TYPlS JOH. ENSCHEDÉ ET FIL - HARLEMI.badigit.comune.bologna.it/books/sol/303001_INV.pdf'ecum...

Biblioteca comunale dell'Archiginnasio

CATULLOCALVO~

TYPlS JOH. ENSCHEDÉ ET FIL - HARLEMI .


I Il <

CA TULLOCAL vos.


, • · ·

. .

CATULLOCALVOS.

SATURA

JOHANNIS PASCOLI

EX CASTRO SANCTI MAURI

IN CERTAMINE POETICO HOEUFFTIANO

MAGNA LAUDE ORNATA.

AMSTELODAMI

APUD IO. MULLERUM. CI313CCCXCVIII.


SATURA

jOHANNI

COMITI CODRONCHIO ARGELIO SENATORI

SACRA.


I

CATULI-,OCALVOS.

Ibat per reteres tunicatus forte T abernas

quidam annis iuvenis nec voltu serior idem,

bellus et urbanus, nibil indefessus agendo.

si toga dest umeris, digito non, thunice, laevae,

anllle, non destis levibus, sicyonia, tali .

praeterea flavos, procero corpore, sic ut

tran ripas fortasse Padi crevi e purares.

cetera nil optet pllero nurricula, quod non


8 T ULL LV CA1ULLOCALV 9

huic un tribu:lt , ~ m1am, r m, denique Illcnr 111, argUIr. heL! vere r ne exerceat illa (30W7rlç

a 'pectu qUlVl.' n1'1 quid color argui t albl1 Alciden Iuno te alium. cave. consulis UX01'

atqu inducra g nis oC1110rum longi r umbra. est, si non cadem Iovis e t llxorqllc sororque!"

venerat ad nonam pedetemtim a Castore pilam, "Nugari ' , Licini: nihil hoc' ait 'adtinet ad nos.

qua crotali ' sonat e mima saltantc taberna: amentis, ncc amantis erat."

e.'adver 'u ade t tarura parvolu alter, "Cur? scire laboro.

mundl1 ' et acer et qui vano pll1rima ge tu dic nobis' inql1it 'sodes, 'l1lC/, lHo/ulI a/J.qw."

' ecum ageret, digiti conclusi ' rite dl1obus, "Nosti: non vir me consul, non Iuppiter ipse

aeplU cxtenden infe co pollice dextram. detcrreret, ut iste bonus deterret adulter,

per ' trictll taciti trepitu certaminis auris qui colit, urguet, amat, qUl rursus respuit, odit,

cauponam pernix evu erat, ecce "Quid?" ulldit: iscud qm nomell de more (30c:,7rldl fecit."

'quo vicieor, Licini, tibi ca u truma Vatini? "Num Cicero?"

nam minitabundu praeter no ire paraba . C· " " lcero.

effiuxitne animo quod heri conv~nit? ade dum!" Q . ') " Ul. quae o. nonne palronus

,,0 Vateri, mi feste dies' respondir., , at adsu\11. optimus. . .?"

ne cioquid mecum grudiens medirabar et ultra "Em! fatcor talc\11 mihi, tante corona,

quam vellem mentis nos impetus ipse ferebat. visum, cml1 graviter -- sii sanctum - dixir - apud vos

quid tu, belle? satin recre? scd pallor amantcm hoc igitur nomen C meministin, Calve?) poe/ae-

--- - - --- ---- - -~~- - - - _. .... --.....-..


lO CATULLO ALVO .

mmc aliud long e ' t."

,Quine ip 'o ' aepe poeta

eludit. "

ine no eliidat, iure vocet no "

C(lJItores, dum ne mox ipse poemata tangat!"

"Dum ne, inquam, de ' iderio se venditet ultro,

faI 'e, tuo! ed macte, puer, virrute: nihildum

profecit nihil, adiuro, po:t proficiet, i

vera T erentia, quod dicunt, prae en it. "

. " " lC.

"Me, ocelle, beas."

AI'n tu '2. ' "

"Et ab hoc meruo Pu1chello,

Patri quem dicunr Patriae ne forre mali quid

apporrerur. at hora abiit iam tota. tabernam

cur ce sa inrrare puden ?" .,,-

"I prae, seguar."

