การประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม ครงท 4 (สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร)

การพฒนาเครอขายชมชนเขมแขงเพอพฒนาการทองเทยวนวตวถกลมชาตพนธลาวครงในจงหวดนครปฐม

Developing a Strong Community Network to Nawatwithi Tourist Promotion in

The Lao Khrang Ethnic Groups in Nakhon Pathom Province.

บทคดยอ

บทความนมวตถประสงคเพอนำาเสนอองคความรซงไดจากการศกษาวจยเรองการพฒนาเครอขายชมชนเขมแขงเพอพฒนาการทองเทยวนวตวถกลมชาตพนธลาวครงในจงหวดนครปฐม โดยเฉพาะการนำาเสนอขอคนพบเรองการสรางเครอขายชมชนลาวครงเพอสงเสรมการทองเทยวชมชน ตนทนทเออตอการพฒนาเครอขายชมชนเพอการทองเทยว รวมทงแนวทางการจดการเครอขายทองเทยวโดยชมชน การศกษาวจยในครงนใชระเบยบวธวจยแบบการวจยและพฒนา (R&D) เครองมอทใชในการวจย คอ แบบบนทกขอมล แบบสงเกต แบบสมภาษณ การสนทนากลม โดยมกจกรรมประชมเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (workshop) การจดเวทชาวบาน เปนเครองมอใหเกดการมสวนรวม และการเรยนรรวมกนระหวางชมชนชาตพนธลาวครงกบภาคเครอขายนกวชาการ นกธรกจ ผประกอบการในพนท และนกทองเทยว

เครอขายชมชนชาตพนธลาวครงจงหวดนครปฐม เตบโตขนจากกลมคนทมความรกและหวงแหนในวฒนธรรมและภมปญญาของชาตพนธลาวครง เปนเครอขายทเกดขนโดยธรรมชาต เกดจากสายใยความสมพนธระหวางชาวชาตพนธลาวครงและผทอทศตนทำางานสบสานวฒนธรรมลาวครง อยางไรกตามรปแบบการทำางานในระยะแรกนนยงเปนแบบแยกสวน โดยตางกลมตางทำา ยงไมมการบรณาการเครอขายและเชอโยงกนเปนเครอขายทเปนรปธรรม กลาวคอในชวงแรกนนยงไมมคณะทำางานหรอคณะกรรมการททำาหนาทขบเคลอนงานไดอยางเปนรปธรรมทชดเจน ตอมาในป พ.ศ. 2563 ไดนยามตวเองใหชดเจนขนคอเปนองคกรแหงการเรยนรรวมกน มลกษณะทำางานไป เรยนรไป มโครงสรางแนวราบ ไมมความสมพนธในเชงอำานาจ มเครอขายนกวชาการหนนเสรม มพนธมตรรวมกนทำางาน เออประโยชนตอเครอขายความรวมมอทกภาคสวน มกระบวนการเรยนรและปรบปรงงานใหเหมาะสมสการบรรจเจตนารมณของเครอขายคอ รวมพลงเครอขายชมชนลาวครงเพอฟนฟ อตลกษณและจดการทองเทยวโดยชมชน

คำาสำาคญ: ชาตพนธลาวครง, เครอขาย, การทองเทยวโดยชมชน, ชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ

Abstract

This article aims to present the knowledge gained from the study about developing a strong community network to enhance community-based tourism of the Lao Khrang ethnic groups in Nakhon Pathom Province. The findings suggest a construction of the Lao Khrang community network, costs that support the development of community-based tourism and network management guidelines for community-based tourism. The method for this study is Research and Development (R&D). Research tools consist of observation, participation, dialogue to exchange learning, in-depth interview, focus group discussion and workshop, set-up of community forum and activity are arranged as a means to enhance participation and co-learning among the Lao Khrang ethnic community, a network of academics, businessmen, and tourists.

The Lao Khrang ethnic community network, Nakhon Pathom Province, has grown from a group of people who love and cherish the culture and wisdom of the Lao Khrang ethnic groups. Lao Khrang people and those who devote themselves to the Lao Khrang culture finally formed their community network. They naturally established a close relationship. However, these two groups previously had worked in isolation, and there had not been an integration of a concrete network before the establishment of the community network. In other words, there had been no working teams or committees to drive the work in the beginning. The collaborative learning organization was clearly defined later in the year 2020. The organization has a horizontal structure without power relationships allowing a more sociable atmosphere to learn together, also with support from a network of scholars. An alliance of the network benefits the cooperation network of all sectors. Moreover, a learning process and work improvement empower the Lao Khrang community to revitalize their identity and community-based tourism which is a purpose of the development of a community network.Keywords: Lao Khrang Ethnic Groups, Network, Community – Based Tourism, Nawatwithi OTOP Tourism Community.

บทนำา

การทองเทยวเชงวฒนธรรมเปนรปแบบการทองเทยวทางเลอกทตอบสนองความตองการของนกทองเทยวทตองการความรและประสบการณอนทรงคณคา ทเกยวของกบมรดกประเพณและวฒนธรรม ขอมลจากกระทรวงการทองเทยวและกฬา (2558, น.2) แสดงใหเหนวาประเทศไทยเปนทยอมรบเรองการทองเทยวในดานวฒนธรรม มความคมคาดานราคา และความดงดดใจใหเดนทางมาทองเทยว โดยไดมการจดลำาดบศกยภาพดานการทองเทยวโลก ทง 140 ประเทศทวโลก (World Economic Forum, 2019) พบวา ประเทศไทยอยในลำาดบท 31 ของโลก โดยประเทศไทยมสงทดงดดความสนใจของนกทองเทยวนนมหลายดานทเกยวของกบวฒนธรรม วถชวต ประเพณ พธกรรมทางศาสนา

