คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf ·...

21
สาขารังสีรักษาและมะเร็งวิทยา ฝายรังสีวิ ทยา โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ สภากาชาดไทย คูมือปฏิบั ติ ตัวสําหรับผูปวยที่ไดรับการฉายรั งสี บริเวณศีรษะ หู คอ จมูก ชองปาก และลําคอ

Transcript of คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf ·...

Page 1: คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf · 2015. 4. 2. · 5 5. กรณีทีมีอาการปวดหรืออาการวิตกกังวล

สาขารงสรกษาและมะเรงวทยา ฝายรงสวทยา โรงพยาบาลจฬาลงกรณ สภากาชาดไทย

คมอปฏบตตวสาหรบผปวยทไดรบการฉายรงสบรเวณศรษะ ห คอ จมก ชองปาก และลาคอ

Page 2: คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf · 2015. 4. 2. · 5 5. กรณีทีมีอาการปวดหรืออาการวิตกกังวล

2

มะเรง ศรษะและลาคอ

หมายถงมะเรงทเกดในเยอบผวทางเดนหายใจ และทางเดนอาหารสวนตน

โดยทวไปจะหมายถง มะเรงในบรเวณชองปาก ชองคอ กลองเสยง หลงโพรงจมก

จมก บรเวณโพรงอากาศรอบจมก ห และตอมนาลาย

การเตรยมตวกอนการฉายรงสบรเวณศรษะและลาคอ

ในการรกษาโรคมะเรงบรเวณศรษะและลาคอ ดวยการผาตด ฉายรงส

หรอยาเคมบาบด อาจมผลขางเคยง เชน ความอยากอาหารลดลง นาหนก

เปลยนแปลงไป เกดแผลในปาก การรบรสและกลนเปลยนไป คลนไส อาเจยน

ทองเสย/ทองผก และอาการออนเพลยหรอซมเศรา ซงอาการตางๆ เหลาน

สามารถปองกนและลดระดบความรนแรงลงไดหากไดรบการดแลรกษาอยาง

เหมาะสม

Page 3: คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf · 2015. 4. 2. · 5 5. กรณีทีมีอาการปวดหรืออาการวิตกกังวล

3

การดแลตนเองเบองตนกอนเขารบการรกษา มดงน

1. รบประทานอาหารทมประโยชน ครบหาหม เชน ไขและเนอสตว ผก

ผลไม และดมนาใหเพยงพอ

2. งดการสบบหร ดมสรา เคยวหมาก อาหารหมกดอง

3. พกผอนใหเพยงพอ ทาจตใจใหปลอดโปรง

4. ดแลความสะอาดในชองปากอยางสมาเสมอ

5. พบทนตแพทยเพอตรวจสขภาพในชองปากกอนการฉายรงส ผปวยจะ

ไดรบการเอกซเรยทงปากเพอใชประกอบการวนจฉยและการรกษา โดย

ทนตแพทยจะอดฟนทผ ขดหนปน รกษารากฟนและถอนฟนทแตกหก เศษ

รากฟน ฟนทโยกมาก และฟนทมรอยโรคปลายรากออก ตกแตงลบคม

กระดกทแหลม เนองจากจะทาใหเกดบาดแผลไดงาย โดยควรทาการรกษา

ทางทนตกรรมใหเสรจสมบรณกอนการฉายรงส กรณทมการถอนฟนควร

เวนระยะหางอยางนอย 10-14 วนกอนเรมการฉายรงส เพอใหบาดแผลหาย

Page 4: คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf · 2015. 4. 2. · 5 5. กรณีทีมีอาการปวดหรืออาการวิตกกังวล

4

การจาลองการฉายรงส

หมายถงการถายภาพบรเวณกอนมะเรงเพอวางแผนการรกษา โดยใช

เครองเอกซเรยคอมพวเตอร (CT scan) และอาจรวมกบใชภาพสะทอนคลน

แมเหลกไฟฟา (MRI) และเพอใหการฉายรงสมความแมนยา จะใสหนากาก

เพอใหตาแหนงของการฉายคงททกครง

การเตรยมตวในวนจาลองการฉายรงส (Simulation Day) 1. แพทยหรอพยาบาลจะใหผปวยงดนาและอาหารกอนมาทาการจาลองการ

