Zakon za trgovija 11april -...

28
MINISTERSTVO ZA EKONOMIJA PREDLOG ZA DONESUVAWE NA ZAKON ZA IZMENUVAWE I DOPOLNUVAWE NA ZAKONOT ZA TRGOVIJA SO PREDLOG ZAKON Skopje, april 2007 godina

Transcript of Zakon za trgovija 11april -...

Page 1: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

MINISTERSTVO ZA EKONOMIJA

PREDLOG

ZA DONESUVAWE NA ZAKON ZA IZMENUVAWE I DOPOLNUVAWE NA ZAKONOT ZA TRGOVIJA

SO PREDLOG ZAKON

Skopje, april 2007 godina

Page 2: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

2

I. USTAVEN OSNOV

Ustaven osnov za donesuvawe na zakonot e sodr`an vo ~len 68 stav 1 alineja 2 od Ustavot na Republika Makedonija.

II. PRI^INI ZA DONESUVAWE NA ZAKONOT

Potrebata od usoglasuvawe so zakonodavstvoto na Evropskata unija vo oblasta na Poglavjeto 30 Nadvore{ni odnosi, odnosno so Regulativata na Sovetot 31996R0384, za za{tita od damping uvoz, ja nametna potrebata od donesuvawe na ovoj Zakon, so {to se zaokru`uva pravnata ramka za instrumentite na trgovskata politika.

Imaj}i predvid deka Republika Makedonija e ~lenka na Svetskata trgovska organizacija, proizleguva isto taka, potrebata za implementirawe na odredbite koi proizleguvaat od STO Spogodbata za implementacija na ~lenot VI od GATT 1994 godina (Spogodba za antidamping), odnosno inkorporirawe na zakonski odredbi za antidamping merki vo Zakonot za trgovija.

Istovremeno, komentarite od Evropskata unija, dadeni po odnos na Zakonot za trgovija, vo 2004 godina, a koi ne se od su{tinska priroda se vgraduvaat vo tekstot na Zakonot.

So ovoj Zakon se vr{i detalna razrabotka na prekr{o~nite odredbi so odredbite od Zakonot za prekr{ocite (Sl. vesnik na Republika Makedonija" br. 62/06), po dadenite nasoki za razrabotka na prekr{o~nite odredbi od ministerstvoto za pravda.

III. OSNOVNI NA^ELA VRZ KOI SE ZASNOVA ZAKONOT

Ovoj zakon se zasnova vrz istite na~ela vrz koi se zasnova zakonot ~ie izmenuvawe se predlaga.

IV. SODR@INA NA ZAKONOT

Sodr`inata na zakonot e dadena vo vid na predlog na zakon.

Page 3: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

3

V. PRI^INI PORADI KOI SE PREDLAGA DONESUVAWE NA ZAKONOT PO SKRATENA POSTAPKA I SO SKRATUVAWE NA ROKOVI

So ogled na toa {to ne se raboti za obemen i slo`en zakon, se predlaga, vo soglasnost so ~len 152 od Delovnikot na Sobranieto na Republika Makedonija, Predlogot na zakonot da se pretrese na istata sednica na Sobranieto na Republika Makedonija na koja }e se pretresuva Predlogot za donesuvawe na zakonot.

Isto taka, bidej}i donesuvaweto na ovoj zakon e vrzano so pribli`uvaweto na nacionalnoto zakonodavstvo so zakonodavsrtvoto na Evropskata Unija i nejzinite zemji ~lenki, soglasno ~len 172 od Delovnikot na Sobranieto na Republika Makedonija, se predlaga rokovite za izvr{uvawe na oddelni raboti opredeleni so Delovnikot da se skratat.

Page 4: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

4

PREDLOG NA ZAKON ZA IZMENUVAWE I DOPOLNUVAWE NA ZAKONOT ZA TRGOVIJA

^len 1

Vo Zakonot za trgovija (“Slu`ben vesnik na Republika Makedonija” br. 16/04 i 128/06), vo ~lenot 29 stav 1 po alineja 2 se dodava nova alineja 3 koja glasi:

“- naru{uvawe na doma{niot pazar zaradi zloupotreba vo prometot na oddelni proizvodi i stoki”.

Alineite 3 i 4 stanuvaat alinei 4 i 5.

Vo stavot 2 to~kata na krajot na re~enicata se bri{e i se dodavaat zborovite:

“vo soglasnost so obvrskite koi proizleguvaat od me|unarodnite dogovori i spogodbi {to gi ratifikuvala Republika Makedonija.”

^len 2

Vo ~lenot 31 zborot “slobodno “ se bri{e.

^len 3

Vo delot V. Za{titni merki, vo podnaslovot zborovite “pri zgolemen i subvencioniran uvoz” se bri{at.

^len 4

Vo ~lenot 35 stavot 1 se menuva i glasi: “Za sproveduvawe na merkite za za{tita na doma{noto proizvodstvo, Vladata formira Komisija za za{titni merki (vo natamo{niot tekst: Komisija).”

^len 5

Vo ~lenot 36, vo stavot 1, zborovite “isti ili sli~ni konkurentni stoki” se zamenuvaat so zborovite “sli~ni ili direktno konkurentni proizvodi”. Vo stavot 3, zborovite “isti ili sli~ni” se zamenuvaat so zborovite “sli~ni ili direktno konkurentni”.

Page 5: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

5

^len 6

Po ~lenot 45 se dodava nov podnaslov: “Antidamping merki” i dva novi ~lena 45-a i 45-b, koi glasat:

“^len 45-a

Ako nekoja stoka se uvezuva vo Republika Makedonija po poniska cena od nejzinata normalna vrednost (damping) i ako vo istra`na postapka, koja ja sproveduva Komisijata, se utvrdi deka takviot uvoz predizvikuva ili se zakanuva da predizvika materijalna {teta na doma{noto proizvodstvo, ili bi mo`el da go zabavi razvojot na doma{noto proizvodstvo, Vladata mo`e, na predlog na Komisijata, da propi{e antidamping dava~ka za uvozot na taa stoka.

Se smeta deka stokata e uvezena vo Republika Makedonija po poniska cena od nejzinata normalna vrednost (damping), ako cenata na taa stoka e poniska od sporedbenata cena na ista stoka po koja taa pod voobi~aeni uslovi se prodava vo zemjata izvoznik, za potro{uva~ka vo taa zemja.

Ako nema podatoci za sporedbenata cena, ili poradi posebna sostojba na pazarot, ili koga poradi maliot obem na trgovija so opredelena stoka vo zemjata izvoznik, raspolo`ivite podatoci ne ovozmo`uvaat soodvetna sporedba, antidamping dava~kata }e se utvrdi so sporedba na cenata na stokata koja se uvezuva so:

- cenata na istovetna stoka koja se izvezuva na soodveten pazar na treta zemja, pod uslov taa cena da e soodvetna ili

- tro{ocite na proizvodstvo vo zemjata na potekloto zgolemeni za voobi~aen iznos na administrativnite tro{oci, tro{ocite za proda`ba, op{tite tro{oci i dobivkata.

^len 45-b

Barawe za propi{uvawe na antidamping dava~ka se podnesuva vo ime na site doma{ni proizvoditeli na opredelena stoka ili na onie ~ie proizvodstvo pretstavuva prete`en del od vkupnoto proizvodstvo na taa stoka.

Baraweto se podnesuva vo pismena forma do Komisijata.

Ako Komisijata utvrdi deka baraweto e podneseno od proizvoditelite od stavot 1 na ovoj ~len ili lice koe tie go ovlastile za podnesuvawe na baraweto, }e sprovede postapka.

So baraweto od stavot 1 na ovoj ~len se prilo`uvaat dokazi za:

- postoewe na damping na uvozot na opredelena stoka;

Page 6: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

6

- {tetata koja dampingot ja predizvikuva na doma{noto proizvodstvo spored Spogodbata za primena na ~lenot VI od Op{tata spogodba za carini i trgovija (GATT) 1994 i

- pri~inskata vrska me|u damping uvozot i {tetata koja toj uvoz ja predizvikuva na doma{noto proizvodstvo.

Komisijata mo`e da ja sprovede postapkata i bez pismeno barawe na o{tetenite proizvoditeli, ako postojat dovolni dokazi za damping uvoz, {tetata koja toj uvoz ja predizvikuva na doma{noto proizvodstvo i pri~inskata vrska me|u damping uvozot i {tetata, koi go opravduvaat sproveduvaweto na postapkata.

Antidamping dava~kata od ~lenot 45-a na ovoj zakon ne mo`e da bide povisoka od mar`ata na dampingot. Antidamping dava~kata mo`e da bide i poniska od mar`ata na dampingot ako e dovolna da ja otstrani {tetata na doma{noto proizvodstvo.

