Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
Transcript of Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
1/238
Chng 1. M U
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
2/238
1.1 Khi nim v phn loi d bo1.2 Cc nguyn tc d bo
1.3 Tng quan v tiu chun la chnphng php d bo
1.4 Cc phng php nh gi d bo
Chng 1
M U
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
3/238
1.1.1 Khi nim d bo
Chng 1
1.1 Khi nim v phn loi d bo
Ting Hy Lp progrosic ngha l bit trc
T c xa d bo c p dng trong cucsng hng ngy nhng mang nng mu scthn b tn gio.
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
4/238
Chng 1
1.1 Khi nim v phn loi d bo
Cc hin tng t nhin
Cc hin tng x hi
Cc hin tng v i sng x hi
Thi Hy lp c chia chia thnh cc lnh vc:
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
5/238
Chng 1
1.1 Khi nim v phn loi d bo
n th k XVI, XVII khi cc khoa hc t nhin pht trin c bit l s xut hin cc hcthuyt ca Marx th d bo t thn b kinhnghim pht trin thnh b mn khoa hc clp.
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
6/238
Chng 1
1.1 Khi nim v phn loi d bo
Ngy nay vai tr ca d bo ngy cng ckhng nh v tng ln ng k trong mi lnhvc ca i sng x hi.
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
7/238
Chng 1
1.1 Khi nim v phn loi d bo
D bo l s tin on c cn c khoa hc,mang tnh cht xc sut v mc , ni dung,cc mi quan h, trng thi, xu hng phttrin ca i tng nghin cu hoc v cch
thc v thi hn t c cc mc tiu nhtnh ra trong tng lai
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
8/238
Chng 1
1.1 Khi nim v phn loi d bo
D bo bao gi cng c thi gian xc nh hay
tm xa ca d bo. Tm xa d bo l khongcch ti a t hin ti n thi im pht biud bo
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
9/238
1.1.2 Phn loi d bo
Chng 1
1.1 Khi nim v phn loi d bo
- D bo kinh t- D bo tin b khoa hc cng ngh
- D bo dn s v ngun nhn lc- D bo x hi- Do mi trng sinh thi
a. Theo i tng
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
10/238
Chng 1
1.1 Khi nim v phn loi d bo
- D bo ngn hn: c tm xa d bo t 1 3nm, lm cn c cho vic xy dng v iuchnh cc k hoch ngn hn. Sai s cho phpnn < 5%
b. Theo tm xa
- D bo tc nghip: c tm xa ngn, c th lgi, ngy, tun, thng n di nm. Sai sthng < 3%
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
11/238
Chng 1
1.1 Khi nim v phn loi d bo
- D bo trung hn: c tm xa t 5 - 7 nm, lmcn c cho vic lp cc k hoch trung hn, khoch 5 nm. L d bo c vai tr rt quantrng trong nn kinh t quc dn
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
12/238
Chng 1
1.1 Khi nim v phn loi d bo
- D bo di hn: c tm xa d bo t 10 20
nm, nhm cung cp thng tin v d liu chovic hoch nh cc chin lc pht trin kinht x hi di hn hay hnh thnh mt tm nhnc tnh nh hng trong s pht trin lu di
ca t nc- Ngoi ra cn c cc d bo siu di hn
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
13/238
Chng 1
1.1 Khi nim v phn loi d bo
- D bo vi m: l cc d bo cp n v nhhay cc doanh nghip
c. Theo quy m, cp ca i tng
- D bo vm: l cc d bo v cc ch tiuln mang tnh tng hp bao hm ton b nnkinh t, cc vng kinh t, cc ngnh
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
14/238
1.2.1 Nguyn tc lin h bin chng
Chng 1
1.2 Cc nguyn tc d bo
Yu cu xem xt mi vn trong mt iukin v hon cnh c th, tnh n s phthuc ln nhau gia cc mt ca vn nghin
cu. ng thi phi tnh n c mi quan hvi cc lnh vc khc...
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
15/238
1.2.2 Nguyn tc k tha lch s
Chng 1
1.2 Cc nguyn tc d bo
S nghin cu su sc trng thi ca itng d bo trong qu kh v hin ti s lc s tt, vng chc d bo cc xu hng
vn ng v pht trin ca i tng d botrong tng lai
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
16/238
1.2.3 Nguyn tc tnh c th v bn cht
ca i tng d bo
Chng 1
1.2 Cc nguyn tc d bo
Phi tnh n c im, c th v bn chtca i tng d bo, tnh c th v nhng
quy lut pht trin ca n, gi tr tuyt i v gitr tnh ton ca gii hn pht trin trong tnglai
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
17/238
1.2.4 Nguyn tc m t ti u i tngd bo
Chng 1
1.2 Cc nguyn tc d bo
i hi m t i tng d bo nh th no nhm m bo s xc thc v chnh xc cho
trc ca d bo vi chi ph d bo thp nht
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
18/238
1.2.5 Nguyn tc v tnh tng t cai tng d bo
Chng 1
1.2 Cc nguyn tc d bo
i hi khi phn tch phi thng xuyn sosnh nhng tnh cht ca i tng d bo vinhng i tng tng t bit v vi cc
m hnh ca cc i tng nhm tm ra itng tng t hoc mt s yu t ca mhnh... ng dng vo d bo cho cc itng mi nhm tit kim chi ph v thi gian...
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
19/238
1.3.1 Tng quan v phng php d bo
Chng 1
1.3 Tng quan v tiu chunla chn phng php d bo
L cc phng php da trn mi lin h xy dng m hnh d bo
Vic xy dng m hnh ch yu da trn 2phng php c bn l phn tch hi quy vchui thi gian
a. Nhm cc phng php m hnh ha
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
20/238
Chng 1
1.3 Tng quan v tiu chunla chn phng php d bo
c s dng trong trng hp cc s liuthc nghim khng p ng c yu cu
nghin cu hoc i tng d bo khng thnh lng hoc c th nh lng nhng rttn km
b. Nhm cc phng php chuyn gia
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
21/238
Chng 1
1.3 Tng quan v tiu chunla chn phng php d bo
c thc hin trn c s thu thp x l cc kin nh gi d bo ca cc chuyn gia ri
a ra kt qu d bo. Trong c s dngcc cng c ton hc v logic m bo sthng nht khch quan
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
22/238
Chng 1
1.3 Tng quan v tiu chunla chn phng php d bo
c tin hnh theo 1 quy trnh lp nhm thchin vic xch li gn nhau gia cc phng n
nhn c t vic m phng theo m hnh trnmy tnh vi cc kin ca cc chuyn gia choti khi t c s thng nht chp nhn c
c. Nhm cc phng php kt hp
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
23/238
1.3.2 Tiu chun la chn pp d bo
Chng 1
1.3 Tng quan v tiu chunla chn phng php d bo
chnh xc ca d bo
Chi ph ca d bo
Tnh tng hp v kh nng ng dng ca pp
Thi gian d bo
C s d liu d bo
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
24/238
1.4.1 nh gi trc d bo
Chng 1
1.4 Cc phng php nh gid bo
Kim tra thng tin v tnh y , chnh xc,ph hp vi mc tiu d bo, di chuiquan st, cu trc chui quan st
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
25/238
1.4.1 nh gi trc d bo
Chng 1
1.4 Cc phng php nh gi d bo
Kim tra cc bin tham s i din cho cc miquan h ca chng ti i tng d bo
Kim tra dng hm hoc m hnh d bo sdng
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
26/238
1.4.2 nh gi sau d bo
Chng 1
1.4 Cc phng php nh gi d bo
: l gi tr thc t thi im t.K hiu
: l gi tr d bo thi im t.
