ผลตางของการแปลพนทการใชประโยชนทดนจากภาพถายดาวเทยม ดวยสายตากบโปรแกรมคอมพวเตอร ในบรเวณ จงหวดพะเยา

The comparison of Land use Classification from Visual Interpretations and Digital Image Processing

on Satellite data in Phayao provice

ศรพร วชยขทคะ SIRIPORN VICHAIKATKA

สวนสารวจและวเคราะหทรพยากรปาไม สานกฟนฟและพฒนาพนทอนรกษ

กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช พ.ศ.2551

ผลงานทเปนผลการดาเนนงานทผานมา

I

บทคดยอ

การศกษาครงนเปนการหาผลตางของพนทการใชประโยชนทดนจากภาพถายดาวเทยมทแปลดวยสายตาและทแปลดวยโปรแกรมคอมพวเตอร เพอเปนขอมลในการเลอกใชขอมลการใชประโยชนทดนทแปลดวยวธทงสองไดอยางเหมาะสม ในการศกษาไดใชภาพถายดาวเทยม SPOT- 5 ทบนทกภาพบรเวณจงหวดพะเยาใน ป พ.ศ. 2549 มาแปลดวยวธทงสอง โดยแยกพนทเปน 3 ประเภทคอ พนททมสภาพปาไม, แหลงนา, และพนทอนๆ ในการแปลดวยสายตาไดตรวจสอบภาคสนามดวยวธสมตวอยางจานวน 40 จดจดทาแผนทและคานวณหาพนททงหมดและพนทแตละประเภท สวนการแปลดวยโปรแกรมคอมพวเตอร ใชโปรแกรม ERDAS Imagine และ Arc Info โดยวธ Supervised Classification กาหนดพนทตวอยาง 30 ตวอยางในแตละประเภทของพนท วดความถกตองของขอมล ดวยวธ Confusion Matrix คานวณพนทแตละประเภท และจดทาแผนท

จากการวเคราะหผลตางของพนทการใชประโยชนทดนทไดจากวธทงสองพบวา บรเวณทศกษามพนทการใชประโยชนทดนทงหมด 3,959,412.50 ไร พนทปาไมทไดจากการแปลดวยโปรแกรมคอมพวเตอรมคา 1,872,256.10ไร และทไดจากการแปลดวยสายตาทมคา 2,083,009.01ไร มความแตกตางกน 210,752.91 ไร คดเปนรอยละ 5.32 ของพนทการใชประโยชนทดนทงหมด พนทแหลงนาทไดจากการแปลดวยโปรแกรมคอมพวเตอรมคา 109,553.43ไร และทไดจากการแปลดวยสายตาทมคา 31,835.24ไร มความแตกตางกน 77,718.19 ไร คดเปนรอยละ 1.97 ของพนทการใชประโยชนทดนทงหมด พนทอนๆทไดจากการแปลดวยโปรแกรมคอมพวเตอรมคา 1,9877,602.97ไร และทไดจากการแปลดวยสายตาทมคา 1,844,568.26ไร มความแตกตางกน 133,034.71ไร คดเปนรอยละ 3.35 ของพนทการใชประโยชนทดนทงหมด คาหลก : ภาพถายดาวเทยม SPOT-5 , โปรแกรมคอมพวเตอร, การใชประโยชนทดน, การแปลตความ

II

Abstract

This study determines the difference between land use area interpreted by visual and

digital image processing in order to provide information for appropriate selecting the data of land use area interpreted by both methods. In the study, satellite image of Phayao province taken by SPOT-5 in 2006 was interpreted by both methods. The studied area was classified in three categories, forest area water area and other area. Visual interpretation process comprises image interpretation, round check with 40 point random sampling, mapping and area calculation. For digital image processing, mapping and area calculation were performed by ERDAS Imagine and Arc Info programs with supervised classification by setting 30 samples in each categorized areas, the accuracy of data was evaluated by confusion matrix.

The following results were discovered in this study. Total land use area in this study is 3,959,412.50 rais. Forest areas determined by digital image processing and visual are 1,872,256.10 rais and 2,083,009.01 rais respectively; the difference of the two is 210,752.91 rais or 5.32 percent of total land use area. Water areas determined by digital image processing and visual are 109,553.43 rais and 31,835.24 rais respectively; the difference of the two is 77,718.19 rais or 1.97 percent of total land use area. Other areas determined by digital image processing and visual are 1,977,602.97 rais and 1,844,568.26 rais respectively; the difference of the two is 133,034.71 rais or 3.35 percent of total land use area. Keywords : SPOT-5 satellite imagery, Digital Image Processing, Land Use,

Interpretations

III

สารบญ

หนา บทคดยอ I Abstract II สารบญ III สารบญตาราง IV สารบญภาพ V บทท 1. บทนา 1

1.1 คานา 1 1.2 วตถประสงค 1

บทท 2. ตรวจเอกสาร 2 2.1 พนทศกษา 2 2.2 ความรเบองตนเกยวกบการสารวจขอมลระยะไกล 10 ( Remote Sensing : RS ) 2.3 ดาวเทยม SPOT 12 2.4 ภาพถายดาวเทยม 15 2.5 การแปลตความภาพถายดาวเทยม 16 2.6 โปรแกรมคอมพวเตอร 21 2.7 การใชประโยชนทดน 22

บทท 3. อปกรณและวธการ 24 3.1 อปกรณ 24 3.2 วธการศกษา 25 บทท 4. ผลการศกษา 39

4.1 การจาแนกการใชประโยชนทดนบรเวณจงหวดพะเยา 39 4.2 ผลตางของพนทการใชประโยชนทดนทแปลดวยสายตา 42

กบโปรแกรมคอมพวเตอร 4.3 การวดความถกตองของการจาแนกประเภทขอมล 42

(Classification accuracy) 4.4 วจารณผล 43 บทท 5. สรปและขอเสนอแนะ 46

5.1 สรป 46 5.2 ขอเสนอแนะ 46

เอกสารอางอง 48

IV

สารบญตาราง

ตารางท หนา 1. คณสมบตของชวงคลนในระบบชวงคลนเดยวของดาวเทยม SPOT 14 2. คณสมบตของชวงคลนในระบบหลายชวงคลนของดาวเทยม SPOT 14 3. ประเภทการใชประโยชนทดนทใชในการจาแนกประเภทขอมล 23 4. พนทการใชประโยชนทดนบรเวณจงหวดพะเยา 39 5. ผลตางของพนทการใชประโยชนทดนทแปลดวยสายตาและโปรแกรมคอมพวเตอร 42 6. ตารางหลก (Confusion Matrix) คานวณคาความถกตองของการจาแนก 43 ประเภทขอมลดวยโปรแกรมาคอมพวเตอร

V

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1. แผนทแสดงอาณาเขตของ จงหวดพะเยา 2 2. แผนทแสดงเขตการปกครองของจงหวดพะเยา 3 3. แผนทแสดงชนดของดนมรจงหวดพะเยา 4 4. ดาวเทยม SPOT บนทกสญญาณในลกษณะ Pushbroom Scanning 13 5. การเกดเงาทาใหเหนภาพความสงตาของพนท 17 6. รปแบบของพนทนาเปนตารางสเหลยมเหนไดชด 18 7. พนทปาชายเลนจะพบอยตามปากแมนาและชายฝงทะเล 18 8. สภาพพนทการมชประโยชนทดนทใชในการจาแนกประเภทขอมล 22 9. ขนตอนการดาเนนงานการแปลตความภาพถายดาวเทยมดวยสายตา 25 10. การจาแนกขอมลภาพถายดาวเทยมการใชประโยชนทดนดวยสายตา 27 11. ภาพถายดาวเทยม SPOT และภาพถายแสดงพนททมสภาพปา 28 12. ภาพถายดาวเทยม SPOT และภาพถายแสดงบรเวณแหลงนา 29 13. ภาพถายดาวเทยม SPOT และภาพถายแสดงพนทอนๆ (ไรเลอนลอย) 29 14. ขนตอนการดาเนนงานการวเคราะหขอมลภาพถายดาวเทยมดวย 33 โปรแกรมคอมพวเตอร 15. บรเวณพนททกาหนดจดสารวจ 37 16. แผนทแสดงพนทการใชประโยชนทดนปาไมป พ.ศ.2549 40 บรเวณจงหวดพะเยาทแปลภาพถายดาวเทยมดวยสายตา 17. แผนทแสดงพนทการใชประโยชนทดนปาไมป พ.ศ.2549 41 บรเวณจงหวดพะเยาทแปลภาพถายดาวเทยมดวยโปรแกรมคอมพวเตอร 18. ภาพถายดาวเทยมแสดงแหลงนากบเงาภเขาทเปนพนทปา 44 19. ภาพถายดาวเทยมแสดงพนทอนๆ กบแหลงนา 44 20. ภาพถายดาวเทยมแสดงพนททถกเมฆบงและเกดเงา 45

1

บทท 1

บทนา 1.1 คานา ในปจจบน ปญหาการบกรกแผวถางพนทปาของประชากร เพอนาไปทาการเกษตรเปนปญหาใหญททาใหพนทปาไมของประเทศไทยของเราลดลง ยงผลใหเกดภาวะตางๆตามมา เชน อทกภย ภยแลง เปนตน ดงนนจงจาเปนตองมการวางแผนดาเนนการ กาหนดนโยบาย วางแผนปองกนการใชประโยชนทดนทไมถกหลกวชาการ โดยนาวทยาการ และเทคนคทางดาน การสารวจขอมลระยะไกล (Remote Sensing) มาใชในการสารวจตรวจสอบหาขอมลใหทนสมย การสารวจขอมลระยะไกลทไดจากภาพถายดาวเทยม และนามาแปล ตความ วเคราะห ประยกตใชในการจดการตอไป ในการสารวจขอมลขอมลระยะไกล ทไดจากภาพถายดาวเทยม สมยแรกๆจะไดจากการแปล และตความดวยสายตา ซงจะตองอาศยผทมความร และความชานาญ แตกมจดออนในเรอง เวลาในการดาเนนการนานมาก และสนเปลองคาใชจายสง จนกระทงปจจบน ไดมการแปล ตความ และวเคราะหดวยโปรแกรมคอมพวเตอร ซงมความรวดเรว ทนสมย ดวยเหตน ทาใหผใชไมแนใจทจะนาขอมลทไดไปใชในการวางแผนดาเนนการ กาหนดนโยบาย แกปญหาทเกดขนกบทรพยากรปาไมของประเทศไทย อนจะนาไปสปญหาตางๆอกมากมายททวโลกประสบอยในขณะน ดงนนการแสดงผลตางของการแปลภาพถายดาวเทยม ดวยสายตาและโปรแกรมคอมพวเตอรจงเปนหนทางหนงทจะทาใหผใชเขาใจและนาไปใชเปนขอมลพนฐานตอไป 1.2 วตถประสงค เพอใหทราบ ผลตางของพนทการใชประโยชนทดนจากการแปลภาพถายดาวเทยม SPOT ดวยสายตา กบโปรแกรมคอมพวเตอร

2

บทท 2 ตรวจเอกสาร

2.1พนทศกษา

ทตงและอาณาเขต (สานกนโยบายและวชาการสถต, 2549) จงหวดพะเยาเปนจงหวดทตงอยทางภาคเหนอตอนบนของประเทศไทย หางจากกรงเทพ 735 กโลเมตร มทตงระหวาง เสนรงท 18 องศา 44 ลปดาเหนอ ถง 19 องศา 44 ลปดาเหนอ และเสนแวงท 99 องศา 40 ลปดาตะวนออก ถง 100 องศา 40 ลปดาตะวนออก โดยมอาณาเขตตดตอดงน ทศเหนอ ตดเขต อ.พาน อ.ปาแดด อ. เทง จงหวดเชยงราย ทศใต ตดเขต อ.งาว จงหวดลาปาง และ อ.สอง จงหวดแพร ทศตะวนออก ตดเขต แขวงไชยะบร สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว และ อ.ทาวงผา อ.บานหลวง อ.สองแคว จงหวดนาน ทศตะวนตก ตดเขต อ.งาว อ.วงเหนอ จงหวดลาปาง (ดงภาพท 1)

ภาพท 1 แผนทแสดงอาณาเขตของ จงหวดพะเยา

3

ลกษณะภมประเทศ สภาพพนทสวนใหญเปนปาเขา ทราบสง และภเขา มระดบความสงตงแต 300 – 1,500 เมตรจากระดบนาทะเล มเทอกเขาอยทางทศตะวนตก, ตะวนออกเฉยงเหนอ, ตะวนออกเฉยงใต และตอนกลางของพนทจงหวด จะเปนพนทราบ ซงมเนอททงหมดประมาณ 6,335.06 ตารางกโลเมตรหรอ 3,959,412 ไร และมพนทปาไม (จากภาพถายดาวเทยมป 2542) ประมาณ 1,503,174 ไร หรอรอยละ 37.96 ของพนทจงหวด สภาพปาไมจะเปนปาดงดบ และปาไมเบญจพรรณ ลกษณะภมอากาศ แบงออกไดเปน 3 ฤดคอ

1. ฤดรอน อยระหวางเดอน มนาคม – พฤษภาคม อากาศรอนจดในเดอนพฤษภาคม อณหภมเฉลยของอากาศวดได 39.5 องศาเซสเซยส

2. ฤดฝน อยระหวางเดอน พฤษภาคม – ตลาคม ฝนตกหนาแนนในเดอนพฤษภาคม ฝนตกตลอดป ประมาณ 1,043.9 มลลเมตร มวนฝนตก 101 วน

3. ฤดหนาว อยระหวางเดอน พฤศจกายน – กมภาพนธ อากาศหนาวจดในเดอน พฤศจกายน และเดอนมกราคม อณหภมของอากาศตาสดวดได 10.8 องศาเซสเซยสในเดอนธนวาคม การปกครอง ประกอบดวย 9 อาเภอ คอ อ.เมองพะเยา ,อ.เชยงคา ,อ.เชยงมอน ,อ.ปง ,อ.ดอกคาใต ,อ.จน ,อ.แมใจ ,อ.ภซาง และอ.ภกามยาว (ดงภาพท 2) ซงแบงเปน 68 ตาบล 805 หมบาน องคการบรหารสวนจงหวด 1 แหง เทศบาลเมอง 1 แหง เทศบาลตาบล 11 แหง องคการบรหารสวนตาบล 59 แหง

ภาพท 2 แผนทแสดงเขตการปกครองของ จงหวดพะเยา ทมา : (สานกนโยบายและวชาการสถต, 2549)

4

ประชากร จานวนประชากรเดอนมถนายน 2549 มทงสน 486,348 คน เปนชาย 239,731 คน เปนหญง 246,617 คน จานวนครวเรอน 163,761 ครวเรอน มประชากรบางสวนอาศยอยกระจดกระจายบรเวณเทอกเขาสง ลกษณะดน (บญยงค และคณะ,2534) ดนทปรากฏพบในพนทจงหวดพะเยา พอแบงออกไดเปนหนวยหรอกลมใหญๆ ได 25 หนวยใหญๆ(ในพนททมความลาดชนตากวา 35%) มดงน (ดงภาพท 3)

ภาพท 3 แผนทแสดงชนดของดน ในจงหวดพะเยา

5

1. หนวยแผนทท 3 หนวยแผนทนเปนกลมดนทมเนอดนเปนพวกดนเหนยว ดนบนสดา สวนดนลางมสเทา หรอเทาออน มจดประสเหลองและสนาตาลหรอสแดง ดนมความอดมสมบรณตามธรรมชาตปานกลาง ปฏกรยาดนเปนกลางถงดางปานกลาง มคาความเปนกรดเปนดางประมาณ 70.-8.0 ปจจบนบรเวณดงกลาวสวนใหญใชทานา ซงไมคอยจะมปญหาในการใชประโยชนทดนแตถาเปนทลมมากๆ จะมปญหาเรองนาทวมในฤดฝน 2. หนวยแผนทท 4 หนวยแผนทนเปนกลมดนทมเนอดนเปนพวกดนเหนยว ดนบนมสดาหรอสเทาเขมดนลางมสนาตาลออน สนาตาลหรอสเทาปนสเขยวมะกอก มจดประสนาตาล สเหลอง หรอสนาตาลแก อาจพบกอนปนหรอกอนสารเคมสะสมพวกเหลกและแมงกานสในชนดนลาง ดนมความสมบรณตามธรรมชาตปานกลาง ปฏกรยาดนเปนกรดปานกลางถงเปนดางปานกลาง คาความเปนกรดเปนดางประมาณ 6.0-8.0 ปจจบนบรเวณดงกลาวสวนใหญใชทานา มบางบางแหงยกรองเพอปลกพชผกหรอไมผล ซงมกจะใหผลผลตคอนขางสง 3. หนวยแผนทท 5 หนวยแผนทนเปนกลมดนทมเนอดนเปนพวกดนเหนยว ดนบนมสเทาแก ดนลางมสนาตาลออนหรอสเทา มจดประสนาตาลและสเหลอง หรอสแดงตลอดชนดน มกพบกอนสารเคมสะสมพวกเหลกและแมงกานสปะปนยในชนดนลางลกๆ อาจพบกอนปน เกดจากวตถตนกาเนดพวกตะกอนลานา ดนมความอดมสมบรณตามธรรมชาตคอนขางตาถงปานกลาง ปฏกรยาดนเปนกรดปานกลาง เปนดางปานกลาง มคาความเปนกรดเปนดางประมาณ 6.0-8.0 4. หนวยแผนทท 6 หนวยแผนทนเปนกลมดนทมเนอดนเปนพวกดนเหนยว ดนบนมสเทาแก ดนลางสนาตาลออนหรอสเทา มจดประสนาตาล สเหลองหรอสแดงตลอดชนดน บางแหงมศลาแลงออนหรอกอนสารเคมสะสมพวกเหลกและแมงกานสปะปนอยดวย ดนมความอดมสมบรณตามธรรมชาตตาหรอคอนขางตา ปฏกรยาดนเปนกรดจดถงเปนกรดแก มคาความเปนกรดเปนดางประมาณ 4.5-5.5 ปญหาสาคญในการใชประโยชนทดนของหนวยแผนทนไดแก ดนมความอดมสมบรณคอนขางตา ปจจบนบรเวณดงกลาวสวนใหญใชทานา หรอใชปลกพชลมลกในชวงฤดแลง 5. หนวยแผนทท 7 หนวยแผนทนเปนกลมดนทมเนอดนเปนพวกดนเหนยว มสเทาหรอสนาตาลปนเทาพบจดประสนาตาลหรอสรแดงปะปนตลอดชนดน เกดจากวตถตนกาเนดดนพวกตะกอนลานาเปนดนลก มการระบายนาคอนขางเลว มคาความเปนกรดเปนดางประมาณ 5.5-7.5 ปจจบนบรเวณดงกลาวสวนใหญใชทานา ถาหากมการชลประทานและการจดการทดสามารถทานาได 2 ครง ใหผลผลตทคอนขางสง 6. หนวยแผนทท 15 หนวยแผนทนเปนกลมดนทมเนอดนเปนพวกดนรวนเหนยวหรอดนรวนปนทรายแปงดนบนสนาตาลปนเทา ดนลางมสนาตาลหรอนาตาลปนแดงพบจดประสเหลองหรอสนาตาลปนเหลองตลอดชนดน