ฉายรงส

2. ควรสวมใสเสอผาทสวมใสไดงายและสบาย

3. ไมใสตางห หรอสรอยคอ รวมทงฟนปลอม ทงในวนทจาลองการฉายและ

ระหวางฉายรงสจรง

4. กรณทเคยมการแพสารทบรงส, การผาตดใสเครองกระตนหวใจ หรอการ

ผาตดใสอปกรณใดๆ ในรางกาย กรณาแจงใหแพทยหรอพยาบาลทราบ

ลวงหนา

Page 5: คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf · 2015. 4. 2. · 5 5. กรณีทีมีอาการปวดหรืออาการวิตกกังวล

5

5. กรณทมอาการปวดหรออาการวตกกงวล ททาใหไมสามารถนอนราบได

นานพอ จาเปนตองใหแพทยสงยาเพอบรรเทาอาการเหลานนและใหผปวย

รบประทานยาประมาณ 1 ชวโมงกอนถงกาหนดนดจาลองแผนการรกษา

ขนตอนนใชเวลาประมาณ 1-2 ชวโมง หลงจากนนทานจะไดรบบตรนด

สาหรบวนทจะมารบการตรวจสอบตาแหนงการฉายรงส ในชวงเวลานบจาก

วนทจาลองการฉายรงส จนถงวนทตรวจสอบตาแหนง รงสแพทยของทานจะใช

ภาพ ทไดจากเอกซเรยคอมพวเตอรก าหนดตาแหนงของรอยโรคและวาง

แผนการรกษาดวยรงส โดยปกตจะใชเวลา 1-2 สปดาห

ในวนทมารบการตรวจสอบตาแหนง ไมจาเปนตองงดนาและอาหารโดย

ทานจะไดรบการตรวจสอบเพอใหแนใจวาทานอยในตาแหนงทถกตอง

เหมาะสมเชนเดยวกบในวนทจาลองการฉายรงส โดยปกตจะใชเวลาประมาณ 1

ชวโมง จากนนทานจะไดรบบตรนดวนเรมตนการฉายรงส

Page 6: คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf · 2015. 4. 2. · 5 5. กรณีทีมีอาการปวดหรืออาการวิตกกังวล

6

การปฏบตตวระหวางรบการฉายรงสบรเวณศรษะและลาคอ

การดแลชองปาก (Basic Oral Care) รวมถงชองจมกและห

ผปวยตองตระหนกถงความสาคญและมความรในการดแลชองปากของ

ตนเองสมาเสมอ ซงจะชวยลดการเกดการอกเสบ ลดอาการเจบปวดและการเกด

แผลในชองปาก อาการเหลานมกดขนหลงจากฉายรงสครบแลว ประมาณ 2-4

สปดาห แตหากดแลไมถกตองโดยเฉพาะการรกษาความสะอาดชองปากและฟน

ไมเพยงพอจะทาใหอาการเปนมากขน และย งตดเชอในชองปากไดงาย

โดยเฉพาะเชอรา ผปวยควรปฏบตตวดงน

1. รกษาความสะอาดของชองปากและฟนอยางสมาเสมอ แปรงฟนอยางนอย

วนละ 2 ครง หรอหลงอาหารทกมอ โดยใชแปรงสฟนทมขนแปรงออนนม

รวมกบยาสฟนทมสวนผสมของสารฟลออไรด ทงนเพอลดการสะสมของ

แบคทเรยในชองปาก แตหากมเยอบในชองปากอกเสบควรใชผาสะอาดพน

นวมอ แลวเชดทาความสะอาดฟน เหงอกและซอกฟนแทนการแปรงฟน

2. ควรถอดลางฟนปลอมทกครงททาความสะอาดชองปาก และถอดฟน

ปลอมออกขณะทนอนหลบ กรณทเรมมการอกเสบของชองปาก มากขน

ควรหลกเลยงการใชฟนปลอมในระยะนน

Page 7: คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf · 2015. 4. 2. · 5 5. กรณีทีมีอาการปวดหรืออาการวิตกกังวล

7

3. กรณทใชไหมขดฟนอยแลวเปนประจา สามารถใชตอไปได แตกรณทไม

เคยใชไหมขดฟนมากอน ไมควรเรมใชในระหวางฉายรงส

4. การบวนปากดวยนาเกลอ 4-6 ครงตอวนหรออาจใช bicarbonate rinse

(baking soda ครงชอนชา+เกลอครงชอนชาละลายในนาเปลา 2 แกว)

