ТОЛКОВЫЙ СЛОВАРЬ ПО НЕОРГАНИЧЕСКОМУ...

878
araorganuli masalaTmcodneobisa da metalurgiis terminTa ganmartebiTi leqsikoni qarTul_rusul-inglisuri ТОЛКОВЫЙ СЛОВАРЬ ПО НЕОРГАНИЧЕСКОМУ МАТЕРИАЛОВЕДЕНИЮ И МЕТАЛЛУРГИИ грузино-русско-английский EXPLANATORY DICTIONARY ON NON-ORGANIC MATERIALS SCIENCE AND METALLURGY georgian-russian-english

Transcript of ТОЛКОВЫЙ СЛОВАРЬ ПО НЕОРГАНИЧЕСКОМУ...

  • araorganuli masalaTmcodneobisa da metalurgiis terminTa ganmartebiTi leqsikoni qarTul_rusul-inglisuri

    ТОЛКОВЫЙ СЛОВАРЬ ПО НЕОРГАНИЧЕСКОМУ

    МАТЕРИАЛОВЕДЕНИЮ И МЕТАЛЛУРГИИ грузино-русско-английский

    EXPLANATORY DICTIONARY ON NON-ORGANIC MATERIALS SCIENCE

    AND METALLURGY georgian-russian-english

  • Толковый словарь

    по неорганическому

    материаловедению

    и металлургии

    грузино-русско-английский

    Около 8550 терминов

    Составил

    Омар

    Шурадзе

    Tилиси

    2008

    Explanatory dictionary

    on non-organic

    materials science

    and metallurgy

    Georgian-russian-english

    Approx 8550 terms

    Compiled by

    Omar

    Shuradze

    Tbilisi

    2008

  • ssip - ferdinand TavaZis metalurgiisa da masalaTmcodneobis instituti

    ssip - arnold Ciqobavas enaTmecnierebis instituti

    araorganuli masalaTmcodneobisa da metalurgiis terminTa ganmartebiTi

    l e q s i k o n i qarTul_rusul_inglisuri

    Semdgeneli

    teqnikis akademiuri doqtori

    omar SuraZem

    Tbilisi

    2008

    leqsikoni Seicavs 8550_mde termins araorganuli masalaTmcodneobisa da metalurgiis yvela

    specialobiT _ qarTul enaze ganmartebiT da rusul_inglisuri SesatyvisebiT. leqsikoni

    gankuTvnilia qarveli da ucxoeli specialistebis farTo wrisaTvis: metalurgebis, inJiner-

    fizikosebis, inJiner-meqanikosebis, mTargmnelebis, umaRlesi da teqnikuri saswavleblebis

    maswavleblebis, magistrantebis, doqtorantebisa da studentebisaTvis.

    ssip_arnold Ciqobavas enaTmecnierebis institutis samecniero sabWos 2008 wlis 3 maisis

    sxdomis gadawyvetilebiT leqsikoni CaiTvala normatiulad da mieca rekomendacia gamosacemad.

  • redaqtorebi: inga jibuti (terminologiuri nawili ),

    vasil kopaleiSvili _ teqn. mecn. doqtori, sruli profesori,

    saxelmwifo premiis lauriati (masalaTmcodnoba),

    zurab lomsaZe _ teqn. mecn. doqtori, sruli profesori (liTonebis

    wneviT damuSaveba),

    manana miqaberiZe_teqn .akad. doqtori (korozia)

    nugzar wereTeli_teqn .mecn. doqtori, sruli profesori (metalurgia).

    recenzentebi: arCil nadiraZe _ qimiis mecnierebaTa doqtori, saqarTvelos

    mecnierebaTa akademiis p.meliqiSvilis saxelobis da saxelmwifo

    premiebis lauriati.

    mixeil qurdiani_filologiis mecnierebaTa doqtori, sruli profesori,

    gelaTis mecnierebaTa akademiis akademikosi.

    © o.SuraZe, 2008

    S e m d g e n l i s a g a n

    winamdebare leqsikoni sacnobaro-terminologiuri xasiaTisaa. misi ZiriTadi mizania,

    mokle formiT iqnes gadmocemuli araorganuli masalaTmcodneobisa da metalurgiis

    terminTa cnebebis ganmarteba. amave dros terminebze darTuli rusul-inglisuri

    Sesatyvisebi specialistebTan erTad mkiTxvelTa da mTargmnelTa farTo wris

    moTxovnebsac daakmayofilebs.

    naSromSi tradiciul, qarTul, terminTa gverdiT vxvdebiT internacionalur, e.w.

    nasesxeb terminebs romelTa umravlesoba qarTuli enis struqturul CarCoebSia

    moqceuli. leqsikonSi Sesworebulia enobrivi TvalsazrisiT, arasworad maorientirebeli

    terminebi, mag.: `mowva~, `Wedadi~ Tuji da sxv. Cven mier mowodebuli terminebi saganze

    (procesze) zust warmodgenas iZleva da sagansa da cnebas Soris simetriul urTierTobas

    asaxavs.

    mecnierebis ganviTareba axal-axal cnebebs qmnis, romelTa gamosaxatavad adekvaturi

    axali terminebia saWiro. Tanamedrove qarTuli enis intensiurma urTierTobam msoflios

    mraval qveyanasTan da gacxovelebulma mTargmnelobiTma muSaobam ganapiroba dRevandel

    qarTul leqsikaSi ucxo terminTa uCveulo mozRvaveba. uaxles cnebaTa gamomxatveli

    qarTuli Sesatyvisebis (enis SesaZleblobis farglebSi) moZieba da metyvelebaSi maTi

    damkvidreba saSuri saqmea.

    sametyvelo enaSi ucxo enebis swrafi tempiT eqspansias zogjer savalalo Sedegi

    mohyveba. amitom enis siwmindis dacvis sakiTxSi dagvianeba ar gvmarTebs. ena eris

    kuTvnilebas warmoadgens, igi misi sulierebis istoriuli mematiane da momavlis

    orientiria. amasTan erTad, ena erovnuli TviTSegnebis ZiriTadi wyaro, eris kulturisa

    da ganviTarebis donis utyuari maCvenebelia. enis Rirsebis dacvas xalxi da mTavroba

    sakadrisad unda epyrobodes. sxva RonisZiebebTan erTad, am saqmes saTanado doneze

    gamocemuli leqsikonebic emsaxureba.

    leqsikonze muSaobisas mraval gadaulaxav winaaRmdegobas awydebi, magram Segneba

    imisa, rom mokrZalebul, magram sasargeblo erovnul saqmes emsaxurebi, Zalasa da energias

    giormagebs. analogiuri pasuxismgeblobiT muSaobdnen leqsikonze redaqtorebica da

    recenzentebic. didi madloba maT gamovlenili profesionalizmis, principulobisa da

    uangarod gaweuli SromisaTvis. minda madloba movaxseno yvelas, vinc am saqmeSi mxarSi

    gvedga _ qalbatonebs nana simoniSvils da nino alxazaSvils, baton merab ratiSvils aseve

    enaTmecnierebs: marine osaZes, nino daTeSiZes, naTela muzaSvils, lia qarosaniZesa da

  • Suqia afridoniZes. unda aRiniSnos institutis direqciis warmomadgenlebis_batonebis

    giorgi TavaZisa da daviT saxvaZis damsaxurebac. maT sworad Seafases leqsikonis

    mniSvneloba da finansuri siZneleebis miuxedavad leqsikonis gamocema uzrunvelyves. es

    leqsikoni sxva sikeTesTan erTad momaval Taobas imazec mianiSnebs, rom me_20 saukunis

    saqarTveloSi didi metalurgiis ganviTarebul samrewvelo sawarmoebTan erTad

    araorganuli masalaTmcodneobisa da metalurgiis mimarTulebiT didi masStabebisa da

    maRali donis samecniero-kvleviTi muSaoba mimdinareobda.

    araorganuli masalaTmcodneobisa da metalurgiis terminTa ganmartebiTi leqsikoni

    pirvelad gamodis da masSi SesaZlebelia aRmoCndes uzustobani, rac am xasiaTis

    naSromisaTvis TiTqmis gardauvalia. amitom Semdgeneli madlobeli iqneba yvela mowode-

    buli winadadebisa da SeniSvnisaTvis, romelic xels Seuwyobs leqsikonis xarisxis

    gaumjobesebas.

    omar SuraZe

    leqsikoniT sargeblobis Sesaxeb

    masalaTmcodneobisa da metalurgiis terminTa ganmartebiTi leqsikoni Sedgeba ori

    nawilisagan: ZiriTadi terminologiuri da damxmare_ucxo enebze saZieblebisagan.

    ZiriTad nawilSi mocemulia: termini, terminis ganmarteba qarTul enaze da misi

    Sesatyvisebi rusul da inglisur enebze.

    leqsikonis amocanebis Sesabamisad masSi ganxilulia masalaTmcodneobisa da metalurgiis

    ZiriTadi terminebi, romlebic muqi SriftiTaa warmodgenili. statiebi leqsikonSi

    anbanTrigzea ganlagebuli da aqvs gamWoli nomeracia. miRebulia anbanur-budobrivi sistema. e.

    i. erTi sityvisagan Sedgenili termini da budis wamyvani sityvebi erT anbanur rigSia

    ganTavsebuli. or an metsityviani Sesityvebebi arsebiTi saxelis saxelobiTi brunvis

    formasTan jgufdeba da budes qmnis. SeerTebuli sityvebi budeSi anbanTrigis mixedviT Semdegi

    TanmimdevrobiTaa ganlagebuli: wamyvani termini gamodis budis TavSi, budeSi mocemulia misi

    sawyisi aso wertiliT da anbanTrigSi igi mxedvelobaSi ar miiReba. inversiis gamo(sityvebi

    daxrili xaziTaa gamoyofili) SesityvebebSi termini pirdapir ikiTxeba.

    mag. bzari

    b/amoWmis waikiTxeba, rogorc amoWmis bzari.

    b/bewva waikiTxeba, rogorc bewva bzari.

    defisiT an tireTi gamoyofili terminebi ganixileba, rogorc kompoziti da saerTo

    anbanTrigSia ganlagebuli.

    anbanTrigSi mxedvelobaSi ar miiReba gansasazRvravi terminis win dasmuli berZnuli an

    laTinuri asoebi.

    mag.: faza

    _faza

    terminTan zogjer( mrgval frCxilebSi) mocemulia miniSnebebi. ganmartebebi

    warmodgenilia SeZlebisdagvarad mokled. im SemTxvevaSi, roca sityvas an wyobas ramdenime

    mniSvneloba aqvs isini gaerTianebulia erT statiaSi da erTmaneTisagan arabuli cifrebiTaa

    gamoyofili.

    mag. atmosfero 1. airuli garemo, romelSic nakeTobis damuSaveba xdeba. 2.garemomcveli

    garemo.

    Tu sxva terminis ganmartebis teqstSi gvxvdeba msgavsi polisemiuri sityva, maSin mas

    Sesabamisi mniSvnelobiT arabuli cifri frCxilebSi miewereba

    sinonimebi leqsikonSi mocemulia ufro gavrcelebul terminze migzavniT _ ix.

    termini _ abreviaturebi da terminebis mokle formebi saerTo anbanTrigiTaa warmodgenili.

  • qarTuli anbani

    РУССЛИЙ АЛФАВИТ

    THE ENGLISH ALPHABET

  • a

    1. abazana

    1. Ria saTavsi siTxeebisa da xsnarebisaTvis, romelic maT Sesanaxad an sxvadasxva teqnologiuri

    procesebisaTvis gamoiyeneba. 2. gamdnari garemo metalurgiul agregatSi.

    R ванна E bath

    2. a. / aluminis (misaRebi)

    krioliTurTixamiwovani nadnobisagan aluminis misaRebi eleqtrolizeri.

    R ванна / алюминиевая E bath / aluminium

    3. a. / amomWmeli

    liTonis amosaWmeli xsnariani abazana.

    R ванна / травильная E bath / pickling; tank / pickling

    4. a. / eleqtrolizis

    eleqtrolizis, eleqtrolituri rafinirebis an galvanoteqnikuri procesebis Casatarebeli

    eleqtrolitiani tevadoba.

    R ванна / электролизная E cell / electrolytic

    5. a. / eleqtrolitis

    ix. abazana eleqtrolizis.

