Day Hoc Hinh Hoc Voi Su Ho Tro Cabri GeoMetry

download Day Hoc Hinh Hoc Voi Su Ho Tro Cabri GeoMetry

of 106

description

Cách sử dụng phần mềm Cabri GeoMetry

Transcript of Day Hoc Hinh Hoc Voi Su Ho Tro Cabri GeoMetry

  • NGUYN B KIM O THI LAI TRNH THANH HI

    DY HC HNH HC VI S H TR CA PHN MM CABRI GEOMETRY NH XUT BN I HC S PHM

  • M s: 02.01. 65/175 H 2008

    MC LC LI NI U......................................................................................................... 3 PHN 1 ................................................................................................................... 4 PHN MM HNH HC NG CABRI GEOMETRY ................................. 4

    1.1. TNG QUAN V PHN MM DY HC HNH HC ........................................................................ 4 1.2. PHN MM HNH HC NG CABRI GEOMETRY ......................................................................... 5 1.3. THAO TC VI CC CNG C CA CABRI GEOMETRY............................................................ 10 1.4. VIT HO GIAO DIN CA CABRI GEOMETRY............................................................................ 23 1.5. PHN MM CABRI GEOMETRY V VIC DY HC HNH HC PHNG ................................. 23

    PHN 2.................................................................................................................. 33 LM QUEN VI CC CNG C CA CABRI GEOMETRY....................... 33

    2.1. S DNG CNG C CA CABRI GEOMETRY DNG HNH.................................................. 33 2.2. S DNG CNG C CA CABRI GEOMETRY DNG HNH NG....................................... 41

    PHN 3.................................................................................................................. 55 DY HC HNH HC VI S H TR CA PHN MM CABRI GEOMETRY ......................................................................................................... 55

    3.1. QUY TRNH KHAI THC CABRI GEOMETRY VO DY HC HNH HC ................................. 55

    3.2. PHNG N KHAI THC CABRI GEOMETRY VO DY HC HNH HC .............................. 57

    3.3. THI LNG S DNG CABRI GEOMETRY TRONG CC GI LN LP .................................. 61

    3.4. THIT K PHIU HC TP T CHC CC HOT NG HNH HC VI CABRI GEOMETRY....................................................................................................................................................... 63

    3.5. S DNG CABRI GEOMETRY TRONG DY HC KHI NIM.................................................... 65

    3.6. S DNG CABRI GEOMETRY TRONG DY HC NH L .......................................................... 70

    3.7. S DNG CABRI GEOMETRY TRONG DY HC GII BI TP ................................................ 79

    3.8. MT S KCH BN DY HC HNH HC VI CABRI GEOMETRY ........................................... 94

    TI LIU THAM KHO ................................................................................... 100 PH LC ............................................................................................................ 102

    2

  • LI NI U

    Hin nay c rt nhiu phn mm h tr dy hc ton c ph bin rng ri nh:

    Geometers Sketchpad, Euclides, Mathematica, Matcad, Maple... Cabri Geometry l kt qu nghin cu ca phng nghin cu cu trc ri rc v phng

    php ging dyTrung tm nghin cu khoa hc quc gia trng i hc Tng hp Joseph Fourier Grenoble (Php). Ta c th download v cp nht cc phin bn mi ca Cabri Geometry trn mng Internet ti a ch: www.ti.com/calc; www.thnt.com.vn.

    Chng ti xin gii thiu ti cc bn phn mm Cabri Geometry v nhng ng dng trong dy hc hnh hc vi hy vng ng gp mt phn nh b vo vic y nhanh tin ng dng phn mm vo dy hc, gp phn i mi phng php dy hc, nng cao cht lng o to.

    Ni dung cun sch gm cc phn sau: Gii thiu tng quan v Cabri Geometry. Hng dn s dng cc cng c ca Cabri Geometry. Hng dn khai thc Cabri Geometry trong dy hc hnh hc. c bit, cc tc gi ch n vic s dng Cabri Geometry trong cc tnh hung in

    hnh ca dy hc ton nh dy hc khi nim, dy hc nh l, dy hc gii bi tp. c gi c th xem xt v th li cc v d c th r hn cc vn m tc gi cp ti.

    Cun sch nhm phc v sinh vin cc trng i hc S phm, Cao ng S phm, gio vin ging dy hc phn l lun v phng php dy hc b mn Ton v gio vin cc trng Trung hc ph thng, Trung hc c s.

    Do ln u bin son nn ni dung cun sch khng th cp ht cc tnh hung khai thc Cabri Geometry trong dy hc hnh hc. Rt mong nhn c kin ng gp, trao i ca cc bn c ni dung cun sch c hon thin hn. Nhm tc gi

    3

  • PHN 1 PHN MM HNH HC NG CABRI GEOMETRY

    1.1. Tng quan v phn mm dy hc hnh hc Trn th gii cc phn mm h tr dy hc hnh hc nh: Omnigraph, Coypu,

    Mentoniezh, Cheypre, Defi, Geometers Sketchpad, Geospacw, Geoplanw, Euclides, Autograph,... c s dng, khai thc rng ri trong nh trng. Bn c c th tm hiu cc phn mm ny trn Internet.

    Vit Nam, trong thi gian qua cng c cc phn mm h tr dy hc hnh hc nh Geometry, GeoBook v cc phn mm dy hc hnh hc vit theo chng trnh sch gio khoa ca SchoolNet.

    1.1.1. Phn mm dy hc The Geometers Sketchpad The Geometers Sketchpad (GSP) l phn mm hnh hc ng h tr vic nghin cu v

    dy hc hnh hc phng. Phn mm GSP c tc gi Nicholas Jackiw a ra phin bn u vo nm 1995 v lin tc c nng cp, n nay l phin bn 4.7. Chng trnh GSP c th download ti website: http://thnt.com.vn hoc http://www.keypess.com/sketchpad.

    Trn th gii, phn mm GSP c s dng cc nc ng Nam nh Malaysia, Singapore v mt s nc khc nh M, c...

    GSP c cc chc nng v, dng v thc hin cc php bin i i vi cc i tng hnh hc. Bn cnh , GSP cn c cc chc nng tnh ton, o c v chc nng hot hnh.

    s dng GSP bn c c th tham kho cc ti liu ca nh xut bn Key Curriculum Press hoc ti website: http://www.keypress.com.

    1.1.2. Phn mm dy hc Geometry Phn mm Geometry tr gip dy hc hnh hc c tc gi Nguyn Thanh Thu (i

    hc Bch khoa H Ni) thit k theo nh hng sau: To ra mt giao din ho tr gip hc sinh pht trin kh nng quan st trc quan. a ra cc tr gip chng minh theo tng bc hoc ton b qu trnh gii bi ton. C th khai thc phn mm Geometry di cc hnh thc sau: Dng hnh v thao tc trn hnh v (tng t Cabri Geometry, GSP). Gip khai thc cc lut sn c (cc nh l, tnh cht...) vn dng trong qu trnh

    chng minh bi ton (tng t nh h Mentoniezh)... C th ni v tng th phn mm Geometry c nhiu u im so vi cc phn mm

    hnh hc khc. Do nhiu l do nn hin nay phn mm ny cha c a ra s dng rng ri.

    1.1.3. Phn mm dy hc GeoBook Phn mm GeoBook l sn phm ca Cng ti Tin hc nh trng SchoolNet vi giao

    din hon ton ting Vit. Vi GeoBook, hc sinh, gio vin c th truy cp vo cc file tm kim cc kin thc

    lin quan n cc tnh cht ca cc hnh, cc ng thng, cc ng trn... v cch chng

    4

  • minh cc tnh cht hnh hc. Gio vin c th son gio n trc tip vi GeoBook m khng cn cc phn mm cng

    c khc. GeoBook cho php gio vin lng ghp cc tng, tnh hung s phm vo bi ging cng vi vic tm kim thng tin c lin quan mt cch nhanh nht v chnh xc nht. Nh vy, ta c th khai thc GeoBook trong cc khu chun b ln lp, thc hin ln lp v nh gi kt qu hc tp ca hc sinh...

    1.1.4. Phn mm dy hc Euclides Phn mm hnh hc Euclides do cc chuyn gia ngi Hungari Lszl Istvn v Simon

    Pter pht trin. tm hiu phn mm ny ta c c th truy cp vo website: http://www.moti.hu/euclides.

    Phn mm Euclides cho php thit k v xy dng cc i tng hnh hc mt cch trc tip nh h thng cc cng c. Vi Euclides ta c th s dng chut v v thay i v tr cc hnh v mt cch d dng.

    Hn ch ca Euclides ch, thao tc dng hnh phc tp, mt s thao tc khng ging vi thao tc dng hnh thng thng bng thc k v compa m hc sinh c lm quen, hn na giao din hon ton l ting Anh nn gy kh khn cho hc sinh v gio vin trong qu trnh khai thc.

    1.2. Phn mm hnh hc ng Cabri Geometry 1.2.1. Khi ng Cabri Geometry

    Nu my tnh ca bn cha ci t phn mm Cabri Geometry th bn c th download Cabri Geometry trn Internet ci t (xem ph lc).

    gi Cabri ra lm vic ta ln lt chn cc lnh: Start/Programs/Cabri Geometry II Plus/Cabri Geometry II Plus hoc bm chut vo logo ca Cabri Geometry trn mn hnh.

    5

  • 1.2.2. Giao din ca Cabri Geometry Ca s lm vic ca Cabri Geometry bao gm cc thnh phn chnh nh: h thng

    menu bar, h thng cng c v vng lm vic dnh v, dng cc i tng hnh hc (hnh 1.1).

    Vng v hnh

    H thng cng c

    Menu bar

    Hnh 1.1

    1.2.3. H thng menu bar ca Cabri Geometry H thng menu bar ca Cabri Geometry gm 5 nhm chc nng chnh, mi nhm ng vi

    mt h thng menu dc (PopUp). Nhm chc nng File: gm 11 chc nng (hnh 1.2)

    New (Ctrl+N): M mt tp mi. Open (Ctrl+O): M mt tp lu trn

    b nh ngoi. Khi xut hin ca s Open a File, ta phi chn a, th mc v tn tp tin cn m ri chn lnh Open.

    Close (Ctrl+F4): ng tp tin ang lm vic. Nu ta cha lu tr tp tin, xut hin thng bo (hnh 1.3). Khi nu chn Yes th Cabri Geometry s lu tr tp tin trc khi ng. Nu khng mun lu li thng tin ta chn No. Nu chn Cancel ta s tip tc lm vic vi tp tin hin thi.

    6

    Hnh 1.2

    Hnh 1.3

  • Save (Ctrl+S): Lu tr tp tin. Nu l ln lu tr u tin s xut hin ca s Save File As. Ta phi chn a, th mc

    v t tn cho tp tin ny. Nhng ln ghi sau, Cabri Geometry s ghi theo thng s chn (hnh 1.4).

    Save As: Lu tr tp tin c vi tn mi.

    Hnh 1.4

    Export figure for calcs...: Chuyn i tp tin theo nh dng ca cc my tnh in t c

    chc nng ho nh TI83; TI88; TI92... Revert: Chuyn giao din lm vic v tnh trng ban u. Show Page...: Xem ni dung trc khi in (c th chn vng in bng cch di chuyn

    khung ch nht n v tr cn thit). Page Setup...: nh cc thng s trc khi in ni dung tp. Print (Ctrl+P): Thc hin lnh in. Exit (Ctrl+F4): Kt thc phin lm vic. Nhm chc nng Edit: gm 8 chc nng (hnh 1.5) Undo (Ctrl+Z): Hu b lnh va thc hin. Hnh 1.5

    Cut (Ctrl+X): Xo cc i tng c la chn trn mn hnh v lu tm chng vo b m Clipboard.

    Copy (Ctrl+C): Lu tr tm thi cc i tng c la chn trn mn hnh vo b

    7

  • m Clipboard. Paste (Ctrl+V): a cc i tng ang lu tr trong b m Clipboard ra vng lm

    vic. Clear (Del): Xo b cc i tng c la chn. Select All (Ctrl+A): nh du la chn tt c cc i tng. Replay Construction: Xem li ton b qu trnh dng hnh. Refresh Drawing (Ctrl+F): Ly li ho tit ca hnh dng. Nhm chc nng Options: gm 6 chc nng (hnh 1.6)

    Hnh 1.6

    Show/Hide Attributes (F9): Hin hay n bng la chn thuc tnh cc i tng. Show Figure Description (F10): n hay hin bng lit k cc thao tc dng hnh

    thc hin. Preferences..: Khai bo la chn cc tham s h thng nh la chn mu i tng, ch

    hin th, font ch h thng, dng phng trnh (hnh 1.7).

    Hnh 1.7

    Nu mun thay i cc thuc tnh ca i tng no th cn phi khai bo, la chn

    8

  • trong danh sch cc mu sn c, ri bm chut vo : [x] Keep as defaults. Nu mun lu tr cu hnh bm chn lnh Save to file.

    Language...: La chn ngn ng hin th. S c nhiu la chn nh ting Anh, Php, c, an Mch... ta cn bm chut vo ngn ng cn s dng.

    Font: La chn kiu ch cho i tng ang c la chn. Nhm chc nng Session: gm 5 chc nng (hnh 1.8)

    Hnh 1.8

    Begin recording... (F2): Bt u ghi li chui cc thao tc v, dng hnh... v lu tr

    di dng tp tin trong th mc ring. Stop playing/ Read a session (F4): Kt thc qu trnh ghi hay c mt recording c

    (khi ta c th xem li cc bc dng hnh c ghi). Previous (F6): Chuyn v thao tc trc . Next (F7): Chuyn n thao tc tip theo. Print a session (F5): Ghi ni dung recording ra file. Nhm chc nng Window H thng gm cc lnh dng b tr sp xp cc ca s theo kiu dn ngang hay lp

    ngi, hoc ng cc ca s ang m. Chc nng Help

    Hnh 1.9

    9

  • Nu bt chc nng Help, khi ta ch chut vo cng c no th pha di ca s s hin ln chc nng ca cng c (hnh 1.9).

