Taking stock 2002 Tieng viet May 19 Final Vietnamese · 2016-07-10 · thø 5 cña lo¹t b¸o c¸o...

môc lôc

Giíi thiÖu 2

PhÇn I: ChÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ --- Bèi c¶nh quèc tÕ 3

PhÇn II: CËp nhËt ch−¬ng tr×nh c¶i çch cña chÝnh phñ 6

I. Héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi 6

II. C¶i thiÖn m«i tr−êng cho doanh nghiÖp 11

III. C¶i çch doanh nghiÖp nhµ n−íc 19

IV. Cñng cè hÖ thèng ng©n hµng 25

V. Qu¶n lý tèt h¬n nguån lùc c«ng 30

VI. X©y dùng chiÕn l−îc cho lÜnh vùc luËt ph¸p 34

VII. C¶i çch hµnh chÝnh nhµ n−íc 38

PhÇn III: CËp nhËt t×nh t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ

gÇn ®©y 41

B¸o ço cËp nhËt kh«ng chÝnh thøc vÒ c¶i çch c¬ cÊu vµ t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ gÇn ®©y cña ViÖt nam do Theo Larsen vµ §inh TuÊn ViÖt so¹n th¶o víi ®ãng gãp cña John Bentley, Soren Davidsen, JÐsper Kammesgaard, Daniel Musson vµ §µo ViÖt Dòng d−íi sù gi¸m s¸t chung cña Andrew Steer vµ Kazi Matin.

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

wb406484

Typewritten Text

50198

2

Giíi thiÖu

B¸o ço kh«ng chÝnh thøc cña Ng©n hµng ThÕ giíi nh»m cËp nhËt th«ng tin vÒ tiÕn tr×nh thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh c¶i çch kinh tÕ cña ViÖt nam. §©y lµ kú xuÊt b¶n th−êng niªn lÇn thø 5 cña lo¹t b¸o ço “§iÓm l¹i”, b¾t ®Çu thùc hiÖn tõ n¨m 1999 vµ ®−îc sö dông lµm tµi liÖu ®Ò dÉn cho çc Héi nghÞ Nhãm t− vÊn çc nhµ tµi trî (CG) gi÷a kú. B¸o ço nµy lµ tµi liÖu bæ trî nöa n¨m cho B¸o ço ph¸t triÓn hµng n¨m cña ViÖt nam do Ng©n hµng ThÕ giíi ph¸t hµnh. Môc tiªu cña b¸o ço nµy lµ ®−a ra çc th«ng tin cËp nhËt thay v× lµ mét v¨n b¶n ®−îc "chØnh söa kü l−ìng". Chóng t«i hy väng ®éc gi¶ t×m thÊy sù bæ Ých cña b¸o ço nµy trong viÖc cung cÊp mét tæng quan cËp nhËt vÒ nh÷ng sù kiÖn ®ang diÔn ra hiÖn nay. B¸o ço nµy kh«ng ph¶i lµ mét tµi liÖu ph©n tÝch kü l−ìng. Trong 30 th¸ng qua ®· cã nh÷ng sù c¶i thiÖn quan träng trong m«i tr−êng chÝnh s¸ch cña ViÖt nam. Nh÷ng thay ®æi nµy ®· diÔn ra nhanh chãng h¬n trong n¨m qua sau khi cã çc th«ng b¸o quan träng vµo mïa xu©n n¨m 2001 vÒ çc ch−¬ng tr×nh c¶i çch nhiÒu n¨m ®−îc chi tiÕt ho¸ ®èi víi lÜnh vùc ng©n hµng vµ c¶i çch doanh nghiÖp nhµ n−íc, tù do ho¸ th−¬ng m¹i, qu¶n lý tµi chÝnh c«ng, vµ c¶i thiÖn m«i tr−êng kinh doanh cho khu vùc t− nh©n. ThËt kh«ng may lµ nÒn kinh tÕ toµn cÇu suy tho¸i ®· cã t¸c ®éng xÊu ®Õn ViÖt nam trong n¨m qua, vµ c¶n trë kh«ng cho phÐp nhËn thÊy ®−îc nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc lªn tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ chung cña viÖc c¶i thiÖn m«i tr−êng chÝnh s¸ch trong n−íc. Tuy nhiªn, çc nh©n tè t¨ng tr−ëng ë trong n−íc lµ rÊt ®¸ng kÓ. Sè l−îng çc doanh nghiÖp t− nh©n trong n−íc t¨ng gÊp ®«i trong 2 n¨m qua (®¹t kho¶ng 70.000), sè l−îng viÖc lµm t¨ng kho¶ng 70%, vµ ®Çu t− t− nh©n trong n−íc t¨ng kho¶ng 3% ®iÓm so víi GDP. §Çu t− n−íc ngoµi còng b¾t ®Çu cã dÊu hiÖu ®¸ng khÝch lÖ, víi gi¸ trÞ ®Çu t− n−íc ngoµi (FDI) thùc hiÖn −íc ®¹t trªn 1 tû USD trong n¨m 2002 (kho¶ng 3% GDP). B¸o ço nµy b¾t ®Çu víi viÖc ®¸nh gi¸ chung vÒ m«i tr−êng chÝnh s¸ch cña ViÖt nam ®−îc ®Æt trong bèi c¶nh quèc tÕ (PhÇn I). B¸o ço ®−a ra 20 chØ sè vÒ chÝnh s¸ch ®Ó cho thÊy çc chØ sè nµy ®−îc c¶i thiÖn nh− thÕ nµo trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, vµ ®Ó so s¸nh ViÖt nam víi çc n−íc kh¸c. ViÖt nam hiÖn ®øng phÝa trªn møc trung b×nh ®èi víi çc n−íc thu nhËp thÊp, nh−ng cÇn ph¶i thùc hiÖn tèt lÞch tr×nh c¶i çch chÝnh s¸ch hiÖn nay ®Ó cã thÓ ®¹t ®−îc thø h¹ng cao. PhÇn chÝnh cña b¸o ço (PhÇn II) tr×nh bµy sù ph¸t triÓn gÇn ®©y trong bÈy lÜnh vùc c¶i çch - chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i, m«i tr−êng kinh doanh cho khu vùc t− nh©n, qu¶n lý doanh nghiÖp nhµ n−íc, ng©n hµng, qu¶n lý tµi chÝnh c«ng, c¶i çch luËt ph¸p vµ c¶i çch hµnh chÝnh nhµ n−íc. Trong mçi lÜnh vùc, b¸o ço còng liÖt kª çc hç trî ®ang ®−îc céng ®ång quèc tÕ triÓn khai.

Cuèi cïng, PhÇn III ®−a ra ®¸nh gi¸ tãm t¾t t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt nam kÓ tõ ®Çu n¨m 2001 ®Õn nay.

3

PHÇN I

ChÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ -- bèi c¶nh quèc tÕ N¨m m−¬i n¨m kinh nghiÖm ph¸t triÓn cho thÊy qu¸ tr×nh t¨ng tr−ëng vµ xo¸ ®ãi nghÌo nhanh ®ßi hái ph¶i cã çc chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ ®óng ®¾n. Çc nh©n tè then chèt cña mét khuu«n khæ chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ ®óng ®¾n nh− vËy bao gåm: qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« thËn träng, t¨ng c−êng c¹nh tranh th«ng qua më réng th−¬ng m¹i vµ ®Çu t−, çc thÓ chÕ trung gian tµi chÝnh h÷u hiÖu, quyÒn së h÷u vµ tham gia x· héi ®−îc ph©n ®Þnh râ rµng, çc nguån nh©n lùc ®−îc ph©n bæ hîp lý vµ khu«n khæ ®iÒu hµnh quèc gia cã hiÖu lùc. M«i tr−êng chÝnh s¸ch cña ViÖt nam hiÖn nay nh− thÕ nµo so víi thêi gian tr−íc ®©y còng nh− so víi çc n−íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c trªn thÕ giíi ? ViÖc thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh c¶i çch 3 n¨m hiÖn nay sÏ c¶i thiÖn m«i tr−êng chÝnh s¸ch cña ViÖt nam nh− thÕ nµo ? §¸nh gi¸ chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ quèc gia (CPIA) Hµng n¨m Ng©n hµng ThÕ giíi ®Òu ®¸nh gi¸ chÊt l−îng cña m«i tr−êng chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ cña tõng n−íc thµnh viªn. CPIA - hÖ thèng ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña çc quèc gia vay vèn cña Ng©n hµng ThÕ giíi - ®−îc sö dông hµng n¨m ®Ó trî gióp çc n−íc nh×n nhËn l¹i çc ho¹t ®éng trong qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cña m×nh. CPIA còng gióp Ng©n hµng ThÕ giíi rµ so¸t l¹i khu«n khæ chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ cña çc quèc gia nµy cã ®−îc c¶i thiÖn mét çch ®Çy ®ñ nh»m gióp cho viÖc sö dông tèt h¬n nguån hç trî ph¸t triÓn hay kh«ng. CPIA bao trïm 4 lÜnh vùc chÝnh s¸ch lín - qu¶n lý kinh tÕ vÜ m«, çc chÝnh s¸ch c¬ cÊu, çc chÝnh s¸ch ®¶m b¶o sù tham gia vµ c«ng b»ng x· héi, qu¶n lý vµ çc thÓ chÕ qu¶n lý khu vùc c«ng - vµ sö dông 20 tiªu chÝ cô thÓ ®Ó ®¸nh gi¸ çc lÜnh vùc nµy. Çc tiªu chÝ ®¸nh gi¸ ®−îc tr×nh bµy ë H×nh 1 trang sau (trong ®å thÞ nµy, chÊt l−îng cña chÝnh s¸ch theo tõng lÜnh vùc ®−îc thÓ hiÖn b»ng kho¶ng çch tÝnh tõ t©m ®iÓm. Çc c¶i thiÖn ®−îc thÓ hiÖn b»ng sù xÝch l¹i cña ®−êng bao trong tíi ®−êng bao ngoµi). §å thÞ 1 cho thÊy m«i tr−êng chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ cña ViÖt Nam thay ®æi nh− thÕ nµo kÓ tõ n¨m 1998. B¾t ®Çu tõ xuÊt ph¸t ®iÓm t−¬ng ®èi thÊp ViÖt nam ®· c¶i thiÖn ®¸ng kÓ m«i tr−êng chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ cña m×nh kÓ trong çc lÜnh vùc chÝnh s¸ch vÜ m«, c¶i çch thÓ chÕ vµ qu¶n lý tµi chÝnh c«ng. Xin l−u ý r»ng, çc tiªu chÝ nµy ph¶n ¸nh çc chÝnh s¸ch ®· thùc thi trªn thùc tÕ chø kh«ng ph¶i çc chÝnh s¸ch võa míi b¾t ®Çu thùc hiÖn. §å thÞ 2 so s¸nh ViÖt nam víi møc b×nh qu©n cña çc n−íc ®ang ph¸t triÓn cã thu nhËp thÊp. ViÖt nam ®· cã thuËn lîi h¬n vÒ m«i tr−êng chÝnh s¸ch vÜ m«, chÝnh s¸ch x· héi vµ qu¶n lý ng©n s¸ch. HiÖn nay ViÖt nam ®−îc ®¸nh gi¸ cao h¬n møc b×nh qu©n cña çc n−íc ®ang ph¸t triÓn vÒ chÝnh s¸ch c¬ cÊu vµ qu¶n trÞ ®iÒu hµnh. Tuy nhiªn, nÕu chØ dõng l¹i ë møc “b×nh qu©n” th× sÏ kh«ng thÓ ®ñ ®Ó ViÖt nam ®¹t ®−îc çc môc tiªu ph¸t triÓn ®· ®Ò ra cho thËp kû nµy. TiÕp theo, §å thÞ 3 so s¸nh ViÖt nam víi nhãm 20% ®øng ®Çu trong sè çc n−íc thu nhËp thÊp. ViÖt Nam hiÖn nay ®−îc ®¸nh gi¸ tèt h¬n vÒ qu¶n lý vÜ m« vµ chÝnh s¸ch hoµ nhËp x· héi, nh−ng l¹i t−¬ng ®èi kÐm vÒ m¶ng chÝnh s¸ch c¬ cÊu vµ qu¶n lý khu vùc c«ng so víi nhãm quèc gia nµy.

4

ViÖc thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh c¶i çch ba n¨m nh− ®· c«ng bè sÏ gióp ViÖt nam xÝch l¹i gÇn h¬n víi nhãm dÉn ®Çu cña çc n−íc thu nhËp thÊp. C¶i çch sÏ c¶i thiÖn ®¸ng kÓ m«i tr−êng c¹nh tranh cho khu vùc t− nh©n còng nh− cho çc thÞ tr−êng t− liÖu s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm. Trong lÜnh vùc qu¶n lý khu vùc c«ng vµ thÓ chÕ, chñ yÕu sÏ c¶i thiÖn chÊt l−îng qu¶n lý ng©n s¸ch vµ tµi chÝnh, hiÖu suÊt huy ®éng nguån thu vµ minh b¹ch th«ng tin. Trong çc n¨m tíi, viÖc thùc thi nghiªm tóc çc ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng thuéc mét sè lÜnh vùc cã thÓ sÏ ®−a ViÖt nam thµnh quèc gia dÉn ®Çu trong viÖc thiÕt lËp m«i tr−êng chÝnh s¸ch ®óng ®¾n cho t¨ng tr−ëng bÒn v÷ng vµo gi÷a thËp kû nµy. Trong çc lÜnh vùc kh¸c, ®Æc biÖt lµ çc lÜnh vùc liªn quan tíi ph¸t triÓn thÓ chÕ nh− c¶i çch hµnh chÝnh vµ hÖ thèng luËt ph¸p còng nh− x©y dùng mét hÖ thèng ng©n hµng hiÖn ®¹i - cã lÏ ph¶i cÇn tíi c¶ thËp kû. ViÖt nam cÇn ph¶i tiÕn nhanh h¬n trong çc lÜnh vùc nµy.

H×nh 1: So s¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng vÒ chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ cña ViÖt nam

ViÖt nam ®· ®¹t ®−îc tiÕn bé trong giai ®o¹n 1998-2002

1. C©n ®èi vÜ m« 2. Tµi kho¸

3. Nî bªn ngoµi

4. Ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn

5. Th−¬ng m¹i vµ tû gi¸

6. æn ®Þnh tµi chÝnh

7. HiÖu qu¶ ng©n hµng

8. M«i tr−êng KV t− nh©n

9. ThÞ tr−êng

10. M«i tr−êng 11. Giíi

12. C«ng b»ng vµ sö dông nguån lùc

13. Nguuån nh©n lùc

14. B¶o trî x· héi

15. Ph©n tÝch nghÌo ®ãi

16. QuyÒn së h÷u & ®iÒu hµnh

17. Qu¶n lý ng©n s¸ch

18. Huy ®éng nguån thu

19. Qu¶n lý nhµ n−íc

20.Minh b¹ch & tr¸ch nhiÖm

ViÖt nam 1998 ViÖt nam 2002 §iÓm tèi ®a

5

…vµ ®¹t kÕt qu¶ cao h¬n møc trung b×nh cña çc n−íc ®ang ph¸t triÓn thu nhËp thÊp trong mäi lÜnh vùc


3. Nî bªn ngoµi






9. ThÞ tr−êng

10. M«i tr−êng 11. Giíi

12. C«ng b»ng vµ sö dông nguånlùc







19. Qu¶n lý nhµ n−íc

20.Minh b¹ch & tr¸ch nhiÖm

ViÖt nam 2002 Trung b×nh çc n−íc thu nhËp thÊp §iÓm tèi ®a

Nh−ng kÕt qu¶ cßn ch−a b»ng møc trung b×nh cña nhãm 20% tèt nhÊt trong toµn bé çc n−íc ®ang ph¸t triÓn


3. Nî bªn ngoµi






9. ThÞ tr−êng 10. M«i tr−êng

11. Giíi

12. C«ng b»ng vµ sö dông nguånlùc







19. Qu¶n lý nhµ n−íc 20.Minh b¹ch & tr¸ch nhiÖm

ViÖt nam 2002 Nhãm 20% tèt nhÊt cña çc n−íc TN thÊp §iÓm tèi ®a

So s¸nh nµy dùa trªn ®¸nh gi¸ néi bé hµng n¨m cña Ng©n hµng ThÕ giíi vÒ chÊt l−îng chÝnh s¸ch vµ khu«n khæ thÓ chÕ cña mçi n−íc. §¸nh gi¸ nµy ®−îc tiÕn hµnh ®èi víi 20 tiªu chÝ: 4 tiªu chÝ liªn quan ®Õn qu¶n lý kinh tÕ, 6 tiªu chÝ liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch c¬ cÊu, 5 tiªu chÝ liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch c«ng b»ng x· héi, vµ 5 liªn quan ®Õn qu¶n lý khu vùc c«ng. §−êng bao cµng n»m xa trung t©m ®å thÞ, th× chÊt l−îng vµ sè ®iÓm cho mçi tiªu chÝ cµng cao.

6

PhÇn II

CËp nhËt ch−¬ng tr×nh c¶i çch cña chÝnh phñ PhÇn nµy ®iÓm l¹i tiÕn ®é cña ch−¬ng tr×nh c¶i çch cña ChÝnh phñ theo çc lÜnh vùc: tù do ho¸ th−¬ng m¹i, ph¸t triÓn khu vùc t− nh©n, doanh nghiÖp nhµ n−íc (DNNN), ng©n hµng, qu¶n lý chi tiªu c«ng, c¶i çch ph¸p luËt vµ c¶i çch hµnh chÝnh nhµ n−íc.

I. héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· th«ng qua mét chiÕn l−îc héi nhËp dÇn dÇn víi kinh tÕ thÕ giíi. Theo khu«n khæ Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA), HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i song ph−¬ng víi Hoa Kú, vµ çc tho¶ thuËn víi Ng©n hµng ThÕ giíi vµ Quü TiÒn tÖ quèc tÕ (IMF) trong nh÷ng n¨m tíi ViÖt Nam ®· cam kÕt sÏ tù do ho¸ çc quy chÕ vÒ th−¬ng m¹i vµ ®Çu t−, xo¸ bá h¹n chÕ ®Þnh l−îng ®èi víi mäi mÆt hµng, trõ 5 nhãm mÆt hµng, c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu, vµ dÇn dÇn x©y dùng nh÷ng quy t¾c minh b¹ch dùa trªn hÖ thèng th−¬ng m¹i vµ ®Çu t− theo yªu cÇu ®Ó sau nµy gia nhËp Tæ chøc Th−¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO). Çc chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i nµy sÏ dÉn ®−êng cho nh÷ng luång ý t−ëng, c«ng nghÖ, vµ c¬ héi míi cho çc c«ng ty cña ViÖt Nam, vµ gãp phÇn lµm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, trong ®ã ®Çu t− cã hiÖu qu¶ sÏ t¹o ra thªm c«ng ¨n viÖc lµm b»ng çch tËn dông nh÷ng lîi thÕ so s¸nh cña ViÖt Nam.

T×nh h×nh c¶i çch hiÖn nµy nh− thÕ nµo? Trong n¨m 2001, lÇn ®Çu tiªn ChÝnh phñ ®· c«ng bè quyÕt ®Þnh vÒ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ cho c¶ thêi kú 2001-2005 thay v× kÕ ho¹ch hµng n¨m nh− tr−íc ®©y. QuyÕt ®Þnh nµy ®· c¶i thiÖn sù æn ®Þnh vµ dù ®o¸n ®−îc cña c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu. C¬ chÕ qu¶n lý dµi h¹n nh− vËy cho phÐp çc nhµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu x¸c lËp kÕ ho¹ch dµi h¹n vµ æn ®Þnh h¬n cho çc ho¹t ®éng cña m×nh. TiÕn tr×nh tù do ho¸ c¬ chÕ nhËp khÈu ®· cã nhiÒu kÕt qu¶ ®¸ng ghi nhËn trong n¨m võa qua vµ diÔn ra nhanh h¬n so víi n¨m tr−íc ®ã. ChÝnh phñ ®· b·i bá çc h¹n chÕ ®Þnh l−îng (QRs) ®èi víi 6 mÆt hµng (bao gåm giÊy, clankr, kÝnh x©y dùng, mét sè chñng lo¹i thÐp, dÇu thùc vËt, g¹ch l¸t). H¹n chÕ ®Þnh l−îng vÒ nhËp khÈu xi-m¨ng, xe m¸y, vµ «-t« d−íi 9 chç ngåi còng sÏ ®−îc miÔn bá vµo cuèi n¨m 2000 nµy. C¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu còng ®· ®−îc ¸p dông theo çc cam kÕt víi AFTA. Theo khu«n khæ cña HiÖp ®Þnh −u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung (CEPT) cña çc n−íc ASEAN, thuÕ nhËp khÈu cña kho¶ng 6000 mÆt hµng sÏ gi¶m xuèng cßn 0-5% vµo n¨m 2006. Th¸ng 4 n¨m 2002, mét ph¸i ®oµn cao cÊp liªn bé cña chÝnh phñ ®· b¾t ®Çu çc c«ng viÖc ®µm ph¸n b−íc ®Çu vÒ viÖc gia nhËp WTO t¹i Gi¬-ne-v¬ (Thuþ sÜ). ChÝnh phñ ViÖt nam ®· ®−a ra ®Ò nghÞ ban ®Çu (initial offer) vÒ thuÕ quan vµ dÞch vô vµ dù kiÕn sÏ sím b¾t ®Çu ®µm ph¸n song ph−¬ng víi Céng ®ång ch©u ¢u. Khung 1 tãm t¾t çc nÐt chÝnh cña ch−¬ng tr×nh c¶i çch th−¬ng m¹i cña ViÖt nam trong vßng 4 n¨m qua.