"Euge !"

CA TULLOCAL VOS. I I

Ut con edel'Unr, meliorL copa lagenam

iu a nome tu li t et cyathos. potatur. utrumque

movit deinde pedum et manuum crotalistria plausu;

te magi heu, Valeri. nam dum fl agranribus illi

imminet hic oculis et toto pectore, laps~

forte pugillares ira defluxere tabellae

in mensam. quibus obrepsi ti, Calve, sinistra.

arripit et subito legit et pronunriat - IIte

mi par esse Deo . . " -

"Iam Calvom iure vocem te,

Marrucine A 'ini?' conclamat, ' redde' Catullus

' redde pugillares."

"Ad calcem dum vemam, . ., IS.

"O secmmql1e mala mihi ummque alite bl1xl1m!

moecha mihi pridem quod ridens in~olnt, et mmc ... "

"Nl1nc minime tibi moechus ego; magis, inprobc, moecho.

v gualis enim c t, cyathis totidem guae pulchra bibacur

Lesbia, quOt bibicur Celeri , si collibct, uxor?

1


l~ TULL 'LV

heu \'ere statUO nimium gc'tire Catullum!"

,Teu ' :.ll1U111, iucunde, rear?"

Si seribcre versu "

ins:.lni c t, dicas ambo in 'anire licebit."

rr ptoqu stilo coepit perararc tabellas.

it tilu' et t nui proscindit vomere eera111 :

nu 'quum hueret ncc cunctutur nee ver titur umquam.

I. EIDOLON HELENAE.

Otium, Valeri, tibi mole rum est.

somnia vigil atque vana captas

nubila, aera solitudinemque,

seu quid vanius est inaniusque.

namque femina non id est, q'!.od ipsa est,

ed quod e se cupis, quod e se reris

mte eam; tibi non amatur ipsa,

sed tuae mera mentis umbra quaedam.

I~ue Helenen trahis biremi,

concupisci , haves, amas, potrris,

,

C ATULLOCALVOS.

pugnasque et eruciaris interisque:

tu quidem exeruciabere et peribis:

in Pharo latet in sul a puella,

quam verax habitat senex marinus.

Tum, Valeri, certas aequatam eurrere ceram.

it manus et metam velox evitat et addit

in spatia : inversa buxum conscribitur hasta.

II. ALAUDAE.

Tintinant aures mihi nuntiantes

non ita absenti bona verba dici,

mens nee ipsa iam meliora de me

senti t et adfert.

quin et ex alto videor mihi corde

omen exaudire malum, velut si

tu gemas, orto Cane, parra, nulli

conspicienda.

semio: sed quid faciam? voluptas

1;3


C'A1~U(.I. ' \1 T ~ _ f J ••

altior n 'us animumquc tangit

et beat mon tr nt licct ha c t illa et

omnia lecum.

Inminct1t campi nebulac Tl1a1igni~,

alite ' ip i' n bulis rapace ':

arriu11t vero 'uper ha ' et illas

emper alaudae.

Hinc voluit proprii Calvom memini se Priapi

vel"'iculi ,elegi Sileni Mu a Cacullum.

III. PRI APU •

ola delicii sui desti tuta puella

quaedam reptat in horculo, subrubent ubi mala,

mmque humi cucumi viret, iam cucurbita pallet.

tristi adloquitur enem mox puella Priapum:

"Cur, quaeso, iuveni iubet me valere, Priape,

cuius 111 tenero fides tanta amore reperca est?

cui nemo facinus volens exprobraveric, unum

CA TULLOCAL VOS.

practer hoc mi crac mihi, Bolit ipsc quod unu ?

qui tamen sequicur malam culcus omnivolamque

feminam, et magis et magis tamo deperit illam

quanto digna minus minusque ct videtur et ip a c t."

C ui Priapus: "In hortulo fake qui cibi tutus

e t m a, domina, aspice ut mala dulcia pendent,

aspice ut tibi et inminent sorba livida eidem.

quae i spome cadl1nt, legis sorba, mala relinquis.

nam~ue dulcem ab eo trahunt ip o sorba sapore m

unde amaritie venit multa marcida malis.

haec contusa, puco, levi quamvis volnere sordent,

haec sunt in predo magis quo sunt putidiora."