    1.3. Thao tc vi cc cng c ca Cabri Geometry H thng cng c ca Cabri Geometry gm 11 nhm chc nng. Biu tng ca cng c

    ang c la chn s c mu sng. s dng mt cng c no , ta bm chut vo biu tng nhm chc nng ri di chuyn chut bm chn cng c cn s dng.

    Phn ny chng ti ch lit k cc cng c ca Cabri Geometry. thc hnh, bn c nn thao tc da theo cc v d chi tit phn 2.

    1.3.1. Nhm chc nng chn trng thi lm vic vi chut Khi bm chut vo nhm chc nng ny, xut hin danh

    sch 4 cng c:

    Pointer: S dng la chn, dch chuyn cc i tng hnh hc.

    Sau khi chn cng c Pointer: chn mt i tng no , ta ch chut vo i tng v

    bm (click), khi chut s c dng hnh bn tay v hin ln ch thch kiu ca i tng. chn nhiu i tng mt lc, ta nhn phm Shift trong khi ln lt bm chut vo

    cc i tng cn chn. di chuyn mt i tng, sau khi chn i tng ta gi phm chut trong khi di

    chuyn chut (drag) thay i v tr hnh v.

    Rotate: S dng xoay hnh xung quanh mt im hay tm ca hnh.

    Sau khi chn cng c Rotate ta bm chut xc nh tm quay sau bm chut vo i tng v gi phm xoay hnh.

    Dilate: Thay i kch thc ca hnh bng mt php ng dng. Sau khi chn cng c Dilate ta cn bm chut xc nh mt im c chn lm tm

    ca php ng dng sau bm chut vo i tng v gi phm ko thay i kch thc.

    Rotale and Dilate: C th cng mt lc va xoay va thay i kch thc ca hnh.

    1.3.2. Nhm chc nng chn cng c to im Khi bm chut vo nhm chc nng ny, xut hin 3 cng

    c:

    Point: To im.

    Khi chn cng c Point chut c hnh dng bt ch, a u bt ch n v tr xc nh im, bm chut tri. C th xc

    10

  • nh nhiu im m khng cn chn li cng c.

    Point on Object: Ly im thuc mt i tng c.

    Sau khi chn cng c Point on Object, ta a chut ch vo i tng, xut hin cu thng bo, chng hnly im ny trn ng trn... cn chn im v tr no, ta bm chut ti v tr (hnh 1.10)

    Intersection Points: Xc nh im l giao ca cc hnh hnh hc c.

    xc nh giao ca hai i tng no , ta chn cng c Intersection Points ri a chut ln lt bm vo hai i tng . Cng c th ch chut vo v tr l giao ca cc i tng, khi xut hin dng thng bo Ly ti giao im ta bm chut (hnh 1.11).

    Hnh 1.10

    Hnh 1.11

    1.3.3. Nhm chc nng chn cng c v cc i tng hnh hc Khi bm chut chn nhm chc nng ny, xut hin bng 7

    cng c dng cc i tng hnh hc c bn:

    Line: Dng mt ng thng. Mt ng thng c xc nh bi hai im. dng mt

    ng thng, trc ht ta chn cng c Line sau a chut bm chn v tr hai im trn mn hnh. Khi thay i v tr mt trong hai im th ng thng cng thay i v tr mt cch tng ng.

    Segment: Dng mt on thng.

    Thao tc dng on thng tng t nh dng ng thng. Ta chn cng c Segment ri sau a chu bm vo v tr ca hai u mt on thng cn dng.

    t

    Ray: Dng mt tia.

    d c nh im gc v hng ca tia. Chn cng c ng mt tia ta phi x Ray sau b cm chut xc nh im gc ca tia, di chuyn chut chn hng ca tia v bm hut xc nh im tip theo, ta c tia cn dng.

    11

  • Vector: Dng mt vect.

    ng mt vect ta chn cn d g c Vector ri sau ln lt bm chut xc nh im gc v im ngn ca vect cn dng.

    Triangle: Dng mt tam gic.

    ng mt tam gic, ta chn cng d c Triangle ri sau di chuyn v bm chut ln l s t xc nh v tr 3 nh ca tam gic, ta nhn c tam gic tng ng vi 3 im chn.

    Polygon: Dng a gic n cnh.

    ng t nh dng tam gic, ta chn cng c

    T Polygon sau a chut ln lt bm xc ta nh v tr cc nh. Kt thc bm p chut tri, c a gic tng ng vi cc im chn.

    Regular Polygon: Dng a gic u (n

  • hay parabol, hypecbol.

    1.3.5. Nhm chc nng chn cng c dng cc i tng mi c dn xut t cc i

    o nhm chc nng ny xut hin bng 10 c

    tng hnh hc c Khi bm chut vng c:

    Perpendicular Line: Dng ng thng vung gc.

    dng mt ng thng i qua mt im v vung gc v

    i mt ng thng (on thng) cho trc ta chn

    cng c Perpendicular Line ri ln lt bm chut chn xc nh m m ng thng s i qua v ng thng (on thng...) vung gc. Cng c th thao tc theo trnh t xc nh ng thng (on thng) trc, im sau (hnh 1.12).

    i

    : Dng

    ng ng thng i qua mt im v song song vi m

    Parallel Lineng

    dsong song.

    t ng thng (on thng...) cho trc: Chn

    cng c Parallel Line ri ln lt bm chut xc nh ng th (on thng...) v im m ng thng song song i qua.

    ng

    Hnh 1.12

    Midpoint: Xc nh im gia ca hai i , trm ung im ca on thng.

    Sau khi chn cng c

    Hnh 1.13

    Midpoint, a c mhut bm xc nh hai i hoc bm chn on thng, cnh a din... ta c im cn dng (hnh 1.13).

    Perpendicular Bisector: Dng ng trung tr

    in ta chn cng c

    c.

    on thng trc t dng ng trung trc ca mt Perpe onndicular Bisector sau a chut bm xc nh hai u mt ca on thng hoc thng c.

    Angle Bisector: Dng ng phn gic.

    d ng ng phn gic ta chn cng c Angle Bisector ri sau a chut bm xc nhnh 3 im theo th t thuc cnh th nht, v cnh cn li ca gc.

    Vector Sum: Xc nh tng hai vect.

    ng vect tng ca hai vect: Chn cn d g c Vector Sum sau a chut bm

    13

  • xc cnh hai vect thnh phn ri bm chn v tr lm gc a vect tng.

    Compass: Dng ng trn vi bn knh cho trc. dng mt ng trn c bn knh cho trc: Chn

    cng c Compass sau a chut bm xc nh on thng chn lm di bn knh (hoc bm chn hai im phn bit c khong cch s l bn knh) v bm vo mt v tr (im) bt k c chn lm tm ca ng trn (hnh 1.14).

    c

    Measurement Transfer: Xc nh mt im cch m t i

    t s thc (

    m

    n cng c

    m cho trc mt khong cho trc. thc hin chc nng ny trc ht phi c mc th l kt qu o c cc i tng, kt qu tnh

    ).

    Thao tc dng im nh sau: Ch

    ton hoc nhp trc tip t bn ph

    Measurement Transfer ri a chut bm chn gi tr s trn mn hnh v im cho. Trn mn hnh xut hin mt ng chm k c di bng gi tr s chn. Ta chn hng v bm chut tri xc nh im cn dng.

    Locus: Dng qu tch. dng qu tch ca mt i tng no ,

    ta chn cng c Locus v sau dng chut ln lt bm vo yu qu tch v yu t gy qu tch.

    V d 1.1: Cho tam gic ABC ni tip trong t

    ng

    metry dng hnh.

    trn tm O. im B, C c nh, A thay i. G l trng tm ca tam gicABC. Tm qu tch im G.

    Bc 1: S dng cc cng c ca Cabri Geo

    Bc 2: Chn cng c Locus ri ln lt bm vo im G (yu t qu tch) ri bm vo im A (y n u t gy qu tch). Ta nh c hnh nh qu tch im G (hnh 1.15).

    Redefine Object: nh ngha i tng hnh trong qu trnh dng hnh.

    sdng th m no

    (m <

    Gi ta thc hin n bc dng hnh nhng mun thay i li bc

    n). V d ta dng tam gic ABC v xc nh tm ca ng trn ngoi tip tam gic ABC l giao ca hai ng trung trc cnh AB v AC nhng li mun thay i li thnh xc nh tm ca ng trn ni tip tam gic ABC.

    khng phi thao tc li m1 thao tc u,

    14 Hnh 1.16

    Hnh 1.14

    Hnh 1.15

  • Redefine ta s s dng cng c Object. Khi chn cng c ny s xut hin danh sch n bc dng 6).

    n bng gm 6

    hnh, ta bm chn vo bc th m v thc hin thao tc mi (hnh 1.1 Trong v d trn ta chn Angle Bisector dng cc ng phn gic.

    1.3.6. Nhm chc nng chn cng c dng nh qua cc php bin hnh Khi bm chut vo nhm chc nng ny, xut hi

    cng c:

    Reflection: Dng hnh qua php i xng trc. dng hnh i xng ca i tng qua ng, on thng, tia,

    trc t o , cnh tam gic, a gic... ta chn cng c Reflection ri sau bm chut chn i tng ban u v i tng chn lm trc i xng (hnh 1.17).

    Symmetryi xng tm.

    au

    : Dng hnh qua php

    S khi chn cng c Symmetry ta ln lt bm chut xc nh i tng ban u v im c chn lm tm ca php i xng, ta s thu c nh ca i tng chn qua php i xng tm.

    Hnh 1.17

    Hnh 1.18

    Translation: qua php tnh tin. dng nh ca mt i tng hnh hc qua

    php t ti

    Dng hnh

    nh n theo mt vect: Bc 1: Xc nh vect lm c s cho php tnh tin.

    Bc 2: Chn cng c Translation sau ln lt d

    tnh tin v vect, ta c nh ca hnh qua php tnh ti

    ng chut bm chn i tng cn dng nh qua php

    n (hnh 1.18).

    Rotation: Xc nh nh qua php quay. dng nh ca mt i tng hnh hc qua php

    quay ta chn cng c Rotation ri tip bm chut chn i t lng xc

    h

    ng ban u, im chn lm tm quay v i nh gc quay. V d 1.2: t c hin php quay cung OO' xung

    quanh tm O vi gc quay 600 ta chn cng c Rotation ri bm chut vo cung OO', im O v s 60. Ta nhn c nh ca cung OO' qua php quay (hnh 1.19)

    Hnh 1.19

    15

  • Dilation: Dng hnh qua php v t. dng nh ca mt i tng qua php v

    t tr p v t.

    c tin ta phi xc nh tm v h s ca ph

    Thao tc: Chn cng c Dilation ri bm chut la chn i tng ban u, im c xc nh l v

    ta chn cng

    c

    m tm v h s ca php t. V d 1.3: dng nh ca ng trn (O)

    qua php v t tm A v h s k=2.2

    Dilation ri sau ln lt bm chut vo ng trn, t s k v im A. Ta thu c nh ca

    (O) qua php v t (hnh 1.20)

    Inverse: Dng hnh qua php ng

    m qua php nghch o: Chn cng c

    hch o.

    dng nh ca mt i Inverse, ri bm chut .

    1.3.7.n hnh nhiu thao tc (chng hn nh

    c thao tc dng hnh di dng mt Macr

    cng c:

    la chn im ban u v ng trn nghch o

    Nhm chc nng chn cng c xy dng Macro dng mt i tng no ta thng phi ti

    dng ng trn ni tip tam gic). Nu ta ghi li chui co th t ln sau ta khng nht thit phi thc hin li cc bc dng hnh m ch gi thc

    hin Macro. Cabri Geometry s thc hin t ng tt c cc bc dng hnh c ghi trong Macro .

    Khi bm chut chn nhm chc nng ny, xut hin bng gm 3

    Initial Objects: Xc nh cc i tng ban u.

    Final Object: Xc nh cc i tng thu c sau khi kt thc t c hh in cc lnh ca Macro.

    Hnh 1.20

    Define Macro: Cc bc to m

    c tam gic ABC, hai n xc nh giao ca chng).

    nh ngha tn v chn phm tt cho Macro. t Macro:

    B 1: Dng hon chnh cc bc dng hnh (v d ta ln lt vg trung tuyn ca tam gic v

    Bc 2: Bm vo biu tng, chn Initial Objects, sau bm chut vo nhng i tng c coi l nhng i tng xut pht ban u X (trong v d trn th ta phi bm chut vo tam gic ABC).

    Bc 3: Bm vo biu tng, chn Final Objects, sau bm chut vo nhng i tng c coi l nhng i tng kt thc Y (trong v d trn ta phi bm chut vo hai trung tuyn v giao ca chng).

    Bc 4: Bm vo biu tng, chn Define Macro (hnh 1.21): Bn cn t tn cho

    16

  • Macro, nhp cc thng tin cn thit v chn OK. ta

    trong v d trn ta gi Macro v bm vo mt tam g

    V d 1.4: Xy d t tam gic ta tin hnh nh sau:

    ng tam gic ABC; i ng phn gic xut pht t nh B, C;

    a hai ng phn gic; i cnh BC.

    ng d.

    Chy Macro: Sau khi gi tn Macro bm chut vo cc i tng lm c s thc hin Macro, ngay lp tc ta s thu c kt qu (

    ic hoc ba im khng thng hng bt k, ta nhn c hnh nh hai ng trung tuyn v trng tm ca tam gic).

    Hnh 1.21

    ng Macro dng ng trn ni tip trong m

    Bc 1: D Dng ha Xc nh giao im O c Dng ng thng d i qua im O v vung gc v Xc nh giao im H ca cnh BC vi ng th Dng ng trn tm O v i qua im H.