การแสดงดนตรพนบาน งานหตถกรรม งานฝมอ แหลงโบราณคด และพพธภณฑพนบาน

เนองจากกระแสการทองเทยวทเนนวถชวตทองถนและชมชนกำาลงเปนทนยมทงในกลมนกทองเทยวชาวไทยและชาวตางประเทศ ดงนนรฐบาลจงมนโยบายสงเสรมการทองเทยวชมชน โดยมงหวงใหเกดการกระจายรายไดและสรางความเขมแขงสเศรษฐกจชมชนฐานรากผานกรมการพฒนาชมชน เพอรองรบนโยบายรฐบาลในการกระตนเศรษฐกจฐานราก ตามนโยบายสงเสรมการดำาเนนการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ ซงเปนแนวคดพฒนา OTOP รปแบบใหมโดยการขบเคลอนโครงการชมชนทองเทยว OTOP นวตวถ ทมงสรางรายไดและความเจรญ ความเขมแขงทางเศรษฐกจ โดยใหภาคเอกชนและภาคประชาชนเขามามสวนรวมดำาเนนการรวมกบภาครฐ เพอใหบรรลวสยทศน มนคง มงคง ยงยน (“OTOP นวตวถ เชอมโยงภมปญญา วถชมชน” , 2562) ซงสอดคลองกบการดำาเนนงานโครงการหนงตำาบล หนงผลตภณฑ (OTOP) ทเรมตงแตป พ.ศ. 2544 ในภมภาคทวประเทศ และมอบหมายใหกรมการพฒนาชมชนเปนผรบผดชอบหลกสงเสรมดำาเนนงาน OTOP โดยรวมกบหนวยงานตาง ๆ เพอยกระดบผลตภณฑ และพฒนาชองทางการตลาดทหลากหลาย ใหชมชนสามารถขายสนคาได อกทงยงมงปรบตวสการคาแบบสากล โดยตองมการเปลยนผานยคการผลกดนขายสนคา OTOP ออกจากชมชนมาเปนการจำาหนายสนคาทอยในชมชนจากการทองเทยว มการใชเสนห ภมปญญา วถชวต วฒนธรรม และความคดสรางสรรค แปลงเปนรายได รวมทงทำาใหมคณคาเพยงพอ เพอใหนกทองเทยวเขามาเยยมเยอน และใชจายเงนในทกกจกรรมของชมชน ตลอดจนเชอมโยงแหลงทองเทยวในชมชน ดวยการนำาเสนห ภมปญญาทองถน อตลกษณวถชวต วฒนธรรมชมชน และความคดสรางสรรคมาชวยดงดดนกทองเทยวเขาสชมชน ผสมผสานกบวถชวตในการผลต ซงจะชวยใหเกดการใชจายในทกกจกรรมทเกดขนภายในชมชน เปนการสรางและกระจายรายไดภายในชมชน เปนการสรางความเขมแขงใหกบชมชน และเปนการพฒนาเศรษฐกจฐานรากอยางแทจรง

ดงนนการสงเสรมการจดการการทองเทยวโดยชมชนจงเปนเรองสำาคญ และเพอใหสอดรบกบนโยบายของรฐบาลทตองการสรางความเจรญและยกระดบความเปนอยของคนในชมชนชนบทใหดขนอยางยงยน เนนการสรางงานในชมชนผานการใชทรพยากรทองเทยวในชมชนทองถน ผสมผสานกบภมปญญา ประเพณ วฒนธรรม ประวตศาสตร ใหเปนแหลงทองเทยวทมเอกลกษณและทรงคณคาและเปนทนยมของนกทองเทยว ซงนำาไปสโจทยคำาถามการวจยวา จะมวธการสงเสรมการทองเทยวในชมชนอยางไร และทำาอยางไรใหชมชนสามารถเขามามสวนรวมในการจดการการทองเทยวในชมชนของตนเองได โดยใชกระบวนการม

สวนรวมกบภาคสวนตาง ๆ มงใหเกดความเขมแขงในชมชนเพอสงเสรมการทองเทยวชมชนในจงหวดนครปฐม การพฒนาดานผลตภณฑและบรการ การสงเสรมการขาย การจดกจกรรม การพฒนาแหลงทองเทยวและบคลากร ผประกอบการทางวฒนธรรมในชมชนใหมความร ความสามารถและมทกษะในการจดการวฒนธรรมชมชน การจดการการทองเทยวโดยชมชน ตลอดจนคนหาแนวทางการทำางานรวมกบภาคเครอขายทเปนพนธมตรดานการทองเทยวชมชนในจงหวดนครปฐมดวย จงหวดนครปฐมมชมชนชาตพนธลาวครงทยงคงอนรกษวฒนธรรม ประเพณและภมปญญาทสามารถตอยอดพฒนาเปนแหลงทองเทยวชมชนได วฒนธรรมภมปญญาลาวครงทยงคงสบสานอยคอ ภาษาถนลาวครง การแตงกายแบบลาวครง การทอผา การตอนรบแขกผมาเยอนดวยการแสดงดนตรพนบาน รำากลอนฟอนแคน พธบายศรสขวญ การละเลนทองถน ทแสดงถงวฒนธรรมของชมชนลาวครง ซงสามารถสงเคราะหแหลงภมปญญาลาวครงไดดงน 1) ภาษาถน 2) การแตงกาย 3) อาหารพนบาน 4) สมนไพรพนบาน 5) ประเพณ 6) ศลปะและวฒนธรรม ดงนนการศกษาชมชนชาตพนธลาวครงในจงหวดนครปฐมจงมความสำาคญและนาสนใจ โดยมแนวคดเรองเครอขายชมชนเขมแขง และการทองเทยวโดยชมชนเปนฐานคดในการศกษาวจย เนองจากการทองเทยวชมชนเปนกจกรรมทมหลายภาคสวนเขามาเกยวของ ดงนนชมชนจำาเปนตองเขาใจวามภาคสวนไหนเขามาเกยวของและทำาอะไรบาง ทงนเพอหาความรวมมอจากภาคเครอขายตาง ๆ ทงในและนอกชมชน และเพอใหเกดชมชนทเขมแขงในการจดการตนเองดานการทองเทยวจงจำาเปนตองมการสงเสรมใหเกดเครอขายชมชนเพอการพฒนาการทองเทยวนวตวถกลมชาตพนธลาวครงในจงหวดนครปฐมขน เครอขายการทองเทยวโดยชมชนในทน คอ ขบวนการทางสงคม อนเกดจากการสรางความสมพนธระหวางบคคล กลม องคกร สถาบน ชมชนทเกยวของกบการทองเทยวนวตวถกลมชาตพนธลาวครง โดยมเปาหมาย วตถประสงค และความตองการเพอพฒนาการทองเทยว นวตวถกลมชาตพนธลาวครงในจงหวดนครปฐมรวมกน การศกษาครงนมงใหเกดเครอขายความรวมมอทจะประสานความรวมมอกนอนเปนไปในลกษณะพนธะสญญา ไมใชการบงคบบญชา องคกรสมาชกสามารถดำาเนนการไดอยางอสระ องคกรทเขามาเกยวของ เชน กลมจดการการทองเทยวในระดบชมชน กลม OTOP กลมชาตพนธลาวครง องคการปกครองสวนทองถน องคกรภาคธรกจทองเทยวเอกชน เจาหนาทของรฐททำางานสงเสรมการทองเทยวในพนท และนกวชาการดานการทองเทยว เปนตน การพฒนาการทองเทยวชมชนกลมชาตพนธลาวครงจงหวดนครปฐม จำาเปนตองการปรบเปลยนเชงคณภาพทนาสนใจคอ มทศทางการขบเคลอนเครอขายชมชนทองเทยวใหชมชนเกดความเขมแขง สามารถพงตนเองได โดยเฉพาะการสรางเครอขายการเรยนรและเครอขายความรวมมอ ระหวางชมชนกลมชาตพนธลาวครง ภาครฐ ภาคเอกชน และภาคทองถน เมอ

