Post on 03-Jul-2020
Pedagogische taak van de leraar
Jan Marten Praamsma
“Each individual, each unit who
is the carrier of the life-
experience of his group, in time
passes away. Yet the life of the
group goes on (…) The primary
ineluctable facts of the birth
and death of each one of the
constituent members in a social
group determine the necessity
of education”
Opvoeding
Opvoeding betreft de wijze waarop een samenleving een nieuwe generatie inleidt in haar wijze van denken, werken en leven opdat die nieuwe generatie het denken, werken en leven van de oude generatie op termijn geheel kan overnemen, voortzetten en verder ontwikkelen.
Waarom onderwijs in onze samenleving?
• Toenemende complexiteit
• Kennisintensiteit
• Onvoorspelbare biografie
• Democratie
• Onderwijs neemt een deel van de opvoeding over.
• Even terug naar het begin van de 19e eeuw
Twee onderwijsvormen
MULO Univ.
Lat. School
ULO
LS
LO HO
Standenmaatschappij
MULO Univ.
Lat. School
ULO
LS
LO HO
Standenmaatschappij
MULO Univ.
Lat. School
ULO
LS
HBS
1863
Thorbecke
LO HO MO
Univ.
Standenmaatschappij
MULO
ULO
LO
HBS
1863
Thorbecke
Lat. School
Hogescholen LO HO MO
Univ.
Standenmaatschappij
MULO
ULO
LO
HBS
1863
Thorbecke
1876 Gymnasium
Hogescholen LO HO MO
MMS Ambachtsschool
Huishoudschool
Standenmaatschappij
MULO Univ.
Gymnasium
ULO
LO
1863
Thorbecke
1876
HBS
Hogescholen
MMS Ambachtsschool
Huishoudschool
Standenmaatschappij
MULO Univ.
Gymnasium
ULO
LO
1863
Thorbecke
1876
HBS
Hogescholen
MMS Ambachtsschool
Huishoudschool
Standenmaatschappij
MULO Univ.
Gymnasium
ULO
LO
1863
Thorbecke
1876
HBS
Hogescholen
MMS Ambachtsschool
Huishoudschool
Mammoetwet
Lagere school
MBO
Univ
HBO
VWO
LBO MAVO
HA VO
HO
VO
LO
LBO MAVO
Na de mammoetwet
MBO
Univ
HBO
VWO HA VO
HO
VO
LO Basisschool
MAVO
LBO
Na de mammoetwet
Basisschool
MBO
Univ HBO
VWO HA VO
HO
VO
LO
Lagere school
Basisvorming
Basisschool
MBO
Univ HBO
VWO HA VO
HO
VO
LO
LBO MAVO
VMBO
Basisschool
MBO
Univ HBO
VWO
VMBO HA VO
HO
VO
LO
Tweede fase
Basisschool
MBO
Univ HBO
VWO
VMBO HA VO
HO
VO
LO
Onderwijs
• Onderwijs betreft de wijze waarop een samenleving een nieuwe generatie inleidt in haar wijze van denken, werken en leven opdat die nieuwe generatie het denken, werken en leven van de oude generatie op termijn geheel kan overnemen, voortzetten en verder ontwikkelen.
• Onderwijs weerspiegelt maatschappelijke idealen en toekomstbeelden
Drie historische lijnen
1 Vrijheid van onderwijs
Vrijheid van onderwijs
• Thorbecke, grondwet 1848
• Tegen staatspedagogiek
• Tegenhanger van de leerplicht
• Ingevuld als levensbeschouwelijk onderwijs
• Onderwijsraad: terug naar 1848
Drie historische lijnen
1 Vrijheid van onderwijs
2 Levensbeschouwing
Levensbeschouwelijke vorming
• Onderwijswetten begin 19e eeuw:
• "Het schoolonderwijs wordt onder het aanleren van gepaste en nuttige kundigheden dienstbaar gemaakt aan de ontwikkeling van de verstandelijke vermogens der kinderen en aan hun opleiding tot alle christelijke en maatschappelijke deugden"
Wet op het voortgezet onderwijs
De periode van voorbereidend hoger onderwijs is ingericht volgens profielen. Een profiel is een samenhangend onderwijsprogramma, zodanig ingericht dat het biedt:
a) een algemene maatschappelijke voorbereiding en persoonlijke vorming,
b) een algemene voorbereiding op het hoger onderwijs, en
c) een bijzondere voorbereiding op groepen van naar inhoud verwante opleidingen in het hoger onderwijs.
Drie historische lijnen
1 Vrijheid van onderwijs
2 Levensbeschouwing
3 Vernieuwingsonderwijs
De nieuwe school
Twee thema’s
• Kunstmatigheid van de school
• Vom Kinde Aus
Traditionele vernieuwingsscholen
• Montessori
• Dalton
• Jenaplan
• Werkplaats
Onderwijs
• Onderwijs betreft de wijze waarop een samenleving een nieuwe generatie inleidt in haar wijze van denken, werken en leven opdat die nieuwe generatie het denken, werken en leven van de oude generatie op termijn geheel kan overnemen, voortzetten en verder ontwikkelen.
• Onderwijs weerspiegelt maatschappelijke idealen en toekomstbeelden
Historische lijnen tesamen
Ieder heeft de vrijheid zelf een school op te richten.
• Onderwijskundige ideeën
• Levensbeschouwelijke ideeën
Altijd over de vraag:
• Hoe leiden we een nieuwe generatie in, in onze wijze van denken, werken en leven opdat die nieuwe generatie het denken, werken en leven van onze oude generatie op termijn geheel kan overnemen, voortzetten en verder ontwikkelen.
