ТОЛКОВЫЙ СЛОВАРЬ ПО НЕОРГАНИЧЕСКОМУ...
Transcript of ТОЛКОВЫЙ СЛОВАРЬ ПО НЕОРГАНИЧЕСКОМУ...
-
araorganuli masalaTmcodneobisa da metalurgiis terminTa ganmartebiTi leqsikoni qarTul_rusul-inglisuri
ТОЛКОВЫЙ СЛОВАРЬ ПО НЕОРГАНИЧЕСКОМУ
МАТЕРИАЛОВЕДЕНИЮ И МЕТАЛЛУРГИИ грузино-русско-английский
EXPLANATORY DICTIONARY ON NON-ORGANIC MATERIALS SCIENCE
AND METALLURGY georgian-russian-english
-
Толковый словарь
по неорганическому
материаловедению
и металлургии
грузино-русско-английский
Около 8550 терминов
Составил
Омар
Шурадзе
Tилиси
2008
Explanatory dictionary
on non-organic
materials science
and metallurgy
Georgian-russian-english
Approx 8550 terms
Compiled by
Omar
Shuradze
Tbilisi
2008
-
ssip - ferdinand TavaZis metalurgiisa da masalaTmcodneobis instituti
ssip - arnold Ciqobavas enaTmecnierebis instituti
araorganuli masalaTmcodneobisa da metalurgiis terminTa ganmartebiTi
l e q s i k o n i qarTul_rusul_inglisuri
Semdgeneli
teqnikis akademiuri doqtori
omar SuraZem
Tbilisi
2008
leqsikoni Seicavs 8550_mde termins araorganuli masalaTmcodneobisa da metalurgiis yvela
specialobiT _ qarTul enaze ganmartebiT da rusul_inglisuri SesatyvisebiT. leqsikoni
gankuTvnilia qarveli da ucxoeli specialistebis farTo wrisaTvis: metalurgebis, inJiner-
fizikosebis, inJiner-meqanikosebis, mTargmnelebis, umaRlesi da teqnikuri saswavleblebis
maswavleblebis, magistrantebis, doqtorantebisa da studentebisaTvis.
ssip_arnold Ciqobavas enaTmecnierebis institutis samecniero sabWos 2008 wlis 3 maisis
sxdomis gadawyvetilebiT leqsikoni CaiTvala normatiulad da mieca rekomendacia gamosacemad.
-
redaqtorebi: inga jibuti (terminologiuri nawili ),
vasil kopaleiSvili _ teqn. mecn. doqtori, sruli profesori,
saxelmwifo premiis lauriati (masalaTmcodnoba),
zurab lomsaZe _ teqn. mecn. doqtori, sruli profesori (liTonebis
wneviT damuSaveba),
manana miqaberiZe_teqn .akad. doqtori (korozia)
nugzar wereTeli_teqn .mecn. doqtori, sruli profesori (metalurgia).
recenzentebi: arCil nadiraZe _ qimiis mecnierebaTa doqtori, saqarTvelos
mecnierebaTa akademiis p.meliqiSvilis saxelobis da saxelmwifo
premiebis lauriati.
mixeil qurdiani_filologiis mecnierebaTa doqtori, sruli profesori,
gelaTis mecnierebaTa akademiis akademikosi.
© o.SuraZe, 2008
S e m d g e n l i s a g a n
winamdebare leqsikoni sacnobaro-terminologiuri xasiaTisaa. misi ZiriTadi mizania,
mokle formiT iqnes gadmocemuli araorganuli masalaTmcodneobisa da metalurgiis
terminTa cnebebis ganmarteba. amave dros terminebze darTuli rusul-inglisuri
Sesatyvisebi specialistebTan erTad mkiTxvelTa da mTargmnelTa farTo wris
moTxovnebsac daakmayofilebs.
naSromSi tradiciul, qarTul, terminTa gverdiT vxvdebiT internacionalur, e.w.
nasesxeb terminebs romelTa umravlesoba qarTuli enis struqturul CarCoebSia
moqceuli. leqsikonSi Sesworebulia enobrivi TvalsazrisiT, arasworad maorientirebeli
terminebi, mag.: `mowva~, `Wedadi~ Tuji da sxv. Cven mier mowodebuli terminebi saganze
(procesze) zust warmodgenas iZleva da sagansa da cnebas Soris simetriul urTierTobas
asaxavs.
mecnierebis ganviTareba axal-axal cnebebs qmnis, romelTa gamosaxatavad adekvaturi
axali terminebia saWiro. Tanamedrove qarTuli enis intensiurma urTierTobam msoflios
mraval qveyanasTan da gacxovelebulma mTargmnelobiTma muSaobam ganapiroba dRevandel
qarTul leqsikaSi ucxo terminTa uCveulo mozRvaveba. uaxles cnebaTa gamomxatveli
qarTuli Sesatyvisebis (enis SesaZleblobis farglebSi) moZieba da metyvelebaSi maTi
damkvidreba saSuri saqmea.
sametyvelo enaSi ucxo enebis swrafi tempiT eqspansias zogjer savalalo Sedegi
mohyveba. amitom enis siwmindis dacvis sakiTxSi dagvianeba ar gvmarTebs. ena eris
kuTvnilebas warmoadgens, igi misi sulierebis istoriuli mematiane da momavlis
orientiria. amasTan erTad, ena erovnuli TviTSegnebis ZiriTadi wyaro, eris kulturisa
da ganviTarebis donis utyuari maCvenebelia. enis Rirsebis dacvas xalxi da mTavroba
sakadrisad unda epyrobodes. sxva RonisZiebebTan erTad, am saqmes saTanado doneze
gamocemuli leqsikonebic emsaxureba.
leqsikonze muSaobisas mraval gadaulaxav winaaRmdegobas awydebi, magram Segneba
imisa, rom mokrZalebul, magram sasargeblo erovnul saqmes emsaxurebi, Zalasa da energias
giormagebs. analogiuri pasuxismgeblobiT muSaobdnen leqsikonze redaqtorebica da
recenzentebic. didi madloba maT gamovlenili profesionalizmis, principulobisa da
uangarod gaweuli SromisaTvis. minda madloba movaxseno yvelas, vinc am saqmeSi mxarSi
gvedga _ qalbatonebs nana simoniSvils da nino alxazaSvils, baton merab ratiSvils aseve
enaTmecnierebs: marine osaZes, nino daTeSiZes, naTela muzaSvils, lia qarosaniZesa da
-
Suqia afridoniZes. unda aRiniSnos institutis direqciis warmomadgenlebis_batonebis
giorgi TavaZisa da daviT saxvaZis damsaxurebac. maT sworad Seafases leqsikonis
mniSvneloba da finansuri siZneleebis miuxedavad leqsikonis gamocema uzrunvelyves. es
leqsikoni sxva sikeTesTan erTad momaval Taobas imazec mianiSnebs, rom me_20 saukunis
saqarTveloSi didi metalurgiis ganviTarebul samrewvelo sawarmoebTan erTad
araorganuli masalaTmcodneobisa da metalurgiis mimarTulebiT didi masStabebisa da
maRali donis samecniero-kvleviTi muSaoba mimdinareobda.
araorganuli masalaTmcodneobisa da metalurgiis terminTa ganmartebiTi leqsikoni
pirvelad gamodis da masSi SesaZlebelia aRmoCndes uzustobani, rac am xasiaTis
naSromisaTvis TiTqmis gardauvalia. amitom Semdgeneli madlobeli iqneba yvela mowode-
buli winadadebisa da SeniSvnisaTvis, romelic xels Seuwyobs leqsikonis xarisxis
gaumjobesebas.
omar SuraZe
leqsikoniT sargeblobis Sesaxeb
masalaTmcodneobisa da metalurgiis terminTa ganmartebiTi leqsikoni Sedgeba ori
nawilisagan: ZiriTadi terminologiuri da damxmare_ucxo enebze saZieblebisagan.
ZiriTad nawilSi mocemulia: termini, terminis ganmarteba qarTul enaze da misi
Sesatyvisebi rusul da inglisur enebze.
leqsikonis amocanebis Sesabamisad masSi ganxilulia masalaTmcodneobisa da metalurgiis
ZiriTadi terminebi, romlebic muqi SriftiTaa warmodgenili. statiebi leqsikonSi
anbanTrigzea ganlagebuli da aqvs gamWoli nomeracia. miRebulia anbanur-budobrivi sistema. e.
i. erTi sityvisagan Sedgenili termini da budis wamyvani sityvebi erT anbanur rigSia
ganTavsebuli. or an metsityviani Sesityvebebi arsebiTi saxelis saxelobiTi brunvis
formasTan jgufdeba da budes qmnis. SeerTebuli sityvebi budeSi anbanTrigis mixedviT Semdegi
TanmimdevrobiTaa ganlagebuli: wamyvani termini gamodis budis TavSi, budeSi mocemulia misi
sawyisi aso wertiliT da anbanTrigSi igi mxedvelobaSi ar miiReba. inversiis gamo(sityvebi
daxrili xaziTaa gamoyofili) SesityvebebSi termini pirdapir ikiTxeba.
mag. bzari
b/amoWmis waikiTxeba, rogorc amoWmis bzari.
b/bewva waikiTxeba, rogorc bewva bzari.
defisiT an tireTi gamoyofili terminebi ganixileba, rogorc kompoziti da saerTo
anbanTrigSia ganlagebuli.
anbanTrigSi mxedvelobaSi ar miiReba gansasazRvravi terminis win dasmuli berZnuli an
laTinuri asoebi.
mag.: faza
_faza
terminTan zogjer( mrgval frCxilebSi) mocemulia miniSnebebi. ganmartebebi
warmodgenilia SeZlebisdagvarad mokled. im SemTxvevaSi, roca sityvas an wyobas ramdenime
mniSvneloba aqvs isini gaerTianebulia erT statiaSi da erTmaneTisagan arabuli cifrebiTaa
gamoyofili.
mag. atmosfero 1. airuli garemo, romelSic nakeTobis damuSaveba xdeba. 2.garemomcveli
garemo.
Tu sxva terminis ganmartebis teqstSi gvxvdeba msgavsi polisemiuri sityva, maSin mas
Sesabamisi mniSvnelobiT arabuli cifri frCxilebSi miewereba
sinonimebi leqsikonSi mocemulia ufro gavrcelebul terminze migzavniT _ ix.
termini _ abreviaturebi da terminebis mokle formebi saerTo anbanTrigiTaa warmodgenili.
-
qarTuli anbani
РУССЛИЙ АЛФАВИТ
THE ENGLISH ALPHABET
-
a
1. abazana
1. Ria saTavsi siTxeebisa da xsnarebisaTvis, romelic maT Sesanaxad an sxvadasxva teqnologiuri
procesebisaTvis gamoiyeneba. 2. gamdnari garemo metalurgiul agregatSi.
R ванна E bath
2. a. / aluminis (misaRebi)
krioliTurTixamiwovani nadnobisagan aluminis misaRebi eleqtrolizeri.
R ванна / алюминиевая E bath / aluminium
3. a. / amomWmeli
liTonis amosaWmeli xsnariani abazana.
R ванна / травильная E bath / pickling; tank / pickling
4. a. / eleqtrolizis
eleqtrolizis, eleqtrolituri rafinirebis an galvanoteqnikuri procesebis Casatarebeli
eleqtrolitiani tevadoba.
R ванна / электролизная E cell / electrolytic
5. a. / eleqtrolitis
ix. abazana eleqtrolizis.
6. a. / marilis
1. ix. abazaniani Rumeli. 2. marilis nadnobi nakeTobis izoTermuli damuSavebisaTvis.
R ванна / соляная E bath / salt
7. a. / sadnobi
metalurgiul RumelSi gamdnari liToni.
R ванна / плавильная E bath / melting
8. a. / sawrTobi
WurWeli, romelSic wrTobis operacia sruldeba. igi Cveulebriv gamaciveblebs _ wyals, marilebis
wyalxsnars an zeTs Seicavs.
