Volka's idea to Hottabych. In the first place, the old man did not know what "streamlined" meant. In the second place, he could not visualize a pair of pontoons. It would seem that "streamlined" was such a simple word, but they had to explain and explain until they finally hit upon the thought of saying that a streamlined magic carpet should look like a hollowed-out cucumber. It also took a great deal of explaining to make Hottabych understand what pontoons were like. Finally, a streamlined "VK-1" magic-carpet-seaplane soared into the air and set its course at South-South-West. In translation to ordinary words, "VK-1" meant "Vladimir Kostylkov. First Model." This magic-carpet-seaplane, resembling a huge cucumber with a tiny stem in back, had three berths and two windows on each side, cut through the heavy carpeting. The flying qualities of Volka's plane were immeasurably superior to those of an ordinary magic carpet. The Black Sea, the Bosporus, the Dardanelles, Asia Minor and the sun-parched plateau of Arabia flashed by below. Then they saw the yellow sands of the Sinai Desert. The thin ribbon of the Suez Canal separated it from the no less yellow sands of the Arabian Desert, which was Africa, Egypt. Hottabych had planned to begin his search for Omar Asaf here, in the Mediterranean, from

“Thế mà ông cũng đòi nói là tốt nhất! Ở trên đó thì lạnh cóng, hơn nữa lại bay chậm rì và chẳng có tiện nghi gì cả”. Vônca trầm ngâm nói và bỗng nhiên nó reo lên “A, cháu nghĩ ra rồi, nói thật đấy, cháu có môt ý diệu kỳ!” Ngay lúc đó, Vônca bị chìm nghỉm, bởi vì trong cơn khoái chí, cu cậu chẳng nghĩ được trò gì hay hơn là vỗ tay. Nó ngoi lên, thở phì phì và khạc nhổ ầm ĩ, rồi lại nằm ngửa thuận tiện hơn trên mặt nước và nói tiếp như chẳng có chuyện gì xảy ra cả. “Cần phải cải tiến thảm bay: làm cho nó có dạng thuôn này, lắp các thiết bị sưởi ấm này, lắp các giường cá nhân này, đặt nó lên các phao này” “Khó khăn nhất là làm cách nào giải thích cho ông Khốttabít hiểu được đề nghị của Vônca. Thứ nhất, ông già không biết thế nào là “dạng thuôn”. Thứ hai, ông không hề có chút khái niệm nào về các phao thường dùng cho thủy phi cơ. Nội cái điều tưởng chừng đơn giản là “dạng thuôn” là cũng phải giải thích rất lâu, cuối cùng mới nghĩ ra cách nói rằng tấm thảm bay dạng thuôn trông giống như trái dưa leo đã khoét ruột. Hai cậu bé đã giải thích cho ông già cả về các phao thủy phi cơ, tất nhiên cũng hết sức vất vả. Cuối cùng, chiếc thảm bay - thủy phi cơ dạng thuôn “VK-1” đã lao lên không trung và bay theo hướng Nam Tây - Nam. Nếu dịch từ ngôn ngữ thiết kế hàng không sang ngôn ngữ thông thường thì “VK-1” có nghĩa là “Vlađimia Kôxtưncốp. Kiểu thứ nhất”. Chiếc thảm bay - thủy phi cơ giống như một trái dưa leo khổng lồ, đằng sau có cái cuống bé tẹo có ba chỗ nằm và mỗi bên lại có hai ô cửa sổ được trổ trên tấm thảm lông dày cộp. Về tính năng bay thì cái công trình do Vônca thiết kế hóa ra không cao hơn một chiếc thảm bay thường là mấy. Lướt nhanh bên dưới là Hắc Hải, Bôxpho, Đácđanen, Tiểu Á và những cao cằn khô của bán đảo Arabi. Sau đó họ thấy những bãi cát vàng của sa mạc Xinai. Dảikênh đào Xuyê nhỏ hẹp đã ngăn cách sa mạc này với những bãi cát vàng cũng hệt như thế của sa mạc Arabi và qua đó là châu Phi, Ai Cập. Từ nơi đây, ông Khốttabít định bắt đầu cuộc tìm kiếm ông em Ôma Iuxúp tại Địa Trung Hải


169

its eastern point to its western end. But no sooner had the "VK-1" descended to an altitude of 200 metres, than Hottabych groaned and said he was an old fool. The magic-carpet-seaplane gained altitude and headed West. After spending so many years in the vessel, Hottabych had forgotten that this was where the Nile discharged into the Mediterranean and where the water was always muddy from the slime and sand the great river carried far out to sea. How could one even attempt a search in such sticky yellow mire? It would only irritate the eyes. Hottabych decided to put off the exploration of this inconvenient area till last, if their search for Omar Asaf in other parts of the Mediterranean proved futile. A short while later they landed in a quiet blue lagoon close to the Italian city of Genoa. HOTTABYCH IS LOST AND FOUND AGAIN "Well, wish me luck!" Hottabych exclaimed, turning into a fish and disappearing into the lagoon. The water was crystal-clear, so very unlike the water of the Nile Delta, and they had a good view of the old man working his fins quickly as he headed for the open sea. While awaiting his return, the boys went in for a good dozen dips, they dived to their heart's content, lay in the sun until they were dizzy, and, finally, with hunger clawing at their insides, they began to worry. Hottabych had been gone for a suspiciously long time, though he had promised not to be away longer than an hour. The sun had long since set, colouring the horizon and the calm sea in tints of amazing beauty; thousands of city lights twinkled in the distance, but still the old man had not returned. "Could he have got lost?" Zhenya said despondently. "He can't get lost," Volka answered. "Chaps like him never get lost." "He might have been swallowed by a shark." "There aren't any sharks in these waters," Volka objected,

từ điểm tận cùng phía Đông đến điểm tận cùng phía Tây của vùng biển này. Nhưng chiếc “VK-1” chưa kịp hạ xuống độ cao 200 mét thì ông Khốttabít đã cáu kỉnh gọi mình là lão già ngu ngốc. Chiếc thảm bay - thủy phi cơ lại vọt lên cao và bay về hướng Tây. Trong thời gian bị giam cầm nhiều năm trong bình gốm, ông Khốttabít quên mất rằng đây là chỗ sông Nin đổ vào Địa Trung Hải và nước ở đây quanh năm đục ngầu vì bùn và cát mà con sông lớn đã cuốn xa ra biển. Làm sao có thể tìm kiếm được ở chỗ nước đục vàng khè này? Chỉ tổ mỏi mắt mà thôi! Ông Khốttabít quyết định hoãn việc tìm kiếm ở khu vực bất tiện này lại cho tới khi nào đã tìm kiếm khắp phần còn lại của Địa Trung Hải mà vẫn không phát hiện ra Ôma Iuxúp. Một lát sau, ba ông cháu hạ xuống một cái vịnh nhỏ xíu ở gần thành phố Ghơnoa. ÔNG KHỐTTABÍT BIẾN MẤT RỒI LẠI TRỞ VỀ “Các cậu hãy chúc ta mau thành công! - Ông Khốttabít kêu lên rồi biến thành một con cá và lặn ngay xuống nước... Nước ở đây trong veo chứ không đục ngầu như ở cửa sông Nin, cho nên có thể trông thấy rõ ông già vẫy vây lia lịa, lao nhanh ra khơi. Trong khi chờ đợi ông trở về, hai cậu bé đã xuống biển tắm cả chục lần, đã hụp lặn chán chê, đã nằm phơi nắng nhiều tới mức đừ cả người và cuối cùng, đã cảm thấy đói ghê gớm và bắt đầu lo lắng. Ông Khốttabít đi lâu một cách đáng ngờ, mặc dù ông hứa chỉ đi không quá một tiếng. Mặt trời đã lặn từ lâu, sau khi nó chiếu lên đường chân trời và lên mặt biển êm đềm những màu sắc tuyệt vời, xa xa đã nhấp nháy hàng nghìn ánh đèn của thành phố nhưngvẫn chẳng thấy ông già trở về! “Chẳng lẽ ông ấy lại bị lạc?” Giênia chán nản nói. “Ông ấy không thể bị lạc được đâu,” Vônca đáp. “Những người già như ông ấy thì chẳng bị lạc đâu”. “Có thể ông già bị cá mập nuốt cũng nên”. “Ở vùng này chẳng có cá mập đâu mà sợ!” Vônca phản đối, mặc dù nó không dám tin chắc vào lời nói của mình.


170

though he wasn't too sure of his words. "I'm hungry!" Zhenya confessed after a long silence Just then, a rowboat nosed into the beach with a soft splash. Three fishermen climbed out. One of them began to lay a fire of driftwood, while the others picked out the smaller fish. They cleaned it and threw it into a kettle of water. "Let's go ask them for something to eat," Zhenya suggested. "They look like nice working people. I'm sure they'll give us something." Volka agreed. "Good evening, Signores!" Zhenya bowed politely, as he addressed the fishermen. "Just think how many homeless children there are in our poor Italy!" one of the three, a thin, grey-haired man, said hoarsely. "Giovanni, give them something to eat." "We've just enough bread for ourselves, but there's plenty of onions and more than enough salt!" a curly-haired stocky youth of about nineteen answered cheerfully. He was busy cleaning fish. "Sit down, boys. Soon the best fish soup ever cooked in or around Genoa will be ready." Either the cheerful Giovanni was truly a gifted cook by nature, or else the boys were famished, but they agreed that they had never eaten anything more delicious in their lives. They ate with such gusto, smacking their lips from sheer joy, that the fishermen watching them chuckled. "If you want some more, you can cook it yourselves, there nothing complicated about it," Giovanni said and stretched. "We'll doze off meanwhile. Be sure you don't take any big fishes, they go to market tomorrow, so we'll have money to pay our taxes." Zhenya began puttering around the fire, while Volka rolled up his trousers and made his way to the boat full of fish. He had gathered as much as he needed and was about to re turn to the beach, when his eyes chanced upon the net folded

“Mình đói!”. Giênia thú thật sau hồi lâu im lặng. Vừa lúc đó, có một chiếc thuyền ghé vào bờ ở gần đấy. Ba người đánh cá từ trên thuyền trèo xuống. Một ngươì lấy những cành khô nhóm thành một đống lửa, reong lúc những ngươi còn lại chọn ra vài con cá nhỏ xíu. Họ làm sạch rồi bỏ vào nồi nước. “Ta lại xin họ cho một cái gì đó để bỏ vào bụng đi! - Giênia đề nghị. “Họ trông như dân lao động tốt. Mình tin chắc họ sẽ cho chúng mình một ít”. Vônca đồng ý. “Xin chào các xinho!” Giênia cúi chào lễ phép khi nó nói với những người đánh cá. “Lạ thật, ở cái nước Ý nghèo khổ của chúng ta, sao mà đẻ ra lắm trẻ bụi đời như vậy nhỉ!” Một người đánh cá gầy nhom, tóc muối tiêu, nói với giọng bị cảm lạnh. “Giôvanni, cho chúng ăn một cái gì đó đi”. “Bánh mì thì vừa đủ, hành thì chẳng thiếu, còn muối thì nhiều quá nữa là đằng khác!” Anh thanh niên tóc xoăn, vạm vỡ, trạc mười chín tuổi vui vẻ đáp. Anh đang bận làm cá. “Ngồi xuống đây, các cậu bé. Món cháo cá ngon nhất đã từng nấu ở vùng xung quanh Ghê noa sắp được rồi đấy” Có thể vì anh Giôvanni vui tính quả là một người đầu bếp có tài bẩm sinh, mà các cậu bé đang đói mềm tưởng như chưa bao giờ được nếm một món ăn ngon hơn thế.. Chúng ăn ngon lành, chốc chốc lại tắc lưỡi thích thú, làm cho ba người đánh cá cứ nhìn chúng mà tủm tỉm cười. “Các cậu muốn chén nữa thì cứ tự nấu đi. Cái khoa nấu nướng này cũng chẳng rắc rối lắm đâu.” Giôvanni vươn vai nói “Còn chúng tôi thì phải nằm nghỉ một chút. Nhưng đừng có lấy cá lớn đấy nhé. Cá lớn, sáng mai còn đưa đi bán để lấy tiền đóng thuế. Giênia lập tức lúi húi bên đống lửa, còn Vônca thì xắn quần, lội bì bõm tới chiếc thuyền đầy cá. Sau khi lấy vài con cá nhỏ, nó đã định quay lên bờ, tình cờ nó đưa mắt về phía đống lưới xếp bên cột buồm. Một con cá lẻ loi đang giẫy giụa trong đống lưới, lúc thì nó nằm lặng, lúc thì


171

near the mast. A lonely fish was struggling frantically within, now giving up, now resuming its useless battle to free itself. "It will come in handy for the chowder," Volka said, plucking it from the net. But it again began to struggle in his hands, and he suddenly felt sorry for it. He turned round to make sure the fishermen weren't looking and threw it back into the water. The fish made a small splash as it hit the dark surface of the lagoon and turned into a beaming Hottabych. "May the day upon which you were born be forever blessed, 0 kind-hearted son of Alyosha!" he exclaimed gratefully, as he stood waist-deep in water. "Once again you've saved my life A few moments more and I would have choked in that net. got foolishly trapped in it while searching for my unfortunate brother." "Hottabych, old man! What a great fellow you are for being alive! We were so worried!" "And I, too, was tortured by the thought that you, 0 twice my saviour, and our young friend were left alone and hungry in an alien country." "We're not hungry at all. These fishermen really treated us to a feast." "May these kind people be blessed! Are they rich?" "I think they're very poor." "Then let's hurry, and I will return their kindness generously." "I don't think it's the right thing to do," Volka said after a moment's pause. "Put yourself in their place: suddenly you see a wet old man climbing out of the water in the middle of the night. No, this is no good at all." "You're right as always," Hottabych agreed. "Return to the shore and I'll join you presently." A short while later, the sleeping fishermen were awakened by the sound of an approaching horse. Soon a strange rider stopped at the smouldering fire.

lấy hết sức để tiếp tục những cố gắng tự giải thoát mà không có kết quả. “Con này thích hợp với món cháo cá đây!”, Vônca nói và gỡ con cá ra khỏi mắt lưới. Nhưng lúc ở trong tay của nó, con cá nhỏ giẫy giụa mạnh đến nỗi nó bỗng thấy thương hại. Nó nhìn quanh để chắc rằng mấy người đánh cá không trông thấy, bèn ném con cá xuống nước. Con cá rơi tõm xuống mặt nước tối đen của cái vịnh nhờ và biến thành ông già Khốttabít mặt tươi như hoa. “Hỡi cậu con trai hảo tâm của Aliôsa, cầu cho ngày sinh của cậu được may mắn đời đời!” Ông già xúc động nói trong khi ông vẫn đứng dưới nước ngập đến thắt lưng. “Cậu lại cứu sống ta một lần nữa. Chỉ vài khoảnh khắc nữa thôi là ta bị chết ngạt trong cái đống lưới mà ta đã sơ ý rơi vào trong khi ta đi tìm chú em bất hạnh của ta. “Ông Khốttabít thân yêu, ông còn sống được là cừ lắm rồi! – Chúng cháu lo cho ông quá chừng!” “Còn ta thì bị giày vò bởi cái ý nghĩ là cậu, vị cứu tinh hai lần của ta, và cậu bạn trẻ của chúng ta không có ta sẽ bị đói và bị bơ vơ nơi đất khách quê người. “Chúng cháu chẳng bị đói đâu, ông ơi! Những người đánh cá ở đây đã cho chúng cháu chén căng bụng rồi”. “Cầu cho những người tốt bụng đó được may mắn! Họ có giàu không?” “Cháu nghĩ là họ rất nghèo”. “Vậy thì ông cháu ta hãy đi mau. Ta sẽ đền ơn nhũng người đánh cá thật xứng đáng”. “Cháu nghĩ là chưa nên làm như vậy”. Vônca suy nghĩ một lát rồi nói. “Ông thử đặt mình vào địa vị họ xem: đang nửa đêm, bỗng nhiên một ông già ướt lướt thướt từ dưới nước đi lên. Không, chưa nên làm như vậy”. “Cậu nói đúng như mọi khi,” Ông Khốttabít đồng ý. “Cậu cứ lên bờ trước đi, còn ta sẽ đến với họ sau. Một lúc sau, tiếng vó ngựa lóc cóc tới gần đã đánh thức ba người đánh cá đang ngủ. Chẳng mấy chốc, một ky sĩ lạ thường đã dừng lại bên đống lửa tàn


172

He was an old man in a cheap linen suit and a hard straw boater. His magnificent beard was wind-blown, disclosing to all who cared to look an embroidered Ukrainian shirt. He wore a pair of gold and silver embroidered pink slippers with funny turned-up toes. His feet were placed in gold stirrups that were studded with diamonds and emeralds. The saddle upon which he sat was so magnificent that it was surely worth a fortune. The prancing horse was of indescribable beauty. In each hand the old man held a large leather suitcase. "Would you please direct me to the noble fishermen who have so kindly taken in and fed two lonely, hungry boys?" he said to Giovanni, who had risen to greet him. Without waiting for an answer, he dismounted, and, with a sigh of relief, set the suitcases on the sand. "What's the matter? Do you know them?" Giovanni asked cautiously. "Certainly I know my young friends!" Hottabych cried, embracing each in turn as they ran up to him. Then he addressed the startled fishermen: "Believe me, 0 most honourable of all fishermen, when I say I do not know how to thank you enough for your precious hospitality and kindness!" "Why, there's nothing to thank us for. Not for the fish certainly?" the grey-haired fisherman said in surprise. "It didn't Set us back much, believe me, Signore." "These are the words of a truly selfless man, and they only increase my feeling of gratitude. Permit me to repay you with these modest gifts," Hottabych said, handing a dumb-founded Giovanni the two suitcases. "There must be some mistake, 0 respected Signore," Giovanni uttered after exchanging puzzled glances with his companions. "Why, you can buy at least a thousand chowders We're poor people...." “It is you who are mistaken, 0 most modest of all kind-hearted people! Within these excellent boxes which you call by the

Đó là một ông già mặc bộ quần áo bằng vải lanh rẻ tiền và đội mũ cói cứng. Bộ râu oai vệ của ông phất phơ theo gió để lộ ra chiếc áo sơ mi thêu Ucraina. Ông đi đôi hài cầu kỳ màu hồng nhạt có thêu những đường chỉ bằng vàng và bạc, mũi giày vểnh lên một cách kỳ quặc. Chân ông đặt trên cái bàn đạp bằng vàng, nạm kim cương và ngọc bích. Cái yên mà ông ngồi lộng lẫy đến độ chỉ riêng nó thôi cũng đã là cả một cơ nghiệp rồi. Dưới cái yên đó là con ngựa đẹp không thể tả. Hai tay ông già xách hai chiếc vali da lớn. “Tôi có thể gặp những người đánh cá hào hiệp đã từng rộng lòng cho hai cậu thiếu niên đói khát, bơ vơ ăn uống, nghỉ ngơi được không?” Ông ta nói với Giôvanni đang bước tới gặp ông. Không đợi trả lời, ông già xuống ngựa, đặt hai chiếc vali xuống bãi cát, rồi thở phào nhẹ nhõm. “Có chuyện gì thế ạ? Ông biết hai cậu bé đó sao?” Anh Giôvanni thận trọng hỏi. - “Đương nhiên tôi biết các bạn trẻ của tôi!” Ông Khốttabít kêu lên rồi lần lượt ôm chầm lấy Vônca và Giênia vừa chạy đến. Sau đó, ông nói với ba người đánh cá đang bối rối nhìn ông: “Hỡi những người đánh cá đáng kính nhất trong tất cả những người đánh cá, các bạn hãy tin rằng tôi không biết làm sao để đền ơn các bạn về lòng mến khách và hảo tâm của các bạn”. “Ông đền ơn chúng tôi về chuyện gì? Về bữa ăn tối hay sao?” người đánh cá tóc muối tiêu lấy làm ngạc nhiên. “Đối với chúng tôi, nó chẳng đáng là bao đâu, xinho ạ. Xin ông cứ tin vào lời tôi” “Tôi đang được nghe những lời nói của một người thực sự không vụ lợi và vì thế lòng biết ơn của tôi lại càng thêm. Hãy cho tôi được đền đáp các bạn những món quà nhỏ mọn này”.Ông Khốttabít nói, đưa hai chiếc vali cho Giôvanni đang ngây người. “Thưa xinho kính mến, ở đây có một sự nhầm lẫn nào đó”. Giôvanni băn khoăn đưa mắt nhìn hai ông bạn của mình “Đem bán hai chiếc vali này đi cũng có thể mua được ít ra là một nghìn bữa cháo cá. Chúng tôi chỉ là những người nghèo thôi, ông ạ...” “Anh bạn lầm rồi đó, hỡi chàng trai không vụ lợi nhất trong tất cả những người hảo tâm! Trong hai cái rương rất tốt được gọi


173

like the one we shared with the boys for two such . suitcases. I don't want you to think it was a very special kind of chowder. "It scholarly name of 'suitcase' are riches that are thousands and thousands of times greater than the cost of your soup. Nonetheless, I consider they cannot pay for it, for there is nothing more precious in the world than disinterested hospitality." He opened the suitcases and everyone saw that they were crammed with magnificent, live, silvery fish. While the fishermen were still wondering what sense there was in giving fishermen fish, Hottabych emptied the quivering contents of the suitcases onto the sand. It was then that the three men gasped in surprise and amazement: in some strange way, both suitcases were found to be crammed full of fish again! Hottabych emptied the suitcases once again, and once again they were filled with the marvellous gifts of the sea. This was repeated a fourth and a fifth time. "And now," Hottabych said, enjoying the impression he had made, "if you wish, you can test the wonderful qualities of these 'suitcases' yourselves. Never again will you have to shiver in your little dingy in foul weather or in the fog of early dawn. You will no longer have to pray to Allah for luck, you will never again have to drag about the market-place with heavy baskets of fish. You need only take along one of these 'suitcases' and give the customer exactly as much as he wants. But I beg you, do not object," Hottabych said when he noticed that the fishermen were about to say something. "I assure you, there has been no mistake. May your life be happy and cloudless, 0 most noble of fishermen! Farewell! Hop up here, boys!" With Giovanni's help, the boys climbed into the saddle behind Hottabych. "Farewell, Signore! Good-bye, boys!" the dazed fishermen shouted, as they watched the surprising strangers disappear in the distance. "Even if these were ordinary suitcases, not magic ones, we

bằng cái tên cao siêu là “vali ” này, chứa đựng một số của cải giá trị gấp nghìn nghìn lần bữa cháo cá của các bạn. Nhưng theo tôi, số của cải này dầu sao cũng chẳng mua nổi bữa cháo cá ấy, bởi vì trên đời này chẳng có gì đắt hơn lòng mến khách không vụ lợi”. Ông già mở hai chiếc vali ra và mọi người đều thấy trong đó đầy ứ những con cá sống tuyệt đẹp, vẩy bạc vẩy vàng lóng lánh. Trong lúc ba người đánh cá vẫn chưa kịp hiểu rõ tại sao ông già lại đem cá cho dân đánh cá, thì ông Khốttabít đã thành thạo đổ số cá đang giãy đành đạch trong vali xuống bãi cát. Thế rồi, ngay lập tức, ba người đánh cá liền ồ lên vì thích thú và kinh ngạc: bằng cách nào không rõ, trong cả hai vali lại có đầy cá như cũ. Ông Khốttabít lại đổ cá ra và trong hai vali lại tiếp tục có đầy những tặng vật tuyệt vời của biển. Cả lần thứ tư và lần thứ năm cũng vẫn như vậy. Thích thú với ấn tượng đã gây được, ông Khốttabít nói “Còn bây giờ, nếu các bạn muốn, các bạn có thể tự thử lại những đặc tính kỳ diệu của hai chiếc vali này. Từ nay, các bạn sẽ chẳng còn phải run sợ mỗi khi xấu trời và mỗi khi màn sương mù trước lúc rạng đông bao phủ con thuyền ọp ẹp của các bạn. Các bạn chẳng còn phải cầu nguyện Đức Ala cho đánh được nhiều cá nữa. Các bạn cũng sẽ chẳng cần phải khuân ra chợ những giỏ nặng đầy cá. Chỉ cần mang theo một chiếc vali như thế này là đủ và các bạn sẽ lấy từ trong đó ra cho người mua đúng số cá mà người đó cần. Tôi chỉ yêu cầu các bạn đừng có từ chối món quà nhỏ mọn này của tôi.” Ông già nói khi thấy những người đánh cá định nói gì đó. “Tôi cam đoan với các bạn rằng ở đây không hề có chuyện nhầm lẫn nào cả. Hỡi những người đánh cá, cầu cho cuộc sống của các bạn được yên lành đời đời! Xin tạm biệt các bạn! Vônca và Giênia, hãy đi theo ta”. Giôvanni giúp hai cậu bé trèo lên ngựa và ngồi sau lưng ông Khốttabít. “Tạm biệt xinho! Tạm biệt các cậu bé!” Ba người đánh cá bối rối nói và đưa mắt nhìn theo những người khách lạ thật khác thường đang nhanh chóng đi xa. “Cho dù nếu đây là mấy chiếc vali thường chứ không phải va li


174

could get many liras for them," Giovanni said thoughtfully.

"Well, I think we'll finally be able to make ends meet now,

Pietro," the oldest of the three added. He was close to sixty,

with a wrinkled, weather-beaten face and dry, sinewy arms.

"We'll pay our taxes, cure my cursed rheumatism, and buy you

a coat, a hat and a pair of shoes, Giovanni.After all, you're a

young man and you should be dressed well. As a matter of fact,

some new clothes won't harm any of us, will they?"

"New clothes!" Giovanni mimicked angrily. "When there's so

much sorrow and poverty everywhere! First of all, we'll have to

help Giacomo's widow, you know, the one who drowned last

year and left three children and an old mother."

"You're right, Giovanni," Pietro agreed. "We should help

Giacomo's widow. He was a good and true friend."

Then the third fisherman entered the conversation. He was

a man of thirty, and his name was Cristoforo.

"What about Luigi? We should give him some money,

too. The poor fellow's dying of tuberculosis."

"That's right," Giovanni said. "And Sybilla Capelli. Her son's

been in prison for over a year now for organizing the strike."

"Just think how many people we can help," Giovanni said

excitedly. And the three kind fishermen sat late into the night,

discussing whom else they could help, now that they had the

wonderful suitcases. These were honest and kind-hearted toilers,

and the idea never entered their minds to use Hottabych's

present in order to get rich and be wealthy fishmongers.

I am happy to tell this to my readers, so they'll know the old

man's present fell into good hands, and I'm certain that none of

them, if they were in the fishermen's place, would have acted

otherwise.

thần thì cũng có thể bán được khối lia rồi”. Giôvanni trầm ngâm Piêtrô, người đánh cá nhiều tuổi nhất (chừng 60), tóc bạc phơ, mặt nhăn nheo rám nắng, hai bàn tay khô đét, nổi đầy gân, lên tiếng: “Bây giờ, chúng ta sẽ có thể giải quyết được các công việc của mình. Chúng ta sẽ trả tiền thuế, ráng chữa cái bệnh thấp khớp đáng nguyền rủa của tôi và sẽ mua cho chú một bộ quần áo, một cái mũ và một đôi giày, Giôvanni à. Dẫu sao đi nữa thì chú còn trai trẻ, nên chú cần phải ăn mặc đàng hoàng... Nói chung, có quần áo mới đâu có hại gì, tôi nói có đúng không, các chú? “Quần áo mới!” Giôvanni bực bội nhại lại “Xung quanh chúng ta còn biết bao người nghèo đói, đau khổ đấy! Trước hết, phải giúp bà vợ góa của bác Giacômô đã bị chết vì đắm thuyền năm ngoái, để lại ba đứa con dại và một bà mẹ già. “Giôvanni, chú nói đúng lắm!” Ông Piêtrô đồng ý, “Cần phải giúp bà vợ góa của Giacômô. Đó là một người bạn tốt và trung thành”. Lúc ấy, người đánh cá thứ ba liền xen vào. Năm nay, anh 30 tuổi. Tên anh là Crixtôphorô. “Còn Luigi thì sao? Cũng cần phải giúp đỡ bác ấy. Ông già tội nghiệp sắp chết vì lao phổi rồi”. “Đúng,” Giôvanni nói. “Còn bà Xibila Capenli nữa. Con trai bà bị ngồi tù hai năm nay vì tổ chức bãi công đấy”. “Tuyệt thật, bây giờ chúng ta có thể giúp bao nhiêu người!” Giôvanni thích thú nói. Thế rồi ba người đánh cá tốt bụng bàn bạc cho tới tận khuya để tính xem bây giờ còn cần giúp ai nữa, khi mà họ có trong tay hai chiếc vai kỳ diệu đến thế. Đó là những người lao động lương thiện và hào hiệp. Không một ngươi nào trong số họ nghĩ đến chuyện lợi dụng món quà của ông Khốttabít để làm giàu, để trở thành một tay buôn cá cỡ bự. Tôi rất lấy làm thích thú báo với các bạn đọc điều đó để các bạn cùng vui với tôi khi thấy món quà của ông Khốttabít đã được trao tận tay những con người tốt. Tôi tin chắc rằng nếu ở địa vị của họ, không một ai xử sự khác được.


175

THE VESSEL FROM THE PILLARDS OF HERCULES

This time Hottabych was true to his word. He had promised

he'd be back in two or three hours. At about a quarter to nine his

beaming face shot out of the water. The old man was excited

He scrambled up on the beach, carrying a large seaweed-

covered metal object over his head.

"I found him, my friends!" he yelled. "I found the vessel in

which my unfortunate brother Omar Asaf ibn Hottab has been

imprisoned these many centuries-may the sun always shine over

him! I scanned the whole sea bottom and was beginning to

despair when I noticed this magic vessel in the green vastness

near the Pillars of Hercules."

"What are you waiting for? Hurry up and open it!" Zhenya

cried, running up to the exultant old man.

"I dare not open it, for it is sealed with Sulayman's Seal. Let

Volka ibn Alyosha, who freed me, also free my long-suffering

little brother. Here's the vessel which I have spent so many

sleepless nights dreaming about!" Hottabych continued, waving

his find overhead.

"Here, 0 Volka, open it, to the joy of my brother Omar and

myself!"

Pressing his ear to the side of the vessel, he laughed happily,

"Oho, my friends! Omar is signalling to me from within!"

There was envy in Zhenya's eyes as he watched the old

man hand a nattered Volka the vessel, or, rather, lay it at

Volka's feet, since it was so heavy.

"But didn't you say that Omar was imprisoned in a copper

vessel? This one's made of iron. Oh well, no matter.... Where's

the seal? Aha, here it is!" Volka said, inspecting the vessel

carefully from all sides.

Suddenly he turned pale and shouted:

MỘT CÁI BÌNH ĐƯỢC VỚT TỪ “NHỮNG CÂY CỘT CỦA HECQUYN” Lần này, ông Khốttabít đã nói đúng. Ông hứa sau hai, ba tiếng đồng hồ sẽ quay trở về và quả thật, lúc 9 giờ kém 15 phút, ông đã ngoi lên khỏi mặt nướcc, mặt tươi như hoa. Ông già đang sung sướng. Ông chạy nhanh lên bờ, hai tay nâng cao trên đầu một cái bình gì đó bằng kim loại, rất lớn phủ đầy rong biển. Ông gào tướng: “Ta đã tìm được chú ấy rồi, hỡi các bạn của ta! Ta đã tìm thấy cái bình, nơi chú em bất hạnh của ta là Ôma Iuxúp con trai của Khốttáp đã bị giam cầm bao nhiêu thế kỷ nay - cầu cho mặt trời luôn luôn chiếu sáng trên chú ấy! Ta sục sạo khắp đáy biển và đã bắt đầu tuyệt vọng. Nhưng tới chỗ “Những cây cột của Hécquyn”, ta nhận thấy cái bình thần này ở dưới một vực sâu thăm thẳm. “Ông còn chờ gì nữa? Mở ra mau ông ơi!” Giênia kêu lên, chạy đến bên ông già đang sướng mê “Ta không dám mở cái bình này, bởi vì nó đã bị đóng dấu ấn của vua Xalômông. Hãy để cho người đã giải thoát ta là cậu Vônca con trai của Aliôsa cứu luôn cả chú em chịu nhiều đau khổ của ta thoát khỏi cảnh giam cầm. Nó đây rồi, cái bình mà trong biết bao đêm không ngủ, ta đã ước ao tìm thấy nó!” Ông Khốttabít vừa nói tiếp, vừa lắc cái vật mà ông vừa tìm được. “Đây này, hỡi cậu Vônca, hãy mở ra để cho ta và cho chú em Ôma của ta được hưởng sung sướng!” Áp sát tai vào thành bình, ông già thích thú cười ha hả: “A ha, các bạn của ta ơi! Từ bên trong bình, chú Ôma đang báo hiệu cho ta đấy”. Giênia không phải không ghen tị khi thấy ông già trao cái bình cho cu cậu Vônca đang hả hê ra mặt. Nói cho đúng hơn, ông già đã đặt cái bình ở chân Vônca, bởi vì cái bình này rất nặng. «Ông Khốttabít ơi, trước kia ông bảo rằng ông Ôma bị nhốt trong một cái bình đồng, sao đây lại là bình sắt nhỉ? Nhưng mà thôi.Cái dấu ấn nằm ở đâu? A, nó đây rồi?» Vônca vừa xem xung quanh cái bình, vừa nói. Bỗng nó tái mét mặt và hét váng lên:


176

"Quick, lie down! Zhenya, lie down! Hottabych, throw it right back into the water and lie down!" "You're mad!" Hottabych said indignantly. "I've dreamed of our meeting for so many years, and now, after finding him, you want me to throw him back to the waves." "Throw it as far out as you can! Your Omar isn't inside! Hurry, or we'll all be dead!" Volka pleaded. Since the old man still hesitated, he yelled at the top of his voice, "It is an order! Do you hear?!" Shrugging in dismay, Hottabych raised the heavy object, heaved it and tossed it at least 200 yards from the shore. Before he had a chance to turn for an explanation towards Volka, who was standing beside him, there was a terrible explosion at the spot the vessel hit the water. A huge pillar of water rose over the calm surface of the lagoon and fell apart with a loud crash. Thousands of stunned and killed fish floated bellies up on the waves. People were already running towards them, attracted by the sound of the explosion. "Let's run!" Volka commanded. They hurried to the highway and headed towards the city. A grieved Hottabych lagged behind and kept turning round constantly. He was still not convinced that he had done right by obeying Volka. "What did you see on the thing?" Zhenya asked when he had caught up with Volka, who was way ahead of him and Hottabych. " 'Made in USA,' that's what!" "So it was a bomb." "No, it was a mine. There's a big difference! It was an underwater mine." Hottabych sighed sadly. When Hottabych saw that Omar was not to be found in the Mediterranean Sea, he suggested that they set out to the shores of the Atlantic Ocean. The suggestion in itself was extremely.

