World Bank Document - Burma Library · 2016-03-13 · ျပည္ဆိုင္ရာ...

ႏ ဝင ဘာ ၂ ဝ ၁ ၄Report No. 93050-MM

ျမနမာႏငင

အကးအေျပာငးကာလတြင ဆငးရႏြမးပါးမႈကအဆးသတျခငးႏင

အားလးမေဝပငဆငသညသာယာဝေျပာမႈက ျမႇငတငျခငး

ႏငငအေျခအေနစနစတကေလလာဆနးစစမႈ

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

Pub

lic D

iscl

osur

e A

utho

rized

2 | ကမာၻ႔ဘဏအစရငခစာ

ယခအစရငခစာ ေရးသားျပစရာတြင Mathew Verghis (Practice Manager, MFM) ႏင Shubham

Chaudhuri (Practice Manager, MFM & Poverty) တ႔၏ စမခန႔ခြမႈေအာကတြင Khwima Nthara

(Program Leader & Lead Economist) ဥးေဆာငေသာ ကမာၻ႔ဘဏအပစ ၏ အဖြ႕အစညးမားျဖစသည

အျပညျပညဆငရာ ဘ႑ာေရးေကာပေရးရငး (International Finance Corporation-IFC) ႏင အျပည

ျပညဆငရာ ဖြ႕ ၿဖးေရးအသငး (International Development Association-IDA) တ႕က အတတကြ

ပးေပါငး ေဆာငရြကျခငး ျဖစသည။ IFC ၏ Task Manager မာ Catherine Martin (Principal

Strategy Officer) ျဖစၿပး Ulrich Zachau (Country Director), Abdoulaye Seck (Country Manager),

Kanthan Shankar (Former Country Manager), Sudhir Shetty (Regional Chief Economist), Betty

Hoffman (Former Regional Chief Economist), Constatinee Chikosi (Portfolio and Operations

Manager), Julia Fraser (Practice Manager), Jehan Arulpragasam (Practice Manager), Hoon

Sahib Soh (Operations Adviser), Rocio Castro (VP Adviser), Antonella Bassani (Strategy and

Operations Director), Antony Gaeta (Country Program Coordinator), Maria Ionata (Former

Country Program Coordinator), Vikram Kumar (IFC Resident Representative), and Simon

Andrews (Senior Manager) တ႔ကလညး အဘကဘကမ လမးၫႊနမႈမားေပးခပါသည။

ယခအစရငခစာက ေရးသားျပစရာတြင ကမာၻ႔ဘဏ၏ ႒ာနမားမ ၀နထမးမားျဖစေသာ (၁) Economic

Growth ,Structure, and Transmation ႒ာနမ Douglas Addison (Senior Economist)၊ (၂) Poverty

Diagnostics ႒ာနမ Manohar Sharma (Senior Poverty Specialist) ဥးမငးရပငဟနး (Poverty

Specialist), Valerie Kozel (Senior Poverty Economist), Jae Kyun (Poverty Consultant) (၃)

State Capacity, Legitimacy, and Trust ႒ာနမ Shabih Mohib (Program Leader) ႏင Nikolas

Myint (Senior Social Development Specialist) (၄)Conflict, Fragility, and Risks ႒ာနမ Asbjorn

Wee (Seinor Operations Officer) and Nikolas Myint (Senior Social Development Specialist)

(၅) Social Relations, Inclusion, and Exclusion ႒ာနမ Andrea Woodhouse (Senior Social

Development Specialist)(၆) Health ႒ာနမ ေဒၚႏငးႏငးပင (Senior Human Development

Specialist) (၇) Education ႒ာနမ Lars Sondergaard (Program Leader)(၈) Social Protection

႒ာနမ Puja Datta (Senior Economist) (၉)Gender ႒ာနမ Pamonrat Tansanguanwong (Senior

Social Development Specialist) (၁၀) Agriculture ႒ာနမ Sergiy Zorya (Senior Economist)

and Paavo Elister (Lead Rural Development Specialist (၁၁) Land ႒ာနမ Steven Jaffe

(Lead Rural Development Specialist) and Keith Bell (Senior Land Policy Specialist) (၁၂)

Energy ႒ာနမ Dejan Ostojic (Lead Energy Specialist ) Rome Chavapricha (Senior Energy

Specialist) (၁၃) Environment and Natural Resource management ႒ာနမ Ruxandra Floroiu

(Senior Environmental Engineer); (၁၄) ICT ႒ာနမ Tenzin Domar (Program Coordinator)

(၁၅) Public Financial Management ႒ာနမ Shabih Mohib (Program Leader); (၁၆)Natural

Resource Revenue Management ႒ာနမ Edith Bowles (Consultant) and Motern Larsen(Mining

Specialist) (၁၇) Water Resource management ႒ာနမ Claudia Sadoff (Lead Economist) (၁၈)

Investment Climate ႒ာနမ Nataliya Mylenko (Senior Financial Sector Specialist) (၁၉)Financial

Sector Development ႒ာနမ James Seward (Lead Financial Sector Specialist) တ႔ပးေပါငးၿပး

ေကးဇးတငလႊာ

ကမာၻ႔ဘဏအစရငခစာ | 3

အေၾကာငးအရာအလက စစညးထားေသာ အခကအလကမားက မတညၿပး ေရးသားထားျခငး

ျဖစသည။

ယခ အစရငခစာက ျပငဆငရာတြင ေအာကေဖာျပပါ အဖြ႕၀ငမား၏ တနဖးမျဖတႏငေသာ ကည

ေဆာငရြကမႈမားလညး ရရခပါသည။ ေဒၚေမသကဇင (Country Economist)၊ Robert Taliercio

(Lead Economist)၊ Willy McCourt (Senior Public Specialist)၊ Joel Turkewitz (Lead Public Sector

Specialist)၊ Zhentu Liu (Senior Procurement Specialist)၊ Corey Pattison (Consultant)၊ Charles

Scheider (Senior Operations Officer)၊ Manush Hristob (Senior Counsel)၊ Jason Pellmar (Senior

Investment Officer)၊ Thitsar Thitsar (Operations Officer)၊ Khin Thida Maw (Operations Officer)၊

Matt Davies (IMF)

Shantayanan Devarajan (Chief Economist) ႏင Tara Vishwanath (Lead Economist) တ႔ကလညး

အစရငခစာက အားသြနခြနစက ျပနလညသးသပေပးခၾကသည။ SCD Advisory Group မ Ambar

Narabana (Lead Economist) Trang Van Vguyen (Senior Economist) တ႔ႏင Ana Revenga

(Senior Director for the Poverty Gloval Practice) တ႔၏ အျပနအလန ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ

မလညး မားစြာေသာ အကးေကးဇးမား ရရခပါသည။

အစရငခစာျဖစေျမာကေရး အႀကျပေဆြးေႏြးပြမား ျပလပျခငး၊ ဘာသာျပနဆျခငး၊ အစရငခစာက

ျဖန႔ချခငးတ႔က ေဆာငရြကေပးေသာ ကမာၻ႔ဘဏ၏ သတငးႏင ျပနၾကားေရးအဖြ႕၀ငမားျဖစေသာ

ဥးေကာစးလငး ေဒၚရငသႏာ၊ Anne Elicano, Carl Patrick Paul Risley Diana Ya-Wai Chung

ႏင Meriem Gray ကလညး ေကးဇးတင အသအမတျပရပါမည။ အႀကျပေဆြးေႏြးပြမားျပလပရာ

တြင အတငပငခပဂၢလမားအျဖစ ေဆာငရြကေပးၾကေသာ Shona Kirkwood, Paul Donowitz

ႏင ဥးစငးရာဇာထြနးတ႔ထမအကးရေသာ ကညေဆာငရြကမႈမားလညး ရရခပါသည။ စမခန႔ခြေရး၊

ေထာကပပ႕ေဆာငေရး ကစၥရပမားဆငရာ အကအညမားေပးခေသာ ဥးေမာငေမာင၀ငး၊ ေဒၚေအးမမ

ထြနး၊ ေဒၚေအးမာလာ၀ငး Angkanee Luangpenthong Tasanee Chokwatana Cecile Wodon

Lynn Yeargin Mildred Gonsalvez Katia Nemes ႏင Xuemei Guo တ႔ကလညးအသအမတျပ

ေကးဇးတငပါသည။

ျပညေထာငစ သမၼတ ျမနမာႏငင ႏငငေတာအစးရ၏ ပးေပါငးေဆာငရြကကညမႈကလညး တနဖး

ထား ေကးဇးတငရေၾကာငး ေဖာျပအပပါသည။ ဘ႑ာေရး၀နႀကးဌာန ျပညေထာငစ ၀နႀကး

ဥး၀ငးရန၊ ဘ႑ာေရး၀နႀကး႒ာန ဒတယ ၀နႀကး ေဒါကတာ ဥးလငးေအာငႏင ေဒါကတာ ဥးေမာင

ေမာငသမး၊ ၫႊနၾကားေရးမးခပ ဥးေမာငေမာင၀ငး ႏင ဒတယ ညႊနၾကားေရးမးခပ ေဒၚႏြယႏြယ၀ငး

ကလညး ေကးဇးအထးတငရပါသည။ အႀကျပ ေဆြးေႏြးပြမား ကငးပျပလပခသည ေဒသမားရ

ျပညနယႏင တငးေဒသႀကး အစးရအဖြ႕၀င ၀နႀကးခပမား၊ အရာရႀကးမား ျပညေထာငစအဆင

အရာရႀကးမား၊ အရပဘကလမႈအဖြ႕အစညးမား၊ ပညာရငမား၊ အၾကေပးအဖြ႕မား၊ ပဂၢလက က႑မ

ကယစားလယမားႏင ေဆြးေႏြးရာတြင အခကအလကမားေပးခေသာ ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးဆငရာ

မတဖက အဖြ႕အစညးမားက ကမာၻ႔ဘဏအဖြ႕မ ေကးဇးတငရပါေၾကာငး ေဖာျပအပပါသည။


ADB အာရဖြ႔ၿဖးေရးဘဏ AIDS ခခအားကဆငးမႈကးစကေရာဂါ ASEAN အေရ႕ေတာငအာရႏငငမားအသငး ATM အလအေလာကေငြထတစက CBM ျမနမာႏငငေတာဗဟဘဏCEDAW အမးသမးမားအား နညးမးစျဖင ခြျခားဆကဆမႈ ပေပာကေရးဆငရာ

သေဘာတစာခပ အမးသမးမားအား နညးမးစျဖင ခြျခားဆကဆမႈ ပေပာကေရးဆငရာ သေဘာတစာခပ

CESD စးပြားေရးႏငလမႈေရးဖြ႔ၿဖးတးတကေရးဌာနCESR ဘကစလႊမးၿခေသာ ပညာေရးက႑ျပနလနသးသပမႈ CPF ႏငငဆငရာ ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ မေဘာင CSO အရပဘကလမႈအဖြ႕အစညး DB သတမတ အကးေကးဇး DFID ၿဗတန ႏငငတကာဖြ႔ၿဖးေရးဌာန DSA ေကြးမဆငရာ ဆနးစစေလလာမႈ DTIS ကနသြယေရးေပါငးစညးမႈ စနစတကေလလာခကDU လပငနးေဆာငရြကသည ဌာနစတEAP အေရ႕အာရပစဖတ EITI သယဇာထတယမႈလပငနးမား ပြငလငးျမငသာေရးေရ႕ေဆာငအဖြ႕ EMIS ပညာေရးစမခန႔ခြ႕မႈဆငရာအခကအလကစနစ ESIA သဘာဝပတ၀နးကငႏငလမႈအကးသကေရာကမႈ ေလလာဆနးစစခကEU ဥေရာပသမဂၢ FAB လယယာေျမ အပခပေရးအဖြ႕ FDI ႏငငျခား တက႐ကရငးႏးျမႇပႏမႈ FESR စးပြားေရးႏင လမႈေရးျပျပငေျပာငးလမႈ မေဘာင FIL ဘ႑ာေရး အဖြ႔စညးမားဆငရာ ဥပေဒ GDP ျပညတြငး အသားတင ထတကန HIV ခခအားကဆငးမႈ ဗငးရပစHRD လ႔စြမးအားအရငးအျမစ ဖြ႔ၿဖးေရး ICA ရငးႏးျမႇပႏမႈ ၀နးကင ေလလာဆနးစစခက ICT သတငးအခကအလကႏင ဆကသြယေရးနညးပညာIDP ျပညတြငး ေနရပေရႊ႕ေျပာငးဒကၡသညမား IHLCA အမေထာငစမား၏ စား၀တေနေရးအေျခအေန ဘကစေလလာမႈ စစတမးIHLCA-2 အမေထာငစမား၏ စား၀တေနေရး အေျခအေန ဘကစ ေလလာမႈ

စစတမး - ၂ILO အျပညျပညဆငရာ အလပသမားအဖြ႕ IMF ႏငငတကာေငြေၾကးရနပေငြအဖြ႕ INGO ႏငငတကာ အစးရမဟတေသာ အဖြ႕အစညးမား IPP လစစစ ထတလပျဖန႔ျဖးသည ပဂၢလက လပငနးIRD ျပညတြငးအခြနမားဦးစးဌာန JICA ဂပနႏငင အျပညျပညဆငရာပးေပါငးေဆာငရြကေရးေအဂငစJMP ပးေပါငး ေလလာေစာငၾကညေရး အစအစဥKIO ကခင လြတလပေရးအဖြ႔KNU ကရငအမးသားအစညးအ႐း LSCI လနာ ေရေၾကာငးဆကသြယမႈ အၫႊနးကနး LUC ေျမယာသးစြခြငလကမတ MADB ျမနမာလယယာစကပးေရးဖြ႔ၿဖးေရးဘဏ MDRI ျမနမာႏငင ဖြ႔ၿဖးေရးရငးျမစဌာန MEB ျမနမာစးပြားေရးဘဏ MEC ျမနမာ စးပြားေရးေကာပေရးရငး MFI အေသးစားေငြေရးေၾကးရာ အဖြ႕အစညး MIC ျမနမာႏငင ရငးႏးျမႇပႏမႈ ေကာမရင MICS အမးသမးႏငကေလးမား၏ အၫႊနးကနးမားက ေလလာသညစစတမးMOE ပညာေရး၀နႀကးဌာန MOF ဘ႑ာေရး၀နႀကးဌာန MOH ကနးမာေရး၀နႀကးဌာန MOHT ဟတယႏင ခရးသြားလာေရးလပငနး ၀နႀကးဌာန

MNPED အမးသားစမကနးႏင စးပြားေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈ၀နႀကးဌာနMP လႊတေတာကယစားလယMPLCS ျမနမာႏငင ဆငးရႏြမးပါးမႈႏင လေနမႈအေျခအေန စစတမးMPT ျမနမာဆကသြယေရး MSE အေသးစားေငြေၾကး ႀကးၾကပမႈလပငနး MSME အႏစတ၊ အေသးစားႏငအလတစားလပငနး (Micro Small Medium

Enterprise)NGO အစးရမဟတေသာအဖြ႕အစညး NRC အမးသားမတပတငကတ NSDS စာရငးအငးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈဆငရာ အမးသားဗဟာ NTM သြငးကနခြနမဟတေသာလပထးမား OECD စးပြားေရးပးေပါငးေဆာငရြကေရးႏင ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးအဖြ႕ OOP အတစကသးစြမႈPEFA ျပညသ႔အသးစရတႏင ဘ႑ာေငြတာ၀နခမႈ PER ျပညသ႔အသးစရတ ျပနလနဆနးစစခက PFM ျပညသ႔ဘ႑ာေငြဆငရာ စမခန႔ခြမႈ PPP အစးရ-ပဂၢလက မတဖကျပေဆာငရြကမႈ PSC ထတလပမႈ ခြေ၀ေရး စာခပ QSEM လမႈေရးႏငစးပြားေရးအရညအေသြးတ႔ဆနးစစေလလာျခငး သေတသန

လပငနးSABER ပမေကာငးမြနေသာပညာေရးရလဒမားအတြက စနစကေသာခဥးကပမႈ SCD ႏငငအေျခအေန စနစတက ေလလာဆနးစစမႈSEE ႏငငပငစးပြားေရးလပငနး SEZ အထးစးပြားေရးဇန

SIDA ဆြဒင အျပညျပညဆငရာ ဖြ႔ၿဖးေရးေအဂငစ SIM လမႈအကးသကေရာကမႈ ေစာငၾကညေလလာေရးSLORC ႏငငေတာၿငမ၀ပပျပားမႈတညေဆာကေရးအဖြ႕ SLRD ေၾကးတငႏင ေျမစာရငးဦးစးဌာနSME အေသးစားႏငအလတစားလပငနးမား SMP ၀နထမးေလလာေစာငၾကညေရးအစအစဥSNA အမးသားစာရငးဇယားထားရစနစ SOE ႏငငပငလပငနးမား SP လမႈကာကြယေရး အစအစဥ STEPS ေလကငေရး၊ အလပခန႔ထားေရး၊ တးတကေရးႏင ကယတငဖြ႕ၿဖးေရး

အရညအေသြးမားSWG က႑အလက လပငနးအဖြ႕ TSI ကနသြယေရးကညပပးမႈအဖြ႕ TVET နညးပညာႏင အသကေမြး၀မးေကာငးပညာေရးႏင ေလကငသငတနး

ေပးျခငးUMEHL ျမနမာႏငငစးပြားေရးဦးပငလမတကUN ကလသမဂၢUNCTAD ကနသြယေရးႏင ဖြ႕ၿဖးေရးဆငရာ ကလသမဂၢညလာခ UNDP ကလသမဂၢဖြ႕ၿဖးေရးအစအစဥ UNICEF ကလသမဂၢ ကေလးမားရနပေငြအဖြ႕ UNODC ကလသမဂၢ မးယစေဆး၀ါးႏငရာဇ၀တမႈဆငရာ ႐း USA အေမရကနျပညေထာငစ USD အေမရကနေဒၚလာ USDA အေမရကနႏငင လယယာစကပးေရးဌာန USDP ျပညေထာငစႀကခငေရးႏငဖြ႕ၿဖးေရးပါတ VFV ေျမလြတ၊ ေျမလပႏင ေျမ႐ငး WASH ေရ၊ သန႔ရငးမႈႏင တစကယရညသန႔ရငးမႈ WB ကမာၻ႔ဘဏ WBG ကမာၻ႔ဘဏအပစ WDR ကမာၻ႔ဖြ႔ၿဖးေရးအစရငခစာ WHO ကမာၻ႔ကနးမာေရးအဖြ႕ WTO ကမာၻ႔ကနသြယေရးအဖြ႔

အတေကာကေဝါဟာရ


က။ ျမနမာႏငင၏ ႏငငေရးစနစ၊ စးပြားေရးႏင လ႔အဖြ႕အစညးတ႔ အသြငကးေျပာငးျခငး ၁၇

ခ။ ႏငင၏စးပြားေရးအေျခအေနႏင သမငးေၾကာငး ၁၈

ဂ။ ဖြ႔ၿဖးမႈ ပစမားႏင ဖြ႕စညးတညေဆာကပ အသြငသ႑ာနေျပာငးလျခငး ၂ဝ

ဃ။ ႏငငဆငရာ စနစတကေလလာဆနးစစမႈ (SCD) ေဆာငရြကျခငး၏ ရညရြယခက ၂၅

င။ ျမနမာႏငငဆငရာ SCD အတြက မေဘာင ၂၆

စ။ သတငးအခကအလကရငးျမစမား၊ အၾကဉာဏရယေဆြးေႏြးမႈမားႏင သတငးအခကလကမား၏ အရညအေသြး ၂၇

၁။ ႏငငအေျခအေန - ေနာကခ

အႏစခပတငျပခက


၂။ ျမနမာႏငင၏

ဆငးရႏြမးပါးမႈ

အေျခအေန

က။ ဆငးရႏြမးပါးမႈႏင မညမမႈအတငးအဆ ပမာဏ ၃၂

ခ။ ေနရာေဒသ အလက ဆငးရႏြမးပါးမႈပ႕ႏ႔တညရမႈ ၃၅

ဂ။ ဆငးရမႈဒဏက ခစားေနရသည အေျခခလတနးစား၏ လကၡဏာရပမား၊ အညမညမားႏင ဆငးရမႈ၏ အေၾကာငးတရားမား ၃၆

ဃ။ ဆငးရတြငးသ႕ အလြယတက ကေရာကႏငသည အေၾကာငးရငးမား ၃၈

င။ ဆငးရႏြမးပါးသမား၏ အေျခအေနႏင ဆငးရတြငးမထြကႏငမညနညးမား ၃၉

(က) အားလးပါ၀ငၿပးေရရညတညတသညတးတကမႈအတြက ဗဟာ ေျမာက မေဘာင ၄၁

(ခ) အစးရ၏ ျပျပငေျပာငးလေရးအစအစဥ ၄၂

(ဂ) အေရးႀကးေသာ ေနာကထပ ေျခလမးမား ၄၂

၁။ ဦးစားေပး ေျဖရငး ေဆာငရြကရမည က႑မားက သတမတ ျခငးႏင ေရ႕ေနာက စစဥရန စဥးစားတြကခကမႈမား ၄၂ ၂။ ေျဖရငး ေဆာငရြကေပးရမည က႑မား ၄၃ ၃။ ဆငးရတြငးမ ထြကႏငမည နညးလမးမားႏင ေဆာငရြက ေပးသငသည က႑မား ၄၅

၃။ ဆငးရတြငးမ ထြကႏငမညနညးလမးမားႏင ေျဖရငး

ေဆာငရြကေပးသင သည က႑မား


ဇယားကြကစာရငး

ဇယားကြက (၁) ျမနမာႏငင၏ တမထးျခားေသာသမငးႏင အေျခအေနမား ၁၉

ဇယားကြက (၂) SCD ဆသညမာ ၂၅

ဇယားကြက (၃) ျမနမာႏငင၏အေရးႀကးေသာ အခကအလကဆငရာ အေၾကာငးအရာမား တေစတေစာငး ၂၇

ဇယားကြက (၄) ျမနမာႏငငဆငရာ SCD အႀကျပ ေဆြးေႏြးပြ လပငနးစဥ ၃ဝ

ဇယားကြက (၅) ဆနစပါးထြကရမႈ ျမနမာႏငငႏင ေဒသတြငး အျခားႏငငမားနင ႏႈငးယဥခက ၆၅

ပစာရငး

ပ (၁) ၂၀၀၅/၀၆-၂၀၁၃/၁၄ ျမနမာႏငင၏အမနတကယ ဂဒပတးႏႈနး ၂၁

ပ (၂) ၂၀၁၂/၁၃ ခႏစ ႏႈငးယဥဖကႏငငမား၏ တးတကႏႈနး ၂၁

ပ (၃) မတတမးျပစထားသည ပ႔ကနတနဖးႏင ပါဝငဖြ႕စညးမႈ ၂၁

ပ (၄) ပ႔ကနမား၏အဆငႏင ပါဝငဖြ႕စညးမႈ ၂၁

ပ (၅) က႑အလက ဂဒပခြေ၀မႈ ၂၃

ပ (၆) လယယာက႑ အလပအကငရရမႈေ၀စ ၂၃

ပ (၇) အလြတသေဘာ အလပအကငခန႔ထားမႈ ၂၄

ပ (၈) ဆငးရႏြမးပါးမႈအဆးသတေရးႏင မေ၀ပငဆငသည သာယာ၀ေျပာမႈျမႇငတငေရးအတြက

လမးၫႊနမေဘာင ၂၇

၄။ အသပညာကြာဟခကမား၊ ပါဝငပတသကျခငး

မားႏင ရညရြယထားသည ခြျခားစတျဖာထား

သည အလပအစအစဥ

ရညၫႊနးကးကားစာရငး ၇၇


ပ (၉) လဦးေရ၏အစတအပငးႀကးတစခသည ဆငးရမႈမဥး တစဝက စျပႁပြတသပေနၾကသည ၃၃

ပ (၁၀) ဆငးရမႈမဥးအနညးငယေျပာငးလလကလငပင ဆငးရ မႈႏႈနးတြင ႀကးႀကးမားမား ေျပာငးလသြားႏင ၃၃

ပ (၁၁) ျမနမာႏငငတြင မညမမႈသည ႏႈငးယဥမႈအရနမသည ၃၄

ပ (၁၂) ျမနမာႏငငထတြငမ မညမမႈသညအမးမးျဖစေနသည ၃၄

ပ (၁၃) ၂ဝဝ၉/၂ဝ၁ဝ ခႏစ ျမနမာႏငင၏ စကပးေရး ေဂဟဇနအလက ဆငးရမႈႏႈနးႏင ဆငးရႏြမးပါးသဦးေရ ၃၅

ပ (၁၄) ၂ဝဝ၉/၂ဝ၁ဝ ခႏစ ျမနမာႏငင၏ တငးေဒသႀကးႏငျပညနယအလက ဆငးရမႈႏႈနးႏင ဆငးရႏြမးပါးသဦးေရ ၃၆

ပ (၁၅) အေျခခ၀နေဆာငမႈမား ရရႏငမႈ ၃၇

ပ (၁၆) ျမနမာႏငငေကးလကေဒသ ေျမပငဆငမႈႏင ဆငးရႏြမးပါးမႈအေျခအေန ၃၇

ပ (၁၇) ၂ဝဝ၉/၂ဝ၁ဝ ကာလ လမး- ဘာသာစကားအပစအလက ဆငးရမႈၾကေတြ႕ရႏငေျခ ၃၈

ပ (၁၈) ႀကတင လအပခကမား၊ နညးလမးမားႏင အဓက ေျဖရငးေဆာငရြကမည က႑မား ၄၄

ပ (၁၉) အစးရ၏ အခြနဘ႑ာေငြ ရရမႈပစ ၅၄

ပ (၂ဝ) ႏငငအလက အစးရ၏ အခြနဘ႑ာေငြ ရရမႈပစမား ၅၄

ပ (၂၁) ကနးမာေရး အသးစရတ ေဝစ ၅၅

ပ (၂၂) ပညာေရး အသးစရတ ေဝစ ၅၅

ပ (၂၃) ကေလး အရငေမြး ၁ဝ,ဝဝဝ တြင မခင ေသဆးႏႈနး ၅၆

ပ (၂၄) အလယတနး စစေပါငး ေကာငးအပႏႈနး၊ ရာခငႏႈနး ၅၆

ပ (၂၅) စးပြားေရးလပငနးအမားစ ရငဆငေနရသည အခကအခ ျပနာမား ၆၂

ပ (၂၆) လပငနးစအရြယအစားအလက ရငဆငရသည အခကအခ ျပနာမား ၆၂

ပ (၂၇) စးပြာေရးလပငနး ေဆာငရြကမႈ အဆငသတမတခက ၆၃

ပ (၂၈) ကနစည ေထာကပပ႔ေဆာငေရးေကာငးမြနမႈအၫႊနးကနး ၆၃

ပ (၂၉) ပမးမ စပါးအထြကႏႈနး ၂ဝ၁ဝ-၂ဝ၁၂ ၆၄

ပ (၃၀) စစေပါငးသးႏအထြကႏႈနးတြင စပါးပါဝငမႈ ၆၄

ပ (၃၁) လပစစမးရရသညလဦးေရရာခငႏႈနး ၆၇

ပ (၃၂) လပစစမးသးစြမႈပမာဏ ၆၇


ပ (၃၃) လႀကး တစသနးလင စးပြားျဖစ ဘဏခြ အေရအတြက ၆၈

ပ (၃၄) လႀကး တစေထာငလင စးပြားျဖစဘဏမားထမ ေငြေခးယသအေရအတြက ၆၈

ပ (၃၅) လတစရာလင မဘငးဖနးကငေဆာငမႈ ၆၈

ပ (၃၆) လတစရာလင အငတာနကအသးျပမႈ ၆၈

ဇယားစာရငး

ဇယား (၁) မလ က႑အလက စးပြားေရးလပေဆာငမႈ ၂၂

ဇယား (၂) လပသား က႑ ထတလပႏငမႈ၊ ၂ဝဝ၅ ခႏစ အေမရကန တစေဒၚလာ ကနးေသ ၂၃

ဇယား (၃) အလြတသေဘာ အလပအကငရရမႈႏင ဆငးရႏြမးပါးမႈ ၂၄

ဇယား (၄) ျမနမာႏငင။ ေရြးခယထားေသာ စးပြားေရးႏင ဘ႑ာေရး ၫႊနးကနးမား။ ဘ႑ာေရးႏစ ၀၉-၁၇ ၅ဝ

ေနာကဆကတြ၊ ဇယားမားစာရငး

ဇယားကြက (၁) ျဖညစြကရနလအပေသာ သတငးအခကအလက ကြာဟခကမား စာရငး ၈၇

ဇယားကြက (၂) SCD အႀကျပ ေဆြးေႏြးပြမားႏင သကဆငသမား အႀကျပေဖာျပခသည အဓက ေျဖရငး ေဆာငရြကေပးရမည

က႑မား အႏစခပ ၉၂

အႏစခ ပ တငျပခက

ဓာတပ- ထြနးလငး


၁။ ျမနမာႏငငသည ၎ငး၏ဖြ႕ ၿဖ းတးတကေရး ခရးလမးတြင ႏငငတကာအသငးအဝငးႏင အဆကျပတကာ စစညးမႈ အားနညးလကရရာမ ပြငလငးမႈ

ႏငေပါငးစညးျခငးသ႔လညးေကာငး၊ တစႏငငလးက ႏငငေတာကသာ ထနးခပထားကာ ကနအငအားစမားက ဖယထတျခငးႏင တစဥး

တစေယာကခငးအဆငတြင ထေတြ႕ခ တဆကမႈ အားနညးျခငးမသည လကတြေခၚယျခငး၊ ပါဝငေဆာငရြကျခငးႏင အသပညာျမငတကျခငး

ဆသ႔လညးေကာငး ေျပာငးလေနသည အေရးႀကးေသာ အေရြ႕အေျပာငးတစခက ျဖတသနးေနရပါသည။1 အဆပါ ဒြအေရြ႕သည ၂ဝ၁၁ ခႏစတြင အစးရသစက တာဝနယခသည အခ နမစတငကာ ျဖစေပၚလကရသည ပမကယျပန႕ေသာ ႏငငေရးအေျပာငးအလ မားႏငအတ ျဖစေပၚေနျခငးလညး ျဖစပါသည။ ၂ဝ၁၅ ခႏစကငးပရန လာထားေသာ ေရြးေကာကပြ ေနာကပငးတြင လာမည အသြငကးေျပာငးမႈသည ႏငငေရးျပျပငေျပာငးလမႈမား၏ ျဖစေပၚတးတကမႈမားအေပၚ အဓက စမးသပစစေဆးမႈ ျဖစလာပါလမ မည။ ႏငငေရး မတညၿငမျခငး၊ မဝါဒအေျပာငးအလမား ဆကလက မလပေဆာငႏငျခငး၊ ကယက းစးပြားမားေၾကာင ျပျပငေျပာငးလမႈ မား ေႏာငေႏးျခငးဟသည စနေခၚမႈမားလညး ဆကလကရေနပါသည။

၂။ တငးျပည၏သမငးေၾကာငး၊ လဥးေရအေျခအေနႏင ပထဝဝငအေနအထားတ႔သည ထးျခားသညဖြ႔ၿဖ းတးတကေရးဆငရာ စနေခၚမႈမားႏင

အခြငအလမးမားက ဖနတးေပးပါသည။ ယငးတ႔မာ (က) ကာလရညၾကာ ႏငငတကာႏင အဆကျပတေနရာမ လြတေျမာကလာျခငး၊ (ခ) ကြယဝသည ေျမ၊ ေရႏင တြငးထြကသတမား ပငဆငထားေသာလညး ဆငးရႏြမးပါးမႈႀကးမားျခငး၊ (ဂ) ကမာၻေပၚရ အလငျမန ဆး စးပြားေရး ဖြ႔ၿဖ းတးတက ေနသညေဒသတြငတညရျခငး၊ အႏၵယႏင တ႐တႏစႏငငစလးႏင နယစပခငးထေနကာ စးပြားေရးလငျမန စြာ တးတကရနႏင ျပညသတ႔၏ လေနမႈဘဝအဆငအတနးတြင လတနးေစအဆငသ႔ေရာကရႏငမည အေျခအေနေကာငးမား ရေနျခငး၊ (ဃ) တပမေတာႏင ၎ငးႏငဆကစပ ပတသကလကရသည အဖြ႕မားသည ေႏးေကြးစြာ ဆတခြာေနေသာလညး စးပြားေရး က႑တြင ခငမာအားေကာငးစြာ လႊမးမးထားဆျဖစျခငး (င) နယစပေဒသမားတြင ကာလရညၾကာပဋပကၡျဖစခၿပးေနာက ၿငမးခမး ေရး ရရရနနးစပလာျခငးတ႔ျဖစသည။

၃။ အထကပါအေျခအေနေကာငးမားရလငကစား ယေန႔တြငျမနမာႏငငသည အေရ႕ေတာငအာရ၏ အဆငးရဆး ႏငငတစႏငငျဖစေနပါသည။ လဥးေရ ၅၁ ဒသမ ၄ သနးရသည ျမနမာႏငင၏လတစဥးခငး ဂ ဒပမာ ေဒၚလာ ၁,၁ဝ၅ ျဖစၿပး ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနးမ ၃၇ ဒသမ ၅ ရာခငႏႈနးျဖစရာ ေဒသတြငး အျမငဆးႏငငတစႏငင ျဖစပါသည။ အာဆယ ႏငငမားအၾကားတြင ျမနမာႏငငသည ပမးမသကတမး အတဆးျဖစၿပး ေမြးကငးစကေလးႏင ကေလးသငယ ေသဆးမႈ ဒတယအျမငဆးႏငငျဖစပါသည။ လပစစမး ပငမဓာတအားလငး ကြနရကႏင ခ တဆကထားႏငသမာ လဥးေရ၏သးပတစပ ေအာကတြငရၿပး လမးသပသညးဆမာလညး စတရနး ကလမတာ ၁ဝဝဝ လင ၂၁၉ ဒသမ ၈ ကလမတာ ႏႈနးသာရသျဖင အားနညးၿပး အငစတနညးပညာမားႏင ခ တဆကမႈက ၾကညလင လညး မဘငးဖနးႏင အငတာနကအသးျပႏငမႈတ႔မာ ၁ ဒသမ ၁ ႏင သည ဒသမ ၃ ရာခငႏႈနးသာ အသးသးရသျဖင အားနညးလက ရေနပါသည။ လြနခသညဆယစႏစ မားစြာ မတငမက ျမနမာႏငင၏ ဖြ႕ ၿဖ းတးတကမႈမာ ထငး၊ မေလးရားစသည ေဒသတြငး ႏငငမား ႏင တနးတရခရာမ ယေန႔တြင လာအ၊ ကေမာၻဒးယားတ႔ႏင ႏႈငးယဥလငပင မားစြာအားနညးသြားခပါသည။

၄။ ထကသ႔ဖြ႕ ၿဖ းတးတကမႈအားနညးသြားရျခငးမာ ႏစေပါငးမားစြာၾကာေအာင ႏငငတကာ အသငးအဝငးႏင အဆကျပတျခငး၊ ျပညတြငး

ပဋပကၡမား၊ ႏငငေရးႏင စးပြားေရးက႑မားတြင တပမေတာကထနးခပချခငးတ႔ေၾကာငဟ ေလလာသရႏငပါသည။ လြတလပေရးရၿပး ေနာကကာလအမားစတြင ျမနမာႏငငသည စစအာဏာရင အပခပေရး ေအာကမာသာ ေနထငခရၿပး တငးရငးသားလနညးစမားေနထငသည နယစပေဒသမားတြင ျဖစပြားခသည ပဋပကၡမားေၾကာငလညးတငးျပညမာ ဆတယတခရသည။ တငးျပညစးပြားေရးက ႏငငေတာကသာထနးခပျခငးႏင ႏငငတကာအသငးအ၀ငးႏငစးပြားေရး အဆကအဆမလပချခငးတ႔ေၾကာင စြန႔ဥးလပငနးရငမားက အားမေပးချခငး၊ ပဂၢလက စးပြားေရးက႑ ေမးမနခရျခငး၊ အေျခခ အေဆာကအအ တညေဆာကေရးမားႏင နညးပညာမားတြင ေနာကက ကနချခငး၊ ေနာကေကာကကသည ေဈးကြကမားႏင ႏငငျခား တက႐ကရငးႏးျမႇ ပႏမႈ နမပါးျခငးရလဒမားသာ ရရခ သည။ ျမနမာႏငငတခါးဖြငလာျခငးႏငအတ တပမေတာ၊ ၎ငးႏင နးစပသတ႔သည စးပြားေရးက လကဝါးႀကးအပထားခရာမ တျဖညး ျဖညးခငးပငျဖစေစကာမ ဆတခြာလကရေနသည။

၅။ နယစပေဒသမားတစေလာက ျဖစပြားေနသညလကနကကင ပဋပကၡမားက အဆးသတရာတြင ျမနမာႏငငအေနျဖင တးတကမႈမားရရခ

ပါသည။ ဗဟအစးရက ဆယစႏစႏငခ ၿပး တကခကေနခၾကသည တငးရငးသား လကနကကငအဖြ႕မားႏင ႏစဖကသေဘာတ အပစအခတရပစေရး စာခပမားက လကမတေရးထးႏငခသည။ သ႔ေသာလညး အေျခအေနမာထခကလြယသည အေနအထားတြင ရေနဆျဖစၿပးတစႏငငလး အတငးအတာႏင ခ သညအပစအခတရပစႏငရန ႀက းပမးေနဆျဖစပါသည။ ယခႏစမားအတြငးအေရးႀကး သည စးရမပပနစရာမာ တငးျပညအတြငးရ မြတစလင လနညးစမားႏင ရခငျပညနယရ ၎ငးတ႔ကယ ၎ငးတ႔ ႐ဟငဂာဟေခၚ

1 ၂၀၁၁ ခႏစတြငစတငသည စစအပခပေရးမ ဒမကေရစအပခပေရးသ႔၊ ဗဟမၫႊနၾကာၿပး တခါးပတထားသည စးပြားေရးစနစမ ေစးကြကအေျချပစးပြားေရးစနစသ႔၊ နယစပေဒသမား

တြင ႏစေပါငး ၆၀ ၾကာပဋပကၡမားမ ၿငမးခမးေရးသ႔ ေျပာငးလမႈမားကရညၫႊနးရနအတြက သးနားသးဖကအေရြ႕ “Triple transition” ဆသညအသးကသးစြပါသည။ ယချပလပသည

SCD သည အဆပါ သးနားသးဖကအေရြ႕ႏင ဆကစပေနသည လမႈစးပြားဘဝအေျပာငးအလမားက မးေမာငးထးျပရနအတြက “dual shift” (ေခၚ) ဒြအေရြ႕ (ပြငလငးျခငး ႏင

ေပါငးစညးျခငးကတစဖက၊ လကတြေခၚျခငးႏင အသပညာျမႇငတငျခငးကတစဖက) အေပၚ ပဓာနထားေလလာထားပါသည။


သညသမားက အဓကပစမတထားသည ဘာသာေရးလမ းေရး အၾကမးဖက ပဋပကၡမား တစေကာျပနျဖစပြားချခငး ျဖစပါသည။

၆။ အသြငကးေျပာငးေရးကာလမစၿပး စးပြားေရး ဖြ႕ ၿဖ းတးတကမႈ အရနရလာခရာတြင အဓကအားျဖင မကခ႐စးပြားေရး စမခန႔ခြမႈတးတကလာ

ျခငး၊ ဓာတေငြ႕ထတလပမႈႏင ျပညပပ႔ကနတးတကျခငး၊ စးပြားေရးတခါးဖြငလာမႈေၾကာင သဘာဝ ဓာတေငြ႕မဟတသည အျခားက႑

မား၏စြမးေဆာငမႈတးျမငလာျခငးတ႔ေၾကာင ျဖစပါသည။ အၾကမးဖငးအားျဖင ၂ဝဝ၅/၂ဝဝ၆ ႏင ၂ဝဝ၉/၂ဝ၁ဝ ၾကားကာလတြင ျမနမာစးပြားေရးသည ၅ ဒသမ ၁ ရာခငႏႈနးတးတကခၿပး အသြငကးေျပာငးေရးကာလစတငခ နမစကာ ပမးမ ၆ ဒသမ ၅ ရာခငႏႈနး တးတကခသည။ ထကသ႔ ႀကးထြားလာေအာင အဓက ေမာငးႏငသညအရာမားအနကတစခမာ အရငးအႏးႀကးႀကး မားမားလအပၿပး ပငကအားျဖင လပအား၊ နညးပညာစသညတ႔မလအပသည သဘာဝဓာတေငြ႕တငပ႔မႈျဖစသည။ တခါးဖြငမဝါဒေၾကာင ကနစညထတလပမႈ၊ ေဆာကလပေရးႏင ဝနေဆာငမႈက႑မားလညး ခငမာအားေကာငးသည စြမးေဆာငမႈမား ျပသလာႏငခသည။ တစခ နတညးတြင လပအားအဓကသးရသည လယယာစကပ းေရးက႑မာမစးပြားေရး တးတကမႈတြငပါ၀ငႏငမႈ အားနညးလကရၿပး အတကအကမတညၿငမသညကေတြ႕ရသည။ ၁၉၈ဝ ျပညလြန ႏစလယမားကာလမ စတငၿပး ဓာတေငြ႕က႑ ထတလပမႈ အားေကာငး လာျခငးေၾကာင သသာထငရားသည စးပြားေရး အေဆာကအအပငး ေျပာငးလမႈ ရလငကစား ျမနမာ လကရ စးပြားေရး ပပနးသဏၭာန သည ဝငေငြနမ ႏငငတစခ၏ ပပနးသဏၭာနတစခအေနႏငသာ ဆငတေနပါေသးသည။ ၂ဝ၁၂ ခႏစတြင လယယာစကပ းေရးက႑သည ဂ ဒပ၏ ၃၆ ဒသမ ၄ ရာခငႏႈနးအထ ပါဝငေနဆျဖစၿပး(လပအားအငအားစ၏တစဝကေကာလပကငေနသညဟ ခန႔မနး ထားပါသည) ဝနေဆာငမႈက႑က ၃၇ ဒသမ ၃ ႏင စကမႈလပငနးက႑မာ ၂၆ ဒသမ ၃ ရာခငႏႈနး ပါဝငထားသည။

၇။ ယခ ႏငငအေျခအေနစနစတကေလလာဆနးစစမႈ (Systematic Country Diagnostic) သည ျမနမာႏငင၏ ဆငးရမႈက ေလာခရနႏင မေဝ

ပငဆငသည သာယာဝေျပာမႈျမႇငတငေရးတ႔အတြက ျမနမာႏငငအတြက ဥးစားေပးက႑မားက ေဖာထတသတမတရနျဖစပါသည။ ကမာၻ႔ ဘဏအပစ၏ ႏငငအလက ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ ပစသစႏငအည SCD သည လာမညျမနမာႏငငဆငရာ ပးေပါငးေဆာငရြက မႈ မေဘာင (Country Partnership Framework) က ေရးဆြျပငဆငရနအတြက ထညသြငးရမညအခကမားက ချပေပးႏငမည ျဖစပါသည။ ျမနမာႏငငဆငရာ ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ မေဘာငသည ကမာၻ႕ဘဏအပစက ၎ငး၏အဖြ႕ဝငႏငငမားတြင ႀက းပမး ေဆာငရြကလကရသည ရညမနးခကႏစရပရရေအာငျမငေစေရးအတြက ေဆာငရြကရန လပငနးမားက ေရးဆြမညျဖစသည။ ထသ႔ ေရးဆြရာတြင သတငးအခကအလကမားရရရန ႀကးမားသညအခကအခက ရငဆငေနရျခငးက အထးစနေခၚမႈတစရပပင ျဖစသည။ SCD သည ရငးျမစမ းစထမ အခကအလကမားက ရယပါသည။ အဆပါရငးျမစမားတြငလကရ ျမနမာႏငငဆငရာ အစရငခစာမား ကေလလာသးသပျခငး၊ ၂ဝဝ၉/၂ဝ၁ဝ အမေထာငစမား၏ စားဝတေနေရး အေျခအေနဘကစ ေလလာမႈစစတမး (IHLCA) (ယငးမာ ျမနမာႏငင၏ ဆငးရမႈႏင လေနမႈအေျခအေနဆငရာ ေနာကဆးေလလာခက ျဖစသည) ၏ စစတမး ေကာကယမႈအခကမားက ပ၍ အေသးစတခြျခမးစတျဖာျခငး၊ IHLCA မဟတသည အျခားေသာ စစတမးေကာကယမႈမား (ဥပမာ- လမႈေရးႏင စးပြားေရး အရညအေသြး ဆနးစစေလလာျခငး သေတသနလပငနး (Qualitative Social and Economic Monitoring) စစတမး၊ ကမာၻ႔ဘဏက မၾကာမက ျပစခသည ရငးႏးျမႇ ပႏမႈ ဝနးကင ဆနးစစေလလာမႈ (Invest Climate Assessment) တ႔အျပင ျမနမာႏငင ေနရာအခ ႕ရ သကဆငသမား အားလး (Stakeholders) ႏင ကယကယျပန႔ျပန႔ ေတြ႕ဆကာ အၾက႟ ဏရယ ေဆြးေႏြးညႇႏႈငးျခငး စသညတ႔ ပါ၀ငသည။

၈။ အယအဆပငးဆငရာအရ ျမနမာႏငငဆငရာ စနစတက ဆနးစစေလလာမႈ၏ မေဘာငတြင အစတအပငး ေလးခပါဝငသည။ ပထမ

အပငးမာ ျမနမာႏငငရ ဆငးရႏြမးပါးသတ႔၏ လကၡဏာရပမား၊ ၎ငးတ႔က ေနထငသည ေနရာေဒသမားႏင ဆငးရမႈက ျဖစေပၚေစသည

အခကမားက နားလညႏငရနအတြက ဆငးရႏြမးပါးသမားႏင သကဆငသညအေၾကာငးအရာက ေလလာသည။ ဒတယအပငးမာ ဆငးရမႈကအဆးသတရနႏင သာယာ၀ေျပာမႈ ျမႇငတငေဆာငရြကႏငရနအဓကကသည လမးေၾကာငးမားက ေဖာထတ သတမတ သည။ တတယအားျဖင အဆပါ လမးေၾကာငးမား တစေလာကရေနမည အတားအဆး အကန႔အသတမားက ချပၿပး ေနာကဆးတြင တငးျပည၏ ဆငးရႏြမးပါးမႈ အဆးသတေရး လပငနတးတကမႈက အရနျမႇငလပေဆာငရာတြင ေျဖရငးရမညက႑ နယပယမားက ေဖာထတ သတမတေပးသည။

၉။ ၂ဝ၁ဝ ျပညႏစခန႔မနးခကအရ တငးျပည၏ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနးမာ ၃၇ ဒသမ ၅ ရာခငႏႈနးရရာ ဆငးရႏြမးပါးမႈက အဆးရြားဆး

ရငဆငေနရသည လဥးေရသည ေအာကေျခ လတနးစား ၄ဝ ရာခငႏႈနးထတြင တစေပါငးတညးပါ၀ငေနသညဟ ေျပာႏငပါသည။ အဆပါ ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနးသည ႏငငတကာႏငႏႈငးယဥ၍ရသည ေလလာဆနးစစမႈ နညးလမးမားအေပၚအေျခခထားၿပး ယငးကနး ဂဏနးသည ၂ဝဝ၉/၂ဝ၁ဝ အမ းသားအဆင အမေထာငစ စစတမးတစခတညးကပင အသးျပတြကခကခသည ကနးဂဏနး ၂၆ ရာခငႏႈနးထက ပမားေနသညက ေတြ႕ရသည။ ဆငးရႏြမးပါးသ အမားစမာ ေကးလကေဒသတြငေနထငၾကၿပး (၇၆ ရာခငႏႈနး) ဆငးရႏြမးပါးမႈမာ ပဋပကၡျဖစပြားခသည ေဒသမားတြင အမားဆးျဖစသည။ ဆငးရႏြမးပါးမႈကၾကညလင ခငးျပညနယတြင ၇၁ ရာခငႏႈနး၊ ရခငျပညနယတြင ၇၈ ရာခငႏႈနးျဖစၿပး ျပညနယႏစခစလးတြင လနညးစ တငးရငးသားဥးေရ အမားအျပား ေနထင လကရသည။ ၿမ ႕ ျပဆငးရမႈ (၃၄ ဒသမ ၆ ရာခငႏႈနး) သည မလေမာမနးထားသညထက ပျမငေနသည။ ျမနမာႏငင၏ ဂန


ကနးရငတနဖး သည ဒသမ ၂၉ ရၿပး ဝငေငြမညမမႈမာ အျခား အမနားနးခငး ႏငငမားႏင ယဥပါလင အနညးငယနမသည။

၁၀။ ျမနမာျပညသမားက ဆငးရတြငးသ႔ တြနးပ႔ေနသည စးပြားေရးႏင လမႈေရးဆငရာ အေၾကာငးမားလညး ရေနသည။ အဓက အေၾကာငးရငး မားမာ လပသားမား၏ ထတလပႏငမႈနမျခငး၊ ေကးလကေဒသ ေနရာအႏ႕အျပားတြင လယယာက႑မ ထတလပႏငမႈနမျခငး (အထးသျဖင တငးျပည၏ အဓက ထြကကနျဖစေသာ ဆန)၊ ေျမယာမပငဆငမႈ၊ မးရြာသြနးပ မမနကနမႈ၊ ေကးလကေဒသ အေျခခ အေဆာကအအ အားနညးျခငးေၾကာင ေဈးကြကသ႔မေပါကေရာကမႈ၊ ႏစဖကစလး ထခကရသည ပဋပကၡမားႏင လမ းေရး၊ ဘာသာေရး အၾကမးဖကမႈမား ျဖစပြားျခငးႏငအားမေကာငးသညအစးရ၏ မဝါဒအခ ႕တ႔ျဖစၾကသည။ ေလလာမႈမားအရျမနမာႏငငရ အမေထာငစ အမားအျပားသည ႐တတရက ျဖစေပၚတတသည ျပနာ အခကအခမားက ခႏငရညအားနညးလကရၿပး ယငးေၾကာငပင ဆငးရတြငးမ႐နးမထြကႏင သ႔မဟတ ဆငးရတြငးထသ႔ ျပနလည ကေရာကၾကရသည။

၁၁။ SCD သည ဆငးရႏြမးပါးသမားက အစဥအလာအရဆငးရသမားအပစ၊ အသြငကးေျပာငးအပစႏင ဖယၾကဥခအပစဟ၍ အပစသးအပစ

ခြသည။ အစဥအလာဆငးရႏြမးပါးအပစက ေကးလကေဒသမားတြင အႏငကငးႏငေတြ႕ရၿပး ပညာေရးအဆင အလြနပငအားနညး ကာ ဘဝရပတညေရးအတြက လယယာလပငနးအေပၚ အႀကးအကယ မခေနရေသာလညး ေျမယာႏင ေငြေၾကးကသ႔ေသာ ကနထတ လပမႈႏငဆငေသာ အဓက ပစၥညးဥစၥာႏင ပပးမႈမားက ျပညျပညဝဝ မရႏငၾကပါ။ အကးအေျပာငး ဆငးရႏြမးပါးအပစမာ မားေသာ အားျဖင ၿမ ႕ ျပႏင ၿမ ႕ ျပဆငေျခဖးေဒသတ႔တြင ေနထငၾကသမား ျဖစသည။ ၎ငးတ႔သည ေရး႐းစြအစဥအလာ အသကေမြးမႈပစမ ႐နးထြက လာၾကၿပ ျဖစေသာလညး ကၽြမးကငမႈနမသည ကပနးအလပသမားမားအျဖစ လပကငၾကရသမား ျဖစသည။ ေနာကဆးအားျဖင လမႈေရးအရ ေဘးေရာကေနၿပး ဖယၾကဥခထားရသညဆငးရႏြမးပါးသမားမာမ လမ း၊ ပထဝဝင အေနအထား စသညအခကမား ေၾကာင ကနထတလပသည စးပြားေရးလပငနးမားႏင ထစပႏငခြင မရၾကေပ။ အထကပါအပစသးစစလးတြင တစစစက ဆငးရတြငး ပ႔သညအခက အမားအျပားရသညအနက အခ ႕မာ အပစသးစစလးႏငသကဆငၿပး အခ ႕မာ ဆငရာအပစႏငသာ သကဆငသည။

၁၂။ အစဥအလာအရျဖစေစ၊ အကးအေျပာငးကာလ ႏြမးပါးသမားျဖစေစ အလပသမား၊ ဆငးရႏြမးပါးသမား၏ ဆငးရႏြမးပါးမႈက အဆးသတ

ေပးရနအတြက ၎ငးတ႔ပင ပငရငးဥစၥာျဖစသည လပအားမရသည အက းအျမတမား တးေအာင လပေပးရနလအပမညျဖစသည။ လကရတြင စား၀တေနေရးအတြက လယယာစကပ းေရးအေပၚ အဓက မခေနရသည အမားစေသာ အစဥအလာအရ ဆငးရႏြမးပါးသမားအတြက လယယာလပငနးမ အက းအျမတမား ပမတးတကရရေအာင ေဆာငရြကေပးရန လအပမညျဖစသကသ႔ တစဖကတြင တနဖးထညသြငး ေပါငးစပမႈ နညးေသာ စကပ းေရး လပငနးမားမသည ပဂၢလက က႑ပါ၀ငမႈကျမႇငတငေပးၿပး တနဖးေပါငးထညသြငး ေပါငးစပမႈ ပမျမငမားသည လယယာလပငနးခြင ျပငပလပငနးမားက ျမႇငတငကညေပးရမည ျဖစသည။

၁၃။ လသားအရငးအႏးတြငရငးႏးျမပႏျခငးႏင အရညအေသြးျပညဝေသာ အေျခခဝနေဆာငမႈမား ပမရရေစျခငးတ႔သည အထကပါ ဆငးရ

ႏြမးပါးသ အပစသးစစလးက ေငြေၾကးဆငးရတြငးမေရာ၊ ေငြေၾကးအားျဖင မဟတသည ဆငးရတြငးမပါ လြတေအာငလပရာတြင

အေရးပါလမမညျဖစသည။ အဓက ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈ၊ ေရႏငသန႔ရငးေရး၊ လပစစမးႏင အေျခခပညာေရးတ႔က တးတက ရရေရးမာ ေကာငးမြနေသာ လမႈဘဝအတြကသာ အေရးပါသညမဟတဘ ဆငးရတြငးသ႔ ကဆငးသြားႏငသညအေျခအေနက ေလာခ ၿပး လကရဝငေငြရရေရး အခြင အလမးမား တးျမႇငၿပး မ းဆက တစဆကၿပးတစဆက ဆငးရတြငးမ မထြကႏငသည အေနအထားက ေလာခပစရန အတြကပါ အေရးႀကးသည။

၁၄။ ေဝးလေခါငဖားၿပး ပဋပကၡ ျဖစပြားခသည ေဒသမားရ ရပရြာအသကအဝနးမား၊ လမႈေရးအရ ေဘးသ႔ ေရာကေနသညအပစဝငမား၊

ကနထတလပရန စြမးေဆာငႏငသ တစဥးမမရေသာ မသားစမားျဖင ပါဝငဖြ႕စညးထားသည ဖယၾကဥခဆငးရႏြမးပါးအပစအတြကမ

လပအားအသးျပျခငးျဖင ၀ငေငြရရေရး လပငနးမားက ဥးစားေပး ေဆာငရြကျခငးသည မလေလာကပါ။ သတမတခကအရပင အဆပါ အပစသည ကနထတလပသည စးပြားေရး လပငနးမားမ ဖယၾကဥခထားရ သ႔မဟတ အဆပါလပငနးမား လပကငႏငမည အခြငအလမးမားႏင ခ တဆကထားႏငမႈ အားနညးလကရသည။ ထအပစမားအတြကမ ဆငးရတြငးမ ႐နးထြကႏငမည နညးလမးမား က စဥးစားမညဆပါက အတအကပစမတထားကာ ဝငေရာကေျဖရငး ေဆာငရြကျခငးႏင အကအညေပးေရး အစအစဥမားက ထညသြငးရလမမညျဖစသည။

၁၅။ ဆငးရႏြမးပါးမႈက စနစတက ဆနးစစေလလာမႈအေပၚတြင အေျခခကာ SCD သည ျမနမာႏငငတြင ဆငးရႏြမးပါးမႈက အဆးသတရနႏင

သာယာ၀ေျပာမႈက မေဝႏငမည အဓကလမးေၾကာငးႏစသြယက ေဖာထတႏငခပါသည။ ပထမနညးလမးမာ အစဥအလာအရ ဆငးရႏြမးပါးသ

မား အပစႏင အကးအေျပာငးကာလ ဆငးရႏြမးပါး အပစတ႔က အထးအားျဖင အက းျပမညျဖစပါသည။ ယငးလမးေၾကာငးအရ တခါးဖြင ျခငးႏင အလပအကငအတြက ပဂၢလက က႑ဥးေဆာငသည စဥဆကမျပတ တးတကမႈတ႔က ရညၫႊနးျပပါသည။ ရငးႏးျမႇ ပႏမႈ၊ သဘာ၀သယဇာတမား ျပညပတငပ႔မႈႏင ကနထတလပငနးမား တးတကလာျခငးတ႔ ေပါငးစပမႈေၾကာင ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးမာ ဆကလက ဖြ႕ ၿဖ းတးတကေနမညဟ ခန႕မနးထားပါသည။


အေရးႀကးသည အခကမားမာ ရငးႏးျမႇ ပႏမ လပငနးမားတြင ျပညတြငးႏင ျပညပ စးပြားေရးလပငနးမား ပမပါ၀ငႏငရန လပေဆာင ေပးရမည။ (အထးသျဖင အလပအကငအေျမာကအမား ဖနတးေပးႏငမည က႑မားတြင ျဖစသည။) ကမာၻလးဆငရာ စးပြားေရး ေစးကြကမားႏင ခ တဆက ၀ငေရာကႏငရန အားေပးကညရမည။ လပသားမား၏ ကနထတလပမႈလပငနးမား တးတကေစရနလညး အေလးထား ေဆာငရြကေပးရမည။ ထ႕အျပင အထးသျဖင ဧရာဝတျမစကသ႔ေသာ ျမနမာႏငင၏ သဘာဝအရငးအျမစမားက ဘကစ စမခန႔ခြမႈ လပငနးမားကလညး ေဆာငရြကသြားရမည ျဖစသည။ အျခားလမးေၾကာငးမာ အေျခခ ျပညသဝနေဆာငမႈမားက ျပညသ တငးရရႏငေစရန ျမႇငတင ေဆာငရြကျခငးႏင ျပညသ အားလးပါဝငေသာ ဖြ႔ၿဖ း တးတကမႈက ေဖာေဆာငႏငရန အထးသျဖင ေကးလကေဒသရ ျပညသမားက စြမးအားျမႇငတင ေဆာငရြကေပးရန လအပမည ျဖစသည။ ထ နညးလမးသည ဆငးရႏြမးပါးသ အားလးအတြက အက းရေစလမမညျဖစသည။

၁၆။ ျမနမာႏငငအတြက ကနထတလပမႈႏင ၀နေဆာငမႈက႑တ႔တြင အလပအကင ဖနတးေရး ဦးစားေပးအရာမားတြင ပါ၀ငသညမားမာ ျပညတြငး

ျပညပမရငးႏးျမႇ ပႏသမားအတြကအခြငအလမးမားဖြငေပးျခငးႏင ျပညတြငး၊ ေဒသတြငးႏင ႏငငတကာေစးကြကသ႔ ေပါကေရာကႏင

ေအာင အကအညေပးျခငးတ႔ျဖစသည။ ျပညတြငးျပညပ ပဂၢလက က႑ရငးႏးျမႇ ပႏသမား၏ ထသ႔ေပါကေရာကႏငမႈကလညးေကာငး၊ ရရငးစြရငးႏးျမႇ ပႏမႈ၏ လပငနးလညပတမႈတးခ႕ ျခငးကလညးေကာငး၊ ျပညတြငး၊ ေဒသတြငးႏင ႏငငတကာ ေစးကြကသ႔ေပါက ေရာကမႈကလညးေကာငး တားဆးေနသည လကကနမ၀ါဒပငးဆငရာ၊ လပထးလပနညးစနစပငးဆငရာအခအခမားက ဖယရား ပစႏငပါက တစႀကမတညးႏင “ရလဒမားက လငလငျမနျမနရရႏငမည” ျဖစသည။ လအပေသာ မ၀ါဒပငးဆငရာ၊ လပထးလပနညး စနစပငးဆငရာေျပာငးလျပငဆငမႈအခ ႕က ေဆာငရြကရနအခ နယရမည သ႔မဟတႏငငေရးအရထရလြယမည ျဖစေသာလညး အမားစ က ကာလတႏင ကာလလတအတြငး ေဆာငရြကအေကာငအထည ေဖာ၍ရႏငသည။

၁၇။ လယယာစကပ းေရးက႑ ထတလပမႈ ျမႇငတငေဆာငရြကျခငးသည ဆငးရႏြမးပါးမႈ တကဖကေရးတြင ႀကးမားသည အက းသကေရာကမရ

ႏငသညဟ ယဆထားပါသည။ အထးသျဖင ေရတကာလအတြငး ျဖစေပၚႏငသည ရလဒမားက ဥးစားေပး ေဆာငရြကသြား ရမည။ အစဥအလာအရ ဆငးရႏြမးပါးသအမားစမာ လယယာက႑တြင လပကငေနၾကသျဖင လယယာ ကနထတလပမႈ ျမႇငတငျခငး သည ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာခေရးအေပၚ အက း သကေရာကမႈ ႀကးႀကးမားမား ရလာမည ျဖစသည။ ဆနစပါးအထြကႏႈနး၊ သးႏမ းစ စကပ းႏငမႈႏင တနဖးျမႇင လယယာထြကကနမား ထတလပျခငး က႑မားတြင လအပခက ႀကးႀကးမားမား ရေနရာ ဆကလက တးတက ေအာင ေဆာငရြကသြားရမည ျဖစသည။ လယယာေျမ ပငဆငခြငႏင လျခမႈက ပမတးတကေအာင ေဆာငရြကေပးျခငးျဖင လယယာ က႑ ထတလပႏငမႈက တးျမႇငေအာင ကညႏငမညျဖစသည။ သ႔ရာတြင ေျမယာ ျပျပငေျပာငးလမႈမား ေဆာငရြကရာတြင သတႀကး စြာ ထားရန လအပပါသည။ ေရတတြင ျပနာ၏ သေဘာသဘာ၀ႏင အတငးအဆ ပမာဏက အျပညအဝနားလညရနႏင ေရ႕ဆကမည ခရးတြင သကဆငသမားအားလးႏင တငပငေဆြးေႏြးညႇႏႈငးၿပး အၾက႟ ဏရယျခငးက လပေဆာငရနတ႔မာ အဓက ေဆာငရြကရမည အရာမားျဖစသငသည။

၁၈။ လပစစဓာတအားမလေလာကမႈ၊ ဘဏႏင ေငြေၾကးဝနေဆာငမႈမား အားနညးမႈ၊ ကြၽမးကင လပသားရားပါးမႈႏင သတငးႏင နညးပညာ

ဝနေဆာငမႈမား အားနညးမႈ ျပနာမားက ေျဖရငးႏငပါက သသာထငရားေသာ အေျပာငးအလက ေဆာငယႏငမညျဖစသည။ ကာလတႏင ကာလလတစမခကမားတြင လကရေဆာငရြကဆျဖစသည တစႏငငလးအတငးအတာျဖင လပစစဓာတအားထတလပမႈ၊ ထတလႊတမႈ ႏင ျဖန႔ျဖးမႈ တးတကေရး ႀက းပမးမႈမားက အရနျမႇင ေဆာငရြကသြားရန လအပမညျဖစသည။ အလားတပင ဘဏႏင ေငြေၾကး ၀နေဆာငမႈ လပငနးမား ေခတမတးတကလာေစရန ေရတကာလအတြငး သသသာသာ တးတကလာႏငမည ျဖစသည။ ေနာကဆးအေန ျဖင ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာခေရး ႀက းပမးခကမား ေရရညေဆာငရြကသြားႏငရနအတြက ျမနမာႏငငအေနျဖင ဧရာ၀တ ျမစဝမး ဘကစ စမခန႔ခြမႈလပငနးမားကလညး အေလးထား ေဆာငရြကသြားရန လအပမညျဖစသည။ ထ႔ျပင အေကာငးဆး နညးလမးမား အေပၚ အေျခခ ထားသည ပတ၀နးကငဆငရာႏင လမႈေရးဆငရာ ကာကြယေစာငေရာကမႈ မေဘာငက တစမ းသားလးက သေဘာတညမႈျဖင ခမတ အေကာငအထညေဖာရနလညး လအပမည ျဖစသည။

၁၉။ အေရးပါသည ျပညသ႕ ဝနေဆာငမႈမားက ျပညသတငး ရရႏငေရးက ျမႇငတငျခငးႏင ေကးလကေဒသမားႏင အျခားေသာ အခြငအေရး

မရရာေသာ အပစမားကပါ ထသ႔ရရေအာငလပျခငးသည အက းရလဒမား သသသာသာ ရရေစမညျဖစပါသည။ ျမနမာႏငငရဆငးရႏြမး ပါးသအမားစမာ ေကးလကေဒသတြငေနထငၾကၿပး အလြနအေရးႀကးသည ဝနေဆာငမႈမားက လကလမးမမဘရေနၾကရာ ထဝန ေဆာငမႈမားက အဆပါေဒသမားႏင အဆပါအပစမားထသ႔ ေရာကရေအာင ပ႔ေဆာငေပးျခငးသည ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာခေရး အတြက အလြနအေရးႀကးပါသည။ ခကခငးလကငငး တးခ႕လပေဆာင၍ ရႏငသညေနရာမားတြင ကနးမာေရး ေစာငေရာကမႈတးတက ရရႏငေအာင ေဆာငရြကျခငး၊ ကနးမာေရး ဝနေဆာငမႈမား၏ အရညအေသြးပငး တးတကေအာငလပျခငးတ႔မာ ဥးစားေပးအရာ မားျဖစသည။ ရလဒကမ အခ နတအတြငး ေတြ႕ရရလမမညမဟတေသာလညး ပညာေရး ဝနေဆာငမႈမားႏင အသကေမြးဝမးေကာငး သငတနးမားက တးခ႕ေပးရနတ႔မာလညး အေရးႀကးသည။ ေရႏငသန႔ရငးေရးကစၥမားက ပမတးတကရရေရးအတြက ေျဖရငးေဆာင


ရြကျခငးတ႔သညလညး ဆငးရမႈေလာခေရးတြင ႀကးမားသသာေသာ သကေရာကမႈမား ရႏငပါသည။ ထ႔ျပင လပစစမးရရေအာင ေဆာငရြကျခငး၊ ပမေကာငးမြနေသာ ေကးလကလမးမား ခ တဆကထားမႈ၊ အေသးစား ေငြေရးေၾကးေရးက႑ႏင ေကးလက တယလဖနး ဝနေဆာငမႈမားသညလညး ဆငးရႏြမးပါးသ ျပညသမား၏ဘဝက တးျမႇငေပးမညအရာမားျဖစသည။

၂ဝ။ အဓက လမးေၾကာငး ႏစသြယအျပင SCD သည ျမနမာႏငင၏ဖြ႕ ၿဖ းတးတကမႈအတြက အေရးႀကးေသာ မရမျဖစလအပသည လအပခကေလးရပ

