ความหมายของตวแทน

ตวแทน ( Agency ) หมายถงผไดรบการแตงตงใหเปนตวแทนการคาของกจการใดกจการหนง ทงในประเทศและตางประเทศอาจเปนบคคลธรรมดาหรอนตบคคลกได

วธการบนทกเกยวกบตวแทน 1. ถาตวแทนเปนบคคลธรรมดาไมจ าเปนตองบนทกบญชตามหลกบญชคแตจะ

ใหเพยงสมดเงนสด เพอบนทกรายการรบ – จายเงนทนหมนเวยนทไดรบจากผแตงตงหรอส านกงานใหญเทานน

2. ถาตวแทนเปนนตบคคลกจะตองบนทกบญชตามหลกบญชคซงมวธการบนทกบญชดงน

ทางดานตวแทน

- เมอไดรบเงนทนหมนเวยนไวไหจายทวไปจากส านกงานใหญ

Cr ส านกงานใหญ xx

า

- เมอจายคาใชจายตางๆจากเงนทนหมนเวยน Dr ส านกงานใหญ xx Cr เงนสด xx

ทางดานส านกงานใหญ วธการบญชของส านกงานใหญเกยวกบการขายสนคาโดยผานตวแทนม 2 วธ คอ

1. วธแยกจากการขายตามปกต 2. วธรวมไปกบการขายตามปกต

สงสนคาตวอยางไปใหตวแทน

Dr สนคาตวอยางตวแทน xx

Cr สนคาสงไปใหตวแทน xx

สงเงนทนหมนเวยนใหตวแทนไวใชจายก าหนาย

Dr เงนทนหมนเวยนตวแทน xx

Cr เงนสดหรอเงนฝากธนาคาร xx

ขายสนคาโดยผานตวแทน Dr. ลกหนผานตวแทน xx Cr. ขายโดยผานตวแทน xx

กรณเกดหนสญจากลกหนผานตวแทน

Dr. หนสญผานตวแทน xx

Cr. ลกหนผานตวแทน xx

กรณกจการต งคาเผอหนสงสยจะสญไว

Dr. คาเผอหนสงสยจะสญ xx

Cr. ลกหนผานตวแทน xx

ตวแทนจายคาใชจายจากเงนทนหมนเวยนและเงนชดเชย Dr. คาใชจายตาง ๆ xx Cr. เงนสด หรอเงนฝากธนาคาร xx

ปดบญชรายไดและคาใชจายตวแทนเขาบญชก าไรขาดทน

Dr. ขายโดยผานตวแทน xx

Cr. ตนทนขายโดยผานตวแทน xx

คาใชจายตวแทน xx

หนสญผานตวแทน xx

คาราคาเครองใชส านกงานตวแทน xx

ก าไรขาดทนตวแทน xx

สงสนคาตวอยางไปใหตวแทน

Dr. สคาตวอยางตวแทน xx Cr. สนคาสงไปตวแทน xx ขายสนคาโดยผานตวแทน

Dr. ลกหน xx Cr. ขาย xx กรณเกดหนสญ

Dr. หนสญ xx

Cr. ลกหน xx

การบนทกบญชกรณส านกงานใหญสงสนคาไปใหสาขาในราคาสงกวาทน สนคาคงเหลอจะมก าไรในสนคารวมอยดวยซงหลกในการบนทกบญชเกยวกบก าไรในสนคาจะม

วธการบนทกได 2 วธ คอ 1. เปดบญชสนคาสงไปสาขา - ก าไร

2. เปดบญชส ารองก าไรในสนคาคงเหลอทสาขา

- กรณส านกงานใหญเปดบญชสนคาสงไป

สาขา - ก าไรจะบนทกดงน

Cr สนคาสงไปสาขาทน xx

สนคาสงไปสาขา – ก าไร xx

- กรณส านกงานใหญเปดบญชส ารองก าไรในสนคา คงเหลอทสาขาจะบนทกดงน

Cr สนคาสงไปสาขา - ทน xx

ส ารองก าไรในสนคาคงเหลอทสาขา xx

Dr เดนสะพดสาขา xx

Dr เดนสะพดสาขา xx

- ส าหรบกรณสาขาสงสนคาคนใหกบส านกงานใหญ จะบนทกดงน ส านกงานใหญเปดบญชสนคาสงไปสาขา – ก าไร

Dr สนคาสงไปสาขา – ทน xx

สนคาสงไปสาขา – ก าไร xx Cr เดนสะพดสาขา xx

- การปรบปรงรายการจะปดบญชสนคาสงไปสาขา – ก าไรทงหมด Dr สนคาสงไปสาขา – ก าไร xx

Cr ก าไรในสนคาคงเหลอทสาขา xx ก าไรขาดทนสาขา xx

- กรณทส านกงานใหญเปดบญชส ารองก าไรในสนคาคงเหลอทสาขา Dr ส ารองก าไรสนคาคงเหลอทสาขา xx Cr ก าไรขาดทนทสาขา xx

การจดท างบการเงนรวม ( กรณส านกงานใหญสงสนคาไปใหสาขาในราคาสงกวาทน )