    Bc 2: Chn Initial Objects, sau bm chut vo tam gic ABC.

    Final Objects sau bm cBc 3: Chn hut vo ng trn ni tip.

    Bc 4: Chn Define Macro v t tn cho Macro l DT_N_Tiep.

    17Hnh 1 22

  • thc hin Macro, ta bm vo nhm chc nng chn DT_N_Tiep sau a chut bm

    vo tam gic MNP cn dng ng trn ni tip. Ta c ngay kt qu (hnh 1.22).

    chn

    Khi bm chut chn nhm chc nng ny, xut hin bng gm 5

    Nh vy, chc nng Macro cho php ta m rng cc cng c ca Cabri Geometry. Ta c th xy dng mt h thng Macro bao gm tt c cc thao tc dng hnh thng dng trong

    g trnh ph thng v lu li di dng file. Vic s dng chng s cho php rt ngn thi gian v hnh.

    1.3.8. Nhm chc nng chn cng c kim tra thuc tnh

    cng c:

    Collinear: Kim tra xem ba im c thng hng hay khng?

    Sau khi ch

    18

    n cng c Collinear ta dng chut bm xc nh ba i c n theo v uy

    m n kim tra. Xut hin mt khung hnh ch nht di chuy tr ca chut. Ta di ch n khung ny n mt v tr no trn

    mn hnh, bm chut. Ni dung thng bo kt qu kim tra s hin ra ng hng hay khng. cho bit ba im c th

    Parallel: Kion thng... c song song vi nhau hay khng, ta

    chn g

    m tra hai ng thng, on thng... c song song khng? kim tra xem hai ng thng,

    Parallel ri a chut bm chn hai ng thng, on thngcn c ... cn kim tra. Cabri Geometry s a ra thng bo cho bit chng c song song hay khng.

    Perpendicular: Kim tra hai ng thng, on thng... c vung gc vi nhau khng?

    Thao tc: Chn cng c Perpendicular ri xc nh hai ng thng, on thng...cn kim

    tra.

    Equidistant: Kim tra hai im c cch u mt im th ba hay khng?

    Hnh 1.23

    Equidistant, sau ln lt Chn cng cbm chut vo ba im cn kim tra.

    Member: Ki m tra mt im c thuc mt hnh hay khng?

    cc i tng khc khng?

    Ch nng trn c s dng kim tra mt i tng ny c thu

    Thao tc: Chn cng c Member ri ln lt la chn i tng cn kim tra v i tng c kh nng cha i tng cn kim tra.

    V d 1.5: Dng ra ngoi ba cnh ca tam gic

  • u ABC cc tam gic u ABC', BCA' v ACB'. Gi I l giao im ca CC' vi BB'. S dng

    cng c Member ri ln lt bm chn im I, on thng AA'. Cabri Geometry s thng bo cho bit im I thuc on thng AA' (hnh 1.23).

    1.3.9. Nhm chc nng chn cng c o c tnh ton Khi bm chut vo nhm chc nng ny, xut hin bng cc cng c:

    Distance and Length: o khong cch, di, chu vi... t on thng, mt

    cung, u vChc nng ny cho php ta o khong cch gia hai im, di m ch i mt a gic, mt ng trn.

    Thao tc: Chn cng c Distance and Length sau bm chut xc nh i tng cn o c, t

    n cng c

    a s nhn c kt qu V d 1.6: V tam gic vung ABC, vung ti

    A. Dng trung tuyn AM. Ch Distance and L

    t ength ri a chut bm vo ng trung tuyn

    AM v sau bm chn hai im B, C. K qu Cabri Geometry cho ta s o ca on thng AM v BC (hnh 1.24). Kt qu cho thy khi tam gic vung

    ABC thay i th di cnh huyn BC lun gp i di trung tuyn AM.

    Area: Tnh din tch hnh trn, tam

    Hnh 1.24

    gic, a gic...

    Chn cng c Area sau a chut bm xc nh i tng cn o din tch, t t qa s nhn c k u.

    Slope: Xc nh h s gc y/x. xc nh h s gc (tan) ca mt

    ng, on ay vect, ta chn cng Slope sau a chut bm xthng, tia h c ng th c nh i tng.

    Angle: o gc.

    Thao tc: Sau khi chn cng c Angle ta dng chut bm xc nh 3 im theo th t ln l t, nh v cnh cn li ca gc, ta s nhn c s o ca gc chn

    t thuc cnh th nh(hnh 1.24).

    Equation and Coordinates: Cho hin to im, phng trnh ca ng... ra mn hnh.

    Thao tc: Chn cng c Equation and Coordinates sau a chut bm vo i tng hnh hc (im, ng thng, ng trn, th...). Cabri Geometry s hin ra mn hnh

    19

  • to a ca im, phng trnh c ng thng, ng trn... m ta chn.

    Calculate: Tnh ton vi s liu ng.

    tnh kt qu ca biu th cng c

    Hnh 1.25

    c ta chn Calculate, khi mn hnh s c mt y tnh cc php ton s hc c bn (hnh 1.25).

    huyn gi tr vo biu thc.

    m tnh ton vi nhng s liu o c, tnh ton c trn mn hnh, ta ch vic a chut

    bm vo nhng gi tr . Cabri Geometry t ng cChn chc nng =, ta c kt qu v c th a gi tr ca biu thc ny Result ra

    mn hnh. Mt khc, ta c th tnh ton nh mt my tnh b ti.

    Tabulate: t cc s liu tnh ton vo bng.

    Tabulate sau a chut ra mn hChn cng c nh vch mt khung bng, s ct v s dng tu g, ta phi chuyn ln lt tng dng mt b u

    chc nng ny, xut hin bng gm

    theo ta la chn. chuyn d liu vo bnng cch ch ch t vo d liu cn a vo bng.

    1.3.10. Nhm chc nng chn cng c s t tn cho i tng v xc nh yu t ng Khi bm chut chn nhm

    8 cng c:

    Label: To, sa tn cho i tng hnh hc.

    t tn cho i tng hnh hc, ta chn cng c Label a t hin mt

    khung sau chut bm vo i tng cn t tn. Xu

    hnh ch nht ta nhp tn cho i tng hnh hc .

    Comments: To, sa li ch thch.

    Cng c Comments c s dng khi ta cn a thng tin

    vic. di dng vn bn vo trang lm

    Thao tc nh sau: Chn cng c Comments sau a chut ko r to thnh mt khung ch nht ta nhp ni dung vn bn.

    20 Hnh 1.26

  • Numerical Edit : To, sa cc s thc.

    Numerical Edit tSau khi chn cng c a a chut bm xc nh v tr t s trn mn hhnh. Xut hin khung c nht ta nhp gi tr ca s . Ta d dng thay i gi tr tng hoc gim bng cch bm chut vo biu tng hnh mi tn ca hp thoi lu tr s (hnh 1.26).

    Mark Angle: nh du gc chn.

    Thao tc: Chn cng c Mark Angle sau a chut bm xc nh 3 im tng ng t v huc cnh th nht, nh cnh cn li ca gc cn nh du.

    Fix/ Free: Xc nh c nh hay chuyn ng. M i tng khi b gn thuc tnh c nhFix (kht i ta thy hnh nh mt chic inh

    gim)

    uc tnh c nh (t do) cho i tng no ta chn cng c

    th ta khng th thay i v tr ca n. Ta ch c th thay i v tr ca mt i tng khi chng trng thi t doFree.

    xc nh hay g b th Fix/Free ri bm chut vo i tng .

    Trace On/Off: li vt cho i tng hnh hc khi di chuyn. t a chng trn mn

    hnh

    Trace cho mt i tng no th ta chn cng c

    M i tng c gn thuc tnh Trace On th chng s li vt ckhi thay i v tr. Tri li nu mt i tng c gn thuc tnh Trace Off th khi thay

    i v tr chng s khng li vt.

    xc lp (hay g b) thuc tnh Trace On/Off ri bm chut vo i tng .

    Animation: To chuyn ng. Mt i tng hnh hc c th chuyn ng theo

    rng b

    ta ch

    Hnh 1.27

    uc xc nh (v d nu ly mt im thuc ng trn (ng thng...) th ta c th cho im chuyn ng nhng vn lun thuc ng trn (ng thng...)).

    Mun to chuyn ng cho i tng hnh hc no

    n cng c Animation ri bm chut vo i tng . Cng c bm chut vo i tng, gi phm, ko nh (xut hin hnh l xo) ri th chut ra (hnh 1.27).

    Mun dng chuyn ng ca i tng ta bm chut

    th

    vo v tch

    rt tr

    tr bt k trong trang lm vic. y l chc nng h tr dy hc ni dung quc quan.

    Multiple Animation: Th ng phc tp, hn hp.

    n

    c hin chuyn

    Multiple Animation ri ln lT g t nh trn, ta chn chc nng t la chn i tng in v phng thc chuyn ng. thc h chuyn ng, ta n phm Enter.

    1.3.11. Nhm chc nng chn cng c nh dng cc i tng

    21

  • Khi bm chut chn nhm chc nng ny ny, xut hin bng 9 cng c:

    Hide/ Show: Cho n, hin cc i tng.

    Color: T mu nt v.

    Fill: Chn mu bn trong hnh v.

    Thick: Thay i kiu nt v dy mng.

    Dotted: Chn kiu nt lin hay nt t.

    Modify Appearance: Sa k hiu trn hnh.

    Show Axes: n hay hin trc to .

    New Axes: t to mi.

    Define Grid: nh ngha li. nh dng:

    g c la c

    n

    Cch s dng cc cng cKhi ta chn cng c trn, tu theo cn

    Hnh 1.28

    hn s xut hin mt bng cc la chn tng ng. Ta bm chut vo mt trong nhng la chn (v d kiu ng k, mu sc...) sau a bt ch bm vo i tng ta cn nh dng theo (hnh 1.28).

    Cng c n/hi Hide/ Show cho php mnche (khng hin ra hnh) nhng i tng c nh du lm cho hnh v n gin, rc ri.

    22

  • 1.4. Vit ho giao din ca Cabri Geometry Cc lnh ca Cabri Geometry trong phin bn gc thng l ting Anh nhng s cu lnh

    ca Cabri Geometry khng nhiu nn vic ghi nh chng khng qu kh. i km vi mi lnh l mt biu tng, gio vin v hc sinh ch cn nhn vo biu tng

    cng bit c chc nng tng ng ca cu lnh. i vi hc sinh cc trng Trung hc c s vng, min cn hn ch v ngoi ng, chng

    ta c th Vit ho h thng cc cu lnh ca Cabri Geometry (mt s chuyn gia nh Ng nh Tuyt, V nh Ho, Nguyn V Quc Hng Vit ho Cabri Geometry). Ta m tp USEnglish.cgl (Cabri Geometry Language) v thay i ni dung cc nhn t ting Anh sang ting Vit (hnh 1.29). Nh vy, s dng, khai thc cc tnh nng ca Cabri Geometry khng i hi nhiu gio vin, hc sinh v kin thc tin hc v thi gian chun b, ta c th trin khai vic s dng Cabri Geometry h tr dy hc hnh hc trn din rng.

    Hnh 1.29

    1.5. Phn mm Cabri Geometry v vic dy hc hnh hc phng Phn mm Cabri Geometry h tr c lc cho gio vin, hc sinh trong qu trnh dy v

    hc hnh hc phng bi cc l do sau:

    1.5.1. Cabri Geometry l mt vi th gii hnh hc Cabri Geometry l mt vi th gii hnh hc vi nhng c im c bn: C cc chc nng to ra cc i tng c bn nh im, on thng, cc mi quan

    h hnh hc c bn nh quan h lin thuc, quan h gia, quan h song song, quan h vung gc ca hnh hc clt.

    C cc cng c tc ng ln nhng i tng hnh hc c nhm xc lp nhng i tng hnh hc mi, nhng quan h hnh hc mi.

    Khi tc ng vo cc i tng ca hnh v nh dng chut lm thay i v tr cc im, di cc on thng, ln ca gc th cu trc v mi quan h gia cc i tng vn c bo tn.

    23

  • 1.5.2. Cabri Geometry cho php to ra cc hnh nh trc quan Cabri Geometry c mt h thng cng c cho php ta v, dng hu ht cc hnh c trong

    chng trnh hnh hc phng:

    Dng cc i tng hnh hc c bn: im ( Point), ng thng ( Line), ng trn ( Circle)... c im chung ca cc i tng ny l d dng thay i v tr sau khi v.

    Dng cc i tng hnh hc mi trn c s cc i tng c: Trung im ca on thng ( Midpoint); giao im cc hnh ( Intersection Points); on thng i qua hai im cho trc ( Segment); ng thng i qua mt im v song song ( Parallel Line) hoc vung gc ( Perpendicular Line) vi mt on thng, mt ng thng cho trc; ng phn gic ca mt gc ( Angle Bisector); ng trung trc ca on thng ( Perpendicular Bisector)... Khi thay i yu t ban u th cc i tng mi cng thay i nhng chng vn bo ton cc thuc tnh c. Tuy nhin khi xo mt i tng no th cc i tng ph thuc vo i tng ny cng b xo b theo.

    Xc nh thuc tnh cho i tng hnh hc: Chn mu ( Color); chn dy ( Thick); chn kiu nt lin hoc nt t ( Dotted) cho cc ng, nt trong hnh v v chn mu cho cc phn bn trong hnh v ( Fill)... Chc nng Hide/ Show: dng n bt cc chi tit ph, cc chi tit trung gian s dng trong qu trnh v hnh.

    Phin bn Cabri Geometry m chng ti gii thiu y cha phi l phin bn dng trong khng gian, nhng nu s dng cc ng nt t, ta cng c th m t c mt s hnh khng gian n gin (hnh 1.30).

