บทที่ %...
30
บทที่ ๔ เทศกาลและพิธีกรรมทางศาสนาคริสต์ ศาสนาคริสต์เป็นศาสนาที่มีผู้นับถือมากที่สุดในโลก ประมาณ ๒.๑ พันล้านคน สาหรับ ประเทศไทยประชาชนที่นับถือศาสนาคริสต์ คิดเป็นร้อยละ ๑.๑๙ ของประชากรทั้งหมด หรือประมาณ ๗๘๘,๓๗๖ คน จากประชากรทั้งหมด ๖๕,๙๘๑,๖๖๐ คน การประกอบพิธีกรรมของศาสนาคริสต์ ชาว ไทยทั่วไปอาจจะไม่คุ้นเคย ไม่ค่อยได้เห็น อันเนื่องจากการประกอบพิธีกรรมทางศาสนาของศาสนา คริสต์ส่วนใหญ่ประกอบพิธีในโบสถ์ และพิธีกรรมที่เราพอจะเห็นบ้างนั่นก็คือพิธีกรรมแต่งงาน การ ประกอบพิธีกรรมของศาสนาคริสต์นั้น มีระเบียบแบบแผนที่งดงาม องอาจ ชวนให้หลงใหล ขณะเดียวกันก็เต็มไปด้วยความศักดิ์สิทธิ์ ทุกพิธีจะแสดงความเคารพสูงสุดต่อพระเจ้า พิธีกรรมใน ศาสนาคริสต์นั้น เรียกว่า “ศีลศักดิ์สิทธิ์ ” อันหมายถึงเครื่องหมายภายนอกที่พระเยซูคริสต์ทรงตั้งขึ้น เพื่อเป็นเครื่องมือช่วยให้คนไปสู่ความหลุดพ้นจากความทุกข์ ซึ่งจะได้กล่าวรายละเอียดต่อไป เทศกาลในศาสนาคริสต์ เทศกาลของศาสนาคริสต์นั้นก็ไม่ได้ต่างไปจากศาสนาอื่นๆ ซึ่งก็เกิดขึ้นมาจากวันสาคัญทาง ศาสนาเช่นเดียวกัน เช่น เทศกาลคริสต์มาส ก็ด้วยวันคริสต์มาสเป็นวันที่ชาวคริสตชนจะต้องจัดพิธี เฉลิมฉลองยิ่งใหญ่เนื่องในวันคล้ายวันประสูติของพระเยชู จัดเป็นเทศกาลที่มีความสาคัญมากสาหรับ ชาวคริสต์ สาหรับเทศกาลอื่นๆ ก็เกิดขึ้นในทานองเดียวกันนี้ ซึ่งจะกล่าวรายละเอียดแต่ละเทศกาลต่อไป ๑. เทศกาลคริสต์มาส เทศกาลคริสต์มาสจะจัดขึ้นในวันที่ ๒๔ และ ๒๕ ธันวาคมของทุกปี ในบางประเทศ คริสต์มาสอาจจะเริ่มก่อนหน้านั้นประมาณหนึ่งเดือน ช่วงเวลานี้เรียกว่า " แอดเวนท์" (มาจากภาษา ลาติน แปลว่า "กาลังมา") และจะสิ้นสุดลงในวันที่ ๖ มกราคมซึ่งเป็นวันที่นักปราชญ์ ๓ คนที่มาจากทิศ ตะวันออกนาของขวัญมามอบแก่พระกุมารเยชู ด้วยเหตุนี้ในคืนวันที่ ๖ มกราคมจึงเป็นคืนแห่งการ มอบของขวัญในหลาย ๆ แห่งของโลก (เทศกาลของศาสนาคริสต์ , ๒๕๕๘) เมื่อวันคริสต์มาสอันเป็นวัด สุดยอดของเทศกาลมาถึง การเฉลิมฉลองก็จะเริ่มขึ้นในช่วงเทศกาลนี้บ้านเรือนจะถูกตกแต่งให้สดใส อบอุ่นด้วยต้นคริสต์มาสที่ประดับประดาเอาไว้อย่างสวยงาม ที่ใต้ต้นคริสต์มาสจะมีของขวัญวางเรียงไว้ มากมายประตูบ้านและขอบเตาผิงจะถูกตกแต่งด้วยหรีดกิ่งสนและฮอลลีในเดนมาร์กมีการประดับกิ่งเบ ริร์ชด้วยผลแอปเปิ้ลสีแดงผลเล็กๆ และคนแคระตังจิ๋วที่เรียกว่า "พิสเชอร์" ในนอรเวและสวีเดนมีการ ทาสัตว์ตัวเล็ก ๆ จากฟางแล้วผูกด้วยริบบิ้นสีแดง
Transcript of บทที่ %...
บทท ๔ เทศกาลและพธกรรมทางศาสนาครสต
ศาสนาครสตเปนศาสนาทมผนบถอมากทสดในโลก ประมาณ ๒.๑ พนลานคน ส าหรบประเทศไทยประชาชนทนบถอศาสนาครสต คดเปนรอยละ ๑.๑๙ ของประชากรทงหมด หรอประมาณ ๗๘๘,๓๗๖ คน จากประชากรทงหมด ๖๕,๙๘๑,๖๖๐ คน การประกอบพธกรรมของศาสนาครสต ชาวไทยทวไปอาจจะไมคนเคย ไมคอยไดเหน อนเนองจากการประกอบพธกรรมทางศาสนาของศาสนาครสตสวนใหญประกอบพธในโบสถ และพธกรรมทเราพอจะเหนบางนนกคอพธกรรมแตงงาน การประกอบพธกรรมของศาสนาคร สตนน มระเบยบแบบแผนทงดงาม องอาจ ชวนใหหลงใหล ขณะเดยวกนกเตมไปดวยความศกดสทธ ทกพธจะแสดงความเคารพสงสดตอพระเจา พธกรรมในศาสนาครสตนน เรยกวา “ศลศกดสทธ” อนหมายถงเครองหมายภายนอกทพระเยซครสตทรงตงขน เพอเปนเครองมอชวยใหคนไปสความหลดพนจากความทกข ซงจะไดกลาวรายละเอยดตอไป
เทศกาลในศาสนาครสต
เทศกาลของศาสนาครสตนนกไมไดตางไปจากศาสนาอนๆ ซงกเกดขนมาจากวนส าคญทางศาสนาเชนเดยวกน เชน เทศกาลครสตมาส กดวยวนครสตมาสเปนวนทชาวครสตชนจะตองจดพธเฉลมฉลองยงใหญเนองในวนคลายวนประสตของพระเยช จดเปนเทศกาลทมความส าคญมากส าหรบชาวครสต ส าหรบเทศกาลอนๆ กเกดขนในท านองเดยวกนน ซงจะกลาวรายละเอยดแตละเทศกาลตอไป
๑. เทศกาลครสตมาส
เทศกาลครสตมาสจะจดขนในวนท ๒๔ และ ๒๕ ธนวาคมของทกป ในบางประเทศครสตมาสอาจจะเรมกอนหนานนประมาณหนงเดอน ชวงเวลานเรยกวา "แอดเวนท" (มาจากภาษาลาตน แปลวา "ก าลงมา") และจะสนสดลงในวนท ๖ มกราคมซงเปนวนทนกปราชญ ๓ คนทมาจากทศตะวนออกน าของขวญมามอบแกพระกมารเยช ดวยเหตนในคนวนท ๖ มกราคมจงเปนคนแหงการมอบของขวญในหลาย ๆ แหงของโลก (เทศกาลของศาสนาครสต, ๒๕๕๘) เมอวนครสตมาสอนเปนวดสดยอดของเทศกาลมาถง การเฉลมฉลองกจะเรมขนในชวงเทศกาลนบานเรอนจะถกตกแตงใหสดใสอบอนดวยตนครสตมาสทประดบประดาเอาไวอยางสวยงาม ทใตตนครสตมาสจะมของขวญวางเรยงไวมากมายประตบานและขอบเตาผงจะถกตกแตงดวยหรดกงสนและฮอลลในเดนมารกมการประดบกงเบรรชดวยผลแอปเปลสแดงผลเลกๆ และคนแคระตงจวทเรยกวา "พสเชอร" ในนอรเวและสวเดนมการท าสตวตวเลก ๆ จากฟางแลวผกดวยรบบนสแดง
๑๐๒
พดถงอาหารในวนครสตมาสจะมอาหารพเศษมากมายทงไกงวงทแสนอรอย เนออบกอนโตซอสแครนเบอรรร ขนมพาย พดดง เคกและคกกเปนรอย ๆ ชนดทฝรงเศสม การท าเคกพเศษเปนรปขอนไม รสชาตเขมขนทเรยกวา บช เดอ โนแอล (ขอยไมครสตมาส) และหลงจากอาหารค าทแสนวเศษผานไป นาทอนนาระทกใจกมาถงนนกคอการแกะของขวญนนเอง ครสตมาสเปนเทศกาลแหงความสขทมเรองใหพดถงไมรเบอ ส าหรบใครกตามทก าลงจะฉลองเทศกาลนกขอใหมความสขมาก ๆ ทกวนท ๒๕ ธนวาคมของทกป จะมการฉลองรนเรงในหมครสตศาสนกชนทวโลกกจกรรมในวนนมแตสงทนารนรมยไมวาจะเปนการกนเลยง แลกของขวญแตงบานดวยตนครสตมาส รองเพลงครสตมาสไปจนถงเอาถงเทาไปแขวนรอซนตาคลอสผอารยน าของขวญมาใสไวให
๑.๑ ความส าคญของวนครสตมาส วนครสตมาสมความส าคญ คอเปนวนประสตของพระเยซ ศาสดาของศาสนาครสต พระเยซเปนชาวยวประสตในประเทศปาเลสไตน ซงเดมตกเปนเมองขนของประเทศใกลเคยงมาเปนเวลาชานานมนกปราชญชาวยวหลายทาน พยากรณวาวนหนงขางหนาจะมพระบตรของพระเจาเสดจลงมาปลดแอกชาวยวใหไดรบอสระภาพ ในทสดวนนนกมาถงเมอพระเยซประสตทหมบานเบธเลเฮม แควนยดา มารดาของพระองคชอมาเรย (ซงเรารจกในนามแมพระ) บดาชอโยเซฟมอาชพเปนชางไม (คณะกรรมการคาทอลกเพอพระคมภร. ๒๕๐๕, หนา ๑๐๑) พระเยซทรงพระปรชาสามารถมาตงแตยงทรงพระเยาวสามารถโตตอบกบพระชาวยวในดานศาสนาไดอยางฉะฉาน ชวตในตอนตนของพระองคด าเนนไปอยางเรยบงายทรงมอาชพเปนชางไมชวยบดาจนพระชนมายราว ๓๐ พรรษา จงเสดจออกประกาศค าสอนและทรงรกษาคนปวยประเภทตาง ๆเชน คนตาบอด งอยเปลย ใหกลบเปนปกตดงเดม
๑.๒ เพลงครสตมาส ศาสนาครสตเปนศาสนาทมผนบถอมากทสดในโลก มทงพระสงฆและฆราวาสเปนผแตงเพลงรองเปนภาษาลาตน เกดขนในศตวรรษท ๕ ลกษณะของเพลงเปนแบบสงา เนนถงความหมายของการเสดจมาของพระเยซเจา แตในศตวรรษท ๑๒ ไดมววฒนาการใหมในดานเพลงน เรมในประเทศอตาล โดยนกบญฟรงซส อสซซ และนกบวชคณะฟรงซสกนเปนผมสวนในการสนบสนน ใหมเพลงครสตมาสแบบใหม ซงชาวบานชอบคอมทวงท านองทราเรงกวา และเนนถงความชนชมยนด ในโอกาสครสตมาสน เพลงเหลานเปนภาษาลาตน และภาษาพนเมอง เพลงหนงทแตงในสมยนน (แตงค ารองในป ค.ศ.๑๒๗๔) และยงใชอยจนถงปจจบน คอ เพลง Oh Come, All Ye Faithful หรอ AdesteFideles ในภาษาลาตน เพลงครสตมาสทเรานยมรองมากทสดในปจจบนได
๑๐๓