: l sai s d bo thi im t.
tY
tY
te
ttt YYe
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
27/238
a. Sai s trung bnh
Chng 1
1.4 Cc phng php nh gi d bo
n
YY
n
e
ME
n
t
tt
n
t
t
11
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
28/238
b. Sai s tuyt i trung bnh
Chng 1
1.4 Cc phng php nh gi d bo
n
YY
n
e
MAE
n
t
tt
n
t
t
11
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
29/238
c. Sai s bnh phng trung bnh
Chng 1
1.4 Cc phng php nh gi d bo
n
YY
n
e
MSE
n
t
tt
n
t
t
1
2
1
2
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
30/238
d. Sai s phn trm tuyt i trung bnh
Chng 1
1.4 Cc phng php nh gi d bo
n
Y
YY
n
Y
e
MAPE
n
t t
tn
t t
t
11
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
31/238
e. Cn bc hai ca sai s bnh phng trung bnh
Chng 1
1.4 Cc phng php nh gi d bo
n
YY
n
e
MSERMSE
n
t
tt
n
t
t
1
2
1
2
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
32/238
Chng 1
1.4 Cc phng php nh gi d bo
f. H s khng ngang bng Theils U
2
1
2
tt
tt
NAIVE
NEW
YY
YY
RMSE
RMSEU
: RMSE ca m hnh d bo: RMSE ca m hnh d bo th
NAIVE
NEW
RMSE
RMSE
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
33/238
Chng 1
1.4 Cc phng php nh gi d bo
2
1
2
tt
tt
NAIVE
NEW
YY
YY
RMSE
RMSEU
: Tt hn MH d bo th: Ngang vi MH d bo th: Km MH d bo th1
1
1
U
U
U
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
34/238
n Yt Yt^ et |et| et^2 |et/Yt|
1 30
2 39 30 9 9 81 0.230769
3 36 39 -3 3 9 0.083333
4 42 36 6 6 36 0.142857
5 38 42 -4 4 16 0.105263
6 57 38 19 19 361 0.333333
7 63 57 6 6 36 0.095238
8 59 63 -4 4 16 0.067797
9 70 59 11 11 121 0.157143
Tng 434 364 40 62 676 1.215734
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
35/238
Chng 1
1.5 Cc bc tin hnh d bo
Bc 1: Xc nh mc tiu d bo (i tngd bo, khu vc d bo v khong thi giancn d bo)
Bc 2: Phn tch cc yu t nh hng ni lng cn d bo
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
36/238
Chng 1
1.5 Cc bc tin hnh d bo
Bc 3: Thu thp v phn loi d liuBc 4: Phn tch xu hng tin trin ca ilng cn d bo
Bc 5: Xc nh k thut (phng php) dbo s s dng v tnh ton cc gi tr d bo
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
37/238
Chng 1
1.5 Cc bc tin hnh d bo
Bc 6: Kim tra tnh ph hp ca m hnh
Bc 7: Xc inh cc gi tr d bo
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
38/238
Chng 2
D BO BNGPHN TCH HI QUY
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
39/238
2.1 Cc khi nim c bn2.2 M hnh hi quy nhiu bin
2.3 c lng v kim nh gi thit
2.4 Phn tch hi quy v d bo2.5 D bo bng MHHQ vi bin gi
Chng 2
D BO BNG PHN TCH HI QUY
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
40/238
2.1.1 Phn tch hi quy
Chng 2
2.1 Cc khi nim c bn
Nghin cu mi lin h ph thuc gia gi trca mt bin Y- gi l bin ph thuc hay binc gii thch vi gi tr ca mt hoc nhiu
bin khc Xj (j=1,..,m) cc bin ny gi l ccbin c lp hay bin gii thch
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
41/238
Ta thng gi thit
Chng 2
2.1 Cc khi nim c bn
Bin ph thuc Yl bin ngu nhin, c quylut phn phi xc sut xc nh
Cc bin c lp Xjkhng phi l bin ngunhin, gi tr ca chng l xc nh
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
42/238
Phn tch hi quy gip ta:
Chng 2
2.1 Cc khi nim c bn
-c lng gi tr ca bin ph thuc Y khi bit gi tr ca (cc) bin c lp Xj
- Kim nh gi thit v s ph thuc
- D bo gi tr trung bnh hoc c bit ca binph thuc khi bit gi tr ca (cc) bin clp
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
43/238
2.1.2 M hnh hi quy tng th v m hnhhi quy mu
Chng 2
2.1 Cc khi nim c bn
( 2.1 )
M hnh hi quy tng th (hm tng th - PRF)l hm c dng tng qut
)()/( j ij i XfXYE
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
44/238
Nu (2.1) biu din mi quan h gia bin phthuc Yv mt bin gii thch Xth (2.1) c
gi l m hnh hi quy n hay m hnh hi quy2 bin
Chng 2
2.1 Cc khi nim c bn
Nu s bin gii thch nhiu hn 1 th (2.1)
c gi l m hnh hi quy bi (hi quy nhiubin)
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
45/238
Chng 2
2.1 Cc khi nim c bn
( 2.2 )
l c lng ca E(Y / Xji)
l c lng ca f
M hnh hi quy mu (hm hi quy mu - SRF)c th c biu din nh sau
)( jii XfY
iY
f
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
46/238
2.1.3 Sai s ngu nhin
Chng 22.1 Cc khi nim c bn ca kinh t
lng
Ui = Yi E ( Y / X ji), j=1,..,m; i=1,..,n
Ui c gi l sai s ngu nhin (nhiu ngu
nhin), biu th nh hng ca cc yu t khcngoi cc bin gii thch Xj ti gi tr ca bin Y
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
47/238
2.1.3 Sai s ngu nhin
Chng 22.1 Cc khi nim c bn ca kinh t
lng
Khi hm hi quy tng th (2.1) c th biudin di dng
ij ii UXfY )(
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
48/238
2.2.1 M hnh hi quy nhiu bin
Chng 22.2 M hnh hi quy nhiu bin v
phng php bnh phng nh nht
ikikiii UXXXY ...33221
Trong :Yi: gi tr ca bin ph thuc Y ( )
h s chn (h s t do)h s gc (h s hi quy ring) ca bingii thch Xj ( j= )
Ui: sai s ngu nhin
ni ,1
1j
2,k
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
49/238
M hnh hi quy mu xy dng da trn mungu nhin kch thc n
Chng 22.2 M hnh hi quy nhiu bin v
phng php bnh phng nh nht
Trong :
c lng ca Yi ( )c lng ca h s hi quy tng th
ni ,1
kikiii XXXY ... 33221
niXXXY kiiii ,1),,...,,,( 32
iY
j
),1( kjj
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
50/238
Ta k hiu
Chng 22.2 M hnh hi quy nhiu bin v
phng php bnh phng nh nht
Th m hnh hi quy tng th c th biu dindi dng ma trn:
nY
Y
Y
Y...
2
1
k
...
2
1
nU
U
U
U...
2
1
knnn
k
k
XXX
XXX
XXX
X
...1
...............
...1
...1
32
23222
13121
U XY
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
51/238
Tng t, nu ta k hiu
Chng 22.2 M hnh hi quy nhiu bin v
phng php bnh phng nh nht
Th m hnh hi mu cng c th biu dindi dng ma trn nh sau:
nY
Y
Y
Y
...
2
1
k
...
2
1
XY
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
52/238
Cc gi thit c bn ca MHHQ nhiu bin
Chng 22.2 M hnh hi quy nhiu bin v
phng php bnh phng nh nht
Gi thit 1. Cc bin gii thch Xj (j = ) khngphi bin ngu nhin, gi tr ca chng l xcnh
2,k
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
53/238
Chng 22.2 M hnh hi quy nhiu bin v
phng php bnh phng nh nht
Gi thit 2. K vng ton ca cc sai s ngunghin U
ibng khng
Gi thit 3.
)(0
)().(
2
ji
jiUUE ji
)(0)/()( iXUEUE ii
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
54/238
Chng 22.2 M hnh hi quy nhiu bin v
phng php bnh phng nh nht
Gi thit 4. Hng ma trn X bng k
rg(X) = kGi thit ny c ngha gia cc bin Xj khng chin tng cng tuyn hay cc ct ca ma trn
X c lp tuyn tnh
Gi thit 5. )(),0(~ 2 iNUi
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
55/238
2.2.2 Phng php bnh phng nh nht
Xt hm hi quy tng th v hm hi quy mu
hoc dng ma trn
Chng 22.2 M hnh hi quy nhiu bin v
phng php bnh phng nh nht
ikikiii UXXXY ...33221
kikiii XXXY ... 33221
U XYXY
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
56/238
Ta k hiu cc phn d ei:
Cc phn d ny cng c th biu din didng ma trn nh sau:
Chng 22.2 M hnh hi quy nhiu bin v
phng php bnh phng nh nht
iii YYe
XYYY
...
......e 2
1
2
1
2
1
nnn Y
YY
Y
YY
e
ee
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
57/238
Theo phng php bnh phng nh nht, khi
xy dng hm hi quy mu, cc h s hi quymu phi c xc nh sao cho tng bnhphng cc phn d t gi tr nh nht, tc l:
Chng 22.2 M hnh hi quy nhiu bin v
phng php bnh phng nh nht
min2
ie
j
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
58/238
Ta c
Gii phng trnh trn ta c:
Chng 22.2 M hnh hi quy nhiu bin v
phng php bnh phng nh nht
eeeT
i 2
0
)(min2
eeeT
i
)3.2(. 1 YXXX TT
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
59/238
Cng thc (2.3) l cng thc xc nh h s hiquy mu theo phng php bnh phng nh
nht v cc c lng c xc nh theocng thc (2.3) c gi l cc c lng bnhphng nh nht.