«Nhanh lên, nằm xuống! Giêma, nằm xuống! Ông Khốttabít, quẳng lại xuống biển ngay lập tức và ông cũng nằm xuống!» «Cậu điên mất rồi!» Ông Khốttabít phát cáu «Biết bao nhiêu năm ta ước ao được gặp chú Ôma, bây giờ tìm được chú ấy rồi, ta lại phải trao chú ấy cho sóng biển ư?» «Ông hãy quăng cái bình này cho thật xa!... Ở trong ấy không có ông Ôma của ông đâu. Hãy quăng mau lên, không sẽ chết hết cả nút bây giờ!» Vônca năn nỉ. Vì ông già vẫn còn chần chừ, nó gào thật to «Tôi ra lệnh đấy ! Ông có nghe không?!» Nhún vai thắc mắc, ông Khốttabít nâng cái bình nặng trĩu lên, lấy đà rồi quẳng nó ra cách bờ tới 200 mét. Trước lúc ông già chưa kịp quay mặt lại về phía Vônca đang đứng cạnh ông thì ở chỗ cái bình vừa rơi xuống đã phát ra một tiếng nổ khủng khiếp. Một cột nước lớn vọt lên cao trên mặt vịnh phẳng lặng rồi trút xuống ào ào. Hàng nghìn con cá nhỏ bị choáng và bị chết nổi ngửa bụng trên mặt nước. Nghe tiếng nổ, những người ở gần đó đã đổ xô ra bờ biển. «Chuồn khỏi đây, mau!» Vônca ra lệnh. Ba người bạn của chúng ta vội vã trèo lên đường cái và đi về thành phố. Ông Khốttabít đi sau cùng, chốc chốc lại ngoái cổ nhìn, mặt mũi ỉu xìu xìu. Ông vẫn ngờ rằng ông đã vâng lệnh Vônca một cách vô ích. « Cậu đã đọc được gì trên cái vật ấy?» Giênia hỏi khi nó đuổi kịp Vônca đã đi trước khá xa nó và ông Khốttabít. “‘Made in USA’, mình đã đọc được như vậy đó!” “Thế có nghĩa cái vật ấy là một quả bom” “Không, nó là thủy lôi. Cần phải hiểu điều đó. Một quả thủy lôi đấy!” Ông Khốttabít thở dài buồn bã. Khi ông Khốttabít không tìm thấy ông Ôma ở biển Địa Trung Hải, ông đề nghị hãy tìm ở ngoài bờ Đại Tây dương. Đề nghị của ông khá thuyết phục. Tuy nhiên Vôn ca bất ngờ chống


177

tempting. However, Volka was unexpectedly against it. He said that he had to be in Moscow the following day without fail. But he would not tell them the reason, he just said it was very important. And so, with a heavy heart, Hottabych temporarily put off the search for Omar Asaf. The "VK-1" magic-carpet-seaplane with Hassan Abdurrakhman ibn Hottab, Volka Kostylkov and Zhenya Bogorad aboard, soared into the air and disappeared beyond the far-off mountains. Some ten hours later it landed safely on the sloping bank of the Moskva River THE SHORTEST CHAPTER OF ALL On a hot July noon, the ice-breaker "Ladoga," carrying a large group of excursionists, left the Red Pier of the port of Arkhangelsk. The band on the pier was playing marches. People waved their handkerchiefs and shouted "Bon voyage!" Trailing white puffs of steam, the ship sailed cautiously out into the middle of the Severnaya Dvina, past the many Soviet and foreign ships at anchor there, and headed for the mouth of the river and the White Sea. Endless cutters, motor-boats, schooners, trawlers, gigs, and cumbersome rafts ploughed the calm surface of the great northern river. The excursionists, who were now gathered on the top deck, were leaving Arkhangelsk and the mainland for a whole month. "Volka!" one of the passengers shouted to another, who was anxiously darting about near the captain's bridge, "Where's Hottabych?" The perceptive reader will gather from these words that our old friends were among the passengers. DREAMING OF THE “LADOGA” Here we should like to pause for a moment and tell our readers how our three friends came to be aboard the "Ladoga" in the first place.

đối. Nó nói rằng nó phải có mặt tại Mátxcơva trong những ngày

tới . Nhưng nó không nói lý do vì sao mà chỉ nói điều này rất

quan trọng. Và vì vậy với cõi lòng nặng nề, ông Khốttabít đành

tạm hoãn việc tìm kếm ông Ôma Asáp.

Chiếc thảm bay-thủy phi cơ “VK-1” mang ông Hát xan Áp đu

rắc man con trai của Khốt táp, Vôn ca Co6x tưn cốp và Giê nia

Bô gô rát khởi hành, bay vút lên không và biến mất ở bên kia

những rặng núi xa.

Khoảng mười giờ sau, chiếc thảm bay-thủy phi cơ hạ cánh an

toàn trên bờ dốc của sông Mátxcơva.

CHƯƠNG NGẮN NHẤT Vào một buổi trưa tháng 7 oi bức, tàu phá băng “Lađôga”, mang theo một đoàn khá đông các khách tham quan rời Bến Đỏ ở hải cảng Áckhanghenxcơ. Đội kèn trên bến chơi một bản hành khúc. Những người đi tiễn vẫy khăn, hô lớn: “Chúc đi đường bình an!”. Con tàu thận trọng đi ra giữa sông Xêvécnaia Đvina . Tuôn về phía sau những đám hơi trắng, nó chạy qua nhiều chiếc tàu thủy của Liên Xô và của nước ngoài, đi thẳng về phía cửa biển hẹp của Bạch Hải. Vô số canô, thuyền máy, thuyền buồm, thuyền đánh cá, tàu kéo, và những chiếc bè cồng kềnh đang chạy đi chạy lại trên mặt nước êm đềm của con sông lớn ở miền Bắc Các khách tham quan dồn ở boong thượng tạm biệt Áckhan ghenxcơ và đất liền cả tháng liền. “Vônca!” một người khách gọi một người khác đang lo lắng chạy tới chạy lui bên buồng thuyền trưởng “Ông Khốttabít biến đâu mất rồi? Bạn đọc mẫn cảm sẽ rút ra từ những lời nói này để hiểu rằng trong số các hành khách có cả người bạn cũ của chúng ta. ƯỚC MƠ VỀ TÀU “LAĐÔGA” Đến đây, tôi thấy cần phải lùi lại một chút để kể cho các bạn đọc tại sao ba người bạn của chúng ta lại có mặt trên tàu “Lađôga”.


178

Naturally, everyone recalls that Volka failed his geography examination disgracefully, which was largely his own fault (he should never have relied on prompting). It is difficult to forget such an event. Volka certainly remembered it and was studying intently for his re-examination. He had decided to do his utmost to get an "A." Despite his sincere desire to prepare for the examination, it was not as easy as it seemed. Hottabych was in the way. Volka had never mustered up enough courage to tell the old man of the true consequences of his fatal prompting. That is why he could never tell him he needed time to study, since he feared that Hottabych might decide to punish his teachers, and Varvara Stepanovna in particular, for having failed him. Hottabych made himself particularly troublesome the day of the unusual football match between the Shaiba and Zubilo teams. Feeling terribly contrite for all the anguish he had caused Volka at the stadium, Hottabych fairly shadowed him; he tried to regain his favour by scattering compliments and proposing the most tempting adventures. It was not until eleven o'clock at night that Volka had a chance to get down to his studies. "With your permission, 0 Volka, I shall go to sleep, for I feel somewhat drowsy," Hottabych finally said, as he yawned and crawled under the bed. "Good night, Hottabych! Sweet dreams!" Volka answered, settling back in his chair and gazing at his bed longingly. He was also tired and, as he put it, was quite ready to doze off for some 500 or 600 minutes. But he had to study, and so reluctantly put his mind to his work. Alas! The rustling of the pages attracted the sleepy Genie's attention. He stuck his head and dishevelled beard from under the bed and said in a foggy voice: "Why aren't you in bed yet, 0 stadium of my soul?" "I'm not sleepy. I have insomnia," Volka lied.

Bạn đọc hẳn chưa quên chuyện Vônca do lỗi của mình là chính (không được trông mong vào việc nhắc bài!) nên đã thi trượt môn địa lý một cách thảm hại. Sự việc như thế thì khó mà quên được. Dĩ nhiên, Vônca cũng vẫn còn nhớ và cu cậu đã chuẩn bị cẩn thận để thi lại. Nó quyết định thế nào cũng phải thi được điểm "A”. Nhưng dù Vônca mong muốn chân thành là chuẩn bị thi lại sao cho thật tốt, song việc đó chẳng hề đơn giản. Ông Khốttabít đã ngăn cản. Chính Vônca đã không dám nói cho ông già biết những hậu quả thực sự mà việc nhắc bài nguy hại của ông đã gây ra. Vì thế, bây giờ cũng phải giấu cả việc Vônca cần chuẩn bị thi lại. Vônca sợ ông Khốttabít sẽ trừng phạt các giáo viên, trước hết là cô Vácvara Xtêpanốpna về việc nó thi trượt. Đúng vào hôm trận đấu bóng đá giữa đội “Saiba” và đội “Dubilô” kết thúc một cách kỳ quái, đã xảy ra một chuyện hết sức bực mình. Hôm ấy, ông Khốttabít lòng đầy hối hận về việc mình đã làm Vônca buồn phiền ở sân vận dộng, nên ông không rời Vônca nửa bước, cố tìm mọi cách lấy lòng cậu bé, hết lời khen ngợi nó và luôn luôn đưa ra những đề nghị hấp dẫn nhất. Mãi đến 11 giờ đêm, Vônca mới có thể cầm được cuốn sách giáo khoa. “Hỡi cậu Vônca, xin phép cậu cho ta đi ngủ, bởi vì ta buồn ngủ quá rồi” Cuối cùng, ông Khốttabít vừa ngáp vừa nói và chui vào chỗ quen thuộc của mình ở dưới gầm giường. “Ông Khốttabít, chúc ông ngủ ngon và có nhiều giấc mơ đẹp!” Vônca đáp, ngồi vào bàn và ngó về chiếc giường của mình với vẻ tiếc rẻ thực sự. Nó mệt phờ và rất muốn đánh một giấc năm trăm, sáu trăm phút theo cách nói của nó. Nhưng cần phải học và nó đành gắng gượng chăm chú vào cuốn sách giáo khoa. Than ôi, tiếng sột soạt của các trang sách đã làm cho ông thần đang thiu thiu ngủ phải chú ý. Từ dưới gầm giường, ông thò bộ râu xồm xoàm của mình ra và hỏi với giọng ngái ngủ: “Sao cậu vẫn chưa đi nằm, hỡi cái sân vận động của tâm hồn ta?” “Cháu không ngủ được. Cháu bị bệnh mất ngủ ông ạ” Vôn- ca nói dối.


179

"My, my, my!" Hottabych said compassionately. "That's really too bad. Insomnia is extremely harmful at your delicate age. But don't despair, there's nothing I can't do." He yanked several hairs from his beard, blew on them, whispered something, and Volka, who had no time to object to this untimely and unnecessary aid, fell asleep immediately, with his head resting on the table. "Praised be Allah! All is well," Hottabych mumbled, crawling out from under the bed. "May you remain in the embraces of sleep until breakfast time!" He lifted the sleeping boy lightly and carefully lay him to rest in his bed, pulling the blanket over him. Then, clucking and mumbling with satisfaction, he crawled back under the bed. All night long the table lamp cast its useless light on the geography text-book, forlornly opened at page 11. You can well imagine how cunning Volka had to be to prepare for his re-examination in such difficult circumstances. This was the very important reason why Volka (and, therefore, Hottabych and Zhenya) had to fly home to Moscow from Genoa instead of continuing on to the shores of the Atlantic Ocean. However, Volka soon found out that preparing for the examination was only half the job done. He had yet to think of a way to get rid of Hottabych while he was in school taking the exam, to find a way of leaving the apartment unnoticed. The telephone rang. Volka went to the foyer to answer it. It was Zhenya. "Hello!" Volka said. "Yes, today. At noon.... He's still sleeping....What?. . . Sure, he's well. He's a very healthy old man.... What?... No, I haven't thought of anything yet.... You're crazy! He'll be terribly hurt and he'll do such mischief we won't be able to undo it in a hundred years.... Then you'll be here at ten-thirty? Fine!" Hottabych stuck his head out of Volka's room. He whispered reproachfully, "Volka, why are you talking to our

“Chậc, chậc, chậc!” Ông Khốttabít chậc lưỡi thông cảm. “Thật đáng tiếc! Mới tí tuổi đầu mà đã bị bệnh mất ngủ thì thật là nguy. Nhưng cậu chớ lo, với ta, chẳng có việc gì là không làm được” Ông liền rút mấy sợi râu, thổi phù phù vào những sợi râu ấy, rồi lẩm nhẩm một câu gì đó, thế là Vônca đã lập tức gục đầu xuống bàn ngủ khì, chẳng kịp phản đối sự giúp đỡ không phải lúc và không cần thiết của ông Khốttabít. “Đội ơn đức Ala! Vậy là mọi việc đều ổn!” Ông Khốttabít chui ra khỏi gầm giường và lẩm bẩm. “Cậu bé sẽ ngủ một mạch cho tói tận bữa ăn sáng!”. Ông nhẹ nhàng bế cậu bé đang ngủ lên, thận trọng đặt nó xuống giường, đắp chăn và vừa hả hê lầm bầm ề à, vừa chui vào gầm giường. Suốt cả đêm, bóng đèn bàn đã rọi sáng một cách vô ích xuống cuốn sách giáo khoa địa lý mở ra trơ trọi ở trang thứ 11... Các bạn có thể hình dung Vônca đã phảí vất vả như thế nào và phải giở bao nhiêu mánh khóe để có thể chuẩn bị thi lại một cách chu đáo! Đó chính là cái lý do quan trọng đã khiến Vônca cùng với ông Khốttabít và Giênia phải bay từ Ghơnoa về lại Mátxcơva, chứ không phải bay ra bờ Đại Tây Dương. Thế nhưng Vônca sớm hiểu rằng việc chuẩn bị thi mới chỉ là phân nửa công việc cần làm. Còn phải nghĩ cách làm sao thoát khỏi ông Khốttabít một khoảng thời gian cần thiết để đi thi lại, tìm cách rời khỏi căn hộ mà không bị chú ý. Chuông điện thoại réo lên. Vôn ca chạy ra phòng chờ để trả lời. Đó là Giênia gọi đến “Mình nghe đây!” Vônca nói. “Chào cậu... ừ, hôm nay. Đúng 12... Ông ấy vẫn còn ngủ... Sao?... Ồ, hoàn toàn khỏe mạnh. Nói chung, ông ấy là một ông già rất khỏe mạnh... Sao?... Chưa, vẫn chưa nghĩ ra cách nào cả... Sao? Cậu điên à! Ông ấy sẽ buồn bực ghê gớm và bày ra những trò mà cậu có sống đến trăm tuổi cũng không hiểu ra nổi đâu... Thế có nghĩa là cậu sẽ đến mình lúc 10 giờ rưỡi? Chào cậu!” Từ cửa phòng Vônca, ông Khốttabít thò đầu ra. Ông thì thầm với vẻ trách móc: “Vônca, tại sao cậu lại nói chuyện với Giênia


180

best friend Zhenya ibn Kolya in the hall? That's not polite. Wouldn't it be nicer if you invited him in?" "How can he come in if he's at home?" Hottabych was offended. "I can't understand why you want to play tricks on your old devoted Genie. My ears have never yet deceived me. I just heard you talking to Zhenya." "I was talking to him on the telephone. Don't you understand-te-le-ph one? I sure do have a lot of trouble with you! What a thing to get mad at! Come here, I'll show you what I mean!" Hottabych joined him. Volka removed the receiver and dialled the familiar number. "Will you please call Zhenya to the phone?" he said. Then he handed the receiver to Hottabych. "Here, you can talk to him now." Hottabych pressed the receiver to his ear cautiously and his face broke into a puzzled smile. "Is that really you, 0 blessed Zhenya ibn Kolya? Where are you now?...At home?... And I thought you were sitting in this black little thing I'm holding to my ear.... Yes, that's right, it's me, your devoted friend Hassan Abdurrakhman ibn Hot-tab.... You'll be here soon? If that's the case, may your trip be blessed!" Beaming with pleasure, he handed the receiver back to Volka, who was looking very superior. "It's amazing!" Hottabych exclaimed. "Without once raising my voice I spoke to a boy who is two hours' walking distance away!" Returning to Volka's room, the old man turned round slyly, snapped the fingers of his left hand, and there appeared on the wall over the aquarium an exact copy of the telephone hanging in the hall. "Now you can talk to your friends as much as you like without leaving your own room." "Golly, thanks a lot!" Volka said gratefully. He removed the

người bạn tốt nhất của chúng ta ở phòng ngoài? Thế là bất lịch sự. Ví thử cậu mời cậu ấy vào phòng mình chẳng tốt hơn sao?” “Làm sao cậu ấy đến đây được trong khi nó đang còn ở nhà?” Ông Khốttabít bực tức: “Ta không hiểu tại sao cậu lại nỡ chế giễu một ông thần già rất yêu mến cậu! Đôi tai của ta chưa bao giờ đánh lừa ta cả. Chính ta vừa nghe cậu nói chuyện với cậu Giênia đấy thôi” . “Cháu nói chuyện với cậu ấy qua điện thoại, ông không hiểu hay sao? Qua - điện - thoại! Chao ôi, khốn khổ thân cháu! Thế mà cũng đòi bực tức! Ông đi ra đây với cháu, cháu sẽ chỉ cho ông rõ mọi chuyện ngay bây giờ”. Ông Khốttabít bưới theo sau. Vônca nhấc ống nghe, nhanh chóng quay con số quen thuộc và nói: “Xin bác làm ơn gọi Giênia cho cháu”. Sau đó nó đưa ống nghe cho ông Khốttabít: “Đây ông có thể nói chuyện với cậu ấy bây giờ” Ông Khốttabít thận trọng áp ống nghe vào tai và nở một nụ cười bối rối: “Cậu đấy ư, hỡi cậu Giênia may mắn con trai của Côlia? Cậu bây giờ đang ở đâu?.. Ở nhà à?... Thế mà ta lại ngỡ rằng cậu đang ngồi trong cái ống đen ta đang cầm bên tai mình. Vâng, đúng đấy, đây chính là ta, Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốt táp, người bạn trung thành của cậu... Cậu sắp đi đến đây à? Vậy thì xin chúc cậu đi đường bình an!” Mặt tươi roi rói vì thích thú, ông trả lại ống nghe cho Vônca đang tủm tỉm cười. “Lạ thật!” Ông già kêu lên. “Ta đã nói chuyện, thậm chí không cần cất cao giọng, với một cậu bé ở cách ta hai giờ đi bộ!” Lúc quay về phòng Vônca, ông già đưa mắt nhìn quanh với vẻ ranh mãnh rồi búng các ngón tay trái, thế là ở trên tường, bên trên bể nuôi cá, lập tức xuất hiện một cái máy điện thoại y hệt cái máy treo ở phòng ngoài. “Bây giờ, cậu có thể tha hồ nói chuyện với các bạn mà không phải rời khỏi phòng mình”. “Cảm ơn ông!” Vônca xúc động nói. Nó nhấc ống nghe, áp


181

receiver, pressed it to his ear and listened. There was no dial tone. "Hello! Hello!" he shouted. He shook the receiver and then blew into it. Still, there was no dial tone. "The phone's broken," he explained to Hottabych. "FU unscrew the receiver and see what's wrong." However, despite all his efforts, he could not unscrew it. "It's made of the finest black marble," Hottabych boasted. "Then there's nothing inside?" Volka asked disappointedly. "Why, is there supposed to be something inside this, too? Just like in a watch?" "Now I know why it doesn't work. You've only made a model of a telephone, without anything that's supposed to go inside it. But the insides are the most important part." "What's supposed to be inside? A special kind of filling? The kind that was in the watch, with all kinds of wheels? You just explain it, and I'll make it exactly as it should be." "It's not like a watch; it's entirely different. And it's not so easy to explain. You have to study all about electricity first," Volka said with an air of importance. "Then teach me about what you call electricity." "To begin with, you have to study arithmetic, algebra, geometry, trigonometry, mechanical drawing and all kinds of other subjects." "Then teach me these other subjects, too." "Uh ... well... I don't know all of them myself, yet," Volka confessed. "Then teach me what you already know." "It'll take an awfully long time." "That doesn't matter. I am willing, nonetheless. Don't keep me in suspense: will you teach me these subjects, which give a person such wonderful powers?" "On condition that you do your homework well," Volka said sternly. "Here, read the paper while I go to see a friend of mine about something."

vào tai và lắng nghe. Chẳng có một tiếng “tút tút” nào cả. “Alô! Alô!” Vônca gào lên. Nó hết lắc rồi lại thổi vào ống nghe. Tiếng “tút tút” vẫn chẳng thấy. “Máy hỏng rồi, ông ơi!” Nó nói với ông Khốttabít. “Bây giờ, cháu sẽ mở nắp ra xem bên trong có sao không”. Nhưng dù cố gắng hết sức, nó vẫn không mở hộp máy được. “Cái máy này được làm bằng nguyên cả cục cẩm thạch đen loại nhất!” Ông Khốttabít nói với vẻ hãnh diện. “Thế nghĩa trong đó chẳng có gì cả?” Vônca thất vọng hỏi. “Chẳng lẽ bên trong cái máy này cũng phải có một cái gì sao? Cũng như trong đồng hồ ấy à?” “Bây giờ cháu mới hiểu vì sao cái máy này không làm việc được. Ông chỉ làm được mô hình máy điện thoại thôi, còn bên trong chẳng có gì. Mà bên trong máy mới là cái quan trọng nhất”. “Vậy ở bên trong ấy cần phải có những gì? Một cái ruột đặc biệt chăng? Một cái ruột như ở trong đồng hồ chứ gì? Phải có đủ thứ bánh xe nhỏ? Cậu hãy giải thích đi, ta sẽ làm ngay lập tức tất cả những thứ cần thiết cho mà xem”. “Không phải như ở trong đồng hồ đâu, mà hoàn toàn khác. Không thể giải thích chuyện đó dễ dàng được. Để hiểu chuyện đó trước hết phải học về điện, ông ạ” Vônca nói với vẻ quan trọng. “Vậy cậu hãy dạy ta về cái mà cậu gọi là điện ấy đi!” “Để hiểu về điện, trước đó phải học số học, đại số, hình học, lượng giác, vẽ kỹ thuật và nhiều môn khoa học khác nữa”. “Vậy thì cậu hãy dạy ta cả các môn khoa học đó”. “Cháu... vẫn chưa biết hết những môn khoa học đó”. Vônca thú nhận. “Vậy cậu hãy dạy ta những gì mà cậu đã biết”. “Muốn thế, cần phải có nhiều thời gian, ông ạ”. “Điều đó không quan trọng. Tất nhiên ta sẵn sàng. Đừng làm ta lo lắng nữa, cậu có chịu dạy ta các môn khoa học có thể đem lại cho mỗi con người cái sức mạnh kỳ diệu đến thế không? “Với điều kiện ông phải làm bài cẩn thận!” Vônca nghiêm nghị đáp. “Thôi, bây giờ ông hãy đọc báo đi, cháu phải chạy lại


182

He handed Hottabych a copy of Pionerskaya Pravda and set out for school. The light-grey school building was unusually deserted and quiet. In the office on the first floor the principal and Varvara Stepanovna were discussing school problems, and on the third floor the loud, cheerful voices of the painters and plasterers echoed through the halls. It was summer and the school was being renovated. "Well, my dear Varvara Stepanovna, what shall I say?" the principal said with a smile. "One can only envy such a vacation. How long will you be gone?" "I believe for a month or so." Volka was glad to hear that Varvara Stepanovna would not be in danger of encountering Hottabych for at least a month. If only she would leave as quickly as possible! "Aha, the crystal cupola of the heavens!" the principal teased as he greeted Volka. "Well, are you feeling better now?" "Yes, I'm quite well, thank you." "Excellent! Have you prepared for your examination?" "Yes, I have." "Well, then, let's have a little talk." The little talk embraced almost the whole of sixth-grade geography. If Volka had thought of looking at the time, he would have been surprised to note that their little talk lasted nearly twenty minutes. But he couldn't be bothered with the time. He thought the principal was not asking the questions in great enough detail. He felt he could speak on each topic for five or ten minutes. He was experiencing the tormenting and at once pleasant feeling of a pupil who knows his subject inside-out and is most worried by the thought that this fact might go unnoticed by his examiners. But one look at Varvara Stepanovna convinced him that she was pleased with his answers. Nevertheless, when the principal said, "Good for you! Now I can see that your teacher hasn't wasted her time on you," Volka felt a pleasant chill run down his spine. His freckled face spread

lại đằng này có chút việc”. Cậu bé giúi vào tay ông Khốttabít số báo Sự thật thiếu niên tiền phong mới phát hành và đi đến trường. Ngôi trường xám nhạt trở nên yên tĩnh, vắng vẻ lạ thường. Chỉ có thầy hiệu trưởng, thầy trưởng phòng giáo vụ và cô Vácvara đang chuyện trò gì đó trong phòng làm việc ở lầu một, còn ở trên đấy hai lầu thì rộn lên tiếng nói vui vẻ của những người thợ quét vôi và thợ trát nữa: việc tu sửa trường lớp đã bắt đầu. “Cô Vácvara Xtêpanốpna thân mến, biết nói gì với cô đây? - Thầy hiệu trưởng mỉm cười nói. “Một chuyến đi nghỉ phép như vậy thì ai cũng phải thèm. Cô đi có lâu không?” “Hình như một tháng hay gần một tháng”. Vônca mừng rỡ, vì thế là ít ra trong vòng một tháng, cô Vácvara sẽ tránh được mối nguy là bị ông Khốttabít tình cờ bắt gặp. Chà, mong sao cô ra đi cho sớm! “A-a-a, chào cái vòm trời phalê!” Thầy hiệu trưởng chào đùa Vônca. “Thế nào, em bình phục rồi chứ?” “Vâng, cảm ơn.Thưa thầy, em hoàn toàn khỏe mạnh rồi ạ”. “Thế thì hay lắm! Em đã ôn thi xong chưa?” “Vâng, em xong rồi ạ, thưa thầy!” “Thôi được, nếu vậy chúng ta thi vấn đáp nào”. Hai thầy trò đã vấn đáp về toàn bộ chương trình địa lý lớp 6. Nếu như Vônca bấm được giờ, nó sẽ ngạc nhiên khi thấy rằng cuộc thi vấn đáp đã kéo dài gần 20 phút. Nhưng nó chẳng có thì giờ xem đồng hồ. Vônca cảm thấy thầy hiệu trưởng hỏi nó không được kỹ cho lắm. Nó muốn mỗi câu hỏi phải trả lời năm, mười phút kia. Nó đang có cái cảm giác vừa mệt mỏi lại vừa sung sướng của một học sinh thuộc làu làu môn học, và nó sợ nhất là ban giám khảo không nhận thấy điều đó. Qua nét mặt của cô Vácvara, nó đã thấy từ lâu rằng cô hài lòng với những câu trả lời của nó. Tuy nhiên, lúc cuối cùng thầy hiệu trưởng nói: “Giỏi lắm! Bây giờ mới rõ là các thầy cô đã chẳng uổng công dạy dỗ em”, Vônca vẫn cảm thấy cái lành lạnh dễ chịu chạy khắp cơ thể, còn trên bộ mặt đầy tàn nhang của nó vẫn tự nhiên nở một nụ cười tươi tới mức cả thầy hiệu trưởng và cô giáo Vácvara Xtêpa-


183

into such a broad smile that the principal and Varvara Stepanovna smiled, too. "Yes, Kostylkov has obviously put in a lot of studying," his teacher said. Ah, if they only knew of the terribly difficult conditions under which Volka had to prepare for his exam! What stratagems he had had to resort to, how he had had to hide from Hottabych in order to have a chance to study quietly; what colossal barriers the unsuspecting Hottabych had put in his way! How much more his teachers would have respected his achievements, had they only known! For a moment, Volka was on the point of boasting of his own success as a teacher (not everyone can proudly say he has taught a Genie to read and write!), but he checked himself in time. "Well, Kostylkov, congratulations on passing to the 7th grade! Have a good rest until September. Get strong and healthy! Goodbye for now!" "Thank you," Volka replied as discreetly as a 7th-grade pupil should."Good-bye." When he arrived at the river bank, Hottabych, who had made himself comfortable in the shade of a mighty oak, was reading the paper aloud to Zhenya. "I passed! I got an 'A'!" Volka whispered to his friend. Then he stretched out beside Hottabych, experiencing at least three pleasant feelings at once: the first was that he was lying in the shade; the second, that he had passed his exam so well; and the last, but by no means least-the pride of a teacher enjoying the achievements of his pupil Meanwhile, Hottabych had reached the section entitled "Sports News." The very first article made the friends sigh with envy. "In the middle of July, the ice-breaker 'Ladoga,' chartered by the Central Excursion Bureau, will leave Arkhangelsk for the Arctic. Sixty-eight persons, the best workers of Moscow and Leningrad, will spend their vacations aboard it. This promises

nốpna cũng đều cười theo. Cô giáo của nó nói: “Đúng, em Côxtưncốp rõ ràng là đã học hành khá nghiêm chỉnh” Ôi nếu như các thầy cô biết được Vônca đã phải chuẩn bị cho cuộc thi này trong điều kiện khó khăn khủng khiếp như thế nào! Nó phải tìm đủ mưu mẹo lẩn trốn ông Khốttabít như thế nào để có thể yên ổn ngồi học, rằng nó phải vượt qua những trở ngại khổng lồ ra sao mà ông Khốttabít đã gây ra cho nó. Nếu các thầy cô biết được như vậy thì sự trân trọng của họ đối với những thành công mà nó đạt được sẽ tăng lên biết chừng nào! Trong một khoảnh khắc, Vônca muốn khoe cả những thành công sư phạm của mình (không phải ai cũng có thể khoe là đã dạy được một ông thần biết chữ), nhưng nó đã kịp thời kìm lại. “Nào, Côxtưncốp, thầy chúc mừng em được lên lớp 7! Em hãy nghỉ ngơi cho đến tháng 9. Hãy bồi bổ sức lực. Chúc em mạnh khỏe!” “Cám ơn thầy,” Vônca trả lời nghiêm chỉnh như một học sinh lớp 7 “Tạm biệt” Lúc Vônca đi đến bờ dông, ông Khốttabít đang ngồi thoải mái dưới bóng cây sồi to lớn, đang đọc to tờ báo cho Giênia nghe. “Mình thi xong rồi! Được điểm ‘A’!” Vônca thì thào báo tin cho cậu bạn của mình Rồi nó nằm xuống bên cạnh ông Khốttabít, cảm thấy ít nhất là ba niềm vui: thứ nhất, vì nó được nằm trong bóng mát; thứ hai, vì nó đã thi xong một cách xuất sắc; và niềm vui cuối cùng, không kém phần quan trọng là sự tự hào của một thầy giáo đang hưởng những thành công của học sinh của mình. Trong khi đó, ông Khốttabít đã chuyển sang mục “Tin thể thao”. Ngay cái tin đầu tiên đã khiến cho hai cậu bạn của chúng ta phải thở dài buồn bã và ghen tị. “Vào giữa tháng 7, tàu phá băng “Lađôga”, do Cục Tham quan Trung ương thuê, sẽ rời Áckhanghenxcơ lên đường đi Bắc Cực. Sáu mươi tám người lao động xuất sắc nhất của Mátxcơva và Lêningrát sẽ sử dụng thời gian nghỉ phép của mình trong


184

to be a very interesting cruise." "What a trip! I'd give anything to go along," Volka said dreamily. "You need only express your wish, 0 my most excellent friends, and you shall go wherever you please!" Hottabych promised, for he yearned to somehow repay his young teachers. Volka merely sighed again. Zhenya explained sadly: "No, Hottabych, there's no question of it. Only famous people can get aboard the 'Ladoga.' " A COMMOTION AT THE CENTRAL EXCURSIOM BUREAU That very same day an old man dressed in a white suit and a straw boater and wearing queer pink embroidered slippers with turned-up toes entered the offices of the Central Excursion Bureau. He politely inquired whether he had the good fortune of being in the chambers of that high-placed establishment which granted people the fragrant joy of travel. The secretary, surprised by such a flowery question, replied in the affirmative. Then the old man inquired in the same florid language where the wise man worthy of the greatest respect sat, he, who was in charge of booking passage on the ice-breaker "Ladoga." He was directed to a plump, bald man seated at a large desk piled high with letters. "But please bear in mind that there are no cabins left on the 'Ladoga'," the secretary warned. The old man did not reply. He thanked her with a nod and approached the plump man silently. In silence he made a low bow, in silence and with great dignity he handed him a roll of paper wrapped in a newspaper; then he bowed again, turned in silence and left, with the puzzled eyes of all who had witnessed this curious scene following him out. The bald man unwrapped the newspaper. There, on his desk, was the strangest letter the Central Excursion Bureau had

chuyến đi này. Chuyến đi hứa hẹn rất thú vị”. “Đúng như thế đấy! Cho hết cả mọi thứ để được đi cũng chả tiếc!” Vônca nói với giọng mơ ước. “Các cậu chỉ cần ra lệnh cho ta là các cậu có thể đi tới bất cứ nơi nào mà các cậu muốn!” Ông Khốttabít hứa, nóng lòng muốn làm một cái gì đó để đền ơn hai thầy giáo trẻ tuổi của mình. Nhưng Vônca lại chỉ thở dài. Còn Giênia thi buồn bã giải thích “Không, ông Khốttabít ạ, không được đâu! Chỉ những người nổi tiếng mới có thể lên được tàu ‘Lađôga’ thôi. CUỘC NÁO ĐỘNG TẠI CỤC THAM QUAN TRUNG ƯƠNG Ngay hôm đó, một ông già mặc bộ quần áo tây màu trắng, đầu đội mũ cói và chân đi đôi hài màu hồng nhạt có thêu những đường chỉ vàng và bạc cầu kỳ, mũi hài vểnh lên, đã đến văn phòng Cục Tham quan Trung ương. Ông lịch sự hỏi rằng có phải ông đang được hân hạnh có mặt tại nơi làm việc của cái cơ quan cao quý vẫn thường ban cho mọi ngừơi niềm sung sướng ngây ngất của những chuyến đi du lịch hay không. Cô thư ký tỏ vẻ ngạc nhiên vì câu hỏi hoa mỹ ấy, đáp lại rằng đúng như vậy. Ông già lại lịch sự hỏi tiếp rằng bậc trượng phu đáng kính quyết định chuyến đi trên tàu phá băng “Lađôga” hiện đang ngồi làm việc ở đâu. Người ta chỉ cho ông một người béo tròn, hói đầu đang ngồi nơi chiếc bàn xếp đầy những chồng thư. “Nhưng xin ông nhớ cho rằng trên tàu “Lađôga” đã hết chỗ rồi đấy,” cô thư ký báo trước.. Không hề đáp lại, ông già gật đầu cám ơn rồi lẳng lặng bước tới gần ông béo, lẳng lặng cúi chào trân trọng nhưng cũng rất đường hoàng, lẳng lặng trao một cái gói cuộn tròn trong tờ giấy báo, rồi lại cúi chào và vẫn lẳng lặng quay đi. Tất cả những người chứng kiến cái cảnh ngộ nghĩnh ấy đều đưa mắt băn khoăn nhìn theo ông già. Ông hói nọ mở tờ giấy báo ra. Đây, trên bàn là một bức thư hết sức kỳ lạ. Chẳng những Cục Tham quan Trung ương mà cả


185

ever received-or, for that matter, the strangest letter ever received by any Soviet office. It was a yellow parchment scroll. A large green wax seal dangled from a golden silk cord attached to it. "Did you ever see anything like it?" the plump man asked loudly and ran off to show it to his chief, in charge of long-range cruises. When they had read it, his chief dropped his work and the two of them dashed off to the director. "What's the matter? Can't you see I'm busy?" the director said. The section chief silently unrolled the parchment scroll. "What's that? Is it from a museum?" "No, it's from 'Incoming mail'." "Incoming mail?! What's in it?" After reading the contents, the director said, "Well, I've seen quite a lot in my day, but I've never received such a letter. It must have been written by a maniac." "Even if he is a maniac, he's a collector of antiques," the section chief answered. "You try to get some genuine parchment nowadays." "Just listen to what he's written," the director continued, forgetting that his subordinates had already read the message. "It's typical raving! "'To the greatly respected Chief of Pleasures, the incorruptible and enlightened Chief of the Long-Range Cruise Section, may his name be renowned among the most honourable ' and respected Section Chiefs!' " The director read this and winked at the section chief. "He means you, I guess!" The section chief coughed in embarrassment. " 'I, Hassan Abdurrakhman, the mighty Genie, the great Genie, known for my power and might in Baghdad and Damascus, in Babylon and Sumer, son of Hottab, the great King of Evil Spirits, a part of the Eternal Kingdom, whose dynasty is pleasing to Sulayman, the Son of David (on the twain be peace!)