แตงขนในศตวรรษท ๑๙ จากประเทศเยอรมน และประเทศองกฤษเปนสวนใหญ เพลงทมชอเสยงมากไดแก เพลง Silent Night, Holy Night ความเปนมาของเพลง Silent Night, Holy Night คอ วนกอนวนฉลองครสตมาส ของป ค.ศ. ๑๘๑๘ คณพอโจเซฟ โมห เจาอาวาสวดทโอเบรนดอฟ ประเทศออสเตรย ไดขาววาออรแกนในวนเสยท าใหวงขบรอง ไมสามารถรองเพลงตามทซอมไวได คณพอเองตงใจจะแตงเพลงครสตมาสใหม หลงจากแตงเสรจ กเอาไปใหเพอนคนหนงชอ ฟรานซกรเบอร ทอยหมบานใกลเคยงใสท านอง ในคนวนท ๒๔ นนเอง สตบรษวดน กไดฟงเพลง Silent Night เปนครงแรก โดยการเลนกตารประกอบการขบรอง ซงกลายเปนเพลงทนยมมากทสดทวโลก (ครสตศาสนธรรมอครสงฆมณฑลกรงเทพมหานคร. ๒๕๕๐, หนา ๘๕)
๑.๓ ซนตาคลอส ซนตาคลอสทเรารจกคนเคยและเหนภาพดงทพรรณนามาตงแตตอนตนเพงมก าเนดขนมาเมอไมเกน ๒๐๐ ปนเอง กลมชนทสรางเรองราวของวนซาตาคลอสจนกลายเปนต านานส าคญสวนหนงของเทศกาลครสตมาส คอ ชาวอเมรกนเชอสายดตชรนบกเบกนนเอง ต านานเลาขานเกยวกบซนตาคลอสเรมขนในสมยครสตศตวรรษท ๔ มเดกชายคนหนงเกดในหมบานไมรา ซงสมยกอนโนนตงอยระหวางเกาะโรดสกบไซปรส แตปจจบนเปลยนเปนหมบานเดมรมบานเรอนตงเรยงรายบนสนทรายใกลทะเลเมดเตอรเรเนยน เดกชายผเกดในหมบานเลก ๆ มชอวา "นโคลส" ชวตของเขาอยบนกองเงนกองทองเพราะพอแมมฐานะร ารวยไมชาไมนานพอแมกถงแกกรรม ทรพยสนจงตกเปนของเขาเพยงผเดยว แตนาแปลกทนโคลสกลบมใจโอบออมอารตอคนยากคนจนชอบแจกสมบตชวยเหลอผตกทกขไดยากจนกลายเปนขวญใจของคนทกเพศทกวย ครงนน กอยงมครอบครวของชายชราคนจนครอบครวหนงก าลงมปญหาดวยบตรสาวทง ๓ตองการแตงงานแตไมมเงนจดพธใหสมเกยรตกอนคนสดทอง ครอบครวนจงตกอยในความทกขอยางหนก แตเมอนโคลสทราบขาว จงน าทองค าใสถง ๒ ถงแอบยองเขาไปวางไวในบานของชายยากจนยามดกสงด ท าให ๒ สาวไดจดพธแตงงานไดอยางใหญโตสมความปรารถนา ตอมากถงเวลาของบตรสาวคนสดทองนโคลสกน าถงทองแอบมาหยอนลงทางปลองไฟในยามราตร เหตทตองใชปลองไฟเพราะคนนนหนาตางปดสนท จากพฤตกรรมของนโคลสเปนตนเหตใหพอแมเดก ๆ ในสมยตอมาแอบน าของขวญวางไวทเตยงนอนของลก ๆ ในตอนกลางคน แลวบอกวาซนตาคลอสน าของขวญมามอบใหกลายเปนพฤตกรรมเลยนแบบทยกยองซนตาคลอสใหฝงอยในจตส านกของเดกๆ สบทอดมาจนถงปจจบนและนกคอ ต านานความเปนมาของ ก าเนดซนตาคลอสบดาแหงวนครสตมาส นนเอง เมอชาวดตชบางกลมอพยพมาอยในอเมรกากน าเอาความเชอถอศรทธาในนกบญนโคลสตดมาดวยยงมการเฉลมฉลองวนเซนตนโคลสกนทกๆ ป ในเดอนธนวาคมและในทสดกไดมการดดแปลงผสมผสานเขากบความเชอถอของชาวอเมรกนเชอสายอนๆ ทางแถบตะวนออกของอเมรกาต านานเซนตโคลสกเลยมาผกโยงกบการ
๑๐๔
เฉลมฉลองเทศกาลครสตมาส "ซนเตอรคลาส" ของชาวดตชซงตอมาไดกรอนกลายเปน "ซนตาคลอส" กมบทบาทและหนาทส าคญ คอ แจกของขวญแกเดก ๆ ในตอนเชาตรของทกวนครสตมาสดงทร ๆ กนอย ทงน ภาพซนตาคลอส ภาพแรกทปรากฏเปนชายแกใจด เคราขาวพงพลยใสเฟอรโคทตวหนาสแดงขลบขาว หอบขาวของพะรงพะรงเชนทเราคนเคยกนนน เปนฝมอการวาดจากขอมลทางประวตศาสตรผสมผสานกบจนตนาการสวนตวของนกเขยนการตนชอดงชาวอเมรกนทชอวา "โธมส แนสท" ภาพแรกของซนตาคลอสนปรากฏเปนครงแรกในนตยสาร harper's illustrated weekly ป พ.ศ.๑๘๖๓ ตอมาเรองราวของซนตาคลอสกแพรกระจายไปสครสตศาสนกชนประเทศตาง ๆ ทวโลก จนกระทงหลาย ๆ ประเทศสามารถสรางต านานทมรายละเอยดแบบเอกซลซฟเกยวกบซนตาคลอสเปนของตนเองเชน ซนตาคลอสประเทศฟนแลนดทเปนทรจกกนดทสดซนตาคลอสมบานและออฟฟศอยทเมองโรวานม เปนเมองทองเทยวเปนทร จกกนดอยในเขตแลปแลนด แควนหนงของประเทศฟนแลนด แตอยางไรกตาม ไมวาซนตาคลอสจะอยทไหน จะเปนของชาตใด แกนแทหรอสปรตของความเปนซนตาคอลสกคอ ความรก ความเมตตา กรณา และความสดใสราเรงซงเปนของสากลส าหรบมนษยทกชาตทกภาษาและทวทกหนทกแหง
เทศกาลในศาสนาครสตนกายโรมนคาทอลก
เทศกาลในครสตศาสนานกายโรมนคาทอลกนนจะมภาคเทศกาลทมการเรยกชอแตกตางกนออกไปตลอดปและในแตละปกจะไมเหมอนกน ซงจะน ามากลาวเปนล าดบไป
๑. เทศกาลเตรยมรบเสดจพระครสตเจา (Advent) เรมตนวนอาทตย ๔ สปดาหกอนครสตมาสจนถงวนท ๒๔ ธนวาคมเปนการเตรยมตวเพอชวงเวลาของพระครสตสมภพ ทก าลงจะมาถงชวงเวลาแหงการเตรยมน เรยกวา "เทศกาลเตรยมรบเสดจฯ" เรารอคอยดวยความหวงถงการเสดจมาของพระเยซเจา พรอมกบพระนางมารอา
๒. เทศกาลพระครสตสมภพ (Christmastide) เรมตนจากวนครสตมาสถงวนฉลองการรบพธลางบาปของพระเยซเจา ในระหวางสปดาหสดทายของเดอนธนวาคมและสปดาหแรกของเดอนมกราคม ครสตชนยงคงอยในเทศกาลพระครสตสมภพ ในชวงเวลาแหงความชนชมยนดเหลานเราจะตอนรบการเสดจมาของพระผไถ การประกาศถงการแสดงองคของพระครสตเจา (God'sepiphany) พระสรรงโรจนของพระเจามายงแผนดน ชวงเวลาแหงการเตรยมตวและการเฉลมฉลอง น าเราใหผานพนปเกาและเขาสปใหม ส าหรบครสตชนแลวปของเรามใชเพยงการหมนเวยนไปของวนเวลาเทานน แตการเวยนไปจนครบรอบปของครสตชนคอการน าออกนอกเวลาไปสความรงเรองแหงนรนดรกาลในพระเจา
๑๐๕
๓. เทศกาลมหาพรต (The Lent) เรมจากวนพธรบเถา (AshWednesday) มหาพรต คอ ชวงเวลา ๔๐ วน แหงการเตรยมตวเพอเขาสปสกา เลข ๔๐ เตอนใหเราระลกถงฝนทตกตลอด ๔๐ วน ๔๐ คน ในสมยโนอาห เพอช าระลางความชวรายของแผนดนใหสะอาดหมดจด ๔๐ ป แหงการเดนทางของชาวฮบร ในทะเลทราย เพอจะเขาสดนแดนแหงพระสญญา ๔๐ วน ทพระเยซเจาทรงอดอาหารและถกประจญในถนทรกนดาร มหาพรต คอชวงเวลาแหงการภาวนาทเขมขนการอดอาหาร การพลกรรม และประกอบกจศรทธาหวงเวลาแหงการใหความสดชนแกโลกของเรา เพอไปสบานของพระเจา สปดาหศกดสทธ (PaschalTriduum) เราครสตชน จะรกษาวนพระเจานไดอยางเหนยวแนนเราอดอาหารในวนศกรศกดสทธ และชดสนทกบพระดวยการตนเฝาในวนเสารศกดสทธเพราะเราตนเฝาและรอคอยใหการเสดจกลบคนพระชนมชพในวนอาทตยปสกาทก าลงมาถงเราดวยความกระหาย และโหยหาพระองค การรวมชดสนทและการอวยพร วนศกรศกดสทธ วนเสารศกดสทธ และวนอาทตยปสกานรวมเรยกวา "PaschalTriduum" หมายถง ๓ วนแหงการผานพน Triduum คอหวใจของปพธกรรม สวนวนแหงความตาย การถกขงและการกลบคนพระชนมชพของพระเยซครสตเจา ตลอดชวงวนอนศกดสทธน เราจะฉลองการเสดจผานความตายของพระเยซเจา (และของเรา) ดวยการโปรดศลลางบาปพธยนยนการเปนครสตชน และการรบศลมหาสนทในชวงปสกาน (แกครสตชนใหม)
๔. เทศกาลปสกา (Eastertime) เรมจากวนอาทตยปสกาจนถงวนอาทตยสมโภชพระจตเจา เทศกาลปสกา คอ ชวงเวลา ๕๐ วน แหงการเฉลมฉลอง ซงอยถด Triduum นบไดวาเปนเทศกาลทเกาแกและงดงามทสดของพระศาสนจกร วนแหงความชนชมยนดของโลก ซงตนจากการหลบใหล ๕๐ วน (เปนเตกอสเต) คอ สปดาหททวคณ ๗x ๗ = ๔๙ บวกอก ๑ วนอาทตยปสกา ดงนน เทศกาลปสกา จงมวนอาทตย ๘ ครง (๘ วน) ซงเปนสญลกษณถงความลกลบของนรนดรภาพ แตละสปดาหเรามวนพระเจา และแตละป เรามเทศกาลปสกา ๕๐ วนแหงการเปลงเสยง "อลเลลยา" สรรเสรญพระเจา ๕๐ วน แหงการใชชวตตามบทบญญตแหงความยตธรรม และสนตสข ซงเตมเปยมในตวเราเมอรวมทง ๓ ชวงเขาดวยกน คอ มหาพรต สปดาหศกดสทธ และปสกา จงกลายเปนการผลบานทศกดสทธของพระศาสนจกร
๕. เทศกาลธรรมดา (Ordinary Time) เปนเทศกาลทแทรกอยระหวางเทศกาลพระครสตสมภพ กบมหาพรต และระหวางเทศกาลปสกากบเทศกาลเตรยมร บเสดจพระครสตเ จา เปน เวลาประมาณ ๓๔ สปดาห นอกเหนอไปจากเทศกาลส าคญของพระศาสนจกรแลว สปดาหเหลานเรยกวา เทศกาลธรรมดา
๑๐๖
ดงนน ในแตละสปดาห จงมการนบเปนตวเลข เพอชวยใหเราแบงการอาน บทอานบทสวดตาง ๆ ในหนงสอพธกรรมไดอยางถกตองและรวมทงหนงสอสวดเปนทางการของพระศาสนจกร ทเรยกวาหนงสอท าวตรอกดวย
พธกรรมของศาสนาครสต ศาสนาครสตนนประกอบไปดวยหลายนกาย แตละนกายกจะมระเบยบแบบแผนในการปฏบตพธกรรมในรายละเอยดทแตกตางกนออไป โดยเฉพาะในฝายนกายโรมนคาทอลกจะยดเอาเพยงพธกรรมหลก ๗ พธ เปนพธกรรมส าคญของนกายหรอของศาสนาและกเรยกพธกรรมทง ๗ นนวา ศลศกดสทธ ขณะทนกายอนนอกจากจะใหความส าคญพธกรรมทง ๗ นนแลว ยงใหความส าคญพธกรรมทมมาตงแตตนของศาสนา ดงน