    Vi Cabri Geometry, trc ht ta khai thc cc cng c th hin cc yu t ca hnh v mt cch trc quan, nhanh chng, chnh xc, sau cho thay i v tr, mu sc... ca hnh v tp trung ch ca hc sinh vo mt s yu t trong hnh v.

    Vi cc hnh v bng Cabri Geometry hc sinh s pht hin rt nhanh nh quan st bng mt cc quan h song song, vung gc, thng hng, bng nhau, ln hn cng nh hnh

    dng ng i ca im chuyn ng... nh m hc sinh c th c lng, nhn dng, tm ra cc mi quan h hnh hc cha ng bn trong hnh v.

    Hnh 1.30

    Nh vy chc nng trc quan ho bin Cabri Geometry tr thnh chic cu ni gia hot ng dy v hc.

    1.5.3. Cabri Geometry l phn mm hnh hc ng Cabri Geometry cung cp cc cng c to ra cc mu c bn trong hnh hc Euclide

    (im, ng, on thng, ng trn...) v bin i, to chuyn ng nh thit b con tr (chut, bt quang v phm mi tn). Mt khc Cabri Geometry c kh nng m t cc tnh cht, quan h gia cc i tng hnh hc. Sau khi v hnh, hc sinh s dng chut thay i v tr

    24

  • mt s i tng ca hnh v quan st hnh v rt nhiu gc , v tr khc nhau. Trong qu trnh ny hc sinh s pht hin c cc yu t bt bin ca hnh v v nhn bit c u l nhng thuc tnh ca hnh.

    Cabri Geometry c mt h thng cc cng c thit k cc yu t ng:

    Chc nng Animation: gn thuc tnh chuyn ng cho mt i tng trong hnh v. Mt i tng sau khi c gn thuc tnh ny th c th di chuyn v tr theo cc rng buc do qu trnh dng hnh xc lp nn.

    Chc nng Multiple Animation: gn thuc tnh chuyn ng cho mt nhm i tng trong mt hnh v no .

    Chc nng Trace On/Off : li hoc khng li vt ca mt i tng hnh hc khi thay i v tr. y l cc chc nng h tr rt tt cho vic dy hc ni dung qu tch.

    V d 1.7: Trn ng trn (O) ly hai im B, C c nh v im A thay i. Gi H l trc tm ca tam gic ABC v H l im sao cho HBHC l hnh bnh hnh. Tm qu tch ca im H.

    Bc 1: S dng cc cng c ca Cabri Geometry dng hnh:

    Chn cng c Circle: dng mt ng trn c tm O v bn knh tu .

    Chn cng c Point on Object: ly ba im A, B, C bt k thuc ng trn (O).

    Chn cng c Triangle: dng tam gic qua ba im A, B, C.

    Chn cng c Perpendicular Line: dng ng thng i qua A v vung gc vi BC, ng thng i qua B v vung gc vi AC.

    Chn cng c Intersection Points: ly giao im H ca hai ng thng vung gc va dng trn.

    Chn cng c Segment: dng on thng HC.

    Chn cng c Parallel Line: ln lt dng ng thng i qua C v song song vi BH, ng thng i qua B v song song vi HC.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh H' l giao ca hai ng thng trn.

    Chn cng c Segment: dng cc on thng BH, CH v HH.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im I ca HH v BC.

    Hnh 1.31 Bc 2: Khai thc hnh v Sau khi hc sinh ch ra c H thuc (O) v

    hai im H, H i xng nhau qua I nn qu tch ca H l ng trn tm O i xng vi (O) qua im I:

    25

  • Dng cng c Trace On/Off, xc nh thuc tnh li vt cho H.

    Dng cng c Animation bm vo im A. Kt qu hc sinh s c quan st qu tch im H ng nh li gii ca bi ton (hnh

    1.31).

    1.5.4. Cabri Geometry bo ton cu trc ca cc i tng hnh hc Mt hnh c xc nh bi cc i tng hnh hc c bn nh im, on thng v

    cc mi quan h nh quan h lin thuc, quan h song song, quan h vung gc gia cc i tng hnh hc. Tnh cu trc ca Cabri Geometry c th hin r ch nu quy trnh s dng cc cng c ca Cabri Geometry th hin ng cc i tng hnh hc v m bo c cc mi rng buc th ta c mt hnh v phn nh ng vi hnh cn th hin. Khi mc d hnh v thay i nhng cu trc ca hnh vn gi nguyn.

    V d 1.8: Gi s ta s dng Cabri Geometry tin hnh cc thao tc sau: Bc 1

    Chn cng c Point ly mt im A bt k trn mn hnh.

    Chn cng c Line v mt ng thng a bt k trn mn hnh. Bc 2:

    Phng n 1: Chn cng c Perpendicular Line sau a chut bm vo im A v ng thng a. Ta nhn c ng thng d i qua im A v vung gc vi ng thng a.

    Phng n 2: Chn cng c Line sau a chut bm "ng chng" vo im A v di chuyn chut sao cho ng thng d "nhn thy l vung gc vi a".

    Ta dng chut tc ng vo hnh v, chng hn cho thay i v tr im A, v tr ca ng thng a. iu khc bit r rng gia hai hnh v l:

    ng thng d phng n 1 lun lun i qua im A v vung gc vi ng thng a.

    ng thng d phng n 2 c nhiu lc khng i qua im A hoc khng vung gc vi ng thng a.

    Hnh 1.32

    S d c s khc bit nh vy l phng n 2 ta khng s dng cc cng c dng hnh ca Cabri Geometry nn Cabri Geometry khng bo ton cu trc ca hnh v (hnh 1.32).

    26

  • V d 1.9: S dng Cabri Geometry v ba ng cao ca mt tam gic.

    Hnh 1.34 Hnh 1.33

    Vi ABC, ta ln lt chn cng c Triangle dng ABC sau chn cng c Perpendicular Line ln lt dng cc ng cao. Cui cng chn cng c

    Intersection Points xc nh giao im ca ba ng cao.

    Vi ABC ta v cc ng thng sao cho "nhn thy vung gc vi cnh tam gic" v "cng i qua mt im" (hnh 1.33).

    Cho hai tam gic: ABC v ABC thay i, ta thu c kt qu: Vi ABC ta lun c ba ng cao ng quy. Vi ABC trong nhiu trng hp cho thy r cc ng khng phi l ng cao

    v ba ng khng cn ng quy na (hnh 1.34). Hon ton tng t, khi s dng Cabri Geometry v ba ng trung tuyn, ba ng

    phn gic, ba ng trung trc ca tam gic... ta phi s dng cc cng c v xc nh th t cc bc thao tc. Chnh dy cc thao tc v chc nng ca cc cng c xc nh cu trc rng buc gia cc yu t trong hnh v. Khi thay i mt s yu t ca hnh v, cu trc ca hnh v vn c bo ton, qua ta pht hin ra cc yu t bt bin ca hnh.

    V d 1.10: Ta v ba tam gic ng: tam gic ABC c ba cnh bng nhau, tam gic DEF c hai cnh bng nhau, cn tam gic GHK bt k v cho hc sinh quan st. Hc sinh nhn thy cc yu t v v tr, v di cnh thay i nhng cc quan h bng nhau v cnh lun c

    bo ton (hnh 1.35).

    Hnh 1.35

    Nh vy, vi Cabri Geometry ta a ra cc i tng hnh hc v cho hc sinh nghin cu chng dng ng pht hin ra nhng yu t bt bin, t dn ti cc nhn xt, d on v cc tnh cht ca i tng hnh hc .

    27

  • 1.5.5. Cabri Geometry c mt mi trng lm vic thn thin Cabri Geometry c giao din thn thin, kh nng tng tc rt cao v: H thng lnh rt d nh, d thc hin di dng menu, biu tng ho. Cho php trnh by hnh v, thng tin di nhiu nh dng khc nhau to ra nhng

    hnh v rt sinh ng. Cc ch th, thao tc ca ngi s dng u c p ng trc tip ln cc i tng v

    th hin qua giao din ho sinh ng. C mt h thng tr gip ngi s dng la chn i tng cn thao tc, nhn dng

    chnh xc tn cc i tng hnh hc cng nh thuc tnh v cc mi quan h ca chng. Vy kh nng tng tc ca Cabri Geometry rt cao. Mi trng lm vic ca Cabri

    Geometry rt thn thin, gn gi vi cc thao tc thng ngy m hc sinh thc hin. V d 1.11: Cho tam gic ABC. Gi M, N, P theo th t l trung im ca BC, CA, AB.

    Cc ng cao AD, BE, CF gp nhau ti H. Gi I, K, R theo th t l trung im ca HA, HB, HC.

    Ta c 9 im I, D, M, K, E, N, R, F, P cng thuc mt ng trn (ng trn le). Bc 1: V ABC, xc nh cc im I, D, M, K, E, N, R, F, P. Bc 2: V ng trn i qua ba im. Ly ra 3 im bt k trong 9 im v v

    ng trn i qua 3 im .

    Hnh 1.36

    V trc gic cho thy ng trn ny i qua 6 im cn li.

    Bc 3: Minh ho kt qu bi ton. Cho tam gic ABC thay i ta thy ng

    trn lun i qua cc im cn li. S dng cng

    c Member (kim tra mt i tng ny c thuc mt i tng khc nay khng?). Kt qu cho thy cc im u thuc ng trn (hnh 1.36).

    1.5.6. Cabri Geometry h tr nghin cu cc hin tng mt cch lin tc Nu ch s dng cc phng tin, dng dy hc truyn thng th miu t mt qu

    trnh no , chng hn nh qu tch, thng phi v mt s trng hp c th v sau khi qut ho tm ra quy lut, tuy nhin khng phi lc no hc sinh cng hnh dung ton vn v "hnh nh", "qu o" phi tm. Vi Cabri Geometry ta c th d dng th hin rt nhiu hnh v cc gc hoc cho i tng thay i v tr hc sinh quan st s bin i v v tr hay cc thuc tnh ca i tng. Ngoi ra, ta c th s dng chc nng Trace On/ Off" c mt hnh nh lin tc ca i tng khi di chuyn.

    V d 1.12: Cho gc xOy bng 900. Mt im B c nh trn tia Oy, mt im A di ng trn tia Ox. Tm tp hp trung im I ca AB .

    28

  • i vi bi ton ny, nu ch v hnh bng thc v compa th d v rt nhiu v tr ca im A, hc sinh cng kh hnh dung ra hnh nh trc quan tp hp cc trung im I ca AB nh th no.

    Hnh 1.37

    Sau khi s dng Cabri Geometry v hnh, dng cng c Trace On/Off xc nh thuc tnh li vt cho im I v cng c Animation gn thuc tnh chuyn ng cho im A. Hc sinh s c quan st hnh nh tp hp im I khi im A di ng (hnh 1.37).

    Cabri Geometry c mt h thng cng c gip ta o c, tnh ton, tuy nhin khi hnh v thay i, cc s liu s c cp nht v hin th theo qu trnh bin i mt cch lin tc.

    V d 1.13: Cho ng trn tm O ng knh AB. Gi M l mt im nm trn ng trn, tnh s o gc AMB.

    Sau khi v hnh, cho im M thay i, bng trc quan hc sinh d on AMB vung. S dng chc nng Angle o: kt qu AMB = 900 (hnh 1.38).

    Hn na, gio vin c th t cu hi: Khi im M thuc ng trn th AMB c vung vy nu mt im M no tho mn

    l gAM gc vung th

    liu M c cn thuc ng trn khng? hc sinh c th i n pht hin mi: Trong tam gic vung ABC nu c nh cnh huyn BC v cho nh A thay i ta s nhn c tp hp im A l ng trn ng knh BC.

    B l

    1.5.7. Cabri Geometry cung cp mt h thng chc nng kim tra cc mi quan h gia cc i tng

    hnh hc

    Hnh 1.38

    Cabri Geometry cung cp mt s chc nng kim tra thuc tnh ca cc i tng hnh hc nh: kim tra tnh thng hng ca 3 im, tnh song song, tnh vung gc ca hai on thng, ng thng, tnh lin thuc... y l nhng cng c tt h tr hc sinh tm ti khm ph, kim tra cc mi quan h tim n bn trong hnh v.

    V d 1.14: Cho gc xOy bng 900. Mt im B c nh trn tia Oy v mt im A di ng trn tia Ox. Tm tp hp trung im I ca AB .

    Trong thc t, rt nhiu hc sinh ng nhn nh sau: "im B c nh, IB lun bng na AB nn tp hp im I l ng trn tm B, bn knh IB".

    Nu khai thc tnh ng v cc chc nng kim tra ca Cabri Geometry, hc sinh c th

    29

  • trnh c sai lm trn bng cch xc nh v tr im A 3 v tr khc nhau: im A trng vi im O, xc nh c im I1 l trung im BO. Ly hai im A, A khng trng vi im O. Xc nh trung im I, I' qua xc nh

    ng thng II'. Trc gic cho thy ng thng II' i qua

    im I1 nn hc sinh a ra gi nh: Nu im I1 nm trn on thng II' th tp hp cc im I c

    kh nng l ng thng! S dng chc nng ( Member) kim tra im I1 c thuc ng thng II hay khng? Kt qu I1 thuc ng thng II' (hnh 1.39).

    Mt

    khc, trc gic cho thy ng thng II vung gc

    vi OB! Dng cng c (

    Hnh 1.39

    Perpendicular) kim tra, kt qu cho thy ng thng II vung gc vi OB (hnh 1.40).

    Sau khi pht hin c ng thng II' i qua trung im ca OB v vung gc vi OB, hc sinh s d on, tm cch chng minh tp hp im I l ng trung trc ca OB v xc nh gii hn ca qu tch.

