Gastles PXL Hogeschool 2017
-
Upload
bart-van-den-brande -
Category
Law
-
view
18 -
download
0
Transcript of Gastles PXL Hogeschool 2017
Sirius LegalGastles PXL 2017
Media & advertisement lawCopyright - trademarks - datebase - software - knowhowTravel & consumer protectionTax & tax planningIT, Internet & e-commercePrivacy & cookiesGambling & gaming
Sirius Legal
Sirius LegalPrivacy
“Recht op privacy” >< verwerking van gegevens
Definitie van persoonsgegevens is zeer breed
Elk gegeven dat kan toelaten om een individu te identificeren
EHJ 2015: Ook IP adres
Ook browser history is persoonsgegevens, ook aankoopgedrag, voorkeuren, …
Plaatst verhaal big data in gevoelig daglicht
PrivacyDe basics van het privacyrecht
Straight and simple:
Voorafgaande “Opt-in” vereist voor elke verwerking (uitzonderingen)
“Vrije en geïnformeerde” Opt-in
Overdracht van gegevens aan een 3de? = bijkomende Opt-in
Cfr. Analytics tools, apps, cookies, database enrichment door mailings en acties, …: altijd opt-in vereist
PrivacyDe basics van het privacyrecht
Zowat alle info die we delen op social media zijn persoonsgegevens in de zin van de privacywetgeving
Let op, ook comments en meningen die achter gelaten worden in het kader van bvb Facebook wedstrijden, reacties op bedrijfspagina’s of product pages zijn in de meeste gevallen persoonsgegevens
Bovendien: auteursrecht (in sommige gevallen)
PrivacyOpgelet voor social media
Let op
Los van privacywet heeft elk social media platform eigen Terms of Use voor
Company pagesWedstrijdenReclame
PrivacyOpgelet voor social media
Rechten van de betrokkene
Recht om zich te verzetten tegen de verwerking van gegevensRecht op toegang en verbeteringRecht om zich te verzetten tegen toekomstige verwerkingRecht op informatie(via de privacy policy)
PrivacyDe Basics van het privacyrecht
Recht van verzet
Recht is niet absoluutUitzondering verwerking voor artistieke en journalistieke doeleinden (vb. Online persarchieven, niet reclame)
Actiemogelijkheden
klacht PrivacycommissieStakingsprocedure (Voorz. Rb 1ste Aanleg Brussel, 9 oktober 2012)Procedure ten gronde (Rb 1ste Aanleg Neufchâteau, 25 januari 2013)aansprakelijkheid zoekmachine? (CJUE C - 131/12 Google Spanje / AEPD & Gonzalez)
PrivacyDe Basics van het privacyrecht
Recht op toegang en verbetering
Max Schrems v. FacebookX v. het Waals Gewest (Cass. 14 februari 2013)Model klachtbrieven op www.privacycommission.be/nl
PrivacyDe Basics van het privacyrecht
Plichten verwerken
InformerenOpt-in bekomenDatabase beveiligenAanmelden bij privacycommissieGeen doorgifte aan derden zonder aparte opt-inGeen export database buiten EU, tenzij onder strenge voorwaardenVerwijderen, verbeteren, toegang verschaffen, …
PrivacyDe Basics van het privacyrecht
Boetes tot 500.000 euroDe grote vissen ontsnappen tot op heden al te vaakWeinig boetes, weinig controle
PrivacyDe Basics van het privacyrecht
In praktijk bijzonder veel inbreuken
Data collection zonder opt-in (data crawling, cookies, uitwisseling derden, big data, …)Databases niet aangemeldDoorgifte aan derden zonder toestemmingNiet verwijderen data…
PrivacyDe Basics van het privacyrecht
Aanleiding tot GDPR/AVGB (zie o.m. toelichting en overwegingen bij GDPR)
Privacywet / Richtlijn is niet meer aangepast aan technologie & innovatieve ontwikkelingenFacebook en Twitter bestonden niet in 1995Internet of ThingsBig data & profiling op grote schaalTrigger based, location based, …Veelheid aan devices, opkomst van appsCloud toepassingenDronesPrivacy is steeds meer een “betaalmiddel” voor free services (cfr. Voorstel Richtlijn aangaande contracten voor de levering van digitale inhoud 2015/0287 van eind mei 2016)
Concrete aanleidingen
Location based / Server based principe is niet meer realistisch in Cloud omgeving en global economy28 lidstaten, 28 regelgevingen, 28 “privacycommissies”, 28 boetesystemen, 28 interpretatiesBelemmert eengemaakte markt
Concreet voor België: gebrek aan slagkracht bij Privacycommissie: kan geen boetes opleggen (cfr. Wetsontwerp Tommelein 2015) , beperkte mankracht, te weinig technische profielen om technologische evolutie bij te houden, de facto “straffeloosheid”, …
Forum shopping (alle grote internet service providers zitten in Ierland…)
Niet in EU gevestigde bedrijven ontsnappen (LinkedIn, Alibaba, etc…)
PrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018
DG Justice in handen van Viviane Reding vanaf 201025 januari 2012 GDPR/AVGB aangekondigdEerste ontwerptekst EP op 21 oktober 2013Politieke impasse gedurende lange tijd (blokkering Frankrijk/Duitsland)Zware lobby (cfr. “affaire Michel”)Impact van civil rights (via LIBE committee) grootAfgezwakt in laatste instantie door DM sectorAkkoord in Europese Raad op 15 juni 2015Vanaf dan tot eind 2015 3X overleg tussen EP, EC en RaadUiteindelijk akkoord in december 2015Goedgekeurd in april 2015Inwerkingtreding 1 mei 2018
PrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018
Privacy
Voor alle diensten aangeboden in EU (ook gratis)Personal data = ook online identifiers, “pseudonymous data”Expliciete opt-in of “gerechtvaardigde redenen voor verwerking”Informatieplicht (icons)Recht om profiling te weigerenRight to be forgottenData breach plichten“Data protection by design”“Data protection officer” Instemming van ouders voor minderjarigenSancties: tot 4% van jaarlijkse omzet of 20 mio euro
PrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018
Privacy
Voor alle diensten aangeboden in EU (ook gratis)Personal data = ook online identifiers, “pseudonymous data”Expliciete opt-in of “gerechtvaardigde redenen voor verwerking”Informatieplicht (icons)Recht om profiling te weigerenRight to be forgottenData breach plichten“Data protection by design”“Data protection officer” Instemming van ouders voor minderjarigenSancties: tot 4% van jaarlijkse omzet of 20 mio euro
PrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018
PrivacyPrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018Verbod op profiling
Profilering: “elke vorm van geautomatiseerde verwerking van persoonsgegevens waarbij aan de hand van persoonsgegevens bepaalde persoonlijke aspecten van een natuurlijke persoon worden geëvalueerd, met name met de bedoeling zijn beroepsprestaties, economische situatie, gezondheid, persoonlijke voorkeuren, interesses, betrouwbaarheid, gedrag, locatie of verplaatsingen te analyseren of te voorspellen;”
Véél ruimer dan oude definitie. Vroeger enkel als volledig geautomatiseerd en als er gevolgen voor de persoon aan verbonden waren.
PrivacyPrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018Verbod op profiling
Profiling is overal…
Trigger based marketing = profilingLocation based marketing kan profiling zijnOpbouwen klantenprofiel in marketing = profilingRemarketing kan profiling zijnCredit rating / credit scoring = profilingHeel wat data verzameld door FB of Google zijn potentieel profiling
PrivacyPrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018Verbod op profiling
“Vanwege met zijn specifieke situatie verband houdende redenen”Bezwaar maken tegen verwerking op grond van “gerechtvaardigde belangen”, “met inbegrip van profilering” op basis van die rechtvaardigingsgrond
Verantwoordelijk moet stoppen met verwerking tenzij hij een belang aantoont dat zwaarder doorweegt dan rechten van de betrokkene (eens te meer oordeelt de verantwoordelijke in eerste instantie zelf hierover)
In geval van DM, kan de betrokkene altijd bezwaar maken, ongeachte “specifieke situatie” en ongeacht belang van de verantwoordelijke
Informatieplicht voor de verantwoordelijke aangaande dit recht wordt in dit artikel nogmaals herhaald in lid 4
PrivacyPrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018Verbod op profiling
Art. 22: Geautomatiseerde besluitvorming en profiling
Recht om niet onderworpen te worden aan een op geautomatiseerde besluitvorming en/of profilering gebaseerd besluit
Lid 1 geldt niet Als besluit noodzakelijk is voor totstandkoming of uitvoering van een overeenkomst (Opent deur tot contractweigering obv financieel profiel / credit scoring / credit rating) Of Als dit volgt uit de wet of uit het akkoord van de betrokkene
= Recht om menselijke tussenkomst te eisen bij beslissingsname (cfr. alinea 3)Vraag is of post factum menselijke tussenkomst de facto iets zou veranderen aan onderliggende beslissing op basis van automatisch procedé…
PrivacyPrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018Art. 7: “Voorwaarden voor toestemming”
Verantwoordelijke moet kunnen bewijzen dat hij toestemming heeft (was al impliciet zo)Verzoek om toestemming moet in begrijpelijke, duidelijke en eenvoudige taal gevraagd en onderscheiden van andere gevraagde akkoordenBetrokkene kan toestemming op elk ogenblik intrekken (geen terugwerkende kracht)
Toestemming moet vrij gegeven zijn: géén toestemming verplichten voor verwerking die niet noodzakelijk is voor leveren van dienst/uitvoeren van overeenkomstKlassiek voorbeeld: verplichte opt-in om korting te krijgen of om aan wedstrijd deel te nemen(is in aantal lidstaten nu al verboden)
PrivacyPrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018
Art. 11: “Pseudonieme data”
Als data niet gekoppeld is aan identiteit, heeft betrokkene geen rechten van inzage, correctie, etc…
Vergemakkelijkt bvb analytics. Tot op heden in meeste lidstaten beschouwd als verwerkingVan persoonsgegevens en dus toestemming of gerechtvaardigd belang vereist.
PrivacyPrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018Art. 14: Te verstrekken informatie als persoonsgegevens niet van betrokkene bekomen worden
ID en contactgegevens verantwoordelijke (en zijn vertegenwoordiger in de EU als die er is)Doeleinden verwerking en rechtsgrondCategorieën van persoonsgegevensDerde-ontvangers van gegevensWaarborgen voor doorgifte buiten de EUDuurtijd bewaring of criteria voor bepalen duurtijdBron van de gegevensRecht voor betrokkene op inzage en verbetering of verwijdering/beperking, recht om bezwaar te maken en recht op overdraagbaarheid (“data portability”)Recht voor betrokkene om te allen tijde toestemming in te trekken (niet retroactief)Recht voor de betrokkene om klacht in te dienenIs toestemming wettelijke of contractuele plicht en wat zijn gevolgen bij weigering Het bestaan van geautomatiseerde besluitvorming (profiling) en de onderliggende logica
PrivacyPrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018Art. 14: Te verstrekken informatie als persoonsgegevens niet van betrokkene bekomen worden
“Binnen een redelijke termijn maar uiterlijk binnen één maand na de verkrijging van de persoonsgegevens, afhankelijk van de concrete omstandigheden waarin de persoonsgegevens worden verwerkt”
Als de persoonsgegevens gebruikt worden voor communicatie met de betrokkene: uiterlijk bij de eerste communicatie
Als de persoonsgegevens doorgegeven worden aan een derde: uiterlijk op het ogenblik dat ze voor het eerst aan die derde worden verstrekt
(Relevant voor data brokers, gehuurde of gekochte mailinglijsten, doorgifte aan commerciële partners, mailing op database van een partner, etc…)
PrivacyPrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018Art. 17: Recht op verwijdering
“Zonder onredelijke vertraging” verwijdering bekomen als:
Persoonsgegevens niet langer nodig voor genoemde doeleindenToestemming is ingetrokken en er is geen andere rechtsgrondBetrokkene maakt bezwaar tegen geautomatiseerde besluitvorming (art. 21)Persoonsgegevens zijn onrechtmatig bekomenPersoonsgegevens betreffen -16 jarige (of -13) en er is geen toestemming van ouders
Plicht om “rekening houdende met de beschikbare technologie en de uitvoeringskosten redelijke maatregelen [nemen]” derde-verwerkingsverantwoordelijken op de hoogte te stellen dat de betrokkene heeft gevraagd om data te wissen.
= “right to be forgotten”
Bovenstaande geldt niet als verdere verwerking nodig is voor uitoefening van recht op vrije meningsuiting en informatie (door de pers) of op wettelijke basis of in algemeen belang.
PrivacyPrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018
Art. 20: Recht op overdraagbaarheid van gegevens
Betrokkene heeft recht om door hem verstrekte gegevens op te vragen bij verantwoordelijke en deze overhandigd te krijgen “in een gestructureerde, gangbare en machinaal leesbare vorm” en deze gegevens dan aan een nieuwe dienstverlener over te dragen
(Enkel als verwerking gebaseerd was op opt-in of “gerechtvaardigde reden”)
Als dit technisch mogelijk is, mag betrokkene rechtstreekse overzending van de ene verantwoordelijke naar de andere vragen
Privacy
Data security – data management
Uitgebreide plichten – te veel om in dit kader te bekijken
Highlights:
Data Protection Officer – Aangeven bij PrivacycommissieData breach risk analysesData breach action planMeldingsplicht binnen 48 uur Standard clausules in data processing contracten1 Data authority (zetel? activiteit?)
PrivacyPrivacyverordening vanaf 1 mei 2018
Sirius LegalDirect mailing en spam
Wet van 8 december 1992 (WVP) & Wet van 11 maart 2003 (WEH)
Ontvangen van e-mails of andere directe berichten met reclame
Expliciete en vrije opt-in (art. 14 WEH). In principe los van privacy opt-in
Uitzonderingen: (i) bestaande klanten voor gelijkaardige producten , (ii) info@..., sales@...
Mogelijkheid opt-out op elk ogenblik (art. 14 WEH)
+ Privacywet
PrivacyNog even de headlines over spam
PrivacyNog even de headlines over spam
PrivacyNog even de headlines over spam
Spamregels gelden voor alle elektronische communicatie
Dus ook voor direct messaging, mail- of communicatietools
Quid Facebook ad “vermomd” als post? Spam?
PrivacyNog even de headlines over spam
No go:
- Verplichte opt-in om aan wedstrijd deel te nemen/voordeel te krijgen/te registreren- Phishing naar opt-in- Stilzwijgende opt-in als geen opt-out- Automatisch toevoegen aan database- Opt-out bemoeilijken of onmogelijk maken- Mailen op database van derde (tenzij mail van bij derde vertrekt)
Let op met gekochte/gehuurde databases: altijd contractuele garantie eisen
Sirius LegalCookies
Wat background
Wat zijn cookies?
“A cookie is a small amount of data generated by a website and saved on your computer by your web browser. Its purpose is to remember information about you, similar to a preference file created by a software application.” (Wikipedia)
Waarom ligt de overheid wakker van cookies?
In één woord: privacy…
Wat background
Waarom ligt de overheid wakker van cookies?
In één woord: privacy…
Wat background
Wat zijn cookies?
first party cookies vs. third-party cookies door website door Google Analytics or ad brokers
functional cookies vs. non-functional cookies: log-in, registratie, taal statistics, remarketing, OBA
permanent cookies vs. session cookies blijven present verwijderd na surfsessie
Wat background
The legal small print
EU e-privacy richtlijn 2002/58/ECOm te zetten in nationaal recht voor eind 2012België: nieuw artikel 129 in Telecomwet sinds Oktober 2012
Wat backgroundThe legal small print
“De opslag van informatie of het verkrijgen van toegang tot informatie die reeds is opgeslagen in de eindapparatuur van een abonnee of een gebruiker is slechts toegestaan op voorwaarde dat :
1° de betrokken abonnee of gebruiker, overeenkomstig de voorwaarden bepaald in de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens, duidelijke en precieze informatie krijgt over de doeleinden van de verwerking en zijn rechten op basis van de wet van 8 december 1992;
2° de abonnee of eindgebruiker zijn toestemming heeft gegeven na ingelicht te zijn overeenkomstig de bepalingen in 1°.