อมและกลวใหท วปากอยางนอย 15-30 วนาท โดยใชทงกอนและหลง

อาหารและควรหลกเลยงผลตภณฑบวนปากทมสวนผสมของแอลกอฮอล

5. สามารถใชลปมนทาบรเวณรมฝปากได แตควรเวนระยะอยางนอย

4 ชวโมงกอนเขารบการฉายรงส

6. จบนาบอยๆ วนละ 6-8 แกว และควรนาขวดนาตดตวขณะเดนทาง ควรดม

นาสะอาดอยางนอยวนละ 8-10 แกว อาจใชผลตภณฑทใหความชมชนแก

ชองปาก ซงมทงรปแบบเจลและสเปรย ชวยใหชองปากมความชมชนอย

เสมอ จะชวยลดอาการชองปากแหงลงได กรณทมอาการชองปากแหงมาก

อาจใชเครองพนไอนา (Humidifier) ขณะพกผอนทบานและหลกเลยงการ

นอนหองแอรในชวงกลางคน

7. กรณทเรมมอาการเจบในชองปาก ใหรบแจงแพทยหรอพยาบาลทนท เพอ

สงยาบรรเทาอาการปวดใหเหมาะสม

8. ผปวยทฉายรงสบรเวณจมก อาจมอาการคดจมก, ชองจมกแหง หรอม

เลอดออกเลกนอยได ทานควรลางจมกดวยนาเกลอหรอพนจมกดวย

ผลตภณฑทเพมความชมชนแกเยอบจมกอยางนอยวนละ 2 ครง

9. ผปวยทฉายรงสบรเวณห อาจมการบวมของเนอเยอรอบๆ จากการฉายรงส

หากมอาการเจบในชองหควรแจงใหแพทยชวยประเมนอาการรวมถง

ประเมนการตดเชอ และหลกเลยงการแคะห

Page 8: คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf · 2015. 4. 2. · 5 5. กรณีทีมีอาการปวดหรืออาการวิตกกังวล

8

10. ผปวยทไดรบการฉายรงสบรเวณใกลลกตา ทาใหตาแหง เยอบตาอกเสบ

ระคายเคองในลกตา หามขยตา ใหลางตาดวยนาตมสกและหยอดตาตาม

แพทยสง

11. อาการเสยงแหบหรอเสยงเปลยนอาจเกดขนไดในระหวางทรบการฉายรงส

ทงนเนองจากการบวมของเนอเยอจากรงส ดงนนควรพกการใชเสยงให

มากทสด หลกเลยงการกระซบ เนองจากเปนการกระตนการใชเสนเสยง

Page 9: คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf · 2015. 4. 2. · 5 5. กรณีทีมีอาการปวดหรืออาการวิตกกังวล

9

การดแลผวหนง (Basic skin care)

การเปลยนแปลงของผวหนงบรเวณทรบรงส เกดขนไดเปนปกต โดย

ทวไปหลงเรมฉายรงสประมาณ 2-3 สปดาห ทานอาจสงเกตเหนผวหนงเรมมส

แดงอมชมพ และเมอการฉายรงสดาเนนตอไปสผวบรเวณนนจะมสเขมและคลา

ขน อาจมผวแหงและอาการคนรวมดวยได กรณททานสงเกต เหนผนหรอตม

เกดขน ควรรบแจงแพทยหรอพยาบาลเพอประเมนทนท เนองจากอาจมการตด

เชอเกดขน โดยปกตผวหนงจะคอยๆ เรมดขนกลบคนสปกตประมาณ 3-4

สปดาหหลงครบการฉายรงส นอกจากนอาจมการหลดรวงของเสนผมในบรเวณ

ทไดรบรงส ซงมกกลบคนมาปกตใชเวลา 2-4 เดอนหลงฉายรงสครบ

ทงนควรดแลผวหนงอยางสมาเสมอทงในระหวางทรบการฉายรงส

จนกระทงอาการทางผวหนงตางๆ ดขนตามลาดบ ซงมแนวทางปฏบตในการ

ดแลผวหนงบรเวณทไดรบรงส ดงน

1. ทาความสะอาดบรเวณทฉายรงสดวยนาเปลาหรอใชสบออนหรอสบ

ทไมมนาหอม จากนนซบใหแหงดวยผาทออนนม

2. สวมใสเสอผาทหลวม ใสสบาย เพอลดการระคายเคองตอผวหนง

บรเวณนน

Page 10: คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf · 2015. 4. 2. · 5 5. กรณีทีมีอาการปวดหรืออาการวิตกกังวล

