UNANG QUARTER-MODULE 19

25
UNANG QUARTER-MODULE 19 Nasusuri ang paraan ng pagpapahayag ng mga ideya at opinyon sa napanood na debate o kauri nito _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV 1ST GENERATION MODULES - VERSION 2.0

Transcript of UNANG QUARTER-MODULE 19

Page 1: UNANG QUARTER-MODULE 19

UNANG QUARTER-MODULE 19 Nasusuri ang paraan ng pagpapahayag ng

mga ideya at opinyon sa napanood na debate o kauri nito

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 2: UNANG QUARTER-MODULE 19

i

Filipino – Ikasiyam na Baitang Alternative Delivery Mode Unang Markahan – Modyul 19: Panitikang Asyano – Tula ng Pilipinas Unang Edisyon, 2020 Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-isipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas, Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulnag bayad. Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng ma ito. Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran. Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Kalihim: Leonor Magtolis Briones Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Pangkat na Bumubuo sa Modyul

Tagasulat: Manuelita S. Arcel

Tagasuri: Anna Zhusette S. Pintor

Tagaguhit: Manuelita S. Arcel

Tagapag-ugnay: Dr. Necifora M. Rosales

Tagapamahala:

Dr.Marilyn S. Andales, SDS, Cebu Province

Dr.Leah B. Apao, ASDS, Cebu Province

Dr. Mary Ann P. Flores, Chief CID

Mr. Isaiash T. Wagas, EPSVR, LRMDS

Mrs. Arceli A. Cabahug, EPSVR, Filipino

Department of Education –Region VII,Division of Cebu Province

Office Address: IPHO Bldg. Sudlon, Lahug, Cebu City

Telefax: (0320 ) 255-640

E-mail Address : [email protected]

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 3: UNANG QUARTER-MODULE 19

ii

9

UNANG QUARTER-MODULE 19 Nasusuri ang paraan ng pagpapahayag ng

mga ideya at opinyon sa napanood na debate o kauri nito

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 4: UNANG QUARTER-MODULE 19

iii

Paunang Mensahe

Para sa mga Guro o Facilatator

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Filipino 9 ng Alternative

Delivery Mode (ADM) Modyul para sa araling Mga Akdang Pampanitikan sa

Timog Silangang Asya (Sanaysay)

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng

mga edukador mula sa pambuliko institusyon upang gabayan ka, ang

gurong tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral ang

pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang

pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa

pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa

mapatnubay at malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang

kayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral

upang makamit ang mga kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-

alang ang kanilang mga pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo

ang kahong ito sa pinakakatawan ng modyul:

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman

ang mag- aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding

subaybayan at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang

pamahalaan ang kanilang sariling pagkatuto.

Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan ang

mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul.

Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Filipino 9 ng Alternative Delivery Mode

(ADM) Modyul ukol sa Maikling Kwento ng Singapore. Ang modyul na ito ay

ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong matulungan

ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din

nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 5: UNANG QUARTER-MODULE 19

iv

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Alamin

Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga dapat mong matutuhan sa modyul.

Subukin

Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung ano na ang kaalaman mo sa aralin ng modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng tamang sagot (100%), maaari mong laktawan ang bahaging ito ng modyul.

Balikan

Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral upang matulungan kang maiugnay ang kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.

Tuklasin

Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad ng isang kuwento, awitin, tula, pambukas na suliranin, gawain o isang sitwasyon.

Suriin

Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling pagtalakay sa aralin. Layunin nitong matulungan kang maunawaan ang bagong konsepto at mga kasanayan.

Pagyamanin

Binubuo ito ng mga gawaing para sa mapatnubay at malayang pagsasanay upang mapagtibay ang iyong pang-unawa at mga kasanayan sa paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot mo sa pagsasanay gamit ang susi sa pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.

Isaisip

Naglalaman ito ng mga katanungan o pupunan ang patlang ng pangungusap o talata upang maproseso kung anong natutuhan mo mula sa aralin

Isagawa

Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman o kasanayan sa tunay na sitwasyon o realidad ng buhay.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 6: UNANG QUARTER-MODULE 19

v

Tayahin

Ito ay gawaing naglalayong matasa o masukat ang antas ng pagkatuto sa pagkamit ng natutuhang kompetensi.