Het eerste lid is niet van toepassing voor de technische opslag van informatie of de toegang tot informatie opgeslagen in de eindapparatuur van een abonnee of een eindgebruiker met als uitsluitend doel de verzending van een communicatie via een elektronische- communicatienetwerk uit te voeren of een uitdrukkelijk door de abonnee of eindgebruiker gevraagde dienst te leveren wanneer dit hiervoor strikt noodzakelijk is. De toestemming in de zin van het eerste lid of de toepassing van het tweede lid, stelt de verantwoordelijke voor de verwerking niet vrij van de verplichtingen van de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens die niet opgelegd worden in dit artikel. De verantwoordelijke voor de verwerking biedt de abonnees of eindgebruikers gratis de mogelijkheid om op eenvoudige wijze de gegeven toestemming in te trekken.“
Wat backgroundThe legal small print
Altijd opt-in
Behalve voor zuiver functionele cookies:Absoluut nodig om technische redenenAbsoluut nodig voor communicatie
Wat background
The legal small print
Belgische wet bevat geen detail over:Hoe waarschuwing gegeven moet wordenHoe opt-in bekomen moet wordenHoe opt-out mogelijkheid gegeven moet wordenWie is verantwoordelijk
De wet is vaag, onduidelijk en laat ruimte voor interpretatieGanse sector wacht op duidelijkheid door privacycommissie of BIPT/IBPT
Wat background
The legal small print
MaarEU standpunt is wel duidelijk (richtlijn + verklaringen commissarissen Kroes en Reding)“Working Party 29” standpunt is duidelijk (Belgische privacycommissie is lid van WP29)Regeling in buurlanden is wel duidelijk
Wat betekent dit voor u?
Synthese van EU, Belgische wet, adviezen:
Opt-in moetVrij zijn (i.e. mogelijkheid bestaan om website te bezoeken zonder opt-in)Expliciet zijn (vereist actieve daad van bezoeker)Geïnformeerd zijn (vereist voorafgaande informatie aan bezoeker)Voorafgaandelijk aan het plaatsen van cookies zijnIntrekbaar zijn
Wat betekent dit voor u?
Synthese van EU, Belgische wet, adviezen:
Dus praktischInformatie over gebruik van cookies, type cookies, doel of werking van cookies in privacy policyDuidelijke warning bij eerste visit + link naar informatie in privacy policyDuidelijke vrije keuze om al of niet opt-in te geven (kan ook gelaagd)Duidelijke info in privacy policy over opt-out of wissen van cookies
Wat betekent dit voor u?Synthese van EU, Belgische wet, adviezen:
User-input cookie (bvb: mandje) als
sessie
Authentification cookie als sessie
Safety Cookie
Flash cookie als sessie
!!! Social media
Reclame door derden
First & third party analytics
Tracking cookie
Wat betekent dit voor u?
Synthese van EU, Belgische wet, adviezen:
Pop-up?Splash screen?Waarschuwing in banner of footer?“Impliciete opt-in”?
Alles kan in se, zolang er een actieve beslissing genomen is door de bezoeker en zolang zijn keuze vrij is zonder mogelijkheid om website te bezoeken te beperken (Dit lijkt volgende uit te sluiten “by visiting this website you accept…”)
Wat betekent dit voor u?
Wat betekent dit voor u?
Wat betekent dit voor u?
Wat betekent dit voor u?
Oh, ook nog:
Als cookies gebruikt worden om persoonsgegevens te verzamelen of verwerken, is een bijkomende afzonderlijke opt-in onder de privacywet vereist…
Dit betekentAangifte bij privacycommissieRecht om data in te kijken, te verbeteren, wissenInformatieplicht in privacy policyGeen transfer van data uit EU, tenzij onder zeer strikte voorwaarden
Waarschuwing en herhaling: ook IP address, browser history, enz zijn persoonsgegevens…
Wat betekent dit voor u?
Impact van cookiewet
Niet erg efficiëntStorend voor surferVerlies aan traffic en/of data voor websites
Bedrijven trachten te ontsnappen aan cookieverplichtingenAlternatieve oplossingen worden gezocht Browser fingerprinting (Kméléo en andere)Web beacons
Wat betekent dit voor u?
En als ik de wet niet naleef?
Wat betekent dit voor u?
Internationale context
Zoveel wetgevingen als er lidstaten zijn…
Probleem: als je je specifiek richt op bepaalde lidstaat is de kans groot dat lokaal recht van toepassing is (e.g. lokale website, lokale taal, lokale content, …)
Consequentie lijkt dat je moet voldoen aan strengste wet
Wat betekent dit voor u?
Internationale context
Working Party 29 advies van afgelopen Oktober 2013:Basis voor pan-Europese cookie requirementsVoorzichtig: dit is slechts een advies
Wat betekent dit voor u?
Internationale context
Working Party 29 advies van oktober 2013:
Opt-in voor cookies los van andere opt-ins (voor privacy of direct marketing)Opt-in moet voorafgaan aan het plaatsen van cookieOpt-in vereist actieve daad (die kan bestaan uit het verdere bezoek van de website)Opt-in moet vrij zijn en is idealerwijze “gelaagd” Website moet ook toegankelijk blijven zonder opt-in (maar wat dan met “by visiting you accept…”? Lijkt onmogelijk geworden)
Expliciete waarschuwing van WP29 voor tracking cookies: als persoonsgegevens verzameld worden, is een afzonderlijke voorafgaande opt-in vereist
Wat betekent dit voor u?
Internationale context
Cookie wetgeving wordt dit jaar herzien op Europees niveauIn kader van e-privacy richtlijnKans reëel dat regels wegvallen vanwege achterhaald en overbodig
Sirius LegalE-Privacy Verordening
Nog een verordening over privacy?Aanvulling op GDPR met aantal materies die daar niet behandeld zijn, maar wel “privacy” raken
Cookies
Direct marketing
Telemarketing
Vertrouwelijkheid van e-mail communicatie
Eerste ontwerp begin 2017 bekend gemaakt
Nog relatief lange weg tot definitieve tekst
Eerst als richtlijn aangekondigd, nu uiteindelijk verordening
Weinig wijzigingen aan dit ontwerp te verwachten vooralsnog
Cookies?Gezond verstand lijkt te zullen zegevieren
Expliciete toestemming van eindgebruiker voor plaatsen cookies wordt/blijft principe
Blijft ook gelden voor alle andere technieken, zoals fingerprinting
Gebruik van cookies vereist “duidelijke en specifieke reden”
“Eindgebruiker” lijkt ook op B2B te slaan…
Toestemming moet NIET meer via pop up banner
EU beseft dat deze enkel tot frustratie leiden voor alle partijen
Toestemming kan louter via browser settings van gebruiker
Vereist uitbreiding mogelijkheden browser settings
Privacy by default / privacy by design
Ontwerp voorziet (beperkte) uitzonderingen op vereiste toestemming
Als beperkte impact op privacy (sessiecookies of bvb analytics cookies)
Direct marketing?Weinig wijzigingen tav op heden in België geldende regels
Opt-in blijft principe
Uitzondering voor bestaande klanten blijft bestaan (mits voorafgaande informatie aan klant)
Opt-out recht blijft verplicht en opt-out mogelijkheid onderaan mail blijft in voege
Direct marketing moet steeds als dusdanig herkenbaar zijn (is al zo onder WER)
Regels gelden ook voor politieke partijen en non-profitsector
Direct marketing?
Versterking van de rechten van de consument
Consument krijgt recht om inkomende gesprekken van anonieme nummers
Of van bepaalde nummers te blokkeren
Telemarketeers mogen geen anonieme nummers meer gebruiken en zullen vaste
prefixen of nummerplannen moeten hanteren om herkenbaar te zijn
Regels komen bovenop bel-me-niet-meer in België
Vertrouwelijkheid?
Formeel bevestigen van “briefgeheim” voor elektronische communicatie
Letterlijk verbod op telefoontap, afluisteren, scannen en elke vorm van
interferentie op communicatie
(geldt ook voor “diensten” van buiten EU zoals NSA…)
Uitzondering voor politieonderzoek, natuurlijk
Regels komen bovenop regeling voor bescherming briefgeheim in België
Timing & boetesBedoeling is inwerkingtreding samen met GDPR
Maar dit is slechts eerste ontwerp
Timing wordt moeilijk
Boetes gelijkaardig aan GDPR
Tot 20 mio euro
Of 4% van wereldwijde jaaromzet
Van toepassing op iedereen die diensten aanbiedt in EU
Sirius LegalConsumentenbescherming in e-commerce
Hoe belangrijk is e-commerce in België?
2013 (cijfers BeCommerce en DNS.be)
Totale omzet in België: 1,91 miljard euroOmzetgroei tov 2012: 25,66%Aantal webshops: +/- 40.000 (?)