, 1111. SILENUS.

"Te c1ausum gleba Pariorum marmori una

in lapicidinis delituisse ferunt.

aevi qui cursum, qui long a silentia labi

audieris longis pervigil auriculis;

cum vero cunei diviso marmore glebam


16 CATULL C'ALV

olverunt, ex'ca ' protinu e lapide;

dic ag , quae cantum diducat labra volupca

ec quo is nobi nomine rice deu ."

"Nullll' eram lacuiqlle diu ilenn, cc idem

hic Geniu bruci marmori u que fui.

nil circum ni'i marmor erar, par marm01"ls ipse:

ic magno mixca e c parvola gutta mari.

hic Amor uda cuen:, hic mecum nuda lacebac

emergen' pelago P raxitelia Venu ,

hic Bacchu ' mecum floren , hic Maenades : euhoe!

noccurnoque lapi murmure plenu erac."

Hic ubi facundi calices hansere Falerni,

alterni dicunt discordi- carmine Noccem.

V. NOCTI PARTES PRIORE.

Abibac in crepusculum dies nimis morata.

inops, amore perditus, domo remocus, 'Inger,

vini mini ter, inquii, scyphos rneracioris.'

CATULLOCALVO .

ut lychnu igne floruit, iam prima fax bibentis

rngi vidcc enilibu frontem solutiorem.

cubare tempus ut fuic, caput mihi bibenti,

quae me, puella, fugeras, exoscularis absen .

ut tempus omne defuit, mc visus e c bibcnec

ade e tinnulum mihi qui commodaret aurum ;

mediaque nocte principes et plebs domum bibeneem

magnis vocare plausi bus me; rex et audiebam.

VI. NOCTI S PART ES ALT ER AE.

•

Ur galli ccci nere, illud 'Ave et perpetuo vale'

invicus recolo, quod neque, lux, audieram libens.

quare, ic ut erane cuncca gravi pre a silentio,

omnes adfuerune iam posicae sollicitudines.

subversos caliccs deseruic lychnu ec in nigris

me solurn cenebris ec memorem de ticuit mei.

dilucescit: abest et genetrix et pater et domus,

telluremque aliam sol. alius detegit ex uli. 2


CATULL CALVO.

Tum cardo ' u1cant ambo 111ucrone tabella.

te, Circe, Calvos canit et t , Amicl, umllus.

VII. CIRCE.

Ut Sole nata Circe 'emel adtigit ocuIi '

heroa, 'ubitu aegro amor inpulit an imo ,

itaque ad pede viri am ns provolvitur; ab e< ,

pren ' l ' genublls, amore m petit anxia misere.

quid tu, genite Laerra, poplliator urbiun~ ?

' imlll undique pepulit lux umbra nova re ide: ,

OClI ducem fovente calida tabula ue

limi vident Ulixen fera per nemora gradi.

come est itineris illi vaga cerva pede levi.

hanc virguh cohercen , quocumque cupit, agit

quae virgula ociorum male terga tetigernt.

cicure:qllc iam leone domicique modo lupi

'urgunt eramque longis ululatibu agit~m.

VIII. ANTICLUS.

Dimicat Amidu pugnanti per onat aurls

CA TULLOCAL VOS.

cognita longinqua maga vox a coniuge, c1ausum

ql1ae vox nuper equi lignea conmorat in alvo.

paene vir et socios et se ipsum prodidit amens,

absentis vocem simul excepit Hypereas,

ni manibus mlfltaque os eonpressissec Ulixes

V I respondenti iamiamque exire volenti.

