Thieát laäp HEÄ THOÁNG TÖÔÙI ñeå troàng coû chaát löôïng cao

Muïc luïc Phaàn giôùi thieäu 3

Chöông 1: Thieát laäp heä thoáng töôùi 5

1. Löïa choïn ñaát 6

2. Vaät lieäu vaø duïng cuï 7

3. Thieát keá 23

4. Laép ñaët 29

5. Laøm ñaát tröôùc khi gieo haït 39

Chöông 2: Troàng coû UÙc trong heä thoáng töôùi 41

1. Gieo haït 42

2. Töôùi coû 47

3. Phaân boùn 49

4. Laøm coû daïi 51

5. Söï phaùt trieån cuûa coû Hoãn hôïp UÙc 54

6. Thu hoaïch 55

Chöông 3: Quaûn lyù vaø vaän haønh heä thoáng töôùi 57

1. Quaûn lyù vaø vaän haønh heä thoáng töôùi 57

2. Söû duïng heä thoáng töôùi ñeå boùn phaân 66

Chöông 4: Duy tu vaø baûo döôõng heä thoáng töôùi 69

1. Söû duïng vaø baûo döôõng maùy bôm 69

2. Röûa boä loïc 73

3. Röûa teùp phun nöôùc 75

4. Laøm sao ñeå haïn cheá chi phí baûo döôõng 76

Tác giả: Lien Terryn, Ngô Tiến Dũng, Raf Somers

Thiết kế: Công ty Thiết kế và Quảng cáo La BànTel: (+84.4) 6269 6761

Dự án bò sữa Việt Bỉ (VBDP)F11, số 14 đường Thụy Khuê, Tây Hồ, Hà Nội, Việt NamTel: (+84) 4 3734 4278Fax: (+84) 4 3734 4279Email: vbdairyproject@vnn.vn

Cục Chăn Nuôi (DLP)Số 2, Ngọc Hà, Ba Đình, Hà Nội, Việt NamTel: (+84) 4 3734 5443Fax: (+84) 4 3844 3811 / (+84) 4 3843 6802Email: cn@mard.gov.vn

Cơ quan hợp tác kỹ thuật Bỉ tại Hà Nội (BTC Hà Nội)F7 - F9, số 14 đường Thụy Khuê, Tây Hồ, Hà Nội, Việt NamTel: (+84) 4 3728 0571Fax: (+84) 4 3728 0572Email: vietnam@btcctb.org

Diễn đàn Ngành sữa Việt NamF11, số 14 đường Thụy Khuê, Tây Hồ, Hà Nội, Việt NamTel: (+84) 4 3734 6426Fax: (+84) 4 3734 4279Email: info@dairyvietnam.org.vnWebsite: www.dairyvietnam.org.vn www.nganhsuavn.org.vn

CUỐN SÁCH NÀY ĐƯỢC THỰC HIỆN DƯỚI SỰ HỢP TÁC CỦA

1

Chòu traùch nhieäm noäi dung Chòu traùch nhieäm phaùt haønh

Lôøi noùi ñaàuDöï aùn boø söõa Vieät Bæ (VBDP) vôùi muïc tieâu taêng thu nhaäp cho hoä chaên nuoâi boø söõa treân cô sôû saûn xuaát söõa trong nöôùc phaùt trieån moät caùch beàn vöõng taïi 5 tænh döï aùn laø Haø Noäi, Haø Taây, Haø Nam, Vónh Phuùc vaø Baéc Ninh. Döï aùn do Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng thoân (MARD) thöïc hieän vôùi söï hoã trôï kyõ thuaät cuûa Cô quan Hôïp taùc Kyõ thuaät Bæ (BTC) töø thaùng 3 naêm 2005 ñeán thaùng 3 naêm 2010.

Taäp huaán chaên nuoâi boø söõa cho noâng daân laø moät trong nhöõng hoaït ñoäng chính cuûa döï aùn. Döï aùn söû duïng phöông phaùp ñaøo taïo cho taäp huaán vieân (TOT) nhaèm ñaøo taïo cho caùc chuû hoä trình dieãn trôû thaønh caùc tieåu giaùo vieân cô sôû ñeå taäp huaán cho caùc nhoùm hoä chaên nuoâi boø söõa taïi caùc xaõ döï aùn. Cuoán saùch “Thieát laäp heä thoáng töôùi ñeå troàng coû chaát löôïng cao” chæ laø moät trong nhöõng taøi lieäu seõ ñöôïc chuyeån cho caùc hoä chaên nuoâi boø söõa, moãi moät phaàn nhoû trong cuoán saùch naøy lieân quan ñeán caùc chuû ñeà trong Thöïc haønh chaên nuoâi boø söõa gioûi. Cuoán saùch naøy laø taøi lieäu boå trôï cho caùc taøi lieäu giaûng daïy ñöôïc söû duïng trong quaù trình taäp huaán. Toaøn boä cuoán saùch vaø taøi lieäu giaûng daïy coù theå ñöôïc taûi veà töø website cuûa Ngaønh söõa Vieät Nam: www.dairyvietnam.org.vn

Maëc duø moät soá khaùi nieäm vaø noäi dung coøn khaù tröøu töôïng ñoái vôùi caùc hoä chaên nuoâi boø söõa, nhöng ñaõ ñöôïc caùc taùc giaû dieãn giaûi heát söùc ñôn giaûn, ngaén goïn, keát hôïp vôùi caùc hình aûnh sinh ñoäng vaø deã hieåu ñeå taïo höùng thuù cho ngöôøi ñoïc vaø ñieàu quan troïng nhaát laø thuyeát phuïc ngöôøi chaên nuoâi laøm theo höôùng daãn cuûa cuoán saùch.

Chuùng toâi chaân thaønh caûm ôn nhöõng yù kieán ñoùng goùp cuûa oâng Phaïm Kim Cöông, caùc caùn boä tö vaán thöùc aên thöïc ñòa (Traàn Hoaøng Chaát, Ñaøo Lan Nhi, Hoaøng Thò Thöông, Hoaøng Huy, Leâ Tuaán Thònh vaø Ngoâ Vaên Hieäp) vaø oâng Niel T. Schultz (Coâng ty Khuyeán noâng), ngöôøi ñaõ höôùng daãn caùc caùn boä kyõ thuaät vaø caùc hoä noâng daân thieát laäp thaønh coâng heä thoáng naøy.

Nhaân dòp naøy chuùng toâi baøy toû loøng bieát ôn vaø ñaùnh giaù cao tôùi caùc hoä chaên nuoâi, caùc caùn boä kyõ thuaät - nhöõng ngöôøi ñaõ taäp huaán caùc hoä chaên nuoâi laøm theo nhöõng chæ daãn cuûa cuoán saùch naøy.

Xin traân troïng caûm ôn!

Chuùng toâi saün saøng ñoùn nhaän moïi yù kieán ñoùng goùp veà cuoán saùch naøy!

2

PHAÀN GIÔÙI THIEÄU

Töôùi phun laø phöông phaùp laøm möa nhaân taïo, nöôùc ñöôïc phun thoâng qua heä thoáng ñöôøng oáng döôùi aùp löïc cuûa maùy bôm. Khi nöôùc ñöôïc phun qua heä thoáng teùp phun, caùc haït nöôùc ñöôïc taùch nhoû vaø rôi ñeàu treân maët ñaát. Khi thieát keá heä thoáng maùy bôm, oáng, cuùt, van, teùp phun vaø cô cheá vaän haønh phaûi ñoàng boä thì heä thoáng hoaït ñoäng môùi hieäu quaû.

Maùy bôm ñieän coâng suaát 1 hp coù theå vaän haønh heä thoáng naøy, nhöng taïi caùc ñòa phöông do nguoàn ñieän khoâng oån ñònh (ñieän quaù yeáu), ñieän bò caét thöôøng xuyeân, heä thoáng töôùi thieát laäp quaù xa nguoàn ñieän neân söû duïng bôm ñieän nhieàu khi baát lôïi, vì vaäy moät soá hoä noâng daân vaãn thích duøng maùy chaïy baèng xaêng hoaëc diezel hôn. Maùy bôm chaïy baèng xaêng coù theå caûi tieán ñeå chaïy baèng khí Bioga nhaèm tieát kieäm chi phí vaø baûo veä moâi tröôøng.