    Hnh 1.40

    1.5.8. Cabri Geometry cho php thc hin mt s chc nng tnh ton Cc chc nng h tr tnh ton ca C

    V d 1.15: Tm mi lin h gia khong cch t giao

    khi v hnh, hc sinh ln lt s dng chc

    nng

    abri Geometry rt phong ph, chng hn: o khong cch gia 2 i tng, di 1 on thng, 1 cung, chu vi ca mt hnh hnh hc; tnh din tch hnh trn, tam gic, a gic...; xc nh h s gc y/x; xc nh s o ca gc; xc nh to ca i tng; tnh ton trc tip nh mt my tnh b ti...

    Hnh 1.41

    im cc ng trung trc ca tam gic n mt cnh v khong cch t trc tm n nh i din vi cnh .

    Sau

    Distance and Length xc nh s o ca on KE v HB; chc nng Calculate thc hin php chia. Kt qu t s HB : KE l 2.

    Cho tam gic ABC thay i, hc sinh nhn c kt qu t s HB : KE khng i vn lun

    bng 2 (hnh 1.41). n y hc sinh s i tm cch chng minh t s HB : KE lun bng 2.

    30

  • V d 1.16: Cho tam gic vung cn ABC (vung ti A) v tru

    Cho thay tr im o din tch ca

    .5.9. Cabri Geometry to mi trng t chc cc hot ng hnh hc ng hnh hc nhm

    gip h

    D v

    g c vn .

    trung trc ca DE.

    Cho im D, E di chuyn. hc sinh tnh hung c

    vn t im? (hnh 1.

    Hot ng 2: Gii quyt vn . r c bit: Khi

    D tr

    , E di chuyn ng trung trc c

    Hnh 1.42

    ng im M ca cnh BC. T M v mt gc 450, cc cnh ca gc ny ct mt hoc hai cnh ca tam gic E v F. Hy xc nh v tr ca E v F sao cho din tch tam gic MEF l ln nht. Din tch ln nht bng bao nhiu?

    S dng cng c v hnh

    Hnh 1.43

    v o din tch hnh phng ca Cabri Geometry ta s nhn c kt qu din tch tam gic MEF (hnh 1.42). E, F v quan st s i v

    MEF trn mn hnh. Sau mt s trng hp hc sinh s pht hin c v tr cn tm ca im E c th l chn ng vung gc h t im M xung cnh AB (khi im F trng vi im A) (hnh 1.43).

    1Cabri Geometry to ra mt mi trng thun li t chc cc hot c sinh c iu kin pht huy cao tnh tch cc, kh nng sng to trong hc tp hnh hc.

    V d 1.17: Cho tam gic ABC cn ti A. Cc im

    Hnh 1.44

    E theo th t di chuyn trn hai cnh AB v AC sao cho AD = CE. Chng minh rng cc ng trung trc ca DE lun i qua mt im c nh.

    Hot ng 1: To tnh hun S dng Cabri Geometry v hnh. Gn thuc tnh li vt cho ng

    Hnh nh trc quan gi cho : Mc d D, E thay i nhng c th ng trung trc

    44). i qua mca DE lun

    Hnh 1.45

    Cho im D di chuyn n cc v tng vi B th E trng vi A nn ng trung trc

    ca DE chnh l ng trung trc ca AB; Khi D trng vi A, th ng trung trc ca DE l ng trung trc ca AC. Vy c th giao ca hai ng trung trc s l im c nh? (hnh 1.45).

    chng minh khi Da DE lun i qua I cn chng t im I cch u

    31

  • hai im D v E. Hc sinh s ch ra AID = CIE (c.g.c) nn ID = IE. Hot ng 3: M rng bi ton.

    C l tam gic cn ti A.

    a ln lt xt tng trng hp: n n cc v tr c

    bit v

    AB > AC: Khi D di chuyn n v tr im B

    th ta

    , cho thy vi s tr gip ca Cabri

    1.5.10. Mt s vn cn lu khi s dng Cabri

    qu o c ca Cabri Geometry ch l cc i lng gn ng. Ta c th can thip

    etry hin trn mn hnh c v gp khc (hin tng ny p

    ng ng thng i qua mt im v song song (hoc

    Hnh 1.46

    I

    Ta xt trng hp tam gic AB Nu ABC l tam gic bt k th sao? T AB < AC: Cho im D di chuy xc nh c im c nh s l giao im ca

    ng trung trc ca AC v ng trung trc ca BF (F AC sao cho AB = CF) (hnh 1.46).

    Hnh 1.47

    I

    khng xc nh c im E thuc cnh AC nn

    phi xt c trng hp im E thuc cnh AC ko di v pha im A (hnh 1.47).

    Qua cc v d trn Geometry, ta c mi trng t chc cho hc

    sinh hot ng kin to hnh v, khm ph, tm ti v xem xt, kim tra i n gii quyt v pht trin m rng bi ton.

    Geometry Cc kt vo h thng ca Cabri Geometry la chn chnh xc ca cc kt qu ny trong

    phm vi m Cabri Geometry cho php. Mt s nt v ca Cabri Geomh thuc ch phn gii ca mn hnh). Cabri Geometry ch c cc chc nng d vung gc) vi mt ng thng cho, nn khi cn dng mt on thng, mt tia i qua

    mt im v song song (hoc vung gc) vi mt ng thng cho ta vn phi dng ng thng trc ri dng on thng hoc tia trn c s ng thng trn.

    32

  • PHN 2 LM QUEN VI CC CNG C

    CA CABRI GEOMETRY

    2.1. S dng cng c ca Cabri Geometry dng hnh

    V d 2.1: Dng mt tam gic u c cnh bng 5 cm. Trnh t thao tc dng hnh nh sau:

    Chn cng c Numerical Edit: nhp gi tr 5.

    Chn cng c Point: ly 1 im bt k trong mt phng.

    Chn cng c Label: t tn im va to l A.

    Chn cng c Line: dng mt ng thng bt k i qua im A.

    Chn cng c Compas: dng ng trn tm A c bn knh bng 5.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im ca ng thng vi ng trn va dng (y l im B).

    33

    Chn cng c Label: t tn cho im B.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm ti B c bn knh bng 5.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca hai ng trn (A, 5); (B, 5) (y chnh l im C).

    Chn cng c Label: t tn im C.

    Chn cng c Triangle: dng tam gic qua 3 im A, B, C (hnh 2.1).

    Chn cng c Hide/Show: du cc ng trung gian.

    Hnh 2.2

    Hnh 2.1

    V d 2.2: Dng mt tam gic vung cn ABC, vung A bit rng mt cnh gc vung bng 25 mm.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Numerical Edit: nhp s 2,5 (cm).

    Chn cng c Point: ly mt im bt k trong vng lm vic.

    Chn cng c Label: t tn cho im va xc nh l A.

    Chn cng c Line: dng mt ng thng bt

  • k qua im A.

    Chn cng c Perpendicular Line: dng ng thng vung gc vi ng thng va dng v i qua im A.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm A, bn knh bng 2,5. Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca ng trn va dng vi hai

    ng thng vung gc dng (y l cc im B, C).

    Chn cng c Label: t tn cho im B, C.

    Chn cng c Triangle: dng tam gic qua 3 im A, B, C (hnh 2.2).

    Chn cng c Hide/ Show: du cc ng trung gian. V d 2.3: Dng mt tam gic cn bit cnh y AB = m v ng trung tuyn ng vi

    cnh y l CM = n (cm). Trnh t thao tc dng hnh: V tam gic ABC cn ti nh C nn trung tuyn CM s l ng cao h t nh C xung

    cnh AB nn trnh t thao tc dng hnh nh sau:

    Chn cng c Segment: v hai on thng tng ng vi di cnh y AB = m v trung truyn CM = n.

    Chn cng c Point: ly im A bt k trong vng lm vic.

    Chn cng c Label: t tn cho im A.

    Chn cng c Line: dng mt ng thng bt k i qua im A.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm A c bn knh bng m. Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca ng trn (A, m) va dng

    vi ng thng dng (y chnh l im B).

    Chn cng c Label: t tn cho im B.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im M ca on thng AB.

    Chn cng c Label: t tn cho im M.

    Chn cng c Perpendicular Line: dng ng vung gc vi AB ti M.

    Hnh 2.3

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm M c bn knh bng n.

    Chn cng c Intersection Points: Xc nh giao ca ng trn (M, n) va dng vi ng thng vung gc dng (y l im C).

    Chn cng c Label: t tn cho im C.

    Chn cng c Triangle: dng tam gic qua 3 im A, B, C (hnh 2.3).

    34

  • Chn cng c Hide/ Show: du cc ng trung gian. V d 2.4: Dng tam gic vung bit mt cnh gc vung bng m, ng trung tuyn ng

    vi cnh y bng n. Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Segment: v hai on thng tng ng vi di cnh gc vung AB = m v trung truyn CM = n.

    Chn cng c Point: ly im A bt k trong vng lm vic.

    Chn cng c Label: t tn cho im A.

    Chn cng c Line: dng mt ng thng bt k qua A.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm A, bn knh bng m. Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca ng trn (A, m) va dng

    vi ng thng dng (y chnh l im B).

    Chn cng c Label: t tn cho im B.

    Chn cng c Perpendicular Line: dng ng vung gc vi AB ti A.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im M ca on thng AB.

    Chn cng c Label: t tn cho im M.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm M, bn knh bng n. Chn cng c Intersection Points: xc

    nh giao ca ng trn (M, n) va dng vi ng thng vung gc dng ti A (y l im C).

    Hnh 2.4

    Chn cng c Label: t tn cho im C.

    Chn cng c Triangle: dng tam gic qua 3 im A, B, C.

    Chn cng c Segment, ni C vi M (hnh 2.4).

    Chn cng c Hide/ Show: du cc ng trung gian.

    35

  • V d 2.5: Dng hnh thang ABCD bit y AB = 3 cm, y CD = 4 cm, cnh bn AD = 2 cm v gc D = 700.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Numerical Edit: nhp cc gi tr 700, cc s: 2, 3, 4.

    Chn cng c Point: ly im D bt k.

    Chn cng c Label: t tn cho im D.

    Chn cng c Line: dng mt ng thng bt k qua D.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm D, bn knh bng 4. Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca ng trn (D, 4) va dng

    vi ng thng dng ta c im C.

    Chn cng c Label: t tn cho im C.

    Chn cng c Rotation: quay on thng DC mt gc 700, tm D.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm D, bn knh bng 2. Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca ng trn (D, 2) va dng

    vi ng thng dng qua php quay ta c im A.

    Chn cng c Label: t tn cho im A.

    Chn cng c Parallel Line: dng ng thng qua A song song vi DC.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm A, bn knh bng 3. Chn cng c Intersection Points: xc nh giao

    im ca ng trn (A, 3) vi ng thng song song va dng ta c im B.

    Hnh 2.5

    Chn cng c Label: t tn cho im B.

    Chn cng c Polygon: dng hnh thang ABCD.

    Chn cng c Hide/ Show: du cc ng trung gian (hnh 2.5).

    V d 2.6: Dng tam gic ABC vung ti A, bit cnh huyn BC = 4 cm, gc nhn = 65

    $B0.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Numerical Edit: nhp cc gi tr 4; 650.

    Chn cng c Point: ly im B bt k.

    Chn cng c Label: t tn cho im B.

    Chn cng c Line: dng mt ng thng bt k i qua im B.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm B, bn knh bng 4.

    36

  • Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca ng trn (B, 4) va dng vi ng thng dng ta c im C.

    Chn cng c Label: t tn cho im C.

    Chn cng c Segment: dng on BC.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im O ca on thng BC.

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm O ng knh BC.

    O

    Chn cng c Rotation: quay on thng BC mt gc 650 vi tm quay l B.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca nh ca BC qua php quay v ng trn (O, BC/2) (y l im A).

    Chn cng c Label: t tn cho im A.

    Chn cng c Triangle: dng tam gic qua 3 im A, B, C.

    Hnh 2.6

    Chn cng c Hide/ Show: du cc ng trung gian (hnh 2.6).

    V d 2.7: Dng hnh thang cn ABCD, bit y AD = 3cm, ng cho AC = 4cm, = 80

    D0.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Numerical Edit: nhp cc gi tr 3, 4, 800, 800.

    Chn cng c Point: ly im A bt k.

    Chn cng c Label: t tn cho im A.

    Chn cng c Measurement Transfer: ly mt im bt k cch A mt khong 3 cm (y l im D).

    Chn cng c Label: t tn cho im D.

    Chn cng c Line: dng ng thng AD.

    Chn cng c Rotation: xc nh nh ca ng thng CD qua php quay tm D, gc quay 800.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm A, bn knh bng 4.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im ca ng trn va dng vi nh ca ng thng CD qua php quay tm D, gc quay 800 (y l im C).

    Chn cng c Label: t tn cho im C.

    37

  • Chn cng c Parallel Line: dng ng thng qua im C v song song vi AD.

    Hnh 2.7

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im ca ng thng va dng vi nh ca ng thng AD qua php quay tm A, gc quay 800 (y l im B).

    Chn cng c Label: t tn cho giao im l B.

    Chn cng c Polygon: dng hnh thang ABCD (hnh 2.7).

    Chn cng c Hide/ Show: du bt cc ng trung gian. V d 2.8: Dng tip tuyn vi ng trn t mt im A cho trc nm ngoi ng

    trn (O). Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm (O) bt k.

    Chn cng c Label: t tn cho tm O.

    Chn cng c Point: ly im A by k bn ngoi ng trn (O).

    Chn cng c Label: t tn cho cc im O, A.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im I ca on thng OA.

    Chn cng c Label: t tn cho im I.

    Hnh 2.8

    Chn cng c Circle: dng ng trn (I, IO).

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im ca hai ng trn.

    Chn cng c Label: t tn cho hai giao im l B, B.

    Chn cng c Ray: dng hai tip tuyn AB v AB (hnh 2.8).

    Chn cng c Hide/ Show: du bt ng trung gian.