bất kỳ một cơ quan nào khác của Liên Xô cũng chưa bao giờ nhận được một bức thư như vậy. Đó là một cuộn giấy da cừu màu vàng, với một con triện lớn bằng sáp màu xanh lủng lẳng trên sợi dây lụa vàng óng. “Các bạn đã bao giờ thấy một bức thư như thế này chưa?” Ông béo hỏi to và chạy đi báo cáo với thủ trưởng của mình,người phụ trách chuyến đi biển xa. Khi họ đọc xong, thủ trưởng của ông ta bỏ việc đang làm, và cả hai chạy đi gặp ông giám đốc. “Chuyện gì vậy? Các ông không thấy tôi đang bận sao?” Ông giám đốc nói. Ông trưởng phòng lăng lặng mở cuộn giấy ra “Cái gì thế này? Viện bảo tàng gửi đến hả?” “Không ạ, đây là bức thư vừa mới nhận được” “Bức thư vừa mới nhận được?! Trong thư viết gì vậy?” Sau khi đọc nội dung, ông giám đốc nói “Này, tôi đã từng gặp đủ thứ chuyện, nhưng chưa bao giờ tôi nhận được một bức thư như thế này! Có lẽ một lão điên nào đó đã viết thư này.” “Ngay như nếu người viết là một lão điên thì đó cũng là một người thích sưu tầmđồ cổ,” Ông trưởng phòng đáp lại. “Anh cứ thử kiếm giấy da cừu xem có được không đã” Không, các ông hãy nghe xem lão ta viết những gì!” Ông giám đốc nói tiếp, quên mất họ đã xem bức thư này trước ông ta. “Đúng là những lời mê sảng!” “Gửi ngài giám đốc kính mến của cái cơ quan vẫn thường ban cho mọi người niềm vui, gửi ngài trưởng phòng Du lịch biển xa liêm khiết học rộng, cầu cho tên ngài được lừng lẫy trong số những vị trưởng phòng đáng kính nhất và hào hiệp nhất!” Ông giám đốc đọc và nháy mắt với ông trưởng phòng “Thư này chủ yếu là gửi cho anh đấy, tôi đoán thế!” Ông trương phòng bối rối ho. “Tôi, Hátxan Ápđurắcman, một vị thần hùng mạnh, một vị thần vĩ đại, nhờ sức lực và sự hùng mạnh của mình đã lừng danh ở Bátđa và Đamát, ở Babilon và Xumia, con trai của Khốttáp, chúa tể vĩ đại của các hung thần, hậu sinh của vương quốc vĩnh cửu mà triều đại được tôn kính thuộc về Xalômông con trai của


186

whose reign is pleasing to their at my blessed doings and pea, blessed me, Hassan Abdurrakhman, a Genie who worshipped him. All the kings reigning in the palaces of the Four Parts of the World, from the Upper Sea to the Lower Sea, and the kings of the West who live in tents-all have brought their homage to me and kissed my feet in Baghdad. "'It has become known to me, 0 most noble of Section Chiefs, that a ship which navigates without sails and is named the "Ladoga" will soon set out on a pleasure cruise from the city of Arkhangelsk with famous people of various cities aboard. It is my wish that my two young friends, whose virtues are so many that even a short enumeration of them will not fit into this scroll, should also be among them. " 'Alas, I have not been informed of how great a person's fame must be in order that he be eligible for this magnificent trip. However, no matter how great the requirements, my friends will meet them-nay, more than meet them, for it is in my power to make them princes or sheiks, tsars or kings, the most famous of the famous, the richest of the rich, the mightiest of the mighty. " 'I kiss your feet seven times and seven times and send you greetings, 0 wise Section Chief, and request you to ' inform me when I and my two young companions should appear on board the above-mentioned ship, may storms and ill-fortune by-pass it on its distant and dangerous journey! " 'Signed by the hand of Hassan Abdurrakhman ibn Hottab, the Mighty Genie.' " At the very bottom was Volka's address, enclosed for a reply. "'Ravings!" the director said, rolling up the scroll. "The ravings of a madman. Stick it away in the file and be done with it." "I think we'd better answer him, or the crazy old man will be dropping in five times a day to find out about the outcome of

Đavít (cầu chúc cả hai vị đều bình an!) mà triều đại của ngài đã đẹp lòng hai vị, đã ban phước cho tôi, Hátxan Ápđurắcman, một vị thần luôn luôn tôn thờ ngài. Tất cả các vua chúa ngồi trong những tòa lâu đài ở khắp thế gian, từ Thượng Hải đến Hạ Hải, và các vua chúa phương Tây sống trong các lều, tất cả đều cùng nhau mang nộp cống vật cho tôi và đến hôn chân tôi tại Bátđa. “Hỡi ngài trưởng phòng đáng kính nhất, tôi được biết con tàu chạy không cần buồm có tên là “Lađôga” sắp khởi hành từ thành phố Áckhanghenxcơ với những người nổi tiếng ở các thành phố khác nhau sẽ thực hiện một cuộc du ngoạn giải trí. Tôi rất mong là sẽ có cả hai người bạn trẻ của tôi, những mặt tốt của hai người ấy nhiều tới mức mà ngay bảng liệt kê vắn tắt cũng không thể viết hết trong cuộn giấy này. “Than ôi, tôi vẫn chưa được biết sự nổi tiếng của một người đòi hỏi phải lớn đến chừng nào để người đó có thế được quyền du ngoạn tuyệt vời nọ. Nhưng dù những đòi hỏi có cao đến mấy thì hai người bạn của tôi vẫn sẽ đáp ứng, thậm chí còn nhiều hơn, bởi vì tôi có thể làm họ trở thành những ông hoàng hoặc giáo chủ, những ông vua hoặc xuntan, nổi tiếng nhất trong những người nổi tiếng, giàu có nhất trong những người giàu có, hùng mạnh nhất trong những người hùng mạnh. “Tôi xin hôn bàn chân ngài bốn mươi chín lần và gửi lời chào tới ngài, hỡi ngài trưởng phòng sáng suốt, và yêu cầu ngài báo cho biết lúc tôi cùng hai người bạn trẻ của mình có thể lên con tàu nói trên, cầu cho con tàu tránh khỏi những cơn bão tố và những tai nạn trên hành trình xa xôi và nguy hiểm của nó! “Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp, vị thần hùng mạnh, ký tên”. Dưới cùng, có ghi địa chỉ của Vônca để trả lời. “Đúng là những lời mê sảng” Ông giám đốc nói và cuốn cuộn giấy lại. “Những lời mê sảng của một lão điên. Thôi, xếp vào hồ sơ lưu cho xong chuyện”. “Dẫu sao thì trả lời vẫn tốt hơn. Nếu không thì ông già loạn óc này sẽ đến gặp chúng ta mỗi ngày 5 lần để hỏi xem thư yêu


187

his application. I assure you, it'll be quite impossible to work in the office," the section chief objected. A few minutes later he dictated an answer to his secretary. WHO IS MOST FAMOUS? Hottabych had acted unwisely in giving Volka's address for a reply. It was only by the merest chance that Volka met the postman on the stairs. What if this lucky meeting had not taken place? The letter from the Central Excursion Bureau would have been delivered to his parents; all sorts of questions would have followed, resulting in such a mess, that he didn't even care to think of it. The younger Kostylkov did not often receive mail addressed to him, personally. In fact, not more than three or four times in all his life. That is why, when the postman said he had a letter for him, Volka was greatly surprised. When he saw the return address of the Central Excursion Bureau he was stunned. He examined the envelope carefully and even smelled it, but it only smelled of the paste on the flap. With trembling fingers he opened it and read the section chief's short but polite reply several times over without understanding a thing: "Dear Citizen H. Abdurrakhmanov, "We regret to inform you that we received your request too late. There are no cabins left on the 'Ladoga.' "My best regards to your princes and sheiks. "Sincerely yours, I. Domosedov, Section Chief of Long-Range Cruises." "Can it be that the old man tried to get us on the 'Ladoga'?" it suddenly occurred to Volka. He was deeply touched. "What a wonderful old man! But I don't understand which princes and sheiks this Domosedov is sending his regards to. I'll find out right away, though." "Hottabych! Hey, Hottabych!" he shouted when he reached the river bank. "Come here for a minute, will you?" The old man was dozing in the shade of the great oak. When he heard

cầu của ông ta được giải quyết ra sao. Tôi xin cam đoan với anh chúng ta sẽ chẳng làm việc được đâu,” ông trưởng phòngphản đối. Mấy phút sau, ông đã đọc thư trả lời cho cô thư ký AI LÀ NGƯỜI NỔI TIẾNG NHẤT? Ông Khốttabít đã hành động thiếu thận trọng khi cho địa chỉ của Vônca để Cục Tham quan Trung ương viết thư trả lời. Việc Vônca gặp bác đưa thư ở cầu thang chỉ là hoàn toàn tình cờ thôi. Nếu không có cuộc gặp gỡ may mắn ấy thì sẽ ra sao? Lúc bấy giờ, bức thư của Cục Tham quan Trung ương sẽ rơi vào tay bố mẹ Vônca, thế là sẽ đẻ ra đủ thứ chuyện rắc rối mà mới chỉ nghĩ đến thôi đã thấy ớn rồi. Vônca chẳng mấy khi nhận được thư gửi đích danh mình. Cả đời, hình như nó chỉ nhận có ba hay bốn bức thư gì đó. Vì vậy lúc Vônca được bác đưa thư cho biết là có một bức thư đề tên nó, Vônca rất lấy làm ngạc nhiên. Sau khi thấy trên phong bì con dấu của Cục Tham quan Trung ương, nó ngớ cả người. Nó xem kỹ cả hai mặt phong bì, thậm chí chẳng hiểu sao còn đưa lên mũi ngửi nữa, nhưng chỉ cảm thấy mùi keo dán trên nắp. Bằng mấy ngón tay run run, nó mở và đọc bức thư trả lời ngắn gọn nhưng lịch sự của ông trưởng phòng mấy lần mà chẳng hiểu gì cả "Ngài H. Ápđurắcman vô cùng kính mến! “Chúng tôi rất lấy làm tiếc là Ngài đã gửi thư yêu cầu khá muộn. Tất cá các chỗ trên tàu “Lađôga” đều đã bán hết. “Xin gửi lời chào tới các ông hoàng và các giáo chủ của Ngài. “Chân thành “I.Đômôxêđốp, trưởng phòng tham quan đường xa” “Chẳng lẽ ông già đã chạy vạy để người ta nhận mình và Giênia lên tàu ‘Lađôga’?”, Vônca cuối cùng đã đoán ra và cảm thấy xúc động sâu sắc “Một ông già tuyệt vời làm sao! Chỉ không hiểu ông Đômôxêđốp chuyển lời chào đến các ông hoàng và giáo chủ nào. Tuy nhiên, ta sẽ biết ngay bây giờ thôi”. “Ông Khốttabít ơi, ông Khốttabít!” Vônca gọi khi nó đã ra tới sông “Cháu muốn hỏi ông cái này một chút!” Ông già đang thiu thiu ngủ dưới bóng mát của cây sồi lớn. Khi ông nghe Vônca gọi


188

Volka calling, he started, jumped to his feet, and shuffled over to the boy. "Here I am, 0 goalie of my soul," he panted. "I await your orders." "Come clean now. Did you write to the Central Excursion Bureau?" "Yes, but I wanted it to be a surprise. Did you receive an answer already?" "Sure, here it is," Volka said, showing the old man the letter. Hottabych snatched the paper from him. After reading the tactful answer slowly, syllable by syllable, he turned purple and began to tremble all over. His eyes became bloodshot. In a great rage he ripped open his embroidered collar. "I beg your pardon," he wheezed, "I beg your pardon! I must leave you for a few minutes to take care of that most despicable Domosedov. Oh, I know what I'll do to him! I'll annihilate him! No, that's no good! He doesn't deserve such merciful punishment. Better still, I'll turn him into a filthy rag, and on rainy days people will wipe their dirty shoes on him before entering a house. No! That's not enough to repay him for his insolent refusal!" With these words the old man zoomed into the air. But Volka shouted sternly: "Come back! Come back this minute!" The old man returned obediently. His heavy grey brows were drawn together gloomily. "Really now!" Volka shouted, truly alarmed on the section chief's account. "What's the matter! Are you crazy? Is it his fault there's no more room on the ship? After all, it's not made of rubber, it can't stretch. And will you please tell me who the sheiks and princes he refers to are?" "You, 0 Volka ibn Alyosha, you and our friend Zhenya ibn Kolya, may Allah grant you both a long life. I wrote and told this most degraded of all section chiefs that he need not worry about your not being famous enough, for no matter how famous

liền giật mình nhổm ngay dậy và chạy lập cập theo kiểu người già về phía cậu bé. “Ta ở đây, hỡi cậu thủ môn của tâm hồn ta!” Ông vừa nói vừa thở hổn hển. “Ta đang chờ đợi các lệnh của cậu” “Ông hãy nhận đi: ông đã viết thư cho Cục Tham quan Trung ương phải không?” “Phải, nhưng ta muốn dành cho cậu một bất ngờ. Cậu đã có thư trả lời rồi sao?” “Dĩ nhiên là đã có!” Vônca đáp và chìa bức thư cho ông già. Ông Khốttabít giật tờ giấy trên tay nó. Sau khi đọc chậm từng chữ bức thư trả lời khéo léo, mặt ông lập tức đỏ bừng, người run rẩy, hai mắt đỏ ngầu, rồi ông già nổi khùng giật mạnh cổ áo thêu ở chiếc sơmi của mình. “Xin cậu thứ lỗi cho ta!” Ông nói khàn khàn. “Xin cậu thứ lỗi cho ta! Ta phải xa cậu trong vài phút để đi trừng phạt một cách đích đáng cái tên Đômôxêđốp đáng khinh ấy. Ồ, ta biết là ta sẽ làm gì hắn. Ta sẽ thủ tiêu hắn! Mà không, hắn chẳng đáng được hưởng cái hình phạt nhân từ ấy. Tốt hơn hết, ta sẽ biến hắn thành một cái giẻ bẩn thỉu để mọi ngươi chùi giày bẩn trước khi vào nhà trong những ngày mưa. Không! Vẫn chưa đủ để trả nợ hắn về cái tội dám láo xược từ chối! ” Nói rồi, ông già lao vút lên không. Nhưng Vônca đã cứng rắn hét lên: “Quay lại! Quay lại ngay! ” Ông già nghe lời quay trở lại, buồn bã cau đôi lông mày rậm bạc trắng. «Ông ghê gớm thật!» Vônca hét lên, thựa sự lo lắng cho ông trưởng phòng «Có vấn đề gì vậy! Ông điên rồi hay sao? Chẳng lẽ ông ấy lại có lỗi trong việc không còn chỗ trong tàu. Con tàu ấy có phải làm bằng cao su đâu?... Nhân tiện xin hỏi, trong thư trả lời, ai là các ông hoàng và các giáo chủmà ông ấy nói tới?» «Nói đến cậu đấy, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa, nói đến cậu và cậu bạn Giênia của chúng ta, cầu cho Đức Ala kéo dài tuổi thọ của hai cậu! Ta đã viết cho cái lão trưởng phòng tồi tệ nhất trong tất cả các trưởng phòng ấy biết rằng sự nổi tiếng của


189

the other passengers aboard the 'Ladoga' are, I can make you, my friends, more famous still. I wrote this small-brained Domosedov-may Allah forget him completely-that he may regard you as sheiks or princes or tsars without even having seen you." Despite the tenseness of the situation, Volka could not help laughing. He laughed so loudly, that several very serious-minded jackdaws rose noisily from the nearest tree and flew off idignantly. "Help! That means I'm a prince!" Volka choked the words out through peals of laughter. "I must admit, I cannot understand the reason for your laughter," Hottabych said in a wounded tone. "But if we are to discuss the question seriously, I had planned on making Zhenya a prince. I think you deserve to be a sultan." "Honestly, you'll be the death of me yet! Then Zhenya would be a prince, while I'd be a sultan? What political backwardness!" Volka gasped when he had finally stopped laughing. "What's so glorious about being a prince or a king? Why, they're the most good-for-nothing people in the world!" "I'm afraid you've gone out of your mind," Hottabych said, looking anxiously at his young companion. "As I understand it, even sultans aren't good enough for you. Whom then do you consider to be famous? Name me at least one such person." "Why, Chutkikh, or Lunin, or Kozhedub, or Pasha Angelina." "Who is this Chutkikh, a sultan?" "Much higher than that! He's one of the best textile specialists in the country!" "And Lunin?" "Lunin is the best engine driver!" "And Kozhedub?" "He's one of the very, very best pilots!" "And whose wife is Pasha Angelina for you to consider her more famous than a sheik or a king?"

các cậu thì chẳng thành vấn đề, bởi vì cho dù các hành khách trên tàu “Lađôga” có nổi tiếng mấy đi chăng nữa thì ta vẫn có thể làm cho các cậu, những người bạn của ta, còn nổi tiếng hơn cả họ. Ta đã viết cho cái lão Đômôxêđốp ngu đần ấy - cầu cho Đức Ala đừng ngó ngàng đến hắn; - rằng hắn đã có thể coi hai cậu là các giáo chủ, các ông vua hoặc các ông hoàng. Mặc dù không khí căng thẳng, Vônca vẫn không thể nhịn được cười. Nó cười to đến mức mấy con quạ rất đạo mạo đậu trên cành cây gần đó phải kêu quàng quạc rồi bay đi chỗ khác. «Ái chà chà! Thế có nghĩa cháu là một ông hoàng?» Vônca cười vỡ bụng. «Xin thú thật là ta không hiểu tại sao cậu lại cười!» Ông Khốttabít nói với vẻ bực mình. «Nhưng nếu nói cho đúng ra thì ta đã nhắm cái chức ông hoàng cho cậu Giênia. Còn cậu thì ta thấy xứng với cái chức xuntan ». «Ối, cháu cười đến chết mất thôi! Trời ơi, thế có nghĩa Gienca là một ông hoàng, còn cháu là một xuntan? Sao ông lại mù tịt về chính trị đến thế nhỉ!» Vônca cuối cùng thôi cười và lấy làm hoảng sợ. «Hiểu những người nổi tiếng là ông hoàng và ông vua thì thật là hết chỗ nói!» «Ta sợ rằng cậu điên mất rồi!» Ông Khốttabít nói, lo lắng nhìn người bạn trẻ của mình. «Theo như chỗ ta hiểu thi cậu cho rằng ngay cả xuntan cũng chưa được nổi tiếng cho lắm. Vậy theo cậu, ai là người nổi tiếng? Hãy nêu cho ta ít ra là một người như thế». «Sao, Chútkích, Lunin, Côgiêdúp, hay là Pasa Anghêlina» «Chútkích là ai vậy? Một xuntan chăng?» «Còn cao hơn thế ! Ông ấy là một trong số những chuyên gia ngành dệt xuất sắc nhất trong nước». «Còn ông Lunin?» «Lunin là công nhân lái xe lửa xuất sắc nhất !». «Và ông Côgiêđúp?» «Đó là một phi công rất chi là xuất sắc». «Còn bà Pasa Anghêlina là vợ của ông nào mà cậu cho là nổi tiếng hơn cả các giáo chủ và các ông vua?»


190

"She's famous in her own right. It has nothing at all to do with her husband. She's a famous tractor driver." "0 precious Volka, how can you play such tricks on an old man like me! Do you want to convince me that a plain weaver or a locomotive driver is more famous than a tsar?" "In the first place, Chutkikh isn't a plain weaver. He's a famous innovator, known to the entire textile industry; and Lunin is a famous engineer. And in the second place, the most ordinary worker in our country is more respected than the tsar of tsars. Don't you believe me? Here, read this." Volka handed Hottabych the paper and there, with his own eyes, he read the following heading: "Famous People of Our Country," beneath which were over a dozen photographs of fitters, agronomists, pilots, collective farmers, weavers, teachers and carpenters. "I would never have believed you," Hottabych said with a sigh. "I would never have believed you if your words had not been corroborated on the pages of this newspaper I so respect. I beg you, 0 Volka, explain why everything is so different in this wonderful country of yours?" "With pleasure," Volka answered. And sitting down on the river bank, he spoke at length and with great pride, explaining the essence of the Soviet system to Hottabych. There is no use repeating their long conversation. "All you have said is as wise as it is noble. And to anyone who is honest and just all this gives plenty to think about," Hottabych said candidly when his first lesson in current events was over. After a short pause he added: "That is all the more reason why I want you and your friend to sail on the 'Ladoga.' Believe me, I will see that it is arranged." "But please, no rough stuff," Volka warned. "And no monkey-business. That means no fakery. For instance, don't think of making me out to be a straight 'A' pupil. I have 'B's in three subjects."

«Cô ấy nổi tiếng là do chính cô ấy, chứ không phải do chồng. Cô ấy là một người lái máy kéo lừng danh!» «Hỡi cậu Vônca quý báu, cậu có thề chế giễu một ông già như ta được ư ! Cậu muốn thuyết phục ta rằng một gã dệt dạ hay một gã lái tàu mà lại nổi tiếng hơn cả vua ư?» «Thứ nhất, Chútkích không phải thợ dệt bình thường, mà là một người cải tiến nổi tiếng của cả ngành công nghiệp dệt, còn Lunin là một kỹ sư lừng danh. Thứ hai, ngay cả một người lao động bình thường nhất ở nước chúng cháu cũng được kính trọng hơn cả vua. Ông không tin à? Đây, ông hãy đọc tờ báo này». Vônca chìa cho ông Khốttabít tờ báo và ông già đã thấy rõ tận mắt, ông đọc hàng chữ lớn sau “Những người nổi tiếng của Tổ quốc chúng ta”, bên trên có hàng chục tấm ảnh những người thợ nguội, kỹ sư nông học, phi công, nông trang viên, thợ dệt, giáo viên và thợ mộc.. Lúc bấy giờ,: «Ta không bao giờ tin cậu,» ông Khốttabít thở dài và nói «nếu những lời nói của cậu không được xác nhận trên các trang tờ báo này. Ta van cậu, hỡi cậu Vônca, hãy giải thích tại sao mọi thứ khác biệt đến thế ở đất nước tuyệt đẹp của các cậu?» «Cháu xin giải thích» Vônca đáp và sau khi ngồi trên bờ sông, nó đã tự hào nói một hồi lâu, giải thích cho ông Khốttabít hiểu về bản chất của chế độ Xôviết. Chẳng cần thuật lại cuộc nói chuyện kéo dài khá lâu ấy của họ. «Tất cả những điều cậu nói mới khôn ngoan và cao quý biết chừng nào! Và bất cứ người nào trung thực và có tấm lòng công minh nghe xong cũng phải suy nghĩ» Ông Khốttabít chân thành nói khi buổi học đầu tiên của ông kết thúc. Một lát, ông nói thêm: «Như vậy ta lại càng muốn cậu và cậu bạn của chúng ta được tham gia du ngoạn trên tàu “Lađôga”Hãy tin ta.Ta sẽ sắp xếp. «Nhưng xin ông không được làm náo động đấy nhé!» Vônca dặn trước. «Và không được lừa dối. Tức là không được gian trá. Chẳng hạn, ông không được nhận xằng cháu là một học sinh xuất sắc. Cháu chỉ có ba môn được điểm “4” mà thôi»


191

"Your every wish is my command," Hottabych replied and bowed low. The old man was as good as his word. He did not lay a finger on a single employee of the Central Excursion Bureau. He just arranged matters so, that when our three friends boarded the "Ladoga," they were met very warmly and were given an excellent cabin; and no one ever inquired why in the world they had been included in the passenger list-it simply did not occur to anyone to ask such a question. To the captain's great surprise, twenty minutes before sailing time a hundred and fifty crates of oranges, as many crates of excellent grapes, two hundred crates of dates and a ton and a half of the finest Eastern delicacies were delivered to the ship. The following message was stencilled on each and every crate: "For the passengers and the members of the fearless crew of the 'Ladoga,' from a citizen who wishes to remain anonymous." One does not have to be especially clever to guess that these were Hottabych's gifts: he did not want the three of them to take part in the expedition at someone else's expense. And if you ask any of the former passengers, they still cherish the kindest feelings for the "citizen who wished to remain anonymous." His gifts were well liked by all. Now, having made it sufficiently clear to the readers how our friends found themselves aboard the "Ladoga," we can continue our story with a clear conscience. THE UNEXPECTED ENCOUNTER If you recall, dear readers, it was a hot July noon when the ice-breaker "Ladoga" sailed from the Red Pier in the port of Arkhangelsk with a large group of excursionists on board. Our three friends, Hottabych, Volka and Zhenya, were among the passengers. Hottabych was sitting on deck, conversing solemnly with a middle-aged fitter from Sverdlovsk on the advantages of cloth shoes as compared to leather ones, pointing out the

«Những ý muốn của cậu là một mệnh lệnh đối với ta!» Ông Khốttabít đáp và cúi rạp xuống chào. Ông già đã thực hiện trung thực lời hứa của mình. Ông không hề động tay vào một người nào của Cục Tham quan Trung ương. Ông chỉ lo liệu như thế nào đó mà lúc cả ba người bạn của chúng ta lên tàu “Lađôga”, họ được đón tiếp rất chu đáo, được dành cho một buồng riêng rất tốt và chẳng ai buồn để ý tại sao họ lại cótên trong danh sách các khách du ngoạn, đơn giản là không có ai đặt ra câu hỏi như trên. Nhưng 20 phút trước khi khởi hành, hoàn toàn bất ngờ đối với ông thuyền trưởng, 150 thùng cam, cũng ngần ấy thùng nho ngon tuyệt, 200 thùng chà là và một tấn rưỡi mứt kẹo ngon nhất của phương Đông đã được chất lên tàu. Trên mỗi thùng đều có hàng chữ: “Biếu tất cả những người tham gia chuyến du ngoạn và tất cả những thành viên của đội thủy thủ không hề biết sợ trên tàu “Lađôga”. Một người muốn giấu tên”. Không cần phải sáng trí lắm cũng đoán được rằng đó là những món quà của ông Khốttabít. Ông không muốn ba người của ông tham gia vào chuyến du ngoạnmà chẳng đóng góp gì. Và quả vậy các ban hãy hỏi bất cứ người nào đã từng tham gia chuyến du ngoạn, họ vẫn trân trọng nhớ lại “Người muốn giấu tên” ấy với những món quà đều hợp với khẩu vị của mọi người. Thế là bây giờ, lúc bạn đọc đã biết tương đối tỉ mỉ tại sao ba người bạn của chúng ta lại có mặt trên tàu “Lađôga”, tôi có thể yên tâm kể tiếp chuyện này. CUỘC GẶP GỠ BẤT NGỜ Bạn đọc thân mến, nếu các bạn còn nhớ thì vào một buổi trưa tháng 7 oi bức, tàu phá băng “Lađôga” đã rời Bến Đỏ ở hải cảng Áckhanghenxcơ, trên tàu có một đoàn khá đông các khách tham quan. Trong số các hành khách ấy có cả ba người bạn của chúng ta là ông Khốttabít, Vônca và Giênia. Ông già đang ngồi trên boong và đang chuyện trò đàng hoàng với một bác thợ nguội đứng tuổi ở Xvéclốpxcơ về những ưu thế của giày vải đem lại


192

comfort people suffering from old corns found in cloth shoes. Volka and Zhenya were leaning on the railing of the top deck. They were as happy as only boys can be who are aboard a real ice-breaker for the first time in their lives, and, to top it all, are sailing away for a whole month, not to just any old place, but to the Arctic. After exchanging opinions on boats, diesel ships, ice-breakers, tug-boats, schooners, trawlers, cutters, and other types of craft skimming over the surface of the Northern Dvina, the boys fell silent, enchanted by the beauty of the great river. "Isn't that something!" Volka said in a voice that seemed to imply he was responsible for all this beauty. "Uh-huh." "Nobody'd believe it if you told them." "Uh-huh!" "I'm really glad that we. .." Volka began after a long pause and lookedaround cautiously to see if Hottabych was anywhere nearby. Just in case, he continued in a whisper, "... that we've taken the old man away from Varvara Stepanovna for at least a month." "Sure," Zhenya agreed. "There's the Mate in charge of the passengers," Volka whispered, nodding towards a young sailor with a freckled face. They looked with awe at the man who carried his high and romantic title so nonchalantly. His glance slid over the young passengers unseeingly and came to rest on a sailor who was leaning on the railing nearby. "What's the matter, are you feeling homesick?" "Well, here we are, off again for a whole month to the end of nowheres." The boys were amazed to discover that someone might not want to go tothe Arctic! What a strange fellow! "A real sailor is a guest on shore and at home at sea!" the Passenger Mate said weightily. "Did you ever hear that saying?" "Well, I can't say I'm a real sailor, since I'm only a waiter."

So với giày da cho những người bị chai chân lâu ngày. Vônca và Giênia đang đứng tì tay vào lan can ở boong thượng. Cả hai đều sung sướng như mọi cậu bé vẫn thường sung sướng khi lần đầu tiên trong đời được có mặt trên một chiếc tàu phá băng chính cống và hơn thế nữa lại còn được du ngoạn cả tháng trời, nơi tới không phải nơi cũ nào khác mà lại chính là Bắc Cực! Sau khi trao đổi ý kiến về các thuyền chèo, tàu chạy điêden, tàu phá băng, tàu dắt, tàu buồm, thuyền đánh cá, thuyền buồm, và các loại tàu khác đang rẽ sóng trên dòng Đvina Bắc mênh mông, hai cậu bé nín lặng, ngất ngây trước vẻ đẹp của con sông hùng vĩ. “Tuyệt không cậu?” Vônca nói với giọng cứ như cái vẻ đẹp ấy do chính nó làm ra. “Ờ!” “Có kể lại thì cũng chẳng ai tin, nhỉ?” “Ờ!” “Mình còn rất mừng là bọn mình...” Vo6nca ngừng một lát với vẻ đầy ý nghĩa, và sợ sệt đưa mắt nhìn quanh xem ông Khốttabít có đứng ở gần đó hay không, rồi nói tiếp với giọng thì thầm để phòng xa “... đã đưa ông già đi xa cô giáo Vácvara Xtêpanốpna, dù chỉ là một tháng thôi”. “Đúng thế!” Giênia đồng ý. “Phụ tá thuyền trưởng lo việc phục vụ hành khách” Vônca thì thầm, hất đầu về phía một thủy thủ trẻ có khuôn mặt tàn nhang Hai cậu bé thán phục nhìn theo con người có vẻ dửng dưng với cái chức vụ cao, đầy lãng mạn của mình. Còn người này, sau khi thản nhiên nhìn lướt qua hai hành khách trẻ tuổi, đã chú ý đến một thủy thủ đang trầm ngâm tì tay vào lan can ở cạnh dó. “Có vấn đề gì, cậu cảm thấy nhớ nhà hả?” “Vâng, chúng ta lại phải ra đi đến nơi tận cùng của thế giới cả tháng trời chứ ít đâu”. Hai cậu bé sửng sốt phát hiện lại có người không muốn đi Bắc Cực! Chú này hẳn là không bình thường rồi! “Một thủy thủ chân chính trên bờ là khách, và ở biển mới là ở nhà!” viên phụ tá nặng lời “Cậu nghe nói thế bao giờ chưa?” “Nhưng tôi đâu phải thủy thủ thực thụ mà chỉ là người phục vụ


193

"Then get one dinner in the galley and take it to Cabin 14, to a lady named Koltsova." "That's the same last name as Varvara Stepanovna has," Volka remarked to Zhenya. "Uh-huh." "She's a middle-aged lady and she caught cold on the way here," the Mate explained. "It's nothing very serious," he said, as if to calm the waiter, though the latter did not appear in any way alarmed at the lady's state of health. "She only ought to stay in her cabin a day or two and she'll be all right. And please be especially nice. She's an Honoured Teacher of the Republic." "An Honoured Teacher! And her last name is Koltsova. What a coincidence!" Volka whispered. "Well, it's a very common last name, just like Ivanov," Zhenya objected in a voice that was suddenly hoarse. "Her name and patronymic are Varvara Stepanovna," the Mate went on. The boys saw spots before their eyes. "It's no matter that she's Varvara Stepanovna, too. That doesn't mean she's our Varvara Stepanovna," Zhenya said in an effort to reassure himself and his friend. At this point, however, Volka recalled the conversation that had taken place in the principal's office when he was there to take his geography examination. He merely shrugged hopelessly. "It's she all right. That's exactly who it is. I'm scared to think what'll happen to her. Why couldn't she go some place else!" "We'll save her anyway, we just have to think of a way," Zhenya said darkly after a short but painful silence. They sat down on a bench, thought a while, and complained of their bad luck: such a journey was really something wonderful for anyone else, but it would be nothing but a headache for them from now on. Yet, since this was the way

bàn thôi” “Vậy thì cậu vào khoang bếp lấy món ăn trưa, rồi mang tới buồng 14 cho bà Cônxôva... “Bà ấy cùng họ với cô Vácvara Xtêpanốpna nhỉ? - Vônca nhận xét nói với Giênia. “Ờ!” “Đó là một bà khách đứng tuổi và bà bị cảm trên đường đi”. Viên phụ tá giải thích. “Chẳng có gì nghiêm trọng đâu”. Anh nói cho người phục vụ bàn yên lòng, mặc dù người này chẳng hề tỏ ra lo lắng cho sức khỏe của bà ấy. “Chỉ cần nằm nghỉ một hôm là ổn cả thôi. Cậu hãy đi làm đi. Và hãy quan tâm đặc biệt tới bà ấy vì đó là giáo viên công huân của nước cộng hòa chứ chẳng phải là người thường đâu” “Giáo viên công huân! Và có họ là Cônxôva! Ở đời vẫn có những sự trùng hợp như vậy đó!” Vônca thì thầm. “Ờ! Cônxôva là một cái họ phổ biến, giống như họ Ivanốp ấy”. Giênia đồng ý với giọng bỗng nhiên bị khàn. “Tên và phụ danh của bà ấy là Vácvara Xtêpanốpna” viên phụ tá tiếp tục. Hai cậu bé tối tăm mặt mũi. “Chắc gì bà ấy đã là cô Vácvara của bọn mình - Giênia cố làm yên lòng cả mình lẫn Vônca. Nhưng Vônca liền nhớ tới cuộc nói chuyện tại phòng làm việc của thầy hiệu trưởng lúc nó tới đấy để thi lại môn địa lý và Vônca chỉ khoát tay tuyệt vọng: “Cô ấy đấy! Đúng bà cô giáo của bọn mình rồi. Cô ấy sẽ gặp phải chuyện gì bây giờ đây? Sao cô ấy lại không thể đi nghỉ đâu nơi nào khác?” “Dẫu sao thì bọn mình vẫn phải cứu cô ấy. Bây giờ, chỉ còn nghĩ cách cứu thế nào mà thôi”.Sau một lúc yên lặng ngắn ngủi nhưng nặng nề, Giênia buồn bã nói. Hai cậu bé ngồi thừ trên chiếc ghế dài, bóp óc suy nghĩ và lấy làm ngán ngẩm cho cái số phận hẩm hiu của mình: người ta di du ngoạn thì vui thú, còn chúng thì lại gặp chuyện rắc rối lôi thôi. Nhưng nếu cơ sự đã ra như thế rồi thì phải cứu cô giáo cho bằng


194

things had turned out, they must save their teacher. But how? Why, it was all quite simple: by distracting Hottabych. They had no need to worry today, for she would certainly be confined to her cabin till the morrow. Then they would plan their strategy as follows: one would go strolling with Varvara Stepanovna, or sit on a bench talking to her, while the other would be distracting Hottabych. For instance, Volka and Hotta bych might play a game of chess, while Zhenya and Varvara Stepanovna took a stroll down the deck. Volka and Hottabych could be on deck, while Zhenya and Varvara Stepanovna were talking somewhere far away, in a cabin or someplace. The only points remaining to be cleared up were what they were supposed to do when everyone went ashore together or gathered for meals inthe mess hall. "What if we disguise her?" Volka suggested. "What do you want to do-stick a beard on her?" Zhenya snapped."Nonsense. Make-up won't save her. We'll have to think it over carefully." "Ahoy, my young friends! Where are you?" Hottabych shouted from below. "We're here, we're coming right down." They went down to the promenade deck. "I and my honourable friend here are having an argument about the Union of South Africa," Hottabych said, introducing them to his companion. Things were going from bad to worse. If the old man began advertisinghis knowledge of geography, the passengers would surely laugh at him; he might very well become offended, and what might happen then did not bear thinking about. "Who's right, my young friends? Isn't Pretoria the capital of the Union of South Africa?" "Sure it is," the boys agreed. They were amazed. How had the old man come by this correct information? Maybe from the papers? Naturally. That was the only answer.