1. ตดบญชเดนสะพดระหวางกน

Dr เดนสะพดส านกงานใหญ xx Cr เดนสะพดสาขา xx

2. ตดบญชสนคาสงคน – รบคนระหวางกน 2.1 เมอส านกงานใหญเปดบญชสนคาสงไปสาขา – ก าไร

Dr สนคาสงไปสาขาก าไร xx สนคาสงคนใหกบส านกงานใหญ xx

Cr สนคารบคนจากสาขา xx

3. ตดบญชสนคาสง – รบระหวางกน 3.1 เมอส านกงานใหญเปดบญชสนคาสงไปสาขา – ก าไร

Dr สนคาสงไปสาขา – ก าไร xx สนคาสงไปสาขา – ทน xx

Cr สนคารบจากส านกงานใหญ xx

3.2 เมอส านกงานใหญเปดบญชสนคาสงไปสาขา – ทน

Dr สนคาสงไปสาขา – ทน xx ส ารองก าไรในสนคาคงเหลอทสาขา xx

Cr สนคารบจากส านกงานใหญ xx

1. ปดบญชรายไดและคาใชจายของสาขา

Dr ขายสนคา xx

สนคาปลายป xx

Cr สนคาตนป xx ซอสนคา xx

สนคารบจากส านกงานใหญ xx

คาใชจาย xx

ก าไรขาดทน xx

การบนทกรายการปดบญช ดานสาขา

2. สาขาจายคาใชจายแทนส านกงานใหญ Dr เงนเดอน xx Cr เดนสะพดสาขา xx

3. ส านกงานใหญเกบเงนจากลกหนแทนส านกงานสาขา Dr เงนสด xx Cr ลกหนการคา xx

จากการบนทกบญชจะเหนวาส านกงานใหญบนทกบญชผด ดงนนส านกงานใหญจงตองปรบปรงรายการดงน

Dr ลกหนการคา xx Cr เดนสะพดสาขา xx

สวนสาขาบนทกรายการดงน Dr เดนสะพดส านกงานใหญ xx Cr ลกหนการคา xx

ความหมายของการรวมธรกจ

การรวมธรกจตามค านยามในมาตรฐานการบญชฉบบท 43 เรองการรวมธรกจไดใหค านยามดงนคอ การน ากจการทแยกตางหากจากกนมารวมเปนหนวยงานทางเศรษฐกจเดยวกนโดยการทกจการหนงรวมกบกจการหนงหรอการทกจการหนงเขาควบคมสนทรพยสทธและการด าเนนงานของอกกจการหนง

วธการบญชเกยวกบการรวมธรกจแบบการโอนกจการและแบบควบกจการวธการมอย 2 วธ คอ

1. วธบญช – วธซอธรกจ ( Purchase Method ) 2. วธบญช – วธรวมสวนไดเสย ( Pooling of Interest Method )

บทท 3 การรวมธรกจ ( Business Combination )

การบนทกบญช – วธซอธรกจ

วธท 1 ตงก าไรถวเฉลยโดยประมาณเปนทนในอตราผลตอบแทนทตองการผลตางทเกดขนจะบนทกเปนคาความนยม เชน กจการมสนทรพย 200 บาท หนสน 40 บาท ทน 160 บาท สนทรพยขณะทรบโอนมมลคายตธรรม 220 บาท และบรษทผถกโอนมก าไรถวเฉลย 60 บาท ตงก าไรไวเปนทนในอตรา 30%

ก าไรถวเฉลย 30 บาท ทน 100 บาท ก าไรถวเฉลย 60 บาท ทน = 200 บาท

วธการบนทกบญชการรบโอน Dr สนทรพย (มลคายตธรรม) 240

Cr หนสน 40 เงนสด 200

วธท 2 ค านวณราคาอนสมควรของสนทรพยทมตวตนและไมมตวตน เชน สนทรพยราคาทน 200 บาท มลคายตธรรมสงกวาทน 20 บาท

การบนทกบญชการรบโอน จายคาตอบแทนราคาทน ( จาย 200 บาท ) Dr สนทรพย 220 คาความนยม ( ผลตาง ) 20

Cr หนสน 40 เงนสด 200

จายคาตอบแทนสงกวาราคาทน ( จายเงนสด 240 บาท )

Cr หนสน 40 เงนสด 240

จายคาตอบแทนต ากวาราคาทน ( จายเงนสด 120 บาท )

Cr หนสน 40 เงนสด 120

Negative good will 60

Dr สนทรพย 220 คาความนยม ( ผลตาง ) 60

Dr สนทรพย ( มลคายตธรรม ) 220

วธท 1 Dr สนทรพย xx ( มลคายตธรรม ) คาความนยม xx ( ผลตาง )

Cr หนสน xx ( มลคายตธรรม ) ทนหนสามญ xx สวนเกนมลคาหนสามญ xx

หลกในการบนทกบญชวธซอธรกจม 2 วธดงน

หนก xx เงนสด xx สนทรพยอน xx

วธท 2

ขนท 1 บนทกการจายช าระ Dr เงนลงทน xx 1

Cr ทนหนสามญ xx ( ราคาตลาด ) สวนเกนมลคาหนสามญ xx หนก xx

ขนท 2 บนทกคาใชจายในการรวมธรกจ

Dr เงนลงทน xx 2 สวนเกนมลคาหนสามญ xx

Cr เงนสด xx

วธการบญชเกยวกบเงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอยม 2 วธคอ

1. วธสวนไดเสย ( Equity Method )

2. วธราคาทน ( Cost Method )

วธสวนไดเสย วธราคาทน

Dr เงนลงทนซอหนสามญบรษทยอย 300,000 Cr เงนสด 300,000 บรษทใหญซอหนบรษทยอย 300,000 บาท

Dr เงนลงทนซอหนสามญบรษทยอย 300,000 Cr เงนสด 300,000 บรษทใหญซอหนบรษทยอย 300,000 บาท

บทท 4 การบญชเกยวกบบรษทใหญและบรษทยอย ( Parent Company and Subsidiary Company Accounting )

วธสวนไดเสย วธราคาทน Dr เงนสด 9,000 Cr เงนลงทนซอหนสามญบรษทยอย 9,000 บรษทยอยจายเงนปนผล 10,000 บาท

Dr เงนสด 9,000 Cr เงนปนผลรบ 9,000 บรษทยอยจายเงนปนผล 10,000 บาท

Dr เงนลงทนซอหนสามญบรษทยอย 45,000 Cr รายไดจากบรษท 45,000 บรษทยอยมก าไรสทธ 50,000 บาท

