អបលច ចល ¡ Good Governance - WordPress.com · អងគករេល ក ១. ន...

16
អងគករេល កកំពស់ធនធនសហគមន៍េដ មប ករអភ វឌƌន៍ Community Resource Improvement for Development វគគសƎ ˬអំពˬ អ˚បល˗ចចលơ 1 ƽយេǎក សម សំǕន នយកអងគ ករ CRID ស˫កខǒǎបណƎ បǁƎ សƎ អំ ព អ˚បល˗ចចលơ Good Governance រȢបចំេƽយ អងគករេល កកំពស់ធនធនសហគមន៍េដមបីករអភិវឌនƌន៍ កំពង ់ចម ថងទ 16 មកǍ ឆនំ 2011 កន ំអងគស កខǒǎ : ǎក សម សំǕន នយកអងគ ករ នួយករេរȢបចំ : កញ ម៉ សុផល ƙបធនរដƊ បល កញ បូ ពុទធ នួយករ កញ ស៊ុយ ǁǍ៉ បុគ គល ǎក សម សំអ៊ន់ បុគ គល

Transcript of អបលច ចល ¡ Good Governance - WordPress.com · អងគករេល ក ១. ន...

Page 1: អបលច ចល ¡ Good Governance - WordPress.com · អងគករេល ក ១. ន ëយម-កបេ ½យ ចូល រួមរប - sgÁmkic© ឃំុសង កត់

អងគករេលកកពំស់ធនធនសហគមន៍េដមបកីរអភិវឌ ន៍ Community Resource Improvement for Development

វគគសអំព អ បល ចចល 1 េ យេ ក ែសម សំ ន នយកអងគករ CRID

សកខ បណុះប ល

សីអំពី

អ បល ចចល

Good Governance

េរ បចេំ យ

អងគករេលកកំពសធ់នធនសហគមន៍េដមបកីរអភិវឌន ន៍

កពំងច់ម

ៃថងទ ី 16 ែខ មក ឆន ំ2011

ដឹកនអំងគសិកខ :

េ ក ែសម សំ ន នយកអងគករ

ជនួំយករេរ បច ំ:

កញញ េម៉ សផុល បធនរដបល

កញញ បូ ពទុធ ជំនយួករ

កញញ ស៊យុ ៉ បុគគលិក

េ ក ែសម សំអន៊ ់ បុគគលិក

Page 2: អបលច ចល ¡ Good Governance - WordPress.com · អងគករេល ក ១. ន ëយម-កបេ ½យ ចូល រួមរប - sgÁmkic© ឃំុសង កត់

អងគករេលកកពំស់ធនធនសហគមន៍េដមបកីរអភិវឌ ន៍ Community Resource Improvement for Development

វគគសអំព អ បល ចចល 2 េ យេ ក ែសម សំ ន នយកអងគករ CRID

ទស នទនៃនអភិបលកិចច

១. ទស នទនៃនអភិបលកិចច

GPi)alkic©l¥ CaEpñkmYyy:agsMxan; kñúgkarCMruj nigKaMRT dMeNIrkarénkarRKb;RKgFnFanrbs;sßab½n GgÁPaB nigkarGPivDÆ mYyRbkbedaynirnþrPaB .

វគគបណុះប លេនះ manlkçN³samBaØ gayyl; niggayeRbIR)as; EdlkñúgenaHbriyayGMBI ³ 1¦>TidæPaBTUeTAénGPi)alkic© 2¦>karcUlrYm 3¦>nItirdæ 4¦>tmøaPaB 5¦>karRBmeRBog ÉkPaBKña 6¦>smFm’ 7¦>RbsiT§PaBx<s; 8¦>KNenyüPaB nig 9¦>kareqøIytb .

PaBRtwmRtUvtameKalneya)ay KWCal½kçx½NÐcaM)ac;dMbUgeKbMputénGPi)alkic©l¥ . PaBRtwmRtUvtameKalneya)ay RtUv)anBicarNaedayepþatCasMxan;eTAelI ³ - karKaMRTedayRbCaBlrdæPaKeRcInbMput b¤TaMgGs; nig

- karbMerIplRbeyaCn_dl;RbCaBlrdPaKeRcInbMput bu¤ TaMgGs; .

2> niymn½y GPi)alkic© RtUv)aneK[niymn½yepSg²KñaCaeRcIn GaRs½ynwgsßanPaBCak;Esþg . CasamBaØ

GPi)alkic© mann½yfa ³ - KWCaviFIsa®sþEdlrdæ sßab½n GgÁPaB eRbIR)as;kñúgkarRKb;RKg esdækic© sgÁmkic© niIm,IMerIpl

RbeyaCn_rYmrbs; RbCaBlrdæ ¬ ឯក រ អភបិលកចិចលសំ ប់ កម បក ឃុំសងក ត ់¦ . - អភបិលកចិចជករេ ប បសអំ់ ចខងនេយបយេសដកចិច និងរដបល េដមប ី គប់ គងកចិច

កររបស់ បេទស ( ឯក រ កមមវធអីភវិឌ នស៍ហ បជជត ិUNDP ) ។

- អភបិលកចិច គជឺករអនវុតសិទ ធនិេយបយ េសដកចិច រដបល ឬអីេផ ងៗេដមប ី គប់ គងកចិចករ

និងធនធនរបស់ បេទសមួយ េ យកនុងេនះមនទងំករេរ បចឲំយមនយនករ ដេំណរករេផ ងៗ

េដមបឲីយ បជពលរដ និង កមេផ ងៗ ចទមទរនវូផល បេយជនរ៍បសព់កួគត ់ ករអនវុតសិទ ទធិ សប

ចបបរ់បសគ់ត ់ សបនិងកតពកចិចរបសគ់ត ់ ពមទងំស មះស មលករែខងគនិំតរបសគ់ត។់ ( ឯក រ

អងគករ STAR KAMPUCHEA 2010 ) ។

3 eKalbMNgénGPi)alkic© eKalbMNgénGPi)alkic© KWedIm,IRKb;RKgesdækic© sgÁmkic© nigvibtþiTaMgLay tammeFüa)aymYyEdlpþl;

nUvplRbeyaCn_y:ageRcInbMputdl;RbCaBlrdæ .

Page 3: អបលច ចល ¡ Good Governance - WordPress.com · អងគករេល ក ១. ន ëយម-កបេ ½យ ចូល រួមរប - sgÁmkic© ឃំុសង កត់

អងគករេលកកពំស់ធនធនសហគមន៍េដមបកីរអភិវឌ ន៍ Community Resource Improvement for Development

វគគសអំព អ បល ចចល 3 េ យេ ក ែសម សំ ន នយកអងគករ CRID

edIm,IsMerc)annUveKalbMNgxagelIenH eK)anTTYlsÁal;CaTUeTAfa GPi)alkic© TamTarnUvkarGPivDÆFnFanmnusSRbkbedaynirnþrPaB . cMNucsMxan;²énkarGPivDÆFnFanmnusSRbkb edaynirnþrPaBmandUcxageRkam ³ • RtUvmanesvaEfTaMsuxPaBl¥smRsb nigRKb;RKan;sMrab; RbCaBlrdæTaMgGs; edIm,ICYy[BYkeKman sux PaBmaMmYn nigGayuyWnyUr . enHCaktþaEdlGaceFVIeGayRbCaBlrdæ mansuxumalPaB nig famBlRKb; RKan; edIm,IcUlrYm)an y:ageBjeljenAkñúgskm μPaBesdækic© nig sgÁm . • តវមនេស អបរ់លំសម សប និង គប់ គនសំ់ ប់ បជពលរដទេូទ េដមបេី យពកួ

