8 (3212) 2015-01-24

8 24

-31°.. -29°-36°.. -34°

–

–

12

4

2

2www.astana-akshamy.kz

E-mail: [email protected]

Оңтүстік Кореяның жаңа премьері болып «Сэнуридан» партиясының парламенттік фракциясының басшысы Ли Ван Гу тағайындалды. Жаңа премьер ел эконо-микасын жаңғыртудың үш жылдық жоспары бойынша тиімді реформаларды жүргізетін үлкен тәжірибеге ие.

Йемен президенті Абд Раббо Мансур Хади «Ансар Аллах» қозғалысының шиит көтерілісшілерінің Йемен астанасын басып алғандығына байланысты отставкаға кету жөнінде шешім қабылдағанын айтты. Хуситтер ұйымдастырған үкіметке қарсы шаралар елде өткен жылдың тамыз айында басталған еді.

Түркия президенті Тайып Ердоған Могадишода миналанған көлік жарылып, түріктің арнаулы қызметіне шабуыл жасалғанына қарамастан, Сомалиге жоспарлап қойған сапарынан бас тартқан жоқ. Қазіргі уақытта түрік делегациясы лаңкестік әрекет жасалған жерге жақын орналасқан қонақүйде тұрып жатыр.

Пәкістан әуежайынан Дубайға бағыт алған «Emirates» әуе компа-ниясының сексен екі жолаушысы бар ұшағы қозғалтқышынан өрт шығып, Карачи қаласына қайта оралуға мәжбүр болды.

Қалалық орталықтан-дырылған кітап-ханалар жүйесінде белгілі орыс ақыны Н.Рубцовтың 80 жылдығына орай көрме ұйымдас-тырылды.

М.Горький атын-дағы мемлекеттік академиялық Орыс драма театрында Қазақстан халқы ассамблеясының 20 жылдығына орай ұлттық мәдени орта-лықтар «Менің Қазақстаным» атты концерт қояды.

Қазіргі заманғы өнер мұражайында ҚР Еңбек сіңірген қайраткері, суретші Игорь Вовнянконың «Қазақстан пейзаждары» атты фотокөрмесі өтеді.

Бүгінде елорда аумағында 700 бейнекамера орнатылған.

(Басы 1-бетте)

Қоғамдық тәртіпті қорғау, жолдағы қауіпсіздік пен көші-қон саласындағы бақылауды күшейту мәселелері ІІД қызметінің негізгі бағыттары болып қала бермек.

Мемлекет басшысының қара-шадағы «Нұрлы жол – бола шаққа бастар жол» Жолдауында Қазақ-станның жаңа экономикалық сая-сатының бағыттары анық көр се-тілген. Солардың бірі – Аста наның дамуы. Осыған байланысты жұмыс-тың жаңа пішімдері мен тәсілдерін, құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету-дің тетіктерін жетілдіру, «smart-технологияларды» дамыту мәсе-лелері қолға алынды.

Өмір тіршілігін қамтамасыз етудің кешенді жүйесі аясында «Қауіпсіз қала» жобасы жүзеге

асырылуда. Яғни, көшелерге он екі мыңнан астам «ақылды» бейнека-мера орнату көзделген.

Елорда үшін өзекті мәселе – көші-қон ағымы. Қалада жасала-тын қылмыстардың 70%-ы – көшіп келгендердің үлесінде, 80%-ы – жұмыссыздар үлесінде. Бір жыл ішінде Астанаға заңсыз 106 мыңнан астам шетелдік келген.

Осыған байланысты Астана әкімі Әділбек Жақсыбеков «Бар-ша мызға елорданы тұрғындар мен қонақтардың тыныштығы мен қауіпсіздігі, меншік құқыларының мүлтіксіз қорғалатынына, қоғамдық қауіпсіздікті жоғары дәрежеде қамтамасыз етілетініне сенімді бо-латындай заманауи әрі қолайлы қа-лаға айналдыру міндеті жүктелген. Астана ел өмірінде ерекше орын алатындықтан, бүгінгі таңда елор-

далық полицейлерге қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мен құқық бұзушылықтардың алдын алу жұмыстары сапасын едәуір арт-тырып, ІІД астаналық мәртебеге лайық, барлық бағыттар бойынша көрсеткіштері жоғары, әркез алда болулары тиіс» деп атап өтті.

Ал, Ішкі істер департаментінің өткен жылғы жедел-қызметтік жұмысы жайындағы ақпаратпен танысқаннан кейін ҚР ішкі істер министрі Қалмұханбет Қасымов қойылған міндеттерді табысты орындау үшін тиісті жағдай жа-сау қажеттігін, құрылымдардың жедел-қызметтік жұмысындағы көрсеткіштерді төмендетпей, қыл-мыстық заңдар мен қылмыстық сот өндірісінің жаңа моделіне көшу керектігін атап өтті.

2014 жылы Төтенше жағдайлар департаментіне 2758 шақырту келіп түскен. Соның – 807-сі өрт оқиғасы, 1817-сі өрт болып есепке алынбайтын жағдай, 86-сы апаттан құтқару жұмысы, 48-і гарнизон аумағынан тыс жерге бару болып отыр. Осы шақыртуларда барлығы 126 адам құтқарылып, 744 адам қауіпсіз жерге көшірілді.

Төтенше жағдайлардың көбі өрт, судағы, тұрмыстағы және өндірістегі қайғылы оқиғалармен байланысты болған. Астанада болған өрттің басым бөлігі тұрғын секторында тіркелген. Өрттердің шығуының себептері электр қондырғыларын монтаждау және пай-далану ережелерін бұзу, адамдардың отты абайсыз пайдалану, ошақтарды пайдалану және орнату кезінде өрт қауіпсіздігін сақтамаудың салдары екені анықталды.

Жи ы н с о ң ы н д а ге н е ра л-майор В.Петров департаменттің жұмысына оң бағасын беріп,

құрылымның қызметін жетілдіріп, барлық бағыттағы қызметті дамы-туға тапсырма берді.


Бетт

і дай

ынд

аған

: Таң

атар

ТӨ

ЛЕУҒ

АЛИ

ЕВ. Д

ерек

көзд

ері:

www.

asta

na.k

z, ww

w.in

form

.kz

Салтанатты рәсімге ҚР Премьер-министрінің орынбасары Бердібек Сапарбаев, Мәдениет және спорт министрі Арыстанбек Мұхамедиұлы және зиялы қауым өкілдері қатысты.

«Жақында Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың өзі бас болып кітаптары мен белгілі саясаткерлердің сыйлықтарын Елбасы кітапханасына тапсырған еді. Бүгін ғалым Мырзатай Жолдасбековтің 9 мыңнан аса жеке кітабын сыйлады. Мырза-тай Жолдасбеков – ұлтына шын берілген, қазақтың әдебиеті мен тарихы, мәдениетін терең зерттеп, жаңғыруына сүбелі үлес қосқан тұлға. Осындай ғалымның еңбектері – құнды мұра» деді ҚР Премьер-министрінің орынбасары Бердібек Сапарбаев.

Академик Мырзатай Жолдасбеков «Кітап – жан азығымыз, байлығымыз. Бұл кітапханаға менің тірнектеп жиған кітаптарым мен жазған еңбектерім қойылды. Үйде жеке кітапханамның оқырмандары ұл-қыздарым, немерелерім еді. Енді Ұлттық академиялық кітапханада кітаптарым көпшілікке қолжетімді болмақ» деді.

Жиында ғалымның композитор, жазушы Ілия Жақанов бастаған үзеңгілестері сөз сөйлеп, жылы лебіздерін білдірді. Айтыскер ақын Еркебұлан Қайназаров арнау өлеңін арнады.

Жаңа ашылған жеке кітапхананың қоры – 9 526 кітап. Оның ішінде белгілі қаламгерлер мен дипломаттардың қолтаңбасы қойылған кітаптар және 415 мемориалдық экспонат, 908 аудио, бейнематериалдар, грампластинкалар бар. Алдағы уақытта кітапхана қоры тағы да толықтырылмақ.

Орынбек ӨТЕМҰРАТ

Жастардың әскери-патриоттық сезімін орнықтыру, спортқа қызығушылығын арттыру, төтенше жағдайларда шұғыл қимылдау машықтарына дағдыландыру мақсатында ұйымдастырылған бұл жарысқа қаладағы 35 колледждерден іріктеліп, аймақтық жарыстардан үздік шыққан 8 команда қатысты. Олар – Гуманитарлық колледжі, «ЖД» колледжі, Басқару колледжі, №5 лицей, Тұран колледжі, Менеджмент және бизнес колледжі, Еуразия гуманитарлық институтының колледжі және Құрылыс-техникалық колледжі. Сайыс 2 кезең бөлініп өтті. Бірінші кезеңде қатысушылар мықты спортшы екендерін дәлелдесе, екінші кезеңде әскери дайындықтағы ширақ қимылдарымен көзге түсті. Жарыс өте тартысты өтті. Нәтижесінде, Еуразия гумани тарлық институты колледжінің «Жас қыран» әскери спорт тық клубы барлық командалардан үздік шығып, бас жүлдеге ие болды.

Мұрат ЖҮСІПБЕКОВ,Еуразия гуманитарлық институты колледжінің

АӘД пәнінің оқытушысы

Ойынның бірінші кезеңінде қос команда қорғанысқа аса маңыз бергені байқалды. Есеп ашылмады. Екінші кезеңнің орта-сында алаң иелерінің кезекті шабуылы нәтижелі аяқталды. Стар-ченконың дәл соққысы «Барыс» командасын алға шығарды.

Матчтың үшінші кезеңі басталған сәтте Кевин Даллман қонақтар қақ пасына екінші шайбаны салып үлгерді. Ал 51-ші және 56-шы минуттарда уфалықтар «Барыс» қақпасына гол салып, есепті теңестіріп кетті. Алайда, Николай Антропов ойын аяқталуға бір минуттай қалғанда «Салават Юлаев» қақпасын дәл көздеді. Сөйтіп, «Барыс» 3:2 есебімен жеңіске жетті.

Бейсенбі күні «Барыс» Новосибирск қаласының «Сибирь» командасын қабылдап, бұл жолы да 3:2 есебімен ұтты.

«Барыс» қазір турнир кестесінің 12-ші сатысына тұр. Келесі ойынды астаналықтар 28 қаңтар күні «Северсталь» команда-сымен өткізеді. Матч сағат 19.00-де басталады.

Ғалым ҚОЖАБЕКОВ

Бұл ретте қалалық Салауатты өмір салтын қалыптастыру орталығының маманы Ж.Кәкенова гипертонияның деңгейі адам денсаулығының басты көрсеткіші болып табылатынын айта келе, ол жүрек-қан тамырларының, орталық жүйке жүйесінің, бүйректің жағдайына байланысты өзгеріп оты-ратынын, сондықтан ауруды уақтылы анықтап, дер кезінде емдеу керектігін ескертті.

– Ең бастысы, темекі шегу, ішімдікке салыну секілді зиянды әдеттерден аулақ болып, артық салмақтан арылу керек. Әрбір

адам өз денсаулығына немқұрайлы қарамай, дұрыс өмір сүру салтын ұстанып, дәрігерге дер кезінде көрініп тұрса, көптеген дерттің алдын алар еді. Бірақ, көп жағдайда өз денсаулығына мән бермегеннен адамдардың зардап шегіп жататыны жасырын емес. Дене шынықтыру жаттығулары, таза ауада серуендеу, күніне кем дегенде 40 минут жаяу жүру, еңбек ету және дем алу тәртібін сақтау, әр кезде қан қысымын өлшетіп тұру арқылы артериялық гипертония ауруының алдын алуға болады, - деді Жанар Мәжитқызы.

Ал, осы орталықтың маманы Светлана Решетникова қан қысымы қалыптағыдан тыс жоғарылаған кезде жаса-латын алғашқы жәрдем туралы әңгімеледі. Мамандардың айтуынша, гипертония ми, жүрек, бүйрек, көз қан та-мырларын зақымдайды. Аурудың алдын алу үшін дұрыс тамақтануға дағдыланып, темекі шегуден және арақ-шараптан бас тартқан жөн.

Шара соңында Алматы ауданы әкімдігінің аппараты жанындағы мүгедектер мен жалғызілікті қарияларға үйде көмек көрсететін №2 бөлімшенің кеңесшісі Әмина Қамалбекқызы мен психолог Зәуре Ильфатқызы гипертония туралы кеңірек мағлұмат бергендері үшін СӨС орталығы мамандарына алғыс айтып, үйренгендерін үйде көмек алатын қарияларға түсіндіретіндерін жеткізді.