ไมบนทกบญช

งบการเงนกอนวนซอหนและหลงวนซอหน

งบดลกอนวนซอหนสามญในบรษทยอยของบรษทใหญจะไมมบญชเงน ทนซอหนสามญในบรษทยอย แตหลงวนซอหนสามญในบรษทยอยงบดลของบรษทใหญ จะมบญชเงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอยเพมขนมาอก 1 บญช โดยทเงนจะลดลงอนเนองจากน าเงนไปซอหนสามญในบรษทยอย

บทท 5 งบการเงนรวม ณ วนซอ ( Consolidated Financial Statement – At Purchasing Stock )

การท ากระดาษท าการเพอท างบดลรวม ณ วนซอหน

การท างบดลรวม ณ วนซอหนจะตองตดบญชเงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอยกบสวนของผถอหนของบรษทยอย รายการตดบญชจะตดในกระดาษท าการเทานนจะไมมการตดในสมดบญชของบรษทใหญหรอบรษทยอย

การตดบญชในกระดาษท าการ ณ วนท 1 มกราคม 25xx จะเปนดงน

Dr ทนหนสามญ – บรษทยอย 100 % xx สวนเกนมลคาหนสามญ – บรษทยอย 100 % xx ก าไรสะสม – บรษทยอย 100 % xx

Cr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx

การท ากระดาษท าการเพอจดท างบดลรวม ณ วนซอหนในราคาตาง ๆ บรษทซอหนสามญในบรษทยอยในราคาตามบญช

- บรษทใหญจะตองตดบญชเงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอยดวยราคาตามบญชกบสวนไดเสยของบรษทใหญในสวนของผถอหนบรษทยอย

- บรษทใหญจะตดบญชเพอท างบดลรวม ณ วนท 1 มกราคม 25 xx ในกระดาษท าการดงน

Dr ทนหนสามญ – บรษทยอย xx สวนเกนมลคาหนสามญ – บรษทยอย xx ก าไรสะสม – บรษทยอย xx Cr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx

งบการเงนรวมหลงวนซอหนวธสวนไดเสยราคาตามบญช

บรษทใหญซอหนสามญในบรษทยอยในราคาตามบญชจะไมมผลกระทบตอรายไดจากบรษทยอย การตดบญชเงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอยกบสวนไดเสยของบรษทใหญทมในบรษทยอยจงตดบญช 2 คคอ ตดเงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอยตามบญชดงน

บทท 6 งบการเงนรวมหลงวนซอหนวธสวนไดเสย ( Consolidated Financial Statement After Purchasing Stock – Equity Method )

Dr ทนหนสามญในบรษทยอย xx ก าไรสะสมตนป - บรษทยอย xx สวนเกนมลคาหนสามญ xx Cr รายไดจากบรษทยอย xx

Dr เงนปนผลจายบรษทยอย xx Cr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx

รายการตดบญชในกระดาษท าการเพองบการเงนรวม

ณ วนท 31 ธนวาคม 25xx ตดบญชเงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอยกบสวนของผถอหนบรษทยอย

Dr ทนหนสามญ - บรษทยอย xx

ก าไรสะสมตนป - บรษทยอย xx

รายไดจากบรษทยอย xx

Cr เงนปนผลจาย - บรษทยอย xx เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx

บรษทใหญซอหนสามญในบรษทยอยนอยกวา 100 % ในราคาตามบญช ในบางครงบรษทใหญอาจซอหนสามญ

ในบรษทยอยเพยง 80 % 70 % หรอ 60 % กได การจดท างบการเงนรวมควรรวมรายการของบรษทใหญตาม

สวนทบรษทใหญมสทธกบสวนไดเสยในซอหนสามญ

บรษทยอยกลาวคอหากบรษทใหญซอหนสามญในบรษทยอย 80 % ในงบก าไรขาดทนกควรจะรวมรายไดและคาใชจายของบรษทยอยเพยง 80%

รวมรายไดและคาใชจายของบรษทยอยเพยง 80% เขากบรายไดและคาใชจายของบรษทใหญทงหมด

งบการเงนรวมหลงวนซอหนวธสวนไดเสยราคาสงกวาราคาบญช

การบนทกบญชเงนลงทนในสมดรายวนทวไปของบรษทใหญมดงน

Dr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx Cr เงนสด xx บนทกการซอหน

Dr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx Cr รายไดจากบรษทยอย xx บนทกรายไดจากบรษทยอย

Dr เงนสด xx Cr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx

บนทกการรบเงนปนผล

Dr รายไดจากบรษทยอย xx Cr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx

บนทกการตดจ าหนายสวนเกนของราคาทนทสงกวาราคาตามบญช

รายการตดบญชในกระดาษท าการเพองบการเงนรวม ณ วนท 31 ธนวาคม 25xx

ปรบปรงสาเหตทซอหนสงกวาราคาตามบญช Dr คาความนยม xx Cr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx

ปรบปรงการตดจ าหนายคาความนยม Dr คาความนยมตดบญช ( คาใชจาย ) xx

Cr คาความนยม xx

Dr ทนหนสามญบรษทยอย xx ก าไรสะสมตนป - บรษทยอย xx รายไดจากบรษทยอย xx

Cr เงนปนผลจายบรษทยอย xx เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx

ตดบญชเงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอยตามบญช

งบการเงนรวมหลงวนซอหน – วธสวนไดเสยราคาต ากวาบญช

การบนทกบญชเงนลงทนในสมดรายวนทวไปของบรษทใหญดงตวอยางน

Dr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx Cr เงนสด xx

บนทกการซอหน

Dr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx Cr รายไดจากบรษทยอย xx

บนทกรายไดจากบรษทยอย

Dr เงนสด xx

Cr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx บนทกการรบเงนปนผล

Dr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx

Cr รายไดจากบรษทยอย xxบนทกการตดจ าหนายสวนเกนของราคาตามบญชทสงกวาราคาทน

การตดรายการระหวางกนของบรษทใหญกบบรษทยอย

1. ซอ – ขายสนคาระหวางกน - ถาใช Periodic Inventory Method ใหตดบญชโดย

Dr ขายสนคา xx Cr ซอสนคา xx

- ถาใช Perpetual Inventory Method ใหตดบญชโดย Dr ขายสนคา xx

Cr ตนทนขาย xx

2. หนก – เงนลงทนในหนกระหวางกน Dr หนก xx Cr เงนลงทนในหนก xx

3. ดอกเบยรบ – ดอกเบยคางจายระหวางกน Dr ดอกเบยรบ xx Cr ดอกเบยจาย xx

4. ดอกเบยคางรบ – ดอกเบยคางจายระหวางกน Dr ดอกเบยคางจาย xx

Cr ดอกเบยคางรบ xx

ก าไรระหวางในบรษทในสนคาคงเหลอ

ก าไรในสนคาตนป Dr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx Cr รายไดจากบรษทยอย xx

ก าไรในสนคาปลายป Dr รายไดจากบรษทยอย xx

Cr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx

หลกการตดบญชและผลกระทบตอรายไดจากบรษทยอย

Dr สนคาปลายปหรอตนทนขาย ( งบก าไรขาดทน ) xx

Cr สนคาปลายป ( งบดล ) xx

ตดก าไรในสนคาปลายป

Dr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx

Cr สนคาปลายปหรอตนทนขาย xx

ตดก าไรในสนคาตนปจากปท 1 ยกมากอน

1.การตดบญชในกระดาษท าการ

Dr รายไดจากบรษทยอย xx Cr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx ปรบปรงผลกระทบจากก าไรในสนคาปลายป

Dr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx

Cr รายไดจากบรษทยอย xx ปรบปรงผลกระทบในสมดของบรษทใหญ

2. ปรบปรงผลกระทบในสมดบญชของบรษทใหญ

Dr ก าไรจากการขายทดน xx

Cr ทดน xx

ตดก าไรจากการขายทดน

1. การตดบญชในกระดาษท าการ

ก าไรระหวางบรษทในทดน อาคารและอปกรณ หลกการตดบญชและการปรบปรงผลกระทบ

2. ปรบปรงผลกระทบในสมดบญชของบรษทใหญ

Dr รายไดจากบรษทยอย xx

Cr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx

ปรบปรงผลกระทบจากการขายทดน

Dr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx

Cr ทดน xx

ตดก าไรจากการขายทดน

การตดบญชเพอท างบการเงนรวม

เมอบรษทใหญบนทกเงนลงทนตามวธราคาทน

ถาบรษทใหญบนทกบญชเงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอยดวยวธราคาทนการตดบญชเพอท างบการเงนรวมจะท าได 2 วธคอ

1. ตดบญชเงนลงทนตามวธราคาทน 2. เปลยนบญชเงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอยจากวธราคาทนเปนวธสวน ไดเสยและตดบญช

การท างบการเงนรวมวธราคาทน ( Cost Method ) ตดบญชเงนลงทนตามวธราคาทนม 2 ขนตอนดงน

1. ตดบญชเงนปนผลรบกบเงนปนผลจายของบรษทยอย Dr เงนปนผลรบ xx

Cr เงนปนผลจาย – บรษทยอย xx

2. ตดบญชเงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอยกบสวนของผถอหนบรษทยอย

Dr ทนหนสามญบรษทยอย xx สวนเกนมลคาหนสามญ – บรษทยอย xx ก าไรสะสม – บรษทยอย xx Cr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx

ตวอยาง

เมอวนท 1 มกราคม 2544 บรษท ก ซอหนสามญบรษท ข 90%

ในราคา 918,000 บาท วนนนสวนของผถอหนของบรษท ข ประกอบดวย

ทนหนสามญ 400,000 บาท สวนเกนมลคาหนสามญ 100,000 บาท ก าไรสะสม 90,000 บาท รวม 590,000 บาท

ในป 2544 บรษท ข มก าไรสทธ 80,000 บาทและจายเงนปนผล 30,000 บาท บรษทใหญซอหนสงกวาราคาตามบญชเปนเพราะคาความนยม คาความนยมดงกลาวใหตดจ าหนายใหหมดไปภายใน 15 ป

รายการตดบญชในกระดาษท าการเพอท างบการเงนรวม

ณ วนท 31 ธนวาคม 2544 มดงน

1. ตดบญชเงนปนผลรบกบเงนปนผลจายบรษท ข Dr เงนปนผลรบ 27,000 Cr เงนปนผลจาย – บรษท ข 27,000

Dr ทนหนสามญบรษท ข 360,000

สวนเกนมลคาหนสามญ – บรษท ข 90,000

ก าไรสะสม – บรษท ข 81,000

Cr เงนลงทนซอหนสามญในบรษท ข 531,000

2.1. ปรบปรงสาเหตทซอหนสงกวาราคาตามบญช Dr คาความนยม 387,000

Cr เงนลงทนซอหนสามญในบรษท ข 387,000

2 . ตดบญชเงนลงทนซอหนสามญในบรษท ข กบสวนของผถอหน

การเปลยนแปลงบญชเงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอยจากวธราคาทนเปนวธสวนไดเสยหลกการเปลยนเงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอยจากวธราคาทนเปนวธสวนไดเสยสรปได 3 ขนตอนคอ

บนทกรายไดจากบรษทยอย Dr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx

Cr รายไดจากบรษทยอย xx

ยกเลกบญชเงนปนผลรบ Dr เงนปนผลรบ xx Cr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx

บนทกสวนไดเสยของบรษทใหญในก าไรสะสมของบรษทยอยทเพมขนจากวนซอหนถงตนปปจจบนทเปลยนวธเงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอยจากวธราคาทนเปนวธสวนไดเสย

Dr เงนลงทนซอหนสามญในบรษทยอย xx Cr ก าไรสะสมตนป – บรษทใหญ xx

กจกรรมท 1-1

บรษท แสงตะวน จ ากด ส านกงานใหญอยทกรงเทพฯ ไดเปดตวแทนแหงหนงทจงหวดลพบรเมอวนท 1 มกราคม 2545 ตอไปนเปนรายการคาทเกดขนในระหวางป 2545 1. สงสนคาราคาทน 8,500 บาท ให เปนสนคาตวอยางทตวแทนลพบร

กจกรรมท 1-1 ตอ

2. สงเงนสด 5,000 บาท เพอเปนเงนทนหมนเวยนไวใชจายในการด าเนนงาน

3. ไดรบใบสงสนคา (ขายเปนเงนเชอ) โดยผานตวแทน ราคาขาย 78,500 บาท ส านกงาน ใหญไดสงสนคาในราคาทน 59,050 บาท

กจกรรมท 1-1 ตอ

4. บรษท แสงตะวน จ ากด ไดโอนคาโฆษณาจ านวน 2,885 บาท ไปเปนคาใชจายของตวแทน

5. ตวแทนขอเบกชดเชยเงนทนหมนเวยนดงน คาน าคาไฟ 3,000 บาท คาใชจายเบดเตลด 1,600 บาท 6. ตวแทนรายงานวาสนคาตวอยางคงเหลออยเพยง 4,950 บาท กจการบนทกสนคาแบบ Periodic Inventory Method ใหท า : บนทกรายการคาทเกดข นในสมดบญชของส านกงานใหญท

เกยวกบตวแทนลพบร โดยท าวธแสดงก าไรขาดทนของตวแทนแยก

กจกรรมท 1-2. เมอวนท 1 มกราคม 2545 บรษท นาทอง จ ากด ในกรงเทพฯ เปดตวแทนทจงหวดนครปฐม ตอไปนเปนรายการคาทเกดขน ดงน 2545

กจกรรมท 1-2 ตอ

ม.ค.1 บรษทสงเงนทนหมนเวยนไปใหตวแทนไว

ใชจาย 2,000 บาทบรษทสงสนคาราคา

ทน 6,000 บาท เพอไวเปนตวอยาง

ใหแกลกคาสงซอ

บรษทสงวสดโฆษณาไปใหตวแทน เพอใชโฆษณาสนคาจ านวน 1,500 บาท

กจกรรมท 1-2 ตอ

บรษทซอเครองตกแตงและตดตงใหตวแทน 30,000 บาท

ม.ค. 31 ตวแทนไดสงรายงานการสงซอสนคา

เปนเงนเชอ 176,000 บาท บรษทได

อนมตใบสงซอและสงสนคาใหลกคา

เรยบรอยแลว สนคาราคาทน 105,000

บาท

กจกรรมท 1-2 ตอ ม.ค. 31 ส านกงานใหญไดจายเกยวกบตวแทนนครปฐม ดงน - เงนเดอนผจดการ 10,000 บาท - คานายหนาพนกงานขาย 7,500 บาท - คาเชาอาคาร 8,000 บาท ส านกงานใหญไดรบใบส าคญจากตวแทน จงไดสงเงนไปชดเชยใหแลวดงน - คาโฆษณา 1,325 บาท - คาใชจายเบดเตลด 600 บาท

กจกรรมท 1-2 ตอ

ขอมลเพมเตมทใชปรบปรงบญช ณ 31 มนาคม 2545 มดงน

สนคาตวอยางทตวแทนนครปฐมจะใชประโยชนไดถงวนท 31 ธนวาคม 2545 ซงมขอมลคาของสนคาตวอยางคงเหลอ 20% ของราคาทนประมาณวามวสดโฆษณาคงเหลอในมอ ¼

กจกรรมท 1-2 ตอ

เครองตกแตงและตดตงมอายการใชงาน 10 ป ไมมราคาซากคดคาเสอมราคาวธเสนตรง

ผจดการตวแทนจะไดรบโบนส 10 % ของยอดขายสวนทเกน 20,000 บาท ตอไตรมาส (จายโบนสในแตละงวดไตรมาส)

กจกรรมท 1-2 ตอ

ใหท า : 1. บนทกรายการในสมดรายวนทวไปของส านกงานใหญเกยวกบตวแทน วธแสดงผลก าไรขาดทนของตวแทนแยกตางหาก

พรอมรายการปรบปรง และปดบญชเกยวกบตวแทนนครปฐม

ท างบสรปผลการด าเนนงานของตวแทนนครปฐม ส าหรบ 3 เดอน สนสดวนท 31 มนาคม 2545

กจกรรมท 2-1 บรษท ดวงตะวน จ ากด ไดเปดสาขาใหมท

จงหวดราชบรเมอวนท 1 มกราคม 2545 รายการคาของ ส านกงานใหญกบสาขาราชบรระหวางป 2545 มดงน