េគមនចេំណះដងឹ និងជំនញេពញេលញកនុងករបេងកតឪកសេ យបនេ ចន និងសម សប

បំផតុសំ បខ់នួេគ ។

•RtUvbegáIt»kassMrab;RbCaBlrdæTUeTA edIm,ITTYl)annUvplRbeyaCn_BIskmμPaBesdækic© nigmankar gareFVI edIm,Irk)anR)ak;cMNUlRKb;RKan;sMrab;bMeBjtRmUvkarCamUldæan dUcCa es,ógGahar sMelokbMBak; CMrk CaedIm sMrab;BYkeKpÞal; nigRkumRKYsarrbs;BYkeK .

cMNucsMxan;TaMg3xagelIenH RtUv)anGnuvtþtammeFüa)ay EdlFana)annUvkareRbIR)as;FnFanFm μCati RbkbedaynirnþrPaB nigkarEfrkSabrisßan . 4> tYGgÁsMxan;²kñúgGPi)alkic©

kalBImuneKyl;eXIjfa manEtrdaPi)almYyKt; EdlCatYGgÁénGPi)alkic© . b:uEnþbc©úb,nñenHmanKM nitfμ I²CaeRcIn)anbgðaj[ eXIjfa EpñkÉkCn nigGgÁkarsgÁmsIuvilepSg²eTot k¾)anedIr tYnaTIy:agsMxan; kñúgkarRKb;RKgesdækic© nigsgÁmkic©rbs;RbeTspgEdr . dUcenHtYGgÁsMxan;kñúgGPi)alkic©man bI KW³ rdæaPi)al ¬CatYGgÁsMxan;CageK¦ EpñkÉkCn sgÁmsIuvil

\T§iBléntYGgÁEpñkÉkCn nig sgÁmsIuvil manPaBxusKñaBI RbeTsmYyeTARbeTsmYy GaRs½yelIl½kçx½NÐ mYycMnYndUcCa RbB½n§neya)ay lkçN³GMeNayplxagFnFanFmμCati RbCaBlrdæ TItaMgPUmisa®sþ Rbvtþisa®sþ vb,Fm’ nigkMriténkarGPivDÆn_esdækic© > > > .l.

Cak;Esþg enAkñúgRbeTsxøH EpñkÉkCn nigsgÁmsIuvil manGMNac nigvisalPaBy:agFMeFg b:uEnþRbeTs mYycMnYnepSgeTotEpñkÉkCn nigsgÁmsIuvilenH manGMNac »kas nig\T§iBltictYceTAelIkic©karRbeTsCati .

Page 4: អបលច ចល ¡ Good Governance - WordPress.com · អងគករេល ក ១. ន ëយម-កបេ ½យ ចូល រួមរប - sgÁmkic© ឃំុសង កត់

អងគករេលក

១. នយម

-

កបេ យ

ចលូ រមួរប

- sgÁmkic© ឃុំសងក ត់

២. េគល

គំ

េស កមម

េគ

មន៨ចនំ

កកពំស់ធនធន

មនយ័អ ប

អភបិលកចិច

យឆនទៈ មនល

បស់ បជពល

GPi)alkic©nig snþisux

ត ¦ . លករណអ៍

គនិតទេូទៃនេ

េផតេលេគ

ករអនវុត

ករេលកសទួ

ករផលន់វូ

ករបេងកនស

ករេក ងគ

គលករណ៍

នុច ៖

. តមភព

២. នីតរិដ

៣. ករ ពមេ

៤. សមធម ៌

៥. បសិទ ធភព

. ករេឆយត

៧. គណេនយយ

៨. ករចលូរមួ

នសហគមន៍េដម

អភិ

បល ចចល

ចចល មននយ័

លកខណៈេបក

លរដ ( ឯក

l¥ CaviFIsa®edIm,IbMerIpl

អ បល

េគលករណ៍

គលបំណងរ

បកបេ យ

សទួយគណុតៃំល

វករជនូដណឹំ

សមតថភព និ

គរអនកពកព់ន័ធ

ណ៍របសអ់ភិប

ព ងឯកភព

ពខ ពស ់

តប

យយភព

មបកីរអភិវឌ ន៍

បល

យថ មនស

កចហំរ តមភ

រអងគករ S

®sþ b¤meFüa)RbeyaCn_rYmr

ចចល

ណ៍របសអ់ភបិ

របសអ់ងគភព

បសិទ ធភពេ

លរបសអ់ងគភ

ងអំពីេសចកី

និងលទ ធភពរប

នធនន និងេធ

បលកិចចល

ពគន

ន៍

លកិចច

សមតថភព គប

ភព គណេន

STAR KAMPU

)ayEdlrdæ srbs;RbCaBl

បលកចិចល េផ

ព និងករជះឥ

ទ មមខុង

ភពទងំមលូ

កសំីេរចចតិ និ

បសអ់នក គប់

ធេ យមន

ទងំអស ់

Community R

ប់ គងកចិចក

នយយភព ស

UCHEA 2010

sßab½n GgÁPalrdæ ¬ ឯក

ផតេលចនំចុ

ឥទ ធពិលដល់

ងរ និងតនួទី

ែដលែសងេ

និងករ គប់ គ

ប គង េដមប ី គ

នគណេនយយភ

Resource Impr

រ និងធនធ

សមធម ៌ េឆយ

0 ) ។

aB  eRbIR)as;រអភបិលកិ

ចដចូខងេ ក

បជពលរដ

ី ដលបនកណំ

ឡង មរយ

គង និភយ័

គប់ គងេ យ

ភពពិត បក

rovement for De

នរបស់ បេទ

តបត មវករ

s;kñúgkarRKb;RKកចិចលសំ ប់ ក

ម ៖

និងអនកេ ប ប

ណតចុ់សំ់

ៈករ ប ពត

បកបេ យត

យមន បសិទ ធ

កដ ។

evelopment

សជតិ ប

រ និង ករ

RKgesdækic© កម បក

បស់

ស ់។

តមភព

ទ ធភព

Page 5: អបលច ចល ¡ Good Governance - WordPress.com · អងគករេល ក ១. ន ëយម-កបេ ½យ ចូល រួមរប - sgÁmkic© ឃំុសង កត់