7

Khung 1: Héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi, 1998 – 5/ 2002

1998

� H¹ thuÕ nhËp khÈu tèi ®a xuèng cßn 50% (trõ s¸u nhãm hµng ho¸) vµ gi¶m sè thuÕ suÊt xuèng cßn 15; � Tù do ho¸ th−¬ng quyÒn cho çc doanh nghiÖp trong n−íc b»ng çch cho phÐp hä trùc tiÕp xuÊt nhËp

khÈu hµng ho¸ kh«ng cÇn giÊy phÐp, mÆc dï vÉn cßn mét sè h¹n chÕ ®èi víi nhËp khÈu; � Cho phÐp doanh nghiÖp t− nh©n nhËp khÈu ph©n bãn; 1999

� LÇn ®Çu tiªn ph©n bæ h¹n ng¹ch xuÊt khÈu g¹o cho çc doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh (b»ng çch cho phÐp 5 doanh nghiÖp t− nh©n vµ 4 liªn doanh trong sè 47 doanh nghiÖp ®−îc phÐp xuÊt khÈu g¹o, QuyÕt ®Þnh 273/1999/Q§-TTg, 24-12-1999) vµ cho phÐp çc doanh nghiÖp n−íc ngoµi mua g¹o trùc tiÕp cña n«ng d©n ®Ó xuÊt khÈu;

� §Êu thÇu 20% h¹n ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc; � KhuyÕn khÝch th−¬ng m¹i b»ng çch gi¶m yªu cÇu kÕt hèi ngo¹i tÖ tõ 80% xuègn 50% thu nhËp ngo¹i

tÖ (QuyÕt ®Þnh 180/1999/QD-NHNN1, 30-8-1999); 2000

� Xo¸ bá h¹n chÕ ®Þnh l−îng trong nhËp khÈu 8 trong sè 19 nhãm hµng, bao gåm ph©n bãn, s«-®a láng, ®å gèm, bao b× nhùa, h¹t nhùa DOP, sø vÖ sinh, qu¹t ®iÖn, vµ xe ®¹p (QuyÕt ®Þnh 242/1999/QD-TTg, 30-12-1999, cã hiÖu lùc tõ 1-4-2000);

� Ký hiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i song ph−¬ng víi Mü vµo th¸ng 7, më ®−êng tiÕp cËn tèi huÖ quèc cho hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo thÞ tr−êng Mü, dÇn më cöa nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, ®èi víi hµng ho¸ vµ dÞch vô còng nh− ®Çu t−;

� Phª chuÈn lé tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan AFTA trong giai ®o¹n 2001-2006, theo ®ã hÇu hÕt çc dßng thuÕ sÏ ®−îc gi¶m xuèng cßn 20% vµo ®Çu 2003 vµ 5% vµo ®Çu 2006;

2001

� Më réng ph¹m vi lËp kÕ ho¹ch dµi h¹n cho çc doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu b»ng çch v¹ch ra kÕ ho¹ch xuÊt nhËp khÈu cho giai ®o¹n 2001-2005, thay v× cø mçi n¨m mét lÇn (QuyÕt ®Þnh 46/2001, 4-2001);

� Lo¹i bá h¹n chÕ ®Þnh l−îng ®a ph−¬ng ®èi víi tÊt c¶ çc dßng thuÕ thuéc nhãm hµng sau: r−îu mµu, clinke, giÊy, g¹ch l¸t, kÝnh x©y dùng, mét sè lo¹i thÐp, vµ dÇu thùc vËt (QuyÕt ®Þnh 46/2001, 4-2001);

� Gi¶m yªu cÇu kÕt hèi ngo¹i tÖ tõ 50% xuèng 40% (QuyÕt ®Þnh 61/2001/QD-TTg, 25-4-2001); � B·i bá ph©n bæ h¹n ng¹ch xuÊt khÈu g¹o vµ nhËp khÈu ph©n bãn (QuyÕt ®Þnh 46/2001/QD-TTg 4-

2001); � ChuyÓn 713 dßng thuÕ tõ Danh môc Lo¹i trõ T¹m thêi (TEL) sang Danh môc Bao hµm (IL) (NghÞ ®Þnh

28/2001/ND-CP) � Cho phÐp mäi ph¸p nh©n (doanh nghiÖp vµ ç nh©n) xuÊt khÈu hÇu hÕt mäi hµng ho¸ mµ kh«ng ph¶i

xin giÊy phÐp, b»ng çch söa ®æi nghÞ ®Þnh thùc hiÖn cña LuËt Th−¬ng m¹i (NghÞ ®Þnh 44/2001/ND-CP, 2-8-2001);

� Thµnh lËp quü tÝn dông hç trî xuÊt khÈu tõ nguån Quü Hç trî Ph¸t triÓn, nh»m hç trî çc doanh nghiÖp, tæ chøc kinh tÕ vµ ç nh©n tham gia xuÊt khÈu (QuyÕt ®Þnh 133/2001QD-TTg, 10-9-2001);

� Gi¶m sè h¹n môc mµ çc doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi ph¶i xuÊt khÈu tõ 24 xuèng cßn 14, bao gåm g¹ch èp l¸t, ®å gèm, giµy dÐp, qu¹t ®iÖn, s¶n phÈm nhùa, vµ s¬n th«ng dông (QuyÕt ®Þnh No. 718/2001/QD-BKH);

� Cho phÐp çc doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi tham gia xuÊt khÈu cµ phª, kho¸ng s¶n, mét sè s¶n phÈm gç vµ dÖt may (th«ng t− 26/2001/TT-BTM, 12-2001);

2002

� Ban hµnh Danh môc hµng ho¸ vµ thuÕ xuÊt cña ViÖt nam ®Ó thùc hiÖn HiÖp ®Þnh −u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung (CEPT) cña çc n−íc ASEAN cho n¨m 2002. Dùa trªn lÞch tr×nh nµy, 481 h¹ng môc ®· ®−îc chuyÓn sang Danh môc bao hµm víi thuÕ suÊt d−íi 20%. Cho ®Õn nay, ®· cã 5558 dßng thuÕ trong Danh môc bao hµm, 770 trong Danh môc lo¹i trõ t¹m thêi, 53 trong Danh môc n«ng s¶n nh¹y c¶m, vµ 139 trong Danh môc Lo¹i trõ chung (NghÞ ®Þnh 21/2002/ND-CP, 2-2002)

8

� C«ng bè ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng cña chÝnh phñ thùc hiÖn HiÖp ®Þnh Th−¬ng m¹i ViÖt Mü bao gåm çc h−íng dÉn vµ ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng cô thÓ cho çc bé ngµnh (QuyÕt ®Þnh 35/2002/Q§-TTg, ngµy 12/3/2002)

� Mét ph¸i ®oµn ®µm ph¸n cña chÝnh phñ ®· b¾t ®Çu çc phiªn häp t¹i Gi¬-ne-v¬ vÒ viÖc gia nhËp WTO (4-2002)

� Gi¶m yªu cÇu kÕt hèi ngo¹i tÖ tõ 40% xuèng 30% (5-2002)

DÞch chuyÓn trong ho¹t ®éng kinh doanh th−¬ng m¹i Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt nam ®· t¨ng gÇn 70% vµ gi¸ trÞ nhËp khÈu t¨ng kho¶ng 40% trong giai ®o¹n 1997-2001. Tû träng xuÊt khÈu so víi GDP t¨ng tõ møc 36% n¨m 1997 lªn møc 50% n¨m 2001. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng chÕ biÕn còng t¨ng ®¸ng kÓ, tõ møc 26% n¨m 1997 lªn kho¶ng 48% vµo n¨m 2001.

C¬ cÊu tham gia th−¬ng m¹i cña ViÖt nam còng thay ®æi ®¸ng kÓ trong vßng 5 n¨m qua. Qu¸ tr×nh thay ®æi nµy ghi nhËn sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña khu vùc t− nh©n vµ còng nh− thay ®æi vÒ vai trß chi phèi cña khu vùc quèc doanh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Vµo n¨m 1997, çc DNNN chiÕm gÇn hai phÇn ba gi¸ trÞ xuÊt khÈu (kh«ng kÓ dÇu th«), nh−ng vµo thêi ®iÓm cuèi quý 1 n¨m 2002, DNNN chØ cßn chiÕm kho¶ng mét phÇn ba gi¸ trÞ xuÊt khÈu. Khu vùc ngoµi quèc doanh (kh«ng kÓ çc doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi) chØ chiÕm 11% gi¸ trÞ xuÊt khÈu n¨m 1997, ®· t¨ng tû träng cña m×nh lªm 31% sau 5 n¨m. Thay ®æi trong kinh doanh nhËp khÈu cßn diÔn ra m¹nh h¬n. Theo sè liÖu cña 3 th¸ng ®Çu n¨m 2002, çc doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh chiÕm gÇn 24% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu so víi møc kho¶ng 5% vµo n¨m 1997. Trong cïng thêi gian nµy, tû träng nhËp khÈu cña DNN ®· gi¶m tõ 70% xuèng cßn 43%. Ngoµi hai thµnh phÇn trªn, khu vùc çc doanh nghiÖp n−íc ngoµi vµ liªn doanh còng t¨ng ®¸ng kÓ tû träng nhËp khÈu cña m×nh - tõ møc mét phÇn t− lªn kho¶ng mét phÇn ba tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu cña ViÖt nam.

B¶ng 1: Thay ®æi vÒ tham gia th−¬ng m¹i

1997 1998 1999 2000 2001/dt Q1-02/dtTû träng trong gi¸ trÞ xuÊt khÈu (kh«ng kÓ dÇu th«), % DNNN 65 62 55 49 44 35

DN cã vèn §TNN 23 24 27 30 31 35

DN ngoµi QD 12 13 18 21 25 30

Tæng sè 65 62 55 49 44 35

Tû träng trong gi¸ trÞ nhËp khÈu (%) DNNN 70 70 56 57 50 43

DN cã vèn §TNN 25 23 29 28 31 33

DN ngoµi QD 5 7 14 16 19 24

Tæng sè 100 100 100 100 100 100

Nguån: TCTK vµ TCHQ

9

Çc ®¬n vÞ xuÊt khÈu cña t− nh©n, çc c«ng ty n−íc ngoµi vµ liªn doanh ®· ®ãng phÇn quan träng trong çc ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt nam trong vßng 4 n¨m qua (xem h×nh 2 ). Khu vùc DNNN chØ ®ãng gãp trung b×nh hµng n¨m kho¶ng mét ®iÓm phÇn tr¨m vµo tæng møc t¨ng xuÊt khÈu, thËm chÝ kh«ng ®ãng gãp g× vµo møc t¨ng xuÊt khÈu trong 3 th¸ng ®Çu n¨m 2002 (møc t¨ng tr−ëng ©m).

H×nh 2: §ãng gãp vµo møc t¨ng xuÊt khÈu (kh«ng kÓ dÇu th«) theo thµnh phÇn kinh tÕ

-2.0

0.0

2.0

4.0

6.0

8.0

10.0

DN nhµ n−íc DN cã vèn §TNN DN ngoµi QD

%

1998 1999 2000 2001/e

Nguån: TCTK vµ TCHQ

Çc ®èi t¸c quèc tÕ hç trî çc môc tiªu nh− thÕ nµo? Nhµ tµi trî, kho¶n tµi trî

Môc ®Ých (c¬ quan thùc hiÖn) HiÖn tr¹ng

Action Aid US$13.000

• Nghiªn cøu t¸c ®éng cña toµn cÇu ho¸ tíi nghÌo ®ãi vµ çch thøc ®−¬ng ®Çu víi çc có sèc cã thÓ x¶y ra

§· hoµn thµnh trong n¨m 2000

AusAID (Australia) US$ 12.000.000

• Dù ¸n ®µo t¹o vÒ LuËt th−¬ng m¹i quèc tÕ, gåm çc kho¸ häc 6 th¸ng cho çc häc viªn tõ çc c¬ quan kh¸c nhau cña ViÖt Nam.

§ang thùc hiÖn

AusAID (Australia)/ Ng©n hµng ThÕ giíi

• Nghiªn cøu vÒ t¸c ®éng cña tho¶ thuËn tèi huÖ quèc gi÷a Mü vµ ViÖt Nam lªn çc doanh nghiÖp xuÊt khÈu,

• B¸o ço vÒ hµng rµo phi thuÕ quan cña ViÖt Nam • Nghiªn cøu ngµnh c«ng nghiÖp ®−êng • Gi¸ x¨ng dÇu vµ c¬ chÕ marketing • Nghiªn cøu vÒ t¸c ®éng ph©n phèi cña tù do ho¸ th−¬ng

m¹i vµ ®Çu t− .

§· hoµn thµnh §· hoµn thµnh

§· hoµn thµnh

§· hoµn thµnh

§ang tiÕn hµnh

AusAID (Australia) • Nghiªn cøu vµ hç trî qu¸ tr×nh hé nhËp quèc tÕ cña ViÖt nam 2001 V−¬ng quèc BØ US$89.000

• §¸nh gi¸ t¸c ®éng kinh tÕ-x· héi cña viÖc gia nhËp WTO §ang tiÕn hµnh

Céng ®ång ch©u ¢u US$7.000.000

Ch−¬ng tr×nh trî gióp chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i ®a ph−¬ng • §µo t¹o vÒ chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i vµ khu«n khæ

WTO/nghiªn cøu vÒ th−¬ng m¹i ®èi víi n«ng s¶n vµ dÞch vô • Nghiªn cøu t¸c ®éng x· héi cña viÖc më cöa kinh tÕ

§ang tiÕn hµnh §· hoµn thµnh §· lËp kÕ ho¹ch

Uû ban ch©u ¢u US$7.000.000

• N©ng cao dÞch vô thó ý nh»n t¨ng c−êng xuÊt khÈu gia cÇm

PhÇn lan • Ph¸t triÓn n¨ng lùc cho Bé TM, ViÖn nghiªn cøu Th−¬ng m¹i Hoµn thµnh giai ®o¹n 1

10

US$2.200.00 ViÖt Nam. §µo t¹o çc quan chøc th−¬ng m¹i t¹i PhÇn lan vµ ViÖt Nam

• Tµi trî cho çc chuyªn gia WTO tõ PhÇn lan

§ang tiÕn hµnh giai ®o¹n 2: 2000-2002

Ph¸p US$1.500.000

• Hç trî qua tr×nh héi nhËp cña ViÖt nam víi kinh tÕ thÕ giíi 2001-2004

GTZ (CHLB §øc) • Hç trî ViÖt nam gia nhËp WTO 2001-2002 I-ta-lia US$400.000

• Hç trî viÖc x©y dùng chÝnh s¸ch trî cÊp vµ trî gi¸ liªn quan tíi viÖc gia nhËp WTO

2001-2003

C¬ quan hç trî quèc tÕ NhËt b¶n US$766.000

• Trî gióp kü thuËt çc vÊn ®Ò liªn quan tíi WTO 2001-2002

New Zealand US$200.000

• Ch−¬ng tr×nh trî gióp th−¬ng m¹i. §µo t¹o tiÕng Anh • Tµi trî cho çc chuyªn gia gióp chÝnh phñ ph©n lo¹i thuÕ

quan cho çc lo¹i n«ng s¶n, x©y dùng kÕ ho¹ch hµnh ®éng vµ tiÕn hµnh çc héi th¶o

• Gióp x©y dùng mét danh môc çc cÊu thµnh cña c¶i çch cho 5-10 n¨m tíi

§ang thùc hiÖn §ang thùc hiÖn

SIDA (Thuþ ®iÓn) • Cè vÊn chÝnh s¸ch cho Ban Nghiªn cøu cña Thñ t−íng vÒ quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i

• (1) N©ng cao ý thøc vÒ nh÷ng hÖ qu¶ cña héi nhËp kinh tÕ cho çc nhµ l·nh ®¹o cÊp tØnh vµ DNNN;; (2) ChuyÓn giao kinh nghiÖm cña çc n−íc nhá ®µm ph¸n víi çc n−íc lín; (3) Thµnh lËp Trung T©m t− liÖu, thiÕt lËp trang chñ Internet vÒ kinh tÕ vµ héi nhËp kinh tÕ cña ViÖt Nam

§ang thùc hiÖn

Thôy sÜ • Cè vÊn chÝnh s¸ch cho Bé Th−¬ng m¹i §ang thùc hiÖn

Thuþ sÜ/UNDP ITC qu¶n lý thùc hiÖn US$1.270.000

• Hç trî Xóc tiÕn th−¬ng m¹i vµ ph¸t triÓn xuÊt khÈu (Vie 98/021). Trî gióp chÝnh phñ vÒ xóc tiÕn th−¬ng m¹i c¶ ë cÊp trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng

§ang thùc hiÖn

Thuþ sÜ US$2.000.000

• Hç trî kü thuËt viÖc thi hµnh quy ®Þnh vÒ b¶n quyÒn trong çc hiÖp ®Þnh quèc tÕ

§ang thùc hiÖn

Thuþ sÜ/UNDP

• Gia nhËp WTO. Ph¸t triÓn n¨ng lùc ®Ó ®µm ph¸n WTO vµ h×nh thµnh chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i

§· kÕt thóc

UNDP US$3.000.000

• Qu¶n lý toµn cÇu ho¸ 2002-2005

UNDP US$250.000

• Héi nhËp ASEAN. TiÕn hµnh mét lo¹t çc nghiªn cøu vÒ çc vÊn ®Ò héi nhËp ASEAN

• TÇm nh×n dµi h¹n cho héi nhËp quèc tÕ • §iÓm l¹i çc cam kÕt héi nhËp quèc tÕ cña ViÖt nam

§· kÕt thóc Hoµn thµnh trong n¨m 2002

USAID-Hoa kú US$7.000.000

• Gióp h×nh thµnh §Ò xuÊt cña ViÖt Nam ®èi víi ®µm ph¸n song ph−¬ng

• Tµi trî cho çc luËt s− th−¬ng m¹i Mü/ chuyªn gia thuÕ cña Liªn hiÖp quèc

• Gióp c¶i çch çc quy ®Þnh vÒ th−¬ng m¹i, luËt lÖ vµ thùc hiÖn çc quy ®Þnh

§ang thùc hiÖn

Ng©n hµng ThÕ giíi • Nghiªn cøu vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt nam, ®¸nh gi¸ tiÒm n¨ng vµ çc khuyÕn nghÞ chÝnh s¸ch nh»m t¨ng c−êng søc c¹nh tranh cña ViÖt nam

• Ngiªn cøu t¸c ®éng ph©n bæ thu nhËp trong bèi c¶nh tù do ho¸ th−¬ng m¹i vµ ®Çu t−

§ang tiÕn hµnh, dù kiÕn hoµn thµnh vµo th¸ng 9-2002 §ang tiÕn hµnh

11

II. c¶i thiÖn m«i tr−êng cho doanh nghiÖp

Víi nghÞ quyÕt cña Héi nghÞ Trung −¬ng lÇn thø 5 vÒ ph¸t triÓn khu vùc t− nh©n vµo th¸ng 3 n¨m nay, ChÝnh phñ ®· kh¼ng ®Þnh l¹i ý ®Þnh x©y dùng ViÖt nam thµnh mét nÒn kinh tÕ hçn hîp thùc sù, víi viÖc ®èi xö c«ng b»ng gi÷a çc doanh nghiÖp t− nh©n, n−íc ngoµi vµ nhµ n−íc (xem Khung 2 d−íi ®©y).

Sù lín m¹nh cña khu vùc t− nh©n ®ãng vai trß quan träng trong viÖc hç trî cho çc biÖn ph¸p c¶i çch hiÖn ®ang ®−îc thùc hiÖn trong çc lÜnh vùc kh¸c. Ng©n hµng thÕ giíi −íc tÝnh r»ng nÕu ViÖt nam muèn ®¹t ®−îc môc tiªu vÒ t¨ng tr−ëng dµi h¹n vµ viÖc lµm, tû lÖ ®Çu t− t− nh©n trong n−íc so víi GDP sÏ cÇn ph¶i t¨ng kho¶ng gÊp ®«i trong vßng 10 n¨m tíi. §Ó lµm ®iÒu ®ã, cÇn ph¶i tiÕp tôc c¶i thiÖn m«i tr−êng cho khu vùc t− nh©n nh− ®· ®−îc thùc hiÖn trong 2 n¨m qua.

Sè l−îng doanh nghiÖp trong n−íc ®¨ng ký ®· t¨ng h¬n gÊp ®«i kÓ tõ khi thùc thi LuËt doanh nghiÖp míi vµo th¸ng 1 n¨m 2000. Khu vùc t− nh©n phi n«ng nghiÖp cña ViÖt nam hiÖn cung cÊp viÖc lµm cho kho¶ng 5 triÖu ng−êi, víi 1/5 sè viÖc lµm lµ do khu vùc t− nh©n trong n−íc "chÝnh thøc" cung cÊp.

Trong sè h¬n 35.000 doanh nghiÖp ®¨ng ký tõ 2000, kho¶ng 70% lµ míi, sè cßn l¹i lµ chuyÓn tõ phi chÝnh thøc sang chÝnh thøc. Çc doanh nghiÖp nµy cã tæng sè vèn lµ 40 ngh×n tû ®ång (kho¶ng 2,6 tû USD), t−¬ng ®−¬ng kho¶ng 9% GDP hµng n¨m cña ViÖt nam. MÆc dï sè liÖu rÊt kh«ng ®Çy ®ñ, chóng t«i −íc tÝnh r»ng sè lao ®éng trong khu vùc t− nh©n chÝnh thøc t¨ng lªn kho¶ng gÊp ®«i kÓ tõ ®Çu n¨m 2000.

HiÖn tr¹ng cña c¶i çch Sù xuÊt hiÖn cña mét khu vùc t− nh©n lín m¹nh ®−îc hç trî bëi mét hÖ thèng bao gåm nhiÒu chÝnh s¸ch nh»m môc tiªu:

� T¹o ra nhiÒu c¬ héi h¬n b»ng viÖc b·i bá çc giÊy phÐp h¹n chÕ kinh doanh.

� T¹o ra s©n ch¬i b×nh ®¼ng h¬n cho tÊt c¶ çc doanh nghiÖp

� C¶i thiÖn kh¶ n¨ng tiÕp cËn nguån tÝn dông cho çc doanh nghiÖp võa vµ nhá (SME)

� Trao quyÒn cho çc doanh nghiÖp th«ng qua mét khu«n khæ luËt ph¸p mang tÝnh hç trî.

GiÊy phÐp kinh doanh trong 29 ngµnh vµ tiÓu ngµnh ®· ®−îc chän ®Ó lo¹i bá trong n¨m 2002, céng víi 145 giÊy phÐp ®· ®−îc lo¹i bá tr−íc ®©y; ®iÒu nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù tham gia cña khu vùc t− nh©n vµo nhiÒu ngµnh h¬n vµ ®em l¹i nhiÒu c¬ héi h¬n cho çc doanh nh©n ViÖt nam. Tuy nhiªn, Phßng Th−¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt nam −íc tÝnh r»ng vÉn cßn kho¶ng 219 giÊy phÐp kinh doanh. §Ó khuyÕn khÝch çc ®Þnh chÕ th−¬ng m¹i cho çc doanh nghiÖp võa vµ nhá (SME) vay, Quü b¶o l·nh tÝn dông ®−îc thµnh lËp ®Çu n¨m 2002 sÏ chÞu mét phÇn rñi ro tÝn dông liªn quan ®Õn viÖc cho vay nµy.

12

Khung 2: Mét sè quyÕt ®Þnh cña Héi nghÞ lÇn thø 5, Ban chÊp hµnh TW §¶ng (kho¸ IX) vÒ Ph¸t triÓn Khu vùc T− nh©n

Héi nghÞ lÇn thø 5, Ban ChÊp hµnh TW §¶ng, th¸ng 3 n¨m 2002 vÒ “ TiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, khuyªn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ t− nh©n” ®· th«ng qua nghÞ quyÕt víi çc kÕt luËn quan träng cho t−¬ng lai cña khu vùc t− nh©n. D−íi ®©y lµ mét sè quyÕt ®Þnh then chèt: � Thõa nhËn khu vùc t− nh©n lµ mét bé phËn quan träng ®ãng gãp t¹o ra viÖc lµm, t¨ng thu nhËp, vµ

mang l¹i nguån thu cho ng©n s¸ch, gióp duy tr× æn ®Þnh chÝnh trÞ vµ x· héi; � Cho phÐp çc ®¶ng viªn, nh÷ng ng−êi lµ chñ doanh nghiÖp riªng, vÉn lµ ®¶ng viªn §¶ng Céng s¶n. §©y

lµ mét sù hç trî vµ khuyÕn khÝch m¹nh mÏ ®èi víi doanh nghiÖp t− nh©n. � Kªu gäi çc nhµ l·nh ®¹o ®Êt n−íc ®i ®Çu trong viÖc khuyÕn khÝch vµ khen ngîi çc doanh nghiÖp t−

nh©n vµ çc doanh nghiÖp vÒ nh÷ng ®ãng gãp tÝch cùc cña hä ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi, qua ®ã c¶i thiÖn h×nh ¶nh vµ nhËn thøc vÒ khu vùc t− nh©n;

� §Ò xuÊt nh÷ng thay ®æi nh»m gióp doanh nghiÖp t− nh©n kinh doanh dÔ dµng h¬n: (i) söa ®æi LuËt

doanh nghiÖp vµ b·i bá çc ®iÒu kho¶n kh«ng thÝch hîp nh»m xo¸ bá nh÷ng ®èi xö ph©n biÖt ®èi víi khu vùc t− nh©n; (ii) xem xÐt l¹i vµ lo¹i bá çc giÊy phÐp vµ giÊy chøng nhËn kh«ng cÇn thiÕt, g©y phiÒn phøc cho ho¹t ®éng cña çc doanh nghiÖp.

� Söa ®æi luËt vµ çc quy ®Þnh nh»m ph©n biÖt râ gi÷a vi ph¹m d©n sù vµ h×nh sù, qua ®ã tr¸nh viÖc h×nh

sù ho¸ çc quyÕt ®Þnh th−¬ng m¹i vµ çc tranh chÊp cña çc doanh nghiÖp vµ ng©n hµng; � T¸i x¸c nhËn quyÒn cña çc doanh nghiÖp t− nh©n trong viÖc thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt ®Ó vay ng©n

hµng hoÆc dïng quyÒn sö dông ®Êt ®Ó gãp vèn gi÷a çc doanh nghiÖp trong n−íc víi doanh nghiÖp n−íc ngoµi.

� Nhanh chãng cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt vµ quyÒn së h÷u nhµ ë. Trong khi chê ®îi nh÷ng

söa ®æi vµ bæ xung ®èi víi LuËt ®Êt ®ai vµ çc quy ®Þnh liªn quan, cã thÓ sö dông h−íng dÉn nµy ®Ó thùc hiÖn thÝ ®iÓm.

� §¬n gi¶n ho¸ çc thñ tôc cho vay, ®i liÒn víi t¨ng c−êng çc dÞch vô thanh to¸n, b¶o l·nh vµ t− vÊn cho

khu vùc t− nh©n; � §Ò xuÊt söa ®æi hÖ thèng kÕ to¸n hiÖn hµnh nh»m khuyÕn khÝch çc doanh nghiÖp t− nh©n sö dông dÞch

vô kiÓm to¸n vµ c«ng khai b¸o ço tµi chÝnh hµng n¨m.