Kleding, reizen, tickets, binnenhuisdecoratie, hardware-software, speelgoed, keukenapparaten, …
Bron: EC Communication “A coherent framework for building trust in the Digital Single Market for e-commerce and online services” , 12 januari 2012
Hoe belangrijk is e-commerce in Europa?
In EuropaOmzet: 3,4% totale retailsectorAandeel in BBP EU: 3% (België 2,5%)Aandeel in groei BBP EU: 21% van de totale groei sinds 2007Aantal shoppers: 66% bevolking (iets minder dan VS, Japan, Aus)Maar: Slechts 9% koopt cross border
E-commerce?
“Electronic commerce”
In origine verkoop via website op internetTechnologie evolueert…
Verkoop via tablet, mobile of smartphone, andere devices, …Maar ook verkoop via social media websites, Google Play, App Store, iTunes, Spotify, “in app” aankopen,
= Verkoop op afstand door middel van elektronische communicatiemiddelen”= Tot voor kort geen eigen rechtsregels. Valt onder klassieke verkoop op afstand=> Boek VI Wetboek Economisch Recht
E-commerce is een jonge sector
Jonge bedrijvenOnervaren ondernemersSnel wijzigend juridisch landschapNog sneller wijzigende technologische evoluties
Þ 82% van de webshops respecteert niet alle wettelijke verplichtingen(Cijfers FOD Economie 2013)
Þ Wetgevende initiatieven ter bescherming van de consumentCookiewetgeving (art. 129 Telecomwet)Privacyverordening (2015?)Consumentenbescherming (Boek VI Wetboek Economisch Recht)
Historiek consumentenbescherming bij verkoop op afstand1992 Wet Handelspraktijken en consumentenbescherming2005 EU Richtlijn 2005/29/EG2010 Wet Marktpraktijken en consumentenbescherming2011 EU Richtlijn 2011/83/EU consumentenbescherming bij
verkoop op afstand2013 31 December 2013:
Boek VI Wetboek Economisch Recht: Marktpraktijken en Consumentenbescherming in Staatsblad.
2014 31 mei 2014 in werking
Eindelijk regels aangepast aan E-commerce
Maar: next generation = social commerce
Wetgeving holt alweer achter de feiten aan…
Wordt 2015 doorbraak social commerce?
Social media platforen werken aan s-commerce/m-commerce solutions
09/14: Twitter lanceert bèta buy buttonOp dit moment getest door klein % U.S. users
2014 al eerste leuke initiatieven
05/14 Amazon “add it now, buy it later”
Linkt Twitter account aan Amazon accountAdd to shopping basket via een tweet met hashtag #AmazonCart. Gebruiker blijft ganse tijd binnen Twitter feed"Add it now, buy it later"
Boek VI Wetboek Economisch Recht
Eén interessante bedenking uit hoofdstuk ‘Definities’ van de wet:• Verkoop op afstand: toegevoegd aan definitie dat het gaat om
verkopen “zonder gelijktijdige aanwezigheid van onderneming en consument”. Reden: heel wat “technieken van communicatie op afstand” maken handel mogelijk waarbij koper en verkoper wél op dezelfde plek aanwezig zijn. Cfr. NFC, RFID, …• Ook nog uit overwegingen bij RL: info vragen in winkel en online kopen =
verkoop op afstand. Onderhandelen in winkel + kopen online ≠ verkoop op afstand. Info vragen op afstand en kopen in de winkel ≠ verkoop op afstand.
Boek VI Wetboek Economisch Recht
Relevante inhoud voor verkoop op afstand en e-commerce• Informatieplichten• Herroepingsrecht• Default opties• Kosten voor elektronische betalingen• Levering en risico • Solden, sperperiode, verkoop met verlies• Forumbedingen
Boek VI Wetboek Economisch RechtInformatieplichten (art. VI.45 WER, maar ook art. 7 WEH)• Precontractuele info uit art. 4 WMPC werd uitgebreid en verstrengd• Mee te geven info op website:
• Vennootschapsgegevens• Prijsaanduidingen (totale prijs)• Leveringskosten en betalingskosten• Stappen in bestelproces• Herroepingsrecht!• Retourzendingen• Min duur overeenkomst > 1 jaar• Interoperabiliteit en functionaliteit van digitale inhoud• …
Boek VI Wetboek Economisch Recht
Nieuw daarbij is o.b.v. art. VI.45 o.m.:• Belangrijkste karakteristieken • Totale prijs, incl alle kosten• Retourrecht• Wijze en voorwaarden van levering• Wijze en voorwaarden van terugbetaling• Bestaan van wettelijke garantie• Bestaan en wijze van dienst na verkoop• Bestaan van beroeps- of sectorcodes• Bestaan en werking van klachtenprocedure of bemiddeling• Waarborgsommen of andere gevraagde financiële garanties
Boek VI Wetboek Economisch Recht
Wanneer moet info verstrekt:• “Voorafgaand aan bestellingsbevestiging”• Algemene voorwaarden lijken hiervoor te volstaan
• Sancties: bvb terugbetaling kosten aan consument als geen info over kosten
• Bewijslast ligt bij verkoper
Boek VI Wetboek Economisch Recht
Wanneer moet info verstrekt:• Enkele informatieplichten gelden “bij aanvang bestelproces” (art. VI.46):
• Aanvaarde betaalmiddelen en • Aangeboden leveringsmethode• Beperkingen in levering (bvb “enkel binnen Benelux”• Beperkingen aan aanbod (beperkt in tijd, minimale hoeveelheid, …)
• Discussie over wat aanvang bestelproces is. Voor bekomen SafeShops.be label: vanaf moment dat consument product begint te kiezen
Boek VI Wetboek Economisch Recht
Wanneer moet info verstrekt:• Specifieke informatieplicht (art. VI.46):
• Uitdrukkelijk verzoek van consument is vereist voor start levering tijdens herroepingstermijn• Bij gebrek daaraan is consument niet tot betaling gehouden• Geldt ook voor water, elektriciteit en gas als dienst (t.t.z. niet voorverpakt)
Boek VI Wetboek Economisch Recht
Informatieplichten gelden ook voor social en mobile commerce, maar:• Info in functie van beschikbare ruimte, • Minstens:
• ID verkoper, • Basisinfo over product en • 14 dagen retourrecht• Totale prijs
• Andere info op “gepaste drager” (link naar Alg. Vw. Voldoende?)
14 dagen bedenktermijnBetaalmiddelen
Beperkingen
14 dagen bedenktermijnzéker
Boek VI Wetboek Economisch Recht
Informatieplichten:• Article VI.46: Bij orderbevestiging alle info nog eens opnieuw• Op duurzame drager (pdf, word, html, géén link naar website)
• Voor het eerst expliciet in RL en wet gedefinieerd• Bestond reeds rechtspraak HvJ, (HvJ, 5 juli 2012, zaak C49/11, www.curia.europa.eu)
• Ten laatste bij levering me te geven
Boek VI Wetboek Economisch RechtInformatieplichten:
Betalende bestelling? Bij bevestigingsknop vermelden “Bestelling met betalingsverplichting”Of gelijkwaardige woorden.
Sanctie: consument is niet gebonden
Boek VI Wetboek Economisch Recht
14 dagen bedenktermijn: niet tevreden, geld terug (art. VI.45, VI.47, VI.48 WER)• Nog steeds 14 dagen (vanaf dag volgend op levering goed of dienst, cfr. art. VI.47.§2)• Volledige terugbetaling, inclusief leverings- en andere kosten (goedkoopste levering), binnen 30 dagen• “Ongebruikt”, “ongeopend”, “originele verpakking”• Zonder motief• Verplichte vermelding op “eerste pagina”• Bevestiging na bestelling• Sanctie voor verkoper• Beperkte uitzonderingen• Dwingend recht
Boek VI Wetboek Economisch Recht
14 dagen bedenktermijn: niet tevreden, geld terug (art. VI.45, VI.47, VI.48 WER)• Nieuwe o.b.v. art. VI.47:
• Plicht voor consument om binnen 14 dagen na mededeling effectief terug te sturen (vanaf moment van mededeling)
• Modelformulier vervangt de verplichte • vermelding in een kader, vetgedrukt• Modelformulier gebruikt = infoplicht nageleefd• + Standaard retourformulier• Art. 52§2: Waardevermindering door beschadiging/gebruik in rekening gebracht op initiatief van
verkoper, maar ENKEL ALS consument correct werd geïnformeerd over zijn rechten aangaande herroeping
Boek VI Wetboek Economisch Recht
14 dagen bedenktermijn: niet tevreden, geld terug (art. VI.45, VI.47, VI.48 WER)• Uitzonderingen
• Diensten als uitvoering begonnen binnen 14 dagen en als consument vooraf aanvaard heeft• Financiële producten (aandelen, …)• Op maat gemaakte goederen of goederen die “duidelijk bestemd zijn voor een specifieke persoon)”• Bederfelijke waren• Hygiëne, openbare gezondheid “als zegel verbroken” • Goederen die onherkenbaar geïncorporeerd zijn in andere goederen• Alcohol als geleverd op meer dan 30 dagen en als prijs fluctueert buiten controle verkoper (?)