អងគករេលក

ក. ករចូ

ករ

សកនុងដំ

បំណង ប

េធករសំ

ជទ

រយៈអនក

១. ក

ករ

ផទ លេ់ន

ករ

េណរករ

កកពំស់ធនធន

ចលូរមួ

រចលូរមួកនុង

ដេណរករេធ

រៈសំខនៃ់ន

បថន របស់

សេរចចតិ។

ទេូទករចលូ

តំ ង។

ករចូលរួមេ យ

រចលូរមួេ

នកនុងដេំណរ

. ករចូលរមូ ម

រចលូរមួ ម

រៃនករសំេរ

នសហគមន៍េដម

ងបរបទអភបិ

ធេសចកសំីេ

នករចលូរមួ

បជពលរដ

លរមួេធេឡង

យផទ ល់

យផទ លម់

រៃនករេធក

មរយៈអនកតំ ង

មរយៈអនកតំ

រចចតិ និងអ

មបកីរអភិវឌ ន៍

បលកចិចល

េរចចតិ និង

ម គេឺដមបធី

ដ គបរ់បូ ត

ង ម ២រ

មននយ័ថ

ករសំេរចចតិ

តំ ងមន

អនវុតេសច

ន៍

សំេ េលក

ង អនវុតេស

ធនថពត័៌

តវបន បមូ

រេប ប គកឺ

ជករចលូ

ត និងករអ

ននយ័ថ

ចកសំីេរចចតិ

Community R

ករចលូរមួរ

ចកសំីេរចចិ

តម៌នទងំ

ល និងវភ

ករចលូរមួេ

លរមួរបសអ់ន

នវុតេសចកី

អនកតំ ង

តេនះ។

Resource Impr

របស់ បជព

ចតិេនះ។

យសីពីបញ

គបន គប់

យផទ ល ់

អនកពកព់ន័ធ

កសំីេរចចតិេ

ងរបស់ បជ

rovement for De

ពលរដទងំបុ

ញ ត មវក

ជងេ ជយ

និងករចលូ

គបរ់បូេ យ

េនះ។

ជពលរដចលូ

evelopment

បរស និង

ករ និង

មុននឹង

លរមួ ម

យខនួឯង

លរមួកនុងដ ំ

Page 6: អបលច ចល ¡ Good Governance - WordPress.com · អងគករេល ក ១. ន ëយម-កបេ ½យ ចូល រួមរប - sgÁmkic© ឃំុសង កត់

អងគករេលកកពំស់ធនធនសហគមន៍េដមបកីរអភិវឌ ន៍ Community Resource Improvement for Development

វគគសអំព អ បល ចចល 6 េ យេ ក ែសម សំ ន នយកអងគករ CRID

អនកតំ ង តវែតបំេពញតនួទជីអនកតំ ងឲយឆនទៈ និងផល បេយជន៌ បជពលរដ

ែដលខនួតំ ងឲយ។

អនកតំ ង បជពលរដ ច តវបនេគេ ជសេរស មនីតវិធេីផ ងៗេទ មលកខណៈ

និង ថ នភពជក់ សងដចូជ ៖

- ករែតង ងំ

- ករ ពមេ ព ងឯកភពគន

- ករេបះេឆន ត

- ទេំន មទំ ប់ បៃពណី

- ........។ល។

ខងេ កមេនះ គជឺអនកតំ ងរបស់ បជពលរដែដលចលូរមួ េនកនុងសកមមភពអភវិឌ

ឃុំ សងក តដ់ចូជ ៖

- កម បក ឃុំ សងក ត ់

- គណៈកមម ធកិរក ងែផនករ និង ថវក

- គណៈកមមករលទ ធកមម

- គណៈកមមក គប់ គងគេំ ង

- គណៈកមម ធកិរទទលួបនទុកកចិចកតនរ និងកមុរ

- កមេ ប បស ់និងែថទលំទ ធផលគេំ ង

- គណៈកមមករធនធនធមមជត ិ

- អងគករសហគមនមូ៌ល ន

- ........។ល។

កនុងករេ ជសេរសអនកតំ ង តវពិចរ ចណុំចមួយចនំនួដចូខងេ កម ៖

- មនលកខណៈសមបតិ គប់ គន ់ េហយមនសមតថភព និងលទ ធភព ចបំេពញតនួទ ី

ជអនកតំ ងបន។

- ជតំ ងពិត បកដឲយ កម បក ជក់ ក់ មួយ

- េ ជសេរស ឬែតង ងំអនកតំ ងេទ មនីតវិធី ដលសម សបេទនិង ថ នភពជក ់

ែសង ។

- កណំតត់នួទ ីនិងករទទលួខសុ តវឲយបនចបស់ ស ់

- មនែផនករករងរចបស់ ស ់

- មននីតវិធផីសបូ់រសមជិកអនកតនំងចបស់ ស ់

- មនកមមវធពី ងងសមតថភព និងករគំ ទជ បចដំលអ់នកតំ ង

Page 7: អបលច ចល ¡ Good Governance - WordPress.com · អងគករេល ក ១. ន ëយម-កបេ ½យ ចូល រួមរប - sgÁmkic© ឃំុសង កត់

អងគករេលកកពំស់ធនធនសហគមន៍េដមបកីរអភិវឌ ន៍ Community Resource Improvement for Development

វគគសអំព អ បល ចចល 7 េ យេ ក ែសម សំ ន នយកអងគករ CRID

៣. វិធី សេដមបជំីរុញករចូលរួម

េដមបជំីរញុឲយសកមមភពចលូរមួកន់ តមនភពងយ សលេឡង និងេដមបធីនឲយ បជ

ពលរដ និងអនកតំ ងរបស់ បជពលរដ មនឱកសចលូរមួេពញេលញ ជពិេសសតំ ង

កមអនក ក ក និង កមងយរងេ គះ កម បក ឃុំ សងក តគ់រួពិចរ េលចណុំចមួយចនំនួ

ដចូខងេ កម ៖

- ផ ពផ យដល់បជពលរដ អំពី រៈសំខន ់និងភពចបំចៃ់នករចលូរមួរបសព់កួេគ

- ផ ពផ យពត័ម៌នសីអំពីកចិច បជុំនិងពត័ម៌នេផ ងៗ ឲយបនទលំូទូ យដល់ បជពល

រដ

- កណំតេ់ពលេវ និងទកីែនង បជុំឲយបនសម សប

- បងកបរយកសៃនករ បជុំឲយមនលកខណៈជចហំរ មនករចលូរមួយ៉ងផលុផសុ និង

សបបយរក យ

- េរ បចទំកីែនង បជុំ បកបេ យផសកុភព

- េរ បចឲំយមន បពន័ធទទលួ និងផលព់ត័ម៌នែដលមនលកខណៈងយៗ និង ចទទលួ

យកបន

- បេងកតទនំកទ់នំងល និងសនិត ន លជមួយ បជពលរដ

ខ. ន រដ

នីតរិដកនុងនយ័អភបិលកចិចល ទមទរឲយមនឯក រ កបខណ័ចបប់ គប់ គន ់ េដមបបំីេរ

និងករពរផល បេយជន៌ ធរណៈ េហយចបបទ់ងំេនះ តវបនអនវុតេ យមិនលំេអ ង។

េលសពីេនះេទ ត ចបបទ់ងំេនះ តវែតមនករករពរសិទ ធមិនសុ ជពិេសស កមងយរងេ គះ

ឬ កមភគតចិ។

ដេូចនះ តវមន បពន័ធតុ ករឯក ជយ និងយតុធិម ៌ និងសមតថកចិចព ងងករអនវុតចបប ់

េ យមិនលំេអ ង និងមិនពកុរលយួ។

នីតរិដកនុងនយ័អភបិលកចិចលេផតជសំខនេ់ទេល ៖

o ឯក រ កបខណ័ចបប ់

o ករអនវុតចបបេ់ យមិនលំេអ ង

o ករករពរសិទ ធមិនសុ

o តុ ករឯក ជយ និងយតុធិម ៌

o សមតថកចិចព ងងករអនវុតចបបេ់ យមិនលំេអ ង និង មិនពកុរលយួ

១. ឯក រ កបខណ័ចបប់

Page 8: អបលច ចល ¡ Good Governance - WordPress.com · អងគករេល ក ១. ន ëយម-កបេ ½យ ចូល រួមរប - sgÁmkic© ឃំុសង កត់