6

ในดนชนลางมกพบกอนสารเคมสะสมพวกเหลกและแมงกานสและอาจพบกอนปนปะปนอยดวย ดนมความอดมสมบรณตามธรรมชาตคอนขางตาถงปานกลาง มคาความเปนกรดเปนดางประมาณ 5.5-8.0 ปญหาสาคญในการใชประโยชนทดนของหนวยแผนทนโดยทวไปไมม แมบางแหงดนความอดมสมบรณคอนขางตาแตพอปรบปรงไดไมยาก ปจจบนบรเวณดงกลาวสวนใหญใชทานา ในฤดแลงบรเวณใกลแหลงนาใชปลกยาสบพชผกตางๆ หรอพชไรบางชนด ถามระบบชลประทานใชทานาได 2 ครงในรอบป 7. หนวยแผนทท 16 หนวยแผนทนเปนกลมดนทมเนอดนเปนพวกดนรวนปนทรายแปง สดนเปนมเทาหรอเทาปนชมพหรอสนาตาลปนเหลอง และมจดประสจาตาลเขมสเหลอง หรอสแดงในดนชนลาง ในบางกรณอาจพบกอนสารเคมสะสมพวกแมงกานส มการระบายนาเลวถงคอนขางเลว มคาความเปนกรดเปนดางประมาณ 4.5-5.5 ปญหาสาคญในการใชประโยชนทดนของหนวยแผนทนไดแก ดนมความอดมสมบรณตา และมเนอดนบนคอนขางเปนทราย ปจจบนบรเวณดงกลาวสวนใหญใชทานา บางแหงใชปลกพชไร หรอไมยนตน แตมปญหาเรองการแชขงของนาในฤดฝน 8. หนวยแผนทท 18 หนวยแผนทนเปนกลมดนทมเนอดนบนเปนดนรวนปนทราย สวนดนลางเปนดนรวนเหนยวปบทรายมสเทา หรอสนาตาลออน พบจดประสนาตาล สเหลองหรอสแดงปะปน เกดจากวตถตนกาเนดพวกตะกอนลานา มความอดมสมบรณตามธรรมชาตคอนขางตาถงปานกลาง มคาความเปนกรดเปนดางประมาณ 5.5-8.0 ปญหาสาคญในการใชประโยชนทดนของหนวยแผนทนไดแก เนอดนบนคอนขางเปนทรายพชมโอกาสเสยงตอการขาดแคลนนา ปจจบนบรเวณดงกลาวสวนใหญใชทานา 9. หนวยแผนทท 21 หนวยแผนทนเปนกลมดนทมเนอดนเปนพวกดนรวน มสนาตาลปนเทาหรอนาตาลออน พบจดประสเทา สนาตาลหรอสนาตาลปนเหลองตลอดชนดน สวนใหญจะมแรไมกาปะปนอยดวย มความอดมสมบรณตามธรรมชาตปานกลาง ปฏกรยาดนเปนกรดแกถงเปนกลางมคาความเปนกรดเปนดางประมาณ 5.5-7.0 ปจจบนบรเวณดงกลาวสวนใหญในฤดฝนใชปลกขาว บรเวณทมแหลงนาสามารถปลกพชผกถวตางๆ และยาสบไดในฤดแลง ปญหาในการใชประโยชนทดนไมคอยม แตถานามาใชทามาดนอาจขาดแคลนนาไดในชวงฤดฝนแลง 10. หนวยแผนทท 22 หนวยแผนทนเปนกลมดนทมเนอดนเปนพวกดนรวนปนทราย สพนเปนสเทาหรอนาตาลปนเทา มจดประสนาตาลปนเหลอง หรอสเหลองปนนาตาล ปฏกรยาดนเปนกรดจดถงเปนกรดแก คาความเปนกรดเปนดางประมาณ 4.5-5.5 ปญหาสาคญในการใชประโยชนทดนของหนวยแผนทนไดแก ดนคอนขางเปนทราย มความสามารถในการอมนาตา และมความอดมสมบรณตา

7

บรเวณดงกลาวสวนใหญในชวงฤดฝนใชปลกขาว บางแหงยงคงสภาพเปนปาอย หรอใชปลกไมยนตน แตมกมปญหาเรองการแชขงของนาฝนในชวงฤดฝน 11. หนวยแผนทท 25 หนวยแผนทนเปนกลมดนทมเนอดนเปนดนรวนปนทราย สวนดนชนลางเปนดนเหนยวหรอดนรวนปนเหนยวทมกรวดหรอลกรงปะปนเปนปรมาณมาก มสเทาและพบจดประสนาตาล สเหลอง หรอสแดงปะปน ใตชนลกรงอาจพบชน ดนเหนยวทมศลาแลงออนปะปน ดนมความอดมสมบรณตามธรรมชาตตา มคาความเปนกรดเปนดางประมาณ 4.5-5.5 ปญหาสาคญในการใชประโยชนทดนของหนวยแผนทนไดแก เปนดนตน สวนใหญมความอดมสมบรณตา บางแหงมเนอดนบนคอนขางเปนทราย ปจจบนบรเวณดงกลาวใชทานา บางแหงเปนปาละเมาะหรอปาเตงรง 12. หนวยแผนทท 28 หนวยแผนทนเปนกลมดนทมเนอดนเปนพวกดนเหนยวจด ในชนดนลางลกๆ จะพบชนปนมารลสดนเปนสดา สเทาเขม อาจพบจดประสนาตาลหรอสแดงปนนาตาล แตพบเปนปรมาณเลกนอยในชวงดนชนบน มการระบายนาดมความอดมสมบรณตามธรรมชาตปานกลางถงสง มคาความเปนกรดเปนดางประมาณ 6.5-8.0 ปญหาสาคญในการใชประโยชนทดนของหนวยแผนทนไดแกเนอดนเหนยวจด การไถพรวนตองทาในชวงทดนมความชนพอเหมาะ มฉะนนจะทาใหดนแนนทบ ในชวงฤดแลงดนมการหดตวทาใหดนแตกระแหงเปนรองลก สวนในฤดฝนจะมนาแชขงงาย ทาใหพชชะงกการเจรญเตมโต ปจจบนบรเวณดงกลาวสวนใหญใชปลกพชไรตางๆ เชน ขาวโพด ขาวฟาง ถวตางๆ ฝาย และผลไมบางชนด 13. หนวยแผนทท 29 หนวยแผนทนเปนกลมดนทมเนอดนเปนพวกดนเหนยว สดนเปนสนาตาล สเหลองหรอสแดง เกดจากวตถตนกาเนดดนตะกอนลานาหรอเกดจากการสลายตวผพงของหนหลายชนดทมเนอละเอยด มการระบายนาด มความอดมสมบรณตามธรรมชาตคอนขางตา ปฏกรยาดนเปนกรดจดถงเปนกรดแก มความเปนกรดเปนดางประมาณ 4.5-5.5 ปญหาสาคญในการใชประโยชนทดนของหนวยแผนทนไดแก บางแหงดนมความอดมสมบรณตา ในชวงฤดเพาะปลกพชอาจขาดนาไดหากฝนทงชวงไปชวงไปเปนระยะเวลา สวนในบรเวณทมความลาดชนสงจะมปญหาเกยวกบการชะลางพงทลายของหนาดน ปจจบนบรเวณดงกลาวใชปลกพชไรและไมผลตางๆ มสวนนอยทยงคงสภาพปาธรรมชาต 14. หนวยแผนทท 31 หนวยแผนทนเปนกลมดนทมเนอดนเปนพวงดนเหนยว สดนเปนสนาตาล สเหลอง และสแดง เกดจากการสลายตวผพงของหนหลายชนด มการระบายนาดปานกลางถงด มความอดมสมบรณตามธรรมชาตปานกลาง มคาความเปนกรดเปนดางประมาณ 5.5-7.0 ปญหาในการใชประโยชนทดนของหนวยแผนทนไดแก บรเวณทมความลาดชนจะมปญหาเกยวกบการชะลางพงทลายของหนาดน ปจจบนบรเวณดงกลาวใชปลกพชไร ไมผลตางๆ มสวนนอยทยงคงเปนสภาพปาธรรมชาต

8

15. หนวยแผนทท 33

หนวยแผนทนเปนกลมดนทมเนอดนเปนพวกดนรนปนทรายแปง สดนเปนสนาตาลหรอสนาตาลปนแดงในดนลางลกๆ มจดประสเทาและสนาตาล อาจมแรไมกาหรอกอนปนปะปนอยดวย มการระบายนาดถงปานกลาง มความอดมสมบรณตามธรรมชาตปานกลาง ปฏกรยาดนเปนกรดแกถงเปนดางปานกลาง มคาความเปนกรดเปนดางประมาณ 5.5-8.0 ปจจบนบรเวณดงกลาวใชปลกพชไรตางๆ เชน ขาวโพด ออย ฝาย ยาสบ ถวตางๆ และสบปะรด บางแหงใชปลกไมผลหรอเปนทอยอาศย ดนกลมนไมมปญหาในการใชประโยชน 16. หนวยแผนทท 35 หนวยแผนทนเปนกลมดนทมเนอดนบนเปนดนรวนปนทราย สวนดนลางเปนดนรวนเหนยวปนทราย มสนาตาล สเหลองหรอสแดง เกดจากวตถตนกาเนดดนพวกตะกอนลานาหรอเกดจากการสลายตวผพงของหนเนอหยาบ พบบรเวณพนทดอนทมลกษณะเปนลกคลนจนถงทลาดเชงเขา เปนดนลกมการระบายนาด มความอดมสมบรณตามธรรมชาตตา มคาความเปนกรดเปนดางประมาณ 4.5-5.5 ปญหาสาคญในการใชประโยชนทดนของหนวยแผนทนไดแก เนอดนบนคอนขางเปนทรายและดนมความอดมสมบรณตา ในบรเวณทมความลาดชนสงจะมปญหาเกยวกบการชะลางพงทลายของหนาดน ปจจบนบรเวณดงกลาวใชปลกพชไรตางๆ เชน มนสาปะหลง ขาวโพด ขางฟาง ออย ปอ งา และถว บางแหงใชปลกไมผลและไมยนตนบางชนด 17. หนวยแผนทท 36 หนวยแผนทนเปนกลมดนทมเนอดนเปนดนรวนปนทราย สวนดนลางเปนดนรวนปนดนเหนยวหรอดนรวนเหนยวปนทราย มสนาตาล สเหลองหรอสแดง เกดจากวตถตนกาเนดดนพวกตะกอนลานา หรอเกดจากการสลายตวผพงของหนเนอหยาบ พบบรเวณพนทคอนทเปนลกคลนลอนลาดถงลอนชนเปนดนลก มการระบายนาด มความอดมสมบรณตามธรรมชาตคอนขางตาถงปานกลาง มคาความเปนกรดเปนดางประมาณ 5.5-8.0 ปจจบนบรเวณดงกลาวใชปลกพชไรตางๆ เชน ออย ขาวโพด ถว สบปะรด และไมผลบางชนด ปญหาเกยวกบการใชประโยชนทดนไมคอยม 18. หนวยแผนทท 38 หนวยแผนทนเปนเนอดนเปนพวกดนรวนปนทรายละเอยด มลกษณะการทบถมเปนชนๆ ของตะกอนลานาในแตละชวงเวลา สดนเปนสนาตาลออน อาจพบจดประสเทาและสนาตาลในชนดนลางเกดจากวตถตนกาเนดพวกตะกอนลานา พบบรเวณสนดนรมนาทมสภาพพนทคอนขางราบเรยบ เปนดนลก มการะบายนาด มความอดมสมบรณตามธรรมชาตปานกลาง มคาความเปนกรดเปนดางประมาณ 6.0-7.0 ปจจบนบรเวณดงกลาวใชเปนทอยอาศย ปลกพชผก และสวนไมผล บางแหงปลกยาสบโดยเฉพาะอยางยงทางภาคเหนอ ในชวงฤดฝนนาในลานาอาจเออลนฝง ทาความเสยหายใหแกพชผลได 19. หนวยแผนทท 46 หนวยแผนทนเปนกลมดนสวนใหญมเนอดนเปนพวกดนเหนยวปนกรวดหรอลกรง สดนเปนสนาตาล สเหลองหรอสแดง พบบรเวณพนทดอนทมลกษณะเปนลกคลน เปนดนตนมาก มการระบายนาด มความอดมสมบรณตามธรรมชาตตา มคาความเปนกรดดางประมาณ 4.5-6.5

9

ปญหาสาคญในการใชประโยชนทดนของหนวยแผนทนไดแก เปนดนตน มความอดมสมบรณตา บรเวณทมความลาดชนสงจะมปญหาเกยวกบการชะลางพงทลายของหนาดน ปจจบนบรเวณดงกลาวใชปลกพชไรบางชนด เชน มนสาปะหลง ออย และปอ บางแหงเปนทงหญาธรรมชาต และปาละเมาะ หรอมการปลกปาทดแทน 20. หนวยแผนทท 47 หนวยแผนทนเปนกลมดนทมเนอเปนพวกดนเหนยวหรอดนรวนทมเศษหนปะปนมาก มกพบชนหนพนตนกวา 50 ซม. สดนเปนสนาตาล สเหลองหรอสแดง มสภาพพนทเปนลกคลนลอดลานถงเนนเขา เปนดนตน มการระบายนาด มความอดมสมบรณตามธรรมชาตตาถงปานกลาง มคาความเปนกรดเปนดางประมาณ 4.5-7.0 ปญหาสาคญในการใชประโยชนทดนของหนวยแผนทนไดแก เปนดนตน มเศษหนปะปนอยในเนอดนเปนปรมาณมาก ในบรเวณทมความลาดชนสงมปญหาเกยวกบการชะลางพงทลายของหนาดนอยางรนแรง ปจจบนบรเวณดงกลาวเปนปาเบญจพรรณ ปาเตงรงหรอปาละเมาะ บางแหงใชทาไรเลอนลอย หรอปลกปาทดแทน 21. หนวยแผนทท 48 หนวยแผนทนเปนกลมทมเนอดนบนสวนใหญเปนดนรวนปนทราบ สวนดนลางเปนดนบนเศษหนหรอปนกรวด กอนกรวดสวนใหญเปนหนกลมมน อาจพบหนพนตนกวา 50 ซม. สดนเปนสนาตาลสเหลองหรอสแดง พบบรเวณพนทเปนลกคลนลอนชนจนถงเนนเขา มความสมบรณตามธรรมชาตตา มคาความเปนกรดเปนดางประมาณ 4.5-5.5 ปญหาสาคญในการใชประโยชนทดนของหนวยแผนทนไดแก ดนตนมาก บรเวณทมความลาดชนสงเกดการชะลางพงทลายไดงาย นอกจากนนดนยงมความอดมสมบรณตาอกดวย ปจจบนบรเวณดงกลาวสวนใหญเปนปาเบญจพรรณ ปาเตงรง ปาละเมาะและทงหญาธรรมชาต บางแหงใชปลกพชไร หรอ ไมโตเรว 22. หนวยแผนทท 49 หนวยแผนทนเปนกลมดนทมเนอดนบนเปนดนรวนปนทราย ดนลางเปนดนเหนยวปนลกรงสดนเปนสนาตาลหรอสเหลอง ใตลงไปเปนดนเหนยวสเทา มจดประสนาตาล สแดง และศลาแลงออนปะปนอยดวยเปนจานวนมาก อาจพบชนหนทรายหรอหนดาดทผพงสลายตวในชนถดไป พบบรเวณพนทดอนมลกษณะเปนลกคลน มการระบายนาดปานกลาง มความอดมสมบรณตามธรรมชาตตา มคาความเปนกรดดางประมาณ 4.5-5.5 ปญหาสาคญในการใชประโยชนทดนของหนวยแผนทนไดแก เปนดนตน และมความอดมสมบรณตา บางแหงมกอนศลาแลงโผลกระจายทวไป เปนอปสรรคตอการเกษตรกรรม บรเวณทมความลาดชนสงมปญหาเกยวกบการชะลางพงทลายของหนาดนอยางรนแรง ปจจบนบรเวณดงกลาวใชปลกพชไร ทงหญาธรรมชาตทรกรางวางเปลา ปาเตงรง หรอใชปลกไมโตเรว

10

23. หนวยแผนทท 52 หนวยแผนทนเปนกลมดนทมเนอดนเปนพวกดนเหนยว ทมกอนปนหรอปนมารลปะปนอยมากสดนเปนสดา สนาตาลหรอสแดง พบบรเวณทลาดเชงเขาหนปน เปนดนตนถงตนมาก มความอดมสมบรณตามธรรมชาตปานกลางถงสง มคาความเปนกรดเปนดางประมาณ 7.0-8.5 ปจจบนบรเวณดงกลาวใชปลกพชไร เชน ฝาย ขางโพด ถว และไมผลบางชนด ถาในกรณทพบชนปนมารลในระดบความลกมากกวา 25 ซม. หากนามาใชปลกพชไรปญหาในการใชประโยชนทดนจะมนอยแตถาพบชนปนมารลตนกวา 25 ซม. จะมปญหาเรองการไถพรวน 24. หนวยแผนทท 56 หนวยแผนทนเปนกลมดนทมเนอดนชวง 50 ซม. ตอนบนเปนดนรวน สวนดนลางเปนดนปนเศษหน สดนเปนสนาตาล สเหลองหรอสแดง พบบนสภาพพนทลกคลนลอดลาดถงเนนเขา เปนดนลกปานกลาง มการระบายนาด ดนมความอดมสมบรณตามธรรมชาตตา คาความเปนกรดเปนดางประมาณ 4.5-5.5 ปจจบนดนนสวนใหญถกนามาใชในการปลกพชไร เชน ออย ขางโพด มนสาปะหลงโดยทวๆ ไปแลวจะมปญหาเรองดนมความอดมสมบรณคอนขางตา และอาจเกดการชะลางพงทลายไดงาย ถาปลกพชในบรเวณทมความลาดชนมากๆ โดยไมมการอนรกษดนและนาทเหมาะสม 25. หนวยแผนทท 62 หนวยแผนทนเปนหนวยแผนททประกอบดวยพนทภเขาและเทอกเขาซงมความลาดชนมากกวา 35 เปอรเซนต ดนทพบในบรเวณดงกลาวมทงดนลกและดนตน ลกษณะของเนอดนและความอดมสมบรณตามธรรมชาตแตกตางกนไป ขนกบชนดของหนตนกาเนดในบรเวณนน สวนใหญมกมเศษหน กอนหนหรอหนพนโผลกรจดกระจายทวไป และปกคลมดวยปาไมประเภทตางๆ เชน ปาเบญจพรรณ ปาเตงรง และปาดงดบชน หลายแหงมการทาไรเลอนลอย โดยปราศจากมาตรการในการอนรกษดนและนาซงเปนผลทาใหเกดการชะลางพงทลายของหนาดน จนบางแหงเหลอแตหนพนโผล กลมดนนไมควรนามาใชประโยชนทางการเกษตร เนองจากมปญหาหลายประการทมผลกระทบตอระบบนเวศน ควรสงวนไวเปนปาตามธรรมชาตเพอรกษาเปนแหลงตนนาลาธาร (บญยงค และคณะ,2534 ) 2.2 ความรเบองตนเกยวกบการสารวจขอมลระยะไกล (Remote Sensing : RS) 2.2.1 ความหมายของการสารวจขอมลระยะไกล การสารวจขอมลระยะไกล แปลมาจากภาษาองกฤษวา Remote Sensing เรมใชครงแรกในประเทศสหรฐอเมรกาในป ค.ศ. 1960 หลงจากนนไดมการนยามความหมายไวมากมายตามลกษณะวชาทเกยวของ เชน “Remote Sensing is the science and art of obtaining information about an object ,area,or phenomenon through the analysis of data acquired by a device that is not in contract with the object ,area or phenomenon under investigation.” (Lillesand and Kiefer, 1994) ซงกคอ การสารวจขอมลระยะไกลเปนวทยาศาสตรและศลปะของการไดมาซงขอมลเกยวกบวตถ พนท หรอปรากฏการณจากเครองบนทกขอมล โดยปราศจากการเขาไปสมผสกบวตถเปาหมาย พนท