ชมชนมเครอขาย จบมอกบพนธมตรองคกรธรกจ เอกชน หรอบรษททองเทยว ผประกอบการ จะตองมการหารอรวมกบชมชนถงการดำาเนนการและการแบงผลประโยชนรวมกน จะสามารถเกดการบรณาการระหวางชมชน ภาครฐ ภาคเอกชน ภาคสวนทองถน ใหเกดความเขมแขงในหวงโซอปทานของการทองเทยวชมชนในจงหวดนครปฐมได

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาสภาพการณและตนทนทเออตอการพฒนาเครอขายทองเทยวของชมชนกลมชาตพนธลาวครงในจงหวดนครปฐม

2. เพอสรางและพฒนาเครอขายการทองเทยวโดยชมชนของกลมชาตพนธลาวครงในจงหวดนครปฐม และขบเคลอนแนวทางสการปฏบต

3. เพอศกษาแนวทางจดการเครอขายทองเทยวโดยชมชนของกลมชาตพนธลาวครงในจงหวดนครปฐม

วธดำาเนนการวจย

การวจยพฒนาเครอขายชมชนเขมแขงเพอพฒนาการทองเทยวนวตวถกลมชาตพนธลาวครงในจงหวดนครปฐมไดใชระเบยบวธวจยแบบการวจยและพฒนา (R&D) จงใชวธการวจยและเครองมอทหลากหลาย ไดแก การรวบรวมขอมลเอกสาร การเกบขอมลภาคสนาม แบบบนทกขอมล แบบสงเกต แบบการสมภาษณเชงลก การสนทนากลม และการปฏบตการพฒนา โดยมกจกรรมประชมเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (workshop) และการทดลองทำากจกรรมนำารองเปนเครองมอใหเกดการมสวนรวมและการแลกเปลยนเรยนรรวมกนระหวางชมชนชาตพนธลาวครง กบภาคเครอขายนกวชาการ นกธรกจ ผประกอบการ และนกทองเทยว หรอแขกผมาเยอน

กลมเปาหมายการวจยครงนไดเลอกกลมเปาหมายโดยยดพนทเปนหลก (Area Base) คอ

กลมเปาหมายซงเปนชาวชาตพนธลาวครง นกวชาการ และนกธรกจ ผประกอบการ ทอาศยและทำางานดานการอนรกษวฒนธรรม ดานการสงเสรมสนคาผลตภณฑ ดานการทองเทยวและบรการในชมชนชาตพนธลาวครง 3 อำาเภอของจงหวดนครปฐม ไดแก

1) อำาเภอเมอง ตำาบลโพรงมะเดอ บานโพรงมะเดอ 2) อำาเภอดอนตม ตำาบลลำาเหย บานลำาเหย บานทงสหลง และ ตำาบลหวยดวน

บานหวยดวน

3) อำาเภอกำาแพงแสน ตำาบลหวยมวง บานดอนแฉลบ และตำาบลวงนำาเขยว บานหนองหวชาง

ผใหขอมลสำาคญการวจยครงนมกลมผใหขอมลสำาคญรวมทงสน 40 คนแบงออกเปน 4

กลมดงนกลมท 1: ชาวลาวครง โดยทำาการคดเลอกผใหขอมลสำาคญดวยวธแบบเจาะจง

(purposive sampling) จากเครอขายกลมอาชพและผผลตสนคาหนงตำาบลหนงผลตภณฑ (OTOP) จำานวน 20 คน

กลมท 2: นกวชาการ โดยทำาการคดเลอกผใหขอมลสำาคญดวยวธแบบเจาะจง จากนกวชาการในภาคสถาบนการศกษาททำางานกบพนทกลมเปาหมายทมองคความร มความเชยวชาญดานการทองเทยว และวฒนธรรมลาวครง และการสรางเครอขาย จำานวน 8 คน

กลมท 3 : ผนำาชมชน และปราชญชาวบาน โดยทำาการคดเลอกผใหขอมลสำาคญดวยวธแบบเจาะจง กำาหนดคณสมบตวาตองเปนผนำาชมชนลาวครงทงทเปนทางการและไมเปนทางการ ทมบทบาทดานการจดการการทองเทยวในระดบชมชน มความรเรองชาตพนธลาวครงและมความตองการรวมตวเปนเครอขายทองเทยว จำานวน 6 คน

กลมท 4 : ผประกอบการดานธรกจการทองเทยว และนกทองเทยว หรอแขกผมาเยอน ทมความเกยวของสมพนธกบพนทเปาหมายอยางดและมความตองการรวมตวเปนเครอขายทองเทยว จำานวน 6 คน

การเกบรวบรวมขอมลการวจยครงน แบงขนตอนการวจยออกเปน 4 ระยะ ดงนระยะท 1: วเคราะหสภาพการณและตนทนทเออตอการพฒนาเครอขาย

ทองเทยวของชมชนกลมชาตพนธลาวครงในจงหวดนครปฐม ดวยการศกษาเอกสาร และเกบขอมลภาคสนาม สมภาษณเชงลก การสนทนากลม

ระยะท 2: สรางและพฒนาเครอขายดวยการสมภาษณ ประชมเชงปฏบตการแบบมสวนรวมจดเวทชาวบานเพอพฒนาเครอขายการทองเทยวโดยชมชนของกลมชาตพนธ และจดทำาแผนพฒนาเครอขาย รวมทงกจกรรมของเครอขาย

ระยะท 3: พฒนาเครอขายและแนวทางการจดการเครอขายทองเทยวโดยชมชนของกลมชาตพนธลาวครง และขบเคลอนแนวทางสการปฏบต ดวยวธการเกบขอมลภาคสนาม ทำาการประชมเชงปฏบตการแบบมสวนรวมกลมเปาหมาย จดเวทชาวบาน และทดลองจดกจกรรมนำารองเพอพฒนาเครอขายกจกรรม

ระยะท 4: ประเมนความพงพอใจ และประเมนรปแบบการพฒนาเครอขาย ดวยการเกบรวบรวมขอมล แบบบนทกขอมล แบบสงเกต แบบประเมน แบบการ

สมภาษณเชงลก จดเวทวพากษแผนการพฒนาและแผนกจกรรมของเครอขาย โดยผเชยวชาญและผมสวนไดสวนเสย จากนนนำาผลทไดมาปรบปรงการดำาเนนการสรางและพฒนาเครอขาย ปรบปรงแผนตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญและผมสวนไดสวนเสย

การวเคราะหขอมลวเคราะหขอมลเชงคณภาพโดยการวเคราะหเนอหา จำาแนกถอยคำาหรอใจความท

กลมเปาหมายแสดงความคดเหนแลวนำามาตความ สรางขอสรปแบบอปนย อภปรายถงปรากฏการณความสมพนธและประเดนสำาคญเพอตอบคำาถามการวจย

ผลการวจย

ผลการศกษาและขอคนพบ โดยการสมภาษณเชงลก การสนทนากลม การจดกจกรรมประชมเชงปฏบตการแบบมสวนรวม และการจดเวทชาวบาน กบกลมเปาหมายจำานวน 40 คน ไดแก กลมชาวลาวครง สมาชกกลม OTOP กลมผนำาชมชนและปราชญชาวบาน กลมนกวชาการ กลมนกวชาการ และกลมนกธรกจ ผประกอบการ มขอคนพบและผลการวเคราะหขอมลสรปไดตามวตถประสงคการวจย ดงน

ตอนท 1: ผลการวเคราะหสภาพการณและตนทนทเออตอการพฒนาเครอขายทองเทยวของชมชนกลมชาตพนธลาวครง

ชาวไทยเชอสายลาวครงในจงหวดนครปฐมมสภาพการณและตนทนทเออตอการพฒนาเครอขายทองเทยวชมชนลาวครง 3 ประการ ดงตอไปน

1. ความเขมแขงดานอตลกษณของกลมชาตพนธชาวไทยเชอสายลาวครงในจงหวดนครปฐม

ชาวไทยเชอสายลาวครงในจงหวดนครปฐม มประวตศาสตรและความเปนมาของธรรมเนยมประเพณทสำาคญ รวมถงมรปแบบอตลกษณชาวลาวครงเกยวกบความเชอและพธกรรมทางพระพทธศาสนาและการนบถอผบรรพบรษ ไดดำารงอตลกษณของตนสบตอมาอยางเขมแขงและมสำานกแหงความเปนชาตพนธ รวมถงมสำานกของความเปนไทยไปดวยกน ชาวลาวครงเปนกลมชาตพนธทมอตลกษณและเอกลกษณทโดดเดน และมการรวมตวในการทำากจกรรมดำารงอตลกษณของตนไวอยางเปนระบบและมความสมพนธทางวฒนธรรมทชดเจน ชาวลาวครงมอตลกษณทสำาคญคอการนบถอผ และนบถอพระพทธศาสนา มการทำาบญและพธกรรมทเปนเอกลกษณและสบทอดกนมาอยางยาวนาน ชาวลาวครงมความสมพนธกนแบบเครอญาต มการเชอมโยงกจกรรมระหวางคนในชมชน และชมชนใกลเคยง โดยมกจกรรมทางพระพทธ

ศาสนาเปนกจกรรมหลก เชน ประเพณแหธงสงกรานต ประเพณไตนำามน รองลงมาคอพธกรรมงานบญ งานแตงงาน งานศพ ทำาบญกลางบาน เลยงผเจานาย

และการเลนผนางกวก  เนองจากชาวลาวครงมความเชอเรองผบรรพบรษและมบคคลทำาหนาทเปนสอกลางในการตดตอสอสารระหวางคนกบผนอกจากนชาวลาวครงยงมประเพณทปฏบตสบทอดกนมายาวนานอนโดดเดน และชาวลาวครงมภาษาพดเปนของตนเองทเรยกวา ภาษาลาวครง หรอ คำาลาว ซงใชสอสาร“ ” “ ”

กนอยในชมชนและใชภาษาลาวครงในการประกอบประเพณพธกรรมตาง ๆ และเนองจากชาวลาวครงมความเชอเรองผบรรพบรษ จงมบคคลททำาหนาทเปนสอกลางในการตดตอสอสารระหวางคนกบผ เรยกวา คนตน หรอ กวน เปนผทำาหนาท“ ” “ ”

ตดตอกบผเจานาย และเทวดา นอกจากนชาวลาวครงยงมดนตรและการละเลนพนบาน เครองดนตรประเภททใชในการแห เชน แหนาคฉลองวนเลยงปเจาพอ หรอเลนในชวตประจำาวน บางครงกจะเปาแคนผชายจะเปนผเลน การแหธงหรอบรรเลงในวนสงกรานตมกเปนวงกลองยาว ผชายและผหญงทกวยชอบฟอนรำา มทวงทำานองทเราใจ สวนเคนวงนนเลนเฉพาะงานบวช งานเลยงปเจาพอ งานแหธง เครองดนตรประกอบดวยแคน พณกลอง เปนตน แคนวงเจาของวงหรอคนเลนมกเปนคนทมเชอสายลาวครง

ภาพท 1 การแตงกายแบบลาวครง นงซน และสวมเสอคอกระเชาแบบมจบ

ดานการแตงกายทเปนเอกลกษณคอมสแดงและมลวดลายของผาทอทเปนของตนเอง การแตงกายของชาวลาวครงมรปแบบทหลากหลายนาสนใจ ในชวตประจำาวนจะแตงกายตามปกต ยกเวนในการจดงานประเพณหรองานทมการรวมกลมทเปนงานซงแสดงออกถงการรวมกลมกน ซงแสดงออกถงความสามคคของหมคณะหรอการรบแขกคนสำาคญของทองถน การแตงกายของชาวลาวครงในสมยดงเดมตามคำาบอกเลาของบรรพบรษ ผชาย มการแตงกายคอ

นงกางเกงขากวยสดำาเปนขายาวหรอสนกได มเชอกผกเอว เสอเปนเสอสครามคอกลม เสอมกระดม 5 เมดจะเปนแขนสนหรอยาวกได มผาขาวมาพาดบาหรอคาดเอว ผหญง การแตงกายของผหญงจะนงผาซนพนเทาเปนสแดงครงลวดลายสอดแทรกเปนสดำาเหลองขาวหรอสเขยว มเชงผาเปนลวดลายนงยาวครงนอง เสอเปนสแดงตงเยบจบรอบอกมสายเสอโยงผาไหลแบบสวมใสไมมเมดกระดมนงทบใน มเขมขดเงนขาวพาดคาดเอว มสไบพาดเฉยง ชดดงกลาวทงชายหญงจะสวมใสในพธตาง ๆ ตามแตโอกาสอนควร ผหญงจะนงซน สวมเสอแขนกระบอก และเสอคอกระเชาแบบมจบ ผหญงจะมการแตงกายดวยผาทอมดหม ตอผาซนตนจก ซงประกอบไปดวยสวนตวผาซน นยมทอดวยผามดหมทอแซมสลบกบการ ทอแบบขด เปนลายทางเลกๆสเหลองหรอสขาวคนระหวางผามด“ ”หมเพอแบงชองลวดลายผาสลบเนนลวดลาย วตถดบทใช ไดแก ผาฝาย ผาไหม หรอใยสงเคราะห สวนสแดงนนใชเปนลายซนหรอเรยกกนวาตนซน