R ванна / закалочная E bath / quench
9. a. / tutis
sawrTobi abazana, romelic mwvave tuteebis (NaOH da KOH) nadnobebs Seicavs. am abazanebSi e.w. naTeli
wrToba sruldeba.
R ванна / щелочная E bath / alkaline
10. a. / SeduRebis
Txevadi liTonis moculoba, romelic dnobiT SeduRebisas ZiriTadi da (zogjer) misarTi liTonis
gadnobisas, SenaduRi nakeris srulad Sesavsebad warmoiqmneba.
R ванна / сварочная E bath / welding; weldpool
11. a. / widis
metalurgiul agregatSi Txevadi liTonis zedapirze arsebuli widis nadnobi.
R ванна / шлаковая E bath / slag
12. a. / Termuli damuSavebis
abazana, marilis xsnariT, nadnobiT, an liTonis nadnobiT da misT., romelSic liTonebisa da Senadnobebis
izoTermuli damuSavebisaTvis mudmivi temperaturaa SenarCunebuli.
R ванна для термической обработки E bath for thermal treatment
-
13. aberacia
gamosaxulebis damaxinjeba, romelic mikroskopebis optikuri an eleqtronul-optikuri sistemebiT war-
moiqmneba.
R аберрация E aberration
14. a. / sferuli
sistemis optikuri RerZidan sxvadasxva manZilze gamavali sinaTlis sxivTa daumTxvevobiT Sepirobebuli
aberacia, romlis drosac wertilis gamosaxuleba sxvadasxva ganaTebulobis mqone wreebis saxiT
warmogvidgeba.
R аберрация / сферическая E aberration / spherical
15. aberacia / qromatuli
gamWvirvale garemos gardatexis maCveneblis sinaTlis talRis sigrZeze damokidebulebiT Sepirobebuli
aberacia.
R аберрация / хроматическая E aberration / chromatical
16. abrazivi
ix. abraziuli masalebi.
17. abs-procesi
cicxvSi foladis ganJangvis xerxi, romelic Txevad liTonSi aluminis kafsulebiT gasrolaSi
mdgomareobs.
R АВС-процесс E process / Aluminium Bullet Shooting; ABS-process
18. absorberi
siTxiT airebis STanTqmis aparati, romelSic airsa da siTxes Soris Sexebis ganviTarebul zedapirs
frqvevanas, nacmisa da misT. gamoyenebiT qmnis.
R абсорбер E absorber
19. absorbcia
Txevadi an myari sxeulebiT (absorbentebiT) mTel maTs moculobaSi airadi an gaxsnili nivTierebebis
(absorbatebis) STanTqma.
R абсорбция E absorption
20. abcugi / kalis
kaliT gamdidrebuli wida. igi verkbleis haeris JangbadiT rafinirebisas sxvadasxva feris fxvnilis an
comisebri masis saxiT miiReba.
R абцуг / оловянный E tin dross (scum)
21. agenti / koroziis
nivTiereba, romelic liTonTan kontaqtisas korozias iwvevs.
R агент / коррозивный E agent / corrosive
22. agitatori
ix. sakontaqto rofi.
23. agitacia
pulpis meqanikuri arevis procesi flotaciuri gamdidrebisas.
R агитация E agitation
24. aglodanadgari, saaglomeracio danadgari
aglomeraciis procesis Casatarebeli danadgari.
R аглоустановка E machine / sintering; apparatus / sintering; furnace sintering; plant (unit) sintering
25. a. / karuseluri
Sekruli konveieris saxis aglodanadgari.
R аглоустановка / карусельная E machine / carrousel sinter
26. a. / Saxturi
aglodanadgari, romelsac zeviT mogrZo formis nedleulis CasatvirTavi, qveviT ki mza aglomeratis
gansatvirTavi samuSao sivrce aqvs.
R аглоустановка / шахтная
-
E machine / shaft sintering; plant shaft sintering
27. aglokazmi, saaglomeracio kazmi
madnis koncentratis, flusisa da saTbobis narevi, romelic aglomeracias eqvemdebareba.
R аглошихта E mix sintering; green sinter; burden sinter
28. aglolenti, saaglomeracio lenti
1. paletebiani konveieri. 2.ix. aglomanqana.
R аглолента E belt sintering
29. aglomanqana, saaglomeracio manqana
aglomeraciis procesis Casatarebeli konveieruli tipis danadgari.
R агломашина E machine sintering
30. aglomanqana / qvevidan bervis
danadgaris cecxlrikebis gisosebis gavliT Sesacxob SreSi haeris qvevidan miwodeba.
R агломашина с нижним дутьём E machine / downdraft sinter
31. aglomerati
1. naWrovani masala, aglomeraciis produqti, nedleuli Savi da feradi metalurgiisaTvis. 2. adheziiT,
nawilakebis urTierTSoris SekvriT an aglomeraciiT fxvnilis nawilakebis ufro msxvil warmonaqmnebad
SeerTeba. igi fxvnilebis teqnologiuri Tvisebebis gasaumjobeseblad (mag., wnexadobis) gamoiyeneba
R агломерат E sinter; agglomerate
32. a. / aradaflusebuli
rkinis madnis aglomerati iseTi kazmisa, romelSic kirqva ar aris Setanili.
R агломерат / неофлюсованный E agglomerate / non fluxed; sinter / non fluxed
33. a. / daflusebuli
rkinis madnis aglomerati miRebuli iseTi kazmidan, romelSic kirqva sakazme masalebSi Semavali
kaJmiwisa da Tixamiwis dasaflusebladaa Setanili.
R агломерат / офлюсованный E sinter / fluxed
34. a. / dolomitiani
dolomitiT daflusebuli rkinis madnis aglomerati.
R агломерат / доломитизированный E sinter / dolomitic
35. a. / TviTdnobadi
rkinis madnis aglomerati iseTi kazmisa, romelSic CaO-sa da MgO-s jamuri Sedgenilobis fardoba SiO2-
isa da Al2O
3-is jamur SedgenilobasTan daaxloebiT erTis tolia.
R агломерат / самоплавкий E sinter / self-fluxing
36. a. / manganumiani
rkinis madnis aglomerati iseTi kazmisa, romelSic manganumis madania damatebuli.
R агломерат / марганцовистый E sinter / manganese; agglomerate / manganese
37. a. / manganumis
manganumis madnis aglomerati, romelic brZmedSi feromanganumisa da gadasamuSavebeli Tujis
gamosadnobad (an eleqtroRumelSi manganumiani Senadnobebis misaRebad) gamoiyeneba.
R агломерат / марганцевый E sinter / manganese ore
38. a. / maRaldaflusebuli
rkinis madnis aglomerati iseTi kazmisa, romelSic metalurgiuli Tvisebebis gasaumjobeseblad kirqva
ufro meti raodenobiTaa Setanili, vidre aglomeratSi Semavali kaJmiwisa da Tixamiwis
dasaflusebladaa saWiro.
R агломерат / высокоофлюсованный E sinter / superfluxed
39. a. / metalizebuli
rkinis madnis aglomerati, romelSic rkinis oqsidebis nawili rkinamdea aRdgenili.
R агломерат / металлизованный
-
E sinter / metallized
40. a. / mcired daflusebuli
rkinis madnis aglomerati iseTi kazmisa, romelSic kirqva ufro naklebi raodenobiTaa Setanili, vidre
sakazme masalebSi Semavali kaJmiwisa da Tixamiwis dasaflusebladaa saWiro.
R агломерат / низкоофлюсованный E sinter / low-fluxed
41. a. / Jangeulis
rkinis madnis aglomerati (1) FeO-s mcire (3-4 %) SemcvelobiT, romelic aglomeratis maRali simtkicis
maxasiaTeblebs uzrunvelyofs.
R агломерат / окисный (оксидный) E sinter / oxide; agglomerate / oxide
42. aglomerati / rkinamanganumiani
aglomerati, romelic manganumis madnis danamatiani rkinis madnis SecxobiT miiReba.
R агломерат / железомарганцевый E agglomerate / iron-manganese; sinter / iron-manganese
43. a. / rkinis madnis
rkinis Semcveli masalebidan miRebuli aglomerati; nedleuli brZmedSi Tujis dnobisaTvis.
R агломерат / железорудный E sinter / iron ore
44. a. / stabilizebuli
aglomerati gacxavebisa da gacivebis Semdeg.
R агломерат / стабилизированный E sinter / stabilized
45. a. / faialitiani
rkinis madnis aglomerati, faialitis amaRlebuli SedgenilobiT.
R агломерат / фаялитовый E sinter / fayalite
46. a. / fosforovani
madanTermul RumlebSi madnis gamosadnobad mtvrisebri fosforitebis danaWrovnebis produqti.
R агломерат / фосфористый E sinter / phosphoriter
47. a. /qromitebiani
qromis madnebisa da maTi koncentratebisagan, (romlebic ZiriTadad qromitisa (FeO · Cr2
O3)-isa da
serpentinis Mg6 [Si
4 O
10]
8-sagan Sedgeba) miRebuli aglomerati.
R агломерат / хромитовый E sinter / chromite
48. aglomeracia, Secxoba
1. dnobisTvis aucilebeli formisa da Tvisebebis misaRebad SecxobiT wvrili madnisa da koncentratis
danaWrovaneba. 2. fxvnilTa metalurgiaSi fxvieri masalebidan aglomeratebis miReba. upiratesad maTi
Secxobisa da Semdgomi msxvreviT.
R агломерация E sintering; agglomeration
49. a. / kombinirebul saTbobze
Sesacxobi Sris gaxurebuli haeriT an airis sanTuris (dayenebuli aglolentis sigrZis pirvel
mesamedze, uSualod amnTebi quris Semdeg) aliT damatebiT SeTboba.
R агломерация на комбинированном топливе E sintering with combined fuel
50. a. / mfeTqavi vakuumiT
Sesacxob SreSi airis nakadis turbulizaciis mizniT vakuumis ritmuli cvlileba.
R агломерация с пульсирующим вакуумом E sintering / pulsatile vacuum
51. a. /orzoniani
cecxlrikis gisosebze kazmis pirveli Sris dafena da airis sanTuriT anTeba, Semdeg zeda fenis dafena da
misi anTeba, rac myari saTbobis wvis ori zonis moZraobisa da mwarmoeblurobis gazrdis saSualebas
iZleva.
R агломерация / двухзонная E sintering / two-zone
52. a. / Jangbaduri
aglomeracia Sesacxob SreSi JangbadiT gamdidrebuli haeris miwodebiT.
-
R агломерация / кислородная E sintering / oxygen
53. aglofabrika
ix. saaglomeracio fabrika.
54. aglocxobili
aglomeraciis produqti miRebuli saaglomeracio manqanis gansatvirTav boloze.
R аглоспёк E sinter cake; sinter good
55. aglojami, saaglomeracio jami
perioduli moqmedebis aglodanadgari Tujis an foladis yuTis saxiT, romelic horizontalze cecxl-
rikebis gisosebiT or kameradaa gayofili: zeda _ Sesacxobi masalebis CasatvirTavad, xolo qveda _
gauxSoebis kamerad.
R аглочаша E sintering pan (pot)
56. agregati
erToblivad momuSave ramdenime Carxis, manqanis an mowyobilobis meqanikuri SenaerTi.
R агрегат E unit; installation; plant
57. a. / ganivi Wris
rulonis zolis sazomi sigrZis furclebad dasaWreli agregati. igi rulonebis sagroveblis, zolis
wina bolos amRunaviani gasaSlelis, giliotinis makratlebis, mimwodebeli da samarTi mowyobilobis,
mfrinavi makratlisa da dampaketebeli mowyobilobisagan Sedgeba.