    6. a. / marilis

    1. ix. abazaniani Rumeli. 2. marilis nadnobi nakeTobis izoTermuli damuSavebisaTvis.

    R ванна / соляная E bath / salt

    7. a. / sadnobi

    metalurgiul RumelSi gamdnari liToni.

    R ванна / плавильная E bath / melting

    8. a. / sawrTobi

    WurWeli, romelSic wrTobis operacia sruldeba. igi Cveulebriv gamaciveblebs _ wyals, marilebis

    wyalxsnars an zeTs Seicavs.

    R ванна / закалочная E bath / quench

    9. a. / tutis

    sawrTobi abazana, romelic mwvave tuteebis (NaOH da KOH) nadnobebs Seicavs. am abazanebSi e.w. naTeli

    wrToba sruldeba.

    R ванна / щелочная E bath / alkaline

    10. a. / SeduRebis

    Txevadi liTonis moculoba, romelic dnobiT SeduRebisas ZiriTadi da (zogjer) misarTi liTonis

    gadnobisas, SenaduRi nakeris srulad Sesavsebad warmoiqmneba.

    R ванна / сварочная E bath / welding; weldpool

    11. a. / widis

    metalurgiul agregatSi Txevadi liTonis zedapirze arsebuli widis nadnobi.

    R ванна / шлаковая E bath / slag

    12. a. / Termuli damuSavebis

    abazana, marilis xsnariT, nadnobiT, an liTonis nadnobiT da misT., romelSic liTonebisa da Senadnobebis

    izoTermuli damuSavebisaTvis mudmivi temperaturaa SenarCunebuli.

    R ванна для термической обработки E bath for thermal treatment

  • 13. aberacia

    gamosaxulebis damaxinjeba, romelic mikroskopebis optikuri an eleqtronul-optikuri sistemebiT war-

    moiqmneba.

    R аберрация E aberration

    14. a. / sferuli

    sistemis optikuri RerZidan sxvadasxva manZilze gamavali sinaTlis sxivTa daumTxvevobiT Sepirobebuli

    aberacia, romlis drosac wertilis gamosaxuleba sxvadasxva ganaTebulobis mqone wreebis saxiT

    warmogvidgeba.

    R аберрация / сферическая E aberration / spherical

    15. aberacia / qromatuli

    gamWvirvale garemos gardatexis maCveneblis sinaTlis talRis sigrZeze damokidebulebiT Sepirobebuli

    aberacia.

    R аберрация / хроматическая E aberration / chromatical

    16. abrazivi

    ix. abraziuli masalebi.

    17. abs-procesi

    cicxvSi foladis ganJangvis xerxi, romelic Txevad liTonSi aluminis kafsulebiT gasrolaSi

    mdgomareobs.

    R АВС-процесс E process / Aluminium Bullet Shooting; ABS-process

    18. absorberi

    siTxiT airebis STanTqmis aparati, romelSic airsa da siTxes Soris Sexebis ganviTarebul zedapirs

    frqvevanas, nacmisa da misT. gamoyenebiT qmnis.

    R абсорбер E absorber

    19. absorbcia

    Txevadi an myari sxeulebiT (absorbentebiT) mTel maTs moculobaSi airadi an gaxsnili nivTierebebis

    (absorbatebis) STanTqma.

    R абсорбция E absorption

    20. abcugi / kalis

    kaliT gamdidrebuli wida. igi verkbleis haeris JangbadiT rafinirebisas sxvadasxva feris fxvnilis an

    comisebri masis saxiT miiReba.

    R абцуг / оловянный E tin dross (scum)

    21. agenti / koroziis

    nivTiereba, romelic liTonTan kontaqtisas korozias iwvevs.

    R агент / коррозивный E agent / corrosive

    22. agitatori

    ix. sakontaqto rofi.

    23. agitacia

    pulpis meqanikuri arevis procesi flotaciuri gamdidrebisas.

    R агитация E agitation

    24. aglodanadgari, saaglomeracio danadgari

    aglomeraciis procesis Casatarebeli danadgari.

    R аглоустановка E machine / sintering; apparatus / sintering; furnace sintering; plant (unit) sintering

    25. a. / karuseluri

    Sekruli konveieris saxis aglodanadgari.

    R аглоустановка / карусельная E machine / carrousel sinter

    26. a. / Saxturi

    aglodanadgari, romelsac zeviT mogrZo formis nedleulis CasatvirTavi, qveviT ki mza aglomeratis

    gansatvirTavi samuSao sivrce aqvs.

    R аглоустановка / шахтная

  • E machine / shaft sintering; plant shaft sintering

    27. aglokazmi, saaglomeracio kazmi

    madnis koncentratis, flusisa da saTbobis narevi, romelic aglomeracias eqvemdebareba.

    R аглошихта E mix sintering; green sinter; burden sinter

    28. aglolenti, saaglomeracio lenti

    1. paletebiani konveieri. 2.ix. aglomanqana.

    R аглолента E belt sintering

    29. aglomanqana, saaglomeracio manqana

    aglomeraciis procesis Casatarebeli konveieruli tipis danadgari.

    R агломашина E machine sintering

    30. aglomanqana / qvevidan bervis

    danadgaris cecxlrikebis gisosebis gavliT Sesacxob SreSi haeris qvevidan miwodeba.

    R агломашина с нижним дутьём E machine / downdraft sinter

    31. aglomerati

    1. naWrovani masala, aglomeraciis produqti, nedleuli Savi da feradi metalurgiisaTvis. 2. adheziiT,

    nawilakebis urTierTSoris SekvriT an aglomeraciiT fxvnilis nawilakebis ufro msxvil warmonaqmnebad

    SeerTeba. igi fxvnilebis teqnologiuri Tvisebebis gasaumjobeseblad (mag., wnexadobis) gamoiyeneba

    R агломерат E sinter; agglomerate

    32. a. / aradaflusebuli

    rkinis madnis aglomerati iseTi kazmisa, romelSic kirqva ar aris Setanili.

    R агломерат / неофлюсованный E agglomerate / non fluxed; sinter / non fluxed

    33. a. / daflusebuli

    rkinis madnis aglomerati miRebuli iseTi kazmidan, romelSic kirqva sakazme masalebSi Semavali

    kaJmiwisa da Tixamiwis dasaflusebladaa Setanili.

    R агломерат / офлюсованный E sinter / fluxed

    34. a. / dolomitiani

    dolomitiT daflusebuli rkinis madnis aglomerati.

    R агломерат / доломитизированный E sinter / dolomitic

    35. a. / TviTdnobadi

    rkinis madnis aglomerati iseTi kazmisa, romelSic CaO-sa da MgO-s jamuri Sedgenilobis fardoba SiO2-

    isa da Al2O

    3-is jamur SedgenilobasTan daaxloebiT erTis tolia.

    R агломерат / самоплавкий E sinter / self-fluxing

    36. a. / manganumiani

    rkinis madnis aglomerati iseTi kazmisa, romelSic manganumis madania damatebuli.

    R агломерат / марганцовистый E sinter / manganese; agglomerate / manganese

    37. a. / manganumis

    manganumis madnis aglomerati, romelic brZmedSi feromanganumisa da gadasamuSavebeli Tujis

    gamosadnobad (an eleqtroRumelSi manganumiani Senadnobebis misaRebad) gamoiyeneba.

    R агломерат / марганцевый E sinter / manganese ore

    38. a. / maRaldaflusebuli

    rkinis madnis aglomerati iseTi kazmisa, romelSic metalurgiuli Tvisebebis gasaumjobeseblad kirqva

    ufro meti raodenobiTaa Setanili, vidre aglomeratSi Semavali kaJmiwisa da Tixamiwis

    dasaflusebladaa saWiro.

    R агломерат / высокоофлюсованный E sinter / superfluxed

    39. a. / metalizebuli

    rkinis madnis aglomerati, romelSic rkinis oqsidebis nawili rkinamdea aRdgenili.

    R агломерат / металлизованный

  • E sinter / metallized

    40. a. / mcired daflusebuli

    rkinis madnis aglomerati iseTi kazmisa, romelSic kirqva ufro naklebi raodenobiTaa Setanili, vidre

    sakazme masalebSi Semavali kaJmiwisa da Tixamiwis dasaflusebladaa saWiro.

    R агломерат / низкоофлюсованный E sinter / low-fluxed

    41. a. / Jangeulis

    rkinis madnis aglomerati (1) FeO-s mcire (3-4 %) SemcvelobiT, romelic aglomeratis maRali simtkicis

    maxasiaTeblebs uzrunvelyofs.

    R агломерат / окисный (оксидный) E sinter / oxide; agglomerate / oxide

    42. aglomerati / rkinamanganumiani

    aglomerati, romelic manganumis madnis danamatiani rkinis madnis SecxobiT miiReba.

    R агломерат / железомарганцевый E agglomerate / iron-manganese; sinter / iron-manganese

    43. a. / rkinis madnis

    rkinis Semcveli masalebidan miRebuli aglomerati; nedleuli brZmedSi Tujis dnobisaTvis.

    R агломерат / железорудный E sinter / iron ore

    44. a. / stabilizebuli

    aglomerati gacxavebisa da gacivebis Semdeg.

    R агломерат / стабилизированный E sinter / stabilized

    45. a. / faialitiani

    rkinis madnis aglomerati, faialitis amaRlebuli SedgenilobiT.

    R агломерат / фаялитовый E sinter / fayalite

    46. a. / fosforovani

    madanTermul RumlebSi madnis gamosadnobad mtvrisebri fosforitebis danaWrovnebis produqti.

    R агломерат / фосфористый E sinter / phosphoriter

    47. a. /qromitebiani

    qromis madnebisa da maTi koncentratebisagan, (romlebic ZiriTadad qromitisa (FeO · Cr2

    O3)-isa da

    serpentinis Mg6 [Si

    4 O

    10]

    8-sagan Sedgeba) miRebuli aglomerati.

    R агломерат / хромитовый E sinter / chromite

    48. aglomeracia, Secxoba

    1. dnobisTvis aucilebeli formisa da Tvisebebis misaRebad SecxobiT wvrili madnisa da koncentratis

    danaWrovaneba. 2. fxvnilTa metalurgiaSi fxvieri masalebidan aglomeratebis miReba. upiratesad maTi

    Secxobisa da Semdgomi msxvreviT.

    R агломерация E sintering; agglomeration

    49. a. / kombinirebul saTbobze

    Sesacxobi Sris gaxurebuli haeriT an airis sanTuris (dayenebuli aglolentis sigrZis pirvel

    mesamedze, uSualod amnTebi quris Semdeg) aliT damatebiT SeTboba.

    R агломерация на комбинированном топливе E sintering with combined fuel

    50. a. / mfeTqavi vakuumiT

    Sesacxob SreSi airis nakadis turbulizaciis mizniT vakuumis ritmuli cvlileba.

    R агломерация с пульсирующим вакуумом E sintering / pulsatile vacuum

    51. a. /orzoniani

    cecxlrikis gisosebze kazmis pirveli Sris dafena da airis sanTuriT anTeba, Semdeg zeda fenis dafena da

    misi anTeba, rac myari saTbobis wvis ori zonis moZraobisa da mwarmoeblurobis gazrdis saSualebas

    iZleva.

    R агломерация / двухзонная E sintering / two-zone

    52. a. / Jangbaduri

    aglomeracia Sesacxob SreSi JangbadiT gamdidrebuli haeris miwodebiT.

  • R агломерация / кислородная E sintering / oxygen

    53. aglofabrika

    ix. saaglomeracio fabrika.

    54. aglocxobili

    aglomeraciis produqti miRebuli saaglomeracio manqanis gansatvirTav boloze.

    R аглоспёк E sinter cake; sinter good

    55. aglojami, saaglomeracio jami

    perioduli moqmedebis aglodanadgari Tujis an foladis yuTis saxiT, romelic horizontalze cecxl-

    rikebis gisosebiT or kameradaa gayofili: zeda _ Sesacxobi masalebis CasatvirTavad, xolo qveda _

    gauxSoebis kamerad.

    R аглочаша E sintering pan (pot)

    56. agregati

    erToblivad momuSave ramdenime Carxis, manqanis an mowyobilobis meqanikuri SenaerTi.

    R агрегат E unit; installation; plant

    57. a. / ganivi Wris

    rulonis zolis sazomi sigrZis furclebad dasaWreli agregati. igi rulonebis sagroveblis, zolis

    wina bolos amRunaviani gasaSlelis, giliotinis makratlebis, mimwodebeli da samarTi mowyobilobis,

    mfrinavi makratlisa da dampaketebeli mowyobilobisagan Sedgeba.

