Welkom!Eindejaarssociëteit ECP

Artificial Intelligenceis mensenwerk! Daniël Frijters Projectmanager/adviseur Maatschappij & ICT-innovatie

Praatgroep voor RobotsHoe met mensen om te gaan?(filmpje van IBM)

Eindejaarssociëteit ECP

Artificial Intelligenceis all over the place

Alexa bij mij thuis

Artificial Intelligenceis all over the place

Afbakening is een uitdaging (1)

Kunstmatige Intelligentie is een veelomvattend speelveld

▪ Interdisciplinair vakgebied▪ Invalshoeken en perceptie van volwassenheid hangen

af van discipline▪ Gebouwd op, gebruikmakend van of gevoed door

huidige ICT-innovaties als Big Data, Smart Contracts, IoT, Blockchain-technologie, Internet?

Afbakening is een uitdaging (2)

Breed spectrum

▪ Machine Learning, Deep Learning, AI (strong en narrow)?

Beeldbepaling en discussie in media over AI

Rechts in het spectrum

“Onttovering” vanArtificial Intelligence- ontginnen van kansrijk & betrouwbaar -

ECP’s plan 2018 AI

Zakelijke kansen

BV.NL: Economie, Innovatie, Concurrentiekracht?

Betekent AI versnelling op huidige ICT-innovaties? Of niet?

Europees en wereldverband? Leren van sectoren, koppeling aan

maatschappelijke uitdagingen?

Technische (on)mogelijkheden

“Hoe gaan we met Big Data verzameld uit apparaten en door Internet of Things, versleuteld en gedeeld met Blockchaintechnologie via de Cloud ondersteund door Quantumcomputers door middel van zelflerende en beslissende Algoritmes –oftewel AI – onze Cyber Security waarborgen?”

Juridische eisen

Verlengstuk/agent▪ Verbintenisrechtelijke vraagstukken: Totstandkoming

overeenkomsten, Aansprakelijkheid (wanprestatie), Aansprakelijkheid (onrechtmatige daad), Toerekening

▪ Privacy en gegevensbescherming, IP en Consumentenrecht

Autonome Entiteit▪ Robotrechten en ‘persoonlijkheid’ ▪ Asimov’s laws of robotics

Afgeleide reguleringsvragen ▪ Machtsverhoudingen, werkgelegenheid ▪ Transparantie, reproduceerbaarheid

Morele eisen

De huidige en toekomstige rol van de mens?Is de bouwer of de toepasser verantwoordelijk?▪ “Bouwer” kan normenkader inbouwen binnen juridische kaders▪ Maar “Toepasser” bepaald invulling van parameters en manier

van toepassing

Ethiek▪ Van Kernwaarden naar Methodieken naar

Instellingen/Standaarden ▪ Intuïtie & On-ethisch gedrag mensheid

Samen de puzzel leggen in 2018!

Mens, maatschappij en economie plukken de vruchten van artificial

intelligence door hype van realiteit te scheiden én de balans te bewaken

tussen zakelijke en technischemogelijkheden en juridische en

morele eisen.

Programma van activiteiten 20182 ‘Tech & Trend’ topdebatten ▪ Politiek, juridische en ethische insteek▪ Informeren & oriënteren

5 kennis- en inspiratiesessies (op deelthema’s)▪ Visies delen, duiden en kennisdelingsinsteek▪ Inspireren & kennisopbouw

‘Living Lab’ activiteiten▪ Masterclasses en werkgroep-actie met resultaten

(rapporten, manifesten, persberichten e.a.)▪ Activeren & participeren

Artificial Intelligence is mensenwerk!

Daniël Frijters Projectmanager/adviseur Maatschappij & ICT-innovatie

Connectiviteit Aldert de Jongste

Toepassingen?

• Drones boven landbouw

• Ambulances met live scans en video

• Politie streaming camera’s

• AR en VR op locatie

• Monitoring en thuiszorg

• Smart city’s

Wat is nodig?

• Verdichting netwerk

• Lagere plaatsing

• Mobile Edge Computing

• Businesscase makkelijker in stad

• Beschermd stadsgezicht

• Publieke ruimte

• Complexere uitrol

• Veel stakeholders

• Privaat geld in publieke ruimte

e-health en dataDaniel Tijink

Informatiesamenleving & ethiek• Informatiesamenleving:

• naar het nieuwe normaal• De morele vraag: de vraag naar het goede• Breed issue: SER/Rathenau,….

Rol ECP: Praktijkgerichte ethische dialoog

-Pratijkgericht: voorbij de grote woorden en concepten, naar de praktische relevantie: vb ehealth, AI, etc.