§Ó t¨ng c−êng h¬n n÷a kh¶ n¨ng tiÕp cËn cña khu vùc t− nh©n ®èi víi vèn vay ng©n hµng cÇn cã thÕ chÊp, çc biÖn ph¸p ®· ®−îc thùc hiÖn nh»m thóc ®Èy viÖc ®¨ng ký tËp trung çc tµi s¶n thÕ chÊp. Th¸ng 3/2002, çc phßng §¨ng ký quèc gia vÒ giao dÞch ®¶m b¶o ®· ®−îc khai tr−¬ng t¹i Hµ néi vµ TP HCM. Tuy c¬ quan nµy lµ mét bé phËn quan träng trong c¬ cÊu cña hÖ thèng tµi chÝnh chÝnh thøc t¹i ViÖt nam, song cÇn t¨ng thªm quyÒn h¹n cho c¬ quan nµy ®Ó bao hµm c¶ quyÒn sö dông ®Êt vµ nhµ x−ëng. Lo¹i tµi s¶n nµy vÉn n»m d−íi sù qu¶n lý cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng. §Ó t¹o ra s©n ch¬i b×nh ®¼ng gi÷a doanh nghiÖp trong n−íc vµ n−íc ngoµi, vµ tiÕp tôc x©y dùng ViÖt nam thµnh ®iÓm thu hót FDI, hÖ thèng hai gi¸ hiÖn vÉn cßn ¸p dông ph©n biÖt ®èi víi çc doanh nghiÖp ®Çu t− n−íc ngoµi sÏ ®−îc lo¹i bá tr−íc 2003. Gi¸ ®iÖn sÏ ®−îc thèng nhÊt vµo n¨m 2004. Ngoµi ra, lé tr×nh 3 n¨m thèng nhÊt gi¸ vÐ m¸y bay trong n−íc ®· ®−îc c«ng bè.

13

Khung 3: C¶i thiÖn m«i tr−êng cho çc doanh nghiÖp, 1998 – 5/2002

1998

� Ban hµnh NghÞ ®Þnh míi vÒ ®Çu t− n−íc ngoµi, cã thªm khuyÕn khÝch cho çc nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi;

� Khëi x−íng cuéc ®èi tho¹i víi çc nhµ tµi trî cho khu vùc t− nh©n víi sù b¶o trî cña Nhãm t− vÊn çc nhµ tµi trî, nh»m t¨ng c−êng hiÓu biÕt vÒ nh÷ng h¹n chÕ mµ khu vùc t− nh©n ph¶i ®èi mÆt, nhÊt lµ çc nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi;

� Söa ®æi LuËt KhuyÕn khÝch §Çu t− trong n−íc, cho phÐp çc tæ chøc trong n−íc vµ n−íc ngoµi, vµ çc ç nh©n ®−îc mua cæ phÇn hoÆc gãp vèn trong çc doanh nghiÖp trong n−íc, kÓ c¶ çc DNNN cæ phÇn ho¸, vµ ®−a ra thªm çc khuyÕn khÝch ®èi víi ®Çu t− míi trong n−íc;

1999

� Th«ng qua LuËt Doanh nghiÖp vµ ban hµnh çc nghÞ ®Þnh thùc hiÖn, xo¸ bá mét sè nh÷ng h¹n chÕ mang tÝnh tuú tiÖn trong thµnh lËp doanh nghiÖp t− nh©n;

� Ban hµnh quy ®Þnh vÒ çc giao dÞch b¶o ®¶m (NghÞ ®Þnh 165/1999/ND-CP), cho phÐp thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt vµ nhµ, cho vay thÕ chÊp b»ng çc lo¹i tµi s¶n nh− vËt t−, m¸y mãc, thiÕt bÞ s¶n xuÊt, tr¸i phiÕu, cæ phiÕu, vµ quyÒn së h÷u;

� Ban hµnh quy ®Þnh vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña Quü Hç trî Ph¸t triÓn (NghÞ ®Þnh 50/1999/ND-CP 8-7-1999). Quü nµy lµ ®Çu mèi ®Ó tiÕp cËn víi nguån tµi chÝnh trung vµ dµi h¹n cho çc doanh nghiÖp t− nh©n vµ nhµ n−íc;

� Söa ®æi LuËt §Êt ®ai ®Ó chuyÓn ®æi, chuyÓn nh−îng, cho thuÕ, lµm thÕ chÊp vµ gãp vèn b»ng quyÒn sö dông ®Êt, hoÆc liªn doanh;

2000

� Thùc hiÖn LuËt Doanh nghiÖp mét çch h÷u hiÖu b»ng çch xo¸ bá nh÷ng h¹n chÕ vÒ cÊp phÐp kinh doanh kh«ng cÇn thiÕt trong 145 ngµnh, th−¬ng m¹i vµ dÞch vô, më réng sù tham gia cña t− nh©n;

� Söa ®æi LuËt §Çu t− N−íc ngoµi ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho çc nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi. C¶i thiÖn viÖc tiÕp cËn víi ngo¹i tÖ, cho phÐp chi nh¸nh çc ng©n hµng n−íc ngoµi nhËn thÕ chÊp b»ng quyÒn sö dông ®Êt ë ViÖt Nam (mÆc dï çc nghÞ ®Þnh thùc hiÖn cßn ch−a ®−îc ban hµnh), cho phÐp tù ®éng ®¨ng ký ®Çu t− n−íc ngoµi ®Þnh h−íng xuÊt khÈu, vµ cã quy ®Þnh vÒ viÖc chÝnh phñ b¶o l·nh cho nh÷ng dù ¸n h¹ tÇng lín;

� Söa ®æi LuËt DÇu khÝ n¨m 1993, lµm cho m«i tr−êng ®Çu t− vµ chi chÕ cho ®Çu t− n−íc ngoµi trong ngµnh dÇu khÝ trë nªn hÊp dÉn h¬n;

� Thµnh lËp thÞ tr−êng chøng kho¸n ®Çu tiªn t¹i TP Hå ChÝ Minh, lµ n¬i mua b¸n tr¸i phiÕu kho b¹c vµ cæ phiÕu cña çc c«ng ty ®−îc niªm yÕt.

2001

� T¨ng c−êng sù cëi më vµ th«ng tin b»ng çch thiÕt lËp Trung t©m Th«ng tin Doanh nghiÖp thuéc Bé KH-§T, víi nh÷ng th«ng tin vÒ çc doanh nghiÖp ®¨ng ký theo LuËt Doanh nghiÖp (QuyÕt ®Þnh 75/2000/QD-BKH of 28-2-2001);

� Phª duyÖt 2 dù ¸n BOT trong ngµnh n¨ng l−îng: nhµ m¸y ®iÖn Phó Mü 2.2víi tæ hîp çc tËp ®oµn TEPCO vµ GEC (400 triÖu USD) vµ Phó Mü 3 lµ dù ¸n ph¸t ®iÖn dïng chu tr×nh hçn hîp víi BP (450 triÖu USD), t¹o tiÒn ®Ò cho çc dù ¸n BOT trong c¬ së h¹ tÇng (1-2001);

� Cung cÊp çc h−íng dÉn chi tiÕt vµ niªm yÕt mäi lo¹i giÊy tê cÇn thiÕt ®Ó doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi cã thÓ thÓ chÊp b»ng quyÒn sö dông ®Êt vµ nh÷ng tµi s¶n g¾n kÌm t¹i çc tæ chøc tÝn dông ViÖt Nam vµ çc ng©n hµng liª ndoanh (Th«ng t− liªn tÞch 772 NHNN/TCDC, 5-2001);

� Cho phÐp ng−êi ViÖt Nam ë n−íc ngoµi ®−îc n¾m quyÒn sö dông ®Êt, vµ ph©n cÊp qu¶n lý vµ theo dâi vÒ quyÒn sö dông ®Êt nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng cña thÞ tr−êng bÊt ®éng s¶n (Th¸ng 6- 2001);

� Gi¶m dÇn chÕ ®é hai gi¸ ®èi víi ng−êi ViÖt Nam ë n−íc ngoµi vÒ vÐ m¸y bay, lÖ phÝ visa (QuyÕt ®Þnh 114/2001/QD-TTg, J31-7-2001);

� Thèng nhÊt mét gi¸ vÐ tµu ho¶ cho ng−êi n−íc ngoµi, ng−êi ViÖt Nam ë n−íc ngoµi vµ trong n−íc vµo th¸ng Giªng 2002 (QuyÕt ®Þnh 114/2001/QD-TTg, 31-7- 2001);

� Söa ®æi NghÞ ®Þnh 17 ngµy 24-3-1999 ®Ó c¶i thiÖn tÝnh minh b¹ch vµ hîp ph¸p ho¸ thÞ tr−êng bÊt ®éng s¶n, b»ng çch cã quy ®Þnh chÝnh thøc vÒ b¸n, cho thuª, cÇm cè, vµ chuyÓn nh−îng quyÒn sö dông ®Êt (NghÞ ®Þnh 79/2001/ND-CP, 11-2001);

14

� Cho phÐp ng−êi ViÖt Nam ë n−íc ngoµi ®−îc quyÒn së h÷u vµ b¸n tµi s¶n ë ViÖt Nam, nÕu hä ®Çu t− hoÆc cã ®ãng gãp cho nÒn kinh tÕ, hoÆc ®−îc chÝnh phñ mêi vÒ c− tró vµ lµm viÖc t¹i ViÖt Nam (NghÞ ®Þnh 81/2001/ND-CP, cã hiÖu lùc tõ ngµy 20-11- 2001);

� Thõa nhËn tÇm quan träng cña çc doanh nghiÖp võa vµ nhá th«ng qua viÖc ban hµnh mét nghÞ ®Þnh vÒ hç trî ph¸t triÓn vµ tiÕp tôc t¨ng tr−ëng çc doanh nghiÖp nµy, cô thÓ ho¸ vµ cã c¬ chÕ hç trî (NghÞ ®Þnh 90/2001/ND-CP, 11-2001).

2002

� Söa ®æi HiÕn ph¸p cña ViÖt Nam ®Ó thõa nhËn khu vùc kinh tÕ t− nh©n cã vÞ trÝ ngang b»ng víi khu vùc nhµ n−íc;

� Më trang web (www.business.gov.vn) - trang web ®Çu tiªn vÒ chÝnh phñ ®iÖn tö ë ViÖt Nam - vÒ ®¨ng ký kinh doanh, cung cÊp th«ng tin vÒ çc thñ tôc ®¨ng ký còng nh− çc mÉu ®¨ng ký (11-1-2002);

� §Ò xuÊt xo¸ bá 16 lo¹i giÊy phÐp kinh doanh trong nh÷ng ngµnh sau: giao th«ng vËn t¶i, th−¬ng m¹i, y tÕ, viÔn th«ng, c«ng nghiÖp, m«i tr−êng, vµ v¨n ho¸; söa ®æi 13 lo¹i giÊy phÐp hiÖn hµnh thµnh çc ®iÒu kiÖn ph¶i ®¸p øng trong nh÷ng ngµnh sau: cung cÊp internet, qu¶ng ço, v¨n ho¸, y tÕ (quyÕt ®Þnh cßn chê Thñ t−íng phª duyÖt);

� Më trang web "Th«ng tin vµ c¬ héi ®Çu t− t¹i ViÖt Nam (www.khoahoc.vnn.vn/mpi), nh»m cung cÊp th«ng tin kÞp thêi vµ râ rµng cho çc nhµ ®Çu t− trong vµ ngoµi n−íc. §Þa chØ nµy cßn bao gåm c¶ ph−¬ng tiÖn xip phÐo ®Çu t− qua m¹ng (1-2002);

� Cho phÐp çc nhµ ®Çu t− gi¸n tiÕp n−íc ngoµi ®−îc chuyÓn vÒ n−íc phÇn cæ tøc cña ®Çu t− vµo chøng kho¸n t¹i thÞ tr−êng t¹i ViÖt nam (C«ng v¨n 74/CV-NH, 3-2002)

§Æc ®iÓm cña khu vùc t− nh©n míi næi lªn

Mïa xu©n 2002, IFC vµ WB ®· tiÕn hµnh mét cuéc kh¶o s¸t khu vùc t− nh©n trong n−íc t¹i ViÖt nam. Tuy b¸o ço nµy cßn ®ang ®−îc hoµn thiÖn, song cã thÓ ®−a ra mét sè ph¸t hiÖn ban ®Çu thó vÞ: � §Æc ®iÓm thÞ tr−êng. Doanh nghiÖp t− nh©n trong n−íc th−êng nhá h¬n vµ nãi chung

chiÕm çc ®o¹n thÞ tr−êng kh¸c so víi çc doanh nghiÖp nhµ n−íc vµ ®Çu t− n−íc ngoµi. Nãi chung, doanh nghiÖp t− nh©n ViÖt nam cã xu h−íng s¶n xuÊt phôc vô cho thÞ tr−êng néi ®Þa (kho¶ng 69%). Tuy nhiªn, trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp kho¶ng 1/2 sè doanh nghiÖp xuÊt khÈu mét phÇn hoÆc toµn bé s¶n phÈm cña m×nh. §èi víi nguån cung øng vµ ®Çu vµo, doanh nghiÖp trong n−íc chñ yÕu dùa vµo çc doanh nghiÖp t− nh©n trong n−íc kh¸c, sau ®ã lµ doanh nghiÖp nhµ n−íc vµ çc nhµ s¶n xuÊt ç thÓ. Khu vùc t− nh©n trong n−íc cã xu h−íng c¹nh tranh chñ yÕu vÒ gi¸ mµ Ýt c¹nh tranh vÒ chÊt l−îng vµ c«ng nghÖ.

� M«i tr−êng kinh doanh. Th¸i ®é cña ChÝnh phñ vµ çc quan chøc ®èi víi khu vùc t−

nh©n ®−îc nh×n nhËn lµ ®ang ®−îc c¶i thiÖn. Tuy nhiªn, vÉn cßn mét sè c¶n trë ®¸ng kÓ. MËt ®é cña m¹ng l−íi giao th«ng ®−îc coi lµ mét vÊn ®Ò. Trong sè çc chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ, luËt vµ çc quy ®Þnh, thuÕ suÊt ®−îc coi lµ vÊn ®Ò lín nhÊt, tiÕp sau ®ã lµ sù kh«ng nhÊt qu¸n cña çc quy ®Þnh vµ sù bÊt ®Þnh cña chÝnh s¸ch. Mét c¶n trë n÷a th−êng ®−îc ®Ò cËp lµ viÖc −u ¸i doanh nghiÖp nhµ n−íc. Nãi chung, çc nhµ qu¶n lý cÊp cao trong çc doanh nghiÖp ®−îc ®iÒu tra cã thÓ ph¶i dïng 10% thêi gian cña hä ®Ó xö lý çc yªu cÇu theo quy ®Þnh cña chÝnh phñ (mét cuéc kh¶o s¸t 1500 doanh nghiÖp Trung quèc gÇn ®©y cña Ng©n hµng thÕ giíi cho thÊy tû lÖ nµy lµ 8%).

� Çc h¹n chÕ vÒ nguån lùc. Kh¶ n¨ng tiÕp cËn nguån tµi chÝnh, chi phÝ sö dông tµi

chÝnh vµ ®Êt ®−îc çc doanh nghiÖp tr¶ lêi pháng vÊn ®¸nh gi¸ lµ çc c¶n trë quan träng.

15

Ph©n bæ ®Þa lý cña çc doanh nghiÖp míi ®¨ng ký

§óng nh− dù ®o¸n, hÇu hÕt çc doanh nghiÖp míi ®Òu ®¨ng ký ë çc vïng cã ®−îc sù hç trî tèt cho kinh doanh vÒ çc mÆt c¬ së h¹ tÇng thÓ chÕ vµ vËt chÊt, vµ ë nh÷ng n¬i chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng cã th¸i ®é tÝch cùc. Trong sè 8.800 doanh nghiÖp míi ®¨ng ký, miÒn Nam cã tû lÖ tËp trung cao nhÊt vÒ sè doanh nghiÖp khëi sù, trong ®ã TP HCM chiÕm gÇn 7.000 doanh nghiÖp. Thø hai lµ §ång b»ng s«ng Hång, trong ®ã Hµ néi lµ ®Þa ph−¬ng dÉn ®Çu chiÕm h¬n 2/3 sè doanh nghiÖp ®¨ng ký.

H×nh 3: Çc doanh nghiÖp míi ®¨ng ký ph©n theo vïng

0

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

§«ng nambé

§B s«ngHång

§B s«ngMª k«ng

Nam trungbé

Vïng nóiphÝa b¾c

B¾c trungbé

T©ynguyªn

2000 2001

Nguån: Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−

Kh«ng cã g× ng¹c nhiªn lµ sù ph©n bæ doanh nghiÖp chÝnh thøc míi theo çc vïng dÉn ®Õn mét h×nh thøc ph©n bæ çc doanh nghiÖp ®¨ng ký míi tËp trung ë çc tØnh cã møc ®é thu nhËp t−¬ng ®èi cao. Nãi çch kh¸c, khu vùc t− nh©n chÝnh thøc kh«ng cã vai trß cao l¾m ë nh÷ng vïng ®ãi nghÌo gay g¾t. H×nh 4 m« t¶ mèi quan hÖ theo tØ lÖ nghÞch gi÷a møc ®é nghÌo ®ãi vµ sè l−îng doanh nghiÖp míi h×nh thµnh. Mét th¸ch thøc trong t−¬ng lai lµ lµm thÕ nµo ®Ó t¹o mét m«i tr−êng thuËn lîi cho sù h×nh thµnh ph¸t triÓn çc doanh nghiÖp ë nh÷ng vïng mµ cho ®Õn nay vÉn cßn cã Ýt sù ®¸p øng ®Ó n¾m lÊy çc c¬ héi míi.

H×nh 4: Ph©n bè cña çc doanh nghiÖp míi ®¨ng ký vµ tØ lÖ nghÌo ®ãi (theo tØnh, thµnh)

16

0

100

200

300

400

500

600

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Tû lÖ nghÌo ®ãi (theo §iÒu tra Møc sèng D©n c− ViÖt nam 1998)

Sè DN ®¨ng ký th

eo tØnh th

µnh

2000 2001 Log. (2000)

Nguån: Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t− Ghi chó: Minh ho¹ nµy kh«ng bao gåm çc sè liÖu cña Hµ néi vµ Tp Hå ChÝ Minh

Çc ®èi t¸c quèc tÕ hç trî c¶i çch nh− thÕ nµo? Nhµ tµi trî vµ kho¶n toµn trî

Môc ®Ých HiÖn tr¹ng

ADB US$5.000.000

Dù kiÕn ®Çu t− vèn vµo Quü Doanh nghiÖp Mª K«ng (MEF) vµ Quü §Çu t− vèn Mª K«ng (MC) ho¹t ®éng t¹i Cam pu chia, Lµo vµ ViÖt Nam.

§· ®−îc duyÖt vµ ®ang thùc hiÖn

AFD (Ph¸p) US$1.800.000

Dù ¸n C¶i çch LuËt Kinh tÕ víi Bé Th−¬ng m¹i nh»m c¶i thiÖn khu«n khæ ph¸p lý trong çc lÜnh vùc nh− quyÒn sö dông ®Êt, b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, hîp ®ång vµ çc lÜnh vùc cã liªn quan kh¸c trong ho¹t ®éng kinh tÕ .

2001-2004

AusAID (Australia) Dù ¸n doanh nghiÖp cùc nhá víi Héi Phô n÷ ViÖt Nam, ®µo t¹o vµ cÊp tÝn dông cho phô n÷ ë tØnh NghÖ An. Ph−¬ng tiÖn míi ®Ó qu¶n lý nhµ n−íc, héi nhËp kinh tÕ, vµ ph¸t triÓn khu vùc t− nh©n (çc dù ¸n thÝ ®iÓm).

CIDA (Canada) US$1.150.000

Dù ¸n ph¸t triÓn doanh nghiÖp cùc nhá vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam, giai ®o¹n II. Thóc ®Èy doanh nghiÖp cùc nhá vµ x©y dùng n¨ng lùc cho çc c¬ quan ph¸t triÓn n«ng th«n vµ çc tæ chøc kinh tÕ dùa trªn céng ®ång. §èi t¸c cña dù ¸n lµ Së NN vµ PTNT çc tØnh.

1999-2003

CIDA (Canada) US$ 887.900

Dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ cho phô n÷ (víi Oxfam Quebec). Dù ¸n nh»m hç trî çc doanh nghiÖp cùc nhá th«ng qua ®µo t¹o vµ tÝn dông.

1999-2003

Céng ®ång ch©u ¢u US$ 26.600.000

Ch−¬ng tr×nh hç trî kü thuËt (Euro-TAP Viet) nh»m c¶i thiÖn m«i tr−êng cho th−¬ng m¹i vµ ®Çu t− nh»m ®em l¹i lîi Ých song ph−¬ng cho çc doanh nghiÖp ViÖt Nam vµ EU.

Giai ®o¹n I (1994-2000) Giai ®o¹n II cßn ®ang ®µm ph¸n.

Céng ®ång ch©u ¢u US$ 26.200.000

Quü Ph¸t triÓn Doanh nghiÖp võa vµ nhá. Cung cÊp tÝn dông trung h¹n cho çc doanh nghiÖp võa vµ nhá.

1996-2000

GTZ (CHLB §øc)

Hç trî çc doanh nghiÖp võa vµ nhá – Trung t©m Hç trî doanh nghiÖp võa vµ nhá nh»m gióp çc doanh nghiÖp nµy n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý vµ kü thuËt, t¨ng n¨ng suÊt, chÊt l−îng s¶n phÈm vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh.

-

GTZ (CHLB §øc) US$8.500.000

Thóc ®Èy çc doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh ë ViÖt Nam. Hç trî çc nhµ cung øng dÞch vô kinh doanh nh»m cung cÊp ®µo t¹o h−íng cÇu. Dù ¸n bao gåm c¶ x©y dùng n¨ng

1994-99 1999-2002

17

lùc cho ®èi t¸c; çc kho¸ ®µo t¹o CEFE; smenetonline.com; ph¸t triÓn s¶n phÈm míi; thµnh lËp Trung t©m lËp kÕ ho¹ch vµ hç trî kinh doanh (BPSC).

GTZ (CHLB §øc) US$1.100.000

T− vÊn hîp t¸c ®Çu t− cho doanh nghiÖp c«ng nghiÖp võa vµ nhá. Gióp ph¸t triÓn khu vùc t− nh©n ë ViÖt Nam th«ng qua thóc ®Èy ®Çu t−, t¹o ®iÒu kiÖn cho çc dù ¸n ®Çu t−, vµ th«ng qua çc h×nh thøc hîp t¸c kh¸c gi÷a çc doanh nghiÖp §øc, Ch©u ¢u, vµ ViÖt Nam. Do GTZ vµ DEG thùc hiÖn.

B¾t ®Çu tõ 2000

GTZ (CHLB §øc)

§èi t¸c nhµ n−íc-t− nh©n (PPP) nh»m hç trî nh÷ng h×nh thøc hîp t¸c míi gi÷a doanh nghiÖp c«ng nghiÖp t− nh©n cña §øc, GTZ, vµ çc ®èi t¸c trong n−íc víi sù gãp vèn cña c¶ nhµ n−íc vµ t− nh©n.

-

GTZ (CHLB §øc)

Ch−¬ng tr×nh ®èi t¸c ZDH. Liªn ®oµn Doanh nghiÖp nhá vµ TiÓu thñ c«ng nghiÖp cña §øc qu¶n lý dù ¸n khu vùc nµy, ®Æt trô së t¹i Singapore ®Ó hç trî cho çc phßng th−¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp vµ çc hiÖp héi c«ng nghiÖp trong ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá. Do BMZ tµi trî.

-

IFC US$120.000

Tµi trî cho DiÔn ®µn doanh nghiÖp, tr−íc gäi lµ DiÔn ®µn Doanh nghiÖp T− nh©n. Hai n¨m mét lÇn DiÔn ®µn nµy tËp hîp çc quan chøc chÝnh phñ cao cÊp (cña Bé KH&§T) vµ ®¹i diÖn çc doanh nghiÖp trong ngoµi n−íc ®Ó bµn vÒ m«i tr−êng kinh doanh ë ViÖt Nam.

1999-2001

IFC/UNDP US$200.000

C¶i thiÖn m«i tr−êng kinh doanh ë ViÖt Nam, tµi trî cho phÇn c¶i çch hµnh chÝnh.

2000-2001

Ch−¬ng tr×nh dù ¸n ph¸t triÓn Mª-k«ng (MPDF ) US$28.000.000

Ch−¬ng tr×nh Dù ¸n Ph¸t triÓnMª K«ng cung cÊp trî gióp kü thuËt cho çc dÞch vô hç trî cho çc doanh nghiÖp võa vµ nhá. Dù ¸n do IFC qu¶n lý vµ tµi trî. Çc nhµ tµi trî kh¸c bao gåm Australia, PhÇn lan, Na-uy, Thuþ ®iÓn, Thuþ sÜ, EU, Anh, ADB, NhËt b¶n.