R агрегат поперечной резки E unit / cross cutting
58. a. / grZivi Wris
rulonis zolis ufro viwro zolebad an lentad dasaWreli da Semdgom rulonebad dasaxvevi agregati.
igi rulonebis sagroveblis, zolis wina bolos amRunaviani gasaSlelis, giliotinis makratlebis,
mimwodebeli mowyobilobis, diskuri makratlisa da saxvevelasagan Sedgeba.
R агрегат продольной резки E unit / length cutting; unit / longitudinal cutting
59. a. / zolovanas da lentis saprialebeli
xazi, romelic gamSlelis, saxvevelas, sawmendis, saprialebeli mowyobilobisa da gamosavali
saxvevelasagan Sedgeba. saprialebel mowyobilobad doluri tipis, qaRaldis fuZeze uwyveti abraziuli
lentiani an qsovilis mbrunavi qargolebiani, saprialebeli manqanebi gamoiyeneba. gaprialebul liTons
qaRaldis SuasadebiT rulonebad axveven.
R агрегат полирования полос и лент E line / strip polishing
60. a. / zolovanas da lentis saxexi
xazi, romelic gamSlelis, saxvevelas da doluri tipis uwyveti abraziullentiani 2-4 Carxisagan (saxe-
xi kabinisagan) Sedgeba. dolebi lentiT zolovanas moZraobis mimarTulebiT monacvleobiT zevidan da
qvevidanaa ganTavsebuli.
R агрегат шлифования полос и лент E line / strip grinding
61. a. / Tboteqnikuri
1. ix. Tboteqnologiuri agregati. 2. mowyobilobebisa da danadgarebis kompleqsi, romelSic
Tboteqnikuri procesi xorcieldeba. mag. metalurgiuli agregatis wamavali airis siTbos utilizacia.
R агрегат / теплотехнический E unit (plant) / heat furnace
62. a. / Tboteqnologiuri
metalurgiuli agregati, romelSic teqnologiuri procesis svla, umTavresad, siTbos gadataniT
ganisazRvreba.
R агрегат / теплотехнологический E unit (plant) / heat process furnace
63. a. / kombinirebuli Wris
rulonis zolis ganivi da (an) grZivi Wris daniSnulebis agregati. igi Sedgeba im manqanebisagan,
romlebic ganivi da grZivi Wris agregatebis SemadgenlobaSi Sedis.
R агрегат комбинированной резки E line / combined shearing
64. a. / metalurgiuli
metalurgiuli procesebis Casatareblad gankuTvnili mowyobilobebisa da danadgarebis kompleqsi
-
R агрегат / металлургический E plant / metallurgical; unit / furnace or other
65. agregati / milsaglinavi
cxlad glinviT milis misaRebad gankuTvnili agregati. igi gamWoli, Semomglinavi da makalibrebeli (an
mareducirebeli) dganebis, calkeul SemTxvevaSi ki mogorvis dganis an elongatorisagan Sedgeba.
R агрегат / трубопрокатный E mill / tube-rolling
66. a. / milSesaduRebeli
furclebis an zolovanas milis namzadad dayalibebisa da Semdgom wiboebis SeduRebiT SenaduRi milebis
misaRebad gankuTvnili agregati. igi gasaSlelis (im SemTxvevaSi, Tu namzadad gamoiyeneba rulonis zo-
li), mayalibebeli dganis, saSemduReblo kvanZis, makalibrebeli dganis, xolo calkeul SemTxvevebSi
Termuli damuSavebisa da gamoyvanis mowyobilobebisagan Sedgeba.
R агрегат / трубосварочный E mill / tube-welding
67. a. / ornakeriani milSesaduRebeli
milis ori grZivi nakeriT SesaduRebeli agregati. igi Sedgeba: saamwyobo mowyobilobis, jaWviani
mbiZgaras, ori Semavali mimwodi galis, saSemduReblo galis, ori gamosavali mweveli galis,
ovalizaciis erTi galisa da Siga samarTulisagan, romelic yvela gals gaivlis.
R агрегат сварки двухшовных труб E line / doubleseam tube-welding
68. a. / perioduli profilis cxlad glinvis
mrgvali ganivkveTis mqone RerZsimetriuli perioduli naglinis misaRebi metalurgiuli agregati. am
agregatis ZiriTad mowyobilobas ganivxraxnuli glinvis samgliniani dgani warmoadgens, romlis gli-
nebic 120°-iani kuTxiT aris ganlagebuli.
R агрегат горячей прокатки периодических профилей E mill / die-rolling
69. a. / profilsaRunavi
cxlad an civad naglini zolovanadan da furclebidan daprofilebis meTodiT grexili profilis
misaRebi danadgari.
R агрегат / профилегибочный E line / roll forming
70. a. / profiluri milsawnexi
milprofiluri sawnexi agregati, romelic unakero milebis, milisebri an profiluri nakeTobebis
misaRebadaa gankuTvnili. igi saxurebeli Rumlis, hidravlikuri (erTi an ori) an meqanikuri wnexis,
mareducirebeli dganis, saxvevelas, samarTi manqanis da sxva gamosayvani danadgarebisagan Sedgeba.
R агрегат / трубопрофильный прессовый E line / extruding-press
71. a. / rkinis pirdapiri miRebis
koqsis gamoyenebiT, Tujis gamodnobis stadiis gamotovebiT, uSualod madnidan rkinis misaRebi agregati.
R агрегат для прямого получения железа
E plant / direct reduction (DR)
72. . a. / sadnobi
ix. sadnobi Rumeli.
73. a. / samsxmel-saglinavi
metalurgiuli agregati, romelic Txevadi liTonis uwyveti Camosxmisa da kristalizatorSi miRebuli
namzadis uwyveti glinvis procesebs axorcielebs.
R агрегат / литейно-прокатный E unit / foundry-rolled stock
74. a. / uwyveti amoWmis
rulonebidan pirapirad SesaduRebeli zolovanas da lentis amosaWmeli danadgari.
R агрегат / непрерывный травильный E line / continuous pickling
75. a. / uwyveti moqmedebis foladsadnobi
Tujidan foladis misaRebi ramdenimekameriani qvediani Rumlis tipis agregati, romlis erTi torsidan
uwyvetad miewodeba Tuji, xolo JangbadiT gaqrevis Semdeg, meoredan foladis gamoSveba xdeba.
R агрегат непрерывного действия / сталеплавильный E furnace / continuous steelmaking
76. agregati / uwyveti sawrTob-amomWmeli
cxlad da civad naglini koroziamedegi foladebis zolovanas Sesarbilebeli Termuli damuSavebisa da
xenjis mosacilebeli danadgari.
-
R агрегат / непрерывный закалочно-травильный E line / continuous quenching and pickling
77. a. / foladis kompleqsuri damuSavebis
mravalfunqciuri danadgari, romelic sxvadasxva saxis mowyobilobisagan Sedgeba. am danadgariT
SesaZlebelia foladsaCamomsxmelo cicxvSi Sesruldes: naWrovani feroSenadnobebiT foladis sasurvel
qimiur Sedgenilobamde dayvana, ganJangva, modificireba da mikrolegireba fxvnilovani masalebiT da
airis gaqreviT, temperaturis stabilizacia SeTbobis CaTvliT, zogjer vakuumireba da rafinirebis sxva
teqnologiuri operaciebi.
R агрегат комплексной обработки стали E plant / complex steel treatment
78. a. / RumelSi SeduRebis
Strifsisagan swornakeriani milebis misaRebi metalurgiuli agregati, igi, Cveulebriv, gvirabuli
tipis Rumlis, saformebel _ SesaduRebeli da reducirebis (an sakalibrebeli) dganisagan Sedgeba.
R агрегат печной сварки E mill / forge welding
79. a. / Rumelsgare rafinirebis
Rumelsgare agregati (foladsaCamomsxmelo an Sualeduri cicxvi, Rumel _ cicxvi, vakuumatori da
sxva), romelSic Txevadi foladi (Senadnobi) mavne da arasasurveli minarevebisagan iwmindeba.
R агрегат внепечного рафинирования E unit / ladle refining
80. a. / SeTavsebuli
danadgari, romelzec Tanamimdevrulad ori an meti teqnologiuri operacia sruldeba.
R агрегат / совмещённый E plant / combined
81. a. / molbobis uwyveti
gamavali RumliT zolovanas an lentis naTeli (dauJangavi) sarekristalizacio molbobis Casatarebeli
agregati.
R агрегат непрерывного отжига E line / continuous annealing
82. agresiuloba / koroziuli
ix. koroziuloba.
83. aguri
swori formis xelovnuri qva, Cveulebriv, sworkuTxa paralelepipedis saxiT.
R кирпич E brick
84. a. / dinasis
cecxlgamZle masala (aguri), romlis SedgenilobaSic SiO2 aranakleb 93 %-ia.
R кирпич / динасовый E brick / silica
85. a. / Tbosaizolacio
cecxlgamZle masalisagan damzadebuli aguri, romlis ganmasxvavebeli Tviseba maRali forianobaa, rac
dabal Tbogamtarobas ganapirobebs. misi daniSnuleba RumelSi siTbos danakargebis Semcireba, saTbobis
ekonomia da SeZlebisdagvarad Tburi procesebis intensifikaciaa.
R кирпич / теплоизоляционный E brick / insulating
86. aguri / Tixamiwovani
cecxlgamZle aguri, romelic 90 %-ze met Al2O
3-s Seicavs. mzaddeba teqnikuri Tixamiwisagan. gamoiyeneba
Rumelsgare vakuumirebis kameris nawilebis amosagebad.
R кирпич / глинозёмистый E brick / alumina
87. a. / magnezitis
cecxlgamZle masala, romelic gamomwvari da daqucmacebuli magnezitisagan mzaddeba da Seicavs MgO-s
aranakleb 85 %-isa (Cveulebriv, 90-95 %).
R кирпич / магнезитовый E brick / magnesite
88. a. / magneziumnaxSirbadovani (magniumnaxSirbadovani)
magneziumnaxSirbadovani agurisaTvis nedleulad zRvis magneziumis klinkeri (an eleqtrodnobiT
miRebuli MgO) da qerclovani grafiti gamoiyeneba. gamoirCeva maRali cecxlgamZleobiT, widebsa da
liTonebTan aradasvelebadobiTa da sxva nivTierebebTn reaqciisadmi medegobiT. igi gamoiyeneba
-
foladsadnobi rkaluri Rumlebis eleqtrodebTan axlo ubnebis kedlebisa da konverteris gadaxurebis
zonebis (mag. yelis) amosagebad.
R кирпич / магнезиально-углеродистый E brick / magnesia-carbon
89. a. / magneziumqromovani (magniumqromovani)
magneziumqromovani aguri Sedgeba qromitisa (gamomwvari) da magnezitisagan. qrommagnezitiani
cecxlgamZle masalebTan SedarebiT igi magnezitis meti (> 60 %) SemcvelobiT gamoirCeva. qromitis
optimaluri (12-18 %) Sedgenilobisas amaRlebuli TbomedegobiT xasiaTdeba.
R кирпич / магнезиально-хромовый E brick / magnesia-chromite
90. a. / moyvanili
rTuli formis aguri.
R кирпич / фасонный E brick / shaped; brick / fashioned
91. a. / saqusle
fasonuri cecxlgamZle aguri, romelzedac TaRovani kamaris qveda aguri eyrdnoba.
R кирпич / пятовый E brick / skew (back)
92. a. / silikaturi
kvarcis qviSisa da kiris nareviT miRebuli gamouwvavi, calobrivi sakedle masala, romelic avtoklavur
damuSavebas eqvemdebareba.
R кирпич / силикатный E brick / acid
93. a. / sifonis amosagebi
moyvanili cecxlgamZle aguri, romelic foladis sifonuri Camosxmisas arxebis warmosaqmnelad
gamoiyeneba.