Chng 22.2 M hnh hi quy nhiu bin v
phng php bnh phng nh nht
)3.2(.
1
YXXXTT
j
j
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
60/238
Ma trn XTX c xc nh nh sau:
Chng 22.2 M hnh hi quy nhiu bin v
phng php bnh phng nh nht
knn
k
k
knkk
n
XX
XX
XX
XXX
XXX
...1
............
...1
...1
...
............
...
1...11
XX
2
222
121
21
22221T
2
32
232
2
22
32
...
...............
...
...
kiikiikiki
kiiiiii
kiii
XXXXXX
XXXXXX
XXXn
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
61/238
Ma trn XTY cng c xc nh tng t:
Chng 22.2 M hnh hi quy nhiu bin v
phng php bnh phng nh nht
kii
ii
i
nknkk
n
XY
XYY
Y
YY
XXX
XXX
......
...
............
...1...11
YX22
1
21
22221T
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
62/238
Nghin cu mi quan h ph thuc gia doanhs bn ra vi chi ph dnh cho qung co vgi bn, ngi ta thu thp c cc s liu sauy ti 10 ca hng cng kinh doanh mt loimt hng:
V D 2.1
Yi 84 90 92 96 100 108 120 126 130 136
Xi 8 9 10 9 10 12 13 14 14 15
Zi 9 8 8 7 7 8 7 7 6 6
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
63/238
Trong :
Yi: doanh s bn ra trong mt thng ca cahng th i (triu ng)
Xi: chi ph dnh cho qung co trong mt thngca ca hng th i (triu ng)
Zi: gi bn ca ca hng th i (ngnng/1sn phm)
Bng phng php bnh phng nh nht v davo s liu trn, hy xy dng hm hi quy mudi dng sau:
1 2 3
i i i Y X Z
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
64/238
p s:
1082
12746
7766
i
T
i i
i i
Y
X Y YX
YZ
2
2
10 114 73
114 1356 816
73 816 541
i i
T
i i i i
i i i i
n X Z
X X X X XZ
Z ZX Z
1 9 4 4TX X
67740 2106 5964
2106 81 162
5964 162 564
T
A A A
X X A A A
A A A
11 21 31
12 22 32
13 23 33
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
65/238
1
67740 2106 59641 1
2106 81 16219445964 162 564
T T
TX X X XX X
1
67740 2106 5964 1082 69 537041
2106 81 162 12746 6 083331944
5964 162 564 7766 4 20370
T T
, X X .X Y ,
,
6 9 5 3 7 0 4 6 0 8 3 3 3 4 2 0 3 7 0i i iY , , X , Z
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
66/238
: Khi gi bn khng i, chi phdnh cho qung co tng ln 1 triu ng, thdoanh s bn ra trung bnh ca ca hng tng
ln 6.08333 triu ng.
: Khi chi ph dnh cho qung cokhng i, gi bn tng ln 1ngn ng/ 1 vsn phm, th doanh s bn ra trung bnh caca hng gim xung 4.2037 triu ng.
ngha ca cc h s hi quy
2 6 08333.
3 4 2037.
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
67/238
Cc tnh cht ca c lng BPNN
1. ng hi quy mu i qua im trung bnhmu , tc l:
trong :
Chng 22.2 M hnh hi quy nhiu bin v
phng php bnh phng nh nht
kk XXY ... 221
),...,( 2 kXXY
iYnY1
),2(1
kjXn
X jij
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
68/238
2. Gi tr trung bnh ca cc gi tr c xc nh
theo hm hi quy mu bng gi tr trung bnh cabin ph thuc, tc l:
3. Tng cc phn d ca hm hi quy mu bng 0:
Chng 22.2 M hnh hi quy nhiu bin v
phng php bnh phng nh nht
YYn
Y i 1
0 ie
iY
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
69/238
4. Cc phn d ei khng tng quan vi :
5. Cc phn d ei khng tng quan vi :
Chng 22.2 M hnh hi quy nhiu bin v
phng php bnh phng nh nht
iY
j iX
0 iiYe
),2(0 kjXe jii
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
70/238
6. (nh l Gauss Markov): Vi cc gi thit
ca m hnh hi quy tuyn tnh c in th ccc lng bnh phng nh nht l cc clng tuyn tnh, khng chch v c phng sainh nht trong lp cc c lng tuyn tnh,khng chch ca .
Chng 22.2 M hnh hi quy nhiu bin v
phng php bnh phng nh nht
j
),1( kjj
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
71/238
Xt hm hi quy tng th v hm hi quymu
Chng 22.3 Khong tin cy v kim nh gi
thit v cc h s hi quy
ikikiii UXXXY ...33221
kikiii XXXY ... 33221
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
72/238
Chng 22.3 Khong tin cy v kim nh gi
thit v cc h s hi quy
C th chng minh c rng:
trong Ajj l phn t th j trn ng chochnh ca ma trn
jjTjA
XXVar
2
)(
*)( XX
T
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
73/238
Chng 22.3 Khong tin cy v kim nh gi
thit v cc h s hi quy
Trong thc hnh khi s dng cng thc ny, dophng sai cha bit, nn ngi ta thngthay bng c lng khng chch ca n l:
knei
2
2
2
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
74/238
Chng 22.3 Khong tin cy v kim nh gi
thit v cc h s hi quy
c xc nh bng cng thc :
Nu khai trin cng thc trn, ta c:
YXYYeeeTTTT
i 2
kiikiiiii XYXYYYe ... 22122
2ie
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
75/238
2.3.1 Khong tin cy ca cc h s hi quy
Chng 22.3 Khong tin cy v kim nh gi
thit v cc h s hi quy
Do ta cha bit m phi thay bng c lngkhng chch ca n l , nn
),1()(~)(
kjknTseT j
jj
22
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
76/238
Chng 22.3 Khong tin cy v kim nh gi
thit v cc h s hi quy
),1()(~)(
kjknT
seT
j
jj
1)(
)(
2
kntse
Pj
jj
1)().()().(22
jjjjj sekntsekntP
)().(;)().(
22
jjjj sekntseknt
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
77/238
2.3.2 Kim nh gi thit v cc h s hi quy
Chng 22.3 Khong tin cy v kim nh gi
thit v cc h s hi quy
Gi s vi mc ngha cho trc ta cn kimnh gi thit:
),(:
:
***
1
*
0
jjjjjj
jj
H
H
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
78/238
2.3.2 Kim nh gi thit v cc h s hi quy
Chng 22.3 Khong tin cy v kim nh gi
thit v cc h s hi quy
Ta xy dng tiu chun kim nh
)(
*
j
jj
seT
Nu H0 ng th T~T(n-k)
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
79/238
Chng 22.3 Khong tin cy v kim nh gi
thit v cc h s hi quy
Loi gt H0 H1 WHai pha
Tri
Phi
*
jj
*
jj
*
jj
*
jj
*
jj
*
jj
)(:2/ kntttW tntn
)(: kntttW tntn
)(: kntttW tntn
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
80/238
2.4.1 H s xc nh bi
Chng 22.4 Phn tch phng sai v kim nh
gi thit ng thi
Xt hm hi quy tng th v hm hi quy mu:
ikikiii UXXXY ...33221
kikiii XXXY ... 33221
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
81/238
Tng t trng hp hi quy 2 bin ta c hthc sau:
Chng 22.4 Phn tch phng sai v kim nh
gi thit ng thi
2)(.1 YYTSS i
22)()(.2 YYYYESS ii
2)(.3 ii YYRSS
TSS ESS RSS
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
82/238
nh ngha: H s xc nh bi R2
c nh ngha nh sau:
R2 =
Chng 22.4 Phn tch phng sai v kim nh
gi thit ng thi
1E SS RSST SS T SS
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
83/238
Trong thc hnh ta c th s dng cng thc:
Chng 32.4 Phn tch phng sai v kim nh
gi thit ng thi
2T
2TT
2
YnYY
YnYXR
22
2
2212...