๑. พธมสซา พธมสซา คอ พธบชาขอบพระคณในความเปนหนงเดยวกนของครสตชน โดยมองคพระเยซเจาเอง เปนเครองบชาเพอไถบาปแทนเรามนษย อาศยพระกาย และพระโลหต ทยอมสละ และพลชวตเพอเรา พธมสซาเปนพธของสวนรวมในความเปนน าหนงใจเดยวกนทครสตชนจะ ขอบพระคณพระเจา ทไดทรงประทานพระบตรของพระองคลงมาไถบาปแทนเรามนษยทกคน ในความเปนจรง ค าวา “มสซา” หมายถง “การถกสงไป” เพอ ประกาศขาวด และเปนแบบอยาง รวมทงมอบตนเอง และชวตใหมคณคาตอคนอนๆ เชนเดยวกนกบทเราไดรบจากพระเจาความหมายทแทจรงของค าวา มสซา จงไมถกตองตรงกบ ทเปนอยในเวลานเราจงควรเรยกพธกรรมในปจจบนวา “พธบชาขอบพระคณ” (Eucharistic Celebration) โดยเนนท ความหมายของพธกรรมวาเปนการขอบพระคณอยางแทจรง คอ พระเยซเจา เปนทงผถวายและเปนเครองบชาเอง โดยผานทางพธการ หกปงบนพระแทนเพอขอบพระคณพระบดาส าหรบการสงพระบตร ใหมาไถกมนษยชาต จะเหนไดวา ค าวามสซาจงไมตรงกบค าศพท และ ความหมายทางพธกรรม เพยงแตมความเขาใจ และถอกนมาจากธรรมเนยมประเพณเดมมากกวาพธมสซา พธมสซา ครสตชนเชอวา องคพระเยซเจาประทบอยอยางแทจรงใน ๓ วธการ คอ ๑) จากพระวาจาของพระองค ในบทอานจากพระคมภรพธมสซา ๒) ระหวางการเสกปง และเหลาองนเปนชวงเวลาทส าคญทสดในการทพระเยซเจาจะสถตอยในพธมสซาฯเพราะเปนการ รอฟนการเลยงอาหารค ามอสดทายของพระเยซเจา ๓) การรบศลมหาสนท ซงเปน “ปงทรงชวต” เมอพธมสซาสนสดแลว พระเยซเจายงคงประทบอยใน ศลมหาสนทธรรมเนยมการเกบรกษาศลมหาสนทไวหลงมสซา จงเกดขนเพราะความตองการทจะใชเปนศลเสบยง ส าหรบคน เจบปวยและแจกศลแกผทไมสามารถมารวมพธมสซาฯ ได จงเกด ธรรมเนยม “การเฝาศล” เกดขนใน
๑๐๗
ภายหลงดวยจะเหนไดวา มสซา เกยวของโดยตรงกบชวตครสตชน ไมใชเฉพาะเพยงแตพธกรรมภายนอกเทานน หรอการบรจาคทาน ครสตชนทกคนควรมสวนรวมในพธกรรมตางๆทประกอบขนทกขนตอนพธมสซา ๑.๑ องคประกอบของพธมสซา การประกอบพธกรรมของพธกรรมมสซามความพเศษ อนเนองมาจากตองประกอบพธกรรมใหครบองคประกอบ ความศกดสทธ ความเปนสรมงคลจะไดบงเกดมแดผประกอบพธ พธการตางๆ ของพธมสซานน ประกอบดวยภาคตางๆ ดงน
๑) ภาคเรมพธ เรมจากเพลงแหเขา (ในความเปนจรงจะไมมเพลงกไดแตการทม เพลง เพอใหสตบรษรวมเปนน าหนงใจเดยวกน เพอสรรเสรญพระเจา และถอเปนการภาวนาอยางหนง เพลงในพธกรรมทดควรเปนเพลงทสอความหมาย ใหเขาใจในพธกรรม และรวมจตใจได) - ค าทกทาย - การสารภาพความผด -บทกรเอ - (พฒนามาจากบทลตานอาในยคแรกเรม) -บทกลอรอา และจบทบทภาวนาของประธานซงเปนชวงเชอมตอไปสชวงทสอง ในภาควจนพธกรรมองคประกอบของพธมสซา สาระโดยรวมของภาคเรมพธน มจดประสงคเพอเรมตนน า และเตรยมใหบรรดาสตบรษทชมนมอยดวยกนมความ รสกเปนหนงเดยวกนและเปนการการโนมนาวจตใจใหพรอมทจะฟงพระวาจาของพระเจาอยางถกตองและใหเฉลมฉลอง ศลมหาสนทอยางสมควรองคประกอบของพธมสซา
๒) ภาควจนพธกรรมตงแตเรมพธ ภาควจนพธกรรมตงแตเรมพธไปจนถงบทภาวนาของประธาน (Collecta) เรมจากบทอานแรกจากพนธสญญาเดม บทอานทสองซงเปนบทจดหมายหรอหนงสออนๆ ในพนธสญญาใหม และพระวรสารซงถอเปนพระวาจาของพระเจาทตรสผานทางองคพระบตร คอ พระเยซเจา การเทศน เตอนใจของพระสงฆการประกาศยนยนความเชอ และบทภาวนา ของมวลชน ภาควจนพธกรรมน เปนสวนหนงของพธทชาวยวปฏบตกนมาแตเดม กอนยคของพระเยซครสตเจาโดย ในพธมสซา จะจดใหม “โตะพระวาจา” หรอ ธรรมาสน เพอใชอานพระวาจาของพระเปนเจา แยกออกจาก “โตะศลมหาสนท” หรอพระแทน อนเปนจดส าคญทสดของพธกรรมองคประกอบของพธมสซา การอานบทอานไมใชหนาทของประธาน แตเปนหนาทของศาสนบรกร เชน สงฆานกรหรอผอานพระคมภร ส าหรบการอานพระวรสารนน เปนหนาทของสงฆานกรหรอประธานในพธ จะตองแสดงออกถงการ คารวะอยางยงตอพระวรสารทอานโดยใหเกยรตอยางพเศษกวาบทอาน อน ๆ ไมวาในการเลอกผอานระดบศาสนบรกร หรอพระสงฆเอง สตบรษเอง กตองแสดงความคารวะอยางพเศษโดยการยนฟง และพนมมออยางส ารวม
๑๐๘
องคประกอบของพธมสซา ในระหวางการอานบทอานจะมการรองเพลงคน ในชวงแรกจะเปนเพลงสดด (Psalms) และสวนทสองจะเปนเพลงสรรเสรญ (Acclamation)หรอเพลง Hymn บทอลเลลยาซงจะรองกอนการอานพระวรสารองคประกอบของพธมสซา การเทศนาเตอนใจ (Homily) เปนสวนหนงของพธกรรมเปนสวนทจ าเปนในการหลอเลยงชวตครสตชนและจะตองอธบายบางแง ในบทอานจากพระคมภรของมสซาประจ าวนนน ๆ การเทศนาเตอนใจ มลกษณะพเศษ แตกตางกวาการเทศนในรปอน เพราะการเทศนแบบนเปนการเทศนเพออธบาย หรอโนมนาวจตใจผฟง ใหปฏบตตาม พระวาจาของพระเจาทตรสกบเราผานทางพระคมภร มากกวาจะมง เนนแบบการสอนศาสนาใหคนกลบใจ (Evangelization) หรอการเทศน แบบสอนค าสอน (Catechesis) เมอพระสงฆเทศนเตอนใจแลวจะเปนการประกาศยนยนความเชอ (Credo) เพอใหประชากรเหนพองและสนองตอบพระวาจาของ พระเจา ทไดฟงในบทอาน และการเทศนและใหรอฟนขอความเชอ กอนทจะเรมพธศลมหาสนท และยงนบวาเปนบทสรป “ประวตศาสตรแหงความรอด” ซงสตบรษประกาศยนยนความเชอของพระศาสนจกรทมมาแตเดม รวมทงแสดงความหวงทจะม สวนรวมในชวตนรนดรกบพระเจาในบนปลายดวย บทภาวนาเพอมวลชน มขนเพอแสดงใหเหนถงหนาทของครสตชนทจะตองภาวนาเพอมนษยโลกในสงคมในเรองตาง ๆ ท พระศาสนจกรไดก าหนดไว
๓) ภาคศลมหาสนท เรมจากการเตรยมเครองบชาโดยตองเตรยมพระแทน ซงเปน ศนยกลางของพธกรรมศลมหาสนททงมวล โดยปผารองถวยกาลกส และจานศล (Corporal) น าผาเชดถวยกาลกส (Purificator) ถวยกาลกสและหนงสอมสซาวางบนพระแทน และน าแผนปง และเหลาองนมาเตรยมไวรวมทงมการบรจาค ใสถงทานส าหรบคนยากไร หรอทางวดดวยค าภาวนาแหงศลมหาสนทหรอการเสกปง และเหลาองนใหเปนพระกายและพระโลหตของพระเยซเจาถอเปนหวใจส าคญของ พธมสซาประกอบดวยการเสกศลเพอระลกถง และรอฟนถงการตงศลมหาสนทของพระเยซเจา ในอาหารค ามอสดทายกอน ทรงรบทรมานและสนพระชนมบนไมกางเขน การขบรองเพลง ศกดสทธบทขาแตพระบดาการบปงและการรบศลมหาสนทของสตบรษ ซงการรบศลมหาสนทนบวาเปนสวนส าคญยงในพธ มสซาบชาขอบพระคณพระเจาการรบศลมหาสนทใหความหมายหลายประการ เชน (๑) เปนการรวมสนท เปนหนงเดยวกบพระเยซเจา (๒) เปนการรวมมสวนในงานกอบกของพระเยซเจา (๓) เปนการรวมสนทสมพนธกบพนองครสตชนดวยกน
๑๐๙
๔) ภาคปดพธ ภาคปดพธนนจะเรมจากภาคถวายเครองบชาจนถงบทภาวนาหลงรบศล คอ การเตรยมเครองบชาการเสกศลและการรบศล เปนตนองคประกอบของพธมสซาการอวยพรและการสงไป ทใหเรากลบไปสชวตกบเพอนพนองในสงคมของเราตอไป เมอสตบรษรบศลเสรจเรยบรอยแลวจะเขาสภาคปดพธ ในภาคน ทางวด สามารถประกาศขาวตางๆ ใหสตบรษทราบ จากนนจะเปนการอ าลา และ อวยพร ขอสงเกตทครสตชนบางกลมอาจจะเกดความเขาใจคลาดเคลอน เกยวกบพธมสซา คอ จรงๆ แลว การแกบาป (ศลอภยบาป) ไมไดเปนสวนหนงของพธมสซาสตบรษสามารถรบศลอภยบาปไดตลอดเวลา แมไมใชเวลามสซา แตการทมการแกบาปกอนพธมสซานน กเพอประโยชนในดานการอภบาลสตบรษ คออ านวยความสะดวกแกสตบรษทมาวดอาทตยละครง รวมทงท าใหการรวมพธมสซาของสตบรษทรบศลอภยบาปแลว มความหมายมากยงขนเปนการเสรมสรางจตใจ แตสงทควรสงเสรมคณคาและความหมายของศลอภยบาปนน สตบรษควรรบศลอภยบาปอยางสม าเสมอในเวลาใดกไดทเหมาะสมและมความตองการคนดกบพระซงไมเพยงกอนพธมสซาเทานน
๒. อสเตอร (Easter)