11

หรอปรากฏการณนนๆ ทงนโดยอาศยคณสมบตของคลนแมเหลกไฟฟาเปนสอในการไดมาของขอมล 3 ลกษณะคอ ชวงคลน (Spectral) รปทรงสณฐานของวตถบนพนโลก และการเปลยนแปลงตามชวงเวลา (Temporal)(สรชย, 2536) สรปไดวา การสารวจขอมลระยะไกลเปนเทคโนโลยทบนทกคณลกษณะของวตถ พนทหรอปรากฏการณตางๆจากการสะทอนแสงหรอการแผพลงงานคลนแมเหลกไฟฟา (Electromagnetic Energy)โดยเครองวดหรออปกรณบนทกขอมล ทตดอยกบยานสารวจ ทงนวตถแตละชนด จะมลกษณะการสะทอนแสงหรอการแผรงสทเฉพาะตวและแตกตางกนไปเมอไดรบพลงงานคลนแมเหลกไฟฟาจากดวงอาทตย ตกกระทบกบวตถหรอพนผวโลกแลวสะทอนกลบเขาสเครองรบสญญาณซงจะบนทกพลงงานคลนแมเหลกไฟฟาในชวงคลนทแตกตางในชวงเดยวกนเพอบงบอกหรอวเคราะหวาวตถนนคออะไร คณสมบตของคลนแมเหลกไฟฟาเปนสอในการไดมาของขอมลใน 3 ลกษณะ คอ

- ลกษณะการสะทอนชวงคลนแมเหลกไฟฟา (Spectral Characteristics) - ลกษณะรปทรงสณฐานของวตถบนพนผวโลก (Spatial Characteristics)

- ลกษณะการเปลยนแปลงของวตถตามชวงเวลา (Temporal Characteristics) องคประกอบทสาคญของการสารวจขอมลระยะไกล คอคลนแสง 2.2.2 หลกการของการสารวจขอมลระยะไกล (สมพร, 2543) ประกอบดวย กระบวนการ 2 กระบวนคอ 1. การไดมาซงขอมล (Data acquisition) ซงจะมระบบการรบบนทกสญญาณขอมลดวยระบบ 2 ระบบ คอ

ระบบ Passive Remote Sensing เปนระบบการสารวจขอมลระยะไกลทอาศยพลงงานแสงธรรมชาต เชน พลงงานแมเหลกไฟฟาทเกดขนเองตามธรรมชาต หรอพลงงานจากดวงอาทตยในการบนทกขอมล ซงมลกษณะเปนคลนมความยาวคลนแตกตางกนไป ระบบ Active Remote Sensing เปนระบบบนทกขอมลทผลตพลงงานเองหรอพลงงานทมนษยสรางขนเอง หรอพลงงานทมนษยสรางขน แลวสงไปยงวตถเปาหมาย และยงรบพลงงานทสะทอนกลบจากวตถเปาหมายนนดวย เชน ระบบเรดาร โดยเรมจากพลงงานแมเหลกไฟฟาจากดวงอาทตยเคลอนทผานชนบรรยากาศ เกดปฏสมพนธกบวตถบนพนผวโลกและเดนทางเขาสอปกรณบนทกทตดอยกบยานสารวจ(Platform)ซงโคจรผาน ขอมลวตถหรอปรากฏการณบนพนผวโลกทถกบนทกจะถกแปลงเปนสญญาณอเลกทรอนกสสงลงสสถานรบภาคพนดนและผลตออกมาเปนขอมลในรปแบบของขอมลเชงอนมาน (Analog Data)ขอมลภาพหรอขอมลเชงตวเลข (Digital Data)เพอนาไปวเคราะหขอมลตอไป 2. การวเคราะหขอมล (Data analysis) จะเกยวของกบการแปลความหมายขอมลภาพทบนทกไวมดวยกน 2 วธ คอ - การวเคราะหดวยสายตา(Visual Analysis) ใหผลขอมลออกมาในเชงคณภาพ(Quantitative) ไมสามารถวดออกมาเปนคาตวเลขไดแนนอน

12

- การวเคราะหดวยโปรแกรมคอมพวเตอร (Digital Analysis)ใหผลขอมลในเชงปรมาณ (Qualitative) ทสามารถแสดงผลการวเคราะหออกมาเปนคาตวเลข 2.3 ดาวเทยม SPOT (สานกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ, 2550) คาวา SPOT ยอมาจาก คาวา ยอมาจาก คาวา LLee SSyysstt’’eemmee PPrroobbaattooiirree ddee ll’’OObbsseerrvvaattiioonn ddee llaa TTeerrrree หมายถง หมายถง ดาวเทยมสาหรบสารวจทรพยากรธรรมชาต ซงเปนดาวเทยมสาหรบสารวจทรพยากรธรรมชาต ซงเปนดาวเทยมดาวเทยมดวงแรกของยโรป ดาเนนการโดยสถาบนดาเนนการโดยสถาบนอวกาศแหงชาตอวกาศแหงชาตฝรงเศสฝรงเศส ( (CCeennttrree NNaattiioonnaall dd’’ EEttuuddeess ssppaattiiaallss,, CCNNEESS))และไดมการพฒนารวมกบประเทศและไดมการพฒนารวมกบประเทศสวเดนและประเทศเสวเดนและประเทศเบลเยยมบลเยยม ในปจจบน ดาวเทยม SPOT ถกสงขนสวงโคจรในแนว เหนอ-ใต ทงหมด 5 ดวง ดงน ดาวเทยม SPOT ดวงท 1 ถกสงขนเมอ 22 ก.พ. 2529 ดาวเทยม SPOT ดวงท 2 ถกสงขนเมอ 22 ม.ค. 2533 ดาวเทยม SPOT ดวงท 3 ถกสงขนเมอ 26 ก.ย. 2536 ดาวเทยม SPOT ดวงท 4 ถกสงขนเมอ 24 ม.ค. 2541 ดาวเทยม SPOT ดวงท 5 ถกสงขนเมอ 4 พ.ค. 2545 โดยมลกษณะการโคจรแบบสมพนธกบดวงอาทตย (Sun-Synchronous) คอบรเวณทดาวเทยมโคจรผานจะไดรบแสงอาทตยตลอดเวลาขณะบนทกภาพ แบบวงกลมใกลขวโลกโดยโคจรผานเสนศนยสตรเวลาประมาณ 10.30 น. และโคจรกลบมาบนทกขอมล ณ บรเวณเดมทก 26 วน แนวโคจรทามมเอยงจากเสนศนยสตรในทศทางตามเขมนาฬกา 98.7 องศา โคจรสงจากพนโลกประมาณ 832 กโลเมตร มวงโคจรรอบโลก 369 แนว มอปกรณถายภาพค(Stereoscopic Instrument)จงสามารถนามาจดทาขอมลระดบความสงเชงเลข และอปกรณการบนทกภาพดาวเทยม SPOT เปนระบบ HRV ( High Resolution Visible ) ทประกอบดวยกลองบนทกภาพ 2 ระบบ คอ 1.กลองระบบหลายชวงคลน( Multispectral Mode ) บนทกขอมลใน 3 ชวงคลนคอ สเขยว สแดง และอนฟราเรดใกล มรายละเอยดของภาพ (Resolution) ขนาด 20 x 20 เมตร ใชในการศกษาทางดานสงแวดลอม เชน การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดน 2. กลองระบบชวงคลนเดยว(PPaanncchhrroommaattiicc MMooddee) หรอระบบขาว-ดา บนทกชวงคลนทมองเหนได (0.51-0.73 ไมโครเมตร)มรายละเอยดของภาพ (Resolution) ขนาด 10 x 10 เมตร ใชในการจดทาแผนท มาตราสวน 1 : 250,000 และปรบปรงรายละเอยดขอมลแผนทในมาตราสวนระหวาง 1 : 50,000-1 : 100,000 นอกจากนยงมระบบการบนทกภาพทสามารถปรบเปลยนมมมองของกระจกใหถายภาพได 2 ระบบ คอ

1. การบนทกภาพแนวดง ( Nadeir Viewing ) ตวกลอง HRV ทง 2 ระบบสามารถบนทกภาพครอบคลมพนทในแนวดง จะมแนวบนทกภาพทงหมดมความกวาง 60 กโลเมตร มพนทสวนซอนดานขางประมาณ 3 กโลเมตร

13

2.การบนทกภาพแนวเฉยง ( Off Nadir Viewing ) ตวกลอง HRV ทง 2 ระบบสป

รบเปลยนมมมองของกระจกไดสงสด 27 องศา จะมแนวบนทกภาพทงหมดมความกวาง 80 กโลเมตร ดาวเทยม SPOT จะบนทกสญญาณโดยการกวาดภาพ (Scanning) ในลกษณะทเรยกวา Pushbroom Scanning (ดงภาพท 4)การกวาดภาพในลกษณะนแตละจด (Pixel)ตลอดแนวหนง เสนภาพจะถกบนทกโดยดเทคเตอรแตละตว ดเทคเตอรเหลานจะเรยงกนเปนแถวในแนวเดยวกนและทาการบนทกสญญาณภาพโดยการเคลอนไปขางหนาพรอมกบการเคลอนทของดาวเทยม (วนตา, 2532)

ภาพท 4 ดาวเทยม SPOT บนทกสญญาณในลกษณะPushbroom Scanning ทมา : (CNES. 1999) ดาวเทยมดาวเทยม SSPPOOTT สามารถบนทกขอมลทมรายละเอยดปานกลางถงสง สามารถบนทกขอมลทมรายละเอยดปานกลางถงสง อปกรณบนทกขอมลทอปกรณบนทกขอมลทสาคญสาคญ คอ คอ HHiigghh RReessoolluuttiioonn GGeeoommeettrriicc CCaammeerraa ((HHRRGG) ) สามารถถายภาพทมสามารถถายภาพทมรายละเอยดขอรายละเอยดของภาพงภาพ อยอยระหวาง ระหวาง 55--10 10 เมตรสาหรบภาพขาวดาเมตรสาหรบภาพขาวดา(( PPaanncchhrroommaattiicc )) โดยถายภาพ โดยถายภาพ 2 2 ภาพใหเหลอมภาพใหเหลอมกน ซงนามากน ซงนามาประมวลไดรายละเอยด ประมวลไดรายละเอยด 22..5 5 เมตรเมตร และบนทกภาพสหลายชวงคลน และบนทกภาพสหลายชวงคลน (( MMuullttiissppeeccttrraall rraannggeess)) รายละเอยด รายละเอยดของภาพอยระหวาง ของภาพอยระหวาง 1010--20 20 เมตร ความหมายกคอ วตถตางๆในโลกทมขนาดเลกกวารายละเอยดของภาพเมตร ความหมายกคอ วตถตางๆในโลกทมขนาดเลกกวารายละเอยดของภาพจะไมสามารถบนทกภาพหรอมองเหนไดในภาพจะไมสามารถบนทกภาพหรอมองเหนไดในภาพ เชนขนาดเชนขนาดวตถทเลกกวาวตถทเลกกวา 55 xx 55 เมตรไมสามารถมองเหนไดเมตรไมสามารถมองเหนไดในภาพขาวดา และขนาดวตถทเลกกวาในภาพขาวดา และขนาดวตถทเลกกวา 1100 xx 1100 เมตรไมสามารถมองเหนไดในภาพสหลายชวงคลนเมตรไมสามารถมองเหนไดในภาพสหลายชวงคลน ขนาดความกวางของแนวถายภาพทมชอเรยกเปนทางการวา ขนาดความกวางของแนวถายภาพทมชอเรยกเปนทางการวา SSwwaatthh WWiiddtthh ดาวเทยม ดาวเทยม SSPPOOTT จะมจะมขนาด ขนาด 60 60 กโลเมตร กโลเมตร ((แนวบนทกขอมลกวาง 60 องศา X 2 แนวค) ทาใหขนาดของภาพ ทาใหขนาดของภาพ มขนาดมขนาด 60 60xx6600 ตารางตารางกโลเมตรโดยประมาณ กโลเมตรโดยประมาณ มทงภาพขาว-ดา ไดทงรายละอยด 5-10 เมตร และภาพสหลายชวงคลน (Multispectral ) ไดทรายละเอยด 10-20 เมตร ในระบบภาพสจะครอบคลมความยาวคลนแสงสเขยว (Green Band) แสงสแดง(Red Band)และอนฟราเรดใกล(Near Infrared Band) แตเนองจากอปกรณถายแตเนองจากอปกรณถายภายของดาวเทยมภายของดาวเทยม(( SSeennssoorr )) มอย มอย 2 2 กลองขนานกน ดงนนขนาดความกวางของแนวถายภาพจะมขนาดกลองขนานกน ดงนนขนาดความกวางของแนวถายภาพจะมขนาดรวมกน รวมกน 120 120 กโลเมตรกโลเมตร นอกจากนในดาวเทยม นอกจากนในดาวเทยม SSPPOOTT 44 และและSSPPOOTT 55 จะมอปกรณการถายภาพชนดพเศจะมอปกรณการถายภาพชนดพเศษ ษ เรยกวา เรยกวา VVEEGGEETTAATTIIOONN ทมรายละเอยดของภาพ ทมรายละเอยดของภาพ 1 1 กโลเมตรกโลเมตร จะมแนวถายภาพกวางขนาด จะมแนวถายภาพกวางขนาด 22,,250 250 กโลเมตรกโลเมตรเพอใชในการตดตามการเปลยนแปลงพชพรรณของโลกอกตวหนงเพอใชในการตดตามการเปลยนแปลงพชพรรณของโลกอกตวหนง

14

ชวงคลนของดาวเทยมชวงคลนของดาวเทยมSSPPOOTT จะครอบคลมความยาวของชวงคลนทมชอเรยกเปนทางการวา จะครอบคลมความยาวของชวงคลนทมชอเรยกเปนทางการวา

WWaavveelleennggtthh ตงแต ชตงแต ชวงคลนแสงสเขยวงคลนแสงสเขยว จนถง อนฟราเรดชวงคลนสนว จนถง อนฟราเรดชวงคลนสน((00..50 50 –– 1 1..75 75 ไมโครเมตรไมโครเมตร) ) โดยมการแบงชวงคลนดงกลาวดงตอไปนโดยมการแบงชวงคลนดงกลาวดงตอไปน

แบนด แบนด 1 1 :: ชวงคลนแสงสเขยว ชวงคลนแสงสเขยว 00..50 50 –– 0 0..59 59 ไมโครเมตรไมโครเมตร แบนด แบนด 2 2 :: ชวงคลนแสงสแดง ชวงคลนแสงสแดง 00..61 61 –– 0 0..68 68 ไมโครเมตรไมโครเมตร แบนด แบนด 3 3 :: ชวงคลนแสงอนฟราเรด ชวงคลนแสงอนฟราเรด 00..78 78 –– 0 0..889 9 ไมโครเมตรไมโครเมตร แบนด แบนด 4 4 :: อนฟราเรดชวงคลนสน อนฟราเรดชวงคลนสน 11..58 58 –– 1 1..75 75 ไมโครเมตรไมโครเมตร

หมายความวาวตถชนดเดยวกนทมการบนทกตางชวงคลนกน จะใหคาการสะทอนแสงหมายความวาวตถชนดเดยวกนทมการบนทกตางชวงคลนกน จะใหคาการสะทอนแสง((SSppeeccttrraall vvaalluuee)) หรอนยมเรยกกนวา หรอนยมเรยกกนวา DDiiggiittaall NNuummbbeerr ::DDNN ตางกน ผใชจาเปนจะตองทดลองและเลอกเอาชวงคตางกน ผใชจาเปนจะตองทดลองและเลอกเอาชวงคลนทลนทมมคณสมบตคณสมบตเหมาะสมเหมาะสม((ดงตารางดงตารางทท 1 1,,22)) สาหรบทจะนาใชในการผสมสใหเหนเดนชด ตามวตถประสงคของสาหรบทจะนาใชในการผสมสใหเหนเดนชด ตามวตถประสงคของงานตางๆ สาหรบการจาแนกพนทปาไมนนจะเลอกใชชวงคลนดงตอไปนงานตางๆ สาหรบการจาแนกพนทปาไมนนจะเลอกใชชวงคลนดงตอไปน

แบนด แบนด 11 ชวงคลนแสงอนฟราเรดสาหรบผานแผนกรองสแดง ชวงคลนแสงอนฟราเรดสาหรบผานแผนกรองสแดง (( NNIIRR :: RReedd )) แบนด แบนด 4 4 ออนฟราเรดชวงคลนสนสาหรบผานแผนกรองสเขยว นฟราเรดชวงคลนสนสาหรบผานแผนกรองสเขยว (( SSWWIIRR :: GGrreeeenn )) แบนด แบนด 2 2 ชวงคลนแสงสแดง สาหรบผานแผนกรองสนาเงน ชวงคลนแสงสแดง สาหรบผานแผนกรองสนาเงน (( RREEDD :: BBlluuee )) ตารางท 1 คณสมบตของชวงคลนในระบบชวงคลนเดยวของดาวเทยม SPOT

ชวงคลน (แบนด)

ความยาวชวงคลน (ไมโครเมตร)

ประโยชน

- 0.51 – 0.73 ใชในการศกษาเกยวกบพชพรรณและลกษณะการใชทดน

ตารางท 2 คณสมบตของชวงคลนในระบบหลายชวงคลนของดาวเทยม SPOT

ชวงคลน (แบนด)

ความยาวชวงคลน (ไมโครเมตร)