Maëc duø chi phí ñaàu tö thieát laäp heä thoáng töôùi coøn töông ñoái cao (khoaûng 9 trieäu ñoàng cho 1.000 m2 - naêm 2008), nhöng heä thoáng naøy raát tieän lôïi nhö giaûm thôøi gian töôùi, töôùi ñoàng ñeàu vaø ñoàng boä, naâng cao hieäu quaû söû duïng nöôùc vaø phaân boùn cho caây troàng… ñaëc bieät vôùi coû chaát löôïng cao. Cho boø aên coû chaát löôïng cao, boø seõ aên nhieàu, löôïng thöùc aên tinh giaûm, söùc khoûe cuûa boø toát, boø seõ cho nhieàu söõa vaø söõa coù chaát löôïng toát hôn.

3

MOÄT SOÁ LÖU YÙ TRÖÔÙC KHI ÑOÏC CUOÁN SAÙCH NAØY

Ñaây laø cuoán saùch höôùng daãn caùc hoä chaên nuoâi thieát laäp heä thoáng töôùi (dieän tích khoaûng 1.000 m2 - 2.000 m2).

Coù raát nhieàu kyõ thuaät thieát laäp heä thoáng töôùi, tuy nhieân cuoán saùch naøy chæ höôùng daãn caùc hoä chaên nuoâi thieát laäp heä thoáng töôùi döïa treân nhöõng kinh nghieäm töø thöïc tieãn aùp duïng taïi caùc hoä chaên nuoâi boø söõa trong ñòa baøn döï aùn Boø söõa Vieät Bæ.

Chuùng toâi ñöa raát nhieàu teân vaø loaïi vaät tö söû duïng trong heä thoáng töôùi, tuy nhieân chuùng ta coù theå söû duïng caùc loaïi vaät lieäu töông töï hieän coù treân thò tröôøng.

Caùc böôùc tieán haønh khi laép ñaët heä thoáng töôùi

CHÖÔNG 1 THIEÁT LAÄP HEÄ THOÁNG TÖÔÙI PHUN

1. Choïn ñaát

2. Vaät lieäu

° Ñöôøng oáng chính

° Ñöôøng oáng phuï

° Coät phun

° Nguoàn nöôùc

° Maùy bôm

° Heä thoáng ñöôøng oáng

° Ñaøo raõnh

° Noái ñöôøng oáng

° Laép maùy bôm

° Laáp raõnh

° Caøy böøa vaø san phaúng

° Gieo haït

3. Thieát keá

4. Laép ñaët

5. Chuaån bò ñaát vaø gieo haït

Trong troàng coû vieäc cung caáp ñuû nöôùc vaø phaân boùn coû seõ phaùt trieån nhanh vaø coù theå cho saûn phaåm quanh naêm, ñaëc bieät trong muøa ñoâng. Ngoaøi ra, söû duïng nöôùc thaûi bioga ñeå töôùi coû seõ giaûm ñöôïc raát nhieàu löôïng phaân boùn hoùa hoïc thaäm trí khoâng duøng ñeán phaân hoùa hoïc vaø giaù thaønh saûn xuaát coû seõ giaûm.

Sô ñoà trang 5 chæ ra caùc böôùc tieán haønh khi thieát laäp heä thoáng töôùi phun cho ñoàng coû. Sau khi löïa choïn ñaát, veõ sô ñoà thöûa ruoäng vaø laäp thieát keá heä thoáng töôùi laø raát caàn thieát. Ñöôøng oáng chính ñöôïc thieát keá laøm sao ñeå tieát kieäm chi phí vaø phuø hôïp vôùi nguoàn nöôùc, ñòa hình vaø kích thöôùc cuûa thöûa ruoäng. Söû duïng caùc loaïi vaät lieäu coù chaát löôïng vaø ñoä beàn cao, baûo quaûn vaø chaêm soùc ñuùng quy trình kyõ thuaät seõ keùo daøi tuoåi thoï cuûa heä thoáng oáng vaø ñoàng coû ñeán 15 naêm.

Chöông cuoái laø quy trình kyõ thuaät troàng coû Hoãn hôïp UÙc vôùi heä thoáng töôùi. Quy trình naøy Döï aùn Boø söõa Vieät Bæ hieän ñang aùp duïng thaønh coâng taïi caùc hoä chaên nuoâi boø söõa taïi Mieàn Baéc Vieät Nam.

4 5

Coû hoãn hôïp UÙctrong heä thoáng töôùi

1.1. Caùc yeáu toá caàn quan taâm khi löïa choïn ñaát Ñòa hình:

- Ñaát baèng phaúng (ñoä doác < 5%)

- Neáu ñoä doác > 5%: söû duïng caùc teùp phun chuyeân duïng (Teùp coù buø aùp suaát Waterbird® cuûa haõng Toro® )

Hình daïng: toát nhaát laø ñaát coù daïng hình chöõ nhaät hoaëc hình vuoâng, caùc hình daïng khaùc vaãn coù theå laép ñaët nhöng chi phí thöôøng cao hôn

Vò trí ñaát: neân löïa choïn ñaát gaàn nguoàn nöôùc (ao, hoà hoaëc gieáng nöôùc…)

Dieän tích: ít nhaát 750 m², neáu dieän tích nhoû thì chi phí laép ñaët neáu tính treân 1 ñôn vò dieän tích seõ cao hôn

Loaïi ñaát:

- Ñaát caùt pha, ñaát phuø xa, ñaát thòt nheï

- Ñaát trung tính vaø maøu môõ

- Choïn ñaát thoaùt nöôùc toát. Ñoái vôùi ñaát thoaùt nöôùc keùm (ñaát thòt naëng, ñaát seùt) neân laøm raõnh theo chieàu doác cuûa ruoäng ñeå thoaùt nöôùc khi trôøi möa to

1.2. Tröôùc khi laép ñaët heä thoáng Doïn saïch caây troàng cuõ vaø coû daïi

Caøy böøa kyõ, nhaët saïch goác caây, gaïch, ñaù…

1. Löïa choïn ñaát

2. Vaät lieäu vaø duïng cuï2.1. Nguoàn nöôùc

Nguoàn nöôùc caøng gaàn thöûa ruoäng caøng toát.

Nguoàn nöôùc cho maùy bôm bao goàm:

Soâng / suoái

Ao, hoà

Gieáng, gieáng khoan, ...

6

Caøy böøa ñaát vaø laøm saïch coû daïi, goác caây, gaïch, ñaù…

7

9

2.2. Beå chöùa nöôùcNeân xaây beå baèng beâ toâng ñeå chöùa nöôùc vaø coù theå hoøa nöôùc vôùi phaân boùn, nöôùc thaûi bioga hoaëc nöôùc röûa chuoàng ñeå töôùi coû.

Neân chia beå laøm 2 ngaên: 1 ngaên chöùa nöôùc saïch vaø 1 ngaên chöùa nöôùc thaûi. Tröôùc khi thu hoaïch 10 ngaøy, chæ söû duïng nöôùc saïch ñeå töôùi coû ñeå traùnh muøi nöôùc thaûi coøn treân coû khi thu hoaïch

Ñaàu huùt cuûa maùy bôm ñöôïc chia laøm 2 nhaùnh noái tröïc tieáp ñeán ngaên beå (nöôùc saïch vaø nöôùc thaûi) baèng van (coù choõ loïc). Khi caàn thieát coù theå khoùa van beå nöôùc thaûi ñeå bôm nöôùc saïch töôùi coû

Ñònh kyø 2 - 3 thaùng neân röûa vaø doïn beå traùnh ñaù, buøn…

Löu yù

Luoân che ñaäy beå chöùa nöôùc thaûi traùnh bay hôi ñaïm

Tröôøng hôïp khoâng chia beå laøm 2 ngaên, neáu:

- Nöôùc thaûi ñöôïc vaän chuyeån ra ruoäng vaø töôùi tröïc tieáp cho caây troàng

- Nöôùc ñöôïc bôm tröïc tieáp töø gieáng khoan

Ñaët maùy bôm gaàn soâng Bôm nöôùc töø döôùi ao

Coù theå bôm nöôùc tröïc tieáp töø gieáng ñeå töôùi coû. Tuy nhieân, neáu xaây beå chöùa nöôùc vaø hoøa phaân boùn (phaân ñaïm hoaëc nöôùc thaûi bioga) ñeå töôùi coû seõ mang hieäu quaû cao hôn