อสเตอร หมายถง การระลกถงการฟนคนมาจากความตายของพระเยซครสต หรอ วนคนพระชนม เขาใจวา อสเตอร มาจากค าภาษาองกฤษโบราณ คอค าวา Eastre ซงเปนชอเทพธดาของฤดใบไมผล ผรบางทาน กลาววาอาจมาจากภาษาเยอรมนโบราณ คอ ค าวา Eostarun ซงแปลวา รงอรณ ยงไมทราบแนชดวาใครเปนผน าเอาชอเทพธดาฤดใบไมผล Eastre หรอ ค าวา รงอรณ Eostarun ของภาษาเยอรมนมาดดแปลงเปนภาษาองกฤษวา Easter เพอใชเรยกวนคนพระชนมของพระเยซครสต นกวชาการบางทานไดใหขอคดวา การฟนคนพระชนมของพระเยซเกยวของใกลชดกบฤดใบไมผลตอยางนอย ๒ ประการ ประการแรก วนอสเตอรอยในชวงเกยวกบฤดใบไมผลคอระหวางเดอนมนา และเมษายน ประการทสอง ฤดใบไมผลเปนสญลกษณของชวตใหมเพราะระหวางฤดหนาวทหมะตก หรออากาศหนาวเยน ตนไมสวนใหญจะไมมใบ มลกษณะเหมอนตายไปแลว แตเมอฤดใบไมผลมาถงตนไมทดเหมอนตายไปแลวกผลใบ จงอาจเปนสาเหตทใชค าวา Easter ส าหรบวนฟนคนพระชนม
พธกรรมส าคญของศาสนาครสต
ศาสนาครสตเรยกพธกรรมวา พธศกดสทธ (Sacrament) หมายถง พธกรรมทเชอวาพระเยซทรงก าหนดไวใหครสตศาสนกชนน าไปปฏบตเพอเปนการระลกถงและนมสการพระเปนเจา และจะไดมสวนรวมในแผนการแหงความรอด ชาวโรมนคาทอลกเรยกพธศกดสทธวา "ศลศกดสทธ" มอย ๗ ศล แตชาวโปรเตสแตนตถอวาพระเยซทรงก าหนดไวเพยง ๒ พธ คอ พธบพตศมาและพธมหา
๑๑๐
สนทศกดสทธ ผนบถอศาสนาครสต (ครสตชน) เชอวา ศลศกสทธ เปน เครองหมายและเครองมอน าความรอด เปนพระคณ หรอของประทานจากพระเปนเจา เพอใหเราไดรบความรอดปลอดภย อาศยเครองหมายและสญลกษณภายนอกแบบมนษย เพอเปนสอน าความหมายสรางความสมพนธกบพระ โดยทางความเชอภายใน เปนความสมพนธทมตอกนระหวางพระกบมนษย เพอชวยใหไดมสวนในความศกดสทธ และสมผสกบความรกของพระเจา ศลศกดสทธ เปนเครองหมายภายนอกทพระเยซเจาทรงตงขนโดยผานทางพระศาสนจกรท ประทานใหแกมนษย เพอเปนอปกรณเครองมอของพระ น ามาซงพระคณ พระหรรษทานแหงความรอด และความศกดสทธ เปนเครองหมายภายนอกทมาจากความเชอภายใน เพอท าใหผรบศลศกสทธ ไดรบพระหรรษทานจากองคพระเปนเจา ส าหรบประคบประคองการด าเนนชวตของครสตชนคาทอลก ตงแตเกดจนตาย พธกรรมในครสตศาสนา จงหมายถง "ศลศกดสทธ" ไดแก เครองหมายภายนอกทพระเยซครสตทรงตงขนเพอเปนเครองมอชวยใหคนไปสความหลดพนจากความทกข พธกรรมส าคญของศาสนาครสต เรยกวา พธรบศลศกดสทธ ม ๗ ประการ ดงน
๑. พธศลลางบาป (Baptism) หรอ พธศลจม เปนพธกรรมแรกทผทนบถอศาสนาครสตจะตองรบเพอเปนการลางบาปมลทน
ตาง ๆ เพราะชาวครสตเชอวา มนษยทกคนมบาปตดตวมา เปนการลางบาปก าเนดและบาปทกอยางทตดตวมากอนหนานน เพอใหกลบไปเปนบตรของพระเจาและเปนสมาชกของครสตจกร มสทธและหนาทอยางครสตชนทกประการ ศลลางบาป หรอ ศลจม เปนเครองหมายภายนอกทมาจากความเชอ เพอเปนการช าระหรอลบลางบาปก าเนด อาศยการชวยใหรอดขององคพระเยซครสตเจา
ภาพท ๒๘ พระเยซขณะรบศลลางบาป ทมา : http://thaigoodview.com/node/๑๒๐๒๘
๑๑๑
๑.๑ ประวตความเปนมา พธลางบาปสบเนองมาจากความเชอของพวกอสราเอลนบตงแตยค พนธสญญาเดมทเชอกนวาการช าระลางดวยน าเปนเครองหมายของการช าระทางจต ใจ การท าบพตศมาหรอการท าพธลางบาปน นกบญจอหน ( John the Baptism ) เคยท าใหกบพระเยซทแมน าจอรแดนและพระเยซเคยมค าสงใหผทจะเปน สาวกนนตองรบศลลางบาปในนามของพระบดา พระบตร และพระจต ชาวครสตนบตงแตยคแรกจนถงปจจบนนจงไดถอปฏบตตามกนมา เพราะเชอวาเปนการช าระตนใหบรสทธจากบาป ยนยนความเชอในพระครสตเจาผทรงคนชพ ศลลางบาปเปนศลแรกททกคนตองรบเพอทจะเปนสมาชกของพระศาสนจกร ตามทพระเยซเจาไดอธบายใหนโคเดมสฟงวา.."ผทจะเปนประชากรของ อาณาจกรพระเจาจะตองเกดใหมจากน าและพระจต" คนทจะรบศลน ตองแน ใจวา จะละทงหนทางทไรความรก ความเมตตาตอมนษยชาต และหนมารบเอาหนทางของพระเยซครสต ตามทยอหนไดประกาศเปนแนวทางวา "จงกลบใจเสยใหม...ใครมเสอ ๒ ตว จงเอาตวหนงใหคนทไมม และคนมอาหาร จงแบงใหคนอดอยาก...สวนคนเกบภาษอยาเกบเกนพกด และพวกทหารอยาบงคบขเขญเอาเงนจากผใดหรอใสรายเขา จงพอใจกบคาจางทตนไดรบ..." ศลศกดสทธนยงท าใหเขาเปนสาวกของพระเยซ มสวนรวมในบญบารมและศกดศรของพระองคคอการเปน สงฆ ประกาศก และกษตรย (ผน า) ในชวตประจ าวนของเขา ๑) หนาทสงฆคอ ภาวนา และรวมถวายบชามสซา ๒) หนาทประกาศกคอ สงสอนดวยค าพดและตวอยางทด ๓) หนาทของผน าคอ ตองรกและชวยเหลอผทกขยาก
๑.๒ ความส าคญ ผทนบถอศาสนาครสตทก คนตองผานพธรบศลนกอน เพอแสดงวาตนเองไดเขามาเปนสมาชกของศาสนจกรแลว จงจะสามารถรบศลอน ๆ ตอไปไดอก การรบศลลางบาปนกระท าไดเพยงครงเดยวในชวตแมวาจะเปลยนไปนบถอศาสนาอน แตถากลบมานบถอศาสนาครสตอกกไมตองรบศลน เพราะถอไดวาท าการลางบาปแลว ทงน เพราะชาวครสตเชอกนวามนษยมบาปก าเนดตดตวมาตงแตเกดสบมาแตบรรพบรษ ซงตามพระคมภรเกา ในศาสนาครสตบอกวาบาปก าเนดนมาจากมนษยคแรก คอ อาดม และ อฟ ศลลางบาป มความส าคญ ดงน ๑) เปนพธกรรมส าหรบผเรมตนนบถอศาสนาครสตทงเดกและผใหญ ๒) เปนพธกรรมทบาทหลวงท าพธลางบาป เพราะมความเชอวามนษยทกคนมบาปตดตวมาตงแตเกด ๓) นกายโปรเตสแตนสเรยกพธนวา ศลจม ๔) บาทหลวงท าพธลางบาปดวยการเทน ามนตลงบนศรษะ
๑๑๒
๑.๓ พธกรรม พธการรบศลลางบาปน มเครองหมายทส าคญคอการใชน า และการช าระลางพรอมกบค ากลาววา ขาพเจาลางทาน ในพระนามของ พระบดา และพระบตร และพระจต ผลของศลลางบาปมความเชอวาท าใหไดรบพระหรรษทานไดกลบเปนลกของพระ มเกยรตและศกดศรสมบรณแบบ เพอด าเนนชวตไปสเปาหมายของความศกดสทธทงในชวตนและชวต นรนดรในสวรรค ผรบศลลางบาปอาจกระท าไดตงแตเรมเกดใหมหรอกระท าตอนโตเปน ผใหญ ซงจะดกวา เพราะเปนการกระท าดวยความศรทธาของตนอยางแทจรง ผท าพธ คอ คณพออธการ (ภาษา ชาวบานเรยกคณพอเจาวดซงท าหนาทเปนเจาอาวาส) หรอผทคณพออธการไดมอบหมาย แตในยามวกฤตใกลตายกโปรดศลลางบาปใหไดทงนน ผโปรดศลลางบาปจะตองท าใหถกวธ มฉะนนจะเปนโมฆะ
ภาพท ๒๙ การโปรดศลลางบาปแกเดกทารก ทมา : http://ccbkk.catholic.or.th/children/baptism/baptism.html ผรบศลลางบาปแลวตามปกตจะมพอแมทนหวซง ไมใชพอแมของตนเอง พอแม ทนหวน คอ ผประคองศรษะผรบศลลางบาปขณะทผโปรดศลลางบาปจะเทน าลงบนศรษะ ผไดรบเกยรตเปนพอแมทนหวนจะตองดแลลกทนหวทางฝาย วญญาณไปจนกระทงลกทนหวสามารถชวย ตนเองได และพอแมทนหวนจะแตงงานกบลกทนหวของตนไมไดเดดขาด การท าพธลางบาปน อาจกระท าในวนคนวนปาสกา หรอวนอาทตย หรอวนทเหมาะสม
๑๑๓
๒. พธศลก าลง (Confirmation) เปนพธเจมน ามนทหนาผาก เพอเปนการยนยนความเชอในการนบถอศาสนาครสต เปนการเสรมสรางการเตบโตฝายจตวญญาณ ท าใหไดรบพระพร ๗ ประการ ของพระจต และพรอมทจะอทศตนรบใชครสตจกร การรบศลก าลงของเปนการยนยน หรอเครองหมายบงบอกถง "การบรรลนตภาวะทางความ เชอ" หรอความศรทธา คอการพฒนาเตบโต มก าลง เขมแขงในความเชอ สามารถเปนพยานถงความเชอ ทงดวยความคด ค าพด และการปฏบต
๒.๑ ประวตความเปนมา หาสบวนหลงจากงานฉลองวนกชาต พวกสานศษยของพระเยซ มาชมนมในทแหงเดยวกน ทนใดนนมเสยงลมพดจด พดกระโชกเขามาในบานทก าลงชมนมกนอย พวกสาวกเหนเปลวไฟรปรางเหมอนลนกระจายออกไปถกทกคน สาวกทกคนไดรบพระจต จงเรมพดภาษาอนตามทพระจตทรงบนดาลใหเขาพด ในสมยกอน ผทจะเปนพระสงฆ ประกาศกหรอกษตรยจะตองไดรบการเจมกอนและในศลบวชเปนพระสงฆใน ปจจบน พระสงฆราชจะเจมผสมครบวชดวยน ามนครสมา ซงเปนน ามนทใชเจมผรบศลก าลงดวยเชนกน
ภาพท ๓๐ ลญลกษณของพระจตเจา ทมา : https://upload.wikimedia.org/wikipedia/th/f/f๕/Confirmation๒.jpg ๒.๒ ความส าคญ การรบศลก าลงนนจะท าใหไดรบพลงจากพระเจา โดยมความเชอวาผทรบศลก าลงนจะไดรบพระคณของพระจต ๗ ประการ ไดแก ๑) พระด าร หรอ ปรชาญาน ใหเราไดสามารถเขาใจถงน าพระทยของพระทมตอเราอยางผทฉลาด