က ေဖာထတထားပါသည။ ၎ငးတ႔မာ ႏငငေရးအသြငကးေျပာငးမႈ ဆကလကျဖစေပၚေနေစျခငး၊ ဖြ႕ ၿဖ းတးတကေရးလမးေၾကာငးတြင ျပညသအားလး ပါ၀ငႏငမႈက ေဖာေဆာငျခငး၊ မကခ႐စးပြားေရး တညၿငမမႈက ထနးထားျခငးႏင ေနာကဆးအားျဖင မ၀ါဒခမတ ျခငး၊ ညႇႏႈငးေဆာငရြကျခငး၊ ၀နေဆာငမႈေပးျခငးတ႔ႏငဆငသည အစးရ၏ စြမးေဆာငရညႏင စမအပခပမႈပငး တးတကေအာင ေဆာငရြကျခငးတ႔ ျဖစသည။ အဆပါက႑ အားလးတ႔တြင စဥဆကမျပတေဆာငရြကျခငးသည ေရရညတညတၿပး အားလးပါဝငသည ဖြ႕ၿဖ းမႈ၊ ဆငးရမႈေလာချခငးႏင သာယာဝေျပာမႈ မေဝျခငးက တးျမႇငေဆာငရြကျခငးတ႔အတြက မရမျဖစအရာမား ျဖစၾကသည။။

၂၁။ အခပအားျဖင SCD သည အမ းမ းေသာ သတငးအခကအလက အသပညာ ဗဟသတကြာဟမႈမားက ေဖာထတၿပးလင အနာဂတတြင အဆပါ

ကြာဟမႈမား ကြယေပာကသြားေအာင ကညေပးႏငမည စနစတကဆနးစစ ေလလာမႈမားကေဆာငရြကရနလညးအႀကျပထားပါသည။ ဥပမာအားျဖင ျမနမာႏငငဆငးရႏြမးပါးမႈ၏ အတငးအဆေဘာငႏင သေဘာသဘာ၀က နားလညရနအတြက ထပမ တးျမႇင ေဆာငရြက သြားရမည လပငနးမား ရပါသည။ အထးသျဖင နယစပေဒသမားရ အေျခအေနႏင ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနးက လကရကာလ အေျခအေန ႏင ထငဟပႏငေအာင ေဆာငရြကရမည ျဖစသည။ မၾကာေသးမက ေကာကယခသည ျမနမာႏငင လဦးေရ သနးေခါငစာရငးသည တစမ းသားလးက ကယစားျပေသာ အမေထာငစမား၏ စား၀တေနေရး အေျခအေန ဘကစေလလာမႈစစတမး (IHLCA) တစခက ထပမ ေဆာငရြကႏငရန လကရအေျခအေနမားႏင ကကညသည စစတမးေကာကယမႈ နမနာ မေဘာငတစခက ရရေစႏငမညျဖစ ၿပး ပမခငမာတကသည ဆငးရႏြမးပါးမႈ ကနးဂဏနးအေရအတြကက ရရႏငမည အေျခခတစခက ဖနတးေပးႏငမညျဖစသည။ အခ ႕ေသာ သတငးအခကအလက အသပညာကြာဟမႈမားကလညး ျဖညဆညးရန လအပမညျဖစၿပး ဦးစားေပးမားထကမ ဦးစားေပး ရမည အရာမားက သတမတႏငရနအတြက အကအညေပးမညျဖစသည။


၁။ ႏငငအေျခအေန

ေနာကခ

ဓာတပ- ေကာစးလငး (ကမာၻ႔ဘဏ)


က။ ျမနမာႏငင၏ႏငငေရးစနစ၊စးပြားေရးႏငလ႔အဖြ႕အစညးတ႔အသြငကးေျပာငးျခငး

၁။ ျမနမာႏငငသည ၎ငး၏ဖြ႕ ၿဖ းတးတကေရးခရးလမးတြင အထးကနျခငးႏင စစညးမႈၿပကြျခငးမသည ပြငလငးမႈႏငေပါငးစညးျခငးသ႔

လညးေကာငး၊တစႏငငလးကႏငငေတာကသာထနးခပထားျခငး၊ကနအငအားစမားကဖယထတျခငးႏငတစဥးတစေယာကခငးအဆငတြင

ထေတြ႕ခ တဆကမႈကငးမျခငးမသညလကတြေခၚယျခငး၊ပါဝငေဆာငရြကျခငးႏငအသပညာျမငတကျခငးဆသ႔လညးေကာငးအဆပါဒြအေရြ႕

ျဖငအထးျပထားသည ေျပာငးလေနသညအေရးႀကးေသာအေရြ႕အေျပာငးတစခက ျဖတသနးေနရပါသည။2 ရာစႏစ၏ ေလးပတစပေကာ ၾကာျမငသညအထ ျမနမာႏငငသည ကနျပငပ ကမာၻႏငအဆကျဖတ၍ မမဘာသာ မမသတမတ ျပ႒ာနးထားသည တစကယ ေတာ အထးကနမ၀ါဒျဖင လညးေကာငး၊ အေနာကႏငငမား၏ စးပြားေရးအရ ဒဏခတပတဆ႔မႈေအာကတြင လညးေကာငး ျဖတသနး လာခရပါသည။ ရလဒအားျဖင ျမနမာႏငငသည ၎ငးအေပၚလလားသညဟစဥးစား႐ႈျမငသည ေဒသတြငးႏငင အနညးအကဥး ႏငသာ ကနသြယမႈႏင ရငးႏးျမႇ ပႏမႈ အဆကအဆျပလပခပါသည။ အလားတပင ဤႏငင၏ အသကေသြးေၾကာျဖစေသာ ဧရာဝတ ျမစ စမခန႔ခြမႈ ကစၥအပါအဝငအျခား သဘာဝပတဝနးကင ေရရညတညတေရး လပငနးမား ေဆာငရြကလပကငရာ၌လညး စစညးမႈအားနညးသည နညးလမးမားျဖင ေဆာငရြကခေၾကာငး ေလလာသရရပါသည။ တစခ နတညးမာပင ကနႏငငမားတြင ပဂၢလက က႑ကသာ ေနရာယထားေလရသည စးပြားေရးက႑ေနရာမား၌ အစးရက ၾကားဝငမႈႏင လႊမးမးခပကငျခငးလညး သသသာသာ ရခပါသည။ ဆငးရႏြမးပါးသအမားစ အထးသျဖင ေကးလကေဒသေန ဆငးရႏြမးပါးသျပညသတ႔မာ အေရးႀကးသည ဝနေဆာငမႈ အခ ႕က မရရၾကသျဖင ကနထတလပမႈမ ဝငေငြရရေစမညအခြငအလမးမားက ရရဆပကငမႈအားျဖင ဆငးရတြငးမ ႐နးထြကႏငစြမးလညး မရရခၾကပါ။ အသြငကးေျပာငးမႈစတငခခ နမစၿပးအဆပါပပနးသဏၭာနမားက ေျပာငးျပနလနခၾကၿပး တငးျပည သည ကနသြယေရးႏင ရငးႏးျမႇ ပႏမႈက႑မားတြင ျပငပကမာၻသ႔တခါးဖြငကာ ေပါငးစညးခ တဆကလာခပါသည။ အစးရသည ၎ငး၏ပါဝငပတသကမႈအခနးက႑က တစထစခငးေလာခေနသလ ပဂၢလကအား ႏငင၏ စးပြားေရးက႑အမားအျပားတြင ပါဝင ရနအားေပးအားေျမႇာကျပလကရၿပး အခရာကသည ဝနေဆာငမႈမားကလညး ခ႕ထြငလကရပါသည။

၂။ ယခေျပာခသည လမႈစးပြားေရးအေရြ႕မားမာ ၂၀၁၁ ခႏစ အစးရသစတစရပ စတငတာဝနယခ နမစတငခသည ႏငငေရးျပျပငေျပာငးလမႈ

ေနာကခတြင ျဖစထြနးေပၚေပါကေနျခငးျဖစပါသည။ ႏငငေရးအသြငကးေျပာငးမႈ အပငးတြင သသာသညမတတငမားမာ ႏငငေရး အကဥးသားမားက ျပနလႊတေပးျခငး၊ ၂၀၁၂ ခႏစအတြငး ၾကားျဖတေရြးေကာကပြ ကငးပျခငးအားျဖင ေဒၚေအာငဆနးစၾကည ေခါငးေဆာငေသာ အတကအခအငအားစမားက လႊတေတာတြငးေရာကေအာင ေဆာငၾကဥးချခငးျဖင အတကအခတ႔အတြက ေနရာဖြငေပးချခငး စသညတ႔ ျဖစပါသည။

၃။ ေရ႕ႏစတြငကငးပမည ျမနမာႏငင၏ေရြးေကာကပြႏင အစးရသစထသ႔ အာဏာလႊေျပာငးေပးမႈသည ႏငငေရးျပျပင ေျပာငးလမႈတြင မညမ

တးတကမႈရသညကစစေဆးမညအေရးပါေသာစမးသပမႈတစချဖစလာမညျဖစပါသည။ လကငငးေျဖရငးရမညစနေခၚမႈမာ အတကအခ ေခါငးေဆာင ေဒၚေအာငဆနးစၾကညက သမၼတအရညအခငးႏင မကကညေအာင တားဆးမညပဒမ အပါအ၀င အေျခခဥပေဒ ျပငဆငေရးႏင စပလဥးသည အမ းမ းေသာ ေတာငးဆမႈမားအေပၚ မညသ႔ေျဖရငးေဆာငရြကသြားမည ဆသည အခကပင ျဖစသည။

၄။ နယစပေဒသမားတြငျဖစပြားေနေသာလကနကကငပဋပကၡမားအဆးသတေရးအပငးတြငတးတကမႈအခ ႕ကျပသႏငခေသာလညးအေျခအေန

မာ ထလြယရလြယ အေနအထားတြင ရေနဆပငျဖစသည။ ျပညေထာငစ အစးရႏင ဆယစႏစမားႏငခ ၿပး လကနကကငပဋပကၡမား ျဖစပြားေနသည တငးရငးသား လကနကကင အဖြ႕အခ ႕ႏင အပစအခတရပစေရး လကမတမားထးခၿပးျဖစပါသည။ သ႔ေသာလညး ကခငျပညနယတြငမ ကခငလြတလပေရးအဖြ႕ (ေကအငအ)ႏငမ တကပြမား ဆကလကျဖစပြားဆျဖစပါသည။ ေကအငအ သည တစႏငငလးအဆငအပစအခတရပစေရး ေဆြးေႏြးပြမားတြင ပါဝငခလငကစား ၂၁၄ ခႏစ၏ ပထမႏစဝကအတြငး ထေဒသ၌ တကပြျဖစပြားမႈမား ျမငတကခသည။ အစးရက အဆျပထားသည တစႏငငလးအဆင အပစအခတရပစေရး လပငနးစဥ (တစဖြ႕ခငး ေတြ႕ဆ ေဆြးေႏြးမႈမားအစား အားလးေသာလကနကကင ၁၃ ဖြ႕ပါဝငသည မကႏာစညအစညးအေဝး) တစခစတငရန အဆျပခကက စဥးစားရနအတြက ၂၀၁၃ ခႏစ ႏဝငဘာလအတြငး တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႕ ေခါငးေဆာင မားသည “ထပသးညလာခ” တစခ ကငးပကာ ေတြ႕ဆခၾကၿပး တစႏငငလးအပစအခတရပစေရး ညႇႏႈငး ေဆာငရြကေရးအဖြ႕ (NCCT) ကဖြ႕စညးခသည။ ေနာကဆကတြ ကငးပသည NCCT ႏင အစးရ၏ေစစပ ညႇႏႈငးေရး အဖြ႕တ႔အၾကားေဆြးေႏြးပြမားကၾကညလင ႏစဖကအၾကား ေစစပညႇႏႈငး၍ မရေသး သညမား ရေနေသးသညက ေတြ႕ႏငသညဆေသာလညး ၿငမးခမးစြာ ေျဖရငးျခငးက ႏစဖကစလးကလလားၾကသညကလညး သတျပမ ႏငသည။

2 ၂၀၁၁ခႏစတြငစတငသညစစအပခပေရးမဒမကေရစအပခပေရးသ႔၊ဗဟမညႊနၾကားၿပးတခါးပတထားသညစးပြားေရးစနစမေစးကြကအေျချပစးပြားေရးစနစသ႔၊နယစပေဒသမားတြင

ႏစေပါငး၆၀ၾကာပဋပကၡမားမၿငမးခမးေရးသ႔ေျပာငးလမႈမားကရညညႊနးရနအတြကသးနားသးဖကအေရြ႕“Tripletransition”ဆသညအသးကသးစြပါသည။ယချပလပသညSCDသည

အဆပါသးနားသးဖကအေရြ႕ႏငဆကစပေနသညလမႈစးပြားဘဝအေျပာငးအလမားကမးေမာငးထးျပရနအတြက“dualshift”(ေခၚ)ဒြအေရြ႕(ပြငလငးျခငးႏငေပါငးစညးျခငးကတစဖက၊

လကတြေခၚျခငးႏငအသပညာျမငတငျခငးကတစဖက)အေပၚပဓာနထားေလလာထားပါသည။


၅။ ႏငငတစဝနးၿငမးခမးေရးႏငလျခေရးရေစေရး ထေထာငမႈတြငအေရးပါေသာ ေနာကထပအခကအလက တစခမာ ရခငျပညနယအတြငးရ

၎ငးတ႔ကယ ၎ငးတ႔ ႐ဟငဂာဟေခၚၾကသည မြတစလငလနညးစမားအေပၚ စနစတကဖယထတမႈကေျဖရငးရာ၌ ေရရညအားကး၍ရသည

ေျဖရငးနညးလမးတစခက ရာေဖြေရးပငျဖစသည။ အစးရဘကကမ အဆပါမြတစလငလနညးစသည ဘဂၤလားေဒရဘကမ တရားမဝင ဝငေရာကလာၾကသမားဟ ယဆၿပး လမ းစတစခအျဖစ အသအမတမျပပါ။ လ ၈၉ ဦးေသဆးခၿပး လေပါငး ၁၁၀,၀၀၀ ေနရာေရႊ႕ေျပာငး ခၾကရသည ၂၀၁၂ ခႏစေႏြရာသတြငျဖစပြားခသည ထလနညးစကပစမတထား အၾကမးဖကမႈမားေနာကတြင ထလ႔အသငး အဝငးႏစခက ခြထတရနႏင ေနာကထပအၾကမးဖကမႈမားမျဖစေစရနအတြက ယာယစခနးမားက အစးရကတည ေဆာကခသည။3 မြတစလငလ နညးစမားအေပၚကးလြနသည ေနာကဆကတြအၾကမးဖကမႈမား ၂၀၁၃ ႏင ၂၀၁၄ ခႏစတ႔တြင ေပၚေပါကခၿပး ယငးမသည ျမနမာႏငင အျခားေဒသမားရ မြတစလငအားလးကဦးတညသည မြတစလင ဆန႔ကငေရးအၾကမးဖကပြမားအသြငသ႔ ၂၀၁၃ ခႏစအတြငး ကယျပန႔ သြားခသလ ၂၀၁၄ အေစာပငးကာလတြင ရခငျပညနယတြငလပကငေနသည ႏငငတကာအကအညေပးေရးဝနထမးမားအေပၚ ကယ ကယ ျပန႔ျပန႔ ကန႔ကြကဆႏၵျပမႈအျဖစသ႔ ဆငကျဖစထြနးေပၚေပါကခသည။4 ၂၀၁၄ ခႏစ ဇနနဝါရလကနးဂဏနးမားအရ ရခငျပည နယရ ေရႊ႕ေျပာငး ဒကၡသညအေရအတြကမာ ၁၄၀,၀၀၀ အထရခၿပးျဖစသည။5

ခ။ႏငင၏စးပြားေရးအေျခအေနႏငသမငးေၾကာငး

၆။ ျမနမာႏငငသည အေရ႕ေတာငအာရေဒသတြငး၌ အဆငးရဆးႏငငတစႏငငျဖစၿပး ၎ငး၏ တငးျပည အေျခ အေနအဆကအစပမာ

သာေတြ႕ႏငသည အခ ႕ေသာသြငျပငလကၡဏာမားလညးရပါသည (ဇယားကြက-၁ က႐ႈ)။ ၂၀၁၃/၂၀၁၄ တြင တငးျပည၏ဂ ဒပသည အေမရကနေဒၚလာ ၅၆ ဒသမ ၈ ဘလရမညဟ ခန႔မနးသည။ ၂၀၁၄ ခႏစ မတ/ဧၿပလအတြငး ေကာကယခသည လဦးေရႏငအမ အေၾကာငးအရာသနးေခါငစာရငးမရသည ေရ႕ေျပးကနး ဂဏနးမားအရထြကလာသည လဦးေရ ၅၁ ဒသမ ၄ သနးအေပၚအေျခခ ၿပးတြကလင တငးျပည၏လတစဦးခငးက ဝငေငြသည ေဒၚလာ ၁,၁၀၅ ဝနးကငျဖစရာ ေဒသတြငး အနမပါးဆးပမာဏတစချဖစပါသည။ ေနာကဆးျပလပခ သည ၂၀၀၉/၂၀၁၀ ႏငငအဆင အမေထာငစမား၏ စား၀တေနေရး အေျခအေန ဘကစ ေလလာမႈ စစတမး (IHLCA) ၏ ေလလာ ဆနးစစခကအရ လဦးေရ၏ ၂၆ ရာခငႏႈနးသည ဆငးရမႈမဥးေအာကတြငေနထငေနရသညက ေတြ႕ရပါသည။6 ကမာၻ႔ဘဏ၏တြကခကမႈအသစတြင ကနးမာေရးႏငတာရညခသညပစၥညးမား အသးစရတမားက ထညသြငးျခငးျဖငလညးေကာငး၊ လေနမႈကနကစရတ၏ ေနရာအလကေျပာငးလတနဖး (spatial differential) က ထညသြငးစဥးစားျခငးျဖင လညးေကာငး၊ ဆငးရမႈမဥးက သတမတသည သးစြမႈစာရငး (consumption basket) ကခ႕ထြငထားရာ ယငးတြကခကမႈအသစအရ လဦးေရ၏ ၃၇ ဒသမ ၅ ရာခငႏႈနး ဆသည ထးထးျခားျခား ပျမငေနသည ဆငးရမႈႏႈနးကေတြ႕ရရသည။7 ထ႔ျပင ဆငးရမႈမဥးအနးတစဝကတြင ေရာကရေနေသာ အမေထာငစအမားအျပားကလညး ေတြ႕ရရသည။ ၎ငးအမေထာငစမားသည အခ နမေရြးဆငးရမႈမဥးေအာကသ႔ ကေရာကသြားႏင ပါသည။

၇။ ဖြ႕ ၿဖ းတးတကမႈနမျခငးသည ျမနမာႏငင၏သမငးရညၾကာခသည အထးကနမႈ၊ ပဋပကၡႏင ႏငငေရးႏင စးပြားေရးတ႔တြင တပမေတာ၏

ထနးခပမႈတ႔ေၾကာငျဖစသညဟေလလာသရႏငပါသည။ (ဇယားကြက-၁) ျမနမာႏငငသည ၎ငး၏လြတလပေရးရၿပးေနာကပငး အခ န အေတာမားမားက စစအာဏာရငစနစေအာကတြငသာ ျဖတသနးခရၿပး တငးရငးသားလနညးစမားေနထငရာနယစပေဒသမား တစေလာက ပဋပကၡမားေၾကာငလညး ဆး႐ႈး ထခကနစနာခရသည။ အစးရ၏ထနးခပမႈမားႏင စးပြားေရးအထးကနဆနမႈတ႔သည ေနာကဆး စြန႔ဦးတထြငလပကငမႈက ဖႏပချခငးႏင ပဂၢလကအခနးက႑ ေမးမနသြားချခငးတ႔ဆသ႔သာ ဦးတညသြားေစခသလ အေျခခ အေဆာကအအမားႏင နညးပညာတ႔ ဆကလကမတးတကလာေတာျခငး၊ ဖြ႕ ၿဖ းမႈေနာကကသည ေစးကြက မားႏင ႏငငျခားတက႐ကရငးႏးျမႇ ပႏမႈနမပါးျခငး ရလဒမားသာထြကေပၚခပါသည။ ျမနမာႏငငတခါးဖြငလာသည ႏငအတ တပမေတာႏင ၎ႏငနးစပသညအပစမား၏စးပြားေရးတြင လကဝါးႀကးအပမႈမာ ေလာကလာေနၿပ ျဖစေသာလညး အဆပါအေရြ႕မာ တစေရြ႕ခငးသြားသည အေရြ႕သာျဖစသည။

3 ျမနမာႏငငလ႔အခြငအေရးအေျခအေနဆငရာကလအထးကယစားလယ၏အစရငခစာ။UNOCHR၊ဩဂတလ၂၀၁၂။

4 InternationalCrisisGroup,MyanmarCrisisWatch,April2014.<http://www.crisisgroup.org/en/publication-type/crisiswatch/crisiswatch-database.aspx?CountryIDs=%7b7E-

12FB4D-6C23-449D-AF08-550AD5FD2F2E%7d#results>

5 ျမနမာႏငငလ႔အခြငအေရးအေျခအေနဆငရာကလအထးကယစားလယ၏အစရငခစာ။UNOCHR၊စကတငဘာလ၂၀၁၄။

6 IntegratedHouseholdLivingConditionsSurveyinMyanmar(2009-2010):PovertyProfilePreparedjointlybyMNPED,UNICEF,UNDPandSIDA,2011.

7 အဆပါ၃၇ဒသမ၅ရာခငႏႈနးဆသညကနးဂဏနးကအစးရအာဏာပငမားထတငျပခၿပး၎တ႔ကတငးတာသညနညးလမးမတညမႈကလက၍၂၀၀၉/၂၀၁၀ကာလကဆငးရႏြမးပါးမႈအေျခ

အေနပျမငေကာငးျမငခႏငသညဆသညအခကကလကခသည။သ႔ရာတြငမလကထတျပနထားသညအတငးတရားဝငဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနးမာ၂၅ဒသမ၆ရာခငႏႈနးကသာဆကလကသးစြ

သည။


ဇယားကြက-၁၊ ျမနမာႏငင၏တမထးျခားေသာသမငးႏငအေျခအေနမား

ျမနမာသမငး၊လဦးေရပသဏၭာနႏငပထဝဝငအေနအထားတ႔သညတမထးသညဖြ႕ ၿဖ းတးတကမႈ ဆငရာစနေခၚမႈႏင အခြငအလမး အစ တစခကဖနတးသည။ (၁) ႏငငတကာႏငကာလရညၾကာအဆကအဆမလပချခငးမ ျပနလည ႐နးထြကလာျခငး၊ (၂) နယေျမ၊ ေရႏင တြငးထြကသယဇာတမားေပါကြယလငကစား ဆငးရမႈႏႈနးျမငျခငး၊ (၃) ကမာၻ ေပၚတြင အလငျမနဆးတးတကေနသညေဒသတစခ တြင ဗဟာကေသာအေနအထား၌တညရျခငးႏင အႏၵယႏငေရာ တ႐တႏငပါ နယနမတခငးထစပသညတစခတညးေသာႏငင ျဖစျခငးေၾကာင စးပြားေရးအလငအျမန တးတကရနႏင ျပညသတ႔၏လေနမႈဘ၀အဆငအတနးတြင လတနးေစအဆငသ႔ ေရာကရ ႏငမည အေျခအေန ေကာငးမားရေနျခငး၊ (၄) ေႏးေကြးစြာဆတခြာေနေသာလညး စးပြားေရးက႑တြင ခငမာအားေကာငးစြာ လႊမးမးထား ဆျဖစသည တပမေတာႏင ၎ငးတ႔၏ နးစပရာ အဖြ႕မား၊ (င) နယစပေဒမားတြင ကာလရညလား ပဋပကၡျဖစခၿပးေနာက ၿငမးခမးေရး ရရရနနးစပလာျခငးတ႔ျဖစသည။

စးပြားေရးႏင ျပညသတ႔ဘဝေကာငးစားေရးတ႔အေပၚဆးဆးရြားရြားထခကေစခသညကာလရညၾကာအထးကနေနခ ျခငးမ ျမနမာႏငင

သညယချပနလည႐နးထြကလာလကရသည။ ႏစေပါငး ၅၀ ၾကာကာလ တစေလာက ပဂၢလက စြန႔ဦးတထြငလပငနးလပကငမႈသည ျပငးျပငးထနထန ႏပကြပခ၊ ပဖကခခရသည။ ၁၉၆၂ ခႏစ စစ အာဏာသမး ၿပးေနာကပငး အရငဦးဆး ရသမစးပြားေရး လပငနးမား အားလးကျပညသပငသမးၿပး ျပညပေစးကြကမား၊ ရငးႏးျမႇ ပႏသမား အားလးကတခါးပတခခသည။ ထ႔ေနာကတြင ၁၉၉၀ ျပည လြနႏစမားအတြငး ျပျပငေျပာငးလေရးလပရနႀက းပမး သညအခါမာလညး ႏငငေရးအာဏာ ရယထားသမားႏင ပတသကသည ထပပငးအလႊာကြကကြကေလးကသာ ထနးခပထားသည သယဇာတရငးျမစ ထတယမႈျပရနသာ စတဝငစားခသည။ ၿပးခသည ႏစေပါငး ၂၀ ကာလ တစေလာကလးတြင စးပြားေရးအရ အေရးယဒဏခတခရမႈမားႏင ႀကရသညအခါ ေစးကြကအခြငအလမးက ခပထားလကသလျဖစသြားခသျဖင သယဇာတထတယေရးကသာ ပမေဇာငးေပးၿပးရငး ေပးျဖစခရသည။ ရလဒမာ ေစးကြကလပထး စနစမားက ထနးေကာငး ႀကးၾကပရမည အစးရ၏လပရညကငရညတ႔သည မဖြ႕ ၿဖ းႏငျဖစကာ ကနသြယေရးႏင ရငးႏးျမႇ ပႏမႈ ဆကဆေရးမာလညး ကန႔သတခလကရသည။ တစဖကတြင တစခါကအာရ၏ အေကာငးဆးထတြင တစခအပါ အဝငျဖစခဖး ေသာ ပညာေရးစနစ ပကစးခရသျဖင တငးျပည၏လသားအရငးအျမစလညး ကဆငးသြားခရသည။ ဗယကနမ၊ ကေမာၻဒးယား၊ လာအစသည အမနးခငးႏငငအခ ႕အေနျဖင တခါးပတမဝါဒက တစခဏတာမသာ ကငသးၿပးေနာက ႐နးထြကလာခေသာလညး ျမနမာႏငငမာမ ရာစႏစဝကနးပါးမၾကာေအာင အေတာအတန အထးကနဆနခသည ႏငငအနညးငယထမ တစႏငငအျဖစ ရေနခ ရသည။

ယေန႔ ျမနမာျပည၏ျပျပငေျပာငးလေရးမားႏင ကမာၻေပၚတြင အလငျမနဆးတးတကေနသည ေဒသ၌ တညရသည ၎ငး၏

မဟာဗဟာကကတညေနရာအေနအထား၊ ကမာၻေပၚတြင တ႐တႏငအႏၵယႏစႏငငတ႔ႏင နယနမတခငး ထစပေနသည တစခတညး ေသာႏငင စသညအခကမားသည စးပြားေရးတးတကဖ႔အတြကအေရးပါေသာအခြငအလမးမားက ဖနတးေပးေသာလညးတစဖက

တြငရငဆငရဖြယရအေျခအေနမားလညးရသည။ ျမနမာႏငငအေနျဖင အာရတက၏ တးတကမႈကေမာငးႏငခသည ကနထတလပမႈ ကမာၻ႔ကြနရကမားႏင ခ တဆကႏငမည အေနအထားေကာငးမာရသည။ ျပညသတ႔မပမးမအသကငယရြယၿပး ပငလယထြက ေပါကက ရရထားျခငးတ႔ကလညး သမား ထကပသညအားသာခကမားက ေပးထားသည။ သ႔ရာတြင ထသ႔ မဟာဗဟာ ကက တညရေနျခငး၊ သဘာဝသယ ဇာတကြယဝျခငးတ႔ေၾကာငလညး ျပညပ အငအားစမားႏင ျပညတြငးရ အက းစးပြားရငတ႔၏ အၾကား တငးျပညအေပၚ အသာစးရရန ၿပ ငဆငမႈမားလညး ျဖစေပၚလာႏငသည။

ျမနမာႏငငသညနယေျမဧရယာကယဝနးၿပး၊တြငးထြကႏင ေရအရငးအျမစမားကြယဝသည။ထငးႏငငသ႔ သဘာဝ ဓာတေငြ႕တငပ႔ ျခငးသည ႏငငျခားေငြရရေရးႏင မကခ႐စးပြားေရးတညၿငမမႈတ႔အတြက အေရးပါသညအရငးအျမစ တစခ မၾကာေသးမႏစမား အတြငး ျဖစလာခသည။ ေရနတငပ႔မႈမားလညး စတငေနၿပး ေနာကထပေတြ႕ရမည အလားအလာမားလညး ျမငမားသျဖင ရာေဖြေရးလပငနးမားလညး လပကငေနၿပျဖစသည။ ျမနမာႏငငသည ေကာကစမးႏင အျခားအဖးတန ေကာကမား၊ သဘာဝ သစေတာႏင အျခားအရငးအျမစမားလညး အမားအျပား ထြကရသညႏငငျဖစသည။ ရညလားသည ပငလယကမး႐းတနးက ပငဆငထားသညအျပင အျခားႏငယဥလင မးရြာသြနးမမာလညး လလေလာကေလာကရသည။ သ႔ေသာလညး သဘာဝ သယဇာတ ရငးျမစအမားအျပားမာ နယစပေဒသမား၌ တညရေနျခငးေၾကာင ၎ငးတ႔ကထတယျခငးျဖင ပဋပကၡမား ေပၚေပါကစရာ အေၾကာငးရငးမားျဖစလကရသည။ ျမနမာႏငင၏ မဟာဗဟာကေသာေနရာ၌တညရျခငး၊ ကြယဝေသာ ရငးျမစမား၊ အက းစးပြားမားႏင ထအက းစးပြားတ႔ႏင ဆကစပသည ပဋပကၡမားက ေျဖရငးႏငရန အားေကာငးၿပး ပြငလငးျမငသာေသာ စမခန႔ခြအပခပေရးစနစသည အေရးအႀကးဆးလအပခက ျဖစလာသည။

ျမနမာႏငငသညဗဟအစးရႏငနယစပေဒသေနတငးရငးသားလကနကကငအပစမားအၾကားလကနကကငပဋပကၡျဖစပြားသညသမငး

20|ကမာၻ႔ဘဏအစရငခစာ

ေၾကာငးရညလားသည။ ႏငငေရး၊ လမႈေရးႏငစးပြားေရးအရ ဖယၾကဥသညပစမားမာလညး ပမ ခငမာ အားေကာငးလာလကရသည။

တရားဝငစာရငးအရ ျမနမာႏငင၌တငးရငးသားလမ း ၁၃၅ မ းရသည။ ထ႔ျပင လဦးေရအမားစမာ ဗဒၶဘာသာဝငမား ျဖစၾကေသာ လညး ခရစယာန၊ အစၥလာမႏင ဟႏၵ စသည အျခားဘာသာမားက ကးကြယကငသး ၾကသမားလညးရသည။ ထကသ႔ လမ း အရ၊ ကးကြယသညဘာသာအရ အမ းစလငျခငးသည တငးမာမႈမား၊ ပဋပကၡမားျဖစေစသညအေၾကာငးတစရပလညးျဖစသည။ ဖယၾကဥမႈ၏အဓကေမာငးႏငအားမားမာ ဘာသာေရး၊ လမ း အမတသညာႏင ႏငငသားျဖစမႈ၊ ကားမခြျခားမႈ၊ ပထဝဝငအေန အထားႏင ပဋပကၡတ႔ပငျဖစသည။ ကလနေခတ ကတညးက စၿပးရလာခသည လပရပျဖစသည ဗဒၶဘာသာမဟတသမားအေပၚ ခြျခားဆကဆမႈႏင ဖယၾကဥထားမႈတ႔မာ မၾကာေသးမ ကာလမားအတြငး ႏငငေနရာစ အႏ႕ေပၚေပါကခသည မြတစလငလနညးစ မားအေပၚ ဦးတညထားလပေဆာငသည လအေသအေပာကမား ရခသည ဘာသာေရးပဋပကၡ အၾကမးဖကမႈမားေၾကာင ပမျမင သာလာခသည။ တငးျပညရ အခ ႕ေဒသမားသည အစးရ၏ အပခပေရး ယႏရား၏ ျပငပတြင ေရာကရေနၾကသည။ အစးရ သည နယစပရ တငးရငးသား လကနကကင အဖြ႕မားႏင ဗဟခပကငမႈ ေလာခသညလပငနးစငစတငျခငးအားျဖင သေဘာတညမႈ မားရရမႈတြင သသာထငရားသည တးတကမႈရေအာငလပႏငခသည။ ဆကလက ေဆာငရြကလကရသည ေဆြးေႏြးညႇႏႈငးမႈမား က ေအာငျမငေအာင လပကငႏငမညဆပါက ေရရညတညတသည ဖြ႔ၿဖ းမႈႏင ဆငးရမႈေလာခေရးတ႔အတြက အေရးပါလာမည ျဖစသည။

ေနာကဆးအားျဖင ျမနမာႏငငမာသာေတြ႕ရသညဟ ေျပာရေလာကေအာင ထးျခားခက တစခမာ ျမနမာႏငငသည စနေခၚမႈမားက

ရငဆငေျဖရငးေနရသလတစၿပ ငနကတညးတြငျပညသမားအတြကအက းရေစမညအလားအလာေကာငးမားကအသးခႏငရနႀက းပမး

ေဆာငရြကေနရျခငး ျဖစသည။ အျခားေသာ အသြငကးေျပာငးစ ႏငငမားကၾကညပါက ဒမကေရစဘကသ႔ အသြငကးေျပာငးမႈ ေႏးေကြးလငေႏးေကြး သ႔မဟတ စးပြားေရး အသြငကးေျပာငးမႈ ေႏးေကြးလငေႏးေကြးဆသည ပစမ းသာ အေတြ႕ရမားသည။ ထကသ႔ေသာ အမားႏငမတ တမထးျခားမႈမားက ပငဆင ထားျခငးေၾကာငလညး ျမနမာႏငငသည စနေခၚမႈမ းစက တစခ နတညး၊ တစၿပ ငနကတညး ရငဆငေျဖရငးေနျခငးျဖစသည။ ရလာဖြယရသညအက းအျမတမားမာ ဒႏငေဒးျဖစသေလာက တစဖကက ရငဆငရဖြယအႏရာယမာလညး ႀကးမားလသည။

ဂ။ဖြ႕ၿဖးမႈပစမားႏငဖြ႕စညးတညေဆာကပအသြငသဏၭာနေျပာငးလျခငး

၈။ ဆငကလးနာဂစေၾကာငအႀကးအကယပကစးဆး႐ႈးၿပးခ နမစၿပးအမနတးတကမႈႏႈနး(realgrowthrate)မာတကၿပးရငးတကလကရသည။

ထသ႔တးတကခရာတြင သဘာဝသယဇာတ အထးသျဖင သဘာဝဓာတေငြ႕ တငပ႔မႈမရေငြမားေၾကာင တးတကချခငးျဖစသည။ တစခ န တညးမာပင စးပြားေရးက႑၏ ဖြ႕စညးတညေဆာက ပအသြငသဏၭာန ေျပာငးလသညႏႈနးမာမ ေႏးေကြးသည။ လပသားက႑ ၏ထတလပႏငစြမး တးတကလာခေသာ လညး လပသားက႑ေနရာခြေဝခထားမႈမာမ ဒရငးအတငးရေနဆျဖစသည။ မဝါဒေရးရာႏင အငစတကးရငးဆငရာ ျပျပငေျပာငးလမႈအစအစဥက အေသအခာဂ႐တစကေနရာခထားပါမသာလင ျမနမာႏငငအေနျဖင ၎ငး၏ ဖြ႕ၿဖ း မညအလားအလာမားက အမအရဆပကငႏငလမမညျဖစသည။

၉။ အသြငကးေျပာငးေရးစလပေဆာငစဥကတညးကစးပြားေရးဖြ႕ ၿဖ းမႈမာအရနရလာခေသာလညးစးပြားေရးက႑မာထကာလမတငမကတညး

ကပငလငအားကရေလာကေသာႏႈနးမားျဖငတးတကေနချခငးျဖစသည(ပ၁ကၾကညပါ)။ ေယဘယဆရလင ၂၀၀၅/၀၆ ႏင ၂၀၀၉/၁၀ ၾကားကာလတြင ၅ ဒသမ ၁ ရာခငႏႈနးတးတကခၿပး ၃ ဒသမ ၆ ရာခငႏႈနးသ႔ကဆငးခသည ၂၀၀၈ ခ ဆငကလနးနာဂစ၏ဝငေရာက ေမႊေႏာကဖကဆးမႈသာမရခပါလင ထ႔ထကပင ပမျမနဆနဖြယရာရသည။ သ႔ေသာလညး အသြငကးေျပာငးမႈစတငခ နမစကာ စးပြားေရးသည ပမးမ ၆ ဒသမ ၇ ရာခငႏႈနးျဖင တးတကလကရသည။


၁ဝ။ ျမနမာႏငင၏အျပညျပညဆငရာကနသြယမႈသညအဆငနမအေျခခတစခမေနၿပးလငျမနစြာတးတကလကရပါသည။ စးပြားေရးဒဏခတ အေရးယမႈမားႏင တခါးပတစးပြားေရးမဝါဒမားေၾကာင ျမနမာႏငင သည စးပြားေရးအရ အထးကနမႈတြင ႏစရညၾကာစြာေနထင လာေနခရပါသည။ စးပြားေရးတခါးဖြငျခငးႏင စးပြားေရးပတဆ႔မႈမား တစဆငျခငး ဖယရားမႈတ႔ေၾကာင အျပညျပညဆငရာ ကနသြယမႈ လငျမနစြာ တးတကလာခရာ ၂၀၀၈/၀၉ ႏင ၂၀၁၃/၁၄ ၾကားတြင ကနစညႏငဝနေဆာငမႈမား တငပ႔ျခငးႏင တငသြငး ျခငး တးတကမႈႏႈနးမာ ႏစစဥပမးမတးႏႈနး ၁၁ ႏင ၁၇ ရာခငႏႈနး အသးသးရခသည။8 အက းဆကအားျဖင ျမနမာသည အာဆယႏငင မားအၾကားတြင ဒတယေျမာက အျမနဆးႀကးထြားလာေနသည တငသြငးသႏငငျဖစလာချခငး ျဖစသည။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငင၏ ပ႔ကနတငပ႔မာမ အထးသျဖင ဆနတငပ႔မႈတြင ဗယကနမႏငင ျပျပင ေျပာငးလေရးစစဥကရခသညႏႈနးက လကမမေသးေပ။

၁၁။ ၂ဝ၁ဝ/၁၁ ႏငႏႈငးယဥလင ၂၀၁၂/၁၃ တြင ျပညပတငပ႔မႈသသသာသာျမငတကခၿပး အဓကေဝစက ရယထားသညမာ သဘာဝဓာတေငြ႔

ျဖစသည။၂၀၀၈/၀၉ ခႏစ ျပညပတငပ႔မႈတနဖး ခန႔မနးေျခအားျဖင အေမရကန ေဒၚ လာ ၇ ဒသမ ၂ ဘလရခသည (ပ - ၃ ပါအတငး)။ ၂၀၁၀/၁၁ တြင ကနေဒၚလာ ၈ ဒသမ ၈ ဘလသ႔ျမငတကလာခၿပး ၂၀၁၂/၁၃ တြင အနညးဆး ၁၀ ဒသမ ၃ ဘလရခကာ ၂၀၁၃/၁၄ တြင အနမဆး ၁၁ ဒသမ ၉ ဘလရမညဟ ေမာမနးထားသည။9 ၂၀၁၀/၁၁ ႏင ၂၀၁၂/၁၃ ၾကားတြင သဘာဝဓာတေငြ႕တငပ႔မႈ အသားတငတနဖး ကနေဒၚလာ ၁ ဒသမ ၁ ဘလ တးလာၿပး သစအလးလကႏငသစပါးလႊာတငပ႔မႈ အသားတင ကနေဒၚလာ သည ဒသမ ၄ ဘလ တးလာခသည။ ခညမငႏငအထညအလပ၊ ဖနပတ႔လညးအလားတတးတကခသည။10 မတတမးဝငထားသည ဆန တငပ႔မႈမာ အနညးအကဥးမသာရသည။ ၂၀၁၂/၁၃ ႏင ၂၀၁၃/၁၄ တ႔တြင တ႐တႏငငသ႔ကနးလမးမတစဆင မတတမးမဝငသည ဆနတငပ႔မႈမားရေၾကာငး ၫႊနျပသညအခကမားရသည။ မညသ႔ဆေစ စးပြားေရးတခါးဖြငလစၿပး သးႏစၾကာသညအထ တြငးထြက

8 IMF၏ႏငငအလကအစရငခစာမားမ။ယငးအနကမကနစညတစမးတညးအတြကတးတကမႈႏႈနးမာUNCOMTRADEမရသညကနသြယဖကအခကအလကအေပၚမတညတြကခကမႈအရ

တငပ႔မႈ၉ရာခငႏႈနးႏငတငသြငးမႈ၃၁ရာခငႏႈနးအသးသးျဖစသည။

9 ၎ငး

10 UNCOMTRADE

1

တငပ႔မႈမာ အနညးအကဥးမသာရသည။ ၂၀၁၂/၁၃ ႏင ၂၀၁၃/၁၄ တ႔တြင တ႐တႏငငသ႔ကနးလမးမတစဆင မတ

တမးမဝငသညဆနတငပ႔မႈမားရေၾကာငး ၫႊနျပသညအခကမားရသည။ မညသ႔ဆေစ စးပြားေရးတခါးဖြငလစၿပး

သးႏစၾကာသညအထ တြငးထြကသယဇာတမဟတသည ကနပစၥညးမားတငပ႔မႈအားနညးေနျခငးသည စးရမစရာ

ျဖစသည။ ျပညပ႔တငပ႔မႈအတြကအတားအဆးမားက ေဖာထတရာေဖြၿပး ဖယရားမညဆပါလင အနာဂတတးတကမႈ

အတြက အခြငအလမးေကာငးရသည။

ပ (၃) မတတမးျပစထားသည ပ႔ကနတနဖးႏင

ပါဝငဖြ႕စညးမႈ (in US$ billions)

ပ (၄) ပ႔ကနမား၏အဆငႏင ပါဝငဖြ႕စညးမႈ (as a % of GDP, 2012)

Sources: IMF, trading partner data from UN COMTRADE (calendar years), and World Bank staff calculations.

Sources: Exports are from WDI for all countries except Myanmar which uses UN COMTRADE. Fuel exports are excluded for each country. GDP are from WDI for all countries except Myanmar which uses IMF.

ပ (၁) ၂၀၀၅/၀၆-၂၀၁၃/၁၄ ျမနမာႏငင၏အမနတကယ ဂဒပတးႏႈနး

ပ (၂) ၂၀၁၂/၁၃ ခႏစ ႏႈငးယဥဖကႏငငမား၏ တးတကႏႈနး

Source: Government of Myanmar, IMF Estimates Source : World Development Indicators, IMF

1

တငပ႔မႈမာ အနညးအကဥးမသာရသည။ ၂၀၁၂/၁၃ ႏင ၂၀၁၃/၁၄ တ႔တြင တ႐တႏငငသ႔ကနးလမးမတစဆင မတ

တမးမဝငသညဆနတငပ႔မႈမားရေၾကာငး ၫႊနျပသညအခကမားရသည။ မညသ႔ဆေစ စးပြားေရးတခါးဖြငလစၿပး

သးႏစၾကာသညအထ တြငးထြကသယဇာတမဟတသည ကနပစၥညးမားတငပ႔မႈအားနညးေနျခငးသည စးရမစရာ

ျဖစသည။ ျပညပ႔တငပ႔မႈအတြကအတားအဆးမားက ေဖာထတရာေဖြၿပး ဖယရားမညဆပါလင အနာဂတတးတကမႈ

အတြက အခြငအလမးေကာငးရသည။

ပ (၃) မတတမးျပစထားသည ပ႔ကနတနဖးႏင

ပါဝငဖြ႕စညးမႈ (in US$ billions)

ပ (၄) ပ႔ကနမား၏အဆငႏင ပါဝငဖြ႕စညးမႈ (as a % of GDP, 2012)

Sources: IMF, trading partner data from UN COMTRADE (calendar years), and World Bank staff calculations.

Sources: Exports are from WDI for all countries except Myanmar which uses UN COMTRADE. Fuel exports are excluded for each country. GDP are from WDI for all countries except Myanmar which uses IMF.

ပ (၁) ၂၀၀၅/၀၆-၂၀၁၃/၁၄ ျမနမာႏငင၏အမနတကယ ဂဒပတးႏႈနး

ပ (၂) ၂၀၁၂/၁၃ ခႏစ ႏႈငးယဥဖကႏငငမား၏ တးတကႏႈနး

Source: Government of Myanmar, IMF Estimates Source : World Development Indicators, IMF


သယဇာတမဟတသည ကနပစၥညးမားတငပ႔မႈအားနညးေနျခငးသည စးရမစရာ ျဖစသည။ ျပညပတငပ႔မႈအတြကအတားအဆးမားက ေဖာထတရာေဖြၿပး ဖယရားမညဆပါလင အနာဂတတးတကမႈအတြက အခြငအလမးေကာငးရသည။

၁၂။ ျမနမာႏငငတြငျပညပကနသြယမႈသညစးပြားေရးပတဆ႔မႈေၾကာငေရာမဝါဒေၾကာငပါနညးပါးခရသည။ အာရဖြ႕ ၿဖ းေရးဘဏက ထတျပန သည လပငနးစာတမးတစေစာငက ျမနမာသည ၂၀၁၀ ျပညႏစက ၎ငးတတႏငသည ကနသြယမႈပမာဏ၏ ၁၅ ရာခငႏႈနးျဖငသာ ကနသြယခသညဟ ေထာကျပထားသည။ 11ပ (၄) အရ ၂၀၁၂ ခႏစတြင ဂ ဒပ၏ေဝစအျဖစ ပ႔ကနက႑ပါဝငမႈတြင အမနးခငးႏငမားက ျမနမာထကအျပတအသတသာသညက ေတြ႕ရသည။12 ဥပမာအားျဖင ဗယကနမႏငထငးႏငငတ႔သည ၂၀၁၂ ခႏစတြင ဂ ဒပ၏ ၇၀ ရာခငႏႈနးႏငညမေသာ တနဖးရသည ပ႔ကနမားတငပ႔ခသည။ ပႀကးေသာႏငငမားသည ျပညတြငးေစးကြကႀကးမားမႈေၾကာင ျပညပ တငပ႔ရ မႈ နညးတတသည။ ထ႔ေၾကာငလညး အႏၵယသည ဂ ဒပ၏ ၂၀ ရာခငႏႈနးႏင တ႐တက ဂ ဒပ၏ ၂၇ ရာခငႏႈနးသာ အသးသးတငပ႔ခသည။ ပ (၄) အရ ျမနမာအမနးခငးႏငငမား၏ ျပညပတငပ႔မႈတြင ျပျပငထတလပသည ကနစည ပါဝငမႈ အဆမားစြာ ပျမငမားသညကေတြ႕ရသည။ ယငးသ႔ျဖစရျခငးမာ စကမႈထြနးကားသညႏငငႀကးမားႏင ကနသြယမႈမရ၍ျဖစသည။ အျခားေသာအတား အဆးမားတြင သြငးကနထတကနလငစငေလာကထားမႈ လအပခကမား၊ ယခငကငသးခသည ေငြလလယႏႈနးႏစမ းႏစစားကစၥ ႏင အစးရက အခ ႕ေသာကနစညမား (ဆန)ႏင အခ ႕ေသာ ေခါငးစဥမား (ယာဥ) ကနသြယမႈတြင တစဦးတညးခပကငထားျခငး စသည မဝါဒမားလညးပါဝငသည။13 ဒဏခတပတဆ႔မႈမား တစရစခငး႐ပသမးကာ မဝါဒမားလညးတးတကေကာငးမြနလာသညႏင အမ ျမနမာပ႔ကနက႑ ပါဝငဖြ႕စညးမႈႏင ပ႔ကနအဆငအတနးမာလညး ကနႏငငမားအတငးတးတကျဖစထြနးလာမညဟ ေမာလင ရသည။ ဆကဆေရးပမနျပနျဖစေအာငႀက းပမးမႈအျဖစ အေမရကနျပညေထာငစသည ျမနမာႏငငအတြငး အေမရကနရငးႏးျမႇ ပႏမႈ မား တားျမစထားျခငးက ၂၀၁၂ ခႏစ ဇလငလတြင ဆငးငခသည။ ဥေရာပသမဂၢကလညး ဖြ႔ၿဖ းမႈအနမဆး ႏငငမားအတြကေပးထားသည အထးကနသြယမႈအေထြေထြအခြငအေရး (Generalized System of Preference) အရ ျမနမာႏငငအား ပ႔ကနအထးအခြငအေရးက ၂၀၁၃ ဇလငလအတြငး ေပးအပခသည။

၁၃။ လကရျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးအေဆာကအအတညေဆာကထားပသည ဝငေငြနညးႏငငတစႏငငအေနျဖငဆလင ညညြတမႈရသည။ဇယား ၁ တြင အကဥးခပျပထားသည ၂၀၁၀ ျပညႏစအတြက တရားဝငအမ းသား စာရငးအငးခန႔မနးခကမားအရ လယယာစကပ းေရး က႑သည လပသားအငအား၏ ၅၂ ရာခငႏႈနးက အလပ အကငခန႔ထားထားၿပး ဂ ဒပ၏ ၃၇ ရာခငႏႈနးနးပါးက ထတလပသည။ ဝနေဆာငမႈက႑သည လပသားအငအားစ၏ ၃၆ ရာခငႏႈနးက ခန႔ထားၿပး ဂ ဒပ၏ ၃၇ ရာခငႏႈနးကထတလပသည။ စကမႈ လပငနးက႑သည လပသား ၁၂ ရာခငႏႈနးကသာခန႔ထားႏငၿပး ဂ ဒပ၏ ၂၆ ရာခငႏႈနးကသာ ထတလပသည။ ေဒသတြငးရလဒမားႏငႏႈငးယဥလင စကမႈက႑၏အလပအကငခန႔ထားမႈခြေဝမႈမာ နမပါးသည။14 ကေမၻာဒးယား ႏင ဗယကနမတ႔သည ျမနမာႏငငႏင နးစပသည တစဦးခငးအလကဂ ဒပအဆငမားက ပငဆငထားၾကသည။ ၎တ႔၏ ၂၀၁၀ ျပညႏစ စကမႈက႑ လပသားအငအားရယမႈေဝစမာ ၁၆ ႏင ၂၁ ရာခငႏႈနးအသးသးျဖစႀကၿပး ျမနမာမာမ ၁၂ ရာခငႏႈနးသာ ရယထားႏငသည။

11 “Myanmar’sTradeanditsPotential”(ADB2013).

12 ႏငငခငးႏႈငးယဥရာတြငပလြယကေစရနအတြကတစႏငငခငးစမေလာငစာဆတငပ႔မႈကဖယထတႏငရနအခကအလကမားကျပနညႇထားသည။

13 ကမာၻ႔ကနသြယေရးအဖြ႕(၂၀၁၄)အဆအရအခ႕ေသာလကဝါးႀကးအပမႈမားရေနႏငေသးသည။အပငး၃.၁.၉StateTradingႏငအပငး၃.၂.၅ExportOperationsofStateEnterprises

သ႔မဟတStateTradingတြင႐ႈပါ။

14 ယခအပငးတြငကနထတလပမႈက႑ကသာလႊမးမးထားေသာလညးသတတးေဖာေရးႏငသယဇာတထတေရး၊ေဆာကလပေရးႏငလပစစ၊ဓာတေငြ႕၊ေရပပးေပးမႈတ႔လညးပါ၀ငသည။


၁၄။ လပသားတစဦးေၾကာငထပတးသြားသညတနဖးအျဖစအဓပၸာယသတမတသညလပသားက႑ထတလပႏငမႈသည ျမနမာႏငငတြငက႑

အားလး၌နမပါးေနၿပးေဒသတြငးႏငငအမားစထကအဆမားစြာနမပါးသည။ ကေမာၻဒးယားႏငဗယကနမတ႔မလြလင အေရ႕အာရေဒသမ ႏႈငးယဥဖကႏငငအမားစသည ျမနမာႏငငႏငယဥလင လယယာက႑၌ လပသားမား၏ထတလပႏငမႈ အလြနပျမငသညကေတြ႕ရ မညျဖစသည (ဇယား-၂ ႐ႈ)။ ျမနမာႏငင၏ ထတလပႏငမႈသည ဝနေဆာငမႈက႑တြင အဆပါႏႈငးယဥႏငငမားအၾကားတြင အနမဆး ျဖစၿပး၊ စကမႈက႑တြငမ ကေမာၻဒးယားမလြလင အနမဆးျဖစသည။

၁၅။ စးပြားေရးက႑အေဆာကအအပငးဆငရာေျပာငးလမႈသညယေန႔အထေႏးေကြးေနဆျဖစသည။ ျမနမာ ႏငငသည လပသားမား၏ထတလပႏင စြမးအလြနနမသည လယယာက႑အေပၚမာသာ ႀကးႀကး မားမား မခေနရ ဆျဖစသည။ ပ-၅ အရ လယယာစကပ းေရးက႑၏ ဂ ဒပေဝစရယမႈမာ ၁၉၈၆ ကအျမငဆးအျဖစ ၆၁ ရာခငႏႈနးမ ၂၀၁၁ ခႏစတြင ၃၆ ရာခငႏႈနးသ႔ သသသာသာႀကး ေလာကခၿပး စကမႈက႑၏ဂ ဒပတြငပါဝငမႈမာ ကာလတ အတြငးမာပင ၁၀ ရာခငႏႈနးေအာကမ ၂၆ ရာခငႏႈနးသ႔ တးတကခသညကေတြ႕ရပါမည။ ယငးသည ၁၉၈၇ ခႏစ လယယာက႑ျပျပငေျပာငးလေရး၊ ၁၉၈၈ ခႏစ ျမနမာဆရယလစလမးစဥက တရားဝင စြန႔လႊတျခငး မားႏင အခ နကကျဖစေနပါသည။15 ၂၀၀၅-၂၀၁၀ ကာလအတြငး လယယာက႑၏လပသားအငအားေဝစမာမ မေျပာငးလခဘ ၎ငး၏ဂ ဒပတြငပါဝငမႈသာ ကဆငးသြားချခငးျဖစသည။16 လယယာက႑တြင လပသားမား၏ ထတလပႏငမႈမာ အျခားေသာ က႑ မားႏငစာလင အနညးဆးျဖစေနပါသည။ ကနထတက႑တြင လပသားမား၏ ထတလပႏငစြမးသည အျမငဆးျဖစၿပး လယယာက႑ ထက ေလးဆပမားေနပါသည (ဇယား-၁ က႐ႈ)။

15 ဆနစပါးထတလပမႈႏငျပညပတငပ႔မႈေလာကျခငးကေျဖရငးသညအေနျဖင၁၉၈၇ခႏစတြငအစးရသညလယသမားမားထမတာ၀နေကစပါး၀ယယမႈကေလာခရနဆးျဖတခၿပး

လယသမားမားအားပလစပါးမားကေစးကြကအတြငးပမလြတလြတလပလပေရာငးခခြငျပခသည။ဆနစပါးတငပ႔မႈကႏငငေတာကသာလက၀ါးႀကးအပထားဆျဖစေသာလညး

ျပညတြငးစပါး/ဆနေစးကြကေဖာမႈအေပၚကမထနးခပမႈေလာခခသျဖငပဂၢလကကနသညမားတကကြစြာပါ၀ငေရာငး၀ငခၾကသည။

16 ခန႔မနးခကမားမာစစတမးမရသညအခကမားအေပၚအေျခခသည။အမားအယြငးျဖစႏငသညအတငးအတာကတြကခကၿပးေနာက၂၀၀၅ခန႔မနးကနးဂဏနး၅၃.၀ႏင၂၀၁၀

ခန႔မနးကနးဂဏနး၅၂.၄အၾကားကြာျခားခကမာစာရငးအငးသေဘာအရသသာသညဟေျပာရနမျဖစႏငပါ။

3

ပ (၅) က႑အလက ဂဒပခြေ၀မႈ ပ (၆) လယယာက႑ အလပအကငရရမႈေဝစ

Sources: UN Statistical Division and World Bank staff calculations. Sources: UN, World Bank, authorities.

ပ (၇) အလြတသေဘာ အလပအကငခန႔ထားမႈ ဇယား(၃) အလြတသေဘာ အလပအကငႏငဆငးရႏြမးပါးမႈ

Employment Types Share of Economically

Active Population

(%)

Share of Poor

Population

(%) Total 100 100A. Formal 27 271. Employer 5 32. Government Employee 19 203. All Other 3 4B. Informal 73 731. Self-employed 40 332. Unpaid Family worker 15 123. Casual 18 28

Sources: Myanmar estimates come from the 2010 IHLCS and World Bank staff calculations, ILO 2005 for all others.

Source:Integrated Household Living Conditions Survey and World Bank staff calculations.

ဇယားကြက ၂ - SCD ဆသညမာ

SCD ဆသညမာ ႏငငမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကမ ပစအသစႏငအည ကမၻာဘဏဝနထမးမားက ျပငဆငေရးသားေသာ

ေလလာသးသပမ အစရငခစာတစေစာငျဖစသည။ SCD ၏ ဦးတညခကမာ တငးျပည၏ ဆငးရမႈကအဆးသတေရးႏင

မေဝခစားႏငမည သာယာဝေျပာမႈ တ႔ကျမႇငတငေရး ရညမနးခကမားဆသ႔ ေရာကေအာင ေရရညတညတမရစြာ

အရနအဟနျမႇင ေဆာငရြကရန တငးျပညတစျပညအတြက အေရးအႀကး ဆးျဖစသည အတားအဆးမားႏင အခြငအလမးမားက

ေဖာထတ တငျပျခငးျဖစသည။ ထ႔ေၾကာငပင ကမၻာ ဘဏ၏ အျခားေသာ ေလလာသးသပအစရငခစာမားႏင မတသညက SCD

တြင တငးျပညတစျပည ၎၏အထက ပါရညမနးခက ႏစခသ႔ေရာကရေရးတြင ၎အေနျဖငမညသ႔လပေဆာငမညဆသညက

ပမတကျပတသားစြာတငျပ ႏငေရး အဓကထားသည။


၁၆။ ျမနမာႏငငတြငဆငးရႏြမးပါးသအမားစ၀ငေရာကလပကငလကရသညအလြတသေဘာဆနသညက႑ႀကးတစခရသည။ ကလ သမဂၢ ဖြ႔ၿဖ းေရးအစအစဥ၏ ၂၀၁၁ ခႏစ IHLCA အရ ၂၀၀၉-၁၀ ဘ႑ာႏစ စစေပါငး အလပအကငရရမႈ၏ ၄၀ ရာ ခငႏႈနးမာ ကယပင အလပလပသမား ျဖစသည။ ကပနး အလပသမားမားက ၁၈ ရာခငႏႈနးရၿပး အမားအားျဖင ေကးလကေဒသမားမျဖစကာ ဝငေငြနမ လမႈအလႊာမားမျဖစသည။ လစာမရသည မသားစဝင အလပသမားမားက ေနာကထပ ၁၅ ရာခငႏႈနး ရသည။ ထ႔ေၾကာင ၂၀၀၉-၁၀ ခႏစအတြငး အလြတသေဘာဆနသည အလပက႑သည လပသားအငအားစ ႀကးတစရပလး၏ ၇၃ ရာခငႏႈနးအထရသညဟ အၾကမးဖငးခန႔ မနးသည။ ယငးသည ၂၀၀၅ ခႏစခန႔မနး ၆၉ ရာခငႏႈနးထက ၄ ရာခငႏႈနးတကလာျခငးျဖစသည။ အကယ၍ အငအယအလပထးလပနညးအရ လယယာ က႑လပငနးမားကပါ ထညမတြကဟဆလင၂၀၀၉-၁၀ အလြတသေဘာဆနသည အလပ အကငက႑သည ၅၇ ရာခငႏႈနးအထ ေဝစရယထားသညဟခန႔မနးရမညျဖစသည။17 ILO ခန႔မနးခကမားႏငအည ႏႈငးယဥ ေလလာျခငး ျဖင ၂၀၁၀ ျပညႏစ ထငးႏငငလယယာက႑ မဟတေသာက႑ပါ အလြတသေဘာဆနသည အလပအကင ေဝစမာ ၄၂ ရာခငႏႈနးႏင ဗယကနမက ၆၈ ရာခငႏႈနး (၂၀၀၉) ျဖစသည။ ဝငေငြနမ ႏင ဝငေငြအလယအလတ ၃၉ ႏငငက စနမနာထတကာေလလာသညအခါ ပမးမ ျခငး ၅၁ ရာခငႏႈနးရသည (ပ - ၇ က႐ႈ)။ ဇယား (၃) ပါအမေထာငစစစတမးအခကအလကမားအရ ျမနမာႏငင၏ အလြတသေဘာ ဆနသည အလပအကင က႑တြငရေနသမားသည ျမနမာႏငင ဆငးရႏြမးပါးသမား ရယထားသည ႀကးမားေသာေဝစႀကးက ကယစား ျပေဖာျပေနသည။

၁၇။ ျပညပတငပ႔မႈတြင သဘာဝဓာတေငြ႕ပါဝငမႈျမငမားေနျခငးသည လပသားေနရာျပနလညခထားမႈက အေႏာငအယကေပးႏငသည။ သဘာဝ ဓာတေငြ႕သည ျမနမာစးပြားေရးဖြ႕ ၿဖ းမႈကအဓက ေမာငးႏငသည အရာျဖစလာေသာလညး တစဖကက စနေခၚမႈမားကေခၚေဆာင လာခသည။ ျမနမာႏငင၏ အခငအမာတြကခကစမးသပၿပးသား ဓာတေငြ႕သကပမာဏမာ ကဗေပ ၂၃ ထရလ (ကမးလြနတြင ထရလ ၂၀ ႏင ကနးတြငးသကမားမ ၃ ထရလ) ဟ ခန႔မနးထားရာ ယငးမာ လကရႏႈနးအတငးသာ ထတလပမညဆပါက (တစႏစ လင ကဗေပ ၄၉၈ ဘလ) ၄၆ ႏစၾကာထတယႏငမႈႏငညမသည။ဓာတေငြ႕ထတလပမႈႏင တငပ႔ေရာငးခမႈက ၂၀၀၂ ခႏစတြင တငးျပည ကပျပည စတငခသည။ ၂၀၁၂ ခႏစတြင သဘာဝဓာတေငြ႕တငပ႔မႈမားမာ ေဒၚလာ ၃ ဒသမ ၄ ဘလရခၿပး ယငးမာ ပ႔ကန စစေပါငးတနဖး၏၄၀ရာခငႏႈနး၊ ဂ ဒပ၏ေျခာကရာခငႏႈနးႏင ျပညသ႔က႑အသားတငဝငေငြ18အရတြကသည ဂ ဒပ၏ ၃ ဒသမ ၆ ရာခငႏႈနးခန႔ရသည။ ထက႑သည ႏငငျခား တက႐ကရငးႏးျမႇ ပႏမႈ အဓကဦးတညသည ေနရာျဖစၿပး ဧရာမစမကနးႀကးအခ ႕မာ ဆကလကအေကာငအထညေဖာဆျဖစသည။ ထက႑သည လပအားထက အရငးအႏးကသာ အေျမာကအျမား ထညသြငးရသညမ း ျဖစရာ ထက႑မရေငြမားက လပအားမက႑မား တးတကမႈကျမႇငတငေပးၿပး အမားျပညသ ဝနေဆာငေပးမႈက တးခ႕ကာ တးတကေစ မည သ႔မဟတ အေရးပါေသာ လမႈအကာအကြယေပးေရးအစအစဥမား အေကာငအထညေဖာေစမည လပနညးကငနညးျဖင အသးမျပ ပါက ထက႑မရေငြသည ဆငးရမႈေလာခေရးက အေထာက အကျပႏငဖြယမရပါ။

17 ILO၏အလြတသေဘာဆနသညအလပက႑အလပသမားအဓပၸာယဖြငဆခကအရထသ႔ေသာအလြတသေဘာဆနသညအလပသမားမားထတြငပညာသညမဟတေသာ

မမဘာသာအလပအကငခန႔ထားေသာ၊အမတြငးလပသားမား၊မသားစအလပတြငဝငကေနသမား၊ႏင၅ေယာကထညေလာနညးၿပးအလပခန႔ထားသညလပငနးငယမားရအလပသမားမား

ပါဝငသည။Hussmann(2004)တြင႐ႈ။

18 ျပညသ႔က႑အသားတငေရနႏငဓာတေငြ႕ဘ႑ာေငြမားဆသညမာျပညေထာငစသ႔ေပးရသညဝငေငြခြနႏငကနသြယခြနတ႔မပါေရနႏငဓာတေငြ႕SEEမားမေကာကခရရသည

ဘ႑ာေငြကဆလသည။

3

ပ (၅) က႑အလက ဂဒပခြေ၀မႈ ပ (၆) လယယာက႑ အလပအကငရရမႈေဝစ

Sources: UN Statistical Division and World Bank staff calculations. Sources: UN, World Bank, authorities.

ပ (၇) အလြတသေဘာ အလပအကငခန႔ထားမႈ ဇယား(၃) အလြတသေဘာ အလပအကငႏငဆငးရႏြမးပါးမႈ

Employment Types Share of Economically

Active Population

(%)

Share of Poor

Population

(%) Total 100 100A. Formal 27 271. Employer 5 32. Government Employee 19 203. All Other 3 4B. Informal 73 731. Self-employed 40 332. Unpaid Family worker 15 123. Casual 18 28

Sources: Myanmar estimates come from the 2010 IHLCS and World Bank staff calculations, ILO 2005 for all others.

Source:Integrated Household Living Conditions Survey and World Bank staff calculations.