Antidamping dava~kata }e ostane vo sila za vreme kolku e potrebno da se spre~i dampingot koj predizvikal {teta na doma{noto proizvodstvo. Komisijata, posle opredeleno vreme }e ja preispita potrebata za primena na antidamping dava~kata, po sopstvena inicijativa ili na barawe na zaenteresiranata strana, ako taa ja doka`e opravdanosta za preispituvawe na antidamping dava~kata.

Postapkata i na~inot na utvrduvawe na antidamping dava~ka gi propi{uva Vladata na predlog na Komisijata.”

^len 7

Vo ~lenot 46 stav 1, alinea 2 se menuva i glasi:

“- uvozot na stokata koja se subvencionira, nanesuva materijalna {teta ili se zakanuva da nanese {teta na doma{noto proizvodstvo ili bi mo`el da go zabavi razvojot na doma{noto proizvodstvo”.

Stavot 3 se bri{e.

^len 8 ^len 49 se menuva i glasi:

“Ako Dr`avniot pazaren inspektor pri vr{ewe na inspekciskiot nadzor utvrdi deka trgovecot:

1. vr{i trgovija na golemo na pazarite na malo ili vr{i trgovija na malo na pazarite na golemo (~len 7);

2. vr{i trgovija na golemo pred magacinite, skladovite i delovnite prostori (~len 8 stav 1);

Page 7: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

7

3. vr{i trgovija na malo i dava uslugi vo trgovijata pred prodavnicite, odnosno delovnite prostori za koi nema odobrenie od op{tinata, odnosno od Gradot Skopje (~len 8 stav 2);

4. na zelenite pazari i posebno organiziranite delovi na zelenite pazari vr{i trgovija na golemo i malo na drugi stoki koi ne se opredeleni od strana na Sovetot na op{tinata, odnosno od Gradot Skopje (~len 13 stav 4);

5. ne utvrdi i ne istakne pazaren red i ne se pridr`uva na pazarniot red i rabotnoto vreme (~len 14 stav 3);

6. ja vr{i trgovskata dejnost bez da se ispolneti propi{anite minimalno-tehni~ki uslovi, kako i drugi uslovi propi{ani so zakon vo zavisnost od vidot i na~inot za vr{eweto na trgovijata (~len 22);

7. ne go prijavi ispolnuvaweto na uslovite od ~lenot 22 na ovoj zakon i zapo~nuvaweto so rabota na proda`niot i delovniot objekt soglasno so ~len 23;

8. na vidno mesto vo proda`niot objekt ne istakne natpis vo smisla na ~len 24 stav 2 od ovoj zakon;

9. trgovecot ne go prijavi ~asot, vremeto za pauza i rasporedot na rabotnoto vreme na op{tinata, odnosno na Gradot Skopje i na Dr`avniot inspektorat za trud, Upravata za javni prihodi, Dr`avniot pazaren inspektorat i Dr`avniot sanitaren i zdravstven inspektorat najmalku 15 dena pred po~etokot na raboteweto, odnosno pred izmenata na ~asot, vremeto za pauza i rasporedot na rabotnoto vreme na prodavnicite, magacinite, skladovite, benzinskite stanici i delovnite prostori (~len 26 stav 2);

10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe na trgovski uslugi soglasno so zakon ili drugi propisi (~len 28 stav 1),

na lice mesto }e donese re{enie za privremena zabrana na vr{ewe na dejnosta vo traewe od 7 dena za trgovecot fizi~ko lice ili vo traewe od 15 dena za trgovecot pravno lice, vo koe }e nalo`i da se otstranat utvrdenite nedostatoci.

Pokraj re{enieto za privremena zabrana na vr{ewe na dejnost, Dr`avniot pazaren inspektor na lice mesto, za dejstvijata od stav 1 to~ka 2, 3, 5, 7 i 9 na ovoj ~len, }e izre~e mandatna kazna na pravnoto lice, vo iznos od 500 evra vo denarska protivrednost, a na odgovornoto lice vo pravnoto lice vo iznos od 200 evra vo denarska protivrednost, kako i na fizi~koto lice vo iznos od 100 evra vo denarska protivrednost.

Protiv re{enieto od stav 1 na ovoj ~len mo`e da se izjavi `alba do Ministerot za ekonomija.

@albata izjavena protiv re{enieto od stav 1 na ovoj ~len ne go odlaga negovoto izvr{uvawe.

Page 8: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

8

Dr`avniot pazaren inspektor pri nadzorot }e gi odzeme predmetite-stokite od stav 1 to~ka 2 i 3 na ovoj ~len, so koi se vr{i trgovija pred delovnata prostorija.

Za izvr{enoto odzemawe na predmetite – stokite od stavot 4 na ovoj ~len dr`avniot pazaren inspektor izdava potvrda. “

^len 9

^len 50 se menuva i glasi:

„Ako Dr`avniot pazaren inspektor, pri vr{eweto na inspekciskiot nadzor, utvrdi deka fizi~koto lice vr{i trgovija i dava uslugi vo trgovijata bez da e registriran vo soodvetniot registar (~len 2 stav 2), na lice mesto }e donese re{enie za privremena zabrana na vr{ewe na dejnosta trgovija, vo traewe od 7 dena, i }e nalo`i da se registrira vo soodvetniot registar.

Pokraj re{enieto za privremena zabrana na vr{ewe na dejnost, Dr`avniot pazaren inspektor na lice mesto, }e izre~e mandatna kazna na fizi~koto lice vo iznos od 100 evra vo denarska protivrednost.

Protiv re{enieto od stav 1 na ovoj ~len mo`e da se izjavi `alba do Ministerot za ekonomija.

@albata izjavena protiv re{enieto od stav 1 na ovoj ~len ne go odlaga negovoto izvr{uvawe.

Vo slu~ajot od stav 1, dr`avniot pazaren inspektor privremeno }e gi odzeme predmetite - stokite so koi se vr{i trgovija.

Za izvr{enoto odzemawe na predmetite – stokite od stavot 4 na ovoj ~len, dr`avniot pazaren inspektor izdava potvrda.”

^len 10

^len 51 se menuva i glasi:

“Ako Dr`avniot pazaren inspektor pri vr{ewe na inspekciskiot nadzor utvrdi deka trgovecot:

1. vr{i proda`ba na alkoholni pijaloci i cigari na lica so vozrast pod 18 godini (~len 24 stav 1);

2. otpo~ne so rabota vo kolektivna stanbena zgrada i delovno- stanbena zgrada pred 06:00 ~asot i ne zvr{i pred 24:00 ~asot (~len 25 stav 3).

na lice mesto }e donese re{enie za privremena zabrana na vr{ewe na dejnosta vo traewe od 7 dena za trgovecot fizi~ko lice ili vo traewe od 15 dena za trgovecot pravno lice, vo koe }e nalo`i da se otstranat utvrdenite nedostatoci.

Pokraj re{enieto za privremena zabrana na vr{ewe na dejnost, Dr`avniot pazaren inspektor na lice mesto, za dejstvieto od stav 1 to~ka 2 na ovoj ~len, }e izre~e mandatna kazna na pravnoto lice, vo iznos od 500 evra vo

Page 9: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

9

denarska protivrednost, a na odgovornoto lice vo pravnoto lice vo iznos od 200 evra vo denarska protivrednost, kako i na fizi~koto lice vo iznos od 100 evra vo denarska protivrednost.

Protiv re{enieto od stav 1 na ovoj ~len mo`e da se izjavi `alba do Ministerot za ekonomija.

@albata izjavena protiv re{enieto od stav 1 na ovoj ~len ne go odlaga negovoto izvr{uvawe.”

^len 11

^len 53 se menuva i glasi:

„Dr`avniot pazaren inspektor privremeno }e gi odzeme predmetite – stokite so koi se vr{i trgovija ako pri nadzorot utvrdi deka trgovecot:

1. na posebno organizirani pazari vr{i trgovija na stoki koi ne se navedeni vo ~len 15 od ovoj zakon;

2. vr{i trgovija na stoki vo kiosci, avtomati i proda`ba od uli~ni prodava~i na mesta koi ne se opredeleni od Sovetot na op{tinata, odnosno od Gradot Skopje (~len 16 stav 2);

3. vr{itelot na trgovija od vrata na vrata vr{i proda`ba na proizvodi koi ne se opredeleni od Vladata (~len 20 stav 2);

4. pu{ta vo promet stoki koi ne se spakuvani, deklarirani, ozna~eni odnosno obele`ani soglasno so zakon (~len 21 stav 1); i

5. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za vr{ewe na trgovski uslugi soglasno so zakon ili drugi propisi (~len 28 stav 1).