Karagdagang

Gawain

Gawain Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong panibagong gawain upang pagyamanin ang iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang aralin.

Susi ng

Pagwawasto

Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat ng mga gawain sa modyul.

Sanggunian

Ito ang talaan ng lahat ng pinagkukunan sa paglikha o paglinang ng modyul na ito.

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1.Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang

marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel

sa pagsagot sa mga pagsasanay

2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing

napapaloob sa modyul.

3.Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.

4.Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain

at sa pagwawasto ng mga kasagutan.

5.Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang

pagsasanay.

6.Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang

sagutin lahat ng pagsasanay.

Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul

na ito, huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy.

Maaari ka rin humingi ng tulong kay nanay o tatay, o sa nakatatanda mong

kapatid o sino man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa

iyo. Laging itanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 7: UNANG QUARTER-MODULE 19

vi

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng

makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa

sa kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 8: UNANG QUARTER-MODULE 19

1

ALAMIN

PANIMULA

Ang Pilipino ay hitik na hitik sa panitikan. Ito ay ipinasalindila na lamang sa

makabagong henerasyon. Isa na ang sanaysay. Pero hindi ito masyadong pinag-

usapan dahil mas nahalina ang tao sa dula, kuwento, nobela, tula pati na sa pagsulat

ng pahayagan. Di nila namalayan, di nila alam na sila ay nasa paligid na ng

sanaysay. Dahil ito ay nasa anyong tuluyan.

Ang modyul na ito ay nagpapaunawa sa abot ng pagpapaliwag ng pag-iisip

sa tulong ng kaalaman at karanasan. Bilang mag-aaral taglay nito ang pansariling

panlasa, hilig, palagay, reaksyon, saloobin, paniniwala, kalagayan, at katauhan niya

dahil sila mismo ang makakaugnay sa kahit ano pa mang bagay o sitwasyon.

Maaaring sa panahon ngayon ng pandemic, mabigyang diin ng mga mag-

aaral ang paraan ng pagpapaliwanag ng mga ideya at opinyon sa pakikinig,

panonood, pagsasalita at pagsulat upang maliwanagan at mapapahalagahan ang

kasanayan sa pagkatuto.

Magising ang diwa, maging aktibo ang mapanuring pag-iisip na

makapanghikayat sa maraming opinyon at maipalabas ng mga mag-aaral ano man

ang nakatambak sa kanilang puso’t isipan na maaaring nagpapagulo sa kanila.

Sa tulong-aral na ito ay maging magaan sa kanila ang lahat, maliwanagan at

magkainteres sa isang talakayan patungo sa sariling kasanayan, masasanay at

mapalapit ang sarili sa mga paraan ng mapanuri, masining na pagpapahayag ng

mga ediya at opinyon.

Handa ka na ba?

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 9: UNANG QUARTER-MODULE 19

2

Para sa mga mag-aaral:

Huwag kalimutan na naging bahagi ka ng kasaysayan ,karapatan mong malaman

ang pangyayari sa kapaligiran. Panahon na ngayon na maipamalas at bigyan ng

kahalagahang maipaalam sa mga mag-aaral ang nakatagong kasaysayan na

nasasalaminan ng mga Pilipino.

Patunayan mo yan!

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 10: UNANG QUARTER-MODULE 19

3

Modyul 19: Sanaysay : Ang Kahalagahan ng Recycling Kasanayang Pampagkatuto :Nasusuri ang paraan ng pagpapahayag ng mga ideya

at opinyon sa napanood na debate o kauri nito.

Mga Dapat inaasahan sa modyul na ito:

Nabibigyang kahulugan ang mga paraan sa pagpapahayag ng ideya at opinyon

Nakapagpapaliwanag sa mga ideya at

opinyon mula sa mga nabasang sanaysay

Nakapagbabahagi sa mga opinyong pangaral na napapaloob sa isang akda

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 11: UNANG QUARTER-MODULE 19

4

SUBUKIN

Panimulang Pagtataya

Basahing mabuti ang pahayag. Piliin ang tamang sagot sa mga salitang

mapagpipilian upang mabuo ang tamang kaisipan. Titik lamang ang isulat sa

patlang bago ang bilang.