ဇယားကြက ၂ - SCD ဆသညမာ

SCD ဆသညမာ ႏငငမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကမ ပစအသစႏငအည ကမၻာဘဏဝနထမးမားက ျပငဆငေရးသားေသာ

ေလလာသးသပမ အစရငခစာတစေစာငျဖစသည။ SCD ၏ ဦးတညခကမာ တငးျပည၏ ဆငးရမႈကအဆးသတေရးႏင

မေဝခစားႏငမည သာယာဝေျပာမႈ တ႔ကျမႇငတငေရး ရညမနးခကမားဆသ႔ ေရာကေအာင ေရရညတညတမရစြာ

အရနအဟနျမႇင ေဆာငရြကရန တငးျပညတစျပညအတြက အေရးအႀကး ဆးျဖစသည အတားအဆးမားႏင အခြငအလမးမားက

ေဖာထတ တငျပျခငးျဖစသည။ ထ႔ေၾကာငပင ကမၻာ ဘဏ၏ အျခားေသာ ေလလာသးသပအစရငခစာမားႏင မတသညက SCD

တြင တငးျပညတစျပည ၎၏အထက ပါရညမနးခက ႏစခသ႔ေရာကရေရးတြင ၎အေနျဖငမညသ႔လပေဆာငမညဆသညက

ပမတကျပတသားစြာတငျပ ႏငေရး အဓကထားသည။


ဃ။ႏငငဆငရာစနစတကေလလာဆနးစစမႈ(SCD)ေဆာငရြကျခငး၏ရညရြယခက၁၈။ ထမေရ႕ဆကသညအခါတြငအသြငကးေျပာငးေရးျဖစစဥေအာကတြင စးပြားေရးႏင ႏငငေရးျပျပင ေျပာငးလမႈမား၏ေအာငျမငမႈကအဓက

တငးတာသညေပတမာဆငးရႏြမးပါးမႈကအဆးသတၿပးအားလးမေဝရရၾကမညသာယာဝေျပာမႈတ႔ကမညမတးျမႇငႏငမလဆသညအခက

ပငျဖစသည။ ႏငင၏ဆငးရႏြမးပါးမႈ ပမာဏခန႔မနးခကက ယခအစးရသကတမးအဆးတြင မလကခန႔မနးထားသည ၂၆ ရာခငႏႈနးမ ၁၅ ရာခငႏႈနးသ႔ ေလာခႏငေအာငႀက းပမးရန၊ အထးသျဖင “ျပညသဗဟျပဖြ႕ၿဖ းမႈ” နညးလမးျဖင ေကးလကေဒသ ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာခေရးက အဓကထားေဆာငရြကရန သမၼတက ၎ငး၏ဝနႀကးအဖြ႕က ၫႊနၾကားထားသည။ အေသးစတရညမနးခကမားကၾကည လင ရညမနးခကႀကးသညကေတြ႕ႏငေသာလညး အဆပါပနးတင သတမတသည စတကးသည ကမၻာဘဏအပစ၏ အဖြ႕ဝငႏငင မားဆငးရမႈအဆးသတႏငရနႏင အားလးမေဝပငဆငသညသာယာဝေျပာမႈတ႔က တးျမႇငရနအတြက ကမၻာဘဏကထားရသည ရညမနးခက ပနးတငႏင ထပတညလက ရပါသည။

၁၉။ ဆငးရႏြမးပါးမႈကအဆးသတေရးႏငမေဝပငဆငသညသာယာဝေျပာမႈကတးျမႇငေရးတြငတးတကမႈကအရနအဟနျမႇငရနအတြကအဓကဦးစားေပး

အလပမားကေဖာထတသတမတႏငရနအတြကကမၻာဘဏအပစသညႏငငအေျခအေနစနစတကေလလာဆနးစစမႈ (SystematicCoun-

try Diagnosis (SCD) တစခက ေရးဆြအေကာငအထညေဖာလကရပါသည။ SCD သည ဆငးရႏြမးပါးမႈအဆးသတႏငရနႏင မေဝ ပငဆငသည သာယာဝေျပာမႈတးျမႇငႏငရနအတြက၊လပေဆာငရာတြင ဖယရားပစရမညအဓကအတားအဆးမားႏင အမအရယ ရမည အဓကအခြငအလမးမားကေဖာထတသတမတရန ရညရြယ၍ ယငးမတစဆင တငးျပည၏ ဖြ႔ၿဖ းတးတကမႈအတြက အဓကထားရ မည ဦးစားေပးနယပယမားကလညး သတမတရနျဖစပါသည (အခကအလကမား ထပမသႏငရန ဇယားကြက -၂ က႐ႈ)။ ယခ အစရငခစာသည ျမနမာႏငင အတြက ျပလပခသည SCD မ အဓကေတြ႕ရခကမားက တငျပရနျဖစပါသည။ အမားျပညသအတြက ေကာငးက း တစခအေနျဖငသာမက SCD ၏ရာေဖြေတြ႕ရခကမားက ကမာၻ႔ဘဏအပစ၏ ျမနမာႏငငဆငရာ ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ မေဘာင CPF က ျပငဆငရာ၌ အခကအလကမားအျဖစ အသးျပသြားမညျဖစပါသည။

ဇယားကြက၂-SCDဆသညမာ

SCD ဆသညမာ ႏငငမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကမ ပစအသစႏငအည ကမာၻ႔ဘဏဝနထမးမားက ျပငဆငေရးသားေသာ ေလလာ သးသပမႈ အစရငခစာတစေစာငျဖစသည။ SCD ၏ ဦးတညခကမာ တငးျပည၏ ဆငးရမႈကအဆးသတေရးႏင မေဝခစားႏငမည သာယာဝေျပာမႈတ႔က ျမႇငတငေရး ရညမနးခကမားဆသ႔ ေရာကေအာင ေရရညတညတမႈရစြာ အရနအဟနျမႇင ေဆာငရြကရန တငးျပညတစျပညအတြက အေရးအႀကးဆးျဖစသည အတားအဆးမားႏင အခြငအလမးမားက ေဖာထတတငျပျခငးျဖစသည။ ထ႔ေၾကာငပင ကမာၻ႔ဘဏ၏ အျခားေသာ ေလလာသးသပအစရငခစာမားႏင မတသညက SCD တြင တငးျပညတစျပည ၎ငး၏ အထကပါရညမနးခက ႏစခသ႔ေရာကရေရးတြင ၎ငးအေနျဖငမညသ႔လပေဆာငမညဆသညက ပမတကျပတသားစြာတငျပႏင ေရးအဓကထားသည။

ကမာၻ႔ဘဏသည ၎ငး၏ျမနမာႏငငဆငရာပးေပါငးေဆာငရြကမႈမေဘာင (Country Partnership Framework) က ျပငဆငရာတြင SCD မ ေလလာေတြ႕ရခကမားက အေျခခၿပး ေရးဆြသြားမညျဖစသည။ CPF သည ကမာၻ႔ဘဏအေနျဖင ႏငငတစခႏင ပးေပါငး ေဆာငရြကရာႏင အကအညေပးရာတ႔တြင ခမတေဆာငရြကသြားမည အေျခခ မေဘာငတစခပငျဖစပါသည။ ထ႔ေၾကာငလညး SCD သည အစးရအပါအဝင သကဆငသမားအားလးႏင ကမၻာဘဏတ႔အၾကား ျမနမာႏငငႏင ကမာၻ႔ဘဏ ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ ကစၥရပမား တငပငေဆြးေႏြးရာတြင ရညၫႊနးကးကားရမည မေဘာငတစခ ျဖစလာမညျဖစသည။ SCD သည သကဆငရာ ႏငင၊ ကမာၻ႔ဘဏႏငအျခားေသာဖြ႕ၿဖ းေရးမတဖကအဖြ႕အစညးမားအၾကားေဆြးေႏြး တငပငမႈမား ျဖစေပၚလာေစရန ကညႏငမည။ ရညမနးခကပနးတငမားႏင လပငနးေဆာငရြကမမားႏင ႀက းပမး ေဆာငရြကမႈမားသည ဆငးရႏြမးပါးမႈ အဆးသတေရးႏင သာယာ၀ေျပာမမား ေ၀မေရး ျမႇငတငေဆာငရြကသြားရနဟသည ကမာၻလးဆငရာ ရညမနးခကမားႏင ကကညမႈရၿပး ျမငမားသည အက းသကေရာကမႈရရနႏင ေရရညတညတေစမည နညးလမးမားျဖင ေဆာငရြကသြားရနျဖစပါသည။

SCD သည ကမာၻ႔ဘဏဘကက ႏငငတစႏငငက ကညရာတြင ေျဖရငးေဆာငရြကေပးႏငသည က႑နယပယမားက ေဖာထတ ရန ရညရြယလပေဆာငျခငးျဖစၿပး အဆပါ က႑နယပယမားက CPF တြင ေဖာျပထားမည ျဖစသည။ သ႔ရာတြင SCD သည ကမာၻ႔ဘဏအပစက လကရေဆာငရြကေနေသာ လပငနးမား သ႕မဟတ အစးရက ကမၻာဘဏအပစက ေဆာငရြကရန ေတာငးဆ ထားသည လပငနးမားကသာလင ကန႕သတေဖာျပထားျခငးမဟတပါ။ SCD ၏အဓကရညရြယခကမာ ကမာၻ႔ဘဏအပစ ပါ၀ငသညျဖစေစ မပါ၀ငဘႏငျဖစေစ ႏငငတစႏငင၏ ဆငးရႏြမးပါးမႈက အဆးသတၿပး မေ၀ပငဆငသည သာယာ၀ေျပာမႈ တ႔က ျမႇငတငေရးလပငနးအေပၚ အႀကးမားဆးသကေရာကမႈရမညျဖစသည က႑မားကသာ သတမတေပးရန ရညရြယသည။


ေလလာရာတြင ေလလာသညေဘာငက ကန႔သတမထားျခငးအားျဖင ကမာၻ႔ဘဏအပစ၊ အဖြ႕၀ငအစးရမားႏင အမားျပညသတ႔ အၾကား ပြငပြငလငးလငးႏင အနာဂတက ေမာၾကညသည ေဆြးေႏြးမႈမား ျဖစေပၚလာေစရန ေဆာငရြကေပးခပါသည။ ယငးသ႔ ေဆြးေႏြးရာတြင ကမာၻ႔ဘဏႏင လကတြလပေဆာငေနသည နယပယက႑မားထကစာလင တငးျပည၏ဖြ႕ ၿဖ းတးတကမႈ ေရ႕ လပငနးစဥအတြက အေရးႀကးသည နယပယ က႑မားအေပၚ အဓက ေဖာထတ ေဆြးေႏြးၾကျခငး ျဖစပါသည။

SCD သည အေကာငးဆး ျဖစႏငသည ေလလာဆနးစစမႏင ရရႏငသည သတငးအခကအလကမားအေပၚ မတညၿပး ေဆာငရြက ထားျခငး ျဖစပါသည။ ၎ငးသည အထးအေရးေပးရန လအပလကရသည အေရးႀကးသည အခကအလကႏင အသပညာ ဗဟသတ ကြာဟခကမားကလညး ေဖာထတေပးပါသည။ သကဆငသ အားလးထမ အႀကဉာဏမားရယျခငး အပါအ၀င လအပသလ ေလလာစးစမးမႈမား ထပမလပေဆာငျခငးတ႔ျဖင ရၿပးသား သတငးအခကအလက ဗဟသတႏင လကေတြ႕မတတမးမားက ေပါငးစပကာ ယငးအေပၚ အားျပေလလာထားပါသည။ ၎ငးတ႕တြင ကမာၻ႔ဘဏက ေဆာငရြကထားသည ေလလာမႈမား (ဥပမာ ႏငငအလက၊ က႑အလက သ႔မဟတ ေခါငးစဥအလက ျပစထားသည အစရငခစာမားျဖစသည ဆငးရႏြမးပါးမႈ၊ တနးတညမမႈ၊ ပဋပကၡမ လြနေျမာကစ အေျခအေနမား၊ လမႈေရး၊ ကားမ တနးတညမေရး၊ ရငးႏးျမႇ ပႏမႈ ၀နးကင အကျဖတဆနးစစခကမား၊ ႏငငအလက စးပြားေရး စာခြၽနလႊာမား၊ ျပညသ႔ အသးစရတ ဆနးစစခကမား၊ ေခးေငြေပးျခငးႏင နညးပညာ အကအညေပးျခငး အစအစဥမား) သကဆငရာႏငငအစးရ၏ အစအစဥမား (ဥပမာ အမ းသားအဆင သ႔မဟတ က႑အဆင ဖြ႕ ၿဖ းေရး စမကနး မား)၊ ႏငငအဆငႏင ႏငငတကာသေတသမား၊ တတသပညာရငအဖြ႕မား၊ ပဂၢလကက႑ သ႔မဟတ ဆေလာသညအျခား ဖြ႕ ၿဖ းေရး မတဖကမား စသညတ႔ပါ၀ငသည။

င။ျမနမာႏငငဆငရာ(SCD)အတြကမေဘာင

၂ဝ။ ျမနမာႏငငဆငရာ ႏငငအေျခအေနစနစတကေလလာဆနးစစမႈမေဘာင (SCD)အတြကလမးၫႊန မေဘာငမာ ေအာကပါအတငးျဖစသည

(ပ-၈က႐ႈ)။ အရငဦးဆး ျမနမာႏငငရဆငးရႏြမးပါးသမား၏ ေကာကေၾကာငးက ေလလာပါသည။ ၎ငးတ႔၏ သြငျပငလကၡဏာ မားျဖစသည ၎ငးတ႔ေနထငရာ ေဒသမား၊ ဆငးရရသညအေၾကာငးမား စသညတ႔က သရ နားလညေစရနျဖစသည။ မေဘာင၏ ဒတယ အားထတမႈမာ ဆငးရႏြမးပါးမႈကေလာချခငးႏင အားလးမေ၀ပငဆငသည သာယာ၀ေျပာမႈျမႇငတငျခငးအတြက ပငမ လမးေၾကာငးမား က ေဖာထတသတမတျခငးျဖစပါသည။ ယငးအတြက ဆငးရႏြမးပါးမႈကေလာချခငးႏင အားလး မေ၀ပငဆငသည သာယာ၀ေျပာမႈ ျမႇငတငျခငးႏင အားေကာငးေသာ တက႐က သ႔မဟတ သြယ၀က ခ တဆကမႈမားရသည အမ းသား၊ အမ းသမးတ႔၏ အသကေမြးမႈ လပငနး အေၾကာငးအရာမား၊ လပငနးေဆာငတာမားက သရေဖာထတႏငရန လအပပါသည။ ဥပမာဆရလင ကနထတလပ မႈ ဆငရာ စးပြားေရးလပေဆာငမႈမား (ဥပမာ လယယာစကပ းျခငး၊ အေသးစားလပငနးမား၊ လပခစား၀နထမး) မ လတစဦး ၀ငေငြရရ ႏငစြမးသည ဆငးရႏြမးပါးမႈအဆးသတဆသြားမည လမးစဥ၏နမနာျဖစပါသည။ လမးစဥပငး တြင သသာေသာအေျပာငးအလမားျဖစ ျခငးသည လတစဦးဆငးရတြငးမ႐နးထြကလာႏငမည သ႔မဟတ ဆငးရတြငးသ႔ ေလာကသြားႏငမည အခြငအေရးမားအေပၚ သကေရာကမႈရႏငပါသည။ ထ႔ေၾကာင ေလလာဆနးစစမႈအပငးတြင အဓကကသညအစတအပငးတစခမာ ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာခ ေရး ႀက းပမးမႈမားႏင အမအရဆပကငရမည အခြငအလမးမားက ဖလာတကမည လမးတစေလာကရ စနေခၚမႈမား၊ အတားအဆးမား ႏင ေဘးအႏရာယမားကေဖာထတသတမတရနျဖစပါသည။ စမအပခပမႈႏင ပဋပကၡတ႔ကသ႔ေသာ ဘကစက႑စ အေရးပါေသာ၊ ဘကစက႑စပးေပါငးရနလေသာ ေရးရာမားႏငအတ ကားမတနးတညမမႈ အခြငအေရးတ႔သည ဆငးရတြငးမ ဆြထတမည နညးလမး မားကေသာခကေလလာစးစမးေလလာမႈမားအေပၚ လႊမးမး သကေရာကလမမညျဖစသည။ ေလလာစးစမးအေျဖရာမႈ၏ ေနာကဆး အခကမာ ရာေဖြသတမတထားသည အတားအဆးမားႏင စနေခၚမႈမားက ဖယရားေရးအတြက အဓကလအပသညဦးစားေပးမားက ေဖာထတေပးရနျဖစသည။


ပ(၈)။ဆငးရႏြမးပါးမႈအဆးသတေရးႏငမေ၀ပငဆငသညသာယာ၀ေျပာမႈျမႇငတငေရးအတြကလမးၫႊနမေဘာင

စ။သတငးအခကအလကရငးျမစမား၊အၾကဉာဏရယေဆြးေႏြးမႈမားႏငသတငးအခကလကမား၏အရညအေသြး

၂၁။ တငးျပညတြငသတငးအခကအလကမားကြာဟခကႀကးမားစြာရေနျခငးကျပညစၿပးခငမာမႈရသညဆနးစစေလလာမႈတစရပေဆာငရြက

ႏငရနအတြကအခကအခတစရပျဖစခေၾကာငးေစာစးစြာ၀နခထားရမညျဖစသည။ ယခငက နမနာ စာရငးေကာကခမႈ အေဟာငးမားက အသးျပထားျခငးေၾကာင ႏငင၏ စာရငးအငးမားမာ အားကးယၾကည၍ မရေတာပါ။ ၾသဂတလတြင ကနဥးရလဒမားက ထတျပနခေသာ ၂၀၁၄ ခႏစ ျမနမာႏငင သနးေခါငစာရငး မတငမက ၁၉၈၃ ခႏစတြင သနးေခါငစာရငးက ေနာကဆး ေကာကယခသည။ ထကသ႔ အခက အလကမရရႏငမႈမာ အစးရႏင ပဂၢလက စးပြားေရးလပငနးမား အတြက ဆးျဖတခကခရ ခကခေစ႐သာမက ဘကစေထာငစ ပါ၀ငၿပး တကေသခာခငမာသည ေလလာဆနးစစခကတစခ ရရေရး ႀက းပမးမႈမားကပါ ႐ႈပေထြးေစပါသည။ ဇယားကြက ၃ တြင ျမနမာႏငင၏ အခကအလကရရရန ခကခေသာ က႑မားက တေစတေစာငး ေဖာျပထားသည။ ျဖစရပအခ ႕တြင ျပနာကရာေဖြ ေတြ႕ရေသာလညး ျမနမာႏငငႏင သးျခားသကဆငသည အခကအလကမား၊ သရထားခကမား မရထားမႈေၾကာင ဘာလပရမညက ဆးျဖတရနအတြက လေလာကေသာ အခကအလကမား မရျဖစေနႏငပါသည။ သနးေခါငစာရငး၏ ေရ႕ေျပးရလဒမားအရ ယခငက အစးရခန႔မနးထားသည သနး ၆၀ ထကထကနညးၿပး ၅၁ ဒသမ ၄ သနးသာ ရသညက ေတြ႕ရေသာလညး SCD တြင အသးျပထားသည လတစဦးခငးအခ းက လမႈစးပြား ကနးဂဏနးမား အေပၚကမ သကေရာကမႈမရပါ။ ယငးမာ SCD အတြက အသးျပထားသညအခကအလကရငးျမစမာ သနးေခါငစာရငးရလဒမားႏင အေတာမားမားနးစပတညသည လဦးေရခန႔မနးကနးဂဏနးမားက အသးျပထား သည Wordl Development Indicators မားမ ရယထား၍ ျဖစပါသည။

ဇယားကြက-၃ျမနမာႏငင၏အေရးႀကးအခကအလကဆငရာတေစတေစာငး

ျမနမာႏငင၏ စာရငးအငးစနစကၾကညလင အခကအလက အားနညးမႈက ေတြ႕ရမညျဖစသည။ ယငးသည စြမးေဆာငရညႏင ရနပေငြ အေထာကအပပငးတ႔တြင ႏစေပါငးမားစြာၾကာေအာင အကန႔အသတျဖစခသလ အခ ႕ေသာ အခကအလကအသးျပမႈသည ႏငငေရး ေခါငးစဥေအာကသ႔ အလြနအမငးဆြအသြငးခရ၍ျဖစပါသည။ လကရအစးရတာ၀နယခ နမစၿပး စာရငးအငး အရညအေသြးတးတက ေစေရးက အဓက မဟာဗဟာ ရညမနးခကပနးတငတစခအျဖစ သတမတခပါသည။ အဓကကသည အခကအလကဆငရာ ျပနာ ရပမားက ေအာကတြင အႏစခပျပထားပါသည။

ဆငးရႏြမးပါးမႈ။ ၂၀၀၅ ႏင ၂၀၁၀ ျပညႏစတ႔တြင အမေထာငစမား၏ စား၀တေနေရးအေျခအေန ဘကစေလလာမႈ (IHLCA) စစတမးႏစခက တစႀကမစျပလပခပါသည။ အဆပါ စစတမးမားတြင အားနညးခကျပနာႏစခက ပးတြပါရေနသည။ ပထမတစခ မာ ေနာကဆးအႀကမ လဦးေရသနးေခါငစာရငး ေကာကယခသည မာ ၁၉၈၃ ခႏစကျဖစသျဖင အထကပါ စစတမးအတြက နမနာစာရငး ထတယသညပစမာ လကရလဦးေရက ကယစားမျပႏငေတာျခငးျဖစသည။ ဒတယမာ ပဋပကၡမားေၾကာင အခ ႕ေသာနယစပ ေဒသမား၌ စစတမးေကာကယ၍မရချခငးျဖစသည။ အဆပါအားနညးခကႏစရပေၾကာင IHLCA စစတမးမရသညအခကအလက မားသည တငးျပညကမညမကယစားျပသနညး ဟ ေမးခြနးထတစရာျဖစလာခသည။ အခ ႕ေသာရလဒမားဆလင လကလမးမသမ ျပညသ႔၀နေဆာငမႈႏင အေျခခအေဆာကအအပငးဆငရာ အခကအလကမားႏင သဟဇာတမျဖစျခငးျဖစသည။ ျပလပၿပးစးခသည

5

ပ (၈)။ ဆငးရႏြမးပါးမႈအဆးသတေရးႏင မေ၀ပငဆငသည သာယာ၀ေျပာမႈျမႇငတငေရးအတြက လမးၫႊနမေဘာင

ဇယားကြက-၃ ျမနမာႏငင၏အေရးႀကးအခကအလကဆငရာ တေစတေစာငး

ျမနမာႏငင၏ စာရငးအငးစနစကၾကညလင အခကအလက အားနညးမက ေတြ႕ရမညျဖစသည။ ယငးသည စြမးေဆာငရညႏင

ရနပေငြအေထာကအပပငးတ႔တြင ႏစေပါငးမားစြာ ၾကာ ေအာင အကန႔အသတျဖစခသလ အခ႕ေသာ အခကအလကအသးျပမႈ

သည ႏငငေရးေခါငးစဥေအာကသ႔ အလြနအမငး ဆြအသြငးခရ၍ျဖစပါသည။ လကရအစးရတာ၀နယခနမစၿပး စာရငးအငး

အရညအေသြးတးတကေစေရးက အဓက မဟာဗဟာ ရညမနးခကပနးတငတစခအျဖစ သတမတခပါသည။ အဓကကသည

အခကအလကဆငရာျပနာရပမားက ေအာကတြင အႏစခပျပထားပါသည။

ဆငးရႏြမးပါးမႈ။ ၂၀၀၅ ႏင ၂၀၁၀ ျပညႏစတ႔တြင အမေထာငစမား၏ စား၀တေနေရးအေျခအေန ဘကစေလလာမႈ (IHLCA)

စစတမးႏစခက တစႀကမစျပလပခပါသည။ အဆပါ စစတမးမားတြင အားနညးခကျပနာႏစခက ပးတြပါရေနသည။

ပထမတစခမာ ေနာကဆးအႀကမ လဦးေရသနးေခါငစာရငး ေကာကယခသည မာ ၁၉၈၃ ခႏစကျဖစသျဖင အထကပါ

စစတမးအတြက နမနာစာရငး ထတယသညပစမာ လကရလဦးေရက ကယစားမျပႏငေတာျခငးျဖစသည။ ဒတယမာ

ပဋပကၡမားေၾကာင အခ႕ေသာနယစပေဒသမား၌ စစတမးေကာကယ၍မရချခငးျဖစသည။ အဆပါအားနညးခကႏစရပေၾကာင

IHLCA စစတမးမရသညအခကအလကမားသည တငးျပညကမညမကယစားျပသနညး ဟ ေမးခြနးထတစရာျဖစလာခသည။

အခ႕ေသာရလဒမားဆလင လကလမးမသမ ျပညသ႔၀နေဆာငမႈႏင အေျခခအေဆာကအအပငးဆငရာ အခကအလကမားႏင

သဟဇာတမျဖစျခငးျဖစသည။ ျပလပၿပးစးခသည ၂၀၁၄ ခႏစ လဦးေရႏင အမအေၾကာငးအရာသနးေခါငစာရငးသည

ေနာကတစႀကမ ၂၀၁၅ ခႏစတြငျပလပရနလာထားသည IHLCA စစတမးအတြက ေနာကဆးအေျခအေနႏင

ပမၿပးကကညသည နမနာထတယမႈပစက ေပးႏငလမမညဟ ေမာလငပါသည။

အမးသားစာရငးအငးမား။ သမငးေၾကာငးအခကအလကမားအရ ျမငမားေသာအမနတးတကႏႈနးမားသည စးပြားေရးအေျခခ

အစတအပငးမားႏင အဓကက႑မားမရသညအခကအလကမားႏင မကကညသညကေတြ႕ရသည။ အမားျပညသဆငရာ

က႑မားမ လပငနးလပေဆာငမႈမားမာ မတတမးတငရာတြင ေစးကြကေပါကေစးထက အဆမတနေလာထားေသာ ေငြလႏႈနး

ျဖင တြကခကထားသည။ မၾကာေသးမႏစမား၏ တးတကမႈႏႈနးမားမာမ ပၿပးလကေတြ႕ႏငနးစပႏငေျခရသလ အျခားေသာ ညႊန

ကနးမားႏငလညး ကကညပရသည။ သ႔ေသာ အမနတကယရသည ဂဒပအဆငႏငပတသကလာလငမ ထညသြငးစဥးစားရ

ေျဖရငးေဆာငရြကေပးရမညက႑မားႏင ၎တ႔၏ျဖစစဥကြငးဆကေဖာထတ

ဆငးရႏြမးပါး

သမား၏

လကၡဏာ

ရပက

ေလလာျခငး

ဆငးရမႈ ကရပတန႔ၿပး သာယာ၀ေျပာ မႈက မေ၀

ဆငးရမႈအဆးသတ ေရးႏင မေ၀ပငဆင မႈ ျမငတကေရးအတြက လမးစဥမား ရာေဖြ

အခြငအလမး မားကရာေဖြ

ေရရညတညတမႈ အေႏာငအယက ႏင အႏရာယ မားက ရာေဖြ ေဖာထတ


၂၀၁၄ ခႏစ လဦးေရႏင အမအေၾကာငးအရာသနးေခါငစာရငးသည ေနာကတစႀကမ ၂၀၁၅ ခႏစတြငျပလပရနလာထားသည IHLCA စစတမးအတြက ေနာကဆးအေျခအေနႏင ပမၿပးကကညသည နမနာထတယမႈပစက ေပးႏငလမမညဟ ေမာလငပါသည။

အမ းသားစာရငးအငးမား။ သမငးေၾကာငးအခကအလကမားအရ ျမငမားေသာအမနတးတကႏႈနးမားသည စးပြားေရးအေျခခ အစတ အပငးမားႏင အဓကက႑မားမရသညအခကအလကမားႏင မကကညသညကေတြ႕ရသည။ အမားျပညသဆငရာ က႑မားမ လပငနးလပေဆာငမႈမားမာ မတတမးတငရာတြင ေစးကြကေပါကေစးထက အဆမတနေလာထားေသာ ေငြလႏႈနးျဖင တြကခကထား သည။ မၾကာေသးမႏစမား၏ တးတကမႈႏႈနးမားမာမ ပၿပးလကေတြ႕ႏငနးစပႏငေျခရသလ အျခားေသာ ညႊန ကနးမားႏငလညး ကကညပရသည။ သ႔ေသာ အမနတကယရသည ဂ ဒပအဆငႏငပတသကလာလငမ ထညသြငးစဥးစားရ ေလာကသည မေသခာမႈ ကေတာ ရေနဆျဖစသည။ ႏငငတကာေငြေၾကးရနပေငြအဖြ႕ (IMF) ၏ “ေစာငၾကညေလလာမႈအတြက အခကအလကလေလာကမႈ အကျဖတခက” စစတမးအရ ထပတးခ ႕ယြငးခကအခ ႕က ေတြ႕ရရေသာလညး အသစျပလပသည ခန႔မနးကနးဂဏနးမား တးတကလာမႈကလညး အသအမတျပထားသည။

လဦးေရ။ ၂၀၁၄ ခႏစ မတ/ဧၿပလမားကေကာကယခသည လဦးေရႏငအမအေၾကာငးအရာသနးေခါငစာရငးမ ေရ႕ေျပးရလဒမား မေၾကညာမအခ နအထ ျမနမာႏငင၏လဦးေရက ၄၈ သနးမ ၆၁ သနးအထလညးေကာငး၊ ျပညပေရာကလဦးေရက သးသနးဟ လညးေကာငး အမ းမ းခန႔မနးခၾကသည။ လဦးေရအတအကမသရရျခငးေၾကာင လတစဦးခငးအခ းကဂ ဒပခန႔မနးမႈကလညး သသယျဖစခၾကသည။ သနးေခါငစာရငးေနာကဆးေကာကခသညမာ ၂၀၁၃ ခႏစကျဖစသည။

ကနသြယမႈ။တရား၀ငျပစသည ျပညပပ႔ကနစာရငးအငးမားထသ႔ ထညသြငးရနခကခသည ေကာကစမးႏငသစ နယစပမ တရားမ၀င ခးထတတငပ႔မႈမားရသည။ ကနသြယမႈအခကအလကမားက အေကာကခြနဌာနသ႔ျဖတသနးသညအခ နမာသာ ထညသြငးသျဖင ပစၥညးတနဖးအတကအကမၿငမမႈႏင အ၀ငအထြကအခ နစာရငးမမနကနမႈမားရသည။ ႏငငအမားအျပားမာကသ႔ပင ျမနမာႏငငတြင လညး အာဏာပငမားမတတမးတငသည ကနးဂဏနးမားႏင ကနသြယမႈမတဖကမားမတတမးတင သည ကနးဂဏနးမားအၾကား မတကဆငမညညြတမႈရသည။ မၾကာေသးမကရရထားသည အခကအလကမားမာမ အခ နႏင အမ အေတာအသင အမနႏငနးစပ လာပါသည။

ေငြေပးေငြယရငးတမး။ ႏငငတကာေငြေၾကးရနပေငြအဖြ႕(IMF)၏ “ေစာငၾကညေလလာမႈအတြက အခကအလက လေလာကမႈ အကျဖတခက” စစတမးအရ ၀နေဆာငမႈလပငနးဆငရာ ေငြေပးေငြယမားႏင ေငြေၾကးစးဆငးမႈဆငရာ အေသးစတ အခကအလက မား မရရႏငသလ တရား၀င ဘဏလမးေၾကာငးအတငး ျပလပျခငးမဟတသည ေငြေပးေငြယကစၥမားက ပမနအားျဖင မခန႔မနးထား ၾကပါ။

ျပညပေကြးၿမ။ ေကြးၿမပမာဏက မတတမးတငျခငးႏင ေလလာေစာငၾကညမႈဆငရာ စနစမားရေသာျငားလညး အမားစမာ လကျဖင ေရးသြငးမတတမးတငျခငးသာျဖစသည။ မညသ႔ဆေစ ျပညပေကြးၿမမတတမးမားႏင ေပးရနရကျပညေနသည အတး မတတမးမားမာ မ အေသးစတပါ၀ငၿပး စာရငးသည ေခတႏငအညျဖစကာ ၿမရငတ႔ဘကမမတတမးမားႏငလညး ညညြတပါသည။ ေကြးကန ျပနာ က လငျမနစြာေျဖရငးရာတြင ေကြးၿမႏင ျပနဆပရကျပညေနသညေငြပမာတ႔က ေကာငးမြနစြာစာရငးထနးျခငးႏင ေနာကေၾကာငးျပန လကမႈေကာငးျခငးတ႔မာ အေရးပါေသာလပထးမားျဖစသည။ သ႔ရာတြင အဓကအားနညးခကတစခမာ အေမ ရကနေဒၚလာျဖငေပးရန မဟတသည ျပငပေကြးၿမမားအေပၚ တနဖးျဖတခကလပရာတြငမ ပမနမဟတပါ။ တနဖးတြကခ န တြင ေပါကသညေငြလလယႏႈနး ကသာ ယတြကသျဖင မတတမးတင ထားသည အခကအလကအခ ႕မာ လြေခာေနသညကေတြ႕ရသည။

စားသးသေစးႏႈနး စာရငးအငးမား။ စားသးသပမန၀ယယစားသးစာရငးသည ၿမ ႕ ျပေနအမေထာငစမားကသာ ကယစားျပေနသည။ အခ ႕ေသာ ေဆာကလပေရးဆငရာအခကမားကထညသြငးထားျခငး၊ အမရငေနထငေနေသာအမရာငားရမးခမားက ထညသြငးမထား ျခငး၊ တနဖးေပာကမားက တနဖးတစခထညသြငးမေပးျခငးႏင အမ းအမညမားက အပစခြရာတြင ေခတမမ ေတာျခငးတ႔ကေတြ႕ရ သည။

ဘ႑ာေရးအခကအလကမား။ ႏငငဆငရာ ဘ႑ာေရးစာရငးအငးမား၏ ေကာ႐းျဖစသည ရသးမနးေျခေငြစာရငး အမ းအစားခြျခားမႈ စနစ သည ျမနမာႏငငတြင ေခတမအပစခြျခားမႈပစ (ဥပမာ အစးရဘ႑ာေရးစာရငးအငး / Government Financial Statistics (GFS)) ႏင လး၀ဥကကညမႈမရပါ။ ဘ႑ာေရးအခကအလကမားမာ အေတာပငလကခယၾကညႏငစရာရေသာလညး ျပငပမ သကဆငသမားကေပးရနအတြက လအလက သ႔မဟတ သးလတစႀကမ အခကအလကစေဆာငးမႈကမ မျပလပပါ။ ႏစစဥျပစ ရမည က႑စအခကအလကမားကမ ႏစတစႏစကနဆးၿပးေနာက အမားဆး ၁၂ လအထေနာကကၿပးမ ေရးဆြျပစပါသည။ သ႔ေသာ ယငးမာ ျမနမာတစႏငငတညးတြငသာေတြ႕ရသညေတာမဟတပါ။ ထ႔ျပင အစးရလကေအာကခ စးပြားေရးလပငနးမား အတြကသာ တစစတစစညးတညးရေသာေငြေၾကးအခကအလကမားရႏငၿပး အခ ႕ေသာေငြေပးေငြယမႈမားက တစပငးက ႀက တငစကေငြအျဖစ


မတသားကာ တခ ႕တစဝကက ေငြသားအေနျဖငမတတမးတငထားသည။ အစးရ၏ေငြေၾကးပမာဏက တစစတစစညးတညး သရရန ခကခသည။ အေၾကာငးမာ ျပညေထာငစအစးရႏင ၎ငး၏ႏငငပင စးပြားေရးလပငနးမားအၾကား ေငြေပးေငြယမႈ စာရငးအျပညအစ က ေကာငးမြနစြာသတမတမေဖာျပ၍ျဖစသည။ ဘ႑ာေရးႏငေငြေၾကးအခကအလကမားမာလညး ေရ႕ေနာကမညၫြတပါ။ အစးရ ေကြးၿမဆငရာ စာရငးအငးမားမာလညး ျပညျပညစစမရပါ။

ေငြေၾကးႏင ဘ႑ာေရးစာရငးအငးမား၊ ျမနမာႏငငေတာဗဟဘဏကျပစသည ေငြေၾကးစစတမးတြင ဗဟဘဏႏင စးပြားေရး အျဖစ လပကငသညဘဏအားလး (ျပညသပငျဖစေစ ပဂၢလကပငျဖစေစ) အကး၀ငသည။ အငအမအကဖ၏ အမ းအစားခြျခားေရးမႏင ကကညစြာျဖင တငျပသည ေငြေၾကးအခကအလကမားဆငရာအစရငခမႈလပငနးစဥက ၂၀၁၂ ခႏစ ဇနန၀ါရလကမသာ စတငႏငခ သည။ ယငးမတငမက အခကအလကမားမာမ ႏငငျခားေငြျဖငျပလပသည ေငြေပးေငြယရငးတမးစာရငးမား ျပစရာတြင တနဖးႏမ တြကခကထားသည ႏငငျခားေငြေပါကေစးေၾကာင ဆကစပျဖစလာသည ျပနာမားရေနႏငသည။

က႑အဆငအခကအလကမား။ လယယာစကပ းေရး၊ ကနးမာေရး၊ ပညာေရး စသညအေရးႀကးက႑မားမ အခကအလက အရညအေသြးမားမာ ပစအမ းမ းကြၾကေသာလညး ျခေျပာရလင အရညအေသြးအားနညးသည။ အပခပေရးပငးမ အခကအလက မားမာ စစတမးအခကအလကမားထက ပၿပးစတခယၾကညရသည။

ရငးျမစ။ IMF ‘ေစာငၾကညေလလာမႈအတြက အခကအလကလေလာကမႈအကျဖတခက’ ႏင ကမာၻ႔ဘဏ၀နထမးမား၏ အက ျဖတခက

၂၂။ အသပညာဗဟသတသတငးအခကကြာဟခကမားရေနသညကထညသြငးစဥးစားလကယခSCDကေဆာငရြကရာတြငလကရအမ းမ း

ေသာအစရငခစာမားႏင စစတမးမားမသတငးအခကအလကမားကအေျခခကာ ေဆာငရြကထားပါသည။ပထမဦးဆးအေနျဖင ျမနမာ ႏငငအေၾကာငး ျပစထားသည လကရ ေလလာခက အစရငခစာမားက ျပနလနသးသပျခငးျဖင ေလလာသးသပမႈမားအတြက အသးဝင ခပါသည။ အဆပါ အစရငခစာ စာတမးမားအျပညအစက ကးကားစာရငးတြင ေဖာျပထားပါသည။ ဒတယအေနျဖင SCD အတြက ဆငးရႏြမးပါးမႈ၏ ဇစျမစက အထးေလလာ ရာေဖြျခငးျဖစသည ၂ဝဝ၉/၁ဝ အမေထာငစမား၏ စားဝတေနေရး အေျခအေန ဘကစ ေလလာမႈစစတမး (IHLCA) မားမရသည အမေထာငစ အဆင အခကအလကမားအေပၚ ပ၍ နကနက႐ႈငး႐ႈငး ေလလာ ဆနးစစမႈမားကလညး ျပလပခရပါသည။ IHLCA မေတြ႕ရခကမားအျပင IHLCA ကသ႔ ေလလာမႈနယပယျဖစေစ၊ ပထ၀နယေျမအရ သ႔မဟတ အေၾကာငးအရာ ေခါငးစဥအရ ျဖစေစ အေသးစား အျခားေသာစစတမးေကာကယမႈမားႏင ကနးဂဏနးအေျချပမဟတေသာ အျခားေသာ ေလလာဆနးစစမႈမားကလညး အားကးမျငမးခပါသည။ တတယအေနျဖင မၾကာေသးမကမ ကမာၻ႔ဘဏက ျပလပခ သည ရငးႏးျမႇ ပႏမႈ ဝနးကငဆနးစစေလလာမႈ (ICA) မာလညး SCD ႏငငအေျခအေန စနစတက ေလလာဆနးစစမႈအတြက လြနစြာ အက းရခပါသည။

၂၃။ ထ႔ျပငSCDေလလာေတြ႕ရခကမားအတြကျမနမာႏငငရသကဆငသမားအားလးႏငကယကယျပန႔ျပန႔ေတြ႕ဆကာအႀကဉာဏမားရယခပါ

သည။ အဆပါ သကဆငသမား ျပညေထာငစအဆငႏင ေဒသႏရအဆင အစးရအရာရမား၊ ျပညေထာငစအဆငႏင တငး/ျပညနယ အဆင လႊတေတာကယစားလယမား၊ ပဂၢလကက႑၊ အရပဘကလမႈအဖြ႕အစညးမား၊ ဖြ႕ၿဖ းေရးမတဖကအဖြ႕မား၊ ပညာရငမား၊ တတသ ပညာရငမားႏင သေတသမား ပါ၀ငၾကပါသည။ တငပငႏးေႏာရသညရညရြယခကမာ ျပနာရပအလကအေပၚ အေရးႀကးေသာ ျပငပပညာရငထမ အၾကဉာဏမား၊ ေထာကျပေ၀ဖနမႈမားရယရနျဖစပါသည။ ထ႔ျပင တငပငႏးေႏာျခငးမားသည ေလလာေတြ႕ရ ခကမားမရသည ေကာကခကမားကစစစသတမတရန၊ ကြာဟခကရသညမားတြငျဖညတငးရန၊ ဇစျမစလက ရာေဖြမႈကေဆာငရြကရာ တြင အသးတညသည ေနာကထပသျမငနားလညမႈမားကရရရနအတြကလညးျဖစသည။ ေနာကဆကတြပါ ဇယား A3 တြင ေတြ႕ဆ တငပငေဆြးေႏြးပြမားအႏစခပက အစညးအေ၀းတစခခငးစတြင တကလာသည ပငတငဦးစားေပးနယပယအခ ႕ကပါထညသြငး ေဖာျပထားပါသည။

30|ကမာၻ႔ဘဏအစရငခစာ

ဇယားကြက၄-ျမနမာႏငငဆငရာSCDအႀကျပေဆြးေႏြးမႈလပငနးစဥ

ျမနမာႏငငဆငရာ SCD ကျပငဆငႏငခသညမာ ကယကယျပန႔ျပန႔ အၾကျပေဆြးေႏြးမႈလပငနးစဥေၾကာငျဖစပါသည။ အၾကျပ ေဆြးေႏြးမႈမားက ၂၀၁၄ ခႏစ ေဖေဖာ၀ါရလမ ဇြနလတစေလာက လပေဆာငခပါသည။ အၾကျပေဆြးေႏြးမႈေပါငး ၁၅ ခမက ရနကန၊ ေနျပညေတာ၊ ပသမ၊ မႏေလး၊ ေတာငႀကးႏင ဘားအ ေျခာကေနရာတြငျပလပခပါသည။ ေတြ႕ဆစညးေ၀းပြမားအျပင ကမာၻ႔ဘဏ၏ ၀ကဘဆကႏင အးေမးလျဖင ေပးပ႔ေျပာၾကားခကမားမတစဆငလညး ေ၀ဖနအၾကျပခကမားက ရယခပါသည။

အႀကဉာဏရယခသည သကဆငသမားထတြင ျပညေထာငစအစးရအရာရမား၊ ျပညနယႏငတငးေဒသႀကး အစးရအရာရမား၊ ျပညေထာငစအဆငႏင ျပညနယ/တငးေဒသႀကးအဆင လႊတေတာကယစားလယမား၊ NGO၊ INGO၊ CBO၊ ႏငငေရးပါတစသည အရပဘက အဖြ႕အစညးမား၊ ပဂၢလကက႑ကယစားလယမား၊ သေတသမားႏင တတသပညာရငမား၊ ဖြ႕ ၿဖ းေရးမတဖကအဖြ႕မား စသညတ႔ပါ၀ငၾကသည။

အၾကျပေဆြးေႏြးမႈအမားစ အတြက မေတြ႕ဆမအနညးဆး ႏစပတႀက တင၍ ျမနမာ-အဂၤလပႏစဘာသာျဖင ဖတၾကားလႊာမား၊ ေဆြးေႏြးရာတြငလအပမည သတငးအခကအလက စာရြကစာတမးမားက ႀက တငေပးပ႔ပါသည။ အၾကျပ ေဆြးေႏြး စညးေ၀းပြမားက ကမာၻ႔ဘဏ၀ကဘဆက၊ ေဖစဘြတစာမကႏင ျမနမာသတငးစာမားထတြင ေၾကညာပါသည။ အၾကျပ ေဆြးေႏြးမႈတငးတြင ဘာသာ ျပနေပးျခငးမားကလညး လပေဆာငခၿပး ေနာကထပလပမည အၾကျပေဆြးေႏြးမႈပစက တးတကေစရန အတြက တကေရာကေဆြးေႏြး သမားအား ေ၀ဖနအၾကျပလႊာမားတြင ျဖညစြကေပးခပါသည။

၂။ ျမနမာႏငင၏ ဆငးရႏြမးပါးမႈ

အေျခအေန

ဓာတပ- ၿငမသစည


၂၄။ ယခအပငးတြငတငျပမည ျမနမာႏငင၏ဆငးရႏြမးပါးမႈေကာကေၾကာငးကအဓကအားျဖင ၂၀၀၉/၂၀၁၀အမေထာငစမား၏စား၀တေနေရး

အေျခအေန ဘကစေလလာမႈစစတမး IHLCA (IHLCA-2) မရသည အခကမားအား ေလလာဆနးစစမႈေပၚတြငအေျခခထားေသာလညး

အေရအတြကကနးဂဏနးေပၚအားျပသညေလလာခကမားေရာဆငျခငစဥးစားမႈပငးအေပၚအားျပသညေလလာခကမားကပါသတငးအခက

အလကေပးရာရငးျမစမားအျဖစအသးျပထားပါသည။19 IHLCA-2 တြင ႏငငတစ၀နးရ အမေထာင စေပါငး ၁၈,၆၆၀ ကထညသြငးထားၿပး ဒဇငဘာ ၂၀၀၉/ဇနန၀ါရ ၂၀၁၀ အၾကမႏင ေမ ၂၀၁၀ အႀကမ ဟ၍ ႏစႀကမခြကာျပလပချခငးျဖစသည။20 IHLCA သည အမေထာငစမား၏ အလပလပကငမႈႏင ရလဒမားက ကယကယျပန႔ျပန႔ ထညသြငးတြကခကထားသည စစတမးျဖစပါသည။ ထ႔ေၾကာငလညး ျမနမာႏငင၏ ဆငးရႏြမးပါးမႈ အေၾကာငးအခကမားက ျမငကြငးစ နားလညႏငေရးအတြက သတငးအခကမားစြာ ေပးထားႏငပါသည။ သ႔ေသာလညး အဆပါစစတမးတြင ျပနာႏစခရသည။ ပထမတစခမာ ေနာကဆးအႀကမ လဦးေရသနးေခါင စာရငး ေကာကယခသညမာ ၁၉၈၃ ခႏစကျဖစသျဖင အထကပါ စစတမးအတြက နမနာ စာရငးထတယသညပစမာ လကရလဦးေရ က ကယစားမျပႏငေတာျခငးျဖစသည။ ဒတယမာ ပဋပကၡမားေၾကာင အခ ႕ေသာနယစပေဒသမား၌ စစတမးေကာကယ၍မရချခငးျဖစ သည။ အဆပါအားနညးခက ႏစရပေၾကာင IHLCA-2 စစတမးမရသညအခကအလကမားသည တငးျပညကမညမကယစားျပသနညး ဟ ေမးခြနးထတစရာ ျဖစလာခသည။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငင၏ဆငးရႏြမးပါးမႈက အတအက ေျခရာခႏငေရးအတြက ၎ငးသည တစခ တညးေသာ အမ းသားအဆင၊ က႑စပါ သတငးအခကအလကရငးျမစႀကးျဖစေနပါသည။ ထ႔ေၾကာငလညး ယခ စာတမးတြငသးထားသညခဥးကပမႈမာ IHLCA မရသညအခကအလကမားက ေသခာစြာဂ႐တစကႏင ဆငသေလာကသာ ေရြးႏတၿပးအသးျပရနႏင တျခားေသာ အေသးစားေလလာမႈမား၊ ေဘာငပကဥးေသာစစတမးမားမ ရသည ေကာကခကမား၊ အခကအလကမားကပါ ပးေပါငး စဥးစားေလလာရနျဖစသည။ သ႔မလညး IHLCA မ အခကအလကမားက စစစႏငၿပး ထပမျဖညစြကႏငလမမညျဖစသည။ ၂၀၁၄ မတလအတြငး လဦးေရသနးေခါင စာရငး ေအာငျမငစြာေကာကယႏငခၿပး ေနာငသးႏစအတြက နညးစနစအကအညႏင စစတမးမား လညး စစဥထားသညေနာကတြင လကေတြ႕ဆနေသာမ၀ါဒမားႏင အစအမမားခမတႏငေရးအတြက ျမနမာႏငငတြင လကလမးမသည အမေထာငစမားႏငဆငသညသတငးအခကမား၏ အရညအေသြးပငးႏင ေလးနကမႈအပငးက တငးတာ၍ရေသာတးတကမႈရလာဖ႔ ျဖစလာႏငပါသည။ ထ႔ျပင ျမနမာႏငင၏ဆငးရႏြမးပါးမႈႏင လေနမႈအဆငတ႔ အေပၚအေျခတညထားသည အၿမေခတႏင အညျဖစ ေသာ သတငးအခကအလက မေဘာငတစခက တညေဆာကရနလညး ျဖစလာႏငပါသည။

က။ ဆငးရႏြမးပါးမႈႏင မညမမႈအတငးအဆပမာဏ

၂၅။ IHLCA-2 အခကအလကမားက ေလလာဆနးစစမႈ (UNDP (2011) တြင႐ႈ) အရ ၂၀၀၉-၂၀၁၀ ကာလအတြငး ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနး ၂၅.၆

ရာခငႏႈနးဟေတြ႕ရေသာလညးအခကအလကတစခတညးကပငမတညသညနညးစနစကသးၿပးမၾကာေသးမကထပမေလလာဆနးစစခရာ

ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနးမာမလစဥးစားထားသညထကပျမငေနႏငကာ၃၇.၅ရာခငႏႈနးအထရေနႏငပါသည။ ယခငခဥးကပနညး အတငးပင အေျခခလအပခက ကနကစရတတြကခကနညးကသး၍ လညးေကာငး၊ ကယလရအနမဆး လအပခက ပမာဏျဖစသည တစေန႔တာ အတြငး လႀကးတစဦး စားသးသည ကယလရ ၂၃၀၀ အေပၚအေျခခ၍ လညးေကာငး သပမၾကာမက ေလလာဆနးစစမႈ ေနာကတစခ ထပမ ျပလပခသည။ သ႔ေသာလညး ေနာကဆးေပၚ ႏငငတကာ စခ နမားႏငညေစရနအတြက ျပနလညခန႔မနးတြကခကမႈ က ပ၍ ေထာငစပါ၀ငေသာ စားသးမႈ အသးစရတတငးတာမႈက အသးျပခသည။ ယငးတငးတာမႈတြင ကနးမာေရး စရတႏင တာရညသးရ သည ကနပစၥညးမားအတြက သးစြစရတမားပါ၀ငသည။ ထ႔ျပင ႏငငတကာအေလအထႏင ကကညသည ခဥးကပနညးအသစတစရပ ကလညး တငးျပည၏ေဒသအသးသးရ လေနမႈစရတမတညမႈမားက သရ ႏငရနႏင ခ နညႇႏငရနအတြက အသးျပခသည။

၂၆။ ျမနမာႏငငအတြငးဆငးရႏြမးပါးမႈျဖစပြားျခငးက ၂၀၀၅ ခႏစစခ နတစေန႔လင PPP၁.၂၅ေဒၚလာမဥးျဖငတငးတာ၍အျခားႏငငမားႏင

တက႐ကႏႈငးယဥရနမျဖစႏငပါ။ အေၾကာငးမာ ျမနမာႏငငအတြက စတခယၾကည၍ ရသည ၂၀၀၅ ခႏစ PPP ကေျပာငးလတြကခက ႏငမညအခကမားအေပၚ စစတမးအေျချပ ေစးႏႈနးခန႔မနး တြကခကမႈမ းမရထား၍ျဖစသည။ ျမနမာႏငငသည ၂၀၀၅ ခႏစက အျပညျပညဆငရာႏႈငးယဥ ေလလာမႈစမခက (ICP) အရျပလပခသည ကမာၻတစ၀နး ႏႈငးယဥႏငေသာေစးႏႈနးမားစစတမးမား တြင မပါ၀ငခပါ။21 ၂၀၁၁ ခႏစတြင တစႀကမ ICP က စစတမးယရာတြငျမနမာပါ၀ငသျဖင ၂၀၁၁ PPP အေျချပဆငးရႏြမးပါးမႈနပါတ မား အၿပးသတသညႏင ျမနမာႏငငလညး ကမာၻလးဆငရာ ဆငးရႏြမးပါးမႈေစာငၾကညေရးစနစထတြင ပါဝငလာႏငရန ျဖစႏငေျခရ ပါသည။

19 သတငးအခကအလကရငးျမစမားထတြငLIFT(အသကေမြး၀မးေကာငးမႈႏငစားနပရကၡာဖလေရးရနပေငြအဖြ႕)စစတမးမား၊ယနဆကဖ၏MultipleIndicatorsClusterSurvey(MICS)ႏင

နယစပေဒသဆငရာပးေပါငးအဖြ႕ခပ(BorderConsortium)ကျပလပခသညစစတမးမားအျပငလမႈေရးႏငစးပြားေရးအရညအေသြးတ႔ဆနးစစေလလာျခငးသေတသနလပငနး(QSEM)

ကျပလပသညေၾကာငးကးျပအေျချပေလလာမႈမားပါ၀ငသည။

20 သတငးအခကအလကရငးျမစမားထတြငLIFT(အသကေမြး၀မးေကာငးမႈႏငစားနပရကၡာဖလေရးရနပေငြအဖြ႕)စစတမးမား၊ယနဆကဖ၏MultipleIndicatorsClusterSurvey(MICS)ႏင

နယစပေဒသဆငရာပးေပါငးအဖြ႕ခပ(BorderConsortium)ကျပလပခသညစစတမးမားအျပငလမႈေရးႏငစးပြားေရးအရညအေသြးတ႔ဆနးစစေလလာျခငးသေတသနလပငနး(QSEM)

ကျပလပသညေၾကာငးကးျပအေျချပေလလာမႈမားပါ၀ငသည။

21 စစတမးေကာကယရာတြငႏစေကာထားရျခငးမာအဓကရတသမးခနရာသကေရာသာမနအခနရာသကပါထညသြငးပါ၀ငႏငေစရနအတြကျဖစသည။အျခားေသာဆငးရသညႏငငမားမာ

ကသ႔ပငျမနမာႏငငတြငလညးစားသးမႈႏငအမေထာငစမားအဆငေျပေခာငလညမႈအဆငမားမာရာသအလကသးႏေပၚမႈမေပၚမႈကလက၍ကြျပားသြားသည။


၂၇။ သနးေခါငစာရငးအသစႏငအတေပၚထြကလာမညနမနာထတယမႈပစျဖငIHLCA-2ဆငးရႏြမးပါးမႈခန႔မနးခကမားပါဓမၼဓ႒ာနမကသည

အခကအလကမားကနမနာထတယမႈပစအသစကသးျပးျပနလညေလလာဆနးစစႏငသည။ ဇယားကြက ၃ တြင ေဖာျပထားသညအတငး IHLCA-2 စစတမးႏစခကလပခစဥက ၁၉၈၃ ခႏစ သနးေခါငစာရငးကသာ အေျခခထားသည နမနာထတယမႈပစအေဟာငးကသာ အသးျပခသျဖင IHLCA-2 အရ ထတျပနသည ဆငးရႏြမးပါးအေျခအေနဆငရာအခကအလကမားတြင ထငျမငယဆခကမား ပါေကာငးပါေနႏင သည။ သ႔ေသာလညး မညသ႔ဘကသ႔ယမးေနႏငသညကေတာ မကရမးမနးဆရနမျဖစႏငပါ။

၂၈။ ပ၍အေရးႀကးသညမာ၂၀၁၄သနးေခါငစာရငးေၾကာငအစအစဥရထားသညျမနမာႏငငဆငးရႏြမးပါးမႈႏငစား၀တေနေရးအေျခအေနေလလာမႈ

စစတမး (MPLCS) ႏင လပေဆာငဖြယ အလားအလာ ရသည IHLCA-3တ႔အတြက ေခတႏငအညျဖစမည နမနာထတယမႈပစ တစခက

ရရႏငပါသည။ ကနဦးအားျဖင ျမနမာႏငငဆငးရႏြမးပါးမႈႏင စား၀တေနေရးအေျခအေန ေလလာမႈစစတမး (MPLCS) က စားသးမႈႏင ၀ငေငြအဆင၊ သးျခား က႑အလက ကကညမႈရမည သကသာေခာငခ မႈႏင အျခားေသာၫႊနးကနးမားဆငရာ အခကအလကမား စသညတ႔က စေဆာငးရနအတြက အမေထာငစ ၃,၅၀၀ အေပၚအေျခခသည အေသးစားေရ႕ေျပးစစတမးအျဖစ ေဆာငရြက မညျဖစ သည။ MPLCS သည ေခတႏငအညျဖစၿပး ယၾကညရေလာကသည ဆငးရႏြမးပါးမႈခန႔မနးအခကမားက လငျမနစြာ တြကခက ထတေပး ႏငရနႏင ေနာငလာမည အမေထာငစ ၁၈,၀၀၀ အေပၚအေျချပမည အႀကးစားအမ းသားအဆင စစတမး (IHLCA-3) အတြက ပစပငးႏင အေကာငအထညေဖာမႈပငးအတြက လအပသည အခကမားေပးရန ရညရြယလပေဆာငမညျဖစသည။ IHLCA-3 သည ပၿပးဘကစလႊမးျခ၍ ေခတႏင အညျဖစသည ဆငးရႏြမးပါးမႈဆငရာ ခန႔မနးကနးဂဏနးမားက ထတေပးမညျဖစသည။ သနးေခါင စာရငးအသစသည စစတမး အသစႏစခစလးအတြက နမနာထတယမႈပစအသစတစခက ေပးႏငေရးအသကေသြးေၾကာျဖစသည။

၂၉။ ပငမလမႈစးပြားညႊနးကနးမားအရ၀ငေငြလး၀မရသညဆငးရႏြမးပါးမႈျဖစပြားမႈျမငမားျခငးကေတြ႕ရသည။ ျမနမာႏငငရ အသကငါးႏစေအာက ကေလးမား၏ သးပတစပအထကသည ႀကးထြားမႈနမပါးၿပး ၂၃ ရာခငႏႈနးခန႔ မာ ကယအေလးခ နမျပညမၾကဟ အစရငခစာမားတြင ေဖာျပသည။ လာအ၊ ကေမာၻဒးယားႏငငတ႔ႏငယဥလင အဆပါႏႈနးမားမာ နမေနေသာလညး ဗယကနမ၊ ဖလစပင၊ ထငးႏင တ႐တႏငငတ႔တြင ျဖစပြားမႈႏႈနးမားထက သသသာသာျမငမားေနပါသည။ ထ႔အတပင ျမနမာႏငင၏မခငေသဆးမႈႏႈနး (ရငလကေမြး သည ကေလးတစသနးလင မခငေသဆးမႈ ၂ဝဝ) သည လာအႏင ကေမာၻဒးယား ႏငငမားႏင ႏႈငးယဥပါက နမေသာလညး ဖလစပငထက ႏစဆေကာ၊ ဗယကနမထက သးဆေကာ ပမမားျပားသည။ အမေထာငစၫႊနးကနးမားအရလညး ျမနမာႏငင၏ လေနမႈ အဆငအတနးမာ ေဒသတြငး၌ ေနာကကကနေနၿပဟ သရသည။ LIFT baseline survey ႏင IHLCA-2 မားအပါအ၀င ျမနမာႏငင၌ျပ လပသည စစတမးမားအရ ျမနမာႏငငရ အမေထာငစမား၏ ထက၀ကခန႔သာလင ေလလမးလသည ေနအမမား၌ေနထငရၿပး ကေမၻာဒးယားစသည အမနးခငးႏငငမား၏ ၈ဝ ရာခငႏႈနးေကာ ဆသညႏႈနးႏင ႏႈငးယဥ ၾကညႏငသည။ ေကာငးအပႏႏႈနးတြင ၂ဝ၁ဝ ျပညႏစ အလယတနးအဆင ေကာငးအပႏမႈ ၅ဝ ရာခငႏႈနးႏင ပညာေရးၿပးဆးမႈ ၄၇ ရာခငႏႈနးရရာ လာအထက အနညးငယ ပသာေသာလညး အေရ႕အာရႏငပစဖတေဒသ ပမးမႏႈနးျဖစသည ၇၃ ထက သသသာသာ အားနညးေနသည။ (UNESCO)

8

ပ ၉ - လဦးေရ၏အစတအပငးႀကးတစခသည ဆငးရမႈမဥး တစ၀က စျပႁပြတသပေနၾကသည။

ပ ၁၀ - ဆငးရမႈမဥးအနညးငယေျပာငးလလကလငပင ဆငးရ မႈႏႈနးတြင ႀကးႀကးမားမား ေျပာငးလသြားႏငသည။

Below thepoverty

line

Poverty line

Above the poverty line

0.00

0.50

1.00

1.50

2.00

2.50

3.00

3.50

4.00

4.50

5.00

20,0

0010

0,00

018

0,00

026

0,00

034

0,00

042

0,00

050

0,00

058

0,00

066

0,00

074

0,00

082

0,00

090

0,00

098

0,00

01,

060,

000

1,14

0,00

01,

220,

000

1,30

0,00

01,

380,

000

1,46

0,00

01,

540,

000

1,62

0,00

01,

700,

000

1,78

0,00

01,

860,

000

1,94

0,00

0

Frac

tion

of p

opul

atio

n (%

)

Per-adult-equivalent expenditure per-year (kyat, delta-urban prices)

Distribution of consumption in Myanmar:2009-2010

Poverty rate:

if line 10% lower

(28.30%)

Poverty line: 2300 calories (440,345 kyat)

Poverty rate with 2300

calorie line: (37.50%)

Povertyrate if line

10% higher(46.00%)

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

90.0

100.0

0 500,000 1,000,000 1,500,000 2,000,000

Cum

ulat

ive

frac

tion

of th

e po

pula

tion

(%)


Distribution of consumption expenditures in Myanmar: 2009-2010

ရငးျမစ။ ၂၀၀၉-၂၀၁၀ IHLCA စစတမးအခကအလကေလလာဆနးစစမႈအသစမ ကမၻာဘဏ၀နထမးမား၏ခန႔မနးတြကခကမႈ

ပ ၁၁ - ျမနမာႏငငတြင မညမမႈသည ႏႈငးယဥမႈအရနမသည။ ပ-၁၂ ျမနမာႏငငထတြငမ မညမမႈသညအမးမးျဖစေနသည။

MYANMAR(2010)

Cambodia(2009)

Thailand(2010)

Indonesia(2010)

Laos(2008) Vietnam

(2008)

Philippines(2009)

China(2009)

Bangladesh (2010)

India (2010)

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

0 1000 2000 3000 4000 5000 6000

Gin

i coe

ffici

ent o

f ine

qual

ity (c

onsu

mpt

ion)

GDP per-capita (current USD)

0.26 0.25

0.33

0.30

0.36

0.25

0.29

0.00

0.05

0.10

0.15

0.20

0.25

0.30

0.35

0.40

Hill

s

Dry

zon

e

Del

ta

Coa

stal

Urb

an

Rur

al

Mya

nmar

Gin

i coe

ffici

ent o

f ine

qual

ity (c

onsu

mpt

ion)

ရငးျမစ။ ၂၀၀၉-၂၀၁၀ IHLCA စစတမးအခကအလကေလလာဆနးစစမႈအသစမ ကမာၻ႔ဘဏ၀နထမးမား၏ခန႔မနးတြကခကမႈ


၃ဝ။ ဝငေငြနမသညကနႏငငအမားအျပားမာကသ႔ပင၂ဝဝ၉-၂ဝ၁ဝခႏစတြငျမနမာႏငငလဦးေရ၏အခ းအစားႀကးႀကးမားမားမာဆငးရမႈမဥး

အေပၚႏငေအာကနားတစ၀ကတ႔တြငသာ အႏငကငးႏငျဖစေနပါသည (ပ-၉)။ ယငးအဓပၸာယမာ ဆငးရမႈမဥးက မညသညေနရာတြင ထားမညကလက၍ ဆငးရမႈကတငးတာရာတြင မဥးကအနညး ငယေရႊ႕ ၾကညလငပင တစဖကကရလဒမားလကေျပာငးကနျခငး ျဖစသည (ပ-၁၀)။ ဥပမာအားျဖင တစေန႔လင ကယလရစားသးမႈပမာဏ ၂,၁၀၀ စႏႈနးက ဆငးရမႈမဥးအျဖစသတမတပါက ေငြေၾကးအရ တငးသညဆငးရမဥး ၁၀ ရာခငႏႈနးေလာကသြားၿပး ဆငးရႏြမးပါးမႈမာ ၂၈.၃ ရာခငႏႈနးျဖစလာကာ ပြ ငအမတ ၁၀ ရာခငႏႈနးက ဆငးမည ျဖစသည။ ဆငးရမႈမဥးက ၁၀ ရာခငႏႈနးျမႇငမညဆပါက ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနးမာ ပြ ငအမတ ၉ ရာခငႏႈနး နးပါးတကသြားမည ျဖစသည။ ဆငးရမႈမဥးတစ၀ကတြင အမေထာငစအမားအျပား အႏငကငးႏင ျဖစေနျခငး၏ အဓပၸာယမာ အေျခအေန အေျပာငးအလ တစခခ (adverse shock သ႔မဟတ ၀ငေငြတးလာျခငး) အနညးငယမျဖစလငပင ဆငးရတြငးမ လြတေျမာကသြားႏငရနျဖစေစ၊ ဆငးရတြငးထသ႔ ကဆငးသြားရနျဖစေစ အလားအလာရေၾကာငး ျပေနပါသည။

၃၁။ ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနး ၃၇ ဒသမ ၅ ရာခငႏႈနးရသညျဖစရာဆငးရႏြမးပါးသမားႏင ေအာကေျခတြင ရေနသည လဥးေရ ၄ဝ ရာခငႏႈနးမာ

အတတပငျဖစသညဟဆႏငပါသည။ ထ႔ေၾကာင လကေတြ႕ကသည ရညရြယခကအားလးအတြက ၂၀၁၀ မစတငၿပး အားလးမေ၀ပငဆငေသာသာယာဝေျပာမႈျမႇငတငေရးဆသညမာ ျမနမာႏငငတြင အကြငးမ ဆငးရမႈ အဆးသတေရးပင ျဖစသညဟ ဆႏငပါသည။ ရညမနးခက ႏစခစလးသည ဆငးရ ႏြမးပါးသမား၏ ၀ငေငြတးေအာင ေဆာငရြကျခငးႏင စးပြားေရး ဖြ႕ ၿဖ းတးတကလာပါက ၎ငးတ႔ ၏ ဘဝမားလညး တးတကလာရန လအပသည။

၃၂။ ျမနမာႏငင၏ တငးတာ၍ရသည စားသးမႈမညမခကမာ ေဒသတြငးအမနးခငးႏငငမားႏင ႏႈငးယဥပါက နမသညကေတြ႕ရသည (ပ-၈)။ IHLCA-2 ကကနဦးဆနးစစခကမား (UNDP AND GoM, 2011) အရ ဂန ကနးရငတနဖး သည ဒသမ ၂ဝ ရရာ ယငးမာ ကမာၻ႔ အဆငအတနးမားအရ ထးထးျခားျခား နမေနသည တနဖးျဖစသည။ သ႔ရာတြင မၾကာေသးမ အခ နက ျပလပသည အခကအလက ျပနလနဆနးစစမႈမားအရ အမားအယြငးျဖစႏငသည အတငးအတာေဘာငက ထညသြငးစဥးစားလက တြကခကသည တနဖးမာ (ဇယားကြက ၃ က ၾကညပါ) ဂနကနးတနဖး သည ဒသမ ၂၉ ျဖစလာခရာ မလ တနဖးထကျမငလာေသာလညး စသတမတခကအရမ နမေနဆျဖစသည။ ျမနမာႏငင၏ ေဒသတြငး အမနးခငးႏငင အားလးတ႔တြင မညမမႈသည ျမနမာႏငငထကပမား (အခ ႕အပငးတြင ထငရားသသာစြာပမား) သည။ ျမနမာႏငင အတြငးကၾကညလငမ မညမမႈသည ၿမ ႕ျပ(သည ဒသမ ၃၆) သည ေကးလက (သည ဒသမ ၂၅) ထက အလြနပ မားသည (ပ-၉)။ ျမနမာႏငင၏ လယယာေဂဟဇနေလးခအၾကားတြင ျမစ၀ကြၽနးေပၚ (သည ဒသမ ၃၃) သည အျမငဆး ျဖစသည။ ယငးသ႔ျဖစသညမာ တစပငးက ယငးေဒသတြင ရနကနၿမ ႕ (သည ဒသမ ၃၆) ပါ၀ငေန၍ျဖစသညဆေသာလညး လယယာေျမကသ႔ေသာ အဓကကသည ပငဆငမႈမားရပငခြငတြင မညမျမငမားမႈကလညး တစပငးျဖစသည။ ကနသညေဒသမား အၾကားမညမမႈအဆငမားမာမ သပမကြာျခားၾကပါ။