-Dialoog: niet de-batteren: luisteren, praten, leren

-Ethisch: kijken naar ethische effecten, handelingsperspectieven. Geen technologisch determinisme/optimisme/pessimisme

Privacy en zorginnovatie

Zorginnovatie: - Big data, apps, portals etc. - betere zorg, andere processen- zorginstellingen, innovators, patiënten

Privacy: -Rondom persoonsdata-bescherming patiënten/medisch beroepsgeheim-Juridisch: EU/AVG, experts-Complience (voorzichtigheid, angst, dreiging (omzet))-‘grondrecht’

Medisch-ethisch kader: zorg

Beauchamp & Childress: een breed geaccepteerd medisch ethisch theoretisch kader om situaties in de zorg te analyseren• Respect voor autonomie – de mate waarin de patiënt zelf

kan beslissen m.b.t. behandeling• Niet-schaden – patiënten niet schaden• Weldoen – zo veel mogelijk het welzijn van patiënten

bevorderen en hun leven te beschermen • Rechtvaardigheid – de ene patiënt niet anders (minder of

beter) behandelen dan de andere patiënt met dezelfde behoefte

Medisch-ethisch kader: privacy

Het kader van Beauchamp & Childress toegepast op privacy in relatie tot zorg? • Respect voor autonomie – de mate waarin de patiënt zelf

kan beslissen m.b.t. privacy/gebruik van persoonsgegevens• Niet-schaden – de privacy van de patiënt niet schaden• Weldoen – zo veel mogelijk de privacy van patiënten

bevorderen• Rechtvaardigheid – de ene patiënt m.b.t. privacy niet

anders (minder of beter) behandelen dan de andere patiënt met dezelfde wensen

E-health-toepassingen (T)

• Data delen tussen instellingen: verschillende regimes

• Big Data: personalisering

• Cliënten portalen: cliënt/betrokkenen - medisch beroepsgeheim?

• Communicatiemiddelen met hoge adoptiegraad (skype, whatsapp, mail): zorg en de wereld

• EPD, ECD en LSP: autorisatie

• ……

Conclusies

a) Goede dialoog, luisteren, begrijpen, leren

b) Autonomie:

a) veel ruimte tav privacy

b) Twijfel aan beoordelingsvermogen

c) denken vanuit vergroten autonomie, niet alleen beschermen

c) Wel-doen/niet goed doen:

a) afweging zorg en privacy

d) Sociale rechtvaardigheid:

a) gezondheidsvaardigheden en digitale vaardigheden

Oplossingsrichtingen

Technologie-design- Geen privacy want gaat om zorg en privacy by design- Voorbeelden: secure mail, loggen, inbouwen

keuzemogelijkhedenOrganisatie-design: - administratieve afspraken, procedures als er iets misgaat etc.Communicatie- Heldere uitleg, weten wat mag/niet mag, watOnderzoek- Veel feitelijk onbekend, zeker mbt afwegingen

Vragen, dialoog en meer weten

Digitale vaardigheden in 2018

Joyce MartinaDonderdag 14 december 2017

14-12-2017 36

Digitale vaardigheden

• Creëren van bewustwording over de toenemende rol van ICT in onze samenleving lijkt niet meer nodig.

• Hoe zorgen we dat we voorop blijven lopen?

• Hoe zorgen we dat iedereen mee kan blijven doen?

• Digitale vaardigheden nog belangrijker: van overheden tot bedrijven en van werkgevers tot werknemers, van burgers tot patiënten, jongeren.

Hoe zorgen we er gezamenlijk voor dat iedereen op zijn niveau optimaal functioneert én bijdraagt aan onze steeds verder

digitaliserende samenleving?

14-12-2017 37

14-12-2017 38

14-12-2017 39

Kinderen (tot 12 jaar)

• CodePact:

– 400.000 kinderen maken kennis met programmeren

– Samenhang creëren in programmeeractiviteiten en eenduidige boodschap uitstralen

– Jaarlijks Nederlandse CodeWeek; actieve agendering

– Nieuw: Samen Digiwijzer!

• Pilots als Micro:bit voor alle 10-jarigen in Dongeradeel

14-12-2017 40

Micro:bit cadeau voor alle tienjarigen in Dongeradeel

Geplaatst op 19 oktober 2017

Voor alle kinderen uit Dongeradeel die in oktober tien jaar worden ligt een bijzonder cadeau klaar in de Bibliotheek. Tijdens het verjaardagsfeestje op woensdag 25 oktober krijgen zij allemaal een Micro:bit, een mini-computer waarmee ze kunnen programmeren, spelletjes spelen en muziek, robots of apps maken. Het is een initiatief van de gemeente, Kabelnoord en de Bibliotheek en uniek in Nederland. Elke maand ontvangen de kinderen die dan 10 worden een uitnodiging voor hun feestje. Het project start nu in Dongeradeel, maar de wens is om dit uit te breiden naar meer gemeenten.