អងគករេលកកពំស់ធនធនសហគមន៍េដមបកីរអភិវឌ ន៍ Community Resource Improvement for Development

វគគសអំព អ បល ចចល 8 េ យេ ក ែសម សំ ន នយកអងគករ CRID

ឯក រ កបខណ័ចបប ់ គជឺលិខតិបទ នគតយិតុិ ដលរមួមន ចបប ់ អនុ កតយ បកស

េសចកសំីេរច េសចកី ណន ំដកី និងលិខតិបទ ននន ។

ឯក រ កបខណ័ចបបមួ់យចនំនួ ែដលទកទ់ងនឹងករបំេពញករងររបស់ កម បក ឃុំ

សងក ត ់រមួមន ៖

o ចបបសី់ពីករ គប់ គងអងគភព

o អនុ កតយសីពីមូលនិធ ិ

o បកសសីពីករក ងែផនករអភវិឌ ន ៍

o ...............។ល។

២. ករអនុវតចបប់េ យមិនលំេអ ង

ឯក រ កបខណ័ចបប់ តវបន កឲ់យេ ប បសជ់បនបនទ ប ់ ។ លក់រអនវុត តវែតេធ

េឡងេ យ សម មឯក រ កបខណ័ចបបទ់ងំេនះយ៉ងេពញេលញ តម តវ យតុធិមនិ៌ងមិន

លំេអ ង។

ឧទហរណ៍ ៖ ករែតង ងំសមជិកគណៈកមមករនន ករេ ជសេរសទី ងំគេំ ង ករអនវុត

គេំ ងឃុំ សងក តជ់េដម តវែតេធេឡយេទ មេគលករណ៌ ណន ំែដលបនកណំត ់។

៣. ករករពរសិទធមិនុស

សិទ ធមិនសុ គជឺេសចកី តវករចបំចរ់បសម់នសុ គបរ់បូ ែដលមន ងំពីកេំណតេដមប ី

ទមទរនវូអីៗ ែដលឬេធឲយមនសុ រសេ់ន បកបេ យវចរណញញ ណ និងេសចកី ថថូរ ។

៤. តុ ករឯក ជ និងយុតធិម៌

ជទេូទ កម បក ឃុំ សងក ត់ តងែត បឈមមុខនឹងបញ ឬជេមះននែដលេកតេឡង

កនុងមូល នរបសខ់នួ។ បញទងំេនះមនដចូជ ជេមះដធី ី អំេពហឹង កនុង គ រ និងបញ

ឬជេមះជេ ចនរបូេផ ងេទ ត។

កម បក ឃុំ សងក ត ់ ជអនកចលូរមួស មះស មលនវូ លប់ញជេមះេនះដបំងូេគ។ េប

ករណីជេមះេនះមិន ចស មះស មលបនករណីជេមះេនះ តវេ ះ យ មនីតវិធតីុ

ករ។

តុ ករមនតនួទកីតក់ជីេមះេនះ េ យយតុធិម ៌ និងមិនលំេអ ង។ ដេូចន ះតុ ករ

ឯក ជយ និងយតុធិម ៌ជយនករសនូលមួយកនុងករជំរញុឲយមនករេគរពនិងអនវុតចបប។់

៥. សមតថកិចចព ងងឹករអនុវតចបបម់ិនលំេអ ង និងមិនពុករលួយ

ជករពិត ស ់ កម បក ឃុំ សងក តម់នតនួទី តមែតេធករស មះស មល និង យ

ករណ៌េទសមតថកចិចទទលួខសុ តវអំពីបញ ឬជេមះែដលេកតេឡង។ សមតថកចិចទទលួខសុ តវ

Page 9: អបលច ចល ¡ Good Governance - WordPress.com · អងគករេល ក ១. ន ëយម-កបេ ½យ ចូល រួមរប - sgÁmkic© ឃំុសង កត់

អងគករេលកកពំស់ធនធនសហគមន៍េដមបកីរអភិវឌ ន៍ Community Resource Improvement for Development

វគគសអំព អ បល ចចល 9 េ យេ ក ែសម សំ ន នយកអងគករ CRID

តវអនវុត មចបបេ់ យមិនលំេអ ង និងមិនពកុរលយួ គជឺកររមួចំ ណកយ៉ងខងំកនុង

អភបិលកចិចល។

គ. តមភព

តមភពកនុងនយ័អភបិលកចិចល មននយ័ថ លក់រសំេរចចតិ និងករអនវុតេសចក ី

សំេរចេនះ តវេធេឡង ៖

- េ យអនេុ មេទ មចបប ់និងបទបបញញតនិន

- ពត័ម៌នពកព់ន័ធនឹងករសំេរចចតិ

និងករអនវុតេសចកសំីេរចចតិ តវផ ពផ យជចហំ មរយៈ បពន័ធសម សប និង

ចែសងរកបន ជពិេសសចេំពះអនកែដលទទលួនវូ ផលបះ៉ពលពី់ករសំេរចចតិ

និងករអនវុតេសចកសំីេរចចតិទងំេនះ។

- ពត័ម៌នទងំេនះ តវមនលកខណៈ គប់ គន ់និងងយយល។់

ឧទហរណ៍១ ៖ លក់រេធេសចកសំីេរចរបស់ កម បក ឃុំ សងក ត់ តវបនអនេុ ម មបទ

បញជ ៃផទកនុង ដចូជ ៖

- បជុំយ៉ងតចិកនុង១ែខ និង ចមនករ បជុំពិេសសែថមេទ ត

- លក់ចិច បជុំ តវេធេឡងជ ធរណៈ

- សមជិក កម បក ឃុំ សងក ត ់ តវបនអេញជ ញរយៈេពល ៣ៃថងមុនេពល បជុំ

- កមមវធី បជុរំបស់ កម បក ឃុំ សងក ត់ តវផ ពផ យជ ធរណៈ ដល់បជពលរដ

េនកនុងឃុំ សងក តរ់បសខ់នួ។

- រេប ប រៈ បជុំ តវបនេរ បចជំ យលក័ខណ៏អក រ។ សមជិក កម បក ឃុំ សងក ត ់

និង បជពលរដ ចេសនសុំបែនថមចណុំចេផ ងៗ េទកនុងរេប ប រៈេនះ។

- េសម នឃុំ សងក ត ់ និងអនកចលូរមួេផ ងៗេទ តែដលលមិនែមនជសមជិក កម បក ឃុំ

សងក តម់នសិទ ធបិេញច ញមតេិ យេសរប៉ុែនពុំមនសិទ ធសំិេរចេនះេទ។

- លក់រសំេរចរបស់ កម បក ឃុំ សងក ត់ តវែផក មមតភិគេ ចនជ ចខ់ន។

- លក់រសំេរចរបស់ កម បក ឃុំ សងក ត ់ តវកត់ េនកនុងកណំតេ់ហតុ បជុំ និង តវ

ផ ពផ យជ ធរណៈ។

ឧទហរណ៍២ ៖ កចិចលទ ធកមមគេំ ងមូលនិធឃិុំ សងក េត តវេធេឡង មនិតវិធី ដលមនែចងេន

កនុងេស វេភែណន ំសីពីករអនវុតគេំ ងមូលនិធឃិុំ សងក តដ់ចូជ ៖

- គណៈកមមករលទ ធកមម តវបនេកតេឡង និងបំេពញមុខងរ សប មករែណន ំ

- ឯក រពកព់ន័ធនឹងករេដញៃថ តវផ ពផ យជ ធរណៈ

- កចិច បជុំលទ ធកមម តវេរ បចេំឡងជ ធរណៈ

Page 10: អបលច ចល ¡ Good Governance - WordPress.com · អងគករេល ក ១. ន ëយម-កបេ ½យ ចូល រួមរប - sgÁmkic© ឃំុសង កត់