8

ပ ၉ - လဦးေရ၏အစတအပငးႀကးတစခသည ဆငးရမႈမဥး တစ၀က စျပႁပြတသပေနၾကသည။

ပ ၁၀ - ဆငးရမႈမဥးအနညးငယေျပာငးလလကလငပင ဆငးရ မႈႏႈနးတြင ႀကးႀကးမားမား ေျပာငးလသြားႏငသည။

Below thepoverty

line

Poverty line

Above the poverty line

0.00

0.50

1.00

1.50

2.00

2.50

3.00

3.50

4.00

4.50

5.00

20,0

0010

0,00

018

0,00

026

0,00

034

0,00

042

0,00

050

0,00

058

0,00

066

0,00

074

0,00

082

0,00

090

0,00

098

0,00

01,

060,

000

1,14

0,00

01,

220,

000

1,30

0,00

01,

380,

000

1,46

0,00

01,

540,

000

1,62

0,00

01,

700,

000

1,78

0,00

01,

860,

000

1,94

0,00

0

Frac

tion

of p

opul

atio

n (%

)


Distribution of consumption in Myanmar:2009-2010

Poverty rate:

if line 10% lower

(28.30%)

Poverty line: 2300 calories (440,345 kyat)

Poverty rate with 2300

calorie line: (37.50%)

Povertyrate if line

10% higher(46.00%)

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

90.0

100.0

0 500,000 1,000,000 1,500,000 2,000,000

Cum

ulat

ive

frac

tion

of th

e po

pula

tion

(%)


Distribution of consumption expenditures in Myanmar: 2009-2010


ပ ၁၁ - ျမနမာႏငငတြင မညမမႈသည ႏႈငးယဥမႈအရနမသည။ ပ-၁၂ ျမနမာႏငငထတြငမ မညမမႈသညအမးမးျဖစေနသည။

MYANMAR(2010)

Cambodia(2009)

Thailand(2010)

Indonesia(2010)

Laos(2008) Vietnam

(2008)

Philippines(2009)

China(2009)

Bangladesh (2010)

India (2010)

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

0 1000 2000 3000 4000 5000 6000

Gin

i coe

ffici

ent o

f ine

qual

ity (c

onsu

mpt

ion)

GDP per-capita (current USD)

0.26 0.25

0.33

0.30

0.36

0.25

0.29

0.00

0.05

0.10

0.15

0.20

0.25

0.30

0.35

0.40

Hill

s

Dry

zon

e

Del

ta

Coa

stal

Urb

an

Rur

al

Mya

nmar

Gin

i coe

ffici

ent o

f ine

qual

ity (c

onsu

mpt

ion)

ရငးျမစ။ ၂၀၀၉-၂၀၁၀ IHLCA စစတမးအခကအလကေလလာဆနးစစမႈအသစမ ကမာၻ႔ဘဏ၀နထမးမား၏ခန႔မနးတြကခကမႈ


ခ။ ေနရာေဒသအလက ဆငးရႏြမးပါးမႈပ႕ႏ႔တညရမႈ

၃၃။ ျမနမာႏငငတြင ဆငးရႏြမးပါးမႈျဖစပြားျခငးသည ပထ၀၀ငေနရာေဒသအမ းမ းကလကၿပး သသသာသာ ကြာျခားသြားသည။ စကပ းေရး ေဂဟဇနမားကၾကညလင ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနးသည ကမး႐းတနးေဒသဇန (၅၃ ဒသမ ၁ ရာခငႏႈနး) တြငအျမငဆး၊ ေျခာကေသြ႕ ရပဝနးဇန (၂၉ ဒသမ ၅ ရာခငႏႈနး) က အအားသငစရာ ေကာငးေလာကေအာငပင အနမဆးျဖစၿပး ေတာငတနးေဒသမား (၄၀ ဒသမ ၉ ရာခငႏႈနး) ႏင ျမစ၀ကြၽနးေပၚေဒသ (၄၀ ဒသမ ၄ ရာခငႏႈနး) တ႔က ၾကားအလယတြငရေနရာ တစႏငငလးအဆင ဆငးရႏႈနးႏင နးစပေနသည (ပ-၁၃)။22 ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနးသည ျပညနယႏငတငးေဒသႀကးမား အလကလညး ကြာျခားသြားသည။ အခ ႕ ျဖစရပမားတြင စကပ းေရးေဂဟဇနတစခတညးမာပငလင ကြျပားသည (ပ-၁၄)။ ရခငျပညနယ (ကမး႐းတနးေဒသ)ႏင ဘဂၤလားေဒရႏငငႏင နယစပတစေလာကရ ခငးျပညနယ (ေတာငတနး ေဒသ) တ႔မာ လကရတြငအဆငးရဆး ျပညနယမားျဖစၿပး ၇၈ ႏင ၇၁ ဒသမ ၅ ရာခငႏႈနးစ အသးသးရၾကသည။ ဧရာဝတ (ျမစဝကြၽနးေပၚ)ႏင ရမး (ေတာငတနးေဒသ) တ႔မာ ၄ဝ ေကာ ျဖင ဒတယလကၾကသည။ ေျခာကေသြ႕ရပဝနးေဒသ အပါအ၀င တ႐တႏငထငးတ႔ႏငထစပေနသည ကနရသည ေတာငေပၚျပညနယ မားတြငမ တစႏငငလးအဆင ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနးထက တစေျပးညနမသညကေတြ႕ရရသည။

၃၄။ ဆငးရႏြမးပါးမႈအေျခအေနအျမငဆးေဒသမားသညဆငးရႏြမးပါးသအမားစေနထငသညေနရာမားေတာအၿမမဟတပါ။ ထ႔ေၾကာင ဆငးရ ႏြမးပါးသအေပၚ ပထ၀အေနအထားအရ ပစမတထားစဥးစားရာတြင ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနး ကေရာ၊ ထေဒသအတြငးေနထငသည ဆငးရႏြမးပါးသ အခ းအဆပမာဏကပါ ထညသြငး စဥးစားရနလသည။ ဥပမာအားျဖင လဦးေရမားျပားမႈေၾကာင ေျခာကေသြ႕ရပ၀နး ေဒသႏင ျမစဝကြၽနးေပၚေဒသတ႔မာ ကမး႐းတနးေဒသ သ႔မဟတ ေတာငေပၚေဒသမားထက ဆငးရႏြမးပါးမႈ ျဖစပြားမႈတြင နမေသာလညး ျမနမာႏငင၏ ဆငးရႏြမးပါးသမားအားလး၏ သးပႏစပနးပါးမသည ထေဒသမားမျဖစသည။ ဆန႔ကငဘက အေျခ အေနအားျဖင ခငးျပညနယသည ျပညနယႏငတငးေဒသႀကး အားလးတ႔အနက ၇၁ ဒသမ ၅ ရာခငႏႈနးျဖင ဆငးရမႈႏႈနး ဒတယ အျမငဆးျဖစေသာလညး ျပညနယ၏ လဦးေရနညးပါးမႈေၾကာင တစႏငငလးဆငးရႏြမးပါးမႈ၏ ၁ ဒသမ ၄ ရာခငႏႈနးမကသာ ကယစား ျပသည။ ရခငႏငဧရာဝတတ႔မာမ ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနးမာေရာ ဆငးရႏြမးပါး လဦးေရပငးမာပါ ကယစားျပမႈ ႀကးသည။ ရခငျပညနယ သည ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနး ၇၈ ရာခငႏႈနးျဖင ျမနမာ ဆငးရႏြမးပါး ဦးေရစစေပါငး၏ ၁၄ ဒသမ ၉ ရာခငႏႈနးက ကယစားျပထားသည။ ဧရာ၀တသည ျပညနယ အရြယအစားႏင အေတာအတနျမငေသာ ဆငးရမႈ ႏႈနး (၄၅ ဒသမ ၇ ရာခငႏႈနး) တ႔ေၾကာင ဆငးရႏြမးပါး လဦးေရ စစေပါငး၏ ၁၈ရာခငႏႈနးကကယစားျပသည။ ဆငးရႏြမးပါးမႈကေလာခရာတြင ပထဝအေနအထားအလက ပစမတထားျခငးတြင ဆငးရ ႏြမးပါးမႈႏႈနးကေရာ လဦးေရ ကယစားျပမႈကပါ ထညသြငးစဥးစားရနလသည။

၃၅။ ရနကနတငးေဒသႀကး၏ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနး ၃၄ ရာခငႏႈနးသည အၾသစရာေကာငးသည ႏႈနးျဖစသည။ (ပ-၁၄)။ ႏငင၏ စးပြားေရးၿမ ႕ ႀကးႏစၿမ ႕ ျဖစေသာ ရနကနႏငမႏေလးတ႔၏ အခနးက႑က ထညသြငးစဥးစားပါက မႏေလးတငးေဒသႀကး၏ ၃၃ ရာခငႏႈနးဆေသာ ကနးဂဏနးမာလညး ျမငမားသညဟ ဆႏငသည။ အဆပါ အသြငကးေျပာငးကာလ ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနးအျမငမားသည ၿမ ႕ ျပေဒသ မားတြင လေနမႈကနကစရတ ျမငမားမႈႏင ျမငတကလာေနမႈတ႔ေၾကာငလညး တစစတတစပငးအားျဖင ေတြ႕ရျခငးျဖစသည။ ၿမ ႕ ႀကး မား၌ အေျခခအေဆာကအအပငးပေကာငးၿပး အေျခခ၀နေဆာငမႈမားလညးသာေသာလညး ၿမ ႕ေနလတနးစားမာ အဆပါ ဝနေဆာငမႈ မားရရရနအတြက ေစးႀကးေပးရသည။ တညၿငမၿပး ၀ငေငြေကာငးေသာအလပမားရရႏငမႈ နမပါးျခငးကလညးၿမ ႕ ျပေနဆငးရ ႏြမးပါးမႈ၏ အေျခခအေၾကာငးတရားတစချဖစသည။ ရနကနသည ယခႏစပငးမားအတြငး ေကးလကေနလတနးစားမားအတြက

22 ျပညနယႏငတငးမားကေဂဟစးပြားေဒသေလးခအတြငးသ႔ထညသြငးပမာေတာငတနးေဒသ(ခငး၊ကခင၊ကယား၊ကရင၊ရမး)၊ေျခာကေသြ႕ရပ၀နးေဒသ(ပခး၊မေကြး၊မႏေလး၊စစကငး)၊

ကမး႐းတနးေဒသ(ရခင၊မြန၊တနသၤာရ)ႏငျမစ၀ကၽြနးေပၚ(ဧရာ၀တ၊ရနကန)တ႔ျဖစသည။

9

ပ ၁၃ - ၂၀၀၉/၂၀၁၀ ခႏစ ျမနမာႏငင၏ စကပးေရး ေဂဟဇနအလက ဆငးရမႈႏႈနးႏင ဆငးရႏြမးပါးသဦးေရ

Hilly2.5 million

Dry zone5.3 million

Coastal3.1 million

Delta4.6 million

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0 35.0 40.0 45.0 50.

Pove

rty

rate

(%)

Share (%) of national POPULATION

Number of poor, by agroe-cological zone(millions)


ပ ၁၄ - ၂၀၀၉/၂၀၁၀ ခႏစ ျမနမာႏငင၏ တငးေဒသႀကးႏငျပညနယအလက ဆငးရမႈႏႈနးႏင ဆငးရႏြမးပါးသဦးေရ

Mon0.4

Sagaing1.0

Bago (E)0.6

Kayin0.3

Bago (W)0.5

Kayah0.0

Mandalay2.0

Yangon1.8

Magway1.2

0.4

Shan (E)0.2

Taninthayi0.4

Shan (N)0.6

Ayeyarwady2.8

Shan (S)0.7

Chin0.2

Rakhine2.3

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

90.0

0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 12.0 14.0 16.0 18.

Pove

rty

rate

(%)


Number of poor, by state or region (millions)



အလပအကငအခြငအလမးႏင ဘ၀တးတကရာတးတကေၾကာငး အတြက ဆြေဆာငရာေနရာတစချဖစလာခသည။ သ႔ရာတြင ထအခြငအလမးအသစမားထပမတးပြားမႈအပငးတြင ေႏးေကြးလကရဆျဖစသည။၂၀၀၉/၂၀၁၀ အမေထာငစမား၏စား၀တေနေရး အေျခအေန ဘကစေလလာမႈစစတမး IHLCA2 အခကမားအရ ၿမ ႕ ျပေနဆငးရႏြမးပါးသလတနးစားမာ ေဘာငမ၀ငေသာက႑မား သ႔မဟတ ၾကရာကပနး ေဆာကလပေရး သ႔မဟတ အျခား၀နေဆာငမႈက႑မားရ ေအာကေျခအလပသမားမားအျဖစသာ အလပအကငရရၾက သညက မားသည။ ထ႔ျပင ၎ငးတ႔အမားစမာ ပညာေရး အခြငအလမးလညးနညးပါးခသလ လပငနးကြၽမးကငမႈအပငးလညး အားနညး ၾကသည။

၃၆။ ရနကန၏ဆငးရမႈႏႈနးမာ ျမငမားေသာလညး ဆငးရႏြမးပါးမႈခငး ႏႈငးယဥလင ကနေဒသမားထက အေျခ အေနပေကာငးသည။ ဆငးရ

ႏြမးပါးသအမေထာငစအမားအျပားမာ ဆငးရႏြမးပါးမႈမဥးအနးတစ၀ကႏင မဥးေအာက နားကပလကနားတြငသာ အလးအရငးႏင ရေနၾကသည။ စးပြားေရးတးတကမႈက ေကာငးစြာျမႇငတငႏငမည၊ စးပြားေရးအခြငအလမးမားက ခ႕ထြငႏငမညဆလင ၎ငးတ႔အတြက ဆငးရတြငးမ အျမနဆး႐နးထြကလာႏငေျခရသည။ အဆပါအကးအေျပာငးျဖစစဥအပါအ၀င ၎ငးႏငဆကစပေနေသာ ကစၥရပမားျဖစ သည ေမာလငခက အလြနအကြၽႀကးျခငး၊ မညမမႈမား ပမ ေပၚေပါကလာႏငျခငးႏင အမားျပညသ အသးျပႏငသည ပစၥညးမား ႏင အေျခခ၀နေဆာငမႈမား ရရႏငရန အာမခခကရေစရနတ႔က စမခန႔ခြႏငရနတ႕သည ဆငးရႏြမးပါးမႈက ေျဖရငးရာတြင ျမနမာႏငင အေနႏင ရငဆငရမည အေရးႀကးသည စနေခၚမႈတစရပပငျဖစသည။

ဂ။ ဆငးရမႈဒဏက ခစားေနရသည အေျခခလတနးစား၏ လကၡဏာရပမား၊ အညမညမားႏင ဆငးရမႈ၏ အေၾကာငးတရားမား

၃၇။ ဝငေငြနမႏငငအမားစရဆငးရႏြမးပါးသမားကသ႔ပင ျမနမာႏငငရဆငးရႏြမးပါးသမားမာ ေကးလကေဒသမား၌သာအမားအျပားေနထင

ၾကၿပး၎ငးတ႕၏စားဝတေနေရးအတြကလယယာစကပ းေရးႏငၾကရာကပနးအလပအေပၚသာမခေနၾကရကာလသားအရငးအႏးအဆငနမ

ပါးျခငး၊ ႐ပဝတႏင ဘ႑ာေရးပငဆငမႈနညးပါးျခငး၊ အရညအေသြးရ အေျခခ ဝနေဆာငမႈမားရရႏငမႈခ ႕တျခငး၊ အခကအခမ းစအတြက

အခအခမရျခငး၊ခ ႕ငသညအေျခခအေဆာကအအမား၊ေကာငးစြာလညပတျခငးမရသညေစးကြကမား၊အားမေကာငးသညအငစတကးရငး

မားႏင သတငးအခကအလကမား မျပညစမတ႕ေၾကာင ေစးကြကမားႏငခ တဆကရာတြင အားနညးျခငးတ႔က ေတြ႕ရပါသည။ သ႔ရာတြင အဆပါသြငျပငလကၡဏာအမားအျပားမာ ဆငးရႏြမးပါးသမားမာခညး ေတြ႕ရသညေတာမဟတဘ ျမနမာျပညသ တစရပလး၌ေတြ႕ရ သညလကၡဏာမားလညးျဖစပါသည။ ျမနမာ ႏငငသည အေျခခကေသာ ေခတစနစပစ ေျပာငးလမႈမျပလပရေသးသည ၀ငေငြနမ ႏငငတစချဖစသလ အားနညးေသာ အမားျပညသ၀နေဆာငမႈ၊ အားနညးေသာ အငစတကးရငးမား၊ အကန႕အသတျဖငရသည စြမးေဆာငရညႏင မဖြ႔ၿဖ းေသာေစးကြကမားစသညလကၡဏာမားက ပငဆငထားပါသည။ ဥပမာအားျဖင ေကးလကေဒသတြင ဆငးရ ႏြမးပါးသလဦးေရ၏ ၇၆ ရာခငႏႈနးႏင လဦးေရတစရပ လး၏ ၇၄ ရာခငႏႈနးေနထငၾကသည။ လယယာက႑သည ဆငးရႏြမးပါးသဦးေရ၏ထက၀ကအတြကသာမက အမေထာငစ အားလး၏ထကဝကနးပါးအတြကလညး ဘ၀ရငသနေရး ပငမေကာ႐းလပငနးျဖစ ေနပါသည။ အေျခခ ၀နေဆာငမႈမားအပငးတြင ဆငးရႏြမးပါးသမားရရခစားႏငမႈနမၿပး အခ ႕ ျဖစရပမားတြင သသသာနမေသာလညး ဆငးရ သားမဟတသမား ထ၀နေဆာငမႈမားရရမႈကနးဂဏနးမာလညး နညးပါးဆပငျဖစသျဖင အေျခခ၀နေဆာငမႈမား ျဖန႔ျဖးပပးေပး ႏငေရးသည ဆငးရႏြမးပါးသမားႏငသာသကဆငေသာ စနေခၚမႈ တစရပေတာ မဟတပါ (ပ-၁၅)။

9

ပ ၁၃ - ၂၀၀၉/၂၀၁၀ ခႏစ ျမနမာႏငင၏ စကပးေရး ေဂဟဇနအလက ဆငးရမႈႏႈနးႏင ဆငးရႏြမးပါးသဦးေရ

Hilly2.5 million

Dry zone5.3 million

Coastal3.1 million

Delta4.6 million

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0 35.0 40.0 45.0 50.

Pove

rty

rate

(%)


Number of poor, by agroe-cological zone(millions)


ပ ၁၄ - ၂၀၀၉/၂၀၁၀ ခႏစ ျမနမာႏငင၏ တငးေဒသႀကးႏငျပညနယအလက ဆငးရမႈႏႈနးႏင ဆငးရႏြမးပါးသဦးေရ

Mon0.4

Sagaing1.0

Bago (E)0.6

Kayin0.3

Bago (W)0.5

Kayah0.0

Mandalay2.0

Yangon1.8

Magway1.2

0.4

Shan (E)0.2

Taninthayi0.4

Shan (N)0.6

Ayeyarwady2.8

Shan (S)0.7

Chin0.2

Rakhine2.3

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

90.0

0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 12.0 14.0 16.0 18.

Pove

rty

rate

(%)


Number of poor, by state or region (millions)



၃၈။ အမေထာငစတစခ ဆငးရရျခငးႏင အႀကးအကယ အညမညအျဖစဆး ေတြ႕ရႏငသမလကၡဏာမားထတြင အထငရားဆးသးခရသည။

အမေထာငစ၏ေနထငရာ၊ ေျမယာပငဆငမႈႏင ကးကြယယၾကညမႈ/လမ း/ဘာသာ စကားဆငရာ အမတလကၡဏာ (identity) တ႔ျဖစသည။ ယငးတ႔အနက ေနထငရာေဒသ၏အေရးပါမႈက ေရ႕အပငး မားတြင ေဆြးေႏြးၿပးျဖစသျဖင ကနသညႏစခက ယခဆကလကေဆြးေႏြးတငျပမညျဖစပါသည။

၃၉။ ျမနမာႏငင၌ဆငးရႏြမးပါးမႈသညအထးသျဖင ျမစ၀ကၽြနးေပၚ၊ကမး႐းတနးႏင ေျခာကေသြ႕ရပ၀နး ေဒသတ႔တြင ေျမမပငဆငမႈသ႔မဟတ

အလပလပရန ေျမယာမပငမႈ (စကပ းႏငေသာေျမဧရယာ ၂ ဧကေအာက ေလာသည စကပ းထြနရကပငခြင) ေၾကာင အမားဆး ျဖစရ

သည။ ေျမယာမႏင ၂ ဧကေအာကသာပငသညလယယာ စကပ းေရးသမားေကးလကေနမားသည ျမနမာႏငငလဦးေရ၏ ငါးပႏစပ အထ ပါ၀ငေသာလညး ဆငးရႏြမးပါးသဦးေရ စစေပါငး၏ထက၀ကေကာရသည။ ေျမယာႏငဆငးရႏြမးပါးမႈအၾကား ပတသကမႈ ႏင အထးသျဖင ျမစ၀ကြၽနးေပၚ၊ ကမး႐းတနးႏင ေျခာကေသြ႕ရပ၀နးေဒသမား၌ အထးအားေကာငးသည (ပ-၁၆)။ ေတာငတနးေဒသ မား၌ အဆပါ အညမညသေဘာသပမေတြ႕ရေသာလညး ယငးမာ အဓကအားျဖင ေျမယာမပငဆငမႈ ရားပါးျခငးႏင ရငးလငး သစေတာ ေျမေပၚတြင ေရႊ႕ေျပာငးေတာငယာလပမႈက ေတြ႕ရျခငးတ႔ေၾကာငျဖစသည။ ထ႔ျပင ေျမအရညအေသြး ပညၿပး တစပငတစႏငအတြက ပငလင စကပ းေျမကယကယ ပလအပသည ေတာငေပၚေဒသမားတြင ထြနယကစကပ းေျမ ၂ ဧက ဆသည အနမဆး သတမတခက သည လကေတြ႕ႏငသဟဇာတသပမျဖစပါ။

၄ဝ။ ဆငးရႏြမးပါးမႈႏင လမ း/ဘာသာ စကားဆငရာ အမတလကၡဏာ (ethno-linguistic identity) (၂ဝဝ၉/၂ဝ၁၉ IHLCA တြင “မခငဘာသာ

စကား”ဟ သးႏႈနးထားသည) တ႔အၾကား အားေကာငးသညအညမညသေဘာမ းရၿပး ယငးက ျမနမာႏငငတြင လမႈေရးအရ၊ ႏငငေရးအရ

ဖယထတမႈ၊ဖယၾကဥမႈမားဆကျဖစေနဆျဖစေၾကာငးေလလာေတြ႕ရရသည။ ျမနမာဘာသာစကားက မခငဘာသာစကားအျဖစ အသးျပ သဦးေရမာ ႏငငလဦးေရ၏ ေလးပသးပခန႔ရေသာလညး ၎ငးလဦးေရ၏သးပႏစပသာလင ဆငးရႏြမးပါးသမားျဖစသည။ ဆလ သညမာ ျမနမာမဟတသည တငးရငးသားအပစမားအေနျဖင ဆငးရႏြမးပါးမႈအႏရာယကပႀကေတြ႕ရဖြယရသည သေဘာမ းသကေရာက ပါသည။ သ႔ေသာ ျမနမာမဟတသည လမ း/ဘာသာစကားအပစမားအၾကားမာပငလင တစသတမတတညးမဟတဘ ထငရား သသာသည ပစကြမႈရသည။ ဥပမာ မြန၊ တ႐တႏင အာေရဗ ဘာသာစကားေျပာ လမ းမားသည ကနအပစမားထက ဆငးရႏင ေျခပနညးသည။ အထးသျဖင လဦးေရ၏ ၁ ဒသမ ၂ ရာခငႏႈနးရ ခငးစကားေျပာသမား၊ ၃ ဒသမ ၉ ရာခငႏႈနးရသည ရခငစကားေျပာ သမားႏင လဦးေရ၏ ၃ ဒသမ ၁ ရာခငႏႈနးရ “အျခားႏငငျခားဘာသာစကား” ေျပာသမား (၎ငးတ႔မာ အဓကအားျဖင ရခငျပညနယ ေျမာကပငးရ ၎ငးတ႔ကယ၎ငးတ႔ “႐ဟငဂာ”ဟ ေခၚၾကသမား) မာ လဦးေရတစရပလးထက ၁ ဒသမ ၇၊ ၁ ဒသမ ၈ ႏင ၂ ဒသမ ၄ ဆ အသးသး ဆငးရႏငေျခရသညကေတြ႕ရသည။

10

ပ ၁၅ - အေျခခ၀နေဆာငမႈမား ရရႏငမႈ

0

20

40

60

80

100

Piped water Toilets and covered pit latrines Public electricity Post-primary education

Frac

tion

(%) w

ith a

cces

s

Access to basic servicesPoor Non-poor


ပ ၁၆ - ျမနမာႏငငေကးလကေဒသ ေျမပငဆငမႈႏင ဆငးရႏြမးပါးမႈအေျခအေန

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

Rural-hills Rural-dry Rural-coastal Rural-delta

Pove

rty

rate

(%)

Land cultivation rights and poverty in rural Myanmar

Landless Less than 2 acres More than 2 acres


ပ ၁၇ - ၂၀၀၉/၂၀၁၀ ကာလ လမး-ဘာသာစကားအပစအလက ဆငးရမႈၾကေတြ႕ရႏငေျခ

0.00

0.50

1.00

1.50

2.00

2.50

3.00

Kac

hin

Kay

an

Kay

in

Chi

n

Mon

Mya

nmar

Rak

hine

Shan

Oth

er in

dige

nous

Chi

nese

Ara

bic

Hin

di

Oth

er fo

reig

nRis

k of

pov

erty

rel

ativ

e to

pop

ulat

ion

Mother-tongue

Poverty risk, by ethno-linguistic group


10


0

20

40

60

80

100


Frac

tion

(%) w

ith a

cces

s




0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0


Pove

rty

rate

(%)





0.00

0.50

1.00

1.50

2.00

2.50

3.00

Kac

hin

Kay

an

Kay

in

Chi

n

Mon

Mya

nmar

Rak

hine

Shan

Oth

er in

dige

nous

Chi

nese

Ara

bic

Hin

di

Oth

er fo

reig

nRis

k of

pov

erty

rel

ativ

e to

pop

ulat

ion

Mother-tongue




ဃ။ ဆငးရတြငးသ႕ အလြယတက ကေရာကႏငသည အေၾကာငးရငးမား

၄၁။ IHLCA စစတမးႏငအျခားေသာရငးျမစမားအရသရသညမာ ျမနမာႏငငရအမေထာငစမားသညအႏရာယအခကအခ ပစအမ းမ းအတြက

အကာအကြယမေနသလ၎တ႔ကစမထနးခပႏငမညနညးလမးလညးမားမားစားစားမရသျဖငဆငးရတြငးသ႔ေလာကမညသ႔မဟတဆငးရ

တြငးနကသညထကနကမည အႏရာယႏင သသာစြာပင နးနးကပ ကပရေနသညရလဒထြကလာသည။ အမေထာငစမားၾကရႏငေျခနး ကပသည အႏရာယလႈငးေဆာငမႈမားမာ အမေထာငစတစခခငးစႏငသာ သးသန႔ဆငသညအေျခအေနမသည ေဒသအလက ဧရယာ အလက ပစတစမ းျဖငသကေရာကႏငသည အႏရာယလႈငးမားအလယ စးပြားေရးအေဆာကအအႀကးတစခလးအေပၚ သက ေရာကႏင သညလႈငးမားအဆး မ းစပါ၀ငသည။

၄၂။ ကနးမာေရးႏငဆကႏြယသညအႏရာယအခကအခမားမာအဓကအားျဖငအမေထာငစတစခခငးစကလက၍ပစကြသြားမညအေနအထားရ

ပါသည။ မကနးမာျခငး သ႔မဟတ ေဆး႐တကရနလသည သ႔မဟတ နာတာရည ကသရမည မေတာတဆမႈမားေၾကာင ဆငးရႏြမးပါးမႈ မဥးအထကနားတြင ရေနသညအမေထာငစမားမာ ဆငးရတြငးသ႔ ကဆငးရသည။ အဆငးရဆးေသာ အမေထာငစမားမာမ လမႈ ကာကြယေရး အစအမမား မရမႈေၾကာငႏင ကယအတထမစကကာကနးမာေရးစရတမားေပးရျခငးေၾကာင ေငြေၾကးအားျဖင မတတႏင ျဖစရသည။ အလားတပင သကႀကးရြယအႏင မသနစြမးမားမာ မမတ႔၏ ၀ငေငြရရႏငသည ကယစြမးအားျဖငလပကငရေသာ လပငနး မားတြငလညးေကာငး၊ ကနထတလပေရး လပငနးမားတြငလညးေကာငး ပါ၀ငေဆာငရြကႏငျခငး မရၾကပါ။

၄၃။ မးေလဝသႏငရာသဥတဆငရာအႏရာယအခကအခမား၊ပဋပကၡႏင လမ းေရး၊ဘာသာေရးအၾကမးဖကမႈမားသညေဒသႏရကလကသည

အဓကအႏရာယ အခကအခမားျဖစၾကသည။ ပထမတစခမာ လယယာလပငနး အေပၚမခေနရသည အမေထာငစမားအေပၚ အဓက သကေရာကၿပး ကနႏစခမာ ေနရာကလက၍ (ဥပမာ နယစပေဒသမား) သ႔မဟတ လမ း/ဘာသာအပစကလက၍ သကေရာကမႈ ရသညက ေတြ႕ရသည။ ပးမႊားဖကဆးမႈႏင ျပငးထနရာသဥတ ဥပမာ မးေခါငေရရားမႈ၊ ေရႀကးမႈတ႔မာ ျမနမာႏငငတစ၀နး လယယာ စကပ းေရးအတြက ကေရာကလာႏငဖြယ ေဘးအႏရာယျဖစသည။ ၿပးခသည ဆယစႏစေလးခ၊ ငါးခအတြငး ျမနမာႏငငသည ပမနႏင ပမနထက ပေသာအပခ နျမငတကမႈကၾကလာခရၿပး စကပ းေရးအတြက အဓကအားထားရသည မတသနမးရြာသြနးမႈ၏ ခန႔မနးရလြယကမႈႏင မးရြာသြနးကာလအပငးတြင ေလာကလာခသည။ ေရသြငးစကပ းေရးစနစအနညးအကဥးသာရသလ ျပျပင ထနးသမးမႈလညး အားနညးၿပး စကပ းေရးလပငနးအမားစမာ မးေရကပင မခအားထားေနရသည။ ယငးသည ေကးလကေဒသ အသက ေမြးလပငနးမားအေပၚ အႏရာယႏငနးကပလာေစသည အေၾကာငးအခက တစရပျဖစပါသည။ ထ႔ျပင ျမနမာႏငငသည အစြနးေရာက ရာသဥတအေျခအေနမားႏငလညး ရငဆငရႏငေျခ အလြနျမငမားၿပး ဆငကလနး မနတငးဒဏအတြကလညး အကာအကြယမကာ တငးျပည၏ေလးပတစပေသာ ေဒသမာ ပမနကေရာကသည ေရလႊမးမးမႈအႏရာယႏငလညး နးကပပါသည (ကမး႐းတနးေဒသ ေနျပညသမား၏ ၃၆ ရာခငႏႈနးက ၿခမးေျခာကထား)။ နယစပေဒသမား၌ ျဖစသညတကပြမားေၾကာငလညး ျပညတြငးေနရာ ေရႊ႕ေျပာငးေနရသည မသားစမားလညး တးလာၿပး ၎ငးတ႔မာဆငးရႏြမးပါးမႈအႏရာယလညး ပရပါသည။ အေၾကာငးမာ ပဋပကၡမား ေၾကာင၀ငေငြရသည အလပအကငမား ထခကျခငး၊ မမတ႔ကေလးငယမား၏ အနာဂတအတြက ရငးႏးျမႇ ပႏမႈမျပလပႏငျခငး စသည တ႔ေၾကာငျဖစပါသည။ ျပညတြငးစစေၾကာင ေနရာေရႊ႕ေျပာငးေနထငရသညလဥးေရက အတအကမသရသလ ၎ငးတ႔၏ ဆငးရမႈအေျခ အေနမာလညး အေျခအေနမနထက ေလာတြကခထားရပါသည။ ၿပးခသည ‘အမ းသားအဆင’ အမေထာငစ စစတမး(IHLCA-2)တြင အကနလးက မလႊမးျခႏငခမႈေၾကာင ျပညတြငးေနရပ ေရႊ႕ေျပာငးသ (IDP) မား၊ ျခေျပာရလင တငးရငးသား လနညးစမား၏ ဆငးရ ႏြမးပါးမႈ ျပနာက ေလလာရန မျဖစႏငပါ။ အနာဂတတြင အခကအလကမား ပမရရလာမႈ၊ ပ၍အတြငးကကေလလာသး သပႏငမႈတ႔ အေရးပါလာမည ျဖစသည။ ေနာကဆး အားျဖင လမ းစႏင ကးကြယယၾကညမႈစသည တစဦးခငးဆငရာ သြငျပင လကၡဏာမား ေၾကာင လအမားအျပားမာ ဆငးရမညအႏရာယအေနအထားသ႔ ေရာကခရသည။

10


0

20

40

60

80

100


Frac

tion

(%) w

ith a

cces

s




0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0


Pove

rty

rate

(%)





0.00

0.50

1.00

1.50

2.00

2.50

3.00

Kac

hin

Kay

an

Kay

in

Chi

n

Mon

Mya

nmar

Rak

hine

Shan

Oth

er in

dige

nous

Chi

nese

Ara

bic

Hin

di

Oth

er fo

reig

nRis

k of

pov

erty

rel

ativ

e to

pop

ulat

ion

Mother-tongue




၄၄။ စးပြားေရးအေဆာကအအႀကးေၾကာငအမေထာငစတစခခငးစၾကရသညအခကအခတစခမာအေျခခကနပစၥညးမား(အစားအစာ)ႏငလယယာ

စကပ းေရးအမေထာငစမားအတြကအေရးႀကးသညမရမျဖစသြငးအားစမားႏငသးႏမား၏ေစးႏႈနးမားမတညၿငမမႈပငျဖစသည။ ေငြလႏႈနး ေၾကာငျဖစေစ၊ ေရာငးလအားေၾကာငျဖစေစ၊ သယယပ႔ေဆာငေရးႏင ေထာကပ႔ကနကစရတမားဆငရာေၾကာငျဖစေစ မညသည အေၾကာငးေၾကာငျဖစသည ေစးႏႈနးမတညၿငမမႈမ းမဆ ျပနာႏစခရသည။ အစားအေသာကေစးႏႈနးမားအပါအ၀င အျခားအေျခခ ကနစညႏင ၀နေဆာငမႈေစးႏႈနးမား ျမငတကျခငးသည ၿမ ႕ ျပေရာ ေကးလကမာပါေနသည ဆငးရႏြမးပါးသလ တနးစားမား၏ အေျခခ စား၀တေနေရး ေျဖရငးမႈကပင ပမခကခသြားေစပါသည။ တစဖကတြင ေတာငသလယသမားမား ႀကဆရသည အဓကအႏရာယ အေနအထားမားမာ ေကာကပသးႏ ေစးႏႈနးမား ကဆငးျခငးႏင လအပသညသြငးအားစ ေစးႏႈနးတနဖးမား ျမငတကျခငးပငျဖစသည။

င။ ဆငးရႏြမးပါးသမား၏ အေျခအေန ႏင ဆငးရတြငးမထြကႏငမညနညးမား

၄၅။ အထကတြငတငျပခသည ဆငးရႏြမးပါးသမားေကာကေၾကာငးအရ ျမနမာႏငငရဆငးရႏြမးပါးမႈတြင မကႏာစာသးခရသညဟ အေတြးစ

ရႏငသည။ေကးလကေဒသမား၌ အႏငကငးႏငေတြ႕ရၿပး ပညာေရးအဆငအလြနနမကကာ ဘဝရပတညေရးအတြက လယယာလပငနး အေပၚ အႀကးအကယမခေနရေသာလညး ေျမယာႏငေငြေၾကးကသ႔ေသာ ကနထတလပမႈႏငဆငရာ အဓကပစၥညးဥစၥာႏင ပပးမႈမား ျပညျပညဝဝမရႏငၾကသည “အစဥအလာ” အရဆငးရႏြမးပါးအပစ၊ မားေသာအားျဖင ၿမ ႕ ျပႏငၿမ ႕ ႀကးမား၏ဆငေျခဖးမား၌ေတြ႕ရသည ေရး႐းစြအစဥအလာ အသကေမြးဝမးေကာငးအလပမားက စြန႔လႊတလာၾကေသာလညး ကြၽမးကငမႈနမသည ကပနးအလပသမားမား အျဖစ လပကငေနၾကသည “အသြငကးေျပာငး ကာလ” ဆငးရႏြမးပါးအပစႏင ေနာကဆး လ႔အဖြ႕အစညး၏အျပငက ေရာကေနၿပး ဖယၾကဥခထားရသညဆငးရႏြမးပါးသမားအပစတ႔ျဖစသည။ အဆပါအပစ တစစခငးတြင ဆငးရႏြမးပါးရသည “အေၾကာငးရငးခမား” အမားအျပားရရာ အခ ႕အခကမားမာ သးခစလးႏင သကဆငသလ တစခခငးစႏငသာ သကဆငသညမားလညးရသည။ သ႔ျဖစရာ အပစတစခခငးစအတြက ဆငးရတြငးမ ထြကေအာငကညမည လမးစဥမား၌လညး တညသညမားပါသလ မတသညမားလညး ပါ၀င လကရသည။

၄၆။ လသားအရငးအႏးရငးႏးျမႇ ပႏမႈႏငအရညအေသြးရသညအေျခခ၀နေဆာငမႈမားရရေအာငလပေဆာငေပးျခငးတ႔သညအဆပါအပစသးခ

စလးကဆငးရတြငး(ဝငေငြျဖငတငးေသာဆငးရမႈေရာဝငေငြျဖငမတငးေသာဆငးရမႈကေရာ)မထတရနအတြကအသကတမအေရးပါပါသည။ ပငမကနးမာေရးေစာငေရာကမႈ၊ ေရႏင သန႔ရငးေရး၊ လပစစႏင အေျခခပညာေရးစသည ဝနေဆာငမႈမားရရေရးသည ဘဝသာယာမႈ တးတကေရးအတြကသာမက ဆငးရႏြမးပါးမႈႏငနးကပျခငးက ေလာခေရး၊ လကရ ဝငေငြရလမးမားကတးျမႇငေရးႏင မ းဆကအလက ဆငးရ တြငးဆကေနမႈအေျခအေနေလာခေရးတ႔အတြကပါ အေရးႀကးသည။

၄၇။ အလပသမားဆငးရႏြမးပါးသလတနးစားတ႔၏ ဆငးရႏြမးပါးမႈကအဆးသတရနအတြက အစဥအလာ ဆငးရ ႏြမးပါးအပစေရာ၊ အသြငကး

ေျပာငးအပစအေနျဖငေရာ ၎ငးတ႔၏ပငရငးပငဆငမႈျဖစသည လပအား၏အသးအပြငမား တးတကရရရန လအပပါမည။ စားဝတေနေရး အတြက လယယာစကပ းေရးအေပၚမာသာ လကရမခေနရသည အမားစေသာ အစဥအလာဆငးရႏြမးပါးသအပစအတြက လယယာ စကပ းမႈမ အက းအျမတရရမႈ ျမငတကေအာင လပျခငးႏင တစၿပ ငတညးတြင ပဂၢလကက႑အလပအကငဖနတးေပးျခငးအားျဖင တနဖးေပါငးထညမႈ ပနမေသာ လယယာက႑လပငနးမားမ တနဖးေပါငးထညမႈျမငေသာ လယယာက႑ျပငပလပငနးမားသ႔ ကးေျပာငးမႈကလညး အားေပးျမႇငတငေပးရမညျဖစသည။ အသြငကးေျပာငးဆငးရႏြမးပါးသမားအတြက ပဂၢလကက႑ ဦးေဆာင သည လယယာက႑ျပငပအလပအကငခန႔ထားရရမႈႏင ဝငေငြရရမႈအတြကအခြငလမးမားသည အလြနအေရးႀကးလာမညျဖစသည။ လအပမညျဖစသည ေျဖရငးေဆာငရြကေပးမႈကစၥမားက ေနာငလာမညအခနးမားတြင အေသးစတေဆြးေႏြးသြားမညျဖစပါသည။ သ႔ရာတြင ၎ငးတ႔မာ ေဒသကလက၍ ေျပာငးလႏငပါသည။ ဥပမာအားျဖင လယေျမယာေျမပငဆငခြငႏင ေခးေငြရရႏငမႈတ႔မာ လယ ကြကတစကြကခငးအဆင အထြကတးေအာင လပေဆာငႏငမည ရငးႏးျမႇ ပႏမႈမားအတြက မရမျဖစလအပခကမားျဖစႏငပါသည။ ယငးတ႔သည ျမစဝကြၽနးေပၚေဒသ ေကးလကဆငးရႏြမးပါးမႈက ေလာပါးေအာငႏင လယယာလပငနးမ ဝငေငြတးေအာငလပရန အတြက အေရးႀကးသည။ ဆညေျမာငးေရသြငးစနစမားႏင ျမစေခာငးမားစမခန႔ခြမႈတ႔မာမ ေျခာကေသြ႕ရပဝနးေဒသအတြက သင ေလာႏငၿပး ဆကသြယေရးဆငရာအေျခခအေဆာကအအမားတြင ရငးႏးျမႇ ပႏျခငးကေတာ ေတာငေပၚေဒသမားအတြက အေရးအႀကး ဆးျဖစႏငပါသည။

၄၈။ ေနာကဆးအေနျဖင ဖယၾကဥခဆငးရႏြမးပါးသမားျဖစသည ပဋပကၡဒဏခေဒသမားရအသငးအဝငးမား၊ လ႔အဖြ႕အစညးေဘးက ေရာကေန

သညအပစဝငမားႏငမသားစအတြငးကနထတလပမႈစြမးအားရသမပါသညမသားစမားအတြကအရငးမလျဖစသညလပအားမျပနရေငြတး

ျဖင မလေလာကႏငပါ။ ဖြငဆခကအရကပင အဆပါအပစမားသည ကနထတလပသညစးပြားေရးလပငနး အမ းအစားမား၏ အျပငဘကတြငေရာကရ သ႔မဟတ အခြငအလမးရရမႈနညးပါးသည အေနအထားတြငရေနၾကသည။ ထအပစမားအတြကမ ဆငးရတြငး မ ႐နးထြကႏငမည နညးလမးမားထတြင အတအကပစမတထား ေျဖရငးေဆာငရြကျခငးႏင အကအညေပးေရးအစအစဥမားက ထညသြငးရမညျဖစသည။

၃။ ဆငးရတြငးမ ထြကႏငမည နညးလမးမားႏငေျဖရငးေဆာငရြကေပးသည က႑မား



၄၉။ ယခလာမညအပငးတြင ဆငးရႏြမးပါးသမားအား ဆငးရတြငးမ ႐နးထြကႏငေအာင ကညမည အထေရာကဆးႏင စြမးေဆာငရည အျမငဆးနညး

လမး (မဟာဗဟာမား) ၊ အေရးႀကးေသာ တငကးလအပခကမား၊ ေကာလႊားရမည အတားအဆးမားႏင ထအတားအဆးမားကဖယရားရန

အတြက ေျဖရငးေဆာငရြကေပးရမည နယပယမားက ရာေဖြမညျဖစသည။ SCD ၏ အဓကသြငျပငတစခမာ ဆငးရႏြမးပါးမႈ အဆးသတ ေရးႏင မေဝပငဆငေသာ သာယာဝေျပာမႈမားျမႇငတငေရးႏင တက႐ကသ႔မဟတ သြယဝကခ တဆကမႈမားရသည ၾကားဝငေဆာငရြက ရမည နယပယမားအေပၚတြငသာ အထးဂ႐ျပေလလာမႈျဖစသည။ အဆးစြနဆရလင ရညရြယခကမာ အထကပါ ဦးတည ခကပနးတင ႏစရပဆသ႔ သြားေရာကရာတြငအရနျမႇငေရးအတြက ဦးစားေပးေခါငးစဥမားက ရာေဖြသတမတရန ျဖစသည။ ျမနမာႏငငရဆငးရ ႏြမးပါးသမား၏ အေျခအေန တေစတေစာငးႏင တငးျပညႏငသးသန႔ဆငသည အေန အထားအဆကအစပက ေရ႕အပငးတြငတငျပခ သညျဖစရာ အားလးလႊမးၿခသညအေျခခမအခ ႕ေပၚမတညၿပးလင ဆငးရႏြမးပါးမႈမလြတေျမာကႏငမညနညးလမးမားက ရာေဖြထားျခငး ျဖစပါသည။ အဆပါ နညးလမးမားကဆးျဖတ အတညျပၿပးသညႏင အဆပါနညးလမးတြငရမည အေရးႀကးအတားအဆးမားက ဖယ ရားေရးအတြက ေျဖရငး ေဆာငရြကမညနယပယမားက သတမတမညျဖစသည။

(က) အားလးပါ၀ငၿပး ေရရညတညတသညတးတကမႈအတြက ဗဟာေျမာက မေဘာင

၅၀။ ျမနမာႏငငဆငရာဖြ႕ ၿဖ းေရးမဟာဗဟာသည ျမနမာႏငငႏငအ၀ငခြငကျဖစရနလသည။ ဆငးရၿပး ေကးလကဆနကာ အရငးအျမစအေပၚအေျချပ

သညႏငငအမားတ႔တြင ျမငေတြ႕ခရသည စနေခၚမႈအမားအျပားကပင ျမနမာႏငငရငဆငေနရျခငးျဖစသည။ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငငသည

အလားတႏငငမားႏငမတပါ။ ၎ငးတြင ႀကးမားေသာ ျပညတြငးေစးကြက (ကရးယားသမၼတႏငငႏငဆတခန႔ရ) တစခႏင ကမာၻ႔အႀကး ဆး စးပြားေရးအငအားႀကးႏငငမားျဖစသည တ႐တႏငအႏၵယတ႔က ႏစဖကစလးတြင ဝနးရေနျခငးဆသည တစပနးသာလာႏငဖြယ အလားအလာရသည အေနအထားတြငရသည။ ႏစ ၆ဝ ၾကာျဖစပြားခသည တငးရငးသား ကယပငျပ႒ာနးခြင၊ ဘာသာေရးလြတလပခြင ပဋပကၡမားကေျဖရငးရနႀက းပမးေနၿပး ေရးေခတေဟာငးက ဖကတြယခသည ဆရယလစ-တပမေတာ ပစအပခပေရးမ မညကသ႔ အေကာငးဆး အသြငကးေျပာငးႏငမညလ ဆသညကလညး ဆးျဖတခကခေနသညကာလျဖစသည။ ထ႔ေၾကာငလညး စးပြားေရး အသြငသဏၭာန အေျပာငးအလ၊ တခါးဖြငစးပြားေရးႏင ရငးႏးျမႇ ပႏမႈ စသညတ႔အားျဖင ေဖာေဆာငမည စးပြားေရးတးတကမႈ မေဘာင ေရာ၊ ကမာၻ႔ဘဏအပစ၏ ၂၀၁၁ ခႏစ ကမာၻ႔ဖြ႕ ၿဖ းတးတကမႈအစရငခစာတြငေဖာျပထားသည ပဋပကၡ၊ လျခေရးႏငဖြ႕ ၿဖ းတးတက ေရး မေဘာငေရာသည ျမနမာျပညအတြကသငေလာမည တးတကမႈမေဘာငတစခက ေပးထားသည။ ကာလလတတြင တပလပ ေဆာငျခငးႏင တထြငဆနးသစျခငး စသညအားျဖင အမ းမ းအဖဖျဖစေအာင အားထတျခငးကသ႔ေသာ အခကမားသညလညး အေရးပါ လာမည ျဖစသည။

၅၁။ ထတလပႏငစြမးနမေသာအလပမားမ ထတလပႏငစြမးျမငေသာအလပမားသ႔ လပအားကေရႊ႕ေျပာငးျခငး၊ အထးသျဖင လယယာစကပ းေရး

က႑မ ကနထတလပမႈႏင ဝနေဆာငမႈက႑မားသ႔ ေရႊ႕ေျပာငးျခငးသည စးပြားေရးတးတကမႈက ေမာငးႏငမညျဖစသည။ ထသ႔ေရႊ႕ေျပာငး ႏငရနအတြက မ၀ါဒျပျပငေျပာငးလမႈႏင ရငးႏးျမႇ ပႏမႈ တ႔က အေသအခာစဥးစား အစအစဥခထားမႈရရန လအပသည။ ကနဦးေျခလမး အခ ႕က လမးၿပးျဖစသည (စာပဒ ၅၃ က႐ႈ)။ အပငး ၃ (ဂ) ပါ ဦးစားေပးသတမတခကမားသည အဓကအခကအခ ႕က ျပ႒ာနးေပးသည။ ၎ငးတ႔မာ ဥပမာ အားျဖင (၁) မတညၿငမမႈ၊ စညးမဥးစညးကမးအားနညးမႈ သ႔မဟတ ေငြေၾကးခ ႕ငမႈတ႔ေၾကာငျဖစလာသည ပဂၢလက က႑ ရငးႏးျမႇ ပႏမႈအတြက အတားအဆးမားကဖယရားေရး၊ (၂) အစးရရငးႏးျမႇ ပႏမႈက စစစေလာခကာ ပဂၢလကရငးႏးျမႇ ပႏမႈက (စျပ ႁပြတသပမေနေစဘ) အားေပးေရး၊ (၃) ေကးလကမၿမ ႕ ျပေဒသမားသ႔ လငျမနစြာႏင သကသာေသာေစးႏႈနးျဖင စားနပရကၡာမားသယယ ပ႔ေဆာငေရး၊ (၄) အလပအကငသစအခြငအလမးမားဆငရာ အခကအလကမားက လငျမနစြာႏငတတႏငသညစရတစကျဖင လကလမး မေရး၊ လပသားေရႊ႕ေျပာငးႏငမႈအေပၚ အတားအဆးမားကဖယရားေရး၊ အရညအေသြးျပညပညာေရးႏင ကြၽမးကငမႈဆငရာသငတနးမားသ႔ လတငး လက လမးမရရေရးစသညတ႔ပါ၀ငသည။ လယယာက႑မ အသစ ထြကေပၚလာသည လပသားအငအားစမားအေနျဖင လစာနညးပါးၿပး အနားယခ နကာလႏင ကနးမာေရးအက းေကးဇးမား နမပါးကာ အလပျဖတခရျခငးႏင မေတာတဆျဖစမႈအတြက အကာအကြယနညးပါးသည ေဘာငမ၀ငေသာ အလပအကငက႑တြင အလပရရေရးထကစာလင ေကာငးမြနၿပး အာမခခကရေသာ ေဘာငဝငသည အလပအကငက႑တြင အလပရရမညနညးလမးမားရထားမသာ ဆငးရႏြမးပါးမႈေလာခႏငမညအလားအလာပ ေကာငးမညျဖစသည။

၅၂။ အေရ႕ေတာငအာရတြငတညရျခငး၊ လပသားအငအားစႀကးမားျခငး၊ အာဆယအဖြ႕၀ငႏငငျဖစျခငးႏင ေကာငးမြနလြနးသည ပငလယကမး႐းတနး

ရျခငး စသညတ႔ကၾကညလင ျမနမာျပညသည အာရကဗဟျပထားသည ကနစညထတလပျဖန႔ျဖးေရာငးခမႈျဖစစဥကြငးဆက (supply

chain) ႀကးထ၀ငေရာကျခငးျဖင စးပြားေရးတးတကမႈက စတငအားယရမညျဖစသည။ အာဆယစးပြားေရးအသကအ၀နး (AEC) မတစဆင ေပါငးစညးျခငးမ အျမတအမားဆးထြကမညႏငငမားထတြင ျမနမာႏငငလညးပါ၀ငႏငမည အလားအလာရေနပါသည။ မမႏငငတြငး မရရႏငသည အရညအေသြးေကာငးမြနေသာ အရငးအႏးကနစည (capital goods) ပမာဏမားမား၊ အမ းအစား စစလငလငက ရရႏင ေအာငပ႔ကနတငပ႔မႈမားက ျပလပေပးမညျဖစသည။ ပ႔ကနဆြအားမားက ကနစညထတလပမႈႏင ၀နေဆာငမႈအလပမားခ႕ထြငျခငး က အားေပးမညျဖစသည။ ကနသြယမႈမရသညအက း အျမတအေပၚမာ အခြငအေရး အျပညအ၀ရယႏငရန ျမနမာကကညမညမ၀ါဒမား ထတြင ျပညတြငးမေရာ ျပညပမပါ ေခးေငြအေထာကအပရရမႈတးတကေရး၊ အားေကာငးေသာ မကခ႐စးပြားေရးမ၀ါဒမား (ေငြလႏႈနး


အမနအဆငႏင တညၿငမမႈအပါအ၀င)၊ သဟဇာတျဖစမည သြငးကနခြနႏင ႏငငျခားရငးႏးျမႇ ပႏမႈႀကးၾကပစနစ စသညတ႔ ပါ၀ငမည ျဖစသည။ ျမနမာႏငငအတြက စြန႔စားရမညအႏရာယမားလညးရသည။ ကနသြယမႈက တခါးပမဖြငလကျခငးသည ျပညတြငးမ တစဦးခငးအေနျဖငျဖစေစ၊ လပငနးအစအငယမားအေနျဖငျဖစေစ ျပညပမလာသညကနစညႏင ၀နေဆာငမႈမားကမယဥၿပ ငႏငပါက ဆး႐ႈးနစနာမႈမားကလညးျဖစေစလမမညျဖစသည။ အဆပါပဂၢ လမားအား ႏႈငးရအသာစးရသည လပငနးအမ းအစားမားသ႔ ေရႊ႕ေျပာငး လပကငရာတြင အကအညေပးျခငး၊ ထသ႔မေရႊ႕ေျပာငးႏငသ မားအတြက သကသာေခာငခ ေရးအစအစဥမား အေကာငအထညေဖာေပး ျခငးစသညမဝါဒမားျဖင စးပြားေရး တးတကမႈႏင ဆငးရႏြမးပါးမႈေလာခေရးက ကားကနေပးရမညျဖစသည။

(ခ) အစးရ၏ ျပျပငေျပာငးလေရးအစအစဥ

၅၃။ အစးရသည အဓကကသည ျပျပငေျပာငးလမႈအခ ႕ကစတငခသလ အေကာငအထညေဖာမႈကလညး စတငေနၿပျဖစသည။ ကနဦး ျပျပငေျပာငးလမႈမားသည ႏငငေရးစနစႏငအမ းသားညညြတမႈအေပၚ အာ႐ထားခသည။ သ႔ေသာလညး အဓကကသည မကခ႐ စးပြားေရးျပျပငေျပာငးလမႈမားကလညး ေစာစးစြာပင ကငတြယခသည။ ဆးဆးရြားရြား ေစးႏႈနးကြာဟခသည ေငြေၾကးလလယႏႈနး ထားမားက ၂၀၁၂ ခႏစမစတငကာ ႀကးၾကပႏႈနးရင ႏႈနးေမာအျဖစ ေျပာငးလကငသးခသည။ ထသ႔ေျပာငးလသျဖင အစးရ၏ဘ႑ာေရး လပငနးမားအတြက အက းအျမတမားစြာရခၿပး ယခငက ေစးသကသကသာသာျဖင ႏငငျခားေငြ၀ယယခြငရခမႈေၾကာင ပဂၢလက ကမၸဏမားအေပၚ တစဖကသတအသာစးရခသည အစးရပငလပငနးမားလညး မမတတယဥၿပ ငလာခရသည။ ျပငပေကြးၿမမားက ၂၀၁၃ ခႏစအတြငးရငးလငးႏငခသည။ ဗဟဘဏက ဘ႑ာေရး၀နႀကးဌာနလကေအာကမ ၂၀၁၃ ခႏစတြင ခြထတကာ သးျခားေငြေၾကး အာဏာပငအဖြ႕အစညးအျဖစ ရပတညေစခသည။ ႏငငေတာ ရသးမနးေျခ ေငြစာရငးပငးတြငလညး ပြငလငးျမငသာမႈတးျမႇငေရးဆငရာ အေသးစတအခကမားက ထတျပနႏငခသည။ ႏငငျခား တက႐ကရငးႏးျမႇ ပႏမႈက ပပးကညမည ဥပေဒအသစမားကလညး ျပ႒ာနး ခသည။ ထအေျပာငးအလမားႏင ဆကတကပင စးပြားေရး အေဆာကအအႀကးရ က႑တငးနးပါးအတြကလညး ဥပေဒမားျပ႒ာနးခရာ အမားအျပားသည လသားႏင ႐ပပငး အရငးအႏးရငးႏးျမႇ ပႏမႈတြင အစးရအပငးကေရာ ပဂၢလကအပငးကပါပမလပေဆာငႏငေရး အကအညေပးရန ရညရြယထားသည။ သ႔ေသာလညး ၀နႀကးဌာနအမားစမာ အဆပါအေျပာငးအလမားႏင လငျမနႏႈနးႏင ပမာဏက အမ မလကႏငျဖစကာ အေကာငအထညေဖာရာတြင အလပစျပကာ အလပစးဆငးမႈကပတညးျခငးမား ျဖစေပၚေစခသည။ တစခ န တညးမာပင အထကပါ အပငး (၁) ပါေဖာျပခကမားအတငး တငးျပညေနရာအခ ႕တြင ပဋပကၡမား မၿပးၿငမးေသးဘရေနသည။ ယငးတ႔ေၾကာင ပဂၢလကရငးႏးျမႇ ပႏသမားမာ မေရာရာမေသခာမႈမားႏငရငဆငရၿပး အစးရ၏ရငးျမစႏငအာ႐ကမႈသညလညးပၿပး ထတလပမႈဘကကသညက႑မားထ မေရာကျဖစေတာသလ ျပျပငေျပာငးလေရး၏ ေရရညလညပတႏငမႈကလညး အေႏာငအယက ျဖစေစပါသည။

(ဂ) အေရးႀကးေသာ ေနာကထပေျခလမးမား

၁။ ဦးစားေပးေျဖရငးေဆာငရြကရမညက႑မားက သတမတျခငးႏင ေရ႕ေနာက စစဥရနစဥးစားတြကခကမႈမား

၅၄။ နညးလမးတစခခငးစထတြင ဦးစားေပးေျဖရငးေဆာငရြကရမည က႑မားကေဖာထတရနႏင အခ နကလက၍ လကေတြ႕လပကငမႈက

အေကာငးဆးမညသ႔စစဥမညက သတမတထားရနအေရးႀကးသည။ လကရ ျမနမာႏငင၏ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနးျမငမားျခငးႏင ဖြ႕ ၿဖ း တးတကမႈအားနညးျခငးဟေသာ ေယဘယအေျခအေနကၾကညလင ရညမနးခကပနးတငႏစခသ႔ေရာကရေရးအတြက က႑အမား အျပားတြင တးတကမႈရေအာင လပကငရမညျဖစသည။ တစခ နတညးတြင အစးရက႑ေရာ ပဂၢလက႑မာပါရသည ဘ႑ာေရး၊ ဝနထမးေရးရာႏင စနစ ပငးဆငရာ စြမးေဆာငႏငမႈကတားဆးေနသညအရာမားရေနသညကနားလညထားသည။

၅၅။ ဦးစားေပးအရာမားက သတမတရာတြင အဓကအေျခခအထငသည ဆငးရႏြမးပါးမႈကေလာခေရးႏင ေျဖရငးေဆာငရြကသညက႑မားအေပၚ

အေရးယေဆာငရြကမႈတ႔အေပၚ သကေရာကမႈ၏ျဖစႏငဖြယ အတငးအဆ ပမာဏပငျဖစသည။ သကေရာကမႈပမာဏတြင အေၾကာငးရငးခ အမားအျပားရသည။ အဓကအေၾကာငးတစခမာ ျပနာ၏လကတေလာႀကးမားမႈျဖစသည။ အကယ၍ ျမနမာႏငငသည တစစ တစရာေသာ ေျဖရငးေဆာငရြကရမည က႑အတြငး ျပတလပမႈကြာဟခကႀကးႀကးမားမားႏငရငဆငရသညဆပါက အေရးယ ေဆာငရြကမႈသည ဆငးရႏြမးပါးမႈေလာခေရးအေပၚ သကေရာကမႈျမငမားဖြယရာ ရသည။ အလားတပင ေျဖရငးေဆာငရြကေနသည က႑တစခသည အျခားေသာေျဖရငးေဆာငရြကေနသည က႑မားႏင အားေကာငးေသာခ တဆကမႈမား သ႔မဟတ အျပနအလန အားျဖညမႈမားရသညဆပါကလညး အေရးယေဆာငရြကမႈသည ဆငးရႏြမးပါးမႈေလာခေရးအေပၚ သကေရာကမႈ ျမငမားဖြယရာ ရသည။

၅၆။ ေျဖရငးေဆာငရြကမညက႑မားက အစအစဥေနရာခထားရာတြင ထညသြငးစဥးစားစရာမား ရသည။ အထးသျဖင သကေရာကမႈျမငမားသည

ေျဖရငးေဆာငရြကမညက႑မားက အရငဦးဆးလပသငသည။ ထက႑မားအေပၚေဆာငရြကရာတြင လြယလငတက အေကာငအထည ေဖာႏငသလ၊ ေျဖရငးရမညျပနာမားႏင ဘာကအတအကလပရမညဆသညတ႔၏ သဘာ၀ႏငပမာဏတ႔အေပၚ လကလမးမ


သည သကေသမား အားေကာငးၿပး၊ ဆငးရႏြမးပါးမႈေလာခေရးတြင ေနာကပငးမထကစာလင ေစာႏငသမေစာေစာ အေကာငအထည ေပၚႏငမည ျဖစသည။ သ႔ရာတြင ေရရညဖြၿဖ းတးတကမႈ အျမင႐ႈေထာငတစခကရရေရး လအပခကအရ အထကပါ ေပတႏင မကကညလငေတာင ယခစတငလပထားရနလအပႏငပါသည။ ဥပမာအားျဖင က႑တစခအေပၚ သကေရာကမႈသည ကာလလတႏင ကာလရညကမသာ ထငရားသသာႏငမညဆေသာလညး အခ ႕ေသာ လပငနးမားက ေရတတြငစတငထားရန အၾကေပးေဆာဩ သငသည။ အေၾကာငးမာ အလပက ဆငးငထားျခငးသည ျပနာကသာ ဆကၿပးၾကာရညေနေစမညျဖစေသာေၾကာင ျဖစသည။

၂။ ေျဖရငး ေဆာငရြကေပးရမည က႑မား

၅၇။ ေအာကပါေလလာခကတြင ဦးစားေပးအရာ ၁၂ ခကလႊမးျခထားသည နညးလမးႏစသြယက ေဖာထတ တငျပထားရာတြင အေရးတႀကးအာ႐

စကရနလအပသည ႀက တင လအပခက (မရမျဖစရထားရမညလအပခက) ေလးခကပါ တငျပထားသည။ ပထမနညးလမးတြင လယယာက႑ထတလပမႈကျမႇငတငျခငးႏင ပ၍ဆြေဆာငမႈရေသာ အလပအကငအခြငအလမးမားဖနတးျခငးတ႔က ပငတငထားထားသည။ ဒတယနညးလမးကမ စးပြားေရး တးတကမႈက အားလး အထးသျဖင ေကးလကေဒသမားကပါ ခစားပငခြငႏင စြမးရညျမႇငတငေရးတ႔က ပငတငထားသည။ ေနာကဆးအေနျဖင မျဖညတငးလကမပါက ျမနမာႏငင၏ဆငးရႏြမးပါးမႈေလာခေရးက ေမးမနသြားေစမည သ႔မဟတ ျပျပငေျပာငးလေရးအားထတမႈ၏ ေရရညတညတခငၿမမႈအႏရာယႏငၾကဆႏငေစမည တငကးလအပခကေလးရပက ေဖာျပထားသည။ ပ-၁၅ တြင ေျဖရငးေဆာငရြကမႈအမ းမ းက မညသ႔ဦးစားေပးသတမတၿပး အစအစဥေနရာခႏငသညက တေစ တေစာငး ၾကည႐ႈႏငသည။ လေလာကေသာအခကအလကႏင ယငးက ေထာကပေပးမည ခြျခမးစတျဖာမႈ အေျခခမရသညအတြက တငကးလအပခကမားက တတကက ေရ႕ေနာကအစအစဥထားရနမျဖစႏငပါ။

၅၈။ စးပြားေရးတးတကျခငးသည ဆငးရႏြမးပါးမႈေလာခေရးအတြက အားေကာငးေသာေမာငးႏငအားတစခ ျဖစႏငပါသည။ ျမနမာႏငငအတြက ဆရလင ထတလပႏငမႈပမာဏနမသျဖင လယယာက႑မာေရာ လယယာက႑ျပငပမာပါ အက းအျမတရရမႈသညနညးသည။ ထ႔ျပင ျပညတြငးျပညပ ပဂၢလက က႑၏ စးပြားေရးတြငပါဝငႏငမႈ နညးပါးျခငး၊ ကမာၻ႔စးပြားေရးႏင ေဝးကြာကာ တစသးတစသန႔ ေနခမႈေၾကာငလညး ျမနမာႏငငတြင အလပအကင အလအေလာကဖနတးေပးႏငမႈမရခပါ။ ထ႔ျပင ျမနမာႏငင၏ ပငမသဘာဝရငးျမစ ႀကးျဖစသည ဧရာ၀တျမစဝမးႏငပတသကလင စစညးမႈအားနညးသည ခဥးကပလပေဆာငမႈေၾကာငလညး ေရရညခေသာတးတကမႈ အတြက အႏရာယအလားအလာရခပါသည။ ထ႔ေၾကာငလညး အားလးက လႊမးျခႏငသညအဓကမတစခကမာ ပမၿပးတခါးဖြငေရးႏင ျပညတြငးျပညပ ပဂၢလကက႑က (အထးသျဖင သဘာ၀ဓာတေငြ႕မဟတေသာ၊ အလပအကငပမဖနတးေပးႏငေသာက႑မားတြင) ၀ငေရာက လပကငေရး၊ ကမာၻ႔ စးပြားေရးႏငေပါငးစညးမႈကေစာငေရာကကညျခငး၊ ကနထတႏငမႈကတးျမႇငျခငးႏင ဧရာ၀တ ျမစ၀မး စမခန႔ခြမႈအပငးတြင ဘကစေထာငစခဥးကပလပေဆာငျခငးတ႔ပငျဖစသည။ ယငးသည ခြေဝယၾကမည အက းအျမတ ပမာဏ ႀကးမား လာေရးအတြက စးပြားေရးကယထညဖြ႕ထြားမႈအပငးႏင ေရရညခငမာေအာင စနစတက တညေဆာကေရးအပငးျဖစသည။ အဆပါ စဥးစားတြကခကမႈမားမသည ျမနမာႏငငဆငးရႏြမးပါးမႈက အဆးသတေစမည ပထမနညးလမးကရာေဖြေတြ႕ရသည။ ယငးမာ တခါးဖြငမႈကအရနျမႇငျခငးႏင အလပအကငပမားေရးအတြက ေရရညတညတေသာ ပဂၢလက က႑ဦးေဆာငသည စးပြားေရးတးတကမႈ တ႔ပငျဖစသည။

၅၉။ ဒတယအခကမာ ဆငးရႏြမးပါးအပစသးခစလးအေနျဖင ၀ငေငြလး၀မရသညဆငးရႏြမးပါးမႈက ေလာခရနႏင ၀ငေငြရရေစမညအခြငအလမး

မား (လခစားျဖစေစ၊ ကယပငအလပျဖစေစ) က ဆပကငႏငေရး အစြမးအစ ပမရလာရနတ႔အတြက အေျခခ၀နေဆာငမႈမားႏင အေျခခအေဆာက