2. มการรวมกลมอาชพทำาผลตภณฑ และสนคา OTOP ทหลากหลาย กลมชาตพนธลาวครงมการรวมกลมผลตสนคาและบรการทหลาก

หลาย แตละชมชนมสนคา OTOP และผลตภณฑทเปนมจดเดน ดงน 2.1 ชมชนลาวครงบานหนองหวชาง ตงอยใน ตำาบลวงนำาเขยว อำาเภอ

กำาแพงแสน มการรวมกลมผาฝายพมพลายตจก ซงเปนผลตภณฑทเปนสนคา OTOP อกดวย นอกจากนยงมขนมเทยนแกว มไสฟก ถวเหลอง หม ขนม หอดวยใบตองชนเดยว มแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม ไดแก วดวงนำาเขยว ศาลปเซย ยาเซย ศนยการเรยนรวฒนธรรมลาวครงบานหนองหวชาง และยงคงสบสานประเพณทำาบญประจำาบาน ประเพณแหธงสงกรานต แหเทยนเขาพรรษา นอกจากนนบานหนองหวชางยงไดมการพยายามทจะอนรกษประเพณลาวครงใหแกเยาวชนรนใหมสบทอดตอไป และหมอสขวญทหนองหวชางยงแตกตางจากทอนเพราะเปนหมอสขวญผหญง ซงทอนจะเปนหมอสขวญผชาย

2.2 ชมชนลาวครงบานทงสหลง ตงอยในตำาบลลำาเหย อำาเภอดอนตม โดยกลมชาตพนธลาวครงบานทงสหลงนเปนกลมคนลาวทไดถกกวาดตอนอพยพโยกยายมาจากเมองหลวงพระบางลานชางในตงแตครงสงครามระหวางกรงสยามกบกรงเวยงจนทร บานทงสหลง บานทงสหลงยงมประเพณลาวครงทสบทอดกนมากคอการทำาพานบายศร และยงมหมอขวญ นอกจากนนยงมผลตภณฑชมชนอยางตะของ ตระกราถกเชอกฟาง ตกตาแปงขางเหนยว เปนสนคา OTOP บานทงสหลงไดรบการสงเสรมจากกรมการพฒนาชมชนใหเปน ชมชนทองเทยว“ OTOP นวตวถ และมสโลแกนวา บานทงสหลง เทยงหลงเสนห แดนตะของ” “ใหญ สขใจวฒนธรรมลาวครง วถชวตสวนใหญของคน” ในหมบานจะมอาชพทำา

เกษตร ทำาไร ทำานา ทำาเครองจกรสาน และมอาหารทองถนลาวครงทขนคอ แกงเปรอะ แกงผำา ปลาเคม นำาพรกตาแดง ปลาแดดเดยว ขนมนมสาว (ขนมเทยน)

2.3 ชมชนลาวครงบานลำาเหย ตงอยในตำาบลลำาเหย อำาเภอดอนตม ทมาของชอลำาเหยมาจากมลำาคลองเลกไหลผานหนาหมบานชอวาลำาเหย เลยเรยกกนวาหมบานลำาเหย ลาวครงบานลำาเหยยงคงประเพณวฒนธรรมของลาวครงไวอยาง ประเพณแหธงสงกรานต ประเพณไหวศาลเจาพอแสนหาญชวงเดอน 7 ประเพณทำาบญกลางบานในชวงเดอน 6 ถงเดอน 8 ประเพณใตนำามน ในชวงเทศกาลออกพรรษา และประเพณบญเดอน 10 ยงและมวดลำาเหยทเปนจดศนยรวมของชาวลาวครงบานลำาเหยในการทำาประเพณตาง ๆ จากการทบานลำาเหยเปนชมชนทมชาตพนธลาวครงอาศยอยเปนจำานวนมาก จงไดมการจดตงศนยบรการนกทองเทยวตำาบลลำาเหย และศนยวฒนธรรมรวมสมยทโรงเรยนวดลำาเหยเพอเปนแหลงรวบรวมภมปญญาทองถนของชาวลาวครง

2.4 ชมชนลาวครงบานหวยดวน ตงอยในตำาบลหวยดวน อำาเภอดอนตม เปนชมชนทมชาวลาวครงอาศยอยเปนจำานวนมากทสดในจงหวดนครปฐม และยงคงสบสานประเพณวฒนธรรมของชาวลาวครงไปอยางเหนยวแนน อยางการแตงกาย การรำาลาวครง นอกจากนนยงมการรวมกลมเพอจดการทองเทยวชมชน เปนการแสดงวถชวตของคนในชมชน มการรวมกลมตางๆ เชน กลมผกปลอดสาร กลมขนมพนบาน กลมปยอนทรย กลมการแสดงของลาวครง และกลมจกสาร

2.5 ชมชนลาวครงบานโพรงมะเดอ ตงอยทอำาเภอเมอง จงหวดนครปฐม มวดโพรงมะเดอเปนศนยกลาง และในวดโพรงมะเดอยงเปนทตงของศนยการเรยนรวฒนธรรมลาวครงและผาทอลาวครงอกดวย กลมผาทอลาวครงวดโพรงมะเดอ ตงอยทวดโพรงมะเดอ เกดจากการรวมกลมของชาวไทยเชอสายลาวครงในตำาบนโพรงมะเดอทมความสนใจดานการอนรกษ และฟ นฟ การทอผาตามแบบฉบบ ลาวครง โดยพฒนาจนเปนกลม OTOP มการทอผาพน ผามดหม และผาจก ทงนยงไดรวบรวมการเรยนรทางดานอาหาร ขนม การจกสาน เครองเเตงกาย และประเพณทสำาคญ เชน ประเพณเเหธงสงกรานต ทำาบญกลางบาน เลยงผหอเจานาย เปนตน

2.6 ชมชนลาวครงบานดอนแฉลบ ตงอยในตำาบลหวยมวง อ.กำาแพงแสน จ.นครปฐม ชาวบานสวนใหญมอาชพเลยงกง มาตงแตบรรพบรษ นอกจากนยงมภมปญญาทยงคงความเปนอตลกษณลาวครง ไดแก กะปกง กงแหง ปลาแดดเดยว ปลารมควน ขนมกลวยกระโปะ (ขนมกลวยบวชชทรง

