1  

บทเรยนสาเรจรป 

ตอนท 1

เรอง ลกษณะทวไปของหนและหนอคน

 

 

2  

คาชแจงสาหรบนกเรยน

บทเรยนเลมน เรยกวา บทเรยนสาเรจรป เปนบทเรยนทสรางขนเพอใหนกเรยนสามารถเรยนรไดดวยตนเองโดยไมตองมครอธบาย นกเรยนอาจใชในการเรยนบทเรยนใหม ใชทบทวนสงทนกเรยนเรยนมาแลว หรออาจใชซอมเสรมในสงทนกเรยนบกพรองกได บทเรยนสาเรจรปจะทาหนาทเสมอนเปนผสอนประจาตวนกเรยน ฉะนนนกเรยนจะตองปฏบตตามคาสงของบทเรยนอยางเครงครด จงจะไดผลด

รายละเอยดเกยวกบบทเรยนสาเรจรป มดงน 1. บทเรยนสาเรจรปเรองทเรยนนตรงกบสาระท 6 มาตรฐานขอท 1 ตวชวด

ชนมธยมศกษาปท 2 ขอท 3, ขอท 4, และขอท 5 เรอง หนและแร 2. กาหนดเนอหาเรองหนและแรแบงเปน 7 ตอน ดงน

ตอนท 1 ลกษณะทวไปของหนและหนอคน ตอนท 2 หนตะกอน ตอนท 3 หนแปร ตอนท 4 วฏจกรของหน ตอนท 5 ลกษณะทวไปของแร ตอนท 6 ชนดและประโยชนของแร ตอนท 7 แหลงแรทสาคญในประเทศไทย

3. จดแบงเนอหาเปนตอนยอยๆ เรยกวา กรอบ เรยงลาดบตามเนอหา 4. ในแตละกรอบจะมความรใหนกเรยนอาน มคาถามนาใหคด มกจกรรมให

นกเรยนไดคนควาและทาแบบฝกหดไปตามลาดบ นกเรยนจะไดเรยนรไปทละกรอบและสามารถทดสอบความเขาใจไปพรอมๆ กบการเรยนดวยการตอบคาถามเปนตอนๆ ไป

3  

5. นกเรยนสามารถตรวจสอบคาตอบไดทนทในกรอบถดไป ถานกเรยนตอบคาถามถกแสดงวานกเรยนเขาใจด สามารถผานไปอานกรอบตอไปได แตถานกเรยนตอบผด ลองกลบไปอานกรอบเดมอกครงใหเขาใจเสยกอน ตอจากนนแลวจงอานกรอบตอไป

6. ใหนกเรยนศกษาทละกรอบเรยงตามลาดบโดยไมศกษาขามกรอบเพราะ จะทาใหสบสน

7. ถานกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยนไดนอยกวา 6 ขอ ขอใหนกเรยนศกษาบทเรยนนซา

8. นกเรยนตองซอสตยตอตนเอง ไมเปดดคาตอบกอน

4  

สาระสาคญ หนเปนอนนทรยสารทเกดจากการเปลยนแปลงของเปลอกโลก เนองจากอณหภมและความดนภายในโลก นกธรณวทยาจาแนกหนตามลกษณะการเกดไดเปน 3 ประเภท คอ หนอคน หนตะกอน และหนแปร มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

ว 6.1 ม.2/3 ทดลองเลยนแบบเพออธบายกระบวนการเกดและลกษณะองคประกอบของหน ม.2/4 ทดสอบและสงเกตองคประกอบและสมบตของหน เพอจาแนกประเภทของหน และนาความรไปใชประโยชน

ว 8.1 ม.1-3/1 - ม.1-3/9

จดประสงคการเรยนร 1. ดานความร 1.1 บอกความหมายของหนได 1.2 อธบายกระบวนการเกดหนอคนได 1.3 บอกชนด ลกษณะ ประโยชน และแหลงทพบหนอคนได 2. ดานทกษะและกระบวนการ 2.1 วเคราะหสมบตทางกายภาพและทางเคมของหนได 2.2 จาแนกประเภทของหนและหนอคนได 3. ดานคณธรรม จรยธรรม คานยม และคณลกษณะอนพงประสงค 3.1 ตระหนกถงคณคาการนาหนไปใชประโยชนโดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยงได 3.2 มจตสานกและความรบผดชอบในการทางาน

5  

คาสง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยวโดยกากบาททบหวขอของคาตอบนน