Гүлбаршын ӨКЕШҚЫЗЫ

Бұл суретшінің ғана емес, күллі қазақ стандықтардың, әсіресе, бас қала-мызды мекен еткен халықтың мерейінің асқаны десек, артық айтқандай бол-маспыз. Себебі, Жеңіс Кәкенұлының аты CITYSCAPE («Қала пейзажы») аталымында озып отыр. Оның басқа-басқаны емес, Астананың күз мезгіліндегі

көріністерін бейнелеген суреттері әлемдік қылқалам шеберлерінің назарын аударды. Жүлде алған суреттерден Есіл өзенінің сол жағалауымен қапталдас орналасқан ғимараттар көзге айқын аңғарылады.

Елорданың топырағына табаны тиген шетелдіктердің Қазақстан астанасының көркі жайлы айтқан пікірлерін естіп жүрміз. АҚШ-та өткен байқаудың қоры-тындысы – бұл сөздердің ақиқаттан алшақ кетпегенін дәлелдеп отыр. Ендеше, Аста-намызбен қалай мақтансақ та жарасады.

Айта кетейік, байқау жеңімпаздары ағымдағы жылдың сәуір айында Нью-Йоркте өтетін АртЕХПО көрмесіне қатысу мүмкіндігіне ие бола алады. Жер лесіміз қазірде осы көрмеге қызу дайындыққа кірісіп кетті. Оқырман да-рымызбен сол кезеңде ақжолтай ақпа-ратпен бөлісуге бұйыртсын дейміз.

Аманғали ШМИТҰЛЫ



Су – тіршілік көзі. Кәсіпорында су бірнеше минутқа тоқтап қалса, жұмыстың кідіріп, өнімнің сапасына және жеке технологиялық аппараттар мен жабдықтардың істен шығуына алып келеді. Сол себепті де сумен жабдықтау және су бұру жүйесі жұмысының сенімділігін арттыру «Астана су арнасы» қызметінің маңызды факторы болып саналады.

«Астана су арнасында» автоматтандыру жүйелерін енгізу 2013 жылы аяқталып, өткен

Мектепті ашпастан бұ рын, еліміздің сегіз өңірінде жастар ара-сында зерттеу жүргіздік. Соның қорытындысында олардың көпшілігі өзінің материалдық жағдайының жақсару мүмкіндігін дәл осы кәсіп-керліктен көріп отырғанына көз жеткіздік. Жастар үшін бизнес – белгілі бір әлеуметтік баспалдақ екен. Алайда, бизнесті бастау жолдарын білмеу мен бастапқы капиталдың жоқтығы жастардың қолын байлап отырғаны анықталды. Ашылған мектебімізде біз осы түйткілдерді шешуге көмектесуге тырысамыз.

Шындығын айтсақ, қазірде осыған ұқсас көптеген бизнес мектептер жұмыс жасауда. Алайда, талдау көрсеткендей, оларды аяқтаған соң ондағы түлектердің аз ғана бөлігі бизнеске бет бұрып жатады. Бұның себебі – бұл мектептердегі үш күндік немесе әрі кетсе бір апталық, 10 күндік оқыту бағдарламалары. Бұл уақыт ішінде нені үйреніп үлгеруге болады? Көптеген бизнес нәтижесіздігінің бір себебі осында жатқан шығар.

Ал, «BASTAU» бизнес-мекте-бінің оқыту бағдарламасы үш айға негізделген. Осы кезең ішінде кәсіп-керлік негіздеріне үйренуге, биз-несмен психологиясын сіңіруге мүмкіндік көп. Осы уақыт аралы-

ғында бизнесті мемлекеттік қолдау-дың барлық тетіктерімен танысып шығуға, жеке бизнес-жоспарды жа-зып, сарапшыларымызға көрсетуге болады. Ал, біз оның 3D кескінін жасауға, яғни, оны іске асыруға көмектесеміз. Соның арқасында

мектепті бітірген болашақ кәсіпкерде алдына қойған мақсатын жүзеге асы руға көмектесетін бизнес-жос-пары болады. Бизнес-мектебіміздің артықшылығы да осында.

Мектептің жұмысына толығырақ тоқталсақ, тренингтер мен семинар-

лардан тұратын оқыту бағдарламасы үш сатыдан тұрады. Әрбір деңгейдегі оқыту бір айға созылып, қазақ және орыс тілдерінде жүргізіледі. Мектепті аяқтаған соң түлектерге инвестициялар тартқанға дейін немесе жұмысқа тұрғанша қолдау

көрсетіледі. Ең бастысы, оны бітірген жастар бизнес-қоғамдастықтың бір бөлігіне айнала алады.

Болашақ кәсіпкерлер оқытудың бірінші кезеңінен тегін өтеді. Бұл кезең уәждеме және келіссөздер жүргізу, сондай-ақ, сату және биз-нес-логиканы дамытудың қыр-сырына үйретуді көздейді. Екінші кезеңде нарықты талдау жолымен болашақ бизнестің стратегиясын құру мүмкіндігін алады және өз ісін әлеуметтік желілер арқылы өркендетуге үйренеді. Жобаның соңғы сатысында мектепте білім алушылар өз бизнес-жоспарларын қорғап, табысты кәсіпкер-тәлім-герімен жұптасып жұмыс жасайтын болады.

Үш ай өткен соң осында оқығандар бизнес мектепті бітіргені жай-лы сертификат алады да, Ұлттық кәсіпкерлер палатасының тәжірибелі бизнесмендері оларға өз ісін ашуға, инвестициялар тартуға немесе жұмысқа орналасуға қолдау көр-сететін болады.

Эльдар ЖҰМАҒАЗИЕВ, Ұлттық кәсіпкерлер палатасы басқарма

төрағасының кеңесшісі, жастар кәсіпкерлігін дамыту

жөніндегі кеңес хатшысы

«BASTAU»

жылы 43 арынды және 55 кәріздік сорғы стан ция лары іске қосылды. Технологиялық үдерістерді басқарудың автоматтық жүйесін енгізу тұтастай алғанда мекеменің барлық жүйесінің сапалы қызметіне мүмкіндік береді.

Сумен жабдықтаудағы автоматиканың қажеттілігі мен тиімділігін қарапайым мысал-мен түсіндіруге болады. Мысалы, сорғының көмегімен бір немесе бірнеше үйлерді автоном-ды сумен жабдықтауды толық қамтамасыз етуге

болады. Тәулік ішінде судың қажеттілігі мен тұтыну көлемі өзгеруіне қарай сорғы өнімділік күшін өзгертіп, тіпті, уақытша өшіріп қоюға да болады. Өйткені, қондырғының үздіксіз бір режимде жұмыс істеуі судың тарифтік құнын арттырады, сондай-ақ, сорғының ресурсын қысқартады, ал жүйеде реттеуші автоматика қолданылса, оның жұмысын оңтайландыруға мүмкіндік береді.

Сумен жабдықтауды автоматтандыру су шығынын айтарлықтай төмендетіп, жабдықтың қызмет көрсету шығындарын азайту арқылы құралдың пайдалану мерзімін ұзартады әрі апаттық жағдайдың алдын алады.

«Жіп жіңішке жерінен үзіледі» дейді, әсіресе, қаланың ескі аудандарындағы құбыр-лардың тозуын есепке алсақ, артық қысым-ның салдарынан келетін апаттарды бол-дырмау мүм кін емес. Сумен жабдықтаудың автомат тан дырылған жүйесін станциялар-ды қашықтан бас қару режимінде жұмыс істейді. Диспетчерлік орталыққа келіп түскен ақпараттардың кө ме гімен станцияның жұмы-сына бақылау жүр гізіліп, нәтижесінде адам-дардың жұмыс қолы да азаятын болады.

Кәсіпорында электронды құжат айналымы жүйесі енгізу арқылы тапсырмаларды орындау тәртібі жақсарды деуге болады. Кіріс-шығыс хат-хабарлары, тұрғындардың өтініш-арыздары электронды базаға тіркеледі, жауапты ма-манды мерзімдері өткен және орындалмаған тапсырмалар туралы хабардар етіп тұрады. Сондай-ақ, тапсырмаларды орындау және құжат қозғалысының жеделдігі арта түсті.

Кәріз тазарту құрылыстарын (КСС) авто-маттандыру мәселесі өте өзекті. Себебі, көп қалалардағы КСС автоматтандырылмаған, ал, ол аяқасты апат бола қалса, экологиялық жағдайдың

нашарлауына, яғни, тазартылмаған сарқынды сулардың өзендер мен су қоймаларына құйылып, табиғи көздердің ластануына алып келеді. Су бұрудың технологиялық үдерісін басқарудың автоматтандырылған жүйесін енгізу, оның ішінде сорғы станцияларын басқару қуат үнемдеуші және экологиялық қауіпсіз техно-логияларды құру саласындағы техникалық өрлеудің маңызды бағыттары болып саналады.

Астана сияқты ірі мегаполисті сумен жаб-дықтаудың маңызды міндеттерінің бірі – магистральді құбыр өткізгіштердегі қажетті қысымды ұстап тұру десек болады. Осы реттегі «шанышпалы клапандарды» пайдалану мен магистральді құбыр өткізгіштердегі қысымды басқарудың жүйесін енгізу Қазақстандағы бірегей жоба болып табылады.

Қолданысқа енгізілген барлық технология-лар – сорғы станциялары, жаңа техникалар мен құрал-жабдықтардың барлығы біздің кәсіп-орынның тиімді активтері болып табылады. Олар сенімді қорғалуы тиіс. Ақпа рат тық жүйелер мен деректерді қорғауда күн тәрті бінен түскен емес. Жаңа техноло гия ларға сай, автоматты басқару жүйесіндегі ақпарат қауіпсіздігі жан-жақты қамтамасыз етілген. Яғни, сервердің сенімді қорғалуымен қатар, стратегиялық нысанның барлық периметр лері бойынша бақылауға бо-лады. Нысан дардың аумағында анық көрсетуші (5 мегапик сельге дейін), Астананың қатаң климатына арналған жылытуы бар сандық каме-ралар орналасқан. Бейнебақылау камераларын мобильді құрылғылардан да қадағалауға болады. Бақылаушы тетіктерімен жабдықталып, белгі-ленген тәртіп бұзылған жағдайда дабыл қағылады.

Ерлан БЕЙСЕМБАЕВ,«Астана су арнасы» МКК

Бас директорының орынбасары

5www.astana-akshamy.kzE-mail: [email protected]

Ел басына күн туып, неміс бас-қыншылары тұтқиылдан еліміздің тыныштығын бұзған шақта Қабен Оспанұлы небары он үш жаста еді. Буыны бекімегеніне қарамастан үлкендерден қалыспай, таңның аты-сынан күннің батысына дейін «Бәрі майдан үшін!» деген ұранмен еңбек еткен ардагер әңгімені былай бастады: «Астанадағы «Насос» зауытында бұрын қазақша орта мектеп болған. Мен соның жетінші класын бітірген едім. Ал, соғыс басталғанда Мели-топольдан ОГПУ атындағы зауыт осы мектепке көшіріліп, комсомол комитеті ересек балаларды зауытқа жұмысқа жіберді. Арасында мен де бармын. Тездетіп оқып, он күннің ішінде «әмбебап токарь» болып шыға келдім. Бәрі дәл кешегідей көз алдымда, сызба бойынша он екі сағат бойы аяғымыздан тік тұрып, жұмыс істедік. «Стахановшы» атағын да алдым. Ол кезде шаршау дегенді білмейтінбіз. Соғыс аяқталған соң, 1946 жылдың қыркүйек айында «1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысы кезіндегі қажырлы еңбегі

үшін» медалімен марапатталдым. Кейін соғыстың отты жылдарында бала болсам да еңбекке ерте араласып, ел қорғау ісіне үлес қосқаным үшін Ұлы Жеңістің 55 жылдығы құрметіне «соғыс ардагері» атағы берілді».

Бүкіл саналы ғұмырын заңды-лықты нығайтып, ел байлығын қорғауға арнаған Қабекең Қара-ғанды облысының Жаңаарқа ауда-нында дүниеге келгенімен, отбасы қоныс аударып, Қараөткелде өсті. Бүгінде сексеннің бел ортасынан асқан ақсақалдың айтуынша, әкесі Оспан сол кезде ауыл аралап, той-домалақтарға қатысып, домбыра шертіп, өлең шығарған сері жігіт болса керек. Анасы Бибіжан ақылды, көпшіл адам екен. «Өмірде әрқашан бір-біріңмен ұйымшыл, тату болыңдар. Еңбекті серік етің дер» деп отырады екен олар үнемі перзенттеріне. Осын-дай сөздерді құлағына құйып өскен ба-лалар жұмыстан қашпады, қай-қайсы да еңбекке ерте араласты.