Ñöôøng oáng cuûa gieáng khoan phaûi lôùn hôn ñöôøng oáng huùt cuûa maùy bôm (toái thieåu 48 mm)

Löu yù

8

Nöôùc saïch

Ñoàng coû

BômVan

Nöôùc thaûi

11

2.3. Maùy bôm

Nhieäm vuï Huùt vaø ñaåy nöôùc töø nguoàn nöôùc qua heä thoáng oáng vaø teùp phun ñeå töôùi ñoàng coû. Ñoái vôùi heä thoáng töôùi neân söû duïng maùy bôm ñaåy seõ coù hieäu quaû hôn. Coâng suaát maùy bôm ít nhaát laø 1 hp (hp = 0,75 kW). Tuyø thuoäc vaøo nguoàn naêng löôïng maø coù theå duøng caùc loaïi maùy bôm nhö sau:

Maùy bôm ñieän: coâng suaát >1 hp (0,75 kW)

Maùy bôm xaêng: coâng suaát 4 hp (3 kW) hoaëc maùy bôm daàu Diezel

Hoaëc caûi tieán maùy bôm xaêng treân ñeå chaïy hoaøn toaøn baèng khí Bioga

Löu yù

Giaù mua maùy bôm ñieän khoâng chæ reû maø chi phí vaän haønh cuõng reû hôn maùy bôm xaêng

Chi phí cho vaän haønh cuûa maùy bôm caûi tieán chaïy baèng khí bioga laø thaáp nhaát

Maùy bôm caûi tieán chaïy baèng khí bioga10

Theå tích beå chöùa nöôùc

Theå tích beå chöùa (Vbeå) ít nhaát phaûi ñaùp öùng ñuû löôïng nöôùc cho 1 laàn töôùi

Ví duï

Thôøi gian töôùi (giôø) x Löôïng nöôùc qua teùp phun (l/giôø) x soá teùp phun

1.000Vbeå = [m³]

Teùp phun Toro®

Dieän tích töôùi: 1.000 m²

52 teùp phun

Löôïng nöôùc qua teùp phun: 250 l/giôø

Töôùi 45 phuùt (0,75 giôø)

Neân xaây beå chöùa coù dung tích ít nhaát 10 m³.

Löôïng nöôùc vaø thôøi gian töôùi phuï thuoäc ñieàu kieän thôøi tieát, keát caáu ñaát vaø ñoä daøy cuûa coû. Do vaäy, beå chöùa lôùn seõ ñaùp öùng ñöôïc trong moïi ñieàu kieän, ñaëc bieät trong ñieàu kieän thôøi tieát khoâ haïn, coû phaùt trieån nhanh, thaûm coû cao vaø daøy thì löôïng nöôùc caàn töôùi cho coû laø raát lôùn.

0,75 * 52 teùp phun * 250 l/h

1.000Vbeå = = 9,75 m³

Maùy bôm ñieän

Nhaõn hieäu: Sea Land (Italy)

Ñoä cao ñaåy, H: 15 - 30 m (chieàu cao ñöôïc tính baèng möïc nöôùc beà maët huùt ñeán chieàu cao cuûa caùc teùp phun)

Löôïng nöôùc bôm, Q: 35 - 130 l/phuùt

Coâng suaát: 1 hp (0,75 kW)

Do nguoàn ñieän yeáu vaø khoâng oån ñònh taïi moät soá ñòa phöông, neân söû duïng oån aùp laø caàn thieát nhaèm ñaûm baûo cho maùy bôm hoaït ñoäng ñuùng vôùi coâng suaát thieát keá vaø heä thoáng töôùi hoaït ñoäng hieäu quaû.

Moät soá hoä chaên nuoâi coù kinh nghieäm thöôøng töôùi coû vaøo buoåi saùng sôùm. Taïi thôøi ñieåm naøy nguoàn ñieän khoûe vaø oån ñònh hôn so vôùi buoåi tröa vaø buoåi chieàu khi heä thoáng ñieän thöôøng bò quaù taûi.

Daây daãn ñieän caøng ngaén thì caøng coù lôïi, traùnh hao toån ñieän treân ñöôøng daây.

Vò trí ñaët maùy bôm caøng gaàn nguoàn nöôùc caøng toát. Neáu ñaët maùy bôm gaàn nguoàn nöôùc, tieâu hao naêng löôïng ñeå huùt nöôùc seõ giaûm vaø nöôùc ñöôïc ñaåy qua heä thoáng seõ maïnh hôn.

Maùy bôm ñieän Sea Land (Italy)

12 13

Ñaët maùy bôm gaàn nguoàn nöôùc

NHAØ ÑEå MAÙY bÔM

15

Maùy bôm xaêng Nhaõn hieäu: Koshin (Ñoäng cô Honda)

Ñoä cao ñaåy, H: 30 m

Ñoä saâu huùt: 8 m

Löôïng nöôùc ñaåy, Q: 600 l/phuùt

Coâng suaát: 4 hp (3 kW)

Löu yù

Caùc loaïi maùy bôm treân thò tröôøng cuøng tính naêng ñeàu coù theå söû duïng cho heä thoáng

Neân tính toaùn dieän tích vaø soá teùp phun laép ñaët ñeå ñöa ra quyeát ñònh mua maùy bôm coâng suaát bao nhieâu cho hôïp lyù

Vaän haønh maùy bômÑoïc kyõ höôùng daãn vaø söû duïng tröôùc khi duøng!

Maùy bôm söû duïng laø maùy bôm ly taâm, beân trong cuû bôm coù 1 boä phaän caùnh quaït ñaåy ñöôïc gaén vaøo truïc cuûa ñoäng cô vaø quay troøn. Nöôùc vaøo trong cuû bôm ñöôïc caùnh quaït ñaåy quay troøn taïo ra löïc vaêng ly taâm eùp chaûy ra ngoaøi.

Maùy bôm ly taâm chæ hoaït ñoäng khi trong cuû bôm chöùa ñaày nöôùc. Do vaäy phaûi moài ñaày nöôùc vaøo cuû bôm tröôùc khi vaän haønh maùy. Neáu vaän haønh maùy bôm khi khoâng coù nöôùc hoaëc khoâng ñuû nöôùc chöùa trong cuû bôm, maùy chæ bôm khoâng khí vaø coù theå seõ bò chaùy.

Maùy bôm xaêng Koshin (Honda)

Moät soá loaïi maùy bôm hieän baùn treân thò tröôøng

Moài nöôùc tröôùc khi vaän haønh

Caáu taïo maùy bôm ly taâm

cánh quạt ly tâm ống xả nước

trục

ống hút

14

16 17

2.4. Heä thoáng bôm

Laép ñaët maùy bôm ñieän

Vaät lieäu1. Goùc noái 90O 34 mm

2. OÁng nhöïa 34 mm

3. Noái thaúng ren ngoaøi 34 mm

4. Noái thaúng 2 ñaàu ren ngoaøi kim loaïi 34 mm

5. Noái thaúng 2 ñaàu ren trong giaûm kim loaïi 48 - 34 mm

6. Noái thaúng ren ngoaøi 48 mm

7. Ba traïc (T) 90O 48 mm (Loaïi C3 - Tieàn Phong)

8. Van nhöïa 48 mm

9. OÁng nhöïa 48 mm

10. Noái thaúng ren trong 48 mm

11. Boä loïc Toro F - 40

12. Goùc noái 90O 48 mm (neáu caàn thieát)

123

4

5

6

7

8

9

10111012

: ñöôøng kính oáng

Laép ñaët maùy bôm xaêngÑoái vôùi maùy bôm xaêng, söû duïng moät ñoaïn oáng nhöïa meàm ( 50 mm) ñeå noái giöõa ñaàu ra cuûa maùy bôm vaø ñaàu vaøo cuûa heä thoáng töôùi treân ñöôøng oáng chính baèng caùc ñai saét. Giöõa ñaàu ra cuûa maùy bôm vaø ñaàu vaøo cuûa heä thoáng töôùi coù noái vôùi boä loïc nöôùc baèng caùch söû duïng 2 ñaàu noái ren trong 48 mm (soá 10 trong trang 16).