____1.isang uri ng sulatin na nagpapahayag ng pananaw o opinyon ng nagsulat.

a.dula b.kuwento c.sanaysay d.tula

____2.may maayos na pagkakasunud-sunod at gumagamit ito ng mga salitang

akma sa paksa.

a.di-pormal b.pormal c.paksa d.bahagi

____3.maaaring galing sa karanasan o obserbasyon ng may-akda. Ang paksa ay

pangkaraniwan, pormal, at pang-araw-araw.

a.di-pormal b.pormal c.paksa d.bahagi

____4.kinukuha nito ang atensyon ng mga mambabasa. Dito nagbibigay ng ideya

ang may-akda tungkol sa paksa ng sanaysay.

a.wakas b.gitna c.simula d.dulo

____5.dito naman sinasalaysay ang mga mahahalagang ideya tungkol sa

paksa.Dito nagbibigay ng paliwanag o halimbawa ukol sa paksa.

a.gitna b.wakas c.simula d.dulo

____6.ito ang huling bahagi ng sanaysay na nagtatapos sa sanaysay. Dito

nagbibigay ng hamonukol sa paksa ang may akda sa kanyang mga mambabasa.

a.gitna b.wakas c.dulo d. simula

____7.Ang nagdidikta sa kaayusan o pagiging balance ng ating kapaligiran,

pamumuhay ng lahat ng nilalang sa ating planeta.

a.ecosystem b.balance c.recycle d.system

____8.Kung hindi mapananatili ang balanseng sistema, maaaring magdulot ito ng

a.katuwaan b.problema c.kaguluhan d.kaayusan

____9.Ayaw ng lahat na masira ang mundo. Gusto nating magkaroon ng

a.magulong sistema b.di maayos na pamaraan

c.magandang sistema d.pabayang sistema

____10.Ang produktong gawa sa papel halimbawa ay maaari pang

a.sunugin b.itapon c.i-recycle d.pabayaan

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 12: UNANG QUARTER-MODULE 19

5

BALIKAN

Yugto ng Pagkatuto:

Isulat mo nga sa kahon sa ibaba kung may naidulot ba o walang naidulot ang

prutas sa larawan

NAIDULOT WALANG NAIDULOT

1. 1.

2. 2.

3. 3.

4. 4.

5. 5.

Sino ang sumang-ayon sa naidulot? Sino naman ang sumang-ayon sa walang naidulot?

Natutukoy mo ba ang nasa larawan? May naidulot ba ito sa katawan ng tao?

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 13: UNANG QUARTER-MODULE 19

6

TUKLASIN

Tanong:

1.Tungkol saan ang larawang nakita?

2.Ano sa palagay mo ang kinahihinatnan kung sinusunod mo ang masustansiyang

pagkain tulad ng prutas?

3.Paano matugunan ang pangangailangan ng nutrisyon sa ating katawan sa

pagkain mo sa mga prutas?

May punto kayo sa inyong pinapaniwalaan.Ang mahalaga

alam mo kung ano ang tama at kung ano ang mali. Sa

katunayan kapag prutas an pag-uusapan may marami itong

naidulot sa ating katawan.

*Ang punto ngayon alam mo ang paraan sa pagpapahayag

sa mga ideya at opinyon na kinakaharap mo ngayon

Ang katawan ay nangangailang ng masustansiyang pagkain

upang makakilos ng maayos. Higit sa lahat makapag-isip ng tamang

ideya o opinyon , at makapagpapahayag ito sa kinauukulan na may pag-

unawa. Tulad sa mga prutas at gulay.

Tulad din ng isang akda kung iyong babasahin kinakailangan

mong maunawaan ang pagbasa upang makuntento ka sa iyong binasa

at may mapupulot ka na mga aral, na puwede mong maibahagi sa iba

ang iyong natutunan.

*May maraming kang pag-aralan upang masunud mo ang tamang

paraan.

Basahin

Ang Kahalagahan ng Recycling Ang ating mundo ay nangangailangan ng

balance upang mapanatili nito ang kaayusan ng ecosystem. Ang ecosystem na ito ang nagdidikta sa kaayusan o “pagiging balance” ng ating kapaligiran at nagiging dahilan ng balaseng pamumuhay ng lahat ng nilalang na nakatira rito sa ating planeta.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 14: UNANG QUARTER-MODULE 19

7

Hindi lamang ang mga tao ang kasama sa usaping ito. Mahalaga

ring malaman na ang mga hayop at halaman na kasama nating

namumuhay rito ay nangangailangan din ng mabuting pamumuhay.

