PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 5 DE ORGANISATIE BESTUREN: MANAGEMENT ACCOUNTING

PRINCIPESVANBEDRIJFSECONOMIE

HOOFDSTUK 5DE ORGANISATIE BESTUREN: MANAGEMENT ACCOUNTING

HOOFDSTUK 5: DE ORGANISATIE BESTUREN: MANAGEMENT ACCOUNTINGMANAGEMENT vs FINANCIAL ACCOUNTING

INHOUDSOPGAVE

1. Management vs financial accounting2. Kostensoorten/-categorieën3. Balanced scorecard4. Spanningen tussen management accounting en de aandeelhouders

PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE - 2

5.1 INLEIDING

LEERDOELENWeten wat management accounting inhoudt en wat het verschil is met

financial accounting.• Kennis hebben van de verschillende kostensoorten/-categorieën.• Berekeningen kunnen maken binnen verschillende kostensoorten/-

categorieën.• Het onderkennen van niet-financiële informatie binnen een onderneming.



MANAGEMENT ACCOUNTING

FINANCIAL ACCOUNTING

DOELGROEP LEIDING EN MEDEWERKERS EXTERNE PARTIJEN (OVERHEID, INVESTEERDERS)

DOEL BESTUREN VAN DE ONDERNEMING DOOR KOSTENBEHEERSING

BEOORDELING VAN DE FINANCIËLE SITUATIE

FOCUS INTERN EXTERN

SOORT INFORMATIE

KOSTEN OPBRENGSTEN

BRON BOEKHOUDING BOEKHOUDING



HOOFDSTUK 5: DE ORGANISATIE BESTUREN: MANAGEMENT ACCOUNTINGKOSTENSOORTEN EN -CATEGORIEËN

5.3 KOSTENSOORTEN EN –CATEGORIEËN

Indeling van de kosten:• A) Grond- en hulpstoffen• B) Arbeid• C) Dienstverlening• D) Duurzame productiemiddelen• E) Grond• F) Belastingen


A) Grond- en hulpstoffen Grondstoffen: basis van producten Hulpstoffen: gebruikt om eindproduct te maken maar komen niet in

het eindproduct terecht Gerelateerde begrippen:

Standaardkosten en historische kosten Afval, uitval en verspilling Voorraadkosten Economische voorraad, veiligheids- en technische voorraad

Standaardkosten en historische kosten:• Historische kosten:

kosten gemaakt om bepaalde goederen of diensten op een bepaald moment aan te schaffen

• Standaardkosten: kostennorm die vooraf bepaald is op basis van nacalculaties uit het verleden



Afval, uitval en verspilling:

• Afval: grondstof die tijdens de productie verloren gaat maar die wel noodzakelijk is om de productie door te voeren

Brutoverbruik: de totale hoeveelheid grondstof nodig om een product te maken

Nettoverbruik: hoeveelheid grondstof die uiteindelijk in het product terecht komt

• Uitval: producten die niet door de kwaliteitscontrole komen

• Verspilling: grondstof die je meer verbruikt dan volgens een vooraf gestelde norm is vastgelegd

• Afval en uitval: wel in kostenprijsberekening, verspilling niet


PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE- 8

Voorraadkosten:• Voorraad aanhouden met als reden verhoogde flexibiliteit, schaarste te

overbruggen, tijd te winnen• Drie kostenaspecten: ruimte, risico en rente

Risico: mogelijkheid van bederf of veroudering Ruimte: voorraden moet men ergens opslaan Rente: moet betaald worden over het vreemd vermogen of

opportunity costs op het eigen vermogen• Soorten voorraden:

Technische voorraad: voorraad in organisatie aanwezig Veiligheidsvoorraad: gedeelte van technische voorraad die aanwezig is

om aan vraag van afnemers te voldoen; ijzeren voorraad Economische voorraad: voorraad waarover onderneming prijsrisico loopt;

technische voorraad die al ingekocht maar nog niet ontvangen is verminderd met de reeds verkochte maar nog niet geleverde goederen

Technische voorraad + voorinkopen – voorverkopen = economische voorraad


PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE- 9

• Voorraad beperken m.b.v. omzetsnelheid en opslagduur• Omzetsnelheid: aantal malen dat de gemiddelde voorraad in een jaar wordt

omgezet Afzet: aantal verkochte producten Omzet: verkoopwaarde (afzet x verkoopprijs) Inkoopwaarde omzet: inkoopwaarde verkochte goederen Gemiddelde voorraad: voorraad aanwezig gedurende een bepaalde

periode Opslagduur: periode waarin eenmaal de gemiddelde voorraad

verkocht wordt• Hoe hoger omzetsnelheid, hoe hoger rendement



Berekenen van omzetsnelheid kan op drie manieren:

Berekenen opslagduur:

afzet(stuks)omzetsnelheid

gemiddelde voorraad (stuks)

inkoopwaarde omzetomzetsnelheid

gemiddelde voorraad waarde

arde verkoopwagemiddeldeomzet

eidomzetsnelh

eidomzetsnelharaanden/1ja2weken/12m360dagen/5

opslagduur



B) Kosten van arbeid:Omdat loonkosten hier erg hoog liggen heeft men arbeidsproductiviteit door mankrachten omgezet in geautomatiseerde processen. Toch blijven er nog mensen nodig. Zij worden beloond volgens een van de drie beloningssystemen: Tijdloon Stukloon Premieloon

Tijdloon: • Vastloon• loon per gewerkt uur• Gebruikt bij gespecialiseerd werk• Voordelen:

eenvoudig berekenen Door vast loon rust bij werknemer Werknemer hoeft zich niet te haasten

• Nadelen: Veel controle nodig Financiële druk is weg, geen stimulans



Stukloon:• Tariefloon• Beloning per geleverde prestatie• Voordelen:

Snelle werknemer verdient meer Loonkosten per geleverde prestatie staan vast

• Nadelen: Kwaliteitscontrole nodig Niet volledig geleverde prestaties niet beloond

Premieloon:• Basisvergoeding met extra vergoeding als boven bepaalde norm wordt

gepresteerd• Combinatie van voordelen tijdloon- en stukloonstelsel• Voordelen:

Motivatie Hardere werkers meer beloond

• Nadelen: Competitie Negatief effect op arbeidsinvulling mogelijk



C) Kosten van dienstverlening:

• Inhuren van gespecialiseerd personeel (catering, bewaking, schoonmaak)

• Personeel inhuren als kosten voor interne afdeling hoger liggen dan deze voor extern inkopen (=outsourcen)

• Bijkomen van nieuwe afdeling is afhankelijk van langetermijnperspectief

• Om keuze van outsourcen te overwegen is kosten-batenanalyse nodig



D) Kosten van duurzame productiemiddelen:

• Middelen die meerdere jaren gebruikt worden voor het productieproces

• Bij aanschaf wordt geld geïnvesteerd• Waarde neemt gedurende gebruik af (=afschrijving)

• Duurzaam productiemiddel heeft verschillende levensduur: Technische levensduur Economische levensduur

• Duurzame productiemiddelen kennen drie groepen van kosten: Afschrijvingskosten Rentekosten Complementaire kosten



Afschrijvingskosten:

Kosten van waardevermindering Als kosten aan de klant doorberekend Berekend over economische levensduur Dienen benut te worden voor investeringen Diverse afschrijvingsmethoden

Afschrijven met vast percentage van aanschafwaarde Afschrijven met vast percentage van boekwaarde Afschrijven met wisselend percentage van aanschafwaarde ‘sum of the years digits’



Diverse afschrijvingsmethoden Methode 1: Afschrijven met vast percentage van aanschafwaarde:

Lineaire methode Waardedaling elk jaar ongeveer even groot Berekenen van afschrijvingskosten:

1. Bepaal de totale waardevermindering/afschrijvingskosten = Aw-Rwwaarbij Aw: aanschafwaarde

Rw: restwaarde; de waarde die het middel heeft na het verlopen van de economische levensduur (Eld).

2. Bepaal de jaarlijkse afschrijvingskosten

3. Bepaal het afschrijvingspercentage

EldRwAw

x100%Aw

ngskostenafschrijvi jaarlijkse



Methode 2: Afschrijven met vast percentage van boekwaarde:

Elk jaar dalen de afschrijvingskosten Elk jaar zelfde percentage van laatste boekwaarde afgeschreven Boekwaarde (waarde waarvoor productiemiddel op balans staat)

daalt elk jaar Snel verouderende duurzame productiemiddelen

Boekwaarde = aanschafwaarde – afschrijving



Methode 3: Afschrijven met wisselend percentage van aanschafwaarde

Elk jaar afschrijvingspercentage aangepast Bedrag waarover wordt afgeschreven blijft hetzelfde Jaarlijkse prestaties nemen af

Methode 4: ‘sum of the years digits’

Afschrijvingskosten dalen geleidelijk gedurende de economische levensduur

Jaarlijkse afschrijving

Waarbij jaarcoëfficiënt = economische levensduur

tencoëfficiën de van som

restwaardeijsaanschafpr*ciëntjaarcoëffi



HOOFDSTUK 5: DE ORGANISATIE BESTUREN: MANAGEMENT ACCOUNTINGKOSTENSOORTEN EN -CAEGORIEËN

Rentekosten:

Vergoeding voor beschikbaar stellen van vermogen voor aanschaf van duurzame productiemiddelen

Zowel voor eigen vermogen als voor vreemd vermogen Twee methoden behandeld om rentekosten te berekenen:

Methode 1: Rente over het gemiddeld geïnvesteerd vermogen (GGV) gedurende gehele economische levensduur (Eld): Rentekosten elk jaar gelijk Gemiddelde van aanschafwaarde en restwaarde

Methode 2: Rente over gemiddeld geïnvesteerd vermogen per gebruiksjaar: Rentekosten dalen Per jaar boekwaarde berekenen



Complementaire kosten:

• Bijkomende kosten om het productiemiddel te kunnen gebruiken (energiekosten, onderhouds- en reparatiekosten, verzekeringskosten,…)

• Stijgen doorgaans gedurende gebruik van productiemiddel• Reden om afschrijving jaarlijks te laten dalen• Complementaire kosten moeten per duurzaam productiemiddel

apart berekend worden



E) Kosten van grond:

• Grond nodig voor fabriekspand, kantoor, opslagruimte, landbouw,…• Kosten van grond kunne ingedeeld worden in hoofdsoorten:

Aan- en verkoop van grond: Rente over geïnvesteerde vermogen als grond niet slijt Geïnvesteerde vermogen terug als inkomsten als grond

verkocht Pacht:

Geen uitgaven bij aanschaf maar ook geen inkomsten bij verstrijken van pacht

Afschrijving: Bij land- en mijnbouw wordt grond in directe zin gebruikt Grond minder waard ten kosten van het eigen vermogen

Saneringskosten: Verontreinigde grond verkopen dan verplicht saneren



F) Kosten van belastingen:

• Belastingen geheven door overheid om activiteiten te bekostigen

• Drie soorten belastingen: Kostprijsverhogende belastingen: Belasting toegevoegde waarde: Belastingen op winst

Kostprijsverhogende belastingen:

Indirecte belastingen of belastingen op productie en consumptie Bv. registratierechten, successierechten, accijnzen,

milieuheffingen, invoerrechten op goederen uit buitenland, onroerende voorheffing, voertuigbelastingen,…

In kostprijsberekening



Belasting toegevoegde waarde (btw):

Indirecte belastingen Overheidsbelasting op aanschaffen en verkopen van goederen en

diensten Geen kostprijsverhogende belasting wel prijsverhogend effect Drie tarieven:

19% voor luxe goederen 6% verlaagde tarief voor voedingsmiddelen, geneesmiddelen,,

boeken en bepaalde diensten 0% voor goederen/diensten die naar/in buitenland worden

geëxporteerd/uitgevoerd



Belastingen op winst:

Directe belastingen Alle belastingen op inkomen van particulieren en op bedrijfswinsten Bij onderneming: vennootschapsbelasting, inkomstenbelasting,

vermogensbelasting, ... Bij individuen: inkomstenbelasting (brutoloon minus kosten) Verlagen winst



HOOFDSTUK 5: DE ORGANISATIE BESTUREN: MANAGEMENT ACCOUNTINGBALANCED SCORECARD

5.3 BALANCED SCORECARD:

• lezen


HOOFDSTUK 5: DE ORGANISATIE BESTUREN: MANAGEMENT ACCOUNTINGSPANNINGSVELD MANAGEMENT ACCOUNTING EN AANDEELHOUDERS

5.4 SPANNINGSVELD TUSSEN MANAGEMENT ACCOUNTING EN AANDEELHOUDERS

• Bij grotere bedrijven of beursgenoteerde bedrijven is er een verschil tussen ‘bezit’ en ‘beheersen’ van bedrijfsprocessen

• Economisch bezit ligt bij aandeelhouders en aandeelhoudersvergadering• Juridisch bezit ligt bij bestuur• ‘Agency’-probleem of principaal-agent probleem:

• bestuursbeleid komt niet overeen met wensen van aandeelhouders• Nastreven van verschillende doelstellingen (bv. groei versus winst)

• Door ‘informatie-asymmetrie’: agenten beschikken niet over dezelfde informatie (managers zijn beter geïnformeerd dan aandeelhouders)

• ‘Corporate Governance’ richt zich op de vraag hoe machtsverhoudingen eruit zou moeten zien


PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 5 DE ORGANISATIE BESTUREN: MANAGEMENT ACCOUNTING

Documents

Transcript of PRINCIPES VAN BEDRIJFSECONOMIE HOOFDSTUK 5 DE ORGANISATIE BESTUREN: MANAGEMENT ACCOUNTING