R кирпич / сифонный E brick / runner
94. a. / qrommagnezitiani
qrommagnezitiani aguri mzaddeba MgO-s maRali (42-50 %) da Cr2O
3-is SedarebiT dabali (15-35 %)
Semcvelobis kazmisagan. gamoiyeneba maRaltemperaturuli agresiuli widis ariani Rumlebis amosagebad.
R кирпич / хромомагнезитовый E brick / chrome-magnesite
95. a. / Samotis
cecxlgamZle masala. misi sawyisi masala bunebrivi Tixebia, romlebic Tixamiwovan silikatebs
warmoadgens. umTavresi Tixebis mTavari Semadgeneli nawilia kaoliniti Al2O
3·2SiO
2·2H
2O, romelic
damatebiT 46.4 % SiO2-s, 39.66 % Al
2O
3-s, 13.92 % H
2O-sa da minarevebs Seicavs.
R кирпич / шамотный E brick / fireclay
96. a. / Camketi
solisebri aguri Rumlis TaRovani kamaris wveroSi.
R кирпич / замковый (в своде) E brick / rider
97. aguri /cecxlgamZle
cecxlgamZle masalisgan damzadebuli aguri. igi gamoiyeneba metalurgiuli agregatebis im elementebis
asagebad, romlebic maRali temperaturebis zemoqmedebas ganicdis.
R кирпич / огнеупорный E brick / refractory
98. adapteri (eqstratori)
retortaSi TuTiis distilaciiT miRebisas, TuTiis mtvris dasaWeri furclovani foladisgan
damzadebuli cilindruli an konusuri formis WurWeli.
R алонж E adapter; extractor
99. adiabata
xazi, romelic Termodinamikur diagramaze Seqcevad adiabatur process gamosaxavs.
R адиабата E adiabat; adiabatic curve
100. adida (Tvalaki)
-
adidvis dganis muSa instrumenti, romlis muSa organos – arxs _ Zabrisebri forma da gamosavalze maka-
librebeli sartyeli aqvs. misi formiTa da zomiT nakeTobis ganivkveTia ganpirobebuli.
R волока E die
101. a. / almasis
bunebrivi an sinTezuri almasisagan damzadebuli adida. Cveulebriv, igi wvrili, uwvrilesi an zewvrili
mavTulis adidvisaTvis gamoiyeneba.
R волока / алмазная E die / diamond
102. a. / asawyobi
adidas damWerTan da sadawneo nacmTan erT kvanZSi gaerTianebuli adida, romelic adidvisas sapoxis hid-
rodinamikur efeqts uzrunvelyofs.
R волока / сборная E die / split (assembling)
103. a. / burTuliani
adida, romlis muSa arxi adidvis RerZis perpendikularul erT sibrtyeSi ganlagebuli uamZravo bur-
TulebiTaa warmoqmnili.
R волока / шариковая E die / planetary ball
104. a. / gorgolaWiani
adida, romlis muSa arxi warmoqmnilia ori an meti uamZravo gorgolaWisagan, romelTa brunvis RerZebi
adidvis RerZis perpendikularul sibrtyeSia ganlagebuli.
R волока / роликовая E die / roller
105. a. / damWirxni
ix. sadawneo nacmi.
106. a. / konusuri
adida, romlis arxis muSa zonis sworxazovani msaxveli adidvis RerZis mimarTaa daxrili.
R волока / коническая E die / conical
107. a. / mbrunavi
adida, romelic adidvis procesSi adidvis mimarTulebis RerZis perpendikularul sibrtyeSi brunviT
moZraobas asrulebs.
R волока / вращающаяся E die / rotary
108. a. / radialuri
adida, romlis arxis muSa zonis msaxveli radiusze Sesrulebul mruds warmoadgens.
R волока / радиальная E die / convex-face
109. a. / sadawneo
ix. sadawneo nacmi.
110. a. / sali Senadnobis
liTonkeramikuli sali Senadnobisagan damzadebuli adida.
R волока / твёрдосплавная E die / carbide (hard-metal)
111. a. / sasufTao
sasufTao adidvisaTvis gankuTvnili adida.
R волока / чистовая E die / finishing
112. adida / Sedgenili
adida, romlis muSa zona ramdenime detalisagan (segmentisagan) warmoiqmneba. isini adidvis procesSi ar
gadaadgildeba.
R волока / составная E die / split
113. adidva
adidas naxvretSi, romlis zoma namzadis ganivkveTis zomebze naklebia, namzadis gatarebisas (Trevisas)
liTonis plastikuri deformaciis procesi.
R волочение E drawing
-
114. a. / grZelsamarTuliani
milis adidva namzadis gawelviT, adidaSi grZel, moZrav aradeformirebad samarTulTan erTad, romelsac
Semdeg milidan amoiReben.
R волочение / длиннооправочное E drawing / mandrel (bar)
115. a. / damagrebul samarTulze
milebis adidva damagrebul mokle samarTulze, ufro xSirad samarTuls cilindruli, zogjer ki
cilindrkonusuri forma aqvs, rac deformaciis keraSi mis dacentrebas aadvilebs.
R волочение на закреплённой оправке E drawing / fixed plug
116. a. / deformirebad samarTulze
milis adidva adidaSi namzadis grZel, moZrav samarTulze gawelviT, romelic namzadTan erTad
deformirdeba.
R волочение на деформируемой оправке E drawing / deformable mandrel
117. a. / doluri
mavTulis, milis an profilebis adidva, romelic doluri tipis adidvis dganze xorcieldeba.
R волочение / барабанное E drawing / bull-block
118. a. / eleqtroplastikuri
Znelad deformirebadi, kerZod, Zneldnobadi Senadnobebis adidva eleqtroplastikuri efeqtis gamo-
yenebiT (gasawel masalaSi eleqtruli denis gatarebisas Zabvebi da adidvis Zalva mniSvnelovnad
mcirdeba).
R волочение / электропластическое E drawing / electroplastic
119. a. / erTZafa
adidvis erT dganze drois yovel momentSi erTi nakeTobis (mili, wneli, profili an mavTuli) adidva.
R волочение / однониточное E drawing / single-strand
120. a. / erTjeradi
adidva mxolod erTi gadasvliT.
R волочение / однократное E drawing / single (-pass)
121. a. / Tbili
rekristalizaciis temperaturaze ufro dabal temperaturebze gaxurebuli namzadis adidva.
R волочение / тёплое E drawing / warm
122. a. / TviTdayenebad samarTulze, adidva mcurav samarTulze
milis adidva namzadis Siga zedapiris damuSavebiT. procesi mimdinareobs daumagrebeli TviTdayenebadi
samarTuliT, romelic deformaciis keraSi masze moqmedi Semtaci da gamomgdebi Zalebis gawonasworebis
Sedegad Sekavdeba.
R волочение на самоустанавливающейся оправке E drawing / floating plug
123. a. / mavTulis
wneviT damuSavebis erT-erTi uZvelesi teqnologiuri procesi, romlis drosac farTo sortamentis
foladis (Senadnobis) an feradi liTonebisagan adidviT 16-idan 0.01 mm diametris mrgvali, kvadratis
an sxva mravalkuTxedis formis ganivkveTiani mavTuli miiReba.
R волочение проволоки E drawing / wire
124. adidva / maprofilebeli
aramrgvali (fasonuri) formis milis adidva.
R волочение / профилировочное E drawing / form
125. a. / mbrunav adidaSi gavliT
adidva, romlis procesSic adidas Tvals grZivi RerZis mimarT mbrunavi moZraoba eniWeba.
R волочение через вращающуюся волоку E drawing / die rotational
126. a. / milebis
1. milebis adidaSi gawelva (samarTulze an samarTulis gareSe) ganivkveTis cvlilebis mizniT. 2. civad
deformirebuli foladis, feradi liTonebisa da Senadnobebis milebis warmoebis damamTavrebeli
-
operacia, mravalferovani teqnologiuri sqemiT, romelic milis zomebis, dasamuSavebeli liTonis,
mowyobilobis SesaZleblobisa da a. S. gaTvaliswinebiT SeirCeva.
R волочение труб E drawing / tube
127. a. / moklesamarTuliani
milis adidva namzadis Siga zedapiris damuSavebiT. procesi mokle cilindruli samaraTuliT
xorcieldeba, romelsac adidvis dganis sadgarze damagrebuli Rero deformaciis keraSi iWers.
R волочение / короткооправочное E drawing / plug
128. a. / mravalZafiani
adidvis erT dganze ori an meti nakeTobis erTdrouli adidva.
R волочение / многониточное E drawing / multiple (multihole)
129. a. / mravaljeradi
adidva, romlis drosac erT dganze erTi namzadis adidva erTdroulad ramdenime Tanamimdevruli
gadasvliT xdeba.
R волочение / многократное E drawing / sequence (multistage)
130. a. / mSrali
namzadis adidva myari sapoxis gamoyenebiT.
R волочение / сухое E drawing / dry
131. a. / mcurav samarTulze
ix. TviTdayenebad samarTulze adidva.
132. a. / profilebis
xazobrivi an doluri adidvis an kombinirebul saglinav-saadidvo dganebze martivi sworkuTxedidan
rTuli profilebis adidva.
R волочение профилей E drawing / die profile
133. a. / samarTulze
milis adidva samarTulze kedlis sisqis moWimviT.
R волочение / оправочное E drawing / mandrel (plug)
134. a. / sasufTao
adidvis saboloo gadasvla, romelic namzadis sasurveli formis, zomebisa da xarisxis miRebas uzrun-
velyofs.
R волочение / чистовое E drawing / finishing
135. a. / sveli
adidva, romlis drosac adidas Tvali Txevad sapoxSia CaZiruli.
R волочение / мокрое E drawing / wet
136. a. / srialiT
mavTulis adidva mravaljeradi adidvis dganze, romelzedac Sualeduri dolebis aCqarebuli brunvis
reJimi dolebis zedapirze mavTulis mcire asrialebas iTvaliswinebs.
R волочение со скольжением E drawing / slip
137. a. / sqeli
sqeli mavTulis adidva.
R волочение / толстое E drawing / thick
138. adidva / ukudaWimulobiT
adidva, romlis drosac gasaWimav liTonze adidaSi Sesasvleli mxridan liTonis moZraobis Semxvedri
mimarTulebiT Zalvaa modebuli.
R волочение с противонатяжением E drawing / back-pull
139. a. / ultrabgeriTi
adidva, romelic liTonze teqnologiuri instrumentis (adida, samarTuli) ultrabgeriTi diapazonis
(Cveulebriv, 16-22 kiloherci sixSiris) rxeviTi zemoqmedebiT mimdinareobs.
-
R волочение / ультразвуковое E drawing / ultrasonic
140. a. / usamarTulo
milis adidvis iseTi procesi, romlis drosac namzadis Siga zedapiri gawelvisas (Trevisas) teqno-
logiur instruments ar exeba.
R волочение / безоправочное E drawing / sink
141. a. / usrialo
mavTulis adidva mravaljeradi adidvis dganze, romlis konstruqciac mavTulis Sualedur marags
iTvaliswinebs (or mezobel adidas Soris), riTac dolis zedapirze mavTulis asrialeba gamoiricxeba.
R волочение без скольжения E drawing / slipless
142. a. / uwvrilesi
uwvrilesi mavTulis adidva.
R волочение / тончайшее E drawing/superfine; drawing/very fine
143. a. / Reroiani
milis adidva, romelic milnamzadSi Reros Setanis, namzadis RerosTan erTad adidaSi gawelvis (Reros
deformaciis gareSe) da Reros milidan amoZrobis procesebs Seicavs.
R волочение / стержневое E drawing / core
144. a. / Casobis gareSe (Causoblad) adidva, romlis drosac namzadis Tavis adidaSi wabiZgeba tacias winaswar gaukeTeblad xdeba.
R волочение / беззабивочное E drawing / pushing
145. a. / civi
namzadis winaswari gaxurebis gareSe adidva.
R волочение / холодное E drawing / cold
146. a. / cxeli
rekristalizaciis temperaturaze ufro maRal temperaturaze gaxurebuli namzadis adidva.