    R агрегат поперечной резки E unit / cross cutting

    58. a. / grZivi Wris

    rulonis zolis ufro viwro zolebad an lentad dasaWreli da Semdgom rulonebad dasaxvevi agregati.

    igi rulonebis sagroveblis, zolis wina bolos amRunaviani gasaSlelis, giliotinis makratlebis,

    mimwodebeli mowyobilobis, diskuri makratlisa da saxvevelasagan Sedgeba.

    R агрегат продольной резки E unit / length cutting; unit / longitudinal cutting

    59. a. / zolovanas da lentis saprialebeli

    xazi, romelic gamSlelis, saxvevelas, sawmendis, saprialebeli mowyobilobisa da gamosavali

    saxvevelasagan Sedgeba. saprialebel mowyobilobad doluri tipis, qaRaldis fuZeze uwyveti abraziuli

    lentiani an qsovilis mbrunavi qargolebiani, saprialebeli manqanebi gamoiyeneba. gaprialebul liTons

    qaRaldis SuasadebiT rulonebad axveven.

    R агрегат полирования полос и лент E line / strip polishing

    60. a. / zolovanas da lentis saxexi

    xazi, romelic gamSlelis, saxvevelas da doluri tipis uwyveti abraziullentiani 2-4 Carxisagan (saxe-

    xi kabinisagan) Sedgeba. dolebi lentiT zolovanas moZraobis mimarTulebiT monacvleobiT zevidan da

    qvevidanaa ganTavsebuli.

    R агрегат шлифования полос и лент E line / strip grinding

    61. a. / Tboteqnikuri

    1. ix. Tboteqnologiuri agregati. 2. mowyobilobebisa da danadgarebis kompleqsi, romelSic

    Tboteqnikuri procesi xorcieldeba. mag. metalurgiuli agregatis wamavali airis siTbos utilizacia.

    R агрегат / теплотехнический E unit (plant) / heat furnace

    62. a. / Tboteqnologiuri

    metalurgiuli agregati, romelSic teqnologiuri procesis svla, umTavresad, siTbos gadataniT

    ganisazRvreba.

    R агрегат / теплотехнологический E unit (plant) / heat process furnace

    63. a. / kombinirebuli Wris

    rulonis zolis ganivi da (an) grZivi Wris daniSnulebis agregati. igi Sedgeba im manqanebisagan,

    romlebic ganivi da grZivi Wris agregatebis SemadgenlobaSi Sedis.

    R агрегат комбинированной резки E line / combined shearing

    64. a. / metalurgiuli

    metalurgiuli procesebis Casatareblad gankuTvnili mowyobilobebisa da danadgarebis kompleqsi

  • R агрегат / металлургический E plant / metallurgical; unit / furnace or other

    65. agregati / milsaglinavi

    cxlad glinviT milis misaRebad gankuTvnili agregati. igi gamWoli, Semomglinavi da makalibrebeli (an

    mareducirebeli) dganebis, calkeul SemTxvevaSi ki mogorvis dganis an elongatorisagan Sedgeba.

    R агрегат / трубопрокатный E mill / tube-rolling

    66. a. / milSesaduRebeli

    furclebis an zolovanas milis namzadad dayalibebisa da Semdgom wiboebis SeduRebiT SenaduRi milebis

    misaRebad gankuTvnili agregati. igi gasaSlelis (im SemTxvevaSi, Tu namzadad gamoiyeneba rulonis zo-

    li), mayalibebeli dganis, saSemduReblo kvanZis, makalibrebeli dganis, xolo calkeul SemTxvevebSi

    Termuli damuSavebisa da gamoyvanis mowyobilobebisagan Sedgeba.

    R агрегат / трубосварочный E mill / tube-welding

    67. a. / ornakeriani milSesaduRebeli

    milis ori grZivi nakeriT SesaduRebeli agregati. igi Sedgeba: saamwyobo mowyobilobis, jaWviani

    mbiZgaras, ori Semavali mimwodi galis, saSemduReblo galis, ori gamosavali mweveli galis,

    ovalizaciis erTi galisa da Siga samarTulisagan, romelic yvela gals gaivlis.

    R агрегат сварки двухшовных труб E line / doubleseam tube-welding

    68. a. / perioduli profilis cxlad glinvis

    mrgvali ganivkveTis mqone RerZsimetriuli perioduli naglinis misaRebi metalurgiuli agregati. am

    agregatis ZiriTad mowyobilobas ganivxraxnuli glinvis samgliniani dgani warmoadgens, romlis gli-

    nebic 120°-iani kuTxiT aris ganlagebuli.

    R агрегат горячей прокатки периодических профилей E mill / die-rolling

    69. a. / profilsaRunavi

    cxlad an civad naglini zolovanadan da furclebidan daprofilebis meTodiT grexili profilis

    misaRebi danadgari.

    R агрегат / профилегибочный E line / roll forming

    70. a. / profiluri milsawnexi

    milprofiluri sawnexi agregati, romelic unakero milebis, milisebri an profiluri nakeTobebis

    misaRebadaa gankuTvnili. igi saxurebeli Rumlis, hidravlikuri (erTi an ori) an meqanikuri wnexis,

    mareducirebeli dganis, saxvevelas, samarTi manqanis da sxva gamosayvani danadgarebisagan Sedgeba.

    R агрегат / трубопрофильный прессовый E line / extruding-press

    71. a. / rkinis pirdapiri miRebis

    koqsis gamoyenebiT, Tujis gamodnobis stadiis gamotovebiT, uSualod madnidan rkinis misaRebi agregati.

    R агрегат для прямого получения железа

    E plant / direct reduction (DR)

    72. . a. / sadnobi

    ix. sadnobi Rumeli.

    73. a. / samsxmel-saglinavi

    metalurgiuli agregati, romelic Txevadi liTonis uwyveti Camosxmisa da kristalizatorSi miRebuli

    namzadis uwyveti glinvis procesebs axorcielebs.

    R агрегат / литейно-прокатный E unit / foundry-rolled stock

    74. a. / uwyveti amoWmis

    rulonebidan pirapirad SesaduRebeli zolovanas da lentis amosaWmeli danadgari.

    R агрегат / непрерывный травильный E line / continuous pickling

    75. a. / uwyveti moqmedebis foladsadnobi

    Tujidan foladis misaRebi ramdenimekameriani qvediani Rumlis tipis agregati, romlis erTi torsidan

    uwyvetad miewodeba Tuji, xolo JangbadiT gaqrevis Semdeg, meoredan foladis gamoSveba xdeba.

    R агрегат непрерывного действия / сталеплавильный E furnace / continuous steelmaking

    76. agregati / uwyveti sawrTob-amomWmeli

    cxlad da civad naglini koroziamedegi foladebis zolovanas Sesarbilebeli Termuli damuSavebisa da

    xenjis mosacilebeli danadgari.

  • R агрегат / непрерывный закалочно-травильный E line / continuous quenching and pickling

    77. a. / foladis kompleqsuri damuSavebis

    mravalfunqciuri danadgari, romelic sxvadasxva saxis mowyobilobisagan Sedgeba. am danadgariT

    SesaZlebelia foladsaCamomsxmelo cicxvSi Sesruldes: naWrovani feroSenadnobebiT foladis sasurvel

    qimiur Sedgenilobamde dayvana, ganJangva, modificireba da mikrolegireba fxvnilovani masalebiT da

    airis gaqreviT, temperaturis stabilizacia SeTbobis CaTvliT, zogjer vakuumireba da rafinirebis sxva

    teqnologiuri operaciebi.

    R агрегат комплексной обработки стали E plant / complex steel treatment

    78. a. / RumelSi SeduRebis

    Strifsisagan swornakeriani milebis misaRebi metalurgiuli agregati, igi, Cveulebriv, gvirabuli

    tipis Rumlis, saformebel _ SesaduRebeli da reducirebis (an sakalibrebeli) dganisagan Sedgeba.

    R агрегат печной сварки E mill / forge welding

    79. a. / Rumelsgare rafinirebis

    Rumelsgare agregati (foladsaCamomsxmelo an Sualeduri cicxvi, Rumel _ cicxvi, vakuumatori da

    sxva), romelSic Txevadi foladi (Senadnobi) mavne da arasasurveli minarevebisagan iwmindeba.

    R агрегат внепечного рафинирования E unit / ladle refining

    80. a. / SeTavsebuli

    danadgari, romelzec Tanamimdevrulad ori an meti teqnologiuri operacia sruldeba.

    R агрегат / совмещённый E plant / combined

    81. a. / molbobis uwyveti

    gamavali RumliT zolovanas an lentis naTeli (dauJangavi) sarekristalizacio molbobis Casatarebeli

    agregati.

    R агрегат непрерывного отжига E line / continuous annealing

    82. agresiuloba / koroziuli

    ix. koroziuloba.

    83. aguri

    swori formis xelovnuri qva, Cveulebriv, sworkuTxa paralelepipedis saxiT.

    R кирпич E brick

    84. a. / dinasis

    cecxlgamZle masala (aguri), romlis SedgenilobaSic SiO2 aranakleb 93 %-ia.

    R кирпич / динасовый E brick / silica

    85. a. / Tbosaizolacio

    cecxlgamZle masalisagan damzadebuli aguri, romlis ganmasxvavebeli Tviseba maRali forianobaa, rac

    dabal Tbogamtarobas ganapirobebs. misi daniSnuleba RumelSi siTbos danakargebis Semcireba, saTbobis

    ekonomia da SeZlebisdagvarad Tburi procesebis intensifikaciaa.

    R кирпич / теплоизоляционный E brick / insulating

    86. aguri / Tixamiwovani

    cecxlgamZle aguri, romelic 90 %-ze met Al2O

    3-s Seicavs. mzaddeba teqnikuri Tixamiwisagan. gamoiyeneba

    Rumelsgare vakuumirebis kameris nawilebis amosagebad.

    R кирпич / глинозёмистый E brick / alumina

    87. a. / magnezitis

    cecxlgamZle masala, romelic gamomwvari da daqucmacebuli magnezitisagan mzaddeba da Seicavs MgO-s

    aranakleb 85 %-isa (Cveulebriv, 90-95 %).

    R кирпич / магнезитовый E brick / magnesite

    88. a. / magneziumnaxSirbadovani (magniumnaxSirbadovani)

    magneziumnaxSirbadovani agurisaTvis nedleulad zRvis magneziumis klinkeri (an eleqtrodnobiT

    miRebuli MgO) da qerclovani grafiti gamoiyeneba. gamoirCeva maRali cecxlgamZleobiT, widebsa da

    liTonebTan aradasvelebadobiTa da sxva nivTierebebTn reaqciisadmi medegobiT. igi gamoiyeneba

  • foladsadnobi rkaluri Rumlebis eleqtrodebTan axlo ubnebis kedlebisa da konverteris gadaxurebis

    zonebis (mag. yelis) amosagebad.

    R кирпич / магнезиально-углеродистый E brick / magnesia-carbon

    89. a. / magneziumqromovani (magniumqromovani)

    magneziumqromovani aguri Sedgeba qromitisa (gamomwvari) da magnezitisagan. qrommagnezitiani

    cecxlgamZle masalebTan SedarebiT igi magnezitis meti (> 60 %) SemcvelobiT gamoirCeva. qromitis

    optimaluri (12-18 %) Sedgenilobisas amaRlebuli TbomedegobiT xasiaTdeba.

    R кирпич / магнезиально-хромовый E brick / magnesia-chromite

    90. a. / moyvanili

    rTuli formis aguri.

    R кирпич / фасонный E brick / shaped; brick / fashioned

    91. a. / saqusle

    fasonuri cecxlgamZle aguri, romelzedac TaRovani kamaris qveda aguri eyrdnoba.

    R кирпич / пятовый E brick / skew (back)

    92. a. / silikaturi

    kvarcis qviSisa da kiris nareviT miRebuli gamouwvavi, calobrivi sakedle masala, romelic avtoklavur

    damuSavebas eqvemdebareba.

    R кирпич / силикатный E brick / acid

    93. a. / sifonis amosagebi

    moyvanili cecxlgamZle aguri, romelic foladis sifonuri Camosxmisas arxebis warmosaqmnelad

    gamoiyeneba.