เครอง) นอกจากนนชมชนยงมสนคา OTOP ไดแก กะปกง กงแหง ปลาแดดเดยว นำามะมวงหาวมะนาวโห นำาพรก เสอกก และขนมกลวยบวชชทรงเครอง ซงทงปลาแดดเดยว กะปกง กงแหง นนเปนวตถดบทมาจากวถชวตของคนลาวครง เพราะบานดอนแฉลบสวนใหญทำาอาชพเลยงกง พอขายกงไมหมดกจะเอามาทำากงแหง และทำากะป

3. มแกนนำาทมจตอาสา มความรกและหวงแหนในวฒนธรรมและภมปญญาลาวครง

จากการศกษาพบวา เครอขายชาวไทยเชอสายลาวครง เตบโตขนจากกลมคนทมความรกและหวงแหนในวฒนธรรมและภมปญญาของชาตพนธลาวครง เปนเครอขายทเกดขนโดยธรรมชาต เกดจากสายใยความสมพนธระหวางชาวชาตพนธลาวครงและผทอทศตนทำางานสบสานวฒนธรรมลาวครง และจากการจดเวทชาวบาน และเวทสนทนากลม (Focus Group) พบวา ผนำาและกลมตวอยางทง 6 ชมชน ทมความตองการทจะสานตอเปนเครอขายอยางเปนรปธรรม มการจดทะเบยน โดยความรวมมอของอาจารยราชภฏนครปฐม รวมกนชวยสบสานวฒนธรรม และกอเกดใหชมชนมรายไดจากการทองเทยว

ตอนท 2: การสรางและพฒนาเครอขายการทองเทยวชมชนลาวครงเพอพฒนาวถลาวครง

การรวมตวกนของชาวชาตพนธลาวครงในระยะเรมแรกมลกษณะเปนกลมกจกรรม ยงไมเปนเครอขายทเปนรปธรรม แตเปนเพยงเครอขายอาสาสมครในรปแบบของเครอขายกจกรรมอนรกษและสบวฒนธรรมลาวครงเทานน ซงเปนกลมทรวมตวกนแบบไมเปนทางการ กลาวคอชาวลาวครงไดพบปะเพอทำากจกรรมตามประเพณวฒนธรรม เชนประเพณแหธงสงกรานต ชาวลาวครงจากชมชนตางๆ ทวจงหวดนครปฐมจะรวมตวกนแตงขบวนธงสงกรานตและแหธงไปถวายทวดโพรงมะเดอ วดกงลาด วดลำาเหย เปนตน เนองจากชาวชาตพนธลาวครงมความรกความผกพนกนแบบเครอญาต เมอชมชนใดจดงานบญ ชมชนใกลเคยงกจะไปชวยงานบญดวย

ผลการสรางและพฒนาเครอขายการทองเทยวชมชนลาวครงเพอพฒนาวถลาวครง พบวาในป พ.ศ. 2563 ชาวชาตพนธลาวครงในจงหวดนครปฐมมการสรางเครอขายทเปนรปธรรม คณะวจยไดใชกระบวนการวจยเชงปฏบตการเพอเชอมโยงชาวลาวครงกลมตางๆ เปนองคการเครอขาย เรมจาก

คณะผวจยคนหาความตองการรวมกนของกลมชาตพนธทประกอบอาชพตางๆ ใน 6 ชมชนดงกลาวขางตน ทงคนทประกอบอาชพเกษตร คาขาย ทอผา รวมถงผลตภณฑ OTOP หรอสนคาอนๆ และกลมใหบรการดานการทองเทยว และกลมคนทมความรกและหวงแหนในวฒนธรรมและภมปญญาของชาตพนธลาวครง ประกอบดวยกลมตางๆ คอ 1) กลมเกษตรกรเลยงกงและแปรรป กะป กงแหงบานดอนแฉลบ 2) กลมผาฝายพมพลายตนจกชมชนหนองหวชาง 3) กลมจกสานตาของบานทงสหลง 4) กลมสานตะกราถกเชอกฟาง 5) กลมปนตกตาแปงขาวเหนยว บานบานทงสหลง และบานหวยดวน 6) กลมผกปลอดสารและกลมปยอนทรยบานหวยดวน 7) กลมขนมพนบาน ของบานลำาเหย บานหวยดวนและบานหนองหวชาง 8) กลมทอผาวดโพรงมะเดอ 9) กลมอนรกษศลปวฒนธรรมรวมสมยบานลำาเหย 10) ศนยการเรยนรชมชนบานทงสหลง 11) ศนยการเรยนรชมชนลาวครงบานหนองหวชาง 12)ศนยการเรยนรวฒนธรรมลาวครงบานดอนแฉลบ และ13) ศนยการเรยนรชมชนลาวครงวดโพรงมะเดอ จากนนคณะผวจยใชกระบวนการวจยเชงปฏบตการสรางจตสำานกใหแกนนำากลม ดวยการจดกจกรรมฝกอบรม จดเวทชาวบานพดคยและแลกเปลยนเรยนรถงประเดน การชใหเหนความสำาคญของการจดรวมตวเปนเครอขาย และการจดตงองคกรเครอขายอยางเปนรปธรรม หลงจากนนรวมกนสรางกลไกการทำางานของเครอขายใหเปนรปธรรมมากยงขน และรวมกนระดมความคดเกยวกบเปาหมายและเจตนารมณของเครอขายขน วา รวมพลงเครอขายชมชนลาวครงเพอฟ นฟอตลกษณ และ“

การทองเทยวของชาตพนธลาวครง คณะผวจยไดจดเวทชาวบาน เพอ” แลกเปลยนและเสนอแนะ และรวมการวเคราะหสภาพปจจบนของกลมชาตพนธลาวครง ผลการศกษาดงกลาวนำามาสรปเปนแนวทางสรางเครอขายและแผนเชงบรณาการ ซงมองคประกอบ 8 ดานไดแก 1) ภาวะผนำา การทำางานของเครอขายทประสบผลสำาเรจไดอาศยผนำาทมความร ความสามารถในการบรหารจดการ มวสยทศน มองการไกลเขาใจศกยภาพของสมาชก 2) ความรวมมอระหวางสมาชกและกลมเครอขาย 3) การประสานงานของคณะทำางานเครอขาย ซงตองมทงการประสานงานแบบเปนทางการ และไมเปนเปนทางการควบคไปดวยกน 4) การตดตอสอสารระหวางสมาชกเครอขายอยางตอเนอง 5) การแลกเปลยนเรยนรระหวางสมาชกของเครอขาย 6) การเชอมโยงกจกรรมแบบบรณาการ 7)

ภมปญญา สวนสำาคญในการชวยพฒนาเครอขายใหสามารถดำาเนนการตอไปได และ 8) การมอตลกษณ ประเพณ วฒนธรรมของชมชน ซงเปนทนทางสงคมของชาวลาวครง