Boek VI Wetboek Economisch Recht
14 dagen bedenktermijn: niet tevreden, geld terug (art. VI.45, VI.47, VI.48 WER)• Uitzonderingen
• Dringende herstellingen• Audio video software als zegel verbroken• Kranten en tijdschriften• Openbare verkopen• Hotels, transport, catering, ontspanning “als een specifieke uitvoeringsdatum vermeld was” • Digitale content als het gebruik begonnen is en consument aanvaard heeft• Kansspelen, loterijen, casinospelen
Boek VI Wetboek Economisch Recht
14 dagen bedenktermijn: niet tevreden, geld terug (art. VI.45, VI.47, VI.48 WER)• Sancties
• Geen retourrecht verleend waar dat wel moest: consument betaalt niet en behoudt goederen
• Geen vermelding informatieverplichtingen: 12 maanden + 14 dagen• Geen retourrecht: consument niet ASH voor waardevermindering• Strafsancties: 150 tot 60.000 euro!
Boek VI Wetboek Economisch Recht
Levering (art. VI.43, §1 WER)• Levering binnen 30 kalenderdagen na dag volgend op bestelling• “Tenzij anders overeengekomen” (impliceert voorafgaand akkoord)• Art. VI.43, §2: Te laat geleverd = zonder kosten ontbinden (als levering nog niet
begonnen)• Terugbetaling binnen 30 dagen + desgevallend recht op schadevergoeding
(art. VI.43, §3 en VI.43, §4)
Boek VI Wetboek Economisch Recht
Levering (art. VI.44, WER)• Levering gebeurt op risico van verkoper, ook als consument kiest uit verschillende
leveringsporties• Tenzij vervoerder door consument is ingeschakeld• Risico gaat over bij fysieke in bezit name door consument of aangestelde derde
(cfr. pakje achtergelaten aan de deur)
Boek VI Wetboek Economisch Recht
Betaling en kosten (art. VI.41 en VI.42 WER)• Expliciete toestemming van consument voor alle kosten bovenop kost product
(levering, betaling, extra verzekering, …)• Verbod op “prechecked boxes” (cfr. verzekering bij airlines)• Sanctie: terugbetaling van de betreffende kosten
• Kost voor betaling mag “werkelijke kost” niet meer overschrijden• Maar wat is “werkelijke kost”? EU heeft advies aangekondigd, maar dat is er nog niet.
Garantie (art. 1604 e.v. BW)
• Wettelijke verplichting voor de (professionele) verkoper• 2 jaar minimum (1 jaar 2°hands)• Alle consumptiegoederen• ≠ Fabrieksgarantie• Kosteloos vervangen of herstellen• Minwaarde of ontbinding• Schadevergoeding• Vermoeden = 6 maanden• Infoplicht vanaf begin bestelproces
Alles duidelijk nu in Europa?
Wat bij geschillen?
Bevoegde rechtbank:
B2C: Verordening EG/44/2001 (art. 15 en 16)Consument kan terecht voor eigen rechtbank alsVerkoper beroepsactiviteit in die lidstaatVerkoper beroepsactiviteiten “met ongeacht welk middel richt op die lidstaat”
Nieuwe wet: verbod op aanduiden andere bevoegde rechtbank in algemene voorwaarden dan deze die bevoegd is op grond van EG/44/2001 of art. 624 Ger.W.
Alles duidelijk nu in Europa?
Wat bij geschillen?
Bevoegde rechtbank:
Beroepsactiviteiten “met ongeacht welk middel richt op die lidstaat”
Arresten Pammer en Alpenhof, EHJ, 7 december 2010 (C-585/08 en C-144/09)
Uit het geheel van elementen blijkt dat een website zich richt naar een publiek in een bepaalde Lidstaat: Contactadres, taal, munteenheid, leveringskosten, lokaal telefoonnummer, …
Gevolg: één defect product = 27 rechtbanken…
Alles duidelijk nu in Europa?
Wat bij geschillen?
Toepasselijk recht
Recht van het land waar de consument zijn gewoonlijke verblijfplaats heeft, op voorwaarde dat verkoper beroepsactiviteiten ontplooit in dat land of “dergelijke activiteiten met ongeacht welk middel richt op dat land.”
Criterium is gelijkaardig aan BevoegdheidsverordeningAlpenhof & Pammer Contactadres, taal, munteenheid, leveringskosten, lokaal telefoonnummer, … Rechtskeuze kan voor zover dwingend recht niet uitgesloten
Geschillenregeling met consumenten?
FOD/SPF EconomieLabelorganisatiesTest Aankoop / Test AchatTalADR/ODR platformenrechtbank
Een laatste waarschuwing
Let op: e-commerce regels voor professionele verkopers gelden ook op marktplaatsen en social media
Sirius LegalOnline wedstrijden
Sirius Legal
Juridische achtergrond in BelgiëBasisregels voor onze buurlandenEen woordje over privacy en spamOverzicht verschillende social media platformen
Facebook – Twitter – Pinterest – Snapchat – Foursquare – Youtube - Google+Belang en inhoud wedstrijdreglementen
Social media contests
Sirius Legal
Doelstelling van commerciële acties:ReclamefactorBrand activation / Product introductionDatabase verrijkenMarktonderzoekVerruiming bereik sociale media… of heel vaak: because everyone else is doing it
Welke vorm? Wedstrijd ≠ Tombola ≠ Kansspel ≠ Loterij
Juridische achtergrond in België
Sirius Legal
KansspelAlleen als licentie van Kansspelcommissie, beperkt aantal licentiesZodra inzet gevraagd + minimum aan toeval beslistBepaalde kansspelen = monopolie Nationale LoterijReclame voor kansspelen is ook verbodenKansspel zonder licentie: zware boetes!
Voorbeeld: betalend kraslot, online spel met deelnamekost, sms spel met verhoogde deelnamekost bovenop kost sms, …
Kansspelen = NIET ideaal voor commerciële acties
Juridische achtergrond in België
Sirius Legal
LoterijAbsoluut verbod!!Zodra winst bijna uitsluitend van het toeval afhangtZelfs loterij als:
• Gratis of geen kans op verlies• Er een aanbod is• Deelname voorwaardelijk is of open staat voor bepaalde mensen
Monopolie Nationale LoterijUitzonderingen door: gemeente, provincie en federale regeringUitzondering voor: tombola’s
Juridische achtergrond in België
Sirius Legal
TombolaSoort loterijGéén geldprijzen!50% van opbrengst gaat naar goed doelJaarlijks vaste lijst van (17) goede doelen: WWF, Max Havelaar, Child Focus,… In de meeste gevallen weinig interessant als promotionele wedstrijd
betalende krasloten, trekkingen, online sweepstakes, …
Juridische achtergrond in België
Sirius Legal
Wedstrijden Kennis- of behendigheidsproefSchiftingsvraag: minimum aan redeneringsvermogenDeelnameprijs: alle toeval uitsluiten! (zie kansspel)Prijs in natura of in geld: geen overwegend toeval! (zie loterij)
Juridische achtergrond in België
Sirius Legal
ConsumentenbeschermingHerkenbaar als promotieOrganisator bekend (van bij begin)ContactadresGeen ‘agressieve’ praktijken (gedwongen deelname)Geen misleidende informatie of praktijken
Juridische achtergrond in België
Sirius Legal
ConsumentenbeschermingEigen “Sectorcode promotionele kansspelen”Sweepstakes kunnen welMaxima op prijzengeld en “ trekkingen voor “kleine kansspelen”
Herkenbaar als promotieOrganisator bekend (van bij begin)ContactadresGeen ‘agressieve’ praktijken (gedwongen deelname)Geen misleidende informatie of praktijken
Juridische achtergrond in Nederland
Sirius Legal
ConsumentenbeschermingVergelijkbaar met BelgiëWedstrijdreglement moet in het FransWedstrijdreglement moet gedeponeerd bij gerechtsdeurwaarder
Herkenbaar als promotieOrganisator bekend (van bij begin)ContactadresGeen ‘agressieve’ praktijken (gedwongen deelname)Geen misleidende informatie of praktijken
Juridische achtergrond in Frankrijk
Sirius Legal
Wet respecteren Kansspel - Tombola - Loterij
Elk social media platform heeft eigen regels:Terms of UseSpecifieke guidelines voor wedstrijdenSpecifieke guidelines voor advertisingOveral dezelfde sanctie: offline halen van pagina of
wedstrijd of account
Wedstrijden in social media
Sirius LegalWedstrijden in social media
Sirius Legal
EenvoudigSnelGoedkoop
Beperkte doelgroepenBeperkte mogelijkheden (144 characters)Fraudegevoelig (multi’s)Afzonderlijke contest site nodig?