    R кирпич / сифонный E brick / runner

    94. a. / qrommagnezitiani

    qrommagnezitiani aguri mzaddeba MgO-s maRali (42-50 %) da Cr2O

    3-is SedarebiT dabali (15-35 %)

    Semcvelobis kazmisagan. gamoiyeneba maRaltemperaturuli agresiuli widis ariani Rumlebis amosagebad.

    R кирпич / хромомагнезитовый E brick / chrome-magnesite

    95. a. / Samotis

    cecxlgamZle masala. misi sawyisi masala bunebrivi Tixebia, romlebic Tixamiwovan silikatebs

    warmoadgens. umTavresi Tixebis mTavari Semadgeneli nawilia kaoliniti Al2O

    3·2SiO

    2·2H

    2O, romelic

    damatebiT 46.4 % SiO2-s, 39.66 % Al

    2O

    3-s, 13.92 % H

    2O-sa da minarevebs Seicavs.

    R кирпич / шамотный E brick / fireclay

    96. a. / Camketi

    solisebri aguri Rumlis TaRovani kamaris wveroSi.

    R кирпич / замковый (в своде) E brick / rider

    97. aguri /cecxlgamZle

    cecxlgamZle masalisgan damzadebuli aguri. igi gamoiyeneba metalurgiuli agregatebis im elementebis

    asagebad, romlebic maRali temperaturebis zemoqmedebas ganicdis.

    R кирпич / огнеупорный E brick / refractory

    98. adapteri (eqstratori)

    retortaSi TuTiis distilaciiT miRebisas, TuTiis mtvris dasaWeri furclovani foladisgan

    damzadebuli cilindruli an konusuri formis WurWeli.

    R алонж E adapter; extractor

    99. adiabata

    xazi, romelic Termodinamikur diagramaze Seqcevad adiabatur process gamosaxavs.

    R адиабата E adiabat; adiabatic curve

    100. adida (Tvalaki)

  • adidvis dganis muSa instrumenti, romlis muSa organos – arxs _ Zabrisebri forma da gamosavalze maka-

    librebeli sartyeli aqvs. misi formiTa da zomiT nakeTobis ganivkveTia ganpirobebuli.

    R волока E die

    101. a. / almasis

    bunebrivi an sinTezuri almasisagan damzadebuli adida. Cveulebriv, igi wvrili, uwvrilesi an zewvrili

    mavTulis adidvisaTvis gamoiyeneba.

    R волока / алмазная E die / diamond

    102. a. / asawyobi

    adidas damWerTan da sadawneo nacmTan erT kvanZSi gaerTianebuli adida, romelic adidvisas sapoxis hid-

    rodinamikur efeqts uzrunvelyofs.

    R волока / сборная E die / split (assembling)

    103. a. / burTuliani

    adida, romlis muSa arxi adidvis RerZis perpendikularul erT sibrtyeSi ganlagebuli uamZravo bur-

    TulebiTaa warmoqmnili.

    R волока / шариковая E die / planetary ball

    104. a. / gorgolaWiani

    adida, romlis muSa arxi warmoqmnilia ori an meti uamZravo gorgolaWisagan, romelTa brunvis RerZebi

    adidvis RerZis perpendikularul sibrtyeSia ganlagebuli.

    R волока / роликовая E die / roller

    105. a. / damWirxni

    ix. sadawneo nacmi.

    106. a. / konusuri

    adida, romlis arxis muSa zonis sworxazovani msaxveli adidvis RerZis mimarTaa daxrili.

    R волока / коническая E die / conical

    107. a. / mbrunavi

    adida, romelic adidvis procesSi adidvis mimarTulebis RerZis perpendikularul sibrtyeSi brunviT

    moZraobas asrulebs.

    R волока / вращающаяся E die / rotary

    108. a. / radialuri

    adida, romlis arxis muSa zonis msaxveli radiusze Sesrulebul mruds warmoadgens.

    R волока / радиальная E die / convex-face

    109. a. / sadawneo

    ix. sadawneo nacmi.

    110. a. / sali Senadnobis

    liTonkeramikuli sali Senadnobisagan damzadebuli adida.

    R волока / твёрдосплавная E die / carbide (hard-metal)

    111. a. / sasufTao

    sasufTao adidvisaTvis gankuTvnili adida.

    R волока / чистовая E die / finishing

    112. adida / Sedgenili

    adida, romlis muSa zona ramdenime detalisagan (segmentisagan) warmoiqmneba. isini adidvis procesSi ar

    gadaadgildeba.

    R волока / составная E die / split

    113. adidva

    adidas naxvretSi, romlis zoma namzadis ganivkveTis zomebze naklebia, namzadis gatarebisas (Trevisas)

    liTonis plastikuri deformaciis procesi.

    R волочение E drawing

  • 114. a. / grZelsamarTuliani

    milis adidva namzadis gawelviT, adidaSi grZel, moZrav aradeformirebad samarTulTan erTad, romelsac

    Semdeg milidan amoiReben.

    R волочение / длиннооправочное E drawing / mandrel (bar)

    115. a. / damagrebul samarTulze

    milebis adidva damagrebul mokle samarTulze, ufro xSirad samarTuls cilindruli, zogjer ki

    cilindrkonusuri forma aqvs, rac deformaciis keraSi mis dacentrebas aadvilebs.

    R волочение на закреплённой оправке E drawing / fixed plug

    116. a. / deformirebad samarTulze

    milis adidva adidaSi namzadis grZel, moZrav samarTulze gawelviT, romelic namzadTan erTad

    deformirdeba.

    R волочение на деформируемой оправке E drawing / deformable mandrel

    117. a. / doluri

    mavTulis, milis an profilebis adidva, romelic doluri tipis adidvis dganze xorcieldeba.

    R волочение / барабанное E drawing / bull-block

    118. a. / eleqtroplastikuri

    Znelad deformirebadi, kerZod, Zneldnobadi Senadnobebis adidva eleqtroplastikuri efeqtis gamo-

    yenebiT (gasawel masalaSi eleqtruli denis gatarebisas Zabvebi da adidvis Zalva mniSvnelovnad

    mcirdeba).

    R волочение / электропластическое E drawing / electroplastic

    119. a. / erTZafa

    adidvis erT dganze drois yovel momentSi erTi nakeTobis (mili, wneli, profili an mavTuli) adidva.

    R волочение / однониточное E drawing / single-strand

    120. a. / erTjeradi

    adidva mxolod erTi gadasvliT.

    R волочение / однократное E drawing / single (-pass)

    121. a. / Tbili

    rekristalizaciis temperaturaze ufro dabal temperaturebze gaxurebuli namzadis adidva.

    R волочение / тёплое E drawing / warm

    122. a. / TviTdayenebad samarTulze, adidva mcurav samarTulze

    milis adidva namzadis Siga zedapiris damuSavebiT. procesi mimdinareobs daumagrebeli TviTdayenebadi

    samarTuliT, romelic deformaciis keraSi masze moqmedi Semtaci da gamomgdebi Zalebis gawonasworebis

    Sedegad Sekavdeba.

    R волочение на самоустанавливающейся оправке E drawing / floating plug

    123. a. / mavTulis

    wneviT damuSavebis erT-erTi uZvelesi teqnologiuri procesi, romlis drosac farTo sortamentis

    foladis (Senadnobis) an feradi liTonebisagan adidviT 16-idan 0.01 mm diametris mrgvali, kvadratis

    an sxva mravalkuTxedis formis ganivkveTiani mavTuli miiReba.

    R волочение проволоки E drawing / wire

    124. adidva / maprofilebeli

    aramrgvali (fasonuri) formis milis adidva.

    R волочение / профилировочное E drawing / form

    125. a. / mbrunav adidaSi gavliT

    adidva, romlis procesSic adidas Tvals grZivi RerZis mimarT mbrunavi moZraoba eniWeba.

    R волочение через вращающуюся волоку E drawing / die rotational

    126. a. / milebis

    1. milebis adidaSi gawelva (samarTulze an samarTulis gareSe) ganivkveTis cvlilebis mizniT. 2. civad

    deformirebuli foladis, feradi liTonebisa da Senadnobebis milebis warmoebis damamTavrebeli

  • operacia, mravalferovani teqnologiuri sqemiT, romelic milis zomebis, dasamuSavebeli liTonis,

    mowyobilobis SesaZleblobisa da a. S. gaTvaliswinebiT SeirCeva.

    R волочение труб E drawing / tube

    127. a. / moklesamarTuliani

    milis adidva namzadis Siga zedapiris damuSavebiT. procesi mokle cilindruli samaraTuliT

    xorcieldeba, romelsac adidvis dganis sadgarze damagrebuli Rero deformaciis keraSi iWers.

    R волочение / короткооправочное E drawing / plug

    128. a. / mravalZafiani

    adidvis erT dganze ori an meti nakeTobis erTdrouli adidva.

    R волочение / многониточное E drawing / multiple (multihole)

    129. a. / mravaljeradi

    adidva, romlis drosac erT dganze erTi namzadis adidva erTdroulad ramdenime Tanamimdevruli

    gadasvliT xdeba.

    R волочение / многократное E drawing / sequence (multistage)

    130. a. / mSrali

    namzadis adidva myari sapoxis gamoyenebiT.

    R волочение / сухое E drawing / dry

    131. a. / mcurav samarTulze

    ix. TviTdayenebad samarTulze adidva.

    132. a. / profilebis

    xazobrivi an doluri adidvis an kombinirebul saglinav-saadidvo dganebze martivi sworkuTxedidan

    rTuli profilebis adidva.

    R волочение профилей E drawing / die profile

    133. a. / samarTulze

    milis adidva samarTulze kedlis sisqis moWimviT.

    R волочение / оправочное E drawing / mandrel (plug)

    134. a. / sasufTao

    adidvis saboloo gadasvla, romelic namzadis sasurveli formis, zomebisa da xarisxis miRebas uzrun-

    velyofs.

    R волочение / чистовое E drawing / finishing

    135. a. / sveli

    adidva, romlis drosac adidas Tvali Txevad sapoxSia CaZiruli.

    R волочение / мокрое E drawing / wet

    136. a. / srialiT

    mavTulis adidva mravaljeradi adidvis dganze, romelzedac Sualeduri dolebis aCqarebuli brunvis

    reJimi dolebis zedapirze mavTulis mcire asrialebas iTvaliswinebs.

    R волочение со скольжением E drawing / slip

    137. a. / sqeli

    sqeli mavTulis adidva.

    R волочение / толстое E drawing / thick

    138. adidva / ukudaWimulobiT

    adidva, romlis drosac gasaWimav liTonze adidaSi Sesasvleli mxridan liTonis moZraobis Semxvedri

    mimarTulebiT Zalvaa modebuli.

    R волочение с противонатяжением E drawing / back-pull

    139. a. / ultrabgeriTi

    adidva, romelic liTonze teqnologiuri instrumentis (adida, samarTuli) ultrabgeriTi diapazonis

    (Cveulebriv, 16-22 kiloherci sixSiris) rxeviTi zemoqmedebiT mimdinareobs.

  • R волочение / ультразвуковое E drawing / ultrasonic

    140. a. / usamarTulo

    milis adidvis iseTi procesi, romlis drosac namzadis Siga zedapiri gawelvisas (Trevisas) teqno-

    logiur instruments ar exeba.

    R волочение / безоправочное E drawing / sink

    141. a. / usrialo

    mavTulis adidva mravaljeradi adidvis dganze, romlis konstruqciac mavTulis Sualedur marags

    iTvaliswinebs (or mezobel adidas Soris), riTac dolis zedapirze mavTulis asrialeba gamoiricxeba.

    R волочение без скольжения E drawing / slipless

    142. a. / uwvrilesi

    uwvrilesi mavTulis adidva.

    R волочение / тончайшее E drawing/superfine; drawing/very fine

    143. a. / Reroiani

    milis adidva, romelic milnamzadSi Reros Setanis, namzadis RerosTan erTad adidaSi gawelvis (Reros

    deformaciis gareSe) da Reros milidan amoZrobis procesebs Seicavs.

    R волочение / стержневое E drawing / core

    144. a. / Casobis gareSe (Causoblad) adidva, romlis drosac namzadis Tavis adidaSi wabiZgeba tacias winaswar gaukeTeblad xdeba.

    R волочение / беззабивочное E drawing / pushing

    145. a. / civi

    namzadis winaswari gaxurebis gareSe adidva.