1. สาขารบเงนจากส านกงานใหญ 5,000 บาท

2. ส านกงานใหญสงสนคาไปใหสาขาราชบรใน

ราคาทน 50,000 บาท

กจกรรมท 2-1 ตอ

3. สาขาซอสนคาจากบคคลภายนอกเปนเงนเชอ 10,000 บาท

4. สาขาขายสนคาเปนเงนสด 20,000 บาท และเปนเงนเชอ

50,000 บาท

กจกรรมท 2-1 ตอ

5. สาขาเกบเงนจากลกหนได 42,000 บาท

6. สาขาช าระหนใหเจาหนใหเจาหน 7,500 บาท

กจกรรมท 2-1 ตอ

7. สาขาจายคาใชจายในหารด าเนนงานเปนสด 12,000 บาท

8. สาขาสงเงนสดไปใหส านกงานใหญ 40,000 บาท

กจกรรมท 2-1 ตอ

ใหท า - บนทกรายการขางตนในสมดบญชของส านกงานใหญ และสมดบญชของสาขา

- ผานรายการไปบญชแยกประเภททวไป จากสมดบญชของสาขา

- ท างบทดลองสาขา ณ วนท 31 ธนวาคม

2545 - ปดบญชในสมดบญชของสาขา ณ วนท 31 ธนวาคม 2545

กจกรรมท 2-2 บรษท โทรคมนาคม จ ากด ตงส านกงานใหญทกรงเทพฯ และมสาขาอยทจงหวดนครสวรรค ส านกงานใหญสงสนคาไปใหสาขาในราคาสงกวาทน 20% รายการคาระหวางส านกงานใหญกบสาขานครสวรรคในระหวางป 2545 ดงน

กจกรรมท 2-2 ตอ

1. ส านกงานใหญสงเงนไปใหสาขา 10,000 บาท และสงสนคาสาขา ราคาสงกวาทน 96,000 บาท

2. สาขาซอสนคาจากบลคลภายนอกเปนเงนเชอ 20,000 บาท เงอนไข 2/10,n/30 และสาขาจายคาขนสงสนคา 600 บาท

กจกรรมท 2-2 ตอ

3. สาขาขายสนคาเปนเงนสด 40,000 บาท และขายเปนเงนเชอ

90,000 บาท เงอนไข 2/10,n30 4. สาขาเกบเงนจากลกหนได 80,000 บาท (เงนสดจ านวน 29,400 บาท ลกหนไดสวนลด 2% แลว)

5. สาขาจายช าระหนทงหมดไดสวนลดรบ 6. สาขาสงสนคาคนส านกงานใหญในราคา 360 บาท ไมไดสวนลด

กจกรรมท 2-2 ตอ

7. สาขาจายคาใชจายในการด าเนนเงน16,000บาท คาใชจายจ านวนนรวมส านกงานใหญ1,900บาท

8. ส านกงานใหญซอสนทรพยถาวร (เครองคอมพวเตอร) 1 เครอง สงมาใหสาขาราคา 30,000 บาทและส านกงานใหญบนทกสนทรพย เมอ วนท 1 ม.ก.2545 และคดคาเสอมราคา 10% จาดราคาทน

9. สาขาสงเงนสดใหส านกงานใหญ 60,000 บาท

กจกรรมท 2-2 ตอ

10.สนคาซอคงเหลอสาขาเมอวนท 1 ม.ค.45 เปนสนคาส านกงานใหญ12,000บาทสนคาบคคลภายนอก 8,000 บาท สนคาทคงเหลอสาขาเมอสนท 31 ธนวาคม 2545 เปดสนคารบจากส านกงานใหญ 48,000 บาท สนคาบคคลภายนอก 6,000 บาท

กจกรรมท 2-2 ตอ

ใหท า :1.บนทกรายการขางตนในสมดส านกงานสมดบญชใหญและสาขา

2.ผานรายการบญชจากสมดบญช

สาขาเพอท างบทดลองสาขา

กจกรรมท 3-1

บรษท กษมา จ ากด ซอสนทรพยและหนสนทงหมดของบรษท จารวรรณ จ ากด โดยออกหนสามญจ านวน 100,000 หน

ราคาตามมลคาหนละ 20 บาท ราคาตลาดหนละ 30 บาท ในขณะทมการรวมธรกจ มรายจายในการรวมกจการดงน

กจกรรมท 3-1 ตอ คาธรรมเนยมผเรมกอก 55,000 บาท

คาใชจายทางกฎหมายเกยวกบการรวมธรกจ 20,000 บาท

คาใชจายเกยวกบการจดท าเบยนกบตลาดหลกทรพย 10,000 บาท

กจกรรมท 3-1 ตอ

คาใชจายในการจดทะเบยนและออกใบหน 5,000 บาท

คาใชจายในการจดทะเบยนจดตงบรษท12,000 บาท

กจกรรมท 3-1 ตอ

ใหท า : ค านวณหาตนทนการวมธรกจแบบควบ

กจการ (Merger) บนทกบญชวธซอ

(Purchase)

ค านวณหาตนทนการวมธรกจ

กจกรรมท 3.2 บรษท จตราภรณ จ ากด รวมกจการกบบรษท ธนาสข จ ากด เมอวนท มกราคม 2544 ผถอหน บรษท ธนาสข จ ากด ไดแลกเปลยน หนสามญราคาตามมลคาหนละ 10 บาท จ านวน 3,000 หน กบหนสามญของบรษท จตราภรณ จ ากด จ านวน 1,000 หน ราคาตามมลคาหนละ 100 บาท ราคาตลาดหนละ 150 บาท ในวนท 1 มกราคม 2544 บรษท จตราภรณ จ ากด จาย

กจกรรมท 3.2 ตอ

คาใชจายคาใชเกยวกบการรวมธรกจดงน

คาใชจายทางกฎหมายเกยวกบการรวมธรกจ 20,000 บาท

คาใชจายในการจดทะเบยนและออกใบหน 6,000 บาท

กจกรรมท 3.2 ตอ

จตราภรณ จ ากด บรษท ธนาสข จ ากด ราคาตามบญช มลคายตธรรม ราคาตามบญช มลคายตธรรม สนทรพย สนทรพยหมนเวยน 600,000 600,000 50,000 55,000 สนทรพยถาวร 900,000 1,100,000 100,000 150,000 1,500,000 150,000