Za izvr{enoto odzemawe na predmetite – stokite od stavot 1 na ovoj ~len dr`avniot pazaren inspektor izdava potvrda. ”

^len 12

^lenovite 54 i 54-a se bri{at.

^len 13

^lenot 55 se menuva i glasi:

„Globa vo iznos od 3.500 do 5.000 evra vo denarska protivvrednost }e mu se izre~e za prekr{ok na pravnoto lice ako:

1. gi izdava proda`nite mesta na lica koi ne se registrirani vo soodvetniot registar odnosno ne se evidentirani soglasno so zakon i koi nemaat obezbedeno fiskalen sistem na oprema za registrirawe na gotovinskite pla}awa, osven ako poinaku ne e uredeno so zakon (~len 14 stav 1);

Page 10: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

10

2. ja vr{i trgovskata dejnost bez da se ispolneti propi{anite minimalno-tehni~ki uslovi, kako i drugi uslovi propi{ani vo zakon vo zavisnost od vidot i na~inot za vr{eweto na trgovijata (~len 22 stav 1);

3. ne se pridr`uva na merkite od ~len 30 stav 1 alineja 1, 2, 3, 5, i 6 na ovoj zakon (~len 30 stav 2);

4. ne se pridr`uva na merkite od ~len 30 stav 1 alinea 4 i 7 na ovoj zakon (~len 30 stav 2).

Globa vo iznos od 700 do 1.000 evra vo denarska protivvrednost }e mu se izre~e za prekr{ok na odgovornoto lice vo pravnoto lice za dejstvija od stav 1 od ovoj ~len.

Globa vo iznos od 300 do 500 evra vo denarska protivvrednost }e se izre~e za prekr{ok na slu`benoto lice vo pravnoto lice za dejstvija od stav 1 od ovoj ~len.

Globa vo iznos od od 300 do 500 evra vo denarska protivvrednost }e se izre~e za prekr{ok na fizi~koto lice za dejstvijata od stav 1 to~ka 2 od ovoj ~len.

Koga prekr{okot od stav 1 od ovoj ~len e storen so cel storitelot za sebe ili za drugo lice da pribavi imotna korist ili prekr{okot e storen od organizirana grupa na lica ili vo tekot na kalendarskata godina storitelot go povtori prekr{okot od stav 1 na ovoj ~len, nadle`niot sud mo`e da izre~e globa vo visina od 15.000 evra vo denarska protivrednost.

Dokolku postoi opasnost pravnoto lice za dejstvijata od stav 1 to~ka 1, 2 i 4 na ovoj ~len da izvr{i povtoren prekr{ok mo`e da mu se izre~e sankcija privremena zabrana na vr{ewe oddelna dejnost vo traewe od tri do pet godini.

Za prekr{okot od stav 1 to~ka 1 od ovoj ~len }e se odzeme i imotnata korist koja e ostvarena so storuvawe na prekr{okot.

Dr`avniot pazaren inspektor, pred da povede prekr{o~na postapka pred nadle`niot sud za prekr{ocite od ovoj ~len, mo`e da izdade platen nalog vo soglasnost so Zakonot za prekr{ocite.”

^len 14

^lenot 56 se menuva i glasi:

„Globa vo iznos od 3.000 evra vo denarska protivvrednost }e mu se izre~e za prekr{ok na pravnoto lice ako:

1. bez da e registriran vo soodvetniot registar soglasno zakon vr{i trgovija i dava uslugi vo trgovijata (~len 2 stav 2);

2. vr{i trgovija na golemo na pazarite na malo ili vr{i trgovija na malo na pazarite na golemo (~len 7);

Page 11: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

11

3. na zelenite pazari i posebno organiziranite delovi na zelenite pazari vr{i trgovija na golemo i malo na drugi stoki koi ne se opredeleni od strana na Sovetot na op{tinata, odnosno od Gradot Skopje (~len 13 stav 4);

4. na posebno organizirani pazari vr{i trgovija na stoki koi ne se navedeni vo ~len 15 na ovoj zakon;

5. vr{i trgovija na stoki vo kiosci, avtomati i proda`ba od uli~ni prodava~i na mesta koi ne se opredeleni od Sovetot na op{tinata, odnosno od Gradot Skopje (~len 16 stav 3);

6. vr{itelot na trgovija od vrata na vrata vr{i proda`ba na proizvodi koi ne se opredeleni od Vladata (~len 20 stav 2);

7. ne dostavil evidencija na prodava~i od vrata do vrata do nadle`niot organ za javni prihodi na podra~jeto na op{tinata odnosno na Gradot Skopje (~len 20 stav 4);

8. pu{ta vo promet stoki koi ne se spakuvani, deklarirani, ozna~eni odnosno obele`ani soglasno so zakon (~len 21 stav 1);

9. vr{i proda`ba na alkoholni pijaloci i cigari na lica so vozrast pod 18 godini (~len 24 stav 1);

10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za vr{ewe na trgovski uslugi soglasno so zakon ili drugi propisi (~len 28 stav 1):

11. evidencijata ne se nao|a vo soodvetnata delovna prostorija vo koja se vr{i trgovijata i vo sekoe vreme ne bide dostapna na nadle`nite inspekciski organi (~len 28 stav 2).

Globa vo iznos od 600 evra vo denarska protivvrednost }e se izre~e za prekr{ok na odgovornoto lice vo pravnoto lice za dejstvija od stav 1 od ovoj ~len.

Globa vo iznos od 400 evra vo denarska protivvrednost }e se izre~e za prekr{ok na slu`benoto lice vo pravnoto lice za dejstvija od stav 1 od ovoj ~len.

Globa vo iznos od 500 evra vo denarska protivvrednost }e se izre~e za prekr{ok na fizi~koto lice za dejstvijata od stav 1 od ovoj ~len.

Za dejstvijata od stav 1 to~ka 1, 4, 5, 6, 8 i 10 od ovoj ~len }e se izre~e posebna prekr{o~na merka odzemawe na predmetite – stokite.”

^len 15

^lenot 57 se menuva i glasi:

„Globa vo iznos od 1.000 evra vo denarska protivvrednost }e mu se izre~e za prekr{ok na pravnoto lice ako:

1. vr{i trgovija na golemo pred magacinite, skladovite i delovnite prostorii (~len 8 stav 1):

Page 12: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

12

2. vr{i trgovija na malo i dava uslugi vo trgovijata pred prodavnicite, odnosno delovnite prostori za koi nema odobrenie od op{tinata, odnosno od Gradot Skopje (~len 8 stav 2);

3. ne utvrdi i ne istakne pazaren red i ne se pridr`uva na pazarniot red i rabotnoto vreme (~len 14 stav 3);

4. ne go objavi mestoto i vremeto na javnata i aukciskata proda`ba (~len 17 stav 2);

5. ne se pridr`uva na uslovite za javna i aukciska proda`ba soglasno so ~len 17 stav 4 na ovoj zakon.

6. ne go prijavi ispolnuvaweto na uslovite od ~lenot 22 na ovoj zakon i zapo~nuvaweto so rabota na proda`niot i delovniot objekt soglasno so ~len 23 na ovoj zakon;

7. na vidno mesto vo proda`niot objekt ne istakne natpis vo smisla na ~len 24 stav 2 od ovoj zakon;

8. otpo~ne so rabota vo kolektivna stanbena zgrada i deloveno-stanbena zgrada pred 06:00 ~asot i ne zavr{i pred 24:00 ~asot (~len 25 stav 3);

9. ne go prijavi ~asot, vremeto za pauza i rasporedot na rabototo vreme na op{tinata, odnosno na Gradot Skopje i na Dr`avniot inspektorat za trud, Upravata za javni prihodi, Dr`avniot pazaren inspektorat i Dr`avniot sanitaren i zdravstven inspektorat najmalku 15 dena pred po~etokot na raboteweto, odnosno pred izmenata na ~asot, vremeto za pauza i rasporedot na rabotnoto vreme na prodavnicite, magacinite, skladovite, benzinskite stanici i delovnite prostori (~len 26 stav 2);

Globa vo iznos od 300 evra vo denarska protivvrednost }e mu se izre~e za prekr{ok na odgovornoto lice vo pravnoto lice za dejstvija od stav 1 od ovoj ~len.

Globa vo iznos od 200 evra vo denarska protivvrednost }e mu se izre~e za prekr{ok na slu`benoto lice vo pravnoto lice za dejstvija od stav 1 od ovoj ~len.