18 19

Söû duïng baêng tan quaán caùc ren khi laép boä loïc nhaèm traùnh nöôùc roø ræ sau naøy.

Neáu muoán thaùo vaø mang maùy bôm veà nhaø, coù theå söû duïng 2 bích noái (giaéc co) ñeå laép ñaët, 1 bích noái ñöôïc laép treân ñöôøng oáng huùt (tröôùc cuû bôm) ôû giöõa vò trí 1 vaø 3 (aûnh trang 16) vaø 1 bích noái ñöôïc laép ñaët sau boä loïc - giöõa vò trí 10 vaø 12 (aûnh trang 16).

Bích noái maùy bôm vôùi nguoàn nöôùc vaø heä thoáng töôùi

Löu yù:

Ñöôøng oáng huùt phaûi lôùn hôn coå huùt cuûa maùy bôm.

2.5. Boä loïc

Choõ loïc cuûa maùy bômChoõ loïc (van 1 chieàu) ñöôïc laép ñaët taïi ñaàu cuoái oáng huùt vaø noái vôùi maùy bôm. Taùc duïng cuûa choõ loïc:

Ngaên caùc vaät trong nöôùc huùt vaøo ñöôøng oáng

Loïc vaø haïn cheá caùc chaát caën baån, taêng hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa boä loïc noái ôû ñaàu ra cuûa maùy bôm. Giöõ möïc nöôùc tónh (coät nöôùc trong ñöôøng oáng) khi maùy bôm ngöøng hoaït ñoäng

Laép ñaët choõ loïc seõ giaûm ñaùng keå thôøi gian thaùo röûa teùp phun khi bò taéc.

Ñaët choõ loïc

Choõ loïc khoâng ñöôïc ñaët saùt vôùi ñaùy beå hoaëc tieáp giaùp vôùi buøn (caùch ñaùy 15 cm) ñeå traùnh taéc khi maùy huùt nöôùc

Coù theå duøng can nhöïa ñeå ñieàu chænh choõ loïc traùnh huùt buøn khi maùy bôm hoaït ñoäng

boä loïc nöôùc Söû duïng boä loïc (Toro F - 40) raát coù lôïi cho caùc hoä khi duøng heä

thoáng töôùi. Boä loïc coù taùc duïng loïc caùc chaát caën baån trong nöôùc (nöôùc ao, nöôùc thaûi bioga) traùnh taéc ñöôøng oáng vaø teùp phun

Coâng suaát loïc cuûa boä loïc Toro F - 40 coù theå ñaït 18.000 l/giôø

Choõ loïc - Van 1 chieàu

Boä loïc F40

Löu yù

Neáu nöôùc saïch khoâng caàn söû duïng boä loïc

Neân laép choõ loïc (van 1 chieàu) hoaëc löôùi loïc taïi ñaàu huùt cuûa maùy bôm seõ taêng hieäu quaû loïc cuûa boä loïc nöôùc

Can nhöïa ñieàu chænh khoâng cho choõ loïc tieáp

xuùc vôùi buøn

2120

2.6. Ñöôøng oángChoân ñöôøng oáng daãn nöôùc döôùi ñaát ñeå baûo veä ñöôøng oáng khoûi bò vôõ vaø traùnh bò phaù huûy cuûa aùnh naéng maët trôøi. Söû duïng oáng coù chaát löôïng toát (ví duï PVC Class 2 - Tieàn Phong) raát deã laép ñaët, thôøi gian laép ñaët nhanh hôn, ñoä beàn cao vaø thôøi gian söû duïng coù theå treân 10 naêm.

Ñöôøng kính oáng phuï thuoäc vaøo vò trí cuûa ñöôøng oáng (ñöôøng oáng chính hay phuï) vaø chieàu daøi cuûa thöûa ruoäng.

Ñöôøng oáng chính: Ñöôøng kính cuûa oáng lieân quan ñeán chieàu daøi cuûa ñöôøng oáng chính (töø beå chöùa nöôùc ñeán cuoái cuûa thöûa ruoäng)

< 40 m daøi: 48 mm

40 - 80 m daøi: 60 mm

80 - 150 m daøi: 90 mm

> 150 m daøi: 110 mm

Ñöôøng oáng phuï: 34 mm

Chieàu daøi toái ña cuûa ñöôøng oáng phuï laø 80 m, neáu quaù 80 m, ñöôøng oáng chính phaûi ñaët ôû vò trí giöõa cuûa thöûa ruoäng nhaèm ñaûm baûo aùp löïc cuûa nöôùc leân ñöôøng oáng vaø caùc teùp phun.

Coät teùp phun: 21 mm, chieàu daøi cuûa ñoaïn oáng naøy laø 1,3 m.

OÁng nhöïa PVC Tieàn Phong (Tiphoplast)

2.7. Cuùt noái

Khi laép ñaët ñöôøng oáng ngoaøi thöïc ñòa, caàn phaûi coù:

Ba chaïc 90O ( T )

Ñaàu noái chuyeån baäc

Bòt ñaàu Noái thaúng Van

Ba chaïc 90O chuyeån baäc ( T )

Noái goùc 90O

23

2.8. Coät phun vaø teùp phunTeùp phun ñöôïc laép ñaët vaøo coät phun nöôùc bao goàm:

1. Ba chaïc 90O chuyeån baäc 21 - 34 mm

2. Neáu caùc hoä muoán thaùo rôøi mang veà nhaø thì phaûi laép theâm boä ren 21mm

3. OÁng PVC 21 mm: 1,3 m

4. Noái thaúng ren trong 21 - 16 mm

5. Teùp phun (Red Nozzle Toro® Waterbird® VI mini - sprinkler, 200 - 250 l/h)

6. Chaén nöôùc ñoái vôùi caùc teùp phun ngoaøi bieân

Löu yù

Thaùo caùc coät teùp phun veà sau moãi laàn söû duïng maát raát nhieàu thôøi gian.

Coät vaø teùp phun nöôùc

3. Thieát keáNguyeân taéc khi thieát keá heä thoáng töôùi

Moät baûn thieát keá chuaån seõ giaûm raát nhieàu chi phí ñaàu tö vaø vaän haønh heä thoáng. Do vaäy khi thieát keá phaûi tuaân theo caùc tieâu chí sau:

Ñöôøng oáng chính:

Gaàn nguoàn nöôùc

Ñaët theo chieàu ngaén cuûa thöûa ruoäng

Ñöôøng kính phuø hôïp vôùi chieàu daøi cuûa ñöôøng oáng chính (ñöôøng oáng chính caøng daøi, ñöôøng kính caøng lôùn)

Neáu ñaát doác:

Ñöôøng oáng chính phaûi noái töø vò trí cao nhaát ñeán vò trí thaáp nhaát

Ñöôøng oáng phuï: ñaët theo ñöôøng ñoàng möùc (cuøng ñoä cao) vôùi thöûa ruoäng

Maùy bôm vaø boä loïc: phuø hôïp vôùi dieän tích thöûa ruoäng vaø soá teùp phun vaän haønh moãi laàn

Veõ baûn ñoà hieän traïng thöûa ñaát tröôùc khi thieát keá

22

2524

Döïa theo kích thöôùc cuûa thöûa ruoäng vaø vò trí cuûa nguoàn nöôùc ñeå phaùc thaûo thieát keá heä thoáng töôùi.

Ñeå ñaûm baûo löôïng nöôùc phaân boá ñeàu vaø thieát keá mang tính khoa hoïc, thieát keá heä thoáng töôùi phaûi tính ñeán:

Chieàu cao vaø khoaûng caùch giöõa caùc teùp phun

Coâng suaát cuûa maùy bôm söû duïng (1 - 4 hp)

Xaùc ñònh ñoä thaám cuûa ñaát

Baûo döôõng heä thoáng

Thieát keá ñaûm baûo söû duïng toái ña nhöõng gì ñaõ coù, tieát kieäm chi phí laép ñaët, vaän haønh vaø nhanh hoaøn voán ñaàu tö.