YnY
YnXYXYYR
i
kiikiii
Nu khai trin ta c
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
84/238
1. 0 R2 1
- Nu R2 = 1, hm hi quy c th coi l hon ho- Nu R2 = 0, hm hi quy a ra l khng ph hpV th R2 c dng lm thc o mc ph hpca hm hi quy
2. R2 l hm khng gim, ph thuc vo s bingii thch c trong m hnh
Chng 32.4 Phn tch phng sai v kim nh
gi thit ng thi
Ch 2
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
85/238
2.4.2 Kim nh gi thit ng thi
Xt gi thit
hay gi thit tng ng l
Chng 22.4 Phn tch phng sai v kim nh
gi thit ng thi
),(:
...:
kjshmtnhttH
H
j
k
20
0
1
320
0:
0:2
1
2
0
RH
RH
Ch 2
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
86/238
Ta xy dng tiu chun kim nh:
Chng 22.4 Phn tch phng sai v kim nh
gi thit ng thi
1.12
2
kkn
R
RF
Nu H0 ng th F~F(k-1, n-k)
),1(: knkfffW tntn
)),1(( knkfFP
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
87/238
Xt hm hi quy tng th v hm hi quy mu
hoc dng ma trn
Chng 22.5 Phn tch hi quy v d bo
ikikiii UXXXY ...33221
kikiii XXXY ... 33221
U XY
XY
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
88/238
Bi ton t ra: vi cc gi tr cho trc ca bingii thch X2=X20, X3=X30, ..., Xk=Xk0hoc c th
k hiu
cn d bo gi tr trung bnh E(Y/X0) hoc gi trc bit Y=Y0khi X=X0
Chng 22.5 Phn tch hi quy v d bo
0
30
20
0
1
kX
X
X
X
...
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
89/238
2.5.1 D bo gi tr trung bnh
Chng 22.5 Phn tch hi quy v d bo
0303202100 .... kkT
XXXXY
Vi tin cy = 1 cn d bo E(Y/X0)
c lng im ca E(Y/X0) l:
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
90/238
Do cha bit nn thng k
Chng 22.5 Phn tch hi quy v d bo
2
)(~)(
)/(
0
00 knTYse
XYEYT
)(2/ knt ta tm gi tr phn v sao cho: 1)(2/ kntTP
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
91/238
Chng 22.5 Phn tch hi quy v d bo
1)(
)()/(
2/
0
00 kntYse
XYEYP
1)().()/()().( 02/0002/0 YsekntYXYEYsekntYP
)().(;)().(02/002/0
YsekntYYsekntY
1)(2/ kntTP
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
92/238
Chng 22.5 Phn tch hi quy v d bo
0
1
0
2
000 ).(.).cov(.)( XXXXXXYVar
TTT
0
1
000 ).()()( XXXXYVarYse
TT
Trong
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
93/238
2.5.2 D bo gi tr c bit
Chng 22.5 Phn tch hi quy v d bo
0303202100.... kk
TXXXXY
Vi tin cy cn d bo gi tr Y=Y0khi X=X0
c lng im ca Y0vn l:
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
94/238
Hon ton tng t ta xy dng thng k
Chng 22.5 Phn tch hi quy v d bo
)(~)(
00
00 knTYYse
YYT
)().(;)().( 002/0002/0 YYsekntYYYsekntY
Bng php bin i tng ng ta cng suy
ra c khong tin cy ca Y0 l
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
95/238
Chng 22.5 Phn tch hi quy v d bo
2
000 )()( YVarYYVar
)
()
( 0000 YYVarYYse
Trong
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
96/238
Chng 22.5 Phn tch hi quy v d bo
V d: Xt tip v d 2. Vi tin cy = 0,98hy d bo doanh s bn ra trung bnh trongmt thng ca cc ca hng c chi ph dnhcho qung co l 10 triu ng/ thng v gi
bn l 8 ngn ng/ .v.
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
97/238
Chng 22.5 Phn tch hi quy v d bo
Xt tip v d 2. Vi tin cy = 0,98 hy dbo doanh s bn ra trong mt thng ca cahng c chi ph dnh cho qung co l 10 triu
ng/ thng v gi bn l 8 ngn ng/ .v.
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
98/238
2.6.1 Khi nim v bin gi
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
Bin cht lng: Biu th nhng thuc tnhno (v d: gii tnh, ngh nghip)
Bin s lng:Gi tr ca cc bin cbiu th bng s (v d: thu nhp, doanh s)
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
99/238
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
biu th mc nh hng ca cc bin
cht lng ti bin ph thuc, ta cn lng hacc tiu thc, thuc tnh ny bng cch sdng bin gi
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
100/238
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
VD: biu th gii tnh, ta s dng bin gi Z
v quy c:- Z = 0 Nam- Z = 1 N
Vy bin gi l g? L bin cht lng clng ha, cc gi tr c th c ca bin gi ch
l 2 gi tr 0 v 1. N ch ra c hay khng cmt thuc tnh no .
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
101/238
2.6.2 MHHQ vi bin cht lng c 2 phm tr
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
Gi s mt x nghip sn xut c th p dng 2cng ngh sn xut A v B, nng sut ca micng ngh l LNN phn phi theo quy lut
chun c phng sai bng nhau, nhng kvng ton c th khc nhau
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
102/238
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
)1.4(21 iii UZY
Trong :Yi: nng sut ca x nghipUi: sai s ngu nhinZ
i: bin gi biu th cng ngh sn xut c
p dng v c th quy c:- Zi = 0 cng ngh sn xut A- Zi = 1 cng ngh sn xut B
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
103/238
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
c lng MHHQ (4.1) ta cng s tin hnh
tng t i vi MHHQ 2 bin thng thng
Yi 22 19 18 21 18.5 21 20.5 17 17.5 21.5
Zi 1 0 0 1 0 1 1 0 0 1
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
104/238
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
c lng MHHQ (4.1) ta cng s tin hnh
tng t i vi MHHQ 2 bin thng thng2,3
5,2
822
i
ii
z
zy
185,02,36,19
21 xZY
ii ZY 2,318
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
105/238
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
Vi gi thit E(Ui) = 0 c tha mn th
)3.4()1/()2.4()0/(
21
1
iiii
ZYEZYE
-(4.3) cho bit khi p dng cng ngh sn xutB, nng sut trung bnh ca x nghip l 1 + 2
-(4.2) cho bit khi p dng cng ngh sn xutA, nng sut trung bnh ca x nghip l 1
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
106/238
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
Vi gi thit E(Ui) = 0 c tha mn th
)3.4()1/()2.4()0/(
21
1
iiii
ZYEZYE
- Nh vy 2 l s chnh lch (khc nhau) vnng sut khi chuyn t cng ngh sn xut Asang cng ngh sn xut B
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
107/238
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
Tr li v d va ri:
ii ZY 2,318
Nng sut trung bnh khi p dng cng nghsn xut B l 18 + 3,2 = 21,2 (vsp)
Nng sut trung bnh khi p dng cng nghsn xut A l 18 (vsp)
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
108/238
2.6.3 MHHQ vi bin cht lng c nhiu hn
2 phm tr
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
Nu k hiu s phm tr l m th s bin gi cna vo m hnh ( lng ha bin cht
lng) s l m 1
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
109/238
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
Gi s x nghip n ngoi cng ngh sn xut
A v B cn c th p dng cng ngh sn xutC, khi ta cn s dng 2 bin gi l Z1i v Z2iv m hnh hi quy tng th s c dng sau:
)4.4(23121 iiii UZZY
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
110/238
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
Yi: bin ph thuc (nng sut)Ui: sai s ngu nhin
Z1i, Z2i: bin gi biu th cc cngngh sn xut c p dng
)4.4(23121 iiii UZZY
Z1i Z2i
A 0 0
B 1 0
C 0 1
Ch 2
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
111/238
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
Vi gi thit E(Ui) = 0 c tha mn th
3121
2121
121
)1,0/(
)0,1/(
)0/(
iii
iii
iii
ZZYE
ZZYE
ZZYE
Ch 2
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
112/238
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
- Nng sut trung bnh ca x nghip khi pdng cng ngh sn xut B l 1 + 2
-Nng sut trung bnh ca x nghip khi p
dng cng ngh sn xut A l 1
- Nng sut trung bnh ca x nghip khi pdng cng ngh sn xut C l 1 + 3
Ch 2
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
113/238
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
- 2: chnh lch (khc nhau) v nng sut khichuyn t CNSX A sang CNSX B
- 3: chnh lch (khc nhau) v nng sut khichuyn t CNSX A sang CNSX C
3121
2121
121
)1,0/(
)0,1/(
)0/(
iii
iii
iii
ZZYE
ZZYE
ZZYE
Ch 2
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
114/238
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
H0: 2 = 3 = 0
)4.4(23121 iiii UZZY
Nu mc ngha no ta khng bc bc H0 th iu ny c ngha ( mc ngha ) cc cng ngh sn xut khc nhau cho nngsut nh nhau
Ch 2
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
115/238
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
Ch
Phm tr c s hiu theo ngha l vic so snh
c tin hnh vi phm tr ny
Phm tr ng vi cc gi tr bng 0 ca cc bingi c gi l phm tr c s.