được. Làm thế nào mà cứu ư? Rất đơn giản: đánh lạc hướng ông già Khốttabít. Hôm nay thì có thể yên tâm được vì cô giáo còn phải nằm nghỉ cả ngày trong buồng của mình, nhưng bắt đầu từ mai sẽ phải làm như thế này: một đứa đi dạo chơi với cô Vácvara hoặc ngồi nói chuyện với cô, còn một đứa thì dẫn ông Khốttabít đi chỗ khác. Chẳng hạn, Vônca chơi cờ vua với ông Khốttabít, còn Giênia và cô Vácvara đi dạo bên dưới boong. Vônca và ông Khốttabít có thể ở trên boong, trong lúc Giênia và cô Vácvara đi đến một nơi xa, trong cabin hay nơi nào đó Chỉ chưa biết sẽ đối phó ra sao khi giả sử tất cả các khách tham quan cùng đồng thời lên bờ hoặc khi mọi người cùng có ý định ngồi ăn ở phòng chung.. “Hay là bọn mình hóa trang cho cô ấy nhỉ?” Vônca liền đề nghị. “Sao, cậu tính gắn cho cô ấy một bộ râu hả?” Giênia châm chọc. “Chỉ nghĩ vớ vẩn thôi! Ở đây có hóa trang cũng chẳng cứu được ai đâu. Phải nghĩ cách khác thôi” “Hỡi hai cậu bạn trẻ của ta! Các cậu ở đâu đấy?” Ông Khốttabít từ bên dưới gọi vọng lên. “Chúng cháu ở đây. Chúng cháu xuống ngay bây giờ!” Hai cậu bé đi xuống boong dạo chơi. “Ta đang tranh luận với ông bạn đáng kính nhất đời về nước Liên bang Nam Phi” Ông già nói sau khi giới thiệu hai cậu bé với người bạn đường. Tình huống mỗi lúc một gay: nếu ông già bắt đầu ba hoa trước mặt các khách tham quan về những kiến thức địa lý của mình thì ông sẽ bị mọi người cười, thế rồi ông điên tiết lên và có trời mới biết được sẽ xảy ra những chuyện rắc rối gì. “Hỡi các cậu bạn trẻ của ta, các cậu hãy phân xử cho chúng tôi, có phải thủ đô Liên bang Nam Phi là Pretoria không? “Vâng, đúng đấy ạ!” Hai cậu bé xác nhận. Hóa ra là thế! Vônca và Giênia sửng sốt. Do đâu mà ông già bỗng nhiên lại có kiến thức địa lý đúng đắn như vậy? Chẳng lẽ nhờ ông thường đọc báo? Đúng là do đọc báo rồi! Tất nhiên rồi. Đó là câu trả lời duy nhất.


195

"My honourable friend here insists it's Cape Town, not Pretoria," Hottabych said triumphantly. "We also argued about how far above us the stratosphere is. I said that one could not draw a definite line between thetroposphere and the tratosphere, since it is higher or lower in various parts of the world. And also that the line of the horizon, which, as one can ascertain from the science of geography, is no more than a figment of our imagination...." . "Hottabych, I want a word with you in private," Volka interrupted sternly. They walked off to a side. "Tell me the truth, was it you who filched my geography book?" "May I be permitted to know what you mean by that strange " word? If you mean, 0 Volka, that I.... What's the matter now, 0 anchor of my heart? You're as pale as a ghost." Volka's jaw dropped. His gaze became fixed on something behind the old Genie's back. Hottabych was about to turn round to see what it was, but Volka wailed: "Don't turn around! Please, don't turn around! Hottabych, my sweet, dear Hottabych!" Nevertheless, the old man did turn around. Coming towards them, arm in arm with another elderly lady, was Varvara Stepanovna Koltsova, an Honoured Teacher of the Republic, the 6B geography teacher of Moscow Secondary School No. 245. Hottabych approached her slowly. With a practised gesture he yanked a hair from his beard, and then another. "Don't!" Volka yelled in horror, as he grabbed Hottabych's hand. "She's not to blame! You've no right to!" Zhenya silently tackled Hottabych from the rear and gripped him as firmly as he could. The old man's companion looked at this strange scene in utter amazement. "Boys!" Varvara Stepanovna commanded, apparently not at all surprised at meeting her pupils on the ice-breaker. "Behave

“Vậy mà ông bạn đáng kính nhất đời đây lại một mực bảo rằng thủ đô làCap Town!” Ông Khốttabít đắc thắng. “Ta và ông ấy còn tranh luận về vấn đề tầng bình lưu cao cách đầu chúng ta bao nhiêu. Ta bảo rằng không thể xác định được ranh giới chính xác giữa tầng đối lưu và tầng bình lưu. Tại các nơi khác nhau trên trái đất, lúc thì nó ở cao, lúc thì nó ở thấp... Còn đường chân trời chỉ là do trí tưởng tượng của chúng ta mà ra. Ta đã được biết chắc chắn như vậy nhờ môn khoa học địa lý...” “Ông Khốttabít! Cháu muốn nói chuyện riêng với ông”- Vônca nghiêm nghị ngắt lời ông già. Họ đi sang một bên. “Ông hãy nhận đi, có phải ông đã đọc lén cuốn sách địa lý của cháu?” “Xin cậu cho phép ta được biết cậu dùng cái từ lạ “đọc lén” để nói gì vậy? Hỡi cậu Vônca. Cậu làm sao thế kia, hỡi cái mỏ neo của lòng ta? Cậu mất hết thần sắc rồi!... Hàm dưới của Vônca bỗng trễ xuống, ánh mắt gắn vào một người nào đó ở phía sau lưng ông thần già. Ông Khốttabít muốn quay đầu lại để xem có chuyện gì thì Vônca đã hét lên: “Không được quay đầu lại! Cháu van ông, ông đừng quay đầu lại! Ông Khốttabít! Ông thân yêu!... Ông quý mến!” Nhưng ông già vẫn quay đầu lại... Cô Vácvara Xtêpanốpna Cônxôva, giáo viên công huân của nước Cộng hòa, dạy môn địa lý lớp 6B trường trung học số 245 ở Mátxcơva, đang khoác tay một bà đứng tuổi khác, đi lại gần ba ông cháu. Ông Khốttabít thong thả tiến lên đón cô Vácvara. Bằng một cử chỉ quen thuộc, ông rút một sợi râu, rồi lại một sợi nữa. “Không được!” Vônca hét lên với giọng khiếp đảm và tóm lấy tay ông già. “Cô ấy chẳng có lỗi gì cả!... Ông không có quyền!” Giênia lẳng lặng lao tới phía sau ông Khốttabít và ôm chặt cứng người ông. Người bạn đường của ông già ngây người ra vì kinh ngạc khi thấy cái cảnh tượng lạ lùng ấy. “Các em!”Cô Vácvara ra lệnh, có lẽ chẳng ngạc nhiên chút nào về cuộc gặp gỡ hai cậu học sinh của mình trên tàu phá băng,


196

với yourselves! Leave the old man alone! Didn't you hear me?! Kostylkov! Bogorad! Do you hear?" "He'll turn you into a toad if we do!" Volka cried frantically, feeling that he could not manage Hottabych. "Or into a chopping-block on which butchers carve mutton!" Zhenya added. "Run, Varvara Stepanovna! Hurry up and hide before he breaks loose! What Volka said is true!" "What nonsense!" Varvara Stepanovna said, raising her voice. "Children, did you hear what I said?!" By then Hottabych had wrenched free from his young friends and quickly tore the hairs in two. The boys shut their eyes in horror. However, they opened them when they heard Varvara Stepanovna thanking someone. She was holding a bouquet of flowers and a large bunch of ripe bananas. Hottabych replied by bowing with a nourish and touching first his forehead and then his heart. When they were back in their cabin, the three friends had a show-down. "Oh, Volka, why didn't you tell me right away, right after the examination, the very first day of our happy acquaintance, that I failed you by my over-confident and ignorant prompting? You've offended me. If you had only told me, I wouldn't have bothered you with my annoying gratitude. Then you could have easily prepared for your re-examination, as is becoming an enlightened youth like you." So spoke Hottabych, and there was real hurt in his voice. "But you'd have turned Varvara Stepanovna into a chopping-block for carving mutton. No, Hottabych, I know you only too well. We spent all these days in terrible fear for her life. Tell me, would you have changed her into a chopping-block?" Hottabych sighed. "Yes, I would have, there's no use denying it. Either that or into a terrible toad." "See! Is that what she deserves?"

“Không được giở trò ở đây! Các em hãy để cụ ấy yên! Có nghe cô không?! Côxtưncốp! Bôgôrát! Các em không nghe sao?” “Ông ấy sẽ biến cô thành con cóc!” Vônca tuyệt vọng kêu lên, cảm thấy mình không thể giữ được ông Khốttabít. “Hoặc biến cô thành cái thớt để các lão hàng thịt chặt thịt cừu trên đó!” Giênia tiếp lời. “Hãy chạy đi, cô Vácvara! Hãy trốn mau trước khi ông ấy vùng rađược!. Vônca nói đúng đấy cô ạ” “Chỉ nói bậy thôi nào!” Cô Vácvara cất cao giọng một chút. “Các em! Các em không nghe lời cô hay sao?” Nhưng ông Khốttabít đã tự thoát khỏi hai vòng tay chặt cứng của các cậu bạn trẻ và nhanh chóng ngắt sợi râu.ra làm hai. Hai cậu bé khiếp đảm nhắm nghiền mắt lại. Chỉ sau khi nghe thấy cô Vácvara cám ơn ai đó, hai đứa mới mở mắt ra. Trên tay cô giáo có một bó hoa và một nải chuối thơm lừng. Ông Khốttabít đáp lời cô giáo, lịch sự cúi rạp người và áp bàn tay lên trán, sau đó lại áp bàn tay vào chỗ trái tim. Lúc trở lại buồng của mình, ba người bạn mới nói hết sự thể cho nhau nghe. “Hỡi cậu Vônca, tại sao hồi ấy, trong cái ngày đầu ông cháu ta may mắn làm quen với nhau, cậu không nói cho ta biết ngay sau buổi thi là ta đã làm hại cậu bởi việc ta nhắc bài một cách quá tự tin và dốt nát? Cậu làm ta bực mình đấy! Giá mà cậu nói thẳng cho ta biết thì ta đã chẳng quấy rầy cậu suốt bao lâu nay bằng những cái trò đền ơn vớ vẩn và cậu đã có thể yên ổn chuẩn bị thi lại, bởi vì một thiếu niên có học như cậu cần phải làm như vậy”. Ông Khốttabít nói thế đó và giọng nói lộ vẻ bực mình thực sự. “Cháu nói với ông chuyện đó để ông biến cô Vácvara thành cái thớt chặt thịt cừu ấy à ông Khốttabít ơi, cháu rành ông quá mà? Suốt cả những ngày qua, cháu và Giênía lo cho cô Vácvara hết sức. Đúng là ông đã định biến cô ấy thành cái thớt chứ gì? Ông Khốttabít thở dài «Vâng, ta chẳng giấu đâu. Ta đã định biến cô giáo thành cái thớt hoặc thành con cóc xấu xí ». «Thế đấy! Phải chăng cô giáo đáng bị biến như vậy?»


197

"Why, if anyone ever dares to turn this noble woman into a chopping-block or a toad he'll have to deal with me first!" the old man cried hotly and added, "I bless the day you induced me to learn the alphabet and taught me how to read the papers. Now I am always up-to-date and well informed on which sea is being built, and where. And I also bless the day Allah gave me the wisdom to 'filch' your geography book-that's the right expression, isn't it, 0 Volka? For that truly wise and absorbing book has opened before me the blessed expanses of true science and has saved me from administering that which I, in my blindness, considered a deserving punishment for your highly respected teacher. I mean Varvara Stepanovna." "I guess that takes care of that!" Volka said. "It sure does," Zhenya agreed. WHAT INTERFERES WITH SLEEPING They were having good sailing weather. For three days and three nights they sailed in open seas and only towards the end of the third day did they enter a region of scattered ice. The boys were playing checkers in the lounge, when an excited Hottabych burst in on them, holding on to the brim of his old straw hat. "My friends," he said with a broad smile, "go and have a look: the whole world, as far as the eye can see, is covered with sugar and diamonds!" We can excuse Hottabych these funny words, as never before in his nearly forty centuries of living had he seen a single mound of ice worth speaking of. Everyone in the lounge rushed on deck and discovered thousands of snow-white drifting ice-floes sparkling and glittering in the bright rays of the midnight sun, moving silently towards the "Ladoga." Soon the first ice-floes crunched and crashed against the rounded steel stem of the boat. Late that night (but it was as bright and sunny as on a clear noonday) the passengers saw a group of islands in the distance.

«Hừ, bây giờ kẻ nào đó cứ thử biến người phụ nữ đáng kính đó thành cái thớt hoặc con cóc mà xem? Hắn sẽ biết tay ta! » Ông già sôi nổi gào lên và nói thêm: «Ta cảm tạ cái ngày mà các cậu đã dạy ta học bảng chữ cái và làm cho ta quen với việc đọc báo. Bây giờ ta lúc nào cũng biết cái biển nào đang được đào ở đâu. Ta còn cảm tạ cái ngày mà Đức Ala dã ban cho ta sự sáng suốt để “đọc lén” sách địa lý của cậu - ta nói chữ này có đúng không, hỡi cậu Vônca! Bởi cuốn sách thực sự sáng suốt và hấp dẫn ấy đã mở ra trước mắt ta những khoảng không bao la của một môn khoa học chân chính. Và cũng chính cuốn sách ấy đã giúp ta tránh đi cái hành động mù quáng tức là trừng phạt cô giáo rất đáng kính của các cậu. ấy là ta muốn nói đến cô Vácvara Xtêpanốpna đấy. «Té ra là thế!» Vônca nói. «Thế là xong vấn đề này!» Giênia xác nhận. CÁI GÌ CẢN TRỞ GIẤC NGỦ? Thời tiết thuận lợi cho tàu “Lađôga”. Trong ba ngày đầu, con tàu chạy trên vùng nước chưa đóng băng. Mãi tới cuối ngày thứ ba, nó đi vào vùng băng một năm và băng đã xẻ. Đúng vào lúc hai cậu bé đang ngồi chơi cờ nhảy ở phòng chung, ông Khốttabít xồng xộc chạy vào, tay phải cầm cái mũ cói quen thuộc.: “Các cậu bạn của ta ơi,” Ông cười toe toét và nói “các cậu hãy ra mà xem: khắp cả mặt biển, nhìn đâu cũng chỉ thấy rặt đường cát và kim cương!” Đối với ông Khốttabít, những lời nói đó hoàn toàn có thể tha thứ được: trong suốt cả cuộc đời gần bốn nghìn năm của mình, chưa bao giờ ông được trông thấy một tảng băng thực sự. Tất cả những người có mặt ở trong phòng chung đều lao lên boong tàu và thấy vô số những tảng băng trắng toát lấp lánh dưới ánh nắng rực rỡ của mặt trời nửa đêm, đang lặng lẽ tiến dần về phía tàu “Lađôga” Chẳng mấy chốc, những tảng băng đầu tiên đã kêu răng rắc dưới sống mũi tròn bằng thép của con tàu. Vào lúc đêm khuya (nhưng trời vẫn sáng và ngập tràn ánh nắng như một buổi trưa rực rỡ), các khách tham quan đã nhận


198

This was the first glimpse they had of the majestic and sombre panorama of Franz Joseph Land. They saw the gloomy, naked cliffs and mountains covered with glittering glaciers which resembled sharp, pointed clouds that had been pressed close to the harsh land. "It's time to go to bed, I guess," Volka said when everyone had had his fill of looking at the far islands. "There's really nothing to do, but I don't feel like sleeping. It all comes from not being used to sleeping while the sun is shining!" "0 blessed one, it seems to me that it is not the sun which is interfering, but something else entirely," Hottabych suggested timidly. However, no one paid attention to his words. For a while, the boys wandered up and down the decks. There were less and less people aboard. Finally they, too, went back to their cabin. Soon the only people on the ship who were not asleep were the crew members on duty. It was quiet and peaceful aboard the "Ladoga." From every cabin there came the sound of snoring or deep breathing, as if this were not taking place on a ship some two and a half thousand kilometres from the mainland, in the harsh and treacherous Barents Sea, but in a cosy rest home somewhere near Moscow, during the afternoon "quiet hour." The shades were drawn on the port-holes, just as on the windows in rest homes, to keep out the bright sunshine. SHIPWRECKED? However, it soon became clear that there was a very tangible difference between the "Ladoga" and a rest home. Apart from the Crimean earthquake, old-timers at rest homes do not recall having been tossed out of their beds in their sleep. The passengers had just fallen asleep when a sharp jerk threw them from their berths. That very moment the steady hum of the engines stopped. In the silence which followed, one could hear the slamming of

thấy ở đằng xa một quần đảo. Lần đầu tiên, họ trông thấy toàn cảnh hùng vĩ và ảm đạm của quần đảo Đất Phranxơ Iôzep. Họ trông thấy những tảng băng và những ngọn núi trơ trụi, ảm đạm, phủ đầy băng lấp lánh, chúng giống như những đám mây trắng hình chóp ấn chặt xuống mặt đất lạnh lẽo. “Đã đến lúc đi ngủ rồi!” Vônca nói khi mọi ngươi đã ngắm chán chê quang cảnh lạ thường của những hòn đảo ở đằng xa. “Thật sự thì chẳng có việc gì làm, trong khi đó lại không hề buồn ngủ. Thế có nghĩa là chẳng ai quen ngủ dưới ánh sáng mặt trời!” “Hỡi cậu bạn may mắn , riêng ta thì lại cảm thấy rằng cản trở giấc ngủ chẳng phải là mặt trời, mà là một cái hoàn toàn khác” Ông Kháttabít khiêm nhường bày tỏ ý kiến của mình. Nhưng chẳng ai buồn chú ý đến câu nói của ông. Trong một thời gian, hai cậu bé đi lang thang. trên boong tàu. Ở đấy, số người đứng xem mỗi lúc một ít dần. Cuối cùng, họ cũng xuống buồng của mình. Chẳng mấy chốc, trên tàu, chỉ những người làm nhiệm vụ canh gác là còn thức mà thôi. Sự yên tĩnh bắt đầu ngự trị trên tàu "Ladoga’ Từ tất cả các buồng vọng ra tiếng ngáy và tiếng thở phì phò yên lành, dường như sự việc xảy ra không phải ở con tàu lênh đênh trên biển Baren khắc nghiệt và độc địa, cách đất liền 2.500 kilômét, mà là ở một nơi nào đó gần Mátxcơva trong một nhà nghỉ yên tĩnh và tiện nghi, vào đúng giờ ngủ trưa. Và hệt như trong các buồng của nhà nghỉ, ở đây người ta cũng buông màn che những cửa mạn để ánh sáng mặt trời rực rỡ không cản trở giấc ngủ của mọi người ĐÁ NGẦM HAY KHÔNG PHẢI ĐÁ NGẦM? Tuy vậy mọi người đã nhanh chóng thấy rõ rằng giữa tàu “Lađôga” và nhà nghỉ vẫn có sự khác nhau rất đáng kể. Quả thật, nếu không tính đến chuyện động đất ở Crimê, những người đã nhiều lần ở trong các nhà nghỉ đều chẳng nhớ có trường hợp nào mà họ lại bị văng từ trên giường xuống đất giữa lúc đang ngủ ngon lành. Đúng lúc đó, tiếng máy chạy đều đều liền im bặt. Trong bầu không khí yên tĩnh trên tàu, vang lên tiếng đập cửa ầm ầm, tiếng


199

doors and the sound of running feet, as the people rushed out of their cabins to find out what had happened. There were shouts of command coming from the deck. Volka was lucky in tumbling out of the top berth without major injuries. He immediately jumped to his feet and began to rub his sore spots. As he was still half asleep, he decided that it had been his own fault and was about to climb up again when the murmur of anxious voices coming from the corridor convinced him that the reason was much more serious than he thought. "Perhaps we hit an underground reef?" he wondered, pulling on his clothes. This thought, far from frightening him, gave him a strange and burning feeling of anxious exhilaration. "Golly! This is a real adventure! Gee! There isn't a single ship within a thousand kilometres, and maybe our wireless doesn't work!" He imagined a most exciting picture: they were shipwrecked, their supplies of drinking water and food were coming to an end, but the passengers and crew of the "Ladoga" were calm and courageous-as Soviet people should be. Naturally, he, Volka Kostylkov, had the greatest will power. Yes, Vladimir Kostylkov could look danger in the face. He would always be cheerful and outwardly carefree, he would comfort those who were despondent. When the captain of the "Ladoga" would succumb to the inhuman strain and deprivation, he, Volka, would rightly take over command of the ship. "What has disturbed the sleep so necessary to your young system?" Hottabych asked and yawned, interrupting Volka's day-dreams. "I'll find out right away, Hottabych. I don't want you to worry about anything," Volka said comfortingly and ran off. Gathered on the spardeck near the captain's bridge were about twenty half-dressed passengers. They were all discussing something quietly. In order to raise their spirits, Volka assumed a cheerful, carefree expression and said courageously:

chân hành khách chạy huỳnh huỵch khỏi các buồng để xem đã xảy ra chuyện gì. Từ trên boong vọng xuống những tiếng hô lớn của đội thủy thủ. Vônca bị ngã từ giường trên xuống, nhưng chẳng lấy gì làm đau cho lắm. Nó lập tức bật dậy và lấy tay xoa vài chỗ bị bầm. Đang ngái ngủ nên không hiểu chuyện gì đã xảy ra, nó nghĩ rằng nó bị ngã là do mình thiếu thận trọng, nên cu cậu lại toan leo lên giường nằm. Nhưng tiếng ồn ào lo lắng từ hành lang vọng vào làm cho nó tin rằng nó bị ngã một nguyên nhân còn nghiêm trọng hơn là nó tưởng rất nhiều. “Chẳng lẽ tàu chúng ta lại va phải đá ngầm?”, Vônca nghĩ bụng và vội vàng mặc quần áo. Cái ý nghĩ đó chẳng những không làm cho nó lo sợ, mà lại còn đem lại cho nó một cảm giác háo hức, thích thú. “Tuyệt thật! Đây là một cuộc phiêu lưu thực sự! Hay quá! Trong vòng cả ngàn kilômét không hề có một con tàu nào. Còn đài vô tuyến của chúng ta cũng không làm việc!” Nó tưởng tượng một cảnh tượng vô cùng hấp dẫn: con tàu bị nạn, số nước ngọt và lương thực cạn dần, nhưng tất cả các khách tham quan và đội thủy thủ tàu “Lađôga” vẫn xử sự bình tĩnh và dũng cảm, xứng đáng là những người Xôviết. Mà người xử sự cừ hơn cả dĩ nhiên là nó, Vônca Côxtưncốp. Ôi, Viađimia Côxtưncốp biết nhìn thẳng vào hiểm nguy! Lúc nào nó cũng vui vẻ, lúc nào ngoài mặt nó cũng tỏ ra không lo lắng gì cả để khích lệ những người buồn nản. Khi thuyền trưởng của tàu “Ladoga” lâm bệnh vì làm việc căng thẳng quá sức và ăn uống thiếu thốn, nó, Vônca, liền nắm quyền lãnh đạo cuộc thám hiểm “Nguyên nhân nào đã phá mất giấc ngủ rất cần thiết đối với cái cơ thể chưa được cứng cáp của cậu?” Ông Khốttabít vừa thức dậy, đã cắt ngang những mơ ước dễ chịu của Vônca. “Thưa ông, cháu sẽ biết ngay bây giờ. Nhưng ông chớ có lo đấy?” Vônca khích lệ ông già và chạy lên boong. Khoảng hai chục khách tham quan chưa mặc xong quần áo đang túm tụm ở boong thượng, bên cạnh buồng thuyền trưởng. Tất cả đang thảo luận lặng lẽ một cái gì đó. Để nâng cao tinh thần của họ, Vônca liền tạo ra một bộ mặt vui vẻ, không lo lắng và nói với vẻ dũng cảm:


200

"Be calm, everyone! Calmness above all! There's no need to panic!" "That's very true. Those are golden words, young man! And that is why you should go right back to your cabin and go to sleep without fear," one of the passengers replied with a smile. "By the way, no one here is feeling at all panicky." Everyone laughed, to Volka's considerable embarrassment. Besides, it was rather chilly on deck and he decided to run down and get his coat. "Calmness above all!" he said to Hottabych, who was waiting for him below. "There's no reason to get panicky. Before two days are out, a giant ice-breaker will come for us and set us afloat once again. We certainly could have done it ourselves, but can you hear? The engines have stopped working Something went wrong, but no one can find out what it is. There will surely be deprivations, but let's hope that no one will die." Volka was listening to himself speak with pleasure. He had never dreamt he could calm people so easily and convincingly. "0 woe is me!" the old man cried suddenly, shoving his bare feet into his famous slippers. "If you perish, I'll not survive you. Have we really come upon a shoal? Alas, alas! It would be much better if the engines were making noise. And just look at me! Instead of using my magic powers for more important things, I...." "Hottabych," Volka interrupted sternly, "tell me this minute: what have you done?" "Why, nothing much. It's just that I so wanted you to sleep soundly, that I permitted myself to order the engines to stop making noise." "Oh, no!" Volka cried in horror. "Now I know what happened! You ordered the engines to be still, but they can't work silently. That's why the ship stopped so suddenly. Take back your order before the boilers explode!"

“Hãy bình tĩnh, mọi người, trước hết là phải bình tĩnh! Chẳng có gì mà phải hốt hoảng cả? “Về chuyện hốt hoảng thì chú em nói đúng đấy. Đó là những lời vàng ngọc, anh chàng trẻ tuổi ạ! Vậy chú em hãy về lại buồng của mình đi và hãy bình tĩnh mà nằm ngủ” Một khách tham quan tủm tỉm cười và trả lời “Vả lại cẳng ai ở đây hoảng sợ!” Mọi ngươi phì cười, làm ho Vônca cảm thấy lúng túng thế nào ấy. Hơn nữa, ở ngoài trời lúc ấy khá lạnh, nó quyết định chạy xuống buồng để mặc thêm áo khoác. “Trước hết là phải bình tĩnh!” Nó nói với ông Khốttabít đang ngồi đợi nó ở bên dưới “Chẳng có gì mà phải hoảng hốt cả Chỉ còn hai ngày nữa, người ta sẽ phái một tàu phá băng rất mạnh tới cứu chúng ta và đưa tàu chúng ta ra khỏi chỗ mắc cạn. Chúng ta cũng có thể tự thoát được, nhưng ông nghe thử xem? Máy tàu ngừng làm việc rồi Có gì đó bị hỏng, nhưng chưa ai tìm thấy. Dĩ nhiên, chúng ta sẽ phải chịu đựng những sự thiếu thốn nào đó, song hy vọng không một ai trong chúng ta bị chết”. Vônca hài lòng nghe những lời tụ nó nói ra. Nó không ngờ nó lại biết trấn an mọi người dễ dàng và thuyết phục đến thế.. “Ôi khổ thay cho ta!” Ông già bỗng cuống lên, vụng về đút hai bàn chân trần vào đôi hài trứ danh của mình. “Nếu các cậu chết thì ta không thể nào sống nổi đâu! Chẳng lẽ tàu chúng ta lại mắc cạn sao? Khốn khổ thân ta! Thà máy tàu cứ kêu ầm ầm lại còn hơn! Mà ta cũng tài ghê! Thay vì sử dụng sự hùng mạnh của mình vào những việc quan trọng hơn thì ta...” “Ông Khốttabít!” Vônca nghiêm nghị ngắt lời ông già “Ông hãy kể ngay: ông đã bày ra trò gì ở đây?” “Chẳng có gì cả! Chẳng qua là vì lo cho giấc ngủ yên lành của cậu, ta đã cho phép mình ra lệnh cho máy tàu không được kêu ầm ầm nữa. “Ồ, không!!” Vônca hoảng sợ. “Bây giờ cháu mới hiểu chuyện gì đã xảy ra. Ông ra lệnh cho máy tàu phải yên lặng, nhưng máy tàu không thể làm việc im lặng được. Vì thế, con tàu mới dừng lại đột ngột như vậy. Ông hãy hủy ngay lập tức cái lệnh của mình trước khi nồi hơi nổ tung!”


201

"I hear and I obey," a rather frightened Hottabych answered shakily. That very moment the engines began to hum again and the "Ladoga" continued on its way as before. Meanwhile, the captain, the chief engineer and everyone else on board were at a loss to explain why the engines had stopped so suddenly and mysteriously and had resumed working again just as suddenly and mysteriously. Only Hottabych and Volka knew what had happened, but for obvious reasons they said nothing. Not even to Zhenya. But then, Zhenya had slept soundly through it all. "If there was ever an international contest to see who's the soundest sleeper, I bet Zhenya would get first prize and be the world champion," Volka said. Hottabych giggled ingratiatingly, though he had no idea what a contest was, and especially an international one, or what a champion was. But he was trying to appease Volka. Yet, this in no way staved off the unpleasant conversation. Volka sat down on the edge of Hottabych's berth and said: "You know what? Let's have a man-to-man talk." "I am all ears, 0 Volka," Hottabych replied with exaggerated cheerfulness. "Did you ever try counting how many years older you are than me?" "Somehow, the thought never entered my head, but if you permit me to, I'll gladly do so." "Never mind, I figured it out already. You're three thousand, seven hundred and nineteen years older than me-or exactly two hundred and eighty-seven times! And when people see us together on the deck or in the lounge they probably think: how nice it is that these boys have such a respectable, wise and elderly gentleman to keep an eye on them. Isn't that right? What's the matter? Why don't you answer?" But Hottabych, hanging his unruly grey head, seemed to have taken a mouthful of water.

“Xin tuân lệnh!” Ông Khốttabít sợ quá, trả lời với giọng run run. Đúng lúc đó máy tàu lại kêu ầm ầm và tàu “Ladôga” lại bắt đầu tiếp tục chạy như trước. Còn ông thuyền trưởng, bác thợ máy và tất cả những người khác ở trên tàu đều đoán mãi không ra nguyên nhân của việc máy tàu ngầm hoạt động một cách bất thình lình, không thể nào giải thích nổi việc máy tàu hoạt động trở lại cũng rất chi là bí ẩn. Chỉ ông già Khốttabít và Vônca mới biết chuyện gì đã xảy ra, nhưng vì những lý do hoàn toàn dễ hiểu cả hai đều không hở điều đó cho ai hay. Ngay cả Giênia.. Vả lại, Giênia vẫn còn ngủ khì. “Nếu người ta tổ chức một cuộc thi quốc tế xem ai ngủ say nhất thì hẳn là Giênia sẽ giật chức quán quân thế giới về ngủ đấy” Vônca nói. Ông Khốttabít cười hì hì với vẻ lấy lòng, mặc dù ông chưa cuộc thi là gì, và đặc biệt là cuộc thi quốc tế nữa, và thế nào là quán quân. Nhưng ông già cố làm lành với Vônca. Tuy nhiên, việc đó cũng chẳng giúp ông thần già tránh được cuộc nói chuyện khó chịu. Ngồi xuống mép giường của ông Khôttabít, Vônca quả quyết nói: “Ông biết không, chúng ta sẽ nói chuyện với nhau như một người đàn ông nói với một người đàn ông” . “Ta nghe hết sức chăm chú, hỡi cậu Vônca!” Ông Khốttabít trả lời với vẻ yêu đời có tính chất cường điệu. “Ông không bao giờ thử tính ông hơn cháu bao nhiêu tuổi à?” “Chẳng hiểu sao ta lại không hề nghĩ tới chuyện đó. Nhưng nếu cậu cho phép thì ta sẽ vui lòng tính ngay”. “Khỏi cần! Cháu đã tính rồi. Ông hơn cháu 3.719 tuổi, hay là tuổi ông gấp tuổi cháu vừa đúng 287 lần! Lúc mọi người thấy ba ông cháu ta trên boong tàu hoặc ở phòng chung, hẳn là ai cũng nghĩ thế này: Cái ông đáng kính, thông minh và không còn trẻ ấy lúc nào cũng chăm nom săn sóc hai cậu bé kia, hay quá nhỉ! Cháu nói có đúng không nào?... Sao ông lại im lặng như thế? Nhưng ông Khốttabít vẫn im thin thít, cái đầu bạc của ông buồn bã cúi xuống.


202

"But how do things really stand? Actually, I find that I'm suddenly responsible for your life and the lives of all the passengers, because since it was me who let you out of the bottle an since you nearly sank a whole ice-breaker, it means I'm responsible for everything. I deserve to have my head chopped off." "Just let anyone try to chop off such a noble head as yours! Hottabych cried. "All right, never mind that. Don't interrupt. To continue: Pi sick and tired of your miracles. There's no doubt about it, you're really a very mighty Genie (Hottabych puffed out his chest), bi as concerns modern times and modern technical development; you don't know much more than a new-born babe. Is the clear?" "Alas, it is." "Well then, let's agree: whenever you feel like performing some miracle, consult other people." "I'll consult you, 0 Volka, and if you won't be on hand, or : you're busy preparing for a re-examination (Volka winced), the I'll consult Zhenya." "Do you swear?" "I swear," the old man exclaimed and struck his chest wit his fist. "And now, back to bed," Volka ordered. "Aye, aye, Sir!" Hottabych answered loudly. He had already managed to pick up some nautical terms. HOTTABYCH AT HIS BEST By morning the "Ladoga" had entered a zone of heavy fogs. crawled ahead slowly and every five minutes its siren wailed loudly, breaking the eternal silence. This was done in accordance with the rules of navigation. then it is foggy, all vessels must sound their fog horns, no matter whether they are in the busiest harbours or in the empty wastes of the Arctic Ocean. This is done to prevent collisions.

“Vậy mà trong thực tế thì sao? Trong thực tế bỗng hóa ra là cháu phải chịu trách nhiệm cả về tính mạng của ông lẫn tính mạng của tất cả các hành khách, bởi vì chính cháu đã thả ông ra khỏi cái bình gốm, mà ông thì lại suýt nữa làm đắm chiếc tàu phá băng cùng với toàn bộ hành khách và đội thủy thủ. Vì tội đó, người ta có chặt đầu cháu đi thì vẫn còn là nhẹ” “Hừ, cứ để cho kẻ nào đó thử chặt đầu một thiếu niên đáng kính như cậu mà xem!” Ông Khốttabít la lên. “Được rồi, được rồi! Ông đừng ngắt lời cháu. Cháu đã ngấy các phép lạ của ông đến tận cổ rồi! Ông là một ông thần, dĩ nhiên, và thậm chí là một ông thần rất hùng mạnh (ông Khốttabít vươn vai đứng thẳng với vẻ kiêu hãnh), nhưng về cuộc sống hiện nay và về kỹ thuật hiện đại thì ông hiểu biết chỉ hơn đứa bé mới sinh một chút xíu thôi. Ông đã hiểu chưa?” “Than ôi, ta đã hiểu”. “Bây giờ, ông cháu ta hãy thỏa thuận với nhau thế này: ông muốn làm một phép lạ nào đó thì phải hỏi ý kiến mọi người” “Ta sẽ hỏi ý kiến cậu, hỡi cậu Vônca! Nếu cậu đi vắng hoặc chuẩn bị thi lại (Vônca cau mày) thì ta sẽ hỏi ý kiến cậu Giênia, người bạn của chúng ta. “Ông có sẵn sàng thề không?” “Ta xin thề!” Ông già sôi nổi thốt lên và đấm mạnh vào ngực mình. “Còn bây giờ thì đi ngủ!” Vônca ra lệnh. “Đi ngủ, rõ!” Ông Khốttabít đã kịp bắt chước được cách nói của các thủy thủ, bèn hùng dũng trả lời. NỖI BỰC MÌNH CỦA ÔNG GIÀ KHỐTTABÍT Đến sáng, tàu “Lađôga” đi vào vùng sương mù dày dặc, tiến từ tù, cứ 5 phút lại kéo còi ình ỏi, tiếng còi vang to phá tan sự im lặng vĩnh cửu Luật hàng hải quy định như vậy, lúc trời có sương mù, các tàu thuyền phải kéo còi để khỏi đâm vào nhau, cho dù chúng đang ở trên những tuyến đường hàng hải có nhiều tàu bè qua lại nhất hay đang trên những nơi vắng vẻ của Bắc Băng Dương.