๑๑๔
๒) สตปญญา ใหเราสามารถเขาใจถงความลกลบ และความจรงของค าสอน ๓) ความคดอาน ใหเราร จกแยกแยะ วเคราะห ตดสน และปฏบตอยางเหมาะสมถกตอง ๔) พละก าลง ใหเรามพลงทจะตอสกบความยากล าบาก และการถกประจญ ๕) ความร ใหเราสามารถมความเขาใจในค าสอนและขอความเชอทงทางโลกและทางธรรม ๖) ความศรทธา ใหเรามความรก เลอมใสศรทธา ผกพน และวางใจในพระเจาเสมอ ๗) ความย าเกรงพระเจา ใหเรามความเคารพ ซอสตย และรบผดชอบตอหนาพระเจาเสมอ
๒.๓ พธกรรม พธกรรมของ การรบศลก าลงคอการท าเครองหมาย โดยการปกมอ และการเจมน ามนครสมาทหนาผาก ผโปรดศลก าลงนน โดยปกตจะเปนพระสงฆราช (Bishop) ประจ าทองถนประธานปกมอเหนอศรษะผรบศลก าลง สวนบาทหลวงอน ๆ ทรวมพธจะรวมปกมอเพอ รวมโปรดศลก าลงดวยในขณะปกมอนน พธกรรมส าคญของศลก าลงกคอ พระสงฆราชเจมน ามนทหนาผากของเดกโตทรรบผดชอบแลว เปนรปกางเขน และพธทแสดงวาพระจตเสดจเขาสจตใจผนนแลว ถอเปนครสตชนโดยสมบรณ การรบศลนเปนการแสดงสมพนธภาพระหวางพระเจากบมนษย อนเปนการแสดงความมนคงทางจต ใจ หรอเปนการ รบพระจตใหมาอยในตน ดงนน ผทจะเขารบศลนควรอยในวยทรเหตผล นนคอ มอายประมาณ ๙-๑๔ ป ในการโปรด ศลก าลง เปนศลทพระศาสนจกรอญเชญพระจตเจาเสดจลงมาเหนอผรบ และประทานพระพรพเศษใหผรบ และประทานพระพเศษใหผรบไดมพลงและปรชญาณในการท าหนาทของครสตชน ในฐานะทมภารกจรวมกบพระเยซครสตผทรงเปน สงฆ ประกาศก และกษตรย เหมอนสมยอครสาวก
๓. พธศลมหาสนท (Eucharist or Holy Communion) ศลมหาสนทเปนพธกรรมทชาวครสตจะตองไปฟงมสซาในโบสถทกวนอาทตย เพอระลกถงพระเยซ ชาวครสตจะสวดมนต รบขนมปงและเหลาองนจากบาทหลวงมารบประทาน ถอเปนการใหเลอดของผเขาพธกบเลอดของพระเยซเปนอนหนงอนเดยวกน เปนการแสดงความเปนหนงเดยวกนของเหลาครสตชนและความสนทสมพนธกบพระเจาผานการระลกถงการสนพระชนมและการคนพระชนมของพระเยซ
๑๑๕
๓.๑ ประวตความเปนมา ศลศกดสทธในขอนสบเนองมาจากเหตการณในสมยทพระเยซยงม ชวตอย ซงตรงกบคนวนพฤหสบด กอนทจะถกจบตวไปตรงไมกางเขน คนวนนนไดมการรบประทานอาหารรวมกบสาวกทง ๑๒ คน อนเปนมอสดทาย (The Last Supper) ในการรบประทานอาหารครงน ขนมปง และเหลาองนไดกลายเปนเครองมอส าคญแหงพนธสญญา ทงนเพราะในขณะ รบประทานอาหารนน พระเยซไดสงขนมปงใหกบสาวกทง ๑๒ คน พรอมกบกลาววาขนมปงนแทนกายของทาน จากนน พระเยซไดสงเหลาองนใหกบสาวกและกลาววาเหลาองนนแทนโลหตทหลง ออกมาเพ อยกบาปโทษใหแกคนทงหลาย
๓.๒ ความส าคญ การรบศลมหาสนทครงแรก ในการกนอาหารค ามอสดทาย ศลมหาสนทเปนศลทส าคญทสดเปนศนยกลางของชวตครสตชน มความเชอวาองคพระเยซเจาประทบอยในศลมหาสนททเขามาสนทสมพนธ เปนหนงเดยวในความรกของพระองค ทกคนจงเปนหนงเดยวกนในครอบครว เปนสมาชกหรอสวนตาง ๆ ในพระกายทพยของพระเยซ ผทนบถอศาสนาครสตตองไปโบสถเพอท าพธบชามซซาหรอพธบชาขอบพระคณทกวนอาทตย และจะไดรบศลมหาสนท ซงรบไดเพยงครงเดยวใน ๑ วน ศลมหาสนท หรอศลก าลง มลกษณะส าคญ ดงน ๑) การไปรวมในโบสถทกวนอาทตยทเรยกวา "มสซา" เพอระลกถงชวตและค าสอนของพระเยซ ๒) ครสตชนตองอดอาหารกอน ๑ ชวโมง แลวจงสวดบทสวดตาง ๆ ตามทก าหนด ครงถงเวลารบศลกเดนไปคกเขาหรอยนทโตะ รบขนมปงและเหลาองนอนเปนสญลกษณแทนพระกายและพระโลหตของพระเยซครสตจากบาทหลวงหรอพระสงฆมารบประทาน พธน สบเนองมาจาก "การเลยงอาหารค ามอสดทาย" ของพระเยซครสต เรองราวทงหมดนจงเปนทมาของ "ศลมหาสนท"
๓.๓ พธกรรม การประกอบพธกรรมน เรยกวา "มสซา" อนเปนกจกรรมของชาวครสต เพอรวมสนทกบพระเจาโดยการรบประทาน " พระกาย" และ "พระโลหต" น คอความหมายของ "มหาสนท" ซงแนบแนนเปนหนงเดยวใน ประชาคมเดยวกนและอยรวมกนดวยความรก (Agape) อกทงเปนการประกาศยอมรบวาพระเจาไดสถตอยในกายตน พธกรรมทส าคญคอการท าบชามซซา โดยมเครองหมายทส าคญคอ แผนปงและเหลาองน ทเปนพระกายและพระโลหตของพระครสตเจา ซงชาวครสตจะไดรบจากพระสงฆ หรอผแทนของพระศาสนจกร ในบชามสซา หรอพธขอบพระคณผทจะรบศลมหาสนทนไดตองผานการเรยนค าสอน
๑๑๖
ในพระคมภรกอน และตองประกอบพธบชามซซาเพอรบศลมหาสนทครงแรกกอน จงจะสามารถรบศลมหาสนทได ศลมหาสนท เปนศลทพระเยซตงขนระหวางทานเลยงมอสดทายกบสาวก พระองคตรสวา เราปรารถนาเปนอยางมาก จะเลยงฉลองกบพวกทานกอนทเราจะถกทรมาน แลวพระองคหยบขนมปงขนมาขอบคณ พระองคทรงหกออกแลวสงใหบรรดาสาวกพลางตรสวา นเปนกายของเรา ซงไดอทศใหพวกทาน จงท าอยางนเปนทระลกถงเรา พระองคทรงหยบถวยขนมา กลาวขอบพระคณพระเจา แลวสงใหพวกเขา ตรสวา พวกทานทกคนดมเถด นเปนโลหตของเราซงประทบตราพนธสญญาของพระเจา โลหตของเราตองไหลออกเพอคนเปนอนมากจะไดรบการอภยบาป พระเยซยงตรสอกวา เราเปนอาหารแททมาจากสวรรค คนทกนอาหารนจะมชวตนรนดร
๔. พธศลแกบาป หรอ ศลอภยบาป (Penance of Sacrament of Reconciliation) ศลอภยบาป (Penance) หรอศลสารภาพบาป (Confession) เปนการคนดกบพระและเพอนพนอง มความเสยใจ และตงใจทจะกลบคนด เรมตนชวตใหมในพระหรรษทานของพระเจา ศลแกบาปเปนพธกรรมทชาวครสตจะตองไปสารภาพบาปกบบาปหลวง ซงบาทหลวงในฐานะทเปนตวแทนของพระเจาจะเปนผยกบาปนนให เปนการสารภาพความผดและชดใชโทษบาปเพอใหตนไดกลบไปคนดกบพระเจาและครสตจกร
๔.๑ ประวตความเปนมา พธสารภาพบาปน ไดแบบอยางมาจากพระจรยวตรของพระเยซเมอครงไปรกษาโรคใหแกคนเปนโรค เรอน และคนตาบอด คนเหลานเมอไดรบการอภยโทษจากพระเยซแลวกหายจากโรครายและคนตาบอด ไดกลายเปนคนตาด การรกษาโรคของพระเยซ กคอ การใชอ านาจจตทเตมไปดวยความรกและความเมตตาอนยงใหญแกคนทกขยาก เหลานน เพราะพวกเขาเปนผทมบาปอนกระท าไวแลว จงถกพระเจาลงโทษ และพระเยซซงเปนพระเจาตามความเชอของชาวครสตสามารถยกบาปใหไดเพยงกลาวแกคนบาปเหลานนวา บาปของเจา เราไดยกโทษใหแลว นบแตนนมาการสารภาพบาปเปนศลศกดสทธทมความส าคญยง ศลอภยบาป เปนศลทอภยบาปของมนษย เมอไดท าผดพลาดไป ไมวาจะหนกหนาแคไหน เพอจะไดเรมตนชวตใหม ตามทสญญาไวในตอนรบศลลางบาป พระศาสนจกรไดรบอ านาจยกบาปจากพระเยซเจา เมอพระองคตรสกบนกบญเปโตรวา "เปโตร ทานคอศลา บนศลานเราจะสรางศาสนจกรของเราไว แมแตความตายกไมอาจจะเอาชนะศาสนจกรของเราได เราจะมอบกญแจเขาอาณาของพระเจาใหทานไว สงใดททานหามในโลกนกจะถกหามในสวรรค และสงใดททานอนญาตในโลกนกจะไดรบอนญาตบนสวรรคดวย"
๑๑๗
๔.๒ ความส าคญ การชดใชบาปนน อาจารยกรต บญเจอ (๒๕๓๐ : ๙๗) ไดกลาววา เปนการเสรมแตงคณภาพชวตเพอใหชวตพระเจาพฒนายงขนตามล าดบทง ในตนเองและผอน กจการชดใชบาปทบาทหลวง ก าหนดนน อาจเปนการสวดบทบางบท หรอใหท าดอะไรบางอยางตามแตสะดวกและใจรก แตถาเปนการชดใชความเสยหายแกเพอนมนษยจะตองชดใชใหอยางยตธรรม มฉะนนจะไมพนบาปได การชดใชบาป จงเปนการเปดประตเขาสชวตใหมทตนเองจะตองวางแผนชวตโดยอาศยค า แนะน าจากผร เพอใหชวตของตนนน สามารถพฒนากาวหนาตอไปไมหยดยง ในกรณทเกดเหตการณฉกเฉนไมอาจสารภาพบาปเปนสวนตวได เชน คนไข พดไมได เครองบนก าลงตก เรอก าลงลม หรอก าลงตดอยในตกทไฟไหม บาทหลวงจะอภยบาปให ทนท คนทอยในสภาพจ าเปนนหากมบาปแมแตนดเดยวกไดรบการอภยบาปทนทโดย ไมตองมพธอะไรเพม แตถารอดชวตไปไดและมโอกาสสารภาพบาปไดเมอใด จะตองสารภาพทนทกบบาทหลวงรปใดกไดทงนน ศล