Globa vo iznos od 300 evra vo denarska protivvrednost }emu se izre~e za prekr{ok na fizi~koto lice za dejstvijata od stav 1 od ovoj ~len. Za dejstvijata od stav 1 to~ka 1 i 2 od ovoj ~len }e se izre~e posebna prekr{o~na merka odzemawe na predmetite – stokite.

Dr`avniot pazaren inspektor mo`e za prekr{ocite od ovoj ~len da mu izre~e na pravnoto lice mandatna kazna na samoto mesto vo iznos od 500 evra vo denarska protivrednost, a na odgovornoto lice vo pravnoto lice vo iznos od 200 evra vo denarska protivrednost , kako i na fizi~koto lice vo iznos od 100 evra vo denarska protivrednost.”

Page 13: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

13

^len 16

^lenot 58 se menuva i glasi:

“Za prekr{ocite utvrdeni vo ~len 56 i 57 stav 1 to~ka 1, 2, 3, 4, 5, 6 i 7 od ovoj zakon, prekr{o~na postapka vodi i prekr{o~na sankcija izrekuva organot na dr`avnata uprava - Dr`avniot pazaren inspektorat (vo ponatamo{niot tekst: Prekr{o~en organ).

Za prekr{ocite od ~len 57 stav 1 to~ka 8 i 9 od ovoj zakon, prekr{o~na postapka vodi i prekr{o~na sankcija izrekuva organot na dr`avnata uprava vo Ministerstvoto za trud i socijalna politika na na~in i vo postapka utvrdena so zakon.

Prekr{o~nata postapka od stav 1 na ovoj ~len pred prekr{o~niot organ ja vodi komisija za odlu~uvawe po prekr{ok (vo ponatamo{niot tekst: Prekr{o~na komisija) formirana od strana na ministerot za ekonomija.”

^len 17

Po ~lenot 58 se dodavaat dva novi ~lena 58-a i 58-b koi glasat:

„^len 58-a

Za prekr{ocite utvrdeni vo чlen 55 i 57 od ovoj zakon, dr`avniot pazaren inspektor e dol`en na storitelot na prekr{okot da mu predlo`i postapka za poramnuvawe pred da podnese barawe za prekr{o~nata postapka.

Postapkata od stav 1 na ovoj ~len se vodi soglasno Zakonot za prekr{oci i Zakonot za dr`aven pazaren inspektorat.

Dr`avniot pazaren inspektor vo postapkata za poramnuvawe za prekr{ocite od prva kategorija mo`e na pravnoto lice da mu izre~e globa i da mu izdade platen nalog.

^len 58-b

Za prekr{ocite od ~len 56 od ovoj zakon, dr`avniot pazaren inspektor mo`e na storitelot na prekr{okot da mu ponudi postapka za posreduvawe i postignuvawe soglasnost so koja storitelot na prekr{okot treba da ja plati globata, drugite dava~ki ili da gi otstrani posledicite od prekr{okot.

Postapkata od stav 1 na ovoj ~len se vodi soglasno Zakonot za prekr{oci i Zakonot za dr`aven pazaren inspektorat.”

^len 18

Odredbite na ~lenovite 13, 14, 15, 16 и 17 od ovoj zakon }e se primenuvaat od 27 maj 2007 godina.

Page 14: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

14

^len 19

Ovoj zakon vleguva vo sila osmiot den od denot na objavuvaweto vo “Slu`ben vesnik na Republika Makedonija”.

Page 15: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

15

OBRAZLO@ENIE

I. OCENA NA SOSTOJBITE I CELI KOI TREBA DA SE

POSTIGNAT

So predlogot za izmenuvawe na Zakonot za trgovija se vr{i dopolnuvawe na zakonot so odredbi za antidamping merki, odnosno merki za za{tita na doma{nata industrija od damping uvoz, kako i usoglasuvawe na na kaznenite odredbi so ustavnite amandmani i noviot Zakon za prekr{oci.

So postojniot Zakon za trgovija se predvideni odredbi za za{titni merki, odnosno merki za za{tita na doma{noto proizvodstvo od zgolemen i subvencioniran uvoz. So dopolnuvawe i na odredbi za antidamping merki, }e se zaokru`at instrumentite na trgovskata politika koi mo`e da se primenat soglasno pravilata na Svetskata trgovska organizacija za za{tita na doma{noto proizvodstvo.

Potrebata za dopolnuvawe na zakonot, so odredbi za antidamping merki, a vrz osnova na nego i podzakonski akt so koj }e se regulira postapkata i na~inot na utvrduvawe na antidamping dava~ka, se nametnuva i poradi potrebata za usoglasuvawe na zakonodavstvoto na Republika Makedonija so zakonodavstvoto na Evropskata unija vo ovaa oblast, odnosno so Regulativata na Sovetot 31996R0384, za za{tita od damping uvoz od zemji koi ne se ~lenki na Evropskata zaednica. So dopolnuvaweto na zakonot }e se zaokru`i pravnata ramka za instrumentite na trgovskata politika, {to se primenuvaat vo Evropskata unija i drugite ~lenki na STO.

So pristapuvaweto na Republika Makedonija vo Svetskata trgovska organizacija, prezede obvrska bez zakonska regulativa da ne mo`e da primenuva za{titni merki, vklu~uvaj}i i antidamping merki, odnosno do donesuvawe na legislativa vo koja }e se primenat odredbite od Spogodbite na STO, vo konkretniot slu~aj Spogodbata za primena na ~lenot VI od GATT 1994 (Spogodbata za antidamping). Obvrskata za nacionalna legislativa vo ovaa oblast proizleguva i od samata Spogodba na STO, so cel da se po~ituvaat pravilata povrzani so opredeluvawe na damping, {tetata, pri~inskata vrska, istragata, voveduvaweto na merkite i drugi odredbi.

Vo ~lenot 3 i 4 se menuva nazivot na Komisijata, od Komisija za za{titni merki od zgolemen i subvencioniran uvoz vo Komisija za za{titni merki, zaradi toa {to ovaa Komisija }e ima nadle`nost, osven za postapkata za merki od zgolemen i subvencioniran uvoz, i za sproveduvawe na postapkata za voveduvawe na antidamping merki. Zaradi pro{iruvawe na nadle`nosta na Komisijata, se upotrebuva op{t termin Komisija za za{titni merki, so {to }e bidat opfateni site za{titni merki, od zgolemen uvoz, antidamping i kompenzacioni merki.

So ~lenot 5 se vr{i usoglasuvawe na oddelni termini, so terminite sodr`ani vo STO Spogodbata za za{titni merki (~lenot 2 i 4), odnosno terminite vo stavot 1 „isti ili sli~ni konkurentni stoki” i vo stavot 3

Page 16: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

16

„isti ili sli~ni” se zamenuvaat so zborovite „sli~ni ili direktno konkurentni proizvodi”.

Vo delot na poglavjeto Za{titni merki se dodava podnaslov Antidamping merki, so {to Zakonot se dopolnuva so odredbi za antidamping merki.

Vo ~lenot 45-a i 45-b se propi{uvaat osnovni odredbi za pravilata za opredeluvawe na damping, {tetata i pri~inskata vrska me|u dampingot i {tetata {to uvozot ja predizvikuva na doma{noto proizvodstvo, kako klu~ni uslovi za prezemawe na antidamping merki. So podzakonskiot akt, vrz osnova na ovoj Zakon, }e se opredelat detalni pravila za inicirawe i sproveduvawe na istragata, utvrduvaweto na {tetata na doma{nata industrija, voveduvaweto na merki i vremetraeweto i revizija na merkite.

Vo ~lenot 45-a, konkretno se dadeni odredbi so koi se opredeluva koga se smeta deka nekoja stoka e uvezena po damping cena, {to se smeta za normalna vrednost i na~inot na utvrduvawe na normalnata vrednost na stokata koja se uvezuva, pri {to vo potpolnost ovie odredbi se vo soglasnost so odredbite na STO Spogodbata za implementacija na ~lenot VI od GATT 1994 godina (Spogodbata za antidamping) i Regulativata na Sovetot na EU.

^lenot 45-b sodr`i odredbi za postapkata za pokrenuvawe na istraga za antidamping dava~ka, pri {to se opredeluva na~inot i uslovite za podnesuvawe barawe za propi{uvawe na antidamping dava~ka. Isto taka, dadeni se uslovite koi treba da se ispolnat za pokrenuvawe na istra`na postapka, koja ja sproveduva Komisijata za za{titni merki. Vo ovoj ~len se predviduva obvrska za donesuvawe na podzakonski akt za postapkata i na~inot na utvrduvawe na antidamping dava~ka, koj go donesuva Vladata na Republika Makedonija.