ประโยชน

1 0.50 -0.59 ใหรายละเอยดการสะทอนแสงสเขยว ซงเปนประโยชนในการประเมนความแขงแรงของพช

2 0.61 -0.68 ใหรายละเอยดเกยวกบการดดกลนแสงของคลอโรฟลล

3 0.78 -0.89 มประโยชนในการกาหนดปรมาณมวลชวะ(biomass) และในการจาแนกแหลงนา

15

2.4 ภาพถายดาวเทยม 2.4.1 หลกการบนทกขอมลภาพถายจากดาวเทยม (สมพร, 2543) ภาพถายจากดาวเทยม(Satellite Imagery)เปนภาพทไดจากเครองมอบนทกภาพ(Sensor)ทตดตงบนดาวเทยม (Satellite) โดยพนทในบรเวณเดยวกนจะถกบนทกภาพไวหลายระบบ (Systems) แตละระบบจะมการบนทกภาพไวหลายชวงคลน (Wavelengths) เปนระบบการกวาดคลนแสงเกบขอมลไวในเทปแมเหลก เปนขอมลภาพถายจากดาวเทยมจะอยในลกษณะขอมลเชงเลข ( Digital Data )ทมความละเอยดของคาการสะทอนของชวงคลนแสง (Gray Level) ตงแต 0 – 255 เทากบ 256 ระดบซงสามารถนาขอมลเหลานไปผลตเปนภาพขาว-ดา(Black and white) และภาพสผสม(Color Composite) ตลอดจนนามาวเคราะหดวยเครองคอมพวเตอรได 2.4.2 คณสมบตของภาพถายดาวเทยม (สานกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ, 2550) ภาพถายดาวเทยมเปนภาพทมลกษณะพเศษตามคณสมบตของดาวเทยมทใชในการสารวจขอมลจากระยะไกล ซงพอสรปไดดงน 1. สามารถบนทกขอมลเปนบรเวณกวาง (Synoptic view) ภาพจากดาวเทยมภาพหนง ครอบคลพนทกวางๆ ทาใหไดขอมลในลกษณะตอเนองในระยะเวลาการบนทกภาพสนๆสามารถศกษาสภาพแวดลอมตาง ๆ ในบรเวณกวางขวางตอเนองในเวลาเดยวกนทงภาพ เชน ภาพ SPOT คลมพนท 3,600 ตารางกโลเมตร 2. สามารถบนทกขอมลไดหลายชวงคลน (Multispectral) ดาวเทยมสารวจทรพยากรมระบบกลองทบนทกภาพไดหลายชวงคลนในบรเวณเดยวกนทงในชวงคลนทสายตามองเหนและชวงคลนนอกเหนอสายตามนษย ทาใหแยกวตถตาง ๆ บนพนโลกไดอยางชดเจน 3. การบนทกภาพซาบรเวณเดม (Repetitive Coverage) ดาวเทยมสารวจทรพยากรมวงโคจรจากเหนอลงใตและกลบมายงจดเดมในเวลาทองถนอยางสมาเสมอ และในชวงเวลาทแนนอน เชนภาพถายดาวเทยมSPOT ทก 26 วนจะกลบมาถายซาทเดมทาใหไดขอมลบรเวณเดยวกนหลายๆชวงเวลาททนสมย สามารถเปรยบเทยบและตดตามการเปลยนแปลงตาง ๆ บนพนโลกไดเปนอยางด และชวยใหมโอกาสทจะไดขอมล ทไมมเมฆปกคลม 4. การใหรายละเอยดหลายระดบ จากดาวเทยมใหรายละเอยดหลายระดบมผลดในการเลอกนาไปใชประโยชนในการศกษาดานตาง ๆ ตามวตถประสงค เชน ภาพจากดาวเทยม SPOT ขาวดารายละเอยด 10 เมตร สามารถศกษาดวยตวเมอง เสนทางคมนาคมระดบหมบาน สวนภาพสรายละเอยด 20 เมตร ศกษาการบกรกพนทปาไมเปนจดเลกๆไดแกแหลงนาขนาดเลกภาพระบบTMรายละเอยด30 เมตร ศกษาสภาพการใชทดนระดบจงหวด 5. การใหภาพสผสม (False Color Composite) ภาพจากดาวเทยมสขาวดาหนงภาพ ซงถายในหลายชวงคลนสามารถนามาซอนทบกนไดครงละ 3 แบนด โดยทาใหแตละแบนดทเปนสขาวดากลายเปนสผสม (Additive Primary Color) ประกอบไปดวย 3 สหลก คอ สนาเงน (Blue) สเขยว (Green) และสแดง (Red) เมอนามาซอนทบกน ทาใหไดภาพจากดาวเทยมสผสมปรากฏสตาง ๆ ซงเปนไปตามทฤษฏส คอ

16

การซอนทบของแมสผสมแตละค จะใหแมสชนสอง (Subtractive Primary Color) คอสเหลอง (Yellow) สบานเยน (Magenta)สฟา (Cyan) ดงน สแดง ( R ) + สเขยว ( G ) สเหลอง (Yellow) สแดง ( R ) + สนาเงน สบานเยน (Magenta) สนาเงน (B) + สเขยว ( G ) สฟา (Cyan) สนาเงน(B ) + สเขยว (G) + สแดง (R ) สขาว (White) สเหลอง (Y) + สบานเยน (M )+ สฟา (C ) สดา (Black) ชวงคลนแตละแบนดทเลอกมาใชทาภาพสผสม (Color Composite)จะมคณสมบตในจาแนกความแตกตางของวตถทอยบนพนผวโลกทแตกตางกนไป ซงการผสมสแบงเปน 2 ประเภทคอ - ภาพสผสมจรง เกดจากการนาภาพทถายในชวงคลนทมนษยมองเหนมาผสมกนตามลาดบ ภาพทไดจะเปนภาพทเหมอนกบทสายตาของเรามองเหนไดในธรรมชาต - ภาพสผสมเทจ เกดจากการนาภาพทถายในชวงคลนตางๆมาผสมกน ทงในชวงคลนทตามองเหน (Visible Light) และมองไมเหน ภาพทไดจะเปนภาพทสายตามนษยไมสามารถมองเหนไดในธรรมชาต 6. มความรวดเรวทนสมย ขอมลทไดสามารถสงไปทสถานภาคพนดนไดทนท ทาใหมขอมลททนสมยอยตลอดเวลา 2.5 การแปลตความ (Photographic Interpretation) การแปลตความ (Interpretation) หมายถง การวนจฉยหรอพสจนสงทปรากฏอยในภาพนนวาเปนอะไร ซงจะตองมการศกษาวเคราะหอยางมระบบโดยการนาขอมลหลายๆ ดานมาประกอบกนเพอชวยระบวาสงทปรากฏในภาพนนจะเปนอะไรซงมใชการแปลแบบ Translation (สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต, 2536) การแปล ตความขอมลจากภาพถายดาวเทยม ทาได 2 วธคอ 2.5.1 การแปล ตความดวยสายตา (Visual Interpretation) ขนอยกบคณสมบตของผแปลมาประกอบการวนจฉยทถกตองอนไดแก - Background ความรภมหลงและประสบการณเกยวกบธรรมชาตของพนทมากอน - Visual Activity ความสามารถดวยสายตา พจารณารายละเอยดทปรากฏในระบบ - Mental Activity ความสามารถของจตใจ - ประสบการณ (Experience) เกยวกบการแปลจะทาใหผแปลสามารถนามาประยกตในการวนจฉยขอมลในพนทอนทมลกษณะใกลเคยงกนไดอยางถกตอง ภาพถายดาวเทยมถกถายทระดบทสงมาก และสงทปรากฏบนภาพกคอการสะทอนแสงของสงนนๆทมความแตกตางจากสงทอยขางเคยง เมอนาคาการสะทอนแสงทชวงคลนตางๆมาประกอบเพอวเคราะหดกจะสามารถบอกไดวาสงนนๆคออะไร องคประกอบทสาคญอกประการหนงทจะชวยใหการการแยกแยะทาไดดขนคอรายละเอยดหรอขนาดของจดภาพ ถาจดภาพมขนาดเลกการแปลตความจะทาได

17

ดและมความถกตองสง โดยเฉพาะอยางยงวตถทมขนาดเลกจะทาใหเหนรายละเอยดชดเจนยงขน ดงนนในการวเคราะหภาพถายดาวเทยมจงอาศยหลกเกณฑดงตอไปน 1. ลกษณะความแตกตางทางแสง ( Spectral characteristics) เปนลกษณะทขนอยกบคณสมบตในการสะทอนแสงของวตถแตละชวงคลนและลกษณะของพนผววตถนนๆวามความสมาเสมอมากนอยเพยงใดแลว ยงขนอยกบมมสงของดวงอาทตยในขณะททาการถายภาพอกดวย ทาใหเกดความแตกตางในลกษณะดงตอไปน - ระดบความเขมของส (Tone) เปนความแตกตางในระดบความเขมสเทาทเรมจากสขาวซงมการสะทอนแสงสงจนถงสเทาทมการสะทอนแสงตามากจนถงศนย เปนการแสดงถงความสามารถในการดดกลนพลงงานในระดบทมากกวาการสะทอน ระดบความเขมของสจะมขอมลภาพตวเลขแสดงความแตกตางในระดบความเขมจากคา 255 จนถง 0 เชน เมฆจะมคาสะทอนแสงสง( มากกวา 200 ) นาจะมคาสะทอนแสงตา ( เขาใกล 0 ) พนทปาไมจะมคาสะทอนแสงปานกลาง ( ประมาณ 80-190 ) เปนตน ถานาภาพแตละแบนดทแสดงความแตกตางเหลานมารวมกนเปนภาพส จะทาใหเหนความแตกตางของสและระดบความเขมของสชดเจนขน - ระดบความหยาบละเอยด (Texture) เปนความแตกตางตามสภาพของพนผวซงจะมทงลกษณะราบเรยบ ขรขระ ตลอดจนความสมาเสมอทปรากฏในความราบเรยบและขรขระนนๆ ลกษณะทเหนบนภาพจะสมพนธโดยตรงกบระดบความเขม โดยจะแสดงถงความละเอยดและความหยาบของเนอภาพในอตราทมากนอยแตกตางกน ลกษณะดงกลาวนจะมสวนชวยในการแยกพนผวทมระดบความเขมเหมอนกน แตมความหยาบละเอยดตางกน

- การเกดเงา (Shadow) เปนปรากฏการณทสมพนธกบมมของแสงอาทตย ทาใหพนผวบางสวนไดรบแสงสวางจากดวงอาทตยมากและนอยหรอถกบดบงจนไมไดรบแสงเลย ความแตกตางของลกษณะภมประเทศ กอใหเกดเปนเงาหรอสวนมด ทาใหเหนความสงตาของพนท (ดงภาพท 5) จงมประโยชนสาหรบการศกษาดานธรณสณฐาน แตในขณะเดยวกนกจะเกดการสญเสยรายละเอยดของภาพในสวนทบดบงดวยเงานน

พนททเกดเงา

พนทรบแสง

ภาพท 5 การเกดเงาทาใหเหนความสงตาของพนท

18

2. ลกษณะความแตกตางทางพนท ( Spatial characteristics ) - รปราง (Shape) ของวตถเปนลกษณะทปรากฏตามรปรางของสภาพพนผว จะมลกษณะเฉพาะตวซงเปนสงทบอกไดวาเปนอะไร เชน ลกษณะคดเคยวของแมนา จะแตกตางกบคลองขดทเปนเสนตรง ตลอดจนลกษณะเปนแปลงๆของพนทสวนปา เปนตน - ขนาด (Size) เปนความแตกตางในหนวยของความยาว ความกวาง ความสง และเนอท ทมความสมพนธกบระดบบนถายของภาพดาวเทยม ในการแปลตความมกจะพจารณาขนาดและรปรางประกอบกน ซงขนอยกบขนาดทแทจรง,มาตราสวนของภาพ เชน แมนาจะมขนาดใหญกวาลาคลอง - รปแบบ (Pattern) เปนความแตกตางของของลกษณะการจดเรยงตวของพนผวประเภทตางๆอนเปนลกษณะคอนขางเฉพาะตว เชน พนทนา หรอลกษณะภมประเทศอนๆ ไดแก รปแบบการระบายนา ดนตะกอนรปพดหรอทราบชายฝง เปนตน (ดงภาพท 6)

ภาพท 6 รปแบบของพนทนาเปนตารางสเหลยมเหนไดชดเจน

- ความสมพนธกบสงทขางเคยง (Association relationship) เปนความแตกตางเนองจากพนผวบางประเภทและตนไมบางชนดจะพบในลกษณะภมประเทศจาเพาะ เชนความแตกตางของชนดปาไมตามความสงของพนท ปาชายเลนจะพบตามปากแมนาและชายฝงทะเล (ดงภาพท 7)

พนทปาชายเลน

ภาพท 7 พนทปาชายเลนจะพบอยตามปากแมนาและชายฝงทะเล

19

- รายละเอยดของภาพหรอขนาดของจดภาพ (Pixel size) จะขนอยกบความสามารถของอปกรณสารวจ และจะเปนตวกาหนดขนาดและรปรางของพนททปรากฏบนภาพ ซงจะเปนสงทจะตองคานงถงเพอประกอบการวนจฉยตความดวยเสมอไป 3. ลกษณะการเปลยนแปลงตามระยะเวลา ( Temporal characteristics ) จากการโคจรของดาวเทยมSPOT ทยอนมาถายภาพซาบรเวณเดมทก 26 วน ทาใหเราสามารถทจะนาภาพแตละชวงเวลามาศกษาเปรยบเทยบ เพอนาไปเทยบเคยงกบลกษณะของพนผวและทรพยากรตามปจจยตางๆได ปาไมจะมการเปลยนแปลงตามฤดกาล โดยเฉพาะอยางยงพชพรรณทมการผลดใบจะมลกษณะแตกตางไปจากพชพรรณทมใบเขยวตลอดป หรอพนทเกษตรกรรมจะมฤดเพาะปลกและฤดเกบเกยวทเราสามารถจะจาแนกชนดของพชเหลานนได เชน ขาวและออย เปนตน จะมฤดเพาะปลกและเกบเกยวทแตกตางกน นอกจากนความแหงแลงและความชมชนเปนลกษณะทขนอยกบฤดกาลเชนกน ดงนนการคดเลอกภาพของชวงเวลาทเหมาะสมทเหมาะสมจะชวยใหสามารถแยกแยะประเภททรพยากรทอยในสภาพแวดลอมทคอนขางซบซอนไดและยงมประโยชนในการตรวจวดดการเปลยนแปลงของทรพยากรตลอดจนภยธรรมชาตตางๆไดดอกดวย 4. ศกษาคณภาพของพนทดานกายภาพ (Physical Characteristics) - รปรางทางภมศาสตร (Land Form) ลกษณะดงกลาวสามารถสรางขนไดโดยอาศยแผนทภมศาสตร (Topographic Map) มาศกษาภาพรวมของพนท พจารณาดความสงตาของพนท (Relief) ดาเนนการเขยนรปตด (Profile) จะชวยใหผแปลสามารถจาแนกพนทศกษาออกมาเปนพนทภเขา เนนเขา ทราบ แมนา ไดอยางกวางขวาง - โครงสรางทางธรณวทยา (Geology) การศกษาโครงสรางทางธรณวทยานนจะชวยใหผแปลจะสามารถจาแนกพนทไดดยงขน เชน ภเขาหนปน (Limestone) จะมลกษณะเปนภเขาหลายยอด (Karst Topography) ซงจะแตกตางจากภเขาลกษณะอนๆ หากเปนไปไดผแปลควรมความรเกยวกบธรณสณฐาน(Geomorphology)ดวย จะทาใหจาแนกพนทไดดยงขน ขอมลเหลานสามารถศกษาไดจากแผนทธรณวทยาของกรมทรพยากรธรณ

5. ศกษาลกษณะธรรมชาตของสงทมชวต (Biological Characteristics) - ลกษณะการใชประโยชนตามธรรมชาต (Natural Landuse)ของพนทซงเปนภเขา

(Mountains)โดยทวไปจะเปนพนทปาไม จนถงเนนเขา (Foot Hill Slope) จะเปนพชไร สวนพนทราบ (Flood Plain) จะเปนพนททานา พนทดนดอนสามเหลยม (Delta) จะเปนปาชายเลน (Mangrove) เหลานเปนตน

- ลกษณะการใชประโยชนของมนษย (Human use) ของแตละสงคมซงแตกตางกนขนอยกบสภาพแวดลอมนบตงแตภมอากาศ ความตองการของพชเปนตวบงคบ เชน ชาวเขาเผามงจะชอบอาศยอยบนภเขาสวนใหญเกน 700 เมตรขนไปเนองจากนยมปลกฝนซงเดมปลกไวเพอเปนยารกษาโรค และพชชนดนตองการภมอากาศเยนจะยงเจรญเตบโตไดด สวนชาวเขาเผาอกอมอาชพทานาจะอาศยในพนทตากวาลงมา ชาวไทยทว ๆ ไปจะอาศยอยในพนทราบตอนลางของภเขาเนองจากทนอากาศหนาวไมได เปนตน