R волочение / горячее E drawing / hot
147. a. / wvrili
wvrili mavTulis adidva.
R волочение / тонкое E drawing / fine
148. a. / wnelebis
civad deformirebuli feradi liTonebisa da Senadnobebis sxvadasxva kveTis (wriuli, kvadratuli,
eqvskuTxedi) wnelebis adidva.
R волочение прутков E drawing / rod
149. a. / xveuliani
milis adidva xveuli namzadidan (buxtidan) da (an) gawelili milis xveulad (buxtad) daxveva.
R волочение / бухтовое E drawing / bull-block
150. a. / hidrodinamikuri
mavTulis adidva adidvis kombinirebuli mowyobilobebiT, romlebic, sadawneo adidas, rgol-nacmebsa da
muSa adidas Seicavs. sadawneo adidas win moZravi mavTuli sapoxs waritacebs da rgol-nacmebis
mikroRreCoSi Seitacebs. mikroRreCo rgolidan rgolamde mcirdeba, sapoxis wneva ki matulobs da muSa
adidas samuSao zonaSi siTxismieri xaxunis pirobebi iqmneba.
R волочение / гидродинамическое E drawing / hydrodynamic
151. adiustaJi
saglinavi saamqros ubani, sadac glinvis Semdeg liTonis gamosayvani da produqciis gasagzavnad
mosamzadebeli manqanebi da meqanizmebia ganlagebuli.
R адъюстаж E adjustage
152. adsorbentebi / naxSirbadis
-
masalebi naxSirbadis fuZeze ganviTarebuli foriani struqturiTa da regulirebadi kuTri zedapiriT.
R адсорбенты / углеродные E adsorbents / carbon
153. adsorbcia
airebidan an siTxeebidan myari sxeulebis (adsorbentebis) zedapiriT navTirebaTa (adsorbatebis) STan-
Tqma.
R адсорбция E adsorption
154. aduReba
Txevadi foladidan airuli saxis reaqciis produqtebis intensiuri (boboqari), umarTavi gamoyofa.
R вскипание E boiling
155. adhezia
1. ori sxvadasxva sxeulis (myari an Txevadi) urTierTSexebisas Sexebis zedapirul Sreebs Soris kavSiris
warmoqmna. 2. SeWiduloba, romelsac sxvadasxvagvari sxeuli kontaqtSi mohyavs, igi molekulaTa Soris
urTierTmoqmedebiT an qimiuri kavSiriTaa ganpirobebuli.
R адгезия E adhesion; adherence
156. aeratori
Camdinare wylebis biologiuri gawmendis nagebobebSi wylis nakadis haerSi, misi aeraciis mizniT, gaSxe-
fis samarjvi.
R аэратор E aerator
157. aeracia
ganiaveba; haeriT, JangbadiT gajereba.
R аэрация E aeration
158. a. / pulpis
meqanikuri tipis saflotacio manqanebSi impeleris brunviT atmosferodan Sewovili haeris saflotacio
pulpis haeriT gajereba an pnevmatikuri tipis manqanebiT pulpaSi haeris wneviT miwodeba.
R аэрация пульпы E aeration / slurry
159. a. / wylis
aeratorebis meSveobiT Camdinare wylebis biologiuri gawmendis nagebobebSi haeris JangbadiT wylis
gajereba.
R аэрация воды E aeration / water
160. aerozoli
myari nawilakebis an siTxis wveTebisagan Sedgenili dispersiuli sistemebi, romlebic airul garemoSia
Setivtivebuli.
R аэрозоль E aerosol
161. aerolifti
nawilobriv an mTlianad siTxeSi CaSvebuli vertikaluri milis saxiT siTxis (pulpis) asawevi
mowyobiloba.
R аэролифт E airlift
162. aerotanki
ix. aerotenki.
163. aerotenki, aerotanki
tixrebiT derefnebad dayofili da aeratorebiT aRWurvili, rkinabetonis rezervuaris tipis, Camdinare
wylebis biologiuri gawmendis nageboba.
R аэротенк E tank / aeration
164. aerofiltri
Camdinare wylebis biologiuri gawmendis nageboba, iZulebiTi ventilaciiT, romelic mis maRal mJangav
simZlavres uzrunvelyofs.
R аэрофильтр E filter / air
-
165. aeroflokula
flotaciis procesSi dispersiuli sistemis Txevad fazaSi warmoqmnili mineralis nawilakebTan
SeerTebuli haeris erTi an ramdenime buStula.
R аэрофлокула E flocculation / air
166. aviali
aluminis fuZeze Seqmnili daZvelebadi, deformirebadi Senadnobi, romelic 1.2% Mg-sa da 1.2%-mde Si-s
Seicavs.
R авиаль E avial
167. avtoklavi
hermetuli aparati, romelic gaxurebisas da atmosferul wnevaze ufro maRali wnevis pirobebSi
sxvadasxva procesis Casatarebladaa gankuTvnili. igi farTod gamoiyeneba hidrometalurgiis meTodebiT
liTonebis warmoebaSi.
R автоклав E autoclave
168. avtomat-dgani
ix. avtomaturi milsaglinavi dgani.
169. avtomati
mowyobiloba, romelic uSualod, adamianis Caurevlad, energiis, masalebis an informaciis mocemuli
programiT miRebis, gardaqmnis, gadacemis an gamoyenebis yvela operacias asrulebs.
R автомат E machine / automatic; automation
170. avtomati / samsxmelo
manqana, romelic saCamomsxmelo warmoebaSi mocemuli programiT gansazRvrul teqnologiur operacias
an operaciaTa kompleqss asrulebs.
R автомат / литейный E automatic / unit used in foundry (casting) operations
171. avtomati / saWed-sawnexi
saWed-sawnexi manqana, romelic namzadebis miwodebas, gadacemas da nakeTobis gacemas avtomaturi
saSualebebiT axorcielebs.
R автомат / кузнечно-прессовый E automatic / forging press
172. avtomati / furcelsawnexi
zolebidan da lentebidan manqanebis detalebis an konstruqciebis elementebis, agreTve vaznis masrebis
masobrivi wnexisaTvis gamoyenebuli avtomaturi manqana.
R автомат / листоштамповочный E automatic / press forming (stamping) machine
173. avtoradiografia
sakvlev obieqtSi radiaqtiuri nivTierebebis ganawilebis Seswavlis meTodi, romlis drosac
maionizebeli gamosxivebisadmi mgrZnobiare emulsias aTavseben gamosakvlev obieqtze da misi saSualebiT
gamomsxivebeli elementebis Zalze mcire raodenobas da misi ganawilebis xasiaTis mikrolokalizacias
gansazRvraven.
R авторадиография E autoradiography
174. azbesti
dabali Tbogamtarobis boWkovani agebulebis silikaturi klasis mineralebis ganzogadebuli dasa-
xeleba, romelic 500°C temperaturamde momuSave Tbosaizolacio nakeTobebSi gamoiyeneba.
R асбест E asbestos
175. azoti
qimiuri elementi, N, atomuri masa = 14; normalur pirobebSi _ airis saxisa, duRilis temperatura _
-196°C; metalurgiaSi gamoiyeneba nadnobebis dasaazoteblad, foladis rafinirebisaTvis da sxv.
R азот E nitrogen
176. azoti / bmuli
sxva elementebTan qimiur naerTebSi myofi azoti.
R азот / связанный E nitrogen / fixed
177. a. / gaxsnili
-
erTgvarovan mikroskopul narevSi (2 komponenti) myofi azoti, romlis Sedgenilobac mocemul gare pi-
robebSi SesaZlebelia garkveul zRvrebSi uwyvetad icvlebodes.
R азот / растворённый E nitrogen / dissolved
178. a. / Txevadi
gaTxevadebuli haeris Semdgomi dayofiT miRebuli Txevadi azoti, romlis t dn. – 210
oC, xolo duRilis
temperatura – 196oC-ia. ZiriTadad inertul ared an macivar agentad gamoiyeneba.
R азот / жидкий E nitrogen / liquid
179. azuriti
minerali Cu3 [CO
3]
2 (OH)
2 SedgenilobiT, spilenZis madani.
R азурит E azurite
180. a T d
ix. aRmdgeni Termuli damuSaveba.
181. airanalizatori
airTa narevis Tvisobrivi da raodenobrivi Sedgenilobis gansasazRvravi mowyobiloba.
R газоанализатор E analyzer / gas
182. airanalizatori / optikur-akustikuri
airTa Sedgenilobis gansasazRvravi mowyobiloba, romlis moqmedebis principi airebiT infrawiTeli
speqtris areSi sxivuri energiis SerCeviT STanTqmis unarzea dafuZnebuli.
R газоанализатор / оптико-акустический E analyzer / optical-acoustic gas
183. airgeneratori
aparati myari saTbobis (naxSiri, torfi, SeSa) Termuli gazifikaciisaTvis.
R газогенератор E producer / gas; generator / gas
184. airi, gazi
nivTierebebis (erT-erTi) agregatuli mdgomareoba, romelSic nawilakebi erTmaneTTan molekuluri
mizidulobis ZalebiT ar, an sustad aris dakavSirebuli, moZraobs qaosurad da mTlian moculobas
avsebs.
R газ E gas
185. a. / anoduri
eleqtrolituri abazanis anodze gamoyofili airi.
R газ / анодный E gas / anodic
186. a. / afeTqebasafrTxiani
sawvavi airi, romelsac haerTan feTqebadi narevis warmoqmnis unari aqvs.
R газ / взрывоопасный E gas / explosive
187. a. / aRmdgeni
aRmdgenad gamoyenebuli airi.
R газ / восстановительный E gas / reducing
188. a. / bunebrivi
miwis wiaRidan mopovebuli airi, romelic TiTqmis mTlianad naxSirwyalbadebisagan Sedgeba (kuTri wvis
siTbo 33-36 k jouli
/m3).
R газ / природный E gas / natural
189. a. / brZmedis
brZmedis (brZmedidan) wamavali airebis narevi (wvis kuTri siTbo 3,6-4,6 m jouli/ m3).
R газ / доменный E gas / blast-furnace
190. a. / gaTxevadebuli
airuli agregatuli mdgomareobidan Txevad mdgomareobaSi gadayvanili airuli nivTiereba.
R газ / сжижженный E gas / liquefied
-
191. a. / generatoris
xelovnuri airuli saTbobi, romelic airgeneratorSi naxSiris da torfis gazifikaciis Sedegad miiReba.
R газ / генераторный E gas / generator (producer)
192. airi / damcavi
airi, romelic am Tu im procesis Catarebisas, obieqts garemos zemoqmedчebisagan icavs, xolo TviTon procesSi ar monawileobs.
R газ / защитный E gas / protective
193. a. / Tanamgzavri
navTobis separaciis dros gamoyofili Tanamdevi naxSirwyalbadis airi, romelic navTobTan erTad erTi
da imave WaburRilidan moipoveba.
R газ / попутный E gas / associated (casinghead)
194. a. / idealuri
airi, romlis gaiSviaTeba im donemdea misuli, rom molekulaTa Soris urTierTqmedebis Zalebis ugule-
belyofa mocemuli amocanis gadasawyvetad SesaZlebelia.
R газ / идеальный E gas / perfect (ideal)
195. a. / konverteris
konvertirebis procesis dros warmoqmnili wamavali airebis narevi.
R газ / конвертерный E gas / converter (waste)
196. a. / konvertirebuli
bunebrivi airi daSlisa da naxSirbadis CO-mde daJangvis Semdeg. igi ZiriTadad CO-sa da H2-sagan
Sedgeba.
R газ / конвертированный E gas / reformed (converted)
197. a. / koqsis
naxSiris dakoqsvisas miRebuli airi (wvis kuTri siTbo 17-19 m jouli/m3).