1997 - - §ang tiÕn hµnh

JBIC (NhËt b¶n) US$40.000.000

Dùa ¸n Tµi trî cho doanh nghiÖp võa vµ nhá. Dù ¸n cung cÊp tµi chÝnh trung vµ dµi h¹n cho çc doanh nghiÖp võa vµ nhá cña ViÖt Nam d−íi h×nh thøc çc kho¶n vay “hai b−íc”.

1999-2004

JBIC (NhËt b¶n) US$200.000.000

S¸ng kiÕn Miyazawa. Cho chÝnh phñ ViÖt Nam vay víi ®iÒu kiÖn thay ®æi quy chÕ nh»m c¶i thiÖn m«i tr−êng kinh doanh cho çc doanh nghiÖp võa vµ nhá vµ khu vùc t− nh©n.

1999

JICA (NhËt b¶n) Çc dù ¸n hç trî chÝnh s¸ch vµ kü thuËt kh¸c nhau (®iÒu tra, chuyªn gia, ®µo t¹o) nh»m thóc ®Èy ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam. Ch−¬ng tr×nh bao gåm mét nghiªn cøu vÒ thóc ®Èy doanh nghiÖp võa vµ nhá, trî gióp kü thuËt vµ x©y dùng n¨ng lùc cho Bé KH&§T, ®µo t¹o c«ng nghÖ th«ng tin.

1997-2002

KfW (CHLB §øc) Euro 10.200.00

C¶i çch kinh tÕ vµ khuyÕn khÝch khu vùc t− nh©n th«ng qua khung tÝn dông dµnh cho çc doanh nghiÖp võa vµ nhá cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i cæ phÇn

§ang tiÕn hµnh

SIDA US$1700000

B¾t ®Çu vµ c¶i thiÖn Ch−¬ng tr×nh Doanh nghiÖp (víi ILO/VCCI). Dù ¸n nh»m t¨ng c−êng khu vùc doanh nghiÖp nhá ViÖt Nam th«ng qua ph¸t triÓn vµ ph©n bè çc tµi liÖu vÒ ph¸t triÓn kinh doanh, ®µo t¹o çn bé cho çc tæ chøc ®èi t¸c, thóc ®Èy ch−¬ng tr×nh vµ ph¸t triÓn thÞ tr−êng

1998-2001

SIDA US$1300000

TÝn dông cho doanh nghiÖp võa vµ nhá. Ch−¬ng tr×nh ®−îc thùc hiÖn th«ng qua mét ng©n hµng cæ phÇn t− nh©n ë TP Hå ChÝ Minh (Ng©n hµng Th−¬ng m¹i §«ng ¸) nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp võa vµ nhá

1996-1999

Thuþ sÜ US$1500000

Trî gióp çc nhµ xuÊt khÈu ViÖt nam khai th¸c thÞ tr−êng ch©u ¢u vµ Thuþ sÜ th«ng qua viÖc cung cÊp th«ng tin, hîp ®ång vµ ®µo t¹o

1999-2003

Thuþ sÜ/UNIDO US$3000000

KhuyÕn khÝch ¸p dông s¶n xuÊt s¹ch h¬n nh»m chuÈn bÞ cho çc doanh nghiÖp chuyÓn giao çc c«ng nghÖ ®¶m b¶o m«i

1998-2003

18

tr−êng ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng UNDP US$788000

Dù ¸n chiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Dù ¸n nh»m gióp chÝnh phñ thiÕt kÕ chiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 10 n¨m. Víi Bé KH&§T vµ ViÖn QLKTTW, do chÝnh phñ Thuþ ®iÓn tµi trî. Trong ®ã cã phÇn vÒ ph¸t triÓn khu vùc t− nh©n.

1999-2000

UNDP vµ AUSAID US$2382800

C¶i thiÖn m«i tr−êng ®iÒu tiÕt kinh doanh. Cung cÊp hç trî cho Viªn qu¶n lý kinh tÕ TW (Bé KH-§T)

B¾t ®Çu n¨m 1997

UNDP US$546000

Ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh doanh trong ngµnh chÕ biÕn l−¬ng thùc ë miÒn Trung ViÖt Nam nh»m ®µo t¹o phô n÷ lµm chñ doanh nghiÖp trong chÕ biÕn thùc phÈm ë quy m« nhá vµ cùc nhá.

2001-2004

UNIDO qu¶n lý thùc hiÖn NhËt b¶n/§øc US$2700000

UNIDO-Bé KH&§T nh»m gióp çc doanh nghiÖp võa vµ nhá trong c«ng nghiÖp ë ViÖt Nam. Dù ¸n nh»m gióp x©y dùng mét m«i tr−êng thuËn lîi cho ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá th«ng qua ®µo t¹o qu¶n lý, x©y dùng ®éi ngò t− vÊn trong n−íc vµ chuyªn gia kü thuËt; vµ cung cÊp th«ng tin vÒ kü thuËt vµ kinh doanh.

1996-2000. Giai ®o¹n 2: Th¸ng 2- 2001.

UNIDO US$88500

Hç trî ph¸t triÓn khu vùc t− nh©n: m« h×nh ho¸ C¬ quan quèc gia vÒ thóc ®Èy doanh nghiÖp võa vµ nhá vµ Héi ®ång ph¸t triÓn khu vùc t− nh©n. Trî gióp thµnh lËp khu«n khæ thÕ chÕ ®Ó thóc ®Èy doanh nghiÖp võa vµ nhá vµ çc c¬ chÕ ®−îc nªu trong KÕ ho¹ch Miyazawa.

B¾t ®Çu th¸ng 2-2001- §ang thùc hiÖn

Ng©n hµng ThÕ giíi US$122.000.000

Ch−¬ng tr×nh Tµi chÝnh n«ng th«n nh»m t¨ng c−êng nguån lùc cho tÝn dông ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n cho n«ng th«n vµ t¨ng c−êng c¹nh tranh cung øng çc dÞch vô tµi chÝnh n«ng th«n. Th«ng qua Quü Ph¸t triÓn N«ng th«n vµ çc tæ chøc tµi chÝnh céng ®ång.

2003-2009

Çc quü vµ çc tæ chøc phi chÝnh phñ

Ngoµi çc nhµ tµi trî song ph−¬ng vµ ®a ph−¬ng, nhiÒu tæ chøc kh¸c còng tÝch cùc trong lÜnh vùc ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá. VÝ dô Quü Ch©u ¸ (DiÔn dµn kinh doanh hµng th¸ng, çc dù ¸n nghiªn cøu), Quü Mary Knoll (ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhá, v.v.

§ang tiÕn hµnh

19

III. c¶i çch doanh nghiÖp nhµ n−íc N¨m 2001, ChÝnh phñ c«ng bè kÕ ho¹ch c¶i çch doanh nghiÖp nhµ n−íc (DNNN) cho 3 n¨m tiÕp theo. Theo kÕ ho¹ch nµy, 1/3 trong sè 5600 DNNN hiÖn t¹i sÏ ®−îc chuyÓn ®æi së h÷u, ®ång thêi còng sÏ ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p lµm cho çc doanh nghiÖp cßn l¹i cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao h¬n. HiÖn tr¹ng cña c¶i çch M«i tr−êng cho c¶i çch DNNN ®· ®−îc c¶i thiÖn trong 12 th¸ng qua, mÆc dï viÖc triÓn khai thùc tÕ ch−¬ng tr×nh c¶i çch chËm h¬n so víi dù kiÕn. KÕ ho¹ch c¶i çch ®· ®−îc Héi nghÞ trung −¬ng th¸ng 8-9/2001 th«ng qua, vµ tiÕp ®ã lµ quyÕt ®Þnh cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vµo th¸ng 11/2001, trong ®ã bao gåm nhiÒu biÖn ph¸p hµnh ®éng h¬n so víi ®−îc dù kiÕn vµo ®Çu n¨m 2001. TiÕp theo lµ ch−¬ng tr×nh ®−îc ®Ò ra trong nghÞ ®Þnh míi ®−îc ban hµnh vÒ çc kho¶n trî cÊp chi tr¶ cho ng−êi lao ®éng ph¶i nghØ viÖc trong qu¸ tr×nh c¶i çch (xem khung 4). §ång thêi, viÖc ban hµnh chØ thÞ míi vÒ b¸n, chuyÓn nh−îng, giao kho¸n vµ cho thuª DNNN sÏ ®Èy m¹nh ch−¬ng tr×nh. Tr−íc ®©y, çc DNNN cã quy m« tõ 1 tû ®Õn 5 tû chØ cã thÓ thùc hiÖn chuyÓn nh−îng, giao kho¸n, b¸n hoÆc cho thuª nÕu ®−îc Thñ t−íng phª duyÖt. HiÖn nay viÖc nµy chØ cÇn sù phª duyÖt cña bé tr−ëng, uû ban nh©n d©n tØnh hoÆc héi ®ång qu¶n trÞ tæng c«ng ty cã liªn quan. Mét nghÞ ®Þnh míi thay thÕ cho nghÞ ®Þnh 44 vÒ cæ phÇn ho¸ DNNN dù kiÕn sÏ ®−îc ban hµnh trong thêi gian tíi.

Khung 4: Thµnh lËp Quü hç trî lao ®éng d«i d− tõ çc DNNN

Th¸ng 4/2002, ChÝnh phñ ban hµnh mét nghÞ ®Þnh vÒ chÝnh s¸ch ®èi víi nh÷ng c«ng nh©n ph¶i nghØ viÖc trong qu¸ tr×nh c¶i çch vµ s¾p xÕp l¹i DNNN. Môc ®Ých lµ gi¶m thiÓu khã kh¨n mµ ng−êi lao ®éng ph¶i chÞu khi mÊt viÖc. Çc n¨m tr−íc, nh÷ng c«ng nh©n ph¶i nghØ viÖc gÆp khã kh¨n v× hä nhËn ®−îc sù trî gióp tµi chÝnh Ýt h¬n. Kho¶n trî cÊp sÏ bao gåm mét kho¶n trän gãi céng víi kho¶n thanh to¸n dùa trªn thêi gian c«ng t¸c vµ møc l−¬ng tr−íc ®©y. C«ng nh©n sÏ ®−îc thanh to¸n tõ mét Quü ®−îc thµnh lËp nh»m phôc vô môc ®Ých nµy. ViÖc ®µo t¹o t¹i çc trung t©m d¹y nghÒ còng sÏ ®−îc cung cÊp vµ Nhµ n−íc sÏ tr¶ cho viÖc ®µo t¹o ®ã. Nh÷ng c«ng nh©n ®−îc t¸i sö dông trong çc DNNN sÏ ph¶i tr¶ l¹i tiÒn mµ hä ®· nhËn. Çc Bé, c¬ quan chÝnh phñ, uû ban nh©n d©n tØnh vµ thµnh phè, héi ®ång qu¶n trÞ cña çc tæng c«ng ty ®−îc giao nhiÖm vô kiÓm tra vµ phª duyÖt kÕ ho¹ch c¾t gi¶m c«ng nh©n ®èi víi tõng DNNN vµ thiÕt lËp tæ chøc cÇn thiÕt ®Ó xö lý vÊn ®Ó c«ng nh©n nghØ viÖc t¹i çc DNNN kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî. Tæng liªn ®oµn lao ®éng ViÖt nam ®−îc yªu cÇu hç trî viÖc h−íng dÉn vµ thùc thi chÝnh s¸ch nµy vµ phèi hîp víi çc nhµ qu¶n lý trong viÖc phæ biÕn vµ gi¶i thÝch cho ng−êi lao ®éng vÒ chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ ChÝnh phñ.

KÓ tõ ®Çu n¨m 2001, 325 doanh nghiÖp ®· hoµn thµnh qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi së h÷u (kÓ c¶ cæ phÇn ho¸, b¸n, thanh lý, giao kho¸n vµ cho thuª). Trong ®ã, 265 doanh nghiÖp tr−íc ®©y thuéc qu¶n lý cña Uû ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè, 42 doanh nghiÖp thuéc çc bé chñ qu¶n vµ 18 thuéc çc tæng c«ng ty.

20

Néi dung cæ phÇn ho¸ cña ch−¬ng tr×nh ®· tiÕn triÓn víi tèc ®é chËm h¬n so víi dù kiÕn. §Õn 5/2002, tæng sè 248 doanh nghiÖp ®· hoµn thµnh cæ phÇn ho¸, trong ®ã 177 lµ cæ phÇn ho¸ víi h¬n 65% cæ phiÕu b¸n cho cæ ®«ng kh«ng ph¶i lµ nhµ n−íc. (b¶ng 2)

B¶ng 2: Tãm t¾t c¶i çch doanh nghiÖp nhµ n−íc

2001

5/2002

Tæng sè

Cæ phÇn ho¸ 169 79 248

Cæ phÇn nhµ n−íc d−íi 35% 121 56 177

Cæ phÇn nhµ n−íc trªn 35% 48 23 71

B¸n 11 4 15

Thanh lý 22 0 22

Çc biÖn ph¸p kh¸c

Giao kho¸n 34 4 38

Hîp ®ång qu¶n lý 1 1 2

Tæng 237 88 325

Nguån: Ban chØ ®¹o vÒ c¶i çch vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp Cã thªm 190 DNNN n÷a ®ang trong çc giai ®o¹n kh¸c nhau cña c¶i çch. Sè nµy bao gåm 156 dù ¸n cæ phÇn ho¸, 21 giao kho¸n, 7 b¸n, 4 hîp ®ång qu¶n lý vµ 2 s¸p nhËp. Kho¶ng thêi gian tõ khi cã quyÕt ®Þnh cæ phÇn ho¸, tøc lµ thµnh lËp Ban c¶i çch DNNN, ®Õn viÖc ®ang ký c«ng ty míi trung b×nh kho¶ng h¬n 500 ngµy. Giai ®o¹n mÊt nhiÒu thêi gian nhÊt lµ ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ doanh nghiÖp. Trung b×nh, thêi gian ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ doanh nghiÖp mÊt 177 ngµy. Trong sè 156 dù ¸n cæ phÇn ho¸ ®ang tiÕn hµnh, ®Õn 5/2002 cã 75 dù ¸n ®· hoµn thµnh giai ®o¹n ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ doanh nghiÖp vµ 29 dù ¸n b¾t ®Çu b¸n cæ phÇn.

Khung 5: C¶i çch doanh nghiÖp nhµ n−íc, 1998 - 5/2002

1998

� Ban hµnh NghÞ ®Þnh 44 nh»m ®¬n gi¶n ho¸ qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ vµ cho phÐp n−íc ngoµi ®−îc së h÷u ë møc h¹n chÕ çc DNNN cæ phÇn ho¸;

� Ban hµnh ChØ thÞ 20 ®Ó ®−a ra thªm çc ph−¬ng ¸n c¶i çch cho çc doanh nghiÖp nhµ n−íc, vÝ dô b¸n ®øt, chuyÓn giao cho c«ng nh©n viªn ®Êu gi¸, mua cæ phiÕu DNNN, cho thuª, hîp ®ång qu¶n lý;

� Th«ng b¸o çc chØ tiªu hµng n¨m vÒ cæ phÇn ho¸ cho giai ®o¹n 1998 - 2000;

� Cæ phÇn ho¸ 52 DNNN;

1999

� Hoµn thµnh viÖc ph©n lo¹i DNNN thµnh ba nhãm: cã l·i, thua lç t¹m thêi vµ thua lç kinh niªn;

� Ban hµnh nghÞ ®Þnh vµ quy ®Þnh ®èi víi viÖc b¸n ®øt, chuyÓn giao cho c«ng nh©n viªn, vµ cho thuª doanh nghiÖp nhµ n−íc nhá, kh«ng cÇn ph¶i chuyÓn ®æi DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn nh− yªu cÇu ®èi víi viÖc cæ phÇn ho¸;

� Chän ra 100 DNNN lín cã vÊn ®Ò ®Ó tiÕn hµnh kiÓm to¸n chÈn ®o¸n mét çch ®éc lËp (kiÓm ®iÓm ho¹t ®éng);


2000

� Chän ra ba tæng c«ng ty (TCT XNK Thuû s¶n, TCT DÖt may, vµ TCT Cµ phª) ®Ó x©y dùng çc kÕ ho¹ch t¸i c¬ cÊu víi hµnh ®éng cô thÓ vµ hoµn thµnh c«ng t¸c t− vÊn ban ®Çu;

21

� Më réng thÈm quyÒn cho çc tØnh ®Ó quyÕt ®Þnh vÊn ®Ò gi¶i thÓ çc DNNN víi møc vèn 5 tû ®ång thay v× møc 1 tû ®ång nh− tr−íc ®©y;

� ThiÕt lËp Quü Hç trî X¾p xÕp l¹i vµ Cæ phÇn ho¸ DNNN nh»m hç trî thanh to¸n chi phÝ gi¸n ®o¹n, vÒ h−u sím vµ lao ®éng d− thõa -- gi¶m thiÓu t¸c ®éng x· héi tiªu cùc cña c¶i çch DNNN ®èi víi c«ng nh©n viªn;

� ¸p dông kÕ ho¹ch c¶i çch DNNN 5 n¨m víi môc tiªu hµng n¨m ®−îc ®Æt ra cô thÓ cho ba n¨m ®Çu tiªn.


2001

• H×nh thµnh hÖ thèng gi¸m s¸t hµng quý ®èi víi 200 DNNN lín nî nhiÒu, söa ®æi quyÕt ®Þnh vÒ çc yªu ccÇu b¸o ço tµi chÝnh còng nh− çc biÖn ph¸p xö lý ®èi víi çc doanh nghiÖp chËm trÔ b¸o ço tµi chÝnh;

• Ban hµnh chØ thÞ cña chÝnh phñ vÒ viÖc ngõng thµnh lËp DNNN míi bëi Uû ban Nh©n d©n ®Þa ph−¬ng vµ çc bé chñ quan cho ®Õn khi cã th«ng b¸o tiÕp (C«ng V¨n 574/CP, 25-6-2001;

• Thµnh lËp C«ng ty §Çu t− Tµi chÝnh theo LuËt Doanh nghiÖp, ®Ó ®¹i diÖn cho quyÒn lîi cña nhµ n−íc víi t− çch lµ ®ång chñ së h÷u DNNN, ban hµnh nghÞ ®Þnh 63 vÒ viÖc chuyÓn DNNN thµnh c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét thµnh viªn, lµ mét b−íc th¸o gì nh÷ng liªn hÖ phøc t¹p gi÷a chÝnh phñ vµ DNNN (Th¸ng 10-2001)

• Cæ phÇn hãa 169 DNNN.

2002

� Ban hµnh nghÞ ®Þnh 41/2002/N§-CP vÒ chÝnh s¸ch ®èi víi ng−êi lao ®éng d«i d− trong qu¸ tr×nh c¶i çch DNNN (4/2002)

� Ban hµnh nghÞ ®Þnh 49/2002/N§-CP söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh 103/1999/N§-CP vÒ giao, b¸n, kho¸n kinh doanh vµ cho thuª DNNN (4/2002).

� Ban hµnh quyÕt ®Þnh 58/2002/Q§-TTg vÒ ph©n lo¹i vµ çc tiªu chÝ x¾p xÕp l¹i DNNN

� Cã kÕ ho¹ch cho phÐp l·nh ®¹o çc doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ mua cæ phÇn v−ît sè l−îng mµ ng−êi lao ®éng mua, yªu cÇu th«ng b¸o tr−íc 30 ngµy vÒ cæ phÇn ho¸, vµ lµm râ nh÷ng m©u thuÉn tiÒm tµng gi÷a LuËt Doanh nghiÖp Nhµ n−íc vµ LuËt Doanh nghiÖp (Dù kiÕn sÏ ban hµnh nghÞ ®Þnh vµo th¸ng 6-2002);

� Cæ phÇn ho¸ 79 DNNN (tÝnh ®Õn th¸ng 5)

Vèn, lao ®éng vµ nî cña çc DNNN thuéc diÖn chuyÓn ®æi së h÷u Quy m« vèn ®iÒu lÖ cña çc doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ trong n¨m 2001 vµ 2002 trung b×nh kho¶ng 7 tû ®ång (465.000 USD). Trong sè 248 doanh nghiÖp ®· cæ phÇn ho¸ n¨m 2001 vµ 2002, 36 doanh nghiÖp cã sè vèn trªn 15 tû ®ång, tøc kho¶ng 1 triÖu USD. T¹i thêi ®iÓm cæ phÈn ho¸, b¸n hoÆc thanh lý, nh÷ng doanh nghiÖp nµy sö dông kho¶ng 62.000 lao ®éng. Tøc lµ kho¶ng 218 lao ®éng trªn 1 DNNN cæ phÇn ho¸. Tr−íc khi cæ phÇn ho¸, b¸n hoÆc thanh lý, gi¸ trÞ nî trung b×nh cña çc DNNN lµ 14 tû ®ång. Con sè nµy lµm cho sè nî cña çc doanh nghiÖp ®−îc xö lý kÓ tõ 2001 lµ kho¶ng 4 ngh×n tû ®ång.

22

H×nh 5: Qui m« vèn cña çc DNNN ®−îc cæ phÇn ho¸

0

20

40

60

D−íi 1 tû Tõ 1 ®Õn 5 tû Tõ 5 ®Õn 10 tû Trªn 10 tû

Tû lÖ %


Bé Tµi chÝnh qu¶n lý gi¸m s¸t møc nî cña 200 DNNN cã sè nî cao nhÊt. §Õn 12/2001, sè nî nµy lªn ®Õn 42,3 ngh×n tû (kho¶ng 2,8 tû USD), trong ®ã 38,6 ngh×n tû lµ nî ng©n hµng. Tæng nî cña toµn bé khu vùc DNNN, kÓ c¶ nî ng©n hµng vµ nî gi÷a çc doanh nghiÖp, −íc kho¶ng 190 ngh×n tû ®ång. Ph©n bæ çc DNNN ®· cæ phÇn ho¸ theo ®Þa lý vµ ngµnh PhÇn lín viÖc cæ phÇn ho¸ ®−îc hoµn thµnh thuéc khu vùc ®ång b»ng s«ng Hång, trong ®ã 30 tr−êng hîp lµ t¹i Hµ néi, sau ®ã lµ miÒn nói phÝa B¾c. Kho¶ng 16 tØnh (lµ S¬n la, BÕn tre, L©m ®ång, L¹ng s¬n, Kon Tum, Hµ Giang, T©y ninh, B¾c c¹n, Lai ch©u, H−ng yªn, Qu¶ng ng·i, Ninh thuËn, B×nh ph−íc, VÜnh long, Kiªn giang, Trµ vinh) kh«ng hoµn thµnh mét tr−êng hîp cæ phÇn ho¸ nµo trong n¨m 2001.

H×nh 6: Ph©n bè çc DNNN ®· cæ phÇn ho¸ trong n¨m 2001 vµ quÝ 1 n¨m 2002 theo vïng l·nh thæ

0

10

20

30

§ång b»ngs«ng Hång

Vïng nóiphÝa b¾c

§«ng nambé

B¾c trungbé

Nam trungbé

T©ynguyªn

§ång b»ngs«ng Mªk«ng

Tû lÖ %


Çc doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ ph©n bæ kh«ng ®Òu gi÷a çc ngµnh. Sè l−îng tËp trung nhiÒu nhÊt lµ ngµnh x©y dùng (27% sè doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸), sau ®ã lµ th−¬ng m¹i 13%, vµ giao th«ng vËn t¶i 12%.

23

Çc ®èi t¸c quèc tÕ sÏ hç trî môc tiªu nh− thÕ nµo? Nhµ tµi trî vµ kho¶n tµi trî

Môc ®Ých, C¬ quan thùc hiÖn HiÖn tr¹ng

ADB

US$ 1400000 N©ng cao n¨ng lùc thÓ chÕ cña nh÷ng c¬ quan chñ chèt (Bé Tµi chÝnh, Tæng kiÓm to¸n NN, NHNN, Uû ban CKNN) trong kiÓm to¸n chuÈn ®o¸n çc DNNN trong xem xÐt vµ phÕ duyÖt cho DNNN xin cæ phÇn ho¸ vµ niªm yÕt c«ng khai (Bé TC, Tæng kiÓm to¸n NN vµ Uû ban CKNN)

§· duyÖt vµ ®ang thùc hiÖn.

ADB US$1600000

H×nh thµnh vµ thùc hiÖn chiÕn l−îc vµ ph−¬ng ph¸p c«ng ty ho¸ çc DNNN; thùc hiÖn vµ c−ìn chÕ ¸p dông th«ng lÖ tèt nhÊt cña quèc tÕ trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp (Ban §æi míi vµ Ph¸t triÓn DN).

§· duyÖt vµ ®ang thùc hiÖn.