ผลการพฒนาเครอขาย จากการสนทนากลมของผใหขอมลทมสวนเกยวของในการพฒนาเครอขายไดเสนอแนวทางการพฒนาเครอขายและการดำาเนนงานเครอขาย 3 ดานคอ 1) ดานสบสานอตลกษณวฒนธรรมชาวลาวครง 2) ดานสงเสรมกลมอาชพ กลมผลตภณฑสนคา กลม OTOP และ 3) ดานการจดกจกรรมของเครอขาย โดย แบงออกเปน 2 กจกรรมใหญๆ คอ กจกรรมทเกยวของกบการบรหารจดการเครอขาย และกจกรรมทเกยวของกบการทองเทยวทเปนอตลกษณของชาวลาวครง ทงนตองใหคนในชมชนไดเขามามสวนรวมในการพฒนา โดยมสวนรวมในการบกเบกการจดการทองเทยว และรปแบบการจดกจกรรมการทองเทยวทยงคงดำารงไวซงวถชวตดงเดม มผประกอบการ รานคาทมมนษยสมพนธด มมตรภาพและไมตรจต ยนดตอนรบนกทองเทยวและแขกผมาเยอน รวมถงสามารถอธบาย แลกเปลยนความรเกยวกบวฒนธรรม ประวตศาสตรลาวครงไดอยางเปนกนเอง

จากการจดเวทชาวบานไดขอสรปรวมกนเกยวกบการนำาตนทนของชมชนลาวครงมาใชประโยชนในการพฒนาเครอขายชมชนลาวครงเพอการทองเทยวของชมชน แบงออกเปน 3 ประเภทใหญๆ ไดดงน

1. ตนทนทางบรบทชมชนดานประวตศาสตรชมชนลาวครง และกลมชาตพนธลาวครงกลมชาตพนธลาวครงมความสมพนธแบบเครอญาต ทำาใหรวมกลมเปนเครอขายกนไดงาย อกทงมความรกและหวงแหในวฒนธรรมลาวครง จงมความตองการรวมตวกนเพอสบสานวฒนธรรม และอตลกษณลาวครง

2. ตนทนทางทางวฒนธรรมประเพณลาวครง ชมชนลาวครงในจงหวดนครปฐมมวฒนธรรมการแตงกาย อาหาร ภาษา และประเพณลาวครง ซงเปนเอกลกษณททำาใหชาวลาวครงเกดความภาคภมใจ และเกดความรสกเปนหนงเดยวกน ทำาใหรวมตวกนไดงาย เชน ประเพณแหธงสงกรานต การทำาบญเลยงป ชาวลาวครงจะรวมตวกนเพอทำาบญ ทำาอาหารทวด

3. ตนทนมนษย ชมชนลาวครงมผนำาทงทเปนทางการและไมเปนทางการ ทมองคความร มความรกและหวนแหนในความเปนชาตพนธลาวครง อกทงยงม

จตอาสา จงทำาใหมารวมกลมเปนเครอขาย และพรอมจะขบเคลอนการทำางานของเครอขายไดงาย

ตอนท 3 แนวทางการจดการเครอขายทองเทยวโดยชมชนของกลมชาตพนธลาวครงในจงหวดนครปฐม

ขอคนพบเรอง แนวทางจดการเครอขายทองเทยวโดยชมชนของกลมชาตพนธลาวครงในจงหวดนครปฐม จากการจดเวทประชมเชงปฏบตการและเวทสนทนากลม สามารถสรปขอคนพบไดดงน

1. ตนทนทางบรบทชมชนดานประวตศาสตรชมชนลาวครง และกลมชาตพนธลาวครง สามารถนำามาใชในการบอกเลาเรองราวกบนกทองเทยวหรอผมาเยอนในชวงแรก เวลากลางคนทพกคางคนและเปนจดทจดแสดงเรองราวหรอความเปนมาของชมชนชองในศนยเลาขานตำานานของชาวลาวครงทอพยพมาตงถนฐานอยในจงหวดนครปฐม และพฒนาผลตภณฑสนคาทเปนเอกลกษณลาวครง หรอผลตภณฑทตอยอดจากวถของชาวลาวครงมาจดจำาหนายใหแกนกทอเทยว หรอเปนกจกรรมในฐานเรยนเรยนทศนยการเรยนรชมชนไดอกดวย เชน ผาทอลายลาวครง เสอยดลาวครง

2. ตนทนทางทางวฒนธรรมประเพณลาวครง โดยวฒนธรรมประเพณลาวครงสามารถนำามาใชเปนกจกรรมทองเทยวและกจกรรมแลกเปลยนเรยนรทศนยการเรยนรชมชนได จากการศกษาพบวา ทกชมชนสามารถทำาพธสขวญหรอบายศรสขวญเพอตอนรบนกทองเทยวผมาเยอน และร ำาหรอเซงลาวครงเพอสรางความสนกสนานแกนกทองเทยว รวมไปถงการแตงกายชดลาวครงเพอแสดงถงวถชวตชาวลาวครงในอดต นอกจากนยงมประเพณใตนำามนในชวงเทศกาลออกพรรษา ประเพณทำาบญกลางบานในชวงเดอน 6 ถงเดอน 8 และประเพณบญเดอน 10 และประเพณแหธงสงกรานตททกชมชนจะจดขนในชวงของเทศกาลวนสงกรานต

3. ตนทนดานเกษตรและอาหาร กลาวคอขนมและอาหารลาวครงสามารถนำามาเปนของวางและอาหารกลางวนแกนกทองเทยว ไดแก กะปกง กงแหง ปลาแดดเดยว ปลารมควน นำาพรก ขนมกลวยกระโปะ/ ขนมกลวยบวชชทรงเครอง ขนมเทยนแกว ขาวตมมด และยงเปนกจกรรมทนกทองเทยวจะไดเรยนรและลงมอทำาเองไดอกดวย และจดกจกรรมในการทองเทยวในสวนเกษตรและบอกง ซงไดออกแบบเปนลกษณะ walk rally เพอเพมความสนกสนานใหนกทองเทยว

4. ตนทนทางทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เนองจากชมชนลาวครงมทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เชน คลองลำาเหย ในตำาบลลำาเหย คลองวงนำาเขยว ในตำาบลวงนำาเขยว ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเหลานสามารถนำามาใชเปนเสนทางการทองเทยว จากเวทระดมความคดเหนในการจดทำาแผนทองเทยวของเครอขาย ชาวบานลำาเหยไดเสนอแผนเปดตลาดขายอาหารและขนมบรเวณรมคลองลำาเหย และชมชนบานหนองหวชาง ตำาบลวงนำาเขยว ชมชนบานโพรงมะเดอ อำาเภอเมอง ชมชนบานหวยดวย บานกงลาด ตำาบลหวยดวนไดเสนอแผนพฒนาศนยการเรยนรเอกลกษณวฒนธรรมลาวครงในชมชนของตนเองเพอเปนแหลงสบสานวฒนธรรมลาวครงใหคนรนหลง รวมถงนกทองเทยวผมาเยอนไดเรยนร