Wedstrijden op Twitter
Sirius Legal
“Creative answer” wedstrijden
Geen aanvaarding van wedstrijdreglementArbitraire beslissing
Wedstrijden op Twitter
Sirius Legal
“Retweet to win” (manueel of via applicaties zoals Binkd)
Maar: cfr. regels kansspel/tombola/loterij…Geen aanvaarding wedstrijdreglement
Wedstrijden op Twitter
Sirius Legal
“Tweet a pic to win”
Maar: cfr. regels kansspel/tombola/loterij…Geen aanvaarding wedstrijdreglement
Wedstrijden op Twitter
Sirius Legal
“Tweet the answer”
Klassieke wedstrijdMaar: geen aanvaarding wedstrijdreglementOpgelet: alleen mention garandeert zichtbare deelname, hashtag niet
Wedstrijden op Twitter
“Discourage the creation of multiple accounts“wedstrijdreglement moet een regel voorzien dat dit leidt tot diskwalificatie
“Discourage posting the same Tweet repeatedly” wedstrijdreglement moet een regel voorzien dat meerdere retweets/dag niet aanvaard zullen worden
“Ask users to include an @reply to you in their update so you can see all entries” Handig maar ook goed voor toetsing behendigheidscriterium
“Follow the Twitter Rules & Search Best Practices and the Twitter 101 for Business Guide”https://support.twitter.com/articles/18311-the-twitter-rules# https://support.twitter.com/articles/42646-twitter-search-best-practices#https://business.twitter.com/twitter-101
Sirius Legal
https://support.twitter.com/articles/68877# Twitter ToU
VOLT op Eén – Kobe Ilsen en Sofie Dumont – januari 2014www.een.be/programmas/volt/sofie-dumont-brouwt-bier#ikwilookhetvoltbierproeven
Honderden tweets op 5 minuten
Maar dan…Wie was er eerst…? Hoe wordt winnaar bepaald…?Hoeveel winnaars zullen er zijn…?Naar wie moet het bier verstuurd? Hoe komt Eén aan adresgegevens?…
Discussie, negatieve buzz, verwarring…
Sirius LegalTwitter ToU
Sirius LegalTwitter ToU
Sirius LegalTwitter ToU
Sirius LegalTwitter ToU
Relatief weinig vereistenMaar nood aan voorzorgen – wedstrijdreglementBijkomende issues:
• kennisname en aanvaarding wedstrijdreglement• Verzamelen persoonsgegevens (en respect voor privacy)
Sirius LegalTwitter ToU
Sirius LegalWedstrijden in social media
Sirius Legal
Ongetwijfeld meest gebruikte platformGrootste aantal gebruikersMeest veelzijdig in mogelijkheden (combineert beeld, tekst, geluid, interactie)
Behoorlijk strenge regels voor het opzetten van wedstrijdenRegels worden geregeld aangepastLaatste aanpassing wedstrijden dateert van december 2013 (User policy recent nog gewijzigd, natuurlijk)
Wedstrijden op Facebook
Sirius Legal
Facebook: wat niet mocht tot voor kort
Standaardfuncties (sharen, liken, taggen) als manier van deelnameWinnaars contacteren via FacebookWedstrijd zonder gebruik van applicatie (woobox, agorapulse, shortstack, …)
Wedstrijden op Facebook
Sirius Legal
Facebook: hoe zit het vandaag?
Basisfuncties gebruiken als deelname is OK: • “Wie de leukste foto uploadt, win” • “De eerste 5 die het juiste antwoord geven, winnen”
Facebook ToU
Sirius Legal
Facebook: hoe zit het vandaag?
“Tag jezelf en win” kan niet tenzij de persoon zelf op de foto staat
Winnaar op basis van shares kan niet (want niet bij iedereen ‘public’)
Winnaar obv “like” kan niet (= Loterij en dus verboden in België)
Deelname dmv post op perso profiel mag niet, wel op pagina organisator
Geen reclame in je omslagfoto
Verplicht sharen kan niet, vragen om te sharen wel
Fan-gating is nu wel OK op Facebook
Facebook ToU
Sirius Legal
Facebook: hoe zit het vandaag?
Volgens de Facebook Guidelines moeten volgende elementen vermeld in wedstrijdreglement:
“Facebook kan niet geassocieerd worden met de wedstrijd en ondersteunt deze niet. Facebook kan dus ook niet verantwoordelijk worden gesteld bij eventuele problemen.”
“Deelnemers verschaffen informatie aan jouw organisatie, niet aan FB”
Nodige meldingen ivm privacyregels
Facebook ToU
Sirius Legal
Facebook: hoe zit het vandaag?
Facebook ToU
Facebook Pages Terms, date of last revision Dec. 18, 2013https://www.facebook.com/page_guidelines.php#promotionsguidelines II, C – Collection of Data “…obtain user consent…”II, D – Tagging “… don’t encourage people to tag themselves in photo’s if they aren’t in the photo.”III, A reference to the Advertising Guidelines
https://www.facebook.com/ad_guidelines.php (Rev. 10 febr. 2014)III, B – Cover “You may not encourage people to upload your cover to their personal timeline”III, C – Applications reference to the Facebook Platform Policies
https://developers.facebook.com/policy/ (Rev. 20 aug. 2013)III, D – Offer creation tool III, E – Promotions “Promotions on Facebook must include the following:
a. A complete release of Facebook by each entrant or participant.b. Acknowledgement that the promotion is in no way sponsored, endorsed or administered by, or associated with, Facebook.
Personal Timelines must not be used to administer promotions (ex: “share on your Timeline to enter” or “share on your friend's Timeline to get additional entries” is not permitted).
Sirius LegalFacebook ToU
Sirius LegalFacebook ToUFacebook regels aanvullen met wettelijke regels
Wedstrijden en loterijenConsumentenbeschermingWet Elektronische Handel en spammingregels… structuur, transparantie, gegevens deelnemers verzamelen, verplichte vermeldingen rond privacy,
vrijwaringsclausule Facebook, behendigheidscriterium, duidelijkheid over de te winnen prijs, …
Zorg in elk geval voor een wedstrijdreglement
Maak één standaardreglement, plaats het op je website en verwijs er naar bij je specifieke actie.Gebruik een apps voor wedstrijden op FB (laat meer structuur toe)
NIET : Winnaar op basis van shares (instellingen!)NIET: Winnaar louter op basis van “like”(loterij!)TWIJFELGEVAL: Winnaar op basis van snelste comment
Sirius Legal
Vooral privacyregels wijzigen
Gebruik namen in en bij advertentiesDoorverkoop van foto’s en video’s (!)Wel meer individuele settings voor privacyExport data nar VS
Like it or leave…
Facebook ToU & privacy: aanpassing 2014
Sirius LegalBescherming van intellectuele eigendom op internet
IE op het internet
Intellectuele eigendom = bescherming van merk, octrooi, auteursrecht, domeinnaam, knowhow, enz.
• Hoe bescherm je je merk?• Hoe bescherm je je domeinnaam?• Hoe bescherm je de inhoud van je website?• Hoe bescherm je je knowhow?• Praktische vragen: bijv. hoe ga je om met SEA & SEO?