So ~lenot 7 se vr{i usoglasuvawe na tekstot na eden od uslovite koga Vladata na RM, na predlog na Komisijata, mo`e da propi{e kompenzaciona dava~ka, so odredbite od ~lenot VI od GATT 1994 i Spogodbata na STO za subvencii i kompenzacioni merki. Se precizira deka uvozot na stokata koja se subvencionira, nanesuva materijalna {teta ili se zakanuva da nanese materijalna {teta, na doma{noto proizvodstvo ili bi mo`el da go zabavi razvojot na doma{noto proizvodstvo.

Vo ovoj ~len stavot 3 se bri{e, poradi toa {to spored STO Spogodbata za subvencii i kompenzacioni merki se dava definicija za subvencija a ne za subvencioniran uvoz, pa ottuka, zaradi neusoglasenost so terminologijata istiot se bri{e.

Vo predlogot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za trgovija so Predlog zakon, isto taka se vr{i usoglasuvawe na poodelni odredbi od zakonot so zabele{kite dadeni od Evropskata unija. Tie se sodr`ani vo ~lenovite 1i 2 , kade vo su{tina se precizira deka implementacijata na ovie odredbi e vo soglasnost so me|unarodnite obvrski na Republika Makedonija.

Page 17: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

17

Imaj}i gi vo predvid ustavnite amandmani od XX do XXX i Zakonot za prekr{oci, so predlo`enite izmeni vo zakonot, se vr{i detalno usoglasuvawe na prekr{o~nite odredbi so odredbite od Zakonot za prekr{ocite.

Vo izmenite i dopolnuvawata na Zakonot za trgovija objaveni vo „Slu`ben vesnik na RM” br. 128/06, be{e izvr{eno samo delumno usoglasuvawe i toa vo pogled na visinata na prekr{ocite koi gi izrekuva nadle`niot sud i be{e voveden prekr{o~en organ – Komisija vo Dr`avniot pazaren inspektorat i vo Dr`avniot trudov inspektorat. Konstituiraweto na prekr{o~niot organ be{e so odlo`ena primena do 27 maj 2007godina, so ogled na toa {to ima{e otvoreni pra{awa vo odnos na organizacionata postavenost na Komisijata, statusot na ~lenovite na Komisijata, uslovi za opredeluvawe na ~len na Komisijata, uslovi za prestanok na ~lenstvoto vo Komisijata, na~inot na vodewe na postapkata i drugi otvoreni pra{awa

Podocna, Ministerstvoto za pravda organizira{e trkalezna masa so cel da se usoglasat zakonite so amandmanot XX od Ustavot na Republika Makedonija. Po sprovedenata rasprava na trkaleznata masa Ministerstvoto za pravda ni dostavi zaklu~oci so koi se dobieni nasoki koi se odnesuvaat na toa kako da se obrabotat prekr{o~nite odredbi.

Ottuka, so ovaa izmena i dopolnuvawe na zakonot :

1. se razgrani~ija nadle`nostite za vodewe na postapkata za prekr{oci zaradi {to se predlagaat odredbi so koi se vr{i podelba na prekr{ocite i toa na : prekr{oci od pote`ok vid (~len 55 – prekr{oci po koi odlu~uva nadle`niot sud) i prekr{oci od polesen vid (~len 56 i 57- prekr{oci po koi odlu~uva Prekr{o~nata komisija).

Za prekr{ocite od polesen vid nadle`en e Dr`avniot pazaren inspektorat i Ministerstvoto za trud, koi ja sproveduvaat postapkata i izrekuvaat prekr{o~ni sankcii.

Vakvite izmeni se vo funkcija na implementacija na procesot na reformi na sudskiot sistem, kade vo glavno site prekr{oci gi vodi Komisijata pri Dr`avniot pazaren inspektorat i Komisija pri Ministerstvoto za trud, a samo oddelni prekr{oci koi imaat pogolema te`ina vo smisla na steknuvawe na pogolema proptivpravna imotna korist se vo nadle`nost na sudovite. Vakvata podelba na nadle`nosta za prekr{ocite e izvr{ena vrz osnova na te`inata na protivpravnoto dejstvie pri storuvaweto na prekr{okot i vrz osnova na toa kolku ~esto se povtoruvaat oddelni prekr{oci.

2. se konstaira deka oddelni pra{awa {to se odnesuvaat na postapkata pred Prekr{o~niot organ (Komisija) treba da bidat uredeni so Zakonot za dr`aven pazaren inspektorat. Toa se pra{awata za: sostavot na Komisijata, uslovite koi treba da gi ispolnuvaat nejzinite ~lenovi, nivniot status, uslovite za razre{uvawe na ~lenovite, period za koj se ovlasteni so re{enie na ministerot, uslovite za reizbor, na~inot na rabota ( Delovnik za

Page 18: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

18

rabota) , evidencija za donesenite odluki i sli~no, za {to se zavzede stav deka }e sledi soodvetna izmena i dopolna na Zakonot za dr`aven pazaren inspektorat.

Ottuka, vo ovoj zakon proceduralnite pra{awa (rabota na Komisijata) ne se ureduvaat.

3. se voveduva postapka za poramnuvawe

Postapkata za poramnuvawe ja vodi inspektorot. Za oddelni prekr{oci inspektorot izrekuva mandatna kazna na samoto mesto na storuvawe na prekr{okot.

Za onie prekr{oci za koi e nadle`en sudot, inspektorot mo`e da mu izdade platen nalog na storitelot, pred da povede barawe pred sudot. So naplatata na mandatnata kazna, se smeta deka se postignati celite na kaznuvaweto i zavr{uva postapkata po prekr{okot.

So voveduvaweto na mo`nost za vodewe na postapka za poramnuvawe i posreduvawe se zabrzuva postapkata na re{avawe po prekr{ocite.

Dokolku storitelot na prekr{okot ne ja plati mandatnata kazna odnosno platniot nalog, pazarniot inspektor }e podnese barawe za poveduvawe na prekr{o~na postapka pred nadle`niot sud, odnosno pred prekr{o~niot organ.

4. se voveduva ostapka za posreduvawe

Za prekr{ocite od ~len 56 i 57 inspektorot e dol`en na storitelot na prekr{okot da mu ponudi postapka za posreduvawe.

Ovaa postapkata na posreduvawe se vodi pred posebna Komisija za posreduvawe. Postapkata zavr{uva so postignuvawe na Spogodba. Ovaa postapka se vodi vo slu~aite ako storitelot go priznae deloto.

Pra{awata za sostavot na Komisijata, uslovite koi treba da gi ispolnuvaat nejzinite ~lenovi, nivniot status, uslovite za razre{uvawe na ~lenovite, period za koj se ovlasteni so re{enie na ministerot, uslovite za reizbor, na~inot na rabota (Delovnik za rabota) , evidencija za postignatite spogodbi i sli~no }e bidat uredeni so soodvetnoto izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za dr`aven pazaren inspektorat.

So cel da se izvr{at neophodnite podgotovki vo smisla na voveduvawe na posebna organizaciona edinica vo vnatre{nite akti za organizacija i sitematizacija na rabotnite mesta na Ministerstvoto za ekonomija se dava odlo`ena primena na ~lenovite 13,14,15,16 i 17od ovoj zakon. Do toga{ }e se primenuvaat odredbite za prekr{ocite od Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za trgovija („Slu`ben vesnik na RM”br. 128/06).

II. FINANSISKI SREDSTVA

Finansiski sredstva za sproveduvawe na Zakonot ne se potrebni.

Page 19: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

19

PRILOG NA ODREDBI OD ZAKONOT KOI SE MENUVAAT

^len 29

Vladata mo`e privremeno da go ograni~i vr{eweto na trgovijata vo slu~aj na:

- prirodni i drugi nepogodi vo Republika Makedonija, koga nastanale ili bi mo`ele da nastanat seriozni poremetuvawa vo trgovijata, poremetuvawa vo snabduvaweto na naselenieto ili poremetuvawa vo drugi oblasti koi go zagro-zuvaat `ivotot i zdravjeto na gra|anite;

- seriozni poremetuvawa na doma{niot pazar poradi nedostatok na stoki neophodno potrebni za proizvodstvoto, prerabotkata i za `ivotot i zdravjeto na gra|anite;

- voena sostojba ili neposredna zakana za nezavisnosta i integritetot na Republika Makedonija i

- potrebi za osiguruvawe na proizvodite, surovinite i reprodukcioniot ma-terijal {to se od posebno strate{ko zna~ewe za odbranata na Republika Ma-kedonija.