อภยบาป หรอเรยกอกอยางวา ศลแกบาป ลกษณะส าคญ ดงน ๑) คกเขาลงตอหนาบาทหลวงและสารภาพความผดทไดกระท าไปเปนการปลดเปลองบาปของตน ๒) แสดงความพอใจหรอความสบายใจหลงจากการไดสารภาพบาปแลว ผลของศลอภยบาปคอ ท าใหผรบไดกลบคนดกบพระ และอยในชวตพระหรรษทาน ส านกถงความรกของพระ และตงใจทจะปรบปรงแกไข เรมตนใหมใหสมกบความเปนลกของพระในความครบครน เปนอสระจากบาป มความบรสทธ และมสนตในจต
๔.๓ พธกรรม ศลในขอนเปนการยกบาปทไดกระท าแลว หลงจากทท าการรบศลลางบาปมาแลว ผทมอ านาจยกบาปใหไดตองเปนผทมต าแหนงระดบบชอป (Bishop) หรอบาทหลวงทไดรบมอบอ านาจจากบชอป ถายงช าระหรอชดใชไมหมดกตองไปใชในโลกหนาในแดนช าระ ผทจะเขารบศลมหาสนทหากมบาปอยตองแกบาปกอน จงจะเขารบศลมหาสนทได โดยการบอกบาปของตนแกบาทหลวงเพอวาทานจะไดยกบาปให ในการสารภาพบาปนนยมกระท าในหองเลก ๆ ซงจดไวดานขางของโบสถ ภายในหองเลกมมานหรอฉากกนกลาง บางแหงท าเปนฝาปรไวเพอใหไดยนเสยงโดยไมจ าเปนตองเหนหนาผ สารภาพบาป ผสารภาพบาปและบาทหลวงจะเขามาคนละดานของหอง เมอสารภาพแลวบาทหลวงคาทอลค จะกลาววา "พระจตไดรบบาปของทานแลว บาปททานท าใหแกผอนกไดยกโทษใหแลว" หลงจากนนผสารภาพแลวจะตองพยายามไมท าบาปทตนท าไว และจะตองตงใจมนทจะไมกระท าผดตอพระเจาอกตอไป
๑๑๘
๕. พธศลเจมคนไข (Anointing of the Sick) เปนพธการเจมคนไขดวยน าเสก มบาทหลวงเปนผท าพธเพอสรางก าลงใจแกผปวยใหมก าลงใจทจะเอาชนะความเจบไข เจมคนไข เปนการชวยใหผปวยไดรบความรอด ศลเจมคนไขเปนศลทโปรดใหส าหรบผปวยทออนก าลง ในสภาพทนาเปนหวง หรอก าลงจะสนใจ เพอเขาจะไดรบพระหรรษทานในยามเจบปวย และเปนการเตรยมจตใจใหยดมนใน ความเชอ และเพอการฟนฟสภาพทงกายและจตใจ
๕.๑ ประวตความเปนมา แตเดมมาสาวกของพระเยซไดรกษาคนไขโดยใชน ามนชโลมเพอใหหายจากไข จงเรยกอกอยางหนงวา พธชโลมน ามนศกดสทธ (Holy Unction) ซงคณพอบาทหลวงผท าพธ อยางไรกตามคนไขทจะท าศลเจมน สวนมากเปนพวกทก าลงจะตายหรอเจบหนก การท าพธนจะชวยฟนฟจตใจของพวกเขาใหระลกถงพระเยซครสตท สามารถชนะความเจบปวด ความทกขทรมาน และความตาย ดงนนการทคนไขจะรบศลเจมนสวนมากเปนพวกอยในขนรายแรง คณพอบาทหลวงจะเปนผท าพธกรรม โดย เรมตงแตอานบทอานจากพระคมภรเทศนเตอนใจ ปกมอศรษะคนไขแลวเสกน ามน เจมน ามนทหนาผากและมอ หรออาจเพมเตมในทอน ๆ แลวแตความเหมาะสม แตถาคนไขตายแลวนกบวชจะไมประกอบพธนอกจากสวดภาวนาขอพระเจาอภยบาปให
๕.๒ ความส าคญ ศลเจมคนไขเปนศลทจะชวยใหผปวยไดรบสขภาพดคนมา หรอรบการยกบาป ตามทนกบญยากอบเขยนไววา "มใครในพวกทานปวยหรอ เขาควรจะเชญผอาวโสในศาสนจกรมาอธษฐานเพอเขาแลวใหผอาวโสนนชโลม น ามนใหในนามพระเจา ค าอธฐานทกลาวมาดวยความเชอจะชวยคนปวยได พระเจาจะใหเขากลบมสขภาพดดงเดม และจะทรงอภยบาปทไดกระท าไปแลว ฉะนน จงสารภาพบาปตอกนและอธฐานเพอกน เพอทานจะไดหายโรค ค าอธฐานของคนดมพลงยงนก" ศลเจมคนไข หรอเจมครงสดทาย เปนพธเจมคนไขดวยน ามนโดยบาทหลวง ตองการใหคนไขระลกถงพระเจา เพอใหมก าลงใจ ทจะเอาชนะความเจบไขไดปวย
๕.๓ พธกรรม พธกรรมมเครองหมายส าคญคอ การเจมน ามนทหนาผาก และฝามอทงสองขาง คนไขทจะรบศลเจมนสวนมากเปนพวกอยในขนรายแรง บาทหลวงจะเปนผท าพธกรรม โดย เรมตงแตอานบทอานจากพระคมภรเทศนเตอนใจ ปกมอศรษะคนไขแลวเสกน ามน เจมน ามนทหนาผากและมอ หรออาจเพมเตมในทอน ๆ แลวแตความเหมาะสม แตถาคนไขตายแลว บาทหลวงจะไมประกอบพธนอกจากสวดภาวนาขอพระเจาอภยบาปให
๑๑๙
ผทรบศลนมความเชอวาจะไดรบพระหรรษทาน และเขมแขงมนคงในความเชอ พรอมทจะยอมรบความเจบปวด และเหนถงพระพรในยามเจบปวย มสวนรวมในพระทรมาน และการกลบคนชพของพระครสตเจา ดงนน ควรจะใหผปวยไดรบในขณะทรตว เพอการเตรยมจตใจไดอยางด ทงนผรบกจะสามารถรบศลอภย และศลมหาสนท ซงถอวาเปนศลเสบยงทใหส าหรบผปวยเพอเปนการเตรยมกลบไปหาพระ เปนเจาในสภาพของชวตพระหรรษทานและในความพรอมของผปวย
๖. พธศลอนกรม (Holy Orders or Ordinations) หรอ พธศลบวช เปนพธกรรมในการรบผทจะปวารณาตวเขาเปนศาสนบรกรของศาสนจกรและรบใชประชากรพระเจา เปนพธส าหรบการบวชเปนนกบวช ไดแก มขนายก บาทหลวง และพนธบรกร ผทจะเขารบการบวชเปนบาทหลวงได ตองไดผานการบศลลางบาปและศลก าลงมาแลว และมคณสมบตในเรองการมศลธรรมอนดงามมาแลว พรอมกนนนกตองเชอมนวาตนเองไดรบการดลใจจากพระเจาใหมาเปนสมาชกศาสนบรกรพเศษของศาสนจกร อนเนองมาจากผซงเปนผทไดรบการคดเลอกใหกระท าหนาทเปนผประกอบพธกรรมทางศาสนา ตองอทศตนเปนผรบใชพระเจา ดวยการอภบาลปกครอง ท าใหศกดสทธ และอบรมสงสอนชมชนครสตชน
ภาพท ๓๑ การประกอบพธบวชเปนบาทหลวง โดยมพระสงฆราชเปนผกระท าพธ ทมา : https://thanakorn๒๐๑๐.files.wordpress.com/๒๐๑๓/๐๑/e๐b๘a๘e๐b๘b๕e๐b๘a๕e๐b๘๙ae๐b๘a๗e๐b๘๘a.jpg
๖.๑ ประวตความเปนมา ครสตศาสนกชนชาวคาทอลกในประเทศไทยเรยกมขนายกวาพระสงฆราชกนมาตงแตสมยอยธยา โดยเลยนแบบการเรยกประมขสงฆของชาวไทยซงใชมากอนตงแตสมยสโขทยชาวคาทอลกเชอวามขนายกเปนผสบต าแหนงจากอครทต ซงตดตามพระเยซอยาง ใกลชดในสมยทพระองคยงคงด ารงชพในโลกเมอ ๒๐๐๐ ปมาแลว มขนายกท าหนาทเปนประมขครสตจกรโรมนคาทอลก เปน
๑๒๐
หวหนาปกครองคณะบาทหลวง คณะนกบวชคาทอลกชาย-หญง และครสตศาสนกชนชาวคาทอลกภายในเขตปกครองของตน ซงเรยกวาเขตมสซง (Diocese) หรอมขมณฑล โดยในประเทศไทยแบงออกเปน ๑๐ เขตมสซงผจะรบศลบวชเปนมขนายกจะตองบวชเปนบาทหลวงมากอน และตอมาไดรบการแตงตงจากพระสนตะปาปาโดยไดรบการอภเษกเปนมขนายกซงเปน ศลอนกรมขนสงสด ตามประมวลกฎหมายพระศาสนจกรไดแบงมขนายกออกเปน ๒ ประเภท ดงน ๑) มขนายกเขตมสซง (diocesan bishop) หรอบชอปโดยทวไป คอมขนายกทพระสนตะปาปาแตงตงใหมาปกครองเขตมสซงใดเขตมสซงหนง มขนายกประเภทนแบงออกเปน (๑) มขนายกมหานคร (metropolitan bishop) คอมขนายกทไดรบแตงตงใหปกครองภาคครสตจกร (ecclesiastical province) ซงเปนหนวยการปกครองทรวมหลายเขตมสซงไวดวยกน โดยเขตมสซงหลกจะเปนเขตมสซงชนอครมมณฑล (archdiocese) มขนายกมหานครจงเปนอครมขนายกดวยเพราะเปนประมขเขตมสซงชนอครมขมณฑล (๒) มขนายกปรมขมณฑลหรอปรมขนายก (suffragan bishop) หรอซฟฟรากนบชอป คอมขนายกทปกครองเขตมสซงทเปนบรวารของอครมขมณฑล ๒) มขนายกเกยรตนาม (Titular bishop) หรอททวลารบชอป คอมขนายกทไมมเขตมสซงในปกครอง แตไดรบแตงตงเปนมขนายกเพอเปนเกยรตในการท างานใหครสตจกร มขนายกประเภทนไดแก (๑) มขนายกผชวย (auxiliary bishop) หรอออกซเลยรบชอป คอมขนายกทพระสนตะปาปาแตงตงใหเปนผชวยของมขนายกเขตมสซงในการ ปกครองเขตมสซงหนง ๆ และจะไดรบแตงตงจากมขนายกเขตมสซงใหเปนอปมขนายก (vicar general) หรออยางนอยกเปนผชวยมขนายก (episcopal vicar) ในเขตมสซงของตน (๒) มขนายกรอง (coadjutor bishop) หรอโคแอดจเตอรบชอป คอมขนายกผชวยทมอ านาจหนาทตามกฎหมายเกอบเทามขนายกเขตมสซง และยงมสทธสบต าแหนงเปนมขนายกเขตมสซงองคตอไป (๓) มขนายกกตตคณ (bishop emeritus) หรอบชอปอเมรทส คอมขนายกเขตมสซงทไดรบอนมตใหลาออกจากต าแหนงแลว (คอเกษยณตนเอง) นอกจากนเหลาประมขมสซงและเอกอครสมณทตกไดรบต าแหนงเปนมขนายกเกยรตนามดวย เพอใหมเกยรตเสมอนมขนายกเขตมสซง ตวอยางเชน มขนายก ฌอง-บาตสต ปาลกว ประมขมสซงสยามไดเปนมขนายกเกยรตนามแหง
๑๒๑
๖.๒ มขนายกคาทอลกในประเทศไทย พระสนตะปาปาประกาศตงมสซงสยามในป พ.ศ. ๒๒๑๒ แลว กไดสงมขนายกเกยรตนามซงลวนแตเปนมชชนนารชาวฝรงเศสมาเปนประมขศาสนจกรโรมนคาทอลกในประเทศไทย จนกระทง วนท ๑๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๘๗ สมเดจพระสนตะปาปาปอสท ๑๒ จงประกาศแตงตงมขนายกเกยรตนามคนไทย คอ มขนายก ยาโกเบ แจง เกดสวาง ประมขมสซงจนทบร เปนมขนายกเกยรตนามแหง Barcusus นบเปนคนไทยคนแรกทไดด ารงต าแหนงมขนายก