Ch 2
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
116/238
2.6.4 MHHQ vi nhiu bin cht lng
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
Gi s MHHQ c k bin gii thch l bin chtlng, s phm tr ca Xj l mj
Tng s bin gi cn thit biu th cc bin
cht lng cn a vo m hnh s l:
)( 1jm
Ch 2
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
117/238
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
Xt m hnh hi quy biu th nhu cu v maymc ca nam, n thanh nin thuc cc nghnghip khc nhau: cng nhn, nng dn, tiuthng, sinh vin.
S bin gi cn a vo m hnh s l:
(2 1) + (4 1) = 4
Ch g 2
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
118/238
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
Z1i Z2i Z3i Z4i
Nam SV 0 0 0 0N SV 1 0 0 0
Nam CN 0 1 0 0
N CN 1 1 0 0
Nam ND 0 0 1 0
N ND 1 0 1 0
Nam TT 0 0 0 1
N TT 1 0 0 1
Chng 2
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
119/238
2.6.5 MHHQ hn hp
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
L m hnh hi quy m trong c c bin slng ln bin cht lng, bin cht lng s
c biu th bng bin gi theo quy tc nh ni trn.
Chng 2
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
120/238
2.6.5 MHHQ hn hp
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
Vic phn tch hi quy mi quan h gia binph thuc vi cc bin gii thch (bao gm cbin s lng v bin gi), c tin hnhtng t nh i vi m hnh hi quy nhiubin
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
121/238
iu tra v mc chi tiu cho may mc canam, n cng nhn mt nh my, ngi tathu c s liu sau:
V D 3
3.0 4.0 3.5 4.5 4.0 4.5 4.0 5.5
2.5 2.5 3.0 3.0 3.5 3.5 4.0 4.00 1 0 1 0 1 0 1
iY
iX
iZ
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
122/238
Trong :Yi: mc chi tiu cho may mc trong mt nm
(triu ng)Xi: mc thu nhp trong mt thng (triu ng)Z
i: l bin gi biu th gii tnh, trong :
Zi = 0: nam Zi = 1: nBng phng php bnh phng nh nht v davo s liu trn, hy xy dng hm hi quy mu
di dng sau:
1 2 3
i i i Y X Z
ngha ca cc h s hi quy
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
123/238
: Nu cng gii tnh, khi thu nhp
tng thm 1 triu ng/ thng th chi tiu trungbnh cho may mc s tng thm 0,8 triu ng/nm.
: Nu cng thu nhp, th n cngnhn chi tiu cho may mc trung bnh nhiu hnnam l 1,0 triu ng/ nm.
ngha ca cc h s hi quy
iii ZXY 8,0025,1
8,02
0,13
Chng 2
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
124/238
2.6.6 ng dng ca MHHQ vi bin gi
Chng 22.6 M hnh hi quy vi bin gi
So snh 2 hi quy
Phn tch thi v
Hi quy tuyn tnh tng on
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
125/238
Chng 3CHUI THI GIAN V D BO
TRN CHUI THI GIAN
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
126/238
3.1 Chui thi gian
3.2 D bo trn chui thi gian
Chng 3CHUI THI GIAN V D BO TRN
CHUI THI GIAN
Ch 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
127/238
3.1.1 Khi nim chui thi gian
Chng 3
3.1 Chui thi gian
Chui thi gian l tp hp cc gi tr ca mtbin ngu nhin (ch tiu thng k) c spxp theo th t thi gian: ngy, tun thng, qunm,
c k hiu bng cc ch ci Yt, Xt, Zt
Ch 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
128/238
Chng 3
3.1 Chui thi gian
Phn tch chui thi gian l s dng ccphng php thng k khc nhau lm rcu trc (cc thnh phn) ca chui thi giantrong s bin ng ca n
Ch 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
129/238
Chng 3
3.1 Chui thi gian
- Thnh phn xu th (Tr T)
Chui thi gian thng cha 4 thnh phn:
- Thnh phn chu k (Cl C)
- Thnh phn ma (Sn S)- Thnh phn ngu nhin (Ir I)
Ch 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
130/238
Chng 3
3.1 Chui thi gian
Chui thi k: l chui s biu hin bin ngca ch tiu nghin cu qua tng thi k
Chui thi im: l chui s liu biu hin
bin ng ca ch tiu nghin cu qua cc thiim nht nh
Ch 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
131/238
Chng 3
3.1 Chui thi gian
Cc mc trong chui thi k c th cng li
vi nhau qua thi gian, phn nh mc cach tiu nghin cu trong 1 thi k di hn (vd:sn lng c ph)
Cc mc trong chui thi im khng th
cng li theo thi gian v con s ny khng ngha (vd: gi vng)
Ch 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
132/238
3.1.2 Cc i lng m t chui thi gian
Chng 3
3.1 Chui thi gian
Vi chui thi k, th:
a. Trung bnh theo thi gian
n
Y
Y
n
i i 1
Ch 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
133/238
3.1.2 Cc i lng m t chui thi gian
Chng 3
3.1 Chui thi gian
Vi chui thi im, th:
a. Trung bnh theo thi gian
12
1...
2
1
21
nYYYY
n
i
n
i
ii
t
tY
Y 1
Ch ng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
134/238
Chng 3
3.1 Chui thi gian
Lng tng (gim) tuyt i lin hon
b. Lng tng (gim) tuyt i
),2(1
niYY iii
Lng tng (gim) tuyt i nh gc),2(
1niYYii
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
135/238
Chng 3
3.1 Chui thi gian
),2(1
niYY iii
),2(1
niYYii
n
n
i
i 2 Ta thy
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
136/238
Chng 3
3.1 Chui thi gian
111
12
n
YY
nn
nn
n
i
i
Lng tng (gim) tuyt i trung bnh
i lng ny ch c ngha khi cc lng tng
(gim) tuyt i lin hon xp x nhau, ngha ltrong sut thi k nghin cu, hin tng tng(gim) vi mt lng tng i u
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
137/238
Chng 3
3.1 Chui thi gian
Tc pht trin lin hon
c. Tc pht trin
),2(1
niY
Yt
i
ii
Tc pht trin nh gc),2(
1
niY
YT ii
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
138/238
Chng 3
3.1 Chui thi gian
Ta thy
i
i
i tT
T
1
n
n
i
i Tt 2
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
139/238
Chng 3
3.1 Chui thi gian
Tc pht trin trung bnh
1
1
1
2
n nnn
i
iY
Ytt
i lng ny ch c ngha khi cc tc phttrin lin hon xp x nhau, ngha l trong sutthi k nghin cu, ch tiu pht trin vi mttc tng i u
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
140/238
Chng 3
3.1 Chui thi gian
Tc tng (gim) lin hon
d. Tc tng (gim)
),2(111
1 nitYY
YYa i
i
i
i
iii
Tc tng (gim) nh gc),2(1
11
1 niTYY
YYA i
iii
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
141/238
Chng 3
3.1 Chui thi gian
Tc tng (gim) trung bnh
1 ta
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
142/238
Chng 3
3.1 Chui thi gian
e. Tr tuyt i ca 1% tng (gim) lin hon
100100
(%)
1
1
1
1
i
i
ii
ii
i
ii
Y
Y
YY
YY
ag
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
143/238
3.2.1 Cc phng php d bo n gin
Chng 3
3.2 D bo trn chui thi gian
Vd: Mt quy bo d kin s ly bao nhiu tbo Tui Tr vo ngy mai c th cn nhctrong ngy hm nay tiu th ht bao nhiu
a. M hnh d bo th n gin
)1.3( 1 tt YY
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
144/238
Chng 3
3.2 D bo trn chui thi gian
M hnh ny c p dng trong trng hpthiu d liu qu kh, v n ch da trn ccthng tin sn c gn nht
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
145/238
Chng 3
3.2 D bo trn chui thi gian
: gi tr d on thi im n + L
: gi tr thc t thi im n: lng tng (gim) tuyt i trung bnh: tm xa d bo
b. D bo bng lng tng (gim) tuyt i trung bnh
)2.3( LYY nLn
L
Y
Y
n
Ln
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
146/238
Chng 3
3.2 D bo trn chui thi gian
Phng php ny c s dng khi bin ng
ca hin tng c lng tng (gim) tuyt ilin hon xp x nhau.