Vladata mo`e da gi propi{e ograni~uvawata vo vr{eweto na trgovijata vo slu~aite od stavot 1 na ovoj ~len samo ako poremetuvaweto ne mo`e da se ot-strani so drugi merki ili ako potrebite ne mo`at da se namirat od stokovite rezervi, so uvoz ili drugi merki na trgovskata politika.

^len 31

Trgovija so stranstvo se vr{i slobodno vo soglasnost so zakon, propisite doneseni vrz osnova na zakon i me|unarodnite spogodbi i dogovori {to gi ra-tifikuvala Republika Makedonija.

Komisija za za{titni merki pri zgolemen i subvencioniran uvoz

^len 35

Za sproveduvawe na merkite za za{tita na doma{noto proizvodstvo od zgo-lemen i subvencioniran uvoz, Vladata formira Komisija za za{titni merki pri zgolemen i subvencioniran uvoz (vo natamo{niot tekst: Komisija).

Komisijata od stavot 1 na ovoj ~len ja imenuva Vladata na predlog na mini-sterot za ekonomija.

So Komisijata pretsedava ministerot za ekonomija.

Vladata gi propi{uva na~inot i postapkata za rabota na Komisijata.

Stru~nite i administrativno-tehni~kite raboti za potrebite na Komisija-ta gi vr{i stru~nata slu`ba na Ministerstvoto za ekonomija.

Page 20: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

20

^len 36

Ako vo kratok vremenski period koli~inski se zgolemi uvozot na odredena stoka, apsolutno ili relativno vo odnos na doma{noto proizvodstvo i ako so toa zgolemuvawe na uvozot se nanesuva seriozna {teta ili pretstoi opasnost od nanesuvawe na seriozna {teta za doma{nata industrija koja proizveduva isti ili sli~ni konkurentni stoki, Vladata na predlog na Komisijata }e pre-zema soodvetni za{titni merki (vo natamo{niot tekst: merki), za da se ot-stranat {tetite i poremetuvawata nastanati so takviot uvoz.

Pod "seriozna {teta", vo smisla na stavot 1 od ovoj ~len, se smeta zna~itel-no sevkupno vlo{uvawe na sostojbata na doma{noto proizvodstvo, a pod "opas-nost od seriozna {teta" se smeta seriozna {teta za koja e o~igledno deka e ne-izbe`na.

Pod "doma{na industrija", vo smisla na stavot 1 od ovoj ~len, }e se podraz-biraat site proizvoditeli koi proizveduvaat isti ili sli~ni proizvodi na teritorijata na Republika Makedonija, kako i onie ~ie zaedni~ko proizvods-tvo na isti ili sli~ni proizvodi go so~inuva pogolemiot del od vkupnoto do-ma{no proizvodstvo na tie proizvodi.

^len 46

Vladata mo`e, na predlog na Komisijata, da propi{e kompenzaciona dava~-ka za oddelna stoka koja se uvezuva, ako:

- vo proizvodstvoto ili izvozot na taa stoka se odobruvaat subvencii vo zemjata na potekloto ili zemjata na izvozot, osven koga se vo pra{awe subven-cii protiv koi ne mo`at da se prezemaat merki od ovoj ~len, soglasno so me|u-narodnite dogovori ratifikuvani od Republika Makedonija i

- uvozot na stokata koja se subvencionira, nanesuva {teta ili se zakanuva da nanese {teta na doma{noto proizvodstvo ili bi mo`el da go zabavi ekonom-skiot razvoj.

Kompenzaciona dava~ka, vo smisla na ovoj ~len, e posebna dava~ka koja se naplatuva so cel da se neutralizira sekoja subvencija koja direktno ili indi-rektno e odobrena za izrabotka, za proizvodstvo ili za izvoz na stokata.

Subvencioniran uvoz, vo smisla na ovoj ~len se smeta koga stokata koja se uvezuva vo Republika Makedonija e predmet na neposredna ili posredna po-mo{ pri proizvodstvoto ili izvozot vo dr`avata od koja {to poteknuva stoka-ta ili od koja {to se izvezuva.

^len 49

Ako dr`avniot pazaren inspektor pri vr{eweto na nadzorot utvrdi deka trgovecot:

1) ja vr{i trgovskata dejnost bez da se ispolneti propi{anite minimalno-tehni~ki uslovi, kako i drugi uslovi propi{ani so zakon vo zavisnost od vi-dot i na~inot za vr{eweto na trgovijata (~len 22) i

Page 21: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

21

2) ne ja vodi evidencijata za nabavka i proda`ba na stokite na golemo i ma-lo, kako i za davawe na trgovski uslugi opredeleni so zakon i drug propis (~len 28), }e donese re{enie za privremena zabrana na vr{ewe na dejnosta i }e opredeli rok za otstranuvawe na nepravilnostite utvrdeni so naodot na ins-pektorot.

Ako vo opredeleniot rok ne se otstranat utvrdenite nepravilnosti, inspe-ktorot }e donese re{enie za privremena zabrana na vr{ewe na dejnosta vo traewe od 15 dena za trgovecot fizi~ko lice ili od 30 dena za trgovecot pravno lice.

Protiv re{enieto od stavovite 1 i 2 na ovoj ~len mo`e da se izjavi `alba do ministerot za ekonomija.

@albata izjavena protiv re{enieto od stavovite 1 i 2 na ovoj ~len ne go od-laga izvr{uvaweto na re{enieto.

^len 50

Ako dr`avniot pazaren inspektor pri vr{eweto na nadzorot utvrdi deka trgovecot:

1) bez da e registriran vo soodvetniot registar soglasno so zakon vr{i tr-govija i dava uslugi vo trgovijata (~len 2 stav 2);

2) vr{i trgovija na golemo na pazarite na malo ili vr{i trgovija na malo na pazarite na golemo (~len 7);

3) vr{i trgovija na golemo pred magacinite, skladovite i delovnite pro-stori (~len 8 stav 1);

4) vr{i trgovija na malo i dava uslugi vo trgovijata pred prodavnicite, od-nosno delovnite prostori za koi nema odobrenie od op{tinata, odnosno od Gradot Skopje (~len 8 stav 2);

5) na zelenite pazari i posebno organiziranite delovi na zelenite pazari vr{i trgovija na golemo i malo na drugi stoki koi ne se opredeleni od strana na sovetot na op{tinata, odnosno od Gradot Skopje (~len 13 stav 4);

6) koj organizira zelen pazar na koj se vr{i trgovija na golemo i malo ne obezbedi fiskalen sistem na oprema za registrirawe na gotovinskite pla}awa za korisnicite na proda`nite mesta koi se dol`ni da go koristat od momentot na pu{tawe na proda`noto mesto vo rabota, soglasno so zakon (~len 14 stav 1);

7) trgovecot koj organizira pazar gi izdava proda`nite mesta na lica koi ne se registrirani vo soodvetniot registar, odnosno ne se evidentirani sog-lasno so zakon i koi nemaat obezbedeno fiskalen sistem na oprema za registrirawe na gotovinskite pla}awa, osven ako poinaku ne e uredeno so zakon (~len 14 stav 2);

8) na posebno organizirani pazari vr{i trgovija na stoki koi ne se navede-ni vo ~lenot 15 na ovoj zakon;

Page 22: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

22

9) vr{i trgovija na stoki vo kiosci, avtomati i proda`ba od uli~ni proda-va~i na mesta koi ne se opredeleni od sovetot na op{tinata, odnosno od Gra-dot Skopje (~len 16 stav 3);

10) ne go objavi mestoto i vremeto na vr{eweto na javnata i aukciskata pro-da`ba (~len 17 stav 2);

11) ne se pridru`uva na uslovite za javna i aukciska proda`ba soglasno so ~lenot 17 stav 4 na ovoj zakon;

12) vr{itelot na trgovija od vrata do vrata vr{i proda`ba na proizvodi koi ne se opredeleni od Vladata (~len 20 stav 2) i ne dostavil evidencija na prodava~i od vrata do vrata do nadle`niot organ za javni prihodi na podra~je-to na op{tinata, odnosno na Gradot Skopje (~len 20 stav 4);

13) pu{ta vo promet stoki koi{to ne odgovaraat na fizi~ko hemiskite i organolepti~kite svojstva, ne se spakuvani, deklarirani, ozna~eni, odnosno obele`eni soglasno so zakon (~len 21 stav 1);

14) stokite ne se soobrazeni so propi{anite tehni~ki barawa prosledeni so dokumenti opredeleni vo tehni~kite propisi so obezbeden servis, rezervni delovi bez koi proizvodite ne mo`at da se koristat za svojata namena (~len 21 stav 2);

15) vr{i proda`ba na alkoholni pijalaci i cigari na lica so vozrast pod 18 godini (~len 24 stav 1);

16) otpo~ne so rabota vo kolektivna stanbena zgrada i delovno-stanbena zgrada pred 06,00 ~asot i ne zavr{i pred 24,00 ~asot (~len 25 stav 2);

17) ne vodi evidencija za nabavkata i proda`bata na stokite, kako i za dava-we na trgovski uslugi soglasno so zakon (~len 28 stav 1);

18) ne se pridr`uva na merkite (~len 30 stav 2) i

19) izvr{i uvoz bez dozvola na stoki opredeleni so ~lenot 34 na ovoj zakon, }e donese re{enie za privremena zabrana na vr{ewe na dejnosta i }e opredeli rok za otstranuvawe na nepravilnostite utvrdeni so naodot na inspektorot, soglasno so zakon.