ภาพท ๓๒ (ซาย) พระคณเจา ฟรงซสเซเวยร วระ อาภรณรตน มขนายกเขตมสซงเชยงใหม (ขวา) พระคณเจา ยอแซฟ สงวาลย ศระศรางค มขนายกกตตคณเขตมสซงเชยงใหม ทมา : https://upload.wikimedia.org/wikipedia/th/e/e๘/Bishop_Francis_Xavier_Vira_Arpondratana.JPG
ปจจบนประเทศไทยมมขนายกเขตมสซงคาทอลกทปฏบตหนาทอย (ทยงไมครบเกษยณ) ๑๐ ทาน ไดแก เขตมสซงกรงเทพฯ - อครมขนายก ฟรงซสเซเวยร เกรยงศกด โกวทวาณช เขตมสซงเชยงใหม - มขนายก ฟรงซสเซเวยร วระ อาภรณรตน เขตมสซงนครสวรรค - มขนายก ยอแซฟ พบลย วสฐนนทชย เขตมสซงราชบร - มขนายก ยอหน บอสโก ปญญา กฤษเจรญ เขตมสซงจนทบร - มขนายก ซลวโอ สรพงษ จรสศร เขตมสซงสราษฎรธาน - มขนายก โยเซฟ ประธาน ศรดารณศล
เขตมสซงนอยสงกดภาคครสตจกรเดยวกน โดยมอครมขนายกเขตมสซงกรงเทพฯเปนมขนายกมหานคร เขตมสซงทาแร-หนองแสง - อครมขนายก หลยส จ าเนยร สนตสขนรนดร เขตมสซงอบลราชธาน - มขนายก ฟลป บรรจง ไชยรา
๑๒๒
เขตมสซงอดรธาน - มขนายก ยอแซฟ ลอชย ธาตวสย เขตมสซงนครราชสมา - มขนายก ยอแซฟ ชศกด สรสทธ เขตมสซงนอยในสงกดภาคครสตจกรเดยวกน โดยมอครมขนายกเขตมสซงทาแร-หนองแสงเปนมขนายกมหานคร
มขนายกทครบเกษยณ ในปจจบนประเทศไทยมมขนายกเขตมสซงทเกษยณแลว (หรอมขนายกกตตคณ) ยงมชวตอย ๖ ทาน ไดแก เขตมสซงกรงเทพฯ - พระคารดนล ไมเกล มชย กจบญช เขตมสซงเชยงใหม - มขนายก ยอแซฟ สงวาลย ศระศรางค เขตมสซงนครสวรรค - มขนายก ยอแซฟ บรรจง อารพรรค เขตมสซงราชบร - มขนายก ยอหน บอสโก มนส จวบสมย เขตมสซงจนทบร - มขนายก ลอเรนซ เทยนชย สมานจต เขตมสซงอดรธาน - มขนายก ยอรช ยอด พมพสาร
๖.๓ พธกรรม เครองหมายส าคญของการประกอบพธกรรม กคอ การปกมอของพระสงฆราชเหนอผรบศลบวช ตลอดจนการเจมน ามนครสมา เพอเปนเครองหมายถงการประทานองคพระจตเจา เปนการอภเษก และมอบอ านาจของการเปนสงฆแหงศาสนบรกร เพอตองานขององคพระครสตเจา และการถกสงไปเพอรบใชเปนผประกาศขาวดแหงความรอด ศลบวช มล าดบ 3 ขน คอ พระสงฆราช พระสงฆ และสงฆานกร
๗. พธศลสมรส (Matrimony) เปนพธกรรมทจะกระท าการผกพนระหวางหนมสาวทจะใชชวตรวมกนตองประกอบพธผกพนกนไวโดยใหค ามนตอพระเจา ซงพธกรรมศลสมรสนการประกอบพธจะตองกระท าโดยบาทหลวง จงจะมความศกดสทธและถกตอง
๗.๑ ความเปนมา พธศลสมรสนน กคอ พธศลศกดสทธ อาจเรยกอกอยางหนงวา "พธรบศลกลาว" เปนศลทใชในการประกาศความรกทชายและหญงมตอกน ตอหนาพระพกตรของพระเจ และพรอมทจะกลาวประกาศวาเขาทงสองรกกน ดวยความสมครใจ มอสระอยางเตมท โดยไมไดถกบงคบ และพรอมทจะรวมชวตค เพอเปนของกนและกน เปนหนงเดยวในความรกทหยารางไมได ทจะซอสตยตอกนจนตลอดชวต เพอเปนเครองหมาย เปนพยานถงความรกของพระ และพรอมทจะมอบครอบครวใหมใหเปนกรรมสทธของพระ และอนาคตของลกหลานซงพระเจาใหมา และเดกทเกดมาเหลานจะตองถกน ามาประกาศความเปน สตบรษ โดยการรบศลลางบาป
๑๒๓
๗.๒ ความส าคญ ศลสมรส เปนการแสดงตนตอพระเจาและครสตจกรวาทงสองจะใชชวตรวมกนเปนสามภรรยาอยางซอสตย เปนสามภรรยากนโดยถกตองตามกฎของศาสนา ดงนนการกระท าพธศลสมรสจงเปนพธศกดสทธทางศาสนา พธกรรมมเครองหมายส าคญคอค ากลาวของคบาวสาวตอหนาพระสงฆผแทนของพระศาสนจกร รวมทงบรรดาสกขพยาน วาเขาทงสองจะรกกนตลอดไปจนชวตจะหาไม ดงนนศลสมรสเปนพธกรรรมทจะท าการผกผนหญงชายไวดวยกน พธแตงงานศลสมรสนนจงเปนเครองหมายแสดงวาพระเจาเปนผกระชบความสมพนธของชายหญงคนน พวกเขาจะไมแยกจากกนจนกวาฝายหนงฝายใดจะสนชวต นนคอความส าคญของพธกรรม
๗.๓ พธกรรม การประกอบพธกรรมจะกระท าโดยบาทหลวง บาทหลวงซงเปนประธานและพยานทางศาสนาเปนผประกอบพธให ซงพธกรรมจะประกอบกนในโบสถ พธกรรมการแตงงานจะท าระหวางพธมสซา บาทหลวงจะไปอยหนาคบาวสาวและจะมพยานเปนชายหญงอกคหนง เมอบาทหลวงประกาศความเปนคแตงงานไปแลว จะมการแลกแหวนทมการเสกแลวใหระหวางกน ความศกดสทธของการสมรสอยทคบาวสาวใหค ามนสญญาดวยตนเองวาเขาทงสองจะเปนเลอดเนอเดยวกน ยกยองใหเกยรตซงกนและกน ทงในยามทกข ยามสข เวลาเจบไขหรอเวลาสบายด จนตลอดชวตการสมรสจงตองมใจเปนอสระ
วนส าคญทางศาสนาครสต
ศาสนาครสตเปนศาสนาทมพฒนาการตลอดเรอยมา มการปรบตวดเยยม จงท าใหศาสนามศาสนกชนครองอนดบ ๑ ของโลกมายาวนาน แมวาในประเทศไทยอาจจะมไมมากกตาม แตกถอวาไมนอย และยงไปกวานน นบวามบทบาทส าคญมากตอชาวไทย เราจะเหนประเทศไทยไดใหความส าคญตอวนส าคญของศาสนาครสตไมยงหยอนไปกวาศาสนาอนๆ และวนส าคญดงกลาวนน อาจแบงไดเปน ๒ สวน คอวนส าคญทวไป และวนส าคญทจะมบางนกายใหความส าคญเปนพเศษเฉพาะนกาย ซงจะน ามากลาวในรายละเอยดตอไป
๑. วนส าคญของนกายทวไป
วนท ๑ มกราคม สมโภชพระนางมารย พระชนนพระเปนเจา พระนางมารยไดรบเกยรตเปนพระมารดาของพระเยซเจาซงเปนทงพระเจาแทและมนษยแทคาทอลกจงนบถอและใหเกยรตสงสงแกพระนางมารย
๑๒๔
วนท ๓ มกราคม สมโภชพระครสตเจาแสดงองค พระเยซครสตเจแสดงองคแกหมบณฑต ซงเปนชาวตางชาตตางภาษา และตางศาสนาพระองคมไดจ ากดการแสดงองคตอครสตชนแตเพยงกลมเดยว
วนท ๑๗ กมภาพนธ พธรบเถา การคลกตนกบเถา เปนประเพณการแสดงออกของชาวยวถงความส านกผด กลบใจ และใชโทษความผดของตน คาทอลกน าพธดงกลาวมาปรบและลดรปแบบเปนการโรยเถาบนศรษะซงเปนการแสดงออกถงการเตรยมตวเขาสเทศกาลมหาพรต (การพลกายใชโทษบาป) พรอมกบเพอนคาทอลกทวโลกเปนเวลา ๔๐ วน กอนสมโภชปสกา
วนท ๑๙ มนาคม สมโภชนกบญยอแซฟ ภสดาของพระนางพรหมจารมารย นกบญยอแซฟไดรบเกยรตเปนสามตามกฎหมายของพระนางมารยและเปนบดา (เลยง) ของพระเยซเจา ทานจงไดรบการเทดเกยรตจากคาทอลกเปนอยางมาก
วนท ๒๘ มนาคม อาทตยมหาทรมาน (แหใบลาน) เวลา ๑ สปดาหกอนวนปสกา คาทอลกน าชวตชวงสดทายของพระเยซเจาทเกดขนจรง มาท าการไตรตรองและประยกตกบชวต โดยเรมดวยขบวนแหตอนรบพระเยซเจาดวยใบปาลม
วนท ๑ เมษายน พฤหสบดศกดสทธ ระลกถงพระเยซเจาทรงตงศลมหาสนท เปนวนระลกถงการรบประทานอาหารมอค าครงสดทายของพระเยซเจา ซงพระองคไดทรงบนดาลใหปงและเหลาองน(อาหารและเครองดมหลกในสมยนน) กลายเปนพระกายและพระโลหตของพระองค ซงเปนอนสรณของการชชาชวต (พระกายและพระโลหต) เปนการไถกมวลมนษย
วนท ๒ เมษายน ศกรศกดสทธ ระลกถงพระเยซเจาทรงรบทรมานและสนพระชนมบนไมกางเขน เปนวนระลกถงพระเยซเจาผไดทรงสละชวตดวยการสนพระชนม สนพระชนมบนไมกางเขน ซงเปนสญลกษณของความรกสดยอดทพระเจาทรงมตอมวลมนษยมตอมวลมนษย
วนท ๓ เมษายน เสารศกดสทธ ระลกถงชยชนะทท าใหมนษยมความหวงทจะชนะอ านาจบาป ความมด และความชวทงหลาย คาทอลกเชอวา พระเยซเจามไดเปนผแพ แตทรงพกผอนอยในคหารอเวลาทกลบคนชพพระองคเปนผชนะ ท าใหมนษยมความหวงทจะชนะอ านาจบาปความมด และความชวทงหลาย
๑๒๕
วนท ๔ เมษายน สมโภชพระเยซเจาทรงกลบคนพระชนมชพ (วนปสกา) พระเยซครสตเจาเปนผชนะอยางแทจรง อลเลลยา และมนษยทกคนกมสวนในชยชนะกบพระองค เหนอการทรมานและความตาย อกทงมนใจวาชวตนรนดรกบพระครสตเจาคอค าตอบของชวต
วนท ๑๖ พฤษภาคม สมโภชพระเยซเจาเสดจขนสวรรค เปนวนไตรตรองและฉลองความหวงวา ค าตอบสดทายทมนษยพงปรารถนา คอ การไดมชวตอยกบพระบดาเจาพรอมกบพระครสตเจา ซงเปนผน าเราเขาสพระราชยสวรรคอนเปนบานแทถาวร
วนท ๒๓ พฤษภาคม สมโภชพระจตเจา พระบดาและพระเยซเจาทรงสงพระจตเจามาสสานศษยและมวลมนษยทกคน เพอดลใจใหเขาถงค าสอนของพระครสตเจาและน ามวลมนษยใหตอสอ านาจของจตชวทยงท างานอยในโลกน