Ba böôùc trong quaù trình thieát keá phaûi tieán haønh ñoàng thôøi:

Xaùc ñònh vò trí ñöôøng oáng chính

Veõ sô ñoà ñöôøng oáng phuï

Vò trí ñaët teùp phun: 5 x 5 m

Trang 28 phaùc thaûo sô ñoà thieát keá heä thoáng töôùi

Böôùc 1: Ñöôøng oáng chính

Vò trí toát nhaát ñeå laép ñaët ñöôøng oáng chính laø:

Töø phaàn ñaát cao ñeán phaàn ñaát thaáp cuûa thöûa ruoäng nhaèm ñaûm baûo aùp löïc cuûa caùc ñöôøng oáng phuï nhö nhau

Theo chieàu ngaén nhaát cuûa thöûa ruoäng

Gaàn nguoàn nöôùc

Caân nhaéc vieäc sau naøy môû roäng heä thoáng töôùi

Löu yù:

Ñöôøng oáng chính coù ñöôøng kính lôùn vaän chuyeån nöôùc hieäu quaû hôn. Nöôùc cho caùc van cuûa ñöôøng oáng phuï seõ ñöôïc cung caáp ñaày ñuû vaø aùp löïc nöôùc qua caùc voøi phun seõ cao hôn

Thöûa ruoäng coù dieän tích lôùn, ñöôøng oáng chính neân ñaët giöõa - aùp löïc ñöôøng oáng vaø teùp phun seõ ñaûm baûo

Ñöôøng oáng chính thaúng laø toát nhaát

Baûn thieát keá hoaøn haûo = Chi phí laép ñaët vaø vaän haønh thaáp nhaát

Ñaøo raõnh laép ñaët ñöôøng oáng chínhThieát keá khoa hoïc seõ ñaûm baûo löôïng nöôùc phaân boá ñoàng ñeàu

26

Böôùc 3: Coät phun nöôùc vaø teùp phun

Do baùn kính phun nöôùc cuûa caùc teùp phun laø 5 m neân khoaûng caùch giöõa caùc coät phun nöôùc ñöôïc laép ñaët laø 5 x 5 m

Laép ñaët taát caû caùc coät phun nöôùc theo khoaûng caùch treân ñeå ñaûm baûo cho nöôùc ñöôïc phun ñeàu treân thöûa ruoäng

Ñoái vôùi bôø ruoäng, löôïng nöôùc ñöôïc töôùi thöôøng khoâng ñuû (bò gioù taït, choã khoâng coù söï giao thoa cuûa 2 teùp phun…). Söû duïng chaén nöôùc (180O) vaø laép caùc teùp phun ra saùt bôø ruoäng seõ ñaûm baûo ñuû löôïng nöôùc cho coû

Böôùc 2: Ñöôøng oáng phuï Treân ñöôøng oáng chính cöù 5 m laïi caét vaø noái vôùi 1 ñöôøng oáng phuï. Moãi ñöôøng oáng phuï

ñöôïc noái vôùi 1 van

Chieàu daøi toái ña ñöôøng oáng phuï laø 80 m, neáu quaù 80 m, ñöôøng oáng chính neân ñaët ôû giöõa ruoäng vaø khi ñoù 2 ñöôøng oáng phuï ñoái xöùng seõ leäch nhau 1 khoaûng ñeå laøm sao cho deã laép ñaët vaø 2 ñöôøng oáng gaàn nhö thaúng haøng (khoaûng 30 cm)

27

Ñöôøng oáng chính ôû giöõa thöûa ruoäng Ñöôøng oáng chính phía ñaàu thöûa ruoäng

Thieát keá

Bòt ñaàu ñöôøng oáng chính

Ñöôøng oáng phuï 34 mm

Bòt 34 mm

Ñöôøng oáng chính

Van 34 mm

T ñöôøng oáng chính noái oáng phuï

Thieát keá 1: Ñöôøng oáng chính ñaët ôû moät phía thöûa ruoäng,ñöôøng oáng phuï laép 1 beân

Beå chöùa nöôùc

Nguoàn nöôùc

Bôm

Teùp phun

Thieát keá 2: Ñöôøng oáng chính ñaët ôû giöõa thöûa ruoäng,ñöôøng oáng phuï laép 2 beân

30 cm

5 m

5 m

5 m

5 m

4. Laép ñaët Thôøi gian laép ñaët: Heä thoáng töôùi coù theå laép ñaët baát keå thôøi gian naøo. Tuy nhieân, toát nhaát laø laép ñaët heä thoáng naøy phaûi keát hôïp vôùi gieo haït ngay vì nhöõng lyù do sau:

Tieát kieäm thôøi gian laøm ñaát khi laép ñaët vaø gieo haït (chæ caøy, böøa 1 laàn sau ñoù gieo haït ngay)

Khoâng ñeå ñaát troáng sau khi laép ñaët, haïn cheá xoùi moøn vaø röûa troâi

Neáu laép ñaët maø khoâng gieo haït ngay, coû daïi moïc vaø haït coû daïi laïi ruïng trong ñaát seõ naûy maàm

Xem lòch gieo haït trang 42

2928

30

4.1. Chuaån bò ñaát

Xaùc ñònh dieän tích vaø kích thöôùc ñeå thieát keá. Söû duïng coïc, daây ñeå caém vaø xaùc ñònh moác giôùi theo nhö thieát keá

Ñaøo raõnh laép ñaët ñöôøng oáng vaø sau khi laép ñaët phaûi laáp heä thoáng ñöôøng oáng

Caøy böøa kyõ, san phaúng ñaát tröôùc khi gieo haït

Chuaån bò ñaát tröôùc khi gieo haït

4.2. Ñaøo raõnh ñaët ñöôøng oáng Khi thieát laäp heä thoáng töôùi, vieäc

ñaàu tieân laø phaûi ñaøo raõnh ñeå ñaët heä thoáng ñöôøng oáng.

Söû duïng cuoác, xeûng, coïc vaø caêng daây ñeå ñaøo raõnh cho thaúng

Ñoä saâu cuûa raõnh

- Ñöôøng oáng chính: 40 cm

- Ñöôøng oáng phuï: 30 cm

Ñaøo raõnh laép ñaët ñöôøng oáng döôùi ñaát

Löu yù: Laøm ñaát sau khi laép ñaët ñöôøng oáng

Do ñöôøng oáng ñöôïc choân döôùi ñaát (ñoä saâu 30 - 40 cm) neân khi caøy böøa phaûi caån thaän

- Toát nhaát laø neân caøy böøa trong khoaûng ñaát giöõa 2 ñöôøng oáng phuï

- Khoâng ñöôïc pheùp caøy böøa caét ngang heä thoáng ñöôøng oáng ñeå traùnh vôõ oáng

Khi thu hoaïch coû khoâng cho maùy chaïy caét ngang qua ñöôøng oáng phuï

31

4.3. Noái ñöôøng oáng

Höôùng daãn söû duïng keo daùn: Lau saïch caùt, muøn veát caét oáng, nöôùc vaø caùc chaát baån treân oáng vaø cuùt noái vì caùc chaát

baån vaø nöôùc laøm giaûm ñoä dính cuûa keo

Boâi keo 2 ñaàu tröôùc khi noái ñeå ñaûm baûo ñoä khít

Noái 2 ñaàu oáng

AÁn chaët 2 ñaàu oáng vaø giöõ khoaûng 10 - 20 giaây ñeå keo keát dính

33

Lau saïch oáng vaø gaén keo

32

Ñöôøng oáng chính: Laép ñöôøng oáng chính veà phía gaàn maùy bôm tröôùc

Noái ñöôøng oáng chính

Raûi oáng treân raõnh ñaõ ñöôïc ñaøo

Noái caùc oáng laïi vôùi nhau baèng keo

Noái ñöôøng oáng phuï

Caét ñöôøng oáng chính ñeå noái vôùi ñöôøng oáng phuï

Khoaûng caùch caùc ñieåm caét treân ñöôøng oáng chính laø 5 m

Söû duïng Ba chaïc 90O chuyeån baäc ñeå noái ñöôøng oáng chính coù ñöôøng kính to hôn vôùi ñöôøng oáng phuï coù ñöôøng kính 34 mm

Duøng cöa caét saét ñeå caét oáng PVC

Cuoái ñöôøng oáng chính: bòt laïi baèng ñaàu bòt

Laáp ñöôøng oáng sau khi laép ñaët

Noái ñöôøng oáng chính

Caét ñöôøng oáng chính ñeå noái ñöôøng oáng phuï

Laép ñaët ñöôøng oáng phuï:

Raûi oáng treân raõnh vaø noái caùc oáng nöôùc 34 mm coù ñoä daøi 4 m laïi vôùi nhau

Caét caùc oáng noái naøy thaønh ñoaïn daøi 4,9 m

Taïi caùc ñieåm caét, noái vôùi 3 chaïc chuyeån baäc 34 - 21 mm vaø sau ñoù gaén vôùi caùc coät phun nöôùc

Cuoái ñöôøng oáng phuï: bòt laïi baèng ñaàu bòt

Xaây gaïch hoaëc duøng 1 soá vaät duïng khaùc ñeå baûo veä van 34 mm.