Hoe bescherm je inhoud van website?Auteursrecht
• Vooral belangrijk als veel kwalitatieve teksten, foto’s, video’s op website
• Auteursrecht: automatisch, geen registratie nodig• Gebruik online = gebruik offline• Originaliteit vereist: heel soepel geïnterpreteerd• Ideeën, stijlen, concepten niet beschermd• Wat wel beschermd?: tekst, foto, video, grafisch element, muziek,
software, lay-out, databank• Copyright symbool © (+ je naam): niet nodig maar wel aangeraden
Hoe bescherm je inhoud van website?Auteursrecht
• Principe: inhoud website niet kopiëren of herpubliceren zonder toestemming• Teksten, afbeeldingen, enz. kopiëren mag dus niet!• Zelfs als er geen expliciete © bijstaat• Uitzonderingen: privégebruik, citaatrecht, actualiteitsverslaggeving, enz.• Voorbeeld: citaatrecht: strenge voorwaarden:
• Beelden of teksten die rechtmatig openbaar gemaakt zijn• Commentaar, bespreking, kritiek, enz. (bijv. niet als reclame)• Geen oneerlijke concurrentie & beperkte omvang• Bron en naam van auteur vermelden
Hoe bescherm je inhoud van website?Wat als iemand de inhoud van je site overneemt?
• Gebruik plagiaat checkers (bijv. Copyscape, Google Alerts, enz.)• Tynt: stuk javascript die link toevoegt naar je site als tekst gekopieerd wordt• Nut van disclaimers?• Hoe optreden tegen auteursrechtinbreuk?
• Bewijsmateriaal verzamelen: foto’s, evt. notaris, print-screens (met datum)• Is er schade?• Per email / brief vragen om content te verwijderen of naam / bron / link
toe te voegen (advocaat): deadline toevoegen enz.• Webhost of ISP aanspreken
Hoe bescherm je inhoud van website?• Rechtbank:
• Stakingsvordering (eventueel met dwangsom)• Schadevergoeding: hoe schade begroten/bewijzen?
• Economische verliezen, winstderving, morele schade• Evt. tarieven online beeldmateriaal SABAM
• Je moet niet bewijzen dat inbreukpleger een fout heeft begaan, nalatig was of te kwader trouw
Hoe bescherm je inhoud van website?Wat doen tegen parodie op website of reclamecampagne?
• Parodie is in principe toegelaten • Verschillen in rechtspraak – concrete feiten?• Criteria (subjectief!):
• Kritische functie t.o.v. het originele werk• Geen louter commercieel oogmerk (bijv. parodie concurrent om klanten te lokken)• Parodie moet origineel zijn (slechts beperkt kopiëren)• Geen verwarring stichten met origineel werk• Voldoende humoristisch karakter • Geen schade toebrengen aan origineel werk (eer/reputatie, markt)
• Concreet: vordering tot staking (evt. in kortgeding) – dwangsom - schadevergoeding
Hoe bescherm je inhoud van website?Wat m.b.t. sociale media?
• Je blijft eigenaar van auteursrecht en geeft licentie aan sociale media om content te gebruiken
• Argument dat men blij moet zijn dat foto’s gedeeld worden niet • “Notice and takedown” procedures van sociale media• Voorbeeld: Pinterest: toestemming nodig om foto te “pinnen”
• Geen grote rechtzaken• Hoe beperk je risico?
• Eigen foto’s of foto’s waarvoor je licentie hebt (check Creative Commons licentie)• Foto’s met “Pin this” (als die door rechthebber geïnstalleerd werd)• Foto’s zonder auteursrecht (openbaar domein)• “nopin” metatag (bijv. bij Flickr foto’s)
Hoe bescherm je inhoud van website?Mag je linken naar filmpjes op Youtube enz.?
• Hyperlink op zich geen inbreuk op auteursrecht (tenzij voor content met pay wall, inlog, enz.)
• Je weet niet of Youtube filmpje legaal gepost werd• Strafrecht: kwaadwillig of bedrieglijk opzet bewijzen• Burgerlijk recht (stopzetting / schadevergoeding): inbreuk, schade &
oorzakelijk verband bewijzen• Af te raden om te linken naar filmpjes (of te “embedden” / “framen”) waarvan
je weet / vermoedt / zou moeten weten dat die illegaal gepost werden
Hoe bescherm je inhoud van website?Mag je naam / foto van gebruikers, klanten, followers gebruiken?
• Enkel met toestemming van betrokkenen (zeker als voor commercieel doel)
• Specifieke & ondubbelzinnige toestemming voor elk gebruik (evt. eenmalig gegeven voor meerdere gebruiken)
• Personen kunnen steeds toestemming intrekken (maar mogen hier geen misbruik van maken)
Hoe bescherm je inhoud van website?Muziek op je website: auteursrechten betalen!
• Soms verschillende beheersmaatschappijen: bijv.: SABAM int rechten van auteurs + PlayRight int rechten van uitvoerende kunstenaars + Simim int rechten van muziekproducenten
• www.eengemaakteaangifte.be
Hoe bescherm je inhoud van website?Contracten rond overdracht van auteursrechten:
• Contracten moeten duidelijk en schriftelijk zijn• Wat moet in contract staan? voorbeeld: toegelaten exploitatiewijzen, vergoeding
voor auteur, geografische reikwijdte, duur van overdracht, online gebruik (uitz. voor reclame sector)
• Voorbeeld: vermijden dat fotograaf foto’s opnieuw gebruikt voor concurrent• Bij twijfel: interpretatie in voordeel van auteur• “Morele rechten” kunnen niet afgestaan worden: bijv.: auteur heeft steeds recht
om als auteur vermeld te worden• Rechten voor online gebruik (of gebruik in sociale media) niet automatisch
inbegrepen duidelijk vermelden in contract
Hoe bescherm je inhoud van website?Voorbeeld: je bestelt een website of reclamecampagne
• Auteursrecht ligt bij makers van website of reclamecampagne• Opdrachtgever moet expliciet overdracht auteursrecht in contract opnemen• Schriftelijk contract dat duidelijk vermeldt wie welke rechten verwerft voor welk
element van de website of campagne en voor welk platform• Afbeelding: auteursrecht
• Portretrecht: toestemming van afgebeelde persoon nodig• Foto kunstwerk: toestemming kunstenaar nodig• Foto gebouw: toestemming architect nodig• betalende licentie op databank
Update i.v.m. know-how beschermingNon-disclosure agreements (NDAs):
• Bescherming van confidentiele informatie• Best kort, duidelijk en wederkerig • Problemen rond afdwingbaarheid – bewijsproblemen• Wat m.b.t. mondelinge informatie?• Wat m.b.t. correcte definitie van “confidential information”?• Forfaitair schadebeding moet afschrikwekkend zijn maar mag geen
boetebeding zijn• “Trade secrets” wettelijk gezien niet efficient beschermd (voorstel
EU Commissie + vrijhandelsbesprekingen EU - VS)
Update i.v.m. know-how beschermingI-depot doen om datum van creatie te bewijzen (BBIE)
• Verleent geen recht maar bewijst datum• Bijv.: als partner octrooi-aanvraag indient kan i-depot bewijzen
dat uitvinding al bestond
Update i.v.m. merkenMerken:
• Exclusief recht om merk te gebruiken voor goederen/diensten die je bij aanvraag aanduidt
• Gelijkaardig merk kan verschillende goederen/diensten aanduiden• Geldig voor 10 jaar• Verlengbaar • Vooral woordmerken en beeldmerken (“logo”)• Ook vormmerken, kleurmerken, geluidsmerken, geurmerken
Update i.v.m. merkenMerken
• Als je merk 5 jaar niet gebruikt rechter kan merk vervallen verklaren• Als je 5 jaar niet optreedt tegen latere merkregistratie je kan die
latere registratie niet meer aanvechten• Verwatering mogelijk (merk wordt soortnaam door toedoen of nalaten
van merkhouder) rechter kan merk vervallen verklaren
Update i.v.m. merkenMag je merk van iemand anders gebruiken?
• Niet als er verwarringsgevaar is• Je mag merk, handelsnaam of vennootschapsnaam van concurrent
gebruiken bij vergelijkende reclame• Maar niet als misleidende of oneerlijke reclame • Ook concurrent niet zwart maken (laster – eerroof)• Gebruik voor andere producten / diensten mag als er geen
verwarringsgevaar is
Update i.v.m. merkenMag je merk van iemand anders gebruiken in Google AdWords enz.?
• Uitspraken Hof van Justie EU & nationale rechtbanken• Merk van iemand anders gebruiken in advertentietekst (of url) mag (meestal) niet• Merk van iemand anders gebruiken als keyword mag onder voorwaarden:
• Je mag het voor de gemiddelde internetgebruiker niet moeilijk of onmogelijk maken om te zien van wie de producten afkomstig zijn• Je mag het merk niet “aantasten” (merk verliest wervende kracht) of “verwateren” (merk wordt algemene term)• Je mag niet meeliften op succes van een ander (bijv. namaakproducten aanbieden mag niet)• Geen inbreuk plegen op andere regels zoals ivm vergelijkende reclame
Update i.v.m. merken
Wat als iemand jouw merk gebruikt in Google AdWords enz.?