အအကြနရကမားရရႏငရန လအပလမမညျဖစသည။ အေရးႀကးေသာ၀နေဆာငမႈမားရရႏငပါက မ းဆကတစဆကၿပးတစဆက ဆငးရ တြငးနကေနသည သသရာက ကညရပတန႔ေပးႏငမညျဖစသည။ ေရ႕အခနးမားတြငဆခသညအတငး အထးသျဖငေကးလကႏင ေ၀းလေခါငဖားေဒသမားတြင အဆပါ၀နေဆာငမႈမားရရႏငမႈမာ ျမနမာႏငင၏အတတကႏငငေရး၊ စးပြားေရးသမငးေၾကာငး ေနာကခ မားေၾကာင ရတနသေလာကမရျဖစေနရသည။ ထ႔ေၾကာငလညး ဒတယေျမာကျဖစသည အားလးလႊမးျခအေျခခမမာ လတငးဝနေဆာငမႈ မားရရႏငေရးႏင ေရခေျမခေကာငးလာေစေရးပငျဖစသည။ ပထမလမးေၾကာငးက စးပြားေရးဖြ႕ထြားမႈရေရးလပေဆာငျခငးျဖစၿပး ယခ ဒတယလမးေၾကာငးက အဆပါဖြ႕ထြားမႈ အက းက အားလးခစားႏငေရးေဇာငးေပးျခငးျဖစသည။ ယငးမသည ဆငးရတြငးမ႐နးထြက ႏငေရး ဒတယေျမာက နညးလမးအျဖစ အေရးႀကး၀နေဆာငမႈမားက လတငးရရေစေအာငျမႇငတငျခငးႏင အထးသျဖငေကးလက ေဒသမား၌ အားလးပါ၀ငသညတးတကမႈျဖစေစေရး ေရခေျမခေကာငးေအာငလပေပးျခငး ဟ သတမတရနျဖစလာခသည။

၆ဝ။ အထကပါ ပငမနညးလမးမားမတစဆင ပနးတငႏစရပသ႔ေရာကရမႈ လငျမနေစရနအတြက အခ ႕ေသာ ႀက တငလအပခကမား ရႏငထားရန

လအပသည။ အဆပါ ႀက တငလအပခကမားမာ တးတကမႈ၊ အားလးပါ၀ငမႈႏင ေရရညခမႈတ႔အတြက အေျခခအတျမစျဖစသည။ တငကး လအပခကမားသည အလပအခြငအလမးမားဖနတးသည၊ ျပညသတ႔အား အဆပါအခြငအလမးမားအေပၚ အမအရ ဆပကငႏငရန အတြက လအပသည ေရခေျမခမား ဖနတးေပးသည၊ ကနစညႏင၀နေဆာငမႈမားက ပပးျဖန႔ျဖးေပးသည ျမနမာႏငင၏ ႏငငေရး၊ အပခပေရးႏင မကခ႐စးပြားပြားေရး၀နးကငက ျခငသတမတဖြငဆသည။ ၎ငးတ႔သည ျမနမာႏငင၏ အလားအလာမားက အမနတကယျဖစလာရနႏင တးတကမႈကေရရညထနးသမးရနအတြက ျပညသႏငဆငေသာက႑၏ ေကညကနားလညမႈကလညး


ဖြငဆေပးသည။ ႀက တငလအပခကမားအပငးတြင တးတကမႈသည တငးျပညက ဆငးရတြငးမ ဆြထတေရး အထကတြင ေဖာထတခသည အဓကနညးလမးမား၏ လငျမနမႈ (စြမးေဆာငႏငမႈ)၊ ထေရာကမႈႏင ေရရညထနးထားႏငမႈအေပၚ သကေရာကမႈ ရသည။

11

ပ (၁၈) ႀကတင လအပခကမား၊ နညးလမးမားႏင အဓက ေျဖရငးေဆာငရြကမည က႑မား

သကေရာက

မႈ ျမင

ကာလလတမ ကာလရညကာလတ

Prom

otin

g un

ivers

al a

cces

s an

d

e mpo

wer

men

t for

inclu

sive

grow

th,

parti

cula

rly in

rura

l are

as

ပမတခါးဖြငျခငးႏင အလပပမရရေရးအတြက

ေရရည

တညတေသ

ာ ပဂၢလကက႑ဥးေဆ

ာင

စးပြားေရးတးတကမႈ

သမမတ

သကေရာက

မႈျမင

အစးရက႑လပႏငစြမးႏင စမအပခပမႈေကာငးေအာငလပျခငး

ႏငငေရးအေျပာငးအလက ေသခာေအာငလပျခငး

မကခ႐စးပြားေရးတညၿငမမႈက ထနးထားျခငး

အားလးအကး၀င ေရရည

တညတ

သည တးတကမႈအ

တြက

တငက

း

လအပခကမား

လမႈပါ၀ငမႈက ျမႇငတငျခငး

သမမတ


၃။ ဆငးရတြငးမ ထြကႏငမည နညးလမးမားႏင ေျဖရငးေဆာငရြကေပးသငသည က႑မား

၁။ အားလးပါ၀င၍ ေရရညတညတေသာ တးတကမႈအတြက မရမျဖစ ရထားရမည ႀကတင လအပခကမား

၆၁။ ႏငငေရး အကးအေျပာငးက ေသခာေစျခငး၊ လမႈ ပါ၀ငမႈ တးတကေကာငးမြနေစျခငး၊ မကခ႐စးပြားေရး တညၿငမမႈ ထနးသမးျခငးႏင ျပညသ႔က႑

စြမးေဆာငရညႏင အပခပမႈ အားေကာငးေစျခငးတ႔သည ဆငးရႏြမးပါးမႈ တကဖကေရးအတြက မရမျဖစ ရထားရမည ႀက တင လအပခက

မားျဖစသည။ ဤနယပယမားတြင လတတေလာ လပေဆာငခကမား လအပသကသ႔ ၎ငးတ႔က စဥဆကမျပတ အာ႐စက ေဆာငရြကေန ရန လအပသည။ ဤနယပယမားတြင ေတြ႕ရေသာ အခကအခမားက မေျဖရငးဘ အလပအကငအခြငအလမးမား ေဖာထတျခငး၊ အက းအျမတမား ရရႏငမႈ ျမႇငတငျခငး၊ ျပညသတငး လကလမးမႏငမည ၀နေဆာငမႈမား ရရႏငရန ျမႇငတငျခငးႏင အခြငအေရးမားက အျပညအ၀ ဆပကငႏငရန ျပညသမား၏ စြမးရညျမႇငတငျခငးမား လပေဆာငရနႏင တးတကမႈက ထနးသမးထားရန ခကခသည။

(က) ႏငငေရး အကးအေျပာငးက အကအညေပးျခငး

၆၂။ ႏငငေရး အကးအေျပာငး ေဆာငရြကရာတြင အဓကကသည က႑မားႏင စပလဥး၍ မေရရာမမား ဆကလက ျဖစေပၚေနျခငးက အလပအကင

ဖနတးေပးႏငရန၊ စးပြားေရး ရငးႏးျမႇ ပႏမမားမ အက းအျမတမား ျပနလည ရရႏငရန ႏင ျပညသ႕ ၀နေဆာငမႈမား ရရႏငရန ကစၥရပမားက

ႀက းပမးေဆာငရြကရာတြင အဓက စနေခၚမႈမားအျဖစ ရငဆငေနရသည။ အထးသျဖင ျပညတြငးျပညပမ လပငနးရငမားက ၎ငးတ႔၏ ရငးႏး ျမႇ ပႏမႈမားႏင အသကေမြး၀မးေကာငး လပငနးမားအတြက ေရရည ဆးျဖတခကမား မခႏငျဖစေစသည။ ေရရညတညတသည ၿငမးခမး ေရး ေဖာေဆာငႏငျခငး၊ ထလြယခကလြယ အေျခအေနမ လြတေျမာကေစျခငးႏင အစးရႏင ျပညသမား အၾကား ယၾကညမႈႏင တရား၀ငမႈ က ခငမာေစျခငးတ႔သည ႏငငေရး အကးအေျပာငးက ခငမာေစမည အခကမား ျဖစသည။

(၁) ေရရညတညတသည ၿငမးခမးေရး ေဖာေဆာငျခငးႏင ထလြယခကလြယ အေျခအေနမ လြတေျမာကေစျခငး

၆၃။ ပဋပကၡမား ျဖစေပၚခသည ႏငငမားက ႏႈငးယဥေလလာၾကညပါက စးပြားေရး တးတကမႈႏင ဆငးရႏြမးပါးမႈ ဆးက းမား သကေရာကေစ

ေၾကာငး ေတြ႕ရရသည။ သမငးေၾကာငးအရ အလယအလတ အရြယအစားရေသာ ဖြ႕ၿဖ းဆ ႏငငတစခတြင သးႏစလင တစႀကမ အၾကမး ဖကမႈႀကး တစခ သ႔မဟတ ပဋပကၡ ျဖစပြားပါက ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာခေရးတြင ၂.၇ ရာခငႏႈနး ကြာဟကနခၿပး ျပညတြငးစစတစခ၏ ပမးမကနကစရတသည စစေပါငး ျပညတြငးထတကနတးတကမႈ အႏစ ၃၀ စာ ရေၾကာငး ေတြ႕ရသည။23 အၾကမးဖကမႈ ျဖစပြားေသာ ႏငငမားသည ၿငမးခမးေသာ ႏငငမားထက ပမးမအားျဖင ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာခမႈႏႈနး ႏစစဥ တစရာခငႏႈနးနညးပါးၿပး တငးျပည ဖြ႔ၿဖ းတးတကမႈ ခန႔မနးခကမားက သသသာသာ ေျပာငးလေစသည။

၆၄။ ျမနမာႏငငတြင ႏစေပါငး ၆၀ ပဋပကၡေၾကာင အခ ႕ ေဒသမား ဆငးရႏြမးပါးမႈဒဏက ဆးရြားစြာ ခစားၾကရသည။ ပဋပကၡျဖစပြားသည ေဒသမားတြင ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနး ျမငမားသည။ ခငးျပညနယတြင ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနး ၇၁ ရာခငႏႈနးရၿပး ရခငျပညနယတြင ၇၈ ရာခငႏႈနးရသည။ တစႏငငလး၏ ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနးမာ ၃၇.၅ ရာခငႏႈနးရသည။24 ထေဒသမားရ ျပညသလထသညလညး လမႈ ဖြ႔ၿဖ းမႈ ၫႊနးကနးမားတြင အနမဆး ျဖစေၾကာငးေတြ႕ရၿပး အသကငါးႏစေအာကကေလး ဖြ႔ၿဖ းမႈေႏးေကြးသ ၅၈ ရာခငႏႈနးရေၾကာငး ေတြ႕ရသည (UNICEF MICS 2010)။ ထ႔ျပင အဆပါ ေဒသမားတြင ကာလရည ပဋပကၡ ျဖစပြားျခငးသည ဆငးရႏြမးပါးမႈက တးပြားေစ႐ သာမက ေရႊ႕ေျပာငးအေျခခရျခငး၊ ေျမယာႏင ဘနးစကပ းမႈအပါအ၀င အျခားျပနာမားက ေျဖရငးရန ခကခေစသည။ (ျမနမာႏငင သည ၂၀၁၃ ခႏစတြင အာဖဂနနစၥတနႏငငၿပးလင ကမၻာေပၚတြင ဒတယအမားဆး ဘနးစကပ းသည ႏငငျဖစၿပး ဘနးစကပ းမႈသည ပဋပကၡျဖစပြားသည ရမးျပညနယႏင ကခငျပညနယမားတြငသာ အမားဆးျဖစသည။) (UNODC Opium Survey 2013)။ ၎ငးတ႔ အားလးသည ဖြ႔ၿဖ းေရးလပငနးမားက ႐ႈပေထြးေစသည။ ထလြယခကလြယေသာ ျမနမာႏငင၏ ၿငမးခမးေရးျဖစစဥသည ႏငငအတြငး လာေရာက ရငးႏးျမႇ ပႏမႈမားအေပၚ ဆးက းသကေရာကေစၿပး အထးသျဖင နယစပေဒသမားတြင အစးရက ျပညသ႕ ၀နေဆာငမႈေပးျခငး လပငနးမား အေပၚလညး ထခကေစပါသည။

၆၅။ အစးရသည တငးရငးသား ေဒသမားတြင ျဖစပြားေနေသာ ပဋပကၡမားက အဆးသတရန အားထတလက ရသည။ ႏငငေရးေဆြးေႏြးမႈ မျပလပ မ တစႏငငလး အပစအခတ ရပစႏငရန အစးရႏင တငးရငးသား လကနကကင အဖြ႕အစညးမားအၾကား ေဆြးေႏြးပြမား ဆကလက ေဆာငရြကလကရၿပး အစးရသည တငးရငးသား လကနကကင အဖြ႕မား ကာလၾကာရညစြာ ေျပာဆခသည မေကနပမႈက ေျဖရငးရန ဗဟခပကငမႈ ေလာခရနႏင အာဏာခြေ၀ေပးရန လလားေၾကာငး ျပသခသည။ (ကရငအမ းသားအစညးအ႐း (KNU) အပါအ၀င ျမနမာႏငငႏင ကမာၻေပၚတြင ကာလအရညၾကာဆး လကနကကင ပဋပကၡက အဆးသတရန) အပစအခတရပစေရး စာခပမား

23 2011 WDR

24 World Bank staff estimates from 2009-2010 IHLCA survey.


လကမတထးျခငးႏင အပစအခတရပစေရး စာခပမားက အသစျပနလညျပငဆငျခငးတ႔ ျပလပၿပးေနာက ၂၀၁၃ ခႏစကနပငးမ စတငကာ အစးရႏင အဖြ႕မားမ ေခါငးေဆာငပငး ေဆြးေႏြးပြမားမ တးတကမႈမား ရရခၿပး ယၾကညမႈ တညေဆာကခသည။ အစးရႏင ကခငလြတလပေရးအဖြ႕ KIO တပမားအၾကား ပဋပကၡမား ဆကလက ျဖစေပၚေနေသာလညး KIO ႏငလညး ေဆြးေႏြးမမား ျပလပခ သည။ ၂၀၁၄ ခႏစ အေစာပငးက ကခငျပညနယႏင ရမးျပညနယေျမာကပငးတြင ျဖစပြားခေသာ ပဋပကၡမားမ ေျပာငးေရႊ႕အေျခခခ ရသေပါငး ၅,၀၀၀ ေကာရခသည ပဋပကၡ ပမတငးမာခမႈမားသည ဤျဖစစဥ၏ ထလြယခကလြယမႈႏင တစႏငငလးတြင ၿငမးခမး ေရးႏင လၿခေရး ရရႏငသည အေျဖတစခက ေအာငေအာငျမငျမင ရရရန မညမ အေရးႀကးေၾကာငး ထငရားေစခသည။

၆၆။ ျမနမာႏငင၏ ၿငမးခမးေရး တညေဆာကမႈအတြက တငးရငးသား လကနကကင အဖြ႕မားအေပၚ ကာလၾကာရညစြာ အာ႐စကခၿပး မၾကာေသး

မက ပြငလငးလာေသာ ႏငငေရး ေနရာတစခသည ပဋပကၡျဖစႏငေသာ အျခားေသာ အေျခအေနမားက ေပၚေပါကေစသည။ ထငရားေသာ သာဓကတစခမာ လြနခေသာ ႏစႏစအတြငး အႀကမႀကမ ျဖစပြားခေသာ ဘာသာေရးအၾကမးဖကမႈမားျဖစၿပး ၎ငးအတြက ေရရည တညတသည အေျဖတစခ ရာရနမာ အၾကမးဖကပဋပကၡႏင ႏငငသားမား လၿခေရးအတြကသာမက ပမကယျပန႔သည လမႈပါ၀ငေရး ကစၥအတြကပါ အေရးပါသည။

၆၇။ ျမနမာတစႏငငလးတြင ၿငမးခမးေရးႏင လၿခေရး တညေဆာကရန ရခငျပညနယတြင ၎ငးတ႔ကယ၎ငးတ႔ ႐ဟငဂာဟေခၚဆသည မြတဆလင

လထျပနာအတြက အေျဖရာရန လအပသည။ ေရ႕ပငးတြင ေဖာျပထားသကသ႔ မြတဆလင လနညးစက အစးရက တငးရငးသားအျဖစ လကမခဘ အမနးခငး ဘဂၤလားေဒရႏငငမ တရားမ၀င ၀ငေရာကလာသမားအျဖစ ႐ႈျမငသည။ ၂၀၁၂ ခႏစ ေႏြရာသက အဆပါ မြတဆလင လထျဖင ျဖစပြားခေသာ အၾကမးဖကမႈမားေၾကာင လ ၈၉ ဥး ေသဆးခၿပး လ ၁၄၀,၀၀၀ အမမား ေရႊ႕ေျပာငးခၾကရသည။ အစးရက ထလမားအတြက ယာယစခနးမား တညေဆာကေပးခၿပး ယခအခ နအထ ထစခနးမားတြင လမား ေနထငလက ရသည။25 ၂၀၁၃ ခႏစႏင ၂၀၁၄ ခႏစမားတြင ရခငျပညနယတြင မြတဆလင လထႏင ေနာကဆကတြ အၾကမးဖကမႈမား ျဖစပြားခၿပး ျမနမာႏငင ၏ အျခားေသာ ေဒသမားႏင ဒတယအႀကးဆးၿမ ႕ ျဖစေသာ မႏေလးၿမ ႕တြင ၂၀၁၄ ခႏစက မြတဆလငဆန႔ကငေရး အၾကမးဖကမႈမား ျဖစပြားခသည။

၆၈။ ၂၀၁၅ ႏစကနပငးတြင ကငးပရန စစဥထားေသာ လာမည အေထြေထြ ေရြးေကာကပြသညလညး မေသခာမႈမား ရေနသည။ အထးသျဖင ေရြးေကာကပြမတငမ ႏငငေရး၀ါဒႏစခ အစြနးအထ ကြလြျခငးႏင (ဖြ႔ၿဖ းေရး ဆးျဖတခကမားတြင ႏငငေရးပါ၀ငျခငး) မား ဆကစပ လာႏငၿပး အစးရသစတကလာၿပး ႏငငေရး ဥးစားေပးအစအစဥမား ခမတရာတြငလညး မေသခာမႈမား ျဖစေပၚလာႏငသည။ ဤအေျခအေနက ပမ႐ႈပေထြးေစသည အခကမားတြင အတကအခေခါငးေဆာင သမၼတျဖစခြငအခကအပါအ၀င အေျခခဥပေဒ ျပငဆငေရး ႀက းပမးမႈမား၊ ေရြးေကာကပြစနစ ျပျပငေျပာငးလေရးတ႔ ပါ၀ငသည။ လႊတေတာသည အခ းက ကယစားျပ ေရြးေကာကပြ စနစကငသးရန စဥးစားလကရသည။ မေသခာမႈမားႏငအတ ဤအေျခအေနသည ေဒသတြငး ႏငငေရးတငးမာမႈမားႏင မတညၿငမမႈ မား ေပၚေပါကႏငၿပး ဆးျဖတခကအေပၚ မတညကာ ရငးႏးျမႇ ပႏမႈႏင ႏငငအတြငးသ႔ အကအညရရမႈမား ၀ငေရာကမႈက အက းသက ေရာကႏငသည။26

(၂) တငးျပညႏင ျပညသမား အၾကား ယၾကညမႈႏင တရား၀ငမႈက ခငမာေစျခငး

၆၉။ ကာလရည အားနညးေသာ အပခပမႈႏင အကငပကျခစားမႈတ႔သည ျပညသမားႏင စးပြားေရး လပငနးမား၏ ႏငငေတာအေပၚ ယၾကညမႈက

ပကယြငးေစၿပး ၎ငးတ႔အေနျဖင အခြငအေရးမားက အျပသေဘာ တန႔ျပနမႈက အတားအဆးျဖစေစၿပး ႏငငေတာက ဥးေဆာငသည ဖြ႕ ၿဖ းေရး

လပငနးမားႏင အစအစဥမားတြင အျပညအ၀ ပါ၀ငမႈက အတားအဆးျဖစေစသည။ အကးအေျပာငး မျပလပမက အပခပေရးသည အလြနအားနညးၿပး ျပညသမားသည ဥပေဒအတငး လပေဆာငမႈ ရားပါးသည။ အထးသျဖင အကငပကမႈျမငမားျခငး၊ လကသငရာ စားေတာေခၚသညအကင ျမငမားျခငး၊ လမႈေရး ခြျခားဆကဆျခငးႏင အားနညးေသာ ျပညသ႔ေရးရာ ၀နေဆာငမႈ လပငနးမားျဖင စနစက ေမာငးႏငပေဖာသည။ ထ႔ေၾကာင အစးရသည စးပြားေရးလပငနး လပကငႏငသည ၀နးကငတစချဖစေအာင ေဆာငရြကေန ပါသည။ သ႕ေသာ အတတကာလက လပေဆာငခကမားေၾကာင ပဂၢလက လပငနးရငအခ ႕သည အစးရဌာမားအတြက ပစၥညးမား တငသြငးေရာငးခေရးစသည ကစၥရပမားတြင အခ တအဆကရေနသည အစးရ၊ ပဂၢလက လပငနးမားႏင တနးတ မမတတ ယဥၿပ င ရန တြန႕ဆတလကရၾကသည။ ထနညးတစြာ မေျဖရငးရေသးေသာ တငးရငးသား ကယပငအပခပခြင ကစၥမားႏင အားနညးခကမား ရေသာ ေရြးေကာကပြ လပငနးစဥမားသည လအပစအခ ႕ႏင ပထ၀၀င ေဒသအခ ႕တြင ႏငငေတာ၏ တရား၀ငမႈက အဟန႔အတား ျဖစေစသည။ အျပနအလနအားျဖင ဤအခကသည အဆပါ ေဒသမားတြင အစးရအေနျဖင ၀နေဆာငမႈမား ေပးရန အဟန႔အတားျဖစ ေစသည။

25 Report of Special Rapporteur on the Situation of Human Rights in Myanmar, UNOHCHR, August 2012.

26 International Crisis Group, Myanmar Crisis Watch, April 2014. <http://www.crisisgroup.org/en/publication-type/crisiswatch/crisiswatch-database.aspx?CountryIDs=%7b7E



၇၀။ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ ျပငဆငျခငးႏင လာမညႏစ ကငးပမည ေရြးေကာကပြမားသည ျပညသမား၏ ယၾကညမႈရရရနႏင ႏငငေတာ၏ တရား၀င

ျဖစျခငးကရရရန ႀကးမားေသာ အခြငအေရးက ေပးသည။ ဒမကရကတစ အပခပမႈတြင အစးရအေနျဖင ၎ငး၏ ျပညသမားအေပၚ ပမ ပြငလငး ၿပး တာ၀နခရန လအပကာ ၎ငးတ႔သည ယၾကညမႈ တညေဆာကရန အေရးပါသည။ ယခအခါ အစးရအေနျဖင ပစၥညးမား ၀ယယေရး အပါအ၀င ႏငငေရးႏင စးပြားေရး အပခပမႈနယပယမားစြာတြင ပမပြငလငးရန အခြငအေရး ရလာၿပျဖစၿပး မဘငးဖနး လငစငခေပး ရာတြင ပြငလငးမႈႏင ႐းသားမႈအတြက အမား၏ ခ းကးမႈက ရရခသည။ ထနညးတစြာ လပေဆာငလကရေသာ ဖြ႕စညးပျပငဆငေရးႏင ကငးပမည ေရြးေကာကပြမားသည အစးရက ဆကလက၍ ဗဟခပကငမႈ ေလာချခငးျဖင တငးရငးသားလနညးစမား၏ ဆႏၵမားက ေဆာငရြကေပးေၾကာငး ေသခာေစရန အခြငအေရး ရသည။ ထသ႔ ေဆာငရြကျခငးျဖင တငးျပည၏ တရား၀ငျဖစမႈက ေသခာေစမည။

၇၁။ ယၾကညမႈႏင တငးျပည တရား၀ငျဖစမႈအတြက အဓကစနေခၚမႈႏင အႏရာယမာ ရဌာနႏင တရားစရငေရးဌာနတ႔၏ စြမးရညနညးပါးမႈႏင ျပျပင

ေျပာငးလေရးအေပၚ ယခင စနစေဟာငးႏင အက းစးပြားဆကစပလကရေသာ လတစခ ႕၏ အေႏာငအယက ေပးႏငမႈ တ႔အေပၚတြင မတည

သည။ တရားဥပေဒ စးမးေရးအတြက အေကာငအထညေဖာရနႏင အားေပးရနအတြက ရဌာနႏင တရားစရငေရးဌာနတ႔၏ စြမးေဆာငႏငမႈ အေပၚ စးရမမႈမားရသည။ အတတကာလက ကစၥရပမားေၾကာင အကငပကခစားသမားက အျပစေပးျခငးကသ႔ေသာ ကစၥရပမား တြင ရဌာနႏင တရားစရငေရးဌာနတ႔အေနျဖင လြတလပစြာ ေဆာငရြကႏငျခငးအေပၚ သသယစတမား ရၾကသည။ ထ႔ျပင အတတ ကာလက စနစေၾကာင အစးရအဖြ႕တြငးႏင အဖြ႕ျပငပမ အက းခစားခရသမားသည ၿပ ငဆငမႈ၊ မတမႈ၊ ပြငလငးမႈႏင တာ၀နယမႈတ႔ ေပၚေပါကလာေစသည ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးမားက မႀက ကျဖစႏငသည။ ထ႔ေၾကာင ၎ငးတ႔အေနျဖင ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနး စဥမားအတြက ႀက းစားအားထတမႈမားက အေႏာငအယက ေပးလာႏငသည။

(ခ) လမႈ ပါ၀ငမႈ တးတကေကာငးမြနေစျခငး

၇၂။ ျမနမာႏငငတြင လမႈေရးအရ ဖယၾကဥမႈပစမား ရေနၿပး ၎ငးသည ဆငးရႏြမးပါးမႈမ ႐နးထြကရန၊ ဝနေဆာငမႈမားက မတစြာ ရရရနႏင စးပြားေရး

ဖြ႔ၿဖ းတးတကမႈက မေဝရန ႀက းစားေနသည လအပစမားအတြက အတားအဆး ျဖစေစသည။ အခ ႕ေသာ လအပစမားသည ၎ငးတ႔၏ ကယေရးအခကအလက သ႔မဟတ တညေနရာေၾကာင လမႈအသငးအ၀ငးအတြငး အျပညအဝ ပါဝငႏငရနႏင ကြယဝမႈက မေဝရန အတားအဆးမားက ရငဆငၾကရသည။ ထသ႔ျဖစေစသည အဓက အခကမားမာ ဘာသာ၊ လမ းစႏင ႏငငသားျဖစျခငး၊ ကားမခြျခားမႈ၊ ပထ၀အေနအထားႏင ပဋပကၡတ႔ ျဖစသည။ ကလနေခတမားမ စတငကာ ဗဒၥဘာသာ မဟတသမားက ခြျခားဆကဆျခငး၊ ေဘးဖယ ထားျခငးမားရၿပး မၾကာမက မြတဆလငမားက ဥးတညလာခသည။ ဥပမာ - ရခငျပညနယတြင လဥးေရ ၈ဝဝ,ဝဝဝ ရၿပး ၎ငးတ႔ကယ ၎ငးတ႔ ႐ဟငဂာဟ ေဖာျပေသာ မြတဆလငလနညးစမာ ႏငငမျခငး၊ ဆငးရျခငးႏင စနစတက ခြျခားဆကဆျခငးမားက ရငဆငရၿပး ၎ငးတ႔သည မသားစအရြယအစား၊ လကထပျခငး၊ ေမြးစာရငးျပလပျခငးႏင ခရးသြားလာျခငးတ႔က အကန႔သတခရသည။ ထအခက သည အလပအကင အခြငအလမးမား၊ ေစးကြကတြင ၀ငေရာကပါ၀ငႏငမႈႏင အေျခခဝနေဆာငမႈမားအတြက အတားအဆးမား ျဖစေပၚေစၿပး ေပါငးစညးျခငးက တားဆးသည။ အျခားေနရာမားတြငလညး ျပျပငေျပာငးလေရးမား ေဆာငရြကၿပးေနာကပငးမ စတင ကာ မြတဆလငဆန႔ကငေရး စတဓာတမား ႀကးထြားလာၿပး ၂ဝ၁၂ ခႏစေနာကပငးတြင ရခငျပညနယျပငပသ႔ ကးစကခၿပး အထးသျဖင မတလာတြင ျဖစပြားခသည။ တ႐တႏင အႏၵယႏြယဖြားမား ျမနမာႏငငသားမားကလညး တရားဝင တငးရငးသားအျဖစ အသအမတမျပေပ။ အဆငျမငပညာ သငယခြငရရန၊ စးပြားေရးလပငနးတစခ မတပတငရန၊ ေျမဝယရန၊ ႐းဝနထမးလပရန၊ စစေဆးေရးဂတမား ျဖတသနးရန၊ ျပညတြငးေျပာငးေရႊ႕အေျခခရနႏင အလပအကင အမားစရရရန ႏငငသား စစစေရးကတျပား ရရ ရန လအပသည။

၇၃။ လမႈေရး ဖယထတမႈက ကငတြယရန စနေခၚမႈမာ ၂၀၁၄ ခႏစ ဧၿပလက ျမနမာႏငင၏ သနးေခါငစာရငး ေကာကယရာတြင ရခငျပညနယ

တြင ေပၚထြကလာခသည။ ရခငျပညနယတြင ေနထငေသာ ဗဒၶဘာသာ အမားစသည ျပညနယအတြငးေနထငေသာ လနညးစ မြတဆလငမားက ႐ဟငဂာဟ ထညသြငးေကာကယမႈအေပၚ ဆႏၵျပခၾကၿပး လထဆႏၵျပပြမား ျဖစပြားခသည။ အစးရဝနထမးမားႏင ႏငငတကာမ အကအညေပးေနသမားသည ဆႏၵျပျခငးႏင အၾကမးဖကရန ၿခမးေျခာကခရျခငးတ႔ေၾကာင မြတဆလငလနညးစမား ေနထငရာေဒသမားတြင စာရငးေကာကယျခငးမားက ရပဆငးခရသည။ ၁၉၈၃ ခႏစေနာကပငး ပထမဆးေကာကယေသာ သနးေခါင စာရငးမာ ထေနရာမားမအပ ေအာငျမငသညဟ မတယခသည။

၇၄။ ဆးျဖတခကချခငးႏင အရငးအျမစမားရရမႈတ႔တြင အမ းသမးမား၏ ပါဝငခြငမာ ကန႕သတထားသကသ႔ ျဖစခရသည။ ကာလရညၾကာစြာ

တပမေတာ အပခပမႈေၾကာင ေခါငးေဆာငပငးေနရာမားတြင အမ းသမးမားက ခန႔ထားျခငးမာ နညးပါးသည။ ထ႔ေၾကာင ၂၀၁၃ ခႏစတြင လႊတေတာ၌ အမ းသမး ကယစားလယအခ းမာ ေျခာကရာခငႏႈနးသာ ရၿပး ၀ငေငြနညးပါးေသာ ႏငငမား၏ ပမးမရာခငႏႈနးျဖစေသာ ၁၉ ရာခငႏႈနးထက သသသာသာ ေလာနညးခသည။ မၾကာမက ျပလပခေသာ ေလလာခကတစခတြင ေခါငးေဆာငဟေသာ အယအဆ က အမတြင အေျခခၿပး၊ အမမားတြင အမားအားျဖင အမ းသားမားက အမေထာငဥးစးအျဖစ သတမတေၾကာငး ေတြ႕ရခသည။ ဤ အယအဆသည လထၾကားႏင ဘာသာေရးဆငရာ ကစၥရပမားတြင ပမ ျပငးထနလာၿပး ၾသဇာရေသာ ေနရာမားက အမ းသားမားကသာ


လႊမးမးထားၾကသည။27 ထ႔ျပင အခ ႕ေသာ တငးရငးသား လမ းမား၏ ဓေလထးတမးဥပေဒမားသည အမ းသမးမားက ေျမယာ ပငဆငခြငႏင ပစၥညးဥစၥာ ပငဆငခြင ဆငရာကစၥရပမားတြင ခြျခားဆကဆျခငး ခၾကရသည။28

၇၅။ ျမနမာႏငင အစးရအေနျဖင လကရ ျပျပငေျပာငးလေရးမားက ေဆာငရြကရာတြင ဖြ႕ၿဖ းေရးလပငနးတြင လမႈပါ၀ငမႈက ျမငတငေဆာငရြကႏင

သည အခြငအလမးမားလညး ရေနပါသည။ အေၾကာငးရငးမာ ျပျပငေျပာငးလေရးသညရလဒက အေျချပသည မ၀ါဒမား ခမတႏငရနႏင ေအာကေျခမ အထကသ႔ ခဥးကပသည ဖြ႕ ၿဖ းေရး လပငနးမား ေဆာငရြကႏငရန လမးေၾကာငးတစခ ျဖစေပၚေစသည။ ထ႔ေၾကာင လကရအခ နသည အစးရအတြက ‘ဖြ႕ ၿဖ းေရးက ပေကာငးေအာငလပ’ ႏငရန အနာဂတ ဖြ႕ ၿဖ းေရး အစအစဥမားႏင မဝါဒမား ခမတ ေဆာငရြကရာတြင တငပငေဆြးေႏြးမႈမား ပမ ျပလပျခငး၊ လမႈေရး အကျဖတမႈႏင လမႈေရး တာ၀နခမႈ ေဆာငရြကခကမား ပါဝငျခငးႏင အထးသျဖင တငးရငးသား လနညးစေဒသမားတြင လထအတြငး ကယကယျပန႔ျပန႔ အက းရရေစရန ေဆာငရြကေပးႏငမည ျဖစသည။ ကမာၻ႔ဘဏ၏ လမႈေရးသကေရာကမႈ ေလလာေစာငၾကညျခငး (SIM) ႏင လမႈေရးႏင စးပြားေရး အရညအေသြးတ႔က ဆနးစစ ေလလာျခငး (QSEM) မား ေဆာငရြကရာတြင ေကးရြာအဆင၌ အပစငယမားအတြငး လမႈအရငးအႏးႏင စေပါငးေဆာငရြကသည အေလ အထမား ရေၾကာငး ေတြ႕ရရပါသည။

(ဂ) မကခ႐စးပြားေရး တညၿငမမႈ ထနးသမးျခငး

၇၆။ မကခ႐စးပြားေရးတညၿငမေစျခငးသည စးပြားေရးလပငနးမား အစအစဥဆြရနႏင လပငနးေဆာငရြက ရနအတြက ခန႔မနးရပမလြယကေစျခငး

ေၾကာငအေရးႀကးသည။ အေျခခအကဆးေျပာရလင စးပြားေရးမတညၿငမမႈသည ပဂၢလကရငးႏးျမႇ ပႏမႈကေလာကေစေၾကာငး ခငမာ သည သကေသအေထာကအထားမားရသည။ ေစးႏႈနး မား၊ အတးႏႈနးမား၊ ေငြလႏႈနးမား၊ လပခလစာမားႏင သြငးအားစမား အတက အကျမနျခငး၊ ၾကမးျခငးသည အႏရာယျဖစေစသည။ မကခ႐စးပြားေရးတညၿငမေစေရးအတြက ထေရာကေသာေငြေၾကးစမခန႔ခြမႈလအပသည။ ေငြေၾကးႏင ဘ႑ာေရးအဖြ႕အစညးမားတြင စြမးေဆာငရညလေလာကေအာင ေစာစးစြာျဖညတငးေရး အေရးႀကးသည။ ပဋပကၡဆကႏႊယသးစြမႈမားႏင အျခားေသာလပငနးမားအတြက အလြနအကၽြေငြေၾကး႐ကထတျခငးနညးျဖင ေျဖရငးႏငသညဟ အစးရ တစရပက နားလညလာသညအခါတြင ပဋပကၡမားသည ေငြေၾကးမတညၿငမမႈဟ အေၾကာငးရငးျဖစတတသည။29 ၁၉၉ဝ ႏင ၂ဝဝဝ ျပညလြနႏစမားအတြငး ေငြေၾကးေဖာငးပြမႈႏႈနးမား ျမနမာႏငင၌ အလြနျမငမားခသည။ ယငးမာ ဖြ႕ၿဖ းတးတကမႈကလပေဆာငရာ တြင ပဋပကၡအမားအျပားကေျဖရငးမႈႏင တစၿပ ငနကတညးလပေဆာငမႈေၾကာင ရသးမနးေျခေငြစာရငး အႀကးအကယလေငြျပမႈက ေငြစက႐ကႏပမႈျဖင ေျဖရငးခ၍ ျဖစသည။

၇၇။ ျမနမာမကခ႐စးပြားေရးစြမးေဆာငမႈမာ ေယဘယအားျဖင အားေကာငးေသာလညး မကခ႐စးပြားေရး စမခန႔ခြမႈဆငရာ စနစကငထး (in-

stitution) စြမးေဆာငရညမာမ အားနညးလကရသည။ ဘ႑ာေရးမဝါဒသည မကခ႐စးပြားေရး တညၿငမေစေရးအဓကလကနကျဖစခ ေသာလညး ဗဟဘဏသည ဘ႑ာတကထနး အခနးက႑မာသာရခၿပး ဘ႑ာေရးဝနႀကးဌာန ရမညသညဌာနကမ ဘ႑ာေရးမဟာဗ ဟာႏင မဝါဒတ႔က ဦးစားေပး လပေဆာငချခငး မရပါ။ ဗဟဘဏသည တက႐ကေငြေၾကးမ၀ါဒဆငရာ ကရယာမားအေပၚတြငသာ (အရန ေငြ ေတာငးဆမႈႏင စးပြားေရး ဘဏမား၏ေငြေပးေငြယရငးတမးဆငရာ အကန႔အသတေဘာငမား သတမတျခငးအားျဖင) အလြနအၾကး မခေနသည။ ေငြေပးေခမႈပစမားအားလးအတြက အတးႏႈနးကအပခပေရးက သတမတထားၿပး မၾကာေသးမကာလအထ ေျပာငးလမႈ မလပခေခ။ ထးနညးေဘာင၀ငသည ဘဏမားအၾကား ေစးကြကမရသလ ဘဏမားအေပၚ အလြနအကြၽထနးခပမႈကလညး ေငြေၾကး စးဆငးမႈယႏရားက ေႏးေကြးေစသည။ အတတကဆလင ႏႈနးေသသတမတထားၿပး အမ းမ းျဖစေနသည ေငြလႏႈနးမ၀ါဒသည စးပြားေရးအေပၚ ဆးဆးရြားရြား ထခကပကစးေစခၿပး လေငြျပမႈက ေငြစကမား ႐ကထတချခငးေၾကာငလညး ေငြေၾကးေဖာငးပြမႈက မးထးေပးသလျဖစခသည။

၇၈။ ျမနမာႏငင၏ မကခ႐ စးပြားေရး အေျခအေနသည မၾကာမ ႏစမားအတြငး သသသာသာ တးတကခသည။ (ဇယား ၄ တြငၾကညပါ)။ မၾကာမ ႏစမားက ဖြ႕ ၿဖ းမႈအရန ျမႇငတငခသည။ (စာပဒ ၈ က ၾကညပါ)။ ေငြေၾကးေဖာငးပြမႈႏႈနးသည ၂ဝဝ၈-၂ဝဝ၉ ခႏစတြင ၂၂ ဒသမ ၅ ရာခငႏႈနးရခရာမ ၂ဝ၁၃-၂ဝ၁၄ ခႏစတြင ၅.၇ ရာခငႏႈနးသ႔ ေလာကခသည။ အေၾကာငးမာ အစးရသစ၏ ဘ႑ာေရး စညးကမး ေကာငးမြနလာမႈႏင ဘ႑ာေရးလေငြက စစေပါငး ျပညတြငးထတကနတနဖး၏ ငါးရာခငႏႈနးေအာကသ႔ ေရာကရေအာင ေဆာငရြက ရန ျပလပချခငးေၾကာင ျဖစသည။ ထ႔ျပင ဘ႑ာေရးလေငြ ျဖညတငးမႈက ေငြေၾကး႐ကႏပျဖညဆညးရာမ ေငြတကစာခပမား ပမ ထတေဝရန မဝါဒ သသသာသာ ေျပာငးလခသည။ ႏငငျခားေငြလႏႈနး စမခန႔ခြမႈသညလညး ၂ဝ၁၂ ခႏစ ဧၿပလ ၁ ရကေန႔က ေငြေၾကးႏႈနးရငအျဖစ ေျပာငးလၿပးေနာကပငး သသသာသာ တးတကလာခသည။ အက းဆကအားျဖင တရားဝငႏင ျပငပေငြလႏႈနးမား သည ယခအခါ တညလာသည။ (ဇယား ၄ တြင ၾကညပါ)။ ထနညးတစြာ ႏငငတကာ အသငးအ၀နး၏ ကညမႈျဖင ျမနမာႏငငသည

27 International Crisis Group, Myanmar Crisis Watch, April 2014. <http://www.crisisgroup.org/en/publication-type/crisiswatch/crisiswatch-database.aspx?CountryIDs=%7b7E


28 Committee on the Elimination of Discrimination against Women (CEDAW) Report (2007).

29 Elbadawi and Schmidt-Hebbel, 2007


ေကြးၿမမားက ရငးလငးႏငခသည။ အက းဆကအားျဖင ၂၀၀၈-၂၀၀၉ ခႏစတြင ျပညပေကြးၿမသည ႏငင၏ စစေပါငး ျပညတြငး ထတကနတနဖး၏ ၃၇.၇ ရာခငႏႈနးရခရာမ ၂၀၁၂-၂၀၁၃ တြင ၂၄.၆ ရာခငႏႈနးသ႔ ေလာကလာခသည။ ကမာၻ႔ဘဏႏင အျပညျပည ဆငရာ ေငြေၾကးရနပေငြအဖြ႕၏ ေကြးၿမခႏငစြမး ပးတြေလလာခက ေနာကဆးသးခတြင ျမနမာႏငငက ေကြးၿမဒဏခရမႈ အႏရာယ အနမဆးဟ သးသပခသည။

၇၉။ ကာလလတ စးပြားေရး ခန႔မနးခကမာ ေကာငးမြနေသာလညး သသာထငရားေသာ ေအာကသ႔ ညႊနသည အႏရာယမား ရသည။ အထးသျဖင မကခ႐စးပြားေရး စမခန႔ခြမႈ အဖြ႕အစညးစြမးရည အားနညးမႈႏင ျပျပငေျပာငးလေရး ေႏးေကြးႏငမႈ သ႔မဟတ ေနာကသ႔ ဆတႏငမႈတ႔ ျဖစသည။ အေျခခ ယဆခကတစခမာ တးတကမႈႏႈနးသည ေနာကႏစအနညးငယတြင ပမးမ ၈.၄ ရာခငႏႈနးခန႔ အနညးငယ တးတက ရန ေမာမနးထားသည။ ထတလပမႈ က႑မားျဖစေသာ ေဆာကလပေရးႏင ထတလပေရး တ႔၏ စြမးေဆာငရညမား ခငမာၿပး၊ ဝနေဆာငမႈ က႑၏ စြမးေဆာငရညမာ အလြနအားေကာငးမညဟ ေကာကခကခထားသည။ ကာလလတတြင ႏငငျခားေငြလႏႈနး၏ ေဖာျပတနဖး ႏင အမနတကယတနဖးမားကဆငးေနၿပး ဆကလကကဆငးမညဟ ခန႔မနးသည။30 ၂ဝ၁၄-၂ဝ၁၅ ခႏစတြင လပစစေစးႏႈနး တကျခငးႏင ဝယလအားေၾကာင ေငြေၾကးေဖာငးပြမႈ ၆.၆ ရာခငႏႈနး ရၿပး ေနာကႏစမားတြင ေလာပါးလာသငသည။ ျပညပ ေငြေပး ေငြယရငးတမးတြင ပါဝငေသာ လကငငးကာလတ ေရႊ႕ေျပာငးမႈ သာမနစာရငး လအပခကမာ စစေပါငး ျပညတြငး ထတကနတနဖး၏ ၄.၉ ရာခငႏႈနး ရမညဟ ခန႔မနးၿပး ႏငငျခား တက႐က ရငးႏးျမႇ ပႏမႈမ ဝငေငြမားေၾကာင ခႏမသညထက ပမမညဟ ေမာလငသည။ ထအခ နတြင ဘ႑ာေရးလေငြျပမႈမာ ၂၀၁၄-၂၀၁၅ တြင စစေပါငး ျပညတြငးထတကန တနဖး၏ ၄.၅ ရာခငႏႈနးအထ ျမငတကလာ မညဟ ခန႔မနးထားၿပး ထသ႔ျဖစရျခငးမာ အဓကအားျဖင တငးေဒသႀကးႏင ျပညနယအစးရမားသ႔ ေျပာငးလမႈ သသသာသာ တးတကလာ ျခငးႏင ျပညသ႔၀နထမးမား၏ လစာတးလာျခငးတ႔ေၾကာင ျဖစသည။ ေယဘယအားျဖင စးပြားေရးခန႔မနးခကမာ အေကာငးမားျဖစေသာ လညး အကဘကသ႔ ဥးတညသည အႏရာယမားလညး ရသည။ အေျခခ မကခ႐စးပြားေရး စမခန႔ခြမႈ ကရယာမားက ဆကလက တညေဆာကဆျဖစၿပး မဝါဒမား ခမတအေကာငအထညေဖာရနႏင နညးပညာအကအညမားက လကခႏငရန အာဏာပငမား၏ စြမးရညက အစြမးကန အသးျပထားၿပး ျဖစသည။ ျမနမာႏငငသည သဘာ၀ဓာတေငြ႕က မခသညအတြက စးပြားေရးအေဆာကအအက ဘကစျဖစေစရန သဘာဝရငးျမစမဟတသည က႑မား တးတကေရး အပါအ၀င အားလးပါဝငေသာ တးတကမႈက ေဆာငကဥးေပးမည စနေခၚမႈမားရသည ျပျပငေျပာငးလေရးမားလပရန အငအားေတာငတငးေသာ စြမးေဆာငရည လအပမညျဖစသည။ မၾကာမ ကာလ အတြငး ႏငငျခားေငြမား ဝငေရာကလာမႈက အေကာငအထညမေဖာႏငလင ဗဟဘဏ၏ ႏငငျခား အရနေငြေၾကးပမာဏမာ ေလာကင မည မဟတေပ။ အႏရာယမာ အလငအျမန ႀကးထြားလာသည ဘ႑ာေရး က႑ေၾကာငလညး ျဖစသည။ အထးသျဖင ဘဏမား၏ စာရငးရငးတမး အရညအေသြးႏင ပတသကေသာ စတခရသည အခကအလကမရျခငးႏင အပခပမႈစြမးရည ႏနယမႈတ႔ ျဖစသည။ နဂးခပအားျဖင အထကတြင ေဖာျပခသကသ႔ အကးအေျပာငး ရပတန႔မႈသည ကာလလတ မကခ႐စးပြားေရး အလားအလာမားအေပၚ သသာေသာ ဆးက းမား သကေရာကမညျဖစသည။

30 ျမနမာႏငင၏အမနတနဖးကဆငးမႈသည တျခားေသာ အေရ႕အာရရ တနဖးျမငတကသညတးတကမႈႏႈနးျမနႏငငမားႏင ကြာျခားေနသည။ ယငးအတြကထပမေလလာရဦးမညျဖစၿပး

ရလဒမတညမႈသည ႏငငျခားရငးႏးျမႇပႏမႈက စးပြားေရးက႑အတြငးသ႔ စပယႏငမႈနညးျခငး၊ ေငြပ စး၀ငမႈကတားဆးသည ဆြေဆာငမႈမရသည အမနေငြလႏႈနးႏင ထတလပႏငမႈတြင

တးပြားမႈနမျခငးတ႔ေၾကာငျဖစသညဟ ရငးျပ၍ရသည။


(ဃ) ျပညသ႔က႑စြမးေဆာငရညႏင အပခပမႈ အားေကာငးေစျခငး

၈၀။ ဆငးရႏြမးပါးမႈအဆးသတေရးႏင သယာဝေျပာမႈမေဝေရး ျမႇငတငရန ထေရာက၍ အက းျဖစထြနးေသာ နညးလမးမားစြာသည မဝါဒပငး၊ အဖြ႕

အစညး ျပျပငေျပာငးလေရးပငး သ႔မဟတ ရငးႏးျမႇ ပႏမႈပငးဟေသာ ပစ တစမ းမ းျဖင အစးရ၏မနကနေသာေဆာငရြကမႈမားအတြက အစအစဥ

ေရးဆြေဆာငရြကႏငစြမးအေပၚတြင မတညသည။ ေဖာထတရရေသာ ေျဖရငးေဆာငရြကရမည က႑နယပယတစခစတငးသည အဓက အတားအဆးမားက ဖယရားရနႏင ပမထေရာကေသာ ေဆာငရြကမႈႏင ေပါငးစပညႇႏႈငးမႈတ႔အတြက ပမတကေသာ မဝါဒမား၊ အစ အစဥမားႏင စမကနးမားက ဂ႐စက ဒဇငးဆြ အေကာငအထညေဖာရန လအပသည။ ထအခါ ျပညသ႔ေရးရာက႑၏ နညးပညာ စြမးရညမာ အေရးပါလာသည။ ထ႔ျပင ၀နေဆာငမႈမားက ပြငလငးျမငသာၿပး ထေရာကသည ပစျဖင ျဖန႔ေ၀ေပးရန ခငမာေသာ အပခပမႈ အဖြ႕အစညးမား လအပသည။

(၁) မဝါဒ ခမတျခငး၊ ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးႏင ဝနေဆာငမႈျဖန႔ေဝျခငးအတြက ျပညသ႔ေရးရာက႑ စြမးရညျမႇငတငျခငး

၈၁။ ေယဘယအားျဖင ျမနမာႏငင၏ ျပညသ႔ဝနထမးမားသည အေရးႀကးသည ကြ မးကငမႈမား မလေလာကျခငးက ခစားရသည။ အေၾကာငးမာ ဆယစႏစေပါငးမားစြာ ပညာေရးတြင ရငးႏးျမႇ ပႏမႈ လေလာကေအာင မျပလပျခငးႏင ဥးေႏာကယစးမႈတ႔ေၾကာင ျဖစသည။ လကရ ေဆာငရြကလကရေသာ ျပညသ႔ေရးရာက႑ သငတနးမားသည အစးရ၏ မဝါဒမားႏင အစအစဥမားက ထေရာကစြာ ဒဇငး ေရးဆြျခငး၊ အေကာငအထညေဖာျခငး၊ ပးေပါငးေဆာငရြကျခငး၊ ေစာငၾကညျခငးႏင အကျဖတျခငးတ႔က ျပလပရန လအပေသာ အေရးႀကးသညကြၽမးကငမႈမားက ျပညသ႔ဝနထမးမားက လေလာကေအာင သငၾကားမေပးႏငျခငးသည အထကပါ အေၾကာငးအရာက ပမဆးဝါးေစသည။ အက းဆကအားျဖင အစးရ၏ မ၀ါဒက ခြျခမးစတျဖာျခငး၊ စမကနးေရးဆြျခငးႏင ပစထတျခငး၊ ပစၥညးမား ၀ယယမႈ၊ ေစာငၾကညျခငးႏင အကျဖတျခငးတ႔ျပလပရန အထးလအပသည စြမးရညမား မလေလာကျဖစသည။ ထ႔ျပင လကရအဖြ႕အစညးပစ သည ဝနႀကးဌာန အမားစတြင အထးျပလအပေသာ လပငနးမားအတြက ေနရာမရေပ။ နဂးခပအားျဖင အတတကာလက အက းဆက မားအျဖစ လကရ အစးရသည ဗဟအဆငႏင ဝနႀကးဌာနမားႏင အစးရ အဖြ႕အစညးမားၾကားတြင စတငေဆာငရြကမႈ၊ ေဝဖနပငးျခား ေတြးေတာမႈ၊ မဝါဒ ခြျခမးစတျဖာမႈ၊ မဝါဒ အၾကေပးမႈ၊ ပညာရငမားျဖင မဝါဒမားက အေကာငအထညေဖာမႈ မရေပ။ အစးရ၏ ဝနႀကးဌာနမားႏင အဖြ႕အစညးမားအၾကား အခငးခငး ေကာငးစြာ ပးေပါငးေဆာငရြကျခငး မရသည “silo”လကၡဏာမား ရသည။

၈၂။ ႏငငတြင ဗ႐ကေရစစနစ အလြနအမငးကငသးျခငးႏင ေနာကပငး ပြငလငးလာျခငးသည အားနညးၿပးျဖစေသာ ျပညသ႔ေရးရာ က႑က

ပမဖအားသကေရာကေစၿပး ဝနထမးမားက ပမ ဆတယတေလာပါးေစသည။ အထးသျဖင မ၀ါဒႏင ဥပေဒအသစမားေၾကာင ေရာကရ လာေသာ စညးမဥးမားႏင စမခန႔ခြသမား၏ အလပတာ၀နမားသည အဆငဆင အပခပမႈယႏရား၏ အကန႔အသတရေနေသာ ကြၽမးကငမႈႏင နညးပညာအရညအေသြးတ႔က ပမ ဖအားေရာကေစသည။ ထ႔ျပင ျမနမာႏငငတြင မၾကာမက ျပညသ႔၀နထမးမား ၏ လစာမားႏင ေလာေၾကးမား တးလာေသာလညး ထပမာဏမာ နညးပါးလက ရေသးသည။ အက းဆကအားျဖင ႏငင၏ ျပျပင ေျပာငးလေရးမားေၾကာင တးတကလာေသာ ႏငငျခားတက႐က ရငးႏးျမႇ ပႏမႈမားသည ျပညသ႔ေရးရာက႑၏ ယဥၿပ ငႏငစြမးက သသ သာသာ ထခကေစၿပး ၎ငး၏ ကြၽမးကငဝနထမးမားက ထနးသမးႏငရန အထးလအပလက ရသည။

၈၃။ အေကာငအထညေဖာေဆာငေရးအဖြ႕ (DU) မား ဖြ႕စညးမႈသည ျပျပငေျပာငးလေရး ျပလပျခငးျဖင ျပညသ႔ေရးရာ က႑တြင ျမငသာေသာ

ရလဒမား ေပးရန ထထေရာကေရာက တးတကေစေရးအတြက ရညရြယသည။ ၂၀၁၃ ခႏစ ၾသဂတလတြင ဖြ႕စညးခၿပး အေကာငအထည ေဖာေဆာငေရးအဖြ႕မားသည အစးရအဖြ႕၏ အဖြ႔ခြမားျဖစၿပး ၀နေဆာငမႈမားေပးရာတြင ‘ျမနဆနသည ေအာငျမငမႈမား’ ရရေစေရး ရည ရြယသည။ သ႔ေသာ စြမးရညဆငရာ အကန႔အသတမားက ေျဖရငးရန ရညရြယသည ျပညသ႔ေရးရာက႑ ျပျပငေျပာငးလေရး မေဘာင အတြငးတြင အဆပါ အေကာငအထညေဖာေဆာငေရး အဖြ႕မား မညသ႔ အဝငသညမာမ မရငးလငးေပ။

၈၄။ ထ႔ေၾကာင အဓကဥးစားေပးမာ အစးရ အဖြ႕အစညးမားမ အစးရ၏ ဥးစားေပးမ၀ါဒမားႏင ကကညၿပး က႑မားအၾကား ေကာငးမြနေသာ ပးေပါငးမႈ

ရသည သငေလာေသာ က႑ဗဟာမား ေပၚေပါကလာရန စြမးေဆာငရညက အငအားေကာငးေစရနႏင ဝနေဆာငမႈမားေပးျခငးႏင ပးေပါငး

ေဆာငရြကျခငးတြင အစးရ၏ ထေရာကမႈက တးတကလာေစရန ျဖစသည။ ဤနညးအားျဖင အစးရ၏ စနစမားေၾကာင ျဖစေပၚလာေသာ အတားအဆးမားက ေျဖရငးႏငသည။ လအပေသာ အထးျပကြၽမးကငမႈမား တးတကလာေစရန အခ နယရမည။ ထ႔ျပင ဗဟႏင ေဖာထတ ရရေသာ ဝငေရာကေဆာငရြကရန လအပေသာ နယပယမားမ စြမးေဆာငရည အတားအဆးမားက ဂ႐တစက စစစေဖာထတရန လအပၿပး စနစတက ခဥးကပရနလအပသည။ သ႔ေသာ က႑အလက ဥးစားေပးက႑မားက ေဖာျပသည ဗဟာမားသည မညမပင အေျခခကေစကာမ က႑အသးသးမ က႑အလကဗဟာမား ေပၚေပါကလာေစျခငးျဖင မၾကာမကာလအတြငး တးတကမႈရရေစႏင သည။ ဖြ႕စညးထားေသာ က႑အလက လပငနးေကာမတမားမတဆင ထက႑အလက ဗဟာမားသည အစးရ၊ ဖြ႕ ၿဖ းေရး မတဘက အဖြ႕အစညးမားႏင ပဂၢလက က႑တ႔၏ ႀက းပမးမႈမားအတြက ပးေပါငးေဆာငရြကေရး ေဆြးေႏြးပြမား ျဖစေပၚလာမည။ ထ႔ျပင e-governance က မတဆကျခငးျဖင သတငးအခကအလကႏင နညးပညာ ရရလာၿပး အစးရ၏ ဆးျဖတခက ခမတျခငး၊ ပးေပါငး ေဆာငရြကျခငးႏင ဝနေဆာငမႈမား ေပးရာတြင ထေရာကမႈက သသသာသာ တးတကလာေစႏငသည။


၈၅။ အခ ႕ေသာ စြမးေဆာငရည အတားအဆးမားက ေျဖရငးရာတြင က႑အလက စြမးေဆာငရည ျမႇငတငျခငးသည ထေရာကသည။ အခ ႕ေသာ ၀နႀကးဌာနမားသည အျခားေသာ ျပနာမားႏငအတ အခ ႕ေသာ စြမးေဆာငရည အတားအဆးမားက ေျဖရငးရန ျပျပငေျပာငးလေရး အစအစဥမားက ခမတေဆာငရြကလက ရသည။ အထးသျဖင ျပညသ႕ဘ႑ာေငြစမခန႔ခြေရးလပငနးတြင တးတကမႈမား ရရလက ရၿပး ပငစင၊ ကနးမာေရး၊ ပညာေရး၊ စြမးအင၊ ေဘးကငး လျခေရးႏင ဆကသြယေရးက႑မားမာ ေအာငျမငမႈအခ ႕ ျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင ျပညသ႔ေရးရာ က႑တြင စြမးရညဆငရာ အားနညးခကအခ ႕က ကငတြယေျဖရငးရန ေလလာရန လအပသည နညးလမးက ေပးသည။

၈၆။ အခကအလကအေျခခေသာ မ၀ါဒခမတျခငးက ျမႇငတငရန စာရငးအငးစနစမား ခငမာေစၿပး အခကအလကမား၏ အရညအေသြးမား

ျမႇငတငရန အေရးႀကးသည။ အကယ၍ အခြငအာဏာေပးသည ရပဝနးႏင လပေဆာငပမားသည ပမလပကငေဆာငရြကႏငလငပင အရညအေသြး မမေသာ အခကအလကမားႏင အသအျမင ကြာဟမႈမားသည အစးရ၏ သငေလာေသာ မဝါဒမား ခမတရနႏင ဗဟာ မားက အတားအဆးျဖစေစမည။ စာရငးအငးအရညအေသြး ျမႇငတငရန အဓက အခြငအလမးတစခမာ အစးရသစ၏ ဥးစားေပးမဝါဒ ေလးခကတြင တစခအျဖစ ပါ၀ငေနျခငးျဖစသည။ ထ႔ျပင ဖြ႕ ၿဖ းေရးမတဘကအဖြ႕အစညးမားသည အစးရ၏ စာရငးအငးမား တးတက ေစေရး အမ းသားဗဟာ (NSDS) ျပငဆငမႈက အေထာကအပေပးရန သေဘာတထားၿပး ျဖစသည။ ၎ငးက အၿပးသတ ေရးဆြၿပး လင စာရငးအငးစနစမား ခငမာလာေစရန ပမစနစကေသာ ခဥးကပမႈႏင ဗဟာ၏ ရနပေငြဆငရာ အခကအလကမားက ေသခာ ေစမည။31

၈၇။ နဂးခပအားျဖင သေဘာသဘာဝအရ နညးပညာလအပေသာ ဆးျဖတခကမားႏင လပငနးစဥမားတြင ႏငငေရးသမားမား၏ ၀ငေရာက

စြကဖကမႈက ေလာခရနမာ ပြငလငးျမငသာမႈက ေမြးျမရန အဓက ကသည။ သေဘာသဘာဝအရ နညးပညာ လအပေသာ လပငနးစဥမား ဒဇငးဆြျခငးႏင ဆးျဖတခကမားက နညးပညာရငမားမ ပမျပလပလာႏငရန အားေပးရနမာ ႏငငေရးသမားမား ၀ငေရာကစြကဖကမႈ ျပလပရန ခကခသည စနစမရဘ ထေရာကမည မဟတေပ။ ထအေျခအေနတြင ပြငလငးျမငသာေသာ စနစမားႏင လပငနးစဥမား ဒဇငးေရးဆြျခငးသည အေရးပါသည။

(၂) အပခပမႈ အဖြ႕အစညးမား အငအားေကာငးေစျခငးႏင အကငပကျခစားမႈ ေလာချခငး

၈၈။ အပခပေရးလပငနးမားက တးတကေစျခငးသည ျမနမာႏငင၏ တးတကမႈႏင ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာခရန အလားအလာအတြက အေရးႀကး

ေသာ မရမျဖစ လအပခက ျဖစသည။ တးတကမႈႏင အားလးပါဝငမႈအတြက အေျခခေကာငးရရရနအတြက ျပညသ႔ေရးရာက႑၏ စြမးရညမားျဖစေသာ တညၿငမေသာ ပငဆငခြငမားက ကာကြယေရး၊ တရားဥပေဒစးမးေရး ေဆာငရြကေရး၊ အကငပကခစားမႈ တကဖကေရး မဝါဒမား ထေရာကစြာ ခမတေရး၊ ပါ၀ငေဆာငရြကမႈ ျမႇငတငေရးႏင အစးရ၏ တာ၀နခမႈရရေရးတ႔တြင ရငးႏးျမႇ ပႏ သမားႏင ျပညသမား၏ ယၾကညမႈရရရန လအပသည။

၈၉။ ပးေပါငးပါဝငေသာ ဖြ႕ ၿဖ းမႈက ဗဟခပကငမႈ ေလာချခငးျဖင တးတကေစျခငးက ေအာငျမငေအာင ေဆာငရြကခသည။ လငျမနစြာ တးတက ေနေသာ ဒမကေရစျဖင လႊတေတာ၏ အခနးက႑က အားေကာငးေစျခငးအျပင ႏငငေရး၊ အပခပမႈႏင ဘ႑ာေရး စြမးအားမားက ေဒသႏရ အစးရမားအထ တးတကေအာက အားထတလက ရသည။ ၂ဝ၁၁ ခႏစမ စတငကာ အစးရသည အၾကေပးအဖြ႕မား ဖြ႕စညးၿပး တငးေဒသႀကး/ျပညနယ၊ ၿမ ႕နယ၊ ခ႐ငႏင ေကးရြာအဆငမားတြင ေရြးေကာကတငေျမႇာကသည အဖြ႕မားျဖင “ျပညသဗဟျပ ဖြ႔ၿဖ းမႈ” က ဥးစားေပးခသည။ (Nixon & Joelen, 2014)။ ျပညသအေျချပ ဖြ႕ ၿဖ းေရးခဥးကပမႈအေနျဖင အစးရသည ေကးလကေဒသ ဖြ႕ ၿဖ းေရး အတြက ေကးရြာအပစမားက ေထာကပေငြမား ခေပးထားၿပး (ဥးစားေပးသတမတျခငး)ႏင ဆးျဖတခကချခငးက ရပရြာလထက ကယတင လပေစသည။ ထ႔ျပင တငးေဒသႀကးႏင ျပညနယမားသ႔ အရငးအျမစမားက ပမခြေဝေပးခသည။ (World Bank PER, forth-coming)

၉၀။ ေဒသႏရ အစးရမားသ႔ အာဏာခြေဝေပးေသာလညး အားနညးခကမား ကနရေနေသးသည။ ပထမဥးစြာ အဓပၸာယျပညဝေသာ ဗဟခပ ကငမႈ ေလာခထားေသာ အပခပမႈျဖစေစရန တငးေဒသႀကးႏင ျပညနယမားက ခြေဝေပးသည လပငနးဆငရာ တာဝနမားမာ ယခအခ န အထ အလြနအမငး ကန႔သတမႈမားေနေသးသည။ (World Bank PER, forthcoming)။ အထးသျဖင ဗဟခပကငမႈ ေလာခသည စနစ အမားစကသ႔မဟတဘ အေျခခပညာေရးႏင ကနးမာေရးမာ ဗဟအစးရ၏ ေအာကတြင ရေနေသးသည။ ထ႔ျပင အခ ႕ေသာ နယပယမား တြင ရငးလငးသည တာ၀နခြေ၀မႈ မရျခငးသည လအပေသာ ဝနေဆာငမႈမား လကလမးမ ရရမႈ တးတကေစေရးအတြက အဟန႔အတား ျဖစသည။ အစးရအတြငး ဘ႑ာေရး လႊေျပာငးမႈ သာတညမ ျဖစေစေရး ေသခာေစရန လပေဆာငခကမား တးတကလာေသာလညး ျပညနယႏင တငးေဒသႀကး တစခခငးစက ခြေဝသည ပမာဏအတြက အေျခခဆးျဖတသည အခကမာ မရငးလငးေပ။ ထအခကမာ သဘာ၀ရငးျမစထြကရေသာ တငးေဒသႀကးႏင ျပညနယမားမာ ၎ငးတ႔၏ ထညဝငမႈႏင ဝနထပဝနပး ကကညေသာ ခြေဝမႈ မရရသည ခစားခကမား ရသည။

31 The NSDS sets out the strategic goals of the statistical system over the medium term, usually, 5 years (but could be longer) by assessing the current situation, identifying needs

and gaps and developing action plans and budgets.