20

ความแตกตางดานสงคมเหลาน จะเปนขอมลเหลานเราจะศกษาไดจากขอมลทางดานเศรษฐกจสงคมประกอบในการตความ - ความตองการและขอจากดในการใชประโยชนทดน (Land use Requirement and Limitation) ผแปลควรศกษาเกยวกบธรรมชาตของพชตลอดจนขอจากดของพชทงระยะเวลาและความตองการของพชเกยวกบ ดน ภมอากาศ ความตองการแสงแดดและนาเพอเปนความรพนฐานในการคาดคะเนวาพนทนนโดยปกตแลวนาจะปลกอะไรไดบาง นอกจากนน ควรศกษาเกยวกบปฏทนการปลก (Crop Calendar) ขอมลเหลานจะชวยใหผแปลไดศกษาความสมพนธของคนกบพชทปลกเพอบรโภคหรอขาย ซงเกยวของกบระบบนเวศนของพนทนนเอง 6. ศกษาขอมลทมอยเดม (Secondary Data) ใชภาพถายทางอากาศในพนทนนหรอขอมลการสารวจพนททมอยกอนแลว เชน แผนทระวางของกรมแผนท เปนตน มาชวยในการพจารณาเปรยบเทยบกบสงทเหนในภาพจะชวยใหผแปลตความมจนตนาการในพนทไดดยงขน 7. ศกษาความสมพนธของสงแวดลอมและกจกรรมทมนษยทาขน (Association and Human Activity) ความเกยวพน (Association) ความสมพนธของสงแวดลอมในลกษณะของโครงสรางพนฐาน(Infrastructure) เปนความสมพนธของวตถเปาหมายกบบรเวณของวตถนน เชน นากง จะอยบรเวณชายฝงรวมกบปาชายเลน หมบานตองมสระนา มถนนเปนสแยกตดกน มบานเรอนอาศยอยสองขางถนน มแหลงทตง (Location) ทบงบอกถงระบบนเวศนและสงแวดลอมในบรเวณนน เปนตน ขอมลเหลานจะชวยใหผแปลตความวนจฉยไดวาพนทนนควรเปนอะไร แมจะมองไมเหนทรวดทรงของวตถแตยงอาศยลกษณะของสงทปรากฏบนภาพ ทงนขนอยกบความสามารถของผแปลทจะมประสทธภาพเพยงใด 2.5.2 การวเคราะหขอมลภาพถายดาวเทยมดวยโปรแกรมคอมพวเตอร (Digital Image Processing) (สานกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ, 2550) เปนการประมวลผลในทางสถต เพอแยกขอมลจดภาพทงหมดทประกอบเปนพนททงบรเวณททาการจาแนกออกเปนกลมยอยโดยใชลกษณะทางสถตเปนตวกาหนดความแตกตางระหวางจดภาพ โดยจดภาพทถกจดใหอยกลมเดยวกนจะมลกษณะทางสถตเฉพาะกลม แตละกลมจดภาพทจาแนกไดจะแสดงถงสงทปกคลมพนดนแตละชนดทแตกตางกนไป การจาแนกประเภทขอมลภาพ หมายถงการแบงจดภาพทมคณสมบตการสะทอนแสงคลายๆกนออกเปนกลมหรอเปนระดบ (Class) เพอทจะแบงแยกวตถตางๆทแสดงในภาพออกจากกน ในการจาแนกประเภทขอมลน ผปฏบตตองใชกฎการตดสนใจหรอความรทางสถตเขาชวย และนาเอาความสามารถของคอมพวเตอรมาชวยในการประมวลผล ทาใหไดผลลพธในเวลาอนรวดเรวและสามารถตรวจสอบความถกตองไดทนท การจาแนกประเภทขอมลภาพดวยโปรแกรมคอมพวเตอรแบงไดเปน 2 วธ คอ

1. การจาแนกประเภทขอมลภาพแบบควบคม (Supervised Classification) เปนการจาแนกประเภทขอมลทผใชงานเปนผกาหนดลกษณะของประเภทขอมลเอง โดยเปนผเลอกตวอยางประเภทขอมลใหแกเครอง จงเรยกการจาแนกขอมลประเภทนวาเปนวธ แบบควบคมโดยผวเคราะหตองควบคมอยางใกลชด ขอมลตวแทนหรอขอมลตวอยางทผใชงานเปนผกาหนดนนไดจากการตความหมายภาพดาวเทยมท

21

ถกตองดวยสายตา โดยอาศยประสบการณ ความเขาใจและความรทมอย ตลอดจนกระบวนการตางๆในการตความหมาย เพอใหไดมาซงขอมลทมความหมายถกตองตามระบบการจาแนก ตวอยางทเลอกเปนขอมลทางสถตทกาหนดคณลกษณะของขอมล ซงเครองคอมพวเตอรจะนาคณลกษณะทางสถตของพนทตวอยางนนไปทาการประมวลผล แลวจาแนกแตละจดภาพของขอมลดาวเทยมใหเปนประเภทขอมลตามทผใชงานกาหนดไวตามพนทตวอยาง ซงความถกตองและความนาเชอถอของการจาแนกวธนขนอยกบคณลกษณะของพนทตวอยางวามความหลากหลายครอบคลมทกประเภทขอมลหรอไมและเปนตวแทนของประชากรขอมลทกประเภทหรอไม วธการนผใชงานจะตองมความรในพนททศกษาเปนอยางด โดยศกษาจากขอมลเสรมประกอบตลอดจนการสงเกตลกษณะเชงกายภาพ(Physical Characteristics)ของประเภทขอมลดงกลาว

2. การจาแนกประเภทขอมลแบบไมควบคม (Unsupervised Classification) เปนวธการจาแนกประเภทขอมลทผวเคราะหไมตองกาหนดพนทตวอยางของขอมลแตละประเภทใหกบคอมพวเตอร มกใชในกรณไมมขอมลเพยงพอในพนทททาการจาแนก หรอผใชไมมความรความเคยชนในพนทจรงททาการจาแนก วธการนสามารถทาไดโดยสมตวอยางแบบคละ แลวจงนากลมขอมลดงกลาวมาแบงเปนประเภทตางๆโดยแตละประเภทมลกษณะเชงคลนทเหมอนกนโดยใชเทคนคการรวมกลม ซงแบงออกเปน 2 แบบคอ - การรวมกลมแบบลาดบชน (Hierarchical clustering) วธนจดภาพจะถกจดรวมเปนกลมทคลายกนโดยใชระยะหางเปนเครองวด เรมตนดวยการสมมตวาแตละจดภาพเปน 1 กลม จดภาพทมระยะหางกนนอยทสดกจะรวมตวเขาดวยกน ถดจากนนจะเปนการรวมกลมจดภาพไปเรอยๆจนกระทงไดกลมตามจานวนทกาหนดไวจงหยด - การรวมกลมแบบไมเปนลาดบชน (Non-hierarchical clustering) เรมตนดวยการแบงขอมลออกเปนกลมชวคราวจานวนหนงหลงจากนนสมาชกในแตละกลมจะถกตรวจสอบ โดยใชตวแปร หรอระยะหางทเลอกมาเพอทาการจดตาแหนงใหมใหอยในกลมทเหมาะสมกวาโดยมการแบงกลมทเหมาะสมกวาโดยมการแบงกลมชดเจนดขน 2.6 โปรแกรมคอมพวเตอร (Software) โปรแกรมคอมพวเตอร หมายถง โปรแกรมหรอกลมชดคาสงทควบคมการทางานของฮารดแวรของเครองไมโครคอมพวเตอร (สามารถ, 2536) ซงอาจจาแนกได 3 ประเภท คอ

• โปรแกรมควบคมระบบ(Operation System) เปนโปรแกรมทควบคมการตดตอระหวางอปกรณตางๆภายในเครองคอมพวเตอร โดยจะถกอานดวย หนวยประมวลผลกลาง

• โปรแกรมภาษา(Programming Language) เปนโปรแกรมทสงงานเครองใหทางาน โดยจะใหมความงายในการใชงานมากขน

• โปรแกรมสาเรจรปหรอโปรแกรมประยกต (Application Program) เปนโปรแกรมทไดมการพฒนาสาหรบความตองการเฉพาะอยาง ระบบคาสงจะถกออกแบบอยางเหมาะสม งายตอการปฏบตการ เชน ERDAS, Arc GIS, Map Info ทนามาใชในการศกษาครงน

22

2.7 การใชประโยชนทดน (Land Use) การใชประโยชนทดน หมายถงการนาทดนมาใชบาบดความตองการของมนษยในดานตางๆ เชน เกษตรกรรมทางพณชยกรรม อตสาหกรรม และทอยอาศย เมอประชากรเพมมากขน ความตองการทดนและทอยอาศยกมมากขนตามลาดบ พนทปาไมจงถกเปลยนแปลงเปนพนทเกษตรกรรม เมอง และแหลงนา การเปลยนแปลงดงกลาวแทบไมมขอบเขตจากดแตอยางไร จงทาใหเกดปญหาการใชทดนตามมาอยางมากมาย (สถต, 2521) การใชประโยชนทดนจากการแปลตความจากภาพถายดาวเทยมครงนกาหนดแปลตความออกเปน 5 ประเภท คอ พนททเปนสภาพปาบก, พนททเปนสภาพปาชายเลน, แหลงนา, พนทนากง, พนทอนๆ(ดงภาพท 8)

11.. พนททเปนสภาพปาบก พนททเปนสภาพปาบก

22.. พนททเปนสภาพปาชายเลน พนททเปนสภาพปาชายเลน

33.. แหลงนาแหลงนา

44.. พนทนากงพนทนากง

55. . พนทอนๆพนทอนๆ

ภาพท 8 สภาพพนทการใชประโยชนทดนทใชในการจาแนกประเภทขอมล

23

และกาหนดรหสพนทตางๆในการแปล ตความ (ดงตารางท 3)

ตารางท 3 ประเภทการใชประโยชนทดนทใชในการจาแนกประเภทขอมล

การใชประโยชนทดน รหส 1. พนทปาเปนสภาพปาบก 10 2. พนททเปนสภาพปาชายเลน 16 3. พนทนากง 20 4. แหลงนา 50 5. พนทอนๆ เชน พนทเกษตรกรรม เปนตน 90

24

บทท 3

อปกรณและวธการ

3.1 อปกรณ 3.1.1 แผนทแสดงลกษณะภมประเทศของกรมแผนททหาร (Topographic maps)ชด L 7018 มาตราสวน 1: 50,000 จานวน 15 ระวางคอ 5048 II, 5048 III, 5047 I, 5047 II, 5047 III, 5047 IV, 5147 III, 5147 IV, 5046 I, 5046 IV, 4947 I, 4947 II, 4947 III, 4947 IV, 4946 I 3.1.2 ขอมลภาพถายดาวเทยม SPOT 5 หลายชวงคลนทมรายละเอยด 10 เมตรถาย ป 2549มาตราสวน 1: 50,000 บรเวณจงหวดพะเยา จานวน 6 ภาพ คอ 258-311, 258-312, 259-311, 259-312, 260-311, 260-312 ภาพถายบนทกภาพเมอเดอนธนวาคม 2548– เมษายน 2549 3.1.3 แผนทแสดงขอบเขตจงหวดพะเยา ของกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย มาตราสวน 1: 50,000 3.1.4 แผนทลกษณะทางปฐพวทยาของกรมพฒนาทดน 3.1.5 แผนทแสดงเขตการปกครอง ในพนทจงหวดพะเยา ของกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย 3.1.6 เทปวดระยะ (Tape Measuring) 3.1.7 เขมทศ (Compass) 3.1.8 แบบฟอรมบนทกขอมลทางภาคพนดน (Data Sheet) 3.1.9 ชดคอมพวเตอรสวนบคคลจานวน 1 ชด 3.1.10 โปรแกรมคอมพวเตอร ERDAS Imagine 9.1 สาหรบประมวลผลขอมลภาพดวยดาวเทยม จานวน 1 ชด 3.1.11 โปรแกรมสารสนเทศภมศาสตร Arc Info 7 จานวน 1 ชด 3.1.12 โปรแกรมคอมพวเตอร Arc map version 9.1 จานวน 1 ชด 3.1.13 เครองระบตาแหนงพกดภมศาสตร (Global Positioning System : GPS ) 3.1.14 กลองถายภาพ 35 มม. 3.1.15 เครองสแกนเนอรชนดส ขนาด A0 จานวน 1 เครอง 3.1.16 เครองพลอตเตอรชนดส ขนาด A0 จานวน 1 เครอง 3.1.17 แผนใสชนดอะสเตด 3.1.18 อปกรณเครองเขยน 3.1.19 รถยนตสาหรบการเกบรายละเอยดขอมลทางภาคพนดน

25

3.2 วธการศกษา 3.2.1 การแปลตความการใชประโยชนทดนจากภาพถายดาวเทยม ดวยสายตา (Visual Interpretation) ในกรณนใชภาพถายดาวเทยม SPOT -5 จะมการดาเนนการทงในสานกงาน และ ภาคสนาม โดยมขนตอนตามแผนผง(ดงภาพท 9) ดงน

ภาพท 9 ขนตอนการดาเนนงานการแปลตความภาพถายดาวเทยมดวยสายตา

การเตรยมการ (Preparation)

การพมพภาพ

การตอภาพ (Mosaic Image)

การเนนภาพ (Image Enhancement)

การแปลตความดวยสายตา (Visual Interpretation)

การวเคราะหขอมล

การสารวจตรวจสอบภาคสนาม และแกไขขอมล

การจดทาแผนท

การคานวณพนทปาไม

26

3.2.1.1 การเตรยมการ (Preparation) เปนการจดหาภาพถายดาวเทยม จดเตรยมแผนทภมประเทศ(Topographic maps)ของกรมแผนททหาร และแผนทแสดงขอบเขตจงหวด ของกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย มาตราสวน 1 : 50,000 ซงเปนมาตราสวนเดยวกน ใหครอบคลมพนทบรเวณ จงหวดพะเยา หลงจากนนนาเขาขอมลภาพถายดาวเทยม SPOT แผนทภมประเทศและแผนทแสดงขอบเขตจงหวด ดวยโปรแกรมประมวลผลขอมลภาพถายดาวเทยมArc Map version 9.1 แลวบนทกลงในหนวยบนทกขอมล (Hard disk) ในเครองคอมพวเตอร 3.2.1.2 การตอภาพ((MMoossaaiicc IImmaaggee) ) เปนการตอภาพ ขอมลจากภาพถายดาวเทยมทปรบแกเปนการตอภาพ ขอมลจากภาพถายดาวเทยมทปรบแกความผดพลาดทางเรขาคณตความผดพลาดทางเรขาคณตมามาแลวแลวจากสานกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศจากสานกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ((สทอภสทอภ..) ) ซงซง เรมจากเรมจากการตอภาพถายการตอภาพถายดาวเทยมทดาวเทยมทบนทกวนเดยวกนกอน โดยเลอกไมเปลยนแปลงคาสะทอนแสง บนทกวนเดยวกนกอน โดยเลอกไมเปลยนแปลงคาสะทอนแสง และและทาการตอภาพถายทาการตอภาพถายดาวเทยมทบนทกตางวนกนโดยปรบคาสะทอนแสงดาวเทยมทบนทกตางวนกนโดยปรบคาสะทอนแสง จากการคานวณความสมพนธกนจากการคานวณความสมพนธกนระหวางคาการสะทอนแสงจากพนทภาพทมการซอนทบกนระหวางคาการสะทอนแสงจากพนทภาพทมการซอนทบกน สาหรบการตอภาพนนใหตอภาพตามความสาหรบการตอภาพนนใหตอภาพตามความเหมาะสมสาหรเหมาะสมสาหรบพมพภาพขนาดมาตราสวน บพมพภาพขนาดมาตราสวน 1 1 :: 5050,,000000 ใสในกรอบภาพทเหมอนใสในกรอบภาพทเหมอนกรอบแผนทภมกรอบแผนทภมประเทศของกรมแผนททหาร ประเทศของกรมแผนททหาร SSeerriieess LL70187018 3 3..22..11..3 3 การเนนภาพการเนนภาพ((IImmaaggee EEnnhhaanncceemmeenntt)) เปน เปนการการใหความคมชดและเพมรายละเอยดขอมลใหความคมชดและเพมรายละเอยดขอมล โดยนาภาพถายดาวเทยม SPOT- 5 ซงมรายละเอยดภาพ 10 และ 2.5 เมตรมาผสมผสานกนจะทาใหไดขอมลภาพถายดาวเทยมทมรายละเอยดเชงพนทเพมมากขน จากนนนามาปรบปรงระดบคาสเทา เพอทาใหภาพมความสวางและคมชด ซง ซงเลอกใชวธเลอกใชวธ SSttaannddaarrdd DDeevviiaattiioonnss ท ท NN == 22 ทาการเนนภาพทมสภาพปา ทาการเนนภาพทมสภาพปาและไมมสภาพปารวมถงพนททเและไมมสภาพปารวมถงพนททเปนแหลงนา แยกออกจากกนใหเดนชปนแหลงนา แยกออกจากกนใหเดนชด ด จะทาใหสามารถจะทาใหสามารถแปลตความแปลตความดวยดวยสายตาสายตา(( VViissuuaall IInntteerrpprreettaattiioonn ))ไดถกตองมากขนไดถกตองมากขน 3 3..22..11..44 การ การพมพภาพพมพภาพ ประกอบดวย ประกอบดวย

•• จดทาฐานขอมลแผนทภมประเทศ มาตราสวน จดทาฐานขอมลแผนทภมประเทศ มาตราสวน 11 :: 5050,,000000 ของกรมแผนททหารของกรมแผนททหาร ซงซงประกอบดวยหมายเลขระวางประกอบดวยหมายเลขระวาง((ตวเลขตวเลข)) ,, หมายเลขระวางหมายเลขระวาง((ตวพมพโรมนตวพมพโรมน)),, ชอระวางชอระวาง,, คาพกด คาพกด ,, ขนาด ขนาดความกวาง และขนาดความยาวเพความกวาง และขนาดความยาวเพอใชเปนกรอบสาหรบจดพมพภาพถายอใชเปนกรอบสาหรบจดพมพภาพถายดาวเทยมดาวเทยม

•• จดทาแผนทตนแบบ ทาการออกแบบเพอใชทาการพมพแผนท ประกอบดวยตนแบบจดทาแผนทตนแบบ ทาการออกแบบเพอใชทาการพมพแผนท ประกอบดวยตนแบบสาหรบพมพภาพขนาดปกตคอขนาดกวาง สาหรบพมพภาพขนาดปกตคอขนาดกวาง 15 15 ลปดา ยาว ลปดา ยาว 15 15 ลปดา ลปดา ของแผนทระบบพกด ของแผนทระบบพกด UUTTMM โซน โซน 4747

•• จดพมพแผนทภาพถายจากดาวเทยม จดพมพแผนทภาพถายจากดาวเทยม SSPPOOTT ผสมสแบบเทจเลอกแบนด ผสมสแบบเทจเลอกแบนด 11 เปนสแดง เปนสแดง แบนด แบนด 4 4 เปนสเปนสเขยว และแบนด เขยว และแบนด 2 2 เปนสนาเงนเปนสนาเงน โดยใหขนาดกรอบแผนทมขนาดเทากบแผนทภมประเทศ โดยใหขนาดกรอบแผนทมขนาดเทากบแผนทภมประเทศของกรมแผนททหาร มาตราสวน ของกรมแผนททหาร มาตราสวน 1 1 :: 5050,,000 000 โดยใชระบบพกดอางอโดยใชระบบพกดอางองระบบงระบบUUTTMM((UUnniivveerrssaall TTrraannssvveerrssee MMeerrccaattoorr) ) 33..22..11..55 การแปลตความภาพถายดาวเทยมดวยสายตา การแปลตความภาพถายดาวเทยมดวยสายตา ( (VViissuuaall IInntteerrpprreettaattiioonn) ) เปนกาเปนการรวเคราะหและแปลตความภาพถายดาวเทยม เพอจาแนกรายละเอยดโดยอาศยหลกเกณฑวเคราะหขอมลภาพถายดงกลาวขางตน

27

กอนเรมการดาเนนการแปลตความ สงทตองวเคราะหและคานงถงวน เดอน ป ทถายภาพ เนองจากภาพทถายในชวงตอนปลายฤดฝนจะปรากฏปาผลดใบ (deciduous forest ) ยงเขยวขจอย แตภาพทถายในตอนกลางฤดแลง ตนไมจะไมมใบ ภาพแตละภาพจะมลกษณะทแตกตางกน และแตละพนทจะมลกษณะสภาพเฉพาะตว ดงนนการใชภาพถายทางอากาศและภาพถายประเภทอนๆมาเปรยบเทยบเปนสงสาคญ