10

3. หลกเลยงการขดถ หรอการใชพลาสเตอรปดผวหนงบรเวณฉายรงส

กรณทมการขดเสนกาหนดตาแหนงบนผวหนง ทานอาจลางออกได เมอไดรบ

อนญาตจากเจาหนาทประจาหองฉายรงส

4. ควรเรมใชโลชนหรอผลตภณฑทเปน water-based lotions หรอ cream

2 ครง/วน เพอใหผวหนงชมชน ตงแตเรมตนการฉายรงส ควรเลอกใชผลตภณฑ

ทไมมสวนผสมของนาหอม, Petroleum jelly, Alpha Hydroxy acid (AHA) และ

Alcohol โดยปกตควรทาโลชน 2 ครงตอวน ทงนแพทยและพยาบาลอาจพจารณา

ใหใชนอยลงหรอมาก ขนกบอาการของทาน

กรณททานฉายรงสในชวงเชาใหทาโลชนไดในชวงเวลาหลงการฉาย

รงสและกอนนอน

กรณททานฉายรงสในชวงบายใหทาโลชนในชวงเชาอยางนอย

4 ชวโมงกอนฉายรงสและกอนนอน

ในชวงวนหยดสดสปดาห ทานสามารถทาโลชนไดในชวงเชาและกอนนอน

5. หลกเลยงการใช make up, นาหอม และแปงในบรเวณทรบรงส

6. การโกนหนวด ควรหลกเลยงการโกนหนวดในระหวางทรบการฉาย

รงส กรณทจาเปนตองโกนควรใชเครองโกนหนวดไฟฟาแทนและหลกเลยงการ

ใชมดโกน

7. ถามอาการคน แพทยอาจพจารณาการใช topical corticosteroid

creams อยางไรกตามควรหลกเลยงกรณมการตดเชอของผวหนงบรเวณนน

8. ในกรณทเกดแผลเปยก ควรลางแผลดวยนาเกลอแลวซบใหแหง

สามารถใช moisture/protective barrier ointment 2-4 ครง/วน ในบางรายแพทย

อาจพจารณาการใช Hydrogel, Antibiotic (S burn)

9. หากมอาการปวด รบประทานยาแกปวดตามแพทยสง

Page 11: คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf · 2015. 4. 2. · 5 5. กรณีทีมีอาการปวดหรืออาการวิตกกังวล

11

โดยปกตทานจะไดพบแพทยเพอประเมนอาการเปนประจาทกสปดาห

กรณทมอาการรนแรงทานอาจจาเปนตองพบแพทยหรอพยาบาลบอยขนเชนทกวน

เพอตดตามอาการอยางใกลชด

อาการทพงเฝาระวงและควรแจงแพทยทนท 1. ไขสงอยางนอย 38◦C

2. คลนไส อาเจยนอยางรนแรง จนไมสามารถรบประทานได อยางนอย

24 ชวโมง

3. อาการทองผกทไมสามารถบรรเทาจากการใชยาระบาย

4. อาการเจบปวดทยงไมบรรเทาจากยาทใช เพอชวยใหแพทยปรบยาให

เหมาะสมมากขน

5. การมผน หรอตมนาบนผวหนงบรเวณทไดรบรงส

การดแลทางดานโภชนาการ (Nutrition management) เนองจากการฉายรงสในบรเวณชองปากและลาคอ อาจทาใหมอาการเจบ

ชองปาก กลนเจบ ชองปากแหง นาลายเหนยวขนขน รวมกบการบรสชาตอาหาร

อาจเปลยนไป ทาใหความอยากอาหารลดลง ดวยเหตนทาใหผปวยไมสามารถ

ทานอาหารไดเพยงพอตอความตองการของรางกายและเปนเหตใหนาหนกลด

ระหวางฉายรงส ซงอาจจะสงผลใหการเกดความคลาดเคลอนของปรมาณรงสได

ดงนนการใสใจดแลดานโภชนาการจงเปนอกปจจยหนงทชวยสงเสรมให

ผปวยไดรบการรกษาทดทสด โดยปกตการรบรรสชาตและตอมนาลายจะคอยๆ

กลบคนไดภายใน 3-6 เดอน หลกการสาคญในการดแลเรองอาหารของผปวย

มะเรงมดงน

Page 12: คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf · 2015. 4. 2. · 5 5. กรณีทีมีอาการปวดหรืออาการวิตกกังวล