203

The sound of the "Ladoga's" siren depressed the passengers. It was dull and damp on deck, and boring in the cabins. That is why every seat in the lounge was occupied. Some passengers were playing chess, some were playing checkers, others were reading. Then they tired of these pastimes, too. Finally they decided to sing. They sang all together and one at a time; they danced to the accompaniment of a guitar and an accordion. A famous Uzbek cotton-grower danced to an accompaniment provided by Zhenya. There really should have been a tambourine, but since there was none, Zhenya tapped out the rhythm quite well on an enamelled tray. Everyone was pleased except the Uzbek, but he was very polite and praised Zhenya, too. Then a young man from a Moscow factory began doing card tricks. This time everyone except Hottabych thought it was grand. He called Volka out into the corridor. "Permit me, 0 Volka, to entertain these kind people with several simple miracles." Volka recalled how these "simple miracles" had nearly ended in the circus and protested vigorously, "Don't even think of it!" Finally, however, he agreed, because Hottabych was looking at him with such sad-dog eyes. "All right, but remember-just card tricks and maybe something with the ping-pong balls, if you want to." "I shall never forget your wise generosity," Hottabych said gratefully, and they returned to the lounge. The young worker was in the midst of a really good trick. He offered anyone in the audience to choose a card, look at it, replace it, and then shuffle the deck. Then he shuffled it too, and the top card always turned out to be the right one. After he had received his well-earned applause and returned to his seat, Hottabych asked to be permitted to entertain the gathering with several simple tricks. That's how the boastful old man put it-simple. Naturally, everyone agreed. They applauded before he even began.

Tiếng còi tàu “Lađôga” làm cho các hành khách buồn chán. Ở trên boong thì mù mịt và ẩm ướt, còn ở trong các buồng thì buồn tẻ. Vì thế, các hành khách đã kéo vào phòng chung, ngồi kín tất cả các ghế. Một số người này chơi cờ vua, một số người khác thì chơi cờ nhảy, số còn lại đọc sách báo. Nhưng rồi mọi người cũng chán những thứ đó. Người ta quyết định ca hát. Họ hát đồng ca và đơn ca rất nhiều bài, rồi nhảy múa theo nhạc đệm của đàn ghita và phong cầm. Một bác Udơbếch, một nhà trồng bông nổi tiếng nhảy múa theo nhạc đệm của Giênia. Phải đệm bằng trống lục lạc, nhưng chẳng có nên Giênia đành lấy ngón tay gõ nhịp khá khéo léo trên chiếc khay tráng men. Mọi người đều thích thú, trừ bác Udơbếch nhưng lịch sự, bác ta cũng tỏ lời khen ngợi Giênia. Sau đó, một bạn trẻ tuổi của một nhà máy ở Mátxcơva bắt đầu biểu diễn ảo thuật bằng những con bài. Lần này, mọi người đều rất thích, trừ ông Khốttabít. Ông già liền gọi Vônca ra ngoài hành lang: “Hỡi cậu Vônca, cậu hãy cho phép ta làm trò vui cho những con người tốt bụng này bằng vài phép lạ thật đơn giản”. Vônca sực nhớ đến các phép lạ thật “đơn giản” ấy đã suýt nữa dẫn đến tai họa ở rạp xiếc hôm nào, nên vội xua tay: “Không được đâu ông ơi!” Nhưng cuối cùng, Vônca đành phải đồng ý. Bởi ông Khốttabít đã nhìn vào mắt nó với vẻ cầu khẩn làm sao! “Thôi được, nhưng ông chỉ được làm bằng những con bài thôi đấy nhé và có thể với những quả bóng bàn nếu ông muốn”. “Ta sẽ không bao giờ quên lòng độ lượng sáng suốt của cậu!” Ông Khốttabít nói cảm ơn và hai ông cháu quay vào phòng chung. Anh công nhân trẻ đứng ở giữa làm một trò ảo thuật thật là tuyệt. Anh đề nghị người xem chọn một con bài nhớ lấy nó rồi lại đút con bài vào cỗ bài và tráo đi tráo lại nhiều lần. Rồi, anh tráo lần cuối khiến cho con bài được chọn nằm ở trên cùng Sau khi anh này nhận được những tràng pháo tay hoàn toàn xứng đáng và trở về chỗ của mình, ông Khốttabít liền yêu cầu mọi người cho phép ông góp vui bằng vài trò ảo thuật đơn giản. Đơn giản, đó là cách nói của ông già huên hoang. Dĩ nhiên, mọi người cho phép. Họ đã vỗ tay ngay cả khi ông chưa bắt đầu.


204

Bowing smartly to all sides like an old-timer on the stage, Hottabych took two ping-pong balls from a table and threw them into the air. Suddenly, there were four balls; he threw them up again and they became eight, then thirty-two. He began juggling all thirty-two balls, and then they disappeared and were found to be in thirty-two pockets of thirty-two people in the audience. Then they flew out of the pockets, formed a chain and began spinning around a bowing Hottabych like sputniks until they became a white hoop. Hottabych put this large hoop on Varvara Stepanovna's lap with a low bow. The hoop began to flatten out until it turned into a roll of excellent silk. Hottabych cut it into pieces with Volka's pen-knife. The pieces of silk flew into the air like birds and wound themselves into turbans of remarkable beauty around the heads of the amazed audience. Hottabych listened to the applause blissfully. Then he snapped his fingers. The turbans turned into pigeons which flew out through the open port-holes and disappeared. Everyone was now convinced that the old man in the funny oriental slippers was one of the greatest conjurors. Hottabych wallowed in the applause. The boys knew him well enough to understand how dangerous such unanimous and exciting approval was for him. "Just wait and see! Watch him go to town now," Zhenya whispered in a worried voice. "I have a funny feeling, that's all." "Don't worry, we have a very strict agreement on this point." "One minute, my friends," Hottabych said to the applauding passengers. "Will you permit me to...." He yanked a single hair from his beard. Suddenly a shrill whistle sounded on deck. They could hear the heavy clatter of running feet. "That's the militia coming to fine someone!" Zhenya joked. "Somebody's jumped overboard at full speed!" No one had time to laugh, because the "Ladoga" shuddered and something

Cúi chào lịch sự như một diễn viên tạp kỹ thực thụ, ông Khốttabít cầm hai quả bóng bàn từ chiếc bàn rồi tung lên. Đột nhiên chúng biến thành bốn quả; tung lên lần nữa lại biến thành tám; sau đó lại tung lên biến thành ba mươi hai.Khi ông già bắt đầu tung hứng cùng một lúc cả ba mươi hai quả bóng thì chúng bỗng biến mất và nằm gọn trong ba mươi hai cái túi của ba mươi hai người xem. Sau đó, chúng nhảy ra khỏi các túi rồi hợp thành một chuỗi và bắt đầu quay như các vệ tinh quanh ông Khốttabít đang cúi chào cho tới lúc biến thành một cái vòng trắng. Ông Khốttabít đặt cái vòng lớn ấy lên đầu gối cô Vácvara. Cái vòng bắt đầu xẹp xuống cho tới lúc biến thành một dải lụa tuyệt đẹp. Ông Khốttabít cắt vụn nó thành nhiều mảnh bằng con dao nhíp của Vônca. Các mảnh lụa bay lên như những con chim và quấn quanh đầu người xem đầy thán phục thành chiếc khăn tuyệt đẹp. Ông Khốttabít nghe những tràng pháo tay với vẻ mặt sung sướng. Ông liền búng các ngón tay. Những chiếc khăn biến thành những con chim bồ câu rồi bay qua cửa mạn để ngỏ và biến mất. Bây giờ, mọi người đều tin chắc ông già đi đôi hài phương Đông tức cười này chính là một trong những nhà ảo thuật lớn nhất. Ông Khốttabít quả là đang ngây ngất trong tiếng pháo tay. Hai cậu bé đã hiểu khá kỹ ông Khốttabít nên nhận rõ nguy hiểm đối với ông già như thế nào. “Hãy đợi xem!Bây giờ, ông ấy sẽ hăng tiết lên và bày ra đủ thứ trò vớ vẩn cho mà xem!” Giênia thì thầm giọng lo lắng. “Ôi, mình đã linh cảm trước rồi” “Đừng lo, mình đã dặn ông ấy rất cẩn thận về việc này”. “Hỡi các bạn của tôi, xin hãy chờ cho một lát!” Ông Khốttabít nói với các người xem đang vỗ tay. “Lần này, xin các bạn cho phép tôi...” Ông rứt một sợi râu duy nhất.Thế rồi bỗng nhiên bên ngoài, qua các cửa mạn để ngỏ, vọng vào tiếng còi chói tai, tiếng chân chạy rầm rập của các thủy thủ. “Ấy là cảnh sát đến phạt ai đó!” Giênia nói đùa: “Một ai đó đã nhảy lên tàu phá băng lúc tàu đang chạy!” Nhưng chẳng ai kịp cười vì tàu “Lađôga” rung chuyển mạnh và dưới đáy tàu có một


205

clanged menacingly below. For the second time that day the ship came to a stop. "See! What did I say!" Zhenya hissed and looked at Hottabych with loathing. "He couldn't control himself. Just look at him boast! Golly! I've never met a more conceited, boastful and undisciplined Genie in my whole life!" "Are you up to your old tricks again, Hottabych? You swore yesterday that...." There was such shouting in the lounge that Volka didn't bother lowering his voice. "Oh, no! No! Do not insult me with such suspicions, 0 serpent among boys, for I have never broken the smallest promise, to say nothing of an oath. I swear I know no more than you do about the reasons for our sudden stop." "A snake?" Volka shouted angrily. "Oh, so on top of everything else, I'm a snake! Thank you, Hottabych! My best merci to you!" "Not a snake, a serpent, for know ye that a serpent is the living embodiment of wisdom." This time the old man was really not to blame. The "Ladoga" had lost its way in the fog and gone aground. Passengers crowded the deck, but they had difficulty in even making out the rails. However, by leaning over the side near the bow they could see the propellers churning up the dark unfriendly waters. Half an hour passed, but all attempts to get the ship off the shoal by putting it in reverse ended in failure. Then the captain ordered the spry boatswain to pipe all on deck. Everyone except those standing watch gathered on the spardeck. The captain said, "Comrades, this is an emergency. There's only one way to get off the shoal under our own steam and that's transfer the coal from the bow to the stern; then we'll be able make free of the shoal. If everyone pitches in, it won't take more than ten or twelve hours to do the job. The boatswain

cái gì đó kêu ken két như báo trước điều dữ. Lần thứ hai trong ngày hôm ấy con tàu lại ngừng chạy. “Thấy chưa! Mình đã bảo mà!” Giênia thì thầm và nhìn ông Khốttabít với vẻ rất ghê tởm “Ông ta không tự kiềm chế được! Chỉ cần nhìn vẻ tự hào nơi ông ấy.Trời! Trong đời, mình chưa bao giờ gặp một ông thần tự phụ, khoe khoang và vô kỷ luật như thế!” “Lại trò của ông phải không, ông Khốttabít? Ông vừa mới thề hôm qua là...” Có tiếng la hét trong phòng chung mà Vôn ca không bận tâm hạ thấp giọng “Ồ, không, không! Đừng nghi ngờ mà xúc phạm tôi, hỡi con xà tinh trong số các cậu bé! Ta chưa bao giờ vi phạm lời hứa nhỏ nhất, nói chi đến một lời thề. Ta thề là không biết gì nhiều hơn các cậu về lý do dừng đột ngột này” “Con rắn?” Vôncala lên giận dữ. “Ồ, té ra bây giờ thêm vào mọi thứ khác, cháu lại còn là “con rắn” nữa? Cám ơn, ông Khốttabít, xin nồng nhiệt mécxì ông!” “Không phải rắn, mà là xà tinh, bởi vì xà tinh là hiện thân sống của trí tuệ” Lần này, ông già quả là chẳng có lỗi gì cả. Tàu “Ladôga” Bị lạc trong sương mù và mắc cạn. Các hành khách ùa lên boong tàu nhưng khó khăn lắm mới phân biệt nổi hàng lan can. Tuy nhiên khi nghiên qua một bên gần mũi tàu nhìn xuống, vẫn có thể nhận thấy cánh quạt đang khuấy tung mặt nước xanh sẫm Nửa giờ trôi qua, nhưng mọi cố gắng nhằm đưa con tàu ra khỏi dải cát ngầm bằng cách cho nó chạy lùi lại đều thất bại. Bấy giờ, thuyền trưởng ra lệnh cho thủy thủ trưởng huýt còi mời mọi người lên boong. Lúc tất cả những người có mặt trên boong thượng, trừ những người bận canh gác, ông thuyền trưởng nói: “Thưa các đồng chí, đây là trường hợp khẩn. Chỉ có một cách để đưa con tàu ra khỏi dải cát ngầm mà không cần đến sự giúp đỡ của bên ngoài, là chuyển than từ hầm mũi tàu qua hầm đuôi tàu. làm cho đuôi tàu sẽ nặng hơn và mọi việc sẽ ổn. Nếu làm việc cho ra trò thì chỉ mất khoảng mười, mười hai tiếng thôi, chẳng


206

will divide you into teams. Put on your worst clothes and let's start the ball rolling. "You, boys, and you, Hassan Hottabych, need not worry. Its is no job for you: the boys are too young and it's a little too late for you to carry heavy loads." "What do you mean by saying I can't carry heavy loads?" Hottabych replied scornfully. "Please be informed that no one present here can equal me in weight-lifting, 0 most respected captain." The other passengers began to smile. "What an old man!" "Listen to him boast." "Just look at that muscle-man!" "There's nothing to laugh at, he feels offended. It's no fun be old." "See for yourself!" Hottabych shouted. He grabbed his two young friends and, to the general amazement, began juggling them as if they were plastic billiard balls stead of sturdy thirteen-year-old boys. The applause which followed was so deafening, the whole scene might very well have taken place at a weight-lifting contest and not on board a ship in danger. "I take my words back," the captain said solemnly after the applause had died down. "And now, let's get to work! There's time to waste!" "Hottabych," Volka said, -taking the old man off to a side "what's the use of dragging coal from one hold to another for twelve long hours? I think you should do something to get the ship off the shoal." "That's not within my powers," the old man answered sadly "I thought of it already. Naturally, I can pull it off the rocks, but then the bottom will be all scratched and ripped, and I won't b able to fix it, because I never saw what a ship looks like on the bottom. Then we'll certainly drown in no time." "Think again, Hottabych! Maybe you'll think of some thing!" "I'll try my best, 0 compass of my soul," the old man replied. After a short pause he asked, "What if I make the rocks

hơn đâu. Thủy thủ trưởng sẽ chia mọi người thành mấy đội. Mọi người hãy mau mau thay quần áo, chọn thứ tồi tệ một chút bắt tay ngay vào việc “Hai cậu bé và cụ Hátxan Khốttabít thì có thể yên tâm. Công việc này không hợp với sức khỏe của hai em và cụ: các em còn quá trẻ, còn cụ Gátxan Khốttabít thì đã quá già để làm các việc nặng.” “Anh nói gì vậy, tôi không đủ sức làm các việc nặng ư?” Ông Khốttabít tức tối đáp lại. “Hỡi ông thuyền trưởng đáng kính nhất, ông phải biết rằng không một ai có mặt đây có thể địch với tôi trong việc nâng các vật nặng đâu nhé!” Nghe câu nói đó, mọi người bất giác tủm tỉm cười: “Úi chà, ông già nói khoác ghê!” “Ấy chết, đã tìm được một nhà quán quân đấy!” “Chẳng có gì đáng cười cả, ông ấy bực mình mà. Tuổi già thì sung sướng gì cho cam!” “Hãy xem đây!” Ông Khốttabít hét lên. Ông nắm lấy cả hai cậu bạn trẻ và trước sự sửng sốt chung, ông bắt đầu tung hứng chúng, cứ như đó không phải là hai cậu bé 13 tuổi khá cứng cáp, mà chỉ là hai quả bóng bi a bằng nhựa. Những tràng pháo tay vang lên, dường như sự việc đang diễn ra ở một nơi có cuộc thi của các đại lực sĩ chứ không phải trên một con tàu lâm nạn. “Tôi xin rút lại những lời nói về cụ.”. Thuyền trưởng trịnh trọng tuyên bố lúc tiếng vỗ tay lặng hẳn. “Bây giờ, mọi người hãy bắt tay vào làm việc! Thời gian gấp rút lắm rồi!” “Ông Khốttabít ơi,” Vônca kéo ông già sang một bên và nói “chuyển than từ hầm này qua hầm khác trong suốt 12 tiếng liền thì cực lắm! Ông phải cố làm sao để lôi con tàu ra khỏi dải cát ngầm”. “Việc này vượt quá sức của ta” Ông già buồn bã đáp. “Ta đã nghĩ về việc đó rồi. Dĩ nhiên, có thể lôi nó ra khỏi chỗ đá ngầm, nhưng đáy tàu sẽ bị trầy xước và vỡ, mà ta thì lại chẳng biết gắn nó lại, vì chưa bao giữ ta được thấy cái đáy tàu ra làmsao. Và tất cả chúng ta sẽ bị chết chìm ngay tức thì. “Nghĩ lại đi, ông Khốttabít! Có thể, ông nghĩ ra một cách nào đó” “Ta sẽ cố, hỡi cái địa bàn của tâm hồn ta”. Ông già đáp và sau một lúc im lặng, ông hỏi: “Nếu làm mấy hòn đá biến mất thì


207

disappear?" "Oh, Hottabych! How smart you are!" Volka said and began to shake his hand. "That's a wonderful idea." "I hear and I obey." The first emergency team was down in the hold, loading the first iron bins with coal, when the "Ladoga" suddenly lurched and then began to spin around in a whirlpool over the spot where there had just been a shoal. In another minute, the ship would have broken to bits, had not Volka sense enough to tell Hottabych to make the whirlpool disappear. The sea became calm; the "Ladoga" spun around a while longer from sheer force of inertia. Then it continued on its way. Once again, no one but Hottabych and Volka knew what he happened. Ahead were more exciting days, each unlike the other, as they journeyed across little-known seas and channels, past bleak islands upon which no human foot had ever stepped. The passengers often left the ship to go ashore on deserted cliffs and on islands where polar station teams greeted them with rifle salvos. Our three friends joined the rest in climbing glaciers, wandering over the naked stones of basalt plateaux, jumping from ice-floe to ice-floe over black open patches of water, and hunting polar bears. The fearless Hottabych dragged one bear aboard the "Ladoga" by the scruff of its neck. Under his influence the animal soon became as tame and playful as a cat, and so provided many happy hours for both passengers and crew. Now the bear often tours with circuses, and many of our readers have undoubtedly seen him. His name is Kuzya. “SALAAM, SWEET OMAR" After stopping off at Rudolph Island, the "Ladoga" began its return journey. The passengers were worn out from the mass of new impressions, from the sun which shone round the clock from the frequent fogs and endless crashing of ice against the stem and sides of the ship. At each stop there were less and less

sẽ ra sao nhỉ?” “Ồ, ông Khốttabít yêu quý, ông mới thông minh làm sao?” Vônca reo lên và lao tới siết chặt tay ông già. “Ông hãy ra tay đi” “Xin tuân lệnh” Ông Khốttabít nói. Lúc đội lao động khẩn cấp thứ nhất đã xuống hầm than, bắt đầu chất than vào đầy các thùng sắt thứ nhất thì tàu “Lađôga” bỗng rung chuyển và bắt đầu quay nhanh tại chỗ nước xoáy sâu vừa tạo thành ngay ở nơi dải cát ngầm. Chỉ một phút nữa thôi là con tàu sẽ vỡ thành từng mảnh nếu Vônca không nghĩ đến chuyện ra lệnh cho ông Khóttabít làm chỗ nước xoáy biến đi. Biển đã lặng và tàu “Ladôga” sau khi quay một lát nữa theo quán tính, lại tiếp tục yên ổn lên đường. Lại một lần nữa, không một ai, ngoài ông Khốttabít, Vônca và Giênia, có thể hiểu được chuyện gì xảy ra. Và rồi lại tiếp diễn những ngàythú vị hơn, chẳng ngày nào giống ngày nào, qua các vùng biển và eo biển ít được biết đến, qua các hòn đảo hoang vắng chưa hề có dấu chân người. Các khách tham quan lên cả các hòn đảo, nơi họ được những người trú đông đón tiếp trọng thể bằng mấy loạt súng chào. Ba ngườì bạn của chúng ta đã leo lên những băng hà; đi dạo trên những cao nguyên đầy đá badan nhẵn nhụi; nhảy từ tảng băng này sang tảng băng khác qua các khe băng thăm thẳm đen ngòm và đi săn gấu trắng. Ông Khốttabít dũng cảm đã tự tay lôi cổ một chú gấu trắng về tàu “Lađôga ”. Dưới ảnh hưởng của ông già, chú gấu này đã nhanh chóng trở nên thuần thục và dễ thường như một con mèo, và nó đã đem lại nhiều phút vui vẻ cho khách tham quan và thủy thủ. Bây giờ, chú gấu thường lưu diễn với rạp xiếc và nhiều bạn đọc của chúng ta chắc chăn nhìn thấy nó. Tên nó là Cudia. “XÊLIAM ALÂYCUM, CHÚ ÔMA THÂN YÊU!” Sau khi ghé thăm đảo Ruđônphơ , tàu “Lađôga” quay trở về. Các khách tham quan đã mệt phờ vì quá nhiều ấn tượng, vì mặt trời chiếu sáng suốt ngày đêm, vì sương mù dày đặc và vì tiếng băng va rầm rầm gần như liên tục vào sống mũi tàu và thành tàu. Số người thích lên các hòn đảo hoang vắng mỗi ngày một ít đi và


208

passengers who wished to go ashore on deserted islands, and towards the end of the journey our friends and two or three other tireless explorers were the only ones to take advantage o a chance to climb the inhospitable cliffs. One morning the captain said, "Well, this is the last time you're going ashore. There's no sense stopping the ship for six or seven people." That is why Volka talked the others going ashore into staying there as long as possible, in order to really have one good last look at the islands. They could do it in peace since Hottabych, who was usually in a rush to get back, was staying behind to play chess with the captain. "Volka," Zhenya said mysteriously when they dragged their feet aboard the "Ladoga" three hours later. "Come on down to the cabin! I want to show you something. Here, look at this," he continued, after shutting the door tightly. He pulled a longish object from under his coat. "What d'you think it is? I found it on the opposite side of the island. Right near the water." Zhenya was holding a small copper vessel the size of a decanter. It was all green from age and brine. "We should give it to the captain right away," Volka said excitedly. "Some expedition probably put a letter inside and threw it into the water, hoping someone would come to the rescue." "That's what I thought at first, too, but then I decided nothing would happen if we opened it first to have a look inside. It's interesting, isn't it?" "It sure is." Zhenya turned pale from excitement. He quickly knocked off the tar-like substance that covered the mouth of the bottle. Under it was a heavy lead cap covered with a seal. Zhenya had great difficulty prying it loose. "And now we'll see what's inside," he said, turning it upside-down over his berth. Before he had time to finish the sentence, clouds of black

cuối cùng chỉ còn ba người bạn của chúng ta và hai ba người khách tham quan không mệt mỏi nữa là chẳng bỏ lỡ một cơ hội nào ghé thăm những bờ đảo lởm chởm đá không mến khách. Một buổi sáng, thuyền trưởng Xtêpan nói: “Thôi được, tôi cho mọi người lên bờ lần cuối cùng và thế là đủ. Chẳng việc gì phải dừng tàu lại vì sáu, bảy người nào đó”. Vì vậy, Vônca đã thỏa thuận với những người cùng đi với nó lên bờ: chia tay thật sự quần đảo và cứ thong thả mới trở về tàu . Vả lại, lần này ông Khốttabít, người thường giục trở về tàu, không lên bờ với hai cậu bạn của mình: ông ở lại đánh cờ vua với ông thuyền trưởng. Ba tiếng sau, lúc mọi người đã mệt lử và quay trở về tàu “Lađôga”. Giênia nói với vẻ bí mật: “Vônca, đi xuống buồng ngay! Mình sẽ cho cậu xem cái này hay lắm Đây này, cậu xem đi!” Giênia nói tiếp sau khi đã khóa trái cửa buồng. Nó lôi từ dưới vạt áo khoác ra một vật gì đó hình thuôn thuôn. “Cậu bảo đây là cái gì nào? Mình đã tìm thấy cái bình này ở phía bên kia hòn đảo, ngay sát bờ” Giênia dang cầm một cái bình đồng nhỏ, cỡ bằng cái bình lọc rượu. Cái bình đã ngả màu xanh lục vì lâu ngày và nước biển. “Cậu phải nộp ngay cho thuyền trưởng,” Vônca hồi hộp nói. Có lẽ một đoàn thám hiểm nào đó đã bỏ thư vào cái bình này và quẳng nó xuống nước để báo cho mọi người biết về tình cảnh nguy ngập của mình.” “Lúc đầu mình cũng nghĩ như vậy, nhưng sau mình quyết định rằng sẽ chẳng có gì xảy ra cả nếu xem trước bên trong có gì. Làm như thế thú vị lắm chứ, đúng không?” “Dĩ nhiên rồi.” Mặt tái đi vì xúc động, Giênia cậy khá nhanh lớp nhựa trám kín miệng bình. Dưới lớp nhựa là một cái nắp nặng bằng chì, trên nắp có dấu ấn gì dó. Giênia khó khăn lắm mới vặn được cái nắp ấy ra. “Bây giờ bọn mình sẽ xem cái gì bên trong” nó nói, dốc ngược bình trên giường của mình. Nó chưa kịp nói hết câu thì từ trong bình, một luồng khói đen


209

smoke began pouring from the bottle, filling the entire cabin. It became dark and choky. Presently, the thick vapour condensed and became an unsightly old man with an angry face and a pair of eyes that burnt like coals. He fell to his knees and knocked his forehead on the floor so hard that the things hanging on the cabin wall swayed as if the ship was rolling. "0 Prophet of Allah, do not kill me!" he shouted. "I'd like to ask you something," a frightened but curious Volka interrupted his wailing. "If I'm not mistaken, you mean the former King Solomon, don't you?" "Yes, 0 miserable youth! Sulayman, the Son of David (may the days of the twain be prolonged on earth!)." "I don't know about who's miserable," Volka objected calmly, "but as far as your Sulayman is concerned-his days can in no way be prolonged. That's out completely: he's dead." "You lie, wretch, and will pay dearly for it!" "There's nothing to get mad about. That Eastern king die two thousand nine hundred and nineteen years ago. You can look it up in the Encyclopaedia." "Who opened the bottle?" the old man asked in a business like way, having obviously accepted Volka's information and not appearing to be too saddened by it. "I did, but you really shouldn't thank me," Zhenya said modestly. "There is no God but Allah!" the stranger exclaimed. "Rejoice, 0 undeserving brat." "Why should I rejoice? It's you who've been freed from your prison, and you should be the one to rejoice. What's there for me to rejoice about?" "Rejoice, because you must die an ill death this very hour" "That's what I call real mean! After all, I freed you from the copper vessel. If not for me, who-knows how many thousands of years longer you'd have to lie around in smoke and soot." "Don't tire me with idle chatter! Ask of me only what mode of death you choose and in what manner I shall slay you! Gr-r-r!”

dày đặc bắt đầu tuôn ra, tràn ngập cả căn buồng, làm cho buồng tối hẳn lại và không sao thở nổi. Nhưng vài giây sau, luồng khói liền dồn nén lại và biến thành một ông già khó coi, có bộ mặt dữ tợn và cặp mắt đỏ rực như than hồng. Ông già quỳ ngay xuống và đập trán xuống sàn tàu, mạnh đến nỗi các vật treo trên buồng đu đưa như khi con tàu lắc lư. “Hỡi đấng tiên tri của thánh Ala, đừng giết con!” ông rống lên “Xin phép được hỏi” Vônca sợ hết hồn nhưng tò mò, bèn cắt ngang lời cầu khẩn của ông già: “Nếu cháu không lầm thì ông đang nói về vua Xalômông phải không ạ?” “Đúng, , hỡi thằng bé hèn hạ kia! Cầu chúc cho vua Xalômông con trai của Đavít sống lâu đời đời trên mặt đất này!” “Cháu không biết ai là kẻ hèn hạ,” Vônca bình tĩnh đối đáp “Còn về ngài Xalômông của ông thì không thể sống lâu đời đời được. Hoàn toàn ngài Xalômông đã chết rồi!” “Mi nói dối, thằng ranh con, và mi sẽ trả giá đắt về việc đó”. “Ông nổi giận thì cũng vô ích thôi. Vị vua phương Đông ấy đã chết cách đây 2.919 năm. Điều ấy thậm chí đã được viết trong bộ Bách khoa toàn thư”. “Đứa nào mở nắp bình?” Ông già nghiêm nghị hỏi, sau khi rõ ràng là đã chấp nhận cái tin mà Vônca vừa báo và ông ta cũng chẳng lấy gì làm buồn cho lắm về cái chết của Xalômông. “Cháu ạ nhưng chẳng có gì phải cám ơn đâu”. Giênia khiêm tốn đáp. “Không có thượng đế nào ngoài Đức Ala!” Ông già lạ mặt kêu lên. “Mi hãy mừng đi, hỡi thằng bé không xứng đáng kia!” “Sao cháu lại mừng ạ? Ông được cứu thoát khỏi cảnh giam cầm thì ông phải mừng mới đúng chứ? Cháu mừng vì cái nổi gì chứ ạ?” “Vì rằng mi phải chết mi ngay bây giờ” “Cháu gọi đó là hành vi đê tiện” Cháu đã giải thoát ông khỏi cái bình đồng. Nếu không có cháui thì ai biết được ông còn bị nhốt trong đó bao nhiêu nghìn năm nữa trong khói và bô hóng!” “Đừng làm ta mệt vì những lời lẽ vu vơ! Hãy cho ta hay mi muốn chọn cái chết nào thì ta sẽ làm! H-ú-ú-ú-ú!”


210

"I'll thank you not to act so fierce! And anyway, what's that all about?" Zhenya flared up. "Know, 0 undeserving boy, that I am one of the Genies who disobeyed Sulayman, David's Son (on the twain be peace!), whereupon Sulayman sent his minister, Asaf, son of Barakhiya, to seize me. And this Vizier brought me against my will and led me in bonds to Sulayman and he placed me standing before him. When Sulayman saw me, he sent for this bottle, shut me up therein and stoppered it over with lead." "Good for him!" Zhenya whispered to Volka. "What are you whispering about?" the old man asked suspiciously. "Nothing, nothing at all," Zhenya answered hurriedly "Take care!" the old man warned. "I am not one to have tricks played upon me. To continue: he imprisoned me in the bottle and ordered his Genies to throw me into the ocean. There I abode a hundred years, during which time I said in my heart, 'Whoso shall release me, him will I enrich for ever and ever.' But the full century went by and, when no one set me free, I entered upon the second five score saying, 'Whoso shall release me, for him I shall open the hoards of the Earth.' Still, no one set me free, and thus four hundred years passed away. Then quoth I, 'Whoso shall release me, for him will I fulfil three wishes.' Yet ho one set me free. Thereupon I waxed wroth and said to myself, 'Whoso shall release me from this time forth, him will I slay, and I will give him choice of what death he will die,' and now, as you have released me, I give you full choice of death." "But it's not at all logical to kill your saviour! It's illogical and downright ungrateful," Zhenya objected heatedly. "Logic has nothing to do with it," the Genie interrupted harshly. "Choose the death that most appeals to you and do not detain me, for I am terrible in my wrath!" "May I ask you something?" Volka said, raising his hand. But the Genie glared at him so frightfully, it made Volka's knees tremble.

“Cháu sẽ cảm ơn nếu ông không dọa cháu! Có chuyện gì thì cứ nói ngay đi!” Giênia nổi cáu. “Hỡi thằng nhóc không xứng đáng kia, mi phải biết rằng ta là một trong những ông thần đã chống lại vua Xalômông con trai của Đavít - cầu chúc cả hai vị đều bình an! Xalômông liền sai tể tướng của mình là Axáp con trai của Barakhia bắt giữ ta, dùng vũ lực lôi ta đến, trái với ý muốn của ta, và đã làm nhục ta. Viên tể tướng ấy đã bắt ta đứng trước mặt Xalômông và Xalômông sau khi thấy ta, đã ra lệnh mang đến cái bình này và nhốt ta vào đó”. “Làm như thế là đúng!” Giênia thì thầm với Vônca. “Mi thì thầm gì thế?” Lão già hỏi với vẻ nghi ngờ. “Chẳng có gì đâu!” Giênia vội vã đáp. “Hãy cẩn thận!” Lão già cảnh báo. “ Đùa với ta thì khốn đó. Vậy là ông ấy đã nhốt ta vào cái bình này và sai các vị thần mang ta đi và ném ta xuống biển. Ta đã ở trong ấy 100 năm và ta đã thề với lòng mình: “Bất kỳ ai giải thoát được ta, ta sẽ làm cho người đó giàu có đờì đời”. Nhưng 100 năm trôi qua mà chẳng có ai đến giải thoát cho ta cả. Lại tiếp đến 100 năm nữa và ta lại thề: “Bất kỳ ai giải thoát được ta, ta sẽ mở tất cả các kho báu trên trái đất cho người đó”. Nhưng cả lần này cũng chẳng có ai đến giải thoát cho ta. Ta lại phải đợi thêm 400 năm nữa và ta lại thề: “Bất kỳ ai giải thoát được ta, ta sẽ làm cho người đó hưởng ba điều ước”. Nhưng vẫn chẳng có kẻ nào đến giải thoát ta cả. Lúc bấy giờ, ta đã nổi giận ghê gớm và ta đã thề với lòng mình: “Bất kỳ kẻ nào đến giải thoát ta bây giờ, ta sẽ giết chết ngay, nhưng ta sẽ để cho kẻ đó được chọn lấy cách chết”. Vậy là mi đã giải thoát ta và ta cho mi được chọn cách chết mà mi mong muốn”. “Nhưng giết người cứu sống mình, đó chính là một việc phi lý! Phi lý và vô ơn!” Giênia nóng nảy cãi lại. “Lý lẽ ở đây thì ăn nhằm gì!” Lão thần thô lỗ ngắt lời. “Mi hãy chọn cho mình một cách chết thoải mái nhất và chớ có ngăn cản ta, bởi vì ta mà nổi giận thì khủng khiếp lắm đó” “Có thể đặt một câu hỏi được không ạ?” Vônca giơ tay. Nhưng đáp lại, lão thần nọ dã gầm lên một tiếng ghê rợn đến nỗi Vônca suýt nữa bị khuỵu chân vì khiếp đảm.