'Infans ! non coniunx', inquit, ' tibi: Tyndaris haec est,

. . l' quae teque in letum vocat et commU11lter omms .

ic erat: ille memor carae nunc coniugis instat

et furit in Troas facibus noccurnu et basta,

donec Deiphobi pugnans procumbit ad aedis.

ardebant aedes, cum vir iam mortis in ipso

limine con pexit Menelaul11. 'Re x' , ait, 'audi!

quicquam de te merim ' procul omnibus aegre,

invitus, morior carisque parentibu atque

fratriblls atque domo, me fae Helene Leda

vi ' at et, ut nllper, voces imiretur amarae

coniugis: hoc fuerir pro tanti luetibu unum,


~o ATULL ALV

coniugi audica rantum voce qllie 'camo

annuit armipoten ' ca um mi ' ram " amici.

u~ vero (clara ingunt incendia Aamma)

prodiit et lento coram gradiens ince su

Tyndari" Amido 'emeI adstitit admiranti,

'Ne, dea, ne quicquam, quae o, love nata, loquari "

inquit 'ut a "pectam moribundo pectore portem ---unam te ervemque memor, neu vita 'ub umbra

cum lacrimi" fugiat e e mi 'erata.' nec illinc

dedinan oculo' paulatim e 't obrucu" umbra.

Tum duo ver 'iculis vate" cacle eia tangunt:

He peru adridet Calvo, ed Luna Catullo

VIIII. HE PERU •

Ne, puer, maledixeri'

linquens Lucifero domum

cum patri. grege, CUlTI pcdo,

quod tu, Lucifer u[ iubet,

CA TULLOCAL VOS. 21

peram 111111 abisque;

unlls et peragra agros

tu quidem, unus et emicat

caelo Lucifer, atque alau -

dae superne canunt, sonant

tintinnabula terri .

perge, ne maledic, puer,

namque vespcre te domum

sidus et referet. domi

ligna unt, puer, in foco,

mater e t, bona puls e t.

unllS et peragras humi

tu quidem, unus et emicat

' ublime Ile peru': ab'tulit

Lucifer, referet novo

nomine I1e'peru' idem.

Nupra, tu quoque ne 111ml

criminare, quod Hesperu


TULL

tardu haer at (hoc quidem

tu tecum. bona ed palam

carpi advenientem) :

uxor in thalamo Vlfl

mane cra eadem nimi

criminabere quod nimi

Lucifer properet, novo

nomine He perus idem.

x. L NA.

Luna, quae vaga vertici

monti et tacitis ca is

in mine et anhelitu

lucido legi ' amnis,

te canam miseri piam,

Luna, nam ' imul occidit

01 et a4..tea cum die

S e hinc avolat omnis;

non eam sinis ex ulem

I

LV CATULLOCAL vos.

tunc abire, ed excipi

candido trepidam sinu

ve cis, Luna, vietae;

induis trepida tuum

lumen, atque silentiis

rosidis madidam nus

huc Spem, Luna, remittis;

facta quae leve Somnium

clausa ingreditur domos,

exilisque, ope qua 50let,

dormientibus adstat.

Haec tu Calve, supervolitan levis aequora cerae:

XI. NE l'OR.

Eamu ! ecquis ancorale solvere

moratur? ecqui alba vela pandere?

eamu atque iam petafilus insulas

ubi e t Achilli umbra praepeti pede.

.. _.~


CATULL LV

humi haeret ha ' ta, curru adstat, h rdeo

equi fruuntur, arbori ip e e applicat;

ub arbore umbra Ne toris edet eni .

'Fui e pauper' Acaci nepo' ait,

'colonus atque pauperi , enex, quoque

bubu1cu ipse, ed diutiu quidem

fui 'e mallet hic! quid intere t enim,

age, omnibu vel imperare mormi ?'

Deosnc' Ne tor inquit 'inmcmor tui

lace i u que, praeter une cetero

beate? namque quicquid istud e t, quod e ,

adhllc iuventa prima suppetit tibi

equo qlle iungis excita que pulvcrem.

ego ille iure, qui priu Gcrenill,

eques vocabar omnibu , querar magis

senex perenni u quequaque de idens.

Haec haeren uno ver'u tu quoque, Catulle:

CAT ULLOCALVOS.

XII. REDITUS .

Eal1lll : esse nunrium fcrune matri

non belle. camll : hcu piae malcst matri,

pcriculosc cara mater acgrotat,

ex 'tingllirur. citata me rapit, raeda.

C' t foedlls aer, stridulo natane i111bri

viac. d0111U111 nanci 'cor_ adfcrunt: 'Actum c, t.

iam nec pote ' t videre nec poce 't fari;

matrisquc membra solvit ultimllm frigu .'

accedo. at OCUl1l111 mater adlevat: fatur:

'Quin faciti , ignC)11? pupulu ' meu friget.'