– Соғыс басталған кезде апайым Ризабану он жетіде, ал қарындасым Күлтай бес жаста еді. Әкеміздің бер-

ген тәлімінің арқасында бірімізден-біріміз бір елі ажырамадық. Үлкенге – ізетті, кішіге қамқор болып ер жеттік. Кейін соғыс аяқталатын жылы әкей қайтыс болды. Бірақ, ұрпағына қалдырған өсиетін өмір бойы жады-мыздан шығарған жоқпыз, жастай еңбек еттік, енді, міне, қартайғанда сол бейнетіміздің зейнетін көріп отырмыз, – дейді Қабен Оспанұлы.

Өз ойы соғыс біткен соң оқуға түсіп, мұғалім болу еді. Дегенмен, комсомол комитеті келешегіне сенім артып, алдымен Астрахан ауданына мемлекеттік қауіпсіздік қызметкері етіп жұмысқа жібереді. Бір жыл-дан соң Алматыдағы КСРО МҚМ мектебіне оқуға түсіп, оны ойдағыдай аяқтағаннан кейін 1956 жылы өз өтініші бойынша ішкі істер органына ауысып, Атбасар ауданына қызметке барған ол бастапқыда жол бойының тәртіп сақшысы, артынан аудандық милиция бастығының орынбасары қызметін атқарады.

Қай жерде, қай қызметте жүр-се де қызметтік міндетін адал, тия нақты атқарды. Соның ар қа-

сында қызметтестері мен қара ма-ғындағылары арасында, халық алдын-да абырой-беделге ие болды. Ешкімнің ала жібін аттамады, қанына сіңген қасиетінен танбай қашан да адал өмір сүруге, маңайындағыларды қолынан келгенінше қолдап-демеуге қол ұшын беруге тырысты.

– Қай жерде жүрсем де жас-кәрісіне қарамай, бұрынғы қыз меттестерім мен қарамағымда істе гендер кездесе қалса, амандасып, сәлем беріп тұрады. Сонда ойға қалам: бұл дүниеде ыстық ықылас пен кең пейілден, қарапайым көңілден асқан еш нәрсе жоқ екен. Таныстарым мен туыстарымның маған деген осындай сый-құрметін көргенде, текке өмір сүрмеген екен-мін, дұрыс ғұмыр кешкенмін-ау деп бір марқайып қаламын. «Ата көрген – оқ жонар» дегендей, әрине, бойымда бір жақсы қасиет болса, соның бәрі ата-анамның берген тәрбиесінен деп ойлаймын, – дейді ақсақал ағынан жарылып.

Ұлы Отан соғысының, тылдың және Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің ардагері атанған ақсақал әлі де ширақ, қарап отыруды білмейді. Құрметті демалысқа шықса да, әріптестерінің шақыртуымен құқық қорғау саласында қызмет етіп, бас қаланың қоғамдық тәртібін нығайтуға атсалысты. Тіпті, жасы келіп, денсаулығы сыр бере бас та-ғанына қарамастан, Қабен ақсақал аудандық, қалалық және Ішкі істер министрлігі ардагерлер комитетінің қоғамдық жұмыстарынан бас тартып көрген емес.

Еңбегі ескерусіз қалмай, бірнеше орден, медальдармен марапатталды.

Алпыс үш жыл бір шаңырақтың астында жарасымды ғұмыр кешіп келе жатқан өмірлік жары Раши-да Шәметқызы екеуінің өсіріп-тәрбиелеген балалары бүгінде бір-бір үйдің түтінін түтетіп, ел үшін еңбек етіп жүр.

Гүлбаршын ӨКЕШҚЫЗЫ

Нағашы атам Мұсағали 1916 жылы 15 наурызда Әліби Жангелдин уезінде қарапайым отбасында дүниеге кел-ген. Әкесінің аты – Жармағанбет, анасының аты – Зағипа. Атам 1936 жылы Қостанай педагогикалық тех-никумына оқуға түседі. 1938 жылы мұғалім мамандығы бойынша оқуын тәмамдап, Әліби Жангелдин уезінде алғашқы еңбек жолын бастаған.

Атам 1940 жылы 30 қазанда Кеңес Армиясы қатарына шақырылады. Соғыс туралы «Біз жаудың шебін қарша бораған оқтың астына аламыз, содан кейін барып танк пен жаяу әскер шабуылға шығады. Қарақтарым, сендерге мұндай күнді көрсетпесін, бетін аулақ қылсын» деп тебірене жиі айтатын.

Нағашы атам Мұсағали ерлігімен көзге түскен. Соғыста төрт рет жа-ралы болған көрінеді. Кеудесіне екі

рет l-дәрежелі Отан соғысы ордені, үш рет «Қызыл Жұлдыз» ордені және «Мәскеуді қорғағаны үшін», «Сталинградты қорғағаны үшін», «Берлинді алғаны үшін» медальдары ілінген.

Атам 1946 жылы 27 қарашада соғыстан аман-есен оралған. Төсінде жарқыраған медальдары мен әскери құжаттары қазіргі кезде немересі Жармағанбетов Мұраттың үйінде сақтаулы тұр.

Көзі тірісінде жыл сайын 9 мамыр күні өзге майдангер достары сияқты орден-медальдарын тағып, шеруге шығатын еді. Сол күні үйде Раушан әжем ас дайындап абыр-сабыр бола-тын. Өйткені, үйге ауыл басшылары, ақсақалдар, туған-туыстар жина-лып нағашы атамды мейрамымен құттықтайтын еді.

Мұсағали атам соғыста көргендері мен көңілге түйгендерін әңгімелей отырып, көзіне еріксіз жас ала-тын. Өмірінің ақырына дейін Ұлы Жеңістің жолында майдан даласында қайтпас сапарға аттанған бозбала боздақтардың рухына бағыштап дұға қылудан танған емес.

Кеңес үкіметі орнағаннан кейін, халық арасында сауатсыздықты жою

қолға алынды. Ең алдымен, ересек-тер арасында сауатсыздықты жою жұмыстары жүргізілді. Ересектер жұмыстан соң кешкі мектепте оқып, хат таныды. Мемлекет тарапынан са-уат ашу үшін арнайы қаражат бөлінді. Мектептер толық оқу құралдарымен қамтамасыз етілді. 1924 жылы «Сауат сыздық жойылсын» деген қо ғам құрылды. Оның мүшелері жер-жерлерді аралап, халықтың арасында сауат ашу жұмыстарын жүргізді. Сондай игі бастамаға нағашы атам да өз үлесін қосқан.

Атам 1976 жылы жазған естелігінде мынадай жолдар бар: «Менің оқыту-шылық қызметім 1937 жылдан бұрын басталды. Халық ағарту ісінде болған орасан зор өзгерістерді өз көзіммен көрдім. Ол кезде мектеп қыста кесек үй, жазда киіз үй болатын. Отырықшылыққа енді ғана көше бастаған ауылдың өзі шағын болатын. Қыста кесек үйде ауыл балалары мен ересектеріне сабақ бердім. Олардың оқуға деген ынта-ықыластары жоғары болды. 4 кластық білім негізінде дәріс алды. Енді жаңа мектеп қанат жая түсті. Ауылға жаңа заман жанашыр-лары, интеллегенция өкілдері, оның ішінде мұғалімдер көптеп келе баста-

ды. Елімізде жаппай сауаттандыру ұраны көтерілді. Осыған байланысты жаппай сауатсыздықты жою жөнінен Қазақстанның аудандары мен ауыл-дарына мәдени жорық жарияланды. Бұл жорыққа өзім де атсалыстым. Педагогика училищесінде оқып жүріп алғашқы оқытушылық сабағымды осы сауатсыздықты жою мектебінен бастадым. Көптеген адамдар менің қолымнан хат танып шықты ».

Мұсағали атам 1946 жылы 28 жа-сында Ұлы Отан соғысынан оралған соң ұстаздық қызметін жалғастырды. 1964 жылы «Халық ағарту ісінің озық қызметкері» төсбелгімен және аудандық, облыстық оқу бөлімінің мақтау грамоталарымен марапатта-лады. 1978 жылы еңбек демалысына шығады. Өзім өте құрметтейтін май-дангер атам 1996 жылы қаңтарда дүние салды.

Бұл күнде Мұсағали атамның ба-лалары Жұмағазы, Қазина, Саламат, Мырзағазы, Қалабайдан 20 немере, 17 шөбере бар. Нағашымның ерлігін ұрпақтары ешқашан ұмытпаймыз.

Зайгүл ЖАЛҒАСБАЙ,Әлкей Марғұлан атындағы

№40 орта мектептің 10-сынып оқушысы



//////////////////////////////////////

АҚЫРЕТТІК БАҚЫТ ӘР АДАМНЫҢ АР-ҰЖДАН ЕРКІНДЕ ҚАЛДЫРЫЛАДЫ

- Т а р и х т а м е м л е к е т п е н діннің қарым-қатынасы қандай тұрпаттармен реттеліп отырған? Сондай-ақ, бүгінде әлем елдерінің к ә д е с і н е ж а р а п о т ы р ғ а н зайырлылық ұстанымының шығу тарихына тоқтала өтсеңіз.

- Әлем тарихына назар аудара-тын болсақ, мемлекет пен діннің қарым-қатынасын реттеудің көптеген тұрпаттары болғанын көреміз. Оның алғашқысы ретінде теократиялық мемлекеттік басқаруды айтамыз. Теократиялық мемлекеттік басқару – бұл Ұлы Жаратушы Хақ тағаланың пәрменімен, соның құдыретімен дүниеге келетін мемлекет. Біздің діни танымымыз бойынша мемлекеттерді алғаш рет құрған – пайғамбарлар. Пайғамбарлар мемлекетті Алла тағаланың уахиы арқылы құрады. Теократиялық мемлекеттің ең алғашқы анықтамаларын Платон, Аристотель, «Қайырымды қала» трактатында әл-Фараби де сөз еткен. Христиан зерттеушілерінің ішінде Фома Аквинский, Пьер Абеляр секілді ойшыл-философтар да теократиялық мемлекет анықтамасының дамуына өз ойларын қосқан. Десек те, негізгі кон-цепциясын жасаушы – Фома Аквин-ский. Оның «Қос қылыш» және «Күн мен Ай» теориясында айдың нұрлы сәулені күннен алатыны секілді, мем-лекет басшысы да рухани күш-жігерді Құдайдан алады. Әйткенмен, оның айқын көрінісін тек пайғамбарлар құрған мемлекеттен көруге болады. Алла тағала пайғамбарға уахи түсіру арқылы мемлекетті басқарудағы негізгі мәселелерге тікелей араласа алады. Ал уахи тоқтағаннан кейін Алладан түскен діни нормаларды прецедент ретінде басшылыққа алып басқаруды да теократиялық мемлекет деп айта аламыз. Бірақ, бұның өзгешелігі – Жа-ратушымен тікелей байланыс болмай-ды. Осыған байланысты теократиялық мемлекетті тікелей және жанама теократиялық мемлекет деп бөліп қарастырамыз. Ислам тарихындағы 622-632 жылғы аралығында Мұхаммед пайғамбар құрған Мәдинадағы мемлекет пайғамбарлық басқару негізіндегі мемлекет саналады. Ал мұнан кейінгі Омаяттар дәуірі, Аб-баситтер кезеңіндегі мемлекеттік басқаруды жанама теократиялық мемлекеттер қатарына жатқызамыз. Осы себептердің негізінде социо-логия ғылымының атасы ибн Хал-дун мемлекетті басқаруды табиғи басқару, саяси және пайғамбарлық басқару деп үшке бөлген болатын. Бұл жердегі табиғи басқару деп – тирандық басқару жүйесін, саяси басқару деп – халықты ақылмен басқаруды, ал пайғамбарлық басқару деп – қоғамның Алланың абсолюттік үкімдерімен кемел басқарылуын ай-тамыз. Десек те, мемлекетке діннің үстемдік етуін теократиялық басқару деп алсақ, ал керісінше мемлекеттің дінді басқаруын клерикальді мем-лекет деп айтамыз. Әлем тарихына қарасақ, б.э.б. 3 ғ. Үндістанда – мем-лекет дінді басқаратын жүйені король Асоко пайдаланған. Рим иперато-ры Цезарь да бұл әдісті басқаруда пайдаланған. Осы себептен де кейде клерикализмның орнына - асокоизм, цезаропапизм, византизм терминдері қолданылады. Яғни, патшалар өздері сенген, иланған дінді басқарып, оған мемлекеттік тұрғыда біржақты қолдау білдіріп отырған. Басқа діндерге ол дінге қолдау жасағандай қамқорлық танытпайды. Клерикаль терминінің шығу тегіне қарайтын болсақ, орта ғасырларда Еуропада адамдардың