b. D bo bng lng tng (gim) tuyt i trung bnh
)2.3( LYY nLn
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
147/238
Chng 33.2 D bo trn chui thi gian
: gi tr d on thi im n + L
: gi tr thc t thi im n: tc pht trin trung bnh: tm xa d bo
c. D bo bng tc pht trin trung bnh
)3.3( LnLn tYY
L
t
Y
Y
n
Ln
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
148/238
Chng 33.2 D bo trn chui thi gian
Phng php ny c s dng khi bin ng
ca hin tng c tc pht trin lin hon xpx nhau.
c. D bo bng tc pht trin trung bnh
)3.3(L
nLn tYY
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
149/238
Chng 33.2 D bo trn chui thi gian
: gi tr d on thi im n + 1: gi tr thc t thi im n: khong trt, thng chn l 3, 4, 5,
d. D bo bng phng php trung bnh trt
)4.3(... 11
1k
YYYY knnnn
k
Y
Y
n
n 1
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
150/238
Chng 33.2 D bo trn chui thi gian
Xu th l s vn ng tng hay gim ca d liutrong mt thi gian di. S vn ng ny c thc m t bng mt ng thng hay ngcong ton hc
C th m hnh ha xu th bng cch thc hinmt hm hi quy thch hp gia bin cn d boY v thi gian T
3.2.2 D bo bng cc MH xu th
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
151/238
Chng 33.2 D bo trn chui thi gian
tt UTY 21
tt UTTY 2
321
tt UTTTY 3
4
2
321
Mt s dng hm xu th in hnh
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
152/238
Chng 33.2 D bo trn chui thi gian
tt UTY )ln(21
tt UTY )1
(21
tUT
t eY 21
tt UTY 21)ln(
Mt s dng hm xu th in hnh
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
153/238
Chng 33.2 D bo trn chui thi gian
D bo im vi hm xu th
TYt 21
2
321 TTYt
3
4
2
321 TTTYt
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
154/238
Chng 33.2 D bo trn chui thi gian
)ln(21 TYt
)
1
( 21 TYt
2
22
221 )
ln( tYTt eeY
TYt 21 )ln(
D bo im vi hm xu th
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
155/238
g3.2 D bo trn chui thi gian
L ng dng m rng ca phng php trungbnh trt:
3.2.2 D bo bng pp san m
Trung bnh trt da vo k quan st gn nht
Da vo gi tr trung bnh trt vi trng s gimdn cho tt c cc quan st trong qu kh
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
156/238
g3.2 D bo trn chui thi gian
: gi tr d on thi im t + 1
: gi tr d on thi im t: gi tr quan st thi im t: h s san m
a. San m n gin
)5.3(1 1 ttt YYY
t
t
t
Y
Y
Y
1
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
157/238
g3.2 D bo trn chui thi gian
a. San m n gin
Phng php san m n gin cho rng gi tr
d bo mi l mt gi tr trung bnh c trng sgia gi tr thc t v gi tr d bo thi im t
)5.3(1 1 ttt YYY
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
158/238
g3.2 D bo trn chui thi gian
Nu dy s c nhiu bin i bt thng ta nnchn gn 0 v ngc li nn chn gn 1 nu
mun kt qu d bo kt hp vi nhng thay ign nht trong s liu.
Yu t quan trng nht trong phng php san
m l vic xc nh h s san m .
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
159/238
g3.2 D bo trn chui thi gian
b. San m Holt
Hu ht cc chui d liu kinh t him khi theomt xu th c nh
Khi chui thi gian c yu t xu th (cc b) th ta
cn phi d bo c gi tr trung bnh (gi tr sanm) v dc (xu th) hin ti lm c s chod bo tng lai.
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
160/238
g3.2 D bo trn chui thi gian
Khi chui thi gian c yu t xu th (cc b) th tacn phi d bo c gi tr trung bnh (gi tr sanm) v dc (xu th) hin ti lm c s chod bo tng lai.
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
161/238
g3.2 D bo trn chui thi gian
tng c bn ca phng php Holt l sdng cc h s san m , khc nhau clng gi tr trung bnh v dc ca chui thigian (theo m hnh san m n gin)
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
162/238
g3.2 D bo trn chui thi gian
: gi tr san m (mi) thi im t: gi tr quan st thi im t: h s san m ca gi tr trung bnh (0
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
163/238
3.2 D bo trn chui thi gian
: gi tr c lng xu th
: gi tr san m mi: h s san m ca gi tr xu th (0<
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
164/238
3.2 D bo trn chui thi gian
: gi tr d on thi im t+p
: gi tr c lng xu th: gi tr san m mit
t
pt
L
T
Y
D bo p giai on trong tng lai
)3.6.3( ttpt pTLY
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
165/238
3.2 D bo trn chui thi gian
c. San m Holt-Winter
L m rng ca san m Holt i vi cc d liuc cha yu t ma.
Yu t ma trong chui thi gian c th thucdng cng tnh hoc nhn tnh.
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
166/238
3.2 D bo trn chui thi gian
Dng cng tnh: c ngha l yu t ma cc
nm khc nhau c lp i lp li mt cch un.
Dng nhn tnh: c ngha l yu t ma nm
sau c lp i lp li nhng vi mt cng cao hn hoc thp hn so vi tng ma trongnm trc.
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
167/238
3.2 D bo trn chui thi gian
M hnh san m Holt Winter tng qut nht lm hnh dng nhn tnh
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
168/238
3.2 D bo trn chui thi gian
: gi tr san m (mi) thi im t: gi tr quan st thi im t
: h s san m ca gi tr trung bnh (0 < < 1): gi tr c lng xu th: gi tr c lng ca ch s ma vi di s
1.7.3))(1( 11
tt
st
tt TLS
Y
L
st
t
t
t
S
T
Y
L
c lng gi tr trung bnh hin ti
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
169/238
3.2 D bo trn chui thi gian
: gi tr c lng xu th
: gi tr san m mi: h s san m ca gi tr xu th (0<
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
170/238
3.2 D bo trn chui thi gian
: gi tr c lng ca ch s ma: gi tr san m mi: gi tr quan st ti thi im t: h s san m ca ch s ma
t
t
t
Y
L
S
c lng gi tr ch s ma
3.7.3)1( stt
tt S
LYS
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
171/238
3.2 D bo trn chui thi gian
: gi tr d on thi im t+p: gi tr c lng xu th: gi tr san m mi: gi tr c lng ca ch s ma
t
t
t
pt
S
L
T
Y
D bo p giai on trong tng lai
)4.7.3()( pstttpt SpTLY
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
172/238
3.2 D bo trn chui thi gian
Khng phi khi no d bo bng m hnh xu thcng c p dng n gin nh trnh bytrong phn trc
3.2.4 D bo bng pp phn tch
Thc t d liu nhiu khi khng ch tng gimtheo thi gian m cn bin i theo ma
Chng 3
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
173/238
3.2 D bo trn chui thi gian
- Thnh phn xu th (Tr T)
Chui thi gian thng cha 4 thnh phn:
- Thnh phn chu k (Cl C)
- Thnh phn ma (Sn S)- Thnh phn ngu nhin (Ir I)
Chng 33 2
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
174/238
3.2 D bo trn chui thi gian
Khi nghin cu cc thnh phn ca mt chui
thi gian, cn xem xt cc thnh phn ny linquan nh th no vi chui d liu gc Y
C 2 m hnh th hin mi quan h ny l mhnh cng tnh v m hnh nhn tnh
Chng 33 2 D b t h i thi i
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
175/238
3.2 D bo trn chui thi gian
M hnh nhn tnh (Multiplicative compomentsmodels):
Yt = Trt . Clt . Snt . Irt
M hnh cng tnh (Additive compoment models)Yt = Trt + Clt + Snt + Irt
Chng 33 2 D b t h i thi i
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
176/238
3.2 D bo trn chui thi gian
Yt = Trt . Clt . Snt . Irt
M hnh nhn tnh s ph hp khi s bin thinca chui thi gian tng dn theo th t thigian. C ngha l cc gi tr ca chui tri rng ra
khi xu th tng dn v tp hp cc quan st cdng hnh ci loa hay hnh phu.