กจกรรมท 3.2 ตอ

หนสนและสวนของผถอหน

หนสน 300,000 300,000 60,000 55,000

ทนเรอนหน 1,000,000 30,000

สวนเกนมลคาหนสามญ 50,000 -

ก าไรสะสม 50,000 60,000

1,500,000 150,000

กจกรรมท 3.2 ตอ

ใหท า : 1. บนทกการรวมธรกจของบรษท จตราภรณ จ ากด วธซอ (Purchase Method) และท างบดลหลงรวมธรกจ

2. บนทกการวมธรกจของบรษท จตราภรณ จ ากด วธรวมสวนไดเสย (Pooling of Interrest)

และ ท างบดลหลงรวมธรกจ

3 อตราสวนการแลกเปลยนหนเทากบเทาใด

กจกรรมท4-1

เมอวนท 1 มกราคม 2545 บรษท เอก จ ากด ซอหนสามญบรษท โท จ ากด ในราคาสงกวาราคาตามบญช ช าระเปนเงนสดโดยสวนทจายเกนความนยมของบรษท โท จ ากด ซงไมไดบนทกไวในบญช และถาบรษท โท จ ากด มสนทรพยสทธในซอ 800,000 บาทและคาความนยมทแสดงในงบดลรวมจ านวน 60,000 บาท แตละกรณใหค านวณวาบรษท เอกลงทนของบรษท เอก จ ากด แตกรณในสมดรายวนทวไป

กจกรรมท 4-1 ตอ

กรณท 1. บรษท เอก จ ากด ซอหนสามญ

บรษท โท จ ากด 100%

กรณท 2. บรษท เอก จ ากด ซอหนสามญ

บรษท โท จ ากด 90%

กรณท 3.บรษท เอก จ ากด ซอหนสามญบรษท โท จ ากด

กจกรรมท 4- 2. บรษท กมล จ ากด ซอหนสามญบรษท ขจร

พงษ จ ากด ในราคา 250,000 บาท โดยออกหนสามญเพอแลกเปลยนจ านวน 2,000 หน ราคาตามมลคาหนละ 100 บาท ราคาตามบญชของหนมจ านวน 190,000 บาท สมมตเกดวาเกดผลตางขนสวนแตกตางนเกดจากทบรษทยอยแสดงการสนทรพยสทธสงสดต าไปเปนจ านนวนเทาใด ในแตละกรณ ใหบนทกการลงทนซอหนแตละกรณ

กจกรรมท 4-2 ตอ

กรณท 1 บรษท กมล จ ากด ซอหนสามญบรษท คณพศ จ ากด 100%

กรณท 2 บรษท กมล จ ากด ซอหนสามญบรษท คณพศ จ ากด 75%

กจกรรมท 5-1 งบดลโดยยอของบรษท เอก จ ากด,

บรษท โท จ ากด, บรษท วนท 31 ธนวาคม 2544 เปนดงน

กจกรรมท 5-1 ตอ บรษท เอก จ ากด บรษท โท จ ากด

รวมสนทรพย 1,800,000 600,000

หนสน 100,000 100,000

ทนหนสามญ (มล 100บาท) 1,000,000 600,000

สวนเกนมลคาหนสามญ 200,000 100,000

ก าไร (ขาดทน) สะสม 500,000 (200,000)

รวมหนสนและของผถอหน 1,800,000 600,000

เมอวนท 1 มกราคม 2545 บรษท เอก

จ ากด ซอสามญของบรษท โท จ ากด, บรษท ตร จ ากด ทงหมดโดยจายช าระเปนเงนสดให บรษท โท จ ากด 350,000 บาทและจายเปนเงนสด 500,000 บาท ออกหนสามญเพอแลกเปลยนจ านวน 300,000 บาท กรณผลตางสวนเกนราคาทนปรบลดทรพยในกระดาษท าการเพอท างบดลรวม

กจกรรมท 5-1 ตอ

กจกรรมท 5-1 ตอ

ใหท า : 1. บนทกรายการลงทนซอหนในบรษท โท บรษท

บรษท ตร จ ากด ในสมดรายวนทวไป

2. ท ากระดาษท าการเพอท างบรวมดลรวม ณ

วนท 1 มกราคม 2544

3. ท างบดลรวม ณ วนท 1 มกราคม 2544

กจกรรมท 6-1

เมอวนท 1 มกราคม 2545 บรษท เอก จ ากด ซอหนสามญบรษท โท จ ากด 85% ในราคาหนละ 1,700 บาท สวนของผถอหนของบรษท โท จ ากด ในวนนนมยอดคงเหลอดงน

กจกรรมท 6-1 ตอ ทนหนสามญ ราคา ตามมลคาหนละ 1,000 บาท เปนเงน 5,000,000 บาท

ก าไรสะสม 2,500,000 บาท

ในวนท 1 มกราคม 2545 บรษท เอก จ ากด ซอหนสามญบรษท ตร จ ากด 90% ในราคาหนละ 1,250 บาท สวนของผถอหนของบรษท ตร จ ากด ในวนนนมยอดคงเหลอดงน

กจกรรมท 6-1 ตอ

ทนหนสามญ ราคาตามมลคาหนละ1,000 บาท เปนเงน 2,000,000 บาท

ก าไรสะสม 500,000 บาท

ในระหวางป 2545 บรษท โท จ ากด จายเงนปนผล 300,000 บาท และก าไรสทธ 1,000,000 บาท บรษท ตร จ ากด จายเงนปนผล 125,000 บาท และขาดทนสทธ 100,000 บาท

กจกรรมท 6-1 ตอ

ใหท า : 1. บนทกรายการขางตนในสมดราบการทวไปของบรษท เอก จ ากด เกยวกบการลงซอหนสามญในบรษท โท จ ากด และบรษท ตร จ ากด ในกรณเกดสวนเกนราคาทนสงกวาราคาตามบญช ถอเปนการลงทนหนสามญ ความนยมและใหตดบญชภายใน 20 ป และกรณเกดราคาตามบญชสงกวาราคาทน ให น าไปปรบปรงอปกรณซงมอายใชงานคงเหลออย 10 ป และบนทกสวนแบงก าไรขาดทนของบรษทยอย เงนปนผลทบรษทยอยจาย กจการบนทกบนชวธสวนไดเสย (Equity Method)