діни сеніміне қарай 3 топқа жіктеген. Бірінші – клероктар, екінші – ере-тиктер, үшінші – лайцолар. Мем-лекет пен діннің арақатынасын реттейтін келесі бір тұрпаттың бірі – конкордат деп аталады. Қазіргі Португалия, Италия секілді елдердің басқару жүйесін канкордаттық жүйеге жатқызамыз, яғни, діни мәселелерді ғана мемлекет дін өкілдерінің ой-пікірін, ұсыныстарын негізге ала отырып шешеді. Бұдан басқа тарихта харизматикалық мемлекеттік басқару тұрпаты да болған. Бұл біздің ежелгі түркілердің басқару жүйесіне тән дүние. Сондай-ақ, ислам тарихындағы шиалық бағыттағы мемлекеттерде де осы харизматикалық басқару жүйесі болды. Мұнда белгілі бір алтын әулет немесе тұлғаның бойына Құдайдың құты дарыған, сол тұлға мемлекетті басқарса – ол қасиетті болады, елін бақытқа жетелейді, оның әрбір шешімі, үкімі қасиетті болып саналады. Мына Орхон-Енисей жазбаларында «Зеңгір көкте – Тәңір, жерде – халық, халықты басқару үшін ортасына қағанды жарат-ты» деген түсініктер орын алған. Яғни, осыдан қаған Ұлы Жаратушының жердегі өкілі деген таным қалыптасқан. Мемлекет пен діннің арақатынасын реттейтін келесі бір тұрпатты лайцизм деп атаймыз. Батыс Еуропа тарихында алғаш рет протестанттық қозғалыстың жетекшісі Мартен Лютер шіркеу қызметкерлерінің мемлекеттің ісіне араласуына қарсы болды. Одан кейін италиялық атақты философ Нико-ла Макиавели өзінің еңбектерінде мемлекеттік билікке дін өкілдерінің

араласуына ашық қарсылығын білдірді. Бұл көзқарас дами келе, 1789 жылы Франция буржуазиялық революция-сында жеңіске жетті. «Лайцо» сөзін орыстар светский деп алса, түркі халықтары дүниеуи сөзін қолданады. Яғни, бұл дүниелік мемлекет деген ұғымда. Қазіргі біздің зайырлы қоғамда халықтың өзінің сұранысына сай, өзі дауыс беріп қабылдаған Ата заңның негізінде мемлекет басқарылады. Ақыреттік өмірді, жұмақты қалайтын болса, халықтың сеніміне еркіндік беріледі. Яғни, діннің амалдарын, құлшылықтарын атқару ар-ождан бостандығына қалдырылады. Ал біздің Ата заңымыз азаматтардың ар-ождан бостандығының сақталуына кепіл болатынын паш еткен.

-Түркі, Қарахан мемлекеті, Қазақ хандығы кезеңінде мемлекет пен діннің қатынасы қандай болған?

- Ежелгі Түркілер Тәңір сенімінде болған. Тәңірдің жердегі өкілі ол – қаған деп есептелген. Бірақ тәңіршілдік туралы зерттеушілердің ортақ бір концепциясы жоқ. Кейбір дерек-

терде Тәңір дінін түркілерге Озған деген пайғамбар әкелген. Исламға дейінгі түркі даласындағы салт-дәстүрлер сол Озған әкелген діннің сарқыншақтары деген де пікірлер бар. Бірақ, бұл әлі бірақ анықталмаған, тек болжам ғана. Дегенмен тарихи деректерде Озған, яғни Оғыз қаған ұрпақтары алтын әулет деп айтылғаны шындық. Шыңғыс ханның тегін тара-тып келсеңіз Оғыз қағанға тіреледі. Әбілғазы Бахадүрдің «Шажірат ат-Түрк» еңбегін, Джуйнидің еңбектерін қарасаңыздар осыны қуаттайды. Тіпті, Осман императорлары өз шежірелерін Озған пайғамбардан (Оғыз қағаннан)

таратады. Әйтсе де, ІХ ғасырдан бастап Орталық Азиядағы түркі иеліктері біртіндеп Ислам дінін қабылдай бас-тады. Соның бірі Қарақан мемлекеті болатын. Осы дәуірдің жұлдыздары Жүсіп Баласағұн, Ахмет Иегүнеки, Ахмет Иасссауилер мемлекет пен дін жайында өз еңбектерінде тоқталып өткен. Тарихшы Зия Кабакшы Қарахан дәуірінде Ханафи мазхабының 300-ден астам өкілі шықты дейді. Яғни Қарахан дәуірі Ислам дінінің өркендеген бір кезеңі болып есептеледі. Алай-да, Қарахан мемлекеті ХІІ ғасырда әлсіреп, Ислам дінінің таралуы саябырсыды. Онан кейінгі Қидан патшалығы кезінде халықтың ислам дінін ұстанатынына қарамастан, будда діні мен христиан діні мемлекеттік тұрғыда насихатталды. Ал, Хорезмшах мемлекеті тұсында олардың қыпшақ даласына ғазауат жасағандығы тура-лы деректер кездеседі. Хорезмшах мемлекетін тарихтан ығыстырған Ал-тын Орда империясы алғашқыда дінге бейтарап ұстанымда болды. Алтын Орданың алғашқы билеушісі Бату хан

дін мәселесінде Шыңғыс ханның Ұлы Яса заңын қатаң ұстанды. Жалпы, Ұлы Яса заңында бүгінгі зайырлылықтың нышандары болғандығы байқалады. Онда мемлекет ешқандай дінді қолдап-қолпаштамайды, бірақ дін өкілдеріне еркіндік береді. Мемлекеттің саясаты-на қарсы келмесе, белгілі бір дәрежеде оларға құрмет көрсетеді. Бату хан осындай бейтарап ұстанымда болды. Бірақ, Джуйни Бату ханды жасырын түрде ислам дінін қабылдаған еді дейді. Одан кейінгі Берке хан тұсында исламдық басқару үлгісі қалыптаса бастады. Берке хан сол кездегі Мы-сыр билеушісі Бейбарыспен достық дипломатиялық қатынас орнатты. Одан бертінде Мөңке, Темір кезінде қайтадан Яса үстем болғанымен, онан кейінгі Тудай Мөңке, Өзбен ханның кезінде қайтадан Ислам діні қанат жая бастады. Өзбек хан 1320 жылы Алтын Орданың мемлекеттік діні Ислам діні деп жариялады.

Алтын Орда құлап, оның орнына жеке ұлыстар ортаға шықты. Соның бірі Қазақ хандығы еді. Ағылшын са-яхатшысы Джениксон ХVІ ғасырдың соңында қазақ топырағына келіп «бұл жердің халқы Мұхаммедтің дінін ұстанады» деп сипаттайды. Одан кейінгі қазақ жеріне келген көптеген зерттеуші, саяхатшы-лар қазақ халқының Ислам дінін ұстанатынын айтқан. Соның бірі парсы тарихшысы Рузбехани Сыр бойын мекендеген қазақтардың ислам дінін ұстанатынын жеткізеді. Кіші жүз жерінде жарты жылдай уақыт болған Кэстль де жергілікті көшпелі халықтың Мұхаммедтің дініне берік екенін айтады. Бірақ, қазақ хандығы теократиялық мемлекет болды деп айта алмаймыз. Бәлкім, клерикалды мемлекет ретінде қарастыруымызға болатын шығар. Жеті Жарғының к е й б і р н ұ с қ а л а р ы н д а х р и с т и -ан дініне өткен адамдарды елден аластау нормалары бекіген. Яғни, Ислам дініне мемлекеттік тұрғыда қолдау білдірілген. Сондай-ақ қожа-молдалардың дәрежесін төрелермен т е ң е с т і р г е н . Б ұ л к л е р и к а л ь д і тұрпаттың белгілері болғанын әйгілейді.

- Кеңес үкіметі атеистік мемлекет болды. Біз сол Қызыл империяның құрсауынан шыққаннан кейін з а й ы р л ы ж ү й е н і т а ң д а д ы қ . Мұның басты себебі не? Тәуелсіз Қ а з а қ с т а н н ы ң з а й ы р л ы л ы қ ұстанымының ерекшелігі жай-лы, жалпақ жұртқа зайырлылық ұғымы мен діни сенім байланысын түсіндірсеңіз...

- Кеңес үкіметі атеистік идеологияға негізделді. Дінді мансұқтау 70 жыл жүргізілді. Қытайға, Ауғанстанға ауа көшіп кеткен ата-бабалары-мыз діни шарттарға сүйене оты-рып көшті. Шариғатымызда дінді мүлде ұстануға мүмкіндік бермеген жағдайда ол жерді тастап кетуге рұқсат берген. Сондықтан біз 30-40 жылдардағы Қызыл үкіметті дарул-һарб (кәпірстан), яғни атеистік мем-лекет болды деп ашық айта аламыз. Кейін Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде «Отанды сүю – иманнан» деп, Башқұртстан мүфтиі пәтуа беріп, со-нан соң өз еркімен қолына қару алып, соғысқа аттанған мұсылмандарды көріп, Сталин дінге біршама жылылық көрсетті. Тіпті, Орта Азияда мүфтият ашуға рұқсат берді. Алайда, мұны тек көзбояушылық деп білеміз. Себебі, бәрібір діни сенімге мемлекеттік тұрғыда қысым болды.

Біз 1991 жылы тәуелсіздігімізді а л д ы қ . І л е - ш а л а « Д і н и с е н і м бостандығы және діни бірлестіктер туралы» заң қабылданды. Бұл Заңда біз зайырлылықты ұстанатынымызды айттық. 1995 жылғы Ата Заңымызда бұл паш етілді. Әйткенмен, 1992 жылғы «Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы» заңымызда біз бірнеше діни сенімі қарама-қайшы ағымдардың өмір сүруіне рұқсат бердік. Нәтижесінде, қазір шөре-шөре боп жүрген, бір-бірін кәпірге, теріске шығаратын діни ағымдар өз ортамыздан өніп шықты. Мұның үлкен зияны – қазақтың бала-сы біртұтастығынан айырыла бастады. Қазір ата-анасының асын ішпейтін, үлкенін сыйламайтын, тарихымызды мойындамайтын толқын пайда бол-ды. Сөз жоқ, бұл – Алаш баласы үшін орны толмас қасірет! Елдегі ушыға бастаған діни ахуал 2011 жылы қайта қаралып, «Діни қызмет және діни бірлестіктер» туралы заң қабылданды. Бұл заңның басты ерекшелігі жаңа заңымызда Ханафи мәзһабының тарихи рөлін мойындайтынымыз-ды ашық көрсеттік. Елімізде Хана-фи мәзһабын ұстанатын Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы – елдегі ең ірі діни бірлестік. Бүгінде оның құрамында 2300-ден аса мешіт бар. Жалпы, Қазақстан халқының 70 пайыздан астамын мұсылмандар құрайды. Яғни, мемлекет Ханафи мәзһабының тарихи рөлін мойын-дау арқылы ел мұсылмандарының рухани тұтастығын сақтап қалуға маңызды қадам жасады. Билік сенім мәселесін дін өкілдерімен келісе оты-рып шешуге ұмтылса, көптеген діни дүрдараздықтың шешімін таба алады деп ойлаймын.

Жайық НЫҒЫМАШ


Нұрланмен жақындап танысуым 2004 жылы жүзтомдық «Бабалар сөзі» атты серияны шығаруға кіріскенде басталды. Оны бұрын да білетінмін, анда-санда кездесіп қалып, сыпайы сәлемдесіп жүретінбіз. Ал, «Бабалар сөзіне» кірісіп, жұмыс басталғанда біз жиі кездесіп, әңгімелесіп жүрдік, жұмыс барысында көп мәселені бір-ге шештік. Осы тұста оның тура-шылдығын, принципшілдігін көрдім, ісіне адал, уәдеге берік екеніне көзім жетті. Бірде екеуміз бір мәселе бойын-ша келісе алмай, ренжісіп те қалдық. Оның да қайтуы жылдам екен, мен де ұзақ ашулана алмаймын. Сөйтіп біз тез арада тіл табысып, ортақ іске барымызды салдық. «Ер шекіспей, бекіспейді» дегендей, содан бері екеуміз ағалы-інілі болып, жарасып, араласып кеттік.

Осы он жылда Нұрланның терең де жан-жақты білімді екеніне, өзі химик болса да, ғылымның әртүрлі саласынан тиісті дәрежеде хабардар екеніне және өзі әркезде ізденіп, жаңаға жаны құмар жаңашылдығына, эрудициясы мол азамат екеніне көзім әбден жетті. Ізденімпаздығы мен еңбекқорлығының арқасында әрбір істің жолын тауып, жүзеге асыра білетін қабілетінің арқасында полиграфиялық мамандықты тез әрі терең меңгеріп алғандығы сон-ша, ол өзі нөлден бастаған шағын кәсіпорнын көпсалалы, жаңа техни-камен жабдықталған, озық техноло-гияны қолданатын үлкен әрі кәсіби

дәрежесі биік баспаға айналдырды. Әлбетте, бұл бірден бола қойған жоқ.