1. ขอใดสรปการเกดหนอคนไดถกตองทสด ก. เกดจากการแขงตวของลาวาทอยภายใตเปลอกโลก ข. เกดจากการทบถมของตะกอนและซากพชซากสตวในทะเล ค. เกดจากการแขงตวของแมกมาทไหลออกมาจากปลองภเขาไฟ ง. เกดจากการแขงตวของหนหลอมเหลวทอยใตเปลอกโลกและสวนทพงขนมาสผวโลก

2. ในกรณทหนหนดเกดการเยนตวอยางชาๆ ลกษณะของผลกในหนอคนจะตรงกบขอใด ก. ผลกมขนาดใหญ ข. ผลกมขนาดเลกและละเอยด ค. ผลกเปนสเหลยมลกบาศก ง. ผลกมขนาดเลกและเปนรปหกเหลยม

3. เพราะเหตใดหนอคนบางชนดจงสามารถลอยนาได ก. มมวลนอยมาก ข. มความหนาแนนเทากบนา ค. เนอละเอยดไมดดหรออมนา ง. เนอหนมความพรนอากาศเขาไปแทรกตวได

แบบทดสอบกอนเรยน เรอง ลกษณะทวไปของหนและหนอคน

6  

4. หนแกรนตมลกษณะตรงกบขอใด ก. มเนอหนเรยบคลายแกว มสดา เมอแตกออกรอยแตกจะคมเหมอนแกวแตก ข. มเนอละเอยดและมเนอแนน สวนใหญมรพรน ทนทานตอการสกกรอน ค. มเนอหนแขงและสากเหมอนกระดาษทราย มรพรน เปราะ ไมแขง ง. มผลกขนาดใหญ มความแวววาวสวยงาม เนอแขงทนตอการสกกรอน 5. จากรปปายชอโรงเรยนบดนทรเดชา(สงห สงหเสน) ทามาจากหนชนดใด

ก. หนไรโอไลต ข. หนพมมซ ค. หนแกรนต ง. หนบะซอลต 6. ถาตองการนาหนมาใชทาวสดขดถ หนในขอใดเหมาะสมทสด ก. หนแกบโบร ข. หนแอนดไซต ค. หนพมมซ ง. หนออบซเดยน

7  

7. หนอคนพบมากในภมประเทศแบบใด ก. ภเขา ข. ใกลแมนา ค. ชายทะเล ง. ทะเลทราย

8. หนอคนชนดใดทมความคมคลายแกวเมอแตก ก. หนแกรนต ข. หนบะซอลต

ค. หนออบซเดยน ง. หนแกรนตและหนพมมซ 9. หนอคนทเหมาะสมตอการใชในการกอสรางและทาถนน คอ

ก. หนพมมซ ข. หนแกรนต ข. หนบะซอลต ง. หนออบซเดยน

10. การใชประโยชนจากหน จะตองคานงถงอะไร ก. ราคา ข. สมบต ค. นาหนก ง. ความสวยงาม

ทาเสรจแลวอยาลมตรวจคาตอบกรอบถดไปนะครบ

8  

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน เรอง ลกษณะทวไปของหนและหนอคน

มาตรวจคาตอบกนหนอย ทาไดกคะแนนเอย ? 1. ง 2. ก 3. ง 4. ง 5. ค 6. ค 7. ก 8. ค 9. ข 10. ข

9  

สวสดคะนกเรยนทนารกทกคน วนนเรามาศกษาเรอง ลกษณะทวไปของหนและหนอคนกนนะคะ

จดประสงคทใหนกเรยนศกษาเรอง ลกษณะทวไปของหนและหนอคนเพราะตองการใหนกเรยนรและเขาใจลกษณะทวไปของหน การเกด ลกษณะ ประโยชน และแหลงทพบหนอคน

10  

สวสดครบเพอนๆ เรามาเรยนรเรอง ลกษณะทวไปของหนและหนอคนพรอมๆ กนนะครบ

วธเรยนงายมาก ลองทาดนะคะ เนอหาจะแบงเปนกรอบ ใหนกเรยนอานเนอหากอน อานคาถาม/ทากจกรรม ทดลองตอบดวยตนเองในกระดาษคาตอบ ตรวจคาตอบจากเฉลยกรอบถดไป

11  

ลกษณะทวไปของหนและหนอคน

กรอบท 1

หน (Rock) เปนวสดทเกดในธรรมชาตทมนษยรจกนามาใชประโยชนตงแตสมยเรมแรกทมนษยยงอาศยอยในถาและตามเพงผาธรรมชาต โดยการกระเทาะหนใหแตกทาใหมเหลยมมคมเกดขน เพอใชเปนอาวธ เรยกวา หนกระเทาะ และ เครองมอหนขด เชน ขวานหนขด เปนตน และใชหนขดถกนโดยใชใบไมแหงเปนเชอเพลงเพอใชในการกอไฟ เราจงเรยกมนษยในสมยนนวา มนษยยคหน เพราะเครองใชตางๆ ทาดวยหน