Chng 33 2 D b t h i thi i
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
177/238
3.2 D bo trn chui thi gian
Yt = Trt + Clt + Snt + Irt
M hnh cng tnh c hiu qu khi chui d liuang c phn tch c s bin thin xp x unhau sut di ca chui thi gian. C ngha lcc gi tr ca chui thi gian v c bn nm
trong mt di gi tr c rng l mt hng s vtrung tm ca di ny l ng xu th.
240 9000
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
178/238
40
80
120
160
200
03Q1 03Q3 04Q1 04Q3 05Q1 05Q3 06Q1 06Q3
Y
4000
5000
6000
7000
8000
1996 1997 1998 1999
Y
m hnh nhn tnh m hnh cng tnh
Chng 33 2 D b t h i thi i
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
179/238
3.2 D bo trn chui thi gian
Vi m hnh nhn tnh, ta s dng t l trung bnhtrt
Vi m hnh cng tnh, ta s dng chnh lch so
vi trung bnh trt
Chng 33 2 D b t h i thi i
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
180/238
3.2 D bo trn chui thi gian
a. D bo bng m hnh nhn tnh
Bc 1. Tnh trung bnh trung tm (CMA)
quYYYYY
thngYYY
CMAttttt
ttt
t
45.05.0
12
5.0......5.0
1112
66
Chng 33 2 D b t h i thi i
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
181/238
3.2 D bo trn chui thi gian
CMA bao gm xu th v chu k kt hp li
quYYYYY
thngYYY
CMAttttt
ttt
t
4
5.05.012
5.0......5.0
1112
66
Chng 33 2 D b t h i thi i
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
182/238
3.2 D bo trn chui thi gian
Bc 2. Tnh t l
ttt CMAY /
Do Yt = Trt . Clt . Snt . Irt nn
ttt IrSn
Chng 33 2 D bo trn chui thi gian
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
183/238
3.2 D bo trn chui thi gian
Bc 3. Tnh ton cc ch s ma v
Nu chui d liu theo thng, ch s ma im chothng m bng trung bnh ca vi cc quan stch cho nhng thng m (mi nm c 1 thng m)
Nu chui d liu theo qu, ch s ma iq cho quq bng trung bnh ca vi cc quan st ch chonhng qu q (mi nm c 1 qu q)
t
t
Chng 33 2 D bo trn chui thi gian
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
184/238
3.2 D bo trn chui thi gian
qu
thng
Bc 4. iu chnh cc ch s ma tch cachng bng 1 bng cch tnh cc nhn t ma Sn
nh sau
121 2 3 12
...
mm
iSn
i i i i
41 2 3 4
q
q
iSni i i i
Chng 33 2 D bo trn chui thi gian
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
185/238
3.2 D bo trn chui thi gian
Bc 5. Chui d liu iu chnh yu t ma:
Yt/Snt = Trt.Clt.Irt
Ta gi nh khng c yu t chu k v yu tngu nhin b trit tiu khi tnh trung bnh nhmtm ra ch s ma bc 3: Clt = Irt = 1
Ta s s dng chui Yt/Snt d on thnhphn xu th trong tng lai
t
Chng 33 2 D bo trn chui thi gian
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
186/238
3.2 D bo trn chui thi gian
b. D bo bng m hnh cng tnh
Bc 1. Tnh trung bnh trung tm (CMA)
quYYYYY
thngYYY
CMAttttt
ttt
t
45.05.0
12
5.0......5.0
1112
66
Chng 33 2 D bo trn chui thi gian
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
187/238
3.2 D bo trn chui thi gian
Bc 2. Tnh s khc bit
ttt CMAYd
Chng 33 2 D bo trn chui thi gian
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
188/238
3.2 D bo trn chui thi gian
Bc 3. Tnh ton cc ch s ma v
Nu chui d liu theo thng, ch s ma im chothng m bng trung bnh ca vi cc quan stcho nhng thng m (mi nm c 1 thng m)
Nu chui d liu theo qu, ch s ma iq
cho quq bng trung bnh ca vi cc quan st ch chonhng qu q (mi nm c 1 qu q)
td
td
Chng 33 2 D bo trn chui thi gian
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
189/238
3.2 D bo trn chui thi gian
Bc 4. iu chnh cc ch s ma tng cachng bng 0 bng cch tnh cc nhn t ma Sn
nh sau
l trung bnh ca tt c cc ch s ma.Sn
tcho bit thi im t, Y cao hn (hay thp
hn) 1 lng Snt so vi chui d liu iuchnh yu t ma.
iiSn tt
i
Chng 33 2 D bo trn chui thi gian
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
190/238
3.2 D bo trn chui thi gian
Bc 5. Chui d liu iu chnh yu t ma:
Yt Snt = Trt + Clt + Irt
Ta gi nh khng c yu t chu k v yu tngu nhin b trit tiu khi tnh trung bnh nhmtm ra ch s ma bc 3: Clt = Irt =0
Ta s s dng chui Yt Snt d on thnhphn xu th trong tng lai
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
191/238
Chng 4D BO BNG PHNG PHP
BOX-JENKINS
Chng 4D BO BNG PHNG PHP
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
192/238
4.1 Tnh tng quan trong d liu
chui thi gian4.2 Tnh dng ca chui thi gian
4.3. M hnh Box-Jenkins (ARIMA)
4.3. M hnh Box-Jenkins cho chui thi gianc tnh ma v (SARIMA)
BOX-JENKINS
Chng 44.1 Tnh tng quan trong d liu
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
193/238
4.1.1 H s t tng quan
chui thi gian
)(
),(
t
kttk
YVar
YYCov
Phng trnh trn c gi l hm t tngquan, k hiu l ACF
Chng 44.1 Tnh tng quan trong d liu
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
194/238
chui thi gian
)(
),(
t
ktt
k YVar
YYCov
Tnh cht:1. -1 k 1 k
2. 0 = 1
Chng 44.1 Tnh tng quan trong d liu
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
195/238
chui thi gian
Do thc t ch c d liu mu, nn ta ch c thc lng c h s t tng quan mu thayv h s t tng quan tng th
Chng 44.1 Tnh tng quan trong d liu
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
196/238
chui thi gian
n
t
t
kt
n
kt
t
k
YY
YYYY
r
1
2
1
)(
))((
: gi tr trung bnh mu ca Yt: tr: s quan stn
kY
H s t tng quan mu:
Chng 44.1 Tnh tng quan trong d liu
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
197/238
chui thi gian
n
t
t
kt
n
kt
t
k
YY
YYYY
r
1
2
1
)(
))((
Tng t, rk cng c tnh cht:
1. -1 rk 1 k2. r0 = 1
Chng 44.1 Tnh tng quan trong d liu
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
198/238
chui thi gian
H s t tng quan ring PACFk dng o
lng mc quan h gia Yt v Yt-k khi ccnh hng ca cc tr t 1 n k-1 cloi tr
Chng 44.1 Tnh tng quan trong d liu
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
199/238
4.1.2 Kim tra tnh tng quan
chui thi gian
C 2 cch kim tra t tng quan:
1. Xem xt tng rk = 0 hay khng
2. Xem xt ton b tp cc gi tr rk = 0 hay khng
Chng 44.1 Tnh tng quan trong d liu
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
200/238
chui thi gian
Ta tha nhn kt lun: Nu chui thi gian mbo tnh c lp th rk ~ N (0, 1/n )
T ta c khong tin cy ca rk:
n
ur
n
uk
2/2/
Cch 1. H0: rk = 0
Chng 44.1 Tnh tng quan trong d liu
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
201/238
chui thi gian
Chui thi gian c th c kt lun khng chin tng t tng quan nu tt c cc h s
tng quan mu tnh ton c u nm tronggii hn ny. Chui khi c tnh nhiu trng
n
ur
n
uk
2/2/
Chng 44.1 Tnh tng quan trong d liu
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
202/238
chui thi gian
Cch 2: H0: r1 = r2 = = rk = 0
h
k
krkn
nnQ1
2*.
1)2(
: s quan st
: tr: h s tng quan bc k: tr ln nht c xem xth
r
k
n
k
Chng 44.1 Tnh tng quan trong d liu
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
203/238
chui thi gian
h
k
krkn
nnQ1
2*.