    R волочение / холодное E drawing / cold

    146. a. / cxeli

    rekristalizaciis temperaturaze ufro maRal temperaturaze gaxurebuli namzadis adidva.

    R волочение / горячее E drawing / hot

    147. a. / wvrili

    wvrili mavTulis adidva.

    R волочение / тонкое E drawing / fine

    148. a. / wnelebis

    civad deformirebuli feradi liTonebisa da Senadnobebis sxvadasxva kveTis (wriuli, kvadratuli,

    eqvskuTxedi) wnelebis adidva.

    R волочение прутков E drawing / rod

    149. a. / xveuliani

    milis adidva xveuli namzadidan (buxtidan) da (an) gawelili milis xveulad (buxtad) daxveva.

    R волочение / бухтовое E drawing / bull-block

    150. a. / hidrodinamikuri

    mavTulis adidva adidvis kombinirebuli mowyobilobebiT, romlebic, sadawneo adidas, rgol-nacmebsa da

    muSa adidas Seicavs. sadawneo adidas win moZravi mavTuli sapoxs waritacebs da rgol-nacmebis

    mikroRreCoSi Seitacebs. mikroRreCo rgolidan rgolamde mcirdeba, sapoxis wneva ki matulobs da muSa

    adidas samuSao zonaSi siTxismieri xaxunis pirobebi iqmneba.

    R волочение / гидродинамическое E drawing / hydrodynamic

    151. adiustaJi

    saglinavi saamqros ubani, sadac glinvis Semdeg liTonis gamosayvani da produqciis gasagzavnad

    mosamzadebeli manqanebi da meqanizmebia ganlagebuli.

    R адъюстаж E adjustage

    152. adsorbentebi / naxSirbadis

  • masalebi naxSirbadis fuZeze ganviTarebuli foriani struqturiTa da regulirebadi kuTri zedapiriT.

    R адсорбенты / углеродные E adsorbents / carbon

    153. adsorbcia

    airebidan an siTxeebidan myari sxeulebis (adsorbentebis) zedapiriT navTirebaTa (adsorbatebis) STan-

    Tqma.

    R адсорбция E adsorption

    154. aduReba

    Txevadi foladidan airuli saxis reaqciis produqtebis intensiuri (boboqari), umarTavi gamoyofa.

    R вскипание E boiling

    155. adhezia

    1. ori sxvadasxva sxeulis (myari an Txevadi) urTierTSexebisas Sexebis zedapirul Sreebs Soris kavSiris

    warmoqmna. 2. SeWiduloba, romelsac sxvadasxvagvari sxeuli kontaqtSi mohyavs, igi molekulaTa Soris

    urTierTmoqmedebiT an qimiuri kavSiriTaa ganpirobebuli.

    R адгезия E adhesion; adherence

    156. aeratori

    Camdinare wylebis biologiuri gawmendis nagebobebSi wylis nakadis haerSi, misi aeraciis mizniT, gaSxe-

    fis samarjvi.

    R аэратор E aerator

    157. aeracia

    ganiaveba; haeriT, JangbadiT gajereba.

    R аэрация E aeration

    158. a. / pulpis

    meqanikuri tipis saflotacio manqanebSi impeleris brunviT atmosferodan Sewovili haeris saflotacio

    pulpis haeriT gajereba an pnevmatikuri tipis manqanebiT pulpaSi haeris wneviT miwodeba.

    R аэрация пульпы E aeration / slurry

    159. a. / wylis

    aeratorebis meSveobiT Camdinare wylebis biologiuri gawmendis nagebobebSi haeris JangbadiT wylis

    gajereba.

    R аэрация воды E aeration / water

    160. aerozoli

    myari nawilakebis an siTxis wveTebisagan Sedgenili dispersiuli sistemebi, romlebic airul garemoSia

    Setivtivebuli.

    R аэрозоль E aerosol

    161. aerolifti

    nawilobriv an mTlianad siTxeSi CaSvebuli vertikaluri milis saxiT siTxis (pulpis) asawevi

    mowyobiloba.

    R аэролифт E airlift

    162. aerotanki

    ix. aerotenki.

    163. aerotenki, aerotanki

    tixrebiT derefnebad dayofili da aeratorebiT aRWurvili, rkinabetonis rezervuaris tipis, Camdinare

    wylebis biologiuri gawmendis nageboba.

    R аэротенк E tank / aeration

    164. aerofiltri

    Camdinare wylebis biologiuri gawmendis nageboba, iZulebiTi ventilaciiT, romelic mis maRal mJangav

    simZlavres uzrunvelyofs.

    R аэрофильтр E filter / air

  • 165. aeroflokula

    flotaciis procesSi dispersiuli sistemis Txevad fazaSi warmoqmnili mineralis nawilakebTan

    SeerTebuli haeris erTi an ramdenime buStula.

    R аэрофлокула E flocculation / air

    166. aviali

    aluminis fuZeze Seqmnili daZvelebadi, deformirebadi Senadnobi, romelic 1.2% Mg-sa da 1.2%-mde Si-s

    Seicavs.

    R авиаль E avial

    167. avtoklavi

    hermetuli aparati, romelic gaxurebisas da atmosferul wnevaze ufro maRali wnevis pirobebSi

    sxvadasxva procesis Casatarebladaa gankuTvnili. igi farTod gamoiyeneba hidrometalurgiis meTodebiT

    liTonebis warmoebaSi.

    R автоклав E autoclave

    168. avtomat-dgani

    ix. avtomaturi milsaglinavi dgani.

    169. avtomati

    mowyobiloba, romelic uSualod, adamianis Caurevlad, energiis, masalebis an informaciis mocemuli

    programiT miRebis, gardaqmnis, gadacemis an gamoyenebis yvela operacias asrulebs.

    R автомат E machine / automatic; automation

    170. avtomati / samsxmelo

    manqana, romelic saCamomsxmelo warmoebaSi mocemuli programiT gansazRvrul teqnologiur operacias

    an operaciaTa kompleqss asrulebs.

    R автомат / литейный E automatic / unit used in foundry (casting) operations

    171. avtomati / saWed-sawnexi

    saWed-sawnexi manqana, romelic namzadebis miwodebas, gadacemas da nakeTobis gacemas avtomaturi

    saSualebebiT axorcielebs.

    R автомат / кузнечно-прессовый E automatic / forging press

    172. avtomati / furcelsawnexi

    zolebidan da lentebidan manqanebis detalebis an konstruqciebis elementebis, agreTve vaznis masrebis

    masobrivi wnexisaTvis gamoyenebuli avtomaturi manqana.

    R автомат / листоштамповочный E automatic / press forming (stamping) machine

    173. avtoradiografia

    sakvlev obieqtSi radiaqtiuri nivTierebebis ganawilebis Seswavlis meTodi, romlis drosac

    maionizebeli gamosxivebisadmi mgrZnobiare emulsias aTavseben gamosakvlev obieqtze da misi saSualebiT

    gamomsxivebeli elementebis Zalze mcire raodenobas da misi ganawilebis xasiaTis mikrolokalizacias

    gansazRvraven.

    R авторадиография E autoradiography

    174. azbesti

    dabali Tbogamtarobis boWkovani agebulebis silikaturi klasis mineralebis ganzogadebuli dasa-

    xeleba, romelic 500°C temperaturamde momuSave Tbosaizolacio nakeTobebSi gamoiyeneba.

    R асбест E asbestos

    175. azoti

    qimiuri elementi, N, atomuri masa = 14; normalur pirobebSi _ airis saxisa, duRilis temperatura _

    -196°C; metalurgiaSi gamoiyeneba nadnobebis dasaazoteblad, foladis rafinirebisaTvis da sxv.

    R азот E nitrogen

    176. azoti / bmuli

    sxva elementebTan qimiur naerTebSi myofi azoti.

    R азот / связанный E nitrogen / fixed

    177. a. / gaxsnili

  • erTgvarovan mikroskopul narevSi (2 komponenti) myofi azoti, romlis Sedgenilobac mocemul gare pi-

    robebSi SesaZlebelia garkveul zRvrebSi uwyvetad icvlebodes.

    R азот / растворённый E nitrogen / dissolved

    178. a. / Txevadi

    gaTxevadebuli haeris Semdgomi dayofiT miRebuli Txevadi azoti, romlis t dn. – 210

    oC, xolo duRilis

    temperatura – 196oC-ia. ZiriTadad inertul ared an macivar agentad gamoiyeneba.

    R азот / жидкий E nitrogen / liquid

    179. azuriti

    minerali Cu3 [CO

    3]

    2 (OH)

    2 SedgenilobiT, spilenZis madani.

    R азурит E azurite

    180. a T d

    ix. aRmdgeni Termuli damuSaveba.

    181. airanalizatori

    airTa narevis Tvisobrivi da raodenobrivi Sedgenilobis gansasazRvravi mowyobiloba.

    R газоанализатор E analyzer / gas

    182. airanalizatori / optikur-akustikuri

    airTa Sedgenilobis gansasazRvravi mowyobiloba, romlis moqmedebis principi airebiT infrawiTeli

    speqtris areSi sxivuri energiis SerCeviT STanTqmis unarzea dafuZnebuli.

    R газоанализатор / оптико-акустический E analyzer / optical-acoustic gas

    183. airgeneratori

    aparati myari saTbobis (naxSiri, torfi, SeSa) Termuli gazifikaciisaTvis.

    R газогенератор E producer / gas; generator / gas

    184. airi, gazi

    nivTierebebis (erT-erTi) agregatuli mdgomareoba, romelSic nawilakebi erTmaneTTan molekuluri

    mizidulobis ZalebiT ar, an sustad aris dakavSirebuli, moZraobs qaosurad da mTlian moculobas

    avsebs.

    R газ E gas

    185. a. / anoduri

    eleqtrolituri abazanis anodze gamoyofili airi.

    R газ / анодный E gas / anodic

    186. a. / afeTqebasafrTxiani

    sawvavi airi, romelsac haerTan feTqebadi narevis warmoqmnis unari aqvs.

    R газ / взрывоопасный E gas / explosive

    187. a. / aRmdgeni

    aRmdgenad gamoyenebuli airi.

    R газ / восстановительный E gas / reducing

    188. a. / bunebrivi

    miwis wiaRidan mopovebuli airi, romelic TiTqmis mTlianad naxSirwyalbadebisagan Sedgeba (kuTri wvis

    siTbo 33-36 k jouli

    /m3).

    R газ / природный E gas / natural

    189. a. / brZmedis

    brZmedis (brZmedidan) wamavali airebis narevi (wvis kuTri siTbo 3,6-4,6 m jouli/ m3).

    R газ / доменный E gas / blast-furnace

    190. a. / gaTxevadebuli

    airuli agregatuli mdgomareobidan Txevad mdgomareobaSi gadayvanili airuli nivTiereba.

    R газ / сжижженный E gas / liquefied

  • 191. a. / generatoris

    xelovnuri airuli saTbobi, romelic airgeneratorSi naxSiris da torfis gazifikaciis Sedegad miiReba.

    R газ / генераторный E gas / generator (producer)

    192. airi / damcavi

    airi, romelic am Tu im procesis Catarebisas, obieqts garemos zemoqmedчebisagan icavs, xolo TviTon procesSi ar monawileobs.

    R газ / защитный E gas / protective

    193. a. / Tanamgzavri

    navTobis separaciis dros gamoyofili Tanamdevi naxSirwyalbadis airi, romelic navTobTan erTad erTi

    da imave WaburRilidan moipoveba.

    R газ / попутный E gas / associated (casinghead)

    194. a. / idealuri

    airi, romlis gaiSviaTeba im donemdea misuli, rom molekulaTa Soris urTierTqmedebis Zalebis ugule-

    belyofa mocemuli amocanis gadasawyvetad SesaZlebelia.

    R газ / идеальный E gas / perfect (ideal)

    195. a. / konverteris

    konvertirebis procesis dros warmoqmnili wamavali airebis narevi.

    R газ / конвертерный E gas / converter (waste)

    196. a. / konvertirebuli

    bunebrivi airi daSlisa da naxSirbadis CO-mde daJangvis Semdeg. igi ZiriTadad CO-sa da H2-sagan

    Sedgeba.

    R газ / конвертированный E gas / reformed (converted)

    197. a. / koqsis

    naxSiris dakoqsvisas miRebuli airi (wvis kuTri siTbo 17-19 m jouli/m3).