Бұл баспаның басты ерекшелігінің бірі – алғашында шағын кәсіпорын болса да, – жұмысын бірден табыс көзін іздеуге, тапсырыс таба білуге бағыттады, сөйтіп тек мемлекеттік тендерге ғана қарап отырмады. Азды-көпті тапқан қаражатын кәсіпорынды дамытуға, өркендетуге жұмсап, қа-жетті құрал-жабдықтар алды және сол кездегі қызметкерлерін тиісті дәрежеде жалақымен қамтамасыз етіп отырды. Осылай бірте-бірте заманауи типография сатып алды, шетелдік үздік аппаратураларға қол жеткізді. Осындай күрмеуі көп мәселелерді білгірлікпен шешкен Нұрлан Исабе-ков баспаның күллі іс-әрекетін бір жүйеге түсіріп, өнімнің ойдағыдай шығуын біртұтас циклге айналдырды. Соның нәтижесінде тапсырыс алу, тапсырысқа түскен материалды әдемі қағазбен, айшықты бояумен, келісті әріппен, сапалы тігіндеп-түптеп, полиграфиялық тұрғыда қай жағынан болса да ойдағыдай болып шыққан тамаша кітап етіп шығару – бұл күнде «Фолиант» баспасы үшін әдеткі іске айналды.

Қазіргі кезеңде «Фолиант» бас-пасының шығарып жатқан кітаптары сан-салалы. Атап айтқанда, ғылыми, әдеби, көркемсурет, оқулық, хре-стоматия, энциклопедия, анықтама, сөздік, аударма әдебиет, т.б. сала-ларды қамтитын өнімдер. Бұлардың көпшілігі білім мен ғылым жолында

жүрген ғалымдар мен ұстаздарға, сондай-ақ басқа да әртүрлі мамандық иелері мен жалпы жұртшылыққа арналған туындылар. Бұл еңбектердің авторлары, - негізінен, елімізге ғана емес, шетелдерге де танымал, мемлекетіміздің қоғамдық санасына игі ықпал етіп, ұлтымыздың рухани-ятына үлкен үлес етіп жүрген атақты ақын-жазушылар, ғалымдар, мәдениет пен білім саласының қайраткерлері.

Бүгінгі таңда «Фолиант» баспасы құлашын кеңге сермеп, шетелдік әріптестерімен, белгілі баспалармен тығыз байланыс жасауда. Соңғы бес-алты жыл бойы Франкфурт қаласында дәстүрлі дүниежүзілік кітап көрме-жәрмеңкесіне қатысып жүр. Онда әр жылы «Фолиант» деген жазуы бар жеке стенд орнатып, оған шетелдік оқырмандар қызығады-ау деген кітаптарын, т.б. өнімдерін қояды. Мен өзім 2013, 2014 жылдары осы жәрмеңкеде болдым, сонда «Фоли-ант» баспасының стендінде тұрған кітаптарды шетелдік оқырмандар қолына алып, мазмұнын оқып, таны-

сып тұрғанын көрдім. Менің тағы бір байқағаным: «Фолиант» баспасы жәрмеңкеде басқа мемлекеттер-ден келген баспагерлермен тығыз қарым-қатынас жасайды екен. Бұл туралы Нұрлан өзі былай дейді: «Біз жәрмеңкеге тек қана өз өнімдерімізді көрсетуге бармаймыз. Жыл сайын түрлі келісімшарттарға қол қойып қайтамыз. Биыл да қазақстандық нарықта сұранысқа ие кітаптарды аударып басуға құқық алдық. Оның ішінде ғылыми әдебиет те, көркем әдебиет те, балалар әдебиеті де бар. Сол кітаптарды қазақ, орыс тілдерінде шығаруға келісімшарттарға қол қойып келдік. Сондай-ақ біздің жобаларға қызыққан ағылшындарды, француз-дарды, албандар мен мысырлықтарды ерекше атап өтуге болады. Олар біздің көркем әдебиеттерді өз тілдерінде шығарғысы келіп, ұсыныстар айтты».

Міне, осыдан-ақ қазақ баспа ісінің әлемдік аренаға шыға бастағанын көруге болады. Әрине, біздің баспалардың барлығы осылай істеп жатпаса да, жаһандық нарыққа

шығып, кең танымал болуға күш салып жүргендері бар. Бұған сол жәрмеңкеде көзіміз жеткен. Қазақстаннан бар-ған үш-төрт баспа қосылып, бір стенд жасағанын көрдік. Басқа мем-лекеттердің көрмедегі стендтерге қойған бұйымдары мен стендтердің көркем безендірілуі бізде бұл мәселе жағынан кенжелеп қалғандық бар екенін байқатты. Бұл тұрғыдан алғанда «Фолиант» баспасының кітаптары біршама айшықты шығып, алыстан көз тартып тұрды.

Демек, бұл баспаның басшысы өздері шығаратын кітаптарының ішкі мазмұнымен қатар сыртқы түр-түсіне, пішініне, жалпы дизайнына үлкен көңіл бөледі деп айтуға болады. Олай болса, іскер де білікті директор Нұрлан Исабековке осы деңгейден түспей, ары қарай өркендете бер-гей, - деген тілек айтып, ердің жасы елуге зор табыстармен келгеніне ризашылық білдіреміз! Дені сау бо-лып, еңбегі жана берсін.

Сейіт ҚАСҚАБАСОВ

Қазақстан Республикасының 1961 жылдың 5 қазанында Гаага қаласында жасалған Шетелдік ресми құжаттарды заңдастыру талап етудің күшін жоятын Конвенцияға қосылуына бай-ланысты Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2001 жылдың 24 сәуірдегі №545 Қаулысымен ҚР Әділет министрлігіне әділет органдарынан және өзге де мемлекеттік органдардан, сондай-ақ нотариустардан шығатын ресми құжаттарға апостиль қою құзіреті беріліп, жергілікті жерлерде Әділет департаменттерімен жүзеге асырылады.

Аталған Қаулының негізінде 2001 жылдың 4 маусымында ҚР Әділет министрлігімен «Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарынан, сондай-ақ нотаруистардан шығатын ресми құжаттарға апостиль қою тәртібі мен шарттары туралы Бірыңғай қағида» бекітілді.

Аталмыш қағида апостиль қою тәртібі мен шарттарын белгілейді және Қазақстан Республи-касынан шығатын ресми құжатттарға апостиль қою құқығы бар барлық уәкілетті мемлекеттік органдардың қолданылуына жатады.

Осы қағидаға сәйкес апостиль дегеніміз – тиісті құжатқа қол қойған адамның қолын және оның өкілеттіктерін, сондай-ақ осы құжат бекітілген мөрдің немесе мөртаңбаның түпнұсқалығын растайтын арнайы мөртаңба.

Апостиль қою рәсімінің мақсаты Гаага Конвенциясына мүше-елдердің аумағында

қолдануға арналған апостиленетін құжаттардың түпнұсқалылығы мен дұрыс ресімделінуіне кепілдікті қамтамасыз ету болып табылады.

Апостиль қойылған құжат Конвенцияға мүше кез келген елде қолданылуға болады.

Апостиль қоюдың тәртібі мен шарттарына тоқталатын болсақ, апостиль қою үшін құжаттар түпнұсқаларда немесе нотариаттық расталған көшірмелер ұсыныла алады. Апостиль қою үшін ұсынылатын құжаттар анық және нақты жазылуға, лауазымды адамдардың қолдары және мөрлердің бедері анық болуға тиіс.

Гаага Конвенциясына мүше елдердің дипломатиялық және консулдық мекемелерінен келіп түскен ресми құжаттар Қазақстан Рес-публикасының территориясында апос тильсіз қабылданады.

Апостиль мөртаңбасының мәтіні француз тілінде, сондай-ақ құжат рәсімделген елдің ресми және мемлекеттік тілдерінде беріледі.

Сонымен қатар, апостильдеуге жата-тын құжаттарды майыстыруға және толық жазылмаған жолдарды сызуға болмайды.

Ал, Конвенцияға мүше емес елдерден ке ліп түскен ресми құжаттар Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңдарымен белгіленген тәртіппен заңдастырылуы қажет.

Г.УТЕШОВА,Астана қаласы Алматы ауданының

әділет басқармасының маманы

ҚР Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің Астана қаласы бойынша департаменті бірқатар мемлекеттік органдар қызметін тексеру барысында қоғамдық пікірге құлақ түреді.

Астана қ. МҚІСжСЖҚА департаменті Инвестициялар және даму министрлігінің аумақтық бөлімшелерімен бірлесе, Астана қаласы бойынша Көліктік бақылау инспекциясы, Байланыс және ақпараттандыру инспекциясы, Техникалық реттеу және метрология департаменті және Индустриал-ды даму және өнеркәсіп қауіпсіздік департаменті қызметтеріне талдау жүргізуде. Осы шаралар бары-сында аталған мемлекеттік органдардың жұмысын жетілдіруге қатысты кез келген ақпарат ескеріледі.

Ақпаратты 72-66-13 телефоны арқылы хабарлауыңызға немесе [email protected] жолдауға болады.

Басшының аты-жөні Лауазымы Қабылдау күні мен уақыты

Мекенжайы Байланыс телефоны

Дулат Байдалиевич Әзбергенов

Департамент басшысы

Аптаның әр жұмасысағат 15.00 – 17.00

Астана қаласы Иманбаева к. 16 а

72-65-0172-65-11

Сейтказинов Қайрат Бабирович

Департамент басшысының орынбасары

Аптаның әр сейсенбісі, бейсенбісі

сағат 15.00 – 17.00

Астана қаласы Иманбаева к. 16 а

72-65-0172-65-11

1. «Астана» кәсіпқой футбол клу-бы» АҚ-ның құрылтай құжаттары (жарғы, заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу туралы куәлік) жоғалуына байланысты жарамсыз деп танылсын;

2. «Жеңіс» кәсіпқой футбол клу-бы» АҚ-ның құрылтай құжаттары (жарғы, заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу туралы куәлік) және мөрі жоғалуына байланысты жарамсыз деп танылсын;

3. «Жеңіс» футбол клубы» АҚ-ның құрылтай құжаттары (жарғы, заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу туралы куәлік) және мөрі жоғалуына байла-нысты жарамсыз деп танылсын.

«Астана бас жоспары» ғылыми-з е р т т е у ж о б а л а у и н с т и т у т ы » ЖШС «Астана қаласын дамытудың 2030 жылға дейінгі бас жоспары-на өзгерістер мен толықтырулар енгізу» тақырыбында қоғамдық тыңдалымның өткізілетіні туралы хабарлайды.

Қоғамдық тыңдалымдар Аста-на қаласы, Кенесары көшесі, 32 мекенжайындағы Конгресс-холл ғимаратында 2015 жылғы 10 ақпан мен 12 ақпан аралығында күн сайын сағат 9.00-ден 17.00-ге дейін өтеді.

Кіру еркін түрде.

Астана қаласы Әділет департа-ментінің ұжымы азаматтық хал актілерін тіркеу және апостілдеуді қамтамасыз ету және бақылау бөлімінің басшысы Гүлнәр Төлеу-ханқызы Сағындықоваға анасы

Алипа Есенқызы Байжанованың

қайтыс болуына байланысты қай-ғысына ортақтасып, көңіл айтады.

Астана қаласы бойынша Мем-ле кеттік кіріс департаменті Ке-дендік бақылауды ұйымдастыру басқармасы кедендік бақылау бөлімінің басшысы Бейболат Әнуарұлы Сейпиловтың анасы

Сейпилова Қайынжамал Қанапияқызының

қайтыс болуына байланысты қай-ғысына ортақтасып, көңіл айтады.



2015

«Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы Қазақстан Республикасы Заңының 37-бабына, «Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы» 2001 жылғы 16 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңына және «Қазақстан Республикасының астанасының мәртебесі туралы» 2007 жылғы 21 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 8-бабының 2-тармағына сәйкес Астана қаласының мәслихаты ШЕШТІ:

1. Астанада сыртқы (көрнекі) жарнаманы орналасты-

ру тәртібі және шарттары туралы Ереже осы шешімнің қосымшасына сәйкес бекітілсін.

2. Осы шешім оны ресми жарияланған күннен бастап он күнтізбелік күннен кейін қолданысқа енгізіледі.

Астана қаласы мәслихатысессиясының төрағасы Т. Уразаков

Астана қаласы мәслихатының хатшысы С. Есілов

Осы Ереже Астана қаласы аумағында ақпараттық және сыртқы жарнама нысандарын орналастыруға рұқсат беру тәртібін, ақпараттық және сыртқы жарнама нысандарын пайдалануға беру және орнала-стыру үшін Астана қаласының коммуналдық меншігіндегі қала мүлкін пайдалану талаптарын, ақпараттық және сыртқы жарнама нысандарын пайдалануға беру және орналастыру талаптарын

Осы Ереже талаптарын сақтау бағыныстағы мүлікке және меншік түріне қарамастан барлық заңды және жеке тұлғаларға міндетті, со-нымен қатар Астана қаласында ақпараттық және сыртқы жарнама нысандарын пайдалануға беру және орналастыру үшін жеке кәсіпкерлер үшін де.