12

1. ควรรบประทานอาหารใหครบ 5 หม โดยเฉพาะอยางยงในชวงทอย

ระหวางการรกษารางกาย จาเปนตองไดรบพลงงานและสารอาหารอยางเพยงพอ

2. เนนอาหารจาพวกโปรตน เชน ปลา ไข ไก หม อาหารทะเล เตาห

เพราะรางกายอยในชวงทตองการโปรตนมากกวาปกตเพอใหรางกายนาไปใชใน

การซอมแซมสวนทสกหรอ และทาใหฟนคนสสภาพปกตโดยเรว

3. การรบประทานอาหารวาง มสวนชวยในการทาใหรางกายไดรบ

พลงงานเพมมากขน และการแบงมออาหารเปนมอเลกๆ หลายๆ มอจะชวยให

ผปวยทมภาวะเบออาหารหรออมเรว สามารถรบประทานอาหารไดเพมมากขน

เนนเครองดมทมโปรตนและพลงงาน เชน นม นาผลไม นาหวาน แตไมควรดม

ระหวางทรบประทานอาหารมอหลก เพราะจะทาใหอมเรวขน แนะนาใหเสรม

เปนมอวาง

4. ในกรณทมอาการคลนไส ควรรบประทานอาหารออน ยอยงาย และ

เคยวชาๆ ใหละเอยดกอนกลน หลกเลยงอาหารทมไขมนสงและมกลนฉน ไม

จาเปนตองรอใหหวจงจะประทานอาหาร เพราะอาการหวจะทาใหคลนไสมาก

ขน ทานควรรบประทานอาหารวางทกๆ หนงถงสองชวโมง หรอบอยทสดเทาท

จะทาได และไมควรดมนาปรมาณมากหลงรบประทานอาหาร

5. หากทานมความอยากอาหารลดลง ควรเลอกรบประทานอาหารทชอบ

โดยไมตองกงวลกบชนดของอาหาร เพราะชวงเวลาทรบการรกษานนเปนแค

ชวงเวลาสนๆ เทานน นอกจากนการเคลอนไหวรางกายหรอมกจกรรมเบาๆ

สามารถชวยเพมความอยากอาหารไดเชนกน

Page 13: คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf · 2015. 4. 2. · 5 5. กรณีทีมีอาการปวดหรืออาการวิตกกังวล

13

6. เมอมอาการเจบในชองปากหรอลาคอ กลนอาหารลาบาก ควรลอง

เปลยนรปแบบอาหารเปนอาหารทนม เคยวกลนไดงาย มนาซป ซอสหรออาหาร

ปน มลกเชก (Milkshake) กลวย แตงโม โยเกรต ซปขน ผกตมสก มนฝรงบด จะ

ชวยใหทานไดงายขน และควรหลกเลยงอาหารทอาจเพมการระคายเคองและ

พฤตกรรมดงน

- อาหารหรอเครองดมทมความเปนกรด เชน อาหารรสเปรยว

มะนาว สม นาอดลม

- อาหารรสจด เผดจด เปรยวจด

- อาหารแหง หรอแขงกรอบ

- การสบบหร ดมสรา หรอเครองดมทมแอลกอฮอล

7. ควรปรกษานกโภชนาการ มนกโภชนาการเก ยวกบอาหารทม

ประโยชน เพอใหไดรบพลงงานและสารอาหารครบถวน ดมนาใหเพยงพอกบ

ความตองการ โดยสามารถปรบชนดและปรมาณของอาหารไดตามความ

เหมาะสม

พบแพทยเปนประจาทกสปดาห เพอรบการประเมนระหวางการฉายรงส

อยางสมาเสมอ หากมภาวะทพโภชนาการเกดขน แพทยอาจพจารณาการให

สารอาหารทางอน เชน การใสสายใหอาหารทางจมก (nasogastric tube) การ

เจาะหนาทองเพอใสสายอาหาร(percutaneous endoscopic gastrostomy tube)

ทงนเพอใหมนใจวาผปวยจะสามารถรบสารอาหารไดเพยงพอตอความตองการ

ของรางกาย

Page 14: คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf · 2015. 4. 2. · 5 5. กรณีทีมีอาการปวดหรืออาการวิตกกังวล