    V d 2.9: Cho mt ng trn (O) v mt im P bn trong ng trn. Dng ng trn (P) sao cho ng trn (O) chia n ra thnh hai na bng nhau.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Circle: dng ng trn (O) bt k.

    Chn cng c Point: ly im P bt k bn trong ng trn (O).

    Chn cng c Label: t tn cho hai im im O, P.

    38

  • Chn cng c Line: dng ng thng i qua hai im P, O.

    Chn cng c Perpendicular Line: dng ng thng qua P v vung gc vi PO.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im ca ng trn (O) v ng vung gc va dng.

    Hnh 2.9

    Chn cng c Label: t tn cho hai giao im l A, B.

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm l im P i qua im A (hoc B) (hnh 2.9).

    Chn cng c Hide/ Show: du bt ng trung gian.

    V d 2.10: Dng hnh thoi ABCD bit ng cho BD = 5cm v ng cao BH = 3cm.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Numerical Edit: nhp cc s 3, 5.

    Chn cng c Point: ly im B bt k.

    Chn cng c Measurement Transfer: ly mt im D bt k cch B mt khong 5cm.

    Chn cng c Label: t tn cho 2 im B, D.

    Chn cng c Segment: dng on thng BD.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im I ca BD.

    Chn cng c Circle: v ng trn tm I i qua im B (I, IB).

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm B, bn knh bng 3.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm D, bn knh bng 3.

    Hnh 2.10

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im ca 2 ng trn (B, 3), (D, 3) vi ng trn (I).

    Chn cng c Label: t tn 2 giao im l H, K (H(B) v K(D)).

    Chn cng c Line: v ng thng DH v BK.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im ca 2 ng thng DH v BK (ta c im A).

    Chn cng c Label: t tn giao im l A.

    Chn cng c Reflection: xc nh C l nh i xng qua BD ca A.

    39

  • Chn cng c Label: to nhn cho im C.

    Chn cng c Polygon: dng hnh thoi ABCD (hnh 2.10).

    Chn cng c Hide/ Show: du bt cc ng trung gian. V d 2.11: S dng phn mm Cabri Geometry dng tam gic ABC, bit cnh BC = a, -

    ng cao AH = h v trung tuyn AM = m. Bc 1: Xc nh cc gi tr h, m, a, dng cnh BC c di bng a.

    Chn cng c Segment : ln lt v ba on thng h, m v a.

    Chn cng c Line : dng mt ng thng d bt k. Chn cng c Point on Object: xc nh im B thuc d.

    Chn cng c Compass: dng ng trn O(B, a). Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im C ca ng thng d vi

    ng trn O(B, a). Bc 2: Xc nh tp hp nhng im cch BC mt khong bng h.

    Chn cng c Perpendicular Line: dng ng thng d2 bt k vung gc vi ng thng d ti im H.

    Chn cng c Compass: dng ng trn O1(H, h). Chn cng c Intersection Points: ly giao im ca ng trn O1(H, h) vi

    ng thng d2, ta c im R, P.

    Chn cng c Parallel Line: dng hai ng thng d3, d4 song song vi d i qua im R, P.

    Bc 3: Xc nh trung im M ca BC v tp hp nhng im cch im M mt khong bng m.

    Chn cng c Midpoint : xc nh trung im M ca AB.

    Chn cng c Compass: dng ng trn O2(M, m).

    Bc 4: Xc nh im A v dng tam gic ABC, trung tuyn AM, ng cao AH.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im ca O2(M, m) vi hai ng thng d3, d4, y l v tr nh A cn tm (c 4 giao im).

    Chn cng c Triangle : dng tam gic ABC.

    S dng cng c Segment : k ng trung tuyn AM v ng cao AH (c 4 tam gic tho mn iu kin u bi).

    Hnh 2.11

    Bc 5: Pht hin mi quan h gia cc i lng a, m, h.

    40

  • Cho thay i di cc on thng m, h, qua quan st trc quan trn mn hnh, hc sinh s pht hin c bi ton ch c nghim khi h < m (hnh 2.11)

    Nhn xt: Qua vic m t cc bc ca bi ton dng hnh ni trn minh ho vic s dng cc cng c ca Cabri Geometry. Hn na nh Cabri Geometry m hc sinh chuyn t vic v sang xy dng i tng, iu ny gip hc sinh nm chc cc kin thc v cc tnh cht v cc mi lin h gia cc i tng ca hnh v.

    2.2. S dng cng c ca Cabri Geometry dng hnh ng V d 2.12: Cho mt gc vung xOy. Trn tia Ox ly mt im A c nh sao cho OA = a,

    trn tia Oy ly im B di ng. V trong gc xOy hnh vung ABCD. Tm tp hp qu tch im D khi B di ng.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Ray: v tia Oy bt k.

    Chn cng c Numerical Edit: nhp s 90 v mt s dng a bt k.

    Chn cng c Rotation: quay tia Oy mt gc 90 xung quanh im O.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm O, bn knh bng a (O, a).

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao im ca (O, a) vi Ox.

    Chn cng c Label: t tn cho giao im trn l A.

    Chn cng c Point on Object: ly mt im B bt k trn tia Oy.

    Chn cng c Label: t tn cho im B.

    Chn cng c Segment: dng on thng A, B.

    Chn cng c Perpendicular Line: dng hai ng thng i qua A, B v vung gc vi AB.

    Chn cng c Circle: dng 2 ng trn tm A, B bn knh AB.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca 2 ng trn vi 2 ng thng vung gc i qua A, B ni trn.

    Chn cng c Label: t tn cho 2 giao im pha trong gc xOy l C, D.

    Chn cng c Segment: Dng cc on thng BC, CD, DA.

    Chn cng c Hide/ Show: Cho n i cc yu t khng cn thit. Gi hng khai thc hnh v: Bc 1: S dng chut cho im B thay i v

    tr v quan st quy lut ca im D d on v i n vic chng minh qu tch.

    Bc 2: Minh ho qu tch.

    Chn cng c Trace On/Off: gn thuc tnh li vt cho im D.

    41

    Hnh 2.12

  • Chn cng c Animation ri bm cho im B chuyn ng quan st qu tch, hoc chn cng c Locus sau ln lt xc nh yu t qu tch (im D) v yu t sinh qu tch (im B), ta nhn c qu tch nh hnh 2.12.

    V d 2.13: Mt on thng AB = l chuyn ng sao cho hai mt ca n chy trn hai ng thng vung gc vi nhau. Tm tp hp trung im M ca cc on thng AB .

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Line: v mt ng thng b bt k.

    Chn cng c Label: t tn cho ng thng b.

    Chn cng c Point on Object: ly mt im O tu trn ng thng b.

    Chn cng c Label: t tn cho im O.

    Chn cng c Perpendicular Line: dng ng thng a i qua O v vung gc vi ng thng b.

    Chn cng c Label: t tn cho ng thng a.

    Chn cng c Numerical Edit: nhp mt s dng l bt k.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm O bn knh bng l. (O,l)

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca ng trn (O,l) vi hai ng thng a, b.

    Chn cng c Label: t tn cho cc giao im ln lt l A1, A2, B1, B2.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im cc on thng OA1, OB1, OA2, OB2.

    Chn cng c Label: t tn cho cc trung im trn l M3, M2, M1, M4.

    Chn cng c Segment: dng on thng i qua 2 im A1 v A2.

    Chn cng c Point on Object: ly mt im A bt k trn on A1A2.

    Chn cng c Label: t tn cho im A.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm A, bn knh bng l. (A,l)

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca ng trn (A,l) va to vi ng thng b.

    Chn cng c Label: t tn cho mt trong hai giao im l B.

    Chn cng c Segment: dng on thng AB.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im M ca on AB.

    Chn cng c Label: t tn cho im M.

    Chn cng c Hide/ Show: cho n i cc yu t khng cn thit. Gi hng khai thc hnh v: Bc 1: S dng chut cho im A thay i v tr n mt s im c bit:

    42

  • Khi A A1 th B O, M M3. Khi A A2 th B O, M M1. Khi A O th B B1, B B2, M M2, MM4. Vy ta thy cc im M3, M2, M1, M4 u thuc vo qu tch ca M v v chng c nh

    nn ta o cc khong cch t cc im ti O. Kt qu l chng cch u O mt khong l/2 khng i. Vy ta d on qu tch M l ng trn (O; l/2).

    Bc 2: Minh ho qu tch.

    43

    Chn cng c Trace On/Off: gn thuc tnh li vt cho im M.

    Chn cng c Animation: cho im A chuyn ng quan st qu tch hoc chn cng c Locus sau ln lt xc nh yu t qu tch (im M) v yu t sinh qu tch (im A). Ta nhn c qu tch nh hnh 2.13.

    Hnh 2.13

    V d 2.14: Cho hnh thoi ABCD c cnh AB c nh. Tm qu tch giao im O ca hai ng cho ca hnh thoi .

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Segment: v on thng AB bt k.

    Chn cng c Label: t tn cho hai u mt on thng A, B.

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm A i qua im B: (A).

    Chn cng c Point on Object: ly im D tu thuc ng trn (A).

    Chn cng c Label: t tn cho im D.

    Chn cng c Segment: dng on thng AD.

    Chn cng c Parallel Line: ln lt dng hai ng thng i qua im D v song song vi AB, i qua B v song song vi AD.

    Chn cng c Intersection Points: ly giao ca cc ng thng trn.

    Hnh 2.14

    Chn cng c Label: t tn giao im va tm c l C.

    Chn cng c Segment: ln lt dng cc on thng DC, BC, AC v BD.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca cc on thng AC v BD.

    Chn cng c Label: t tn cho giao

  • im trn l O.

    Chn cng c Hide/ Show: cho n i cc yu t khng cn thit. Gi hng khai thc hnh v: Bc 1: S dng chut cho D thay i v tr trn ng trn tm A v quan st quy lut

    ca im O: Hai im A, B c nh Gc AOB lun vung Vy d on qu tch ca O l ng trn ng knh AB. Bc 2: Minh ho qu tch.

    Chn cng c Trace On/Off: gn thuc tnh li vt cho im O.

    Chn cng c Animation cho im D chuyn ng quan st qu tch hoc chn cng c Locus sau ln lt xc nh yu t qu tch (im O) v yu t sinh qu tch (im D). Ta nhn c qu tch nh hnh 2.14.

    V d 2.15: Cho hai im A, B c nh. Tm qu tch tip im ca tip tuyn qua A vi cc ng trn tm B c bn knh nh hn hoc bng on thng AB.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Segment: v mt on thng AB bt k.

    Chn cng c Label: t tn cho hai u mt ca on thng l A, B.

    Chn cng c Point on Object: ly mt im C tu trn AB.

    Chn cng c Label: t tn cho im C.

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm B, bn knh BC. (B)

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im I ca on thng AB.

    Chn cng c Label: t tn cho im I.

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm I, bn knh IA (I).

    Chn cng c Intersection Points: ly giao ca 2 ng trn (B) v (I).

    Chn cng c Label: t tn cho cc giao im va dng c l M, N.

    Chn cng c Ray: dng cc tia AM, AN.

    Chn cng c Hide/ Show: cho n i cc yu t khng cn thit.

    Gi hng khai thc hnh v: Bc 1: S dng chut cho im C thay i v tr. Quan

    st quy lut ca cc im M, N ta c: Hai im A, B c nh

    44

    Hnh 2.15

  • Gc AMB v gc ANB l gc vung Vy d on qu tch ca M, N l ng trn ng knh AB. Bc 2: Minh ho qu tch.

    Chn cng c Trace On/Off: gn thuc tnh li vt cho im M, N.

    Chn cng c Animation cho im C chuyn ng quan st qu tch hoc chn cng c Locus sau ln lt xc nh yu t qu tch (im M, N) v yu t sinh qu tch (im C). Ta nhn c qu tch nh hnh 2.15.

    V d 2.16: Cho ng trn (O), AB l ng knh c nh, M l im chy trn ng trn. Ni MA, MB v trn tia i MA ly im I sao cho MI = 2MB. Tm tp hp cc im I.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Segment: v mt on thng AB tu trn mt phng.

    Chn cng c Label: t tn cho hai u mt ca on thng l A, B.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im O ca on thng AB.

    Chn cng c Label: t tn cho im O.

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm O, bn knh OB. (O).

    Chn cng c Point on Object: ly im M tu trn ng trn (O).

    Chn cng c Label: t tn cho im M.

    Chn cng c Segment: dng on thng MB.

    Chn cng c Distance and Length: o di on thng MB.

    Chn cng c Calculate: tnh gi tr 2*MB, a kt qu ra mn hnh.

    Chn cng c Ray: v tia i tia MA.

    Chn cng c Measurement Transfer: xc nh im cch im M mt khong l 2MB.

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm M c bn knh 2MB (i qua im va to).

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca ng trn va to vi tia i ca tia MA.

    Chn cng c Label: t tn cho giao im l I.

    Chn cng c Hide/ Show: cho n i cc yu t khng cn thit. Gi hng khai thc hnh v: Bc 1: Cho im M thay i v tr v quan st quy lut ca im I d on qu tch

    ca I l cung cha gc.

    45

  • Hnh 2.16

    Bc 2: Minh ho qu tch.

    Chn cng c Trace On/Off: gn thuc tnh li vt cho im I.

    Chn cng c Animation cho im M chuyn ng quan st qu tch hoc chn cng c Locus sau ln lt xc nh yu t qu tch (im I) v yu t sinh qu tch (im M). Ta nhn c qu tch nh hnh 2.16.

    V d 2.17: Cho ng trn (O) vi tm O c nh v bn knh thay i, mt im M bn ngoi (O). K cc tip tuyn MA, MB ca ng trn. Tm qu tch cc tip im A, B.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Line: v mt ng thng tu trong mt phng.

    Chn cng c Point on Object: ly 2 im O, I bt k trn ng thng ni trn.