    R газ / коксовый E gas / coke-oven

    198. a. / mzidi

    aqtiuri atmosferos SedgenilobaSi myofi ZiriTadi airi.

    R газ / несущий E gas / carrier

    199. a. / mflusavi

    Txevadi liTonis rafinirebisaTvis gamoyenebuli airi; misi liTonSi gatarebisas minarevebis daflusva

    xdeba.

    R газ / флюсующий E gas / fluxing

    200. a. / navTobis

    navTobis gadamuSavebisas warmoqmnili airi. igi metalurgiul RumlebSi saTbobad gamoiyeneba.

    R газ / нефтяной E gas / oil

    201. a. / naxevrad koqsis

    ix. pirveladi airi.

    202. a. / orTqlhaeruli

    generatoris airi, romelic airgeneratorSi haerisa da orTqlis narevis SeberviT miiReba (wvis kuTri

    siTbo 5-10 mjouli/m3).

    R газ / паровоздушный E gas / steam air-blast

    203. a. / pirveladi, naxevrad koqsis airi

    naxevrad koqsis airi, wvadi airi, romelic myari saTbobis dabaltemperaturuli mSrali gamoxdisas mi-

    iReba.

    R газ / первичный E gas / primary

    204. a. / pirolizis

    pirolozis airuli produqtebi.

  • R газ / пиролизный E gas / pyrolyse

    205. a. / plazmawarmomqmneli

    plazmis misaRebad plazmatronSi Seyvanili inertuli an sxva airi (argoni, azoti, wyalbadi, heliumi da

    sxv.).

    R газ / плазмообразующий E gas / plasma-forming

    206. a. / saTbobi

    Rumlebis an sxva Tboteqnikuri agregatebis gasaTbobad gamoyenebuli airi.

    R газ / отопительный E gas / heating

    207. airi / sakerZis

    ix. brZmedis airi.

    208. a. / teqnologiuri

    teqnologiuri procesis (aRdgenis, Jangvis, Serevis da sxva) gansaxorcieleblad metalurgiul

    agregatSi miwodebuli airi

    R газ / технологический E gas / process

    209. a. / torfis

    torfis Termuli daSlis produqti.

    R газ / торфяной E gas / peat

    210. a. / feroSenadnobis

    daxuruli sakerZiT feroSenadnobebis madanaRmdgeni Rumlebis wamavali airebi, romlebic moc %: 70-90

    CO, 2-10 H2, 2-20 CO

    2, 0.5-5CH

    4, 2-4 N

    2, SO

    2(0,2-0,52 mg/m3) Seicavs. igi momwamvleli da afeTqebasafrTxiania.

    R газ / ферросплавный E gas / ferroalloy

    211. a. / quris

    brZmedis quris areSi arsebuli airi.

    R газ / горновой E gas / hearth

    212. a. / qSinis

    brZmedis saqSenis areSi (zonaSi) warmoqmnili airi.

    R газ / фурменный E gas / fuyere

    213. a. / Sebrunebuli (sabruni)

    fisis, wylis, NH3-is, H

    2S-is, nedli benzolisa da sxva minarevebisagan gawmendili koqsis airi, romlis

    nawilic sakoqse Rumlebis gasaxureblad ukan brundeba.

    R газ / обратный (оборотный) E gas / recycle

    214. a. / SekumSuli

    Cveulebriv pirobebSi zogierTi airuli nivTiereba: azoti, wyalbadi, meTani, argoni da sxva inertuli

    airi – Cveulebriv temperaturaze wnevisas siTxed ar gardaiqmneba (didi wneviT balonebSi CaWirxnisasac

    airul mdgomareobaSi rCeba).

    R газ / сжатый E gas / compressed

    215. a. / Sereuli

    1. brZmedis, koqsisa da (an) bunebrivi airebis narevi. 2. bunebrivi da xelovnuri wvadi airebis narevi, ro-

    melic airSemrev danadgarebze miiReba.

    R газ / смешанный E gas / mixed

    216. a. / wamavali

    ix. wamavali airebi.

    217. a. / haeris

    airgeneratorSi haeris SeberviT miRebuli generatoris airi (wvis kuTri siTbo 38-45 m jouli/m3).

    R газ / воздушный E gas / air-blast

    218. airebi / inertuli (keTilSobili airebi)

  • zogadi dasaxeleba keTilSobili airebisa. maT miekuTvneba mendeleevis perioduli sistemis VIII jgufis

    elementebi (He, Ne, Hz, Kz, Xe da Ar, Kr, Rn). warmoiqmneba sxvadasxva birTvuli procesisas. Sedis atmo-

    sferos SedgenilobaSi. maT axasiaTebs mdgradi gare eleqtronuli orbitebi, rac maT (faqtobrivad) qi-

    miur inertulobas ganapirobebs. metalurgiaSi airebi damcavi atmosferos Sesaqmnelad da SenadnobTa

    rafinirebisaTvis gamoiyeneba.

    R газы / инертные E gases / inert

    219. a. / kvamlis

    saTbobis wvis Sedegad miRebuli wamavali airebi.

    R газы / дымовые E gases / flue

    220. a. liTonSi

    urTierTqmedebis Sedegad _ adsorbciis, gaxsniT da qimiuri naerTis warmoqmniT _ liToniT STanTqmuli

    airebi.

    R газы в металлах E gases in metalls

    221. airebi / Rumlis

    teqnologiuri procesebis Catarebisas RumelSi warmoqmnili airebi.

    R газы / печные E gases / kiln (furnace)

    222. a. / wamavali, wamavali airi

    saTbobis wvisa da teqnologiuri procesebis Sedegad warmoqmnili airebi, romlebic Rumels an agregats

    tovebs.

    R газы / отходящие E gases / off; gases / exhaust; gases / waste

    223. airlifti

    ix. erlifti

    224. airmkvrivoba

    masalis unari, winaaRmdegoba gauwios wnevis ZaliT masSi gamWolad airebis SeRwevas.

    R газоплотность E gastightness

    225. airmomarageba

    saxalxo meurneobis saWiroebisaTvis airuli sawvavis organizebuli miwodeba da ganawileba.

    R газоснабжение E gas suplly

    226. airsadeni, gazsadeni, kvamlsadeni

    airis transportirebisaTvis gankuTvnili mowyobiloba.

    R газопровод E gas line; gas pipe

    227. airsaketi

    airis Wavlis regulirebisaTvis gankuTvnili moZravi mowyobiloba.

    R газовый затвор E gas seal

    228. airsarini

    1. cecxlgamZle masaliT Signidan amogebuli foladis mili, romelic brZmedidan sakerZis airis

    mtversaWerisaken arinebas uzrunvelyofs. 2. metalurgiuli agregatebidan teqnologiuri airebis

    arineba.

    R газоотвод E gas down-take

    229. airsarini sruli wvis gareSe

    airis arineba Jangbadis konverteridan naxSirJangis sruli wvis gareSe.

    R газоотвод без дожигания E gas recovery / oxygen converter (OG system)

    230. airsarqveli

    detali an mowyobiloba, romelic airis xarjvis samarTavad gamoiyeneba.

    R клапан / газовый E gas valve

    231. airsatari

    samrewvelo Rumlebidan airebis asarinebeli arxi.

  • R газоход E gas duct; gas conduit, gas flue

    232. airsacavi

    airis mimReb, Sesanax da manawilebel airsadenebSi an danadgarebSi Semdgom gadasamuSaveblad an gamosa-

    yeneblad gasacemi stacionaruli nageboba.

    R газгольдер E gasholder

    233. airsaxurebeli

    Tbogadamcemi aparati, romelic masSi gavlili airis gasaTbobad (gasaxureblad) gamoiyeneba.

    R газонагреватель E gas heater

    234. airstati

    fxvnilovani masalebis yovelmxrivi kumSvis pirobebSi maRaltemperaturuli kompaqtirebis danadgari.

    R газостат E gasostate

    235. airRumeli

    Rumeli, romelic airuli saTbobiT Tbeba.

    R печь / газовая E furnace / gas

    236. airSeuRwevoba

    sxeulis unari, winaaRmdegoba gauwios masSi airis SeRwevas.

    R газонепроницаемость E gas impermeability

    237. airSeRwevadoba

    myari sxeulebis Tviseba, gaataros airi wnevaTa sxvaobis zemoqmedebiT.

    R газопроницаемость E gas permeability

    238. airwmenda

    samrewvelo airebidan myari, Txevadi da airuli minarevebis mocilebis teqnologiuri procesi.

    R газоочистка E gas cleaning

    239. a. / eleqtruli

    airwmenda, romlis drosac minarevi myari nawilakebis daWera eleqtruli velis moqmedebiT xdeba.

    R газоочистка / электрическая E gas cleaning / electrical

    240. a. / mSrali

    airwmenda, romlis drosac minarevi myari nawilakebis daleqva simZimis Zalis moqmedebiT, centridanuli

    ZaliT, inerciuli ZalebiT an gafiltvriT xdeba.

    R газоочистка / сухая E gas cleaning / dry

    241. a. / sveli

    airwmenda, romlis drosac minarevi myari nawilakebis daWera maTi wyalTan an sxva siTxesTan

    urTierTqmedebiT xdeba da pulpis saxiT ileqeba.

    R газоочистка / мокрая E gas cleaning / wet

    242. a. / qimiuri

    air- an orTqlisebri narevebis Setivtivebuli nawilakebidan gawmenda. procesi nawilakebsa da maTSi Se-

    tanil specialur reagents Soris mimdinare qimiur reaqciebs efuZneba.

    R газоочистка / химическая E gas cleaning / chemical

    243. ais-procesi

    Txevadi foladis rafinirebis xerxi, igi induqciuri Serevisas cicxvSi argonis gaqrevaSi mdgomareobs

    R АИС-процесс E process / Argon Induction Stirring; AIS-process

    244. akvaplasti

    macivebeli siTxe _ polimerebis xsnari wyalSi (wyalxsnari), romelic Termuli damuSavebisas

    gamoiyeneba. misi macivebeli unari ufro maRalia, vidre zeTisa da dabali, vidre wylisa.

    R аквапласт E –

  • 245. akkar-procesi

    mbrunav milisebr RumelSi, romelSic aRmdgenad naxSirwyalbadebi (bunebrivi airi an mazuTi)

    gamoiyeneba; naWrovani rkinis madnis aRdgeniT Rrublovani rkinis miReba. es procesi 1050°C-ze

    mimdinareobs.

    R АККАР-процесс

    E Allis Chalmers Controlled Atmosphere Reduction; ACCAR-process

    246. akr-procesi

    specialuri konstruqciis konverterSi Txevadi liTonis JangbadiT da inertul airebTan misi narevis

    gaqreviT dabalnaxSirbadiani maRalqromiani foladis warmoebis xerxi.

    R АКР-процесс

    E Argon Carbon RefiningProcess; ACR-process

    247. akriti

    qromis, borisa da sxva elementebis fxvnilovani Senadnobi nikelis an kobaltis fuZeze, romelic maRali

    cveTa- da koroziamedegobiT gamoirCeva.

    R акрит E –

    248. akumulatorebi / wyalbadis

    liTonuri masalebi, romlebsac wyalbadis STanTqmis, Senaxvisa da STanTqmuli wyalbadis mniSvnelovani

    raodenobiT gacemis unari aqvs.

    R аккумуляторы водорода E accumulations hydrogen

    249. ali

    sawvavis wvis procesSi warmoqmnili maRaltemperaturuli heterogenuli are, romelSic airulis garda,

    airul areSi Setivtivebuli myari da zogjer Txevadi fazac aris.

    R пламя E flame

    250. alibWe

    kvamlsadenis horizontaluri nawili, romelic Rumlidan sakvamurSi adis.

    R боров E flue; channel

    251. alitireba

    ix. daalumineba.

    252. almadani

    ix. almadnebi.

    253. a. / magnituri

    ix. pirotini.

    254. almadnebi, almadani

    saerTo dasaxeleba im madnebisa, romlebic upiratesad sulfiduri mineralebisagan Sedgeba.

    R колчеданы E pyrites

    255. alni

    magnitursali Senadnobi, romelic maRali magnituri TvisebebiT (narCeni induqciiTa da koercitiuli Za-

    liT) xasiaTdeba (saSualod 14% Al-s, 26% Ni-sa da 60% Fe-s Seicavs).