• Merkhouder kan eerst klacht indienen bij Google (verwarring claimen)• Adverteerder aanschrijven (eventueel via advocaat)• Procedure voor rechtbank: tegen adverteerder (eventueel ook tegen Google)• Distributeurs en resellers: guidelines opstellen voor gebruik merk als keyword enz.
Update i.v.m. merkenHoe optreden tegen online misbruik van je merk?
• ‘Cease and desist letters’ & takedown notices: stop inbreuk, verwijder data, koop licentie (advocaat)
• Zoekmotoren, hostingbedrijven, sociale media aanschrijven (gebruiksvoorwaarden checken)
• Oppositie voeren tegen latere merkinschrijvingen: 2 maand vanaf publicatie merk
Update i.v.m. merken
Hoe optreden tegen online misbruik van je merk?
• Rechtbank:• Efficient: stopzetting, dwangsom, inbeslagname, schadevergoeding,
voorlopige maatregelen, publicatie vonnis, enz.• Vordering tot staking; kort geding; beslag inzake namaak• Probleem: territoriale bevoegdheid, negatieve perceptie, deelname aan
economisch verkeer?• Soms is aantasting van reputatie of onderscheidend vermogen van merk
voldoende
Update i.v.m. merkenPro-actief: Hoe problemen vermijden?
• Internet brand policy en social media brand policy opstellen• Registreren van domeinnamen, pagina’s, profielen, accounts, app names, enz.
die overeenkomen met merken, handelsnaam en vennootschapsnaam• Monitoren van merkregistraties, domeinnamen, sociale media, internet (bijv.
merkregisters, Google Alerts e.d.)• Deelnemen aan discussies op sociale media (bijv. negatieve commentaren
weerleggen)• Werknemers en medewerkers inlichten ivm online merkgebruik: bijv. merk niet
als werkwoord, soortnaam, meervoud gebruiken, enz.• ® and TM tekens niet nodig maar kunnen wel handig zijn
Update i.v.m. domeinnamenDomeinnamen:
• Merk geeft niet automatisch recht op domeinnaam, profielnaam of paginanaam
• Registratie volgens ‘first come, first served’• Wat als domeinnaam niet meer beschikbaar?
• Soms kan merkhouder zich verzetten tegen gebruik, maar niet altijd• Bijvoorbeeld: bewijzen dat houder domeinnaam geen rechtmatig
belang heeft en te kwader trouw is (ok bij cybersquatters, maar soms ook conflicterende rechtmatige belangen)
Update i.v.m. domeinnamen2 manieren om een domeinnaam te recupereren:
• Arbitrage: Cepani (.be) of ICANN (.com, .net, .org, enz.)• Rechtbank: Belgische rechtbank voor .be domeinnamen en andere
domeinnamen als geregistreerd door iemand die gevestigd in België • Vooral effeciënt tegen cybersquatters en typysquatters
Update i.v.m. domeinnamenArbitrage: Cepani (.be domeinnamen)
• Doorhaling van inschrijving vragen of overdracht van domeinnaam• Geen vergoeding voor kosten, schade, enz. • Kosten (1750 euro + BTW) worden terugbetaald aan klager die wint• Cijfers: 64% gegrond – 22% afgewezen – 14% minnelijke schikking of
stopgezet
Update i.v.m. domeinnamenArbitrage: Cepani (.be domeinnamen)
• Volgende 3 voorwaarden bewijzen:• De domeinnaam is gelijk aan of vertoont grote gelijkenis met een
merk, handelsnaam, maatschappelijke benaming, vennootschapsnaam, geografische aanduiding, persoonsnaam, of een benaming van een geografische entiteit waarop de aanklager rechten heeft;
• De domeinnaam houder heeft geen rechten of legitieme belangen op de domeinnaam; en
• De domeinnaam werd te kwader trouw geregistreerd of gebruikt.
Update i.v.m. domeinnamenArbitrage: Cepani (.be domeinnamen)
• Domeinnaam is gelijk aan of vertoont grote gelijkenis met een merk, enz.:• Bewijzen dat je exclusief recht hebt: bijv. zaak “kadaster.be” overheid
bewijst niet dat ze exclusief recht heeft op woord “kadaster”• Bewijzen dat domeinnaam identiek is of zodanig overeenstemt dat er
verwarring mogelijk is • Lidwoorden, koppeltekens, meervoud, punt, beschrijvende termen,
enz. meestal geen relevant verschil• Bijv.: zaak “piperheidsieck.be”: weglaten van koppelteken neemt
verwarring niet weg;• Bijv.: zaak “catverhuur.be”: toevoegen van woord “verhuur” neemt
verwarring met merk “CAT” niet weg.
Update i.v.m. domeinnamenArbitrage: Cepani (.be domeinnamen)
• De domeinnaam houder heeft geen rechten of legitieme belangen op de domeinnaam:• Geen hard bewijs nodig - aannemelijk maken bewijslast schuift naar
domeinnaam houder• Bijv.: klager stelt dat domeinnaam houder geen relatie heeft met klager
(merkhouder) of geen licentie heeft of niet bekend is onder de domeinnaam
• Bijv.: klager toont aan dat domeinnaam verwijst naar inactieve pagina
Update i.v.m. domeinnamenArbitrage: Cepani (.be domeinnamen)
• De domeinnaam werd te kwader trouw geregistreerd of gebruikt• Bewijzen dat domeinnaam houder wist of moest weten dat registratie of
gebruik een inbreuk is• Bijv.: registratie om domeinnaam te verkopen voor prijs die hoger is dan
kosten voor verwerving• Bijv.: registratie om handelsactiviteiten van concurrent te verstoren• Bijv.: gebruik om bewust en uit commercieel oogmerk gebruikers naar
site te lokken steunend op verwarring met merk
Update i.v.m. domeinnamenArbitrage: Cepani (.be domeinnamen)
• Kwade trouw: concrete voorbeelden
• Zaak “jambondeparme.be”: parking page – prijs 840 euro• Zaak “duratherm.be”: inactieve pagina – concurrenten• Zaak “gebrola.be”: omleiding naar site met gesponsorde links van
concurrenten• Webdesigners, hosting firma’s en resellers die domeinnaam in eigen naam
registreren: bijv. zaak “technoglobe.be” (discussie over facturen – webdesigner zet domeinnaam “under construction”).
Update i.v.m. domeinnamen
Arbitrage: andere geschillenregelingen
• Per land: “ccTLDs”• Internationaal:
• WIPO: gTLDs, meeste ccTLDs• USA: National Arbitration Forum: gTLDs, .us, enz.• Europa: Czech Arbitration Court: gTLDs, .eu, enz.• ADNDRC (Asia), ACDR (Arab), enz. (gTLDs en ccTLDs)
Update i.v.m. domeinnamenRechtbank:
• Wet van 26 juni 2003 mbt wederrechtelijk registreren van domeinnamen = cybersquatting
• Belgische rechtbank bevoegd? Voor .be domeinnamen en andere domeinnamen als geregistreerd door iemand gevestigd in België
• Doorhaling of overdracht van domeinnaam bekomen• Niet: schadevergoeding, vergoeding kosten advocaten, enz.
Update i.v.m. domeinnamenRechtbank: Drie voorwaarden:
• Domeinnaam is gelijk aan of stemt overeen (in die mate dat verwarring mogelijk is) met een merk, handelsnaam, vennootschapsnaam, enz.;
• De domeinnaam houder heeft geen rechten of legitieme belangen in de domeinnaam; en
• De domeinnaam werd geregistreerd met de bedoeling om schade te berokkenen of om een ongerechtvaardigd voordeel te halen (kwade trouw).• Enkel moment van registratie van belang – later gebruik te kwader trouw niet
relevant!• Voorbeeld: hoge verkoopprijs, zich voorstellen als officële verdeler, enz.
Update i.v.m. domeinnamenRechtbank: Voorbeeld:
Zaak Marino Keulen
• Overdracht van marinokeulen.be• Doorhaling van mari-noke-ulen.be• Vonnis publiceren op homepagina• Dwangsom van 500 euro per dag vertraging