211

"Well then, will you at least permit me to ask a question?" Zhenya pleaded with such despair that the Genie relented. "All right. But be brief." "You say that you spent several thousand years in this copper vessel, but it's even too small to hold your hand. How should the whole of you fit in it?" "What! Do you not believe that I was there?" "I'll never believe it until I see you inside with my own eyes." "Well then, look and be convinced," the Genie roared. He shook and became a smoke which condensed and entered the jar little by little, while the boys clapped softly in excitement. More than half the vapour had disappeared into the vessel. Zhenya, with bated breath, had the stopper ready to imprison the Genie once again, but the old man seemed to change his mind, for he filtered out again and assumed a human form. "Oh, no you don't!" he said, squinting slyly and shaking a hooked and dirty finger in front of Zhenya's face, while the boy hurriedly slipped the stopper in his pocket. "You didn't want to outsmart me, did you, 0 despicable brat? What a terrible memory I have! I nearly forgot that a thousand one hundred and forty-two years ago a fisherman fooled me in just the same manner. He asked me the very same question and I trustingly wished to prove that I had indeed been in the vessel. So I turned into smoke again and entered the jar, while the fisherman snatched up the leaden cap with the seal and stoppered therewith the mouth of it. Then he tossed it back into the sea. Oh no, you can't play that trick on me twice!" "Why, I had no intention of fooling you," Zhenya lied in a shaky voice, feeling that now he was a goner for sure. "Hurry and choose what manner of death you will die and detain me no longer, for I am weary of all this talk!" "All right," Zhenya said after thinking a bit. "But promise me that I'll die in exactly the way I choose." "I swear!" the Genie promised solemnly and his eyes burnt with a devilish fire.

“Còn cháu, ông cho phép cháu hỏi một câu duy nhất chứ ạ?” Giênia năn nỉ với giọng tuyệt vọng, khiến cho lão thần dịu đi: “Được mi có thể hỏi. Nhưng ngắn gọn thôi”. “Ông quả quyết rằng ông đã sống mấy nghìn năm trong cái bình đồng này. Thế nhưng nó nhỏ tới mức chẳng đút lọt bàn tay Vậy làm sao cả người ông lại có thể nằm gọn trong đó được?” “Té ra mi không tin là ta đã từng ở trong cái bình này ư?” “Không đời nào tôi tin, một khi tôi chưa được thấy tận mắt!” “Nào, hãy nhìn đây mà tin!” Lão thần rống lên, rung nguời một cái rồi biến thành một luồng khói và bắt đầu từ tù chui vào bình dưới tiếng vỗ tay dè dặt trong sự hưng phấn. Hơn một nửa luồng khói đã nằm gọn trong bình. Giênia nín thở, cầm sẵn cái nắp trong tay để lại nhốt lão thần vào bình như trước. Nhưng lão ta có lẽ đã nghĩ lại, lại chui ra ngoài và lại biến thành hình người. “Ồ, không, mi không được làm thế!” Lão nói, nheo mắt với vẻ ranh mãnh và oai vệ dứ dứ ngón tay quặp đã lâu không rửa trước mặt Giênia khi nó đang vội vã giấu nắp bình vào túi. “Mi không tính đánh lừa tađấy chứ, hỡi cái thằng ôn con đê tiện? Hừ, cái trí nhớ của ta thật là đáng nguyền rủa! Suýt nữa ta quên mất: Một nghìn một trăm bốn mươi năm về trước, một lão đánh cá đã lừa ta đúng cái cách như vậy đấy. Hồi ấy lão cũng hỏi ta một câu tương tự và ta đã nhẹ dạ muốn chứng tỏ cho lão biết rằng ta đã từng ở trong bình, thế là ta biến lại thành một luồng khói rồi chui vào bình. Thấy vậy, lão đánh cá nọ liền chụp ngay lấy cái nắp có mang dấu ấn, đậy luôn bình lại và quẳng xuống biển. Kh-ô-ô-ông, cái trò đó chẳng đánh lừa ta đuợc nữa đâu!” “Nhưng tôi có định đánh lừa ông đâu?” Giênia cảm thấy bây giờ nó hết đường thoát rồi, bèn nói dối với giọng run run. “Hãy mau mau lựa chọn cách chết mà mi muốn và chớ ngăn cản ta, vì nói chuyện với mi, ta mệt cả người” “Thôi được!” Giênia nói sau một hồi suy nghĩ. “Nhưng ông phải hứa là cháu được chết theo đúng cách mà cháu đã chọn “ “Ta thề!” Lão thần trịnh trọng hứa và cặp mắt lão rực lên những ánh quái đản.


212

"Well, then," Zhenya said and swallowed hard. "Well then... I want to die of old age." "Good for you!" Volka shouted. The Genie turned purple from rage and cried, "But your old age is still very far off. You are still so young!" "That's all right," Zhenya answered courageously, "I can wait." When Volka heard this, he laughed happily, but the Genie began to curse in Arabic as he dashed back and forth in the cabin, tossing aside everything in his way in helpless rage. This went on for a good five minutes until he finally seemed to come to a decision. He laughed so fiendishly as to give the boys goose-pimples. Standing before Zhenya, he said maliciously: "There is no denying it, you are cunning. But Omar Asaf ibn Hottab is more cunning than you, 0 despicable one." "Omar Asaf ibn Hottab?" the boys cried in unison. The Genie was trembling with wrath and bellowed: "Silence! Or I'll destroy you immediately! Yes, I am Omar Asaf ibn Hottab, and I am more cunning than this brat! I'll fulfil his wish and he will surely die of old age. But," he said, looking at the boys triumphantly, "his old age will come upon him before you count to a hundred!" "Help!" Zhenya cried in his usual voice. "Help!" he groaned in a deep basso a few seconds later. "Help!" he squeaked in a trembling old man's voice a few moment's later. "Help! I'm dying!" Volka looked on horror-struck as Zhenya quickly turned into a youth, then into a grown man with a long black beard; then his beard turned to grey and he became middle-aged; and, finally, he became a bald, bony, scrawny old man. All would have been over in a few seconds if Omar Asaf, who was gleefully watching Zhenya's quick deterioration, had not exclaimed: "Oh, if my unfortunate brother were only here now! How happy he would be at my triumph!"

“Vậy thì,” Giênia nói và há nồm thở hổn hển. “Vậy thì .. cháu rnuốn chết vì tuổi già!” “Hay lắm!” Vônca la lên Còn lão thần mặt đỏ bừng vì tức giận, liền kêu lên: “Nhưng tuổi già của mi còn lâu mới tới. Mi vẫn còn trẻ thế kia mà!” “Không sao cả!” Giênia dũng cảm đáp “Cháu có thể đợi được”. Nghe trả lời thế, Vônca sung sướng phá lên cười, còn lão thần bắt đầu nguyền rủa bằng tiêng Ả Rập rồi chạy tới chạy lui trong buồng.ném sang bên mọi thứ bắt gặp trong cơn giận dữ bất lực. Cảnh đó tiếp diễn ít ra là 5 phút, cho tới lúc cuối cùng lão ta đi đến một quyết định. Lão liền cất tiếng cười ghê rợn tới mức hai cậu bé nổi gai ốc. Lão dừng lại trước Giênia và nói vẻ độc địa: “Quả là mi rất xảo quyệt và ta thừa nhận điều đó. Nhưng Ôma Iuxúp con trai của Khốttáp còn xảo quyệt hơn mi, hỡi cái thằng đê tiện” “Ôma Iuxúp con trai của Khốttáp?” Hai cậu bé cùng kêu lên một vượt. Nhưng lão thần run rẩy vì giận dữ, liền quát lên: “Câm mồm, nếu không ta sẽ giết bọn mi ngay lập tức! Phải, ta chính là Ôma Iuxúp con trai của Khốttáp và ta xảo quyệt hơn cái thằng oắt con này! Ta sẽ thực hiện lời yêu cầu của nó và nó sẽ chết vì tuổi già thật. Nhưng,” lão già đắc thắng nhìn hai cậu bé. “tuổi già sẽ đến với nó trước khi bọn mi kịp đếm tới một trăm!” “Ối!” Giênia kêu lên với giọng trẻ con “Ối!” vài giây sau, nó rên rỉ với giọng trầm. “Ối!” sau vài giây nữa, nó nói khàn khàn với giọng run run của một ông già. “Hãy cứu tôi với, tôi chết đến nơi rồi!” Vônca đau đớn nhìn Giênia đang nhanh chóng trở thành một chàng trai, sau đó thành một đàn ông trưởng thành có bộ râu đen dài, thế rồi bộ râu đó bạc phơ, và, cuối cùng, nó biến thành một ông già hom hem, gầy guộc, đầu hói. Chỉ còn vài giây nữa thôi là mọi chuyện sẽ kết thúc, nếu như Ôma Iuxúp đang hân hoan dõi theo sự suy giảm nhanh chóng của Giênia không kêu lên: “Ôi, nếu ông anh bất hạnh của ta có mặt ở bên ta lúc này! Ông ấy sẽ thích thú biết chừng nào trước thắng lợi của ta”.


213

"Wait!" Volka shouted. "Tell me, was your brother's name Hassan Abdurrakhman?" "How did you discover that?" Omar Asaf asked in amazement. "Do not remind me of him, for my heart is rent at the memory of poor Hassan. Yes, I had a brother named so, but all the worse for you, for reopening my terrible wounds!" "If I tell you your brother is alive and bring him to you, alive and healthy, will you spare Zhenya then?" "Oh, if I could only see my dear Hassan! Oh, then your friend would remain alive until he aged naturally and that will not happen for many and many a year. But if you deceive me ... I swear, neither of you will escape my rightful wrath!" "Then wait a minute, just one minute!" Volka shouted. A few moments later, he rushed into the lounge where Hottabych was engrossed in his game of chess with the captain. "Dear Hottabych, hurry! Let's run back to the cabin, there's a great joy awaiting you there." "I can think of no greater joy than to check-mate my sweetest friend, the captain," Hottabych replied solemnly, studying the board intently. "Hottabych, we can't spare a minute! I beg you, come below with me!" "All right," Hottabych replied and moved his castle. "Check! Run along, Volka. I'll be with you as soon as I win, and, according to my calculations, this will be in about three more moves." "We'll see about that yet," the captain replied cheerfully. "Three moves indeed! Just you let me see...." "Yes, yes, do see," the old man chuckled. "You won't think of anything anyway. I can wait. I'll be only too happy to wait." "We've no time to wait!" Volka wailed in despair, and knocked all the figures off the board. "If you don't come below with me this minute, both Zhenya and I will die a horrible death! Hurry! Run!" "You're behaving atrociously," Hottabych grumbled, but

“Thong thả đã!” Vônca kêu ầm lên. “Ông hãy nói cho biết: anh ông tên là Hátxan Apdurắcman phải không?” “Sao mi biết được điều đó?” Ôma Iuxúp kinh ngạc hỏi lại. “Đừng nhắc ta về ông ấy nữa, chỉ cần nhớ tới anh Hátxan bất hạnh là tim ta tan nát. Đúng, ta có một ông anh tên như vậy, nhưng mi sẽ khốn thêm vì đã chạm đến vết thươngrỉ máu của ta!” “Thế nếu tôi nói cho ông biết rằng anh ông vẫn còn sống thì sao? Ông sẽ tha chết cho Giênia chứ? “Ta mà được thấy anh Hátxan yêu quý của ta ư? Ôi, thì thằng bạn của mi sẽ sống tới lúc là một ông già thực sự, mà việc đó thì còn lâu lắm mới xảy ra. Nhưng nếu mi đánh lừa ta... thì ta thề bọn mi sẽ không thoát nổi cơn phẫn nộ chính đáng của ta đâu! “Vậy hãy chờ một phút, đúng một phút thôi” -Vônca reo lên. Vài giây sau, nó lao vào phòng chung, nơi ông Khốttabít đang chăm chú đấu cờ vua với thuyền trưởng. “Ông Khốttabít thân yêu! Nhanh lên! hãy chạy mau xuống buồng với cháu! Một niềm vui rất lớn đang đợi ông ở đấy.” “Đối với ta không có một niềm vui nào lớn hơn là chiếu bí thuyền trưởng,, ông bạn dễ thương nhất của ta!” Ông Khốttabít chậm rãi trả lời, đang nghiên cứu cục diện trên bàn cờ. “Ông Khốttabít, không được nấn ná ở đây một phút nào! Cháu yêu cầu ông đi xuống buồng với cháu ngay!” “Được rồi!” Ông Khốttabít nói và đi quân cờ. “Chiếu! Cậu cứ đi trước đi, cậu Vônca. Ta sẽ xuống ngay sau khi thắng ván này. Theo tính toán của ta thì chỉ cần ba nước nữa là ta sẽ thắng ngay thôi”. “Chuyện đó thì còn phải xem đã,” Ông thuyền trưởng vui vẻ cãi lại. “Ba nước nữa ư! Để tôi suy nghĩ một chút ... “Vâng, vâng, cứ nghĩ đi,”, Ông già cười mỉa. “Anh chẳng nghĩ được gì đâu. Tôi có thể đợi. Tôi sẵn lòng đợi” “Không có thì giờ mà đợi đâu!” Vônca tuyệt vọng kêu lên và gạt luôn các quân cờ ra khỏi bàn cờ. “Nếu ông không chạy xuống với cháu ngay bây giờ thì cả cháu lẫn Giênia sẽ chết một cách đau đớn và khủng khiếp. Nhanh lên! Chạy đi thôi!” “Cậu lên mặt quá đấy!” Ông Khốttabít càu nhàu nhưng vẫn


214

followed Volka out nonetheless. "That means it's a draw!" the captain shouted happily, pleased to have escaped a completely hopeless situation. "No, sir! What do you mean a draw?" Hottabych objected and was ready to turn back. But Volka shouted angrily: "Sure it's a draw! It's a typical draw!" and shoved the old man into their cabin, where Omar Asaf was about to fulfil his terrible threat. "Who's the old man?" Hottabych asked, seeing a decrepit old man moaning on the berth. Actually, but a few short moments ago, he had been a thirteen-year-old boy named Zhenya Bogorad. "And who's that other old man?" he continued, noticing Omar Asaf. Suddenly he turned pale. Not trusting his eyes, he took several hesitant steps forward and whispered, "Salaam, sweet Omar!" "Is that you, 0 my dear Hassan Abdurrakhman?" Omar Asaf cried. The brothers fell into each other's arms, for they had been separated for nearly three thousand years. At first, Volka was so touched by this unusual meeting of brothers in the midst of the Arctic icebergs, and so happy for Hottabych's sake, that he completely forgot about the unfortunate Zhenya. Soon a barely audible groan from the berth reminded him that urgent aid was needed. "Help!" he cried and rushed to separate Hottab's two sons. "A person's dying and they...." "Help, I'm dying! "the old man Zhenya croaked, as if to corroborate Volka's words. Hottabych looked at him in surprise and asked: "Who is this white-haired old man, and how does he come to be lying in our friend Zhenya's bed?" "But this is Zhenya," Volka wailed. "Save him, Hottabych!" "I beg your pardon, 0 dearest Hassan," Omar Asaf said irritably to his newly-found brother. "I shall have to interrupt

chạy theo Vônca xuống dưới buồng. “Thế là hòa đấy nhé!” ông thuyền trưởng hài lòng kêu lên vì đã may mắn thoát ra được một ván cờ hoàn toàn tuyệt vọng “Không, thưa ngài! Hòa thế nào được?” Ông Khốttabít vừa cãi vừa cố quay trở lại. Nhưng Vônca đã cáu kỉnh kêu lên: “Dĩ nhiên là hòa rồi! Một ván hòa điển hình đấy!” và nó dùng hết sức đẩy ông già vào buồng riêng, nơi Ôma Iuxúp đã toan thục hiện lời đe dọa của mình. “Ông già nào thế này?” Ông Khốttabít hỏi khi thấy một ông già nằm trên giường đang rên rỉ ai oán. Ông không thể ngờ rằng vài phút trước đó chính là cậu bé 13 tuổi Giênia. “Còn đây là ông già nào?” Ông Khốttabít hỏi tiếp khi nhận thấy Ôma Iuxúp .L ập tức ông tái mặt. Không tin vào mắt mình, ông bước mấy bước ngập ngừng về phía trước rồi khe khẽ thì thầm: “Xêliam alâycum, chú Ôma thân yêu!” “Anh đấy ư, hỡi Hátxan Ápduắácman yêu quý của em?” Ôma Iuxup kêu lên. Hai anh em ôm chầm lấy nhau bởi họ đã xa cách nhau gần ba nghìn năm rồi. Trong giây phút đầu tiên, Vôca xúc động trước cuộc gặp gỡ kỳ lạ của hai anh em giữa những tảng băng vùng Bắc Cực và mãn nguyện thay cho ông Khốttabít đến nỗi nó quên béng cậu Giênia bất hạnh. Nhưng tiếng thở khò khè rất khẽ phát ra từ giường đã nhắc nó nhớ đến biện pháp khẩn cấp. “Xin hãy cứu! Vônca kêu lên và lao vào ngăn hai người con trai của Khốttáp ra. “Ở đây có người sắp chết, vậy mà các ông...” “Ối, tôi chết mất thôi” Ông già hom hem Giênia nói khàn khàn mấy tiếng như để xác nhận câu nói của Vônca là đúng. Ông Khốttabít ngạc nhiên hỏi: “Ông già tóc bạc này là ai, và tại sao ông ta lại đến nằm trên giường cậu bạn Giênia của chúng ta?” “Giênia đấy! Vônca gào lên. “Hãy cứu cậu ấy, ông Khốttabít!” “Xin thứ lỗi, anh Hátxan thân yêunhất,” Ôma Iuxúp bực tức nói với ông anh vừa được gặp lại. “Em đành phải tạm ngừung


215

these pleasant moments of reunion in order to fulfil my promise." With these words he went over to the berth, touched Zhenya's shoulder, and hissed: "Ask forgiveness before it is too late." "Forgiveness? Of whom?" the old man Zhenya croaked. "Of me, 0 despicable youth!" "What for?" "For trying to trick me." "You should ask my forgiveness," Zhenya objected. "I saved you and you want to kill me for it. I won't ask your forgiveness!" "Be it as you wish," Omar Asaf agreed maliciously. "I do not insist. But bear in mind that you shall die in a few seconds if you do not." "So what? Who cares?" Zhenya whispered proudly if weakly, though he certainly did care. "Omar, my sweet!" Hottabych interrupted kindly but firmly. "Don't cloud our long-awaited reunion by a dishonest act. You must immediately and unconditionally fulfil the promise given to my precious friend, Volka ibn Alyosha. And please bear in mind that the most noble Zhenya is a very good friend of mine to." Omar Asaf ground his teeth in helpless rage. Yet, he took hold of himself and muttered: "Change, 0 insolent youth, and be as you were before!" "Now you're talking," Zhenya said. Everyone present had the pleasure of witnessing a most unusual sight: a dying old man turned into a thirteen-year-old boy. First, his withered, sunken cheeks became rosy; then, his bald head was covered with white hair which soon turned black, as did his heavy beard. Feeling stronger, Zhenya hopped off the berth and winked at his friends happily. Standing before them was a husky man of forty, who differed from other men of his age in that his beard kept on shrinking until it finally turned into

những giây phút gặp gỡ rất dễ chịu của chúng ta để thực hiện một lời hứa của mình” Nói rồi, lão tiến về phía giường, đưa bàn tay chạm vào vai Giênia và thì thầm: “Xin lỗi đi, khi vẫn còn chưa muộn!” “Xin lỗi gì kia? Mà xin lỗi ai?” ông già Giênia nói khàn khàn. “Xin lỗi ta, hỡi thằng bé đê tiện kia!” “Xin lỗi về việc gì?” “Về việc mi định đánh lừa ta” “Ông xin lỗi cháu thì có!” Giênia phản đối “Cháu cứu ông, vậy mà ông định giết cháu vì chuyện đó. Cháu sẽ không xin lỗi đâu!” “Ừ thì không vậy!” Ôma Iuxúp nham hiểm đồng ý. “Ta không chấp. Nhưng mi hãy nhớ rằng nếu vậy thì mi sẽ chết sau vài giây nữa thôi.” “Chết thì chết! Lại càng hay!” Giêna bị kiệt sức liền thì thầm với vẻ kiêu hãnh, mặc dù nó thực sự chẳng quan tâm “Ôma thân yêu!” Ông Khốttabít ngắt lời với thái độ dịu dàng nhưng dứt khoát “Đừng làm vẩn đục cuộc hội ngộ mong đợi bấy lâu của chúng ta vì một hành vi bất lương. Em phải thực hiện ngay lập tức và không điều kiện lời hứa đưa ra với người bạn quý của ta là cậu Vônca. Và em cũng phải nhớ rằng cả cậu Giênia hết sức đáng kính cũng là người bạn tốt của ta đấy”. Trong cơn giận dữ bất lực, Ôma Iuxúp nghiến răng ken két, nhưng vẫn tự chủ được và nói: “Hỡi thằng bé hỗn láo kia, hãy hiện nguyên hình như trước!” “Bây giờ ông nói thế!” Giênia nói Thế rồi mọi người trong buồng thích thú chứng kiến một cảnh tượng chưa từng thấy: một ông già sắp chết biến thành một cậu bé 13 tuổi. Thoạt tiên đôi má hóp nhăn nheo Giênia ửng hồng, sau đó chỗ đầu hói của nó nhanh chóng phủ một lớp tóc bạc, rồi chuyển thành đen kể cả bộ râu rậm. Cảm thấy mạnh mẽ hơn, Giênia nhảy ra khỏi giường và nháy mắt vui vẻ với bạn bè của mình. Đứng trước mắt họ là một ngươi đàn ông vạm vỡ khoảng 40 tuổi, nhưng khác với những người cùng tuổi ở chỗ bộ râu co lại cho


216

a barely noticeable fringe of fluff which soon disappeared completely. The man was becoming smaller in height and narrower in the shoulders. Finally, he took on Zhenya Bogorad's usual appearance. Thus, Zhenya was now the only person in the world who could say. "Long ago. when I was still an old man," the same as millions of old men say, "When I was still a young rascal." OMAR ASAF BARES HIS CLAWS "There's one thing I can't understand," Omar Asaf said thoughtfully as he shivered with cold. "I clearly heard Sulayman's Genies say, 'Let's throw him-meaning me-into the West Ethiopian Sea.' That's why I thought that if I was ever lucky enough to look upon the sun and earth again, it would be near the shores of sunny Africa. But this," and he pointed to the island fast disappearing through the port-hole, "this is not at all like Africa. Isn't it so, my dear brother Hassan?" "You are right, my dear Omar Asaf, one so pleasing to my heart. We are now near other shores, quite a distance from Africa. We are now...." "I know! Really, I know!" Volka interrupted and did a jig from excitement. "Golly! Now I know! Now I know!" "What do you know?" Omar Asaf asked haughtily. "Now I know how you came to be in the Arctic." "0 insolent and boastful boy, how unpleasant I find your undue pride!" Omar Asaf said in disgust. "How can you understand something which remains a mystery even to me, the wisest and most powerful of all Genies! Well then, express your opinion, so that I and my dear brother may have a good laugh at your expense." "That's as you wish. You can laugh if you want to. But it's all because of the Gulf Stream." "Because of what?" Omar Asaf asked acidly. "The Gulf Stream, the warm current which brought you to the Arctic from the Southern Seas."

đến khi cuối cùng biến thành một lớp lông tơ khó nhận thấy, rồi cũng biến mất. Người đàn ông mỗi lúc một thấp xuống, hai vai hẹp lại. Cuối cùng, nó lấy lại hình dáng và tầm vóc bình thường của Giênia Bôgôrát. Vậy là Giênia đã trở thành một người duy nhất trên thế giới có thể nói: “Trước đây, khi tôi còn là một ông già...”, hệt như hàng triệu người già nói: “Khi tôi còn là một đứa bé tinh nghịch....”. ÔMA IUXÚP GIƯƠNG MÓNG VUỐT “Có một điều em vẫn không sao hiểu nổi” Co ro vì lạnh, Ôma Iuxúp trầm ngâm nói: “Chính tai em đã nghe các vị thần của vua Xalômông nói, ‘Ta hãy quẳng lão - tức là em - xuống biển Tây Êtiôpi’. Em vẫn nghĩ nếu một lúc nào đó em có diễm phúc thấy lại đất liền và mặt trời, hẳn là em ở gần vùng bờ biển của châu Phi nóng gắt. Nhưng cảnh này,” lão chỉ vào hòn đảo đang nhanh chóng lùi xa qua cửa mạn,“nó hoàn toàn không giống châu Phi. Có đúng thế không, anh Gátxan thân yêu?” “Em nói đúng lắm, hỡi Ôma Iuxúp thân yêu của ta. Chúng ta đang ở gần bờ biển khác, cách châu Phi rất xa. “Bây giờ, chúng ta...” “Cháu hiểu! cháu hiểu rồi!” Vônca cắt ngang và thậm chí còn nhảy nhót vì khoái “Tuyệt thật! Cháu hiểu rồi, cháu hiểu rồi!” “Mi hiểu cái gì?” Ôma Iuxúp hỏi với giọng gắt gỏng. “Cháu hiểu tại sao ông lại có mặt ở Bắc Cực” “Hỡi cái thằng bé hỗn láo và khoác lác kia, cái thói kiêu căng quá quắt của mi làm ta khó chịu!” Ôma Iuxúp nói với vẻ miệt thị. “Làm sao mà mi có thể hiểu được cái điều vẫn còn là một bí mật đối với ta, một ông thần thông minh nhất và hùng mạnh nhất trong tất cả các ông thần? Thôi được, hãy trình bày ý kiến của mi để ta và ông anh yêu quý của ta có thể cười mi một trận đã đời.” “Xin tùy ông thôi.Ông có thể cười nếu ông muốn. Nhưng mọi việc ở đây là do Gơnxtrim mà ra cả”. “Mi nói do cái gì hả?” Ôma Iuxúp châm chọc hỏi lại “Do Gơnxtrim, dòng nước biển nóng đã mang ông từ các biển phương Nam lên chốn Bắc Cực này”.


217

"What nonsense!" Omar Asaf smirked, turning to his brother for support. But his brother said nothing. "It's not rubbish at all," Volka began. But Omar Asaf corrected him: "I did not say 'rubbish,' I said 'nonsense.' " "It's neither rubbish nor nonsense," Volka replied with annoyance. "I got an 'A' in geography for the Gulf Stream." Since Zhenya supported Volka's scientific theory, Hottabych also supported him. Omar Asaf, seeing that he was a minority of one, pretended to agree about the Gulf Stream, but actually concealed a grudge against Volka and his friend. "I am tired of arguing with you, 0 conceited boy," he said, forcing a yawn. "I am tired and want to sleep. Hurry and bring a fan and keep away the flies while I rest." "In the first place, there are no flies here. In the second place, what right have you to order me about?" Volka asked indignantly. "There will be flies soon enough," Omar Asaf muttered through clenched teeth. And sure enough, swarms of flies began buzzing about the cabin. "We can manage without a fan," Volka said in a friendlier tone, making believe he did not understand the humiliating nature of Omar Asaf's demand. He opened first the door, then the port-hole; a strong draught carried the flies out into the corridor. "All the same, you'll fan me!" Omar Asaf said capriciously, ignoring Hottabych's attempts at calming him. "No, I won't! No one has ever made me fulfil humiliating orders." "Then I'll be the first to do so." "No you won't!" "Omar, my sweet!" Hottabych said, trying to avert the imminent quarrel

“Thật là nhảm nhí!” - Ôma Iuxúp hầm hừ với vẻ khinh bỉ và quay sang ông anh của mình để cầu cứu. Nhưng ông Khốttabít chỉ im lặng. “Đây hoàn toàn không phải chuyện bậy bạ,”Vônca bắt đầu nói. Ôma Iuxúp liền sửa lại câu nói của Vônca: “Ta không nói “bậy bạ”, mà nói là “nhảm nhí”. “Đây không phải chuyện bậy bạ hoặc nhảm nhí!” Vônca bực bội đáp“Cháu đã đạt điểm “5” môn địa lý về đúng cái Gơnxtrim” Bởi vì Giênia đã ủng hộ lý thuyết khoa học của Vônca nên ông Khốttabít cũng ngả theo luôn. Bị thiểu số, Ôma Iuxúp làm ra vẻ như đồng ý về Gơnxtrim, nhưng trong bụng thực sự che giấu đố kỵ chống Vônca và bạn của cậu ta. “Hỡi thằng bé tự phụ kia, ta đã mệt vì tranh cãi với mi rồi” lão vừa nói vừa vờ vịt ngáp. “Ta mệt và muốn đi ngủ. Hãy mau mau lấy cho ta cái quạt và đuổi ruồi cho ta trong lúc ta nghỉ”. “Thứ nhất, ở đây không có ruồi. Thứ hai, ông có quyền gì sai khiến cháu?” Vônca phẩn nộ nói. “Sẽ có ruồi ngay thôi!” ông Ô-ma Iuxúp nói lí nhí qua kẽ răng. Đúng lúc đó, một bầy ruồi lớn bắt đầu vo ve trong buồng. “Ở đây không cần quạt cũng vẫn xong như thường!”Vônca tuyên bố với vẻ dàn hòa, làm ra vẻ như không hiểu tính chất nhạo báng trong những đòi hỏi cùa ông Ôma Iuxúp. Đầu tiên nó mở cửa ra vào, sau đó mở cửa mạn. Một luồng gió lùa mạnh đã cuốn bầy ruồi vo ve từ trong buồng ra ngoài hành lang. “Dẫu sao thì mi vẫn phải ngồi quạt cho ta!” ông Ôma Iuxúp ngang ngạnh nói, không thèm đếm xỉa đến mọi cố gắng của ông Khốttabít nhằm cho lão nguôi giận. “Không, tôi sẽ không làm Chưa một người nào bắt tôi phải thực hiện những đòi hỏi có tính cách làm nhục cả” “Thế có nghĩa là ta sẽ là người đầu tiên”. “Không, ông sẽ không là người đầu tiên được đâu!” “Em Ôma thân yêu!” Ông Khốttabít cố ngăn chặn cuộc cãi cọ đã trở nên gay gắt.


218

But Omar Asaf, who had turned black with rage, waved him away angrily. "I'd rather die than fulfil your whims!" Volka shouted. "Then you'll die very soon, as soon as the Sun sets," Omar Asaf announced, smiling disgustingly. Suddenly, Volka had a wonderful idea. "If that's the case, then tremble, you despicable Genie!" he shouted in his most terrible voice. "You have tried my patience too long, and I must stop the Sun! It will not go down today, or tomorrow, or the day after. You have only yourself to blame!" Volka was taking a big chance. If Hottabych had had time to tell his brother that the Arctic Sun shone twenty-four hours a day at this time of the year, then all was lost. But in reply to Volka's words, Omar Asaf scoffed, "Braggart of braggarts! Boaster of boasters! I, too, like to boast at times, but even in my greatest rage I have never promised to stop the course of that great celestial body. Not even Sulayman, the Son of David (on the twain be peace!), could do that." Volka saw that he was saved. And not only saved, but that he could take Hottabych's disagreeable brother in hand. Hottabych, meanwhile, winked approvingly at Volka. As for Zhenya, there is no need to say he was delighted. He had guessed Volka's idea and was aglow from excitement, anticipating Omar Asaf's imminent downfall. "Rest assured, Omar Asaf. If I said I'll stop the Sun, you can be sure it won't go down today." "You brat!" Omar Asaf snapped. "You're a brat yourself!" Volka replied as arrogantly. "Don't worry, I'll take care of the Sun." "But what if it goes down anyway?" Omar Asaf asked, choking with laughter. "If it goes down, I will henceforth fulfil your most stupid orders." "Oh, no" Omar Asaf said triumphantly "If the Sun, despite

Nhưng Ôma Iuxúp đã chuyển sang tức tối giận dữ, hùng hổ xua tay. “Tôi thà chết chứ không thực hiện ý muốn bất chợt của ông! ” Vônca thét lên. “Vậy thì mi sẽ được chết rất nhanh, không muộn hơn lúc mặt trời lặn!” Ôma Iuxúp vừa nói vừa cười với vẻ kinh tởm. Đúng lúc đó, Vônca nảy ra một ý rất hay. «Nếu vậy, hãy run sợ đi, cái lão thần hèn hạ kia!» Nó quát lên bằng giọng khủng khiếp nhất «Ngươi đã làm ta không chịu được lâu và ta phải bắt mặt trời dừng lại! Nó sẽ không lặn hôm nay, ngày mai, cả ngày kia! Ngươi chỉ nên trách mình mà thôi !» Vônca đã chọn một nước cờ rất mạo hiểm. Nếu ông Khôttabít kịp nói cho em ông biết rằng vào mùa này ở Bắc Cực mặt trời chiếu sáng suốt ngày đêm thì mọi chuyện sẽ hỏng bét. Nhưng đáp lại câu nói của Vônca, Ôma Iuxúp chỉ cất tiếng nhạo báng: «Hỡi kẻ tự phụ và khoác lác! Chính ta đây đôi khi cũng thích nói khoác, nhưng thậm chí trong lúc nói khoác hăng nhất, ta cũng chẳng dám hứa rằng sẽ chặn đường đi của vầng thái dương vĩ đại. Ngay cả vua Xalômông con trai của Đavít - cầu chúc cả hai vị đều bình an! - cũng không thế làm nổi việc đó! Vônca hiểu rằng nó đã thoát chết, mà còn có thể xỏ mũi lão em đáng ghét của ông già Khốttabít. Vừa lúc đó, ông Khốttabít nháy mắt với Vônca, ra vẻ đồng tình. Còn Giênia thì khỏi phải nói. Nó đã đoán được ý đồ của Vônca và bây giờ đang khấp khởi mừng thầm vì thấy trước được cái thất bại nhục nhã, không thể tránh khỏi của Ôma Iuxúp. «Hãy yên tâm, Ôma Iuxúp! Nếu tôi đã nói rằng tôi sẽ dừng mặt trời lại thì ông có thể tin chắc là hôm nay nó sẽ không lặn» «Đồ nhóc con!» Ôma Iuxúp cáu kỉnh.. «Chính ông là nhóc con thì có!» Vônca đối đáp với vẻ ngạo mạng «Tôi là người điều khiển mặt trời mà ông không biết ư?» «Nhưng nếu mặt trời vẫn cứ lặn thì sao?» Ôma Iuxúp vừa hỏi vừa cười sặc sụa. «Nếu mặt trời lặn thì tôi sẽ mãi mãi thực hiện những mệnh lệnh ngu xuẩn nhất của ông» «Ồ, không,» Ôma Iuxúp nói với vẻ đắc thắng. «Nếu mặt trời,


219

your conceited promise, does go down-and this will obviously happen-then I will eat you up. I'll eat you, bones and all!” "And my slippers too," Volka added courageously. "But if the Sun does not go down today, will you obey my every command?" "If the Sun does not go down, I will do so with the greatest pleasure, 0 most boastful and insignificant of magicians! But- ha-ha-ha-alas! This will never happen." "It's still an open question as to who will say 'alas!' a few hours from now," Volka cautioned. "Well then!" Omar Asaf said, shaking his finger in warning. "According to the present position of the Sun, it should go down in another eight or nine hours. I am even a tiny bit sorry for you, 0 shameless milksop, for you have less than twelve hours to live." "You can save your pity; you'd better pity yourself." Omar Asaf giggled scornfully, revealing two rows of small yellow teeth. "What awful teeth," Hottabych sighed. "Omar, why don't you get yourself gold teeth, like I have?" It was only then that Omar Asaf noticed Hottabych's unusual teeth, and his soul was filled with the blackest envy. "To tell you the truth. Brother, I don't find anything very special about gold teeth. I think I'd rather have diamond teeth." That very moment, thirty-two crystal-clear diamonds sparkled in his mouth as he smiled spitefully. Gazing at himself in the little bronze mirror the old dandy carried in his belt, Omar Asaf was quite pleased with what he saw. There were only three things that somehow clouded his triumph. First, Hottabych did not seem at all envious; second, his diamond teeth sparkled only when the light fell upon them directly. If the light did not fall upon them, he appeared completely toothless; third, his diamond teeth scratched his tongue and lips. In his heart of hearts, he was sorry he had been so greedy, but he did not show this so as not to lose face.

trái với lời hứa ngông cuồng của mi, vẫn cứ lặn và dĩ nhiên là sẽ như thế thì ta ăn thịt mi ngay! Ta sẽ ăn luôn cả xương. «Ăn luôn cả dép cũng được,!» Vônca dũng cảm đáp.-«Nhưng nếu hôm nay mặt trời không đi khuất khỏi đường chân trời thì khi ấy cháu bảo gì, ông cũng phải nghe chứ?» «Nếu mặt trời không lặn, ta rất lấy làm vui lòng, hỡi gã phù thủy khoác lác nhất và hèn mạt nhất trong các gã phù thủy! Ha ha ha, than ôi!Việc đó, không thế nào xảy ra. «Sau vài tiếng nữa, ai sẽ phải “than ôi” thì đó còn là một vấn đề rất lớn đấy!» Vônca cảnh cáo. «Mi hãy coi chừng!» Ôma Iuxúp dứ dứ ngón tay ra vẻ cảnh cáo. «Căn cứ vào vị trí của mặt trời lúc này thì nó sẽ phải lặn sau tám hoặc chín giờ nữa. Ta thậm chí còn cảm thấy hơi hơi thương hại mi, hỡi thằng bé nhút nhát không biết xấu hổ bởi vì mi chỉ còn sống không đầy mười hai giờ nữa thôi» «Tốt hơn, xin ông cứ giữ lại cái thương hại của ông» Ôma Iuxúp cười hi hí với vẻ khinh thường, để lộ hai hàng răng nhỏ vàng khè. «Sao răng xấu thế kìa?» Ông Khốttabít thở dài «Ôma, tại sao em không gắn răng vàng như anh? Mãi tới lúc bấy giờ, Ôma Iuxúp mới nhận thấy hai hàm răng khác thường của ông Khốttabít và lão liền nổi máu ghen tị hết sức độc địa: «Anh ạ, thành thực mà nói em chẳng thấy có gì là sang trọng ở những chiếc răng vàng. Tốt hơn hết là em gắn răng kim cương». Đúng lúc ấy, 32 viên kim cương đã lấp lánh trong mồm Ôma Iuxúp khi lão ngoác mồm cười. Soi vào tấm gương đồng nhỏ xíu mà lão già ăn diện giắt ở thắt lưng, Ôma Iuxúp tỏ vẻ rất mãn nguyện.với những gì lão nhìn thấy. Chỉ có ba điều làm cho lão kém vui. Thứ nhất, ông Khốttabít không hề tỏ ra ghen tị một chút nào, thứ hai, những chiếc răng kim cương của lão chỉ lấp lánh khi có ánh sáng rọi vào. Nếu không có ánh sáng rọi vào, người ta có thể tưởng mồm lão rụng hết răng, thứ ba, ngay trong phút đầu tiên, những chiếc răng kim cương đã cứa lưỡi và môi lão.Trong thâm tâm, lão thấy ân hận vì quá tham lam, nhưng lão không để lộ ra để khỏi bị mất mất.