    R альни E alni

    256. alniko

    magnitursali Senadnobi, romelic maRali koercitiuli ZaliTa da narCeni induqciiT xasiTadeba

    (saSualod 12% Al-s, 20% Ni-s, 5% Co-sa da 63% Fe-s) Seicavs.

    R альнико E alnico

    257. alnisi

    rkinis fuZeze Seqmnili magnitursali Senadnobi, romelic 32-35% Ni-s, 13-16% Al-s, 1.0-1.5% Si-sa da 0.5%-

    mde Ti-s Seicavs.

    R альниси E alnisi

    258. alotropia

    zogierTi elementis ori an ramdenime kristaluri formiT arsebobis unari.

    R аллотропия E allotropy

  • 259. alsiferi

    5.4% Al-is, 9.6% Si-isa da 85% Fe-is Semcvelobis magniturrbili Senadnobi, romelic maRali magnituri

    SeRwevadobiT xasiaTdeba.

    R альсифер E alsifer

    260. alumeli

    nikelis fuZeze Seqmnili preciziuli Senadnobi, romelic 2.5%-mde Al-s, 1.5% Si-s, 1.2%Co-s, 3% Mn-s

    Seicavs.

    R алюмель E alumel

    261. aluminati

    rTuli qimiuri naerTi, romlis SedgenilobaSic aluminis oqsidi Al2O

    3 Sedis; foladsa da SenadnobebSi

    araliTonuri CanarTebis erT-erTi saxe.

    R алюминат E aluminate

    262. aluminTermia

    metaloTermia, romlis drosac aRmdgenad alumini gamoiyeneba.

    R алюминотермия E aluminothermics; aluminothermy

    263. alumini

    qimiuri elementi, Al, atomuri masa = 26.97; miekuTvneba msubuqi liTonebis jgufs, tdn 660°C; mravali

    msubuqi Senadnobis fuZe; metalurgiul procesebSi gamoiyeneba, rogorc foladebis legirebisa da

    ganJangvisaTvis, agreTve zogierTi liTonis aluminTermuli xerxiT misaRebad.

    R алюминий E aluminium

    264. alumini / daumuSavebeli

    ix. pirveladi alumini.

    265. a. / pirveladi (Savi), daumuSavebeli alumini

    minarevebiani alumini, krioliT-Tixamiwis nadnobis eleqtrolizis produqti.

    R алюминий / черновой E aluminium / primary

    266. aluminidebi

    aluminis naerTebi perioduli sistemis umravles elementTan.

    R алюминиды E aluminides

    267. aluminsilikati

    SiO2·Al

    2O

    3 tipis silikati; rkinanaxSirbadiani Senadnobebis araliTonuri CanarTis erT-erTi saxe.

    R алюмосиликат E aluminosilicate

    268. aluminsilikoTermia

    metaloTermia, romlis drosac aRmdgenad aluminisa da siliciumis fxvnilebis narevi gamoiyeneba.

    R алюминосиликотермия E aluminium silicothermic method

    269. aluminsilikoqromi

    kompleqsuri feroSenadnobi, romlis ZiriTad Semadgenel elementebs alumini, siliciumi da qromi

    warmoadgens.

    R алюминосиликохром E aluminosilicochromium

    270. alundi

    Zneldnobadi masala, romelic aluminis oqsidis eleqtroRumelSi dnobiT miiReba.

    R алунд E alundum

    271. aluniti, Sabis qva

    kaliumis da aluminis rTuli sulfati, romelic Sabis, Tixamiwisa da sxv. misaRebi nedleulia.

    R алунит E alunite

    272. alfa () – rkina

    moculobiT dacentrebuli kuburi gisosis mqone rkinis dabaltemperaturuli alotropiuli modifi-

    kacia.

  • R альфа-железо E alpha iron

    273. alferi

    rkinis fuZeze Seqmnili magniturrbili Senadnobi, romelic 7.5-13.8 % alumins Seicavs.

    R альфер E alfer

    274. amalgama

    myari an Txevadi liTonuri Senadnobi, romlis erT-erTi komponenti vercxliswyalia; gamoiyeneba sar-

    keebisa da sxv. warmoebaSi, rogorc aRmdgeni.

    R амальгама E amalgam

    275. amalgamacia

    liTonebis (ZiriTadad keTilSobili) amoRebis meTodi, romlis drosac madanSi Semavali liTonebi

    vercxliswyliT dasvelebisas warmoqmnis amalgamebs da fuWi qanisagan gancalkevdeba.

    R амальгамация E amalgamation

    276. ambligoniti

    liTiumis madani 2LiF·Al2O

    3·P

    2O

    5 Sedgenilobis minerali.

    R амблигонит E –

    277. amdidavi

    adidvis dganis operatori.

    R волочильщик E drawer

    278. amTvisebloba / diamagnituri

    fizikuri sidide, romelic axasiaTebs masalis Tvisebas damagnitdes magnitur velSi (e. i. Seicvalos da-

    magnitebuloba am velis daZabulobis cvlilebisas) raodenobrivad =I/H da igi nulze naklebi sididea.

    R восприимчивость / диамагнитная E susceptibility /diamagnetic

    279. amTvisebloba / magnituri

    fizikuri sidide, romelic nivTierebis magnitur momentsa (damagnitebulobasa) da damamagnitebel mag-

    nitur vels Soris kavSirs axasiaTebs.

    R восприимчивость / магнитная E susceptibility /magnetic

    280. amobruneba

    Tixamiwis warmoebisas – natriumis aluminatis hidrolizis procesi, axlad daleqili aluminis

    hidrooqsidis kristalebiani sadedis SetaniT da areviT.

    R выкручивание E twisting; unscrewing

    281. amoburcva1 (amoberva)

    amoberva, amozneqilobis gaCena (mag. mduRare foladis zodis Tavisa).

    R выпучивание E bulging

    282. amoburcva2 (afueba)

    airis gamoyofiT gamowveuli myari sakazme masalis moculobaSi zrda.

    R вспучивание E swelling; bulging

    283. amogeba

    amonagis damzadebis procesi.

    R футерование E lining

    284. amovseba (Canayari)

    1. fxvieri are, romelSic namzadebs maRaltemperaturuli damuSavebis dros daJangvis an dabrecis

    Tavidan acilebis mizniT aTavseben. 2. presformaSi, garsSi an kafsulaSi dasawnexad Cayrili fxvnili.

    R засыпка E filling; backfilling

    285. amozneqiloba

    brtyeli naglinis formis defeqti, romlis sisqe napirebidan centrisaken an sigane boloebidan

    Suanawilisaken matulobs.

  • R выпуклость E convexity; camber

    286. a. / glinis kasris, glinebis kasrisebrioba

    furcelsaglinavi dganis glinis kasris profili, sadac kasris Suanawilis diametri napirebis dia-

    metrze metia; es ki mTel siganeze erTnairi sisqis furclovani naglinis miRebas uzrunvelyofs.

    R выпуклость бочки валка E camber / roll; crown / roll

    287. a. / profiluri

    glinis kasris amozneqiloba, romelic glinsaxex Carxze glinis profilirebisas miiReba.

    R выпуклость / профилировочная E camber / profiling

    288. a. / siganeze

    amozneqiloba, romelic ganpirobebulia zolis siganis mniSvnelovani sxvaobiT naglinis sigrZeze, warmo-

    iqmneba liTonis gadaxurebuli an gacveTili glinebiT glinvisas, agreTve zodis an naglinis boloebis

    gacivebisas.

    R выпуклость по ширине E camber / width

    289. a. / (si)Tburi

    glinis kasris amozneqiloba, romelic glinvis procesSi glinis Suanawilisa da napirebis araTanabari

    gaxurebis Sedegad miiReba.

    R выпуклость / тепловая E camber / heat (thermal)

    290. amozrda (dafarva)

    widis an liTonis nafenebis sadnobi Rumlebis an foladsamsxmelo cicxvebis kedlebsa da qvedebze

    warmoqmna.

    R зарастание E skulling

    291. amokveTa

    liTonebis wneviT damuSavebis gamyofi operacia, romlis daniSnulebac furclovani namzadis napirze

    liTonis nawilis gancalkevebaa.

    R высечка E notching

    292. amomZrobi / samarTulis

    glinvis an adidvis Semdeg milidan moZravi samaraTulis amosaZrobi meqanizmi.

    R оправкоизвлекатель E stripper / mandrel; extractor / mandrel

    293. a. / samarTulis jaWvuri

    samarTulis meqanikuri amomZrobi. igi samarTulis yelis pirmosadebi specialuri Canglebiani uwyveti

    firfitovani jaWvia. watacebuli samaraTuli jaWvTan erTad gadaadgildeba, xolo mili lunetis

    rgols miebjineba, Cerdeba da samarTulidan Tavisufldeba.

    R оправкоизвлекатель / цепной E stripper / chain

    294. amonagi

    1. Tburi agregatebis, Rumlebis milebisa da sxv. damcavi Siga mopirkeTeba (Cveulebriv, cecxlgamZle ma-

    salebisagan). 2. liTonebis dacva, romelic dasacavi zedapiris cecxlgamZle da koroziamedegi masalebis

    furclebiT an blokebiT mopirkeTebiTaa Sepirobebuli.

    R футеровка E lining

    295. a. / konverteris

    konverteris amonagi ori Sris – mudmivi – da muSa _ amonagisagan Sedgeba. maTi saerTo sisqe daaxloebiT

    1 metria.

    R футеровка конвертера E lining / converter

    296. a. / mJava

    mJava cecxlgamZle masalebisagan Sesrulebuli amonagi.

    R футеровка / кислая E lining / acid

    297. a. / mudmivi

  • konverteris amonagis mudmivi anu armaturuli Sre 230-250 mm sisqisa, romelic qromperiklazuri

    cecxlgamZle masalisgan amoigeba. amonagsa da konverteris garsacms Soris RreCo fisdolomituri

    sateniT ivseba.

    R футеровка / постоянная E lining / backup (safety)

    298. a. / muSa

    konverteris amonagis muSa (Siga) Sre, 700-800 mm sisqisa. gamouwvavi fisdolomitperiklazuri an fisdo-

    lomituri agurebiT amoigeba.

    R футеровка / рабочая E lining / working

    299. a. / nateni

    amonagi, romelic plastikuri cecxlgamZle masalebis specialur formebSi (SablonebSi) tkepniT

    SemWidroebiT miiReba.

    R футеровка / набивная E lining / rammed (tamped)

    300. a. / fuZe

    fuZe cecxlgamZle masalebiT Sesrulebuli amonagi.

    R футеровка / основная E lining / basic

    301. amonagleji1 (metnabeWis zolebi)

    naglinis zedapiris defeqti, romelic teqnologiur instrumentze liTonis dartymis Sedegad naglinis

    zedapirze araswori formis nebismierad ganlagebuli CaRrmavebebis saxiT warmoiqmneba.

    R забойна E dent

    302. amonagleji2

    liTonis moculobis nawili, romelic Tavisufali Wedvisas gaWolvis Sedegad namzadidan moscildeba.

    R выдра E waste / holing; slug

    303. amotivtiveba

    siTxeSi CaZiruli raime sxeulis siTxis zedapirze amosvla.

    R всплывание E floating

    304. amotivtiveba / CanarTebis

    gamdnar liTonSi arsebuli ucxo CanarTebis siTxis zedapirze amosvla.

    R всплывание включений E ascension of inclusions; floating / inclusions

    305. amofrqveva

    dnobis mimdinareobis darRvevisas Rumlidan foladisa da widis nawilis amoSxefa. igi ganJangvis

    siCqaris araregulirebadi zrdiTaa gamowveuli.

    R выброс E slopping

    306. amofxeka

    liTonis zedapiris jagrisiT damuSaveba, Jangeulebis da WuWyis mosacileblad.

    R крацевание E scratch-brushing

    307. amoReba

    gamdidrebis procesis maxasiaTebeli, romelic gamoxatulia koncentratSi an sxva produqtSi gadasuli

    Zvirfasi (saZiebo) komponentis raodenobis amave komponentis gamosaval masalaSi arsebul raodenobasTan

    fardobiT.

    R извлечение (оценка полноты использования исходного сырья) E recovery; withdrawing

    308. a. / adsorbentidan liTonis

    adsorbentidan liTonis amoReba (garecxva, gamorecxva).