รป 1.1 พระทนงอนนตสมาคมทาดวยหนออน ทมา : http://forum.plus.in.th/index.php?topic=761.0

12  

นกเรยนทราบไหมวา............จากการเคลอนตวของเปลอกโลก ทาใหโลกเราเกดหน หลายประเภท นกเรยนเคยสงสยหรอไมวา หนเหลานเกดขนมาไดอยางไร

หน เปนอนนทรยสารทเกดขนเองตามธรรมชาต ประกอบดวยแรชนดเดยวหรอหลายชนดรวมตวกนอยตามธรรมชาต เปนอนนทรยสารทเกดจากการเปลยนแปลงของเปลอกโลก อนเนองมาจากความดนและอณหภมภายในเปลอกโลก

หน (Rock)

กรอบท 2

 

รป 1.2 งานแกะสลกจากหน ทมา : หนงสอสโลกวทยาศาสตร เลม 6 ป พ.ศ.2549 หนา 665

13  

กรอบท 3

ลองตอบคาถามดนะคะ คาถาม : สวนประกอบของหนเปนอยางไร 1. ประกอบดวยแรเพยงชนดเดยว

2. ประกอบดวยแรมากกวาสองชนด 3. ประกอบดวยดนและแร 4. อาจประกอบดวยแรชนดเดยวหรอมากกวาหนงชนดกได

คาตอบคอ ขอ..........

ตรวจคาตอบ กรอบถดไปนะครบ

14  

เฉลยกรอบท 3

ขอ 4

15  

กรอบท 4

ลกษณะทวไปของหน หนจะมลกษณะทางกายภาพและสมบตทางเคมทแตกตางกน

ขนอยกบลกษณะการเกด และองคประกอบของหนแตละชนด ดงนคะ

1. ลกษณะทางกายภาพของหน เปนลกษณะทสงเกตไดดวยตาเปลา เชน ส เนอหน การเรยงตวเปนชน และซากดกดาบรรพทมอยในหน เปนตน

2. สมบตทางเคมของหน สามารถทดสอบไดโดยการทดลอง หยดกรดบางชนดลงไปในหน แลวสงเกตการทาปฏกรยากบกรด

รป 1.4 การทดสอบสมบตทางเคมของหน โดยการหยดกรดไฮโดรคลอรกลงไปในหน ทมา : หนงสอสารวจโลกวทยาศาสตร ป พ.ศ.2547 หนา 159

รป 1.3 การทดสอบสมบตทางกายภาพของหน โดยการใชแวนขยายสองดลกษณะเนอหน ทมา : หนงสอสารวจโลกวทยาศาสตร ป พ.ศ.2547 หนา 146

16  

กรอบท 5

 

นกเรยนลองพจารณาดวาสถานการณตอไปน ขอใดเปนการศกษาลกษณะทางกายภาพของหน และขอใดเปนการศกษาสมบตทางเคมของหน เพราะเหตใด

1. เดกชายปต ใชแวนขยายมาศกษาหนกอนหนงพบวา ผลกมขนาดใหญ แวววาว สวยงาม …………………………………………………………………………………………….

2. เดกชายมานะ หยดกรดไฮโดรคลอรกเจอจางลงบนหนปน แลวสงเกตปฏกรยาทเกดขนบนเนอหน พบวามฟองแกสเกดขน …………………………………………………………………………………………….

3. เดกหญงมาน ขดผวของหนแตละชนดดวยขอบของเหรยญ แลวดวาหนชนดไหนแขงกวากน

…………………………………………………………………………………………….

17  

เฉลยกรอบท 5

1. ลกษณะทางกายภาพของหน เพราะสงเกตไดดวยตา 2. สมบตทางเคมของหน เพราะทาปฏกรยากบกรด 3. ลกษณะทางกายภาพของหน เพราะทดสอบความแขงของเนอหน

18  

กรอบท 6

การจาแนกหน นกธรณวทยาจาแนกหนตามลกษณะการเกด ไดเปน 3 ประเภท คอ

หนอคน (Igneous Rocks) หนตะกอน (Sedimentary Rocks) และหนแปร (Metamorphic Rocks)

 

รป 1.5 การจาแนกหน ทมา : http://kanchanapisek.or.th/kp6/New/sub/book/book.php? book=33&chap=6&page=t33-6-infodetail05.html

19  

กรอบท 7

มาตอบคาถามกนกอนนะคะ 1. นกธรณวทยา จาแนกหนออกเปน 3 ประเภทใหญๆ คอ ................................................................................................................. 2. นกธรณวทยา ใชอะไรเปนเกณฑในการจาแนกหน ...................................................................................................................