14

ตวอยางอาหารวางทมโปรตนสง นมและผลตภณฑจากนม เชน โยเกรต นมเปรยว ไอศกรม เนยแขง

อาหารททาจากไข เชน ไขตน ไขตม ไขพะโล ไขลกเขย

ขนมททามาจากไข เชน สงขยา ฝอยทอง ทองหยอด พดดง เอแคลร

เบเกอรตางๆ ทมสวนประกอบของเนอสตว เชน ขนมปงไสหมหยอง

แซนวชแฮม

อาหารวางจาพวกตมซา เชน ขนมจบ ซาลาเปา ฮะเกา

อาหารวางทมสวนประกอบของเนอสตวเปนหลก เชน ลกชน ไส

กรอก ไกยาง หมทอด

อาหารประเภทยาชนดตางๆ เชน ยารวมมตร ยาวนเสน

อาหารประเภทเสน เชน กวยเตยวลยสวน ปอเปยะสด

อาหารประเภททอดตางๆ เชน เกยวซา เตาหทอด

เครองดมชนดตางๆ เชน นมถวเหลอง นมวว อาหารทางการแพทย

ตวอยางอาหารออน เคยวกลนงาย ขาวตม โจกหมใสไข กวยเตยวนา มะกะโรนนา ราดหนา เกยวนา วนเสน

ไขตน เตาหออน ปลานง เนอสตวตนเปอย เนอสตวสบ

ไขตน เตาหออน ปลานง เนอสตวตนเปอย เนอสตวสบ

มนฝรงบด ฟกทองนง เผอกตม

กลวย มะละกอ แกวมงกร แตงโม มะมวงสก

ขนมปงเนอนม แพนเคก เยลล พดดง ไอศกรม โยเกรต

กลวยบวดช เผอกตมนาตาล ถวเขยวตมนาตาล

นม นาเตาห นาผลไม โกโก

Page 15: คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf · 2015. 4. 2. · 5 5. กรณีทีมีอาการปวดหรืออาการวิตกกังวล

15

คาถามทพบบอย ขนมหวานกนไดเหรอ? มนาตาลสง ไมดตอรางกายไมใชหรอ? - นาตาลจะสงผลเสยตอรางกายนน จะตองกนในปรมาณมากเปนเวลา

ตอเนองยาวนานหลายป ในชวงกอนและระหวางการรกษานน รางกายตองการ

พลงงานและสารอาหารเพมมากขน นาหวานหรอขนมหวานนน เปนสงท

รบประทานงายและรางกายนาไปใชเปนพลงงานไดงาย จงสามารถเปนอกหนง

ทางเลอกในการเพมพลงงานใหกบรางกาย

อาหารทอดกนไดเหรอ? ไขมนไมดตอรางกายไมใชหรอ? - ไขมนเปนเชนเดยวกบนาตาล จะตองกนในปรมาณมากเปนเวลา

ตอเนองยาวนาน จงจะมผลเสยตอรางกาย ในชวงกอนและระหวางการรกษานน

ไขมนซงใหพลงงานสงกวาสาร

- อาหารอนๆ จงเปนอกหนงแหลงพลงงานทสาคญของรางกาย ยกเวน

แตมภาวะคลนไสเพราะอาหารทมไขมนสง จะทาใหอาการคลนไสเปนมากขน

และควรระมดระวงในผปวยทมแผลในปาก เพราะอาหารทอดจะมลกษณะแขงกรอบ

อาจทาใหเจบหรอระคายเคองแผลในปากได

Page 16: คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf · 2015. 4. 2. · 5 5. กรณีทีมีอาการปวดหรืออาการวิตกกังวล

16

อาหารอนๆ ทจาเปนตอรางกายมอะไรบาง

- ผกผลไมมวตามนและเกลอแรทสาคญตอรางกาย ทงยงมใยอาหารท

ชวยในการขบถาย ทงนการรบประทานผกผลไมจะตองรบประทานในปรมาณท

เหมาะสม ไมทาใหผปวยอมเกนไป จนไมสามารถรบประทานอาหารอนๆ ได

ซงจะนาไปสการเกดภาวะขาดสารอาหารได

ผปวยมะเรงกนเนอสตวไดหรอไม?