กจกรรมท 6-1 ตอ

2. แสดงการค านวณหาสวนไดเสยของผถอหนสวนนอยทจะแสดงในงบดลรวม ณ วนท 31 ธนวาคม 2545 กจการใชทฤษฎความนยมความเปนของ (Proprietary Theory) บญชก าไรสะสมของ บรษท เอก จ ากด ณ วนท 1 มกราคม 2545 มจ านวน 1,800,000 บาท และไมมการเปลยนแปลงในระหวางปนอกจากรายการขางตน

ราคาทน

เม อหลายปทผานมา บรษท อน จ ากด ไดซอหนบรษท เอาท จ ากด 100% โดยจายเงนซอหนเทากบราคาตามบญชตอไปนเปนงบทดลอง ณ วนท 31 ธนวาคม 2545 ของบรษท อน จ ากด และบรษท เอาท จ ากด มดงน

กจกรรมท 6-2 ตอ

เงนสดและเงนฝากธนาคาร 97,500

ลกหน (สทธ) 84,000

สนคาคงเหลอ 140,000

สนทรพยหมนเวยนอน 270,000

เงนลงทนในบรษท เอาท จ ากด 650,000

ทดน 700,000

อาคาร 1,060,000

คาเสอมราคาสะสม-อาคาร 318,000

อปกรณ 850,000

คาเสอมราคาสะสม – อปกรณ 170,000

เจาหน 250,000 ต วเงนจาย 380,000 ทนหนสามญ 1,800,000 สวนเกนมลคาหนสามญ 580,000 ก าไรสะสม 250,000 เงนปนผลจาย 160,000 ขาย1,012,500 สวนแบงก าไรในบรษทยอย 90,000 ตนทนขาย 525,250 คาเสอมราคา 92,500 คาใชจายด าเนนงานอน 221,250 รวม 4,850,500 4,850,500

กจกรรมท 6.2 ตอ

กจกรรมท 6-2 ตอ

ใหท า : กระดาษท าการเพอท างบการเงนรวมธรกจส าหรบปสนสดวนท 31 ธนวาคม 2545

ชองรายการปรบปรงและตดบญชในกระดาษท าการใหน ามาท าในรปของสมดราบวนทวไป

ท างบการเงนรวม (งบก าไรขาดทนรวม, งบก าไรสะสมรวม และงบดลรวมแบบรายงาน

กจกรรมท 7-1

งบก าไรขาดทนรวมของบรษท กฤตยา จ ากด และบรษท ขนษฐา จ ากด ส าหรบป 2544 มดงน

ขาย 1,380,000

ตนทนสนคาขาย (920,000)

คาใชจายอน (160,000)

สวนแบงก าไร 20% ของผถอหนสวนนอย (40,000)

ก าไรขาดทนรวม 260,000

กจกรรมท 7-1 ตอ

หลงจากท างบก าไรขาดทนรวม ไดคนพบวารายการซอ-ขายระหวางบรษท และก าไรระหวางบรษทในสนคาคงเหลอทไมถอเปนรายได ยงไมปรบปรงและตดบญชในการจดท างานการเงนรวม ดงขอมทลทเก ยวของกนดงน

ราคาทน ราคาขาย สนคายงไมไดขาย

ณ วนสนงวด ป 2543 ขาย - บ. กฤตยา ขายให บ. ขนษฐา 160,000 180,000 25% ป 2544 ขาย - บ. ขนษฐา ขายให บ. กฤตยา 90,000 120,000 40%

กจกรรมท 7-1 ตอ

กจกรรมท 7-1 ตอ

ใหท า : แกไขงบก าไรขาดทนรวมของบรษท กฤตยา จ ากด และบรษท ขนษฐา จ ากด ส าหรบ ปสนสด 31 ธนวาคม 2544 ให ถกตอง หลงจากปรบปรงและตดบญชขอมลทคนพบระหวางกน

กจกรรมท 7-2 บรษท ประไพ จ ากด ซอสวนไดเสยในบรษท

พชราพรรณ จ ากด 90% เมอ 2 มกราคม 2542 ในระหวางป 2545 บรษท ประไพ จ ากด ขายทดน ซงซอมาในราคา 25,000 บาท ใหกบ บรษท พชราพรรณ จ ากด ในราคา 50,000 บาท บรษท พชราพรรณ จ ากด ยงถอกรรมสทธในทดนอย ณ วนท 31 ธนวาคม 2545

ใหท า : 1. จ านวนเงนเทาไรทเกดก าไรจากการขายทดน และมสวนแบงก าไรบรษท ประไพ จ ากด เทาไร และมผลตอบญชเงนลงทนในบรษท พชราพรรณ จ ากด อยางไร ณ วนท 31 ธนวาคม 2545 2. ในงบการเงนรวม ก าไรระหวางบรษทจากการขายทดน จะมผลตอรายการปรบปรงและตดบญชระหวางกนในกระดาษท าการอยางไร

3. ถาบรษท พชราพรรณ จ ากด ยงเปนเจาของทดนอย ณ วนท 31 ธนวาคม 2546 บรษท ประไพ จ ากด จะรบรสวนแบงก าไรในบรษทยอย ส าหรบป 2546 อยางไร และมผลตอบญชเงนลงทนในบรษท พชราพรรณ จ ากด ณ วนท 31 ธนวาคม 2546 อยางไร

บรรณานกรม

อรพนท อวมเพง. การบญชชนสง 2. กรงเทพมหานคร: หางหนสวนจ ากด มณฑลการพมพ

ขอบคณครบ