20  

เกงมากคะ ศกษากรอบถดไปไดเลยนะคะ

ไปหาพหนอคน กอนนะครบ

เฉลยกรอบท 7

1. หนอคน หนตะกอน และหนแปร 2. ลกษณะการเกด

21  

กรอบท 8

หนอคน (Igneous Rock) กระบวนการเกดหนอคน

เกดจากการเยนตวและแขงตวของหนหนดทรอนจดภายในชนแมนเทล ทอยใตเปลอกโลก หนหนดเมออยภายใตเปลอกโลกเรยกวา แมกมา (Magma) เมอเปลอกโลกเกดการเปลยนแปลง เชน เกดแผนดนไหว ภเขาไฟปะท ทาให หนหนดผดพงออกมาสผวโลกหรอแทรกอยตามชนหนตางๆ เรยกวา ลาวา (Lava) ซงอาจจะเยนตวภายในเปลอกโลกหรอภายนอกเปลอกโลกจบตวเปนกอนแขง เรยกวา หนอคน เนองจากระยะเวลาของการเยนตวของแมกมาและลาวาตางกน จงทาใหเนอหนอคนมลกษณะตางๆ กน

นกเรยนทราบแลวใชไหมคะวาหนอคน เปนหนชนดแรกทเกดขนบนโลก แลวเกดขนไดอยางไร เรามาศกษารายละเอยดดงนคะ

22  

มาทดสอบความเขาใจกนหนอยดกวา

1. หนทเกดจากการเยนตวและแขงตวของหนหนด คอหนอะไร ....................................................................................................

2. หนหนดเมออยภายใตเปลอกโลก เรยกวาอะไร ....................................................................................................

3. เพราะเหตใดเนอหนอคนจงมลกษณะแตกตางกน ......................................................................................................

กรอบท 9

รป 1.6 ภเขาไฟปะท ทมา : หนงสอสารวจโลกวทยาศาสตร ป พ.ศ.2547 หนา 94

23  

นกเรยนทราบถงกระบวนการเกดหนอคนแลว นกเรยนทราบหรอไมวา.....หนอคน จาแนกออกเปนกประเภท ถาอยากทราบศกษากรอบถดไปเลยคะ

เกงมากคะตอบถกทกขอใชไหมคะ

เฉลยกรอบท 9

1. หนอคน (Igneous Rock) 2. แมกมา (Magma) 3. ระยะเวลาของการเยนตวของแมกมาและลาวา

ตางกน

24  

แบงออกเปน

หนอคนแทรกซอน (Intrusive Igneous) เกดจากอณหภมแมกมาลดลงและตกผลกอยางชาๆ ภายใตเปลอกโลก เนอผลกหยาบ ประกอบดวยผลกแรขนาดใหญหลายชนด สอดประสานเกาะกนแนน เนอหนมลกษณะแนนแขง ไดแก หนแกรนต หนไดออไรต หนแกบโบร เปนตน

รป 1.7 แสดงการเกดหนอคนแทรกซอนและหนอคนพ ทมา : http://www.navy.mi.th/sattahipbase/unit/wfrock/rock1.php

กรอบท 10

แบงออกเปน

ประเภทหนอคน

หนอคนแทรกซอน หนอคนพ หรอ หนภเขาไฟ

25  

แบงออกเปน

มาตอบคาถามกนหนอยนะคะ

1. ถาอณหภมแมกมาลดลงและตกผลกอยางชาๆ ภายใต เปลอกโลก ทาใหเกดหนอคนประเภทใด ..................................................................................................

2. หนอคนแทรกซอน เนอหนมลกษณะอยางไร..................................................................................................

กรอบท 11

26  

เฉลยกรอบท 11

1. หนอคนแทรกซอน 2. เนอหนมลกษณะแนนแขง

27  

หนอคนพหรอหนภเขาไฟ เกดขนไดอยางไร เรามาศกษากนคะ

กรอบท 12

หนอคนพ (Extrusive Igneous Rock) หรอ หนภเขาไฟ (Volcanic Rock)