Ako vo opredeleniot rok ne se otstranat utvrdenite nepravilnosti, inspe-ktorot }e donese re{enie za privremena zabrana na vr{ewe na dejnosta vo traewe od 15 dena za trgovecot fizi~ko lice ili od 30 dena za trgovecot pravno lice.

Vo slu~aite od stavot 1 to~ki 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 12, 13, 17 i 18, dr`avniot pa-zaren inspektor privremeno }e gi odzeme predmetite - stokite so koi se vr{i trgovija.

Za izvr{enoto odzemawe na predmetite - stokite od stavot 3 na ovoj ~len, dr`avniot pazaren inspektor izdava potvrda.

Za predmetite - stokite {to se podlo`ni na rasipuvawe, dr`avniot paza-ren inspektor prezema dejstvija za nivna proda`ba, a pari~nite sredstva od

Page 23: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

23

izvr{enata proda`ba gi uplatuva na smetka na Buxetot na Republika Makedo-nija.

Protiv re{enieto od stavot 1 na ovoj ~len mo`e da se izjavi `alba do mini-sterot za ekonomija.

@albata izjavena protiv re{enieto od stavot 1 na ovoj ~len ne go odlaga iz-vr{uvaweto na re{enieto.

^len 51

Ako trgovecot ne go prijavi ispolnuvaweto na uslovite od ~lenot 22 na ovoj zakon i zapo~nuvaweto so rabota na proda`niot i delovniot objekt, soglasno so ~lenot 23 na ovoj zakon, dr`avniot pazaren inspektor }e donese re{enie za privremena zabrana na vr{ewe na dejnosta i }e opredeli rok za prijavuvawe na ispolnuvaweto na uslovite od ~lenot 22 na ovoj zakon.

Ako vo opredeleniot rok trgovecot ne gi otstrani utvrdenite nepravilno-sti, inspektorot }e donese re{enie za privremena zabrana na vr{ewe na dej-nosta vo traewe od 15 dena za trgovecot fizi~ko lice ili od 30 dena za trgovecot pravno lice.

Protiv re{enieto od stavovite 1 i 2 na ovoj ~len mo`e da se izjavi `alba do ministerot za ekonomija.

@albata izjavena protiv re{enieto od stavovite 1 i 2 na ovoj ~len ne go od-laga negovoto izvr{uvawe.

^len 53

Ako trgovecot uvezuva ili izvezuva stoki bez dozvola, vo smisla na ~lenot 34 od ovoj zakon, dr`avniot pazaren inspektor privremeno }e gi odzeme pred-metite - stokite do donesuvaweto na odluka od nadle`niot sud.

Za izvr{enoto odzemawe na stokite od stavot 1 na ovoj ~len dr`avniot pa-zaren inspektor izdava potvrda.

Za stokite {to se podlo`ni na rasipuvawe, dr`avniot pazaren inspektor prezema dejstvija za nivna proda`ba, a pari~nite sredstva od izvr{enata pro-da`ba gi uplatuva na smetka na Buxetot na Republika Makedonija.

^len 54

Ako dr`avniot pazaren inspektor pri vr{eweto na nadzorot utvrdi deka trgovecot:

1) ne go istakne pazarniot red i rabotnoto vreme i ne se pridr`uva na pa-zarniot red i rabotnoto vreme (~len 14 stav 3);

2) na vidno mesto vo proda`niot objekt ne istakne natpis vo smisla na ~le-not 24 stav 2 od ovoj zakon i

3) evidencijata ne se nao|a vo soodvetna delovna prostorija, odnosno vo so-odvetnata delovna prostorija vo koja se vr{i trgovijata i vo sekoe vreme ne

Page 24: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

24

bide dostapna na nadle`nite inspekciski organi (~len 28 stav 2), }e naredi so re{enie da se otstranat utvrdenite nedostatoci vo opredelen rok.

Ako vo opredeleniot rok trgovecot ne gi otstrani utvrdenite nepravilno-sti , dr`avniot pazaren inspektor }e donese re{enie za privremena za zabra-na na vr{ewe na dejnosta vo traewe od 15 dena za trgovecot fizi~ko lice ili od 30 dena za trgovecot pravno lice.

Protiv re{enieto od stavovite 1 i 2 na ovoj ~len mo`e da se izjavi `al-ba do ministerot za ekonomija.

@albata izjavena protiv re{enieto od stavovite 1 i 2 na ovoj ~len ne go od-laga negovoto izvr{uvawe.

^len 54-a

Prekr{o~ni organi za vodewe na prekr{o~na postapka soglasno ovoj zakon se Dr`avniot pazaren inspektorat i Dr`avniot inspektorat za trud.

Postapkata pred Dr`avniot pazaren inspektorat za odlu~uvawe po prekr{ok ja vodi tri~lena komisija od slu`beni lica ovlasteni od ministerot za ekonomija.

Postapkata pred Dr`avniot inspektorat za trud za odlu~uvawe po prekr{ok ja vodi tri~lena komisija od slu`beni lica ovlasteni od ministerot za trud i socijalna politika.

Komisijata od stavovite 2 i 3 na ovoj ~len donesuva odluka za prekr{ocite od ovoj zakon i za izrekuvawe na prekr{o~ni sankcii.

^len 55

Globa vo iznos od 3.500 do 5.000 evra vo denarska protivvrednost }e mu se izre~e za prekr{ok na pravnoto lice, ako:

1) vr{i trgovija bez da e registriran vo soodvetniot registar soglasno so zakon (~len 2 stav 2);

2) vr{i trgovija na golemo na pazarite na malo ili vr{i trgovija na malo na pazarite na golemo (~len 7);

3) vr{i proda`ba na alkoholni pijalaci i cigari na lica so vozrast pod 18 godini (~len 24 stav 1);

4) ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite na golemo i malo, odnosno za davaweto na uslugite (~len 28 stav 1);

5) evidencijata {to ja vodi ne se naoga vo soodvetna delovna prostorija vo koja se vr{i trgovija i vo sekoe vreme ne bide dostapna na nadle`nite inspek-ciski organi (~len 28 stav 2);

6) ne se pridr`uva na propi{anite merki ( ~len 30 stav 2) i

7) vr{i izvoz i uvoz na stoki bez dozvola soglasno so ~lenot 34 na ovoj za-kon.

Page 25: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

25

Za dejstvijata od stavot 1 na ovoj ~len, pokraj globata na pravnoto lice }e mu se izre~e i sankcija privremena zabrana za vr{ewe na dejnost - trgovija vo traewe od edna do tri godini.

Za dejstvijata od stavot 1 na ovoj ~len }e se izre~e globa za prekr{ok od 350 do 1.000 evra vo denarska protivvrednost i na odgovornoto lice vo pravnoto lice.

Za dejstvijata od stavot 1 to~ki 1, 2, 3, 6 i 7 na ovoj ~len na pravnoto lice }e mu se izre~e i posebna prekr{o~na merka odzemawe na predmeti.

Za dejstvijata od stavot 1 na ovoj ~len pokraj globata na odgovornoto lice vo pravnoto lice }e mu se izre~e prekr{o~na sankcija zabrana na vr{ewe profesija, dejnost ili dol`nost vo traewe od edna do pet godini.