Ереже Қазақстан Республикасының «Жарнама туралы» Заңы (бұдан әрі – Заң), Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасының астанасының мәртебесі туралы Заңы, Қазақстан Республикасының «Тіл туралы» Заңы, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 7 ақпандағы №121 қаулысымен бекітілген «Елді мекендерде сыртқы (көрнекі) жарнама нысандарын орналастыру Ережесі (бұдан әрі – Ереже), Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 2 қыркүйектегі №501 «қалалық және ауылдық елді мекендер аумағында және автомобиль жолдарындағы сыртқы жарнама» Мемлекеттік стандарты СТ ҚР 1633-2007 негіздерінде дайындалды.

Сыртқы жарнама және ақпараттық нысандарды орналастыру осы Ережеде қарастырылған тәртіпте құзіретті орган берген рұқсат негізінде жүзеге асырылады.

1 Бөлім. Жалпы ережелер

1 тарау. Ережеде пайдаланылған негізгі түсініктер

1. Осы Талаптарда келесі түсініктер пайдаланылады:маңдайша – сауда субъектісінің қызмет түрі және атауы туралы

ақпарат (қызмет көрсету және жұмысты орындау), эмблемалар, сауда белгісі, брендтер, сауда жасау орындарындағы жылжымайтын нысандарға орналастыру, қызмет көрсету және осы субъектілермен жұмысты орындау;

жұмыс тәртібі туралы ақпарат – қосымша элементтер және құрылғылар көмегімен ғимарат кіреберісінің ішкі қабырғасының жоғары жағына немесе кіреберіс есікке орналастырылған тиісті субъекттің ресми атауы және оның жұмыс тәртібі туралы ақпараттық сипаттағы мәлімет;

жарнама – ақпараттық қондырғы – бұл сыртқы көрнекі жарнаманы көрсету немесе орналастыру, жапсыру үшін арналған нысан;

жарнама алаңы – сыртқы көрнекі жарнама немесе өзге де жарнама нысандарын орналастыруға арналған бет.

жарнама алаңы тұжырымдамасы – сәулеттік – көркемдік тұжырымдама, ғимараттың (құрылыстың, құрылғының) ішкі бетін кешенді ресімдеу және жабдықтау немесе сыртқы (көрнекі) жарна-маны орналастыруға арналған қондырғыны, жарнама алаңы шегінде маңдайшалар және өзге де жарнама нысандарын қамтитын, жеке құжат немесе құрылыстың жалпы жобалық құжаттарының бөлігі түрінде сәулет және қала құрылысы органдарымен келісілген жылжымайтын мүлік нысанын қайта жаңалау;

құзіретті орган – Астана қаласы аумағында жарнама орналастыруды және таратуды, өндіруді бақылауды жүзеге асыратын Астана қаласы әкімдігінің құрылымдық бөлімшесі;

консольді қондырғы – ғимараттың қасбетіне перпендикулярлы жанасқан кронштейн, тіреу ретінде орналастырылған жұмыс тәртібі туралы ақпаратты, маңдайшаларды орналастыру үшін қолданылатын қондырғы түрі.

2 Бөлім. Ереженің мақсаты және міндеттері

2. Осы Ереженің мақсаты мен міндеттері болып табылады:1) қала аумағында сәулеттік және ақпараттық жағымды ортаны

қалыптастыру жұмыстарына мемлекеттік бақылауды күшейту;2) сыртқы жарнама және ақпараттық нысандарды пайдалануға

беруді бақылау.

3 Бөлім. Сыртқы жарнама нысандарына қойылатын талаптар

3. Сыртқы (көрнекі) жарнама нысандарын тиісті субъектінің меншік құқығына, өзге де заттық құқығының жеке бөлігіне немесе толықтай жататын болса, сондай ақ азаматтық – құқықтық келісім негізінде оның пайдалануында болған жағдайда жылжымайтын мүлік нысандарында орналастыруға жол беріледі.

4. Астана қаласында орналастырылатын сыртқы (көрнекі) жарнама нысандары қауіпсіз, құрылыс нормалары мен ережелеріне, орналасты-рылатын нысанның стилистикасына сәйкес болуы тиіс.

5. Астана қаласының аумағында жарнама-ақпараттық нысандарды (жарнамалық қондарғыларды) орналастыру жарнама-ақпараттық нысандарды орналастыру сызбасына сәйкес жүзеге асырылады.

6. Ғимараттың (құрылыстың, құрылғының) ішкі жоғарғы жағына маңдайшаларды және өзге де жарнама нысандарын, сыртқы (көрнекі) жарнаманы, жарнама – ақпараттық қондырғыларды орналастыруға, жарнама алаңы тұжырымдамасына толық сәйкес болғанда, қасбеттің ішкі бөлігін есепке ала отырып бірыңғай стилистикалық құрылымды сақтағанда ғана жол беріледі.

7. Құрылыстың жаңа нысаны бойынша жарнамалық алаң концеп-циясы эскизді жобаны дайындау кезінде және жобалау сатысында дайындалады.

8. Ғимаратты (құрылысты, құрылғыны) қайта құру кезінде жарнамалық алаң концепциясы қайта жаңалау бойынша жобалық құжаттың бір бөлігі ретінде дайындалады.

9. Астана қаласының аумағында жарнама-ақпараттық объектілердің (жарнамалық құрылғылар) түрлері уәкілетті органдармен бекітіледі.

10. Қалалық және елді мекендердегі жалпы пайдаланыстағы авто-мобиль жолдарындағы бөлінген сызықта сыртқы (көрнекі) жарнаманы орналастыру плакат, стенд, жарық табло, билборд, транспарант,

Астана қаласы мәслихатының 2015 жылғы «___»___________ № ___ шешіміне қосымша

афиша, жарнамалық-ақпараттық белгілер және бақа да стационарлық объектілермен іске асырылады.

11. Сыртқы (көрнекі) жарнама:- жолдың көліктік-пайдалану сапасын төмендетпеуі;- көлік құралдарының қозғалу қауіпсіздігі және қоршаған ортаны

қорғау талаптарын бұзбауы тиіс;- жол белгілерімен ұқсастығы болмауы, олардың көрінуін немесе

қабылдау тиімділігін нашарлатпауы тиіс;- жол пайдаланушыларының көздерін байламауы тиіс;- жүргізушіге жол жағдайын қабылдауға немесе көлік құралын

пайдалануға кедергі жасамауы тиіс;- көлік құралдарының белсенді, селқос және апаттан кейінгі

қауіпсіздікке кері әсерін тигізбеуі тиіс;- егер барлық жарнама бір уақытта шықпайтын болса жылжитын

элементтері арқылы ақпарат таратпауы тиіс; - түзу есту қабілеті бар тұлғалармен автомобиль жолының шегінде

естіле алатын дыбыстар шығармауы тиіс;12. Сыртқы (көрнекі) жарнаманы тарих және мәдениет

ескрткіштерінде, діни объектілерде, сондай-ақ ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда орнатуға тыйым салынады.

13. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өндіруге және сатуға тыйым салынған такарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сыртқы (көрнекі) жарнамалауға жол берілмейді.

Жарнама берушімен жүзеге асырылатын қызметі лицензиялауға жататын болса, онда тиісті тауарды (жұмысты, қызметті) жар на-малаған кезде, сондай-ақ жарнама берушінің өз қызметін жарнамалаған кезде лицензияның нөмірін және лицензияны берген органның атауы көрсетілуі тиіс.

Қазақстан Республикасының техникалық реттеу мемлекеттік жүйесінде бекітілген тәртіпте декларациялауды және (немесе) серти-фикацияны өтпеген, сәйкестігін міндетті куәландыруға жататын өнімді жарнамалауға жол берілмейді.

Жарнаманы орналастырған кезде декларацияның нөмірі және (немесе) сәйкестігін міндетті куәландыруын өткен өнімге сәйкестік сертификаты және оның сәйкестігі бойынша тіркеген/берген органның атауы көрсетілуі тиіс.

15. Сыртқы (көрнекі) жарнама құралдарына қойылатын талаптар: 1) Сыртқы (көрнекі) жарнаманың жарықтығы ішкі және

сыртқы жарық түсіру кезінде ҚР СТ 115 бойынша жол белгілерінің фотометрикалық сипаттамаларынан аспауы тиіс.

2) Сыртқы (көрнекі) жарнаманың құрылғыларын белгіленген тәртіпте қабылданған және (немесе) рұқсат етілген тиісті талаптар мен басқа нормативтік құжаттармен жүктеме және ықпалды ескере отырып жобалау, әзірлеу және орнату қажет.

3) Сыртқы (көрнекі) жарнама құралдарының құрылғылары және жобалық құжаттаманың құрылыс нормалары мен талаптарына және басқа да нормативтік құжаттарға сәйкестігі тиісті уәкілетті мемлекеттік органдардың немесе олармен расталған ұйымдармен қорытындысымен расталуы қажет.

4) Құрылғының қаталдық және бекіткіш элементтері (болттық қосулар, тіреу элементтері, технологиялық косынкалар және т.б.) сәндік элементтермен жабылуы тиіс.

5) Оларға жарнаманы орналастыру құралдарын бекіткенде құрылғының бұзылуына, сондай-ақ оның қаталдығын және тұрақтылығын төмендеуіне жол берілмейді.

6) Сыртқы (көрнекі) жарнама құралдарында электр және өртке қарсы қауіпсіздік талаптарын қамтамасыз ететін өнеркәсіптік жолмен жасалған жарық түсіруші құралдар пайдаланылады. Электр желісіне қосылатын жарық түсіруші құралдар электр қондырғыларын орнату Ережелеріне сәйкес болуы тиіс, ал олардың пайдалунылуы – пайдалану және қауіпсіздік техникасы Ережелеріне сәйкес болуы иіс.

7) Жарнаманы ішкі немесе сыртқы жарықтандырған кезде жарық түсіруші құралдар мен құрылғылар өту жолына тікелей жарық түсірмейтіндей орнатылуы тиіс. Маңдайшаның жарығы жарқ-жұрқ етіп, себезгілену болуы тиіс, тұрғын үй-жайлардың терезелеріне тіке жарық сәулесін түсірмеуі тиіс.

8) Жарық түсіруші құралдар және құрылғылар олардың құрылғының тіреу бөлігімен мықты қосылуы және нормативтік желдің, қардың, вибрацияның және басқа да жүктемелерін мен ықпалдарды көтеруі қажет.

9) Жарнаманың жарығының қосылуы мен сөндірілуі сыртқы жарықтың қосылуы мен сөнуімен бір уақытта болуы тиіс.

10) Сыртқы (көрнекі) жарнама құралдарындағы ақпаратты ауыс-тыру көлік құралдарының көгалға шығуысыз және жол қауіпсіздігінің сақталуын қамтамасыз етіп өткізілуі тиіс.

16. Сыртқы (көрнекі) жарнама құралдарын орналастыру ережелері:1) Сыртқы (көрнекі) жарнама құралдарын жол қауіпсіздігін

төмендетпеуі, жол қозғалысын ұйымдастыру техникалық құрал дарының көрінуіне кедергі жасамауы, инженерлік құрылғылардың габаритін кішірейтпеуі тиіс.