เกดจากอณหภมลาวาลดลงและตกผลกอยางรวดเรวบนผวโลก เนองจากการปะทของภเขาไฟ เปนผลทาใหลาวาประกอบดวยฟองแกสจานวนมาก เมอพนหรอปะทพงขนมาทาใหอณหภมของลาวาลดลงและแขงตวอยางรวดเรว เกดเปนหนเศษชนจากภเขาไฟทมเนอฟองอากาศ มลกษณะเปนรพรน สจาง เรยกวา หนพมมช สเขม เรยกวา หนสคอเรย แตถาลาวาอณหภมลดลงและตกผลกอยางรวดเรวบนผวโลก เนองจากการปะทหลากของลาวา ทแทรกดนขนมาตามรอยแตกของเปลอกโลกหรอปากปลองทมการปะท แลวเกดการไหลบาของลาวาไปตามพน เมออณหภมลดลงลาวาจะตกผลกแขงตวอยางรวดเรว เกดเปนหนทมเนอแนนและมผลกขนาดเลกมาก ไดแก หนออบซเดยน หนไรโอไลต หนแอนดไซต และหนบะซอลต

28  

ตอบคาถามกนกอนนะคะ

1. เพราะเหตใดหนพมมซ และหนสคอเรย จงมรพรน ไปทวทงกอน ………………………………………………………………

2. หนอคนพทเกดจากลาวาอณหภมลดลงและตกผลก อยางรวดเรวบนผวโลก เกดเปนหนทมลกษณะเนอหน เปนอยางไร ………………………………………………………………

กรอบท 13

29  

ตอบถกทกขอใชไหมคะ เกงมากคะ

เอ.........แลวหนอคนทเกดขนจะมผลกของแร ขนาดใหญหรอเลก และลกษณะเหมอนกนไหมครบ

เฉลยกรอบท 13

1. แกสหนออกจากลาวาขณะเยนตว 2. เกดเปนหนทมเนอแนนและมผลกขนาดเลกมาก

30  

เกดจาก

กรอบท 14

ผลกของแรจะมขนาดใหญหรอเลกขนอยกบระยะเวลาในการเยนตว ของหนหนดวาชาหรอเรว

หนอคน

การเยนตวของแมกมาอยางชาๆ การเยนตวของลาวาอยางรวดเรว

ผลกขนาดใหญ

มลกษณะเนอหยาบ เปนดอกดวงหลายส

ผลกขนาดเลก

มลกษณะเนอละเอยด ไมคอยมดอกดวง

31  

กรอบท 15

นกเรยนลองตอบคาถามดนะคะ

1. ถาลาวาเยนตวอยางรวดเรว จะเกดหนอคนทมลกษณะผลกเปนอยางไร ………………………………………………………………………………………

2. เพราะเหตใดหนอคนบางชนดจงมผลกขนาดใหญ ………………………………………………………………………………………

32  

ตอบถกทกขอไหมเอย..... ถาถกทกขอจงภมใจกบ ตวเองเถอะวา....ตวเองเกงจรงๆ

นกเรยนทราบไหมคะวาหนอคนทพบ ในประเทศไทยมลกษณะอยางไรและสามารถนาไปใชประโยชนอะไรไดบาง เรามาศกษารายละเอยดในกรอบถดไปไดเลยคะ

เฉลยกรอบท 15

1. ผลกขนาดเลก 2. เกดจากการเยนตวของแมกมาอยางชาๆ

33  

กรอบท 16

ชนดของหน ลกษณะทวไป การนาไปใชประโยชน และแหลงทพบหนอคน 1. หนแกรนต (Granite)

ลกษณะ หนแกรนตเปนหนอคนแทรกซอนชนดหนงทพบมากบนพนทวป เนอหนมขนาดสมาเสมอ ผลกแรขนาดใหญ แวววาว สวยงาม สามารถมองเหนผลกแรไดอยางชดเจนดวยตาเปลา หนแกรนตสวนใหญประกอบดวยแรทมสจาง หนแกรนตจะมสขาว เทาออน ชมพ เหลอง หรอนาตาลออน

ประโยชน นยมใชในงานกอสราง ใชเปนหนประดบ ใชปพนและผนงอาคาร ใชเปนหนสลก และใชตกแตงอาคารสถานท

แหลงทพบ แหลงผลตหนแกรนตทสาคญอยทจงหวดตาก

รป 1.8 หนแกรนต ทมา http : //geology.com/rocks/granite.shtml

34  

กรอบท 17

คาถาม : ปายโรงเรยนบดนทรเดชา (สงห สงหเสน) ทามาจากหนชนดใด  

35  

เฉลยกรอบท 17

หนแกรนต

36  

หนบะซอลต (Basalt)

ลกษณะ หนบะซอลตเปนหนอคนพชนดหนง มเนอละเอยดและมเนอแนน สวนใหญมรพรน มสเทาเขมถงดา อาจเปลยนเปนสนาตาลหรอแดงในสวนทเกดการผพง

ประโยชน ใชในงานกอสราง ใชเปนวสดรองพนเพอทาถนนและทางรถไฟ แหลงทพบ พบทจงหวดตราด แพร บรรมย ลาปาง กาญจนบร จนทบร

และตราด

รป 1.9 หนบะซอลต ทมา : http : //geology.com/rocks/ granite.shtml

กรอบท 18

37  

นกเรยนไดศกษาหนแกรนตและหนบะซอลตมาแลว ลองตอบคาถามตอไปนดนะคะ

1. นกเรยนจะมวธการสงเกตหนทพบวาเปนหนแกรนตไดอยางไร ............................................................................................................