R газ / коксовый E gas / coke-oven
198. a. / mzidi
aqtiuri atmosferos SedgenilobaSi myofi ZiriTadi airi.
R газ / несущий E gas / carrier
199. a. / mflusavi
Txevadi liTonis rafinirebisaTvis gamoyenebuli airi; misi liTonSi gatarebisas minarevebis daflusva
xdeba.
R газ / флюсующий E gas / fluxing
200. a. / navTobis
navTobis gadamuSavebisas warmoqmnili airi. igi metalurgiul RumlebSi saTbobad gamoiyeneba.
R газ / нефтяной E gas / oil
201. a. / naxevrad koqsis
ix. pirveladi airi.
202. a. / orTqlhaeruli
generatoris airi, romelic airgeneratorSi haerisa da orTqlis narevis SeberviT miiReba (wvis kuTri
siTbo 5-10 mjouli/m3).
R газ / паровоздушный E gas / steam air-blast
203. a. / pirveladi, naxevrad koqsis airi
naxevrad koqsis airi, wvadi airi, romelic myari saTbobis dabaltemperaturuli mSrali gamoxdisas mi-
iReba.
R газ / первичный E gas / primary
204. a. / pirolizis
pirolozis airuli produqtebi.
-
R газ / пиролизный E gas / pyrolyse
205. a. / plazmawarmomqmneli
plazmis misaRebad plazmatronSi Seyvanili inertuli an sxva airi (argoni, azoti, wyalbadi, heliumi da
sxv.).
R газ / плазмообразующий E gas / plasma-forming
206. a. / saTbobi
Rumlebis an sxva Tboteqnikuri agregatebis gasaTbobad gamoyenebuli airi.
R газ / отопительный E gas / heating
207. airi / sakerZis
ix. brZmedis airi.
208. a. / teqnologiuri
teqnologiuri procesis (aRdgenis, Jangvis, Serevis da sxva) gansaxorcieleblad metalurgiul
agregatSi miwodebuli airi
R газ / технологический E gas / process
209. a. / torfis
torfis Termuli daSlis produqti.
R газ / торфяной E gas / peat
210. a. / feroSenadnobis
daxuruli sakerZiT feroSenadnobebis madanaRmdgeni Rumlebis wamavali airebi, romlebic moc %: 70-90
CO, 2-10 H2, 2-20 CO
2, 0.5-5CH
4, 2-4 N
2, SO
2(0,2-0,52 mg/m3) Seicavs. igi momwamvleli da afeTqebasafrTxiania.
R газ / ферросплавный E gas / ferroalloy
211. a. / quris
brZmedis quris areSi arsebuli airi.
R газ / горновой E gas / hearth
212. a. / qSinis
brZmedis saqSenis areSi (zonaSi) warmoqmnili airi.
R газ / фурменный E gas / fuyere
213. a. / Sebrunebuli (sabruni)
fisis, wylis, NH3-is, H
2S-is, nedli benzolisa da sxva minarevebisagan gawmendili koqsis airi, romlis
nawilic sakoqse Rumlebis gasaxureblad ukan brundeba.
R газ / обратный (оборотный) E gas / recycle
214. a. / SekumSuli
Cveulebriv pirobebSi zogierTi airuli nivTiereba: azoti, wyalbadi, meTani, argoni da sxva inertuli
airi – Cveulebriv temperaturaze wnevisas siTxed ar gardaiqmneba (didi wneviT balonebSi CaWirxnisasac
airul mdgomareobaSi rCeba).
R газ / сжатый E gas / compressed
215. a. / Sereuli
1. brZmedis, koqsisa da (an) bunebrivi airebis narevi. 2. bunebrivi da xelovnuri wvadi airebis narevi, ro-
melic airSemrev danadgarebze miiReba.
R газ / смешанный E gas / mixed
216. a. / wamavali
ix. wamavali airebi.
217. a. / haeris
airgeneratorSi haeris SeberviT miRebuli generatoris airi (wvis kuTri siTbo 38-45 m jouli/m3).
R газ / воздушный E gas / air-blast
218. airebi / inertuli (keTilSobili airebi)
-
zogadi dasaxeleba keTilSobili airebisa. maT miekuTvneba mendeleevis perioduli sistemis VIII jgufis
elementebi (He, Ne, Hz, Kz, Xe da Ar, Kr, Rn). warmoiqmneba sxvadasxva birTvuli procesisas. Sedis atmo-
sferos SedgenilobaSi. maT axasiaTebs mdgradi gare eleqtronuli orbitebi, rac maT (faqtobrivad) qi-
miur inertulobas ganapirobebs. metalurgiaSi airebi damcavi atmosferos Sesaqmnelad da SenadnobTa
rafinirebisaTvis gamoiyeneba.
R газы / инертные E gases / inert
219. a. / kvamlis
saTbobis wvis Sedegad miRebuli wamavali airebi.
R газы / дымовые E gases / flue
220. a. liTonSi
urTierTqmedebis Sedegad _ adsorbciis, gaxsniT da qimiuri naerTis warmoqmniT _ liToniT STanTqmuli
airebi.
R газы в металлах E gases in metalls
221. airebi / Rumlis
teqnologiuri procesebis Catarebisas RumelSi warmoqmnili airebi.
R газы / печные E gases / kiln (furnace)
222. a. / wamavali, wamavali airi
saTbobis wvisa da teqnologiuri procesebis Sedegad warmoqmnili airebi, romlebic Rumels an agregats
tovebs.
R газы / отходящие E gases / off; gases / exhaust; gases / waste
223. airlifti
ix. erlifti
224. airmkvrivoba
masalis unari, winaaRmdegoba gauwios wnevis ZaliT masSi gamWolad airebis SeRwevas.
R газоплотность E gastightness
225. airmomarageba
saxalxo meurneobis saWiroebisaTvis airuli sawvavis organizebuli miwodeba da ganawileba.
R газоснабжение E gas suplly
226. airsadeni, gazsadeni, kvamlsadeni
airis transportirebisaTvis gankuTvnili mowyobiloba.
R газопровод E gas line; gas pipe
227. airsaketi
airis Wavlis regulirebisaTvis gankuTvnili moZravi mowyobiloba.
R газовый затвор E gas seal
228. airsarini
1. cecxlgamZle masaliT Signidan amogebuli foladis mili, romelic brZmedidan sakerZis airis
mtversaWerisaken arinebas uzrunvelyofs. 2. metalurgiuli agregatebidan teqnologiuri airebis
arineba.
R газоотвод E gas down-take
229. airsarini sruli wvis gareSe
airis arineba Jangbadis konverteridan naxSirJangis sruli wvis gareSe.
R газоотвод без дожигания E gas recovery / oxygen converter (OG system)
230. airsarqveli
detali an mowyobiloba, romelic airis xarjvis samarTavad gamoiyeneba.
R клапан / газовый E gas valve
231. airsatari
samrewvelo Rumlebidan airebis asarinebeli arxi.
-
R газоход E gas duct; gas conduit, gas flue
232. airsacavi
airis mimReb, Sesanax da manawilebel airsadenebSi an danadgarebSi Semdgom gadasamuSaveblad an gamosa-
yeneblad gasacemi stacionaruli nageboba.
R газгольдер E gasholder
233. airsaxurebeli
Tbogadamcemi aparati, romelic masSi gavlili airis gasaTbobad (gasaxureblad) gamoiyeneba.
R газонагреватель E gas heater
234. airstati
fxvnilovani masalebis yovelmxrivi kumSvis pirobebSi maRaltemperaturuli kompaqtirebis danadgari.
R газостат E gasostate
235. airRumeli
Rumeli, romelic airuli saTbobiT Tbeba.
R печь / газовая E furnace / gas
236. airSeuRwevoba
sxeulis unari, winaaRmdegoba gauwios masSi airis SeRwevas.
R газонепроницаемость E gas impermeability
237. airSeRwevadoba
myari sxeulebis Tviseba, gaataros airi wnevaTa sxvaobis zemoqmedebiT.
R газопроницаемость E gas permeability
238. airwmenda
samrewvelo airebidan myari, Txevadi da airuli minarevebis mocilebis teqnologiuri procesi.
R газоочистка E gas cleaning
239. a. / eleqtruli
airwmenda, romlis drosac minarevi myari nawilakebis daWera eleqtruli velis moqmedebiT xdeba.
R газоочистка / электрическая E gas cleaning / electrical
240. a. / mSrali
airwmenda, romlis drosac minarevi myari nawilakebis daleqva simZimis Zalis moqmedebiT, centridanuli
ZaliT, inerciuli ZalebiT an gafiltvriT xdeba.
R газоочистка / сухая E gas cleaning / dry
241. a. / sveli
airwmenda, romlis drosac minarevi myari nawilakebis daWera maTi wyalTan an sxva siTxesTan
urTierTqmedebiT xdeba da pulpis saxiT ileqeba.
R газоочистка / мокрая E gas cleaning / wet
242. a. / qimiuri
air- an orTqlisebri narevebis Setivtivebuli nawilakebidan gawmenda. procesi nawilakebsa da maTSi Se-
tanil specialur reagents Soris mimdinare qimiur reaqciebs efuZneba.
R газоочистка / химическая E gas cleaning / chemical
243. ais-procesi
Txevadi foladis rafinirebis xerxi, igi induqciuri Serevisas cicxvSi argonis gaqrevaSi mdgomareobs
R АИС-процесс E process / Argon Induction Stirring; AIS-process
244. akvaplasti
macivebeli siTxe _ polimerebis xsnari wyalSi (wyalxsnari), romelic Termuli damuSavebisas
gamoiyeneba. misi macivebeli unari ufro maRalia, vidre zeTisa da dabali, vidre wylisa.
R аквапласт E –
-
245. akkar-procesi
mbrunav milisebr RumelSi, romelSic aRmdgenad naxSirwyalbadebi (bunebrivi airi an mazuTi)
gamoiyeneba; naWrovani rkinis madnis aRdgeniT Rrublovani rkinis miReba. es procesi 1050°C-ze
mimdinareobs.
R АККАР-процесс
E Allis Chalmers Controlled Atmosphere Reduction; ACCAR-process
246. akr-procesi
specialuri konstruqciis konverterSi Txevadi liTonis JangbadiT da inertul airebTan misi narevis
gaqreviT dabalnaxSirbadiani maRalqromiani foladis warmoebis xerxi.
R АКР-процесс
E Argon Carbon RefiningProcess; ACR-process
247. akriti
qromis, borisa da sxva elementebis fxvnilovani Senadnobi nikelis an kobaltis fuZeze, romelic maRali
cveTa- da koroziamedegobiT gamoirCeva.
R акрит E –
248. akumulatorebi / wyalbadis
liTonuri masalebi, romlebsac wyalbadis STanTqmis, Senaxvisa da STanTqmuli wyalbadis mniSvnelovani
raodenobiT gacemis unari aqvs.
R аккумуляторы водорода E accumulations hydrogen
249. ali
sawvavis wvis procesSi warmoqmnili maRaltemperaturuli heterogenuli are, romelSic airulis garda,
airul areSi Setivtivebuli myari da zogjer Txevadi fazac aris.
R пламя E flame
250. alibWe
kvamlsadenis horizontaluri nawili, romelic Rumlidan sakvamurSi adis.
R боров E flue; channel
251. alitireba
ix. daalumineba.
252. almadani
ix. almadnebi.
253. a. / magnituri
ix. pirotini.
254. almadnebi, almadani
saerTo dasaxeleba im madnebisa, romlebic upiratesad sulfiduri mineralebisagan Sedgeba.
R колчеданы E pyrites
255. alni
magnitursali Senadnobi, romelic maRali magnituri TvisebebiT (narCeni induqciiTa da koercitiuli Za-
liT) xasiaTdeba (saSualod 14% Al-s, 26% Ni-sa da 60% Fe-s Seicavs).