220

"No, no," he giggled, noticing that Volka was about to leave the cabin."You shall not leave until the Sun goes down. I understand you only too well. You want to flee, in order to escape your deserved end. I have no intention of searching for you all over the boat." "Why, I can stay in the cabin as long as you want. That will even be better. Otherwise, I'll have to hunt for you all over the boat when the Sun doesn't go down. How long do you think I'll have to wait?" "Not more than nine hours, 0 young braggart," Omar Asaf said, bowing sarcastically. He snapped the fingers of his left hand and a cumbersome water-clock appeared on the table beneath the port-hole. "As soon as the water reaches this line," he said, tapping the side of the clock with a crooked brown nail, "the Sun will go down. It is the hour of your death." "Fine, I'll wait." "We'll wait, too," said Zhenya and Hottabych. Eight hours slipped by quickly, because Zhenya could not deny himself the pleasure of suggesting that the conceited Omar Asaf learn to play checkers. "I'll win anyway," Omar Asaf warned. Zhenya kept on winning. Omar Asaf got angrier and angrier. He tried to cheat, but each time they caught him at it, and so he would begin a new game, which would end just as sadly for him. "Well, the time's up, Omar Hottabych," Volka said finally. "Impossible!" Omar Asaf replied, tearing himself away from the checker board. Glancing quickly at the water-clock, he turned pale and jumped up from the berth where he and Zhenya had been sitting. He rushed to the port-hole, stuck his head out and groaned in terror and helpless rage: the Sun was just as high in the sky as it had been eight hours before! Then he turned to Volka and said in a flat voice: "I must have made a little mistake in my calculations. Let's

Thấy Vônca định rời khỏi buồng, Ôma Iuxúp cười hi hí nói: «Không, không! Mi không được rời chỗ này trước lúc mặt trời lặn. Ta hiểu mi quá mà! Mi muốn chuồn để tránh khỏi cái kết cục đích đáng. Ta không có ý định sục sạo khắp tàu để tìm mi sau lúc mặt trời lặn đâu!» «Được rồi, tôi có thể ở lại trong buồng này bao nhiêu lâu cũng được. Mà như thế lại còn tốt hơn kia đấy. Nếu không, lại phải đi khắp tàu tìm ông lúc mặt trời không lặn. Theo ông, tôi còn phải đợi bao lâu nữa?» «Không quá 9 giờ đâu, hỡi tháng bé tự phụ kia!» Ôma Iuxúp đáp, cúi chào nhạo báng. Lão búng các ngón tay ở bàn tay trái, thế là một chiếc đồng hồ nước cồng kềnh xuất hiện trên cái bàn kê ngay dưới cửa mạn. «Nước chưa kịp đến vạch này,» Lão nói, gõ móng tay cong màu nâu vào thành đồng hồ «là mặt trời đã lặn và đó sẽ là giờ chết của mi». «Được rồi, tôi sẽ đợi!» «Cả chúng tôi cũng sẽ đợi!» Giênia và ông Khốttabít cùng nói. Tám giờ trôi qua nhanh chóng, bởi vì Giênia không kìm nổi sự thích thú, đã đề nghị lãoÔma Iuxúp tự cao tự đại học chơi cờ nhảy. «Đằng nào thì ta cũng thắng mi, » Ôma Iuxúp cảnh báo.. Giênia liên tiếp chiến thắng Ôma Iuxúp đã tức giạn càng tức giận thêm. Lão đã thử chơi ăn gian, nhưng lần nào lão cũng bị lật tẩy, thế là lão lại bắt đầu ván mới mà kết thúc thật đáng buồn cho lão. Cuối cùng, Vônca nói: «Này, đã quá giờ định rồi đấy, hỡi ông Ôma Khốttabít» “Không thể như thế được!» Ôma Iuxúp rời khỏi cuộc chơi cờ vua và đáp. Liếc nhìn đồng hồ nước, lão biến sắc mặt, lo lắng nhảy khỏi cái giường mà lão ngồi đánh cờ với Giênia, rồi chạy lại cửa mạn, thò đầu ra ngoài và rên rỉ vì kinh hoàng và giận dữ bất lực: mặt trời vẫn dừng cao trên đường chân trời, chẳng khác gì tám tiếng trước đây! Lúc bấy giờ, lão quay đầu về phía Vônca và nói với giọng buồn bã «Có lẽ ta đã tính lầm đôi chút. Sẽ đợi thêm hai tiếng


221

wait two more hours." "Even three if you like, but it won't help you any. It'll be just as I said: the Sun will not go down today, or tomorrow, or the day after tomorrow." Four and a half hours later, Omar Asaf stuck his head out of the port-hole for the twentieth time, and for the twentieth time he saw that the Sun had no intention of sinking beyond the horizon. He turned as white as a sheet and trembled all over as he crashed to his knees. "Spare me, 0 mighty youth!" he cried in a pitiful voice. "Do not be angry at me, your unworthy slave, for when I shouted at you I did not know you were stronger than I!" "Does that mean you think you can shout at me if I'm weaker than you?" "Why, certainly." They all felt disgusted. "What a brother you have," Zhenya whispered to Hottabych. "Forgive me for saying so, but he's a most unpleasant, envious and vicious old man." "Yes, my brother is no lump of sugar," Hottabych replied sadly. "For goodness' sake, get up!" Volka said with annoyance, as the old Genie remained on his knees and kept trying to kiss Volka's hands. "What are your orders, 0 my young but mighty master?" Omar Asaf asked submissively, rubbing his soft palms together and rising. "At present, there's only one; don't you dare leave this cabin for a second without my permission!" "With the greatest of pleasure, 0 wisest and most powerful of youths," Omar Asaf replied in a self-abasing tone, as he regarded Volka with fear and awe. It was just as Volka had predicted. Neither that day nor the the Sun shine round the clock until furthernotice. And not until

nữa» «Đợi ba tiếng nữa cũng được! Nhưng việc chờ đợi ấy chẳng giúp được ông đâu. Tôi đã nói thế nào thì sẽ đúng như thế ấy. Mặt trời sẽ không lặn cả hôm nay, cả ngày mai, cả ngày kia» Trong suốt bốn tiếng rưỡi đồng hồ, Ôma Iuxúp đã thò đầu ra ngoài cửa mạn 20 lần và lần thứ 20, lão thấy rằng mặt trời không hề có ý định đi khuất khỏi đường chân trời, lão tái mặt, toàn thân run rẩy sợ hãi và nặng nề phủ phục. «Hỡi cậu thiếu niên hùng mạnh, xin cậu hãy xá tội cho ta!» - Ôma Iuxúp kêu lên với giọng cầu khẩn thê thảm. «Xin cậu đừng trút phẫn nộ lên đầu ta, kẻ đầy tớ không xứng đáng với cậu, bởi vì khi ta to tiếng với cậu, ta không biết rằng cậu mạnh hơn ta!» «Thế nếu tôi yếu hơn thì ông có thể to tiếng với tôi phải không?» « Dĩ nhiên là có thể!» Tất cả mọi người đều cảm thấyphẫn nộ.. «Ông có ông em ghê quá,» Giênia thì thầm vào tai ông Khốttabít. «Xin ông thứ lỗi cho cháu, nhưng ông ấy đúng là một ông già hết sức khó chịu, hay ghen tị và độc ác». «Đúng thế, chú em của ta rất khó chơi,» Ông Khốttabít buồn bã đáp. «Ông đứng dậy đi cho rồi!» Vônca kinh tởm nói với ông thần già khi thấy lão vẫn tiếp tục quỳ và lúc nào cũng cố hôn tay Vônca. «Hỡi ông chủ trẻ tuổi nhưng hùng mạnh của ta, cậu sẽ ban cho ta những mệnh lệnh nào đây?» Ôma Iuxúp vừa xun xoe hỏi, vừa xoa xoa hai bàn tay ướt đẫm mồ hôi và đứng dậy. «Lúc này thì chỉ có một mệnh lệnh thôi: ông không được rời khỏi buồng này lấy một giây nếu tôi chưa cho phép». «Xin tuân lệnh, hỡi cậu thiếu niên thông minh nhất và hùng mạnh nhất trong tất cả các cậu thiếu niên!» Ôma Iuxúp vừa trả lời với vẻ xu nịnh, vừa nhìn Vônca với vẻ sợ hãi và tôn sùng. Sự việc xảy ra đúng như Vônca dự đoán. Cả ngày hôm đó, cả ngày hôm sau cả ngày hôm sau nữa mặt trời không hề khuất khỏi


222

next, nor the third did the Sun go down. . Making use of some small misdemeanour of Omar Asaf's, Volka said he would make the Sun shine round the clock until further notice. And not until he learned from the captain that the "Ladoga" had finally entered a latitude where there was a brief period of night, did he inform Omar Asaf of this, as his special favour to the undeserving, grumpy Genie. Omar Asaf was as quiet as a mouse. Not once did he leave the cabin. He crept back into the copper vessel without a murmur when the "Ladoga" docked to the strains of a band at its home pier, from which it had sailed away thirty days before. Naturally, Omar Asaf was extremely reluctant to return to his bottle, if even for a short period, since he had already spent so many unhappy and lonely centuries there. But Volka gave him his word of honour that he would let him out the minute they reached home. There is no use denying that as Volka left the hospitable "Ladoga," carrying the copper vessel under his arm, he was sorely tempted to toss it into the water. But there you are-if you've given your word you've got to keep it. And so Volka walked down the gang-plank,having conquered this momentary temptation. If no one aboard the "Ladoga" ever stopped to wonder why Hottabych and his friends were taking part in the expedition, it is quite clear that the old man had no trouble casting the same spell over his young friends' parents and acquaintances. At any rate, their relatives and friends accepted it as a matter of course that the children had been in the Arctic, without questioning how in the world they had ever booked berths on the Ladoga." After an excellent dinner, the children told their respective parents the story of their adventures in the Arctic, keeping almost true to the facts. They were wise enough to say nothing about Hottabych. Zhenya, however, was so carried away, that the rash words nearly slipped out of his mouth. When

đường chân trời. Vin vào một lỗi nhỏ nhặt nào đó của Ôma Iuxúp, Vônca nói nó quyết định kéo dài thời gian “bắt mặt trời dừng lại” cho tới khi có lệnh mới. Mãi tới khi được thuyền trưởng cho biết rằng tàu “Lađôga” cuối cùng đã đi vào vĩ độ mà ngày bắt đầu nhường chỗ cho đêm, dù chỉ là một thời gian ngắn, Vônca liền báo tin ấy cho Ôma Iuxúp, coi đó như là một đặc ân đối với lão thần không xứng đáng và hay gây gổ. Ôma Iuxúp nhũn như con chi chi. Lão không lần nàorời khỏi buồng. Lão trở lại vào chiếc bình đồng mà không hề than vãn vào lúc tàu “Lađôga”cập cảng, dưới tiếng nhạc của đội kèn, nơi mà từ đó nó đã ra đi đúng 30 ngày về trước. Dĩ nhiên Ôma Iuxúp chẳng đời nào muốn chui lại, dù chỉ tạm thời, vào cái bình đồng, nơi lão đã sống vò võ một thân một mình bao nhiêu thế kỷ sầu thảm. Nhưng Vônca đã hứa danh dự rằng nó sẽ thả lão ra ngay sau khi vừa về đến nhà. Chúng tôi không giấu điều này: lúc Vônca rời tàu “Lađôga” mến khách, mang theo dưới nách cái bình đồng, nó rất muốn quẳng cái bình xuống nước. Nhưng không hứa thì thôi, đã hứa thì phải giữ lời. Và Vônca đi lên bến, sau khi đã nén lại được sự cám dỗ nhất thời này. Nếu không một ai trên tàu “Lađôga” để ý tới chuyện tại sao ông Khốttabít và hai cậu bạn của ông có quyền tham gia cuộc du ngoạn thì rõ ràng là ông già chẳng phải khó khăn gì trong việc lập ra mưu kế cũng gần như thế với bố mẹ và bạn bè của hai nhân vật chính trẻ tuổi của chúng ta Dù sao chăng nữa thì bố mẹ và bạn bè của Vônca và Giênia đều coi chuyện hai đứa đi Bắc Cực là việc dĩ nhiên, hoàn toàn không tự đặt ra câu hỏi là bằng cách bí mật nào mà họ lên đưọc tàu “Lađôga”. Sau bữa ăn ngon lành, hai cậu bé còn ngồi kể một hồi lâu cho những người thân của mình, gần như không thêm mắm thêm muối, về các cuộc phiêu lưu của mình ở Bắc Cực, nhưng chúng đã khôn ngoan không nhắc tới ông già Khốttabít. Chỉ có Giênia vì quá say sưa, suýt nữa thì nói lộ. Lúc tả lại những màn trình


223

he described the performances the passengers had put on in the lounge, he said: "And then, of course, Hottabych could not leave it at that. So he said...." "What a strange name-Hottabych!" Zhenya's mother said. "I didn't say 'Hottabych,' Mother, I said 'Potapych.' That was our boatswain's name," Zhenya said resourcefully, though he blushed. However, this went unnoticed. Everyone looked at him with awe, because he had met and talked with a real live boatswain every single day of the journey. Volka, on the other hand, nearly had an accident with the copper bottle. He was sitting on the couch in the dining room, explaining the difference between an ice-breaker and an iceboat to his parents with a true knowledge of his subject. He did not notice his grandmother leaving the room. After she had been gone for about five minutes, she returned holding ... the vessel with Omar Asaf inside! "What's this? Where did you get it. Mother?" Volka's father asked. "Just imagine, I found it in Volka's suitcase. I started unpacking his things and found this very nice pitcher. It will be lovely as a decanter. I'll have to polish it, though, because it's so terribly green." "That's no decanter!" Volka cried and turned pale. He grabbed the vessel from his grandmother. "The First Mate asked me to give this to his friend. I promised him I'd deliver it today." "My, isn't this a strange vessel," said his father, a great lover of antiques. "Let me have a look at it. Why, there's a lead cap on it. That's very interesting...." He tried to pry it off, but Volka grabbed the vessel frantically and stammered: "You're not supposed to open it!It's not supposed to be opened at all! Anyway, it's empty inside. I promised the First Mate I wouldn't open it, so's not to spoil the threads on the screw”

diễn các khách tham quan tổ chức ở phòng chung, Giênia nói : «Lúc bấy giờ, ông Khốttabít mới tiến về phía trước và nói...» «Cái tên gì mà lạ thế: “Khốttabít !” Bà mẹ Giênia nói. «Ấy là mẹ tưởng thế thôi, mẹ ạ. Con không nói là “Khốttabít”, mà nói là “Pôtapít”. Đó là tên ông thủy thủ trưởng của chúng con!» Giênia không hề bối rối, mặc dù mặt nó đỏ bừng. Tuy nhiên, chẳng ai để ý việc nó đỏ mặt cả. Mọi người ghen tị nhìn Giênia, cậu bé hằng ngày vẫn thường xuyên được gặp gỡ một thủy thủ trưởng bằng xương bằng thịt. Nhưng ở nhà Vônca thì suýt nữa xảy ra tai họa vì cái bình đồng. Nó ngồi trên đivăng trong phòng ăn và với vẻ rất am hiểu, nó giải thích cho bố mẹ nghe sự khác nhau giữa tàu phá băng và tàu thủy phá băng. Nó không nhận thấy bà nội đã rời khỏi phòng. Năm phút sau, bà quay lại, trên tay cầm... cái bình nhốt Ôma Iuxúp! «Cái gì thế ạ? Mẹ lấy cái ấy ở đâu ra hả mẹ?» Bố của Vônca hỏi «Con có tưởng tượng được không ở trong vali của Vônca đấy. Mẹ đang soạn đồ cho nó, mẹ thấy trong vali có cái bình còn khá tốt, có thể dùng đựng rượu mùi. Nhưng phải đánh sạch, vì nó xanh lè”. “Đấy hoàn toàn không phải là cái bình để đựng rượu mùi đâu!” Vônca tái mặt và giật ngay cái bình trên tay bà nội. “Chú phụ tá của thuyền trưởng đã nhờ cháu chuyển nó cho bạn của ông ấy. Cháu hứa hôm nay sẽ mang đến”. “Một cái bình rất lý thú,” bố nó, một người rất ham thích đồ cổ, nói “Cho bố xem một chút nào! A ha, thì ra nó lại có cái nắp bằng chì. Thật rất hay....” Ông toan vặn nắp, nhưng Vônca đã đưa cả hai tay níu lấy cái bình và nói ấp úng: “Bố không được mở cái bình này! Nó thậm chí hoàn toàn không mở ra được. Dù sao, nó hoàn toàn không đựng gì ở bên trong. Con đã hứa với chú phụ tá của thuyền trưởng là không mở. để rãnh xoắn ốc không bị hỏng” - Xin cậu hãy nói cho biết tại sao cậu lại hốt hoảng đến như vậy?


224

"Look how upset he is! All right, you can have the old pitcher back," his father said, letting go of it. Volka sat back on the couch in exhaustion, clutching the terrible vessel; but the conversation was all spoiled. Soon he rose. Trying to sound casual, he said he would go to , hand in the pitcher and dashed out of the room. "Come back soon!" his mother called, but by then he had already vanished. WHAT GOOD OPTICAL INSTRUMENTS CAN LEAD TO Zhenya and Hottabych had been awaiting Volka on the bank for a long time. It was very still. The vast sky was spread above them. The full moon cast its cold, bluish light. Zhenya had brought his binoculars along and was now looking at the moon. "You can dismiss the astronomy club," Volka said, coming up to them. "The next act on our show is the solemn freeing of our good friend, Omar Asaf! Music! Curtain!" "That mean old thing will have to manage without music," Zhenya muttered. In order to emphasize his loathing for the horrible Genie, he turned his back on the vessel and studied the moon through his binoculars for such a long time, that he finally heard Omar Asaf's squeaky voice: "May your humble servant, 0 mighty Volka, ask what purpose these black pipes serve which your friend Zhenya- and my greatly esteemed master-has pressed to his noble eyes?" "They're binoculars. It's to see things closer," Volka tried to explain. "Zhenya's looking at the moon through them, to see it better. It makes things bigger." "I can imagine how pleasant such a pastime can be," Omar Asaf said ingratiatingly. He kept trying to peep into the binoculars, but Zhenya purposely turned away from him. The conceited Genie was cut to the quick by such a lack of respect. Oh, if not for the

“Thôi được, cậu cầm lấy cái bình đi cho tôi nhờ!” bố nó nói và trả cái bình. Vônca ngồi xuống đivăng, mệt phờ, hai tay vẫn ôm khư khư cái bình đáng sợ, nhưng cuộc nói chuyện đâm ra rời rạc. Một lát, nó đứng dậy. Sau khi cố nói thật tự nhiên rằng nó phải đi chuyển cái bình và vội vàng rời khỏi phòng. “Không được ở lại lâu đấy nhé!” Bà nội nói với theo, nhưng nó đã biến mất tăm rồi. NHỮNG DỤNG CỤ QUANG HỌC TỐT DẪN ĐẾN CÁI GÌ Trên bờ sông, Giênia và ông Khốttabít đã ngồi đợi Vônca từ lâu. Xung quanh rất yên tĩnh. Bầu trời mênh mông trải rộng trên đầu họ.Vầng trăng tròn tỏa xuống ánh xanh mờ lạnh lẽo. Giênia mang theo chiếc ống nhòm và bây giờ đang thích thú ngắm mặt trăng. “Cậu hãy thôi nhìn trời đi nhé,”. Vônca bước tới gần, nói. “Tiết mục tiếp theo trong chương trình của chúng ta là phóng thích trọng thể người bạn tốt, Ôma Iuxúp! Nhạc! Màn sân khấu!” “Điều đó có nghĩa là bổn cũ soạn lại mà không cần đến âm nhạc,” Giênia lẩm bẩm Để bộc lộ sự khinh miệt của mình đối với lão thần đáng ghét, Giênia quay lưng về phía cái bình và dùng ống nhòm quan sát mặt trăng một hồi lâu, cho tới lúc nghe thấy giọng nói the thé của Ôma Iuxúp: “Hỡi Vônca hùng mạnh, xin cho phép kẻ đầy tớ hèn mọn của cậu được hỏi hai cái ống đen mà bạn cậu Giênia đang ghé đôi mắt quý báu của mình vào đó dùng để làm gì vậy?” “Đó là cái ống nhòm. Nó dùng để xem các thứ gần hơn”. Vônca cố giải thích. Giênia xem mặt trăng qua ống nhòm để thấy cho rõ hơn. Để mặt trăng trông to hơn” “Ồ, ta cho rằng đó là cách dùng thì giờ rất thú vị,” Ôma Iuxúp nhận xét với vẻ xu nịnh. Lão cố nhìm trộm vào ống nhòm, nhưng Giênia vẫn cố tình quay lưng về phía lão. Lão thần tự phụ cảm thấy mình bị xúc phạm ghê gớm vì cái thái độ bất kính ấy. Ôi, giá mà ở đây không


225

presence of the almighty Volka, who had stopped the Sun itself with a single word, then Omar Asaf would certainly have known how to deal with the unruly boy! But Volka was standing beside them, and the enraged Genie had no choice but to ask Zhenya in a wheedling voice to let him have a look at the great planet of the night through such interesting binoculars. "I join my brother in asking you to do him this favour," Hottabych added. Zhenya reluctantly handed Omar Asaf the binoculars. "The despicable boy has cast a spell on the magic pipes!": Omar Asaf cried a few moments later and crashed the binoculars to the ground. "Instead of making things bigger, they make the moon much smaller! Oh, some day I will lay my hands on this boy!" "You're always ready to abuse people!" Volka said in disgust. "What has Zhenya to do with it? You're looking through the wrong end." He picked up the binoculars and handed them back to the angry Genie. "You have to look through the small end." Omar Asaf followed his advice cautiously and soon sighed: "Alas, I had a much better opinion of this celestial body. I see that it is all pock-marked and has ragged edges, just like the tray of the poorest day-labourer. The stars are much better.-Though they are much smaller than the moon, they at least have no visible faults." "0 my brother, let me see for myself," Hottabych said and he, too, looked through the binoculars with interest. "This time I believe my brother is right," he added with surprise. This made it only too clear that Omar Asaf had long since fallen greatly in his estimation. "What ignorance," Zhenya scoffed. "It's high time you knew that the moon is millions of times smaller than any of the stars." "Enough! I can no longer take the constant mockery of this brat!" Omar Asaf roared and grabbed Zhenya by the collar. "Next, you'll say that a speck of sand is bigger than a mountain. I

có mặt cậu Vônca hùng mạnh, với một tiếng thôi người đã bắt mặt trời dừng lại. Lúc bấy giờ, Ôma Iuxúp sẽ tha hồ mà trả thù thằng thóc con cứng đầu cứng cổ kia. Nhưng Vônca lại đứng ngay cạnh và lão thần đã nổi xung chẳng còn cách nào khác là phải nhịn nhục van nài Giênia cho xem vầng tinh tú vĩ đại ban đêm qua cái ống nhòm mà lão rất chú ý. «Ta yêu cầu cậu ban cho em ta cái ân huệ đó» Ông Khốttabít thêm vào. Giênia miễn cưỡng đưa đưa ống nhòm cho Ôma Iuxúp. Sau vài khoảnh khắc, Ôma Iuxúp giận dữ ném cái ống nhòm xuống đất và hét lên: «Cái thằng bé hèn hạ đã yểm mất hai cái ống yêu thuật này rồi! Bây giờ, chúng không làm mặt trăng to ra, mà ngược lại, lại làm mặt trăng nhỏ đi nhiều lần! Ôi, rồi sẽ có lúc ta cho thằng oắt con này biết tay! «Lúc nào ông cũng gây gổ với mọi người!» Vônca nói với vẻ kinh tởm. «Giênia đã làm gì nó? Ông nhìn qua ống nhòm sai mắt kính rồi » Vônca nhặt cái ống nhòm từ dưới cỏ lên và đưa cho lão thần đang nổi giận. «Phải xem qua mắt kính nhỏ này này» Ôma Iuxúp làm theo lời khuyên của Vônca và một lát sau lãothở dài: «Than ôi, ta đã có một ý kiến tốt đẹp hơn về vầng tinh tú này. Té ra mặt nó lỗ chỗ như rỗ hoa, rìa nó nham nhở như cái mâm của gã làm công nhật mạt hạng. Những vì sao còn khá hơn nhiều! Mặc dù chúng nhỏ hơn mặt trăng nhiều lần, nhưng ít ra thì chúng cũng không có những tì vết rõ rệt ». « Hỡi em của ta, hãy để ta xem nào,» Ông Khốttabít nói rồi cũng ghé mắt vào ống nhòm với vẻ thích thú «Lần này thì chú em ta hình như đã nói đúng» o7ng ngạc nhiên nói thêm. Điều này chứng tỏ rõ ràng là ông Ôma Iuxúp đã bị lung lay uy tín từ lâu. «Thật là nhảm nhí!» Giênia bực tức. Đã đến lúc các ông phải biết rằng mặt trăng nhỏ hơn hàng nghìn lần bất kỳ ngôi sao nào» «Đủ rồi! Ta không thể chịu đựng được nữa lời nhạo báng thường xuyên của thằng oắt con này!» Ôma Iuxúp rống lên và túm ngay lấy cổ Giênia. «Hẳn là mi còn muốn bắt ta phải tin rằng


226

wouldn't put it past you. Enough! This time I'll do away with you for good!" "Stop!" Volka shouted. "Stop, or I'll bring the Moon down upon you, and not even a wet spot will remain where you now stand! You know I can do it with my eyes closed. I think you know me by now." The enraged Omar Asaf reluctantly let go of a frightened Zhenya. "You're raving for nothing again," Volka continued. "Zhenya's right. Sit down and I'll try to explain things to you." "You don't have to explain anything to me. I know everything already," Omar Asaf objected conceitedly. Yet, he dared not disobey. Volka could talk about astronomy for hours on end. This was his favourite subject. He had read every popular book on the structure of the Universe and could retell their contents to anyone who'd care to listen. But Omar Asaf obviously did not want to listen. He kept on snickering contemptuously. Finally unable to control himself any longer, he grumbled: "I'll never believe your words until I convince myself of their truth." "What do you mean 'convince yourself? Don't tell me you want to fly to the Moon in order to be convinced that it's a huge sphere and not a little saucer?" "And why not?" Omar Asaf asked haughtily. "Why, I can fly off today, if I want to." "But the Moon is millions of miles away." "Omar Asaf is not afraid of great distances. And all the more so, since-forgive me-I greatly doubt the truth of your words." "But the way to the Moon lies through outer space, where there's no air," Volka objected conscientiously. "I can manage quite well without breathing." "Let him go! We'll have plenty of trouble with him if he stays," Zhenya whispered fiercely.

hạt cát lớn hơn cả trái núi nữa chăng? Ai chứ mi thì dám nói như vậy lắm ! Đủ rồi! Bây giờ thì dứt khoát là ta sẽ kết liễu đời mi.» «Buông ra ngay!» Vônca quát. «Buông ra ngay, nếu không ta sẽ lấy mặt trăng quật vào đầu ngươi ngay lập tức và ngươi sẽ tan ra như cám cho mà xem! Đối với ta, việc đó dễ như trở bàn tay. Người biết ta rồi đó!» Lão Ôma Iuxúp đã tức điên, nhưng đành phải miễn cưỡng buông Giênia. Giênia đang sợ chết khiếp. «Cả lần này nữa, ông đã phát khùng một cách hoàn toàn vô ích!» Vônca tiếp tục «Giênia nói đúng. Hãy ngồi xuống đây, tôi sẽ cố giải thích cho ông hiểu mọi chuyện». «Không cần giải thích gì cả, tự ta cũng biết hết mọi chuyện! - Ôma Iuxúp kiêu căng nói, nhưng không dám làm trái lời Vônca. Về thiên văn học thì Vônca có thể nói mấy tiếng liền. Đó là đề tài ưa thích của nó. Nó đã đọc tất cả các sách phổ thông về cấu trúc vũ trụ và say sưa trình bày nội dung các cuốn sách đó cho tất cả những ai muốn nghe. Nhưng Ôma Iuxúp rõ ràng là không muốn nghe. Lão luôn luôn hầm hừ khinh bỉ và cuối cùng, không chịu nổi, lão lầu bầu: «Ta không bao giờ tin vào những lời nói của mi một khi ta chưa được tự thuyết phục rằng đó là sự thật» «Ông nói “tự thuyết phục” nghĩa là sao? Hay là ông tính bay lên tận mặt trăng để bị thuyết phục rằng đó chẳng phải là cái đĩa nhỏ, mà là một quả cầu lớn?» «Tại sao tại không bay được?» Ôma Iuxúp vênh váo hỏi. «Ta sẽ bay ngay hôm nay cho mi xem» « Nhưng mặt trăng ở xa hàng triệu dặm đấy?» «Ôma Iuxúp này không bao giờ sợ những khoảng cách lớn cả. Vả lại mi hãy tha lỗi cho ta, ta rất nghi ngờ sự đứng đắn của những lời mi nói». «Nhưng đường bay tới mặt trăng lại nằm trong khoảng không, chẳng có không khí đâu?» Vônca một mực phản đối. «Chẳng có không khí, ta vẫn sống được như thường». «Cứ để cho lão ấy bay đi! Nếu không, bọn mình còn khốn khổ với lão» Giênia thì thầm quyế liệt


227

"Sure, he can go," Volka agreed quietly, "but still, I consider it my duty to warn him about what awaits him on the way.... Omar Asaf," he continued, turning towards the conceited Genie, "bear in mind that it's terribly cold there." "I am not afraid of the cold. I'll be seeing you soon. Good-bye!" "If that's the case, and if you've decided to fly to the Moon, come what may, then at least listen to one piece of advice. Do you promise to obey my words?" "All right, I promise," the Genie answered condescendingly, his awe of Volka obviously diminishing. "You must leave the Earth at a speed of no less than eleven kilometres a second; otherwise you can be sure you'll never reach the Moon." "With the greatest of pleasure," Omar Asaf said, compressing his thin blue lips. "And how big is a kilometre? Tell me, for I know of no such measurement." "Let's see now. How can I explain?... Well, a kilometre is about a thousand four hundred steps." "Your steps? That means there are no more than a thousand two hundred of my steps in a kilometre. Maybe even less." Omar Asaf had an exaggerated idea about his height. He was no taller than Volka, but they could not convince him of this. "Be sure not to crash into the cupola of the Heavens," Hottabych admonished his brother, not being completely convinced of Volka's stories about the structure of the Universe. "Don't teach someone who knows more than you," Omar Asaf said coldly and soared into the air. He instantly became white hot and disappeared from view, leaving a long fiery trail behind. "Let's wait for him here, my friends," Hottabych suggested timidly, for he felt guilty for all the unpleasantness Omar Asaf had caused them. "No, there's no use waiting for him now. You'll never see him again," Volka said. "He didn't listen to my advice which was

«Dĩ nhiên, lão có thể đi,» Vônca đáp khẽ. «Nhưng dẫu sao mình vẫn có bổn phận báo trước cho lão biết những gì chờ đón lão trên đường... Ông Ôma Iuxúp». Vônca lại nói tiếp với lão thần kiêu ngạo. «Ông phải chú ý rằng ở trên ấy lạnh lắm đấy». «Ta cóc sợ lạnh! Mong chóng gặp lại nhau. Ta đi đây! «Vậy ông đã quyết định dù thế nào cũng bay lên mặt trăng thì ông hãy nghe lời tôi dù chỉ một lần mà thôi. Ông có lứa sẽ nghe lời tôi vô điều kiện không?» «Thôi được, ta hứa!» Lão thần đáp với giọng trịch thượng vì lão đã bắt đầu thoát khỏi ảnh hưởng của Vônca. «Ông phải bay khỏi trái đất với vận tốc không dưới 11 kilômét trong một giây. Trong trường hợp ngược lại, tôi xin cam đoan với ông rằng, ông sẽ chẳng bay tới được mặt trăng đâu». «Rất lấy làm sung sướng và vui lòng?» Ôma Iuxúp mím chặt đôi môi mỏng dính của mình. «Thế một kilômét dài chừng nào hả?» «Chà, làm sao có thể giải thích cho ông được nhỉ ?... Thế này nhé: một kilômét dài khoảng 1.400 bước». «Bước của mi ấy à? Thế có nghĩa là nếu tính theo bước của ta thì một kilômét không quá 1.200 bước, có khi lại còn ít hơn một chút nữa». «Ôma Iuxúp thường hay phóng đại tầm vóc của mình. Lão chẳng cao hơn Vônca, nhưng không thể nào thuyết phục lão» «Coi chừng, kẻo va vào vòm trời thì tan xác đấy, chú ạ!» Ông Khốttabít ân cần dặn dò ông em, vì ông chẳng tin lắm vào những điều mà Vônca kể về cơ cấu của vũ trụ. «Đừng có dạy khôn cho những ai hiểu biết hơn mình!» Ôma Iuxúp lạnh lùng đáp và lao vút lên trời. Trong chớp mắt, lão đã bị nung trắng và biến mất hút khỏi tầm nhìn, để lại đằng sau một vệt lửa dài. «Chúng ta đợi chú ấy quay về nhé, hỡi các cậu bạn của ta!» Ông Khốttabít rụt rè đề nghị do ông cảm thấy mình có lỗi về những chuyện khó chịu mà Ôma Iuxúp gây ra. «Không, bây giờ ông có đợi mấy đi nữa thì cũng chẳng gặp lại ông ấy được đâu!» Vônca nói. «Ông ấy chẳng chịu nghe lời