2. เดกชายมานะตองการนาหนมาประดบอาคารบานเรอน ควรเลอกใชหนแกรนตหรอหนบะซอลต ............................................................................................................

3. หนอคนชนดใดทมเนอละเอยดและมเนอแนน สวนใหญมรพรน ทนทานตอการผพงสกกรอน ........................................................................................................................

ยงมหนอคน อกหลายชนด

นะครบ

กรอบท 19

38  

เฉลยกรอบท 19

1. มผลกแวววาว สวยงาม 2. หนแกรนต 3. หนบะซอลต

เกงมากคะ นอกจากนยงมหนอคน ชนดอนๆ อกมาก อยากรจกไหมคะ…… นกเรยนศกษาไดในกรอบถดไปเลยคะ

39  

กรอบท 20

3. หนพมมซ (Pumice)

ลกษณะ เปนหนอคนทเกดจากการแขงตวของลาวาในขณะทยงมไอนาและกาซตางๆ ปนอย เมอแขงตวจงมรพรน ทาใหมนาหนกเบา และสามารถลอยนาได หรอทเรยกวา หนลอยนา สจาง

ประโยชน ใชทายาสฟน สบ และผงขดตางๆ แหลงทพบ ตามชายฝงทะเล (คลนพดมาจากทอน)

รป 1.10 หนพมพช ทมา : http : //geology.com/rocks/granite.shtml

40  

กรอบท 21

4. หนสคอเรย (Scoria)

ลกษณะ แขง เปราะ เบา มรพรน ลอยนาได สากเหมอนกระดาษทราย ไมทนทานตอการสกกรอน สเขม มรและโพรงใหญอยหางๆ กน มกเกดปนอยกบหนบะซอลต

ประโยชน ทาหนสาหรบขด แหลงทพบ ตามชายฝงทะเล (คลนพดมาจากทอน)

รป 1.11 หนสคอเรย ทมา http://geology.com/rocks/granite.shtml

41  

กรอบท 22

ตอบคาถามกนกอนนะคะ

1. หนทชาวบานเรยกวา หนลอยนา คอหนอะไร............................................................................................................

1. หนชนดหนงมลกษณะแขง มรพรน ลอยนาได สากเหมอนกระดาษทราย สเขม นกเรยนจะเลอกหนชนดนไปใชทาอะไร ............................................................................................................

42  

เฉลยกรอบท 22

1. หนพมมซ 2. ทาหนสาหรบขด

นกเรยนทาถกทกขอเลยใชไหม…… อยาลมปรบมอใหตวเองนะ มาศกษา ชนดของหนอคนกนตอนะคะ

43  

กรอบท 23

5. หนไรโอไลต (Rhyolite)

ลกษณะ เกดจากการเยนตวของหนหนดภายนอกเปลอกโลก มผลกขนาดเลกของแรหลายชนดปนอย เนอละเอยดกวาหนแกรนตมาก

ประโยชน ใชทาหนผสมคอนกรต หนกอสราง หนประดบ แหลงทพบ จงหวดสระบร ตาก ลพบร เลย เพชรบรณ

รป 1.12 หนไรโอไลต ทมา : http://geology.com/rocks/rhyolite.shtml

44  

กรอบท 24

6. หนแอนดไซต (Andesite)

ลกษณะ เกดจากการเยนตวของหนหนดภายนอกเปลอกโลก เนอละเอยด

แนนทบ มผลกเลกละเอยดกระจายอยในเนอหน ตองใชกลองจลทรรศนสองดจงจะเหนผลก

ประโยชน ใชทาหนเกลดเพอใชในการกอสราง หนประดบ ทาครก ทางรถไฟ

แหลงทพบ พบใกลแหลงหนไรโอไลต ทสระบร ตาก เพชรบรณ ประจวบครขนธ

รป 1.13 หนแอนดไซต ทมา : http://geology.com/rocks/andesite.shtml

45  

กรอบท 25

ลองพจารณาดแลวตอบคาถามนะคะ 1. หนภเขาไฟชนดหนงมเนอละเอยดแนนทบ มผลกเลกละเอยด

กระจายอยในเนอหน ตองใชกลองจลทรรศนสองดจงจะเหนผลก คอหนอะไร......................................................................................................