Kung hindi mapananatili ang balanseng sistema nito, maaaring

magdulot ito ng mga problema hindi lamang sa ating panahon kundi

pati na rin sa mga panahong darating. Ayaw nating lahat na mangyari

ito at magdusa ang lahat.

Gusto nating magkaroon ng magandang sistema ang ating

malinis na pamumuhay. Sa mga basurang itinatapon nang walang

control sa araw-araw, dahan-dahan nating sinisira ang ating kapaligiran

lalo na ang mundong ating ginagalawan. Ngunit may panahon pa para

magbago ang ating nakasanayan. Maaari pa nating gawan ng solusyon

ang lumalalang problema sa basura lalo na sa ating lugar na

kinabibilangan. Sa mga produkto na ating binibili sa araw-araw, maaari

nating simulan ang recycle upang mapababa ang basura na likha ng

mga ito. Ang mga produktong gawa sa papel halimbawa ay maaari

pang i-recycle upang mabawasan kahit kaunti ang basurang maaari

nitong malikha sa ating mundo. Kung hindi tayo kikilos sa ngayon, baka

mahuli ang lahat.

Ngayon na ang panahon upang maisaayos ang suliranin natin

sa basura at maging maayos ang ating pamumuhay pati na rin ang

pamumuhay ng mga darating na henerasyon.

Halaw mula sa blogspot.com

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 15: UNANG QUARTER-MODULE 19

8

Suriin

Paglinang ng Talasalitaan

Basahin ang pahayag na nasa kolum B.Ibigay ang kahulugan sa mga salita na nasa

kolum A. Itapat sa kahulugan na nasa kolum B. Titik lang ang isulat sa tamang sagot

bago ang bilang.

Kolum A Kolum B

___1.ecosystem A.Ito ang resulta mula sa mga bagay na

gawa ng tao.

___2.balance B.Ang paglutas sa lumalalang problema

___3.planeta C.Paraan upang mapababa ang basura

na likha nito.

___4.sistema D.Ang paraan na sinusunod upang

maging maganda, maligaya, at malinis

na pamumuhay.

___5.recycle E.Ang lugar na tinitirhan o

ginabibilangan

___6.solusyon F.Ang pagkakapantay-pantay ng mga

nilalang ma tao man, hayop, halaman

___7.produkto G.Ito ang nagdidikta sa kaayusan ng

kapaligiran o pamumuhay na nakitira sa

mundo.

1.Tungkol saan ang binasang akda? 2.Ano ang pangangailangan sa ating mundo, ayon sa akda? 3.Ano ang naidulot na suliranin kapag hindi manatili ang balanseng sistema samundo? 4.Paano ito maiiwasan at paano ito masolusyunan? 5.Anong uri ba ng panitikan ang inyong binasa?

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 16: UNANG QUARTER-MODULE 19

9

Pagyamanin

May alam ka ba sa Sanaysay?

Ang sanaysay ay “essay” sa wikang Ingles. Isang uri ng sulatin na nagpapa- hayag ng pananaw o opinyon ng nagsulat nito.

May maraming kahulugan ang naibigay sa sanaysay.

-May pokus sa iisang diwa at paksa.

-May layong magbahagi ng impormasyong

magpapahayag ng nararamdaman, magbahagi ng

opinion, manghikayat ng ibang tao.

-Maaaring tumalakay ng iba’t ibang paksa gaya ng pag-

ibig, kapaligiran, pamilya, lipunan, mundo at iba pa.

-Isang genre o sangay ng panitikan na nasusulat sa

anyong tuluyan at pumapaksa tungkol sa lahat sa

kapaligiran, tao,hayop, pook, pangyayari, bagay at guni-

gunihan sa kayang unawain ng damdamin at abot

ipaliwanag ng isip.

LAYUNIN: Ang magpaliwanag at magturo para sa

kalingang-isip at moral ng mga

mambabasa.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 17: UNANG QUARTER-MODULE 19

10

Balikan natin ang Sanaysay na nabasa “Ang Kahalagahan ng Recycling”.

C.Nagbibigay ba ng impormasyo, nagpahayag ba ng damdamin ang sanaysay?