Sau khi laép ñaët xong, laáp ñöôøng oáng vaø coá ñònh coät phun nöôùc.

Baûo veä van 35

Ñöôøng oáng phuïNoái ñöôøng oáng phuï ( 34 mm) vôùi ñöôøng oáng chính baèng Ba chaïc 90O chuyeån baäc, treân ñöôøng oáng phuï saùt vôùi ñöôøng oáng chính coù gaén Van 34 mm.

Coù 2 caùch thieát keá

Caùch 1: Ñöôøng oáng chính ôû saùt bôø ruoäng, ñöôøng oáng phuï ôû 1 phía so vôùi ñöôøng oáng chính

Caùch 2: Ñöôøng oáng chính ôû giöõa thöûa ruoäng neáu ñöôøng oáng phuï daøi hôn 80 m. Laép ñöôøng oáng phuï ñoái xöùng so le nhau khoaûng 20 - 30 cm

Thieát keá 1: Ñöôøng oáng chính saùt bôø ruoäng

Thieát keá 2: Ñöôøng oáng chính ôû giöõa ruoäng, ñöôøng oáng phuï ñoái xöùng so le nhau 34

36

Coät phun nöôùc: Söû duïng oáng ( 21 mm) vaø caét vôùi chieàu daøi 1,3 m, phaàn laáp ñaát 30 cm vaø phaàn treân

maët ñaát 1 m

Moät ñaàu ñöôïc noái vôùi ñöôøng oáng phuï baèng Ba chaïc 90O chuyeån baäc 34 - 21 mm (Cuùt T) vaø ñaàu kia ñöôïc noái baèng cuùt noái ren trong 21 - 10 mm

Noái teùp phun vôùi boä ñaàu noái ren trong

Ñeà phoøng maát troäm, coù theå mang coät vaø teùp phun veà nhaø baèng caùch noái boä ren ôû giöõa coät phun nöôùc.

Löu yù: Baát tieän khi thaùo caùc coät phun nöôùc veà nhaø

Ñaát vaø caùt coù theå deã daøng chui vaøo ñöôøng oáng

Moãi laàn töôùi vieäc thaùo ra vaø laép vaøo maát raát nhieàu thôøi gian

Ñaëc tính cuûa teùp phun Toro® Waterbird® Micro - Sprinkler

Coù theå hoaït ñoäng döôùi aùp suaát thaáp

Löôïng nöôùc caàn 200 - 250 lít/giôø

Ít chòu aûnh höôûng cuûa gioù

Haït nöôùc to vaø phun ñeàu caùc phía

Coù theå thaùo töøng phaàn ñeå röûa khi bò taéc. Quy trình thaùo röûa teùp phun trang 75

Ñoái vôùi ñaát doác, söû duïng loaïi teùp phun chuyeân duïng coù buø aùp ñeå ñaûm baûo löôïng nöôùc ñöôïc phaân boá ñoàng ñeàu (e.g. Toro® Pressure compensation Waterbird® )

Chaén nöôùc ñeå haïn cheá löôïng nöôùc phun ra ngoaøi phaïm vi khoâng caàn thieát.

Coät, teùp phun nöôùc vaø chaén nöôùc

1: Ñöôøng oáng phuï

2: Ba chaïc chuyeån baäc

3: Coät phun nöôùc

4: Cuùt noái ren trong chuyeån baäc

5: Teùp phun

1

3

4

5

2

1 m

1.3

m33

37

Maët ruoäng

38

Röûa heä thoáng ñöôøng oáng döôùi ñaát tröôùc khi laép ñaët teùp phun

5. Laøm ñaát tröôùc khi gieo haït Laáp toaøn boä ñöôøng oáng

Caøy böøa kyõ ñaát tröôùc khi gieo haït

Sau khi caøy, böøa ñaát phaûi ñöôïc san baèng phaúng traùnh hieän töôïng uùng cuïc boä khi coù möa to hoaëc khi töôùi

Chuaån bò ñaát (caøy böøa vaø san phaúng) sau khi laép ñaët heä thoáng töôùi vaø saün saøng gieo haïtLöu yù:

Röûa heä thoáng ñöôøng oáng döôùi ñaát tröôùc khi laép ñaët teùp phun baèng caùch vaän haønh heä thoáng khoâng coù teùp phun ñeå ñaåy toaøn boä caùt, ñaát ñaù, muøn vaø caùc chaát caën baån trong heä thoáng ñöôøng oáng ra ngoaøi.

39

40 41

CHÖÔNG 2 TROÀNG COû UÙC TRONG HEÄ THOÁNG TÖÔÙI

Döï aùn Boø söõa Vieät Bæ ñaõ chuyeån giao kyõ thuaät troàng coû hoãn hôïp UÙc keát hôïp heä thoáng töôùi cho caùc hoä chaên nuoâi boø söõa. Ñaây laø gioáng coû coù chaát löôïng cao bao goàm 5 gioáng coû nhieät ñôùi: Brachiaria decumbens (coû Signal), Brachiaria brizantha, Digitaria milanjiana, Setaria sphacelate and Chloris gayana) vaø 4 gioáng coû hoï ñaäu: Clitoria ternatea, Macroptilium atropurpureum, Stylosanthes guianensis and Stylosanthes seabranna.

Ñaëc ñieåm cuûa gioáng coû naøy laø sinh tröôûng phaùt trieån toát, chaát löôïng cao, coù theå thích öùng vôùi moïi loaïi ñaát vaø ñieàu kieän thôøi tieát ñaëc bieät laø muøa ñoâng vaø giaûi quyeát moät phaàn thieáu thöùc aên cho ñaøn boø söõa taïi Mieàn Baéc Vieät Nam.

Döôùi ñaây laø quy trình troàng, chaêm soùc vaø thu hoaïch gioáng coû naøy

1.2. Thôøi gian gieo haït Muøa xuaân laø thích hôïp nhaát (ñoä aåm thôøi gian naøy cao)

Toát nhaát laø gieo haït khi trôøi khoâ raùo, coù naéng nheï hoaëc laø sau khi ñaõ traûi qua ñôït möa keùo daøi. Gieo haït vaøo thôøi gian ñoù chuùng ta coù theå ñieàu chænh ñöôïc ñoä aåm cuûa ñaát baèng caùch vaän haønh heä thoáng töôùi vaø tyû leä naûy maàm cuûa haït gioáng seõ cao hôn

Neáu ñaát öôùt, gieo haït ngay sau khi caøy böøa neânø coû daïi seõ naûy maàm vaø phaùt trieån nhanh seõ laán aùt coû hoãn hôïp UÙc

1.3. Nhieät ñoäCoû Hoãn hôïp UÙc laø gioáng coû nhieät ñôùi neân nhieät ñoä thích hôïp ñeå naûy maàm laø >15OC.

1.4. Gieo haït Xaùc ñònh löôïng haït caàn gieo (khoaûng 1kg/1.000 m²)

Troän laãn haït coû vôùi phaân boùn NPK, phaân chuoàng hoai muïc, caùt hoaëc ñaát boät (ñaõ saøng)

Ñoái vôùi ruoäng coù kieán neân troän thuoác choáng kieán (Vifuran 0,3 kg/1.000 m²) vôùi haït gioáng. Neáu khoâng troän thuoác kieán seõ aên haït (coù theå aên ñeán 90 - 95% haït) vaø tyû leä naûy maàm raát thaáp. Ngoaøi ra chim, gaø vaø moät soá ñoäng vaät khaùc cuõng aên haït gioáng coû naøy