(pauze)
0 12
25
Pedagogische relatie
Asymmetrisch
• Jij bent verantwoordelijk voor hun leren
• Zij moeten naar jou luisteren voor hun eigen bestwil
Maar tegelijkertijd
• Ben je voortdurend gericht op hun groeiende zelfstandigheid
• Ben je steeds bezig jezelf overbodig te maken!
Orde houden
Als we orde houden perken we ruimte van leerlingen in.
Maar als pedagoog willen we de ruimte van leerlingen vergroten.
Hoe werkt dat??
Orde houden
Wat is pedagogisch verantwoord?
• Strenge leraar met strakke regie?
Die maakt leerlingen van hem afhankelijk
• Chaos in de klas?
Dat maakt leerlingen afhankelijk van medeleerlingen
• Duidelijke, voorspelbare regels?
Dat geeft de leerling leefruimte
Pedagogisch klimaat
Drie voorwaarden voor een groei-klimaat
(Luc Stevens | Deci and Ryan)
1 Autonomie
2 Competentie
3 Relatie
Pedagogisch klimaat
Drie voorwaarden voor een groei-klimaat
(Luc Stevens | Deci and Ryan)
1 Autonomie
2 Competentie
3 Relatie
Autonomie
Autonomie gaat over:
• Voorspelbaarheid
(liever dan consequent)
• Eigen regie
• Leefdomein
• Leerdomein
Pedagogisch klimaat
Drie voorwaarden voor een groei-klimaat
(Luc Stevens | Deci and Ryan)
1 Autonomie
2 Competentie
3 Relatie
Competentie
Leerplicht
• Leerplicht = plicht van de ouders
• Leerplicht = leerrecht van de leerlingen
• Leerrecht van de leerlingen is verplichtend voor de docent.
Waarom moeten we dat leren?
• Daar moet je een antwoord op hebben!
• Opvoeding betreft de wijze waarop een samenleving een nieuwe generatie inleidt in haar wijze van denken, werken en leven opdat die nieuwe generatie het denken, werken en leven van de oude generatie op termijn geheel kan overnemen, voortzetten en verder ontwikkelen.
Waarom moeten we dat leren?
Waarom moeten we dat leren?
De periode van voorbereidend hoger onderwijs is ingericht volgens profielen. Een profiel is een samenhangend onderwijsprogramma, zodanig ingericht dat het biedt:
a) een algemene maatschappelijke voorbereiding en persoonlijke vorming,
b) een algemene voorbereiding op het hoger onderwijs, en
c) een bijzondere voorbereiding op groepen van naar inhoud verwante opleidingen in het hoger onderwijs.
Pedagogisch klimaat
Drie voorwaarden voor een groei-klimaat
1 Autonomie
2 Competentie
3 Relatie
Relatie 1 – sociale orde
• (voorbeeld)
Relatie 2: Gezag van de leraar
Pedagogen onderscheiden
• Macht: afgedwongen volgzaamheid
• Gezag: zelfgekozen gehoorzaamheid
Gehoorzaamheid, omdat ze vertrouwen in je hebben.
• Macht perkt in
• Gezag schept ruimte
Relatie 2: Gezag van de leraar
Hoe kom je aan gezag bij je leerlingen?
• Betrouwbaar (voorspelbaar) als persoon
• Deskundig op je vakgebied
• Structuur aan kunnen brengen.
Relatie 2: Gezag van de leraar
Gezag is gebaseerd op vertrouwen
Over en weer
Gezag moet je verdienen.
Vertrouwen over en weer moet groeien.
Gang die je gaat met een klas …
Onderwijs
• Onderwijs betreft de wijze waarop een samenleving een nieuwe generatie inleidt in haar wijze van denken, werken en leven opdat die nieuwe generatie het denken, werken en leven van de oude generatie op termijn geheel kan overnemen, voortzetten en verder ontwikkelen.
• Onderwijs weerspiegelt maatschappelijke idealen en toekomstbeelden
Nooit neutraal
• (voorbeeld)
Tot slot
Micha de Winter
Opvoeden doe je als leraar altijd
Je kunt niet niet opvoeden.
Onderwijs is nooit neutraal.
Nooit neutraal
Als een kind opgroeit met kritiek,
leert het veroordelen;
als een kind opgroeit met vijandigheid,
leert het vechten;
als een kind belachelijk wordt gemaakt,
leert het verlegen zijn;
Maar …
Nooit neutraal
als een kind opgroeit met verdraagzaamheid,
leert het geduldig zijn;
als een kind opgroeit met aanmoediging,
leert het zelfvertrouwen;
als een kind geprezen wordt,
leert het waarderen;
als een kind eerlijk wordt behandeld,
leert het rechtvaardig zijn;
als een kind veilig opgroeit,
leert het vertrouwen hebben;
als een kind goedkeuring krijgt,
leert het zichzelf aardig vinden;
als een kind acceptatie en vriendschap ervaart,
leert het liefde in de wereld te brengen.
Tot slot
Onderwijs is nooit neutraal.
Daarom zijn er zoveel mensen die zich met onderwijs bemoeien.
Jouw pedagogische en professionele verantwoordelijkheid al leraar is:
Werken aan de groeiende zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid van aan jouw toevertrouwde leerlingen.
Werken aan de groeiende zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid van aan jou
toevertrouwde leerlingen.