D.Natumbok ba o may -aral bang nakapaloob sa akda na mapupulutan ng mambabasa?

Suriin at Sagutin: Tumbukin sa sanaysay at isulat ang buong

pahayag sa ibaba ng kahon, ayon sa hinihingi ng tanong.

A.Nagpapahayag ba ng pananaw o opinyon ang may-akda sa

kanyang naisulat na sanaysay? Alin doon?

B.May paksa ba o pinag-uusapan ang sanaysay?

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 18: UNANG QUARTER-MODULE 19

11

Isaisip

May dalawang uri ang Sanaysay

1.Pormal na Sanaysay – may maayos na pagkakasunud-sunod at gumagamit ito ng

mga salitang akma sa paksa. Ito ay batay sa pananaliksik at pag-aaral.May seryoso

o pormal na tono ito ukol sa paksa.

2.Di-Pormal na Sanaysay – batay sa mga opinyon at pananaw ng nagsulat nito.Ito

ay maaaring galing sa karanasan o obserbasyon ng may-akda.Ang mga paksa ng

mga di –pormal na sanaysay ay pangkariwan, personal, at pang-araw-araw. Bukod

dito, hindi kinakailangang seryoso ang di – pormal na sanaysay. Ito rin ay mas

madaling maintindihan at sundan.

*May mga bahagi ang sanaysay

May tatlong bahagi ang Sanaysay, na maaaring makatulong sa pagsusuri at

paggawa ng sanaysay.

1.Panimula o Simula-ito ang pinakamahalaga dahil kinukuha nito ang atensyon ng

mga mambabasa. Dito nagbibigay ng ideya ang may-akda tungkol sa paksa ng

sanaysay.

2.Gitna o Katawan – dito naman sinasalaysay ang mga mahahalagang ideya

tungkol sa paksa.Dito nagbibigay ng paliwanag o halimbawa ukol sa paksa.

3.Wakas – ito ang huling bahagi ng sanaysay na nagtatapos sa sanaysay. Dito

nagbibigay hamon ukol sa paksa ang may-akda sa kanyang mga mambabasa. Ito

ay para maisakatuparan ang mga nabanggit na puntos sa katawan

Kung susuriin uli ang sanaysay na “Ang Kahalagahan ng Recycling”, nasa anong uri ang Sanaysay?

*Pormal or *Di - pormal

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 19: UNANG QUARTER-MODULE 19

12

Isagawa

Basahin ang isa pang sanaysay sa loob ng kahon. Kaltasin ang panimula, gitna, wakas na bahagi ng sanaysay at isulat ang pahayag katapat sa bahagi na nasa tsart sa ibaba.

Kapag Lumaki Na

Pinalaki tayo sa kasinungalingan. Bata pa lang tayo, sinanay na tayo sa mga nilalang na hindi natin nakikita. Kapre, tikbalang, manananggal, tiyanak, multo at mangkukulam. Mga lamang- lupa raw ang tawag ditto. Nagtataka ako kung bakit hindi isinama ang kamote, sibuyas, at luya. Mga lamang-lupa rin naman iyon.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 20: UNANG QUARTER-MODULE 19

13

*Kaltasin ang panimula, gitna, wakas na bahagi ng sanaysay at isulat ang pahayag

katapat sa bahagi na nasa tsart sa ibaba.

Bahagi ng Sanaysay

1.

2.

3.

MAGALING!!!

Kapag nagkakasakit tayo, ipinipilit ng nanay na masarap ang lasa ng gamot para sa sakit mo. Kahit kalasa iyon ng tinta ng pentel pen o panis na mantika. Para mapainom ka, kailangang pasinungalingan pagkasarap-sarap ng gamot kahit pati sila kapag umiinom nito ay nagkakandangiwi na rin sa simangot. At may batok ka galing kay tatay kapag nailuwa mo at naisuka. Sayang ang ipinambili ng gamot.

Naunawaan Na Ba???

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 21: UNANG QUARTER-MODULE 19

14

Tayahin

I.Panuto:Piliin ang tamang sagot sa mga salitang mapagpipilian upang mabuo ang

tamang kaisipan. Titik lamang ang isulat sa tamang sagot.

___1.Dito nagbibigay ng hamon ukol sa paksa ang may-akda sa kanyang

mambabasa.