អងគករេលកកពំស់ធនធនសហគមន៍េដមបកីរអភិវឌ ន៍ Community Resource Improvement for Development

វគគសអំព អ បល ចចល 10 េ យេ ក ែសម សំ ន នយកអងគករ CRID

- លទធផលៃនករេដញៃថ តវ បកសជ ធរណៈ

ឧទហរណ៍៣ ៖ ករេ ប បសថ់វករមូលនិធឃិុំ សងក ត ់ តវអនវុតេទ មេគលករណ៍ ណន ំ

ដចូជ ៖

- តវេរ បចគំេំ ងថវក បចឆំន ំេ យមនករចលូរមួ

- តវអនវុតចនំយ ចនំលូេទ មនីតវិធី ដលបនកនំត ់

- តវចះុបញជ ីករគណេនយយឲយបនចបស់ ស ់

- តវេធករផ ពផ យរបយករណ៌ហិរញញ វតថុជ ធរណៈ

ឃ. ករ ពមេ ព ងឯកភពគន

ករ ពមេ ព ងឯកភពគន កនុងនយ័អភបិលកចិចល គជឺករពិចរ ទលំូទូ យ និងែវង

ឆង យេលផល បេយជន ៌និងត មវកររបសអ់នកពកព់ន័ធេផ ងៗកន េនកនុងសងគម េហយឈនេទ

រកករសំេរចចតិេ យមនករ ពមេ ព ងឯកភពគន េលជំេរស និងវធី ស មួយែដលបំេរ

ផល បេយជនរ៌មួ សំ បស់ហគមនទ៌ងំមូល។

១. ភពេផ ងៗគន េនកនងុសងគម

កមមនសុ េនកនុងសងគមែតងែតមនគនិំត បញត មវករ ទភិពដេំ ះ យ ករ

េពញចតិចេំណះដងឹ និងករយលេ់ឃញេផ ងៗគន ។ េហតដុចូេនះ ករពិចរ ឲយបនយ៉ង

ទលំូទូ យ និងែវងឆង យេលផល បេយជនៃ៌នករពកព់ន័ធេផ ងៗគន ទងំេនះ តវែតគតិដល ់

ចណុំចមួយចនំនួដចូជ ៖

- ថ នភព រមួមនដចូជ បញ ត មវករ ទភិព េភទ យ ុ នៈកនុងសងគម

មុខរបរ.......។ល។

- កមជនរងេ គះ រមួមនដចូជ អនកជំងេឺអដស ៏ ជនពិករ អនកេ ប បសេ់ គ ងេញ ន

កមុរកំ ព សរកសុីផូវេភទ ទរុគតជន ចសជ់ .......។ល។

- បវតិ ស បវតរិបស់ កម ឬជនជតនីិមួយៗ

- វបបធម ៌ទេំន មទំ ប់ បៃពណី ដចូជ ភ ពិធី ពហពិ៏ពហ ៏ពិធបុីណយ បៃពណី

េផ ងៗេទ ត........។ល។

- ជំេន សន ដចូជ សន ពះពទុ ធ សនឥ ម សន គស.....។ល។

- គណបក បេយបយ ដចូជ គណបក បជជន ហុ៊នសុិនបិុច សមរង ុ .ី.........។ល។

- កមជតិ សន ៌ដចូជ គយួ ភនង ច យ គង កចក ់ចនិ ចម េវ ត ម....។ល។

២. េគលករណ៌ែណនសំំ ប់សំរបសំរួលឲយមនករ ពមេ ព ងឯកភពគន

ក. លកខខ័ណ័ៃនករ ពមេ ព ងឯកភពគន រមួមន

- ក ពមេ ព ងគន បកបេ យសខុដមុរមន

Page 11: អបលច ចល ¡ Good Governance - WordPress.com · អងគករេល ក ១. ន ëយម-កបេ ½យ ចូល រួមរប - sgÁmkic© ឃំុសង កត់

អងគករេលកកពំស់ធនធនសហគមន៍េដមបកីរអភិវឌ ន៍ Community Resource Improvement for Development

វគគសអំព អ បល ចចល 11 េ យេ ក ែសម សំ ន នយកអងគករ CRID

- ករពិេ គះេយបលជ់មួយ កមពកព់ន័ធទងំអស ់

- ករចលូរមួពី កមអនកពកព់ន័ធេផ ងៗកនុងដេំណរករៃនករេធេសចកសំីេរចចតិ

- ករយលដ់ងឹអំពីគន េទវញេទមករ ង កមពកព់ន័ធទងំអស ់

ខ. ដេំណរករៃនករ ពមេ ព ងឯកគន

ខងេ កមេនះជករែណនខំះៗ េដមបេីធករសំរបសំរលួឲយមនករ ពមេ ព ងឯកភពគន

- េរ បចឲំយមនករជបួជុំគន រ ង កមពកព់ន័ធទងំអស ់

- ែសងយលគ់ន េទវញេទមករ ង កមអនកពកព់ន័ធទងំអសនិ់ង

បេងកតករេយគយលគ់ន

- ពិភក ជមួយ កមពកព់ន័ធទងំអស ់អំពីផល បេយជន ៌និងបេងកតជំេរសនន

- សំរះុសំរលួេដមបសំីេរចយកជំេរសលមួយែដលបំេរនវូផល បេយជនរ៌មួេ យមនករ

ពមេ ព ងឯកភពគន បកបេ យសខុដមុរមន។

ង. សមធម ៌

សមធមក៌នុងនយ័អភបិលកចិចល មននយ័ថ កម ឬជន គបរ់បូទងំអសេ់នកនុងសហ

គមន ៍ ជពិេសស កមភគតចិ និង កមែដលងយរងេ គះមនឱកស គប់ គន ់កនុងករចលូរមួ

បេញច ញេយបល ់ េលកេឡងនវូត មវករពិត អនវុតសកមមភព និងទទលួផល បេយជនស៍ម

សបេដមប ី កលំអ និងែថរក សខុមុលភពរបសព់កួេគ។ េលសពីេនះេទ តពកួេគមន

រមមណ៍ ថខនួគជឺសមជិកពិត បកដរបសស់ងគម និងមិន តវបនេបះេចលេនះេទ។

សខុមលភពរបសស់មជិក ឬ កមនីមួយៗគជឺសខុមុលភពរបសស់ងគមទងំមូល។ ដចូ

េនះដេំណរករៃនករសំេរចចតិ និងករអនវុតេសចកសំីេរចចតិ បកបេ យសមធម ៌ និងេធឲយ

សមជិកទងំអសេ់នកនុងសងគមមន រមមណ៌ថ ពកួេគមន ក់ៗ គជឺសមជិកពិត បកដរបស ់

សងគម និងបនចលូរមួចំ ណក េនកនុងដេំណរករអភវិឌ សងគមេនះ ។ េលសពីេនះេទេទ តមិន

មនសមជិក មន កគ់តិថខនួេគ តវបនសងគមេបះបងេ់ចលេឡយ។

សខុមលភពេផតសំខនេ់ទេលភពសបបយ ភពសខុ សល សវុតថភិព សនិសខុ

សខុភពល......។ល។ សខុមុលភពរបសម់នសុ មន ក់ៗ មិន គន់ តគតិេល ផនករបូ ងកយ

ប៉ុេនះេទ ែត តវគតិដល ់ ផនកជេំន សន ម រត ីផូវចតិ រមមណ៍ ពមទងំភព គប់ គនក់នុង

ជីវភពរសេ់នផងែដរ។

ជក់ សងេដមបធីនឲយមន សមធម ៌ េនកនុងករងរអភវិឌ ឃុំ សងក ត ់ កម បក ឃុំ

សងក ត ់បន៖

o បេងកតគណៈកមម ធកិរទទលួបនទុកកចិចចករនរ និង កមុរ

o បេងកតអនកទទលួបនទុកករងរ ស និងកមុរ

Page 12: អបលច ចល ¡ Good Governance - WordPress.com · អងគករេល ក ១. ន ëយម-កបេ ½យ ចូល រួមរប - sgÁmkic© ឃំុសង កត់