    Chn cng c Label: t tn cho hai im O v I.

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm O, bn knh OI (O, IO).

    Chn cng c Point: ly im M bt k bn ngoi ng trn (O, IO).

    Chn cng c Label: t tn cho im M.

    Chn cng c Segment: dng on thng OM.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im C ca on thng OM.

    Chn cng c Label: t tn cho im C.

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm C, bn knh CO (C, CO)

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca hai ng trn (O, IO) v (C, CO).

    Chn cng c Label: t tn cho 2 giao im va dng ln lt l A, M.

    Chn cng c Ray: ln lt dng cc tia MA, MB.

    Chn cng c H khng cn thit. thc hnh v:

    i v tr v qu

    h.

    ide/ Show: cho n i cc yu tGi hng khai

    Hnh 2.17

    Bc 1: S dng chut cho im I thay an st quy lut ca hai im A, B d on v i

    n vic chng minh qu tch. Bc 2: Minh ho qu tc

    Trace O Chn cng c n/Off: gn thuc tnh li . vt cho im A, B

    Chn cng c Animation: cho im I

    46

  • chuyn ng quan st qu tch hoc chn cng c Locus sau ln lt xc nh yu t qu tch (im A, B) v yu t sinh qu tch (im I). Ta thu c qu tch nh hnh 2.17.

    V d 2.18: Cho ng trn (O; R) vi hai tip tuyn AB, AC. Mt tip tuyn di ng ca ng trn (O) ct cc on thng AB, AC ti cc im tng ng P, Q. Gi P, Q theo th t l giao im ca cc on thng OP, OQ vi ng trn (O). Tm tp hp trung im I ca PQ.

    Trnh t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Circle: v mt ng trn tu trong mt phng O.

    Chn cng c Label: t tn cho tm ng trn va v l O.

    Chn cng c Point: ly im A tu bn ngoi ng trn (O).

    Chn cng c Label: t tn cho im A.

    Chn cng c Segment: dng on thng OA.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im E ca on thng OA.

    Chn cng c Label: t tn cho im E.

    Chn cng c Circle: dng ng trn tm E, bn knh EO (E, EO).

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca (O) v (E, EO).

    Chn cng c Label: t tn cho hai giao im ni trn ln lt l B, C.

    Chn cng c Segment: ln lt dng hai on thng AB, AC.

    Chn cng c Point on Object: ly im H tu thuc ng trn (O).

    Chn cng c Label: t tn cho im H.

    Chn cng c Segment: dng on thng OH.

    Chn cng c Perpendicular Bisector: dng ng thng i qua im H v vung gc vi OH.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca ng thng trn vi hai on thng AB, AC.

    Chn cng c Label: t tn cho hai giao im ln lt l P, Q.

    Chn cng c Segment: ln lt dng cc on thng PQ, OP, OQ.

    Chn cng c Intersection Points: cc nh giao ca OP, OQ vi (O).

    Chn cng c Label: t tn cho hai giao im l P, Q.

    Chn cng c Segment: dng on thng PQ.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im I ca on thng PQ.

    47

  • Label: t tn cho im I. Chn cng c

    Chn cng c Hide/ Show: cho n i cc yu t khng cn thit.

    thay i v tr v quan st quy lut ca im I d on

    Gi hng khai thc hnh v: Bc 1: S dng chut cho im Hv i n vic chng minh qu tch. Bc 2: Minh ho qu tch.

    Trace O Chn cng c n/Off: gn thuc tnh li vt cho im I.

    Chn cng c Animation cho im qH chuyn ng uan st qu tch

    hoc chn cng c Locus sau ln lt xc nh yu t qu ch (im I) v yu t sinh qu tch (im H). Ta nhn c qu tch nh hnh 2.18.

    V d 2.19: Ch

    t

    o gc xOy bng a v mt d

    p tam gic

    hnh:

    i l. Hai im A, B di ng trn hai cnh tng ng sao cho di AB lun lun bngAOB. Tm qu tch im I.

    Trnh t thao tc dng

    l. Gi I l tm ng trn ngoi ti

    Chn cng c Numerical Edit: nhp hai s dng a, l bt k.

    Chn cng c Ray: v mt tia Oy bt k.

    Rotation: ly nh ca tia Oy qua php quay tm O gc quay bng a. Chn cng c

    Chn cng c Label: t tn cho tia nh l Ox.

    Chn cng c Point on Object: ly mt im bt k trn tia Ox.

    Chn cng c Label: t tn cho im A.

    Chn cng c Compass: dng ng trn tm A, bn knh bng l (A, l)

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca (A, l) vi Oy.

    Label: t tn cho giao im va xc nh c l B. Chn cng c

    Segment: dng on thng AB. Chn cng c

    Chn cng c Perpendicular Bisector: ln lt d

    ng c

    ng cc ng trung trc ca on thng OB, OA.

    Chn c Intersection Points: ly giao ca 2

    Chn cng c

    ng trung trc trn.

    48

    Label: t tn cho giao im va xc nh c l I.

    Hnh 2.18

    Hnh 2.19

  • Chn cng c Segment: dng cc on thng I

    Chn cng c

    A, IB, IO.

    Hide/ Show: cho n i cc yu t khng cn thit.

    dng chut cho im A thay i v tr trn Ox v quan st quy lut im I d o ch

    ho qu tch.

    Gi hng khai thc hnh v: Bc 1: S n v i n vic ng minh qu tch. Bc 2: Minh

    Chn cng c Trace On/Off: gn thuc tnh li vt cho im I

    Chn cng c Animation cho im A chuyn cng c

    ng quan st qu tch hoc chn

    Locus sau ln lt xc nh yu t qu tch (im I) v yu t sinh qu tch (im hnh 2.19.

    chuyn ng trn cung n tch ca im H.

    h

    A). Ta nhn c qu tch nhV d 2.20: Cho tam gic ABC ni tip ng trn (O). D l mt imBC khng cha h A. Ni A vi D. H CH vung gc vi AD. Tm qu

    Trn t thao tc dng hnh:

    Chn cng c Circle: v mt ng trn bt k.

    Chn cng c Label: t tn cho tm ca ng trn va v l O.

    Chn cng c Point on Object: ly 3 im tu trn (O).

    Label: Chn cng c t tn cho cc im A, B, C.

    Chn cng c Triangle: dng tam gic ABC.

    Arc: dng cung trn BC khng cha A. Chn cng c

    Point on Object: ly mt im D bt k trn cung BC. Chn cng c

    Label: t tn cho im D. Chn cng c

    Chn cng c Line: dng mt ng thng i u i q a hai m A, D.

    Perpendicular Bisector: dng ng th Chn cng c ng i qua im C v vung gc vi AD.

    Intersection Points: xc nh giao ca 2 ng thng trn. Chn cng c

    Label: t tn cho giao im va dng l H. Chn cng c

    Chn cng c Perpendicular Bisector: ln lt dng ng thng i qua im C v vung gc vi AB; i qua A v vung gc vi BC.

    Intersection Points: xc nh giao im cc ng vung gc Chn cng c vi cc on AB, BC.

    Chn cng c Label: t tn cho hai giao im ln lt l E, F.

    Chn cng c Segment: dng on thng AF, CE, AD.

    Chn cng c Hide/ Show: cho n i cc yu t khng cn thit.

    49

  • Gi hng khai thc hnh v: Bc 1: S dng chut cho im D thay i v tr v quan stv i n vic ch minh qu tch.

    quy lut ca im H d on ng

    q

    Chn cng c

    Bc 2: Minh ho u tch.

    Trace On/Off: gn thuc tnh li vt cho im H.

    Animation cho im D chuyn Chn cng c ng hn cng c quan st qu tch hoc c Locus

    sau l tch (im H) v yu t sinh

    n

    thao tc dng hnh:

    n lt xc nh yu t ququ tch (im D). Ta thu c qu tch nh hnh

    2.20. V d 2.21: Cho BC l mt dy cung c nh ca

    ng trn (O), A l mt im chy trn cung l BC sao cho tam gic ABC lun lun c ba gc nhn. Gi M l ing trn (O). Tm qu tch ca cc trung im I ca AM.

    Trnh t

    m chnh gia ca cung nh BC ca

    Chn cng c Circle: v mt ng trn bt k t

    Chn cng c

    rn mt phng.

    Label: t tn cho tm ng trn va dng l O.

    Chn cng c Point on Object: ly 2 im trn ng trn (O).

    Chn cng c Label: t tn cho hai im B, C.

    Chn cng c Segment: dng on thng BC.

    Chn cng c Perpendicular Bisector: dng cc ng thng vung gc vi BC i qua C, B.

    Chn cng c Intersection Points: xc nh giao ca hai ng thng va dng vi ng trn (O).

    Chn cng c Label: t tn cho hai giao im ln lt l A , A .

    n cng c

    1 2

    Ch Arc: v cung trn A1A2 khng cha cc im B, C.

    c Chn cng Point on Object: ly im tu trn cung A1A2 va to.

    Chn cng c Label: t tn cho im A.

    Chn cng c Perpendicular Bisector: dng ng thng i qua im O v vung gc v

    hn cng c

    i BC.

    C Intersection Points: xc nh giao ca ng thng trn vi cung nh BC.

    Chn cng c Label: t tn cho giao im va dng l M.

    Hnh 2.20

    50

  • Chn cng c Segment: dng on thng AM.

    Chn cng c Midpoint: xc nh trung im ca on thng AM.

    Chn cng c Label: t tn cho im I.

    Chn cng c Hide/ Show: cho n i cc yu t khng cn thit.

    Bc 1: S dng chut cho im A thay i v tr v quan st quy lut ca im I.

    2 (khng cha B, C). K t b :

    i

    khi A trng A2.

    qu tch c

    Gi hng khai thc hnh v:

    V tam gic ABC lun c ba gc nhn nn A ch c th thuc cung A1Ahi , ta c t nh a im thuc qu tch ca I

    im I1 l trung m ca A1M, khi A trng A1.

    im I2 l trung im ca A2M,

    im O, khi A i xng vi M qua O, do vy d on a I l cung I1I2 i qua O.

    Bc 2: Minh ho qu tch.

    Chn cng c Trace On/Off: gn thuc tnh li vt cho im I

    Chn cng c Animation cho im A chuyn ng quan st qu tch hoc chn cng c Locus sau ln h (im I) v yu t sinh qu tch (im A). Ta nhn c qu tch nh hnh 2.21.

    nhBc 1: Dng qu tch nhng im M(x,y) c to tho

    n

    Hnh 2.21

    lt xc nh yu t qu tc

    V d 2.22: Xc qu tch nhng im M(x,y) tho mn y=ax2 mn y=ax2

    Ta ln lt thc hi cc thao tc sau:

    Chn chc nng Show Axes: cho hin h trc to

    Chn chc nng

    Oxy.

    Point on Object: ly im X (x; 0) bt k trn trc Ox.

    Chn chc nng Circle: v ng trn tm O, bn knh bng 1 (O, 1).

    Intersection Points: xc nh giao im ca ( Chn chc nng O,1) vi trc Oy, v t tn cho giao im c to (0;1) l A.

    Chn chc nng Circle: v ng trn tm O, bn knh OX. (O,OX).

    Intersection Points: xc nh giao im ca (O,OX) vi tr Chn chc nng c Oy, v tt tn cho giao im c o (0;x) l B.

    Chn chc nng Segment: ni im X vi im A ta c on thng d1

    Chn chc nng Parallel Line: qua im B k ng thng d2 // d1 Intersection Points: xc nh giao im ca d2 vi tr Chn chc nng c Ox, t tn

    cho giao im l C.

    51

  • Circle: v ng trn tm O, bn Chn chc n g n knh OC (O, OC).

    Chn chc nng Intersection Points: xc nh giao im ca ng trn (O, OC) vi trc Oy, t tn cho g im c tung dng l Y. iao

    Chn cng c Perpendicular Line: ln lt dng cc ng thng vung gc vi trc Ox ti X, vung gc vi tr i Y. c Oy t

    Chn chc nng Intersection Points: xc nh giao im M ca hai ng thng vung gc va dng. (Theo nh l Talet ta c ngay OC = OX2 hay M chnh l im c to tho mn y=x2.

    Chn chc nng Trace On/Off: gn thuc tnh li vt cho im M Cho im X thay tr, hc sinh s quan st c hnh nh trc quan v tp hp cc

    im biu din cc cp gi tr tng ng (x,y) ca hm s y=x

    i v

    2.

    Chn chc nng Locus: ln lt ch vo im im X Cabri Geometry a ra qu tch ca M v

    im M.

    Ta cng c th chn cng c Equation and Coordinates tch

    c quan, hc sinh thy r qu tch nhng im m

    Pht trin kt qu): V th hm s y = ax2 t th hm s y = x

    v ch vo qu m Cabri Geometry va a ra, kt qu cho thy ng cong c phng trnh: y = x2 (hnh 2.22).

    Bng trM(x,y) c to tho mn y=x2 l t ng cong

    nm pha trn trc honh, i qua im gc to , nhn O ltrc i xng.

    Bc 2: (

    im thp nht v nhn trc tung l

    2

    Chn chc nng Numerical Edit: nhp mt s thc a bt k.

    Chn ch c nng Dilation: ln lt ch vo im Y, im O v s thc a. Ta xc nh

    n cng c

    c im Y1.

    Ch Perpendicular Line: dng cc ng thng vung gc vi trc Ox ti X, vu tng gc vi trc Oy i Y1.

    Chn chc nng Intersection Points: xc nh N l giao im ca hai ng thng vung gc va dng.

    Chn chc nng Trace On/Off: gn thuc tnh li vt cho im N. Cho im X thay i v tr, hc sinh s quan st c hnh nh trc quan v tp hp cc

    im 2biu din cc cp gi tr tng ng (x,y) ca hm s y=ax ; cng c th chn chc nng

    Locus: ln lt ch vo im N v im X Cabri Geometry a ra qu tch ca im N.