2) Сыртқы (көрнекі) жарнама құралдары былау орнатылмауы тиіс:- бір тіреуіште, жармада немесе жол белгілерімен және бағдар-

шамдармен бір жармада орналастырылмауы тиіс;17. Астана қаласында қондырғыларды, маңдайшаларды, жұмыс тура-

лы ақпаратты орналастырғанда, сөрелер мен терезелерді безендіргенде тыйым салынады:

1) маңдайшалардың геометриялық көлемдерін бұзуға (1-қосымша);2) маңдайшаларды орнатуға орындарына қойылатын талаптарды

бұзуға (2-қосымша);3) әріптерді тігінен орналастыруға (3-қосымша);4) күнқағардың үстіне орналастыруға (4-қосымша);5) терезе және есік ойықтарын, сондай-ақ көрмелер мен витраж-

дарды толық немесе ішінара жабуға (5-қосымша);6) маңдайшаларды түрғын үй-жайлардың шекараларында, оның

ішінде қасбеттің жабық бүйірлерінде (6-қосымша); 7) маңдайшаларды лоджия мен балкондарда орналастыруға

(7-қосымша);8) маңдайшаларды объектілердің сәулет бөлшектерінде (оның

ішінде бағаналарда, пилястрларда, өрнектерде, жабыстырғыда және т.б.) орналастыруға (8-қосымша);

9) орнатылған естелік тақтайшалардан 2 метрден жақын ара қашықтықта маңдайшаларды орналастыруға (9-қосымша);

10) көше атауларының және нөмірлерінің көрсеткіштерін жабуға (10-қосымша);

11) маңдайшаларды қасбеттің үстіне сәнді-көркемдік және (не-месе) мәтінді суретті (сырлау, жапсыру және басқа да тәсілдермен) салуға, сыртқы (көше) жақтан көрмелер мен терезелерді безендіруге, терезенің шынысын жарық қораптарымен және жарық экрандармен ауыстыруға (11-қосымша);

12) сөренің ішінде сөре шынысының бар биіктігі және (немесе) еніне электронды экрандар орнатуға (12-қосымша);

13) консольды маңдайшаларды бір-бірінен 10 метрден кем ара қашықтықта (13-қосымша);

14) сыртқы жарнаманы (маңдайшаларды, жұмыс тәртібі туралы ақпаратты) қоршау құрылғыларында (қоршауларды, шлагбаумдарда, және т.б, құрылыс қоршауларын есептемегенде) (14-қосымша);

15) маңдайшаларды жеке тұратын жиналатын-бөлшектелетін штендер-құрылғыларда орналастыру (15-қосымша);

16) Бірнеше ұйымдардың, жеке кәсіпкерлердің маңдайшалары бір объектінің қасбетінде орналастырған кезде маңдайшалар бір биіктік қатарда көлденең сызықта (бір деңгейде,биіктікте) орналастырылады (16-қосымша);

17) Маңдайшалар екі элементтен тұра алады:- ақпараттық алаң (мәтін бөлігі);- сәндік-көркемдік элементтер. Сәндік-көркемдік элементтердік биіктігі мәтін бөлігінің биіктігінен

бір жарым есе аспауы тиіс (17-қосымша);18) Ғимараттың, құрылымның, құрылыстың сыртқы бетінде орнала-

стырылатын қондырғылар келесі талаптарға сай болуы тиіс: Егер орын-жай объектінің жертөле немесе цоколь кабаттарында

орналасқан болса және ақпараттық жарнамалық құрылғыларды (маңдайшаларды) орналастыру мүмкіндігі болмаса, онда маңдайшалар жертөле немесе цоколь қабатының терезелерінің үстінде орналас-тырылуы мүмкін, бірақ жер деңгейінен жар құрылғысының төменгі шетінен 0,60 метрден төмен емес орналастырылады. Бұл жағдайда маңдайша қасбеттің тегістігінен 0,10 м аспауы тиіс (18-қосымша);

2) Ғимараттардың, құрылыстардың, құрылымдардың сыртқы беттерінде орналастырылатын қондырғылардың ең үлкен көлемі тиісті ұйымдардың, жеке кәсіпкерлермен алып отырған орын-жайдың қасбеттің ұзындығының 70 пайызынан, және бір құрылғыға 15 метрден аспауы тиіс (19-қосымша);

3) Қасбеттің ұзындығынан 70 пайыз шегінде өзара байланысты ұқсас элементтер (ақпараттық алаң (мәтін бөлігі) және сәнді-көркемдік элементтер) кешенінен тұратын құрылғыны орналастырған кезде көрсетілген элементтердің әр қайсысының ұзындығы 10 метр ден аспауы тиіс (20-қосымша);

4) Объектінің қасбетінде фриз болған жағдайда жарға қондырылатын құрығы тек фризде орналастырылады, фриздің барлық ұзындығына (21-қосымша);

5) Объектінің қасбетінде күнқағар болған жағдайда жарға қондырылатын құрылғыны күнқағардың фризінде орналастыруға болады, көрсетілген фриздің габаритінің шегінде (22-қосымша);

6) Консольді құрылғылар ғимараттың, құрылыстың, құрылғының қасбетінің бір келесі талаптарға сай көлденең жазықтықта орналас-тырылады:

консольді құрылғылардың арасындағы қашықтық 10 метрден артық болмауы тиіс;

Консольды құрылғы қасбеттің шетінен 0,2 метрден кем қашықтықта болмауы тиіс, ал оның бет жағының шеткі нүктесі – қасбеттің жазықтығынан 1 метрден артық қашықтықта орналаспауы тиіс. Консольді құрылғының биіктігі 1 метрден аспауы тиіс;

Объектінің қасбетінде құрылғы болған жағдайда, консольді құрылғылар олармен бір көлденең осьте орналастырылады (23-қосымша);

7) Көрмелер мен терезелердің ішкі шыныланған жақтағы безендірілуі келесі талаптарға сәйкес жасалады:

Көрменің ішкі шыныланған жағынан орналастырылатын көрмелік құрылғылардың (электронды тасымалдағыш-экрандарды есепке алғанда) ең үлкен көлемдері көрменің шыныланған көлемінен биіктігі бойынша жартысынан және шыныланған көрменің көлемінің ұзындығы бойынша жартысынан аспауы тиіс.

Көрмелер мен терезелерді безендірге шыныланған көрменің көрменің құрылғысына дейін ара қашықтығы 0,15 метрден кем болмауы тиіс (24-қосымша);

19. Жеке (жеке кәсіпкерлер) мен заңды (олардың өкілдері) тұлғалар маңдайшаға толықтыру ретінде төбеде келесі талаптарға сәйкес қондырғылар орнатуы мүмкін:

1) ақпараттық құрылғыларды ғимараттардың, құрылыстардың, құрылымдардың төбелерінде орналастыруға егер көрсетілген ғимараттың, құрылыстың, құрылымның бір ғана иесі болып табылатын заңды немесе жеке тұлға туралы сол ақпараттық құрылғыда ақпарат болатын болса және оның нақты отырған (қызметін жасап отырған орны) орнында жарнамалық құрылғы орналастырылатын жағдайда рұқсат беріледі.

2) Бір объектінің ғимаратында тек бір ғана ақпараттық құрылғы орналастырылуы мүмкін, объектінің төбесіне орналастырылатын құрылғының ұзындығы оған қатысты орналастырылған қасбеттің ұзындығының жартысынан аспауы тиіс (25-қосымша);

3) ғимараттың, құрылыстың, құрлымның төбесіне орналастырыла-тын қондырғының (маңдайшаның) биіктігі:

1-2-қабатты объектілер үшін – 0,80 м артық емес (26-қосымша); 3-5-қабатты объектілер үшін – 1,20 м артық емес (27-қосымша); 6-9-қабатты объектілер үшін – 1,80 м артық емес (28-қосымша);10-15-қабатты объектілер үшін – 2,20 м артық емес (29-қосымша);16 және одан көп қабаты бар объектілер үшін – 3 м артық емес

(30-қосымша).20. Маңдайшаның, жұмыс тәртібі туралы ақпараттың эскизі

«Астана қаласының Сәулет және қала құрылыс басқармасы» және «Астана қаласының Тілдер басқармасы» мемлекеттік мекемелерімен келістіруге жатады.

21. Келістіру үшін бағалау белгілері мынадай болып табылады: Астана қаласының сыртқы жалпы келбетінің сақталуын қамтамасыз

ету;орналасатын объектінің қондырғының (маңдайшаның)

стилистикасының орналасу орнына және эстетикалық сипаттамасына сәйкестігі;

жарға орнатылатын қондырғыларды объектінің қасбеттерінің конструктивті элементтерінің композициялық осьтеріне байланы-стыру;

көрсетілген объектінің жобасымен көзделген объектінің жарнама алаңының жарға орнатылатын басқа да қондырғылардың орналастыру біркелкі көлденең осьін сақтау;

4-тарау. Құжаттарды рәсімдеуге қойылатын жалпы талаптар.

22. Сыртқы (көрнекі) жарнама объектісін орналастыру үшін рұқсат Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 7 ақпандағы № 121 қаулысымен бекітілген елді мекендерде сыртқы (көрнекі) жарнама объектілерін орналастыру Ережесіне сәйкес жергілікті атқарушы органдармен берілетін нысан бойынша рәсімделеді.

23. Астана қаласының аумағында сыртқы жарнама объектілерін орнату және пайдалану меншік иесінің немесе басқа да жылжымай-тын мүліктің заңды иесінің арызы бойынша оларды орнатуға рұқсат болған жағдайда немесе сыртқы жарнама немесе ақпарат объектісінің арызының негізінде.

24. Жеке кәсіпкерлердің және заңды тұлғалардың тиісті рұқсатты беру туралы арызын қарау және рұқсатты беру уәкілетті органмен іске асырылады.

5-тарау. Сыртқы жарнаманы және ақпаратты орнатуға рұқсат беру.

25. Елді мекенде сыртқы (көрнекі) жарнама объектісін орналастыруға ниеті бар тұлға уәкілетті органға жазбаша арыз жібереді.

26. Арызда көрсетіледі:1) арыз иесінің тегі, аты, әкесінің аты, мекенжайы (болған жағдайда –

телефон, факс), заңды тұлғалардың – бизнес сәйкестендіру нөмірі (БСН), жеке сәйкестендіру нөмірі (ЖСК) – жеке тұлғалар үшін;

2) ұйымның атауы, заңды тұлғаның мемлекеттік тіркеуі туралы мәліметтер, басшының тегі, аты, әкесінің аты, мекенжайы (болған жағдайда – телефон, факс), салық төлеуішінің тіркеу нөмірі (СТН) немесе бизнес сәйкестендіру нөмірі (БСН) – заңды тұлғалар үшін;

3) сыртқы (көрнекі) жарнама объектісінің мақсаты және негізгі параметрлері;

4) арыз иесімен таңдаған орналастыру орнын негіздеумен сыртқы (көрнекі) жарнама объектісін орналастырылатын болжамды орнының мекенжайы.

27. Рұқсатты алуға арналған өтінішке: 1) жер учаскесіне немесе сыртқы (көрнекі) жарнама объектісін

орналастыруға арналған объектіге құқық белгілейтін құжаттың нотариалдық куәландыратын көшірмесі не өтініш беруші сыртқы (көрнекі) жарнаманы орналастыру ұсынылатын объектінің меншік иесімен (меншік иелерімен), кондоминиум объектісін басқару органы-мен немесе өзге де заттық құқықтарға ие тұлғалармен жасалған сыртқы (көрнекі) жарнама обектісін орналастыру туралы шарттар;

2) сыртқы (көрнекі) жарнама объектісінің, сыртқы (көрнекі) жар-наманы орналастыру ұсынылған объектінің күндізгі және түнгі бейнесін қамтитын нобай, сыртқы (көрнекі) жарнама объектісінің жұмыс істеуін инженерлік қамтамасыз ету жөніндегі шешім;

28. Сыртқы (көрнекі) жарнама объектісін орналастыру немесе орнату құрылыс-монтаж жұмыстарын өткізуге байланысты болған жағдайда осы объектіге Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 6 мамырдағы № 425 қаулысымен бекітілген құрылыс объектілерін жобалау үшін бастапқы материалдарды (деректерді) және рұқсат беретін құжаттарды рәсімдеу және беру ережелері қамтиды.

29. Уәкілетті орган сыртқы (көрнекі) жарнама объектісінің болжанған мекенжайын, орналасқан жерін, типін (нысанын, түрін), жұмыс тәртібін, рұқсат қолданысының басталу және аяқталу мерзімдерін,сыртқы (көрнекі) жарнама объектісіне және оны техникалық пайдалануға қойылатын талаптарды көрсете отырып, шешімнің жобасын дайындайды.

30. Рұқсат 1 жыл мерзімге беріледі.31. Рұқсаттың қолдану мерзімі 1 жылға ұзартылуы мүмкін, бұл

ретте өтініш беру осы Ереженің 26-тармақтың 1), 2), 3) және 4) тармақшаларында көзделген ақпаратты және 27-тармақтың 1) тармақшасында көзделген құжаттарды көрсете отырып жергілікті атқарушы органға өтініш береді.

32. Уәкілетті орган өтінішті алғаннан кейін бес жұмыс күн ішінде сыртқы (көрнекі) жарнама объектілерін орналастыруға рұқсат береді не негізді түрде бас тарта отырып, жазбаша жауап кайтарады.

33. Рұқсат құжаттарын алған кезде төлем төлеуші уәкілетті органға жарнама орналастырғаны үшін бірінші айға төлем сомасын бюджетке өткізгенін растайтын құжаттарды Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес тапсырады.

34. 35. Жоғарыда көрсетілген құжаттар ұсынылмаған жағдайда арызды

қабылдаудан бас тарту мүмкін. 36. Рұқсатты алғаннан кейін жарнама таратушы сыртқы жарнама және

ақпарат объектісін 7 күн ішінде жобалық құжаттамаға сәйкес орнатуға міндетті. Техникалық күрделі жарнама және ақпарат объектісін орнату мерзімі уәкілетті органмен келістіріп ұзартылуы мүмкін.

37. Уәкілетті орган сыртқы жарнама және ақпарат объектісінің техникалық жағдайына және пайдалануына бақылау жүргізеді.