၉၁။ ျမနမာႏငငတြင အကငပကျခစားမႈက ေတြ႕ရရၿပး အကငပကမႈ ျမငမားေၾကာငး အစရငခမႈ ရသည။ ျမနမာႏငင၏ အကငပကမႈ အဓက လကၡဏာမာ စစအစးရႏင အဆကအသြယရသည လနညးစသာ စးပြားေရး စာခပမားႏင ျပညသ႔ဌာနမားတြင ခန႔အပမႈမားျဖင အက း အျမတမား ရရခသည “လကသငရာ စားေတာေခၚ”သည စနစျဖစသည။ အကငပကမႈ ၫႊနးကနး၏ ၁၇၅ ႏငငတြင ျမနမာႏငငသည ၂၀၁၂ ခႏစက အဆင ၁၇၂ ရခၿပး ၂၀၁၃ ခႏစတြင ႏငင ၁၇၇ ႏငငအနက ၁၅၇ သ႔ အဆငျမငလာခသည။ ထသ႔ တးတကမႈသည အစးရ ၏ အကငပကမႈ တကဖကေရး ေဆာငရြကခကမားေၾကာငျဖစသည။ ၂ဝ၁၃ ခႏစ ဇနန၀ါရလတြင အကငပကမႈ တကဖကေရး ေကာမတက ဖြ႕စညးခၿပး ၂၀၁၃ ခႏစ ၾသဂတလတြင အကငဖကမႈ တကဖကေရး ဥပေဒက ျပ႒ာနးခသည။ ထ႔ျပင ၂၀၁၃ ခႏစတြင အစးရသည ႏငငျခား မဘငးဖနး ကမၸဏႏစခက လငစငခထားေပးခၿပး ထလပေဆာငခကသည ႏငငတကာ စႏႈနးမားျဖင အလြန ပြငလငးျမငသာသညဟ ခ းမြမးခၾကသည။ ထ႔ထကပ၍ သဘာဝအရငးအျမစ ထတယသးစြသည လပငနးမားစမခန႔ခြရာတြင ပြငလငး ျမငသာမႈရျခငးသည ျပညသ႔ဘ႑ာဝငေငြ၏ အဓကဝငေငြျဖစသညအတြက အေရးႀကးသည။ သဘာဝ သယဇာတပစၥညး တးေဖာထတ လပေရး ပြငလငးျမငသာမႈအဖြ႕၀င EITI ႏငငအျဖစ လာထားခရသည အေျခအေနသ႔ ရရလာျခငးသည အစးရ၏ ကတကဝတျဖစေသာ ၁၈ လအတြငး ပထမဆး စာရငးစစအစရငခစာ တငျပရန အေရးႀကးသည။

၉၂။ ျပညသမား ပငဆငမႈက ကာကြယေပးျခငးအပါအဝင တရားဥပေဒစးမးေရးအတြက ေဆာငရြကရန အရညအခငး မျပညဝသည တရားစရငေရးက

အမားစက ခစားရၿပး ၎ငးအခကက ျမနမာအစးရ၏ အပခပေရးဆငရာ အဓကအားနညးခကအျဖစ အမားစက လကခၾကသည။ ျမနမာတရား စရငေရးစနစတြင အရညအခငးက အေျခခသညခန႔ထားျခငးမာ မရငးလငးေပ။ ေအာကပငးတရား႐းမား၏ တရားသႀကးမား ခန႔ထား ရာတြငပင လြတလပမႈမရေပ။ စစအစးရအပစးမႈသမငးေၾကာငးအရ အရပဘကလ႔အဖြ႕အစညးအတြငး တရားသႀကးမားသည အကငပက ျခစားၿပးလာဘစားသညဟ သသယျဖစၾကသည။ ထ႔ျပင တရားသႀကးမားသည ၎ငးတ႔၏ စရငခကမားအတြက ရငးလငးခက သ႔မဟတ ေရးသားေျဖရငးခကေပးခသည။ ထအခကသည ၎ငးတ႔အေနျဖင တရားဥပေဒစးမးေရးက လကနာကငသး ေဆာငရြကျခငး ထက အပခပသမား၏ ညႊနၾကားခကမားအတငး ေဆာငရြကၾကသညဟ အမားက ႐ႈျမငၾကသည။

(၃) ျပညသ႔ဘ႑ာ အရငးအျမစမား ခြေ၀မႈႏင သးစြမႈအရညအေသြး တးတကေစျခငး

၉၃။ အပခပမႈ တးတကေစရန လကရအခ နအထ တးတကလာေသာ သတငးရယပငခြငႏင မဒယာ လြတလပခြငက ဆကလက ထနးသမးထားရန

လအပသည။ တပမေတာ အပစးမႈ၏ သမငးေၾကာငးသည စစမနေသာ ပါဝငမႈ၊ အျမင သ႔မဟတ ပမကယျပန႔ေသာ အမ းသား အစးရတြင ကယစားျပမႈမားက ကန႔သတထားၿပး ကြျပားေသာ အျမငမားက ျပငးျပငးထနထန ဖႏပခသည။ ယခအခါ ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးစဥ ၏ အစတအပငးတစခအျဖစ ယခငက မျဖစႏငခသည အေနအထားတစခအျဖစ သတငးစာႏင ဂာနယမားသည သတငးမားက လြတလပ စြာ ေရးသားလကရၾကသည။ ထ႔နညးတစြာ ယခငက ျပညပတြင ေရာကရေနသည မဒယာမားသည ယခအခါ ျပညတြငးတြင ႐းမား ဖြငလစ ေဆာငရြကႏငလာသည။ နယစညးမျခား သတငးေထာကမားအဖြ႕က “ျမနမာႏငင၏ မၾကဖးေသာ (သတငးစာ လြတလပခြင) မာ ၎ငး၏ အေကာငးဆး အဆငသ႔ ေရာကရခသည” ဟ ေဖာျပၿပး ၂၀၁၃ ခႏစတြင သတငးစာလြတလပခြင ၫႊနးကနးတြင ၁၇၉ ႏငငတြင အဆင ၁၅၁ ရရသည။ အစးရ၏ သတငးအခကအလက ပြငလငးမႈသည သသသာသာ တးတကလာၿပး အဓက အကန႔အသတမာ အထးသျဖင စစတမးမားမ ရရေသာ အခကအလကမား၏ စတမခရမႈ ျဖစသည။ အကငပကမႈ တကဖကျခငး အပါအဝင အဆပါ အခကမားက တးတကေအာင ေဆာငရြကျခငးသည အပခပမႈ တးတကရန အေရးႀကးသည။

၉၄။ မၾကာမကာလက သသာေသာ တးတကမႈမား ရလာေသာလညး တငးျပည၏ အေရးပါေသာ တးတကမႈအတြက လအပေသာ အသးစရတမား

လေလာကရန ျပညသ႔ဘ႑ာ အရငးအျမစမား လအပလက ရေသးသည။ ကဥးေျမာငးေသာ အခြနေကာကခမႈ နယပယႏင လကနာမႈ အားနညးျခငး၊ အခြနကငးလြတခြငမားက အမားအျပားအသးခၾကျခငးႏင ေခတမမေတာသည အခြနစနစေၾကာင အခြနေကာကခ ရရမႈက အကန႔အသတ ျဖစေစသည။ ျမနမာႏငင၏ လကရ အခြန စညးၾကပမႈသည ကယတင အကျဖတျခငးထက အစးရ အရာရမား၏ အကျဖတမႈျဖစၿပး အခြနထမးႏင အခြနစညးၾကပသအၾကား ညႇႏႈငးကာ အခြနေဆာငေစသည။ ျမနမာႏငငသည ျပညတြငးျပညပ ရငးႏးျမႇပႏမႈႏင ပဂၢလက က႑ တးတကမႈက အားေပးေနခ နတြင ထအခကသည အခြနစနစ၏ မတမႈႏင သာတညမျဖစမႈက ထခက ေစသည။ မၾကာမက တးတကလာေသာ အခြနႏငအခြနမဟတေသာ ဝငေငြမားတြင ျမနမာႏငင၏ အခြနဝငေငြမာ ေဒသစႏႈနးအတြငး တြင ေကာငးစြာ တညရသည။ (ပ ၁၆ႏင ၁၇ တြငၾကညပါ)။ မၾကာမက အခြနစညးၾကပမႈ ျပျပငေျပာငးလေရးတြင တးတကမႈမား ရရၿပး အခြနထမးႀကးမားဆငရာ အခြန႐းက ဖြငလစခသည။ သ႔ေသာ အခြနစနစ ကယျပန႔ၿပး အခြနပစ ႐းရငးရန မဝါဒ ျပျပငေျပာငးလမႈက အရနျမႇငတငရန လအပသည။


၉၅။ ဘ႑ာေငြ ျပငပဝငေငြမားသည ဘ႑ာေငြ ျပန႔ကမႈျဖစေပၚေစၿပး အမားပငေငြ ထနးသမးသစးရမမႈက ျမငတကေစသည။ ထ႔ျပင ပြငလငး

ျမငသာမႈျပနာ ေပၚေပါကသည။ ျပညသ႔ေရးရာ အသးစရတႏင ဘ႑ာေရး တာ၀နခမႈ အကျဖတမႈ (PEFA) အရ ဝငေငြ၏ ၄ဝ ရာခင ႏႈနး (အမားစမာ သဘာ၀ရငးျမစ က႑မ) မာ ျမနမာစးပြားေရးဘဏတြင တျခားစာရငးျဖင စမခန႔ခြၿပး ၎ငးတ႔မာ ဘ႑ာေရး ျပငပ ျဖစသည။ ထသ႔ ဘ႑ာေရးျပငပမ ေငြေၾကးေထာကပျခငးသည ဗဟာေျမာက အရငးအျမစခြေဝမႈက ထခကေစၿပး ျပငပမ ျမငသာမႈ အားနညးေစသည။ ထအခကသည ပြငလငးျမငသာမႈႏင တာ၀နခမႈက စးရမစတမား ျဖစေပၚေစသည။

၉၆။ အစးရသည အစးရႏင ပဂၢလကပးေပါငး ေဆာငရြကမႈ ျဖစႏငေျခက အားထတေနေသာလညး သသသာသာ အသးမခႏငေသးေပ။ လြနခေသာ အႏစ ၂၀ တြင ဖြ႕ ၿဖ းဆႏငငမားသည ပဂၢလက က႑က ထေရာက၍ တထြငႏငေသာ ရငးျမစအျဖစ အားထားၿပး အေျခခ အေဆာကအအ ႏင ဝနေဆာငမႈေပးရန ဘ႑ာေငြ ရာေဖြမႈ မတဖကအျဖစ သေဘာထားၾကသည။ ခငမာေသာ ႏႈငးယဥမႈအျဖစ အစးရ၏ တရားဝင မ၀ါဒ သည ျပညသ႔က႑ လအပခကမားက ႏငငပင စးပြားေရး လပငနးမားမ ရာေဖြမႈက ျမႇငတငခသည။ ႏငင၏ ဖြ႕ ၿဖ းမႈ လအပခကမားအရ ပဂၢလက က႑၏ စတ၀ငစားမႈမား ရသည။ သ႔ေသာ ျမနမာႏငငသည ဤအလားအလာက အသးမခရေသးေပ။ သ႔ေသာ ပးေပါငးမႈက ဖြ႕ ၿဖ းေရး မတဖကမား၏ အားေပးမႈျဖင တးခ႕ရန ႀက းစားေနသည။

၉၇။ ျမနမာႏငင၏ ႀကးမားေသာ ဖြ႕ ၿဖ းမႈ လအပခကမား၊ အကန႔အသတရေသာ ဘ႑ာေရး နယပယႏင သဘာဝဓာတေငြ႕က႑အေပၚ အလြနအမငး

မခမႈတ႔ေၾကာင တးတကမႈအရနျမႇငတငရနႏင အားလးပါဝငရန သးစြမႈ အရညအေသြးသည အေရးပါသည။ ဖြ႕ ၿဖ းမႈ ရညမနးခကမား ေအာငျမငရန သးစြမႈအရညအေသြးမာ အၿမအေရးပါသည။ သ႔ေသာ ျမနမာႏငင၏ ဖြ႕ ၿဖ းေရး လအပခကႀကးမားျခငးႏင အကန႔အသတ ရေသာ ဘ႑ာေရး နယပယအရ ပမ အေရးပါသည။ ထ႔ျပင ႏငင၏ စးပြားေရး ပစတြင ဓာတေငြ႔က႑သည ႀကးမားေသာေၾကာင ဖြ႔ၿဖ းမႈမာ အားလးပါဝငရန သးစြမႈ အရညအေသြးသည အေရးပါေသာ အခနးက႑တြင ရသည။ အထးသျဖင သဘာဝဓာတေငြ႔ က႑မာ အလပအကငမားစြာ မဖနတးႏငေသာေၾကာင အစးရအေနျဖင ဓာတေငြ႕ မရရေသာ ဝငေငြက အလပသမား လအပခကမားျပားေသာ က႑မား တးတကေစရန အကအညေပးျခငးႏင ဝနေဆာငမႈမားေပးျခငးသည အားလးပါဝငေသာ တးတကေရးက အေထာကအက ျဖစေစမည။

၉၈။ မၾကာမကာလမားက တးတကမႈမား ရေသာလညး ျမနမာႏငင၏ ကနးမာေရးႏင ပညာေရးအတြက အရငးအျမစမား ခြေဝရာတြင အသးစရတ

အရညအေသြး နမပါးလကရသည။ ၂ဝ၁၂-၂ဝ၁၃ တြင ကနးမာေရးအတြက အသးစရတမာ စစေပါငး ျပညတြငးထတကနတနဖး၏ ၁.၅ ရာခငႏႈနးရၿပး ၂ဝ၁၁-၂ဝ၁၂ ခႏစက အသးစရတ ဝ.၂ ရာခငႏႈနးထက တးတကလာခသည။ အဆပါ ကာလမားအတြငး ပညာေရး အသးစရတမာ ဝ.၈ ရာခငႏႈနးမ ၁.၆ ရာခငႏႈနးသ႔ တးတကလာခသည။ ထသ႔ သသသာသာ တးတကလာခေသာလညး ျမနမာႏငင၏ ပညာေရးႏင ကနးမာေရးအသးစရတမာ ႏငငတကာ စႏႈနးႏငစာလင အားနညးလက ရသည။ (ပ ၂၁ ႏင ၂၂ က ၾကညပါ)။ ထ႔ျပင အစးရသည အဆပါ က႑မားအတြက ဘ႑ာေငြ ခြေ၀ေပးျခငးက တးျမႇငခေသာလညး ေရ႕တနးတြင ဝနေဆာငမႈ ေပးေနေသာ အဖြ႕အစညး မားမာ ဘ႑ာေငြ မလမေလာကျဖစလကပင ရေသးသည။ ပမရရလာေသာ အရငးအျမစမားမာ ေငြလးေငြရငး အသးစရတမားႏင လစာေငြမားထသ႔ ေရာကရသြားသည။

13

ပ ၁၉ အစးရ၏ အခြန ဘ႑ာေငြ ရရမ ပစ ပ ၂၀ ႏငငအလက အစးရ၏ အခြနဘ႑ာေငြ ရရမ ပစမား

Source: Ministry of Finance, IMF, and World Development Indicators, 2014

ပ ၂၁။ ကနးမာေရး အသးစရတ ေ၀စ ပ ၂၂။ ပညာေရး အသးစရတ ေ၀စ

Source: World Bank, Public Expenditure Review (forthcoming)


၉၉။ ေယဘယအားျဖင ဘ႑ာေရးျဖစစဥ အဆငမားတြင အားနညးခကမားသည သးစြမႈအရညအေသြးက ထခကေစၿပး ျမနမာႏငင၏ ဆငးရ

ႏြမးပါးမႈ တကဖကေရး ရညမနးခကမား ေအာငျမငႏငမႈက ေလာပါးေစသည။ ပထမဥးစြာ ဘ႑ာေငြ စမျခငးမေဘာငႏင လပငနးစဥက ရငးျမစမားခြေဝမႈႏင မ၀ါဒ ဥးစားေပးခကမားျဖင ကကညေအာင ဒဇငး မေရးဆြထားေပ။ လကရအခ နတြင ဘ႑ာေရးဌာန၏ ၀နထမး အငအားစမာ ဘ႑ာေရး စစညးျခငးႏင သတငးအစရငချခငး လပငနးမားျဖင အခ နကနလက ရသည။ ဘ႑ာေရးဌာနေအာကရ ဘ႑ာေရး မဝါဒႏင ဗဟာဌာနခြက မၾကာမက ဖြ႕စညးလကၿပး လပငနးေဆာငရြကျခငး မရေသးေပ။ ထ႔ေၾကာင အဓက ဘ႑ာေရး ဆငရာ ဆးျဖတခကမားက အငအားေကာငးေသာ ခြျခမးစတျဖာသည အေျခချဖငမဟတဘ ျပလပျခငး ျဖစသည။ သကဆငရာ ၀နႀကး ဌာနမားက တငျပလာေသာ အဆျပဘ႑ာေငြမားက ဘ႑ာေရးဝနႀကးဌာနက စစညးကာ လႊတေတာသ႔ တငျပၿပး ထတငျပခကမား မာ ရငးလငးခကမား မပါေသာေၾကာင ဘ႑ာေရး မဝါဒခ တဆကမႈမား ျပလပရန မလြယကေပ။ ဒတယအခကမာ အေကာငအထည ေဖာရာတြင အခေၾကးေငြမားေပးေခမႈႏင ဝယယမႈတ႔အတြက သးစြမႈမေဘာငအတြက ဗဟခမတထားေသာ စႏႈနးမား မရျခငးျဖစ သည။ လကရအခ နတြင အဆပါလပငနးမားက ဝနႀကးဌာနမားသ႔ တာ၀နေပးထားၿပး ထဝနႀကးဌာနမားမ သးစြေရး ဌာနစတမား က ေဆာငရြကသည။ ထသ႔ ေဆာငရြကခကမားသည အဆပါဌာနမားက ဗဟၫႊနၾကားခက မပါဘ မမတ႔ဘာသာ စညးမဥးစညးကမး မား ထတႏငေစသည။ အက းဆကမာ သးစြေရးဌာနစတမားသည လကနာရမည စႏႈနးမားမရဘ ေငြတနဖးက ထနးသမးမႈ မရျခငး ျဖစသည။ ထအခက၏ အားနညးခကက အခ ႕က အသးခၾကသည။ ထ႔ျပင ႏငငပင လပငနးမားမ တရားဝင ဝယယရန လအပမႈသည ပဂၢလက က႑၏ ထေရာကမႈႏင တထြငႏငမႈတ႔က အသးခႏငရန အတားအဆးျဖစသည။ နဂးခပအားျဖင ျမနမာႏငင၏ ျပညသ႔ ဘ႑ာ အသးစရတ၏ အဓကအားနညးခကမာ ရလဒအေပၚ အဓကထားမႈ မရျခငးျဖစသည။ ဥပမာ အေျခခပညာတြင သငၾကားမႈရလဒ မားက ႏငငလးဆငရာ အကျဖတမႈ မရျခငး ျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင ပမသးစြေသာ ပညာေရး အသးစရတသည လခငေသာရလဒ ရရျခငး ရမရက မညသမ မသေပ။

၁၀၀။ ျပျပငေျပာငးလေရးမား စတငခ နမ စတငကာ အခြငအလမးမား ရလာသကသ႔ အႏရာယမားလညး ရသည။ ဝနေဆာငမႈေပးျခငးက ေထာကပရန ျပညသ႔ဘ႑ာေငြ စမခန႔ခြေရးက ေခတမေစရန ျမငမားေသာ ႏငငေရးႏင နညးပညာ မဝါဒေျပာငးလရန လအပသည။ လႊတေတာ၊ သမၼတ႐းႏင စးပြားေရး အဓကကေသာ ဝနႀကးဌာနမားသည ဝနေဆာငမႈ ေပးျခငးက ျမႇငတငရန၊ ပမ ပြငလငးျမငသာမႈ ရလာရနႏင မဝါဒမားက ဘ႑ာေရး အသးစရတမားႏင ခ တဆကရန ဆႏၵရၾကသည။ ေစးကြကအတြငးသ႔ မဘငးဖနးကမၸဏႏစခ ဝငေရာကလာျခငးသည ဆကသြယေရး၀နေဆာငမႈက သသသာသာ တးတကလာေစၿပး ပမ၍ အလေလာကျဖစၿပး အခငးခငး အျပန အလန ခ တဆကထားသည PFM စနစအတြက လမးတစခ ျဖစေပၚေစမည။ တစခ နတညးမာပင အပခပမႈအဖြ႕၏ ဖအားေပးမႈႏင ဥပေဒျပေရးက႑မ ေစာငၾကညမႈမားသည ျပျပငေျပာငးလေရးမားက တကသတ႐ကေဆာငရြကၿပး ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ မရျဖစကာ ရငကကသည စနစတစခ ျဖစေရးအတြက ထခကႏငသည။ ထ႔အတ အားနညးေသာ PFM စနစမ အက းရလဒ ရခသမားသည ျပျပင ေျပာငးလေရး ႀက းပမးမႈမားက ထခကေစႏငသည။ သဘာဝရငးျမစ စမခန႔ခြေရးတြင အဓက အခြငအလမး တစခမာ အစးရ၏ ၎ငးက႑ တြင ပမပြငလငးျမငသာမႈ ရေစလသည မဝါဒျဖစၿပး မၾကာမက သဘာဝတြငးထြက သယဇာတမား တးေဖာထတလပေရး ပြငလငး ျမငသာမႈဆငရာ EITI အဖြ႕၀င ႏငငအျဖစ ဝငေရာကႏငချခငး ျဖစသည။ နဂးခပအားျဖင ဘ႑ာေရး ဗဟခပကငမႈ ေလာချခငးသည သးစြမႈ အရညအေသြးက ေဒသ အေျခအေနမားႏင ကကညသည ရငးျမစခြေဝမႈမား၊ ဖြ႕ ၿဖ းေရးလအပခကမားႏင တးတကၿပး တက႐က ျဖစလာေသာ တာ၀နခမႈတ႔ျဖင အခြငအလမးမား ေပးသည။

13

ပ ၁၉ အစးရ၏ အခြန ဘ႑ာေငြ ရရမ ပစ ပ ၂၀ ႏငငအလက အစးရ၏ အခြနဘ႑ာေငြ ရရမ ပစမား

Source: Ministry of Finance, IMF, and World Development Indicators, 2014

ပ ၂၁။ ကနးမာေရး အသးစရတ ေ၀စ ပ ၂၂။ ပညာေရး အသးစရတ ေ၀စ

Source: World Bank, Public Expenditure Review (forthcoming)


၂။ အေျခခ ၀နေဆာငမႈမား ျပညသတငးရရေအာင အားထတျခငးႏင အထးသျဖင ေကးလကေဒသမားတြင အားလးပါ၀ငေသာ တးတကမႈက အားေပးျခငး

၁ဝ၁။ ျမနမာႏငငတြငအဆငးရဆးသမားမာ ေကးလကေဒသမားတြငေနထငၿပး အေရးႀကးေသာ ဝနေဆာငမႈမားရရမႈ အကန႔အသတျဖစေနျခငး

ေၾကာင အားလးဝနေဆာငမႈ လကလမးမေစေရးႏင ဝနေဆာငမႈမားက ေကးလကေန ဆငးရႏြမးပါးသမားႏင အခြငအေရးမရရသည အပစမား

အထ တးခ႕ ျခငးသည ျမငမားေသာ အက းသကေရာကမႈ ရသည။ ေကးလကေဒသ အေျခခအေဆာကအဥးမား (ေကးရြာ လပစစမးလငး ေရး၊ လမးႏင တယလဖနး ၀နေဆာငမႈမား) ရရျခငးသည ေကးလကေန ဆငးရႏြမးပါးသမားက အေျခခ လမႈဝနေဆာငမႈမား ရရေစ ၿပး ဝငေငြတးရန ရရေစသည။ အျပနအလနအားျဖင လမႈဝနေဆာငမႈမား (ကနးမာေရး၊ ပညာေရး၊ ေရႏင သန႔ရငးေရးက တးတက ရရလာေစျခငးသည ဝငေငြႏင မဆငေသာ ဆငးရႏြမးပါးမႈ မကႏာစာမားက ကညေျဖရငးရာ ေရာကသည။ လသားအရငးအႏးအေပၚ ရငးႏးျမႇ ပႏျခငးသည လမားက ထတလပစြမးအားျမငမားေသာ အလပမားအတြက ျပငဆငရာတြင အေရးပါၿပး အလပအကငေစးကြက တြင ၎ငးတ႔ပါ၀ငရာေဖြႏငစြမးေပးသည။ သငတငေလာကပတေသာ အေျခအေနမားတြင လမႈဖလေရး ေဆာငရြကခကမားသည လ႔စြမးအား အရငးအႏးရရျခငး (ဥပမာ - ေငြေၾကးေျပာငးလေပးျခငးျဖင ပညာေရးႏင ကနးမာေရး ဝနေဆာငမႈ ဝယလအား တးျမႇငျခငး)၊ ဆငးရႏြမးပါးသမား ၀ငေငြအဆငေျပေစျခငး (ဥပမာ - အလပအကငရားပါးသည ရာသတြင ရာသအလက ျပညသ႔ေဆာကလပေရး လပငနးမား ေဆာငရြကေပးျခငး)၊ သ႔မဟတ အလပမလပႏငသမားက ေနာကဆး အကအညေပးျခငး (ဥပမာ - မသနစြမးႏင သကႀကး ရြယအမား) ျဖင စြမးအငျဖညဆညးေပးႏငသည။

(က) လမႈေရး ၀နေဆာငမႈမားက ျပညသတငး လကလမးမေစျခငး

၁ဝ၂။ ျမနမာႏငင၏ ကနးမာေရးအေျခအေနသည နမပါးၿပး ေဒသတြငး ႏငငမားႏင ႏႈငးယဥပါက နမပါးသည အေျခအေနတြင ရသည။ အာဆယ ႏငငမားတြင ျမနမာႏငငသည ေမြးဖြားခ နမ ေမာမနးသကတမး အနမဆးျဖစသည။ ေမြးကငးစႏင ငါးႏစေအာကကေလး ေသဆးမႈႏႈနး၊ အေလးခ န လအပခကထက နမပါးမႈႏႈနး၊ HIV ပ႕ ပြားႏႈနးႏင တဘျဖစပြားႏႈနးတ႔တြင ဒတယ အျမငဆးျဖစသည။ လြနခေသာ ႏစ ၂ဝ အတြငး သသသာသာ တးတကလာေသာလညး မခငႏငကေလး ေသဆးႏႈနးႏင အာဟာရခ ႕တႏႈနးတ႔မာ ျမနမာႏငငအတြက ျပနာ ႀကးမားအျဖစ ရေနေသးသည။ ျမနမာႏငငသည ေဒသတြငးႏငငအမားစတြင မခငေသဆးႏႈနး ပမနညးပါးသည။ (ပ - ၂၃)

၁ဝ၃။ ျပညသ႔ေရးရာ သးစြမႈ ဆယစႏစမားစြာ နညးပါးမႈသည အမေထာငစမားအေနျဖင ကနကစရတ အမားအျပားက ထမးေဆာငၾကရသည။ ထအခကမာ နယေျမေဒသအလက မားစြာကြျပားၿပးေပးေသာ ဝနေဆာငမႈမား၏ အရညအေသြးမားလညး ကြျပားသည။ ျမနမာႏငင သည တစကမာၻလးတြင ကနးမာေရးက႑ အစးရအသးစရတ အနမဆးႏငငမားတြင တစခအပါအဝင ျဖစသည။ ၂ဝ၁၂-၂ဝ၁၃ ခႏစ တြင ကနးမာေရးက႑သည အစးရ စစေပါငး အသးစရတ၏ ၁.၃ ရာခငႏႈနးသာ ရခၿပး (လတစဥးအတြက တစႏစစာ အေမရကနေဒၚလာ ၂ ေဒၚလာသာ အသးျပခသည။) ထသ႔ အသးျပမႈ နမပါးျခငး၏ ရလဒအျဖစ အတစကသးရေငြမာ အလြနအမငး ျမငမားၿပး စစေပါငး ကနးမာေရး အသးစရတ၏ ၈ဝ ရာခငႏႈနးခန႔ ရၿပး ကမာၻတြင အျမငဆးႏငငမားထမ တစချဖစသည။ ထ႔ျပင ျမနမာႏငင၏ ေနရာ အမားစမာ ကနးမာေရး ၀နေဆာငမႈ မာ နမပါးသည။ ေျမမကႏာျပင ၾကမးတမးျခငး၊ ေဝးလေခါငဖားျခငး၊ ပဋပကၡမားႏင ယဥေကးမႈ ကြျပားျခငးမားသည မရမျဖစ ဝနေဆာငမႈမားေပးျခငးက အတားအဆးျဖစသည။ ဝနေဆာငမႈမား ရရႏငသည ေနရာမားတြငပင စနစတက စနေခၚမႈမားသည ေပးေသာ ဝနေဆာငမႈ၏ အရညအေသြးက ျပငးထနစြာ ထခကေစသည။

14

ပ ၂၃။ အရငေမြး ၁၀၀၀၀ တြင မခင ေသဆးႏႈနး ပ ၂၄။ အလယတနး စစေပါငး ေကာငးအပႏႈနး၊ ရာခငႏႈနး

Source:Asian Development Bank, 2014 Source:World Development Indicators, 2014

ပ (၂၅) စးပြားေရးလပငနးအမားစ ရငဆငေနရသညအခကအခ ျပနာမား

ပ (၂၆) လပငနးစအရြယအစားအလက ရငဆငရသညအခကအခ ျပနာမား

Source: World Bank, Investment Climate Assessment – Enterprise Survey, 2014


၁ဝ၄။ အရညအေသြးရေသာ အေျခခ ကနးမာေရး ၀နေဆာငမႈမား လကလမးမေစျခငးသည ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာခေရးက မားစြာ သကေရာကေစၿပး

အခ ႕ေသာ ေဆာငရြကခကမားက လငလငျမနျမန အရနျမႇင ေဆာငရြကႏငသည။ အေျခခ ကနးမာေရးသည အေျခခ ပညာေရး၊ သန႔ရငး ေရးႏင စကပ းေရးထတလပႏငစြမးႏင တစခႏငတစခ အေထာကအပ ျဖစေစသည။ ထ႔ျပင မကနးမာျခငး၏ တနဖးသည မသားစတစခ အတြက အခြငအလမးမား ဆး႐ႈးႏငျခငးေၾကာင ဆး႐ႈးမႈတနဖး အလြနျမငမားသည။ ထ႔ေၾကာင အျခားႏငငမားႏင ကြာဟခက ျမငမားေနျခငးေၾကာင ကနးမာေရးအတြက လကလမးမေအာင ေဆာငရြကျခငးသည ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာခရနမားစြာ သကေရာက မႈရသည။ ထ႔ျပင လပေဆာငရလြယကေသာ နယပယမားျဖစသည ေနရာမားတြင ပမလပေဆာငျခငး၊ ကနးမာေရး ရနပေငြ တးခ႕ ျမႇငတင ေပးျခငး၊ လကရ ေဆာငရြကခကမားျဖစေသာ ကနးမာေရး ေဆးေပးခနးမားတြင အေျခခ ေဆးဝါးမား အခမေပးျခငး၊ ငါးႏစေအာက ကေလးႏင ကယဝနေဆာငမားက အခမ ကနးမာေရး ေစာငေရာကမႈေပးျခငး၊ အေရးေပၚ ခြစတရန လအပသည လနာမားက ပထမေန႔ ေဆး႐စရတ အခမေပးျခငးတ႔က ေဆာငရြကျခငးျဖင ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာခေရး အက းရလဒက ရရေစႏငသည။

၁ဝ၅။ အေျခခပညာေရးတြင ျမနမာႏငင၏ ေကာငးအပႏႈနးမားသည ႏငငတကာႏင ႏႈငးယဥလင အေလးဂ႐ျပဖြယရာ ျဖစေသာလညး (ပ - ၂၄)

အတနးပညာ ၿပးဆးေအာငျမငႏႈနးမာ ထငရားသသာေသာ ျပနာ တစရပ ျဖစေနၿပး အရညအေသြးမာလညး နမပါးလက ရသည။ အေျခခ ပညာေရးတြင ၂၅ ရာခငႏႈနးေသာ ေကာငးသားမားသညသာ မလတနးၿပးဆးၾကၿပးေနာက ေကာငးထြကၾကသည။ ၃၀ ရာခငႏႈနးသာ အထကတနး ေကာငးသ႔ ေရာကရၾကၿပး ၁၁ ရာခငႏႈနးသာ အထကတနးပညာ ၿပးဆးၾကသည။

၁ဝ၆။ ျမနမာႏငငတြင ပညာသငၾကားေရး၌ အကနအက မားျခငးသည ဆငးရႏြမးပါးသမား ေကာငးမတကႏငျခငး၏ အဓက အေရးႀကးေသာ

အေၾကာငးရငး ျဖစသည။ အမနးခငးႏငငမားႏင ႏႈငးယဥလင ေကာငးသားမဘမား ရငဆငေနရေသာ စးပြားေရး အခကအခသည လြနလြနကက ျဖစပမေပၚေသာလညး အမေထာငစမားတြင (တက႐ကႏင ကေလးလပအား ဆး႐ႈးျခငး) တ႔တြင ကနကစရတမားေၾကာင ကေလးမားက ေကာငးမထားႏငေသာ မသားစမားက သကေသခလက ရပါသည။ ေကာငးမထားေသာ အမေထာငစမားအား အဘယေၾကာင ေကာငးမထားသနညးဟ ေမးလင ၅၅ ဒသမ ၅ ရာခငႏႈနးေကာ၏ ေကာငးလး၀မထားရျခငး အဓက အေၾကာငးရငးမာ စးပြားေရးႏင ကနကစရတ အခကမားေၾကာငျဖစသည (World Bank forthcoming)။ ကေလးတစေယာက၏ ပညာေရး တးတကလာ သညႏငအတ တက႐ကႏင သြယဝကကနကစရတ တးျမငလာျခငးေၾကာင ကနကစရတသည အလယတနးအဆင၏ အဓက ျပနာ ႏင ဆကစပေနသည။

၁ဝ၇။ ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာခေရးတြင ပညာေရးႏင အသကေမြး၀မးေကာငးသငတနးမား တကေရာကႏငသည အခြငအလမးမား တးတကေစရန

ေဆာငရြကမႈသည လြနစြာ ထေရာကေသာလညး ၎ငးသည ကာလတတြင အက းရလဒ ရမည မဟတေပ။ ကနးမာေရးႏင ႏႈငးယဥလင ပညာေရးတြင ႏငငတစဝမး ေကာငးတကႏငႏႈနးမာ ကြာဟခက မမားေသာလညး အရညအေသြးရေသာ အေျခခပညာသည ကနးမာေရး ႏင ေရႏငသန႔ရငးေရး၊ ကြနပတာနညးပညာ၊ ဘ႑ာေရးဝနေဆာငမႈမား အားလးသည အျပနအလန ခ တဆကေနၿပး ျပညသမား ဝငေငြတးေစေသာ အခြငအလမးမား ရရေစရန အားေပးသည။ ေကာငးသားမားအား အေျခခအရညအခငးမား ျဖညေပးရမည။ ဥပမာ - စာေပ၊ အတြကအခကမား သငၾကားေပးျခငးျဖင လပခလစာ အခြငအလမးေကာငးမား၊ ကယပငလပငနးမားက လပကငေစ ႏငမညျဖစသည။ ထ႔ျပင ထပေလာငးသငတနးမား အသကေမြးဝမးေကာငးသငတနးမားက ေပးရမညဆေစကာမ ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာခေရးတြင ပညာေရးအရညအခငးျမႇငတငျခငးသည ကာလတတြင မသသာေသာလညး ကာလရညတြင ထေရာက အက းရလပါ သည။ ၎ငးလပေဆာငခကမားက လကရ ရလဒ ျမငရရန ခကခငးေဆာငရြကသငသည အခကမားျဖစသည။

၁ဝ၈။ ဝနေဆာငမႈရရသည ေဒသမားႏင ရရႏငသည ဝနေဆာငမႈမားႏင ပတသကေသာ သတငးအခကအလကႏင ယၾကညကးစား၍ မရေသာ

ေၾကာင ေရႏင သန႔ရငးေရးလပငနးဆငရာ အေၾကာငးအရာမားမာ တတကက သရႏငရန မလြယကေပ။ ၁၉၉၇-၉၈32 မစ၍ အစးရသည ႏစစဥ စာရငးအငးထတျပနျခငး မျပေတာေခ။ ေနာကဆး ေရႏင သန႔ရငးေရးက႑ ထတျပနခေသာႏစမာလညး ၁၉၉၃33 ျဖစသည။ ေနာကဆး ေပါငးစပေလလာေရး အစအစဥ (JMP) အခကအလကမားသည အၾကမးဖငးအားျဖင အျပသေဘာ အေျခအေနမားက ေဖာျပၿပး ေဒသတြငး ၿမ ႕ ျပႏင ေကးလက ေရႏင သန႔ရငးမႈ ၀နေဆာငမႈမရရျခငးႏင ႏႈငးယဥလင ျမငမားသည။ သ႔ရာတြင ၎ငးအခက အလကသညလညး တငးျပည၏ အခ ႕ ေရြးခယထားေသာ အပငးမားတြင ကြျပားမႈမားျပားသညက ေတြ႕ရသည။ ေနရာအမားအျပားတြင ေသာကသးေရအတြက လအမားစမာ ေရကနႏင ေရတြငးတမမားက မခေနရပါသည။ ထ႔ျပင ၿမ ႕နယအခကအလကသည ၀မးေလာ ေရာဂါက ငါးႏစေအာကကေလး ေသဆးေစေသာ အဓက အႏရာယအျဖစ ေဖာျပပါသည။ ထအခကမာ ေရႏင သန႔ရငးေရးသည တငးျပည ၏ အဓက ျပနာအျဖစ ရေနေၾကာငး ျပသသည။

32 Meehan, P. (2010) The WASH Sector in Myanmar: Addressing the Challenge of Building Sustainable WASH Services. WaterAid.

33 Cowater International in association with Thant Syn Co. Ltd., and General Administration Department, Urban Water Supply Division, United Nations Development Programme and

The World Bank (1993) Water Supply and Sanitation Sector Review, Myanmar. UNDP, MYA/86/012


၁ဝ၉။ ေရႏင သန႔ရငးေရး ၀နေဆာငမႈ လကလမးမရန ေဆာငရြကျခငးသည ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာခေရးတြင ထေရာကေသာလညး ေရတတြင သတငး

အခကအလကမား ရရႏငေရးက အဓကထား ကငတြယ ေဆာငရြကရန လအပပါသည။ ေရႏင သန႔ရငးေရးသည အေျခခလအပခကျဖစၿပး ၎ငးလပငနးတးတကလာပါက ဆငးရႏြမးပါးမႈက တက႐ကေလာခႏငပါမည။ ထ႔ျပင ၎ငးသည ကနးမာေရးက အေထာကအပေပးၿပး ေကာငးမြနေသာ ေရႏင သန႔ရငးေရးရရျခငးသည ေရာဂါမားစြာက ကာကြယရန အေရးပါသည။ သ႔ေသာ ယၾကညေလာကေသာ အခက အလကမရျခငးသည ကနဥးအေနျဖင အခကအလကကြာဟမႈက ျဖညဆညးရန လပေဆာငရန လအပသည။

(ခ) ေကးလကအေျခခ အေဆာကအအကြနရက ခ႕ထြငျခငး

၁၁ဝ။ ေကးလကအေျခခ အေဆာကအအကြနရကမား ခ႕ထြငျခငးသည ေကးလကက ၿမ ႕ႏင ဆကစပစးပြားေရးလပငနးမားက ေပါငးစပေပးၿပး

ေကးလကေနဆငးရႏြမးပါးသမား လမႈဝနေဆာငမႈမားက လကလမးမ လာေစမညျဖစၿပး ဝငေငြရရမညအခြငအလမးမားအတြက စြမးရညျမင

လာမညျဖစသျဖင ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာခရာတြင အေရးပါသည။ လမႈ၀နေဆာငမႈကသ႔ပင ကြနပတာ နညးပညာ၊ လပစစႏင လမးမား ရရျခငးသည ေကးလကေဒသမားတြင နညးပါးသည။ ေကးလကေဒသမားတြင အဆပါ ၀နေဆာငမႈမား ကယျပန႔စြာ ရရေအာင ေဆာငရြကျခငးသည ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာခရာတြင ထေရာကေသာ သကေရာကမႈ ရမည။

၁၁၁။ ႏငငတစ၀မးတြင ကြနပတာနညးပညာ လကလမးမမႈသည နမပါးၿပး ေကးလကေဒသ အမားစတြင တယလဖနး၀နေဆာငမႈပင မရရေပ။ ျမနမာႏငငတြင ၇၀-၈၀ ရာခငႏႈနးေသာ လဥးေရမာ ေကးလကေဒသတြင ေနထငေသာလညး တယလဖနးအတြက အေျခခ အေဆာကအအမားက ၿမ ႕ ျပအတြကသာ တညေဆာကထားသည။ ေကးလကေဒသမားတြင လငးဖနးႏင အငတာနက ရရမႈမာ အလြန နညးပါးသည။

၁၁၂။ ႀက းမ နညးပညာေပၚထြနးလာမႈသည ေကးလကေဒသမားတြငေနထငၾကသညလမားထသ႔ ဆကသြယေရးလမးေၾကာငးတးျမႇငေရးအတြက

အခြငအလမးတစရပျဖစသည။ ႀက းမ၀ါယာလကနညးပညာသည ရပ၀တေကဘယႀက းမားအသးမျပပ ေဒသမားစြာက ခ တဆက လႊမးၿခႏငကာ၊ ယငး၏ ကရယာသညလညး တပဆငရသညမာယခငႏငႏႈငးစာလင အေတာပင လြယကသည (ADB ၊ ၂၀၁၄)။ ေနရာ အတအကတပဆငထားရသညႀက းမားသည တပဆငခေစးႏႈနးႀကးျမငၿပး၊ ျဖန႔ကကတပဆငရသညမာလညးအခ နပကနသည။ သ႔ရာတြင ႀက းမနညးပညာသည ပမေစးသကသာေသာလညး လေနထငမႈတကြတျပားစ ရသညေဝးလေခါင ဖားေဒသမားတြငမ စးပြားေရးတြက ေျခမကကသညအတြက ျပနာတစခအျဖစရ ဆပငျဖစသည။

၁၁၃။ အက းျပစးပြားေရးေဆာငရြကခကမားႏင ဝနေဆာငမႈမားဆငရာအခြငအလမးမားက ေကးလက ေဒသမဆငးရႏြမးပါးသမားအက းေကးဇးခ

စားၾကရေစရန ေဆာငရြကေပးျခငးအားျဖင ေကးလကေဒသ၌တယလ ဖနးကြနရကတးခ႕ျခငးသည ဆငးရမြေတမႈကေရရညေလာကေစႏငပါ

သည။ ပမေကာငးမြနသည တယလဖနးလငးမားေၾကာင ဆငးရႏြမးပါးသမားသည ထတလပေရးႏင ကနသြယေရး ဆးျဖတခကမား ခမတရာတြင အသး၀ငဖြယရရမမကအေသးစားေငြေၾကးကစၥရပမားႏင ကနးမာေရးကသ႔ေသာ အေရးပါသည ၀နေဆာငမႈမားက ရရေစ ေရးအတြက ပမလြယကေခာေမြ႔ေစဖြယရသည သတငးအခကအလကမားက ရရႏငမညျဖစသည။ ဖြ႕ ၿဖ းဆႏငငမားရ ကနးမာေရး ေစာငေရာကမႈစနစမား၌ လကကငဖနးနညးပညာ အသးျပမႈ၏အက းေကးဇးမားမာ အမ းမ းကြျပားလကရၿပး၊ ကနးမာေရး သတငး အခကအလကမားေပးပ႔သညစနစမားပမေကာငးမြနျခငး၊ ဆငးရခ ႕တသည ျပညသမားထသ႔အေဝးေရာကေဆး၀ါးေစာငေရာကမႈပပးကညျခငးႏင ေရာဂါကထးပမေကာငးမြနေစေရးအတြက စာတေပးပ႔ျခငးမားပါ၀ငသည။

၁၁၄။ အလားတပင ဘကစတးတကဖြ႕ၿဖ းေရးအတြက ေကးလကေဒသလပစစမးရရေရးသညလညး အေရးပါလေပသည။ စတခယၾကညရသည လပစစမးရရေရးသည ေကးလကေဒသမားရ အေသးစားႏငအငယစား လပငနးမားအတြက စးပြားေရး၀နးကငတစခေပၚေပါကလာေစ ေရးအတြက အဓကကပါလမမည။ ထ႔ျပင လပစစမးရရမႈသည ကနးမာေရး၊ ပညာေရး၊ လျခေရးႏင ဘ႑ာေရးတ႔ကသ႔ေသာ အျခားေသာ အေရးအရာမား တးတကရရေစေရးအတြကလညး ပဓာနကေနေပသည။ ေဒသတစခ၌ လပစစမးမရျခငးေၾကာင ထထေသာေကးလက ေဒသမားသ႔ အရညအခငးရေသာ ကနးမာေရးႏငပညာေရး၀နထမးမား သြားေရာကတာ၀န ထမးေဆာငေရးအတြက စတအားေလာေစ သည အေၾကာငးရငး တစချဖစေစႏငသည။ အလားတပင လပစစမးမရရမႈေၾကာင ေကးလကျပညသ႔ေဆး႐မားႏင ေဆးခနးမား အတြက ေဆးဝါးမားက အေအးေပးထနးသမးႏငေရးအတြက အခကအခ ျဖစရသည။

၁၁၅။ တစခ နတညးမာပင ျမနမာႏငငရ လပစစမးမရရသညလဥးေရအခ းသည ၿမ ႕ ျပေဒသမာထက ေကးလကေဒသမား၌ သသသာသာပငပမျမငမား

ေနသည။ ဥပမာအားျဖင ၿမ ႕ ျပေဒသ၏ ရနကနႏင မႏေလးကသ႔ေသာ ၿမ ႕မားတြင လပစစမးရရမႈႏႈနး ၇၅ ရာခငႏႈနးခန႔ရေနခ နတြင ေကးလကေဒသမားတြင လပစစမး ရရမႈႏႈနး ၁၆ ရာခငႏႈနးျဖင အလြနအမငး နညးပါးလကရသည။ အမနအားျဖင နယစပ ေဒသမားရ ေကးလကလထ အမားစသည ဓာတအားလငး ကြနရကစနစျဖင လပစစသြယတနးရယျခငးမရေပ။ ဧရာဝတတငး၊ မေကြးတငးႏင ရခင ျပညနယတ႔ကသ႔ေသာ ေကးလကေန လဥးေရအမားအျပားရသည ျပညနယႏင တငးေဒသႀကးအခ ႕တြင ဓာတအားလငး ကြနရက သြယတနးမႈစနစျဖင လပစစသးစြမႈ ၁ဝ ရာခငႏႈနးသာရေနၿပး ယငးႏႈနးမာ အာဖရကရ အလြနဆငးရႏြမးပါးေသာ ႏငငအနညးငယ


ႏင တနးတပငျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင ေကးလကေဒသမားတြင လပစစမးရရမႈ အဆငအတနး အားနညးေနျခငးသည ျမနမာႏငင၏ ဘကစဖြ႕ ၿဖ းတးတကေရးအတြက အဓက အဟန႔အတား တစချဖစေနသည။

၁၁၆။ ထ႔ျပင ျမနမာႏငင ေကးလကေဒသရလမးမားက ဖြ႔ၿဖ းတးတကေအာငလပေဆာငရာတြင သသသာသာတးတကမႈမား ရလာေသာလညး

ႏငင၏ ေဒသအမားစသ႔ ေရာကရႏငရန ခကခေနဆျဖစသည။ ၁၉၈၈ ခႏစတြင ေကးလကေဒသရ လမးမား၏ အရညအလား ၇,၈၅၀ ကလမတာ ရခသည။ ယငးကာလ ေနာကပငးတြငလညး သသာသည တးတကမႈမား လပေဆာငထားႏငခသည။ ေကးလကေဒသ ဖြ႕ၿဖ းတးတကေရး အစအစဥေအာကတြင လမးပနးဆကသြယေရး ကြနရကသည ၂ဝ၁ဝ ခႏစ၌ ၅၇,၇ဝဝ ကလမတာအရည အထ ရလာခသည။ ေကးလကေဒသရ တတားမားသညလညး ၁၉၈၈ ခႏစက ၃,၆၆၃ ကလမတာမ လကရအခ နတြင ၁ဝ,၉၉၇ ကလမတာ အထ တးတကလာခသည။ သ႔ရာတြငလညး ျမနမာႏငင ေကးလကေဒသရ လမးမား၏ ထကဝကသည မတသရာသကာလတြင သြားလာရန ဆကလကခကခေနဆျဖစသည။ ထ႔အတြကေၾကာင ေကးလကေဒသရ လမးမား၏အေျခအေနက ဖြ႕ ၿဖ းတးတကေစရန ပမ အေလးထားေဆာငရြကသြားရမညျဖစသည။

(ဂ) ျပညသလထအတြက လမႈေရးအကာအကြယေပးႏငေသာ လႊမးျခမႈအစအစဥမားက တးျမငရရေစျခငးႏင ၎ငးတ႔၏ အားနညးခကမားက ေလာခေပးျခငး

၁၁၇။ အမေထာငစမားတြင ဆငးရႏြမးပါးမႈအျဖစသ႔ ကေရာကႏငသည အားနညးခကမားစြာ ရေနသညက ေထာကဆ၍ ၎ငးတ႔၏ လႈမႈေရးက အကာ

အကြယေပးႏငေသာ လႊမးၿခမႈအစအစဥမားက တးျမငရရေစျခငးႏင ၎ငးတ႔၏ အားနညးခကမားက ေလာခေပးျခငးသည ဆငးရႏြမးပါမႈႏႈနး

ေလာခရာတြင အကအညေပးႏငမည ျဖစသည။ ယငးသည ေန႔စဥအသကေမြး၀မးမႈအတြက စကပ းေရးလပငနးကသာ အားထားေနရၿပး ရာသဥတေၾကာင ျဖစေပၚလာသည တနလႈပေျခာကျခားမႈ အေျခအေနမားက ခႏငရညမရသည အမေထာငစအမားစ ရေသာ ေကးလက ေဒသမားတြင အထးအေရးႀကးလသည။ ကညေထာကပမႈ အစအစဥ ပစမားမရဘ ေရႀကးျခငး သ႔မဟတ မးေခါငျခငးကသ႔ေသာ သဘာဝ ေဘးအႏရာယမားသည မားစြာေသာ ျပညသတ႔က ဆငးရႏြမးပါးျခငး သ႔မဟတ ဆငးရသညထက ဆငးရသြားႏငသည အျဖစမားသ႔ လြယကစြာ ကေရာကသြားေစႏငသည။

၁၁၈။ လကရအခ နတြင ျမနမာႏငင၏ ပမနလပ႐းလပျမျဖစေသာ လမႈကာကြယေရးစနစသည လဥးေရ၏ လအပခကမားက ျပညျပည၀၀ ကငတြယ

ေျဖရငးေပးႏငျခငးမရေပ။ လကရအခ နထ လမႈကာကြယေရးက႑၏ သးသပခကမားအရ ျမနမာလဥးေရ၏ ၉၅ ရာခငႏႈနးေကာသည ႀက တငတြကဆႏငေသာ လမႈကာကြယေရးစနစက ရရျခငးမရပ ယငးအစား ပစတက မဟတသည အဖြ႕အစညးအေျချပ စမခန႔ခြေရး ယႏရားမားႏင အလရငမားက ေငြေၾကးေထာကပထားသည အစအစဥမားမ အကအညမားကသာ သငသလ မခ အားထားေနရသည။ အစးရ၏ လမႈကာကြယေရး ေငြေၾကးသးစြမႈသည အနညးငယေသာ လမားႏင အခြငထးခ လစအတြကသာ အက းျဖစထြနးေစသည လမႈဖလေရးျပ႒ာနးခကမားတြငသာ လးလးလားလား အဓကထားေနသည။ ၂၀၁၂ ခႏစႏင ၂၀၁၃ ခႏစမားတြင အစးရ ပငစငႏင လမႈ ဖလေရး သတမတျပ႒ာနးခကမားအတြက အသးစရတသည ဂ ဒပ၏ ဝ ဒမ ၅ရာခငႏႈနးခန႔ ရခၿပး ယငးသည ႏငငေတာ ဘတဂက ၏ ၂ ဒမ ၃ ရာခငႏႈနး ျဖစသည။ သ႔ေသာ ယခ အစးရ၀နထမး သကႀကးပငစငမားႏင ကနးမာေရး အာမခထားရမႈမားသည ပငစငအဆင အားနညးမႈ (အစးရ ၀နထမးလစာမား နညးပါးျခငး)ႏင ေပးေဝသည လပထးလပနညးမား အားနညးျခငးေၾကာင ျပညစလေလာကသည အကာအကြယမား ေပးအပႏငျခငးမရေပ။ ထ႔ျပင ယခအစအစဥမားသည ပမနသမား႐းက က႑ေအာကရ အလပသမား လနညးစမားကသာ ေထာကပေပးႏငၿပး ကနးမာေရး၊ ရာသဥတဆငရာႏင အျခားေသာ စတမခမးေျမဖြယ အားနညးခက မားရေနသည အမေထာငစမားက ေထာကပေပးႏငျခငးမရေပ။ လကေတြ႕အားျဖင ျမနမာႏငငတြင လသထငရားစြာ ေငြေၾကးေထာကပ မတညထားေသာ လမႈေရးက အကာအကြယေပးႏငေသာ လႊမးျခမႈ အစအစဥတစခရမေနပ လမႈေရးအကာအကြယေပးေရးဆငရာ လႊမးၿခမႈအစအစဥတြင အစးရ၏ ေငြေၾကးသးစြမႈသည ၂ဝ၁၂-၁၃ ခႏစမားတြင ဂ ဒပ၏ ဝ ဒမ ဝ၁ ရာခငႏႈနးေအာက ေလာနညး ခသည။ ယငးသည ျပညသ႔လျခေရး အစအစဥမားတြင ႏငင ဂ ဒပ၏ ၁ ရာခငႏႈနးမ ၂ ရာခငႏႈနးထ သးစြေနေသာ အေရ႕ေတာင အာရႏငငအမားအျပားႏင ပမဆငးရႏြမးပါးေသာ အာဖရက ဆာဟာရ ေဒသေအာကရ ႏငငမား (ကမာၻ႔ဘဏ ၂၀၁၄) တြင သးစြမႈ ထကပင အားနညးေနသည။ လကရတြင ျမနမာႏငင၌ လမႈအကာအကြယဆငရာ ျပ႒ာနးခကမားအတြက အႀကးဆးေသာ ေငြေၾကး မတညသမားသည အဓကအားျဖင အေရးေပၚႏင လသားခငးစာနာမႈဆငရာ သကသာေခာငခ ေရးအဖြ႕၊ အစးရ မဟတသည ျဖန႔ေ၀ေရး လပထး လပနညးမားႏင ခ တဆကထားသည ဖြ႕ ၿဖ းေရး အဖြ႕အစညးမားပငျဖစသည။

၁၁၉။ ေဆာငရြကရနလအပေနသည လမႈလျခေရးလပငနးမားက တးျမႇငလပေဆာငႏငမည အခြငအလမးမား ရေနပါသည။ ယငးအခြငအလမး မားတြင ဥစၥာဓနခြေဝေရး မ၀ါဒမားအတြက ႏငငေရးႏင ဘ႑ာေရးအရ ေနရာဖနတးေပးျခငး၊ အေရးေပၚ ကယဆယေရးႏင အလရင မားက ေထာကပကညသည အစအစဥမားမ အစးရကယတင ဥးေဆာငေသာ ေရရညလမႈကာကြယေရး စနစတစခဆသ႔ အသြငကးေျပာငး ရန ေဆာငရြကျခငးႏင ဆငးရႏြမးပါးသမားထသ႔ အက းေကးဇးမားႏင ဝနေဆာငမႈမားက ထထေရာကေရာက ျဖန႔ေဝေပးျခငးတြင တးျမငလပေဆာငမႈမား ပါဝငသည။ ျမနမာႏငငသည နညးပညာသစမားက အကအညက အသးချခငး အပါအဝင ခငမာသည လမႈကာကြယေရး အစအစဥမားအတြက ခမတေဆာငရြကရာတြင ေနာကမ ေလလာသငယရသည တငးျပညတစခအေနႏင ႏငငတကာ


အေတြ႕အၾကမားမလညး အက းေကးဇးရႏငမည အခြငအေရးလညး ရေနသည။ ၀ငေငြနညးပါးျခငးႏင ၀ငေငြရရမႈ အလယအလတရ ေသာ ႏငငမားတြင လမႈကာကြယေရး စနစမားသည မညမမႈမားႏင ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာခေရးက အေထာကအကျပေၾကာငး အေထာကအထားလညး ရေနသည။ အသယပးယား၊ ဘဂၤလားေဒရ၊ ပါကစၥတန၊ ရ၀မဒါ၊ နေပါႏင ဂါနာကသ႕ေသာ ႏငငမားတြင အထးလအပခကမားႏင ေရရညဘ႑ာေရးတ႔အေပၚ မတည၍ လမႈကာကြယေရး စနစမားတြင အတငးအတာအမ းမ းတ႔ျဖင ရငးႏး ျမႇ ပႏလကရၾကသည။34 သဘာ၀အရငးအျမစ ကြယ၀ခမးသာမႈရၿပး ေစာစးစြာ ဖြ႕ ၿဖ းေနေသာ ႏငငမားသညလညး လမႈကာကြယေရး စနစမားတြင ရငးႏးၾကသည (မဇမဘစကသ႔ေသာ အာဖရကႏငငမားစြာ)။ ကစၥရပမားစြာတြင ၀ငေငြနညးပါးသညႏင ၀ငေငြ အလယ အလတရ ႏငငႏစမ းစလးတြင လမႈကာကြယေရးစနစမားက လသားအရငးအႏး ရယမႈႏင အသကေမြးမႈမားက ရယအသးျပသည။ အဆပါ မ၀ါဒမား၏ အျပသေဘာေဆာငေသာ ျပနလည ခြေ၀ေရး အက းဆကမားႏင ေကာငးမြနေသာ ဖြ႕ ၿဖ းတးတကမႈ အက းတရား ႏစရပစလးက အျပညျပညဆငရာ ေငြေၾကးရပေငြအဖြ႕က ေဖာျပထားသည။

၁၂ဝ။ လမႈကာကြယေရးအစအစဥမား တးခ႕ ျခငးအျပင ဆငးရႏြမးပါးမႈအတြက အားနညးခကမားက ေလာခေပးျခငးသည သဘာဝေဘးအႏရာယ

ဆငရာ ထေရာကစြာ စမခန႔ခြေရး အတြကလပေဆာငရာတြငလညး လအပသည။ ယငးတ႔သည ဆငးရ၍ အားနညးမႈမားရေသာ အမ းသမး မား၊ ကေလးသငယမား၊ သကႀကးရြယအမား၊ အပယခအပစမားႏင ပဋပကၡမားမ ျပနလည လြတေျမာကလာသမားသည ေဘးအႏရာယ မားႏင အမားဆး ၾကေတြ႕ႏငသည။ ၎ငးတ႔၏ ေနအမမားသညလညး ခငခမႈမရပ ရဖနရခါ ေျမနမ ပတ၀နးကငေဒသမားတြင ေနထငသ မားသည အမားဆး ထခကႏငသည။ မးေခါငမႈမားေၾကာင အစားအစာကနေစးႏႈနးမား တးတကလာခ နတြင ၎ငးတ႔၏ ဘ၀တြင ႀကးမားေသာ ဖအားမားလညး ၀ငလာႏငသည။ ျမနမာႏငငသည ဆငကလနးမနတငး၊ မနတငးေၾကာင လႈငးႀကးျခငး၊ ေရလႊမးမးျခငး၊ ေျမၿပ ျခငး၊ ငလငလႈပမႈ၊ ဆနာမ ေရလႈငး၊ မးေခါငမႈႏင ေတာမးေလာငကြၽမးမႈတ႔ ပါ၀ငသည သဘာဝ ေဘးအႏရာယမားစြာကလညး ထေတြ႕ႏငသည။ မးေရခ နျမငမားမႈေၾကာင ေရလႊမးမးျခငးသည ႏငငတစ၀နးတြင မၾကာခဏ ျဖစေပၚတတေသာ အျဖစအပကတစခ ျဖစေနၿပး ႏငင၏ ေဒသအခ ႕တြင ေျမၿပ မႈႏင မးေခါငေရရားမႈ အႏရာယတ႔ႏင ရငဆငရႏငဖြယရေနသည။ ၁၉၉၈ ခႏစမ ၂ဝဝ၇ ခႏစအထ အခကအလကတစခခငးစအရ မးေလာငမႈေၾကာင ျဖစေပၚသည သဘာဝေဘးအႏရာယ ၇၁ ရာခငႏႈနး၊ ေရလႊမးမးမႈ အႏရာယ ၁၀ ရာခငႏႈနး၊ မနတငးေၾကာင ျဖစေပၚသည အႏရာယ ၁၁ ရာခငႏႈနးႏင ငလငမား၊ ဆနာမေရလႈငးမားႏင ေျမၿပ မႈမား ပါ၀ငေသာ အျခားေသာ ေဘးအႏရာယ ၈ ရာခငႏႈနးတ႔ရခသည။35 ဆငကလနးနာဂစ (၂ဝဝ၈) သည ျမနမာႏငင သမငးမတတမးတြင အဆးရြားဆး သဘာ၀ေဘးအႏရာယျဖစခၿပး ယငးေၾကာင လေပါငး ၁၃ဝ,ဝဝဝ ေကာ ေသဆးခၿပး ေနအမမားစြာႏင ဘဝမားစြာလညး ဆး႐ႈးခသည။ နာဂစအလြန လမႈထခကမႈဆငရာ ေစာငၾကညမႈမားအရ အဆပါ နာဂစမနတငးေၾကာင ေသဆးခသည အမ းသားဥးေရ ထက အမ းသမးဥးေရ ပမမားျပားခဖြယရသညဟ သရသည။ ၿမ ႕ေပါငး ၄ဝ တြင သေတသန ျပလပခကမားအရ အနညးဆး အမ းသမး ၃၉၆ ဥးႏင အမ းသား ၃၃၈ ဥး ေသဆးခသည။ ေလလာခကမားအရ အမ းသမးမားသည သဘာဝေဘးအႏရာယ သတေပးခကမားက ေစာလငစြာ ရရႏငမႈတြင ပမ နညးပါးေနခသညဟ သရသည။36

၁၂၁။ တစခ နတညးမာပင ရာသဥတေျပာငးလမႈသညလညး ျမနမာႏငငအတြက အဓက စနေခၚမႈ တစချဖစေနသည။ ႏငငသည အထးသျဖင မးေရခ န ႏငသကဆငသည ရာသဥတ တးျမငေျပာငးလျခငးမ းက ၾကေတြ႕ထားရၿပး ဆငကလနးမနတငးကသ႔ေသာ ျပငးထနေသာ ရာသဥတ ျဖစစဥမားလညး သသသာသာပင ေပၚေပါကလာခသည။ ထ႔ျပင အပခ နျမငတကမႈမား၊ မးရြာသြနးမႈမားျပားျခငးက ၾကေတြ႕ရဖြယရေန ၿပး လာမညဆယစႏစမားတြင လငျမနစြာအက းသကေရာကလာမည ေျခာကေသြ႕ကာလမား လညး ရလာႏငသည။ ျမနမာႏငငသည ျပငးထနဆးရြားၿပး လေထာငေပါငးမားစြာက ေသဆးေစခေသာ ဆငကလနမနတငးမား ျဖစသည မာလာ၊ နာဂစ ႏင ဂရမနတငးမားက ၿပးခသည ၂ဝဝ၆၊ ၂ဝဝ၈ ႏင ၂ဝ၁ဝ ခႏစမားတြင ၾကေတြ႕ထားရၿပးျဖစသည။ ယငးတ႔ထတြင နာဂစ ဆငကလနးမနတငးသည အဆးရြားဆး ျဖစၿပး လ႔အသကေပါငး ၁၃ဝ,ဝဝဝ ေသဆးခရသည။ ႏငင၏ ဆယရာခငႏႈနးခန႔သညလညး တစမတာႏင ငါးမတာအၾကား ပငလယေရ မကႏာျပင ျမငတကမႈေၾကာင ထပမ၍ ထခကမညဟ ခန႔မနးထားသည။ ယငးအတြကေၾကာင ရာသဥတ ေျပာငးလျခငး၏ ေပါငးစပ အက းဆကမားေၾကာင အႏရာယအရဆး ဆယႏငငစာရငးတြငလညး ပါ၀ငေနသည။

၁၂၂။ လကရအခ နတြင ျမနမာႏငငသည သဘာ၀ပတ၀နးကငပငးက ထေရာကစြာ စမခန႔ခြျခငးႏင ရာသဥတေျပာငးလမႈ၏ အက းဆကမား

က သကသာေလာပါးေစေရးတ႔တြင စနေခၚမႈမားစြာႏင ရငဆငေနရသည။ လကရတြင သဘာဝအရငးအျမစမားႏင ပတသကသည ႏငင၏ဥပေဒျပ႒ာနးမႈသည လငစငထတေပးျခငးလပငနး၊ အစးရ အာဏာပငမား၏ အခနးက႑သ႔မဟတ အခြနဘ႑ာေငြ ထတယ သးစြျခငးအတြက ေငြေၾကးစနစတ႔က ျပ႒ာနးထားျခငးမရေပ။ သတတးေဖာေရးလပငနးေၾကာင သဘာ၀ပတ၀နးကင ထခကမႈ မား ပမ ျဖစေပၚလာေသာလညး ထေရာကသည စညးမဥးဥပေဒမား ခမတထနးသမးႏငျခငးမရေသးေပ။ ထ႔ျပင သတ ထတယ သးစြမႈ လပငနးဆငရာ စမခန႔ခြမႈအတြက သတငးအခကအလကအနညးငယသာ ရသည။ ႏငငတြင လြတလပသည သတငး

34 Fiszbein et al ၂၀၁၁, Subbarao et al ၂၀၁၃, Velarde and Fernandez ၂၀၁၁, Andrews et al ၂၀၁၃, ကမာၻ႔ဘဏ ၂၀၁၃b, Himanshu and Sen (၂၀၁၃) (Mozambique)အတြက ဥပမာမားက ၾကညပါ။

35 Government of Myanmar (2009), page 1

36 တငျပခေသာ QSEM II မ ေတြ႕ရခကသည အမးသမးေရးရာ သဘာ၀ေဘးအႏရာယ အကးဆကမားတြင အေရ႕အာရႏင ပစဖတေဒသမ ကမၻာဘဏ၏ သေတသနေတြ႕ရခကမားႏင ကကညသည။


ဥပေဒမရသညအျပင သဘာဝပတ၀နးကငႏင လမႈ ဆငရာ အက းဆကမား အကျဖတမႈ (ESIA) က ျပငဆငျခငး သ႔မဟတ အေကာင အထညေဖာေဆာငရြကျခငးမ းျပလပရန မလအပပါ။ ESIA စညးမဥးဥပေဒမား၏ ဥပေဒ ေရးဆြျခငးႏင အေကာငအထညေဖာျခငး၊ အစငအခႏင အႏရာယရ စြန႔ပစပစၥညး စမခန႔ခြျခငးအတြက ဆေလာသည သဘာ၀ပတ၀နးကင ညစညမးမႈ ထနးခပေရး စညးမဥး စညးကမးမားက မၾကာေသးမက အေကာငးဆးေသာ ႏငငတကာ အေလအကငမားႏငအည ဖြ႕ ၿဖ းတးတကေရးအတြက စတငေဆာငရြက ထားသည။

၃.အလပအကငမား ပမရရေရးအတြက တးတကမႈက ျဖစေစေသာ ေရရည ပဂၢလက က႑ႏင ဖြငလစမႈတ႔က ျမငတငျခငး

၁၂၃။ ျမနမာႏငငတြင အခကအတန႔အားျဖင ဆငးရႏြမးပါးေနသမားႏင အစဥအလာအားျဖင ဆငးရႏြမးပါးသမားအတြက ေရရညတြင ဆငးရႏြမးပါးမႈ

က ေလာခေပးႏငရန အလ႕ငာ စကပ းေရးလပငနး၏ ျပငပတြင အလပအကငမား ဖနတးရနႏင စကပ းေရးလပငနးသ႔ အျမတအစြနးမား

တးမားေရာကရလာေစရန လအပသည။ စကပ းေရးက႑သည အခကအတန႔အားျဖင ဆငးရႏြမးပါးသမားအားလးအတြက ခသာခသာ ရေစရန လေလာကသည အလပအကငမားက ဖနတးေပးႏငျခငးရမညမဟတပ ယငးက႑၏ အျမတအစြနးမားကလညး အစဥအလာ အားျဖင ဆငးရႏြမးပါးသမားအတြက ရရမႈနညးပါးေနခ နတြင သဘာ၀ဓာတေငြ႕ က႑သညလညး အလပအကငအခြငအလမးမားက ဖနတးေပးႏငမည အဓကက႑တစခမဟတေပ။ ယငးအတြကေၾကာင စကပ းေရးတြငထတလပမႈက ပမတးျမငျခငးႏင သဘာ၀ ဓာတေငြ႕မဟတသည က႑မားတြင ပဂၢလက က႑ရငးႏးျမႇ ပႏမႈမားက ပမတးျမငျခငးတ႔က အဓကအေလးထား ႀက းပမးအားထတသြား ရနလသည။ ျမနမာႏငငတြင အလပအကငအခြငအလမးမားက ဖနတးေပးႏငဖြယရသည စကပ းေရးႏင သဘာ၀ဓာတေငြ႕ မဟတသည က႑မားမာ ကနထတလပမႈ၊ သတတးေဖာျခငး၊ ခရးသြားလပငနး၊ ဘ႑ာေငြေၾကး က႑ႏင ေဆာကလပေရး က႑တ႔ပငျဖစသည။