1)2(
Nu H0 ng th Q* ~2(h-m)
)(:2**
mhQQW tntn
Chng 44.2 Tnh dng ca chui thi gian
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
204/238
4.2.1 Khi nim chui thi gian dng
4.2 Tnh dng ca chui thi gian
Chui thi gian Yt, phi tha mn:constYE t )(
constYVar t 2
)(
constYYEYYCov kkttktt ))((),(
Chng 44.2 Tnh dng ca chui thi gian
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
205/238
4.2 Tnh dng ca chui thi gian
Gi s ta dch Y t Yt ti Yt+m. Nu Yt l chui
dng th gi tr trung bnh, phng sai v hipphng sai ca Yt v Yt+m phi bng nhau
)( tYE
2
)( tYVar kkttktt YYEYYCov ))((),(
Chng 44.2 Tnh dng ca chui thi gian
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
206/238
d g ca c u g a
Tm li, nu l mt chui dng, th gi tr trung
bnh, phng sai v hip phng sai (c trkhc nhau) bng nhau, khng cn bit ta olng chng ti thi im no
iu ny c ngha cc i lng ny khng itheo thi gian
Chng 44.2 Tnh dng ca chui thi gian
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
207/238
g g
Mt chui d liu nh vy s c xu hng tr
v gi tr trung bnh v nhng dao ng xungquanh gi tr trung bnh s nh nhau
Nu mt chui thi gian khng dng theo cchnh ngha trn, ta gi l chui khng dng
Chng 44.2 Tnh dng ca chui thi gian
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
208/238
g g
Vi mt chui thi gian khng dng, ta ch
c th nghin cu hnh vi ca n ch trongkhong thi gian c xem xt.
Do vy ta khng th khi qut ha cho cc giaion thi gian khc
Chng 44.2 Tnh dng ca chui thi gian
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
209/238
4.2.2 Kho st tnh dng
g g
Ngoi vic chng minh mt chui dng theonh ngha, ta cn c th da vo biu ttng quan xc nh mt chui thi giandng hay khng
Chng 44.2 Tnh dng ca chui thi gian
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
210/238
g g
Nu h s t tng quan u tin khc 0nhng cc h s t tng quan tip theo bng
khng c ngha thng k th l mt chuidng.
Nu mt s h s tng t tng quan khc
khng mt cch c ngha thng k th lmt chui khng dng.
Chng 44.2 Tnh dng ca chui thi gian
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
211/238
4.2.3 Loi b tnh khng dng
g g
iu kin c bn nht cho vic d bo mtchui thi gian l n phi c tnh dng.
Vy khi gp mt chui khng dng ta cn loi
b tnh khng dng trc khi lm cc phn tchk tip.
Chng 44.2 Tnh dng ca chui thi gian
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
212/238
g g
Ta c th lm dng mt chui bng phng
php sai phn.
Chng 44.2 Tnh dng ca chui thi gian
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
213/238
g g
Sai phn bc 1
1 ttt YYYSai phn bc 2.
)( 21112
ttttttt YYYYYYY
21
22 tttt YYYY
Chng 44.2 Tnh dng ca chui thi gian
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
214/238
g g
Chui sai phn bc 1 s dng nu xu hng
ca chui gc l tuyn tnh v n ch cn (n-1)quan st.
Nu sau khi ly sai phn bc 1 m cc bin
kim tra vn cho thy d liu cha dng thphi ly tip sai phn bc 2, , bc n.
Chng 44.2 Tnh dng ca chui thi gian
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
215/238
Vi mt s xu th phi a thc, ta p dng
phng php sai phn bin dng.
Nh s bin thin ca , phng php tnh sai
phn ny c th p dng cho rt nhiu xu thkhc nhau
)10(1
ttt YYY
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
216/238
M hnh Box-Jenkins l tn gi chung ca mt
h rt nhiu m hnh khc nhau do s tn tiring l hoc kt hp ng thi ca qu trnh thi quy (AR) v trung bnh trt (MA) v c thkt hp c qu trnh ly sai phn nu chui l
khng dng (I).
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
217/238
4.3.1 Qu trnh t hi quy (AR)
M hnh t hi quy bc 1, AR(1), c dng
Trong :
1. ut: sai s tha mn tnh nhiu trng2. - 1
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
218/238
Cc MH t hi quy ch ph hp vi chui dng,v h s 0 th hin mc trung bnh ca chui
ttt uYY 110
Nu d liu giao ng xung quanh gi tr 0hoc dng sai phn th khng cn h s 0trong m hnh
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
219/238
M hnh t hi quy bc p, AR(p), c dng
iu kin mt chui trong m hnh AR(p) ldng nu tha mn iu kin
tptpttt uYYYY ...22110
11
p
i
i
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
220/238
xc nh s tr p, ta s dng gin ttng quan nh sau:
ACF s c xu hng bng 0 ngay lp tc
H s t tng quan ring PACF c xu hng
khc 0 mt cch c ngha thng k cho n tr p v bng 0 ngay sau tr p
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
221/238
4.3.2 Qu trnh trung bnh trt (MA)
M hnh trung bnh trt bc 1, MA(1), c dng
Trong : : l hng sut : l sai s tha mn nhiu trng
11 ttt uuY
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
222/238
M hnh trung bnh trt bc q, MA(q), c dng
Qu trnh ny dng nu -1 < i < 1.
qtqtttt uuuuY ...2211
Thng thng ta hay gp q < 2.
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
223/238
xc nh s tr q, ta s dng gin ttng quan nh sau:
PACF s c xu hng bng 0 ngay lp tc
ACF c xu hng khc 0 mt cch c nghathng k cho n tr q v bng 0 ngay sau tr q
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
224/238
4.3.3 Qu trnh phi hp t hi quy trungbnh trt (ARMA)
Kt hp m hnh AR(1) v m hnh MA(1) ta cm hnh ARMA(1,1)
11110 tttt uuYY
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
225/238
Tng t, nu kt hp m hnh AR(p) v mhnh MA(q) ta c m hnh ARMA(p,q)
qtqtttptpttt uuuuYYYY ...... 221122110
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
226/238
M hnh ARMA(p,q) ch thch hp vi cc chuidng, ta cn xc nh tr p v q thch hptheo cch trnh by trn: ACF bng 0 ngaylp tc sau tr th q cn PACF bng 0 ngaysau tr p
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
227/238
4.3.4 M hnh ARIMA
M hnh ARMA ch c th c thc hin khi Ytl chui dng.
Chui thi gian trong kinh t v ti chnhthng l chui khng dng
suy ra chui dng, ta phi kh yu t xu thtrong d liu gc bng phng php sai phn
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
228/238
Chui thi gian nu dng sai phn bc 1,
c k hiu I(1)M rng ra, nu mt chui dng sai phn bcd, ta k hiu I(d)
M hnh ARIMA c k hiu chung lARIMA(p,d,q)
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
229/238
Bc 1. Kho st d liu gc
Quy trnh la chn m hnh ARIMA
Tnh ACF v PACF ca d liu gc, kim trachui c dng hay khng, nu dng, chuyn
sang bc 3
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
230/238
Bc 2. Ly sai phn bc 1 ca Yt
Trong trng hp d liu gc bin ng nhiuta cn ly log ri mi ly sai phn.
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
231/238
Bc 3. Phn tch gin t tng quan tm p v q, t suy ra cc m hnh c th c
Bc 4. c lng m hnh d kin (cxc nh trong bc 3)
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
232/238
Bc 5. Phn tch, chun on v la chn MH
Kim tra h s ca tr cao nht nu khngc ngha thng k, gim bt tr p, q
Nu m hnh ng th ACF v PACF khng c
ngha thng kSo snh cc sai s d bo, ph hp cc MH
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
233/238
Bc 6. Nu c thay i trong m hnh gc,quay tr li bc 4
Ch . Nn so snh gia cc m hnh vi nhauch khng nn phn tch mt cch ring l
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
234/238
4.3.5 M hnh SARIMA
M hnh SARIMA p dng cho chui thi gianc tnh ma v
Ta s xem xt ring bit thnh phn c tnhma v v khng c tnh ma v bng m hnhARIMA
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
235/238
Bc 1. Kim tra nu l chui khng dng thloi b tnh dng
Ta cng s dng sai phn bin mt chuithi gian khng dng c tnh ma thnh chuidng
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
236/238
Bc 2. Xem xt thnh phn khng c tnhma v
Kho st trn ACF v PACF ti cc tr khng lbi s ca di ma L kt lun AR hay MA
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
237/238
Bc 3. Xem xt thnh phn c tnh ma v
Kho st trn ACF v PACF ti cc tr l bi sca di ma L kt lun AR hay MA
Chng 44.3 M hnh Box-Jenkins
-
8/2/2019 Bai Giang CPPDB [Compatibility Mode]
238/238
M hnh tng qut
ARIMA(p,d,q)(P,D,Q)L