- เนอสตวเปนแหลงโปรตนทสาคญอยางหนง รางกายตองการโปรตน

สงในขณะทผปวยตองรบการรกษาไมวาจะเปนการผาตด การฉายรงส หรอเคม

บาบด การทานเนอสตวไมไดเปนสาเหตใหมะเรงกาเรบหรอแพรกระจาย

Page 17: คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf · 2015. 4. 2. · 5 5. กรณีทีมีอาการปวดหรืออาการวิตกกังวล

17

การบรหารรางกายเพอปองกนปากแคบและขากรรไกรยด

ทาท 1 อาปากกวางๆ และหบปาก ประมาณ 20 ครง ควรทาบอยๆ

และทกครงทนกได

ทาท 2 อมทอนพลาสตก หรอจกไมกอกทสะอาด ครง 1 นาท อยางนอย

วนละ 5 ครง ทอนพลาสตกหรอจกไมกอกควรมขนาดใหญๆ

ใหอาปากกวางไดเตมทและควรเพมขนาดใหญขน เรอยๆ

Page 18: คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf · 2015. 4. 2. · 5 5. กรณีทีมีอาการปวดหรืออาการวิตกกังวล

18

การบรหารลาคอเพอปองกนมใหเนอเยอพงผดยดบรเวณลาคอ ทาท 1 หนหนาไปทางซายสด คางไวนบ 1-10 เพอยดกลามเนอคอ

จากนนคอยหนไปขวาจนสดและคางไวนบ 1-10 ทาซาๆ

ประมาณ 20 ครง ควรทาบอยๆ และทกครงทนกได

ทาท 2 กมศรษะจนคางชดอกแลวคอยๆ แหงนศรษะจนสด

ทาชาๆ หลายๆ ครง

ทาท 3 หมนศรษะไปทางซาย 3 รอบ และขวา 3 รอบ สลบกน

ไปวนละหลายๆ ครง

Page 19: คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf · 2015. 4. 2. · 5 5. กรณีทีมีอาการปวดหรืออาการวิตกกังวล

19

การปฏบตตวหลงจบการฉายรงส

1. ทานควรมาตรวจตดตามนดโดยเฉพาะในชวง 5 ปแรก

2. ควรพบทนตแพทยทก 3-6 เดอน และดแลชองปากโดยใชยาสฟนทม

ฟลออไรดอยางสมาเสมอ เนองจากภาวะชองปากแหงทาใหสภาพใน

ชองปากมความเปนกรดสงขน และมการเปลยนแปลงเชอแบคทเรย

ในชองปาก ทาใหเกดฟนผไดงาย หากผปวยขาดการดแลเอาใจใส

ทนตสขภาพอยางถกว ธ ในกรณทมภาวะกระดกเบาฟนตาย

(osteoradionecrosis) ควรรบมาพบทนตแพทยเพอการรกษาอยาง

เรงดวน หลกเลยงการถอนฟนหรอทาศลยกรรมในชองปาก หากม

ความจาเปนตองถอน อาจใชการรกษารวมกบเครองภาวะออกซเจน

และความดนสง (hyperbaric oxygen)

3. ดแลบรหารกลามเนอลาคอและขากรรมไกรเพอปองกนการ

เกดผงผด

พวกเราหวงเปนอยางยงวาขอมลเหลานจะเปนประโยชนและชวยใหทาน

สามารถรบการรกษาไดอยางดทสด

กรณาอยาหยดการรกษา เพราะการรกษาไมตอเนองหรอไมครบจะไม

เปนผลดตอการรกา ทานสามารถปรกษาแพทยและพยาบาล

แพทยรงสรกษา

พยาบาล

ทนตแพทย

Page 20: คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf · 2015. 4. 2. · 5 5. กรณีทีมีอาการปวดหรืออาการวิตกกังวล

20

แบบประเมนตนเอง

8

7

6

5

4

3

2

1

สป

ดาห

นาห

นกต

คะแน

นคว

าม

ปวด

(0-1

0)

นกโ

ภชน

าการ

ประ

เมน

หมา

ยเห

Page 21: คู มือปฏิบัติตัวสําหรับผู ป วย ...N_T.pdf · 2015. 4. 2. · 5 5. กรณีทีมีอาการปวดหรืออาการวิตกกังวล

21

โทรศพท 02-2564100

www.chulacancer.net

Email: [email protected]

chulacancer.net