၁၂၄။ ေဒသတြငးႏင ကမာၻလးဆငရာ ထတလပမႈက႑၊ ကနပစၥညး ျဖန႔ခ ေရး ကြနရကတြင ျမနမာႏငငသည အခြငအေရးမားက စတငရရႏငေတာ

မညျဖစသည။ အေရ႕အာရတြင ေခတမနညးသး ကနထတလပေရးႏင ျဖန႔ခ ေရး ကြနရကသည နယစပ ေဒသမားတစေလာကတြင ကနထတလပမႈ လပေဆာငမႈမား တစစတစစ ကြထြကလာျခငးျဖင တးတကလာခသည (Kudo, 2009)။ အထးသျဖင ႏငငစ ပးေပါငး ေဆာငရြကမႈမားသည ၎ငးတ႔၏ ကနထတလပမႈ လပငနးမားက သးျခား ထတလပေရးအစအကြကမားအျဖစ ခြထြကေစၿပး နယစပမား တစေလာကတြင ယငးလပငနးတ႔က အေျခစကလာၾကသည။ သ႔မသာ လပအားခ ကြျပားျခားနားမႈ ကသ႔ေသာ ေပါငးစညးထားျခငး မရသည တညေနရာ အက းေကးဇးမားက အသးခႏငမညျဖစသည။ ပတဆ႔မႈမား၊ အားနညးသည မ၀ါဒမား၊ အေျခခအေဆာကအအႏင ဆကသြယေဆာငရြကမႈမားေၾကာင ျမနမာႏငငသည ေဒသအတြငးတြင ခ တဆကမႈမရဘ ျဖစခရသည။

၁၂၅။ စကပ းေရးမဟတသည က႑မားက တးတကေအာင ေဆာငရြကေပးျခငးျဖင အလပအကငမား ဖနတးေပးႏငျခငး၊ အထးသျဖင ကမၸဏႀကး

မားႏငအတ အေသးစားႏင အလတစားလပငနးမား ဖနတးျခငးတ႔သည ၿမ ႕ ျပ ေဒသမားတြင ဆငးရႏြမးပါးမႈက ကငတြယေျဖရငးႏငေရးအတြက

အထးအေရးႀကးေသာ ေဆာငရြကမမား ျဖစၾကသည။ ဆငးရမႈ ေလလာခကမားအတငး ျမနမာႏငင၏ ၿမ ႕ ျပေဒသရ ဆငးရမႈႏႈနးသည မလေဖာျပခကထကမားစြာ ျမငမားေနသည။ ထ႔ေၾကာင ၿမ ႕မား၊ ၿမ ႕ေတာမား၏ ေနရာအႏ႕တြင အလပအကင အခြငအလမးမား ဖနတး ေပးျခငးသည ၿမ ႕ ျပရဆငးရမႈက အဆးသတႏငေရးအတြကအေရးပါလသည။ အႏၵယႏငငတြင ေတြ႕ရခရေသာ အေထာကအထားမား အရ ၿမ ႕ ျပဖြ႕ ၿဖ းတးတကမႈ (အထးသျဖင ေကးလကေဒသမားႏင ပမနးကပစြာ ဆကသြယေနေသာ ၿမ ႕ငယမားတြင) သည ေကးလက ေဒသ ဆငးရႏြမးပါးမႈေလာခေရးတြင အဓက အခနးက႑တြင ရေနသည။ ျပညတြငး ျပညပ ကမၸဏႀကးမားျဖင ရငးႏးျမႇ ပႏမႈမားက တးျမႇင လႈ႔ေဆာႏငရနအတြက မ၀ါဒေရးရာ ေဆာငရြကခကမားအား ေနရာတက သတမတေဆာငရြကေသာေၾကာင ၿမ ႕ ျပေဒသရ ဆငးရသမားအတြက အေသးစားႏင အလတစားလပငနးကသ႔ေသာ ၎ငးတ႔၏ကယပငစးပြားေရး လပငနးမားက အေျခခ လပကငႏငေစ ရနအတြက သဘာ၀ပတ၀နးကငတစခ ဖနတးေပးႏငရန အေရးႀကးသည။ မ၀ါဒေရးရာ ေဆာငရြကခကမားသည ဖြ႕ ၿဖ း တးတကမႈ မားႏင အလပအကငအခြငအလမးမားက ဖနတးႏငရန အေရးပါေသာ အေသးစားႏင အလတစား လပငနးမားႏင ကမၸဏႀကးမားအၾကား ျဖစႏငဖြယ စေပါငးရရသည ရလဒမားက အသအမတျပရန လအပသည။ အေသးစားႏင အလတစားလပငနးမားသည ကမၸဏႀကး မား၏ ေထာကပမႈလပငနးစဥတြင ပစၥညးေပးသြငးသမား၊ သးစြသမား သ႔မဟတ ၾကားပြစားမားအျဖစ အဓကအခနးက႑မ ပါ၀င ေနသမားျဖစႏငသည။

၁၂၆။ သဘာဝဓာတေငြ႕ မဟတသည က႑ႏင စကပ းေရးမဟတသည က႑မားတြင အလပအကင အခြငအလမးမား ပမဖနတးရနမာ ျမနမာႏငင

အတြက ေဒသတြငးႏငႏငငတကာ ေစးကြကမားက ပမ လြယကေခာေမြ႕ စြာရရႏငမႈက ျဖညဆညးျခငးျဖင ျပညတြငးျပညပရငးႏးျမႇပႏသမား

အတြက ေနရာလြတကြကလပမား ဖြငလစေပးရနအလ႔ငာ လကရအားထတေဆာငရြကမႈမားက ဆကလကလပေဆာငျခငးသည အဓကဥးစားေပး

လပငနးတစခ ျဖစရနလသည။ အထးသျဖင ႏငငသညလကရရေနသည ရငးႏးျမႇ ပႏသမားက ၎ငးတ႔၏ လပငနးမား တးခ႕လပေဆာင ျခငးႏင ျပညတြငး ျပညပ ပဂၢလက က႑ ရငးႏးျမႇ ပႏသမား စးပြားေရး လပငနးအသစမားသ႕ ၀ငေရာကမႈက ဟန႔တားေနဆျဖစသည အဖြ႕အစညးဆငရာႏင မ၀ါဒဆငရာ အတားအဆးမားက ဖယရားရန လအပေနသည။ ထ႔ျပင ျပညတြငး၊ ေဒသတြငးႏင ႏငငတကာ ေစးကြကမား ရရႏငမႈအတြက မ၀ါဒႏင အဖြ႕အစညးဆငရာ အတားအဆးမားက ဖယရားရနလညး လအပေနသည။ လအပေသာ မ၀ါဒ ႏင အဖြ႔အစညးဆငရာ ေျပာငးလမႈအခ ႕က လပေဆာငရနမာ အခ နၾကာျမငႏငမည သ႔မဟတ ႏငငေရးအရ ထခကမခသည အေျခအေန


မားရေသာလညး အမားစက အခ နတအတြငးမ သငေတာသည အခ နကာလမားတြင ေဆာငရြကအေကာငအထညေဖာသြားႏငေပ သည။

၁၂၇။ စးပြားေရး ေနရာလပမားက ဖြငလစေပးျခငးအျပင လပစစ၊ ဘ႑ာေရး၊ ေျမေနရာ၊ လပသား၊ သယယ ပ႔ေဆာငဆကသြယမႈႏင သတငးႏင နညးပညာ

အခကအလကတ႔ကသ႔ေသာ တးျမႇငလာေသာ ထတလပမႈ စြမးအားႏင စးပြားေရးစတငလပေဆာငျခငးတ႔တြင အေရးႀကးေသာ လကေတြ႕

ကနထတလပမႈကစၥမားႏင သကဆငေနသည အဓကအခကအခမားက ဖယရားႏငရန အားထတလပေဆာငရနလညး လအပသည။ ၂၀၁၄ ရငးႏးျမႇ ပႏမႈ၀နးကင စစတမးေကာကယမႈအရ ယခကစၥအမားစသည ေတြ႕ဆေမးျမနးခသည ကမၸဏမားအၾကားတြင အဓက အခကအခမားအျဖစ ရေနသည။ အားလးသည ဆငးရမႈ၏ ျပငပရ နညးလမးမားႏင မားစြာခ တဆကမႈ ရေနသညက ေထာက႐ႈ လင အားလးသညဆငးရႏြမးပါးေနမႈေလာခမႈတြင အဓက သကေရာကမႈရေနသည။ သ႔ရာတြင အဟန႔အတားတစခစက ကငတြယ ေျဖရငးေရးအတြက လပေဆာငမႈမားက ခမတေဆာငရြကရာတြင ဂ႐တစက စဥးစားေဆာငရြကရနလသည။ ယငးတ႔တြင အဓကက သည ကစၥရပမား၏ ႐ႈပေထြးမႈမားႏင ယငးတ႔က ကငတြယေျဖရငးရန လအပသညျပျပငေျပာငးလမႈမားႏင ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာခမႈ အေပၚရလဒမား ေမာလငႏငမည အခ နအပငးအျခားတ႔အေပၚတြင အမနတကယ လပေဆာငရန လအပသည အသပညာမညမ ရထားသညတ႔ ပါဝငသည။

(က) ကနသြယမႈႏင ရငးႏးျမႇ ပႏမႈတ႔က ဖြငလစေပးျခငး

၁၂၈။ ႏငငက စးမးျခယလယထားချခငးႏင ႏငငတကာတြင သးျခားရပတညေနရမႈတ႔ေၾကာင ျမနမာႏငငသည ျပညတြငး ပဂၢလက က႑ႏင

ႏငငျခား တက႐ကရငးႏးျမႇ ပႏမႈ (FDI) တ႔ျဖင ပမ ပးေပါငးပါဝငျခငးျဖင ဖနတးႏငေသာ အလပအကငအခြငအလမးမားက အျပညအဝ အက း

ခစားခရျခငးမရေပ။ ႏငငတြင တရား၀င သတမတထားသည ႏငငပငစးပြားေရးလပငနးမား (SEEs) ၄၄ ခ ရၿပး ယငးတ႔ထမ အခ ႕သည ျပညသ႔က႑ပါ၀ငပတသကမႈက ေထာကခထားျခငးမရေသာ ေနရာေဒသမားတြင လပကငေနၾကသည။ ထ႔ျပင SEEs မားသည အစးရထမ အေရးပါသည ေထာကပေငြမား ရရျခငးေၾကာင ပဂၢလက က႑မားအေပၚ မမတသည အက းခစားခြငမားက ေပးထားသည။ ေနာကဆးတြင ႏငင၏ အတတက သးျခားရပတညခသည မ၀ါဒမားႏင ႏငငတကာ၏ ပတဆ႕အေရးယမႈမားေၾကာင ႏငငသည အျခားေသာေဒသတြငး ႏငငမားကသ႔ FDI ၏ အဆငအတနး ျမငမားမႈမားက အျပညအ၀ ခစားႏငျခငးမရခေပ။ ယေန႔အခ နအထ FDI သည အဓကအားျဖင သတထတယသးစြသည လပငနးမားတြင စစညးလပေဆာငထားသည။

၁၂၉။ SEEs မားအလြနတြင စးပြားေရးလပငနးမားတြင တပမေတာ၏ ပါ၀ငပတသကမႈသညလညး လစလပေနေသာပဂၢလက က႑မား တြင

ႀကးစြာေသာ အတားအဆးျဖစေနသည။ ကာကြယေရးဝနႀကးဌာနသည မားစြာေသာ စးပြားေရး ရငးႏးျမႇ ပႏမႈမားရသည ဥးပငကမၸဏ ႀကး ႏစခက ပငဆငထားသည။ အေသးစား စကမႈလကမႈလပငနးမားက အဓကထားလပကငရန တညေထာငထားသည ျပညေထာငစ ျမနမာႏငင စးပြားေရး ဥးပငကမၸဏလမတက (UMEHL) ႏင အႀကးစား စကမႈလပငနးမားက အဓကလပေဆာငရန တညေထာငထားသည ျမနမာစးပြားေရးေကာပေရးရငး (MEC) တ႔ပငျဖစသည။ တပမေတာ ပငဆငေသာ ကမၸဏႀကးမားက SEEs မား

14

ပ ၂၃။ အရငေမြး ၁၀၀၀၀ တြင မခင ေသဆးႏႈနး ပ ၂၄။ အလယတနး စစေပါငး ေကာငးအပႏႈနး၊ ရာခငႏႈနး

Source:Asian Development Bank, 2014 Source:World Development Indicators, 2014

ပ (၂၅) စးပြားေရးလပငနးအမားစ ရငဆငေနရသညအခကအခ ျပနာမား

ပ (၂၆) လပငနးစအရြယအစားအလက ရငဆငရသညအခကအခ ျပနာမား

Source: World Bank, Investment Climate Assessment – Enterprise Survey, 2014


အျဖစ မသတမတႏငေသာလညး ယငးတ႔သည အဓကကသည အခြငအလမးမားက ရရေနၿပး ယငးမာလညး ပဂၢလက က႑အတြက တဖကေစာငးနငးျဖစေစခသည။ ဥပမာအားျဖင ယခငကာလမားက စးပြားေရးႏင အျမတအစြနးဆငရာ အခြနေကာကခမႈမားမ ကငးလြတ ခြငရရခၿပး ျပညပကမၸဏမားႏင စာခပမား ခပဆရာတြငအထး ဥးစားေပးျခငး ခထားရသည။

၁၃၀။ တးျမငလာေသာ ပဂၢလကက႑ရငးႏးျမႇ ပႏမႈမားျဖင အလပအကငမား ပမဖနတးႏငရနအလ႕ငာ ျမနမာႏငင၏ စးပြားေရးပငးတြင ေဒသတြငး

ႏင ကမာၻ႔ေစးကြကမားႏင ပမခ တဆကပးေပါငး ေဆာငရြကသြားရန လညး လအပသည။ အေနာကအပစ၏ ကနသြယေရး ပတဆ႔မႈမားက ေျဖေလာေပးျခငးႏင အာဆယစးပြားေရးအသကအ၀နး (AEC) အသကဝငလာေတာမညအေျခအေနမားက ၂ဝ၁၅ ခႏစတြင ဖြ႕ ၿဖ းတး တကမႈအတြက အဓကကသည ကနသြယမႈမားကျဖစေစႏငေသာ ျမနမာႏငင၏ ႏငငရပျခားေစးကြကအခြငအလမးမားက ပမခ႕ ထြငလာႏငမညျဖစၿပး ယငးအတြကေၾကာငလညး အလပအကငအခြငအလမးမားလညး တးျမငလာမည ျဖစသည။ ၁၉၉၇ ခႏစတြင ႏငငသည အာဆယအဖြ႕၀ငႏငငတစႏငင ျဖစလာခၿပးေနာကပငး ကနပစၥညး စညးၾကပခြနမား၊ ပမးမ စညးၾကပခြနမားနင ပမးမ အခြနႏႈနးထားမားလညး ကဆငးခသည။ သ႔ရာတြငလညး ႏငငတြင ေဒသတြငးႏင ကမၻာေစးကြကမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကမႈ က သသသာသာ အဟန႔အတားျဖစေစသည အခြနမ လပေဆာငမႈ (NTMs) မားစြာလညး ရေနဆျဖစသည။ ယငးတ႔က ထထေရာက ေရာက အသးခႏငရန လကရတြင ေဆာငရြကေနသည။ အလားတ သြငးကနႏင ပ႕ကနေၾကျငာခကမားဆငရာ လပငနးမားအတြက အေကာကခြနလပထးလပနညးမားလညး ေႏးေကြးေလးလေနသည။ အေကာကခြနဌာနသည လအပသည ပစၥညးမားတပဆငအသးျပမႈ ကငးမေနၿပး အျခားေသာ အစးရဌာနမားႏင ေ၀မ ဖလယႏငဖြယရသည ဓာတခြခနးသး အေဆာကအအ ပစၥညးတစခ လအပေနသည။ ယငးတြင စမးသပႏငစြမးရၿပး သြငးကနႏင ပ႔ကန နမနာမ းစက လငျမနစြာ ျပနေပးႏငမညျဖစသည။ ေယဘယအားျဖင ျမနမာႏငင သည ေဒသတြငး အျခား ႏငငအမားစႏင ႏႈငးယဥလင ေထာကပပ႕ေဆာငမႈ စြမးေဆာငရညဆငရာ အၫႊနးကနးတြင ေဆာငရြကမႈ အားနညးေနသည။

၁၃၁။ ျမနမာႏငငသည ေစးကြကႏင အျပညအ၀ ပးေပါငးခ တဆကရာတြင သယယပ႔ေဆာငဆကသြယမႈ အားနညးျခငးက အဓက အဟန႔အတားတစခ

ျဖစေနသည။ လကရတြင ႏငင၏ ပ႔ေဆာငေရးဆငရာ အေျခခအေဆာကအအပငးတြင ေဒသတြငးရ ႏငငအမားစထက ေနာကကကနေနခသည။ ဥပမာအားျဖင ၂ဝ၁၄ ADB အစရငခစာအရ ၂၀၁၂ ခႏစအထ စစေပါငး လမးကြနရကသည ၁၄၈, ၆ဝဝ ကလမတာ ျဖစသည။ သ႔ေသာ ႏငင၏အရြယအစား (၆၇၆, ၅၇၇ စတရနး ကလမတာ) ႏင လဥးေရ ၅၁ သနးတ႔က ထညသြငးစဥးစားရာတြင ႏငင၏ စစေပါငး လမးအရညအလားသည နညးေနသည။ တနညးအားျဖင လမးသပသညးဆသည ၁,၀၀၀ စတရနး ကလမတာလင ၂၁၉ ဒမ ၈ ကလမတာ ျဖစသည။ ယငးသည အေရ႕ေတာငအာရႏငငမားထတြင ဒတယအအားနညးဆးပငျဖစသည။ ၂ဝဝ၅ ခႏစမ ၂ဝဝ၈ ခႏစအၾကား လမးပနးဆကသြယေရးသည တစႏစလင လမးသစမားတြင ကလမတာ ၈,၆ဝဝ ခန႔ႏႈနးျဖင တးတကလာခသည။ ယငးႏႈနးသည ၂ဝဝ၉ ခႏစ ႏင ၂ဝ၁၂ ခႏစအထ တစႏစလင တးခ႕ေဖာကလပသည လမး အရညအလား ၅,၈၀၀ ကလမတာ ထ ကဆငးခသည။ အလားတ ျမနမာဆပကမး အေျခခအေဆာကအအပငးတြင အျခားေသာ ႏငငမားထက ေနာကကကနေနခသည။ ႏငင၏ ပငလယကးသေဘၤာ ဆကသြယမႈ အညႊနးကနး37သည ကေမာၻဒးယားႏငငႏင တနးတျဖစေသာလညး အျခားေသာ အေရ႕ေတာင

37 ႏငငမားသည ကမၻာလးဆငရာ သေဘၤာ ကြနရကႏင မညမ ဆကႏြယေနသည LSCI လပေဆာငမႈမား။ ယငးက ေရေၾကာငး သယယပ႔ေဆာငေရးက႑၊ သေဘၤာအေရအတြက၊ ယငးတ႔၏

ကနေသတာ သယယႏငသည စြမးေဆာငရည၊ အမားဆး ေရယာဥ အရြယအစား၊ ႏငငတစႏငင၏ ဆပကမးမားတြင ကနေသတာ သေဘၤာမား အသးခႏငသည ကမၸဏအေရအတြကနင ၀နေ

ဆာငမႈလပငနးအေရအတြကကသ႔ေသာ အမးအစား ငါးခတြင အေျခခေသာ ကနသြယမႈႏင ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈဆငရာ ကလသမဂၢ ညလာခအစညးအေ၀း (UNCTAD) က တြကခကခသည။

15

ပ (၂၇) စးပြာေရးလပငနး ေဆာငရြကမ အဆငသတမတခက

ပ (၂၈) ကနစည ေထာကပ ပ႔ေဆာငေရးေကာငးမြနမႈအညႊနးကနး

Sources: Doing Business Survey, World Bank,

2014

Sources: World Development Indicators, 2014

ပ (၂၉) ပမးမ စပါးအထြကႏႈနး ၂၀၁၀-၂၀၁၂ ပ (၃၀) စစေပါငးသးႏအထြကႏႈနးတြင စပါးပါ၀ငမႈ

Source: United States Department of Agricutlure,

2013

Source: Food and Agricutlure Organization, 2014


အာရႏငငမားထက အားနညးေနေသးသည။ မးရထားႏင ျမစေၾကာငးပ႕ေဆာငေရး ကြနရကသညလညး အျခားေသာ ေဒသတြငး ႏငငမားႏင ႏႈငးစာလင ဖြ႕ ၿဖ းမႈ အားနညးေနေသးသည။

(ခ) စကပ းေရး ကနထတလပမႈက တးျမငျခငး

၁၃၂။ လယယာလပငနးမဟတသည အလပအကငမားက တျဖညးျဖညးခငး ဖနတးျခငးႏငအတ စကပ းေရးပငးတြငလညး ေနာငလာမည ႏစမားစြာ

တြင ျမနမာႏငငရ လမားစြာက အလပအကငမား ဆကလကေပးသြားႏငမညျဖစရာ ယငးအတြကေၾကာင စကပ းေရးလပငနးသည ႏငငတြင

ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာခေရးတြင အဓကကလကရသည။ စကပ းေရးဆငရာ အက းျဖစထြနးမႈမား တးျမငလာျခငးႏင အလပသမား မား ယငးအက းေကးဇးမားကျပနလညခစားရျခငးသည ထေရာကေသာ ဆငးရႏြမးပါးမႈေလာခႏငေရးအတြက အဓကကသည။ အထြကႏႈနးပမာဏ တးျမႇငျခငး၊ သးႏစကပ းျခငးႏင တရစၧာနေမြးျမျခငး ပစမားက ေျပာငးလျခငး သ႔မဟတ အမ းမ း ေျပာငးလလပကင ျခငးႏငလပငနးတြင ျဖညတငးလပေဆာငမႈမား (လပသား အပါအဝင) အသးျပမႈက ပမထေရာကစြာ အသးချခငးမားေၾကာင အက း အျမတမား ပမရရလာျခငးသည လယယာေျမ လမႈဘဝက တးတကႏငသညအေျခအေနမားအတြက လအပသည။ ႏစတး၀ငေငြရရ မည လယယာေျမ လပထးလပနညးမားသည ေဒသအခ ႕တြင ေျမလြတမားက တးျမႇင အသးခႏငမႈမား ရေစၿပး လယယာလပငနး ျပငပ လပငနး ေထာကပမႈမားအတြက လအပခကမားက ျဖစေပၚေစမညျဖစေသာလညး အလပသမားမားက ရငးႏးေငြ အစားထးေပးမႈ တစခ ႕ရေနဖြယရသည။ ပမထတလပႏငေသာ စကပ းေရးလပငနးသည စကပ းေရးလပငနးႏင အစားအစာျဖန႕ခ ေရး လပငနးေဆာင တာမားျဖင အလပအကငအခြငအလမးမားက အားေပးႏငမညျဖစၿပး ပ႔ကနလပငနးမားျဖင ႏငငျခားေငြလလယမႈမားက ရရေစမည ျဖစသည။

၁၃၃။ ဆနစပါး ထြကရမႈပမာဏ နညးပါးျခငးသည ျမနမာႏငငတြင စကပ းေရးဆငရာကနထတလပမႈႏႈနး ကဆငးေနျခငး၏ အဓကအေၾကာငး

အရငးျဖစသည။ ဆနစပါးသည ျမနမာႏငငတြင အဓက စကပ းေရးထြကကန ျဖစၿပး ႏငင၏ စစေပါငး စကပ းေျမဧက၏ ၆ဝ ရာခငႏႈနးခန႔တြင စကပ းၾကသည။ ဆနစပါးသည အေလးခ နအားျဖင တြကဆလင စစေပါငး အစားအစာထတလပမႈ၏ ၉၇ ရာခငႏႈနး လညး ျဖစသည။ ထ႔ျပင ဆနစပါးသည ႏငင၏ အဓကပ႔ကနမားထတြင တစခပငျဖစသည။ ျမနမာႏငငရ ဆနစပါး ထြကရမႈ ပမာဏမားသည ေဒသတြငး အျခားေသာ ႏငငမားႏင ႏႈငးယဥႏငသည။ ပမ အေသးစတအခကအလကမားက (ဇယားကြက ၅) တြင ျပထားသည။ ဆနစပါး ထတလပမႈ ကဆငးနညးပါးေနျခငး၏ ေနာကကြယရ အဓကအကဆး ျပနာမားသည စကပ း ေမြးျမေရး လပငနးတြငရေနၿပး အဓကအားျဖင ဆညေရေပးသြငးမႈ လေလာကမႈမရျခငး၊ တးခ႕ ၀နေဆာငမႈလပငနးမားက ရရမႈ မရျခငးႏင အားနညးသည ကနထတလပမႈ အေလအထမားပငျဖစသည။

15

ပ (၂၇) စးပြာေရးလပငနး ေဆာငရြကမ အဆငသတမတခက

ပ (၂၈) ကနစည ေထာကပ ပ႔ေဆာငေရးေကာငးမြနမႈအညႊနးကနး

Sources: Doing Business Survey, World Bank,

2014

Sources: World Development Indicators, 2014

ပ (၂၉) ပမးမ စပါးအထြကႏႈနး ၂၀၁၀-၂၀၁၂ ပ (၃၀) စစေပါငးသးႏအထြကႏႈနးတြင စပါးပါ၀ငမႈ

Source: United States Department of Agricutlure,

2013

Source: Food and Agricutlure Organization, 2014


ဇယားကြက-၅ ဆနစပါးထြကရမႈ ျမနမာႏငငႏင ေဒသတြငး အျခားႏငငမားနင ႏႈငးယဥခက

လယယာစကပ းေရးနင ဆညေျမာငးဝနႀကးဌာန၏ တရား၀ငအခကအလကမားအရ ပမးမ စပါးထြကရမႈသည တစဟက တာလင ၄ တနဟ သရရေသာလညး ျမနမာႏငငမ ကနသြယတငပ႔ျခငး သ႔မဟတ စားသးျခငးတ႔က စဥးစားရမည အပပမာဏႏင ခန႔မနးေျခအားျဖင ဆနစပါးထတလပမႈ အဆငသည အလမးကြာေ၀းေနသည။ အေမရကန စကပ းေရးဌာန (USDA) က ၂၀၁၀ -၂၀၁၂ ခနစမားအလြနတြင ပမးမ စပါးထြကရမႈပမာဏသည တစဟကတာလင ၂ ဒမ ၅ တနျဖစသည ဟ ခန႔မနးထားခသည။ ယငးမာ ကနထတလပမႈ အဆငသည အေရ႕ေတာငအာရတြင ေအာကသ႔ ကေရာကသြားေစၿပး ကေမာၻဒးယားႏငင၏ အထကတြငသာ ေရာကရေနသည (ကားခပ ၂၆)။ ကမာၻ႔ဘဏႏင LIFT တ႔က မၾကာေသးမက ျပလပခသည လယယာေျမ နမနာ စစတမးအရ ၂၀၁၃ ခနစ မးစပါး ထြကရမႈပမာဏသည စစကငး တငးေဒသႀကးတြင တစဟကတာလင၂ ဒမ ၄ တန၊ ဧရာဝတတငးေဒသႀကးတြင တစဟကတာလင ၂ ဒမ ၈ တန နင ပခးတငးေဒသႀကးတြင တစဟကတာလင ၃ တန ရသညက ေတြ႕ရခရသည။ အဆပါ ေဒသမားသည ျမနမာႏငင၏ ဆနစပါး ထတလပမႈတြင အမားဆးထတလပႏငေသာ ေဒသမားျဖစသည။

ျမနမာႏငင၏ ဆနစပါးထြကရမႈ ပမာဏ ကြာဟခကသညႀကးမားသည။ ယငး၏ အမ းမ းေသာ ေရာေႏာထားမႈသည ကေမာၻဒးယား၊ လာအ၊ ထငးႏငငအေရ႕ေျမာကပငးထက အာရအလယပငးေဒသမားျဖစၾကေသာ ထငး၊ အငဒနးရား၊ ဖလစပငႏင ဗယကနမတ႔ႏင ပမႏႈငးယဥႏငသည။ ကေမာၻဒးယား၊ လာအႏင ထငးႏငငမား၏ ဆနစပါး ထတလပမႈ ႀကးမား ေသာ အခ းအစားတစခသည ပငကအားျဖင သမားရးက မ းစတမားထက ထြကရမႈ ပမာဏ နညးပါးေသာ မ းစတမား၏တနဖးျမငတကေနသည။ ဥပမာအားျဖင စပယရန႕ေမႊးသည ေကာကညႇငး စပါးမ းစတ မားျဖစထြနးေသာ ထငးႏငငအေရ႕ ေျမာကပငးတြင အဓကသးႏ ပမးမ ထြကရမႈသည တစဟကတာလင ၂ ဒမ ၃ တနျဖစသည။ ျမနမာႏငငႏငႏႈငးယဥ၍ သငေတာသည ေဒသသည သမား႐းက မ းစတမား လႊမးမးထားသည ထငးနငင အလယပငးေဒသတြင မးစပါးသးန ပငျဖစသည။ ၂၀၁၁-၂၀၁၃ ကာလတြင ပမးမ ထြကရမႈပမာဏ တစဟကတာလင ၃ ဒမ ၈ တနရသည။ ယငးသည စစကငးတငးတြင ၅၈ ရာခငႏႈနး၊ ဧရာ၀တတငးတြင ၃၆ ရာခငႏႈနး ႏင ပခးတငးတြင ၂၇ ရာခငႏႈနးတ႔ျဖင ထြကရမႈ ကြာဟခကတစခက ေပၚလြငေစသည။ ဗယကနမႏငင မေခါငျမစ၀မးေဒသရ စကပ းျဖစထြနးေကာငးမြနေသာ ေဒသ တစခ ႕တြင ဆနစပါး ထြကရမႈ ပမာဏသည တစဟကတာလင ၆ တနမ ၇ ဒမ ၅ တနထရသည။ ယငးမာ ျမနမာ ႏငငတြင ျဖစႏငဖြယရာ ထြကရမႈပမာဏ ကြာဟခကက ေပၚလြငေစသည။

၁၃၄။ တစခ နတညးမာပင ဆနစပါးအေပၚ အလြနအမငး မခအားထားမႈသည ျမနမာႏငငသည အထးထတလပမႈပစမားက ေျပာငးလျခငး

သ႔မဟတ အမ းမ း ထတလပျခငးမားျဖင စစေပါငး စကပ းေရး ထြကကန ထတလပမႈက တးျမႇငရန လပေဆာငႏငချခငးမရသညက

ျပသေနသည။ ႏစေပါငးမားစြာၾကာကတညးက အစးရသည ဆနစပါးထတလပျခငးျဖင အစားအစာ ကယတငဖလေရးကသာ ကာလ အေတာအတနၾကာ အဓကအာ႐စက လပေဆာငခသည။ လကေတြ႕အားျဖင သတမတထားသည ထတလပမႈ ရညမနးခကမား ျပညမေရး အတြက လယသမားမားက ဆနစပါး ပမစကပ းရန အစးရက ၫႊနၾကားခသည။ အစားအစာႏင တရစၧာနအစားအစာ မားအတြက အျခားေသာ ေကာကပသးႏမား စကပ းႏငမည အခြငအလမးမားက ေယဘယအားျဖင လစလ႐ႈခသည။ ျမနမာဆနသည စစေပါငး ေကာကပသးႏ တနဖး၏ ၉၄ ရာခငႏႈနးနးပါးခန႔ရၿပး ယငးသည အျခားေသာ ႏငငမားစြာထက ပမအခ းအစားျမငမားေနသည။ ပအမ းမ းႏင သစသးဝလပနးမန ထြကကနမားတြင ေဒသတြငး၌ အမားအျပား ကနသြယမႈမား ရလာခသညအေထာကအထားမားအရ တနဖးျမင စကပ းထြကကန လသးကန ပစၥညးမားအတြက သသာသည တးတကမႈ အခြငအလမးမား ရသည။ တရစၧာန ထြကကနမား က ျပညတြငး သးစြမႈမားသည ဝငေငြတးတကလာမႈႏငအတ တဟနထး တးတကလာမညဟ ေမာလငရသည။ ထ႔အတြကေၾကာင ျမနမာ ႏငင၏ စကပ းေရး ဆငရာ အလားအလာမားက အျပညအ၀ နားလည သေဘာေပါကမညဆလင ဆနစပါးမ ေျပာငးလ၍ အမ းမ း ေျပာငးလထတလပႏငရနလသည။

၁၃၅။ ထ႔ျပင သးႏႀကတခြစက လပငနးတြင လေလာကမႈမရျခငးက အရညအေသြးနမ ထြကရသည ဆနစပါးမားက ထတလပေပးသည။ ျမနမာႏငင ရ ဆနစကအမားစတြင ေခတေနာကကေနသည နညးပညာမားကသာ အသးခေနျခငးေၾကာင နညးပညာဆငရာ ထေရာကမႈမား နညးပါးျခငး၊ ထြကကနဆး႐ႈးမႈ အဆငျမငမားျခငးႏင အရညအေသြးနမသည ဆနမားထြကရလာေစသည။ ခန႔မနးေျခအားျဖင ဆနစက မား၏ ေလးပပ တစပထကနညးသည အေရအတြကသညသာ အရညအေသြး အလယအလတအဆငမ အရညအေသြးျမင ဆနမားက ထတလပေပးႏငလကရသည။ ယခအေျခအေနသည ျပညပသ႔ တငပ႔ျဖညဆညးႏငသည ေစးကြကအပငးအကန႔မားက ကန႔သတထား သည။ ယငးအတြကေၾကာင ဆနတငပ႔မႈအတြက ေစးႏႈနးပမာဏနမကျခငးကျဖစေစၿပး လယသမားမားက ေပးေခသည ေစးႏႈနးနမကမႈ မားလညး ျဖစေစႏငသည။ ဆနတငပ႔မႈအေပၚ ေရရညႏင အခါအားေလာစြာပတဆ႔ထားမႈႏင ကနသြယမႈတြငႏငငပငလပငနးႀကး မား ပါ၀ငပတသကမႈမား အပါအ၀င သမငး၀ငအခကအလကမားက ယငးက႑တြင ပဂၢလကရငးႏးျမႇ ပႏမႈက တားဆးထားသည။


ေသခာေရရာျခငးမရသည မ၀ါဒမားသညလညး အခ ႕ေသာရငးႏးျမႇ ပႏသမားကလညး ဆကလကတားဆး ထားသည။

၁၃၆။ ေနာကဆးတြင လပကငရန လယယာေျမမရျခငးႏင လပပငခြင လျခမႈမားမရျခငးကလညး စကပ းေရး ထတလပမႈမားအတြက အဓက

အဟန႔အတားတစချဖစေနသည။ ျမနမာႏငငသည ခန႔မနးေျခအားျဖင ေကးလကေနလဥးေရ၏ ေလးဆယရာခငႏႈနးႏင သးပပတစပ အၾကားျဖင အေရ႕အာရတြင လယေျမပငဆငမႈ မရသညႏႈနး အျမငဆးပငျဖစသည။ တစခ နတညးတြင လယယာေျမရသည လအမားစသည လညး သမငးတစေလာက မားျပားျပန႔ႏ႕လာခေသာ လယသမးယမႈမားေၾကာင ေရရညလပကငႏငခြငအတြက အာမခအတြက ေသခာမႈ မရပျဖစေနသည။ အျခားေသာႏငငမားရ အေထာကအထားအခကအလကမားအရ လယေျမ လပပငခြင ေသခာစြာရရျခငးသည စကပ း ေရးပငးတြငရငးႏးျမႇ ပႏမႈ တးျမငျခငးအတြက အဓကကႏငၿပး ယငးအတြကေၾကာင ဝငေငြမားလညး တးပြားလာမညျဖစသည။ ပမ ကယကယျပန႔ျပန႔ျဖင လယေျမပငဆငမႈမရျခငးႏင လပပငခြင ေသခာျခငးမရျခငးတ႔သည စးပြားေရးလပငနးမားအတြက အဓက အတားအဆးတစခအျဖစ သတမတထားသည။ ရငးႏးျမႇ ပႏမႈ၀နးကငစစတမး၏ ေတြ႕ရခကမားအရ ယငးသည အထးသျဖင အလတစား၊ အေသးစားႏင ေသးငယသည စးပြားေရး လပငနးမားအၾကားတြင ျပနာတစရပ ျဖစေနေသာလညး အႀကးစားလပငနး မားတြင မားစြာ ျပနာရျခငးမဟတေပ (ပ ၂၅ ႏင ၂၆)။ ရငးႏးျမႇ ပႏမႈဝနးကင စစတမး၏ထပမေတြ႕ရခကမားအရ လယယာေျမ ရရ လပကငျခငးသည ကနထတလပေရး၊ လကလေရာငးချခငးႏင ၀နေဆာငမႈလပငနးမားကသ႔ေသာ က႑အားလးတြင အဓကအတား အဆးတစခ ျဖစေနသညဟ သရသည။

၁၃၇။ လယေျမလပပငခြငေသခာမႈမား တးတကရရရန တးတကမႈအခ ႕မၾကာေသးမက ရထားေသာလညး အျငငးပြားမႈမားက ကငတြယေျဖရငးရန

အဖြ႕အစညးဆငရာမေဘာငထတြင အားနညးခကမားႏင လယေျမသမးယျခငးမားႏင ေလာေၾကးေပးမႈမားအတြက ရငးလငးေသခာသည

စညးမဥးစညးကမးမရျခငးေၾကာင လယေျမပဋပကၡမား ဆကလကရေနဆျဖစသည။ အသြငကးေျပာငးမႈမား စတငလပေဆာငခ န ေနာကပငး လယေျမပငဆငမႈဆငရာ အခြငအေရးမားက တးတကရရေစေရး ရညရြယ၍ လယယာေျမ ဥပေဒႏစခက ျပ႒ာနးထားၿပး ျဖစသည။ ယငးတ႔သည လယယာေျမ ဥပေဒ (၂ဝ၁၂) ႏင ေျမလြတ၊ ေျမလပႏငေျမရငး စမခန႔ခြေရး ဥပေဒ (၂ဝ၁၂) တ႔ပငျဖစသည။ ထ႔အတ ယငးဥပေဒႏစခသည လယသမားမားအတြက ယခငကလယယာေျမ အသးျပလပကငျခငးအတြက အစးရ၏ အသအမတျပ ချခငးမရခလငပငလညး လယယာေျမ အသးခမႈ အခြငအေရးမားက ရရေစႏငမညျဖစၿပး လယသမားမားဘကမ လကရလယယာေျမအသးခေနမႈမားက အသအမတျပသည ျပ႒ာနးခကမားပါ၀ငသည။ သ႔ေသာလညး ယခ ဥပေဒသစမား ရလာေသာလညး လယေျမသမးယျခငးႏင ေလာေၾကးေပးျခငးတ႔က ၁၈၉၄ လယယာေျမသမးယျခငး အကဥပေဒျဖင အသးခေနဆျဖစသည။ ယခဥပေဒ တြင လပထးလပနညးဆငရာႏင ျပ႒ာနးခကဆငရာ ရငးလငးျပတသားျခငးမရျခငးေၾကာင ဆးျဖတခကမား ခမတရာတြင ပဋပကၡမား က ဥးတညေစေသာ တစဖကသတ ဆးျဖတခကမားကျဖစေပၚေစသည။ ယခအေျခအေနက ေပါငးစပရန လယေျမ အျငငးပြားမႈမား က ကငတြယေျဖရငးေရးအတြက အဖြ႕အစညးဆငရာ မေဘာငထတြင သသာထငရားသည အားနညးခကမားလညး ရေနသည။ အစးရသည ၂ဝဝ၈ ခႏစႏင ၂ဝ၁၁ ခႏစတ႔အၾကား တပမေတာမသမးယခေသာ လယေျမကစၥရပမားက စစမးစစေဆးရနအတြက လယယာေျမ ဆ႐ႈးမႈ စစမးစစေဆးေရး ေကာမရငက ဖြ႕စညးခသည။

၁၃၈။ လယယာေျမတြငးႏင ျပငပရ ရငးႏးျမႇ ပႏမႈဆငရာ ဆးျဖတခကမားအရ လယယာေျမ သေဘာသဘာ၀က ေထာက႐ႈလင လယယာေျမ လပကင

တးျမႇငရရမႈႏင လပပငခြင အာမခခက တးတကရရေရးသည အလပအကင အခြငအလမးမား ဖနတးျခငးႏင ျမနမာႏငငတြငရငးႏးျမႇ ပႏမႈ

မား ျပနလညတးျမငျဖစေပၚလာျခငးမားအတြက သသသာသာ အက းသကေရာကမႈရေနၿပး ယငးမသာ ဆငးရႏြမးပါးမႈကေလာခႏင

မညျဖစသည။ လယယာေျမ ျပျပငေျပာငးလမႈမားက ေရ႕ဆကလကလပေဆာငသြားရနအတြက ျမနမာနငငတြင အျခားေသာ ႏငငမားထမ သငယစရာ အခြငအလမးမားစြာလညးရေနသည။38 ဥပမာအားျဖငျမနမာႏငငတြင ႏငငတကာ အေလအကငမားအရ လယယာေျမ အခြငအလမးမားက ေျပာငးလအသးချခငးေၾကာင မဟတပ နညးပညာ သဘာ၀၏ လယယာေျမ ျပျပငလပေဆာငမႈ အစအစဥမားအရ လယယာေျမ ေပါငးစညးလပကငျခငးႏင လယေျမသမးဆညးျခငး လပငနးစဥမားက ယခအခ နထ အသးခေန လကရသည။ အျခားေသာ ႏငငမားမ ရရေသာ အေတြ႕အႀကမားအရ အခ ႕ေသာ ျပျပငေျပာငးလမႈမားတြင ယငးတ႔က မနမနကနကန တညမတေဆာငရြကေပးႏငၿပး ဥပေဒမေဘာငအတြငးမ လပေဆာငေပးႏငမညဆလင ေအာငျမငႏငေပသည။ ထ႔ျပင ယငးတ႔က လထ အသငးအဝငးသ႔ အသပညာမား ျဖန႔ေဝေပးျခငးႏင လပငနးစဥ၏ အမ းမ းေသာ အဆငတ႔တြင ေျဖရငးေဆာငရြကျခငးတ႔ ပါ၀င သည ပြငလငးျမငသာမႈရသည လပငနးစဥမားက အေျခခရမညျဖစသည။

38 လယယာေျမ သမးယျခငးသည လယေျမမားက စးပြားျဖစ စကကရယာအသးျပ စကပးေရးလပငနမားျဖစရနအလ႕ငာ ေျမကြကလြတမားရသည လယသမားမားက ၎ငးတ႔က လယယာမားက

ေပါငးစညး

မညအေပၚ တကတြနးေမးျမနးခနတြင ျဖစေပၚသည။ ထကသ႔ေပါငးစညးခနတြင လယယာေျမက ႀကးမားေသာ ေကာပေရးရငးႀကးမားက အလပသမား ေထာကပမႈေပးေသာ

လယေျမပငရငမားႏင

အတ လကေလာခကေပး၍ စမခန႔ခြသည။ ယငးကသ႔ေသာ စမခန႔ခြမႈမားသည သေဘာတညမႈဆငရာ ကစၥရပမားတြင ရငးလငးျပတသားျခငးမရျခငးေၾကာင

အျငငးပြားမႈမားျဖစေပၚေစသည။


(ဂ) ျမနမာႏငင၏ စစေပါငး ထတလပမႈ စြမးရညႏင ယဥၿပ ငႏငစြမးက တးျမငျခငး

၁၃၉။ ျမနမာႏငင၏ ထတကနမားက ႏငငတကာအတငးအတာျဖင ယဥၿပ ငႏငေရးအတြက အဓကအားျဖင စြမးအငက႑တြင အေရးတႀကး ရားပါး

ေနျခငး၊ ဘ႑ာေရးက႑တြင ဖြ႕ၿဖ းမႈအားနညးေနျခငး၊ ကြၽမးကငလပသားရားပါးျခငးႏင သတငးႏငနညးပညာအခကအလက ICT ၀နေဆာငမႈ

ပငးတြင ေထာကပမႈနညးပါးေနျခငးတ႔အပါအ၀င စးပြားေရး၏ စစေပါငး ထြကကနစြမးရညပငးက အဟန႔အတားမားက လကရ ကာလတြင

တားဆးေနေသာ အတားအဆးမားက ကငတြယေျဖရငးရနလအပသည။ မ၀ါဒေရးရာ အားနညးျခငးႏင ကာလရညၾကာ သးျခားတညရ ေနချခငးမားေၾကာင ယခကသ႔ အဓကကသည ကနထတလပမႈ ကစၥမားအတြက အေရးတႀကး ရားပါးမႈမားက ျဖစေပၚေစၿပး ယငး အတြကေၾကာင စးပြားေရးလပငနးမား ဖြငလစျခငးႏင လပကငေဆာငရြကျခငးတြင စရတစက ျမငတကျခငးတ႕ကလညး ဥးတညေစ သည။ ယခ အတားအဆးမားက ဖယရားျခငးမရလင ႏငင၏ ပဂၢလက က႑တြင တးျမႇငရငးႏးျမႇ ပႏျခငးႏင ကနသြယမႈတ႔ျဖင အလပအကငမား ပမ ဖနတးျခငးသည အျပညအဝ အသးခႏငမညမဟတေပ။

၁၄ဝ။ စြမးအင လေလာကမႈမရျခငးသညလညး ျမနမာႏငငတြင ျဖစႏငဖြယရာႏင ရဆစးပြားေရးလပငနးမားတြင အဓကအတားအဆးတစခပင

ျဖစသည။ နညးပညာအဆငျမငလာမႈေၾကာင ထတလပမႈႏင ထတလပမႈ မဟတေသာ လပငနးမားသည စြမးအငတြငမားစြာမခ ေနရၿပး ကနထတလပေရး သ႔မဟတ ဝနေဆာငမႈ လပငနးမားတြငလညး မခေနရသည။ သ႔ရာတြင အေစာပငးက ေဖာျပခသည အတငး ျမနမာႏငငတြင ၃ဝ ရာခငႏႈနးေအာက နညးပါးေသာ လပစစဓာတအားလငး ကြနရကဆကသြယမႈျဖင အေရ႕ေတာငအာရ တြင လပစစရရမႈႏႈနး အနညးဆးေသာ ႏငငတစႏငငျဖစသည။ ထ႔ျပင ႏငငတြင ပဂၢလက မးစကမားအပါအ၀င စစေပါငး လပစစ ရရမႈသည ၄၈ ဒမ ၈ ရာခငႏႈနးပငျဖစသည။

၁၄၁။ အလားတပင ႏငင၏ ဘဏႏင ေငြေၾကး ဝနေဆာငမႈ က႑သည ဖြြ႕ ၿဖ းမႈအလြနအကၽြအားနညးေနၿပး ၂ဝ ရာခငႏႈနး ထကနညးပါးေသာ လဥးေရ

သညသာ တရား၀င ဘ႑ာေရး၀နေဆာငမႈမားက ရရေနသည (ပ ၃၃ ႏင ၃၄)။ ရငးႏးျမႇ ပႏမႈ၀နးကင စစတမးမားအတြငး ကမၸဏအမားစ၏ ျမနမာႏငငတြင စးပြားေရး လပေဆာငရာတြင ဘ႑ာေရးဆငရာ အခြငအလမးရရႏငမႈသည အဓက အတားအဆးတစခအျဖစ ေဖာျပထား သည။ (ပ ၂၅ ႏင ၂၆) ဘဏလပငနးသည ေႏးေကြးေလးလေသာ ဘဏလပငနးဆငရာ လအပခကမားႏင အေရာငးအ၀ယ လပငနး ကစၥမားတြင တနဖးျမငတကေနမႈမားရေနၿပး ဘ႑ာေရးဝနေဆာငမႈဆငရာ ျပ႒ာနးခကမားတြင နကနမႈ မရေသးေပ။ ဥပမာအားျဖင ျမနမာႏငငအတြငးႏင ျပငပသ႔ ရနပေငြမား အလြယတက လႊေျပာငးႏငျခငးမရေသးေပ။ ေရႊ႕ေျပာငးလပသားမားသည ၎ငးတ႔ ျပညပတြင ရရေငြမားက မသားစမားထသ႔ လႊေျပာငးေပးပ႔ရာတြင သငေလာသည ဘ႑ာေရး ဝနေဆာငမႈမားရရျခငးမရေသးေပ။ တငးၾကပ သည အေပါငခပစၥညးဆငရာ လအပခကမားက ေခးေငြရယမႈက အဟန႔အတားျဖစေစၿပး ဘဏအမားစသည အေကြးဝယကတျပား ဝနေဆာငမႈစနစမားကေပးအပျခငးမရေသးေပ။ ထ႔ျပငအတးႏႈနးမားက အစးရအပခပေရးပငးက ထနးခပထားျခငးေၾကာင ဘဏမား ၏ အက းအျမတရရမႈက ကန႔သတေနကာ ယငးအတြကေၾကာင ေခးေငြရယမႈက သကတမး တးႏငမညျဖစသည။

17

ပ (၃၁) လပစစမးရရသညလဦးေရရာခငႏႈနး ပ (၃၂) လပစစမးသးစြမႈပမာဏ

Source: World Development Indicators, 2014

ပ (၃၃) လႀကး ၁၀၀,၀၀၀ လင စးပြားျဖစဘဏခြ အေရအတြက

ပ (၃၄) လႀကး ၁၀၀၀ လင စးပြားျဖစဘဏမားထမ ေငြေခးယသအေရအတြက


၁၄၂။ ကြၽမးကငလပသား ျဖညဆညးႏငမႈ အားနညးေနျခငးသညလညး ျမနမာႏငငရ ရငးႏးျမႇ ပႏသအမားစက ေျပာၾကားထားေသာ အျခားေသာ

အဓကအတားအဆးတစချဖစသည။ ႏငငသည သးျခားရပတညခရသည ရညလားေသာ ကာလတစခမေပၚထြကလာခ နေနာကပငး ျပညတြငး၌ ရရႏငသည ကြၽမးကငမႈမားႏင အလပရငမား၊ အထးသျဖင မၾကာေသးမက ဝငေရာကလာသည ကမၸဏမားက ေတာငးဆေန ေသာ ကြၽမးကငအရညအခငးပငးတြင သသာသည ကြာဟခကတစခရေနသည။ လပငနးက႑ဆငရာ အထးနညးပညာ ကြၽမးကငမႈ မား အျပင ျမနမာႏငငတြငးရ ေကာငးမားမ ဘြ႕ရလာၾကေသာ လမားစြာတြင အဂၤလပဘာသာရပတြင အေျခခ ကြၽမးကငမႈမ းလညး မရေပ။ ထ႔ျပင အသကေမြး၀မးေကာငးမႈဆငရာႏင နညးပညာ ပငးဆငရာ သငၾကားျပသေပးေသာ ဌာနအမားစကလညး ယခင အစးရ လကထကတြင သမ႐းက တကသလမားအျဖစသ႔ ေျပာငးလသြားသည။ လကရ ကယျပန႔သည ကြာဟခကကေထာကဆလင ကြၽမးကင လပသားမားက တးျမႇင ျဖညဆညးျခငးသည ဆငးရႏြမးပါးမႈေလာခေရးတြင မားစြာအက းသကေရာကေစႏငမညျဖစသည။

၁၄၃။ သ႔ေသာလညး ကြၽမးကငလပသား ျဖညဆညးမႈက တးျမႇငေရးအတြက ပမေရရညလပေဆာငမႈမားသည ရလဒမားေအာငျမငရရရန အခ နၾကာ

ျမငမညျဖစေသာေၾကာင ေရတကာလတြင အခ ႕ေသာ လအပသည လပေဆာငမႈမားက စတငအေကာငထညေဖာလပေဆာငေနၿပျဖစ

သည။ ကြၽမးကငမႈ ကြာဟခကမားက ျဖညတငးႏငရနအတြက ကြာဟခကမရေသာ လပေဆာငမႈတစရပအျဖစ ႏငငျခားရငးႏး ျမႇ ပႏမႈ ဥပေဒသည လကတေလာတြင ကမၸဏမား၌ ႏငငျခားသားမားက ငားရမးလပကငခြငျပထားရာ ကနဥးအားျဖင ပထမ ႏစႏစတာအတြငး ၇၅ ရာခငႏႈနးအထ ခြငျပသြားမညျဖစၿပး ယငးေနာကပငး ႏစမားတြင ယငးက ေလာခသြားမညျဖစသည။ သ႔ေသာ လညး ေရရညေျဖရငးႏငမႈသည ေစးကြကတြင လအပေနေသာ ကြၽမးကငမႈမားႏင အည လအပသည လဥးေရ ေမြးထတေပးႏငရန ပညာေရးစနစ၏ အရညအေသြးေပၚတြင မတညေနသည။ ယငးက အေကာငအထညေဖာရနႏင ရလဒမား ျဖစထြနးရနမာ အခ နၾကာျမင မညျဖစေသာေၾကာင ေသးငယၿပး အေရးႀကးသည လပေဆာငမႈအခ ႕က စတငလပေဆာငရနလအပလသည။ အထးသျဖင ေရတ ျဖညဆညးမႈျဖင ကြၽမးကငမႈ၏ သေဘာသဘာဝက ဆးျဖတရနႏင အလပရငမား၏ ေရရညကြၽမးကငမႈဆငရာ လအပခကမားက ျဖညဆညးေပးႏငမည နယပယမားရ ရငးႏးျမႇ ပႏမႈမားက တးခ႕ရနႏင ျပလပႏငသည ပဂၢလကႏငအစးရက႑မားက ရရေစမည မ၀ါဒ မား ေပၚေပါကလာရန လအပသည။

17

ပ (၃၁) လပစစမးရရသညလဦးေရရာခငႏႈနး ပ (၃၂) လပစစမးသးစြမႈပမာဏ

Source: World Development Indicators, 2014

ပ (၃၃) လႀကး ၁၀၀,၀၀၀ လင စးပြားျဖစဘဏခြ အေရအတြက

ပ (၃၄) လႀကး ၁၀၀၀ လင စးပြားျဖစဘဏမားထမ ေငြေခးယသအေရအတြက

18

ပ (၃၅) လ ၁၀၀ လင မဘငးဖနးကငေဆာငမႈ ပ (၃၆) လ ၁၀၀ လင အငတာနကအသးျပမႈ


၁၄၄။ ျမနမာႏငငတြင သတငးႏင ဆကသြယေရးနညးပညာ ICT သည ေဒသတြငးႏင ကမၻာရ အျခားေသာႏငငမားႏင ႏႈငးယဥလင ဖြ႔ၿဖ းမႈႏႈနးသသ

သာသာ အားနညးေနေသာလညး ယခအခါ ယငးအေျခအေနမားသည လငျမနစြာ တးတကလာမညဟ ေမာလငရသည။ လကရအခ န တြင ျမနမာႏငင၏ မဘငးဖနးႏင အငတာနက ထးေဖာက၀ငေရာကမႈႏႈနးသည ၁ ဒသမ ၁ ရာခငႏႈနးႏင သည ဒသမ ၃ ရာခင ႏႈနး အသးသးရေနၿပး အေရ႕ေတာငအာရတြင အနမကဆးျဖစေနသည။ သ႔ေသာလညး လထဆကသြယေရး က႑ ျပျပငေျပာငးလ မႈမားသည ေစးကြကအတြငး ေလာေပါေပးမႈႏငအတ ရလာခသည။ ဆကသြယေရး ဥပေဒသစတစရပကလညး ၂၀၁၃ ခႏစ ေအာကတဘာလက အတညျပခၿပး ယငးသည ေကာငးမြနသညလပထးလပနညးႏငအည ျဖစထြနးေနသည။ ႏငငတကာ အတငးအတာ ျဖင ပြငလငးျမငသာမႈရစြာျဖင ဖနးေအာပေရတာသစ ႏစခကလညး လပကငခြငလငစငထတေပးခၿပး လကရေဆာငရြကဆျဖစသည ႏငငပင ေအာပေရတာကလညး မၾကာမ လပငနးေဆာငရြကမည မတဖကကမၸဏတစခက ေရြးခယသြားမညျဖစသည။ ျမနမာႏငငသည ဗဟခပကငသည ေစးကြကတစခမ လပငနးရငမားစြာ ပါဝငေသာ ေစးကြကတစခက အသြငေျပာငးလသြားမညျဖစသည။ လထ ေဆြးေႏြးညႇႏႈငးမႈလပငနးစဥတစချဖင ဒတယေျမာက ဥပေဒျပ႒ာနးခကတစခကလညး ေဆာငရြကခၿပး အျခားေသာ ကစၥရပမားက လညး ေနာကတစဆငတြင ကငတြယေျဖရငးေနၿပျဖစသည။

၁၄၅။ ICT ဝနေဆာငမႈလပငနးမားက ေထာကပျဖညဆညးမႈကတးျမႇငျခငးသည အလပအကငမား ဖနတးျခငး၊ ကနထတလပမႈ စြမးရညက တးျမႇင

ျခငးႏင သတငးအခကအလကမား၊ ေစးကြကမားႏင ဝနေဆာငမႈလပငနးမားက တးျမငရရေစျခငးမားျဖင ဆငးရႏြမးပါးမႈေလာချခငး

တြင အက းသကေရာကမႈ ရမညျဖစသည။ ယငးအတြကေၾကာင ျမနမာႏငငက ယခအခ နထ လပေဆာငထားၿပးျဖစသည သသာ ထငရားသည တးတကမႈမားက တညေဆာကရနလအပသည။ မားစြာေသာ အသး၀ငမႈမားအရ ICT က႑သည ႏငင၏ စးပြားေရးႏင ျပညသမား၏ ဘဝမားအတြက အသြငကးေျပာငးေပးႏငမည အလားအလာမားရသည။ စးပြားေရး ဖြ႕ ၿဖ းထားၿပးျဖစေသာ ႏငငမား ရ အေထာကအထားမားအရ တးတကသည ICT လပငနးသည ကမာၻႀကးရ မညသညေနရာမားတြငမဆ ကြၽမးကငမႈမရသမားမစ၍ ကြၽမးကငမႈရေသာ လပသားမားအတြက ကြနပတာႏင အငတာနကရေနသည ကာလမားတစေလာက အလပအကငအခြငအလမး မားက ေထာကပေပးေသာ ကမၸဏသစမား ေပၚထြကလာျခငးျဖင အလပအကငမားက ကညဖနတးေပးႏငမညျဖစသည။ ထ႔ျပင ပမထေရာကသည ICT အေျခခ ကနထတလပမႈႏင ေစးကြကအသးခမႈမားႏင ဆကသြယေရးနညးလမးမားက အသးျပျခငးျဖင အျမတ အစြနးမားလညး ျပနလညရရေစႏငမညျဖစသည။ ေနာကဆးတြင ျပညသ႔၀နေဆာငမႈ ျဖန႔ေ၀ေပးျခငးသည အရညအေသြး၊ အခ နမမႈ တ႔ျဖင သသသာသာ တးတကႏငၿပး ေမာလငထားသည အငတာနကႏင မဘငးဖနး သးစြမႈမားက အသးချခငးျဖင ေရာကရႏငသည။ ယခ အလားအလာရေသာ အက းေကးဇးမားအရ ႏငငသည ယခအခါ ICT ေစးကြကကဖြငလစမႈမား ျပလပထားျခငးက ယဥၿပ ငမႈ အျဖစ တးတကေရာကရရန တညေဆာကရနလအပသည။ အထးသျဖင ကမာၻလးဆငရာ အြနလငး၊ ယငးႏငနးစပသည အလပ အကငအခြငအလမးမားတြင စတငပါ၀ငႏငေရးအတြက ႏငငအတြက အေထာကအကျဖစသည စညးမဥးမ၀ါဒမားက ခမတေပးရန လအပသည။ ထ႔ျပင စြမးေဆာငရညပငးတးတကေစျခငးႏငအတ ဝနေဆာငမႈလပငနးမား ျဖန႔ေ၀ႏငရနအလ႔ငာ မဘငးႏင အလက ထေရာနစ လမးစဥမားႏင ၀နေဆာငမႈမားက ထတလပသြားရန လအပသည။

(ဃ) တးတကၿပး ပမပးေပါငးေဆာငရြကသည သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာႏင သဘာ၀အရငးျမစဆငရာ စမခန႔ခြမႈမားျဖင ေရရညစြမးေဆာငႏငမႈက ေသခာေစျခငး

၁၄၆။ ေရရညကာလတြင ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာခေရးအတြက ျမနမာႏငင၏ အရညအေသြးသည သဘာဝပတဝနးကငႏင ယငး၏ ေပါကြယဝေသာ

သဘာဝရငးျမစမားက မနမနကနကန စမခန႔ခြမႈအေပၚ ယငး၏ စြမးေဆာငရညေပၚတြင မတညေနသည။ စကပ းေရး၊ သတတးေဖာေရး၊ ခရးသြားလာေရး၊ သယယပ႔ေဆာငေရးႏင စြမးအင ထတလပေရးမားအပါအ၀င အလပအကငဖနတးေရးအတြက အဓကကေသာ ယငး ၏ ကနထတလပမႈ စးပြားေရး လပေဆာငခကမားအတြက သဘာဝအရငးအျမစမားေပၚတြင မခမႈ မားျပားေနသည။ ထ႔ေၾကာင ေရရည ကာလတြင ဆငးရမႈက ေလာခရနအတြက ႏငငသညထေရာကသည အဖြ႕အစညးမားက တညေဆာကရနႏင ျမနမာႏငင၏ သဘာဝ ပတဝနးကငႏင သဘာဝရငးျမစမား က႑တြင ပးေပါငးပါ၀ငႏငသည ျပျပငေျပာငးလမႈမားက အေကာငအထညေဖာႏငရန လအပသည။

၁၄၇။ ေရအားလပစစသည ျမနမာႏငငအတြက အဓကကေသာ သဘာဝအရငးအျမစတစချဖစသည။ ေရအားလပစစ က႑တြင ရငးႏးျမႇ ပႏမႈမား

သည ဆငးရမႈေလာခရနအတြက အကအညျဖစေစသည အလားအလာမားလညး ရေနသည။ ထ႔ျပင ေယဘယ လဥးေရမားကအက း ေကးဇးမားႏငအတ ယငးတ႔က ေကာငးစြာ လကနာေဆာငရြကမညဆလင ခမးသာကြယ၀မႈကလညး ေ၀မႏငမညျဖစသည။ သ႔ေသာလညး ၎ငးတ႔သည အကယ၍ သဘာဝပတဝနးကငႏင လမႈဆငရာ စာနာေထာကထားမႈမားက ေကာငးမြနသည ေရအားလပစစ ထတလပေရး အစအစဥ တစခႏငမနမနကနကန ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးမရလင ႀကးမားသည အႏရာယမားကလညး ျဖစေပၚေစႏင သည။ လကရတြင ေရအားလပစစက႑သည ႏငငတြင လပစစထတလပမႈ၏ ၇၅ ရာခငႏႈနးခန႔ရသည။ မားစြာေသာ စမကနးသစမား သည ဖြ႕ ၿဖ းတးတကမႈအဆင အမ းမ းျဖင ရေနၿပး စြမးအငက႑အတြက အထးအစအစဥမား ေရးဆြေနသည ADB ႏင JICA တ႔၏ အထးအစအစဥမားအရ ၄၅ ဂဂါ၀ပ ရမည စမကနး ၅၈ ခတ႔ျဖစသည။ ယငးတ႔ထမ အခ ႕သည လာမည ၅ ႏစမ ၁ဝ ႏစအတြငး ၿပးစးႏငမညဖြယရသည။ ေရအားလပစစ၏ ျဖစႏငဖြယအက းေကးဇးမားမားက သေဘာေပါက နားလညႏငေရးအတြက ျမနမာႏငင


သည ေရရညေရအားလပစစ စမကနးမားအတြက ဖြ႔ၿဖ းတးတကေရးႏင ဆငးရမႈေလာခေရးအတြက အျမငမားဆးေသာ အက းဆကမား က ေဖာထတ၍ ဥးစားေပးသတမတႏငရနအလ႔ငာ အစးရ၏ အားေကာငးသည စြမးေဆာငရညမား ေပၚတြင မခရမညျဖစသည။ အဖြ႕႔အစညးဆငရာ ဖြ႕ ၿဖ းတးတကမႈႏင လကရ ေနာေ၀အစးရက ဥးေဆာငေနေသာ စြမးရည တညေဆာကမႈအတြက အလရငမားက ေထာကပမႈႏင အေတြ႕အၾကရ ပဂၢလက က႑ လပငနးရငမား ပါ၀ငေဆာငရြကျခငးက ျမနမာႏငင၏ ေရအားလပစစ က႑ ေရရည ဖြ႔ၿဖ းတးတကေရးအတြက အေရးပါလသည။

၁၄၈။ သဘာဝပတ၀နးကငဆငရာ ေရရညခႏငမႈအတြက အေရးတႀကး ေဆာငရြကရမညကစၥသည ဧရာဝတ ျမစဝမးေဒသက ဘကစ စမခန႔ခြမႈပင

ျဖစၿပး ယငးေဒသသည ျဖစႏငဖြယရာ ဖြြ႕ ၿဖ းတးတကမႈမားက အျပညအဝ အသးခႏငရနအတြက ျမနမာႏငင၏ စြမးေဆာငရညပငးတြင

မတညေနသည။ ဧရာဝတ ျမစဝမးေဒသသည ႏငင၏ အသညးႏလးအျဖစ တငစားေခၚဆႏငၿပး ႏငင၏ ကနးေျမ၏ ၆၀ ရာခငႏႈနး ခန႔ရၿပး လဥးေရ ၇၀ ရာခငႏႈနး ေနထငရာေဒသလညးျဖစသည။ ယငးျမစသည ကမာၻ၏ အႀကးဆးျမစမားတြင ပါ၀ငေသာ ျမစတစခ ျဖစၿပး ႏစစဥ ပမးမ ကဗမတာ ၄၀၀ ဘလယေကာ စးဆငးေနသည။ ယငးသည မေခါငျမစ၏ ၈၅ ရာခငႏႈနးႏင ညမသည။39 ျမနမာ ႏငင၏ ဖြ႕ ၿဖ းတးတကမႈမားက ေပးစြမးႏငဆးျဖစေသာ အခြငအလမးမားစြာသည ေရထႏင တက႐က သကဆငေနၿပး အထးသျဖင ဧရာဝတျမစတြင မခေနရၿပး စကပ းေရးထြကကနမားတြင တးျမင ထတလပျခငးႏင ကနသြယမႈမား၊ ေရအားလပစစ ထတလပေရး လပငနးမား ႏင ျမစမား၊ ဆပကမးမားမတဆင ႏငငတြငးႏင ေဒသတြငး ပ႔ေဆာငေရး စနစမားက တးခ႕ ျခငးတ႔ ပါ၀ငသည။

၁၄၉။ ျမစဝမးေဒသစမခန႔ခြမႈအေပၚ ကြျပားျခားနားမႈမားရသည ခဥးကပေဆာငရြကမႈပစတစခသည ျမနမာႏငငတြင ေရရည ဖြ႔ၿဖ းတးတကေရးတြက