6-тарау. Рұқсаттың және (немесе) рұқсатқа қосымшаның іс-әрекетін тоқтату, қайта бастау, алып қою (кері қайтарып алу)

38. Рұқсаттың іс-әрекетін тоқтату Қазақстан Республикасының заңымен көзделген тәртіпте және негізде іске асырылады.

39. Басқасы Қазақстан Республикасының заңдарымен бекітілмесе, рұқсатты тоқтатуға негіз болып табылған бұзушылықтар жойылған жағдайда рұқсаттың иесі тоқтату мерзімі аяқталғанға дейін уәкілетті органға оны растайтың құжаттарды қоса тіркеп бұзшылықтарды жойғаны туралы құжаттарды ұсынуға құқығы бар.

40. Арыз иесінің бұзушылықтарды жою туралы арыз түскен күннен бастап уәкілетті орган он жұмыс күнінің ішінде «Рұқсат және хабарлама-лар туралы» 2014 жылғы 16 мамырдағы № 202V ҚРЗ Қазақстан Респу-бликасы Заңының 51-бабының 2-тармағына сәйкес бұзушылықтардың жойылуын тексереді.

41. Арыз иесімен бұзушылықтардың жойылғаны дәлелденсе уәкілетті орган осы тармақтың екінші бөлігінде көрсеттілген мерзімде рұқсаттың іс-әрекетінің қайта басталуы туралы шешім қабылдайды. Рұқсат беру іс-әрекеті шешім осы тармақтың үшінші бөлігінде қабылдаған күннен бастап қайта басталады.

42. Рұқсаттың іс-әрекетін тоқтатуға негіз болған рұқсат иесі бұзушылықтарды жою туралы арызды ұсынбаған жағдайда уәкілетті орган тоқтату мерзімі өтіп кеткеннен кейін он жұмыс күн ішінде рұқсатты алып қою (кері қайтарып алу) процедурасын ынталайды.

Рұқсатты және (немесе) оған қосымшаны алып қою (кері қайтарып алу) туралы мәселені қарастыру барысында лицензия ұстаушы немесе екінші санатты рұқсат иесі бұзушылықты жою фактісін дәлелдеуге құқығы бар. Бұл жағдайда рұқсат беруші орган осы баптың 3-тармағының екінші және үшінші бөлімдерін басшылыққа алады.

43. Рұқсатты алып қою (кері қайтарып алу) Қазақстан Республикасының заңдарымен қарастырылған тәртіпте және (немесе) негіздер бойынша іске асырылады.

Бұл пункттің әрекет жасауы уәкілетті органмен берілетін агроөнеркәсіп кешенін дамыту саласындағы рұқсаттарға таратылмай-ды, олардың рұқсаттарын алып қою (кері қайтарып алу) Қазақстан Республикасының заңнамасымен қарастырылған тәртіпте және (немесе) негіздер бойынша іске асырылады.

7-тарау. Сыртқы жарнама объектісі, маңдайшалар сот тәртібінде талап арыз бойынша бұзылады:

44. уәкілетті органның келесі талап арыздары бойынша: 1) қалыптасқан қала құрылысының сыртқы сәулет келбетін бұзған

жағдайда;2) сыртқы жарнама және ақпарат объектісінің сәйкес еместігі

және оның бекітілген талаптарға аумақтық орнатылуының анықталған жағдайда;

3) Осы Ереженің 26-тармағында бекітілген талаптарды бұзып маңдайшаларды, жұмыс тәртібі туралы ақпаратты орналастыру.

45. Астана қаласының Ішкі істер департаменті, егер сыртқы жар-нама және ақпарат объектісі жол жүру қауіпсіздігі талаптарына сәйкес балмаған жағдайда.

8-тарау. Астана қаласындағы ақпараттық жарнамалық қондырғыларды ұстау бойынша талаптар.

46. Қондырғылар,маңдайшалар, жұмыс тәртібі туралы ақпарат техникалық дұрыс жағдайда ұсталуы тиіс, батпақтан және басқа да қоқыстар тазартылуы тиіс.

47. Механикалық сынықтар, олардың маталарында жыртылулар (кесулер), сондай-ақ қондырғының тұтастығының бұзылуы болмауы тиіс.

48. Ақпараттық жарнамалық қондырғылардың темір бөлшектері даттан тазартылып, боялуы міндетті.

49. Хабарландыру қондырғыларында бұл ақпараттық жарнама қондырғысына қатысы жоқ бөтен жазулардың, суреттердің және хабарламалардың болуына тыйым салынды.


Астанада сыртқы (көрнекі) жарнаманы орналастыру тәртібі және шарттары туралы Ережелеріне 1-қосымша





















244-060 244-061

15100Ò

ÄÈÐÅÊÒÎÐ-ÁÀÑ ÐÅÄÀÊÒÎÐ

ÀÑ ÄÈÇÀÉÍÅÐ

Ò

—

15100Ò

ÄÈÐÅÊÒÎÐ-ÁÀÑ ÐÅÄÀÊÒÎÐ



Денесін суық жердің қойнына т а п с ы р ғ а н ы м ы з ғ а е к і а й толмаған ағаны көпшілігіміздің көзіміз көрді, сөзін естідік, сы-нына иландық. Алшаң басып, бірде арқалана, бірде асықпай сөйлейтін бейнесі жадымыз-

да. Кең болмысынан жүрегінің ашықтығын, сезімінің сергектігін аңғару әсте қиын емес-тін. Сол ашық жүрегі өнерге, театрға, мәдениетке, әдебиетке өлердей ғашық болатын. Ал өлердей ғашық жүректің қай кезде де

дертті болатыны бесенеден айқын ғой.

«Жазса шебер, сөйлесе шешендіг імен ел ес інде қалған Әшірбек Төребайұлы с о ң ғ ы ж ы л д а р ы ж ү р е к д е р т і м е н н а у қ а с т а н ы п жүрген еді» дейді оның үзеңгілестері. Дерттің соңы...

« Қ а з а қ т ы ң , ө н е р д і ң жүрегі тоқтамасын! Өнерін өлтіріп алған қазақ ел болып оңбайды, елінен айнып қалған жүрек – жүрек боп соғып жарытпайды. Екеуі бөлінбес бір бүтін, тұтас дүние деп есептеймін. Ен-д е ш е , ж ү р е г і м і з тоқтамасын!» деп еді өзі бір сұхбатында. Ісі мен сөзі ұштасып ж а т а т ы н а ғ а н ы ң еңбектері бір төбе. «Іңкәр шақ», «Сыр сандық», «Сахнаға с а п а р » , « С а х н а саңлақтары», «Толғам», «Театр тағылымы» сын-д ы к і т а п т а р ы – қ а з а қ руханиятының қабырғасы іспетті. Өзі қызмет атқарған оқу орнында іргесін қалаған «Ес-аймақ» атты мәдени-т а н ы м д ы қ п і к і р т а л а с бірлестігі, жарыққа шығуына ұйтқы болған «Шабыт» журналы – Әшірбек ағаның өшпес іздерінің қатарында. «Ес-аймақтың» тамыры Алаш қайраткерлерінің за-манында жатқанын еске алсақ, бірлестіктің маңызын д а т ү й с і н е м і з . А л ө н е р м а й т а л м а н ы н ы ң ж а з ғ а н мақалалары мен жарияла-нымдары тағы бір үлкен томға жүк болары сөзсіз.

Бұрнағы күні Әшірбек Сығай қызмет еткен Қазақ ұлттық өнер университетінде «Сыннан сыр түйген ше-

бер» атты еске алу кеші ө т т і . Е л о р д а л ы қ з и я л ы қауым мен өнер жанашыр-лары, студенттер жиналған б а с қ о с у д а қ а з і р г і қ а з а қ әдебиеті ақсақалдарының бірі, Мемлекеттік сыйлықтың иегері Әкім Тарази сөз с ө й л е д і . « Ә ш і р б е к т і ң мәңгілік сапарға қайтқанын с а н а м қ а б ы л д а ғ а н ы м е н , осы сұмдық азалы жайға әлі күнге жүрегім сенбейді» деп ағынан жарылған жа-зушы Ә.Сығайдың бірегей

болмысы, достықтары ту-р а л ы ә ң г і м е л е д і . « М е н о н ы « Т а р л а н ы м » д е п еркелететін едім. Бірақ ол менен басқа көпшілігіңе аға болды. Әшірбек осы уни-верситетке қызметке кел-генде бір сәуле кіргендей күй кешкенім есімде. Рас, мұнда сәулелі жандар көп, Айман, Мырзатайлардың әрқайсысы бір-бір сәуле. Алайда, Әшірбекті көп жыл-дардан бері білетіндігімнен, оның сәулесі жақын маған, о н ы ң ү с т і н е е к е у м і з д і ң түріміз де ұқсайтын жас кезімізде. Оның оқымағаны – аз, білетіні – көп. Облыстық театр актерлерін былай қойғанда, шалғай аудандағы талантты өнер иелерін айтып отыратын әңгімелерінде.

Әлі есімде, бірде атақты режиссер Райымбек Сейт-

метов: «Жүр, мен сені бір мықты жігітпен таныстыра-мын» деді. Мәшинесімен Ж а з у ш ы л а р о д а ғ ы н а н шығып, консерваторияға қарама-қарсы тұсқа барып тоқтадық. Ішке кіріп кет-кен Рәкең көп ұзамай бойы аласа бір жігітпен шығып келе жатты. Асықпайды, сас-пайды, алшаң басып, маңғаз қарайды жан-жағына, кең көшені кесіп өтіп келеді. Дабылдатып, безек қаққан көліктерге көңіл де аударар

емес... Сол таныстығымыздан соң, достығымыз жалғасты. Ол жазатын кітаптарын, мақалаларын маған айтып, ақылдасып отыратын» деді қаламгер.

Жиында көпшілік Әшірбек Сығай туралы режиссер Халила Омаровтың «Сын с а р д а р ы » а т т ы д е р е к т і фильмін, сыншы өмірінің әр белестерінен суреттер гале-реясын тамашалады. Бір жыл-дан аса уақыт бойы түсірілген туынды көрермен көңілінен шығып, қошеметке ие бол-ды. Өнер қайраткерінің шәкірттері ұстаздарына арналған өлеңдерін оқып, тағылымын еске алды.

Б а с қ о с у б а р ы с ы н д а Әшірбек Сығайдың өмірі мен еңбек жолы туралы баяндама тыңдалды.

Асхат РАЙҚҰЛ

Бұл туралы “Accordi di Astana” қоғамдық қорының директоры Еле-на Коробейникова: «Балалардың дайындалуына көп қиындықтарды туғызбай, олардың барлық зейінін музыкаға аударуына мүмкіндік беру мақсатымен біз байқау ережесінде көрсетілген, балалардың өзін-өзі та-ныстыру бейнесін түсіру тармағын алып тастауды жөн көрдік.

Екі жыл көлемінде жас пианистер байқауына әлемнің 40-тан астам елі мен 100 шақты қаласынан 250-ге жуық бала қатысқан. Байқауды ұйымдастырушылар – Астана қаласының әкімдігі, Мәскеу филармониясының қолдауымен “Accordi di Astana” қоғамдық қоры. Фестиваль-байқаудың көркемдік жетекшісі – Ресейдің халық әртісі Денис Мацуев. Жылда Ирландия, Бразилия, Франция, Оңтүстік Корея, Ресей, Қазақстан және басқа елдердің танымал пианистері байқаудың қазылар алқасы құрамына еніп келеді.

Үшінші халықаралық жас пианино-шылар байқауы 2015 жылы 24 сәуір – 2 мамыр аралығында Астана қаласында өтеді. Байқауға қатысуға өтініштер қабылдау басталып та кетті, ол 1 наурыз-да аяқталады.

Жақсы СӘТҰЛЫ

Өткен байқауларда бұл таныстыру балаларды жан-жақты аша түскен болатын, біз балалардың әуес ісін, олардың музыкадан басқа не нәрсемен айналысқылары келетінін біле алдық. Бірақ, бұл ақпарат қазылар алқасының қойған бағасына еш әсер етпейтін, сондықтан біз бұл тармақты алып тастауды жөн көрдік. Бұл балалардың дайындығын сәл де болса жеңілдетеді деп ойлаймыз» деді.

Жас пианистер байқауының жүлде қоры – 60 000 АҚШ доллары. Мұнда қазақстандық балалар ара-сында фортепианолық шеберлік деңгейін көтеріп, мәдениет саласында халықаралық ынтымақтастықты жақсарту және тәжірибе алмасу, сондай-ақ жастар тәрбиесінің маңызды бөлігі – музыкалық білімді насихаттау мақсаты көзделеді.

8 (3212) 2015-01-24

Documents

Transcript of 8 (3212) 2015-01-24