2. หนอคนทจะพบไดในจงหวดสระบรและเพชรบรณ คอ ......................................................................................................

46  

เฉลยกรอบท 25

1. หนแอนดไซต (Andesite) 2. หนไรโอไลต (Rhyolite)

และหนแอนดไซต (Andesite)

ทาถกทกขอเลยใชไหม เกงมากคะ ใครยงไมเขาใจลองอานทบทวนใหมนะคะ

47  

กรอบท 26

7. หนออบซเดยน (Obsidian) ลกษณะ เปนหนทเกดจากการเยนตวของลาวาอยางรวดเรว มลกษณะเนอละเอยดคลายแกว ไมมผลก มสดา เรยบ มน เมอแตกออกรอยแตกจะคมเหมอน แกวแตกและเวาเปนรปกนหอย อาจเรยกวา หนแกวภเขาไฟ

ประโยชน สมยโบราณใชทาอาวธสงคราม ปจจบนใชประดบและตกแตง แหลงทพบ ไมพบในประเทศไทย

รป 1.14 หนออบซเดยน ทมา : http : //geology.com/rocks/obsidian.shtml

48  

กรอบท 27

มาตอบคาถามกนกอนนะคะ

1. เพราะเหตใดหนออบซเดยนจงเนอละเอยด เรยบ มน และไมมผลก .........................................................................................................

2. คณสมบตขอใดของหนออบซเดยนททาใหคนโบราณนาหนนมาทาเปนอาวธ.........................................................................................................

49  

เฉลยกรอบท 27

1. เกดจากการเยนตวของลาวา อยางรวดเรว

2. เมอแตกออก รอยแตกจะคม เหมอนแกวแตก

50  

กรอบท 28

8. หนไดออไรต (Diorite)

ลกษณะ เนอผลกหยาบ ประกอบดวยผลกแรทมสเขมมากขนกวาหนแกรนต และมผลกแรสจางปนอยในปรมาณพอๆ กน

ประโยชน ใชเปนหนประดบ และใชในอตสาหกรรมกอสราง ใชทาครก แหลงทพบ จงหวดสระบร เลย เพชรบรณ ลพบร นครราชสมา

รป 1.15 หนไดออไรต

ทมา : http://geology.com/rocks/diorite.shtml

51  

กรอบท 29

9. หนแกบโบร (Gabbro) ลกษณะ เนอผลกหยาบ ประกอบดวยผลกแรทมสเขมเปนสวนใหญ มผลกแรสจางเปนสวนนอย

ประโยชน ใชเปนหนประดบ แหลงทพบ จงหวดอตรดตถ เชยงราย ลาปาง นครราชสมา ระยอง

รป 1.16 หนแกบโบร ทมา : http://geology.com/rocks/gabbro.shtml

52  

กรอบท 30

เมออานเขาใจดแลว ลองตอบคาถามตอไปนดนะคะ

1. หนอคนชนดหนงมเนอผลกหยาบ ประกอบดวยผลกแรทมสเขมมากขนกวาหนแกรนต และมผลกแรสจางปนอยในปรมาณพอๆ กน ใชเปนหนประดบ ไดแกหนอะไร ..............................................................................................................

2. เพราะเหตใดหนแกบโบรและหนไดออไรตจงนยมนามาใชเปนหนประดบ..............................................................................................................

53  

เฉลยกรอบท 30

1. หนไดออไรต (Diorite) 2. มผลก

การนาหนไปใชประโยชนในดานตางๆ เราจะมวธการพจารณาอยางไรครบ…….

54  

กรอบท 31

การเลอกหนแตละชนดไปใชประโยชน จะตองพจารณาถงสงตอไปนคะ 1. สมบตของหน 2. จดประสงคของผใช 3. ปรมาณหนทหาไดในทองถน 4. การใชใหเกดประโยชนสงสด 5. ความสะดวกในการแปรรปหนตามทตองการ

55  

กรอบท 32

จงเลอกหนอคนชนดตางๆ ตอไปน คอ หนแกรนต หนออบซเดยน หนบะซอลต และหนสคอเรย เตมลงในตารางใหเหมาะสมกบจดประสงคของการนาไปใช และบอกเหตผลทเลอกหนแตละชนดดวย จดประสงคของการใช หนทเลอก เหตผลทเลอก