พนททเลกทสดในการแปลตความ ( minimum mapping unit ) สาหรบพนททมลกษณะเปนวงกลม และลกษณะเปนรปสเหลยมจตรสจะมขนาด 4 มลลเมตร และสาหรบพนททมลกษณะเปนรปแนวยาว ความกวางสวนทเลกทสดมขนาด 2 มลลเมตร ลกษณะพนททเลกกวา minimum mapping unit ควรจะนาไปจดเขารวมกบชนรายละเอยดประเภทอนๆ เชน พนทเกษตรกรรม เปนตน 3.2.1.6 การวเคราะหขอมล โดยดาเนนการลากขอบเขตพนทปาไมออกจากการใชประโยชนทดนประเภทอนๆ โดยการจาแนกประเภทการใชประโยชนทดน(ดงภาพท 10)ซงมอยในพนทดงตอไปน

ภาพท 10 การจาแนกขอมลภาพถายดาวเทยมการใชประโยชนทดนดวยสายตา ลกษณะบนภาพถายดาวเทยม จากลกษณะของพนททเปนปาจะปรากฏในภาพถายดาวเทยมเปนสแดง สแสด สสม ถงสนาตาล เนองจากพนททมสภาพปาจะมเรอนยอดชดตดกนทาใหมการสะทอนชวงคลนแสงของพชสงในแบนด 4 ซงกาหนดใหเปนแสงสแดง เนอภาพมลกษณะหยาบ หยาบปานกลาง จนถงหยาบมาก เนองจากมเรอนยอดไมสมาเสมอและมพชหลายระดบชน นอกจากนยงพจารณาถงพนทวาอยในบรเวณใดอกดวย ( Local Geography ) ซงสวนใหญจะเปนพนทราบลมตามหบเขาทมความชนสง พนททเปนภเขา (ดงภาพท 11)

28

ภาพท 11 ภาพถายดาวเทยม SPOTและภาพถาย แสดงพนททมสภาพปา

สาหรบพนททมสภาพปาชายเลนนนไมม ในจงหวดพะเยา เนองจากปาชายเลน(Mangrove Forest)เปนปาทขนอยบรเวณรมชายฝงทะเล และปากแมนาหรอลาคลองทมนาเคมทวมถง ลกษณะบนภาพถายดาวเทยม จะปรากฏในภาพถายดาวเทยมเปนสแดงปนนาตาล ถง สนาตาลแดง เนองจากปาชนดนมเรอนยอดชดตดกน ทาใหมการสะทอนชวงคลนแสงของพชสงในแบนด 4 ซงกาหนดใหเปนแสงสแดง และสภาพปาอยในบรเวณทมนาทะเลทวมถง ทาใหมการการสะทอนชวงคลนแสงของนาในแบนด 3 สงเชนกนซงกาหนดใหเปนแสงสนาเงน เนอภาพมลกษณะละเอยด ถง หยาบปานกลาง เนองจากมเรอนยอดสมาเสมอ พนทนากง(Shrimp Farm)กเชนเดยวกน ไมพบในบรเวณจงหวดพะเยา เนองจากการเลยงกงสวนใหญจะมแหลงทตง(Location) อยบรเวณรมชายฝงทะเล และมลกษณะบนภาพถายดาวเทยม เปน พนทขงนาทมรปรางเปนสเหลยมขนาดประมาณ 2 ไรขนไปอยในพนททนาทะเลเขาถงพนท ลกษณะพนทแหลงนาบนภาพถายดาวเทยม จะปรากฏในภาพถายดาวเทยมเปนสนาเงน เนองจากการสะทอนชวงคลนแสงของนาสงมากในแบนด 3 ซงกาหนดใหเปนแสงสนาเงน แบนด 4และ 5 มคาสะทอนชวงคลนแสงตามากมคาเขาใกลศนย เนอภาพมลกษณะละเอยดมาก จะเปนแหลงนาลก ถาเปนนาตนหรอมตะกอนจะปรากฏในภาพถายดาวเทยมเปนสฟา ถงฟาปนขาว เนองจากการสะทอนชวงคลนแสงของดนใตพนนาหรอตะกอนมคาสงขนในแบนด 5 (ดงภาพท 12)

29

ภาพท 12 ภาพถายดาวเทยม SPOTและภาพถาย แสดงบรเวณแหลงนา

ลกษณะบนภาพถายดาวเทยม พนทบกรกทาไรเลอนลอย จะปรากฏในภาพถายดาวเทยมเปน สขาวสลบสแดงและสสม เนอภาพมลกษณะละเอยดมาก ลกษณะรปแบบ( Pattern ) เปนจดขาวกระจายสลบพนทสแดงและสสมอยทวไปไมสมาเสมอ เนองจากการทาไรเลอนลอยจะทาหมนเวยนไปเรอยๆ การพจารณาถงลกษณะการเปลยนแปลงตามชวงเวลา( Temporal Characteristics )ยอนหลงไป 2-3 ปจะทาใหทราบการเปลยนแปลงขอมลดงกลาว นอกจากนยงพจารณาถงพนทวาอยในบรเวณใด( Local Geography) (ดงภาพท 13)

ภาพท 13 ภาพถายดาวเทยม SPOTและภาพถาย แสดงพนทอนๆ(ไรเลอนลอย)

ในการวเคราะหภาพถายดาวเทยมจาเปนตองทราบขอมลเกยวกบชวงคลนหรอแบนดของภาพกอนวาใชภาพสผสมแบนดใดบาง ในกรณนใชแบนด 1 ,4 และ 2 จากนนจงมาพจารณาวาอยในบรเวณใด สภาพปาไมเปนอยางไร มชนดปาอะไรบาง ในพนทนนมปญหาเกยวกบการบกรกพนทปาไมมากนอยเพยงใด และ

30

ขอมลอนๆทเกยวของ เปนตน เพอใชเปนขอมลเบองตนกอนดาเนนการวเคราะหภาพถายดาวเทยม จากนนใชหลกการวเคราะหภาพถายดาวเทยมดวยสายตาดงทไดกลาวมาแลวขางตน มาพจารณาแปลตความเพอจาแนกพนทปาไมและการใชประโยชนทดนอนๆ 3.2.1.6 การสารวจตรวจสอบในภาคสนาม เปนการตรวจสอบความถกตองโดยใชขอมลจากการสารวจภาคสนามมาประกอบ จะใชวธการสมตวอยาง(Random Sampling)ตาแหนงของขอมลภาคสนามไดจากการใชเครองมอ GPS ทนาไปสารวจในสนามสวนการตกแตงขอมลครงสดทาย จะดาเนนการหลงจากทไดทาการปรบแกโดยใชขอมลจากการสารวจภาคสนาม (IGBP, 1997)โดยมวธการดงน

• ดาเนนการกาหนดจดตรวจสอบ (Spot Check) ใหกระจายไปตามประเภทของพนท ทไดดาเนนการแปลตความไวโดยวธ Stratified Random Sampling จากภาพถายจากดาวเทยม จากภาพถายจากดาวเทยม SSPPOOTT ทไดทไดแปลตความจาแนกพนทปาไมไวแลวแปลตความจาแนกพนทปาไมไวแลว จงสมตวอยางใหกระจายไปในแตละประเภทขอมลนน ในทางปฏบตนนจะเนนจดทมความสงสยและตองการตรวจสอบเปนหลก ซงมทงหมด 40 จด (ดงภาพท 15)

• ดาเนนการถายทอดแปลงตวอยดาเนนการถายทอดแปลงตวอยางาง ทไดทไดลงบนแผนทแสดงลกษณะภมประเทศลงบนแผนทแสดงลกษณะภมประเทศของกรมของกรม แผนททหาร ระวางชด แผนททหาร ระวางชด LL77001188 เพอหาตาแหนงคาพกดในระบบเพอหาตาแหนงคาพกดในระบบ UUTTMM และใชในการวางแผนสารวจและใชในการวางแผนสารวจภาคสนามภาคสนาม

• ภาพถายทไดแปลไวแลวพรอมทงแผนทเบองตน (Preliminary map) ทกาหนดจดตรวจสอบไวแลว จะเปนอปกรณสาคญทสาหรบการตรวจสอบความถกตองในทองท หากการแปลตความยงไมถกตองตามสภาพความเปนจรงในภมประเทศ กตองดาเนนการแกไขเสยใหถกตองทวทงพนท การเดนทางเขาถงจดตรวจสอบ (Spot check) ทกาหนดไวแลวในแผนทเบองตน สามารถกระทาไดโดยอาศยแผนทระวาง มาตราสวน 1: 250,000 และ 1: 50,000 ทจดตรวจสอบกาหนดแปลงตวอยางขนาด 25 x 25 เมตร ตามรายละเอยดขอมลทตองการแลวทาการบนทกสภาพพนทบรเวณนนไวเปนหลกฐานและหาคาพกด ณ ตาแหนงนนๆดวยเครองระบตาแหนงพกดภมศาสตรดวยดาวเทยม (Global Positioning System : GPS )แบบพกพาคลนความถเดยวแบบพกพาคลนความถเดยว

• การเกบขอมลในแปลงตวอยางมการเกบ การเกบขอมลในแปลงตวอยางมการเกบ 22 วธ คอ วธ คอ 1 1.. การเกบขอมลในแปลงตวอยางแบบวงกลม ทมขนาดรศม การเกบขอมลในแปลงตวอยางแบบวงกลม ทมขนาดรศม 1717..8585 เมตร หรอมขนาดพนท เมตร หรอมขนาดพนท 00..11 เฮกแตร ลงบนแบบฟอรม เฮกแตร ลงบนแบบฟอรม DDaattaa sshheeeett ประกอบดวยรายละเอยดดงตอไปน ประกอบดวยรายละเอยดดงตอไปน -- ขอม ขอมลทวไป ไดแก คาพกด ชอหมบาน ตาบล อาเภอ จงหวด เปนตนลทวไป ไดแก คาพกด ชอหมบาน ตาบล อาเภอ จงหวด เปนตน -- ลกษณะภมประเทศโดยทวไป ไดแก ความสง ความลาดชน เปนตนลกษณะภมประเทศโดยทวไป ไดแก ความสง ความลาดชน เปนตน -- ประเภทการใชประโยชนทดน ไดแก พนทปาไม แหลงนา เปนตนประเภทการใชประโยชนทดน ไดแก พนทปาไม แหลงนา เปนตน 22.. การเกบขอมลตามตวชวดเชงคณภาพเพอจาการเกบขอมลตามตวชวดเชงคณภาพเพอจาแนกประเภทปาและวดความสมบรณของปา แนกประเภทปาและวดความสมบรณของปา โดยวธ โดยวธ CCrroowwnn CCoovveerr ในแปลงตวอยางรปสเหลยมจตรส ขนาด ในแปลงตวอยางรปสเหลยมจตรส ขนาด 2020××2020 เมตร ดงตอไปนเมตร ดงตอไปน -- การเกบขอมลโครงสรางชนเรอนยอดของปาในแนวตง การเกบขอมลโครงสรางชนเรอนยอดของปาในแนวตง ((PPllaanntt PPrrooffiillee)) โดยการหาโดยการหาตาแหนงและความสงของตนไมทกตนทอยในแปลงตวอยางขนาด ตาแหนงและความสงของตนไมทกตนทอยในแปลงตวอยางขนาด 2200××2020 มตร โดยการใชเชอกวดขนาดมตร โดยการใชเชอกวดขนาดความยาว ความยาว 2020 เมตร ลากผานตนไมทวดพกดไวเปนจดศนยกลางขางละ เมตร ลากผานตนไมทวดพกดไวเปนจดศนยกลางขางละ 1010 เมตร จากนนกาหนดปลายเมตร จากนนกาหนดปลาย

31

เชอกดานใดดานหนงเปนคาตาแหนง แกน เชอกดานใดดานหนงเปนคาตาแหนง แกน xx,,yy == 00,,0 0 แลวใชเทปวดระยะวดหาตาแหนงของตนไมในแลวใชเทปวดระยะวดหาตาแหนงของตนไมในแนวตงฉากซงกนและกนขางละ แนวตงฉากซงกนและกนขางละ 1010 เมตร ทกตนซเมตร ทกตนซงสามารถจาแนกชนเรอนยอดของปาไดดงตอไปนงสามารถจาแนกชนเรอนยอดของปาไดดงตอไปน 11.. ชนเหนอเรอนยอดของปา ชนเหนอเรอนยอดของปา (( EEmmeerrggeenntt )) 22.. ชนเรอนยอดบนสด ชนเรอนยอดบนสด (( TToopp ccaannooppyy oorr uuppppeerr ssttoorryy oorr llaayyeerr )) 33.. ชนเรอนยอดชนรอง ชนเรอนยอดชนรอง (( SSeeccoonnddaarryy ccaannooppyy oorr ssttoorryy oorr llaayyeerr )) 44.. เรอนยอดชนลาง เรอนยอดชนลาง (( lloowweerr ccaannooppyy oorr ssttoorryy oorr llaayyeerr )) 55.. ชนเรอนยอดของไมพมเตย ชนเรอนยอดของไมพมเตย (( lloowweerr sshhrruubb llaayyeerr )) 6 6.. ชนของหญาและพชลมลก ชนของหญาและพชลมลก (( GGrraassss aanndd hheerrbb llaayyeerr )) หรอหรอ UUnnddeerrggrroowwtthh -- การเกบขอมลการปกคลมของเรอนยอด การเกบขอมลการปกคลมของเรอนยอด (( CCrroowwnn CCoovveerr )) จะเกบขอมลอนไดแก ขนาดจะเกบขอมลอนไดแก ขนาดคความโตของตนไม วามโตของตนไม (( GGiirrtthh wweeiigghhtt )) ขนาดความสง ขนาดความสง 33 ระดบคอ ระดบคอ 11)) ขนาดความสงตงแตโคนตนไมจนถงกงขนาดความสงตงแตโคนตนไมจนถงกงแรกแรก(( LLooggggiinngg HHeeiigghhtt )) 22)) ขนาดความสงตงแตกงแรกจนถงยอดตนไม ขนาดความสงตงแตกงแรกจนถงยอดตนไม (( CCrroowwnn HHeeiigghhtt )) 33)) ขนาดความสงขนาดความสงตงแตโคนตนไมจนถงยอดตนไม ตงแตโคนตนไมจนถงยอดตนไม (( TToottaall HHeeiigghhtt )) และ ขนาดความกวางขและ ขนาดความกวางของทรงพมโดยการวางเทปวดระยะองทรงพมโดยการวางเทปวดระยะจากขอบดานหนงของเรอนยอดไปยงขอบอกดานหนง นยมวด จากขอบดานหนงของเรอนยอดไปยงขอบอกดานหนง นยมวด 22 ดานในแนวตงฉากกน ในการคานวณจะดานในแนวตงฉากกน ในการคานวณจะเอาคาเฉลยเปนรปวงกลมซงคานวณไดตามสตรคอ เอาคาเฉลยเปนรปวงกลมซงคานวณไดตามสตรคอ CCrroowwnn CCoovveerr == {{((DD11++DD22))//22//22}}22**33..14281428 หรอ นาไปพลอตเปนไดอาแกรมเปรยหรอ นาไปพลอตเปนไดอาแกรมเปรยบเทยบกบพนทแปลงตวอยางแลวคานวณเปนเปอรเซนตบเทยบกบพนทแปลงตวอยางแลวคานวณเปนเปอรเซนต

•• จดทาเครองหมายจดอางองพกดรปกากบาทลงบนแผนใสอะสเตด จานวน จดทาเครองหมายจดอางองพกดรปกากบาทลงบนแผนใสอะสเตด จานวน 4 4 จดจดโดยทาโดยทาเครองหมายบรเวณมมทง เครองหมายบรเวณมมทง 4 4 ดานของภาพถายจากดาวเทยมดานของภาพถายจากดาวเทยม

•• นาแผนใสอะสเตดทไดแปลตความดวยลายเสนแลวนามาสแกนดวยเครองสแกนเนอรใหนาแผนใสอะสเตดทไดแปลตความดวยลายเสนแลวนามาสแกนดวยเครองสแกนเนอรใหความ ละเอยด ความ ละเอยด 300 300 จดตอตารางนว และมจานวนส จดตอตารางนว และมจานวนส 2 2 สคอ ขาวและดา โดยใหฉากหลงเปนสดาสาหรบสคอ ขาวและดา โดยใหฉากหลงเปนสดาสาหรบลายเสนเปนสขาวลายเสนเปนสขาว

•• นาขอมลจากการสแกนมาปรบแกความผดพลาดทางเรขาคณต โดยใชพกดอางองระบบ นาขอมลจากการสแกนมาปรบแกความผดพลาดทางเรขาคณต โดยใชพกดอางองระบบ UUTTMM ( (UUnniivveerrssaall TTrraannssvveerrssee MMeerrccaattoorr) ) และจดควบคมทางภาคพนดนจานวน และจดควบคมทางภาคพนดนจานวน 4 4 จด ตาจด ตามจมจดทไดทาดทไดทาเครองหมายไวเครองหมายไว ในการปรบแกความผดพลาดทางเรขาคณต อาศยสตรคานวณการปรบแกทางเรขาคณต ในการปรบแกความผดพลาดทางเรขาคณต อาศยสตรคานวณการปรบแกทางเรขาคณตและ และ FFiirrsstt OOrrddeerr PPoollyynnoommiiaallss ทกาหนดคาความผดพลาดโดยเฉลย ทกาหนดคาความผดพลาดโดยเฉลย ((RRoooott MMeeaann SSqquuaarree EErrrroorr) ) ไมเกนกวา ไมเกนกวา 10 10 เมตร และปรบเปลยนคาระดบสเทา เมตร และปรบเปลยนคาระดบสเทา ((RReessaammpplliinngg) ) แบบแบบ NNeeiigghhbboorr

•• นาเขาขอมลจากขอมลภาพทสแกนใหเปนขอมลลายเสน นาเขาขอมลจากขอมลภาพทสแกนใหเปนขอมลลายเสน ((VVeecctteerriizzaattiioonn) ) ดวยโปรแกรมดวยโปรแกรมสารสนเทศภมศาสตรสารสนเทศภมศาสตรAArrcc –– IInnffoo พรอมโปรแกรมประกอบ พรอมโปรแกรมประกอบ AArrcc SSccaann ดวยวธกงอตโนมตโดยใหโปรแกรม ดวยวธกงอตโนมตโดยใหโปรแกรมชวยนาเขาขอมลตามแนวเสน ทผนาเขาขอมลควบคมทศทาง และเสนทางตามทตองการชวยนาเขาขอมลตามแนวเสน ทผนาเขาขอมลควบคมทศทาง และเสนทางตามทตองการ