အဓက အႏရာယတစချဖစေနေသာလညး ယခအခါ ယငးျပနာက ကငတြယေျဖရငးရန အားထတေဆာငရြကေနၿပျဖစသည။ အစးရက႑ တြင အငစတကးရငးအားနညးခကမားေၾကာင ျမစဝမးေဒသတြင စးပြားေရးလပေဆာငမႈမားသည ကြျပားျခားနားသည နညးလမးတစရပ ျဖင ဆကလကလပေဆာငခၿပး ေရရညတညတႏငမႈအတြက ေရရညအက းဆကမားက ထညသြငးစဥးစားျခငးမရေပ။ ဧရာဝတျမစ ၏ အခြငအေရးမားႏင မားျပားသည အႏရာယဆးက းမားက ကငတြယေျဖရငးရနႏင အမ းသား ေရအရငးအျမစ ေအဂငစမားအၾကား ကြျပားမႈမားက ကငတြယေျဖရငးရနအတြက အမ းသားေရအရငးအျမစ ေကာမတ (NWRC) က ၂ဝ၁၃ ခႏစ ဇလငလက သမၼတ၏ အမန႔ျဖင ဖြ႕စညးခၿပးျဖစသည။ ထ႔ျပင ကမာၻ႔ဘဏကလညး ျမနမာအစးရက ဘ႑ာေရးဆငရာႏင နညးပညာပငးဆငရာ ေထာကပ႔မႈမား ျပလပရန စစဥေနသည။ ယငးအတြကေၾကာင အထးသျဖင စကပ းေရးက႑တြင ႀကးမားေသာ အေျခခ အေဆာကအအဆငရာ ရငးႏးျမႇ ပႏမႈ မား၊ ေရအားလပစစက႑၊ 40ေရေၾကာငးက႑၊ ေဒသအပခပေရးႏင စကမႈဇနဆငရာ ေရေပးေ၀မႈႏင စြန႔ပစေရမားက ျပနလည ျပျပငႏင ျခငးမားပါ၀ငေသာ ျမစ၀မးေဒသရစမကနးမားႏင စးပြားေရး လပေဆာငမႈမားက စမခန႕႔ခြမႈက ေပါငးစညးခဥးကပမႈအတြက ျပညသ႔ က႑ အဖြ႕အစညးမားက အခ းကႏင တးခ႕သြားႏငမညျဖစသည။

၁၅ဝ။ သဘာ၀အရငးအျမစမားအေပၚ ပမ ကယျပန႔ၿပး ခငမာသည စမခန႔ခြမႈႏင ပမကယျပန႔ေသာ သဘာ၀ပတ၀နးကငသည ျမနမာႏငငတြင

ဆငးရမႈႏႈနးေလာခရနႏင ေရရညစးပြားေရး တးတကရနအတြက အေရးႀကးသည။ ဧရာ၀တျမစအျပင ျမနမာႏငငသည သဘာဝဓာတေငြ႕ မားလညး ေပါကြယဝၿပး အေတာအသငမားျပားေသာ ေရနမားႏင သသာထငရားသည တြငးထြကသတမားလညး ရသည (ADB, 2012a) ယငးတ႔သည ျမနမာႏငင၏ တးတကမႈက႑မားတြင ပါ၀ငၿပး (ADB, 2012b)၂၀၀၁ ခႏစမ ၂၀၀၆ ခႏစအတြငး တစႏစတာ တးတကမႈ ၁၅ ဒမ ၅ ရာခငႏႈနးျဖင စာရငးတငႏငခသည။ တစခ နတညးမာပင ယငးတ႔က အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကေရး အတြက လေလာကသည ေစာငၾကညကာကြယေပးမႈမား၊ မ၀ါဒမားႏင ေနရာတက စညးမဥးမားႏင စြမးေဆာငရညမားမရလင ယခ လပေဆာငမႈမားသည နဂအတငးျပနမရႏငေသာ ေဂဟစနစပကဆးမႈမား၊ သစေတာျပနးတးမႈမား၊ ေရထႏင ေလထ ညစညမးမႈမား က ဥးတညေစႏငသည။ သစႏင သစမဟတသည သစေတာထြကကနမားက မခေနၿပး သန႔ရငးမႈမရသည တြငးမားမ ေသာကသးေရမား က သးစြေနေသာ ဆငးရႏြမးပါးသည ျပညသမားသည ထကသ႔ေသာ သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ ဆးက းအမားစက ထခက ခစားရ ႏငသည။ သဘာဝအရငးအျမစ ထတယသးစြမႈ၏ သသာသည အပငးတစရပသည တငးရငးသား လနညးစ နယေျမမားႏင အပခပမႈ အားနညးသည ေနရာမားတြင ျဖစေပၚခၿပး ယငးအတြကေၾကာင တငးရငးသား လကနကကငတပဖြ႕မားႏင ဗဟအစးရတ႔အၾကား ပဋပကၡမားက ျဖစေပၚေစၿပး ေရရညဆငးရႏြမးပါးျခငးႏင ဖြ႕ ၿဖ းမႈ အားနညးျခငးတ႔ကလညး ျဖစေပၚေစသည။

၁၅၁။ တစႏငငလး အတငးအတာျဖင သေဘာတညေသာ အေကာငးဆးအေလအထမားက အေျခခထားသည သဘာဝပတဝနးကငႏင လမႈဆငရာ

အကာအကြယ ေဘာငတစခက ဖြ႕ ၿဖ းတးတကေစျခငးသည ေရရညသဘာဝပတဝနးကငဆငရာ တညတမႈမားႏင ကကညသည နညးလမး

တစရပျဖင အမ းမ းေသာ နယေျမမားတြင ရငးႏးျမႇ ပႏမႈမားက ဆကလကလပေဆာငႏငရန အေရးႀကးလသည။ သဘာဝပတ၀နးကငဆငရာ တာ၀နရေသာ ရငးႏးျမႇ ပႏမႈမားႏငပတသက၍ ျမနမာႏငငရကမၸဏမား၊ အစးရအတြငးႏင ျပငပၾကားတြင အသပညာ တစခရလာျခငးမ တဆင အဓကအခြငအလမးတစခ ေပၚထြကလာသည။ တစခ နတညးတြင စစဥထားသည ရငးႏးျမႇ ပႏမႈမားသည တစႏငငလးအတငး

39 ၃၀ ဧရာ၀တျမစ၏ တစႏစတာ ပမာဏမား (၄၁၀ bcm) ႏင မေခါငျမစ (၄၇၅ bcm) တ႔ကျမနမာအစးရႏင မေခါငျမစ ေကာမရငတ႔က အသးသး ေဖာျပခၾကသည။ မႀကာေသးမက

ေဖာျပခေသာ စာတမး (Robinson et al.၂၀၀၇) အရ ဧရာ၀တျမစ ၏ ပမာဏသည ပမျမငတကႏငၿပး ကဗမတာ ဘလယ ၄၂၀ မ ၄၄၀ (+/- ၄၈ bcm) ထရႏငသည။

40 စစေပါငးအားျဖင ဧရာ၀တျမစသည စစေပါငးေရအားလပစစ အရငးအျမစမား၏ ခန႔မနးေျခအားျဖင ၁၀၀,၀၀၀ မဂါ၀ပ ရေနသည။ ဧရာ၀တျမစတစခတညးသည တပဆငထားၿပးျဖစသည

ျဖစႏငဖြယရာ စြမးရည၏ ၃၈,၀၀၀ ရမညဟ ယဆရသည။ လကရ ရေနေသာ ေရအားလပစစ စကရမား၏ စစေပါငးတပဆငထားေသာ စြမးရညသည ၂, ၆၆၀ မဂါ၀ပျဖစသည။


အတာျဖင သေဘာတထားသည မေဘာငတစခက အေျခခထားေသာ သဘာဝပတ၀နးကငႏင လမႈဆငရာ အက းဆကမားအက ျဖတခကမားက ျဖတေကာထားသည အေထာက အထားမရပါက ယငးတ႔သည ေႏာငေႏးၾကန႔ၾကာမႈမား အၾကးအကယ ၾကေတြ႕လာရ ႏငသည။ ထ႔ေၾကာင ေရ႕ဆကလက၍ လပေဆာငရမည အဓကဥးစားေပးအရာသည သဘာ၀ပတ၀နးကငႏင လမႈဆငရာ အကာအကြယ မားအတြက တစႏငငလးအတငးအတာျဖင သေဘာတထားသည မေဘာငတစခက ျပငဆင ေဖာထတျခငးပင ျဖစသည။

၁၅၂။ အလားတပင ျမနမာႏငင၌ သဘာဝ သယဇာတ အရငးအျမစမားမ ရရသည တငးျပည၏ဝငေငြက စမခန႕ခြႏငသည မေဘာငတစခ ေကာငးစြာ

မရေသးသညက ေတြ႕ရရပါသည။ ထမေဘာငသည ေရရညတညတေသာ ဖြ႕ ၿဖ းတးတကမႈမား ျဖစေပၚေစရန အာမခေပးႏငမည ျဖစသည။ အထကတြင တငျပခသည အတငး သဘာဝအရငးအျမစမ ရရသည တငးျပည၏ ၀ငေငြသည ျပညသ႔ဘ႑ာေငြမား ရရႏငသည အဓက လမးေၾကာငးတစချဖစၿပး တးတကမားျပားလာမည သဘာဝဓာတေငြ႕ေျမသစမားႏင စစဥလကရသည ေရနထတလပမႈမားေၾကာင ထ၀ငေငြသည ပမတးလာမည ျဖစသည။ အျခားႏငငမား၏ အေတြ႕အႀကမားအရ ကမာၻ႔ႏငငေရးႏင စးပြားေရးျဖစစဥမား အေပၚတြင ၀ယလအားႏင ေစးႏႈနးမား တညမေနေသာေၾကာင လကရ သဘာဝအရငးအျမစမရသည ၀ငေငြသည တညၿငမမႈမရေပ။ ထ႔ျပင သဘာ၀အရငးအျမစမား ရရႏငမႈသည အကန႔အသတရေနရာ အနာဂတမ းဆကသစမားအတြက ေမာမနးၿပး ေကာငးစြာ စမခန႔ခြ ႏငရန အေရးႀကးပါသည။ သငေလာသည မေဘာငတစခ မရပါက သဘာဝအရငးအျမစမားမ ရရသည ဝငေငြ မတညၿငမမႈက ျပညသ႕ ဘ႑ာေငြ သးစြမႈတြင မလလားအပသည မတညၿငမမႈ ေပၚေပါကလာႏငပါသည။ အလားတ သဘာဝအရငးအျမစ ဘ႑ာေငြမားက မဆငမျခငသးစြျခငးသည ေနာကလာမည မ းဆကမားအတြက ေရရညဖြ႕ၿဖ းတးတကမႈက ၿခမးေျခာကမႈ တစရပပငျဖစသည။ လကရ အခ နတြင ျမနမာႏငငတြင သဘာဝ အရငးအျမစမ ရရသည ဝငေငြမတညၿငမမႈက စမခန႔ခြႏငမည မေဘာင တစခ မရေသးေခ။ ထသ႔ မေဘာငတစခက တညေဆာကႏငမသာ ၀ငေငြမားမားရသည ႏစမားတြင စေဆာငးထားၿပး အလယအလတ ကာလတစခတြင ခ နဆ အသးျပျခငးျဖင ဘ႑ာေရးအရ ၾကားခအေနအထားတစခက ဖနတးေပးႏငမညျဖစၿပး အနာဂတမ းဆကအတြက ေမာမနး ေဆာငရြကျခငးဟလညး ဆႏငပါသည။

၁၅၃။ သဘာဝအရငးအျမစမ ရရသည ၀ငေငြက စမခန႕ခြရာတြင ပြငလငးျမငသာမႈရေစရန ႀက းပမးေဆာငရြကမႈမား ရေသာလညး ဆကလက အားနညး

ေနဆျဖစၿပး တာဝနခမႈ၊ မတမႈအပငးတြငလညး အားနညးခကမား ရသည။ သေဘာတညခကမားခပဆမႈ၊ ကမၸဏမား၏ ေငြေပးေခမႈမား၊ ဝငေငြ ပမာဏ၊ ရရရန ေမာမနးထားသည ဝငေငြ၊ ဝငေငြ၏ မညမ ပမာဏက တငးျပည၏ ဘတဂကတြင ထညသြငး ေရးဆြမည ဆသည အခကမားက အမားျပညသသရႏငရန သတငးအခကအလကမား ရရႏငျခငးလညး မရေပ။ ထ႔ျပင ျမနမာႏငငသည ကမာၻေပၚတြင ေကာကစမး၊ နလာႏင ပတျမားမား ထပတနးထတလပသည ႏငငတစချဖစေသာလညး ထအေရးႀကးသည သဘာ၀ရငးျမစ ၀ငေငြမား က ထညသြငးရန ကနရေနပါေသးသည။ ေကာကမကရတနာမားေရာငးခရာမ ရရသည ၀ငေငြမားႏင ပတသကသည သတငးအခက အလကမား ရရႏငမႈမာ အလြနခကခသည။ ေရာငးခမႈႏင ပတသကသည စာရငးဇယားႏင အစရငခမႈမားမာ အားနညးလကရၿပး နယစပ ေဒသမား၌ တရားဥပေဒျပငပတြင အေရာငးအ၀ယ အမားစျပလပေလရၾကသည။ နဂးခပေျပာရလင ျမနမာႏငင၏ သဘာ၀ သယဇာတ မားသည ကမာၻ႔အရညၾကာဆး လကနကကငပဋပကၡမား ျဖစပြားလကရသည တငးရငးသားေဒသမားတြင တညရေနၾကၿပး ထ သယ ဇာတမားေၾကာငပငလင ပဋပကၡမားက သကဆးရညေစသည။ ပြငလငးျမငသာမႈႏင တာ၀နခမႈဆငရာ ႀက းပမးေဆာငရြကခကမား သည သဘာ၀ သယဇာတတြငးထြကမား တးေဖာထတလပေရး ပြငလငး ျမငသာမႈဆငရာ အဖြ႕၀င EITI ႏငငျဖစေရး ေဆာငရြကျခငးျဖင တးတကမႈမား ရလာသညဟ ေျပာႏငသည။ ျမနမာသည လကရတြင EITI အဖြ႕ဝင ႏငငအေျခအေနက ရရထားသည။41 သ႔ေသာ ဆကလက ေဆာငရြကရမညအရာမား ကနရေနပါေသးသည။ အထးသျဖင သဘာ၀ သယဇာတမား ထြကရသညေဒသမားမ ျပညသမား အေနျဖင သယဇာတမရသည ဝငေငြက တငးျပည တစခလးအတြက ခြေဝသးစြရာတြင မတမႈရသညဟ ယၾကညလာေအာင ေဆာငရြက ေပးရဥးမည ျဖစသည။

၁၅၄။ ျမနမာႏငငတြင ၿမ ႕ ျပသ႕ ကးေျပာငးေရာကရမႈႏႈနးႏင ၿမ ႕ ျပေဒသရ ဆငးရႏြမးပါးမႈႏႈနး ျမငမားေနျခငးေၾကာင ေရရည တညတမည ၿမ ႕ ျပဖြြ႔ၿဖ း

တးတကေရးကလညး လပေဆာငသြားရနအေရးႀကးေၾကာငး သရႏငသည။ လကရ ျပျပငေျပာငးလမႈမားေၾကာင ႏငငတြငးသ႔ ရငးႏးျမႇ ပႏမႈ မား ဝငေရာကလာရာတြင ေကးလကေဒသႏင ႏႈငးယဥလင အေျခခအေဆာကအအဆငရာႏင ၀နေဆာငမႈမား ပမ ေကာငးမြနသည အဓက ၿမ ႕ ႀကးမားႏင အျခားေသာ ၿမ ႕ ျပေဒသမားတြငသာ အေျခခလာၾကသည။ အလားတ အလပအကင ရာေဖြၾကေသာ လအမားစ သညလညး ၿမ ႕ ျပမား၊ ၿမ ႕ ႀကးမားဆသ႔ စျပဝငေရာကလာၾကသည။ ျမနဆနေသာ စကမႈလပငနးတညေထာငမႈမားႏင ၿမ ႕ေနလဥး ေရမားျပားလာျခငးသည ႏငင၏ၿမ ႕မားႏငယငး၏ ပတ၀နးကငအတြက ဖအားမား ကေရာကႏငပါသည။ မကျမင အေထာကအထား မားက ၿမ ႕ ျပသ႔ ကးေျပာငး ေရာကရမႈႏႈနးသည ျမငမားေနသညက ေတြ႕ႏငေသာလညး ယငးႏင ပတသကသည တကေသာ သတငးအခက အလကမား မရႏငေသးပါ။

41 EITI ႏငငတကာ ဘတအဖြ႕က အျခားေသာ ႏငငမားအၾကားတြငျမနမာႏငငသည အစးရ၊ လမႈအသငးအ၀ငးႏင လပငနးရငမားထမ ကယစားလယမား ျဖင ဖြ႕စညးထားေသာ က႑မးစတြင

ဦးေဆာငပါ၀ငသအပစ တစခက ေနရာတက ေအာငျမငစြာ ထေထာငႏငသညဟ အတညျပထားသညကဆလသည။ EITI အဖြ႕၀ငႏငငတစႏငငအေနျဖင ယခအခါ ျမနမာႏငငသည

ယငး၏ တစႏစတာ EITI အစရငခစာတြင သတထတယသးစြျခငးနင ပတသက၍ သတငးအခကအအလကမားက လသရငၾကား ထတေဖာေျပာၾကားရနလအပလာၿပျဖစသည။ ယငးတြင

ေငြေပးေခမႈနင အခြနဘ႑ာေငြဆငရာ အခကအလကမား၊ ထတလပမႈအခကအလက၊ လငစငမားက ခထားေပးမႈဆငရာ သတငးအခကအလကမား၊ လငစငရရသမား၏ အမညမား ႏင

သတတးေဖာထတယျခငး လပငနးနင ပတသကသည အျခားေသာ သကဆငသည အေၾကာငးအရာ အခကအလကမားပါ၀ငသည။ ပထမဦးဆး EITI အစရငခစာက တငျပရန ျမနမာႏငငတြင

အခန ၁၈ လရသည။


၁၅၅။ ေရရည ၿမ ႕ ျပဖြ႔ၿဖ းတးတကမႈက ျမႇငတငေဆာငရြကျခငးသည မတညသည အဆငမားစြာျဖင ေရရည ေဆာငရြကသြားရမည လပငနးစဥတစခ

ျဖစေသာလညး အနာဂတအတြက အတျမစခသည အေနျဖင အခ ႕ အေရးႀကးသည ပထမအဆင လပေဆာငမႈမားက ေဆာငရြကထားႏငသည။ အထးသျဖင ျမနမာႏငငအတြက သငေတာသည ၿမ ႕ ျပစမကနးတြင စတငရငးႏးျမႇ ပႏရနႏင ေရရည ၿမ ႕ ျပေဒသ ဖြ႔ၿဖ းတးတကမႈအတြက မ၀ါဒမား၊ အဖြ႕အစညးမား တးအားျဖည ေဆာငရြကရန အေရးႀကးသည။ လကရ မ းဆကႏင အနာဂတမ းဆကမားအတြက ေရြးခယ စရာမားက ကန႔သတမထားဘ ၿမ ႕ ျပအတြငးႏင ပတ၀နးကင၌ အက းဆကမား ဆးဆးရြားရြား မျဖစေပၚလာေစရန လမႈအသငးအ၀ငးက လလားသည ဘ၀အဆငအတနးမ းက ပငဆငႏငသည ၿမ ႕ ႀကးၿမ ႕ငယမားအျဖစ ေပၚေပါကလာေစရန ရညမနးခကထား ေဆာငရြကသင သည။ အလယအလတကာလတြင အထးစးပြားေရးဇနမားက ေဖာေဆာငေပးျခငးျဖင စကမႈလပငနးမား ပမစနစတက တးတကလာ မညျဖစၿပး ၿမ ႕ ႀကးၿမ ႕ငယမား အတြက ဖအားမား ေလာနညး သကသာေအာင ေဆာငရြကႏငမည။


၄။ အသပညာကြာဟခကမား၊ ပါ၀ငပတသကျခငးမားႏင ရညရြယထားသည

ခြျခားစတျဖာထားသည အလပအစအစဥ



၁၅၆။ အေကာငးဆး ႀက းပမး ေဆာငရြကခေသာလညး သတငးအခကအလကႏင အသပညာ ကြာဟခကမား ရျခငးေၾကာင SCD တြင ေလလာ ဆနးစစ

မႈအခ ႕ ေဆာငရြကရာတြင အခကအခမားႏင ရငဆငရပါသည။ ေရ႕ဆကလက ေဆာငရြကရန ကြာဟခကမားရေနသည က႑မ းစက ေဖာထတထားၿပး ထ ကြာဟမႈမားက ျဖညဆညးႏငရနအတြက လကရႏင အနာဂတတြင ေဆာငရြကရမည အစအစဥမားကပါ အႀကျပ ထားပါသည။ (ေနာကဆကတြ ဇယားကြက ေအ-၁ တြင ၾကညပါ) ထစာရငးသည ျပညစလေလာကျခငးမရေသာလညး အနာဂတတြင ဆကလကေဆာငရြကမည ေလလာဆနးစစမႈမား အထးျပေဆာငရြကသညသည အေရးႀကး က႑နယပယမားအတြက လမးၫႊနခက မားက ေဖာျပေပးပါသည။

၁၅၇။ ယခ SCD တြင သတငးအခကအလကမား မရရႏငျခငးက ဆငးရႏြမးပါးမႈက ေလလာရာတြင ခကခေစသည။ အထးသျဖင ၂ဝဝ၉-၁ဝ

အမေထာငစမား၏ စားဝတေနေရးအေျခအေနဘကစ ေလလာမႈစစတမး (IHLCA) စစတမးေကာကယၿပးေနာကပငး ျမနမာႏငငတြင ဆငးရ

ႏြမးပါးမႈ အေျခအေနမညသ႕ ေျပာငးလသြားသညက သရႏငရန မျဖစႏငေပ။ ထ႔ျပင ဆငးရႏြမးပါးမႈႏင စပလဥးသည အခ ႕ အေၾကာငး ခငးရာမားႏင ပဋပကၡမား ျဖစပြားလကရသည ေနရာမားတြင ေဒသဆငရာအေျခအေနမားႏင စပလဥး၍ ရငးရငးလငးလငး မရေပ။ ေရ႕ဆကလကၿပး ကမာၻ႔ဘဏသည ေခတႏငအညျဖစေသာ ယၾကညစတခႏငသည ဆငးရမႈဆငရာ ခန႔မနး တြကခကမႈမား အလငအျမန ထြကေပၚလာေစရန ရညရြယ၍ ၂၀၁၄-၁၅ ျမနမာႏငငဆငးရႏြမးပါးမႈႏင စားဝတေနေရး အေျခအေနေလလာမႈစစတမး (MPLCS) က ေဆာငရြကရန စစဥေနသည။ ထ႔ျပင ၂၀၁၅ ခႏစတြင အစးရက အေကာငအထညေဖာရန ျပငဆငေနသည အမေထာငစ ၁၈,ဝဝဝ ပါ တစႏငငလးဆငရာ စစတမးအႀကးစားတစခက ေဆာငရြကရနႏင စစတမး ပစတ႔က ကညႏငရန စစဥလကရသည။ လာမည ကာလတြင ေကာကခမည စစတမးမားသည ယခင စစတမးမားတြင မနမနကနကန ထငဟပ ေဖာျပႏငချခငး မရသည နယစပ ေဒသမားတြင ေကာကယႏငမညဟ ေမာလငရသည။ ယငးမာလညး ပဋပကၡဒဏကခရသည လနညးစေဒသမားတြင လမႈေရး၊ ႏငငေရး၊ စးပြားေရး ဆငရာ ကစၥရပမားက ပမနားလညေစရန ျပလပသည အထးျပ ေလလာမႈမားက အေထာကအကျပႏငမည ျဖစသည။

၁၅၈။ အလားတပင သတငးအခကအလကမား မရရႏငျခငးက ျမနမာႏငငတြင အလပလကမျဖစမႈႏင အလပသမားေစးကြကတ႔က ဆနးစစ

ေလလာမႈမား ျပလပရာတြင ခကခေစသည။ လကရတြင ယၾကညရေလာကေသာ ေခတႏငအညျဖစသည အလပလကမမႈ ဇယားမား၊ အလပသမား ဝငေငြအလားအလာမား၊ ျမနမာႏငင ျပညတြငးႏင ျပညပႏငငမားသ႔ ေရႊ႕ေျပာငး လပကငမႈပစမားနငပညာေရးအဆင ႏင အလပအကငရရမႈဆငရာ အခကအလကမား မရႏငပါ။ အလပသမားစစတမးက ၁၉၉၀ ခႏစက ေနာကဆး အႀကမအျဖစ ေကာကယခသည။ မၾကာေသးမက အလပသမား၀နႀကးဌာနသည အလပသမား စစတမးသစ ေကာကယရနအတြက ႏငငတကာ အလပသမားအဖြ႕အစညး ILO ႏင သေဘာတညခက တစရပက လကမတေရးထးခသည။ ထ႔ျပင က႑အမ းမ းတြင အလပသမား အေရအတြက မညမ လပကငေနလကရေၾကာငး သရႏငမည ျပညစေကာငးမြနသည ေလလာမႈျပလပရန လအပေနသည။ အက းဆက အားျဖင အလပအကငမား ဖနတးေပးႏငရနအတြက အလားအလာရသည အလပအကငက႑မားက လကေတြ႕ကက ေဖာထတ သတမတႏငရန မျဖစႏငေပ။ မညကသ႔ ကြၽမးကငမႈမ းရသည လပသားအငအားမား ေစးကြကက လအပေနသည သ႔မဟတ ကြၽမးကင မႈကြာဟခကမားက ျဖညဆညးေပးႏငရနအတြက အလားအလာရသည လသစမားအတြက မညသ႕ေသာ အစအစဥမား ေရးဆြရမည ဆသည အခကမားႏင စပလဥး၍လညး သတငးအခကအလကမားလညး မရရႏငေပ။ ေစးကြကတြင လအပလကရသည လပသား ကြၽမးကငမႈမားက ျဖညဆညးေပးႏငရနအတြက လကရအစအစဥမား၏ ထေရာကေအာငျမငမႈမားက ေလလာဆနးစစၿပး အစအစဥ သစမားက ပစထတ ေဆာငရြကရန လအပသည။ အခပအားျဖင ဆရလင ICT က႑သည ျမနမာႏငငတြင အလပအကငမား ဖနတးရာတြင အဓက ေနရာက ပါ၀ငလာမည ျဖစၿပး ICT ပညာရပမား အေပၚ အထးျပ သငၾကားရန ႏင မဘငး ဆကသြယေရးစနစေၾကာင ျဖစေပၚလာႏငသည စးပြားေရး ဆငရာ အက းသကေရာကမႈဆငရာ အရစဆငအဖြ႕၏ ေလလာခကတြငတြင ေဖာျပထားသညမားထက ေကာလြနၿပး အလပအကငဆငရာ အခြငအလမးမားက ျမငႏငရန လအပသည။

၁၅၉။ ထ႔ျပင အခ ႕ ကစၥရပမားတြင ဖြ႕ ၿဖ းတးတကမႈဆငရာ စနေခၚမႈမား၏ အတငးအဆ ပမာဏက အျပညအဝ နားလညရန မျဖစႏငပါ။ ယၾကညစတခ

ႏငသည အမ းသား စာရငးအငးမား မရျခငးေၾကာင မကခ႐စးပြားေရးဆငရာ အေသးစတႏင ခငမာသည ေလလာ ဆနးစစမႈမားက ျပလပရန

မျဖစႏငေခ။ SNA က ေခတမေစရနအတြက ADB ၏ စစဥထားသည ကညမႈသည ယခစနေခၚမႈက ကညေျဖရငးေပးမညျဖစသည။ အလားတ ပစထတဒဇငးေရးဆြရန၊ ပးေပါငးလပေဆာငရနႏင ဝနေဆာငမႈလပငနးမား ျဖန႔ေဝေပးရန အစးရက႑၏ စြမးေဆာငရညပငး တြင အားနညးခကမားရေနသညက ေယဘယအားျဖင နားလညေသာလညး က႑ တစခခငးတြင အေရးႀကးေသာ စြမးေဆာငရညပငး ဆငရာ အခကအခမားက ပမနားလညရနလအပသည။ ယငးသည ႏငင၏ ဗရကေရစတြင ဆးျဖတခကမား ခမတမႈတြင ႏငငေရး၏ အက းတရားမားကနားလညရန လညး အသး၀ငမညျဖစသည။ ယခ ကြာဟခကမားက ျဖညတငးရနအတြက ျပညစေကာငးမြနသည ျပညသ႔က႑ အကျဖတမႈတစခက လပေဆာငရန လအပသည။

၁၆ဝ။ ဝနေဆာငမႈေပးျခငးတြငအသပညာဆငရာ ကြာဟခကမားသည အထးသျဖင သြားလာရန ခကခသည နယေျမမားႏင ျပညသ႕ကနပစၥညးမားက

ေထာကပဖနတးျခငးတြင ပဂၢလက က႑ပါဝငမႈ အလားအလာမားတြင အစးရ၏ စြမးေဆာငခကမားႏင ရလဒမားတြင တညရသည။

ဥပမာအားျဖင ပညာေရးတြင အေျခခပညာေရး၏ အနမဆးအဆင၌ သငယမႈရလဒမားက အမ းသားအဆင အကျဖတမႈမ း လကရကာလ


တြင မရေပ။ ရလဒတစခအေနျဖင အေျခခပညာ၏ မတညကြျပားျခားနားသည အဆငမားတြင လကေတြ႕ သငယမႈမားႏင ပတသက၍ သရသမရေပ။ ေရ႕ဆကလကသြားလင အေစာပငးအဆင စာဖတျခငးႏင သခာၤအကျဖတမႈမားက စတငလပေဆာငျခငးျဖင ပညာေရး စက၀နး၏ အဓကအဆငမားတြင ေကာငးသားမား၏ သငယမႈရလဒမားဆငရာ အကျဖတမႈတစခလပေဆာငရန လအပသည။ ကနးမာေရးပငးတြင အထးသျဖင ေရာကရႏငရန ခကခသည လထအသငးအ၀ငးထတြင ခငမာသည သတငးအခကအလက ရရျခငး မရေပ။ ဝနေဆာငမႈဆငရာ ျဖန႔ခ မႈ က ေကနပျပညဝေစျခငး ဆငရာ စစတမးကေကာကယျခငးျဖင အထးသျဖင ေရာကရရန ခကခသည ေနရာမားတြင ဝနေဆာငမႈ မားကျဖန႔ခ ရာတြင အစးရ၏ စြမးေဆာငရညပငးဆငရာ တနဖးမျဖတႏငေသာ အခကအလကမားက ေပးစြမးႏငသည။ ေနာကဆးတြင ျပညသ႔ကနပစၥညးမားက ျပ႒ာနးရာတြငပဂၢလက က႑ပးေပါငးပါ၀ငမႈ အလားအလာမားက ရရႏငျခငးမရခေပ။ မၾကာေသးမက PER ၏ တစစတတစပငးအျဖစ စြမးအငက႑က အကျဖတမႈတစရပကသ႔ေသာ လပေဆာငမႈက လပေဆာငထားခသည။ ေရ႕ဆကလကသြားလင ဝနေဆာငမႈလပငနးမား ျပ႒ာနးရာတြင ပဂၢလက က႑ ပးေပါငးပါဝငျခငးအတြက အလားအလာရေသာ အျခားေသာ က႑မားက ယခကသ႔ အကျဖတမႈက တးခ႕လပေဆာငရန လအပသည။

၁၆၁။ ျမနမာႏငငတြင ဘ႑ာေငြႏင အသးစရတ ပစမားတြင ကြာဟခကအခ ႕က ျဖညဆညးေပးျခငးက လကရလပေဆာငဆ ျပညသ႔အသးစရတ

ေလလာဆနးစစမႈျဖင စတငလပေဆာငေနေသာလညး ထပမလပေဆာငရနလညး လအပသည။ ေကာကမကကနသြယမႈႏင သတတးေဖာ ေရး လပငနးမားမ ရရေသာ ဘ႑ာေငြပငးတြင သတငးအခကအလက ကန႔သတထားျခငးေၾကာင ပမေသခာသည အစးရ၏ အခြန ဘ႑ာေငြဆငရာ အကျဖတခကတစခက လပေဆာငႏငျခငးမရခေပ။ ယခကြာဟခကက EITI ၏ ပပးမႈ အစအစဥေအာကတြင လကရစစဥထားသည အျခားေသာ ထတယသးစြမႈမားနင သတတးေဖာျခငး က႑မ နားလညလြယေသာ ဘ႑ာေငြ ခြျခမးေလလာ ခကတစချဖင ျဖညဆညးရမညျဖစသည။ အလားတ SEEs မားသည ျပညသ႕က႑ဆငရာ အခြနဘ႑ာေငြမားက သသသာသာ ေထာကပေပးႏငသညဟ ျပညသ႔အသးစရတ ေလလာဆနးစစမႈတြင ျပသေနေသာလညး အမ းမ းေသာ SEEs မားက မတညစြာ ကညထည၀ငေပးမႈမားက နားလညႏငရန အလ႕ငာ ပမအေသးစတသည ခြျခမးစတျဖာမႈက ခငလေစသည။ ယငးသည ေကာပေရးရငး ဆငရာႏင ပဂၢလကဆငရာတ႔အပါအ၀င အစးရက ေမာမနးေနေသာ အမ းမ းေသာ SEEs ျပျပငေျပာငးလမႈပစမား၏ အစးရ အခြနဘ႑ာ ေငြမားတြင ျဖစႏငဖြယရာ ပါ၀ငပတသကျခငးမားက ကညဆးျဖတေပးမညျဖစသည။ အဆးသတအားျဖင ကနးမာေရး၊ ပညာေရး၊ စြမးအင က႑မားတြင ျပညသ႔အသးစရတ ေလလာဆနးစစမႈမား ျပလပလကရရာမ အထးသျဖင စကပ းေရးႏင ပ႕ေဆာငေရးတ႔ အပါအ၀င အျခားေသာက႑မားသ႕လညး ခ႕ထြင ေဆာငရြကသငသည။ ထသ႕ ေဆာငရြကျခငးျဖင ျပညသ႔အသးစရတမား ဥးစားေပး ခြေ၀ ခထားေပးရာတြင ထက႑မားကပါ ထညသြငးစဥးစားႏငမညျဖစသည။

၁၆၂။ အထကတြင ေဖာျပခသညအတငး သတငးအခကအလက အသပညာကြာဟခကမားေၾကာင အေရးႀကးသည အဆငတြင ဥးစားေပး အရာမားက

ေဖာထတသတမတရနႏင က႑အလက၊ နယပယအလက အၾကျပခကမား ေပးႏငရန အခကအခၾကေတြ႕ရသည။ ဥပမာအားျဖင SCD သည ကနထတလပမႈ တးျမႇငျခငး၊ အမ းအစား မားျပားစြာ ထတလပႏငျခငး၊ တနဖးျမႇင ထတကနမား ထတလပႏငျခငး စသညတ႔သည အေရးပါေၾကာငး ေဖာျပထားပါသည။ သ႔ရာတြင သးႏ အထြကႏႈနးႏင သးႏ အမ းအစားဆငရာ သတငးအခကအလကမား ရရႏငမႈမာ အားနညးလကရသည။ ထ႔ေၾကာင စကပ းေရးတြင သးႏ အမ းအစားစလငစြာ ထတလပႏငေရးႏင စပလဥးၿပး ျပညစ ေကာငးမြနသည ေလလာမႈတစခ ျပလပမညဆပါ အသးဝငႏငမညျဖစသည။ ကမာၻ႔ဘဏအေနျဖင စကပ းထတလပေရး စးပြားေရးဆငရာ ေလလာမႈ တစရပက ျပလပရန စစဥေနပါသည။ စကပ းထတလပေရးဆငရာ ကနကစရတမားက ေလလာမညျဖစၿပး အမ းမ းေသာ မဝါဒ ဆငရာ ေျဖရငးေဆာငရြကေပးမႈမားျဖင ျဖစႏငေခရသည ကနကစရတမား၊ အက းရလဒမားက ႏႈငးယဥေလလာသြားမည ျဖစသည။

၁၆၃။ အစးရအေနျဖင လကေတြ႕ လပေဆာငခကမား လပေဆာငႏငရန အတြက ထပမ၍ ေလလာဆနးစစမႈေဆာငရြကရမည က႑တစခမာ ေျမယာ

ျပျပငေျပာငးလေရး က႑ျဖစသည။ ပထမအခကမာ ျမနမာႏငငတြင လယယာေျမ လပပငခြင အာမခခကႏင စကပ းေရးဆငရာ ရငးႏးျမႇ ပႏမႈအၾကား ဆကႏြယမႈတြင သတငးအခကအလက အနညးငယရသည။ ထ႔ေၾကာင အေသးစတ ေလလာခကတစခ ျပလပႏင ရန ခြငျပေပးရမည။ ဒတယအခကမာ လကရ ေျမယာျပနာမား၏ အတငးအဆႏင ပမာဏက ျပညျပညဝဝ နားလညရန လအပရာ အဆပါ ျပနာမားသည ယခင မတမႈမရသည အေျခအေနမားႏင ဆကစပမႈ ရ မရ သ႔မဟတ ေျမယာ ဥပေဒအသစ၊ လကရ အေျပာငးအလမား၊ မဝါဒမားႏင အငစတးကးရငးမားႏင ဆကစပမႈ ရ မရ ဆသညက သရရန လအပသည။ အေျခခကကဆရလင ေျမယာပငဆငခြငႏင စပလဥးၿပး ျမနမာႏငငတြင ရေနသည အခကအခမားက နားလညႏငရန လအပေနသည။ ေျမယာအပခပမႈ ဆသညမာ ေျမယာႏင စပလဥးသည ၾသဇာအာဏာႏင ႏငငေရးႏင ဆကႏြယသည စးပြားေရးပင ျဖစသည။ ျမနမာႏငငက စနေခၚေန သည ေျမယာဆငရာ ျပနာမားက နားလညႏငရနႏင ေျမယာျပျပငေျပာငးလေရး ေဆာငရြကရာတြင ႀကေတြ႕ရသည စနေခၚမႈမားက ေျဖရငးမႈမားက အသအမတျပႏငရနအတြက တငးျပည၏ သမငးတစေလာက ႏငငေရး၊ စးပြားေရးတြင ေျမယာ၏ အခနးက႑က နားလညရန လအပမညျဖစၿပး ယခင အစဥအဆကက တညရခသည ေျမယာဆငရာႏင ပငဆငမႈ ဥပေဒမားက သရရန လအပပါသည။ ေျမယာပငဆငမႈလပငနးမားသည လမႈေရးဆငရာ အဆကအစပမားႏင လမႈေရးဆငရာ အငစတကးရငးမား ေပါငးစပပါဝငေနၿပး ႐ႈေထာငမ းစမ ၾကည႐ႈသးသပရန လအပသည။42 ထ႕ေၾကာင ျမနမာႏငင၏ ေျမယာ ကစၥရပမားဆငရာ ႏငငေရးႏင ဆကႏႊယသည

42 မေဘာငမား၊ လမးညႊနခကမား ႏင လပေဆာငမႈမားက ယခအခါ ကမၻာဘဏ၏ လယေျမ အပခပမႈအကျဖတမႈ မေဘာင (LGAF), ကလသမဂၢ၏ လယေျမအပခပမႈဆငရာ ဆႏၵအေလာက


စးပြားေရးသေဘာတရားမားက ျပညျပညစစေလလာေဖာထတရနႏင ေျမယာျပျပငေျပာငးလမႈ အမ းမ းျပလပခသည အျခား ႏငငမား ၏ အေတြ႕အၾကမားထမ သငခနးစာမားက သငေလာသည အခကမားက သးသပႏငရန လအပလကရသည။

၁၆၄။ အလားတ သတငးအခကအလကမား ခငခငမာမာ မရေသာေၾကာင လမႈလျခေရး က႑၊ ဘဏႏင ေငြေရးေၾကးေရးက႑နင အေသးစား

ေငြေၾကးလပငနးက႑မားအတြက သးသန႔ဥးစားေပး ေဆာငရြကရန အၾကျပခကမားကလညး မေဆာငရြကႏငပါ။ လမႈလျခေရး က႑ တြင အစးရက ဥးေဆာငသည ကနဥးစမးသပေလလာမႈမားက ေဆာငရြကသြားရန အေရးႀကးပါသည။ (ဥပမာအားျဖင ေထာကပေၾကးေပး သည အစအစဥမားႏင မခငႏင ကေလးမားအတြက ကနးမာေရးဆငရာ ပပးမႈမားေပးျခငး) ထ႕အတ အလရငမားက စတႀက က ေဆာငရြကလကရသည အျခားေသာ လမႈလျခေရး အစအစဥမားကလညး ေလလာရနလအပပါသည။ ေငြေရးေၾကးေရး အဖြ႕အစညးမား မ တစဆင အက းခစားခြငမား ေပးအပသည စနစႏင ပတသကၿပး ျဖစႏငေခ ရ မရ ေလလာမႈျပလပသြားရန လအပသည။ ဘဏႏင ေငြေရး ေၾကးေရးက႑တြင ကမာၻ႔ဘဏမအကအညျဖင ျပငဆငေနသည ဘ႑ာေရး က႑အထးအစအစဥက ၿပးေျမာကေအာင ေဆာငရြကသြား ရမည။ ထအစအစဥအျပင ျမနမာႏငင၏ ေငြေၾကးက႑ တညၿငမမႈက တငးတာႏငရန၊ စးပြားေရး ဖြ႕ ၿဖ းတးတကမႈတြင ဘဏႏင ေငြေရး ေၾကးေရး လပငနးမား၏ ပါဝငမႈက သးသပႏငရနအတြက ေငြေရးေၾကးေရးက႑ ေလလာသးသပမႈ အစအစဥတစရပ ေဆာငရြကရန လညး ခြငျပေပးရမည။ အေသးစားေငြေၾကးက႑တြင ေသးငယေသာ လပငနးငယမားနင အမေထာငစမားက အေသးစား ေခးေငြမား လအပခက အတငးအဆ ပမာဏႏင ပစတ႔က ျပညျပညစစ ေလလာမႈျပလပသြားရန လအပလကရသည။

လမးညႊနခကမား ႏင ကမၻာဘဏ-ကလသမဂၢတ႔၏ တာ၀နရေသာ စကပးေရး ရငးႏးျမႈပႏမႈဆငရာ စညးမဥးမားဆငရာ ကမၻာလးဆငရာ ေဆာငရြကခကမားကသ႔ေသာ ႏ႕စပေသခာသည

လယယာေျမ အပခပမႈ အကျဖတခကတစခက ကညေဆာငရြကႏငရန ရရႏငမညျဖစသည။


ရညၫႊနးကးကားစာရငး

“Myanmar Business Survey,” Survey Results, OECD & UNESCAP

Alderman, H. & R. Yemtsov (2013), “Productive role of safety nets,” Social Protection Discussion Paper 67609, World Bank

Andrews, C., & Kryeziu, A. (2013). Public Works and the Jobs Agenda: Pathways for Social Cohesion. World Bank, Washington DC.

Andrews, C., A. Kryeziu and D. Seo (2013), World Bank support for Social Safety Nets 2007-2013: A Review of Fi-nancing, Knowledge Services and Results, World Bank.

Asian Development Bank (ADB) (2012), “Myanmar: Summary of ADB’s Initial Sector Assessments,” ADB, Manila

ADB, (2012a), “Myanmar in Transition: Opportunities and Challenges.”ADB, Manila.

ADB, (2012b), “Agriculture and Natural Resources Sector Assessment, Strategy and Road Map.” Asian Develop-ment Bank, Manila.

ADB, (2013), “New Energy Architecture: Myanmar.” Asian Development Bank, Manila, June 2013.

ADB, (2013), “Myanmar Country Diagnostic Study: Policy Brief,” ADB, Manila

ADB, (2013), “Myanmar’s Trade and its Potential,” ADB, Manila

ADB, (2014) “Myanmar Country Diagnostic Study”

Allan, D. (2013), “Myanmar’s Energy Challenge: Business as Usual” is Not Working, Inclusion and Innovation Offer Access for All: An Essay/Compilation for Myanmar’s Energy Sector,” Consultation Report, Spectrum: Sustainable Development Knowledge Network

Anukoonwattaka W. & Mikic M. (2012), “Myanmar: Opening up to its Trade and Foreign Investment Potential,” Staff Working Paper 01/12, Trade and Investment Division, UNESCAP, Bangkok.

Arkan Oil Watch, (2012), “Burma’s Resource Curse: The Case for Revenue Transparency in the Oil and Gas Sector,” Arakan Oil Watch Asia Society, (2010), “Current Realities and Future Possibilities in Burma/ Myanmar: Perspectives from Asia”, Asia Society

Aung, N.M. (2012), “Production and Economic Efficiency of Farmers and Millers in Myanmar Rice Industry,” V.R.F Series No. 471, IDE, JETRO. Barker, R., et al, (1985), “Resources for the Future,” The Rice Economy of Asia, Volume 2, Washington DC in cooperation with The International Rice Research Institute, Manila.

Baroang, K. (2013), “Burma Bio-Physical Characterization: Summary Findings and Issues to Explore.” Center on Globalization and Sustainable Development, Earth Institute at Columbia University.


Berwin Leighton Paisner. (2013), “Myanmar Foreign Investment Law, Foreign Investment Rules and Notification: Shining Light or Muddy Waters?” Berwin Leighton Paisner.

Bin, P. (2012), “Political Economy of the Garments Sector,” Consultancy Report, DFID.

Bissinger, J. (2012), “Foreign Investment in Myanmar: A Resource Boom but a Development Bust?”, Contemporary Southeast Asia, Vol. 34, No. 1, pp. 23-52.

Bissinger, J. (2012), “Firm Perceptions of Myanmar’s Business Climate,” International Academic Symposium, “Myanmar in Reform 2012” June 18-20, 2012

Border Consortium, The. (2011), The Border Consortium Report.

Burma Partnership (2012), “We have Seen this Before”: Burma’s Fragile Peace Process,” Mae Sot, Thailand

Business Monitor International, (2012), “Myanmar Awakens: Unearthing Asia’s Hidden Gem”, Special Report, Business Monitor International Ltd.

Cambodia National Institute of Statistics, (2004), “Cambodia Socio-Economic Survey.” Phnom Penh.

Callahan, M., & Steinberg, D. (2012), “Drivers of Political Change in Post-Junta, Constitutional Burma,” USAID

Central Statistical Organization, (2009), “Myanmar Statistical Yearbook,” Ministry of National Planning and Eco-nomic Development

Crandall, R. et al. (2007), “The Effects of Broadband Deployment on Output and Employment: A Cross-sectional Analysis of U.S. Data.”

Dapice, D. et al., (2009), “Assessment of the Myanmar Agricultural Economy,” Ash Center for Democratic Gover-nance and Innovation: Harvard Kennedy School

Dapice, D. et al., (2010), “Revitalizing Agriculture in Myanmar: Breaking Down Barriers, Building a Framework for Growth,” Harvard Kennedy School, Ash Center for Democratic Governance and Innovation: Harvard Kennedy School

Dapice, D. et al., (2011a), ‘‘Myanmar Agriculture in 2011: Old Problems and New Challenges’, Harvard Kennedy School, Ash Center for Democratic Governance and Innovation: Harvard Kennedy School

Dapice, D. et al., (2011b) “The Exchange Rate in Myanmar: A Barrier to National Strength,” Ash Center for Demo-cratic Governance and Innovation: Harvard Kennedy School

Dapice, D., (2012a), “Electricity in Myanmar: The Missing Prerequisite for Development,” Ash Center for Democrat-ic Governance and Innovation: Harvard Kennedy School

Dapice, D. (2012b), “Electricity Demand and Supply in Myanmar,” Ash Center for Democratic Governance and Inno-vation: Harvard Kennedy School

Dapice, D. (2012c), “The Exchange Rate in Myanmar: An Update to January 2012,” Ash Center for Democratic Gov-ernance and Innovation: Harvard Kennedy School


Dapice, D. et al. (2012d), “Appraising the Post-Sanctions Prospects for Myanmar’s Economy: Choosing the Right Path,” Ash Center for Democratic Governance and Innovation: Harvard Kennedy School

Dapice, D. (2013), “Against the Odds: Building a Coalition – Using a New Federalism for Unity and Progress in Myanmar,” Ash Center for Democratic Governance and Innovation: Harvard Kennedy School

Dapice, D. (2012c), “Myanmar: Negotiating Nation Building – A Path to Unity and Progress,” Ash Center for Demo-cratic Governance and Innovation: Harvard Kennedy School

Dapice, D. (2013), “Rice Policy in Myanmar: It’s Getting Complicated,” Ash Center for Democratic Governance and Innovation: Harvard Kennedy School

Dawe, D. (2013), “Geographic Determinants of Rice Self-Sufficiency in Southeast Asia.” ESA Working Paper No. 13-03, Agricultural Development Economics Division, UN Food and Agriculture Organization.

Delloite. (2012), “The Potential Impact of Mobile Communications in Myanmar,” Consultancy Report prepared for Ericsson.

Diamond L. et al. (2012), “The Opening in Burma,” Journal of Democracy, Volume 23, Number 4.

Duflos E. et al. (2013), “Microfinance in Myanmar Sector Assessment,” IFC Advisory Services in East Asia and the Pacific, IFC.

Economist Intelligence Unit. (2012a), “Myanmar: White Elephant or New Tiger Economy?” The Economist

Economist Intelligence Unit. (2012b), “Country Report: Myanmar (Burma)” Economist Intelligence Unit, London.

Engle P.L. et al. (2011), “Strategies for reducing inequalities and improving developmental outcomes for young children in low-income and middle-income countries” Lancet, 378(9799) pp.1339-53.

European Union & MDRI. (2013), Myanmar EITI Guidebook

European Union. (2011), “Baseline Study 4, Myanmar: Overview of Forest Law Enforcement, Governance and Trade, EU FLEGT Facility, European Forest Institute – FLEGT Asia Regional Office, Kuala Lumpur

Food and Agriculture Organization. (2011), “Myanmar and FAO: Achievements and Success Stories,” FAO Repre-sentation in Myanmar, Rome.

Food Security Working Group (2012), “Legal Review of Recently Enacted Farmland Law and Vacant, Fallow, and Virgin Lands Management Law: Improving the Legal & Policy Frameworks Relating to Land Management in Myan-mar,” Food Security Working Group’s Land Core Group.

Global Justice Center. (2013), “The Gender Gap and Women’s Political Power in Myanmar/Burma,” Global Justice Center, Human Rights Through the Rule of Law

Goletti, F. (1999), “Agricultural Diversification and Rural Industrialization as a Strategy for Rural Income Growth and Poverty Reduction in IndoChina and Myanmar,” Markets and Structural Studies Division, International Food Policy Research Institute (IFPRI).


Government of Myanmar, ASEAN and UN (2008), “Post Nargis Joint Assessment.”

Government of Myanmar. (2009), “Myanmar Action Plan on Disaster Risk Reduction, 2009-2015,” Ministry of Social Welfare, Relief and Resettlement, Relief and Resettlement Department, Nay Pyi Taw.

Government of Myanmar & European Union. (2012), “ Education for All: Access to and Quality of Education in Myanmar,” Paper Presented at the Conference on Development Policy Options, 13-15 February, 2012, Nay Pyi Taw.

Government of Myanmar & European Union. (2012), “Conference on Development Policy Options with Special Reference to Education and Health in Myanmar,” Conference on Development Policy Options, 13-15 February, 2012, Nay Pyi Taw.

Herrendorf, B., Rogerson, R., & Valentinyi, A. (2013). Growth and Structural Transformation, No. w18996. National Bureau of Economic Research.

Hiebert, M. & Nguyen, P. (2012), “Land Reform: A Critical Test for Myanmar’s Government,” Center for Strategic International Studies, South East Asia from the Corner of 18th Street & K Street, Volume III, Issue 21.

Hoddinott, J., et al. (2008), The Impact of Nutrition during Early Childhood on Income, Hours Worked, and Wages of Guatemala Adults,” Lancet, Volume 371, pp. 411-16

Horsey, R. (2013), “The Current Status of the Ceasefires in Myanmar,” SSRC, Conflict Prevention and Peace Forum

Horsey, R. (2013), “Amending the Myanmar Constitution,” SSRC, Conflict Prevention and Peace Forum

Hussmanns, (2004), “Defining and Measuring Informal Employment,” Bureau of Statistics International Labor Office.

IBAHRI. (2012), “The Rule of Law in Myanmar: Challenges and Prospects,” International Bar Association’s Human Rights Institute (IBAHRI), London.

International Crisis Group. (2012), “Myanmar: Storm Clouds on the Horizon,” Asia Report No. 238, International Crisis Group

International Crisis Group. (2012), “Myanmar: The Politics of Economic Reform,” Asia Report No. 231, Internation-al Crisis Group

International Crisis Group. (2013), “A Tentative Peace in Myanmar’s Kachin State,” Asia Report No.140, Interna-tional Crisis Group

International Finance Corporation. (2012), “Microfinance in Myanmar: Rapid Sector Assessment,” Unpublished Report.

International Labor Organization. (2005), “Key Indicators of the Labor Market,” fourth edition.

International Monetary Fund (IMF). (2012), “A Review of the Public Finance Management System”

IMF. (2012), “Report on Government Financial Statistics”


IMF. (2012), “Myanmar-Staff Report for the 2011 Article IV Consultation”, IMF, Washington DC.

IMF. (2013), “Myanmar-2013 Article IV Consultation and First Review Under the Staff-Monitored Program – Staff Report”, IMF Country Report No. 13/250IMF, Washington DC.

IMF. (2014), “Second Review Under the Staff-Monitored Program – Staff Report”, IMF Country Report No. 14/91, IMF, Washington DC.

International Organization for Migration. (2013), “Assessing Potential Changes in the Migration Patterns of Myanmar Migrants and Their Impact on Thailand,” International Organization for Migration and the Asian Research Center for Migration, Thailand.

Jones, L. (2014), “The Political Economy of Myanmar’s Transition,” Journal of Contemporary Asia, No. 1 , pp. 144-70.

J.P Morgan, (2012), “Myanmar: Clouds begin to Lift - History, Politics, Sanctions, Economics, and the Possibility of Change,” Asia Pacific Emerging Markets Research

J.P Morgan, (2013), “Myanmar: Gauging the Impact of Recent Economic Reforms,” Economic Research Global Data Watch

Kan Zaw, (2008), “Challenges, Prospects and Strategies for CLMV Development: The Case of Myanmar,” in So-tharith, C. (ed), Development Strategy for CLMV in the Age of Economic Integration, ERIA Research Project Report 2007-4, Chiba: IDE-JETRO, pp. 443-496

Katz, R. L. et al. (2010). The Impact of Broadband on Jobs and the German Economy.

Korea Development Institute. (2012), “Priority Assignments for Economic Development of Myanmar,” Ministry of Strategy and Finance, Seoul

KPMG. (2013), “Infrastructure in Myanmar,” KPMG Advisory (Myanmar) Ltd.

Kubo, K. (2012), “Trade Policies and Trade Mis-reporting in Myanmar,” Institute of Developing Economies (IDE) Discussion Paper No. 326, Chiba, Japan Kudo, T. (2009), “Location Advantages and Disadvantages in Myanmar: The Case of Garment Industry,” IDE Discus-sion Paper No. 203, Chiba, Japan

Kudo, T., et al. (2012), “Distribution of Myanmar Rice Mills in the Age of Economic Integration.” In Economic Inte-gration and the Location of Industries, The Case of Less Developed East Asian Countries, ed. Ikuo Kuroiwa.

Kudo, T. & Kumagai, S. (2012), “Two-Polar Growth Strategy in Myanmar: Seeking “High” and “Balanced” Develop-ment,” IDE Discussion Paper No. 371, Chiba, Japan

Kudo, T. & Kumagai, S. (2013), “Export-Oriented Growth Strategy for Myanmar Joining East Asia’s Production Networks,” Policy Review Series on Myanmar Economy, No.09

Kubo, K. (2012), “Restructuring the State Budget System for Disinflation and Exchange Rate Unification in Myan-mar,” IDE Discussion Paper No. 320, Chiba, Japan


Lall, M. & South, A., (2012), “Education, Conflict, and Identity: Non-State Ethnic Education Regimes in Burma.”

Larkin, S. 2010. “The Rice Supply Chain: Study of Yangon Port.” Working Paper.

MGI. 2013. “Myanmar’s Moment: Unique Opportunities, Major Challenges.” McKinsey Global Institute, June 2013.

Livelihoods and Food Security Trust Fund (LIFT) Baseline Survey, 2012. Nishino, Y. and G. Koehler, (2011),Myanmar development policy review: Social protection, UNICEF.

McMillan, M. S., & Rodrik, D. (2011). Globalization, Structural Change and Productivity Growth (No. w17143). Na-tional Bureau of Economic Research.

Marsh, P. (2014), “Growth Diagnostics in Myanmar: What are the Most Binding Constraints to Private Sector Development in Southeast Asia’s Final Fronier?”, MA Thesis, University of Erlangen-Nurnberg, Germany McKinsey Global Institute, (2013), “Myanmar’s Moment: Unique opportunities, major challenges”, McKinsey & Company

Meehan, P. (2010), The WASH Sector in Myanmar: Addressing the Challenge of Building Sustainable WASH Ser-vices. WaterAid.

Mon M. (2000), “Determinants of Female Labor Participation in Burma: An Empirical Analysis of Socio-Economic Survey Data,” ABAC Journal, Vol. 21, No. 1.

Myanmar Legal Services Ltd (2013), “Doing Business in Myanmar,” Myanmar Legal Services Ltd.

Nakanishi, Y. (2013), “Post-1988 Civil-Military Relations in Myanmar,” IDE Discussion Paper No. 379, Chiba, Japan

Nishino, Y. & Koehler G. (2011), “Social Protection in Myanmar: Making the Case for Holistic Policy Reform,” IDS Working Paper No 004, Vol. 2011, No. 386. National Commission for Environmental Affairs (NCEA) et al. (2009), “National Sustainable Development Strategy for Myanmar” (2009)

Nehru, V. (2012), “Myanmar’s Economic Policy Priorities,” The Carnegie Papers, Carnegie Endowment

New Perimeter et al. (2013), “Myanmar Rule of Law Assessment,” New Perimeter, Perseus Strategies, and The Jacob Blaustein for the Advancement of Human Rights

Nishino, Y. & G. Koehler (2011), Myanmar development policy review: Social protection, UNICEF.

Nixon, H. & Joelene, C. (2014), “Fiscal Decentralization in Myanmar: Towards a Roadmap for Reform,” Discussion Paper No. 5, MDRI-CESD and The Asia Foundation

Nixon, H. et al. (2013), “State and Region Governments in Myanmar,” MDRI-CESD and The Asia Foundation, Yan-gon

OECD. (2013a), “Multi-dimensional Review of Myanmar: Volume I: Initial Assessment”, OECD


OECD. (2014), OECD Investment Policy Reviews: Myanmar 2014,” OECD Publishing

Okamoto, I. (2005), “Transformation of the Rice Marketing System and Myanmar’s Transition to a Market Economy.” Institute of Developing Studies, December 2005.

Okamoto, I. (2009), “Transformation of the Rice Marketing System after Market Liberalization in Myanmar.” In The Economic Transition in Myanmar After 1988, Market Economy versus State Control, eds. K. Fjita, F. Mieno, and I. Okamoto.

Oo, U. T. H and T. Kudo. 2003. “Agro-Based Industry in Myanmar Prospects and Challenges.” Institute of De-veloping Economies, IDE-JETRO.

Oxford Analytica. (2013), “Myanmar Central Bank Overhaul Exposes Reform Challenge,” Oxford Analytica Daily Brief, Friday, August 16, 2013.

Oxford Analytica. (2013), “Myanmar Political Buddhism to Shape Transition,” Oxford Analytica Daily Brief, Tuesday, June 25, 2013.

Perkins, (2012), “Industrial Policy Reform in Myanmar,” Harvard Kennedy School ASH Center for Democrat-ic Governance and Innovation, and Rajawali Foundation Institute for Asia.

PWC. (2012), “Myanmar: Business Guide”, Price Waterhouse Coopers, Singapore

Rieffel, L. (2012), “The Myanmar Economy: Tough Choices,” Global Economy and Development, Working Paper 51

Robinson et al. (2007), “The Irrawaddy River Sediment Flux to the Indian Ocean: The Original Nineteenth-Century Data Revisited”, The Journal of Geology, volume 115, pP. 629–640, The University of Chicago.

Rodrik, D. (2013). Structural Change, Fundamentals and Growth: An Overview. Institute for Advanced Study, United States.

Saha, S. 2011. “Working Through Ambiguity: International NGOs in Myanmar”. The Hauser Center for Nonprofit Organizations at Harvard University.

Sheehan, J. & Greenlee. (2014), “Doing Business in Myanmar,” Myanmar Insider, Volume 1, Issue 2, Decem-ber-January, 2014, p. 4.

Slayton, T. 1984. “Rice Trade and Economy of Selected Asian Countries.” Foreign Agriculture Circular, FAS/USDA.

Soe, N.Z. (2000), “The Role of Agriculture in the Development of [the] Myanmar Economy,” MA Thesis, School of Public Policy and Management, Korea Development Institute, Seoul. Soe, T. (Undated), “Myanmar in Economic Transition: Constraints and Related Issues Affecting the Agricul-ture Sector,” Yangon University of Distance Education, Yangon, Myanmar

Soe, U. T. and B. Fisher. 1989. “Burmese Rice Policies – An Economic Analysis of Developments since Indepen-dence.” Paper presented at the 33rd Annual Conference of the Australian Agricultural Economics Society, Christ-church, New Zealand, February 6-9, 1989.


Steinberg, D.I. (1997), “Myanmar: The Anomalies of Politics and Economics,” Working Paper No. 5, The Asia Foun-dation Working Paper Series

Subbarao, K., C. et al. (2013), “Public works as a safety net: Design, evidence and implementation,” World Bank.

The Burma Environmental Working Group. (2011), “Burma’s Environment: People, Problems, Policies,” Wanida Press: Chiang Mai

Thein, S. (2006), “Agro-based Industries in Myanmar: The Long Road to Industrialization.” IDE, March 2006.

Thein, S. & Kudo, T. (2008), “Myanmar Sugar SMEs: History, Technology, Location and Government Policy,” IDE Discussion Paper No. 147, Chiba, Japan

Thein, S. (2012), “Industrial Readjustment in Myanmar: Agro-Industrial Preparedness for Integrating with the AEC,” in Industrial Readjustment in the Mekong River Basin Countries: Toward the AEC, edited by Ueki. Y & Bhong-makapat, BRC Research Report No. 7, Bangkok Research Center, IDE-JETRO, Bangkok.

Timmer, P. (2012), “Rice Consumption: Changing Preferences and Implications for the Industry.” Presented at the World Bank Workshop on Rice and Risk in Asia, HCMC Vietnam, October 17-18, 2012.

Turnell, S. (2011), “Fundamentals of Myanmar’s Macroeconomy: A Political Economy Perspective,” Asian Econom-ic Policy Review, 6, pp. 136–153

Turnell, S., (Undated), “Burma’s Poverty of Riches: Natural Gas and the Voracious State”

Turnell, S., (2008), “Burma’s Economy 2008: Current Situation and Prospects for Reform,” Burma Economic Watch, Economics Department, Macquarie University, Sidney, Australia

Turnell, S., (2010), “Dissecting the Data: Burma’s Macroeconomy at the Cusp of the 2010 ‘Elections’,” Economics Department, Macquarie University, Sidney, Australia

Turnell, S., (2011), “Fundamentals of Myanmar’s Macroeconomy: A Political Economy Perspective,” Asian Eco-nomic Policy Review, 6, pp.136-153

UN (2007). Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Report.

UNDP. (2011), Integrated Households Living Conditions Survey in Myanmar (2009-2010) Poverty Profile, IHLCA Project Technical Unit, Yangon.

UNICEF (2011), Multiple Indicator Cluster Survey 2009-2010, Myanmar.

UNODC (2013), Opium Survey.

Vokes, R. & Goletti, F. (2013), “Agriculture and Rural Development in Myanmar: Policy Issues and Challenges,”Agri-food Consulting International, Kensington, Maryland, U.S.A.

Vriens & Partners. (2012), “Political Analysis of Myanmar’s New Foreign Investment Law,” Vriens & Partners, Yangon.


Winn, K. 1991. “A Century of Rice Improvement in Burma.” The International Rice Research Institute, Manila.

Women’s Protection Technical Working Group. (2010), “Women’s Protection Assesments: Post Cyclone Nargis, Myanmar.”

Wong, L., and E. Wai. 2013. “Rapid Value Chain Assessment: Structure and Dynamics of the Rice Value Chain in Burma.” Background paper 6 for the USAID-sponsored “Strategic Agricultural Sector and Food Security Diagnos-tic.”

Woods, K., (2013), “Emerging Agribusiness Trends in Myanmar: An Overview,” Kunming: Yunnan University Press.

World Bank, (1985), “Burma: Policies and Prospects for Economic Adjustment and Growth,” Country Report 4814-BA.

World Bank (1993), “Water Supply and Sanitation Sector Review, Myanmar”, Washington D.C.

World Bank (1995), “Myanmar: Policies for Sustaining Economic Reform” Country Economic Report, Washington D.C.

World Bank. (2011), “World Development Report 2011: Conflict, Security, and Development,” World Bank, Wash-ington, DC.

World Bank. (2012a), “Livelihoods and Food Security Trust Fund (LIFT) Baseline Survey,” World Bank and Liveli-hood and Food Security Fund.

World Bank. (2012b), “World Development Report 2012: Gender Equality and Development,” World Bank, Washing-ton, DC.

World Bank & MDRI. (2012), “Qualitative Social and Economic Monitoring reports,” LIFT

World Bank. (2013a), “Social Assessment for Myanmar Decentralizing Funding to Schools Project,” Yangon

World Bank. (2013b), “Poverty Assessment Note.” Draft Report, October 18, 2013 Version. Yangon, Myanmar.

World Bank. (2013c), “Diagnostic of the Myanmar Agricultural Development Bank.” Draft version as of October 15, 2013, World Bank, Washington, DC.

World Bank. (2013d), “Global Monitoring Report 2013: Rural-Urban Dynamics and the Millennium Development Goals” World Bank, Washington, DC.

World Bank. (2013e), “Program Document for a Proposed Credit in the Amount of SDR 287.75 million to the Re-public of the Union of Myanmar for a Reengagement and Reform Support Program,” World Bank, Washington, D.C.

World Bank. (2013f), “Inclusion Matters: The Foundation for Shared Prosperity,” Social Development, World Bank, Washington, DC.

World Bank & IFC. (2013), “Doing Business 2013,” Doing Business Survey Report Comparing Business Regulations for Domestic Firms in 185 Economies, World Bank, Washington, DC.


World Bank. (2014a), “Myanmar: Capitalizing on Rice Export Opportunities,” Economic and Sector Work Report No. 85804, Sustainable Development Network, East Asia and Pacific Region, World, Washington, DC.

World Bank. (2014b), “The State of Social Safety Nets 2014,” World Bank, Washington, DC.

World Bank. (Forthcoming), “Myanmar: Public Expenditure Review – Education”.

World Development Report (2012), Young, K. et al. (1998), “An Economic Assessment of the Myanmar Rice Sector: Current Developments and Prospects,” Research Bulletin 958, Arkansans Agricultural Experiment Station, Univer-sity of Arkansas.

Zuijlen, M., (2006), “Assessing Gender Equality in Myanmar,” Gender Assessment Undertaken for DFID South East Asia


MYANMARNOVEMBER,2 0 1 4

World Bank Office YangonNo.57, Pyay Road(Corner of Shwe Hinthar Road)61/2 Mile, Hlaing Township, YangonRepublic of the Union of Myanmar+95 (1) 654824www.worldbank.org/myanmarwww.facebook.com/WorldBankMyanmar

A SYSTEMATIC COUNTRY DIAGNOSTIC

Ending poverty and boosting shared prosperity in a time of transition

Report No. 93050-MM

Photo by: Ni Ni Myint/World Bank, 2014

World Bank Document - Burma Library · 2016-03-13 · ျပည္ဆိုင္ရာ...

Documents

Transcript of World Bank Document - Burma Library · 2016-03-13 · ျပည္ဆိုင္ရာ...