    R элюирование E elution

    309. a. / manganumis

    saboloo produqtSi (gamdidrebisas) gadasuli manganumis raodenobis sawyis nedleulSi arsebul missave

    raodenobasTan fardoba.

    R извлечение марганца E yield / manganese

  • 310. amoCexa

    liTonebis wneviT damuSavebis gamyofi operacia, romlis daniSnulebac furclovani an profiluri nam-

    zadis Caketil konturze detalis an naxevarfabrikatis sruli gancalkevebaa.

    R вырубка E blanking; cutting-out; chipping (-out)

    311. amoweva

    ix. eqstraqcia.

    312. amowva1

    foriani briketebidan danamatebis (plastifikatorebis, sapoxis) mocileba, maTi gaxurebiT Secxobamde an

    Secxobis Semdeg.

    R выжигание E burnout; loss

    313. amowva2

    1. rafinirebisas Txevadi liTonebis minarevebis Jangva. 2. cecxliT gawmendisas foladis zodis zeda Sris

    (da)wva.

    R выгорание E loss / metal

    314. amowva3 (liTonis)

    gadnobisas an gaxuxrebis Sedegad liTonis danakargi.

    R угар (металла) E loss / melting

    315. amownexa

    presformidan fxvnilovani wnexilis mocileba.

    R выпрессовывание E ejecting of compact

    316. amoWma1

    liTonis danafaris, Jangis an zedapiruli Sris qimiuri an eleqtroqimiuri xerxiT gaxsna.

    R травление E pickling; attack; corrosion

    317. amoWma2

    dawnexili namzadis siRrueebidan formiswarmomqmneli elementebis mocileba maTi mJavebSi an tuteebSi

    gaxsniT.

    R вытравливание E etching

    318. amoWma3

    Signidan raRaciT (mag., cecxliT an Zliermoqmedi siTxiT) gafuWebuli adgili risame zedapirze.

    R разъедание E corrosion; erosion

    319. amoWma / eleqtrolituri

    galvanur abazanaSi eleqtrodenis moqmedebiT amoWma.

    R травление / электролитическое E etching / electrolytic

    320. a. / vakuumuri

    vakuumis zemoqmedebiT gaxurebuli nimuSis zedapiris kristalografiuli defeqtebidan (dislokaciebi,

    marcvlis sazRvrebi da sxv.) an sxvadasxva Sedgenilobis fazidan atomebis SerCeviTi aorTqlebiT mim-

    dinare amoWma; gamoiyeneba metalografiuli Slifis mosamzadeblad.

    R травление / вакуумное E etching / vacuum

    321. a. / vibraciuli

    nakeTobis zedapiris perioduli amoWma, romlis drosac procesis aCqarebis mizniT, xsnarSi CaZirul

    nakeTobas arxeven an xsnaris vibraciuli areva xdeba.

    R травление / вибрационное E pickling / vibration

    322. a. / zedmeti

    liTonis defeqti, romelic amoWmisas zedapiris adgilobrivi an saerTo, zomaze meti, amoWmis Sedegia.

    R перетрав (дефект) E overpickling

    323. a. / marilmJavaSi

    liTonis nakeTobis amoWma marilmJavas xsnarSi.

  • R травление в соляной кислоте E pickling / chlorohydric acid

    324. a. / marcvlebis sazRvrebis

    liTonis struqturis gamosavlenad winaswar momzadebuli Slifis qimiuri xsnarebiT damuSaveba (mJavaTi

    an tutiT).

    R травление границ зерен E etching of grain boundaries; etching / grain-boundary

    325. a. / mJavuri

    mJavur xsnarSi (mag., gogirdis, azotis, mdnobi mJavebis) liTonuri nakeTobis amoWma.

    R травление / кислотное E pickling / acid

    326. a. / struqturuli

    liTonebisa da Senadnobebis makro – da mikrostruqturis, agreTve kristaluri wyobis aramTlianobebisa

    da defeqtebis gamosavleni amoWma.

    R травление / структурное E pickling / structural

    327. a. / teqnologiuri

    amoWma, romelic liTonis zedapiris aucilebeli sisufTavis an konfiguraciis misaRebad warmoebs (Jan-

    gis mocileba, integraluri sqemebisa da nabeWdi dafebis damzadeba, tipografiuli kliSeebis ubnebis

    CaRrmaveba da a.S.).

    R травление / технологическое E pickling / technological (industrial)

    328. a. / tute-mJavuri

    amoWma, romelic namzadis TanmimdevrobiT cxel tute nadnobSi da mJavas xsnarSi damuSavebiT mimdi-

    nareobs; gamoiyeneba legirebuli foladisaTvis, romelsac Znelad amosaWmeli xenji aqvs.

    R травление / щёлочно-кислотное E pickling / alkaline-acid

    329. a. / uwyveti

    amoWmis uwyvet danadgarSi mimdinare mavTulis an zolovani naglinis zedapiris amoWma.

    R травление / непрерывное E pickling / continuous

    330. a. / feradi

    amoWma, romlis drosac liTonis struqturis Semadgeneli nawilebi sxvadasxvanairad Seferaddeba.

    R травление / цветное E etching / colo(u)r

    331. a. / qimiuri

    amoWma, romlis drosac arsebuli fazebis, marcvlis sazRvrebisa da struqturis sxva elementebis

    SerCeviT gaxsna mJavas, marilis an tute xsnarebSi mimdinareobs.

    R травление / химическое E etching / chemical

    332. amoWma / Rrma

    mikroSlifis amoWma, ris Sedegadac reliefuri zedapiri (TvalnaTliv xiluli dendrituli RerZebiT,

    likvaciuri zonebiTa da bzarebiT) warmoiqmneba.

    R травление / глубокое E etching / deep

    333. amoxveva

    daxveulis (rulonis, mavTulis an wvrilsortuli naglinis gorglis da sxv.) gaxsnis procesi (civi

    glinvis, adidvis an gamoyvanisas).

    R размотка E uncoiling; decoiling

    334. amfoteruloba

    zogierTi qimiuri naerTis unari pirobebze damokidebulebiT gamoavlinos rogorc mJava, aseve fuZe

    Tvisebebi.

    R амфотерность E amphoterism

    335. amqafebuli

    ix. qafwarmomqmnelebi

    336. amZravi

  • Zravas, gadamcemi meqanizmisa da marTvis sistemisagan Sedgenili mowyobiloba, romelic manqanebisa da

    meqanizmebis moZraobaSi mosayvanadaa gankuTvnili.

    R привод E drive

    337. a. / akumulatoruli

    energoZalovani mowyobiloba, romelSic energiis wyarod akumulatorebia gamoyenebuli.

    R привод / аккумуляторный E drive / accumulator

    338. a. / individualuri

    amZravi, romelSic TiToeul muSa manqanas sakuTari Zrava-gadamcemi aqvs.

    R привод / индивидуальный E drive / individual (separate)

    339. a. / satumbav _ akumulatoriani

    hidravlikuri wnexis amZravi (Cveulebriv, jgufuri), romelic maRali wnevis siTxis akumulirebis miz-

    niT, tumbosa da wnexs Soris maRali wnevis sistemaSi tevadobis ganTavsebas iTvaliswinebs.

    R привод / насосно-аккумуляторный E drive / pump-accumulator

    340. a. / satumbavi uakumulatoro

    hidravlikuri wnexis amZravi (Cveulebriv, individualuri) romlis muSa cilindrSi maRali wnevis siT-

    xis miwodeba uSualod tumbos saSualebiTaa gaTvaliswinebuli.

    R привод / насосный безаккумуляторный E drive / pump without accumulator

    341. a. / jaWvuri

    meqanizmi, romelic or paralelur lilvs Soris brunviT moZraobas uwyveti jaWvis meSveobiT gadascems.

    R привод / цепной E drive / chain

    342. a. / jgufuri

    amZravi, romelSic moZraoba erTi Zravadan erTi an ramdenime gadacemiT manqanebis an meqanizmebis jgufs

    gadaecema.

    R привод / групповой E drive / group

    343. a. / hidravlikuri

    siTxis nakadis (an wnevis) meqanikuri energiis, mimyoli rgolis (manqanebisa da meqanizmebis) moZraobaSi

    mosayvani mowyobiloba.

    R привод / гидравлический E drive / hydravlic

    344. amwe1

    xanmokle ganmeorebadi ciklebiT momuSave tvirTamwe manqana.

    R кран E crane

    345. amwe2

    cikluri moqmedebis tvirTamwe manqana, romelic tvirTebis asawevad da Camokidebuli tvirTis mcire

    manZilze horizontalurad gadasaadgileblad gamoiyeneba.

    R кран / подъёмный E crane / hoisting

    346. a. / graiferiani

    amwe graiferiT.

    R кран / грейферный E crane / grab (bucket); clampshell crane

    347. a. / zodsagdebi

    boyvidan zodis amosagdebad (striperirebisaTvis) gamoyenebuli xiduri amwe.

    R кран / стрипперный E crane / ingot stripping

    348. a. / iatakis saxuravi

    saxurebeli Webis gaRebisas da daxurvisas maTi saxuravebis asawev-dasawevi moZravi amwe.

    R кран / напольно-крышечный E crane / floor-roof

    349. a. / iribkoWa

    kedlis sabruni amwe mudmivi an cvladi SveriliT.

  • R кран-укосина E crane / jib

    350. a. / konsoluri

    amwe sabruni konsoliT, romelzedac satvirTo urika an tali gadaadgildeba; gamoiyeneba mag., folad-

    sadnob saamqroSi mcire tvirTebis gadasaadgileblad.

    R кран / консольный E crane / arm (bracket, cantilever)

    351. a. _ koWi

    xiduri tipis amwis saxesxvaoba, romlis telferic sasvlo koWze gadaadgildeba.

    R кран-балка E crane / beam

    352. a. / magnitursayeluriani

    perioduli moqmedebis tvirTamwe manqana, romlis tvirTsatac mowyobilobas eleqtromagniti warmo-

    adgens. mas mudmivi denis wyaro kvebavs. gamoiyeneba foladis namzadebis (RerZebis, milebis, furclebis),

    jarTis, burbuSelasa da sxva didi moculobis foladis tvirTebis gadasatvirTavad.

    R кран с магнитной шайбой E crane / magnetic loading

    353. a. / marwuxa, Wis amwe

    marwuxuli pirmodebis xiduri amwe; igi umTavresad saxurebel WebSi zodebis CasatvirTavad da maTi

    Webidan amosatvirTavad gamoiyeneba.

    R кран / клещевой E crane / doggining (crab)

    354. a. / samsxmelo

    xiduri amwe, romelic boyvebSi foladis Camosxmisas foladsasxmel cicxvs gadaadgilebs.

    R кран / разливочный E crane / teeming; crane / casting

    355. a. / Stabelsawyobi

    tvirTis daStabelebisaTvis specialuri sacvleli mowyobilobebis mqone amwe

    R кран-штабелер E crane / piling

    356. a. / CamtvirTavi

    cicxvebidan foladsadnob RumelSi Tujis Casasxmeli xiduri amwe.

    R кран / завалочный E crane / charging

    357. a. / Wis

    ix. marwuxa amwe.

    358. a. / xiduri

    sayrdeni an kiduli xidis saxiT Sesrulebuli amwe satvirTo urikiT; xidi amwisqveSa relsebze saamqros

    malis gaswvriv gadaadgildeba, xolo urika ki _ xidze malis ganivad (gardigardmo).

    R кран / мостовой E crane / overhead

    359. amwe / jojgina

    xist sayrdenebze damontaJebuli xidis saxis amwe, romelic madnis ezos, brZmedis saamqrosa da misT.

    relsur gzebze gadaadgildeba.

    R кран / козловый E crane / gantry (frame)

    360. anabeWdi / gogirdis

    foladebsa da SenadnobebSi sulfidebis CanarTebis formisa da ganawilebis xasiaTis gansasazRvravad

    (baumanis meTodiT) fotoqaRaldze makroSlifidan miRebuli anabeWdi.

    R отпечаток / серный E print / Baumann sulphur; print sulphur

    361. a. / indentoris

    sakvlevi masalis sisalis gansasazRvravad nimuSis zedapirze, gansazRvruli geometriuli formis

    (burTulis, konusis, piramidis) sxeulis CawnexiT miRebuli anabeWdi.

    R отпечаток (от) индентора E hardness indentation; hardness impress

    362. anabeWdebi

    glinebze arsebuli SverilebiT an RrmulebiT naglinis sigrZeze perio