สรปและอภปรายผลการศกษา

ผลการศกษาการสรางเครอขายชมชนลาวครงเพอสงเสรมการทองเทยวชมชน ตนทนทเออตอการพฒนาเครอขายชมชนเพอการทองเทยว รวมทงแนวทางการจดการเครอขายทองเทยวโดยชมชน พบวาเครอขายชาวไทยเชอสายลาวครงจงหวดนครปฐม เตบโตขนจากกลมคนทมความรกและหวงแหนในวฒนธรรมและภมปญญาของชาตพนธลาวครง เปนเครอขายทเกดขนโดยธรรมชาต เกดจากสายใยความสมพนธระหวางชาวชาตพนธลาวครงและผทอทศตนทำางานสบสานวฒนธรรมลาวครง ในป พ.ศ. 2563 นกวชาการจากมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม เขามาเปนพนธมตรสนบสนนและเตมเตมองคความร จดเวทแลกเปลยนเรยนร และรวมกนสรางกลไกการทำางานของเครอขายใหเปนรปธรรมมากยงขน มตวแทนจากทง 6 ชมชนเปนคณะทำางานเครอขาย และนายอนวช นกดารา ไดรบเลอกใหเปนประธานเครอขายคนแรก และใชศนยการเรยนรศลปวฒนธรรมรวมสมยโรงเรยนวดลำาเหยเปนททำาการศนยประสานงานเครอขาย สมาชกเครอขายรวมกนกำาหนดเจตนารมณของเครอขายวา รวมพลงเครอขาย“ชมชนลาวครงเพอฟ นฟอตลกษณ และการทองเทยวของชาตพนธลาวครง และ”มแผนขยายสมาชกเครอขายใหครอบคลมทกชมชนทมกลมชาตพนธลาวครง เพอรวมพลงและขบเคลอนเจตนารมณของเครอขายใหบรรลผล

นอกจากนยงพบวาการทองเทยวโดยชมชนสามารถชวยเสรมสรางความเขมแขงใหกบชมชน โดยแบงมตของการพฒนาไว 5 มตททำาใหชมชนเขมแขงได ซงมความสอดคลองกบมตของการพฒนาทชวยเสรมสรางความเขมแขงใหกบชมชน ภราเดช พยฆวเชยร (2552, น.19-30) ดงน

1. มตดานเศรษฐกจ การทองเทยวโดยชมชนชวยสรางงานในชมชนทองถน เกดการกระจายรายไดไปสคนในชมชนชาวบานมรายไดจากการทองเทยว เชน การมการบรหารจดการเรองการผลตสนคา การจดการตลาดรวมกน และการเกดแหลงทองเทยวทำาใหสามารถจำาหนายสนคาและบรการไดเพมขน

2. มตดานสงคม มองคกรชาวบานเปนผบรหารจดการ ทำาใหเกดการแบงบทบาทหญงชายในการทำางาน คนในชมชนมความภาคภมใจในตนเอง และเกดความรสกเปนเจาของรวมกน เชน การนำาคนตางวยมารวมกนมสวนรวมในการจดการสงเสรมการทองเทยวทำาใหเกดการรวมมอรวมพลงกนทกภาคสวน

3. มตดานวฒนธรรม การทองเทยวโดยชมชนชวยสรางการแลกเปลยน เรยนรระหวางชาวบานกบผมาเยอน หรอระหวางคนในชมชนกบคนนอกชมชน และเกดความเคารพในวฒนธรรมทแตกตาง เชน การแลกเปลยนเรยนรทางวฒนาธรรม มการพฒนาตอยอสบสานวฒนาธรรมใหทรงคณคาและเพมมลคา ทำาใหคนในทองถนตางเหนคณคาและความสำาคญของความหลากหลายทางวฒนธรรม

4. มตดานสงแวดลอม การทองเทยวโดยชมชนชวยสรางสำานกการอนรกษ และเกดปฏบตการเพอการจดการดแลทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในชมชน เชน การบรหารจดการพนทใหสวยงาม เปนระเบยบเรยบรอยสวยงาม มทงการสรางเสรมและการอนรกษสงแวดลอมทางธรรมชาตและวฒนธรรม

5. มตดานการเมอง ชมชนเขามามสวนรวมในการพฒนา โดยชมชนมสทธในการจดการการทองเทยวดวยตนเอง และสามารถตอรองผลประโยชนกบภายนอกได เชน ผนำาโดยธรรมชาตทมจตใจมงมนในการสบทอดวฒนธรรมลาวครงจะมความสามารถในการรวมกลมและดำาเนนอยางมพลงเพราะทำาดวยหวใจและทำาอยางอทศชวต ซงกลมผนำาโดยธรรมชาตเหนวาการเมองมกทำาใหเกดความแตกแยกดงนนจงไมตองการใหมการแสวงหาผลประโยชนทางการเมอง

บรรณานกรม

กระทรวงการทองเทยวและกฬา. (2558). รายงานภาวะเศรษฐกจทองเทยว. ฉบบท 1 กรกฎาคม กนยายน – 2558. กรงเทพฯ: สานกงานปลดกระทรวงการทองเทยวและกฬา.

พจนา สวนศรและคณะ. (2554). การพฒนาและยกระดบงานวจยเพอทองถน ประเดนการทองเทยวโดยชมชนสความเปนวชาการ. สำานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.), กรงเทพฯ.

ปรยนนท สทธจนดาร, ภคพงศ ปวงสข และเดอนรง เบญจมาศ. (2557). การพฒนาการทองเทยวเชงเกษตรโดยการมสวนรวมของชมชน ต.คลองพล อ.เขาคชฌกฏ จ.จนทบร. รายงานวจย. มหาวทยาลยราชภฏรำาไพพรรณ: จนทบร.

ปยวรรณ คงประเสรฐ. (2551). การทองเทยวเชงนเวศแบบบรณาการ เพอการวางแผนพฒนาการทองเทยวอยางยงยนทเกาะพะงน จงหวดสราษฎรธาน. ปรญญานพนธ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ: กรงเทพฯ.

ภราเดช พยฆวเชยร. (2552). วถทองเทยว วถพอเพยง ความสมพนธของคน –ชม- ความสข. วดทศนงานวจยเพอทองถนการทองเทยวโดยชมชนชน.

World Economic Forum (WEF). (2019). ประเทศทมศกยภาพแขงขนดานธรกจทองเทยวสงทสดในโลก, สบคน 12 ตลาคม 2562. จาก https://forbesthailand.com/news/travel