    Hnh 2.22

    52

  • Equation and Coordinates ch vo qu t kim tra, chn cng c ch, kt qu cho thy q

    l im cao nht v nhn trc tung lm trc i xng. s y=ax2 th hm s no c h

    s a "dc"(Hnh

    M(x,y

    u tch c phng trnh y=ax2. Bc 3: Khm ph cc tnh cht ca th hm s y=ax2

    Cho thay i h s a. Bng quan st trc quan hc sinh pht hin c cc vn sau: Khi h s a < 0 th ca hm s y=ax2 l mt ng cong nm pha di trc honh,

    i qua im gc to O, nhn im Nu v trn cng mt h trc to nhiu th ca hmv mt gi tr tuyt i cng cao th th cng , th cng st vo trc tung Oy 2.23). V d 2.23: Minh ho qu tch nhng im ) sao cho:

    ( 0)a ax

    = , vi a =12. y

    c nng

    Trnh t thao tc vi Cabri Geometry nh sau:

    Chn ch Show Axes: cho hin h trc to Oxy.

    Chn cng c Numerical Edit: nhp gi tr 12

    Chn chc nng Point on Object: ly im X(x; 0) bt k trntrc O

    Chn chc nng

    x.

    Equation and Coordinates: ch vo im X hin to ca im X ra mn hnh.

    Chn cng c a Calculate: nhp biu thc tnh gi tr yx

    = , trong x l honh im X.

    ng Chn chc n Measurement Transfer: ln lt bm chn gi tr va tnh c sau ch vo trc tung Oy. Ta xc nh c im Y thuc Oy.

    Chn cng c Perpendicular Line: ln lt dng cc i trc Ox ti im X

    ng vung gc v, vung gc vi Oy ti im Y.

    Chn chc nng Intersection Points: xc nh giao im M ca hai ng thng vung gc va dng. M s l im c to (x, f(x)).

    Chn chc nng Trace On/Off : gn thuc tnh li vt cho im M. Cho im X thay i khi vt li ca tp hp cc im M s cho ta hnh nh th

    ca hm s y=f(x) (hnh 2.24).

    53

    Hnh 2.23

  • L u : Bn c th a mt hm s bt k, ch cn bn ch b

    tin hnh theo phng php ny v th cc tnh gi tr ca y=f(x).

    54

  • Phn 3 DY HC HNH HC VI S H TR CA

    PHN MM CABRI GEOMETRY

    3.1. Quy trnh khai thc Cabri Geometry vo dy hc hnh hc Khi khai thc phn mm Cabri Geometry vo dy hc hnh hc s c mt s hot ng

    ca gio vin v hc sinh c s dng my tnh in t (MTT) v Cabri Geometry, nh vy quy trnh chun b ln lp, thc hin ln lp c nhng nt c th ring v c th phn chia thnh cc bc sau (s 3.1):

    Xc nh mc tiu, ni dung bi hc

    La chn cc hot ng s dng PMDH

    S dng PMDH thit k cc m un

    Dy hc vi gio n c s dng PMDH

    X l cc thng tin phn hi

    Tch hp cc m un vo gio n

    S 3.1

    Bc 1: Xc nh mc tiu, ni dung bi hc. Gio vin xc nh mc ch, yu cu, ni dung c th ca gi dy v tin hnh son gio

    n. y l gio n truyn thng, dng cho gi dy theo hnh thc thng thng cha s dng MTT v phn mm Cabri Geometry.

    Bc 2: La chn cc hot ng s dng phn mm Cabri Geometry. Gio vin tm ti pht hin nhng hot ng trong gi hc c th khai thc th mnh ca

    MTT v Cabri Geometry t chc cho hc sinh hot ng nhm tng cng tnh tch cc trong hot ng hc tp ca hc sinh. Cn ch n cc tnh hung khai thc c tnh trc

    55

  • quan, tnh ng, tnh cu trc, tnh lin tc ca Cabri Geometry. c th pht huy c th mnh ca Cabri Geometry, ta phi quan tm n cc yu t sau: Yu cu pht trin t duy ca hc sinh. Trnh t ln lp. Hnh thc t chc ln lp. Hnh thc s dng phng tin MTT. Bc 3: S dng phn mm thit k cc m un. Gio vin tm hiu cc phn mm v phng tin k thut thit k cc m un ph hp

    vi cc ni dung c la chn tch hp vo gi dy. Phng n th nht: Ch s dng Cabri Geometry th hin ton b thng tin nh

    hnh v, li ch thch, cu hi... Phng n th hai: Kt hp vic s dng Cabri Geometry vi cc phn mm cng c

    nh PowerPoint, Flash, FrontPage... son bi ging. Khi thit k cc m un cn phi cn c vo ni dung, trnh t lgc ca mch kin thc.

    C th phi xc nh r ta thit k s dng Cabri Geometry nhm hnh thnh khi nim mi hay pht hin nh l hay gii bi tp, n tp, tng kt... Mt khc khi thit k cc m un cn ch n tnh hiu qu khi s dng chng. Chng hn, tit kim thi gian tnh ton, o c, v hnh tp trung vo ni dung kin thc v rn luyn t duy hoc khai thc yu t ng nhanh chng i n d on cc tnh cht (ng quy, thng hng...).

    Bc 4: Tch hp cc m un vo gio n. Ta thit k kch bn ln lp trong xc nh r cc hot ng c s dng Cabri

    Geometry. Mt phn ni dung ca bi ging c chuyn qua vic khai thc cc m un (gio vin thit k sn sao cho th hin c s phi hp ca cc phng php dy hc a dng v nhiu chiu).

    Vic tch hp cng cn lu n tnh a dng ca i tng hc sinh. Nu hc sinh trung bnh, yu ta c th s dng tt c cc m un m gio vin chun b. Trong trng hp nhn thc ca hc sinh t mc kh, gii th ta c th b qua mt vi bc trung gian v khi hc sinh hiu bi ta kt thc chuyn sang hot ng tip theo.

    Bc 5: T chc dy hc vi gio n c s dng Cabri Geometry. Trc tin, gio vin chun b phng tin k thut nh MTT, my chiu a nng v cc

    phng tin dy hc khc. Nu cn, c th b tr li s ch ngi trong lp nu tit hc c nhng hot ng c t chc theo hnh thc nhm nh. Trong mt s tit dy, gio vin cn hng dn hc sinh chun b, hon thnh mt s yu cu trc tit hc.

    T chc dy hc theo phng n chun b. Bc 6: X l cc thng tin phn hi. Gio vin cn cn c vo kt qu nhn thc ca hc sinh thng qua bi kim tra v cc

    thng tin phn hi (nh thi hc tp, kt qu hc tp... ca hc sinh) c th iu chnh cc bc cho vic ln lp nhng tit sau.

    56

  • Tuy nhin cn trnh xu hng lm dng Cabri Geometry trong cc tit dy, nu ni dung no s dng Cabri Geometry khng hiu qu hn so vi cc hnh thc, phng tin truyn thng th khng s dng.

    3.2. Phng n khai thc Cabri Geometry vo dy hc hnh hc Trong thc t hin nay v iu kin trang thit b CNTT v trnh tin hc ca gio vin,

    hc sinh ta c th trin khai rng cc phng n sau:

    3.2.1. S dng Cabri Geometry trong cc lp hc truyn thng s dng Cabri Geometry trong cc tit hc vi s hc sinh t 35 n 50, ngoi cc

    phng tin dy hc thng thng ca mt lp hc truyn thng nh bng en, phn trng, thc k... cn c MTT, my chiu Projector, my chiu Overhead... Cc hot ng ch yu trong gi hc bao gm:

    Gio vin trc tip s dng MTT, khai thc cc tnh nng ca Cabri Geometry trnh by bi ging mt cch sinh ng.

    Hc sinh quan st cc thng tin do MTT cung cp v a ra cc d on, nhn nh. C th gi mt vi hc sinh ln thao tc trn MTT kim tra mt d on, minh ho mt nhn nh no .

    Nu trong phng hc c trang b my chiu Overhead, gio vin c th ra nhim v cho hc sinh thng qua cc phiu hc tp v khi hc sinh hon thnh cng vic, gio vin chiu cc phiu hc tp ln mn hnh c lp cng trao i.

    V d 3.1: Gip hc sinh pht hin ra tnh cht ca hai ng thng song song: Hot ng 1: Gio vin v hnh.

    Chn chc nng Line: V ng thng a bt k.

    Chn chc nng Parallel Line: V ng thng b song song vi a.

    Chn chc nng Line: V ng thng c ct a ti A, ct b ti B. Hot ng 2: Hc sinh pht hin hai gc so le trong bng nhau.

    Gio vin cho hnh v thay i mt s v tr, cho hc sinh quan st v nhn xt v quan h gia hai gc so le trong.

    Hc sinh a ra nhn nh: Hai gc so le trong "hnh nh" bng nhau! kim tra d on hc sinh chn chc

    nng Angle: Xc nh s o hai gc so le trong. Kt qu hai gc c s o bng nhau (hnh 3.1).

    Gio vin c th tip tc cho ng thng a hoc c thay i hc sinh kim tra mt vi trng hp khc. Kt thc hc sinh a ra pht hin: Nu mt ng thng ct hai ng thng song song th hai gc so le trong bng

    nhau".

    Hnh 3.1.

    57

  • V d 3.2: Gip hc sinh pht hin ra nin m tp chun b trc v tam gic

    ABC

    B2 + AC2 > BC2 A 900

    h l Pytago o. Gio vvung ti A v cc kt qu o c, tnh ton

    (hnh 3.2) sau cho tam gic ABC thay i v yu cu hc sinh in cc du >, < hoc = vo hnh ch nht trong cc trng hp sau:

    58

    A

    AB2 + AC2 < BC2 90A 0

    AB2 + AC2 = BC2 90A 0

    ?

    Hnh 2.69Hnh 3.2

    Qua vic hon thnh bi tp hc sinh i n pht hin: Trong mt tam gic nu bnh phng mt cnh bng tng bnh phng hai cnh cn li th tam gic l tam gic vung.

    3.2.2. S dng Cabri Geometry trong dy hc theo nhm Lp hc c chia thnh cc nhm nh, mi nhm c t nht mt my tnh ci t Cabri

    Geometry. Nu cc my tnh c ni mng th cc nhm c th chia s thng tin vi nhau. Cc hot ng ch yu trong tit hc bao gm:

    Gio vin giao nhim v cho cc nhm thng qua phiu hc tp. Cc thnh vin trong nhm s dng chung mt my tnh, c trch nhim cng tc, chia

    s nhng tng ca bn thn hon thnh nhim v ca nhm cng nh ca bn thn. Thay v ch mt mnh gio vin thao tc, trnh by, hnh thc ny, mi ngi trong

    nhm u c th trc tip lm vic vi MTT v c c hi th hin, trao i nhng suy ngh ca bn thn vi c nhm, gp phn kim chng nhng nhn nh, phn on ca cc thnh vin khc trong nhm. Mi hc sinh, khng ch nghe, tp lm m cn hng dn cho bn cng lm, qua gp phn tng hiu qu hc tp ca c hc sinh c gip v nhng hc sinh gip cc bn khc. Mt khc, nhng hc sinh km s c kh nng, c hi by t v hc hi nhiu hn chnh cc thnh vin trong nhm.

    Tu tng ni dung bi hc c th m ta c th chia nhm ngu nhin hay chia nhm theo trnh hc sinh. V d: Khi lm vic vi n i dung mi c th s dng nhm ngu nhin hc sinh gii, kh c th km cp, gip h sinh yu. Nu l gi luyn tp, rn luyn k nng th c th phn chia theo trnh hc sinh n m pht huy c ti a kh nng ca tng hc sinh.

    V d 3.3: Gio vin t chc cho cc n m hc sinh s dng Cabri Geometry tm v trsao cho tng AC + BC nh nht nh sau:

    Hot ng 1: V hnh, o c v khong cch t im C n A, B.

    Hot ng 2: Cho hnh v thay i,kt qu o c d on v tr cn tm c(hnh 3.3).

    Hnh 3.3 hch im C

    tnh tng

    quan st a im C

  • 3.2.3. Hc sinh s dng Cabri Geometry mt cch c lp ti lp Lp hc c t chc ti phng my tnh, mi hc sinh c mt MTT. Hnh thc ny cho php gio vin t chc cc hot ng ph hp vi kh nng nhn thc,

    nng lc ca tng hc sinh trong lp do vy hc sinh c iu kin pht huy ht kh nng ca bn thn. y l mi trng thch hp thc hin dy hc phn ho. Tuy nhin hnh thc ny i hi nng lc chuyn mn, t chc ca gio vin mc cao trnh tnh trng gi hc phn tn.

    V d 3.4: Cho gc xAy khc gc bt, B l im c nh trn tia Ax, C l im chuyn ng trn on thng AB, D l im chuyn ng trn tia Ay sao cho AD = BC. Chng minh rng ng trung trc ca on thng CD lun lun i qua mt im c nh khi C, D di ng.

    Phiu hc tp c thit k nh sau: Nhim v 1: Em hy s dng Cabri Geometry v hnh theo hng dn sau:

    Chn cng c Ray: v tia Ax v tia Ay.

    Chn cng c Point on Object: ly mt im B bt k trn tia Ax.

    Chn cng c Segment: dng on thng AB.

    Chn cng c Point on Object: ly im C bt k trn on thng AB.

    Chn chc nng Circle: v ng trn tm A bn knh CB.

    Chn chc nng Intersection Points: xc nh D l giao ca ng trn vi tia Ay. Chn chc nng Circle: v ng trn tm A bn knh AB, xc nh im D trn tia Ay (hnh 3.4).

    Nhim v 2: Em hy d on v tr im c nh bng cch thc hin c