អងគករេលកកពំស់ធនធនសហគមន៍េដមបកីរអភិវឌ ន៍ Community Resource Improvement for Development

វគគសអំព អ បល ចចល 12 េ យេ ក ែសម សំ ន នយកអងគករ CRID

o បេងកតគណៈកមម ធកិរក ងែផនករ និងថវករ

o អនញុញ តឲយតំ ងជនជតេិដមភគតចិ ចលូរមួេនកនុងករ បជុំគណៈ

កមម ធកិរ ក ង ែផនករ និងថវក

o ............។ល។

ច. សទធភពខពស ់

បសិទ ធភពខ ពសក់នុងនយ័អភបិលកចិចល មននយ័ថ ជដេំណរករ និងរចនសមពនធ ័ គប ់

គង កនុងករេ ប បសធ់នធនឲយអសល់ទ ធភព និងសន សំំៃចខ ពស ់ េដមបបីេងកតលទ ធផលែដល

មនគណុភពខ ពស ់ បរមណេ ចន ចបំេរផល បេយជនជ៌អតបិរម និង បនេឆយតបេទ

នឹង ត មវករពិតរបសស់ងគម។ េគលគនិំតៃន បសិទ ធភពខ ពស ់ េនកនុងបរបទអភបិលកចិចល

កប៏ន បញចូ លផងែដរ ចេំពះករេ ប បសធ់នធនធមមជត ិ បកបេ យនិរនភព និងករករ

ពរបរ ថ ន។

េដមបឲីយមន បសិទ ធភពខ ពសក់នុងករអនវុត កម បក ឃុំ សងក ត ់ តវពិចរ េលចនំចុ

ដចូខងេ កម ៖

o ករេ ប បសធ់នធនឲយបន តម តវ

o ករអនវុតនស៍កមមភពែដលជ ទភិពខ ពស ់

o េជ ស ងករអនវុតនន៍វូករយធបិេតយយ

o ករគតិគរូរយៈេពលែវងេលករេ ប បសធ់នធនធមមជត ិ

o គម នអំេពពកុរលយួ

o ករសំេរចចតិ មែបបវមជឈករ

o ...............។ល។

១. ករេ ស់ធនធនបន តឹម តវ

កល េ ប បសធ់នធនបន តម តវ នឲំយមន បសិទ ធភពខ ពស។់ ធនធនទងំេនះ

មនដចូជ ធនធនមនសុ ធនធនថវក សមភ រៈ េពលេវ .........។ល។

ឧទហរណ៍ ១ ៖ ករេរ បចបុំគគលិក មជំនញរបសេ់គ គជឺករេ ប បសធ់នធនមនសុ បន

តម តវនិង ចមន បសិទ ធភពខ ពស ់ េ ពះកល បុគគលិកេធករចជំំនញរបសេ់គេនះេគ

ចេធករបនល តម តវ និងបនរហ័សេទ តបនផង។ ទនទឹមេនះចេំណះដងឹរបសេ់គនិងមន

កររកចេំរនកនែតខងំ ។

ឧទហរណ៍ ២ ៖ បសិនេប កម បក ឃុំ សងក ត់ តវករទញិម៉សុីនេភងមួយេ គ ងសំ ប ់

េ បកនុងករយលយ័ េនះករគតិជចបំងមិន គន់ តេលតៃមម៉សុីនេភងប៉ុេ ះេទ ែតករំត

Page 13: អបលច ចល ¡ Good Governance - WordPress.com · អងគករេល ក ១. ន ëយម-កបេ ½យ ចូល រួមរប - sgÁmkic© ឃំុសង កត់

អងគករេលកកពំស់ធនធនសហគមន៍េដមបកីរអភិវឌ ន៍ Community Resource Improvement for Development

វគគសអំព អ បល ចចល 13 េ យេ ក ែសម សំ ន នយកអងគករ CRID

ៃនករសុីេ បងភព ចរកបននវូេ គ ងបនស ់ និងតៃមែថទ ំ

កជ៏ចណុំចែដល តវពិចរ ជ ចបំចផ់ងែដរ។

២. ករអនុវតសកមមភពែដលជ ទិភពខពស់

ករអនវុតនស៍កមមភពែដលជ ទភិពខ ពស ់ មននយ័ថ លត់ មវករពិត បកដ ចបំច ់

និងបនទ នបំ់ផតុរបស់ បជពលរដទេូទ តវបនយកមកពិចរ និងេ ះ យមុនេគ។

បសិនេបគេំ ងែដលជ ទភិពខ ពសរ់បស់ ទភិពខ ពសរ់បសអ់នកភមិូ តវបនអនវុតេនះ

អនកភមិូនឹងចលូរមួកនុងករអនវុតគេំ ងេនះ េហយមនករេបចជញ ចតិខ ពស ់ កនុងករែថទសំមិទ ធ ិ

ផលទងំអសេ់នះេទ តផង។ េលសពីេនះេទ តអនកភមិូនឹងមិនេពញបងទ់នុចលូរមួ េ ពះគេំ ង

េនះបនេឆយតបេទ នឹងត មវករពិត បកដរបសព់កួេគ។

៣. េជ ស ងអនុវតករយិធិបេតយយ

េដមបេី យករអនវុតនស៍កមមភពមន បសិទ ធភពខ ពស ់ តវេជ ស ងនវូករយធបិេតយយ

េ ពះេបមិនដេូចនះេទ មនសកមមភពជេ ចនែតងែតពនយជបនបនទ ប ់ េ យ រែតទរំង ់

ែបបបទ េ ចនេពក រងច់កំរពិនិតយឯក រ និងករអនមុត័យល់ ពមរបសអ់នកដកឹនពីំមន កេ់ទ

មន ក ់ឬពី មួយថន កេ់ទមួយថន ក ់ឬករបញជូ នឯក រ តឡបច់ះុេឡងេ ចន រេពក។ ជលទធផល

ករអនវុតនគ៍េំ ងមិនបន សប មែផនករ ថវក មិនបនចំ យទនេ់ពលេវ េហយ

ត មវករ របស់ បជពលរដកម៏ិនបនេឆយតប និងេ ះ យទនេ់ពលេវ ផងែដរ។

៤. ករគិតគូររយៈេពលែវងេលករេ ស់ធនធនធមមជតិ

ករគតិគរូរយៈេពលែវងេទេលករេ ប បសធ់នធនធមមជតមិននយ័ថ លក់រសំេរច

ចតិកនុងករេ ប បសធ់នធនធមមជត ិ តវគតិដលត់ៃមៃនធនធននិរនភពៃនៃនករេ ប បស ់

ផលបះ៉ពលដ់លប់រ ថ ន និងករំតៃនភព ចដះុ លេឡងវញបននវូធនធនធមមជតទិងំ

េនះ។

ឧទហរណ៌ ៖ឃំុមនបឹងតូចមួយៈ - បជពលរដមួយចំនួនបនរក តីេនកនុងបឹងេនះេដមបីចិញច ឹមជីវតិ។ - បជពលរដមួយចំនួនបនេ ប បស់បឹងេនះសំ ប់ចិញច ឹមសតទនិងសតេគ កបី។ - បជពលរដមួយចំនួនេទ តចង់បូមទឺកបឹងេដមបីេ ចច សព សវនិងចំករបែន។