1. Gieo haït

1.1. Thôøi gian gieo haïtToát nhaát

Coù theå chaáp nhaän ñöôïc

Khoâng thích hôïp

Thaùng Dieãn giaûi

Thaùng 2Tuøy thuoäc vaøo ñieàu kieän thôøi tieát, neân gieo haït sau khi laäp xuaân - Nhieät ñoä > 20O C - Ít maây

Thaùng 3 - thaùng 4

RAÁT TOÁT - Muøa xuaân laø teát troàng caây - Ñoä aåm cao, aùnh saùng vaø nhieät ñoä phuø hôïp vôùi söï phaùt

trieån cuûa caây con

Thaùng 5 - thaùng 9

COÙ THEå CHAÁP NHAÄN ÑÖÔÏC, TUY NHIEÂN

- Neáu gaëp thôøi tieát möa to, haït bò röûa troâi, tyû leä naûy maàm thaáp

- Cöôøng ñoä aùnh saùng quaù maïnh coù theå aûnh höôûng ñeán caây con

Neân theo doõi döï baùo thôøi tieát ñeå quyeát ñònh troàng hay khoâng

Thaùng 12 - thaùng 1 KHOÂNG NEÂN TROÀNG vì nhieät ñoä quaù laïnh

42 43

45

Traùnh gaø aên haït gioáng vaø caây con: Söû duïng löôùi baûo veä

44

1.5. Caùch troän haït gioáng: Phaân NPK: 40 kg/1.000 m²

Caùt hoaëc ñaát boät: 20 kg/1.000 m²

Haït coû UÙc: 1 kg/1.000 m²

Troän haït vôùi phaân boùn, caùt vaø ñaát boät

Saøng ñaát boät, caân phaân boùn vaø haït gioáng

1.6. Phaân boùnToát nhaát laø duøng NITROPHOSKA - bLAU. Neáu khoâng coù theå duøng N:P:K 18:18:6, 16:16:8 (söû duïng troàng ngoâ) hoaëc caùc loaïi phaân coù tyû leä gioáng NPK nhö treân vôùi soá löôïng 40 kg/1.000 m².

1.7. Gieo haït Chia haït gioáng vaø dieän tích ñaát ñeå gieo, ví duï

chia laøm 2 - 3 phaàn hoaëc coù theå theo haøng (khoaûng caùch giöõa 2 ñöôøng oáng phuï), theo khoaûnh...

Gieo baèng tay

Laáp haït: söû duïng caønh caây (coù laù) keùo leâ treân maët luoáng ñeå laáp haït, ñoä saâu laáp haït khoaûng 0,5 - 1 cm

1.8. Töôùi nöôùc

Sau khi gieo vaø laáp haït, phaûi vaän haønh heä thoáng töôùi ngay. Thôøi gian töôùi khoaûng 50 - 60 phuùt ñoái vôùi moãi laàn môû van. Khi töôùi, haït chui vaøo caùc khe ñaát vaø phaân thaám vaøo ñaát.

Gieo haït baèng tay

Duøng caønh caây laáp haït

Töôùi nöôùc ngay sau khi gieo haït

2. Töôùi coû LÒCH TÖÔÙI COû HOÃN HÔÏP UÙC*

Löu yù

Höôùng daãn treân coù theå thay ñoåi phuï thuoäc vaøo ñaát, thôøi tieát, tình traïng coû, quaûn lyù vaø kinh nghieäm cuûa hoä chaên nuoâi sau khi vaän haønh heä thoáng

2 - 3 giôø sau khi töôùi, ñaøo hoá xaùc ñònh ñoä aåm ñeå quyeát ñònh thôøi gian töôùi vaø khoaûng caùch giöõa caùc laàn töôùi cho hôïp lyù (xem trang 62)

Thôøi gian troàng Töôùi nöôùc Thôøi gian töôùi (phuùt) Ñoä saâu thaám (cm)

Gieo haït Ngay sau khi gieo 60

2 - 10 ngaøy 2 laàn/ngaøySaùng sôùm: 20Chieàu toái: 20

3 - 4

11 - 20 ngaøy 1 laàn/ngaøy 20 20

> 20 ngaøy 4 - 5 ngaøy/laàn 45 - 60 40

Khi thu hoaïchNgay sau khi thu

hoaïch20 - 60 40

Sau khi thu hoaïch 4 - 5 ngaøy/laàn 45 - 60 40

4746

48

Töôùi ngay sau khi gieo haït, khi töôùi phaân boùn seõ ñöôïc hoøa tan vaø thaám vaøo ñaát, haït gioáng seõ ñöôïc ñaát vuøi kín. Haït seõ tröông leân vaø naûy maàm raát nhanh

Ngaøy 2 - 10: 2 x 20 phuùt/ngaøy (vaøo saùng sôùm vaø chieàu toái)

Ñeå cho haït coû naûy maàm nhanh vaø ñeàu, beà maët ñaát phaûi luoân ñöôïc giöõ aåm 24/24 giôø vôùi ñoä saâu 3 - 4 cm. Coû seõ moïc nhanh thaønh thaûm

Ngaøy 11 - 20: 1 x 20 phuùt/ngaøy

10 ngaøy sau khi gieo haït, soá laàn töôùi giaûm coøn 1 laàn/ngaøy vaø moãi laàn 20 phuùt hoaëc cho ñeán khi nöôùc thaám saâu khoaûng 20 cm. Neân töôùi vaøo caùc buoåi saùng sôùm

Sau 20 ngaøy: 45 - 60 phuùt/ngaøy, khoaûng caùch giöõa caùc laàn töôùi 4 - 5 ngaøy

Töôùi cho ñeán khi nöôùc thaám saâu 40 cm. Thôøi gian töôùi phuï thuoäc vaøo keát caáu ñaát, thôøi tieát vaø coâng suaát cuûa maùy bôm

Löu yù

Moät soá tröôøng hôïp (ñaát thòt naëng, thoaùt nöôùc keùm), neân ñaøo raõnh thoaùt nöôùc traùnh ngaäp uùng khi möa to

Khi coù möa, löôïng nöôùc khoâng ñuû thaám saâu 40 cm vaãn phaûi vaän haønh heä thoáng töôùi cho ñeán khi ñoä thaám cuûa nöôùc ñaït 40 cm.

Coû hoãn hôïp UÙc coù theå chòu ñöôïc ngaäp uùng cuïc boä neáu ñoä cao caét ñuùng theo yeâu caàu

Phaûi töôùi coû sau khi thu hoaïch vaø boùn phaân traùnh tröôøng hôïp bò “chaùy xeùm”

Heä thoáng töôùi laø “coâng cuï boùn phaân raát hieäu quaû”. Nöôùc hoøa tan phaân vaø ñöôïc töôùi ñeàu treân ñaát, caây troàng deã daøng söû duïng

Röûa boä loïc thöôøng xuyeân. Moãi laàn töôùi neân thaùo ra röûa laïi (xem trang 73)

3. Phaân boùnQUY TRÌNH bOÙN PHAÂN CHO COû HOÃN HÔÏP UÙC*

Löu yù

Löôïng phaân boùn coù theå ñieàu chænh cho phuø hôïp chaát löôïng ñaát, khí haäu, möùc ñoä sinh tröôûng vaø phaùt trieån, coâng taùc quaûn lyù vaø kinh nghieäm cuûa ngöôøi noâng daân

Neáu ñaát chua, neân boùn theâm voâi

Thôøi ñieåm Loaïi phaân Soá löôïng (kg/1.000 m²)

Gieo haït Nitrophoska - Blau or N:P:K 40

25 ngaøy sau gieo haïtÑaïm Ureâ hoaëc Calcium nitrate hoaëc Potassium nitrate

6

6 ngaøy sau khi thu hoaïch Nitrophoska - Blau or N:P:K 8 - 10

25 ngaøy sau khi thu hoaïchÑaïm Ureâ hoaëc Calcium nitrate hoaëc Potassium nitrate

6

Sau löùa caét 1Nöôùc thaûi bioga/nöôùc röûa chuoàng

tyû leä nöôùc: nöôùc thaûi = 1 - 1

Sau 4 - 5 löùa, 2 tuaàn sau khi thu hoaïch

Phaân chuoàng 3 - 4 taán

49

Töôùi nöôùc sau khi boùn phaân, khi töôùi phaân boùn seõ ñöôïc hoøa tan vaøo ñaát vaø reã caây deã daøng haáp thuï, ngoaøi ra laù caây khoâng bò “chaùy xeùm” do phaân