R альни E alni
256. alniko
magnitursali Senadnobi, romelic maRali koercitiuli ZaliTa da narCeni induqciiT xasiTadeba
(saSualod 12% Al-s, 20% Ni-s, 5% Co-sa da 63% Fe-s) Seicavs.
R альнико E alnico
257. alnisi
rkinis fuZeze Seqmnili magnitursali Senadnobi, romelic 32-35% Ni-s, 13-16% Al-s, 1.0-1.5% Si-sa da 0.5%-
mde Ti-s Seicavs.
R альниси E alnisi
258. alotropia
zogierTi elementis ori an ramdenime kristaluri formiT arsebobis unari.
R аллотропия E allotropy
-
259. alsiferi
5.4% Al-is, 9.6% Si-isa da 85% Fe-is Semcvelobis magniturrbili Senadnobi, romelic maRali magnituri
SeRwevadobiT xasiaTdeba.
R альсифер E alsifer
260. alumeli
nikelis fuZeze Seqmnili preciziuli Senadnobi, romelic 2.5%-mde Al-s, 1.5% Si-s, 1.2%Co-s, 3% Mn-s
Seicavs.
R алюмель E alumel
261. aluminati
rTuli qimiuri naerTi, romlis SedgenilobaSic aluminis oqsidi Al2O
3 Sedis; foladsa da SenadnobebSi
araliTonuri CanarTebis erT-erTi saxe.
R алюминат E aluminate
262. aluminTermia
metaloTermia, romlis drosac aRmdgenad alumini gamoiyeneba.
R алюминотермия E aluminothermics; aluminothermy
263. alumini
qimiuri elementi, Al, atomuri masa = 26.97; miekuTvneba msubuqi liTonebis jgufs, tdn 660°C; mravali
msubuqi Senadnobis fuZe; metalurgiul procesebSi gamoiyeneba, rogorc foladebis legirebisa da
ganJangvisaTvis, agreTve zogierTi liTonis aluminTermuli xerxiT misaRebad.
R алюминий E aluminium
264. alumini / daumuSavebeli
ix. pirveladi alumini.
265. a. / pirveladi (Savi), daumuSavebeli alumini
minarevebiani alumini, krioliT-Tixamiwis nadnobis eleqtrolizis produqti.
R алюминий / черновой E aluminium / primary
266. aluminidebi
aluminis naerTebi perioduli sistemis umravles elementTan.
R алюминиды E aluminides
267. aluminsilikati
SiO2·Al
2O
3 tipis silikati; rkinanaxSirbadiani Senadnobebis araliTonuri CanarTis erT-erTi saxe.
R алюмосиликат E aluminosilicate
268. aluminsilikoTermia
metaloTermia, romlis drosac aRmdgenad aluminisa da siliciumis fxvnilebis narevi gamoiyeneba.
R алюминосиликотермия E aluminium silicothermic method
269. aluminsilikoqromi
kompleqsuri feroSenadnobi, romlis ZiriTad Semadgenel elementebs alumini, siliciumi da qromi
warmoadgens.
R алюминосиликохром E aluminosilicochromium
270. alundi
Zneldnobadi masala, romelic aluminis oqsidis eleqtroRumelSi dnobiT miiReba.
R алунд E alundum
271. aluniti, Sabis qva
kaliumis da aluminis rTuli sulfati, romelic Sabis, Tixamiwisa da sxv. misaRebi nedleulia.
R алунит E alunite
272. alfa () – rkina
moculobiT dacentrebuli kuburi gisosis mqone rkinis dabaltemperaturuli alotropiuli modifi-
kacia.
-
R альфа-железо E alpha iron
273. alferi
rkinis fuZeze Seqmnili magniturrbili Senadnobi, romelic 7.5-13.8 % alumins Seicavs.
R альфер E alfer
274. amalgama
myari an Txevadi liTonuri Senadnobi, romlis erT-erTi komponenti vercxliswyalia; gamoiyeneba sar-
keebisa da sxv. warmoebaSi, rogorc aRmdgeni.
R амальгама E amalgam
275. amalgamacia
liTonebis (ZiriTadad keTilSobili) amoRebis meTodi, romlis drosac madanSi Semavali liTonebi
vercxliswyliT dasvelebisas warmoqmnis amalgamebs da fuWi qanisagan gancalkevdeba.
R амальгамация E amalgamation
276. ambligoniti
liTiumis madani 2LiF·Al2O
3·P
2O
5 Sedgenilobis minerali.
R амблигонит E –
277. amdidavi
adidvis dganis operatori.
R волочильщик E drawer
278. amTvisebloba / diamagnituri
fizikuri sidide, romelic axasiaTebs masalis Tvisebas damagnitdes magnitur velSi (e. i. Seicvalos da-
magnitebuloba am velis daZabulobis cvlilebisas) raodenobrivad =I/H da igi nulze naklebi sididea.
R восприимчивость / диамагнитная E susceptibility /diamagnetic
279. amTvisebloba / magnituri
fizikuri sidide, romelic nivTierebis magnitur momentsa (damagnitebulobasa) da damamagnitebel mag-
nitur vels Soris kavSirs axasiaTebs.
R восприимчивость / магнитная E susceptibility /magnetic
280. amobruneba
Tixamiwis warmoebisas – natriumis aluminatis hidrolizis procesi, axlad daleqili aluminis
hidrooqsidis kristalebiani sadedis SetaniT da areviT.
R выкручивание E twisting; unscrewing
281. amoburcva1 (amoberva)
amoberva, amozneqilobis gaCena (mag. mduRare foladis zodis Tavisa).
R выпучивание E bulging
282. amoburcva2 (afueba)
airis gamoyofiT gamowveuli myari sakazme masalis moculobaSi zrda.
R вспучивание E swelling; bulging
283. amogeba
amonagis damzadebis procesi.
R футерование E lining
284. amovseba (Canayari)
1. fxvieri are, romelSic namzadebs maRaltemperaturuli damuSavebis dros daJangvis an dabrecis
Tavidan acilebis mizniT aTavseben. 2. presformaSi, garsSi an kafsulaSi dasawnexad Cayrili fxvnili.
R засыпка E filling; backfilling
285. amozneqiloba
brtyeli naglinis formis defeqti, romlis sisqe napirebidan centrisaken an sigane boloebidan
Suanawilisaken matulobs.
-
R выпуклость E convexity; camber
286. a. / glinis kasris, glinebis kasrisebrioba
furcelsaglinavi dganis glinis kasris profili, sadac kasris Suanawilis diametri napirebis dia-
metrze metia; es ki mTel siganeze erTnairi sisqis furclovani naglinis miRebas uzrunvelyofs.
R выпуклость бочки валка E camber / roll; crown / roll
287. a. / profiluri
glinis kasris amozneqiloba, romelic glinsaxex Carxze glinis profilirebisas miiReba.
R выпуклость / профилировочная E camber / profiling
288. a. / siganeze
amozneqiloba, romelic ganpirobebulia zolis siganis mniSvnelovani sxvaobiT naglinis sigrZeze, warmo-
iqmneba liTonis gadaxurebuli an gacveTili glinebiT glinvisas, agreTve zodis an naglinis boloebis
gacivebisas.
R выпуклость по ширине E camber / width
289. a. / (si)Tburi
glinis kasris amozneqiloba, romelic glinvis procesSi glinis Suanawilisa da napirebis araTanabari
gaxurebis Sedegad miiReba.
R выпуклость / тепловая E camber / heat (thermal)
290. amozrda (dafarva)
widis an liTonis nafenebis sadnobi Rumlebis an foladsamsxmelo cicxvebis kedlebsa da qvedebze
warmoqmna.
R зарастание E skulling
291. amokveTa
liTonebis wneviT damuSavebis gamyofi operacia, romlis daniSnulebac furclovani namzadis napirze
liTonis nawilis gancalkevebaa.
R высечка E notching
292. amomZrobi / samarTulis
glinvis an adidvis Semdeg milidan moZravi samaraTulis amosaZrobi meqanizmi.
R оправкоизвлекатель E stripper / mandrel; extractor / mandrel
293. a. / samarTulis jaWvuri
samarTulis meqanikuri amomZrobi. igi samarTulis yelis pirmosadebi specialuri Canglebiani uwyveti
firfitovani jaWvia. watacebuli samaraTuli jaWvTan erTad gadaadgildeba, xolo mili lunetis
rgols miebjineba, Cerdeba da samarTulidan Tavisufldeba.
R оправкоизвлекатель / цепной E stripper / chain
294. amonagi
1. Tburi agregatebis, Rumlebis milebisa da sxv. damcavi Siga mopirkeTeba (Cveulebriv, cecxlgamZle ma-
salebisagan). 2. liTonebis dacva, romelic dasacavi zedapiris cecxlgamZle da koroziamedegi masalebis
furclebiT an blokebiT mopirkeTebiTaa Sepirobebuli.
R футеровка E lining
295. a. / konverteris
konverteris amonagi ori Sris – mudmivi – da muSa _ amonagisagan Sedgeba. maTi saerTo sisqe daaxloebiT
1 metria.
R футеровка конвертера E lining / converter
296. a. / mJava
mJava cecxlgamZle masalebisagan Sesrulebuli amonagi.
R футеровка / кислая E lining / acid
297. a. / mudmivi
-
konverteris amonagis mudmivi anu armaturuli Sre 230-250 mm sisqisa, romelic qromperiklazuri
cecxlgamZle masalisgan amoigeba. amonagsa da konverteris garsacms Soris RreCo fisdolomituri
sateniT ivseba.
R футеровка / постоянная E lining / backup (safety)
298. a. / muSa
konverteris amonagis muSa (Siga) Sre, 700-800 mm sisqisa. gamouwvavi fisdolomitperiklazuri an fisdo-
lomituri agurebiT amoigeba.
R футеровка / рабочая E lining / working
299. a. / nateni
amonagi, romelic plastikuri cecxlgamZle masalebis specialur formebSi (SablonebSi) tkepniT
SemWidroebiT miiReba.
R футеровка / набивная E lining / rammed (tamped)
300. a. / fuZe
fuZe cecxlgamZle masalebiT Sesrulebuli amonagi.
R футеровка / основная E lining / basic
301. amonagleji1 (metnabeWis zolebi)
naglinis zedapiris defeqti, romelic teqnologiur instrumentze liTonis dartymis Sedegad naglinis
zedapirze araswori formis nebismierad ganlagebuli CaRrmavebebis saxiT warmoiqmneba.
R забойна E dent
302. amonagleji2
liTonis moculobis nawili, romelic Tavisufali Wedvisas gaWolvis Sedegad namzadidan moscildeba.
R выдра E waste / holing; slug
303. amotivtiveba
siTxeSi CaZiruli raime sxeulis siTxis zedapirze amosvla.
R всплывание E floating
304. amotivtiveba / CanarTebis
gamdnar liTonSi arsebuli ucxo CanarTebis siTxis zedapirze amosvla.
R всплывание включений E ascension of inclusions; floating / inclusions
305. amofrqveva
dnobis mimdinareobis darRvevisas Rumlidan foladisa da widis nawilis amoSxefa. igi ganJangvis
siCqaris araregulirebadi zrdiTaa gamowveuli.
R выброс E slopping
306. amofxeka
liTonis zedapiris jagrisiT damuSaveba, Jangeulebis da WuWyis mosacileblad.
R крацевание E scratch-brushing
307. amoReba
gamdidrebis procesis maxasiaTebeli, romelic gamoxatulia koncentratSi an sxva produqtSi gadasuli
Zvirfasi (saZiebo) komponentis raodenobis amave komponentis gamosaval masalaSi arsebul raodenobasTan
fardobiT.
R извлечение (оценка полноты использования исходного сырья) E recovery; withdrawing
308. a. / adsorbentidan liTonis
adsorbentidan liTonis amoReba (garecxva, gamorecxva).
R элюирование E elution
309. a. / manganumis
saboloo produqtSi (gamdidrebisas) gadasuli manganumis raodenobis sawyis nedleulSi arsebul missave
raodenobasTan fardoba.