^len 56

Globa vo iznos od 4.000 do 5.000 evra vo denarska protivvrednost }e mu se izre~e za prekr{ok na pravnoto lice, ako:

1) vr{i trgovija na golemo pred magacinite, skladovite i delovnite pro-stori (~len 8 stav 1);

2) vr{i trgovija na malo i davawe na uslugi vo trgovijata pred prodavnici-te, odnosno delovnite prostori za koe toa ne e odobreno od sovetot na op{ti-nata, odnosno od Gradot Skopje (~len 8 stav 2);

3) na zelenite pazari i posebno organiziranite delovi na zelenite pazari vr{i trgovija na golemo i malo na drugi stoki koi ne se opredeleni od sove-tot na op{tinata, odnosno od Gradot Skopje (~len 13 stav 4);

4) ne obezbedi fiskalen sistem na oprema za registrirawe na gotovinskite pla}awa za korisnicite na proda`nite mesta koi se dol`ni da go koristat od momentot na pu{tawe na proda`noto mesto vo rabota, soglasno so zakon (~len 14 stav 1);

5) na organiziranite zeleni pazari na koi se vr{i trgovija na golemo i ma-lo proda`nite mesta gi izdava na lica koi ne se registrirani vo soodvetniot registar, odnosno evidentirani soglasno so zakon i koi nemaat obezbedeno fiskalen sistem na oprema za registrirawe na gotovinskite pla}awa, osven ako poinaku ne e uredeno so zakon (~len 14 stav 1);

6) na posebno organizirani pazari vr{i trgovija na stoki koi ne se navede-ni vo ~lenot 15 na ovoj zakon;

7) ne se pridr`uva na uslovite opredeleni za vr{ewe javna i aukciska pro-da`ba (~len 17 stav 4);

8) vr{i trgovija na golemo i malo od vrata do vrata bez sklu~uvawe na dogo-vor so potro{uva~ot (~len 20 stav 1);

9) pu{ta vo promet stoki koi{to ne odgovaraat na fizi~ko hemiskite i or-ganolepti~kite svojstva, ne se spakuvani, deklarirani, ozna~eni, odnosno obe-le`eni soglasno so zakon (~len 21 stav 1);

Page 26: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

26

10) stokite ne se soobrazeni so propi{anite tehni~ki barawa prosledeni so dokumenti opredeleni vo tehni~kite propisi so obezbeden servis, rezervni delovi bez koi proizvodite ne mo`at da se koristat za svojata namena (~len 21 stav 2);

11) ne gi ispolnuva propi{anite minimalno-tehni~ki uslovi i drugite us-lovi propi{ani so zakon vo zavisnost od vidot i na~inot na vr{ewe na trgo-vija (~len 22 stav 1);

12) ne se pridr`uva na odredbite od ~lenot 25 stavovi 1 i 2 na ovoj zakon i

13) ne go prijavi ~asot na po~etokot i ~asot na zavr{uvaweto na rabotnoto vreme, vremeto za pauza i rasporedot na rabotnoto vreme na op{tinata, odnosno na gradot Skopje, kako i na Dr`avniot inspektorat za trud, Upravata za javni prihodi, Dr`avniot pazaren inspektorat i Dr`avniot sanitaren i zdravstven inspektorat najmalku 15 dena pred po~etokot na raboteweto, odnosno pred izmenata na ~asot na po~etokot i ~asot na zavr{uvaweto na rabotnoto vreme, vremeto za pauza i rasporedot na rabotnoto vreme na prodavnicite, magacinite, skladovite, benzinskite stanici i delovnite prostori (~len 26 stav 2);

Za dejstvijata od stavot 1 na ovoj ~len, pokraj globata na pravnoto lice }e mu se izre~e i sankcija privremena zabrana za vr{ewe na dejnost - trgovija vo traewe od edna do tri godini.

Za dejstvijata od stavot 1 na ovoj ~len }e se izre~e globa za prekr{ok od 350 do 1.000 evra vo denarska protivvrednost i na odgovornoto lice vo pravnoto lice.

Za dejstvijata od stavot 1 to~ki 1, 2, 3, 4, 5, 8 i 9 na ovoj ~len na pravnoto li-ce }e mu se izre~e i posebna prekr{o~na merka odzemawe na predmeti.

Za dejstvijata od stavot 1 na ovoj ~len pokraj globata na odgovornoto lice vo pravnoto lice }e mu se izre~e prekr{o~na sankcija zabrana na vr{ewe profesija, dejnost ili dol`nost vo traewe od edna do pet godini.

^len 57

Globa vo iznos od 4.000 do 5.000 evra vo denarska protivvrednost }e mu se izre~e za prekr{ok na pravnoto lice, ako:

1) ne utvrdi i ne istakne pazaren red i rabotno vreme na zelenite pazari i ne se pridr`uva na pazarniot red i rabotnoto vreme (~len 14 stav 3);

2) vr{i trgovija na stoki vo kiosci, avtomati i trgovija od podvi`ni uli~-ni prodava~i na mesta koi ne se opredeleni so odluka na sovetot na op{tina-ta, odnosno na Gradot Skopje (~len 16 stav 2);

3) ne go objavi mestoto i vremeto na vr{ewe na javna i aukciska proda`ba (~len 17 stav 2);

4) vr{i trgovija od vrata do vrata na proizvodi koi ne se opredeleni od Vladata (~len 20 stav 2);

Page 27: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

27

5) vr{itelot na trgovija od vrata do vrata nema identifikaciona legiti-macija (~len 20 stav 4);

6) ne ja dostavi evidencijata na prodava~i od vrata do vrata do nadle`niot organ na upravata za javni prihodi na op{tinata, odnosno na Gradot Skopje (~len 20 stav 5);

7) ne go prijavi ispolnuvaweto na uslovite od ~lenot 22 na ovoj zakon i za-po~nuvaweto so rabota na Dr`avniot pazaren inspektorat i na nadle`niot organ na op{tinata, odnosno na Gradot Skopje najmalku 15 dena pred po~eto-kot na raboteweto na proda`niot ili drug deloven objekt (~len 23 stav 1);

8) na vidno mesto vo proda`niot objekt ne istakne natpis so golemina 20 h 50 sm so sodr`ina "zabraneta e proda`ba na alkoholni pijalaci i cigari na lica so vozrast pod 18 godini" (~len 24 stav 2);

9) prodavnicite {to se nao|aat vo kolektivna stanbena zgrada i delovno-stanbena zgrada otpo~nat so rabota pred 06,00 ~asot i ne zavr{at so rabota do 24,00 ~asot (~len 25 stav 3);

10) vo slu~aj na objektivni pri~ini prestane so rabota ili go izmeni rabot-noto vreme, vo smisla na ~lenot 26 stav 3 od ovoj zakon, ne go izvesti za pri~i-nite Dr`avniot inspektorat za trud i nadle`niot organ na op{tinata, odnos-no Gradot Skopje vo rok od pet dena od denot na prestanokot so rabota (~len 26 stav 4) i

11) ne go istakne rabotnoto vreme i telefonskiot broj na Dr`avniot paza-ren inspektorat od toa podra~je na vidno mesto na vlezot od prodavnicite, ma-gacinite, skladovite, benzinskite stanici i delovnite prostori i ne se pri-dr`uva kon istaknatoto rabotno vreme (~len 27).

Za dejstvijata od stavot 1 to~ka 2 na ovoj ~len na pravnoto lice }e mu se izre~e posebna prekr{o~na merka odzemawe na predmeti.

Za dejstvijata od stavot 1 na ovoj ~len }e se izre~e globa za prekr{ok od 600 do 1.000 evra vo denarska protivvrednost i odgovornoto lice vo pravnoto li-ce.

Za dejstvijata od stavot 1 na ovoj ~len dr`avniot pazaren inspektor mo`e da izre~e globa na samoto mesto od 600 evra za pravnoto lice, a za odgovornoto lice vo pravnoto lice od 200 evra vo denarska protivvrednost.

Za dejstvijata od stavot 1 na ovoj ~len pokraj globata na odgovornoto lice vo pravnoto lice }e mu se izre~e prekr{o~na sankcija zabrana na vr{ewe profesija, dejnost ili dol`nost vo traewe od edna do pet godini.

^len 58

Globa od 500 do 1.000 evra vo denarska protivvrednost }e mu se izre~e za prekr{ok na fizi~ko lice koe vr{i trgovija za dejstvijata od ~lenovite 55 stav 1, 56 stav 1 i 57 stav 1 na ovoj zakon.

Page 28: Zakon za trgovija 11april - npaa.sep.gov.mknpaa.sep.gov.mk/NPAA-public/App_Upload/2007.0400.2219.tekst.pdf · 10. ne vodi evidencija za nabavka i proda`ba na stokite kako i za davawe

28

Za dejstvijata od ~lenot 55 stav 1 to~ki 1, 2, 3, 6 i 7 na ovoj zakon i ~lenot 56 stav 1 to~ki 1, 2, 3, 4, 5, 8 i 9 na ovoj zakon }e se izre~e posebna prekr{o~na merka odzemawe na predmeti.

Za prekr{okot od ~lenot 56 stav 1 na ovoj zakon dr`avniot pazaren inspe-ktor mo`e da izre~e globa na samoto mesto od 100 evra vo denarska protivvrednost za fizi~koto lice koe vr{i trgovija.