A.dulo B.gitna C.simula D. wakas

___2.Dito naman sinasalaysay ang mga mahalagang ideya, nagbibigay ng

paliwanag o halimbawa tungkol sa paksa.

A.dulo B.gitna C.simula D. wakas

___3.Dito nagbibigay ng ideya ang may-akda, kinuha nito ang atensyon ng mga

mambabasa.

A.dulo B.gitna C.simula D. wakas

___4.Ang paksa ay pang-karaniwan, personal at pang-araw-araw, maaring galing

sa karaniwan o obserbasyon ng may-akda.

A.bahagi B.di-pormal C.paksa D.pormal

___5.May maayos na pagkakasunud-sunod at gumagamit ito ng mga salitang akma

sa paksa.

A.bahagi B.di-pormal C.paksa D.pormal

___6.Isang uri ng sulatin na nagpapahayag ng pananaw o opinyon sa nagsulat nito.

A.dula B.kuwento C.sanaysay D.tula

II.Basahin ang nakarambol na talata. Ayusin ang pagkakasunud-sunod nito.Isulat

ang bilang 1-5 sa tamang pagkakasunod-sunod. Pagkatapos, Isulat ang buong ayos

ng talata sa loob ng kahon. (2 puntos bawat bilang)

___A.Tunay nga na yaman ng Pilipinas ang Sibonga. Masasabing talagang

natatangi at kakaiba ang Sibonga sa mga lokal man hanggang turista.

___B.Mula sa mga madasaling tao ng Sibonga hanggang sa pagkain na

nakabubusog ng sikmura.

___C.Sagana rin ito sa mga puno’t halaman kung saan pati mga banyaga ito’y

nagugustuhan.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 22: UNANG QUARTER-MODULE 19

15

___D.Sa musika, ang Sibonga ay biniyayaan pati rin sa mga lugar na maaari mong

pasyalan.

___E.Ang Sibonga ay natatangi at kakaibang bagay na maaaring ipagmalaki sa

mundo. Hindi man ito sa materyal na kayamanan ngunit ito nama’y talentong

nakamit ng mga tao.

C. Isulat ang buong maayos na talata sa ibaba ng kahon:

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 23: UNANG QUARTER-MODULE 19

16

Susi sa pagwawasto

Panimulang Pagtataya 1. C 6.B 2. B 7.A 3. A 8.B 4. C 9.C 5. A 10.C

A.SURIIN: Paglinang ng Talasalitaan 1. G 5.C 2. F 6.B 3. E 7.A 4.D B. 1.Ang kahalagahan ng Recycling 2.Nangangailangan ng “balance” upang mapanatili ang kaayusan ng ecosystem 3.Dahan-dahang sinisira ang ating Kapaligiran 4.Simulan ang recycling upang mapababa ang basura 5.Pormal

Tayahin I. II. 1.D A.5 2.B B.4 3.C C.3 4.B D.2 5.D E.1 6.C

Ang Sibonga ay natatangi at kakaibang bagay na masasabing ipagmalaki sa mundo. Hindi man ito sa materyal na kayamanan ngunit ito’y nama’y talentong nakamit ng tao. Sa musika , ang Sibonga ay biniyayaan pati rin sa mga lugar na maaari mong pasyalan.Sagana rin ito sa mga puno’t halaman kung saan pati mga banyaga ito’y nagugustuhan. Mula sa mga madasaling tao ng Sibonga hanggang sa pagkainna nakabubusog ng sikmura. Tunay ng ana yaman ng Pilipinas ang Sibonga. Masasabing talagangnatatangi at kakaiba ang sibong sa mga local ang Sibonga sa mga local man hanggang turisto.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 24: UNANG QUARTER-MODULE 19

17

Talasanggunian

Modyul ng mag-aaral, Panitikang Asyano 9, Filipino: Sanaysay 1 Kapag Lumaki Na, Sanaysay 2 Ang kahalagahan ng Recycling , blogspot.com. Arrogante, Jose A. , Ayuyao, Nunilon G.. ,Lacanlale,Vilma M., Antolohiya:Panitikang Filipino Binagong Edisyon brainly.ph/question /454272 brainly.ph/question/1661767 brainly.ph/question/167111

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

Page 25: UNANG QUARTER-MODULE 19

18

Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Manuelita S. Arcel 09165456122/09218701617 [email protected]

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

1ST GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0