หนประดบอาคาร ทาถนน ทาหนสาหรบขด

56  

เฉลยกรอบท 32

จดประสงคของการใช หนทเลอก เหตผลทเลอก หนประดบอาคาร หนแกรนต มผลกแวววาวสวยงาม

แขงและทนทานตอ การสกกรอน

ทาถนน หนบะซอลต แขงและทนทานตอ การสกกรอน

ทาหนสาหรบขด หนสคอเรย มลกษณะสากเหมอนกระดาษทราย

ถาถกทกขอจงภมใจเถอะวาตวเองเกง……. ดใจดวยนะคะ

57  

กรอบท 33

นกธรณวทยาจาแนกหนตามลกษณะการเกดไดเปน 3 ประเภท ไดแก หนอคน หนตะกอน และหนแปร

หนอคนแทรกซอน หนอคนพ หรอ หนภเขาไฟ

หนอคน

หนแกรนต

หนไดออไรต

หนแกบโบร

หนแอนดไซต

หนสคอเรย

หนบะซอลต

หนไรโอไลต

หนออบซเดยน

หนพมมช

ถายงไมเขาใจ ใหอานทบทวนไดอกหลายๆ ครงจนเขาใจด เมอนกเรยนเขาใจดแลวลองทาแบบทดสอบ หลงเรยน เรอง ลกษณะทวไปของหน และหนอคนนะคะ

สรปไดวา

58  

คาสง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยวโดยกากบาททบหวขอของคาตอบนน

1. ขอใดสรปการเกดหนอคนไดถกตองทสด จ. เกดจากการแขงตวของลาวาทอยภายใตเปลอกโลก ฉ. เกดจากการทบถมของตะกอนและซากพชซากสตวในทะเล ช. เกดจากการแขงตวของแมกมาทไหลออกมาจากปลองภเขาไฟ ซ. เกดจากการแขงตวของหนหลอมเหลวทอยใตเปลอกโลกและสวนทพงขนมาสผวโลก

2. ในกรณทหนหนดเกดการเยนตวอยางชาๆ ลกษณะของผลกในหนอคนจะตรงกบขอใด ก. ผลกมขนาดใหญ ข. ผลกมขนาดเลกและละเอยด ค. ผลกเปนสเหลยมลกบาศก ง. ผลกมขนาดเลกและเปนรปหกเหลยม

3. เพราะเหตใดหนอคนบางชนดจงสามารถลอยนาได ก. มมวลนอยมาก ข. มความหนาแนนเทากบนา ค. เนอละเอยดไมดดหรออมนา ง. เนอหนมความพรนอากาศเขาไปแทรกตวได

แบบทดสอบหลงเรยน เรอง ลกษณะทวไปของหนและหนอคน

59  

4. หนแกรนตมลกษณะตรงกบขอใด ก. มเนอหนเรยบคลายแกว มสดา เมอแตกออกรอยแตกจะคมเหมอนแกวแตก ข. มเนอละเอยดและมเนอแนน สวนใหญมรพรน ทนทานตอการสกกรอน ค. มเนอหนแขงและสากเหมอนกระดาษทราย มรพรน เปราะ ไมแขง ง. มผลกขนาดใหญ มความแวววาวสวยงาม เนอแขงทนตอการสกกรอน 5. จากรปปายชอโรงเรยนบดนทรเดชา (สงห สงหเสน) ทามาจากหนชนดใด

ก. หนไรโอไลต ข. หนพมมซ ค. หนแกรนต ง. หนบะซอลต 6. ถาตองการนาหนมาใชทาวสดขดถ หนในขอใดเหมาะสมทสด ก. หนแกบโบร ข. หนแอนดไซต ค. หนพมมซ ง. หนออบซเดยน

60  

7. หนอคนพบมากในภมประเทศแบบใด ก. ภเขา ข. ใกลแมนา ค. ชายทะเล ง. ทะเลทราย

8. หนอคนชนดใดทมความคมคลายแกวเมอแตก ข. หนแกรนต ข. หนบะซอลต

ค. หนออบซเดยน ง. หนแกรนตและหนพมมซ 9. หนอคนทเหมาะสมตอการใชในการกอสรางและทาถนน คอ

ค. หนพมมซ ข. หนแกรนต ง. หนบะซอลต ง. หนออบซเดยน

10. การใชประโยชนจากหน จะตองคานงถงอะไร ข. ราคา ข. สมบต ค. นาหนก ง. ความสวยงาม

ทาเสรจแลวอยาลมตรวจคาตอบกรอบถดไปนะครบ

61  

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน เรอง ลกษณะทวไปของหนและหนอคน

มาตรวจคาตอบกนหนอย ทาไดกคะแนนเอย ? 1. ง 2. ก 3. ง 4. ง 5. ค 6. ค 7. ก 8. ค 9. ข 10. ข

นกเรยนสอบผานใชไหมคะ เกงมาก

เอ.....แลวหนตะกอนเกดขนไดอยางไรครบ

เรยนตอนท 2 เรองหนตะกอนไดเลยคะ