•• แปลงแปลงขอมลจากขอมลลายเสน เปนขอมลลายเสนรปหลายเหลยม ขอมลจากขอมลลายเสน เปนขอมลลายเสนรปหลายเหลยม ((PPoollyyggoonn) ) กาหนดกาหนดกรอบขอมลเทากบขนาดแผนทภมประเทศ จากนนใหคาขอมลของกรอบขอมลเทากบขนาดแผนทภมประเทศ จากนนใหคาขอมลของลายเสนรปหลายเหลยมตามทกาหนดไวลายเสนรปหลายเหลยมตามทกาหนดไว 10 10 กาหนดใหเปนพนททเปนสภาพปากาหนดใหเปนพนททเปนสภาพปา 16 16 กาหนดใหเปนพนททเปนสภาพปาชายเลนกาหนดใหเปนพนททเปนสภาพปาชายเลน

32

20 20 กาหนดใหเปนพนทนากงกาหนดใหเปนพนทนากง 50 50 กาหนดใหเปนพนทแหลงนากาหนดใหเปนพนทแหลงนา 90 90 กาหนดใหเปนพนทอนๆกาหนดใหเปนพนทอนๆ

•• ตรวจสอบความถกตองของการนาเขาขอมล ทาการตรวจสอบและปรบแกความถกตอง ตรวจสอบความถกตองของการนาเขาขอมล ทาการตรวจสอบและปรบแกความถกตองของการนาเขาขอมลประกอบดวยของการนาเขาขอมลประกอบดวย รปหลายเหลยมทกรป ตองถกใหคารปหลายเหลยมทกรป ตองถกใหคาขอมลใดคาหนงแลวขอมลใดคาหนงแลว คาขอมลทใหกบรปหลายเหลยมจะตองเปนคาทไดกาหนดไวแลวเทานนคาขอมลทใหกบรปหลายเหลยมจะตองเปนคาทไดกาหนดไวแลวเทานน ภายในรปหลายเหลยมแตละรปตองใหคาขอมลใดขอมลหนงเทานน ภายในรปหลายเหลยมแตละรปตองใหคาขอมลใดขอมลหนงเทานน รปหลายเหลยมบรเวณขางเคยงตองมคาขอมลแตกตางกนรปหลายเหลยมบรเวณขางเคยงตองมคาขอมลแตกตางกน รปหลายเหลยมบรเวณรอยตอระวางขางเคยรปหลายเหลยมบรเวณรอยตอระวางขางเคยงตองมลายเสนและคาขอมลเปนในแนวทางเดยวกนงตองมลายเสนและคาขอมลเปนในแนวทางเดยวกน ตรวจสอบการใหคาขอมล ภายในรปหลายเหลยมใหถกตองตรงกนกบคาการใชประโยชนทดนทตรวจสอบการใหคาขอมล ภายในรปหลายเหลยมใหถกตองตรงกนกบคาการใชประโยชนทดนทแปลตความกาหนดแปลตความกาหนด 33..22..11..77 การคานวนพนทประเภทการใชประโยชนทดน

•• นาเขาขอมลการใชปรนาเขาขอมลการใชประโยชนทดนปาไมจากการนาเขาและปรบปรงเรยบรอยแลวมาะโยชนทดนปาไมจากการนาเขาและปรบปรงเรยบรอยแลวมาซอนทบ ซอนทบ ((OOvveerrllaayy) ) กบขอมลขอบเขตการปกครองของกระทรวงมหาดไทยกบขอมลขอบเขตการปกครองของกระทรวงมหาดไทย

•• คานวณคานวณขอมลเนอทการใขอมลเนอทการใชประโยชนทดนปาไมชประโยชนทดนปาไมในแตละประเภททจาแนกไว บรเวณพนทบรเวณพนทจงหวดพะเยาจงหวดพะเยา ตามขอบเขตการปกครองของกระทรวงมหาไทย ตามขอบเขตการปกครองของกระทรวงมหาไทย โดยใชวโดยใชวธคานวณดวยสตรคณตศาสตรรปธคานวณดวยสตรคณตศาสตรรปหลายเหลยมจากระบบสารสนเทศทางภมศาสตรหลายเหลยมจากระบบสารสนเทศทางภมศาสตร((GGeeooggrraapphhiicc IInnffoorrmmaattiioonn SSyysstteemm)) 3.2.1.8 การจดทาแผนทแสดงการใชประโยชนทดน

•• ออกแบบและสรางแผนทการใชประโยชนทดนออกแบบและสรางแผนทการใชประโยชนทดนปาไม บรเวณจงหวดพะเยา ปาไม บรเวณจงหวดพะเยา มาตราสวน มาตราสวน 1 1 :: 250250,,000 000 และตามขและตามขนาดกระดาษ นาดกระดาษ AA44 ดวยระบบสารสนเทศทางภมศาสตรดวยระบบสารสนเทศทางภมศาสตร 3.2.2 การวเคราะหขอมลภาพถายดาวเทยมดวยโปรแกรมคอมพวเตอร (Digital Image Processing)มวธการและขนตอนการดาเนนงานตามแผนผง (ดงภาพท 14)

33

ภาพท 14 ขนตอนการดาเนนงานการวเคราะหขอมลภาพถายดาวเทยมดวยโปรแกรมคอมพวเตอร

ซงเปนการดาเนนงานในสานกงานและภาคสนามดงน การจดเตรยมงานในสานกงาน 3.2.2.1. การเตรยมการ (Preperation) เปนการจดหา และคดเลอกภาพถายดาวเทยม (Data Selection) และแผนทภมประเทศ มาตราสวน 1 : 50,000 ชด L7018 ซงจะเลอกภาพทบนทกในชวงเวลาทเหมาะสม สามารถแยกประเภทไดชดเจนและไมมเมฆบดบงหรอมเมฆบงนอย 3.2.2.2. การนาเขาขอมลภาพ เปนการนาขอมลภาพถายดาวเทยมทเปนเชงตวเลขลงในเครองคอมพวเตอรทมโปรแกรม ERDAS Imagine 9.1 3.2.2.3. การปรบแกภาพถายดาวเทยมเพอปรบแกความคลาดเคลอนของขอมลบนภาพ (Data error) สญญาณทรบกวนในขณะสงสญญาณ (Noise) และความบดเบยวเชงเรขาคณตทเกดขนในระหวางกระบวนการถายภาพ การบนทกขอมลสญญาณการสะทอนคลนแมเหลกไฟฟา การสงสญญาณ และการโคจรของดาวเทยม โดยตองทาการปรบแก 2 กระบวนการคอ

การเตรยมการ (Preparation)

การนาเขาขอมลภาพ

การเนนภาพใหชดเจน (Image Enhancement)

การปรบแกภาพถายดาวเทยม (Image Enhancement)

การตอภาพ (Data Mosaicking)

การจาแนกประเภทขอมล (Image Classification)

การจดทาแผนท และคานวณพนทปาไม

การวดความถกตองของการจาแนกประเภทขอมล

(Classification accuracy)

การยดภาพ (Stretch) การกรองขอมล (Filtering)

การแกไขทางรงส (Rediometric correcction) การแกไขความบดเบยวทางเรขาคณต (Geometric correction) การตดภาพ (Subset) การเชอมภาพ (Mosaic)

แบบกากบดแล (Supervised Classification) แบบไมกากบดแล (Unsupervised Classification)

34

- การตรวจแกคลนรงส (Radiometric correction) ซงจดเปนงานปรงแตงขอมลกอนการวเคราะห(Preprocessing)เพอใหมความเหมาะสม โดยทาการปรบแกคาระดบสเทา (Digital Number) ทเกดจากความแตกตางระหวางพลงงานแมเหลกไฟฟาทเปลงออกหรอสะทอนกลบของวตถ กบพลงงานแมเหลกไฟฟาทวดไดโดยอปกรณบนทกทตดไวบนดาวเทยม จากวตถชนดเดยวกน ซงจะแตกตางกน เนองมาจากปจจยเกยวกบมม Azimuth กบมมยกของดวงอาทตย และสภาพอากาศ (สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต, 2540) การแกคลนรงสเปนวธการขจดความผดพลาดทเกดจากอทธพลของบรรยากาศในภาพขอมลนาเขา ดงนนการแกคลนรงสทาขนเพอใหสามารถอางองจดภาพของขอมลดาวเทยมใหตรงกบแผนทหรอขอมลภาคพนดนททาการสารวจภาคสนามดวยเครองมอกาหนดตาแหนงบนพนโลก (GPS) - การแกไขความบดเบยวทางเรขาคณต (Geometric Correction) ของขอมลดาวเทยม อนเนองมาจากโลก เชน ความโคงของโลก การหมนรอบตวเองของโลก วงโคจรของดาวเทยม การทรงตวและความสงของดาวเทยม จะทาใหขอมลภาพถายเกดความคลาดเคลอนไปจากความเปนจรงซงตองแกไขทาใหมความถกตองดานทศทางและตาแหนง โดยการใช จดควบคมภาคพนดน (Ground Control Point) ในขอมลแผนทมายดโยง หรอใชระบบกาหนดตาแหนงบนพนโลกดวยดาวเทยม(Global Positioning System :GPS) จบคาพกดของขอมลภาพ มาแกไขภาพไมใหเกดการบดเบยว 3.2.2.4. การตอภาพ (Data Mosaicking) เปนกระบวนการในการตอภาพเขาดวยกน เพอใหภาพมความตอเนอง ซงนาภาพถายดาวเทยมในบรเวณพนททครอบคลมจงหวดพะเยาทง 6 ภาพมาเชอมตอกน และนาแผนทแสดงขอบเขตจงหวดพะเยาทเปนขอมลเชงตวเลข มาตราสวน 1: 50,000 มาลงขอบเขตบนภาพถายดาวเทยม หลงจากนนจงทาการตดภาพ (Subset) ซงเปนกระบวนการในการตดภาพเฉพาะบรเวณทตองการเทานน ทาใหประหยดเนอทในการเกบขอมลและลดเวลาในการประมวลผลขอมล 3.2.2.5. การเนนภาพ (Image Enhancement) เปนการกระบวนการดงหรอยดคา Radio ของภาพใหมความคมชดและเพมรายละเอยด โดยการปรบเปลยนคาของจดภาพ(Pixel)หรอคาระดบสเทา เพอเพมรายละเอยด ความชดเจนของขอมลภาพหรอการเพมระดบความแตกตางระหวางวตถทาใหสงเกตเหนขอบเขตของวตถตางชนดกนไดชดเจนมากขน ชวยใหการแปล ตความประเภทวตถงายขน ซงในโปรแกรมERDAS จะทาการเนนภาพอตโนมตดวยวธ Standard Deviation เทคนคการเนนขอมลระดบความแตกตางระหวางวตถในขอมลภาพม 2 อยางคอ

• การเนนขอมลเชงคลน(Spectral Enhancement) เปนการเนนขอมลโดยการพจารณาคาของจดภาพเดยว

เพอทจะทาใหประเภทขอมลทตองการปรากฎใหเหนชดมากขนกวาเดม ซงขนอยกบลกษณะพนททตองการจะเนน

การเนนความคมชดของภาพ(Contrast stretch)เปนเทคนคการเนนรายละเอยดของขอมล โดยทาการยดภาพ(Stretch)หรอการขยายระดบคาสเทา คอทาการขยายขอมลภาพถายดาวเทยม ในชวงคลนหนงๆใหชวงคาตาสด(มคาเปน 0) ถงคาสงสดมชวงกวางขนจนเตมระดบคาสเทาตามจานวนบตของขอมล(มคาเปน 255)

35

• การเนนขอมลเชงพนท(Spatial Enhancement) เปนการเนนขอมลโดยพจารณาคา

ของจดภาพรอบขาง ซงเปนการเนนขอมลจากความถของกลมขอมลขางเคยง หรอความแตกตางของคาจดภาพสงสดและตาสดของกลมขอมลภาพรอบขางผานเขาไปในภาพหนง เพอเปลยนแปลงคาของจดภาพตอหนง หนวยระยะทาง สาหรบบางสวนของภาพทกาหนดกระบวนการเฉลยคาของกลมขนาดเลกของจดภาพจานวนหนงทผานเขาไปในภาพหนง ทเรยกวา การกรองภาพ(Filtering) ซงมเมทรกซของตวเลขหรอคาสมประสทธเปนตวกาหนด ในการเปลยนคาโดยใชวธทางสมการคณตศาสตร 3.2.2.6. การจาแนกประเภทขอมล (Image Classification) เปนการแบงจดภาพทมคณสมบตในการสะทอนแสงคลายๆกนออกเปนประเภท เพอทจะแบงแยกวตถตางๆทแสดงในภาพออกจากกน ในกรณนจะจาแนกขอมลออกเปน 5 ประเภทดงทกลาวมาแลว การจาแนกประเภทขอมลภาพดวยโปรแกรมคอมพวเตอรแบงออกไดเปน 2 วธคอ

• การจาแนกขอมลแบบมการกากบดแล (Supervised classification) เปนการจาแนกประเภทขอมลทผกาหนดลกษณะของประเภทขอมลเองใหกบเครองคอมพวเตอร โดยกาหนดจากขอมลทไดจากการสารวจภาคสนามมาเปนตวอยาง แลวเครองคอมพวเตอรจะนาคณลกษณะทางสถตของประเภทขอมลทเปนตวอยางนนไปทาการประมวลผล แลวจาแนกประเภทตามทผใชกาหนด

• การจาแนกขอมลแบบไมมการกากบดแล (Unsupervised classification) เปนวธการจาแนกประเภทขอมลทผใชงานไมตองกาหนดพนทตวอยางแตละประเภทใหกบคอมพวเตอร มกจะใชในกรณไมมขอมลเพยงพอในพนททจะจาแนก หรอผใชงานไมมความร ความเคยชนในพนท จงมกทาโดยการสมตวอยางแบบคละ แลวจงนากลมขอมล มาแบงเปนประเภทตางๆ โดยแตละประเภทจะมลกษณะเชงคลนทเหมอนกน ในการดาเนนการครงน ไดใชวธการจาแนกประเภทขอมลแบบมการกากบดแล(Supervised classification) โดยผใชงานกาหนดลกษณะของประเภทขอมลหนงๆ มการกาหนดพนทตวแทนหลายพนท(ประมาณ 30 ตวอยางในแตละประเภท) เพอใหมความถกตองในการจาแนกขอมลภาพมากยงขน และการจาแนกขอมลในการดาเนนการใชวธการวเคราะหแบบ maximum likelihood โดยกาหนดใหมคาความเปนไปไดของทกๆ กลมขอมลเทากบ 100% และ 1% สาหรบปดทง (ขนอยกบจานวนจดภาพทมอยในกลม non class ในกลมพนทตวอยาง) 3.2.2.7 คานวนพนทการใชประโยชนทดนในแตละประเภททกาหนดไว โดยนาเขาสกระบวนการ ระบบสารสนเทศภมศาสตร ดวยโปรแกรมระบบภมสารสนเทศ (Arc GIS vol. Info)และจดทาแผนท การจดทาแผนทจะประกอบไปดวยสวนตางๆทสาคญดงน

• จดทากรอบแผนท หรอMap Frame ทเปนทงขอมลภาพ และขอมลเสน • ตารางกรด สาหรบขอมลทมคาพกดทางภมศาสตร ไวสาหรบอางองและวดตาแหนง ณ

บรเวณเสนกรดลากผาน • ชอแผนทหรอ Title เปนหวขอแสดงTopic ของแผนท เชน แผนทแสดงการใชประโยชน

ทดน บรเวณจงหวดพะเยา เปนตน

36

• สญลกษณ คอสงแสดงตวแทนปรากฎการณบนพนท • สญลกษณทศเหนอ • มาตราสวน หลงจากนนทาการประกอบแผนทดวย ERDAS Imagine โดยการสราง Map Frame และ

กาหนดมาตราสวน 1: 250,000 และตามขนาดกระดาษ A4

3.2.3 การสารวจภาคสนาม จดเตรยมแผนทภมประเทศของกรมแผนท และภาพถายดาวเทยม มาตราสวน 1: 50,000 กาหนดพนททจะทาการสารวจ โดยวธการสมตวอยางแบบ Stratified Random Sampling ซงมพนทการใชประโยชนทดนแตละประเภทใหครบทกประเภท ในแผนทและขอมลภาพซงมทงหมด 40 จด (ดงภาพท 15)หลงจากนนเขาไปสารวจ และทาการจดบนทกตามแบบฟอรมทเตรยมมา ถายภาพ และหาคาพกด ณ จดนนตามทกลาวมาแลวขางตน แลวนากลบมาตรวจสอบและคานวณความถกตองของการจาแนกประเภทขอมลภาพถายดาวเทยมดวยโปรแกรมคอมพวเตอรทไดจดทาไวในสานกงาน

37

ภาพท 15 บรเวณพนททกาหนดจดสารวจ

38

3.2.4 การวดความถกตองของการจาแนกประเภทขอมล (Classification accuracy) ทาไดโดยเปรยบเทยบผลการจาแนกคาการสะทอนแสงแตละประเภทกบขอมลการออกสารวจทางภาคสนาม ทแสดงคาพกดจากเครองระบตาแหนงพกดภมศาสตร (GPS) ในการเปรยบเทยบจะทาการสมตวอยางขอมลการจาแนกทกประเภทและเปนขอมลทมความสงสย แลวคานวนหาคาความแมนยา ซงมหลายวธ พรอมทงรายงานผลการประเมนความแมนยาของขอมลทงหมด ในการวดความถกตองครงน จะตองทาการสรางตารางหลก(ดงตารางท 6) ทแสดงขอมลทกประเภททงในแนวนอนและแนวตง และผลรวมและคานวนไดโดยใชผลรวมของจานวนจดภาพทจาแนกไดถกตอง (ปรากฎตามแนวเสนทะแยงของตาราง) หารดวยจานวนจดภาพทงหมด และคานวนออกมาเปนเปอรเซนต (Congalton, 1991) คาในตารางหาไดโดยคดจาก คาในแนวนอน เปนคาทขาดหายไปของประเภทขอมลทจาแนก สวนคาในแนวตงเปนคาทเกนไปในขอมลทจาแนก แลวนาคาทไดใสในตารางหลก

39

บทท 4

ผลการศกษา

4.1 การจาแนกการใชประโยชนทดนบรเวณจงหวดพะเยา จากการวเคราะหขอมลภาพถายดาวเทยม SPOT-5 บนทกภาพป พ.ศ.2549 ดวยสายตาบรเวณจงหวดพะเยา ครอบคลมพนท 6,335.06 ตร.กม. หรอ 3,959,412.50 ไร โดยจาแนกเปนพนทปาบก 3,332.82 ตร.กม. หรอ 2,083,009.01 ไร (คดเปนรอยละ 52.61) ปาชายเลน - ไร นากง – ไร แหลงนา 50.94 ตร.กม. หรอ 31,835.24 ไร (คดเปนรอยละ 0.80) และพนทอนๆ 2,951.31 ตร.กม. หรอ 1,844,568.26 ไร (คดเปนรอยละ 46.59) ดงตารางท 4 และไดเปนแผนทแสดงพนทการใชประโยชนทดนปาไม ดงภาพท 16 จากการวเคราะหขอมลภาพถายดาวเทยม SPOT-5 บนทกภาพ ป พ.ศ. 2549 ดวยโปรแกรมคอมพวเตอร บรเวณจงหวดพะเยา ครอบคลมพนท 6,335.06 ตร.กม. หรอ 3,959,412.50 ไร โดยจาแนกเปนพนทปาบก 2995.61 ตร.กม. หรอ 1,872,256.10 ไร (คดเปนรอยละ 47.29) ปาชายเลน - ไร นากง – ไร แหลงนา 175.29 ตร.กม. หรอ 109,553 ไร (คดเปนรอยละ 2.77) และพนทอนๆ 3164.165 ตร.กม. หรอ 1,977,602.97 ไร (คดเปนรอยละ 49.94) ดงตารางท 4 และไดเปนแผนทแสดงพนทการใชประโยชนทดนปาไม ดงภาพท 17 ตารางท 4 พนทการใชประโยชนทดนบรเวณ จงหวดพะเยา