Alle kinderen uit Dongeradeel die het komende jaar tien worden, ontvangen in de maand dat ze jarig zijn een uitnodiging van de burgemeester. Op vertoon van de uitnodiging krijgen ze toegang tot het verjaardagsfeestje in de Bibliotheek. Daar is taart, er hangen slingers en ballonnen én het cadeau staat er op ze te wachten: een Micro:bit.

Elke woensdagmiddag: Micro:bit Meet-upAls de taart op is en het cadeau uitgepakt, gaan de kinderen aan de slag met hun mini-computer. Ze kunnen er thuis of in de bibliotheek verder mee spelen. Elke woensdagmiddag na school stelt de bieb namelijk ruimte beschikbaar voor een Micro:bit Meet-up. Dat voorziet in een behoefte, weten de initiatiefnemers. Kabelnoord en de Bibliotheek organiseren namelijk ook elke tweede vrijdag van de maand een CoderDojo en deze zijn tot het eind van het jaar volgeboekt.

14-12-2017 41

Jongeren (12+)

• Bewustwording jongeren

o.a. Geef IT Door

• Arbeidsmarktonderzoek

• Terugdringen tekort ICT docenten

14-12-2017 42

Volwassenen

• Sectorale aanpak: zorg, energie, creatieve industrie en onderwijs

• Leven Lang Leren

• Digitaal Hulpplein

14-12-2017 43

Topbestuurders/leiderschap

• Slimmer ondernemen.

• Hoe fIT is mijn Raad van Bestuur?

• Voorlopersgroep CEO’s

14-12-2017 44

Digivaardigheden 2018

• ICT-professional

• Samen Digiwijzer

14-12-2017 45

ICT professional –Human CapitalAgenda ICT (HCA-ICT)

14-12-2017 46

Actie agenda Human Capital ICT 2018

1. Regionale samenwerking stimuleren

2. Scholieren inspireren en informeren

3. Bevorderen beschikbaarheid van voldoende ICT-docenten

4. Leven Lang Ontwikkelen in de digitaliserende samenleving

5. Branding HCA-ICT

14-12-2017 47

14-12-2017 All up! & HCA-ICT 48

Samen Digiwijzer

14-12-2017 49

Samen Digiwijzer

14-12-2017 50

1. 21Toolkit 16. Girlslovetocode

2. 3DKanjers 17. InspiringFifty

3. AforLearning 18. ITPerformanceHouse

4. BlinkEducatie 19. ITRandsteden

5. Bol.com 20. IT-Workz

6. Bomberbot 21. LiketoShare

7. CED-Groep 22. Malmberg

8. Centric 23. NederlandICT

9. CodeAvengers 24. Nemo

10. CodeCube 25. Quest

11. CodeCult 26. RobotsindeKlas

12. CodeCombat 27. Rotslab

13. CodeStarter 28. Squla

14. Connectis 29. Start-upamsterdam

15. GemeenteAmsterdam 30. X11

Samen Digiwijzer

• MediaMasters 165.000 leerlingen uit groep 7 & 8

Strijd om de meest Mediawijze klas van Nederland

• Debatten met vmbo leerlingen, docenten en ‘Fake Vonk’

Kleine incidenten, grote gevolgen

14-12-2017 51

Samen Digiwijzer

14-12-2017 52

Kernpartners: CodePact, Kennisnet, Koninklijke Bibliotheek, Mediawijzer.net,

Support partners: Nederland ICT, SLO, PO Raad

Samen Digiwijzer

14-12-2017 53

Samen Digiwijzer

14-12-2017 54

Samen Digiwijzer

14-12-2017 55

1. Focus op scholen die nu nog niets of weinig doen op het gebied van digitale geletterdheid

2. Van aanbod gestuurd naar vraag centraal: Circle of Support

3. Digitale geletterdheid breed positioneren• Mediawijsheid• ICT basisvaardigheden• Informatievaardigheden• Computational thinking (waaronder programmeren)

Samen Digiwijzer

14-12-2017 56

Circle of Support:1. Scholen2. Bedrijven3. Maatschappelijke organisaties, zoals bibliotheken4. Ouders

Mediacoach

Bieb op school

CodePact

SCHOOL

Flyer

Ja, interesse,

in “proeven”

Match via online tool

In postcode gebieden waar we pilot doen

koppelen aan regisseur

• Handboek Kennisnet• Checklist vraag (DIY praatplaat

“light”)• Checklist aanbod

In postcode gebieden waar we geen pilot

doen

Gastles / training

Ja, interesse ”willen verder”

Mediacoach

Bieb op school

CodePact

Vraag verduidelijken

SCHOOLRegisseur

Circle of Support afh van de vraag:Bieb, Bedrijven, Ouders, Mediacoach,

Schoolbegeleidingsdienst,

Samen Digiwijzer

14-12-2017 58

Samen Digiwijzer

14-12-2017 59