วนท ๓๐ พฤษภาคม สมโภชพระตรเอกภาพ คาทอลกเชอวา พระเจาประกอบดวยสามพระบคคลททรงรกเปนหนงเดยว และมอบความเปนพระบคคลของพระองคแกกนสามพระบคคลทรงสนทสมพนธเปยมลน จนกระทงไดทรงแบงปนชวตของพระองคดวยการสรางใหมนษยมภาพลกษณของพระองคในตวมนษย
วนท ๖ มถนายน สมโภชพระวรกายและพระโลหตของพระครสตเจา พระวรกายและพระโลหตของพระครสตเจา ภายใตรปปรากฏของปงและเหลาองนทไดรบการเสกในพธมสซาบชา เปนอนสรณแหงพระทรมานและการกลบคนชพของพระเยซเจา
วนท ๒๗ มถนายน สมโภชนกบญเปโตรและนกบญเปาโล อครสาวก นกบญเปโตรและนกบญเปาโลเปนอครสาวกเสาหลกของคาทอลก ทานทงสองเปนผกอตงพระศาสนจกรทกรงโรม ชวตการอทศตนขนวรกรรมของทานทาทายใหคาทอลกเลยนแบบอยางทาน
วนท ๑๕ สงหาคม สมโภชพระนางมารยรบเกยรตยกขนสวรรค พระนางมารยเปนมนษยบคคลแรกทเพยบพรอมดวยความดงามจนกระทงไดมสวนรวมในชยชนะของพระเยซเจาในระดบสงสดเหนอความตาย
วนท ๗ พฤศจกายน สมโภชนกบญทงหลาย นกบญหรอผศกดสทธจ านวนมากทไมไดรบการประกาศเปนทางการ แตทานเหลานนได
๑๒๖
พยายามตอบสนองความรกทพระเจาประทานแกทาน ดวยวธการตาง ๆ จนกระทงทานไดบรรลถงพระเจา กลายเปนนกบญ ซงคาทอลกฉลองใหเกยรตทานพรอมกนในวนน
วนท ๒๑ พฤศจกายน สมโภชพระเยซเจากษตรยแหงสากลจกรวาล พระเยซครสตเจาเสดจลงมาบนโลกน เพอน าสนตมาสมนษยชาตพระองคทรงรวบรวมมนษยและสงสรางทงหลายเพอน าขนทลเกลาฯ ถวาย แดองคพระบดาเจา
วนท ๘ ธนวาคม สมโภชพระนางมารยผปฏสนธนรมล พระนางมารยดรบการทะนถนอมจากพระฤทธานภาพของพระเจา ใหปราศจากบาปทกชนด แมกระทงบาปก าเนด
วนท ๒๕ ธนวาคม สมโภชพระครสตสมภพ พระเจาผยงใหญและดเหมอนอยหางไกล ไดเสดจมารบเอาเนอหนงกลบกลายเปนมนษยศกดศรของมนษยยงใหญและส าคญ จนกระทงพระเจาเสดจมาเปนหนงเดยว และเปนเพอนรวมเดนทางบนโลกนกบมนษย ๒. วนส าคญของนกายโปรเตสแตนท ๒.๑ วนอาทตยทางตาล พระเยซทรงรบสงใหสาวกไปเอาลามาและประทบนงหลงลาเสดจเขาสกรงเยรซาเลม ประชาชนพากนเอาใบตาลมาปตามทางทพระองคเสดจผาน ใหสญลกษณวาความรอดของพระเจาไมใชอาณาจกรแหงโลกนทใชอาวธประหตประหารกน พระองคประทบนงบนหลงลา ซงเปนสญลกษณแหงสนตภาพ เพอใหประชากรไดระลกถงค าท านายของผเผยพระวจนะ
การเสดจเขาสกรงเยรซาเลมของพระเยซครสตเปนการแสดงตวใหชนชาตอสราเอลไดทราบถงการเสดจมาของพระผชวยใหรอดตามค าท านายของผเผยพระวจนะ และพระกรณยกจของพระเยซครสตตลอดสปดาห พระองคไดแสดงถงน าพระทยของพระเจาทมพระประสงคตอเราการก าหนดวน วนอาทตย ๑ สปดาหตนวนคนพระชนม ก าหนดใหเปนวนอาทตยทางตาล
๒.๒ วนศกรประเสรฐ ตอนบายของวนศกรพระเยซครสตทรงถกตรงทบนกางเขนดวยความทกขทรมานแลสนพระชนมชพของพระองค เพอทรงไถเราทงหลายใหพนจากความผดบาปทงมวลพระเยซครสตทรงเปนพระบตรของพระเจาทเสดจเขามาในโลก ทรงสภาพเปนมนษยเชนเราทงหลาย และถกทรมานจนถงความตาย พระองคยอมสละชวตของพระองคเพอมนษยทมความผดบาปพระองคทรงยอมใหชวตท
๑๒๗
บรสทธของพระองคเปนคาไถเราทงหลายการก าหนดวน คอ วนศกรกอนวนคนพระชนมก าหนดใหเปนวนศกรประเสรฐ ๒.๓ วนพระเยซครสตทรงคนพระชนม วนอาทตยตอนรงอรณพระเยซครสตไดฟนคนพระชนมการฟนคนชพของพระเยซครสตแสดงถงพระลกษณะของพระเจาในพระองคครสตชนเชอในพระเยซครสตทรงฟนจากความตาย พระองคเปนพระเจาแหงองคนรนดร ทเปนความหวงของมนษยชาต “คาจางของความบาปคอความตาย” พระเยซทรงฟนคนชพ ทรงมชยชนะเหนอความตาย วนนจงเปนวนทส าคญอยางยงของเหลาครสตศาสนกชนการก าหนดวน ใหนบจากวนท ๒๑ มนาคมของทกปเปนหลก และวนอาทตยแรกหลงวนเพญ จะเปนวนคนพระชนม (ค านวณจากปฏทนตามจนทรคต)
๒.๔ วนพระวญญาณบรสทธ วนพระวญญาณบรสทธหรอวนเพนเตคอส คอ วนท ๕๐ นบตงแตวนทพระเยซครสตทรงฟนคนพระชนม เปนวนทอครสาวกและบรรดาผตดตามพระองคหลายชนชาตมาชมนมพรอมกนประมาณสามพนคน ทกคนสามารถพดและสอสารกบคนอน ๆ ดวยภาษาพดของตนเอง และสามารถรวมสามคคธรรมซงกนและกน ดงนน วนพระวญญาณบรสทธจงเปนวนทครสตจกรไดรบฤทธเดชแหงองคพระวญญาณบรสทธเปนวนทแสดงถงวาพระเจาไดทรงท างานโดยทางพระวญญาณบรสทธก บครสตจกรของพระองคทวโลกการก าหนดวน ใหถอเอาวนอาทตยท ๕๐ โดยนบจากวนคนพระชนมเปนวนแหงพระวญญาณบรสทธ
๒.๕ วนมหาสนทสากล พธมหาสนทเปนพธส าคญของครสตจกร โดยพระเยซครสตทรงตงพธศกดสทธน โดยการรบประทานอาหารมอสดทายรวมกบอครสาวกทง ๑๒ คน ในคนวนพฤหสบดกอนทพระองคจะถกตรง พระเยซทรงใชขนมปงและน าองนเปนสญลกษณของพระวรกายและพระโลหตของพระองคททรงหกออกและหลงบนไมกางเขนเพอช าระเราทงหลายใหปราศจากความผดบาปการก าหนดวน ปจจบนครสตจกรทวโลกจะประกอบพธมหาสนทพรอมกนในวนมหาสนทสากลใหถอเอาวนพฤหสบดของสปดาหแรกของเดอนตลาคมเปนวนมหาสนทสากล
๒.๖ วนเรมเทศกาลรบเสดจ ครสตจกรตาง ๆ ทวโลกจะรวมกนเตรยมจตใจของสมาชกของตนใหพรอมส าหรบวนทพระเจาทรงสงพระบตรทรกยงของพระองคเขามาในโลก ทรงบงเกดเปนมนษยเชนเราทงหลาย ดงนน เปนโอกาสทครสตชนจะเตรยมใจรบการเสดจมาขององคพระเยซครสต นอกจากความปตยนด ความสนกสนานแลว ครสตจกรจะเตรยมจตใจของสมาชกของตนใหพรอมทจะรบองคพระผเปนเจาเขามาในจตใจ ใหการเสดจมาของพระองคมความหมายตอชวตของแตละคนการก าหนดวน วน
๑๒๘
อาทตยสปดาหทส กอนถงวนครสตสมภพ (บางครงตรงกบปลายเดอนพฤศจกายนหรอตนเดอนธนวาคม ทงนใหนบวนอาทตยเปนหลก)
๒.๗ วนครสตสมภพ พระเจาทรงสงพระบตรอนเปนทรกยงของพระองคมาบงเกดเปนมนษย เพอชวยมนษยใหรอดพนจากความผดบาป น ามนษยใหกลบไปมสมพนธภาพทสมบรณกบองคพระผเปนเจาอกครงหนงวนบงเกดของพระเยซครสต จงเปนวนทคนทวโลกรวมกนแสดงความปตยนด การก าหนดวน วนท ๒๕ ธนวาคม จะไมตรงกบวนอาทตยทกป ครสตชนทวโลกจงนยมฉลองครสตสมภพในวนอาทตยแรกถดจากวนท ๒๕ ธนวาคมของทกป
สรป การไปโบสถในวนพระ โดยชาวครสตในสมยแรกๆ จะถอวนเสารเปนวนพระ และวนเรมตนของสปดาหเหมอนอยางศาสนายว เพงมาเปลยนเปนวนอาทตยในสมยของเซนตปอล และถอกนเรอยมาจนถงปจจบน เมอถงวนอาทตย ชาวครสตจะไปโบสถเพอปฏบตศาสนกจเปนการพฒนาจตใจ การเฉลมฉลองวนครสตมาส ชาวครสตจะเฉลมฉลองรนเรงเปนการใหญเพราะถอวาเปนวนคลายวนเกดของพระเยซ กลาวคอ นกายโรมนคาทอลกและนกายโปรเตสแตนตถอวาวนท ๒๕ ธนวาคมของทกป เปนวนคลายวนเกดของพระเยซ แตนกาย ออรธอดอกซตะวนออกถอวา วนเกดของพระเยซตกอยในเดอนมกราคม เทศกาลแอดเวนต (Advent) กอนถงวนครสตมาส ๔ สปดาห ชาวครสตจะพากนอานคมภรพนธสญญาเดม เพอเตรยมตวตอนรบวนครสตมาส การเฉลมฉลองวนอปฟาน (Epiphany) หลงจากวนครสตมาสผานพนไปแลว ๑๒ วน ชาวครสตจะเฉลมฉลองเพอระลกถงวนทมนกปราชญตะวนออกมาเยอนพระเยซตอนเกดใหม การเฉลมฉลองเทศกาลอสเตอร ชาวครสตจะเฉลมฉลอง เพราะมความเชอวาเปนวนกลบฟนคนชพของพระเยซ กลาวคอ ชาวครสตเชอวาพระเยซถกตรงไมกางเขนสนชพในเยนวนศกร ครนรงเชาวนอาทตย พระเยซกฟนคนชพสสวรรค
๑๒๙
ค าถามทบทวนประจ าบท
ค าชแจง : จงตอบค าถามดงตอไปน ๑. จงอธบายประวตความเปนมาของเทศกาลและพธกรรมในศาสนาครสต ๒. เทศกาลในศาสนาครสตทเปนทรจกกนดคอเทศกาลอะไร และจงอธบายเทศกาลนนมา พอเขาใจ ๓. เทศกาลตลอดปของนกายโรมนคาทอลกในศาสนาครสตมอะไรบาง จงบอกมาใหครบ ๔. พธศกดสทธในศาสนาครสตหมายถงอะไร จงอธบาย ๕. พธกรรมส าคญของศาสนาครสตมอะไรบาง จงบอกมาใหครบ ๖. มสซาคออะไร มองคประกอบของพธอยางไร ๗. จงอธบายบทบาทและความส าคญของพธกรรมในศาสนาครสตมาพอสงเขป ๘. วนส าคญทางศาสนาครสตมอะไรบาง จงแสดง ๙. วนส าคญทางศาสนาครสต นกายโปรเตสแตนทแตกตางจากนกายอนอยางไร ๑๐. เทศกาลและพธกรรมในศาสนาครสตมอทธพลตอสงคมไทยอยางไร จงอธบาย
๑๓๐