Altcrni posthac rcfertlnt haec ordine vate ' :

XIII. AMOR.

I.

Vt violae circa ripas et flllmina, cum ver

incipit ct c1ari vicerunt fngora .oIe:,


26 CATULL ALVO.

pcrmulcent aura . proclli et via fragrnt od re

et pr cuI ueria fruitur novitate viator:

at propill' cupide ripas accede, viat r:

nullu odor naris temptabit, nulla volupeas:

ic et amor: dllm primu abe t, dum fervet oletque:

'i propius tandeH1, viccu" dulcedine, tangi ,

bm nee olet nee fervet amor nee deniquc qlliequam e t.

II.

Ut fio in ehm -i hllmilis viget he ' peri ' hord '

inter odoratas viola et lilia, nullo

in pretio, qmppe ex e nllllum ex piret odorem:

praeterien luci de pectat iure viator:

a 't idem redeat multa vel Bocte viator:

nocte olee et sec vigil aurea sidera mlllcet:

IC amor: ut luci de pcctent, ut male volgo

audiat; ut tranquilla quies advenit et umbra

me animllm quodam . ecrecum curc vaporat.

CATULLOCALV

Ilie alvo. :" ad ' est lu um: lnbor ultimus hie e t."

XIV. MEL.

At tu, Carnlle, omnia, ut lubet : licet

caprare nubes, experiri Lesbiam.

Tua, ut Ieo, in te patere, aeve, verbera,

ine illa taetra peste morboq ne inpIieet,

expellat omni peetore omne gal1dium,

perurat intestina! nam quid adtinet?

flore amaros apibu offerat . alix :

apes amaro ex flore dulcc mei liql1ant.

tri ti que amor progignet iste carmina

saecli' fmura plurimi du1cedini.

Consurgunt randem, nam sedor appetit umbra.

mox vero m minime iuvisset cena Camllllm,

non oculo omnus noctu eexisset C ae illum

cxcepit, lecto de erto, lcctlllu ,ct ic


TULL ALV S.

fede al e, cibi parv m iucunde, po ma),

ip 'e, pmo, dixie, n c me narrare ne e~se est.

l. Plin. II. N. x~rXVI? 4.4: in Pariorum (lapi-

cidini ,) mirabile proditur, gleba lapidi: uniu cunei.

divid mium oluta, imaginem Sileni ex ti ti e.

2. Cfr. Hom. Od. IV 286 sqq.

" .). Plin. 11. N. XXI 18: odor 'uavior e longinquo

propiu hebetatur ut violae.

4. id. ib. hesperis noctu magi olet, inde nomine

invento.

Pa/l. l" Poematl' YIl ver \1111 ;-) 'ic l ~.

fII/hl (llll/llnu ilJi lo/"; • (l Il hl 1Io1)(1lalo/' H/'ÙIUII!?

SCAFFALI ONLINEhttp://badigit.comune.bologna.it/books

*Catullocalvos : satura Johannis Pascoli ex castro Sancti Mauri in certamine poetico Hoeufftiano magna laude ornataAmstelodami : Apud Io. Mullerum, 1898 Collocazione:7-L.LATINA POESIE MOD. 05, 083 http://sol.unibo.it/SebinaOpac/Opac?action=search&thNomeDocumento=UBO3586203T

Questo libro è parte delle collezioni della Biblioteca dell'Archiginnasio.

L'ebook è distribuito con licenza Creative Commons solo per scopo personale, privato e non commerciale, condividi allo stesso modo

4.0:http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/legalcode)

Per qualsiasi altro scopo, o per ottenere immagini a risoluzione superiore contattare: [email protected]

http://badigit.comune.bologna.it/books

http://sol.unibo.it/SebinaOpac/Opac?action=search&thNomeDocumento=UBO3586203T

mailto:[email protected]

TYPlS JOH. ENSCHEDÉ ET FIL - HARLEMI.badigit.comune.bologna.it/books/sol/303001_INV.pdf'ecum...

Documents

Transcript of TYPlS JOH. ENSCHEDÉ ET FIL - HARLEMI.badigit.comune.bologna.it/books/sol/303001_INV.pdf'ecum...