228

based on scientific knowledge, and he'll never return to the Earth. Since your Omar took off at a speed which was less than eleven kilometres a second, he'll be circling the Earth forever. If you want to know, he's become a sputnik." "If you have no objections, I'll wait for him here a while," a saddened Hottabych whispered. Late that night he slipped into Volka's room. Turning into a goldfish, he dived silently into the aquarium. Whenever Hottabych was upset by anything, he spent the night in the aquarium instead of under Volka's bed. This time he was especially upset. He had waited for his brother for over five hours, but Omar Asaf had not returned. Some day scientists will develop precision instruments that will make it possible to note the smallest amount of gravitation the Earth experiences from the tiniest of celestial bodies passing close to its surface. And then an astronomer, who, perhaps, read this book in his childhood, will determine, after long and laborious calculations, that someplace, comparatively close to the Earth, there rotates a celestial body weighing a hundred and thirty pounds. Then, Omar Asaf, a grouchy and narrow-minded Genie who turned into an Earth satellite because of his impossible character and ignorant scoffing at scientific facts, will be entered into the great astronomical catalogue as a many-numbered figure. Someone who heard of this instructive tale about Hottabych's brother once told us in all seriousness that one night he had seen something flash across the sky which in shape resembled an old man with a long flowing beard. As concerns the author of this book, he does not believe the story, for Omar Asaf was a very insignificant man. HOTTABYCH’S FATAL PASSION For several days Hottabych remained in the aquarium, pining away for his brother. Gradually, however, he got used to his absence and once again everything was back to normal.

khuyên của cháu, nó dựa trên kiến thức khoa học, và ông ấy sẽ chẳng bao giờ quay về được trái đất. Nếu ông Ôma bay đi với vận tốc dưới 11 kilômét một giây thì ông ấy cứ quay suốt xung quanh trái đất ông ấy đã biến thành một vệ tinh của trái đất rồi» «Dẫu sao thì các cậu cũng cứ cho phép ta đứng đợi chú ấy một lát,» Ông Khốttabít buồn bã nói nhỏ. Vào lúc đêm khuya, ông già bí mật lẻn vào phòng Vônca. Sau khi biến thành một con cá vàng nhỏ, ông nhảy khẽ vào bể nuôi cá. Bao giờ buồn phiền vì một chuyện gì đó, ông thường nghỉ đêm trong bể nuôi cá chứ không phải ở dưới gầm giường. Lần này, ông buồn hết sức. Ông đã đợi Ôma Iuxúp hơn 5 tiếng đồng hồ liền, nhưng vẫn không thấy ông em quay về... Một ngày nào đấy, các nhà khoa học sẽ sáng chế ra những chiếc máy đo chính xác tới mức có thể tính được sức hút nhẹ nhất mà trái đất phải chịu khi các thiên thể nhỏ nhất đi qua gần nó. Và một nhà thiên văn nào đó lúc còn bé có thể đã đọc cuốn truyện này của tôi, sau một thời gian tính toán lâu dài và cẩn thận, sẽ phát hiện ra rằng ở một nơi nào đó khá gần trái đát có một thiên thể nặng một trăm ba mươi bảng. Khi ấy, trong tập danh mục thiên văn dày cộp sẽ được ghi thêm dưới con số có nhiều chữ số cái tên Ôma Iuxúp, một lão thần hãy gây gổ và thiển cận. Lão đã biến thành vệ tinh của trái đất vì cái tính khó chịu và thái độ coi thường ngu ngốc của lão đối với các số liệu khoa học. Một người nào đó, khi nghe lại câu chuyện có tính chất giáo huấn về em ông Khốttabít, đã quả quyết một cách nghiêm túc rằng một đêm, hình như ông đã thấy trên trời một thiên thể vụt qua; thiên thể này có hình một ông già có bộ râu dài phất phơ. Còn về phần tác giả cuốn truyện này thì ông không tin vào lời tuyên bố đã nêu trên bởi Ôma Iuxúp là một sinh vật quá nhỏ bé. SỰ SAY MÊ TAI HẠI CỦA ÔNG KHỐTTABÍT Suốt mấy ngày liền ông Khốttabít buồn nhớ ông em, cứ giấu mình trong bể nuôi cá, nhưng sau đó cũng nguôi dần và mọi việc lại diễn ra bình thường. Một buổi sáng, ông và hai cậu bé nói


229

One day he and the boys were talking quietly. It was still rather early and the old man was lolling under the bed. "It looks like rain," Zhenya said, looking out the window. Soon the whole sky became overcast with clouds. It started to drizzle. "Shall we turn it on?" Volka asked off-handedly, nodding towards a new radio set his parents had given him for being promoted to 7B. He turned it on with obvious pleasure. The loud sounds of a symphony orchestra filled the room. Hottabych stuck his head out from under the bed. "Where are all those people playing so sweetly on various instruments?" "Golly! Hottabych doesn't know anything about radios!" Zhenya said. (There was one omission on the "Ladoga" for all its excellent equipment-they forgot to install a radio set in the lounge.) For nearly two hours the boys watched Hottabych delightedly. The old man was overwhelmed. Volka tuned in on Vladivostok, Tbilisi, Kiev, Leningrad, Minsk and Tashkent. Songs, thunderous marches, and the voices of people speaking in many tongues obediently poured forth from the set. Then the boys got fed up. The sun peeped out and they decided to go for a walk, leaving a fascinated Hottabych behind. The strange events which then occurred remain a mystery to Volka's grandmother to this very day. Soon after the boys left, she entered Volka's room to turn off the radio and distinctly heard an old man coughing in the empty room. Then she saw the dial turn by itself and the indicator move along the scale. The frightened old woman decided not to touch the set, but to find Volka immediately. She caught up with him at the bus stop. Volka was very upset. He said he was improving the set, that he was making it automatic, and he begged his grandmother not to tell his parents what she had seen, because it was

trò chuyện khe khẽ. Trời hãy còn sớm và ông già vẫn còn nằm dưới giường. “Sắp mưa rồi!” Giênia nhìn qua cửa sổ nói. Chẳng mấy chốc, mây đen đã phủ kín bầu trời và trận mưa phùn khó chịu bắt đầu rả rích. “Có lẽ bọn mình sẽ nghe chứ?” Vônca hỏi, hất đầu chỉ chiếc rađiô mới tinh, quà của bố mẹ nó tặng nhân dịp nó được lên lớp 7. Nó bật rađiô với niềm vui rõ rệt. Những âm thanh vang dội của dàn nhạc giao hưởng tràn ngập căn phòng. ông Khốttabít thò đầu ra từ dưới gầm giường “Ở đâu mà có lắm người chơi các nhạc cụ khác nhau hay đến như vậy?” “Ra vậy đó! Ông Khốttabít chưa biết rađiô là gì cả”. Giênia nói (Có một thiếu sót trên tàu “Lađôga” với nhiều thiết bị tuyệt vời nhưng người ta đã quên lắp rađiô tại phòng chung nên bây giờ ông Khốttabít không radio là cái gì) Trong hai giờ liền, hai cậu bé đã thích thú quan sát ông Khốttabít. Ông già đã bị choáng ngợp. Vônca đã bắt đài Vlađivôxtốc, Tbilixi, Kiép, Lêningrát, Minxcơ và Tasken.Các bài hát, các bản hành khúc,và các tiếng nói của nhiều người đủ các ngôn ngữ tuôn ra từ chiếc radio. Sau đó, hai cậu bé chán nghe rađiô. Ngoài đường đã hửng nắng và chúng quết định đi ra ngoài dạo mát, để ông Khốttabít ngồi mê mẩn bên chiếc radiô. Chính lúc đó đã xảy ra một chuyện bí mật mà cho đến tận nay bà nội của Vônca vẫn chưa đoán ra được. Chẳng bao lâu sau khi các cậu bé rời khỏi nhà, bà nội của Vônca vào phòng tắt rađiô và bà nghe thấy tiếng ho của một ông già trong căn phòng trống trơn. Sau đó, bà lại thấy chiếc kim tự di chuyển trên thang chia độ của rađiô. Bà lão hoảng sợ, quyết định không đụng tay đến chiếc rađiô, rồi lập tức chạy đi tìm Vônca. Bà đã bắt gặp nó ở bến xe buýt. Vônca hết hồn, nó nói rằng nó đang cải tiến rađiô, làm cho rađiô có thể tắt mở tự động và thiết tha yêu cầu bà đừng kể chuyện đó cho bố mẹ nó nghe, vì nó đang chuẩn bị một món quà bất ngờ


230

supposed to be a surprise for them. His grandmother was not at all comforted by these words. Nevertheless, she promised to keep his secret. All afternoon she listened anxiously to the strange mumbling coming from the empty room. That day the radio played on and on. At about two o'clock at night it went off, but only because the old man had forgotten how to tune in on Tashkent. He woke Volka up, asked him how to do it, and returned to the set. A fatal thing had happened: Hottabych had become a radio fan. HOTTABYCH’S NEW YEAR VISIT During the winter vacation, Zhenya went to visit his

relatives in Zvenigorod. On January 4th he received a letter,

which was of extreme interest for at least three reasons. In the

first place, this was the first letter he had ever received in which

he was addressed by his full name, as a grown man. In the

second place, it was the first letter Hottabych had ever written to

his young friend. But of greatest interest were the contents of

this most remarkable message.

Following is the letter, slightly abridged:

"0 most lovable and precious friend, the sweet and singular

adornment of all schools and sports fields, the fond hope of

your native arts and sciences, the joy and pride of your parents

and friends, Zhenya ibn Kolya, from the famous and noble

family of Bogorads, may your life's road be strewn with

thornless roses and may it be as long as your pupil, Hassan

Abdurrakhman ibn Hottab, wishes it to be!

"I hope you remember how great my joy and gratitude

were when, six months ago, you, 0 my young friend and friend

of my young saviour, released my unfortunate brother Omar Asaf

ibn Hottab, from whom I was so grievously separated for many

centuries, from his horrible imprisonment in the copper vessel.

cho bố mẹ nó. Những lời nói của Vônca hoàn toàn chẳng làm cho bà nội yên lòng. Nhưng bà vẫn hứa giữ bí mật. Đến tận tối, bà lo sợ lắng nghe tiếng lẩm bẩm bí ẩn phát ra từ căn phòng trống Hôm ấy, chiếc rađiô không nghỉ lấy một phút. Gần hai giờ đêm, quả là nó có im tiến, chỉ là vì ông già quên mất cách bắt đài Tasken. Ông đánh thức Vônca dậy, hỏi nó làm cách nào và trở lại bên chiếc rađiô... Đã xảy ra một điều không thể sửa chữa được: ông già say mê rađiô như điếu đổ! CUỘC VIẾNG THĂM NĂM MỚI CỦA ÔNG KHỐTTABÍT Trong kỳ nghỉ Đông, Giênia đi thăm những nguời bà con ở Dvenigôrốt. Ngày mồng 4 tháng giêng, nó nhận được một bức thư. Bức thư này hết sức lý thú, ít ra là trên ba lý do. Thứ nhất, đó là bức thư đầu tiên nó từng nhận được có để địa chỉ với tên họ đầy đủ của nó như môt người lớn. Thứ hai, đó là bức thư đầu tiên mà ông Khốttabít tự tay viết cho cậu bạn trẻ tuổi của mình. Nhưng lý thú hơn cả là chính nội dung cái bức thư hết sức đáng chú ý đấy. Dưới đây là bức thư, có lược bớt đôi chút: “Hỡi bạn đáng yêu và quý báu nhất của ta, niềm tự hào tuyệt mỹ và có một không hai của tất cả các trường và bãi thể thao, niềm hy vọng chứa chan của nền khoa học và nghệ thuật nước nhà, niềm sung sướng và tự hào của bố mẹ và bạn bè, Giênia con trai của Côlia từ dòng họ nổi tiến và cao quý Bôgôtát! Người học trò của cậu là Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp cầu chúc cho con đường đời của cậu trải đầy những đóa hoa hồng không gai và kéo dài mãi mãi! «Ta hy vọng cậu còn nhớ rằng nửa năm về trước, ta sung sướng và biết ơn biết chừng nào khi cậu, người bạn trẻ của ta và bạn của vị cứu tinh trẻ của ta, đã giải thoát khỏi cảnh giam cầm khủng khiếp trong cái bình đồng chú em bất hạnh của ta là Ôma Iuxúp con trai của Khốttáp, người mà ta phải đau đớn phân ly trong suốt nhiều thế kỷ.


231

"But immediately following my first joy of a long-awaited reunion, there came a terrible disappointment, for my brother turned out to be an ungrateful, short-sighted, narrow-minded, grouchy and envious person. And he, as you well remember, took it upon himself to fly to the Moon, in order to be convinced whether its surface was truly covered with mountains, as our highly educated friend Volka ibn Alyosha stated, basing his knowledge on a science called Astronomy. "Alas! It was not a selfless thirst for knowledge that guided my unwise brother, nor the noble and exemplary desire to discover the World, but a vain and ignorant wish to belittle and shame a person who had tried to hold him back from committing a fatal deed. "He did not even take into account the laws of another science called 'Mechanics,' and thereby doomed himself to an eternal and useless circling of the Earth, which, as I recently discovered (who could have ever dreamed of it!) in turn revolves around the Sun! "Three days ago I received a message from you, 0 Zhenya ibn Kolya, which bears the scientific name of 'Telegram,' and in which you so graciously and pleasantly wished me a Happy New Year. And then I recalled that my unpleasant, but extremely unfortunate brother is spinning round in the sky day and night and that there is no one to wish him a Happy New Year. And so, I prepared for a journey, and exactly at noon I took off for the far distances of Outer Space, in order to visit Omar Asaf, to wish him a Happy New Year, and, if it were at all possible, to help him return to the Earth. "I will not tire your kind attention, 0 Zhenya ibn Kolya, with a description of how I was able to manage the Law of Universal Gravitation. For this is not the purpose of my message. Suffice it to say that at first I took off at approximately the same speed as Omar Asaf, and, as he, I turned into a satellite of the Earth, but only temporarily, and only long enough for a meeting with Omar. Then, when I saw it was time for me to

“Nhưng tiếp ngay sau niềm sung sướng của cuộc hội ngộ mong đợi bấy lâu ấy lại là nỗi thất vọng nặng nề, bởi vì chú em ta là một kẻ vô ơn, thiển cận, hay gây gổ và hay ghen tị. Và hẳn là cậu vẫn còn nhớ, chú em ta đã quyết định bay lên mặt trăng để chứng kiến tận mắt xem có thật là bề mặt của nó phủ đầy núi non như cậu bạn được học cao của chúng ta là Vônca con trai của Aliôsa, dựa vào kiến thức của môn khoa học gọi là thiên văn học đã nói, hay không. «Than ôi! Chú em chẳng biết điều của ta bị dẫn dắt không phải bởi lòng khát khao kiến thức vô tư, cũng không phải bởi lòng mong muốn cao cả và đáng khen là nhận biết thế giới, mà bởi cái ý muốn thấp hèn và ngu xuẩn là làm nhục con người đã cố cản ngăn chú ấy đừng có cái hành động không sao cứu vãn nổi. «Chú em ta còn không đếm xỉa tới các định luật của một môn khoa học khác có tên là ‘cơ học’ và chính vì thế chú ấy đã tự rước vào thân cái họa là quay vĩnh viễn và vô tích sự xung quanh trái đất, còn trái đất, như ta vừa mới được biết, lại quay xung quanh mặt trời (ai mà có thể ngờ được!). «Ba ngày qua, ta nhận được thông báo của cậu, hỡi cậu Giênia con trai của Côlia, một bức có tên khoa học là ‘điện tín’, trong đó cậu đã thân ái chúc mừng ta nhân dịp năm mới. Lúc bấy giờ, ta mới sực nhớ rằng chú em khó chịu nhưng hết sức bất hạnh của ta đang bay suốt ngày đêm ở trên trời và chẳng có ai chúc mừng chú ấy nhân dịp năm mới cả. Và lúc bấy giờ, ta liền chuẩn bị cho một cuộc hành trình , và vào đúng giữa trưa, ta đã bay đi khoảng xa ra Ngoài Không gian để viếng thăm chú Ôma Iuxúp, để chúc mừng Năm Mới chú ấy và nếu có thể thì giúp chú ấy quay về trái đất. «Hỡi cậu Giênia, ta sẽ chẳng quấy rầy sự rộng lòng quan tâm của cậu bằng việc tả lại chuyện ta đã nắm được định luật vạn vật hấp dẫn ra sao. Vì đó không phải mục đích mà ta muốn thông báo.Chỉ cần nói thế này là đủ: thoạt tiên, ta đã bay đúng với vận tốc mà Ôma Iuxúp đã bay và cũng như chú ấy, ta đã biến thành một vệ tinh của trái đất, nhưng chỉ tạm thời thôi và chỉ vừa đủ lâu để ta gặp chú Ôma . Rồi sau đó, khi ta thấy đã tới lúc phải quay


232

return to the Earth, I turned to face it and assumed the speed necessary for overcoming the forces which revolved me about the Earth, just as a pail of water tied to a string would revolve round a boy who held the string. It is of no use to write what my speed was. When I next see you, I will show you all the calculations I did with the aid of my knowledge of Mathematics, Astronomy and Mechanics, which you and Volka ibn Alyosha so graciously and patiently taught me. But this is not the point in question. I sincerely wished to visit my poor brother...." Hottabych had apparently burst into tears at this point, for the ink was all smudged. That is why we find we must leave out several lines. "Leaving the Earth, so full of cheerful noonday light behind, I soon entered an area as black as pitch that was terribly and unbearably cold. As before, the far-off stars sparkled in the icy darkness with a bright but dead, unblinking light, and the pale yellow disk of the flaming Sun blinded my eyes. "I flew on and on, amidst the cold darkness and silence. I was about to despair, when, suddenly, on the black velvet of the sky, there appeared a skinny body, brightly illumined by the Sun. It was approaching me at tremendous speed, and the long beard flowing behind like the tail of a comet, as well as the incessant and vicious grumbling, told me beyond doubt it was my brother. " 'Salaam, dear Omar!' I cried, when he came abreast of me. 'How is your health?' " 'Not bad,' Omar answered reluctantly and in an unfriendly voice. 'As you see, I revolve around the Earth.' He chewed his lips and added dryly, 'Tell me what you want. Don't forget that I'm a busy man. State what you want and be off.' " 'What are you so busy at, 0 my good brother?' " 'What do you mean what at?! Didn't you hear me say I'm now working as a sputnik? I keep revolving like mad, day and night, without a moment's rest.' " '0 woe is me!' I cried in great sorrow. 'How sad and

về trái đất, ta ngoảnh mặt về phía đó và tăng thêm một vận tốc cần thiết để thắng cái lực đã khiến ta quay xung quanh trái đất như cái thùng con đầy nước quay trên đầu dây căng trong tay một chú bé. Với vận tốc ấy như thế nào, ở đây không tiện viết ra. Lúc nào ông cháu ta gặp nhau, ta sẽ cho cậu xem tất cả những phép tính mà ta đã làm từ trước nhờ những kiến thức về toán học, thiên văn học và cơ học mà cậu và cậu Vônca con trai của Aliôsa đã ân cần và kiên nhẫn dạy ta. Nhưng bây giờ không phải là lúc kể chuyện đó. Ta thật lòng muốn viếng thăm chú em khốn khổ của ta...” Viết đến đây, có lẽ ông Khốttabít đã không cầm được nước mắt, bởi vì ở đoạn thư này mực đã bị nhòe. Đó là lý do vì sao chúng ta phải bỏ đi vài dòng. “Sau khi rời trái đất đang chan hòa ánh nắng rực rỡ ban trưa, chẳng bao lâu ta đã lọt vào cái khoảng không tối như hũ nút, ghê rợn và lạnh không chịu nổi. Như trước đây, trong bóng tối lạnh lẽo ấy, những vì sao xa vẫn lấp lánh và vầng mặt trời hơi vàng đang rực cháy vẫn làm chói mắt. «Ta bay một hồi lâu giữa cảnh tối tăm lạnh lẽo và lặng lẽ. Ta đã tuyệt vọng thì bỗng nhiên trên màn nhung đen của bầu trời xuất hiện một vật thể gầy guộc, được mặt trời chiếu sáng. Nó bay lại gần ta với tốc độ rất lớn.và bộ râu dài phất phơ phía sau như đuôi sao chổi và căn cứ vào tiếng lầu bầu giận dữ không ngớt, ta dễ dàng nhận ra đó là chú em của mình. «’Xêliam, em Ôma thân yêu!’ Ta reo lên khi bay ngang hàng chú ấy ‘Em vẫn mạnh khỏe chứ?’ «’Vẫn vậy thôi,’ Chú Ôma Iuxúp trả lời ta với vẻ miễn cưỡng và lạnh nhạt. ‘Anh thấy đấy, em đang quay quanh trái đất’.Chú ấy cắn môi và lạnh lùng nói thêm: ‘Nào, anh cần gì thì nói ngay đi! Đừng quên là em đang bận. Xong việc thì anh bay đi cho’. « ‘Em bận việc gì vậy, hỡi chú em thân yêu của ta?’ «’Việc gì ấy à? Anh không nghe em nói à. Em hiện giờ đang làm vệ tinh của trái đất mà. Em phải quay như điên suốt ngày đêm, không được nghĩ ngơi lấy một phút!’ «‘Ôi, khổ thay cho ta!’ Ta kêu lên với vẻ đau buồn hết sức


233

uninteresting your life must be, amidst this eternal cold and darkness, in constant and useless revolving, apart from all living things!' And I burst into tears, for I was so terribly sorry for my brother. But in answer to my heartfelt words, Omar Asaf replied coldly and haughtily: " 'Don't feel sorry for me, for I am less in need of pity than anyone else on Earth. Just look around and you'll be convinced that I'm the largest of all celestial bodies. True enough, both the Sun and the Moon shed light-though I don't-and are even quite bright, but I am much larger than they are. I don't even mention the stars, which are so small that a great multitude of them could fit on my finger-nail.' Something which resembled a kindly smile appeared on his face. 'If you wish, you can join me and become my sputnik. We will revolve together. Then, not counting me, you'll be the largest of all celestial bodies.' "In vain did I rejoice at this brotherly show of affection, though it may have taken a rather strange form, for Omar Asaf continued as follows: " 'All celestial bodies have their sputniks, but I have none. It makes me feel inferior.' "I was amazed at the ignorance and stupid conceit of my brother. I understood that he did not want to return to the Earth and so said with a heavy heart: " 'Farewell, for I am in a hurry. I still have to wish some of my friends a Happy New Year.' "But Omar, who, apparently, had his heart set on this idea of his, roared: " 'Then who will be my sputnik? You had better remain of your own free will, or I'll tear you to bits!' "With these words he grabbed hold of my left leg. I kept my wits and turned sharply to a side, wrenching free of Omar, though leaving in his grasp one of my slippers. Naturally, he wanted to catch up with me, but he could not do so, for he had to continue his endless journey around a circle known by the scientific name of 'orbit.'

Giữa cái cảnh lạnh lẽo và tối tăm quanh năm suốt tháng, lại phải quay liên tục và vô tích sự ở một chốn cách biệt với toàn bộ sự sống, cuộc đời của em thật là buồn thảm và vô vị!’ Và ta đã rơi nước mắt, bởi vì ta thương em ta vô hạn. Nhưng đáp lại những lời phát ra từ đáy lòng ta, Ôma Iuxúp chỉ lạnh lùng và kẻ cả nói: « ‘Khỏi thương hại em, bởi vì em ít cần đến sự thương hại hơn bất kỳ một người nào trên Trái đất. Hãy nhìn và anh sẽ thấy rõ rằng em là cái lớn nhất trong tất cả các thiên thể. Quả là mặt trời và mặt trăng có chiếu sáng, thậm chí em nghĩ còn chiếu khá sáng, còn em thì lại lớn hơn chúng nhiều. Em không thèm nói đến các vì sao, chúng nhỏ tới mức nhiều ngôi gộp lại thể nằm gọn trong móng chân em’ Có cái gì đó giống như một nụ cười thân ái hiện lên trên mặt nó, ‘Nếu muốn, anh hãy liên kết với em, trở thành vệ tinh của em. Chúng ta sẽ cùng quay với nhau. Lúc bấy giờ, không kể em, anh sẽ lớn nhất trong tất cả các thiên thể’. «Thoạt tiên, ta cũng lấy làm mừng trước sự biếu hiện tình cảm huynh đệ ấy, mặc dù nó quả là kỳ cục, Ôma Iuxúp mới tiếp tục nói như sau «‘Tất cả các thiên thể đều có vệ tinh, còn em thì không. Nó làm em cảm thấy ngượng « Ta ngạc nhiên trước sự dốt nát và sự ngông cuồng ngu xuẩn của em ta. Ta hiểu rằng nó không muốn quay trở về trái đất nữa và ta buồn bã bảo với nó: «‘Xin vĩnh biệt, bởi vì anh đang vội. Anh còn phải về cho kịp để gửi thư chúc mừng Năm Mới các bạn trẻ tuổi của ta’. «Nhưng có lẽ Ôma rất khoái với cái ý định của mình, nên mới rống lên: «Vậy thì ai sẽ làm vệ tinh cho em ?. Muốn sống thì ở lại đây với em! «Nói rồi, nó túm ngay lấy chân trái ta, nhưng ta không lúng túng, liền quay ngoắt sang một bên và vùng khỏi tay Ôma, để lại trong tay nó một chiếc hài của ta. Dĩ nhiên là nó muốn đuổi theo ta, nhưng không thể làm việc ấy được bởi vì nó phải tiếp tục hành trình vô tận của mình theo cái đường cong kín gọi bằng danh từ khoa học là ‘quỹ đạo’.


234

"Flying off to a good distance, and still feeling a bit sorry for my unpleasant and conceited brother, I shouted: " 'If you are so in need of sputniks, 0 Omar Asaf, you shall have them!' "I yanked five hairs from my beard, tore them to bits and scattered them about. Then many-coloured, beautiful balls, ranging in size from a pea to a large pumpkin, began revolving around Omar Asaf. These were sputniks worthy of him both in size and in beauty. "My brother, a short-sighted person, had apparently never thought of making his own sputniks. Now, in his great pride, he desired to have a sputnik the size of a mountain. And so, such a sputnik immediately appeared. But since the mass of matter within this mountain was hundreds of thousands of times greater than the weight of my scatter-brained and ignorant brother Omar Asaf, he immediately crashed into the new celestial body he had created and bounded off it like a football. With a terrible wail, he began revolving around it at top speed. "Thus, Omar Asaf fell a victim to his terrible vanity by becoming the sputnik of his own sputnik. "I returned to the Earth and sat down to write you this letter, 0 you, who have all good assets, in order that you do not remain in ignorance of the above events. "I also hurry to add that on Gorky Street, at the radio store, I saw a wonderful set with nine tubes. And its virtues are endless. Its appearance would please the most choosy eye. It occurred to me that if I were to attach...." The letter then continued as a typical radio fan's letter would, and there is no sense quoting it, for radio fans will not find anything new in it, and those who are not interested in this branch of communications will find nothing in it worthy of their attention. EPILOGUE If any of the readers of this really truthful story are in

«Nhưng sau khi bay được một quãng khá xa, ta vẫn cảm thấy thương hại chú em khó chịu và ích kỷ của mình, ta bèn nói to : «’Hỡi Ôma Iuxúp, nếu quả là em cần các vệ tinh thì việc đó nào có khó gì!’ “Ta liền rứt 5 sợi râu, ngắt chúng thành ra những phần nhỏ và thổi chúng bay đi tứ phía. Thế là nhiều quả cầu đẹp đủ màu, cỡ từ hạt đậu đến trái bí đỏ, bắt đầu quay xung quanh Ôma Iuxúp. Về kích thuớc và vẻ đẹp, các vệ tinh đó hoàn toàn tương xứng với nó. “Em ta, một con người thiển cận, hình như không hề nghĩ tự nó cũng tạo được cho mình các vệ tinh. Còn bây giờ, với cái tính kiêu ngạo ghê gớm, nó muốn có một vệ tinh to cỡ quả núi. Và quả một vệ tinh như thế đã lập tức xuất hiện. Nhưng vì khối vật chất chứa trong quả núi ấy lớn gấp trăm nghìn lần cơ thể của đứa em Ôma Iuxúp bốc đồng và dại dột của ta, cho nên nó lập tức bị hút vào cái thiên thể mới mà chính nó đã tạo nên, rồi nó lại nảy tung ra như một quả bóng đá. Nó vừa gào thét khủng khiếp vừa bắt đầu quay vùn vụt xung quanh thiên thể đó. “Vậy là Ôma Iuxúp trở thành nạn nhân của thói hiếu danh quá quắt của nó do trở thành vệ tinh của chính vệ tinh do nó tạo nên. “Ta quay trở về trái đất và ngồi viết cho cậu bức thư này, hỡi cậu bé chứa đựng trong con người mình mọi mặt tốt, để cậu biết mọi chuyện gì đã xảy ra. “Ta cũng nói thêm ngay rằng trên đường Goócki , tại tiệm bán radio, ta đã nhìn thấy một chiếc kỳ diệu 9 bóng. Và ưu điểm của nó thì nhiều vô kể. Hình thức của nó làm vừa lòng những người khó tính nhất. Ta. đã nghĩ rằng nếu lắp vào chiếc rađiô ấy...”. Tiếp đó là đoạn thư tiêu biểu của một người chơi rađiô nghiệp dư và dẫn nó ra đây thật chẳng có ý nghĩa gì cả, bởi vì những người ham thích rađiô sẽ chẳng tìm thấy điều gì mới mẻ, còn những người không ham thích ngành truyền thông cũng sẽ chẳng tim thấy điều gì đáng chú ý cả. PHẦN KẾT Nếu bạn nào đó trong số các bạn đã từng đọc cuốn truyện rất


235

Moscow on Razin Street and look in at the offices of the Central Board of the Northern Sea Route, they will probably see among the dozens of people putting in applications for work in the Arctic an old man in a straw boater and pink slippers embroidered in silver and gold. This is Hottabych. Despite all his efforts, he has not been able to procure a job as a radio-operator on some polar station. His appearance alone, with the long grey beard reaching down to his waist, a sure sign of his undoubtedly advanced age, is a great hindrance in finding employment in the harsh conditions of the Arctic. However, his situation becomes still more hopeless when he begins to fill in the application form. In answer to the question: "Occupation," he writes: "Professional Genie." In answer to the question: "Age," he writes: "3,732 years and five months." As to family status, he replies simple-heartedly: "Orphan. Single.I have a brother named Omar Asaf who, until July of last year, lived on the bottom of the Arctic Ocean in a copper vessel, but who now works as an Earth satellite," etc., etc., etc. After reading his application form, the personnel manager decides that Hottabych is slightly crazy, though the readers of our story know only too well that what the old man has written is nothing but the truth. Naturally, it would be no trouble for him at all to become a young man and to fill in the form as it should be; or, if the worst came to the worst, to cast the same spell on the personnel manager as he had once before, when he and his friends boarded the "Ladoga." But the trouble is the old man has decided he wants to get a job in the Arctic honestly, without any fakery at all. However, he has been visiting the Board offices less and less frequently lately. Instead, he has decided to study radio technology, to learn how to design his own radio equipment. Knowing his abilities and his love for work, it is not such a

thật này đi ngang qua phố Radina ở Mátxcơva, ghé nhìn vào phòng tiếp khách của Tổng cục Đường biển phương Bắc, thì sẽ thấy giữa mấy chục người xin được làm việc tại Bắc Cực một ông già, đầu đội mũ cói cứng, chân đi đôi hài hồng nhạt thêu những đường chỉ vàng và bạc. Đó chính là ông Khốttabít. Mặc dù đã hết sức cố gắng, ông vẫn không thể nào xin được chân nhân viên vô tuyến điện ở một trạm Bắc Cực nào đó. Chỉ riêng cái bề ngoài của ông thôi, bộ râu bạc phơ dài đến tận eo và như vậy dứt khoát là rất cao tuổi, đã là một trở ngại nghiêm trọng để được cử đi công tác trong hoàn cảnh khắc nghiệt của vùng Bắc Cực. Nhưng tình thế của ông lại càng tuyệt vọng hơn khi ông khai lý lịch. Trả lời câu hỏi về “Nghề nghiệp”, ông viết thành thật: “Thần chuyên nghiệp”. Trả lời câu hỏi về “Tuổi”, ông viết “3.732 năm 5 tháng”. Còn câu hỏi về hoàn cảnh gia đình ông trả lời chất phác: “Mồ côi cả bố lẫn mẹ. Độc thân. Có em trai tên là Ôma Iuxúp, trước tháng 7 năm ngoái sống dưới đáy Bắc Băng Dương trong một cái bình đồng, còn bây giờ đang làm vệ tinh của trái đất”. vân vân và vân vân... Đọc bản khai lý lịch này, mọi người đều nghĩ rằng ông Khốttabít loạn óc, mặc dù các bạn đã từng đọc cuốn truyện của tôi đều biết khá rõ ràng rằng ông già đã viết thật một trăm phần trăm. Dĩ nhiên, ông già có thể dễ dàng biến mình thành một chàng trai trẻ và gán cho mình bất kỳ một lý lịch rất tốt nào hoặc cùng lắm thì cũng có thể lập ra mưu kế như mưu kế đã dùng trước đây để đi du ngoạn cùng các bạn ông trên tàu “Lađôga”. Nhưng vấn đề là ở chỗ ông già đã quyết định dứt khoát rằng sẽ xin đi công tác ở Bắc Cực bằng con đường ngay thẳng, không hề lừa dối chút nào. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, ông ngày càng ít đến phòng tiếp khách của Tổng cục đường biển phương Bắc. Ông tính học thêm về lý thuyết kỹ thuật vô tuyến điện để tập tự chế tạo một chiếc rađiô. Với năng khiếu và tính cần cù của ông già,


236

hopeless matter. What he needs now are competent teachers. Hottabych wants his young friends to be his teachers. All they could promise him, as we already know, is that they will teach him what they learn from day to day. Hottabych considered this and decided that it was not such a bad idea after all. Thus, both Volka and Zhenya are very conscientious, straight "A" pupils, for they don't want to fail their elderly student. They have agreed that they will help Hottabych finish secondary school together with them. But at this point their roads will part. As you recall, Zhenya had long since decided to become a doctor, while Volka shares Hottabych's passion. He wants to become a radio engineer, and I assure you that he will make his way in this difficult but fascinating field. It remains for us to bid farewell to the characters of this story and to wish the three friends good health and good luck in their studies and their future lives. If you ever meet them, please say hello to them from the author who invented them with great love and tenderness. END

đó không phải là vô hy vọng. Chỉ thiếu có thầy giáo thôi. Ông Khốttabít muốn hai bạn trẻ của ông sẽ đứng ra dạy ông Hai cậu bé có thể hứa với ông, như chúng ta đã biết là chúng sẽ truyền lại từ từ cho ông những gì mà chúng đã học. Ông Khốttabít đắn đo suy nghĩ và quyết định rằng việc đó cũng chẳng phải là dở. Vậy là bây giờ, cả Vônca lẫn Giênia đều phải học rất chăm, được toàn điểm “5”, để khỏi mất mặt trước người học trò già cả của mình. Chúng thỏa thuận giúp đỡ ông Khốttabít sẽ học hết chương trình trung học cùng một lúc với chúng. Nhưng tới lúc đó họ sẽ không còn đi chung đường. Giênia từ lâu đã quyết định trở thành bác sĩ, trong lúc Vônca có ham thích như ông Khốttabít. Nó muốn trở thành kỹ sư vô tuyến và tôi xin cam đoan với các bạn rằng nó sẽ đi theo con đường khó khăn nhưng hấp dẫn này. Bây giờ, chúng ta chỉ còn việc chia tay các nhân vật trong truyện này và chúc ba người bạn mạnh khỏe và thành công trong học tập và trong cuộc sống sau này. Nếu một lúc nào đấy các bạn gặp họ xin hãy chuyển hộ lời chào của tác giả, người đã tưởng tượng ra họ với tình cảm thân yêu, trìu mến. HẾT


Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software LAZAR LAGIN · 2013. 10. 11. · Truyện thiếu...

Documents

Transcript of Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software LAZAR LAGIN · 2013. 10. 11. · Truyện thiếu...