បសិនេបករបូមទឹកសំ ប់េ ច សពេ ចនេពកបឹងេនះនឹងែលងមន តីនិងែលងមនទឹកសំ ប់ចិញច ឹមសតទនិងេគ កបី។ កម បឹក ឃំុពយយយមេធែផនករេដមបី េ ប បស់បឹងេនះសំ ប់បំេរ ឲយផល បេយជន៏របស់ បជពលរដ គប់របូ។

ល់ករសំេរចចិតែដលធនឲយមននិរនភពៃនករេ ប បស់ទឹកបឹងជករសំេរច ចិតមួយែដលល និងបនគិតគូររយៈេពលែវងៃនករេ ប បស់ធនធនធមមជតិ

Page 14: អបលច ចល ¡ Good Governance - WordPress.com · អងគករេល ក ១. ន ëយម-កបេ ½យ ចូល រួមរប - sgÁmkic© ឃំុសង កត់

អងគករេលកកពំស់ធនធនសហគមន៍េដមបកីរអភិវឌ ន៍ Community Resource Improvement for Development

វគគសអំព អ បល ចចល 14 េ យេ ក ែសម សំ ន នយកអងគករ CRID

៥. គម នអំេពពុករលួយ

គម នអំេពពកុរលយួេនកនុងករអនវុតករងររបស់ កម បក ឃុំ សងក ត ់ គជឺក មួយ

សំខន់ សក់នុងករអនវុតករងរ បកបេ យ បសិទ ធភពខ ពស ់ និងទទលួបននវូទនំកុចតិពី

បជពលរដ។ េបមនអំេពពកុរលយួ េនកនុងករអនវុតករងររបស់ កម បក ឃុំ សងក តេ់នះ

នឹងនឲំយករអនវុតករងរគម ន បសិទ ធភព និងមិន តវបនទទលួ នវូករេគរព ស ញ់ពី

បជពលរដេឡយ។

ឧទហរណ៍ ៖ េបមនអំេពពកុរលយួេកតេឡង េនកនុងករេ ប បសមូ់លនិធឃិុំ សងក ត ់

រ ង កម បក ឃុំ សងក តជ់មួយអនកេដញៃថគេំ ង េនះនិងេធឲយតៃមគេំ ងេឡងខ ពស ់ គណុ

ភព គេំ ងអន ់ និងបតប់ងទ់នំកុចតិពី បជពលរដ។ េលសពីេនះេទ ត បជពលរដនិងែលង

ចលូរមួ ជមួយ កម បក ឃុំ សងក តក់នុងសកមមភពអភវិឌ នន៌ន។

៦. ករសំេរចចិត មែបបវិមជឈករ

កម បក ឃុំ សងក តរ់សេ់ននិងេធករផទ លជ់មួយ បជពលរដពកួគត់ ចដងឹអំពី បញ

ត មវករពិត បកដរបស់ បជបលរដ និង ចរកដេំ ះ មួយែដលមន បសិទ ធភពខ ពស ់

និងសម សប ម ថ នភពជក់ សងកនុងឃុំ សងក តរ់បសខ់នួ។

ដចូេនះ ករសំេរចចតិរបស់ កម បក ឃុំ សងក តេ់ យមនករចលូរមួពី បជពលរដ

ចមន បសិទ ធភពខ ពសជ់ងអនកមកពីខងេ ក ឬអនកដៃ៏ទ។

ឆ. គណេនយយភព

គណេនយយភពកនុងនយ័អភបិលកចិចល មននយ័ថជករអនវុតតនួទ ី និងភរកចិច េន

កនុងដេំណរករ និងអនវុតេសចកសំីេរចចតិេហយទទលួខសុ តវចេំពះទេងរបសខ់នួ េ យ

យករណ៌បនសំេរច ពមទងំបញជ កពី់មូលេហតនុវូអី ដលខនួបនសំេរចបន និងអនវុត។

គណេនយយភព គមឺិន តមែតជករទទលួខសុ តវចេំពះមខុអនក មន ក់ ដលបនេសនសុំ

ឲយេធអីមួយេនះេទ ប៉ុែនជករទទលួខសុ តវនវូសកមមភពែដលបនអនវុត ចេំពះមខុអនកពក ់

ពន័ធទងំអសផ់ងែដរ។

មិនែមនមនែត ថ បន័ អងគភពរបសរ់ ភបិលប៉ុេ ះេទែដល តវមនគណេនយយភព

អងគករសងគមសុីវល និង កមហុ៊នឯកជន ក៏ តវមនគណេនយយភពជ ធរណៈ ចេំពះអនក

ពកព់ន័ធទងំអសរ់បសខ់នួផងែដរ ពិេសសចេំពះអនកែដលទទលួរងផលបះ៉ពល ់ អំពីករសំេរច

ចតិ។

គណេនយយភពរមួមន គណេនយយភពចេំពះមខុថន កដ់កឹន ំ និង គណេនយយភពចេំពះ

មុខ ធរណជន។

១. គណេនយយភពចំេពះមុខថន ក់ដឹកន ំ

Page 15: អបលច ចល ¡ Good Governance - WordPress.com · អងគករេល ក ១. ន ëយម-កបេ ½យ ចូល រួមរប - sgÁmkic© ឃំុសង កត់

អងគករេលកកពំស់ធនធនសហគមន៍េដមបកីរអភិវឌ ន៍ Community Resource Improvement for Development