ASEM 1 Ch©u ¢u (Ng©n hµng ThÕ giíi qu¶n lý thùc hiÖn) US$ 100000

Ch−¬ng tr×nh m¹ng an sinh x· héi ®Ó gi¶i quyÕt lao ®éng d«i d− do c¶i çch DNNN (ViÖn QLKTTW phèi hîp víi Ban §æi míi vµ Ph¸t triÓn DN)

§ang thùc hiÖn. Dù kiÕn hoµn thµnh vµo th¸ng 6-2000.

ASEM 4 Ch©u ¢u (WB qu¶n lý) US$ 439,000

§Èy nhanh cæ phÇn hãa vµ c¬ cÊu l¹i DNNN trong Bé GTVT

§ang tuyÓn chän t− vÊn. B¾t ®Çu lµm vµo th¸ng 7 n¨m 2000

ASEM 5 Ch©u ¢u (WB qu¶n lý) US$1,470,000

Hç trî thùc hiÖn c¶i çch SOE trong ba bé chñ qu¶n (c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, vµ x©y dùng) vµ hai tØnh/thµnh phè (Hµ néi vµ mét tØnh kh¸c) (Ban §æi míi vµ Ph¸t triÓn DN)

§ang tuyÓn t− vÊn

Danida (§an m¹ch) qu¶n lý thùc hiÖn US$ 3100000

Hç trî c¬ cÊu l¹i c«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp b»ng çch thùc hiÖn kÕ ho¹ch cæ phÇn ho¸ vµ hç trî sau cæ phÇn ho¸ (Bé Thuû s¶n).

§· duyÖt vµ ®ang thùc hiÖn. Dù kiÕn hoµn thµnh: 2002

§an M¹ch (WB qu¶n lý) US$ 390000

DÞch vô t− vÊn, chiÕn dÞch qu¶ng ®¹i quÇn chóng, thiÕt lËp MIS cho çc DNNN, vµ x©y dùng n¨ng lùc trong Ban §æi míi vµ Ph¸t triÓn DN

§· hoµn thµnh vµo th¸ng 1 n¨m 2000.

Danida (§an m¹ch) (Ng©n hµng ThÕ giíi qu¶n lý thùc hiÖn) US$ 340000

DÞch vô t− vÊn thùc hiÖn nghÞ ®Þnh vÒ chuyÓn thÕ, thµnh lËp vµ sö dông Quü hç trî Cæ phÇn ho¸ vµ C¬ cÊu l¹i (Ban §æi míi vµ Ph¸t triÓn DN)

§ang thùc hiÖn. Dù kiÕn hoµn thµnh: July 2000.

Danida (§an m¹ch) US$ 1700 000

Hç trî x©y dùng n¨ng lùc cho NSCERD trong tiÕn tr×nh c¶i çch DNNN (Ban §æi míi vµ Ph¸t triÓn DN).

Dù ¸n sÏ b¾t ®Çu vµo th¸ng 7-2001 vµ cho ®Õn 2004.

V−¬ng quèc Anh (DFID) 1800000 b¶ng

C¬ cÊu l¹i thö nghiÖm ba tæng c«ng ty - Vinatex, Vinacafe, vµ Seaprodex (Ban §æi míi vµ Ph¸t triÓn DN)

§· chÊp thuËn giai ®o¹n ®Çu; Çc nhµ t− vÊn ®· chuÈn bÞ lËp b¸o ço b¾t ®Çu dù ¸n.

GTZ (§øc) US$ 5600000

Hç trî c¬ cÊu l¹i DNNN trong n«ng nghiÖp (tØnh Qu¶ng trÞ, vïng T©n Lam) b»ng çch t− vÊn thùc hiÖn kÕ ho¹ch cæ phÇn ho¸ (Uû ban Nh©n d©n tØnh Qu¶ng trÞ, CREM)

§ang thùc hiÖn; dù kiÕn hoµn thµnh vµo 2003.

IFC qu¶n lý US$782000 cña AusAid & US$ 180000 cña IFC

Hç trî mét ch−¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸ thö nghiÖm ®èi víi çc DNNN nhá thuéc UBND H¶i phßng (UBND H¶i phßng) sö dông ®Êu thÇu cho qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa.


JBIC NhËt b¶n - phÇn DNNN US $250000

Nghiªn cøu ChÝnh s¸ch Ph¸t triÓn Kinh tÕ trong Qu¸ ®é sang mét NÒn Kinh tÕ theo §Þnh h−íng ThÞ tr−êng ë ViÖt nam (Bé KH&§T)

Giai ®o¹n 2: 97/’98 vµ çc c«ng viÖc kÕ tiÕp ®ang ®−îc thùc hiÖn.

Quü TÝn th¸c NhËt b¶n (Ng©n hµng ThÕ giíi qu¶n lý thùc hiÖn)

Thu thËp d÷ liÖu vµ hÖ thèng gi¸m s¸t cho çc DNNN ®ang chuÈn bÞ cho SAC. Còng ®ang tµi trî cho mét nghiªn cøu kh¶o s¸t 350 DNNN (TCQL Vèn cña Nhµ n−íc t¹i


24

US$ 218000 DN, Bé Tµi chÝnh) Quü TÝn th¸c NhËt b¶n, AusAID, Danida US$7900000

KiÓm to¸n chuÈn ®o¸n nh»m ®¸nh gÝa hiÖn tr¹ng vµ ho¹t ®éng tµi chÝnh cña mét sè DNNN.

§ang lùa chän t− vÊn. Dù kiÕn hoµn thµnh 12-2003.

UNDP US$2145800

T¨ng c−êng n¨ng lùc cho Tæng côc Qu¶n lý Vèn vµ Tµi s¶n cña nhµ n−íc t¹i doanh nghiÖp- nay lµ Côc Tµi chÝnh Doanh nghiÖp b»ng c¸ch thiÕt lËp HÖ thèng qu¶n lý th«ng tin DNNN vµ thÈm ®Þnh gi¸ trÞ (Côc Côc Tµi chÝnh DN, Bé Tµi chÝnh)

§ang tiÕn hµnh. Dù kiÕn sÏ tiÕp diÔn ®Õn th¸ng 6-2002.

25

IV. cñng cè hÖ thèng ng©n hµng

N¨m 2001, ChÝnh phñ phª duyÖt ch−¬ng tr×nh c¶i çch ng©n hµng tæng thÓ dùa vµo çc biÖn ph¸p theo ®Þnh h−íng ho¹t ®éng thÞ tr−êng vµ kÕt hîp triÓn khai víi c¶i çch doanh nghiÖp nhµ n−íc (xem phÇn III). Môc tiªu cña ch−¬ng tr×nh lµ, vÒ ng¾n h¹n, ®¶m b¶o sù æn ®Þnh cña hÖ thèng ng©n hµng, vµ vÒ trung dµi h¹n, thóc ®Èy viÖc huy ®éng vèn trong n−íc tèt h¬n b»ng viÖc c¶i thiÖn sù ph©n bæ nguån lùc cho çc ho¹t ®éng mang tÝnh th−¬ng m¹i, vµ më réng dÞch vô ng©n hµng trong ph¹m vi c¶ n−íc. HiÖn tr¹ng cña c¶i çch ViÖc triÓn khai ch−¬ng tr×nh ®ang ®−îc tiÕn hµnh. Ch−¬ng tr×nh gåm 3 néi dung chÝnh: (i) t¸i c¬ cÊu ng©n hµng cæ phÇn; (ii) t¸i c¬ cÊu vµ th−¬ng m¹i ho¸ ng©n hµng quèc doanh; (iii) vµ c¶i thiÖn khu«n khæ luËt ph¸p vµ t¨ng c−êng tÝnh minh b¹ch.

C¬ cÊu l¹i çc ng©n hµng th−¬ng m¹i cæ phÇn (NHTMCP). ViÖc c¬ cÊu l¹i NHTMCP ®· lÊy l¹i ®−îc ®µ sau khi sù khëi ®Çu bÞ tr× ho·n. §Õn 4/2002, 10 NHTMCP ®· bÞ ®ãng cöa hoÆc s¸p nhËp, gi¶m sè l−îng xuèng cßn 39. Mét vµi NHTMCP còng ®ang ®−îc s¾p xÕp l¹i víi viÖc cæ ®«ng t− nh©n gãp thªm vèn. Bèn NHTMCP ®ang ®−îc Ng©n hµng Nhµ n−íc (NHNN) xem xÐt cho niªm yÕt trªn thÞ tr−êng chøng kho¸n.

C¬ cÊu l¹i çc ng©n hµng th−¬ng m¹i quèc doanh (NHTMQD). ViÖc triÓn khai çc kÕ ho¹ch c¶i çch cô thÓ cña Ng©n hµng Ngo¹i th−¬ng (VCB), Ng©n hµng C«ng th−¬ng (Incombank), Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn N«ng th«n (VBARD), vµ Ng©n hµng §Çu t− vµ Ph¸t triÓn (BIDV) ®ang ®−îc thùc hiÖn. Ng©n hµng nhµ n−íc (NHNN) ®· ban hµnh quyÕt ®Þnh ®iÒu chØnh qu¸ tr×nh t¸i cÊp vèn theo giai ®o¹n vµ cã ®iÒu kiÖn cho çc NHTMQD. Mét sè NHTMQD ®· thµnh lËp Ban tÝn dông vµ sè kh¸c ®ang trong qu¸ tr×nh thµnh lËp çc ban nµy. ViÖc kiÓm to¸n 4 ng©n hµng NHTMQD lín nhÊt cña çc c«ng ty kiÓm to¸n quèc tÕ theo Tiªu chuÈn kÕ to¸n quèc tÕ ®· ®−îc hoµn thµnh trong n¨m 2002.

C¶i thiÖn m«i tr−êng luËt ph¸p. Çc quy ®Þnh míi vÒ ph©n lo¹i çc kho¶n cho vay kh«ng sinh lêi (NPLs) phï hîp víi tiªu chuÈn quèc tÕ ®· ®−îc ban hµnh. ViÖc tæng hîp tÊt c¶ çc kho¶n cho vay kh«ng sinh lêi theo tiªu chuÈn míi sÏ ®−îc hoµn thµnh vµo cuèi n¨m nay trong khi viÖc trÝch dù phßng sÏ tiÕn hµnh theo giai ®o¹n. Çc NHTMQD vÉn ®ang trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh chi nh¸nh cña c«ng ty qu¶n lý tµi s¶n (AMC), c«ng ty nµy sÏ cã vai trß lµ ®¹i lý cung cÊp dÞch vô cho ng©n hµng. NPLs sÏ kh«ng ®−îc chuyÓn sang cho AMC, mµ AMC sÏ ho¹t ®éng nh− lµ çc c«ng ty t− vÊn cho ng©n hµng hç trî viÖc thanh lý tµi s¶n thÕ chÊp. V× thÕ, çc c«ng ty nµy kh«ng ph¶i lµ AMC theo nghÜa truyÒn thèng víi ®éng c¬ th−¬ng m¹i ®éc lËp nh»m thu håi vèn cho vay.

Khung 6 ®−a ra tr×nh tù çc ho¹t ®éng c¶i çch vµ çc hµnh ®éng cèt yÕu trong lÜnh vùc ng©n hµng trong 4 n¨m võa qua.

26

Khung 6: Cñng cè hÖ thèng ng©n hµng, 1998 – 5/2002

1998

� Thµnh lËp Ban C¬ cÊu l¹i Ng©n hµng vµ b¾t ®Çu t¸i c¬ cÊu çc ng©n hµng th−¬ng m¹i cæ phÇn t¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh;

� Ban hµnh çc quy ®Þnh vÒ viÖc can thiÖp ®èi víi çc ng©n hµng cã vÊn ®Ò kÓ c¶ ®iÒu kiÖn "ChÕ ®é KiÓm so¸t §Æc biÖt" cña ng©n hµng trung −¬ng;

1999

� Hoµn thµnh ®¸nh gi¸ tµi chÝnh cña Ng©n hµng Nhµ n−íc ViÖt Nam ®èi víi tÊt c¶ çc ng©n hµng th−¬ng m¹i cæ phÇn vµ kiÓm to¸n ®éc lËp 4 ng©n hµng th−¬ng m¹i quèc doanh lín do çc h·ng kiÓm to¸n quèc tÕ thùc hiÖn ®ång thêi h×nh thµnh kÕ ho¹ch c¬ cÊu l¹i ban ®Çu cho tÊt c¶ çc ng©n hµng th−¬ng m¹i cæ phÇn;

� §ãng cöa vµ s¸t nhËp 4 ng©n hµng th−¬ng m¹i cæ phÇn ë Thµnh phè Hå ChÝ Minh;

� Ban hµnh çc quy ®Þnh vÒ sù thËn träng trong ho¹t ®éng ng©n hµng, quy ®Þnh tû lÖ tµi chÝnh ®Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng an toµn trong çc tæ chøc tÝn dông; thÈm quyÒn thanh tra ng©n hµng; b¶o hiÓm tiÒn göi vµ thÕ chÊp;

2000

� Ban hµnh çc quy ®Þnh míi vÒ ho¹t ®éng cña ng©n hµnh trong vÊn ®Ò tÝnh møc dù phßng cho çc kho¶n nî xÊu theo tõng quý (QuyÕt ®Þnh 488);

� Trao tr¸ch nhiÖm gi¶i tr×nh ®Çy ®ñ vÒ tÊt c¶ mäi khÝa c¹nh trong chu kú tÝn dông cho çc ng©n hµng; yªu cÇu çn bé ng©n hµng cña çc ng©n hµng th−¬ng m¹i ph¶i kiÓm tra kh«ng chØ kh¶ n¨ng thanh to¸n kho¶n vay cña ng−êi vay mµ cßn ph¶i kiÓm tra tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n dù ®Þnh tµi trî (QuyÕt ®Þnh 284, th¸ng 8, 2000);

� Cho phÐp cho vay trªn c¬ së tÝn chÊp ®èi víi çc doanh nghiÖp nhµ n−íc vµ doanh nghiÖp ®Çu t− n−íc ngoµi (QuyÕt ®Þnh 266, th¸ng 8, 2000);

� Thay thÕ l·i suÊt hoµn toµn mang tÝnh ¸p ®Æt ®èi víi kho¶n vay b»ng tiÒn ®ång vµ ®«-la b»ng mét hÖ thèng l·i suÊt linh ho¹t h¬n theo ®ã l·i suÊt ®«-la ®−îc ®Æt theo l·i suÊt liªn ng©n hµng Xinh-ga-po, cßn l·i suÊt tiÒn ®ång ®−îc phÐp dao ®éng quanh møc l·i suÊt c¬ b¶n cña Ng©n hµng Nhµ n−íc cã quy ®Þnh møc l·i suÊt trÇn (QuyÕt ®Þnh 241 tíi 244, th¸ng 8, 2000);

� Ban hµnh quy ®Þnh tæ chøc kiÓm so¸t cña NHNN ®èi víi ngµnh ng©n hµng - Thanh tra Ng©n hµng (QuyÕt ®Þnh 270, th¸ng 8, 2000);

� Bæ sung çc quy ®Þnh ph¸p lý hiÖn t¹i b»ng nh÷ng ®iÒu kho¶n chi tiÕt liªn quan tíi tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña çc ng©n hµng nhµ n−íc vµ ng©n hµng th−¬ng m¹i cæ phÇn, më réng çc ho¹t ®éng phi c¬ b¶n (NghÞ ®Þnh 49, th¸ng 9, 2000);

� Lµm râ çc quy ®Þnh ®èi víi viÖc ®¨ng ký çc giao dÞch cã b¶o ®¶m thÕ chÊp (Th«ng t− sè 10, th¸ng 9, 2000);

2001

� Ban hµnh h−íng dÉn çc tæ chøc tÝn dông thùc hiÖn thu tµi s¶n thÕ chÊp ®Ó thu håi nî (Th«ng t− 03/2001, 23 th¸ng 4, 2001);

� §¬n gi¶n ho¸ thñ tôc vÒ th− tÝn dông më L/C tr¶ chËm, b»ng çch gi¶m sè yªu cÇu tõ s¸u xuèng cßn hai yªu cÇu - b¾t ®Çu cã hiÖu lùc tõ ngµy 10, th¸ng 6, 2001;

� ¸p dông kÕ ho¹ch t¸i c¬ cÊu chi tiÕt cho mét trong bèn Ng©n hµng Th−¬ng m¹i Nhµ n−íc lín (hµnh ®éng vµ môc tiªu) cÇn ph¶i ®¹t ®−îc ®Ó ®−îc ChÝnh phñ t¸i cÊp vèn dÇn dÇn tõng ®ît.

� Më réng ph¹m vi cho thuª tµi chÝnh vµ c¶i thiÖn çc quy ®Þnh nh»m t¹o m«i tr−êng ho¹t ®éng hÊp dÉn h¬n cho çc c«ng ty thuª mua trong vµ ngoµi n−íc (NghÞ ®Þnh 16/2001/ND-CP, 17-5-2001);

� Tù do ho¸ l·i suÊt cho vay b»ng ngo¹i tÖ cña çc ng©n hµng ë ViÖt Nam vµ ng©n hµng n−íc ngoµi (QuyÕt ®Þnh 718/2001/QD-NHNN, 29-5-2001, vµ QuyÕt ®Þnh 980/2001/QD-NHNN, 1-8-2001);

� Ban hµnh h−íng dÉn thùc hiÖn Ph¸p lÖnh Th−¬ng phiÕu tõ 1999, bao gåm h×nh thøc, ng«n ng÷, vµ çc ®iÒu kiÖn b¶o l·nh vµ cam kÕt çc lo¹i th−¬ng phiÕu, còng nh− nh÷ng nghÜa vô t−¬ng øng cña çc bªn ®èi víi nh÷ng giao dÞch ®ã (NghÞ ®Þnh 32/2001/ND-CP, 5-7-2001);

� N©ng cao quyÒn tù chñ cho çc ng©n hµng th−¬ng m¹i b»ng çch cho phÐp hä thµnh lËp hÖ thèng thanh to¸n bï trõ néi bé mµ kh«ng cã sù tham gia cña Ng©n hµng Nhµ n−íc, nh−ng ph¶i ®−îc phÐp cña Ng©n hµng Nhµ n−íc (NghÞ ®Þnh 64, 20-9-2001);

27

� T¹o khu«n khæ cho çc giao dÞch thanh to¸n qua biªn giíi, vµ lÇn ®Çu tiªn c«ng nhËn çc th«ng lÖ quèc tÕ cã thÓ ®−îc dïng ®Ó ®iÒu chØnh çc giao dÞch qua biªn giíi, nÕu luËt cña ViÖt Nam kh«ng cã quy ®Þnh g× tr¸i l¹i (NghÞ ®Þnh 65 vµ quyÕt ®Þnh thùc hiÖn, 20-9-2001);

� Cho phÐp tÊt c¶ çc ng©n hµng liªn doanh vµ ng©n hµng n−íc ngoµi ho¹t ®éng ë ViÖt Nam nhËn thÕ chÊp d−íi h×nh thøc ®Êt tõ kh¸ch hµng trong n−íc, tøc lµ quyÒn sö dông ®Êt vµ giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt (NghÞ ®Þnh 79/2001/ND-CP, cã hiÖu lùc tõ ngµy 16-11-2001);

� Cho phÐp çc ng©n hµng liªn doanh nhËn tiÒn göi b»ng ngo¹i tÖ m¹nh tõ çc kh¸ch hµng ViÖt Nam (QuyÕt ®Þnh 1380/2000/QD-NHNN, cã hiÖu lùc tõ ngµy 20-11-2001);

2002

� Thµnh lËp Côc §¨ng ký çc Giao dÞch b¶o ®¶m Quèc gia thuéc Bé T− ph¸p nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho çc giao dÞch cña çc tæ chøc tÝn dông vµ cho phÐp bªn thø ba ®−îc tiÕp cËn víi çc th«ng tin liªn quan ®Õn çc giao dÞch b¶o ®¶m. Së ®¨ng ký b¾t ®Çu ho¹t ®éng tõ 12-3-2002);

� §Èy m¹nh qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt nî qu¸ h¹n b»ng çch cho phÐp çc ng©n hµng th−¬ng m¹i trong n−íc vµ çc tæ chøc tÝn dông trùc tiÕp ph¸t m¹i çc tµi s¶n thÓ chÊp theo gi¸ thÞ tr−êng, thay v× ph¶i th«ng qua çc c¬ quan nhµ n−íc (ChØ thÞ 01/2002/CT-NHNN, th¸ng Giªng 2002);

� §−a çc quy chÕ ho¹t ®éng ng©n hµng tiÕn s¸t h¬n víi çc chuÈn møc kÕ to¸n quèc tÕ, tuyªn bè r»ng nÕu kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®−îc mét phÇn kho¶n vay, th× toµn bé kho¶n vay ®ã sÏ ®−îc xÕp lo¹i lµ nî qu¸ h¹n, vµ cho ng©n hµng quyÒn quyÕt ®Þnh l·i suÊt ®èi víi nî qu¸ h¹n (QuyÕt ®Þnh 1627/2001/QD-NHNN, cã hiÖu lùc tõ 1-2-2002);

� Cho phÐp çc ng©n hµng quyÕt ®Þnh vÒ çc ®iÒu kho¶n cña bÊt kú kho¶n vay nµy, bao gåm c¶ nh÷ng kho¶n cho çc kh¸ch hµng n−íc ngoµi vay t¹i ViÖt Nam, vÒ thêi h¹n tr¶ vµ l·i suÊt, hoÆc ®−a ra nh÷ng h×nh thøc cho vay míi mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm, lÇn ®Çu tiªn bao gåm c¶ h×nh thøc rót vèn trªn h¹n møc (QuyÕt ®Þnh 1627/2001/QD-NHNN, cã hiÖu lùc tõ 1-2-2002);

� Thu håi giÊy phÐp kinh doanh cña mét ng©n hµng TMCP thuéc diÖn gi¸m s¸t ®Æc biÖt cña NHNNVN

Cung cÊp nhiÒu tÝn dông h¬n cho khu vùc ngoµi quèc doanh

Tû träng tÝn dông cung cÊp cho khu vùc t− nh©n ®· t¨ng lªn ®Òu ®Æn trong 10 n¨m qua. N¨m 2001, khu vùc ngoµi quèc doanh nhËn ®−îc kho¶ng 60% nguån tÝn dông ng©n hµng t¹i ViÖt nam. §iÒu nµy cã nghÜa lµ khu vùc ngoµi quèc doanh hiÖn nhËn ®−îc h¬n 70% vèn tÝn dông ng©n hµng míi cÊp.

H×nh 7: TØ träng tÝn dông cÊp cho çc doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh

0

10

20

30

40

50

60

70

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001

%

Tû träng tÝn dông cho DN ngoµi QD

Nguån: Ng©n hµng Nhµ n−íc ViÖt nam

28

Çc ®èi t¸c quèc tÕ hç trî cho çc môc tiªu c¶i çch nh− thÕ nµo?

Nhµ tµi trî, kho¶n tµi trî

Môc ®Ých, c¬ quan thùc hiÖn HiÖn tr¹ng

ADB US$ 980.000

Gióp Ng©n hµng Nhµ n−íc so¹n th¶o chiÕn l−îc trung vµ dµi h¹n vµ kÕ ho¹ch ®Ó ph¸t triÓn khu vùc tµi chÝnh.

B¸o ço cuèi cïng ®· hoµn tÊt n¨m 2000, vµ ®ang xem l¹i çc ®iÒu kho¶n ®Ó tiÕp tôc ph©n tÝch.

ADB US$ 900000

T¨ng c−êng qu¶n trÞ doanh nghiÖp cho NH N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ cña tæ chøc tµi chÝnh.

Dù kiÕn kÕt thóc vµo cuèi n¨m 2001.

AFD (Ph¸p) Euro 2.000.000

Trî grióp kü thuËt 2 n¨m cho NH c«ng th−¬ng ViÖt nam nh»m c¶i thiÖn nghiÖp vô ng©n hµng vµ chuÈn bÞ çc kÕ ho¹ch c¬ cÊu l¹i

§ang tiÕn hµnh

ASEM 1 Ch©u ¢u (WB qu¶n lý) US$ 991.250

Hç trî c¶i thiÖn tÝnh minh b¹ch vµ çc th«ng tin tµi chÝnh qua viÖc gióp Ban c¬ cÊu l¹i Ng©n hµng th«ng qua viÖc hç trî çc nhãm c«ng t¸c vÒ gi¶i quyÕt nî, kiÓm to¸n mét sè ng©n hµng cæ phÇn, vµ t¨ng c−êng sù gi¸m s¸t ng©n hµng (Ng©n hµng Nhµ n−íc ViÖt nam)

KÕt thóc

ASEM 4 Ch©u ¢u (WB qu¶n lý) US$1,520,000

Hç trî çc kiÓm to¸n thö nghiÖm vµ ®¸nh gi¸ tµi chÝnh çc ng©n hµng TM cæ phÇn

§ang tiÕn hµnh

Danida (§an m¹ch) US$340.000

Hç trî kiÓm to¸n n¨m 2000 cho mét trong nh÷ng ng©n hµng th−¬ng m¹i quèc doanh lín, sö dông tiªu chuÈn kiÓm to¸n quèc tÕ.