พนททแปลดวยสายตา พนททแปลดวยโปรแกรมคอมพวเตอร พนทการใชประโยชนทดน

หนวย (ไร) รอยละ หนวย (ไร) รอยละ พนทปาบก 2,083,009.01 52.61 1,872,256.10 47. 29

พนทปาชายเลน - - - -

นากง - - - -

แหลงนา 31,835.24 0.80 109,553.43 2.77

พนทอนๆ 1,844,568.26 46.59 1,977,602.97 49.94

รวม 3,959,412.50 100 3,959,412.50 100

40

ภาพท 16 แผนทแสดงพนทการใชประโยชนทดนปาไมป พ.ศ.2549 บรเวณจงหวดพะเยา

ทแปลภาพถายดาวเทยมดวยสายตา

41

ภาพท 17 แผนทแสดงพนทการใชประโยชนทดนป พ.ศ. 2549 บรเวณจงหวดพะเยา ทแปลภาพถายดาวเทยมดวยโปรแกรมคอมพวเตอร

42

4.2 ผลตางของพนทการใชประโยชนทดนทแปลดวยสายตา และโปรแกรมคอมพวเตอร จากการแปลขอมลภาพถายดาวเทยม SPOT -5 ซงมรายละเอยดของภาพ 10 x 10 เมตร ไดผลตางของพนทการใชประโยชนทดนทแปลดวยสายตา และโปรแกรมคอมพวเตอร สามารถจาแนกเปนพนทปาบก 337.21 ตร.กม. หรอ 210,752.91 ไร คดเปนรอยละ 5.32 พนทปาชายเลน - ตร.กม. หรอ - ไร คดเปนรอยละ - พนทนากง - ตร.กม. หรอ - ไร คดเปนรอยละ - แหลงนา 124.35 ตร.กม. หรอ 77,718.19 ไร คดเปนรอยละ 1.97 และพนทอนๆ 212.85 ตร.กม. หรอ 133,034.71 ไร คดเปนรอยละ 3.35 (ดงตารางท 5) ตารางท 5 ผลตางของพนทการใชประโยชนทดนทแปลดวยสายตาและโปรแกรมคอมพวเตอร

พนทการใช

ประโยชนทดน

พนททแปลดวยสายตา(ไร)

คดเปนรอยละ

พนททแปลดวยโปรแกรม

คอมพวเตอร(ไร)

คดเปนรอยละ

ผลตางพนทการใชประโยชนทดนทแปลดวยสายตา และโปรแกรมคอมพวเตอร

คดเปนรอยละ

พนทปาบก

2,083,009,01 52.61 1,872,256.10 47.29 210,752.91 5.32

พนทปาชายเลน

- - - - - -

นากง - - - - - -

แหลงนา 31,835.24 0.80 109,553.43 2.77 77,718.19 1.97

พนทอนๆ 1,844,568.26 46.59 1,977,602.97 49.94 133,034.71 3.35

4.3 การวดความถกตองของการจาแนกประเภทขอมล(Classification accuracy) การวเคราะหความถกตอง คอการตรวจสอบผลการแปลและวเคราะหขอมลดาวเทยม เปรยบเทยบกบสภาพในพนทจรงของแตละประเภทขอมล ดวยการวดความแมนของการจาแนกประเภทขอมลโดยวธ Confusion Matrix เปนการคานวณจาก ผลรวมของจานวนจดภาพทจาแนกไดถกตอง ทปรากฏตามแนวเสนทะแยงของตารางหลก(ดงตารางท 6 )หารดวยจานวนจดภาพทงหมดแลว คดเปนรอยละออกมา โดยคณดวย 100 การตรวจสอบความถกตอง เปนการใชขอมลจากการสารวจพนทจรงเปนขอมลอางอง โดยการวางแผนการเกบขอมลในชวงเวลาทใกลเคยงกบเวลาทดาวเทยมทาการบนทกภาพ ในการดาเนนการครงน กาหนดใหมการตรวจสอบเปนจด

43

ตารางท 6 ตารางหลก(Confusion Matrix)คานวณคาความถกตองของการจาแนกประเภท

ขอมล ดวยโปรแกรมคอมพวเตอร

การใชประโยชนทดนจากการแปลภาพถายดาวเทยมดวยคอมพวเตอร

ประเภทของการใชประโยชนทดน

พนทป

าไม

พนทป

าชายเลน

พนทน

ากง

แหลงนา

พนทอ

นๆ

รวม

พนทปาไม

19 0 0 0 0 19

พนทปาชายเลน

0 0 0 0 0 0

พนทนากง

0 0 0 0 0 0

แหลงนา

1 0 0 3 0 4

พนทอนๆ

2 0 0 0 15 17

การใชป

ระโยชน

ทดนจ

ากการสารวจภาคส

นาม

รวม

22 0 0 3 15 40 ทมา : (Congalton, 1991.) จะไดความถกตองของการจาแนกประเภทขอมล = ( 19+3+15 ) x 100 40 คดเปน = 92.50 %

4.4 วจารณผล จากผลตางน จะเหนวาสภาพพนททเปนปาไมทแปลดวยโปรแกรมคอมพวเตอรจะมพนทนอยกวาการแปลดวยสายตา 210,752.91 ไร พนทแหลงนาทแปลดวยโปรแกรมคอมพวเตอรมพนทมากกวาการแปลดวยสายตา 77,718.19 ไร และพนทอนๆทแปลดวยโปรแกรมคอมพวเตอรจะมพนทมากกวาการแปลดวยสายตา 133,034.71 ไร เนองมาจากเครองคอมพวเตอรไมมความสามารถแยกภมประเภทไดละเอยดเกนกวาตวอยางทกาหนดให เชนเงาของภมประเทศทเปนภเขาหรอทสงในขอมลภาพถายดาวเทยมเครองคอมพวเตอรไมสามารถแยกไดระหวางแหลงนากบบรเวณดงกลาว (ดงภาพท 18) จงแปลเปนแหลงนาทงหมด

44

เงาภเขา แหลงนา

ภาพท 18 ภาพถายดาวเทยมแสดงแหลงนากบเงาภเขาทเปนพนทปา

และพนทอนๆซงเปนพนทเกษตรกรรมทมนาขงหรอชมนากจะมคาการสะทอนของคลนแสงเหมอนแหลงนา ทาใหการแปลดวยเครองคอมพวเตอรไมสามารถแยกไดเชนกน (ดงภาพท 19 ) คอมพวเตอรจะจาแนกเปนแหลงนา

แหลงนา

พนทอนๆ

ภาพท 19 ภาพถายดาวเทยมแสดงพนทอนๆกบแหลงนา และพนททถกเมฆบงและทาใหเกดเงาดวย (ดงภาพท 20) คอมพวเตอรจะจาแนกเปนแหลงนาในสวนทเปนเงา และตวเมฆเองจะจาแนกเปนพนทอนๆ

45

เงาเมฆ

เมฆ

ภาพท 20 ภาพถายดาวเทยมแสดงพนททถกเมฆบงและเกดเงา

ดงนนในการนาผลทไดจากการแปลดวยสายตา จะตองคานงถงคณสมบตของผแปล และระยะเวลาในการดาเนนงาน สวนการจะนาผลทไดจากการแปลดวยโปรแกรมคอมพวเตอรไปใช กตองนาเทคนคในการปรบแกใหเครองสามารถทางานไดมประสทธภาพมากทสดกจะไดคาทใกลเคยงการแปลดวยสายตา ซงกตองใชระยะเวลา ผใชขอมลจงสามารถตดสนใจไดวา จะนาขอมลทไดจากการแปลในแตละวธไปใชอยางไรใหเหมาะสมตอไป

46

บทท 5

สรปและขอเสนอแนะ

5.1 สรป ในการแปลตความพนทการใชประโยชนทดนจากภาพถายดาวเทยมดวยสายตาของมนษย เพอใหไดมาซงขอมลตามวตถประสงค การจาแนกขอมลดวยวธนจะตองประมวลผลและวเคราะหขอมลทไดจากภาพถายดาวเทยมรวมกบขอมลทไดจากการสารวจภาคสนาม จะมความถกตองมากทสดทนยมใชกน ในการแปลตความภาพถายดาวเทยมดวยสายตาครงน เมอทาการตรวจสอบความถกตองจากการสารวจพนทในภาคสนามแลวทาการแกไขแผนทแสดงพนทการใชประโยชนทดนปาไม จะมความถกตองแมนยาสง ซงถอไดวาเกอบ 100 % โดยคานวณพนททงหมดได 3,959,412.50 ไร พนททมสภาพปา 2,083,009.01 ไร พนททมสภาพปาชายเลน - ไร พนทนากง - ไร แหลงนา 31,835.24 ไร และพนทอนๆ 1,844,568.26 ไร ในการวเคราะหภาพถายดาวเทยมดวยโปรแกรมคอมพวเตอร แบบกากบดแล(Supervised Classification) มผใชงานหรอผแปลเปนผกาหนดประเภทขอมลใหกบคอมพวเตอร ยงถากาหนดไดมาก(ละเอยดทกประเภทของแตละชนขอมล)จะทาใหคานวณคาความถกตองของขอมลไดคามากขน ในครงนไดกาหนด 30 ตวอยางในแตละประเภทขอมล จงทาใหคาความถกตองมคาถง 92.50 % และไดพนททมสภาพปา 1,872,256.10 ไร พนททมสภาพปาชายเลน - ไร พนทนากง - ไร แหลงนา 109,553.43 ไร และพนทอนๆ 1,977,602.97 ไร ผลตางของพนทการใชประโยชนทดนจากการแปลตความภาพถายดาวเทยม SPOT ดวยสายตา และโปรแกรมคอมพวเตอรจงมคาดงน พนททมสภาพปา 210,752.91 ไร คดเปนรอยละ 5.32 พนททมสภาพปาชายเลน - ไร คดเปนรอยละ - พนทนากง - ไร คดเปนรอยละ - พนทแหลงนา 77,718.19 ไร คดเปนรอยละ 1.97 และพนทอนๆ 133,034.71 ไร คดเปนรอยละ 3.36 5.2 ขอเสนอแนะ ผนาไปใชควรทาความเขาใจกบขอมลพนฐานกอนนาไปใช จะทาใหผลทไดมความถกตอง แมนยา และมประสทธภาพยงขน ในการจดทาแผนททไดจากการแปลภาพถายดาวเทยมดวยสายตา จะทาใหไดคาของขอมลทถกตอง และแมนยา แตกมขอจากดคอ ใชเวลานาน และผแปลจะตองมคณสมบตดงน 1. Back ground : เปนผมความรภมหลงในสาขานนๆ มความรทวไปเกยวกบภาพถายในแตละระบบทใช และสายงานทจะนาภาพถายดาวเทยมไปใช ผแปลจะตองมความรทางดานนนอยางดตลอดจนตองรถงศาสตรแขนงตางๆ ทเกยวของอกดวย

47

2. Visual activity : เปนผมสายตาด ไมเปนอปสรรคในการมองภาพ สายตาไมสนหรอยาวเกนไป สายตาทงคสามารถมองเหนภาพสามมต หรอรบรมตทางความสงของภาพได และจาเปนตองมความสามารถในการใชเครองมอชวยในการแปลภาพไดเปนอยางด 3. Mental activity : เปนผทมการตดสนใจด มการวเคราะหสรปผลจากการแปลภาพตองการผทมความเดดเดยวในการวนจฉย มความมนใจในการตดสนใจลงไปวาสงททาการแปลควรจดอยในกลมใดจงจะถกตองหรอเหมาะสมมากทสด 4. Experience : เปนผมประสบการณคณสมบตดงกลาวไดมาจากกการฝกฝนใหเกดความชานาญตองเปนผทมความสนใจ เอาใจใส ชางสงเกต มมโนภาพ มความพยายามในการคนควา สงเกต และจดจา นอกจากคณสมบตของผแปลแลว ยงมปจจยดานอนๆ ทควรจะนามาพจารณารวมดวย คอ (1) คณภาพของขอมล เชน ควรเปนภาพมมาตราสวนทเหมาะสม ไดจากการเกบบนทกขอมลทด ไมมความบกพรองของระบบการบนทกขอมล (2) ความพรอมของอปกรณ ซงจะชวยในการแปลขอมลภาพไดสะดวก รวดเรว และถกตองมากขน เชน เครองถายทอดรายละเอยดจากแผนฟลมของขอมลภาพดาวเทยม (Image projector) ชวยใหผแปลสามารถดงขอมลทตองการออกมาจากภาพไดรวดเรว เปนตน การแปลตความภาพถายดาวเทยมดวยสายตา จงเหมาะกบงานทตองการคาของพนททถกตอง แมนยา สวนการใชคอมพวเตอรเขาชวยในการแปลตความ (Computer – assisted image analysis) ในปจจบนนกแปลภาพนยมใชคอมพวเตอรเขาชวยในการตความหมายมากขนเพราะสามารถทาการประมวลผลขอมลภาพดาวเทยมเชงตวเลขไดทนท ทาใหประหยดทงตนทนและเวลาประกอบกบราคาคอมพวเตอรไดถกลงมาก ทาใหมผใชคอมพวเตอรในการปฏบตงานมากขน วธการนแตกตางกบการแปลขอมลภาพดวยสายตาทงในแงเทคนค วธการ และอปกรณ (ถาวร, 2539) เนองจากขอมลอยในระบบตวเลขทถกแปลงสญญาณมาจากพลงงานคลนแมเหลกไฟฟา ดงนนกรรมวธในการวเคราะหจงตองใชหลกการทางคณตศาสตรและทางสถตเขาชวย แตกยงมความไดเปรยบทเกยวกบสงตอไปน (1) ผแปลสามารถทาการปรบแกความคลาดเคลอนทางตาแหนงตลอดจนปรบแกคาความสองสวางจากดวงอาทตยหรอผลกระทบทเกดขนจากบรรยากาศได (2) ผแปลสามารถแบงแยกคาตวเลขของระดบขอมลออกไดมากกวาการแปลดวยสายตา การแปลดวยสายตาจะสามารถจาแนกขอมลออกไดสงสด 16 ระดบ ในขณะทการแปลดวยคอมพวเตอร จะสามารถจาแนกขอมลออกไดอยางสงสด 256 ระดบหรอมากทสดในลกษณะ N มต(ขนอยกบจานวนแบนด) (3) ผแปลสามารถวเคราะหขอมลเชงตวเลขไดอยางรวดเรว เหมาะสาหรบการศกษาดานการตดตามการเปลยนแปลง (4) ผแปลสามารถทาการวเคราะหขอมลในลกษณะตางๆ ได เชน การสรางภาพสามมตจากแบบจาลองภมประเทศ และการนาไปซอนทบ (Overlay) เพอวเคราะหรวมกบขอมลเชงพนทอนๆไดงายและรวดเรว ซงเปนเทคนคของผแปล การใชคอมพวเตอรในการแปลตความ เหมาะกบงานวางแผน การเปรยบเทยบ การหาคาการเปลยนแปลงของขอมล ซงจะใชเวลานอย สะดวก และรวดเรว

48

เอกสารอางอง

ถาวร ออนประไพ. 2539. เอกสารประกอบการสอนเทคนคขอมลระยะไกลเพอการสารวจทรพยากร

ทดน ตอนท1 และตอนท2 ภาควชาปฐพศาสตรและอนรกษศาสตร คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

บญยงค ภผาเรอง นายจกรฤษณ เลปนานนท และนายอดล พรอมจรรยากล. 2534. รายงานการใชประโยชนทดน เพอการปลกพชเศรษฐกจ. กรงเทพฯ: กองสารวจและจาแนกดน กรมพฒนาทดน กระทรวงเกษตรและสหกรณ

ประสพชย มาลาพทธา. 2540. “การแปลตความขอมลภาพจากภาพถายดาวเทยมดวยสายตา”. การสารวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยม. กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

วนตา เผานาค. 2532. หลกการวเคราะหขอมลจากดาวเทยม:Principle of Remote Sensing. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยรามคาแหง คณะศกษาศาสตร ภาควชาภมศาสตร.

สถต วชรกตต. 2521. ระบบการแยกประเภทการใชประโยชนทดน. กรงเทพฯ : ภาควชาการจดการปาไม คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สมพร สงาวงศ. 2543. รโมทเซนซงเบองตน และกรณศกษารโมทเซนซง:Introduction To REMOTE

SENSING and Remote Sensing Case Studies.เชยงใหม : นพบรการพมพ. สามารถ วงษวนทนย. 2536. “ความรเบองตนเกยวกบคอมพวเตอร”. การสารวจทรพยากรธรรมชาต

ดวยดาวเทยม. กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. สรชย รตนเสรมพงศ. 2536. “หลกการเบองตนของเทคโนโลยการสารวจขอมลระยะไกล”, การสารวจ

ทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยม. กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย

สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต กองสารวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยม. 2536. การสารวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยม. กรงเทพฯ : โรงพมพชมชนสหกรณ การเกษตรแหงประเทศไทย สานกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน) กระทรวงวทยาศาสตรและ

เทคโนโลย. 2550. หลกการพนฐานเทคโนโลยภมสารสนเทศ. กรงเทพฯ : โรงพมพฟนนพบลสซง. สานกนโยบายและวชาการสถต กลมบรหารและพฒนาแผนทสถต. 2549. แผนทแสดงเขต อาเภอ ตาบล

เทศบาล และขอมลพนฐานของจงหวด พ.ศ. 2548. กรงเทพฯ : ห.จ.ก บางกอกบลอก. CNES. 1999. SPOT 4 Earth Observation Satellite Informative File, Center National D’ETUDES

SPATIALS. Congalton, R.G. 1991. “A review of assessing the accuracy of classifications of remotely sensed data”,

Remote Sensing of Environment, Vol. 37, p. 35-46.

49

IGBP. 1997. “Land Use and Land cover Change Project : Thailand Case Study”, Final Report,

National Research Council of Thailand. Lillesand, T.M. and Kiefer ,R.W. 1994. Remote Sensing and Image Interpretation, New York: Wiley.