R извлечение марганца E yield / manganese
-
310. amoCexa
liTonebis wneviT damuSavebis gamyofi operacia, romlis daniSnulebac furclovani an profiluri nam-
zadis Caketil konturze detalis an naxevarfabrikatis sruli gancalkevebaa.
R вырубка E blanking; cutting-out; chipping (-out)
311. amoweva
ix. eqstraqcia.
312. amowva1
foriani briketebidan danamatebis (plastifikatorebis, sapoxis) mocileba, maTi gaxurebiT Secxobamde an
Secxobis Semdeg.
R выжигание E burnout; loss
313. amowva2
1. rafinirebisas Txevadi liTonebis minarevebis Jangva. 2. cecxliT gawmendisas foladis zodis zeda Sris
(da)wva.
R выгорание E loss / metal
314. amowva3 (liTonis)
gadnobisas an gaxuxrebis Sedegad liTonis danakargi.
R угар (металла) E loss / melting
315. amownexa
presformidan fxvnilovani wnexilis mocileba.
R выпрессовывание E ejecting of compact
316. amoWma1
liTonis danafaris, Jangis an zedapiruli Sris qimiuri an eleqtroqimiuri xerxiT gaxsna.
R травление E pickling; attack; corrosion
317. amoWma2
dawnexili namzadis siRrueebidan formiswarmomqmneli elementebis mocileba maTi mJavebSi an tuteebSi
gaxsniT.
R вытравливание E etching
318. amoWma3
Signidan raRaciT (mag., cecxliT an Zliermoqmedi siTxiT) gafuWebuli adgili risame zedapirze.
R разъедание E corrosion; erosion
319. amoWma / eleqtrolituri
galvanur abazanaSi eleqtrodenis moqmedebiT amoWma.
R травление / электролитическое E etching / electrolytic
320. a. / vakuumuri
vakuumis zemoqmedebiT gaxurebuli nimuSis zedapiris kristalografiuli defeqtebidan (dislokaciebi,
marcvlis sazRvrebi da sxv.) an sxvadasxva Sedgenilobis fazidan atomebis SerCeviTi aorTqlebiT mim-
dinare amoWma; gamoiyeneba metalografiuli Slifis mosamzadeblad.
R травление / вакуумное E etching / vacuum
321. a. / vibraciuli
nakeTobis zedapiris perioduli amoWma, romlis drosac procesis aCqarebis mizniT, xsnarSi CaZirul
nakeTobas arxeven an xsnaris vibraciuli areva xdeba.
R травление / вибрационное E pickling / vibration
322. a. / zedmeti
liTonis defeqti, romelic amoWmisas zedapiris adgilobrivi an saerTo, zomaze meti, amoWmis Sedegia.
R перетрав (дефект) E overpickling
323. a. / marilmJavaSi
liTonis nakeTobis amoWma marilmJavas xsnarSi.
-
R травление в соляной кислоте E pickling / chlorohydric acid
324. a. / marcvlebis sazRvrebis
liTonis struqturis gamosavlenad winaswar momzadebuli Slifis qimiuri xsnarebiT damuSaveba (mJavaTi
an tutiT).
R травление границ зерен E etching of grain boundaries; etching / grain-boundary
325. a. / mJavuri
mJavur xsnarSi (mag., gogirdis, azotis, mdnobi mJavebis) liTonuri nakeTobis amoWma.
R травление / кислотное E pickling / acid
326. a. / struqturuli
liTonebisa da Senadnobebis makro – da mikrostruqturis, agreTve kristaluri wyobis aramTlianobebisa
da defeqtebis gamosavleni amoWma.
R травление / структурное E pickling / structural
327. a. / teqnologiuri
amoWma, romelic liTonis zedapiris aucilebeli sisufTavis an konfiguraciis misaRebad warmoebs (Jan-
gis mocileba, integraluri sqemebisa da nabeWdi dafebis damzadeba, tipografiuli kliSeebis ubnebis
CaRrmaveba da a.S.).
R травление / технологическое E pickling / technological (industrial)
328. a. / tute-mJavuri
amoWma, romelic namzadis TanmimdevrobiT cxel tute nadnobSi da mJavas xsnarSi damuSavebiT mimdi-
nareobs; gamoiyeneba legirebuli foladisaTvis, romelsac Znelad amosaWmeli xenji aqvs.
R травление / щёлочно-кислотное E pickling / alkaline-acid
329. a. / uwyveti
amoWmis uwyvet danadgarSi mimdinare mavTulis an zolovani naglinis zedapiris amoWma.
R травление / непрерывное E pickling / continuous
330. a. / feradi
amoWma, romlis drosac liTonis struqturis Semadgeneli nawilebi sxvadasxvanairad Seferaddeba.
R травление / цветное E etching / colo(u)r
331. a. / qimiuri
amoWma, romlis drosac arsebuli fazebis, marcvlis sazRvrebisa da struqturis sxva elementebis
SerCeviT gaxsna mJavas, marilis an tute xsnarebSi mimdinareobs.
R травление / химическое E etching / chemical
332. amoWma / Rrma
mikroSlifis amoWma, ris Sedegadac reliefuri zedapiri (TvalnaTliv xiluli dendrituli RerZebiT,
likvaciuri zonebiTa da bzarebiT) warmoiqmneba.
R травление / глубокое E etching / deep
333. amoxveva
daxveulis (rulonis, mavTulis an wvrilsortuli naglinis gorglis da sxv.) gaxsnis procesi (civi
glinvis, adidvis an gamoyvanisas).
R размотка E uncoiling; decoiling
334. amfoteruloba
zogierTi qimiuri naerTis unari pirobebze damokidebulebiT gamoavlinos rogorc mJava, aseve fuZe
Tvisebebi.
R амфотерность E amphoterism
335. amqafebuli
ix. qafwarmomqmnelebi
336. amZravi
-
Zravas, gadamcemi meqanizmisa da marTvis sistemisagan Sedgenili mowyobiloba, romelic manqanebisa da
meqanizmebis moZraobaSi mosayvanadaa gankuTvnili.
R привод E drive
337. a. / akumulatoruli
energoZalovani mowyobiloba, romelSic energiis wyarod akumulatorebia gamoyenebuli.
R привод / аккумуляторный E drive / accumulator
338. a. / individualuri
amZravi, romelSic TiToeul muSa manqanas sakuTari Zrava-gadamcemi aqvs.
R привод / индивидуальный E drive / individual (separate)
339. a. / satumbav _ akumulatoriani
hidravlikuri wnexis amZravi (Cveulebriv, jgufuri), romelic maRali wnevis siTxis akumulirebis miz-
niT, tumbosa da wnexs Soris maRali wnevis sistemaSi tevadobis ganTavsebas iTvaliswinebs.
R привод / насосно-аккумуляторный E drive / pump-accumulator
340. a. / satumbavi uakumulatoro
hidravlikuri wnexis amZravi (Cveulebriv, individualuri) romlis muSa cilindrSi maRali wnevis siT-
xis miwodeba uSualod tumbos saSualebiTaa gaTvaliswinebuli.
R привод / насосный безаккумуляторный E drive / pump without accumulator
341. a. / jaWvuri
meqanizmi, romelic or paralelur lilvs Soris brunviT moZraobas uwyveti jaWvis meSveobiT gadascems.
R привод / цепной E drive / chain
342. a. / jgufuri
amZravi, romelSic moZraoba erTi Zravadan erTi an ramdenime gadacemiT manqanebis an meqanizmebis jgufs
gadaecema.
R привод / групповой E drive / group
343. a. / hidravlikuri
siTxis nakadis (an wnevis) meqanikuri energiis, mimyoli rgolis (manqanebisa da meqanizmebis) moZraobaSi
mosayvani mowyobiloba.
R привод / гидравлический E drive / hydravlic
344. amwe1
xanmokle ganmeorebadi ciklebiT momuSave tvirTamwe manqana.
R кран E crane
345. amwe2
cikluri moqmedebis tvirTamwe manqana, romelic tvirTebis asawevad da Camokidebuli tvirTis mcire
manZilze horizontalurad gadasaadgileblad gamoiyeneba.
R кран / подъёмный E crane / hoisting
346. a. / graiferiani
amwe graiferiT.
R кран / грейферный E crane / grab (bucket); clampshell crane
347. a. / zodsagdebi
boyvidan zodis amosagdebad (striperirebisaTvis) gamoyenebuli xiduri amwe.
R кран / стрипперный E crane / ingot stripping
348. a. / iatakis saxuravi
saxurebeli Webis gaRebisas da daxurvisas maTi saxuravebis asawev-dasawevi moZravi amwe.
R кран / напольно-крышечный E crane / floor-roof
349. a. / iribkoWa
kedlis sabruni amwe mudmivi an cvladi SveriliT.
-
R кран-укосина E crane / jib
350. a. / konsoluri
amwe sabruni konsoliT, romelzedac satvirTo urika an tali gadaadgildeba; gamoiyeneba mag., folad-
sadnob saamqroSi mcire tvirTebis gadasaadgileblad.
R кран / консольный E crane / arm (bracket, cantilever)
351. a. _ koWi
xiduri tipis amwis saxesxvaoba, romlis telferic sasvlo koWze gadaadgildeba.
R кран-балка E crane / beam
352. a. / magnitursayeluriani
perioduli moqmedebis tvirTamwe manqana, romlis tvirTsatac mowyobilobas eleqtromagniti warmo-
adgens. mas mudmivi denis wyaro kvebavs. gamoiyeneba foladis namzadebis (RerZebis, milebis, furclebis),
jarTis, burbuSelasa da sxva didi moculobis foladis tvirTebis gadasatvirTavad.
R кран с магнитной шайбой E crane / magnetic loading
353. a. / marwuxa, Wis amwe
marwuxuli pirmodebis xiduri amwe; igi umTavresad saxurebel WebSi zodebis CasatvirTavad da maTi
Webidan amosatvirTavad gamoiyeneba.
R кран / клещевой E crane / doggining (crab)
354. a. / samsxmelo
xiduri amwe, romelic boyvebSi foladis Camosxmisas foladsasxmel cicxvs gadaadgilebs.
R кран / разливочный E crane / teeming; crane / casting
355. a. / Stabelsawyobi
tvirTis daStabelebisaTvis specialuri sacvleli mowyobilobebis mqone amwe
R кран-штабелер E crane / piling
356. a. / CamtvirTavi
cicxvebidan foladsadnob RumelSi Tujis Casasxmeli xiduri amwe.
R кран / завалочный E crane / charging
357. a. / Wis
ix. marwuxa amwe.
358. a. / xiduri
sayrdeni an kiduli xidis saxiT Sesrulebuli amwe satvirTo urikiT; xidi amwisqveSa relsebze saamqros
malis gaswvriv gadaadgildeba, xolo urika ki _ xidze malis ganivad (gardigardmo).
R кран / мостовой E crane / overhead
359. amwe / jojgina
xist sayrdenebze damontaJebuli xidis saxis amwe, romelic madnis ezos, brZmedis saamqrosa da misT.
relsur gzebze gadaadgildeba.
R кран / козловый E crane / gantry (frame)
360. anabeWdi / gogirdis
foladebsa da SenadnobebSi sulfidebis CanarTebis formisa da ganawilebis xasiaTis gansasazRvravad
(baumanis meTodiT) fotoqaRaldze makroSlifidan miRebuli anabeWdi.
R отпечаток / серный E print / Baumann sulphur; print sulphur
361. a. / indentoris
sakvlevi masalis sisalis gansasazRvravad nimuSis zedapirze, gansazRvruli geometriuli formis
(burTulis, konusis, piramidis) sxeulis CawnexiT miRebuli anabeWdi.
R отпечаток (от) индентора E hardness indentation; hardness impress
362. anabeWdebi
glinebze arsebuli SverilebiT an RrmulebiT naglinis sigrZeze perio