2001-2002.

GTZ (CHLB §øc) US$1600000

Hç trî thµnh lËp HÖ thèng Quü tÝn dông Nh©n d©n nh»m t¨ng c−êng hÖ thèng ng©n hµng vµ cung cÊp dÞch vô ng©n hµng cho nh÷ng vïng nghÌo (Ng©n hµng Nhµ n−íc ViÖt Nam)

§ang thùc hiÖn; dù kiÕn hoµn thµnh vµo 2006.

GTZ (CHLB§øc) Euro 5640000

Hç trî c¶i çch hÖ thèng ng©n hµng ng©n hµng ViÖt nam, bao gåm c¶ cñng cè çc ng©n hµng th−¬ng m¹i quèc doanh (NHNNVN)

Dù ¸n ®ang ®−îc thùc hiÖn

GTZ (CHLB§øc) §µo t¹o nh©n viªn giao dÞch chøng kho¸n vµ trung t©m thanh to¸n, kiÓm to¸n ng©n hµng, c¶i çch c¬ cÊu thanh tra ng©n hµng vµ ¸p dông çc tiªu chuÈn quèc tÕ

§ang tiÕn hµnh

NhËt b¶n PHRD US$ 1282 400

Hç trî thiÕt kÕ vµ thµnh lËp çc c¬ chÕ gi¶i quyÕt tµi s¶n ®Ó c¬ cÊu l¹i çc ng©n hµng (NHNN). Çc kÕ ho¹ch c¬ cÊu l¹i riªng cho 4 ng©n hµng th−¬ng m¹i quèc doanh ®· ®−îc c«ng ty t− vÊn (Vinstar Limited) hoµn thµnh.Çc kÕ ho¹ch ®µo t¹o ®ang ®−îc hoµn tÊt bëi c«ng ty t− vÊn Deloitte Touche Tohmatsu.

§ang tiÕn hµnh

Quü tÝn th¸c NhËt b¶n US$ 300.000

Hç trî kiÓm ®iÓm l¹i çc thñ tôc gi¸m s¸t cña çc ng©n hµng hiÖn t¹i vµ kiÕn nghÞ söa ®æi nh»m t¨ng c−êng viÖc gi¸m s¸t

§· hoµn thµnh vµo 2000.

Luc-xam-bua Euro140.000

Mét sè ho¹t ®éng vµ tËp huÊn ng¾n h¹n cho nh©n viªn ng©n hµng nhµ n−íc vµ ng©n hµng th−¬ng m¹i

§· hoµn thµnh vµo 2001

29

Hµ lan US$ 1370 000

Hç trî kiÓm to¸n ®éc lËp ®èi víi mét ng©n hµng th−¬ng m¹i quèc doanh vµ çc chuyÕn ®i kh¶o s¸t ®Ó häc tËp vÒ kiÓm to¸n vµ çc c¬ cÊu qu¶n lý ë çc n−íc kh¸c (NHNN) Tµi trî cho çc c¬ chÕ song song cho mét ng©n hµng th−¬ng m¹i quèc doanh

§· hoµn thµnh §ang th¶o luËn

Thuþ sÜ US$800000

Trî gióp kü thuËt ®Ó gióp ph¸t triÓn çc ho¹t ®éng ®Çu t− tÝn dông trong çc ng©n hµng cæ phÇn. §Æc biÖt lµ thµnh lËp çc ban tÝn dông vµ cñng cè viÖc ph©n tÝch tÝn dông.

§ang tiÕn hµnh.

Thuþ sÜ US$400000

Trî gióp kü thuËt cho NHNN vÒ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, kinh tÕ quèc tÕ vµ qu¶n lý nh©n lùc.

§ang tiÕn hµnh Dù kiÕn hoµn thµnh: 7-2002

USAID (Hoa kú) US$300.000

Hç trî kiÓm to¸n n¨m 2000 cho mét trong nh÷ng ng©n hµng th−¬ng m¹i quèc doanh lín dùa theo çc tiªu chuÈn kiÓm to¸n quèc tÕ.

2001-2002

Ng©n hµng ThÕ giíi Nghiªn cøu khu vùc ng©n hµng Dù kiÕn hoµn thµnh cuèi n¨m 2002

Ng©n hµng ThÕ giíi US$ 49 000 000

Dù ¸n t¨ng c−êng n¨ng lùc thÓ chÕ cho çc ng©n hµng tham gia vµ ®Èy nhanh viÖc chu chuyÓn vèn vµ t¨ng hiÖu qu¶ hÖ thèng thanh to¸n.

1995 - 2001.

30

V. qu¶n lý tèt h¬n nguån lùc c«ng Nh− ®· x¸c ®Þnh trong ChiÕn l−îc t¨ng tr−ëng vµ gi¶m nghÌo toµn diÖn (CPRGS), c¶i thiÖn qu¶n lý chi tiªu c«ng lµ mét c«ng cô quan träng ®Ó ®Õn ®−îc víi çc nhãm ë bªn lÒ cña x· héi (marginalized groups), nh÷ng ng−êi kh«ng ®−îc h−ëng lîi trùc tiÕp tõ t¨ng tr−ëng kinh tÕ chung. Ngoµi ra, sù minh b¹ch vÒ tµi kho¸ lµ cÇn thiÕt ®Ó cã ®−îc sù tin t−ëng cña c«ng chóng trong viÖc sö dông nguån lùc c«ng vµ ®¶m b¶o chÊt l−îng qu¶n lý chi tiªu c«ng nãi chung.

Trong 5 n¨m qua, ViÖt nam ®· ®¹t ®−îc mét sè thµnh tùu ®¸ng kÓ trong qu¶n lý chi tiªu c«ng vµ vÒ tÝnh minh b¹ch trong chi tiªu - ch¼ng h¹n, th«ng qua viÖc thùc thi LuËt ng©n s¸ch n¨m 1997 vµ lo¹i bá viÖc gi÷ bÝ mËt th«ng tin ng©n s¸ch n¨m 1999. Sau cuéc ®¸nh gi¸ lÇn ®Çu tiªn vÒ chi tiªu c«ng do ChÝnh phñ vµ çc nhµ tµi trî cïng tæ chøc n¨m 2000 (PER-200), n¨m 2001 ChÝnh phñ ®· ¸p dông mét ch−¬ng tr×nh toµn diÖn nh»m cñng cè qu¶n lý chi tiªu c«ng. Môc tiªu lµ c¶i thiÖn tÝnh toµn diÖn, nhÊt qu¸n vµ minh b¹ch vÒ th«ng tin ng©n s¸ch còng nh− sù b×nh ®¼ng vµ hiÖu qu¶ trong chi tiªu c«ng.

HiÖn tr¹ng cña c¶i çch Çc bé vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng ®· b¾t ®Çu c«ng bè sè liÖu ng©n s¸ch chi tiÕt h¬n theo quy ®Þnh míi söa ®æi vÒ tÝnh minh b¹ch vÒ ng©n s¸ch (khung 7). Bé Tµi chÝnh lÇn ®Çu tiªn c«ng bè trªn trang web (www.mof.gov.vn) çc kho¶n tµi kho¸ n¨m 2000 còng nh− kÕ ho¹ch ng©n s¸ch n¨m 2002. Ph©n bæ ng©n s¸ch chi tiÕt cho giai ®o¹n 1996-2000 hiÖn ®· cã trªn trang web ®ã. Çc sè liÖu chi tiÕt còng ®−îc c«ng bè thµnh s¸ch ®Ó phæ biÕn réng h¬n.

Khung 7: Th«ng tin ng©n s¸ch chi tiÕt vµ minh b¹ch h¬n

Thay v× chØ c«ng bè sè liÖu tæng hîp vÒ tæng nguån thu ng©n s¸ch n¨m tr−íc, lÇn xuÊt b¶n n¨m nay cung cÊp sè liÖu chi tiÕt vÒ nguån thu, chi tiÕt theo 4 kho¶n môc chÝnh: thu trong n−íc, thu tõ dÇu má, thu h¶i quan vµ viÖn trî. Nguån thu trong n−íc ®−îc chi tiÕt thµnh 11 tiÓu môc (nh− thu tõ DNNN, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi, khu vùc t− nh©n v.v.) vµ nguån thu h¶i quan ®−îc chia nhá thµnh çc lo¹i thuÕ xuÊt nhËp khÈu kh¸c nhau. Bªn c¹nh th«ng tin vÒ chi tiªu cho çc lÜnh vùc x· héi chÝnh nh− gi¸o dôc, y tÕ vµ v¨n ho¸, sè liÖu n¨m nay c«ng bè thªm çc kho¶n chi tiªu trªn 6 lÜnh vùc: dÞch vô kinh tÕ, l−¬ng h−u vµ trî cÊp x· héi, chi hµnh chÝnh, khoa häc vµ c«ng nghÖ, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, vµ truyÒn th«ng vµ truyÒn h×nh. N¨m ngo¸i, chØ cã tæng møc chi tiªu cña tõng bé/c¬ quan trung −¬ng ®−îc c«ng bè. Sè liÖu n¨m nay chi tiÕt h¬n vÒ chi ®Çu t− vµ chi th−êng xuyªn. Chi th−êng xuyªn ®−îc tiÕp tôc chi tiÕt hãa thµnh çc kho¶n chi tiªu cho ®µo t¹o vµ gi¸o dôc, y tÕ, khoa häc, dÞch vô kinh tÕ vµ hµnh chÝnh trong mçi c¬ quan trung −¬ng. Çc th«ng tin míi cã thªm kh¸c bao gåm tû träng ph©n chia thu ng©n s¸ch gi÷a trung −¬ng vµ ®Þa ph−¬ng, còng nh− gi¸ trÞ kho¶n chuyÓn nh−îng tiÒn mÆt vµ chi tiªu cho ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia trong tØnh. §Ó ®¬n gi¶n ho¸ h¬n n÷a qu¸ tr×nh lËp ng©n s¸ch nh»m t¹o tÝnh tù chñ cao h¬n cho çc ®¬n vÞ sö dông ng©n s¸ch vµ khuyÕn khÝch sö dông hiÖu qu¶ h¬n nguån lùc c«ng, viÖc triÓn khai thÝ ®iÓm giao kho¸n ng©n s¸ch ë thµnh phè HCM ®· ®−îc më réng sang çc c¬

31

quan hµnh chÝnh ë çc tØnh kh¸c vµ c¬ quan trung −¬ng, vµ çc c¬ quan sù nghiÖp trong toµn quèc. Cho ®Õn nay, kho¶ng 20 tØnh vµ 1 bé ®· ®¨ng ký tham gia dù ¸n thÝ ®iÓm nµy. C«ng viÖc x©y dùng luËt ng©n s¸ch söa ®æi, ®iÒu chØnh hÖ thèng chuyÓn nh−îng tiÒn mÆt xuèng cho çc tØnh, vµ x¸c ®Þnh çc tµi kho¶n “n»m ngoµi ng©n s¸ch" ®ang ®−îc tiÕn hµnh. LuËt ng©n s¸ch míi dù kiÕn sÏ ®−îc tr×nh Quèc héi vµo th¸ng 7/2002. HiÖn ®ang chuÈn bÞ dù ¸n lång ghÐp c¶i çch ng©n s¸ch víi hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý ng©n s¸ch. §iÒu nµy sÏ gióp kh¾c phôc çc vÊn ®Ò vÒ tÝnh kÞp thêi cña th«ng tin vµ tÝnh nhÊt qu¸n cña th«ng tin ®ã, vµ do ®ã cho phÐp ®¹t ®−îc tÝnh tr¸ch nhiÖm gi¶i tr×nh cao h¬n. HÖ thèng theo dâi nî trong n−íc vµ n−íc ngoµi hiÖn t¹i rÊt ph©n t¸n vµ thiÕu tÝnh t−¬ng thÝch so s¸nh gi÷a çc hÖ thèng kh¸c nhau (xem khung 8). Ngoµi ra, thùc tiÔn qu¶n lý nî cña chÝnh phñ chØ nh»m kiÓm so¸t tæng nî vµ møc nî ph¶i tr¶ mµ kh«ng quan t©m nhiÒu ®Õn sù ®¸nh ®æi rñi ro-chi phÝ trong giao dÞch liªn quan ®Õn nî chÝnh phñ. Dù kiÕn sÏ x©y dùng mét lé tr×nh c¶i çch trong 6 th¸ng tíi.

Khung 8: Qu¶n lý nî chÝnh phñ

HiÖn t¹i, mét sè c¬ quan chÝnh phñ vµ bé cã nhiÖm vô qu¶n lý vµ thu thËp sè liÖu vÒ nî cña chÝnh phñ. ViÖc qu¶n lý chØ quan t©m ®Õn møc tr¶ nî vµ tæng gi¸ trÞ d− nî tuyÖt ®èi, chø ch−a xem xÐt ®Õn khÝa c¹nh chi phÝ-rñi ro. Cã thÓ cã 3 −u tiªn quan träng trong ng¾n h¹n: � ThiÕt lËp mét ®¬n vÞ thuéc Bé tµi chÝnh cã t− çch ph¸p nh©n ®Ó qu¶n lý nî quèc gia (trong vµ ngoµi

n−íc) trªn c¬ së th«ng tin hµng ngµy. C¬ quan nµy còng ph¶i cã nhiÖm vô gi¸m s¸t çc nghÜa vô ®ét xuÊt cña ChÝnh phñ, kÓ c¶ çc rñi ro ng©n s¸ch liªn quan ®Õn nî cña çc DNNN.

� Tæng hîp vµ lång ghÐp çc hÖ thèng theo dâi nî hiÖn cã ë trong vµ ngoµi Bé Tµi chÝnh. � Thµnh lËp Uû ban liªn bé ®Ó ®iÒu phèi nh÷ng thay ®æi vÒ tæ chøc vµ quy ®Þnh cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn qu¸

tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ qu¶n lý nî. NghÞ ®Þnh 90 ®· ®Ò cËp ®Õn mét uû ban nh− vËy. Çc chÝnh s¸ch ®Æc biÖt ®· ®−îc so¹n th¶o ®Ó hç trî ng−êi nghÌo ë 2 vïng nghÌo nhÊt ViÖt nam - MiÒn nói phÝa B¾c vµ T©y nguyªn - cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn tèt h¬n dÞch vô gi¸o dôc vµ y tÕ. Nguån tµi trî chi phÝ cña çc ho¹t ®éng míi nµy ®· ®−îc tÝnh ®Çy ®ñ trong ph©n bæ ng©n s¸ch n¨m 2002.

32

Khung 9: Qu¶n lý nguån lùc c«ng tèt h¬n, 1998 – th¸ng 5/2002

1998

� Tæng côc Thèng kª c«ng bè quyÕt to¸n ng©n s¸ch n¨m 1997 vµ kÕ ho¹ch ng©n s¸ch 1999, d−íi d¹ng s¸ch ph¸t kh«ng;

� Cung cÊp th«ng tin tµi chÝnh cho çc tæ chøc quèc tÕ vµ nhµ tµi trî theo khu«n mÉu nhÊt qu¸n víi GFS, còng nh− cho çc c¬ quan ChÝnh phñ liªn quan (QuyÕt ®Þnh 225 vµ 1581);

1999

� C¶i thiÖn qu¶n lý tµi chÝnh b»ng çch yªu cÇu c¶i thiÖn kÕ to¸n ®èi víi çc kho¶n hç trî kh«ng hoµn l¹i vµ lµm râ vai trß qu¶n lý nî n−íc ngoµi vµ theo dâi nî (NghÞ ®Þnh 90 n¨m 1998 vµ Th«ng t− 22 n¨m 1999);

� Lµm râ tiÕn tr×nh qu¶n lý çc phÝ vµ çc thu nhËp mµ çc c¬ quan thu ®−îc vµ chi tiªu;

2000

� Hoµn thµnh vµ xuÊt b¶n b¸o ço §¸nh gi¸ Chi tiªu C«ng - Qu¶n lý nguån lùc c«ng tèt h¬n;.

� Ban hµnh quy ®Þnh (Th«ng t− 118/2000/TT-BTC) vÒ qu¶n lý ng©n s¸ch x· vµ ph©n lo¹i ng©n s¸ch ®¬n gi¶n h¬n ®Ó t¹o khu«n khæ c¶i thiÖn kÕ to¸n, b¸o ço vµ qu¶n lý ng©n s¸ch x· vµ çc ho¹t ®éng tµi chÝnh kh¸c ë cÊp x·;

� B¾t ®Çu mét dù ¸n thÝ ®iÓm kho¸n chi ®èi víi çc c¬ quan hµnh chÝnh ë TP Hå ChÝ Minh ®Ó cho phÐp hä tù chñ h¬n, vµ khuyÕn khÝch sö dông hiÖu qu¶ nguån kinh phÝ, ph©n bæ thÝch hîp, khi cÇn thiÕt.

2001

� X©y dùng mét kÕ ho¹ch hµnh ®éng c¶i thiÖn qu¶n lý chi tiªu c«ng chi tiÕt, cã lÞch tr×nh trong 3 n¨m tíi.

� Thµnh lËp nhãm lµm viÖc ®a c¬ quan ®Ó phèi hîp thùc hiÖn çc khuyÕn nghÞ cña §¸nh gi¸ chi tiªu c«ng 2000;

� Hoµn thµnh §¸nh gi¸ Chi tiªu C«ng cho TP phè Hå ChÝ Minh vµ tØnh Qu¶ng B×nh.

� Ban hµnh çc quy chÕ söa ®æi (QuyÕt ®Þnh 182/2001/QD-TTg cña Thñ t−íng) vÒ minh b¹ch ng©n s¸ch, cho phÐp c«ng khai çc th«ng tin ng©n s¸ch nh»m c−ìng chÕ thùc hiÖn ë çc cÊp chÝnh quyÒn phÝa d−íi.

� ThÝ ®iÓm x©y dùng Khu«n khæ chi tiªu trung h¹n (MTEF) cho ngµnh gi¸o dôc.

� Th«ng qua quyÕt ®Þnh (QuyÕt ®Þnh 192/QD-TTg cña Thñ t−íng) nh»m nh©n réng c¬ chÕ thÝ ®iÓm ng©n s¸ch trän gãi cho TP Hå ChÝ Minh sang çc tØnh kh¸c vµ çc c¬ quan trung −¬ng.

� Th«ng qua HiÕn ph¸p söa ®æi nh»m cung cÊp quyÒn tù chñ hoµn toµn cho Héi ®ång Nh©n d©n tØnh trong viÖc phª duyÖt vµ ph©n bæ ng©n s¸ch.

2002

� LÇn ®Çu tiªn ®¨ng t¶i th«ng tin ng©n s¸ch trªn trang WEB cña Bé Tµi chÝnh.

� Ban hµnh NghÞ ®Þnh 10/2002/ND-CP cña chÝnh phñ vÒ c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh míi trong çc c¬ quan cung øng dÞch vô c«ng (sù nghiÖp cã thu), nh»m trao quyÒn tù chñ lín h¬n, linh ho¹t (4/2002) vµ chñ ®éng h¬n h¬n cho nh÷ng c¬ quan nµy trong viÖc qu¶n lý nguån tµi chÝnh cña m×nh.

33

Çc ®èi t¸c quèc tÕ hç trî cho çc môc tiªu c¶i çch nh− thÕ nµo? Nhµ tµi trî & Kho¶n hç trî

Môc ®Ých, C¬ quan thùc hiÖn HiÖn tr¹ng

ADF (Ph¸p) FF 330,000

Ch−¬ng tr×nh tµi trî song ph−¬ng hµng n¨m víi Bé Tµi chÝnh nh»m hç trî Kho b¹c vi tÝnh ho¸, chó träng ®µo t¹o vÒ c«ng nghÖ tin häc vµ kiÓm so¸t chi tiªu (Kho b¹c Nhµ n−íc, Bé Tµi chÝnh)

§ang thùc hiÖn

CIDA (Ca-na-®a) US$ 7,000,000

T¨ng c−êng n¨ng lùc cña Bé Tµi chÝnh ®Ó (i) h×nh thµnh çc hÖ thèng qu¶n lý cña Bé; vµ (ii) x©y dùng vµ phèi hîp chÝnh s¸ch tµi chÝnh (Bé Tµi chÝnh)

§ang thùc hiÖn (1996-2001)

DFID (UK) US$ 450,000

- Hç trî §¸nh gi¸ chi tiªu c«ng 2000 - Hç trî thùc hiÖn çc ho¹t ®éng tiÕp nèi §¸nh gi¸ chi tiªu c«ng 2000 vµ chuÈn bÞ dù ¸n FMIS

2000-2001

GTZ (§øc) Dù ¸n C¶i çch Ng©n s¸ch

Giai ®o¹n hai: Hç trî thiÕt kÕ vµ thùc hiÖn mét HÖ thèng Ng©n s¸ch Nhµ n−íc th«ng qua: (i) t− vÊn chuyªn m«n vÒ viÖc thùc hiÖn vµ ®¸nh gi¸ LuËt Ng©n s¸ch, (ii) hç trî ¸p dông çch ph©n lo¹i ng©n s¸ch míi, (iii) hç trî thiÕt lËp çc thñ tôc thùc hiÖn, b¸o ço vµ kiÓm so¸t ng©n s¸ch, (iv) x©y dùng vµ thö nghiÖm hÖ thèng th«ng tin ng©n s¸ch ®−îc vi tÝnh ho¸ Giai ®o¹n ba: Hç trî ®iÒu chØnh luËt ng©n s¸ch vµ x©y dùng kÕ ho¹ch tµi chÝnh trung h¹n (Bé Tµi chÝnh)

1997-2000 2001-trë ®i

IMF - Ph¸i ®oµn c«ng t¸c vÒ Minh b¹ch tµi chÝnh - Ph¸i ®oµn c«ng t¸c vÒ ThuÕ - Ph¸i ®oµn c«ng t¸c vÒ ThuÕ quan

Th¸ng 9 - 1998 Th¸ng 1 - 1999 Th¸ng 5 - 1999

UNDP X©y dùng N¨ng lùc §¸nh gi¸ Chi tiªu C«ng - Giai ®o¹n II US$ 1,700,000

T¨ng c−êng n¨ng lùc cña ChÝnh phñ ®Ó qu¶n lý hiÖu qu¶ chi tiªu c«ng ë cÊp trung −¬ng vµ cÊp tØnh (Bé Tµi chÝnh, çc tØnh: B¾c Ninh, Qu¶ng B×nh & Thµnh phè HCM)

§ang thùc hiÖn

UNDP, AusAID vµ çc nhµ tµi trî kh¸c. Qu¶n lý nî n−íc ngoµi US$ 2,400,000

Hç trî ChÝnh phñ h×nh thµnh n¨ng lùc toµn diÖn vµ bÒn v÷ng ®Ó qu¶n lý nguån lùc bªn ngoµi ®−a vµo ViÖt Nam ®Æc biÖt chó träng qu¶n lý nî (V¨n phßng ChÝnh phñ, Bé Tµi chÝnh, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−, Ng©n hµng Nhµ n−íc, Bé T− ph¸p)

V¨n kiÖn Dù ¸n ®· ®−îc viÕt xong. Dù ¸n ®ang ®−îc phª duyÖt lÇn cuèi.