វគគសអំព អ បល ចចល 15 េ យេ ក ែសម សំ ន នយកអងគករ CRID

សមជិកមន ក់ៗ តវមនគណេនយយភពចេំពះមុខថន កដ់កឹនរំបសខ់នួ មលំ បថ់ន កនិ់ង

អនកផលធ់នធនថវក។

២. គណេនយយភពចំេពះមុខ ធរណជន

ម ន ធរណៈទងំអស ់ តវមនគណេនយយភពចេំពះមុខ ធរណជន ពីេ ពះពកួ

េគ តវបនែតង ងំេឡងេដមបបំីេរ ធរណជន។ កលពីមុនជេរ យៗេគបនសេងកតេឃញថ

ម ន ជករ តវបែតង ងំេឡងេដមបដីកឹន ំបជពលរដ។ ប៉ុែនបចចុបបននេនះ តនួទរីបសម់ ន

ជករ គេឺផតេទេលករផលេ់ស ជនូ បជពលរដ។ ដេូចនះពកួេគ តវមនគណេនយយភព

ចេំពះមុខ បជពលរដទេូទ។ ដចូគន េនះែដរចេំពះភន កង់រឯកជនែដលផលេ់ស កមមដលអ់តថិិ

ជនរបសខ់នួ មិន តមែតមនគណេនយយភពចេំពះអតថិិជនរបសខ់នួប៉ុេ ះេទ ប៉ុែនក ៏ តវ

មនគណេនយយភពចេំពះ ធរណៈជនទេូទផងែដរ។ េ ពះថករពយយមផលផ់ល

បេយជន ៌ ឬត មវចតិដលអ់តថិិជន កម មួយ ចេធឲយមនផលបះ៉ពលដ់ល់ កមេផ ង

េទ ត ឬ ធរណៈជនទេូទ ។

ឧទហរណ៍ ៖ កម បក ឃុំ សំេរចេ ប បសថ់វកមូលនិធឃិុំ សងក តេ់ដមប ី ងសងផូ់វលំមួយ

ែខ បែវង ៣ គ.ម កនុងភមូិមួយ។

- សកមមភពែដល កម បក ឃុំ េធេសចកសំីេរចអំពីករេ ប បសមូ់លនិធឃិុំ និងអនវុត

ករ ងសងផូ់វលំេនះ គជឺករបំេពញតនួទ ីនិងភរកចិចរបស់ កម បក ឃុំ ។

- បនទ បពី់ករសំេរច កម បក ឃុំ ជំ បជនូ បជពលរដ ៖

+ ដេំណរករ និងមូលេហតៃុនករេធេសចកសំីេរចចតិ កនុងករ ងសងផូ់វលំ

+ ផលច់េំលយសមរមយ ដលអ់នកពកព់ន័ធទងំ យែដលទទលួផលបះ៉ពលពី់ករ

ងសងផូ់វលំមួយែខ េនះ

ឧទហរណ៌ េមឃំុបនេសនឲយេសម នឃំុយករបយករណ៌ បចំឆន ំរបស់ កម បឹក ឃំុ េទឲយ អងគភពរដបលមូល នេខត។

- សកមមភពែដលេសម នឃំុយករបយករណ៌េនះេទឲយអងគភពរដបលមូល នេខត គឺជករបំេពញតួនទី និងភរកិចចរបស់េសម នឃំុ ។

- េនេពល តលប់ដល់ឃំុេហយ េសម នឃំុបន យករណ៌ជូនេមឃំុថគត់បន បគល់ របយករណ៌េនះ ឲយេទេ ក សុខ សុផល ជម នីរដបលៃនអងគភពរដបលមូល

នេខត ន ពឹកៃថងទី ១៨ ែខ េម ម ិលមិញេនះ ពមទំងបញជ ក់ផងែដរថ ម នី របូេនះបនចុះហតថេលខេនេលេស វេភបញជូ នលិខិត។

េសម នឃំុយកសំបុ តេទឲយអងគភពរដបលមូល ន និង យករណ៌ជូនេមឃំុមន ន័យថ េសម នមនគណេនយយភពចំេពះេមឃំុ។

Page 16: អបលច ចល ¡ Good Governance - WordPress.com · អងគករេល ក ១. ន ëយម-កបេ ½យ ចូល រួមរប - sgÁmkic© ឃំុសង កត់

អងគករេលកកពំស់ធនធនសហគមន៍េដមបកីរអភិវឌ ន៍ Community Resource Improvement for Development

វគគសអំព អ បល ចចល 16 េ យេ ក ែសម សំ ន នយកអងគករ CRID

+ លទធផលៃនករ ងសងផូ់វលំ

កម បក ឃុំសំេរចេ ប បសមូ់លនិធឃិុំ អនវុតក ងសងផួ់វលំ និង យករណ៌ជនូ

បជពលរដមននយ័ថ កម បក ឃុំ មនគណេនយយភបចេំពះ បជពលរដ( ធរណជន)

ជ. ករេឆយតប

ករេឆយតបកនុងនយ័អភបិលកចិចល មននយ័ថ ជករពយយមខតិខំ បងែ បងរបស ់

អងគភព ថ បន័ េដមបបំីេរដល ់ បជពលរដ និងអនកពកព់ន័ធទងំអសេ់ យេសមភពគន និងមិន

េរសេអងេនកនុង កមខណ័កនុងេពលេវ មួយដស៏មេហតផុល។ ករេឆយតប ចជ ៖

- ករបំេពញេស កមមជនូ បជពលរដ មករេសនសុំ

- ដេំ ះ យែដលែសងេឡងជសកមមភពេដមបេី ះ យបញ ឬកលំបកនន

- ករេឆយបំភអំឺពីមូលេហតែុដលមិន ចឈនដលក់រេធសកមមភពេដមបេី ះ យ

បញ ឬករលំបកទងំេនះបន

- សំេណរសុំអន គមនពី៌ ថ បន័ អងគភពមនសមតថកចិចេដមបជីយួេ ះ យបញ

ឬករលំបកទងំេនះ ពមទងំជំ បអំពីសំេណសុំអន គមនេ៌នះដល់ បជពលរដ

ែដលពកព់ន័ធ និងបញ ឬករលំបកទងេនះ។

ឧទហរណ៍១៖ បជពលរដមន កប់នមកសុំចះុេស វេភ នកុលូ នកេំណត និងសំបុ ត

កេំណតឲយកនូរបសខ់នួែដលេទបនិងេកត។ បជពលរដរបូេនះបនមកដល់ ឃុំ ប៉ុែនគត ់

មិនដងឹថ តវជមួយអនក េនះេទ។ េនេពលេនះម នឃុំមន កប់ន គមន ៌ និងសរួេទកន ់

បជពលរដរបូេនះេដមបឲីយដងឹថ េតគត់ តវកេស អីពីឃុំ។ បនទ បពី់ដងឹចបសម់ នឃុំរបូ

េនះបនជំ បដល់ បជពលរដរបូេនះភមអំពីអនកែដលគត់ តវជបួ ពមទងំនេំទជបួម ន

េនះែតមង។ ម នឃុំ ែដលទទលួបនទុកបនបំេពញករងរជនួ បជពលរដរបូេនះេ យទកឹចតិ

រក យ និងសនិត ន ល។ ទងំេនះគជឺទេងៃនករេឆយតបរបសឃ់ុំចេំពះ បជពលរដមូល ន

របសខ់នួ។

ឧទហរណ៍ ២៖ េនភមូិ (ក)មនផទុកជំងឆឺងសតេគ កប។ី េមភមិូបនេធលិខតិមួយមកេមឃុំ

េដមបជីយួេធអន គមន។៌ េនេពលទទលួបនលិខតិេនះភមេមឃុំបនេកះ បជុំ កម បក ឃុំ

វ មញញ េដមបេី ះ យបញេនះ។ បនទ បពី់បនករសំេរចេមឃុំបនេធសំេណេទមនទីរ

កសិកមមរកុខ បមញ់ និងេន ទេដមបជីយួេធអន គមនច៌ះុចក់ ក់ ងំដលស់តេគ កបី

ៃនភមិូជុវំញភមិូ (ក) និងពយបលដលស់តេគ កបី េនកនុងភមិូ (ក)។ េមឃុំកប៏នជំ បដលភ់មូិ

(ក)ផងែដរអំពីលិខតិេសនសុំអន គមនពី៌មនទីរកសិកមម រកុខ បមញ់ និងេន ទេដមបជីពត័ម៌ន។

ចប់