Ng©n hµng ThÕ giíi

- Ph¸i ®oµn c«ng t¸c vÒ Minh b¹ch tµi chÝnh - Ph¸i ®oµn c«ng t¸c vÒ B¸o ço/Ghi chÐp Nî - Çc ph¸i ®oµn §¸nh gi¸ chi tiªu c«ng - §oµn c«ng t¸c vÒ §¸nh gi¸ tr¸ch nhiÖm tµi chÝnh quèc gia - Héi th¶o tiÕp nèi §¸nh gi¸ chi tiªu gi÷a chÝnh phñ - nhµ tµi trî

Th¸ng 9 - 1998 Th¸ng 11 - 1998 Th¸ng 1, 3, 5 - 2000 Th¸ng 9 - 2000 Th¸ng 2-2001

34

VI. x©y dùng chiÕn l−îc cho lÜnh vùc luËt ph¸p ViÖt nam ®· c«ng bè kÕ ho¹ch ®æi míi vµ hiÖn ®¹i ho¸ khu«n khæ luËt ph¸p nh»m hç trî qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ tËp trung sang kinh tÕ thÞ tr−êng. Mét nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng hiÖu qu¶ yªu cÇu ph¶i cã mét hÖ thèng ph¸p luËt x¸c ®Þnh râ rµng vµ cã kh¶ n¨ng ®¶m b¶o çc quyÒn theo luËt ®Þnh, t¹o ra mét 's©n ch¬i b×nh ®¼ng' cho ng−êi d©n vµ doanh nghiÖp; vµ tÊt c¶ mäi ng−êi, kÓ c¶ ng−êi nghÌo ®Òu cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn hÖ thèng luËt. Cã nhiÒu thµnh tùu ®· ®¹t ®−îc trong 10 n¨m qua, vµ hÖ thèng luËt ph¸p cña ViÖt nam tiÕp tôc thay ®æi nhanh chãng, kÓ c¶ viÖc tÝch cùc triÓn khai LuËt Doanh nghiÖp, thµnh lËp Uû ban c¶i çch luËt ph¸p cÊp nhµ n−íc, vµ viÖc th«ng qua LuËt vÒ tæ chøc Toµ ¸n, theo ®ã chuyÓn toµ ¸n ®Þa ph−¬ng tõ bé m¸y ChÝnh phñ sang chÞu sù qu¶n lý cña Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao - mét b−íc ®i mµ theo ®¸nh gi¸ cña çc chuyªn gia lµ cÇn thiÕt ®Ó thiÕt lËp vai trß ®éc lËp cña toµ ¸n vµ ph¸p quyÒn. HiÖn tr¹ng cña qu¸ tr×nh c¶i çch Mét chiÕn l−îc dµi h¹n tæng thÓ vµ ®ñ chi tiÕt ®èi víi sù ph¸t triÓn hÖ thèng luËt ph¸p cña ViÖt nam lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o tiÕp tôc c¶i çch. V× vËy, Héi nghÞ Nhãm t− vÊn çc nhµ tµi trî (CG) vµo th¸ng 12/2000 ®· khuyÕn nghÞ r»ng ph¶i thùc hiÖn ®¸nh gi¸ tæng thÓ nhu cÇu ph¸p lý (LNA) nh»m x©y dùng mét chiÕn l−îc dµi h¹n cho sù ph¸t triÓn hÖ thèng luËt ph¸p cña ViÖt nam. Ngay sau ®ã, th¸ng 1/2001, ChÝnh phñ ®· phª duyÖt ®Ò ¸n cña Bé T− ph¸p nh»m triÓn khai LNA d−íi sù ®iÒu hµnh cña mét Ban chØ ®¹o liªn bé (IASC), bao gåm çc ®¹i diÖn cÊp cao cña çc c¬ quan luËt ph¸p nhµ n−íc. Dù th¶o B¸o ço chung vÒ LNA ®· ®−îc th¶o luËn t¹i héi nghÞ çc c¬ quan luËt ph¸p nhµ n−íc vµ çc nhµ tµi trî n−íc ngoµi do IASC tæ chøc vµo th¸ng 4/2002 d−íi sù chñ tr× cña Bé tr−ëng Bé T− ph¸p. B¶n B¸o ço chung vÒ LNA ®· gÇn nh− kÕt thóc. Dù th¶o hiÖn hµnh cña B¸o ço nµy ®·:

� X¸c ®Þnh vµ ph©n tÝch râ rµng çc nhu cÇu ph¸t triÓn luËt ph¸p chñ yÕu;

� Ph¸c th¶o mét chiÕn l−îc ph¸t triÓn dµi h¹n;

� §−a ra mét kÕ ho¹ch hµnh ®éng nh»m thùc hiÖn chiÕn l−îc ®ã; vµ

� §Ò xuÊt mét khu«n khæ ODA nh»m hç trî thùc hiÖn KÕ ho¹ch hµnh ®éng. KÕ ho¹ch hµnh ®éng cô thÓ vÒ c¶i çch luËt ph¸p t¹o ra sù hç trî râ rµng ®èi víi ChiÕn l−îc Ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi giai ®o¹n 2001-2010 vµ trªn thùc tÕ cã thÓ ®ãng vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi viÖc triÓn khai thùc hiÖn thµnh c«ng ChiÕn l−îc nµy. Ngoµi ra, b¶ng tæng hîp çc hµnh ®éng chÝnh s¸ch cña b¶n dù th¶o ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ T¨ng tr−ëng vµ Gi¶m nghÌo (CPRGS) ®Ò nghÞ thùc hiÖn triÓn khai KÕ ho¹ch hµnh ®éng LNA nh− lµ mét b−íc cèt yÕu ®Ó gi¶m nghÌo vµ t¨ng tr−ëng. Do ®ã, sù hç trî cña çc nhµ tµi trî cho viÖc triÓn khai kÕ ho¹ch hµnh ®éng LNA sÏ g¾n liÒn víi CPRGS. Çc néi dung träng yÕu ®Ó x©y dùng hÖ thèng luËt ph¸p hiÖn ®¹i ë ViÖt nam bao gåm (1) khu«n khæ ph¸p lý cña çc ®iÒu luËt, quy ®Þnh, vµ hiÖp −íc, kÓ c¶ qu¸ tr×nh x©y dùng luËt vµ çc hiÖp −íc; (2) çc thÓ chÕ luËt ph¸p cÇn thiÕt ®Ó thùc thi luËt nh− toµ ¸n, träng tµi vµ çc héi ®ång gi¶i quyÕt tranh chÊp phi toµ ¸n kh¸c, çc c¬ quan gi¸m s¸t ph¸p luËt vµ hç

35

trî ph¸p lý, c«ng tè viªn; luËt gia vµ héi luËt gia; vµ c¬ quan ®¨ng ký giao dÞch ®¶m b¶o ®èi víi quyÒn sö dông ®Êt, x©y dùng, giao dÞch ®¶m b¶o, doanh nghiÖp; (3) ®µo t¹o vµ gi¸o dôc ph¸p luËt ®èi víi luËt s−, ch¸nh ¸n vµ çc chuyªn gia luËt ph¸p kh¸c; (4) hÖ thèng th«ng tin ph¸p luËt nh»m t¨ng c−êng tÝnh minh b¹ch vµ nhËn thøc cña c«ng chóng vÒ luËt ph¸p.

Khung 10: Lé tr×nh cña LNA trong çc th¸ng tíi ®©y

� Cuèi th¸ng 5 - ®Çu th¸ng 6/2002: Hoµn thiÖn B¸o ço tæng hîp vÒ §¸nh gi¸ nhu cÇu ph¸p lý LNA, ®−îc Ban chØ ®¹o liªn bé (IASC) xem xÐt ®¸nh gi¸ vµ th«ng qua ®Ó tr×nh Thñ t−íng vµ çc c¬ quan luËt ph¸p Nhµ n−íc cã liªn quan.

� Gi÷a th¸ng 6/2002: Tr×nh ChÝnh phñ, Quèc héi, Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao vµ ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao B¸o ço tæng hîp LNA cuèi cïng.

� Cuèi th¸ng 6/2002: X©y dùng v¨n b¶n ®Þnh h−íng vÒ chuyÓn ®æi tõ çc néi dung LNA sang b−íc triÓn khai vµ ho¹t ®éng cña çc thÓ chÕ triÓn khai: 1) Ban chØ ®¹o quèc gia; 2) Uû ban c«ng t¸c liªn tÞch; 3) Ban Th− ký; vµ 4) quy chÕ t¹m thêi trong thêi gian thµnh lËp Ban chØ ®¹o quèc gia.

� Th¸ng 6 -7/2002: Hoµn thiÖn ChiÕn l−îc ph¸t triÓn hÖ thèng luËt ph¸p ViÖt nam ®Õn 2010 trªn c¬ së B¸o ço tæng kÕt LNA vµ tr×nh ChÝnh phñ, Quèc héi vµ Uû ban nhµ n−íc vÒ c¶i çch luËt ph¸p.

� Th¸ng 6 -7/2002: ChÝnh phñ, Quèc héi vµ çc c¬ quan cã thÈm quyÒn kh¸c phª duyÖt ChiÕn l−îc ph¸t triÓn hÖ thèng luËt ph¸p vµ KÕ ho¹ch hµnh ®éng.

� Th¸ng 7 -8/2002: X©y dùng nhiÖm vô phèi hîp víi çc nhµ tµi trî chÝnh vÒ lÜnh vùc luËt ph¸p ®Ó ®¸nh gi¸ KÕ ho¹ch hµnh ®éng vµ x©y dùng ch−¬ng tr×nh cô thÓ.

� Th¸ng 6 -9/2002: Thµnh lËp ban th− ký, Ban chØ ®¹o quèc gia vµ Nhãm lµm viÖc liªn bé ®Ó triÓn khai KÕ ho¹ch hµnh ®éng.

Çc ®èi t¸c quèc tÕ ®ang hç trî c¶i çch nh− thÕ nµo?

HiÖn t¹i, cÇn chó ý r»ng b¶n th©n LNA ®· ®−îc sù hç trî trong quan hÖ ®èi t¸c cña 9 nhµ tµi trî quèc tÕ vµ song ph−¬ng trong lÜnh vùc luËt ph¸p, bao gåm óc, Canada, §an m¹ch, Ph¸p, NhËt b¶n, Thôy ®iÓn, Ng©n hµng Ph¸t triÓn ch©u ¸, UNDP vµ Ng©n hµng ThÕ giíi. Bèn m¶ng chÝnh cña LNA ®−îc çc nhµ tµi trî “®øng ®Çu” hç trî (tµi chÝnh vµ hiÖn vËt). C«ng viÖc nµy cßn nhËn ®−îc hç trî kü thuËt cña çc chuyªn gia quèc tÕ ®ãng t¹i ViÖt nam hay sang c«ng t¸c ng¾n ngµy do çc nhµ tµi trî song ph−¬ng cung cÊp. N¨m chuyªn gia luËt ph¸p quèc tÕ (mét th−êng trùc t¹i ViÖt nam vµ 4 sang c«ng t¸c ng¾n ngµy do §an m¹ch, Thuþ ®iÓn, ADB, UNDP vµ Ng©n hµng ThÕ giíi tµi trî) ®· hç trî vµ t− vÊn cho B¸o ço chung.

36

Nhµ tµi trî Môc ®Ých (C¬ quan thùc hiÖn) HiÖntr¹ng

ADB

Hç trî cho LNA (tr×nh bµy ë trªn)

ADB 6 khãa ®µo t¹o cho çc quan chøc luËt ph¸p chÝnh phñ cao cÊp, trung cÊp vÒ luËt quèc tÕ vµ th−¬ng m¹i, kÓ c¶ çc vÊn ®Ò WTO (th«ng qua Bé T− ph¸p). Néi dung cña çc kho¸ bao gåm ®µo t¹o kü n¨ng ®µm ph¸n vµ ph©n tÝch luËt. Çc kho¸ tiÕng Anh trong lÜnh vùc luËt.

1998 – 2000

ADB §µo t¹o l¹i çc quan chøc luËt ph¸p cña chÝnh phñ. §µo t¹o cña khoa gi¶ng d¹y tr−êng §µo t¹o chuyªn gia luËt b»ng tiÕng Anh, vµ vÒ mét sè lÜnh vùc lùa chän, çc kü n¨ng luËt thùc tÕ, x©y dùng m«n häc vµ çc ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y lÊy träng t©m lµ sinh viªn. Cung cÊp 10 kho¸ häc 12 tuÇn cho kho¶ng 1.000 luËt s− lµm viÖc t¹i çc c¬ quan chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng vµ trung −¬ng, héi luËt gia vµ çc doanh nghiÖp t− vÊn luËt.

1998 – 2000

AusAID Hç trî cho LNA (xem phÇn trªn)

AusAID Trung t©m LuËt Ch©u ¸ vµ Khu vùc Th¸i b×nh d−¬ng (Tr−êng ®¹i häc Sydney) cung cÊp hç trî cho Trung t©m nghiªn cøu QuyÒn con ng−êi ViÖt nam thuéc Häc viÖn chÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh nh»m t¨ng c−êng n¨ng lùc nghiªn cøu vµ gi¶ng d¹y cña Häc viÖn vÒ lÜnh vùc luËt quèc tÕ vµ çc vÊn ®Ò quyÒn con ng−êi trong khu vùc, thÓ chÕ, c¬ chÕ vµ thñ tôc.

§ang triÓn khai

Cida (Canada) Hç trî cho LNA (xem phÇn trªn)

Cida (Canada) X©y dùng n¨ng lùc vÒ so s¸nh luËt (comparative law). TriÓn khai t¹i ViÖn nghiªn cøu luËt thuéc Bé T− ph¸p.

Cida (Canada) Th«ng qua Dù ¸n hç trî triÓn khai chÝnh s¸ch, hç trî cho Uû ban luËt ph¸p cña Quèc héi (vÝ dô nh− chøc n¨ng gi¸m s¸t cña Quèc héi; so¹n th¶o LuËt doanh nghiÖp) vµ Uû ban çc vÊn ®Ò x· héi (çc vÊn ®Ò vÒ giíi, ®µo t¹o cho ®¹i biÓu quèc héi n÷, quy ®Þnh an toµn x· héi).

1996 - 2000

Danida (§an m¹ch) Hç trî cho LNA (xem phÇn trªn)

Danida (§an m¹ch)

Hç trî V¨n phßng Quèc héi, Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao vµ ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao.

2000 – 2004

Ph¸p Hç trî cho LNA (xem phÇn trªn)

Ph¸p Çc chuyªn gia th−êng trùc vµ c«ng t¸c ng¾n ngµy hç trî kü thuËt cho ChÝnh phñ ViÖt nam vÒ dù th¶o luËt th«ng qua Maison du Droit

Ph¸p Ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o 3 n¨m (kho¶ng 6 th¸ng mçi n¨m) cho çc quan chøc luËt ph¸p ViÖt nam nãi tiÕng Ph¸p ë HLU, do gi¶ng viªn ng−êi Ph¸p gi¶ng d¹y. CÊp häc bæng cho 25 häc viªn.

B¾t ®Çu n¨m 1998

GTZ (§øc) Cïng víi Bé T− ph¸p: ®µo t¹o nh©n viªn luËt vµ luËt s− vÒ luËt th−¬ng m¹i vµ d©n sù, vµ thñ tôc tè tông.

37

Hç trî cho LNA (xem phÇn trªn)

JICA (NhËt) CÊp häc bæng cho quan chøc ChÝnh phñ (MOJ/SPC/SPP) t¹i NhËt. Cung cÊp tµi liÖu gi¶ng d¹y vµ v¨n b¶n luËt cña NhËt.

JICA (NhËt) 4 chuyªn gia th−êng trùc vµ çc chuyªn gia sang c«ng t¸c hç trî kü thuËt cho MOJ, SPC, SPP, kÓ c¶ kü n¨ng so¹n th¶o luËt.

Hµ lan Hç trî cho Tr−êng ®¹i häc CÇn th¬ x©y dùng khoa luËt

Hç trî cho LNA (xem phÇn trªn)

Sida (Thôy ®iÓn) Hç trî Tr−êng ®¹i häc LuËt Hµ néi (HLU) vµ Khoa LuËt Tr−êng ®¹i häc Quèc gia Hå ChÝ Minh. TiÕp tôc ph¸t triÓn néi dung ch−¬ng tr×nh LLB. §µo t¹o gi¸o viªn luËt vÒ ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y tiªn tiÕn th«ng qua cÊp häc bæng t¹i Tr−êng ®¹i häc Lund Thôy §iÓn, trang bÞ tr−íc tiÕng Anh trong n−íc

2000 - 2003

Sida (Thôy ®iÓn) §µo t¹o vÒ quyÒn con ng−êi do sù phèi hîp gi÷a ViÖn Raoul Wallenberg vÒ QuyÒn con ng−êi vµ LuËt nh©n v©n thuéc Tr−êng ®¹i häc Lund vµ VRCHR (tõ 1997). Trong giai ®o¹n 1999-2001: (i) héi th¶o vÒ quyÒn con ng−êi cho ch¸nh ¸n, c«ng tè viªn vµ çc thµnh viªn Quèc héi (tËp trung vµo c«ng −íc quyÒn con ng−êi vµ ¸p dông trong n−íc), vµ (ii) 3 kho¸ häc 5 ngµy vÒ quyÒn con ng−êi cho c¶nh s¸t tr−ëng (tËp trung vµo çc khÝa c¹nh thùc thi luËt ph¸p). Cung cÊp s¸ch n−íc ngoµi vÒ quyÒn con ng−êi.

Sida (Thôy ®iÓn) Hç trî Bé T− ph¸p x©y dùng c¬ së d÷ liÖu luËt quèc gia.

Sida (Thôy ®iÓn) Hç trî Bé T− ph¸p dù th¶o luËt vµ c¶i çch hµng chÝnh.

UNDP & Ng©n hµng ThÕ giíi

Hç trî LNA vµ triÓn khai ChiÕn l−îc x©y dùng hÖ thèng luËt

§ang triÓn khai

UNDP Hç trî CIEM x©y dùng çc quy ®Þnh vÒ kinh doanh

USAID (Hoa kú) Dù ¸n STAR hç trî ViÖt nam trong viÖc thùc hiÖn HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i ViÖt - Mü vµ gia nhËp WTO

38

VII. c¶i çch hµnh chÝnh nhµ n−íc Ch−¬ng tr×nh Tæng thÓ vÒ C¶i çch Hµnh chÝnh nhµ n−íc (PAR) ®· ®−îc Thñ t−íng phª duyÖt th¸ng 9/2001. Ch−¬ng tr×nh nµy bao gåm 4 néi dung chÝnh lµ: c¬ cÊu l¹i tæ chøc; c¶i çch nguån nh©n lùc; c¶i çch qu¶n lý tµi chÝnh c«ng vµ x©y dùng thÓ chÕ (xem Khung 11). C¶i çch sÏ lµm cho hÖ thèng qu¶n lý hµnh chÝnh ë ViÖt nam trë lªn cã tr¸ch nhiÖm vµ minh b¹ch h¬n, cã sù tham gia cña ng−êi d©n vµ cã thÓ dù ®o¸n ®−îc. Qu¸ tr×nh c¶i çch ®ang ë ®©u? Ban chØ ®¹o C¶i çch hµnh chÝnh nhµ n−íc do Thñ t−íng lµm chñ tÞch ®· ®−îc thµnh lËp cuèi n¨m 1998. Trong thêi gian 2000-2001, Ban chØ ®¹o CCHCNN ®· tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ toµn diÖn çc vÊn ®Ò vÒ hµnh chÝnh nhµ n−íc nh»m t×m ra biÖn ph¸p ®Èy m¹nh tèc ®é c¶i çch vµ lµm cho CCHCNN hoµ chung víi c¶i çch kinh tÕ x· héi. KÕt luËn cña çc ®¸nh gi¸ nµy t¹o c¬ së cho Ch−¬ng tr×nh tæng thÓ CCHCNN hiÖn nay. Ch−¬ng tr×nh tæng thÓ sÏ ®−îc thùc hiÖn th«ng qua çc kÕ ho¹ch c¶i çch cho tõng bé ngµnh vµ mçi tØnh thµnh theo h−íng dÉn cña 7 ch−¬ng tr×nh trong khung 11.

Khung 11: Ch−¬ng tr×nh tæng thÓ vÒ C¶i çch hµnh chÝnh nhµ n−íc

C¬ cÊu l¹i tæ chøc

1. X¸c ®Þnh l¹i vai trß, chøc n¨ng, vµ c¬ cÊu tæ chøc cña çc c¬ quan trong hÖ thèng qu¶n lý hµnh chÝnh (C¬ quan chñ tr×: Ban Tæ chøc çn bé ChÝnh phñ (GCOP) vµ V¨n phßng ChÝnh phñ)

2. HiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng qu¶n lý hµnh chÝnh (C¬ quan chñ tr×: V¨n phßng ChÝnh phñ)

C¶i çch nguån nh©n lùc

3. Tinh gi¶m biªn chÕ (C¬ quan chñ tr×: GCOP)

4. X©y dùng n©ng cao chÊt l−îng ®éi ngò çn bé, c«ng chøc (C¬ quan chñ tr×: GCOP vµ Häc viÖn hµnh chÝnh quèc gia (NAPA)).

5. C¶i çch tiÒn l−¬ng (C¬ quan chñ tr×: GCOP)

C¶i çch tµi chÝnh c«ng

6. C¶i çch c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh trong khu vùc c«ng (C¬ quan chñ tr×: Bé Tµi chÝnh)

X©y dùng thÓ chÕ

7. §æi míi c«ng t¸c x©y dùng vµ ban hµnh vµ n©ng cao chÊt l−îng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt (C¬ quan chñ tr×: Bé T− ph¸p)

TÊt c¶ çc bé ®· tr×nh kÕ ho¹ch c¶i çch hµnh chÝnh hµng n¨m cña n¨m 2002 lªn Thñ t−íng ChÝnh phñ. Dù th¶o cña 5 trong sè 7 ch−¬ng tr×nh quèc gia ®· ®−îc ®−a ra th¶o luËn t¹i cuéc héi th¶o th¸ng 4/2002 t¹i Hµ néi. Tuy nhiªn, c¶i çch tiÒn l−¬ng vµ tinh gi¶m biªn chÕ cßn ch−a ®−a ra ®−îc dù th¶o kÕ ho¹ch. TiÕn ®é cña hai m¶ng nµy lµ kh¸ chËm so víi 5 m¶ng cßn l¹i cña Ch−¬ng tr×nh tæng thÓ. CÇn cã thªm çc c«ng viÖc ph©n tÝch vµ chÕ ®é tr¸ch nhiÖm râ rµng h¬n trong hai lÜnh vùc nµy.

39

T¹i cuéc häp gÇn ®©y cña Ban chØ ®¹o c¶i çch hµnh chÝnh nhµ n−íc, Thñ t−íng ®· yªu cÇu ph¶i ®Èy m¹nh triÓn khai Ch−¬ng tr×nh tæng thÓ vµ ®−a ra çc b−íc tiÕp theo vÒ C¶i çch hµnh chÝnh nh− sau:

� T¨ng c−êng phæ biÕn th«ng tin vÒ C¶i çch hµnh chÝnh ®Ó n©ng cao nhËn thøc cña c«ng chóng ®èi víi ch−¬ng tr×nh.

� Çc kÕ ho¹ch c¶i çch hµnh chÝnh hµng n¨m ph¶i do Ban chØ ®¹o C¶i çch hµnh chÝnh xem xÐt ®¸nh gi¸ vµ ®Ö tr×nh lªn Thñ t−íng phª duyÖt vµo quý 3 n¨m 2002.

� NghÞ ®Þnh vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ c¬ cÊu tæ chøc cña çc Bé, çc c¬ quan ngang bé vµ çc c¬ quan chÝnh phñ sÏ tr×nh cuéc häp ChÝnh phñ ngay sau cuéc bÇu cö Quèc héi th¸ng 5/2002.

� CÇn thµnh lËp mét nhãm chuyªn tr¸ch ®Ó nghiªn cøu ph−¬ng thøc c¶i çch tæ chøc chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng kÓ c¶ c¬ cÊu tæ chøc vµ nh©n sù çc tØnh vµ thµnh phè.

� NghÞ ®Þnh míi vÒ ph©n cÊp qu¶n lý ®èi víi çc tæ chøc ®µo t¹o cÊp ®¹i häc vµ çc bÖnh viÖn sÏ ®−îc ban hµnh vµo quý 2 n¨m 2002.

� Thµnh lËp nhãm chuyªn tr¸ch thùc hiÖn nghiªn cøu t¸c ®éng cña c¶i çch hµnh chÝnh ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi ë mét sè tØnh/thµnh.

Quèc héi võa míi phª chuÈn LuËt söa ®æi vÒ tæ chøc chÝnh phñ, theo ®ã mét hÖ thèng hµnh chÝnh tinh gi¶n sÏ bao gåm Ýt bé h¬n vµ cã vai trß vµ chøc n¨ng râ rµng h¬n, còng nh− gióp tiÕp tôc ®Èy m¹nh ph©n cÊp cho chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng. LuËt nµy ®−a ra mét khu«n khæ ph¸p lý ®Ó tiÕp tôc triÓn khai thùc hiÖn c¶i çch hµnh chÝnh vµ sÏ ®−îc cô thÓ b»ng nghÞ ®Þnh vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ c¬ cÊu tæ chøc cña çc bé, çc c¬ quan ngang bé vµ c¬ quan chÝnh phñ.

40

Hç trî cña çc nhµ tµi trî ®èi víi 7 ch−¬ng tr×nh C¶i çch hµnh chÝnh nhµ n−íc (PAR) (tÝnh ®Õn th¸ng 5/2002)

1 2 3 4 5 6 7

C¶i çch luËt C¶i çch c¬ cÊu tæ chøc

Gi¶m biªn chÕ Nh©n lùc C¶i çch tiÒn l−¬ng

Qu¶n lý tµi chÝnh c«ng

HiÖn ®¹i ho¸

ADB MOJ OOG MPI, GCOP, NAPA, MARD, MOH

MOF OOG

AusAID (Australia) Häc bæng MOF

BØ CÇn th¬ CÇn th¬

Cida (Canada) MOJ GCOP, NghÖ An

Danida (§an m¹ch) OOG NAPA §¨kl¨k NAPA

DFID (Anh) Häc bæng

PhÇn lan Qu¶ng trÞ

Ph¸p MOJ Häc bæng MOF MOF

GTZ (§øc) MARD GCOP

NAPA MOF

NhËt Häc bæng

Hµ Lan MARD H¶i Phßng

H¶i phßng

NORAD (Na uy) Ninh b×nh Ninh b×nh

SIDA (Thôy ®iÓn) MOJ Qu¶ng trÞ GCOP Qu¶ng trÞ

MOF GCOP

Thuþ sÜ Qu¶ng b×nh Nam ®Þnh

UNDP MOJ, HCMC MARD, HCMC H¶i phßng

GCOP GCOP, HCMC H¶i phßng

GCOP MOF HCMC H¶i phßng

World Bank MOJ MOF

41

PhÇn III

CËp nhËt t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ gÇn ®©y

Bèi c¶nh ®Çu t− vµ th−¬ng m¹i quèc tÕ rÊt khã kh¨n ®èi víi ViÖt nam trong 18 th¸ng qua. §iÒu nµy g©y ra tèc ®é t¨ng tr−ëng chËm (kho¶ng 4,8% n¨m 2001), mÆc dï vai trß thóc ®Èy t¨ng tr−ëng cña çc yÕu tè trong n−íc ngµy cµng t¨ng. NÒn kinh tÕ cã thÓ sÏ kh«i phôc víi tèc ®é t¨ng tr−ëng 5,2% n¨m 2002.1 Sù suy gi¶m xuÊt khÈu trong quý 4 n¨m 2001 vµ tèc ®é t¨ng tr−ëng ©m 4 th¸ng ®Çu n¨m 2002 ®· h¹n chÕ møc ®é phôc håi cña t¨ng tr−ëng GDP vµ do ®ã h¹n chÕ sè ng−êi cã kh¶ n¨ng tho¸t nghÌo trong n¨m nay. ChØ cã sù t¨ng lªn cña nhu cÇu trong n−íc vµ lßng tin cña çc nhµ ®Çu t− trong vµ ngoµi n−íc do qu¸ tr×nh c¶i çch ®−îc tiÕp tôc thùc hiÖn t¹o ra sÏ ®¶m b¶o møc ®é phôc håi t−¬ng ®èi.

Çc chÝnh s¸ch vÜ m« ®· thóc ®Èy t¨ng tr−ëng vµ æn ®Þnh trong n¨m 2001 vµ quý 1 n¨m 2002. T¨ng tr−ëng ®−îc hç trî bëi sù tiÕp tôc æn ®Þnh tµi kho¸ vµ tiÒn tÖ. Qu¶n lý ngo¹i hèi vÉn tiÕp tôc linh ho¹t trong n¨m 2001, do ®ã ®· hç trî xuÊt khÈu trong ®iÒu kiÖn m«i tr−êng bªn ngoµi khã kh¨n. L¹m ph¸t thÊp, chØ ë møc 1% n¨m 2001 vµ 3,7% th¸ng 4/2002.

Çc khã kh¨n bªn ngoµi

Sù suy gi¶m tèc ®é t¨ng tr−ëng GDP toµn cÇu n¨m 2001 lµ tåi tÖ nhÊt trong vßng 40 n¨m qua, trõ giai ®o¹n khñng hoµng dÇu má ®Çu tiªn n¨m 1974. Sù suy tho¸i nµy trïng hîp víi sù suy gi¶m ch−a tõng cã 14% ®iÓm trong th−¬ng m¹i thÕ giíi, tõ 13% t¨ng tr−ëng n¨m 2000 xuèng ©m 1% n¨m 2001. Kinh tÕ ViÖt nam ®· bÞ ¶nh h−ëng tiªu cùc do nhu cÇu thÕ giíi gi¶m, v× xuÊt khÈu chiÕm 1/2 GDP. Mét sè ®èi t¸c quan träng, nh− Hµn quèc, §µi loan (Trung quèc), Singapore, vµ Malaysia ®· bÞ suy tho¸i kinh tÕ trong n¨m qua. Çc n−íc nµy dùa nhiÒu vµo viÖc xuÊt khÈu c«ng nghÖ cao sang Mü, vµ xuÊt khÈu nµy ®· bÞ gi¶m m¹nh trong n¨m 2001, vµ hä cã vai trß quan träng ®èi víi ViÖt nam d−íi gi¸c ®é ®Çu t− n−íc ngoµi vµ thÞ tr−êng xuÊt khÈu. NhËt vµ Ch©u ¢u còng lµ ®èi t¸c ®Çu t− vµ th−¬ng m¹i quan träng. Tèc ®é t¨ng tr−ëng nhu cÇu gia quyÒn theo gi¸ trÞ xuÊt khÈu tõ çc ®èi t¸c th−¬ng m¹i ®· gi¶m tõ 16% n¨m 2000 xuèng 0,5% n¨m 2001. Do ®ã, xuÊt khÈu cña ViÖt nam gi¶m m¹nh trong nöa cuèi 2001. T¨ng tr−ëng xuÊt khÈu t¨ng trong 2 quý ®Çu 2001 vµ gi¶m 1% ®iÓm vµo quý 3 vµ 12% ®iÓm vµo quý 4 (h×nh 8). Nh×n chung, t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu chØ ë møc 4% n¨m 2001, so víi 25% n¨m tr−íc. §iÒu nµy chñ yÕu lµ do gi¸ dÇu gi¶m 13% trong n¨m 2001.

1 ¦íc tÝnh t¨ng tr−ëng GDP nµy thÊp h¬n so víi −íc tÝnh cña ChÝnh phñ do ph−¬ng ph¸p kh¸c nhau, song xu h−íng chung lµ gièng nhau.

42

H×nh 8: Thay ®æi xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu theo quÝ, (tÝnh trªn c¬ së so s¸nh n¨m tr−íc víi n¨m sau)

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

QI QII QIII QIV QI-02

%

XuÊt khÈu NhËp khÈu

Nguån: Tæng côc H¶i quan vµ Tæng côc Thèng kª

T¨ng tr−ëng xuÊt khÈu phi dÇu má ch÷ng l¹i so víi n¨m 2000, do nhu cÇu thÕ giíi gi¶m ®ét ngét. Gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng thuû s¶n vµ may mÆc t¨ng chËm h¬n vµ gi¸ trÞ xuÊt khÈu n«ng nghiÖp tiÕp tôc gi¶m.

B¶ng 3: T×nh h×nh xuÊt khÈu: t¨ng tr−ëng cïng kú n¨m tr−íc

Gi¸ trÞ 2001 T¨ng tr−ëng %

XuÊt khÈu Tû $ (−íc)2000 2001

4 th¸ng ®Çu n¨m 2002

Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu

15,0 25,2 4,0 -8,6

DÇu th« 3,1 67,5 -10,8 -22,4Ngoµi dÇu th« 11,9 16,1 8,7 -4,4

N«ng s¶n 1,9 -9,9 -5,1 -27,4Thuû s¶n 1,8 55,5 20,2 -6,2Khai kho¸ng 0,1 2,7 3,1 75,0DÖt may 2,0 8,3 4,4 4,4Giµy dÐp 1,6 5,2 6,5 14,2§iÖn tö, m¸y tÝnh 0,6 33,8 -23,9 -46,1Thñ c«ng mü nghÖ 0,2 40,8 -0,7 20,3Kh¸c 3,8 30,8 23,3 3,2

Nguån: Tæng côc Thèng kª vµ Tæng côc H¶i quan

Tèc ®é t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu chung 4 th¸ng ®Çu n¨m 2002 ë møc ©m 9%. Gi¸ trÞ xuÊt khÈu dÇu má vµ phi dÇu má gi¶m, thËm chÝ ngay c¶ khi gi¸ hµng n«ng s¶n t¨ng trë l¹i do sù kh«ng ch¾c ch¾n vÒ nguån cung vµ kú väng nhu cÇu t¨ng cao vµo nöa cuèi n¨m ngo¸i. MÆc dï t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu sang NhËt gi¶m tõ møc cao lµ 46% n¨m 2000 xuèng -4% n¨m 2001, xuÊt khÈu sang Mü vÉn ë møc cao trong n¨m 2001 - t¨ng kho¶ng 45% n¨m 2001. Gi¸ trÞ xuÊt khÈu chñ yÕu gåm dÇu th«, thuû s¶n vµ giµy dÐp.

43

Trong quý 1 n¨m 2002, thÞ tr−êng B¾c Mü lµ thÞ tr−êng xuÊt khÈu duy nhÊt ®ãng gãp tÝch cùc vµo t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu, tÊt c¶ çc thÞ tr−êng cßn l¹i ®Òu gi¶m hoÆc gÇn nh− kh«ng t¨ng (b¶ng 4).

B¶ng 4 : Gi¸ trÞ xuÊt khÈu (kh«ng kÓ dÇu th«) theo thÞ tr−êng

ThÞ tr−êng Q1-01 Q1-02 Tû träng Thay ®æi §ãng gãp vµo

Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ % Gi¸ trÞ T¨ng tr−ëng

ASEAN 384 242 9,5 -142 -5,2

Ch©u ¸ ngoµI ASEAN 1088 1066 41,9 -22 -0,8

Ch©u ¢u 804 774 30,5 -29 -1,1

Mü vµ & Canada 184 241 9,5 57 2,1

¤xtr©ylia & NZ 27 32 1,3 5 0,2

Çc n−íc kh¸c 272 187 7,4 -85 -3,1

Tæng sè 2759 2542 100,0 -217 -7,9

Nguån: Tæng côc H¶i quan vµ Tæng côc Thèng kª Gi¸ trÞ xuÊt khÈu tÝnh b»ng triÖu USD T¸c ®éng tÝch cùc cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i song ph−¬ng ViÖt Mü b¾t ®Çu ®−îc thÓ hiÖn qua sè liÖu th−¬ng m¹i. XuÊt khÈu dÖt may sang Mü râ rµng ®· t¨ng m¹nh trong quý 1 n¨m 2002, ®ñ ®Ó duy tr× tèc ®é t¨ng tr−ëng d−¬ng vÒ xuÊt khÈu dÖt may tõ ®Çu n¨m 2002.

H×nh 9: XuÊt khÈu hµng may mÆc (thay ®æi tÝnh theo %, n¨m tr−íc so víi n¨m sau)

-100

-50

0

50

100

150

200

250

300

ASEAN Ch©u ¸(kh«ng kÓASEAN)

Ch©u ¢u Mü &Canada

Australia &NZ

Çc n−íckh¸c

%

2001 q1-2002

Nguån: Tæng côc H¶i quan

MÆc dï xuÊt khÈu dÖt may vµ giµy dÐp sang Trung quèc t¨ng ®¸ng kÓ trong n¨m 2001, tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang Trung quèc gi¶m 7% do gi¸ dÇu th« tÝnh theo USD gi¶m. Tuy nhiªn, nhu cÇu thÕ giíi ®èi víi hµng xuÊt khÈu cña ViÖt nam dù kiÕn sÏ t¨ng lªn trong nöa cuèi n¨m 2002do cã sù phôc håi cña kinh tÕ Mü vµ khu vùc. Çc chØ sè quan

44

träng cho thÊy nhu cÇu s¶n xuÊt vµ nhËp khÈu cña çc n−íc c«ng nghiÖp sÏ phôc håi trong n¨m 2002.

Khu vùc c«ng nghiÖp dÉn ®Çu vÒ t¨ng tr−ëng trong khi n«ng nghiÖp t¨ng tr−ëng chËm

Khu vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng vÉn lµ nguån ®ãng gãp chÝnh vµo t¨ng tr−ëng n¨m 2001, víi tèc ®é t¨ng tr−ëng thùc −íc tÝnh 7,2%. Xu thÕ nµy sÏ tiÕp tôc trong n¨m 2002, víi tèc ®é t¨ng tr−ëng 4 th¸ng ®Çu n¨m ®¹t 14%. S¶n xuÊt c«ng nghiÖp khu vùc t− nh©n trong n−íc t¨ng m¹nh nhÊt ë møc 20% n¨m 2001 vµ trong 4 th¸ng ®Çu n¨m 2002, do vËy lÆp l¹i møc t¨ng tr−ëng nhanh chãng 2 n¨m tr−íc ®©y. Khu vùc nhµ n−íc vµ ®Çu t− n−íc ngoµi t¨ng tr−ëng t−¬ng ®èi, nh÷ng vÉn ch¾c ch¾n, ë møc 12% n¨m 2001. Do ®ã, khu vùc t− nh©n (trong n−íc vµ ®Çu t− n−íc ngoµi) hiÖn ®ang s¶n xuÊt kho¶ng 60% s¶n l−îng c«ng nghiÖp. Tèc ®é t¨ng tr−ëng thùc cña n«ng nghiÖp thÊp h¬n chót Ýt trong n¨m 2001 so víi n¨m 2000, víi tû lÖ kho¶ng 2,5% n¨m 2001. Khu vùc nµy bao gåm n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp vµ thñy s¶n, trong ®ã thuû s¶n ®¹t tèc ®é t¨ng tr−ëng cao nhÊt, song ngµnh nµy chØ chiÕm cã 12% GDP. Ngµnh trång trät chiÕm 4/5 GDP t¹o ra bëi n«ng nghiÖp trong n¨m 2001 hÇu nh− kh«ng cã sù t¨ng tr−ëng, cßn s¶n l−îng g¹o ®· gi¶m 600.000 tÊn. §©y lµ lÇn ®Çu tiªn trong thËp kû qua, s¶n l−îng g¹o bÞ gi¶m. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµ diÖn tÝch ®Êt trång lóa ®· gi¶m 2,4% do ng−êi n«ng d©n ®· chuyÓn ®Êt trång lóa cã n¨ng suÊt thÊp sang nu«i trång thñy s¶n vµ çc c©y trång kh¸c. §©y lµ ph¶n øng hîp lý cña ng−êi n«ng d©n ®èi víi viÖc gi¸ g¹o gi¶m liªn tôc trong h¬n 3 n¨m qua. MÆc dï ®· cã sù hç trî ®èi víi viÖc ®a d¹ng ho¸ gióp t¨ng s¶n l−îng cña çc lo¹i c©y cã gi¸ trÞ cao nh− cµ phª (s¶n l−îng t¨ng 5,5%), chÌ (s¶n l−îng t¨ng 18%), vµ ®iÒu (s¶n l−îng t¨ng 4%), sù gia t¨ng nµy kh«ng ®ñ ®Ó bï ®¾p møc sôt gi¶m s¶n xuÊt g¹o hiÖn vÉn chiÕm tíi 65% gi¸ trÞ s¶n l−îng ngµnh trång trät.

Çc ®éng lùc t¨ng tr−ëng trong n−íc

Nhu cÇu trong n−íc lµ ®éng lùc chÝnh cña t¨ng tr−ëng GDP trong n¨m 2001 vµ trong quÝ 1 n¨m 2002. Tiªu dïng ç nh©n vµ ®Çu t− t¨ng kh¸ do cã nh÷ng sù c¶i thiÖn trong m«i tr−êng kinh doanh vµ ®· gióp khuyÕn khÝch t¨ng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. Tuy nhiªn, gi¸ n«ng s¶n tiÕp tôc ë møc thÊp ®· lµm gi¶m nhu cÇu cña khu vùc n«ng th«n. Møc b¸n lÎ vÉn gi÷ nguyªn tèc ®é t¨ng tr−ëng trong n¨m 2001 mÆc dï vÉn cßn cao h¬n so víi møc cña n¨m 1997. Trong quÝ 1 n¨m 2002, møc b¸n lÎ ®· t¨ng nhanh h¬n tr−íc.

45

H×nh 10: T¨ng tr−ëng tæng møc b¸n lÎ, % thay ®æi so víi n¨m tr−íc

0.0

4.0

8.0

12.0

16.0

20.0

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 4T-02

Nguån: Tæng côc Thèng kª

Çc th«ng tin s½n cã vÒ s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét sè s¶n phÈm tiªu dïng vµ çc hµng tiªu dïng l©u bÒn còng x¸c nhËn sù gia t¨ng nhu cÇu. Sè l−îng « t«, TV, qu¹t ®iÖn, g¹ch l¸t nÒn ®−îc s¶n xuÊt tiÕp tôc t¨ng m¹nh trong n¨m 2001 vµ trong 4 th¸ng ®Çu n¨m 2002 (Xem H×nh 11).

H×nh 11: S¶n xuÊt mét sè hµng tiªu dïng vµ tiªu dïng l©u bÒn (% thay ®æi so víi n¨m tr−íc )

0

5

10

15

20

25

30

35

2000 2001 4M-02

%

ThÐp G¹ch l¸t Qu¹t ®iÖn Ti-vi


Ngoµi ra, theo HiÖp héi s¶n xuÊt « t« ViÖt nam, l−îng tiªu thô çc lo¹i xe s¶n xuÊt trong n−íc t¨ng 40% trong n¨m 2002, céng víi l−îng nhËp khÈu çc lo¹i xe h¬i vµ xe vËn t¶i kh¸c trong n¨m 2001 so víi n¨m 2000. Thu nhËp vµ nhu cÇu cña ng−êi tiªu dïng t¨ng lªn lµ çc yÕu tè quyÕt ®Þnh ®èi víi sù gia t¨ng nµy. Mét dÊu hiÖu kh¸c vÒ sù phôc håi cña çc ho¹t ®éng trong n−íc lµ s¶n xuÊt ®iÖn ®· t¨ng 15% trong n¨m 2001 (cao h¬n so víi n¨m 2000), vµ khèi l−îng nhËp khÈu x¨ng dÇu t¨ng 2,5% so víi n¨m 2001.

46

Ngoµi sù gia t¨ng nhËp khÈu « t«, xe m¸y vµ çc hµng tiªu dïng l©u bÒn kh¸c, nguyªn vËt liÖu cÇn cho ngµnh x©y dùng ®ang t¨ng lªn nh− s¾t vµ kÝnh x©y dùng còng cã khèi l−îng nhËp khÈu t¨ng lªn trong n¨m 2001. §iÒu nµy mét phÇn ph¶n ¸nh viÖc dì bá çc h¹n chÕ ®Þnh l−îng ®èi víi çc s¶n phÈm nµy, song nguyªn nh©n kh¸c lµ nhu cÇu ®Çu t− t− nh©n t¨ng lªn nh− ®−îc m« t¶ d−íi ®©y. NhËp khÈu çc s¶n phÈm dïng cho ®Çu t− nh− m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ çc linh kiÖn t¨ng nhanh h¬n mét chót trong n¨m 2001. MÆt kh¸c, çc ®Çu vµo s¶n xuÊt nh− b«ng, sîi tæng hîp vµ da dïng cho çc ngµnh cã ®Þnh h−íng xuÊt khÈu lµ may mÆc vµ giµy dÐp trong n¨m 2001 ®· t¨ng víi tèc ®é chËm h¬n so víi n¨m 2000. Lßng tin vµ sù l¹c quan vÒ t¨ng tr−ëng trong n¨m 2002 nh×n chung cao h¬n ë khu vùc thµnh thÞ, mét phÇn lµ do gi¸ n«ng s¶n thÊp. Theo mét cuéc ®iÒu tra ®−îc c«ng bè trong b¸o hµng tuÇn Saigon Marketing vµo ®Çu th¸ng 1/2002, 73% ng−êi tr¶ lêi ë TP HCM nghÜ r»ng triÓn väng s¶n xuÊt vµ kinh doanh trong n¨m 2002 sÏ tèt h¬n so víi n¨m 2001, 25% sè ng−êi tr¶ lêi cho r»ng sÏ nh− cò. ë Hµ néi, çc con sè nµy cho thÊy sù l¹c quan cã thÊp h¬n, song vÉn cßn t−¬ng ®èi cao, t−¬ng øng lµ 55% vµ 39%. Trong khi ®ã, thu nhËp ë khu vùc n«ng th«n tiÕp tôc c¶m nhËn thÊy søc Ðp cña sù gi¶m gi¸ cña çc hµng ch−a qua chÕ biÕn ë trªn thÞ tr−êng thÕ giíi. Tõ n¨m 1999 ®Õn n¨m 2001, thu tõ xuÊt khÈu g¹o ®−îc −íc tÝnh lµ ®· gi¶m kho¶ng 220 triÖu USD do gi¸ gi¶m. ThiÖt h¹i thùc tÕ ®èi víi thu nhËp cña khu vùc n«ng th«n lín h¬n −íc tÝnh nµy v× nh÷ng ng−êi tiªu dïng ë thµnh thÞ còng tr¶ møc gi¸ thÊp. Tuy nhiªn gi¸ n«ng s¶n trªn thÞ tr−êng thÕ giíi dù kiÕn sÏ v÷ng lªn mét chót trong nöa cuèi n¨m 2002. Gi¸ g¹o ®· t¨ng trong quÝ 1 n¨m nay. Gi¸ cao su còng trong xu h−íng t¨ng trong nh÷ng th¸ng gÇn ®©y. Sù phôc håi gi¸ cµ phª diÔn ra chËm h¬n vµ vÉn cßn thÊp h¬n nhiÒu so víi møc tr−íc ®©y.

H×nh 12: ChØ sè gi¸ xuÊt khÈu mét sè hµng n«ng s¶n 2001 – 4/2002 (Th¸ng 12 n¨m 2000 = 100)

70

80

90

100

110

120

130

12-00 2-01 4-01 6-01 8-01 10-01 12-01 2-02 4-02

ChØ sè

Cao su Cµ phª G¹o


47

Nhu cÇu ®Çu t− t− nh©n

§Çu t− t− nh©n tiÕp tôc m¹nh. Kho¶ng 20.000 doanh nghiÖp nhá vµ võa míi ®· ®¨ng ký trong n¨m 2001, t¨ng lªn tõ con sè 14.000 trong n¨m 2000. §iÒu quan träng h¬n lµ vèn cña çc doanh nghiÖp nµy t¨ng gÇn gÊp ®«i trong giai ®o¹n nµy – tõ 13 ngh×n tû ®ång n¨m 2000 lªn 26 ngh×n tØ ®ång n¨m 2002 (tøc lµ 6% GDP). GÇn 70% çc doanh nghiÖp nhá vµ võa nµy lµ míi.

§Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi ®−îc −íc tÝnh kho¶ng 1 tØ USD trong n¨m 2001, t¨ng tõ møc 800 triÖu USD trong n¨m 2000. Çc cuéc pháng vÊn çc hiÖp héi doanh nghiÖp n−íc ngoµi chothÊy trong n¨m 2001, ®Æc biÖt lµ trong quÝ 4 n¨m 2001, çc c«ng ty n−íc ngoµi ®· quan t©m nhiÒu h¬n ®èi víi viÖc chän ViÖt nam lµ ®Þa ®iÓm ®Çu t−. Sù æn ®Þnh chÝnh trÞ vµ triÓn väng xuÊt khÈu s¶ng thÞ tr−êng Mü trong khu«n khæ HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i song ph−¬ng ViÖt Mü (cã hiÖu lùc tõ th¸ng 12) lµ nh÷ng nguyªn nh©n ®−îc çc nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi nªu ra nhiÒu nhÊt2. Theo Tæng côc Du lÞch ViÖt nam, h¬n 440.000 kh¸ch ®· ®Õn ViÖt nam trong n¨m 2001 ®Ó “t×m hiÓu c¬ héi kinh doanh”, tøc lµ t¨ng 17% so víi n¨m tr−íc. FDI còng ®−îc dù b¸o sÏ t¨ng lªn trong n¨m 2002 vµ ®¹t kho¶ng 1,2 tØ USD. Luång vèn FDI vµo 3 dù ¸n ®Çu t− n−íc ngoµi hiÖn ®ang ®−îc tiÕn hµnh trong ngµnh n¨ng l−îng sÏ mang l¹i cho ViÖt nam kho¶ng 800 triÖu USD trong giai ®o¹n 2002-2003.

2 Cuèi n¨m 2001, cuéc pháng vÊn 44 doanh nghiÖp ®Çu t− n−íc ngoµi ë TP HCM cho thÊy 43 doanh nghiÖp kú väng r»ng m«i tr−êng kinh doanh ®−îc c¶i thiÖn trong n¨m 2001; 91% ng−êi tr¶ lêi ®· cho r¾ng æn ®Þnh chÝnh trÞ lµ tµi s¶n cña ViÖt nam.

Taking stock 2002 Tieng viet May 19 Final Vietnamese · 2016-07-10 · thø 5 cña lo¹t b¸o c¸o...

Documents

Transcript of Taking stock 2002 Tieng viet May 19 Final Vietnamese · 2016-07-10 · thø 5 cña lo¹t b¸o c¸o...