Hoøa phaân boùn vaø söû duïng heä thoáng töôùi ñeå boùn phaân laø toát nhaát, phaân boùn seõ ñöôïc phaân boá ñoàng ñeàu

Sau khi thu hoaïch löùa ñaàu coù theå söû duïng nöôùc thaûi bioga/ nöôùc röûa chuoàng töôùi coû. Ñaây laø nguoàn phaân boùn reû tieàn

- Giaûm ñaùng keå löôïng phaân hoùa hoïc söû duïng

- Taêng löôïng muøn höõu cô vaø caûi taïo ñaát

AÙp duïng:

- Hoøa nöôùc thaûi vôùi nöôùc töôùi theo tyû leä 50 - 50 vaøo trong beå chöùa ñeå töôùi coû

- Töôùi vaøo buoåi chieàu toái ñeå traùnh löôïng ñaïm bay vaø traùnh bò “xeùm laù”

- Khoâng ñöôïc töôùi nöôùc thaûi 10 ngaøy tröôùc khi thu hoaïch, neáu töôùi coû coù muøi vaø boø seõ khoâng aên coû

4. Laøm coû daïi Sau khi gieo haït, haït coû UÙc vaø coû daïi cuøng naûy maàm vaø phaùt trieån, thaäm trí coû daïi coøn

phaùt trieån nhanh hôn coû UÙc, ñieàu ñoù khoâng thaønh vaán ñeà. Do ñoù KHOÂNG NEÂN laøm coû daïi töø khi gieo haït ñeán sau löùa caét thöù 2

Sau 2 - 3 löùa caét, coû daïi seõ bò cheát hoaëc luïi ñi, coû UÙc seõ phaùt trieån nhanh hôn laán aùt coû daïi vaø thaûm coû seõ laø thaûm coû UÙc

Maät ñoä coû UÙc: 7 - 10 caây con/m² laø ñuû ñeå coù thaûm coû toát.

Khi coû phaùt trieån, coù theå taùch caùc raûnh coû ñeå troàng daëm ôû nhöõng choã bò maát khoùm

Löu yù

Moät soá ruoäng coù moät soá caây coû daïi coù laù raát to, moïc raát khoûe. Neáu xaùc ñònh roõ laø coû daïi thì chuùng ta neân nhoå. Tuy nhieân caån thaän nhoå caû coû UÙc.

50 51

Nöôùc thaûi bioga laø nguoàn phaân boùn vaø

caûi taïo ñaát raát toát

Daëm coû UÙc neáu caây moïc

khoâng ñeàu

52

Xem söï khaùc bieät giöõa 2 maûnh ruoäng Töø ruoäng coû daïi cho ñeán ñoàng coû cho naêng suaát cao

Tröôùc löùa caét 1:

90 % laø coû daïi vaø 7 - 10 caây coû UÙc/ m²

Sau löùa caét 1:

60 % laø coû daïi vaø coû UÙc ñaõ daàn moïc thaønh buïi

6 thaùng sau:

0 % laø coû daïi vaø thaûm coû haàu heát laø coû UÙc

Hoä noâng daân laøm saïch coû daïi vaø goác coû coøn soùt laïi, hoï nhoå luoân caû coû UÙc.

Hoä noâng daân naøy kieân nhaãn vaø saùng suoát neân maëc keä coû daïi moïc laãn vôùi coû UÙc. Thaûm coû moïc daøy vaø baûo veä ñaát khoâng bò xoùi moøn röûa troâi.

53

54 55Chieàu cao thu caét 20 cm so vôùi maët ñaát

5. Söï phaùt trieån cuûa coû Hoãn hôïp UÙc Maät ñoä 7 - 10 caây/m² coû UÙc laø ñaûm baûo cho coû phaùt trieån vaø taïo thaønh thaûm. KHOÂNG

ÑÖÔÏC laøm coû daïi. Sau 2 - 3 löùa caét, coû UÙc seõ phaùt trieån vöôït leân

Moät soá haït coû UÙc coù thôøi gian nguû nghæ daøi, noù naèm trong ñaát ñôïi ñeán khi ñieàu kieän thích hôïp seõ naûy maàm

Trong moät soá tröôøng hôïp, khoâng phaûi taát caû caùc haït gioáng ñeàu cuøng phaùt trieån, 2 hoaëc 3 gioáng seõ phaùt trieån vöôït troäi so vôùi caùc gioáng khaùc tuøy thuoäc vaøo thôøi tieát, khí haäu vaø ñieàu kieän ñaát ñai

6. Thu hoaïch

Naûy maàm 10 ngaøy tuoåi

Löùa caét ñaàu tieân 30 ngaøy tuoåi 6 thaùng tuoåi

15 ngaøy tuoåi

Quy trình thu hoaïch coû UÙc

*Tuøy thuoäc vaøo muøa vuï, ñieàu kieän thôøi tieát vaø ñaát ñai

Taïi thôøi ñieåm naøy, chaát löôïng coû raát cao (haøm löôïng Protein thoâ, Vitamin,…), ngon mieäng vaø tyû leä tieâu hoùa cao

Löùa caét 1, coû caàn ñöôïc caét ñeå “taïo thaûm”, kích thích naûy maàm, ñeû nhaùnh. Chieàu cao caét 25 cm so vôùi maët ñaát

Löùa 2 vaø caùc löùa caét tieáp theo, coù theå caét luaân phieân theo soá löôïng coû maø ñaøn gia suùc caàn. Chieàu cao caét 20 cm vaø luùc naøy chieàu cao thaûm khoaûng 75 -100 cm

Löùa caét

Ñieàu kieän Khoaûng caùch

2 löùa caét (ngaøy)*

Chieàu cao thaûm khi thu hoaïch (cm)

Chieàu cao caét (cm)

1Thôøi tieát naéng aám, thuaän lôïi/ñaát toátThôøi tieát laïnh/ñaát ngheøo dinh döôõng

± 30± 50

> 50Caét 1 nöûa> 25 cm

2 trôû ñiThôøi tieát aám aùp

Thôøi tieát laïnh20 - 3040 - 60

75 - 100 > 20 cm

20cm

57

Neáu ñeå laïi caùc ñoát caây coû boø lan treân maët ñaát, caùc khoùm coû môùi seõ ñöôïc hình thaønh vaø maät ñoä coû seõ daøy leân

Thu hoaïch tröôùc khi coû ra hoa! Neáu coû ra hoa seõ caàn raát nhieàu naêng löôïng töø caây neân khi thu hoaïch coû seõ taùi sinh raát keùm

Neáu thu hoaïch coû maø gia suùc söû duïng khoâng heát, coù theå söû duïng ñeå cheá bieán coû khoâ döï tröõ. Löu yù khi phôi phaûi ñaûo cho coû khoâ ñeàu

Söû duïng maùy caét coû ñeå thu hoaïch coû. Do laù vaø thaân coû UÙc meàm neân khi thu hoaïch veát caét thöôøng bò daäp naùt.

CHÖÔNG 3 QUAûN LYÙ VAØ VAÄN HAØNH HEÄ THOÁNG TÖÔÙI

1. Quaûn lyù vaø vaän haønh heä thoáng töôùi1.1 Soá löôïng van ñöôïc môû khi vaän haønh heä thoáng

1.1 Soá löôïng van ñöôïc môû tuøy thuoäc vaøo Coâng suaát maùy bôm

Soá löôïng teùp phun maø moãi van ñieàu phoái

Kích thöôùc cuûa thöûa ruoäng (chieàu daøi cuûa ñöôøng oáng phuï)

Nguoàn ñieän cung caáp maïnh hay yeáu

Coù theå tính ñöôïc löôïng nöôùc maùy bôm bôm ñöôïc, töø ñoù ñöa ra quyeát ñònh bao nhieâu teùp phun vaø van ñöôïc môû cuøng moät luùc

Caùch tính soá löôïng van nöôùc môû 1 laàn

• Maùy bôm ñieän

- Löôïng nöôùc ñaåy 100 lít/phuùt hay 6.000 lít/giôø (6m3)

- 10 teùp phun/ñöôøng oáng phuï - Teùp phun: 250 lít nöôùc/giôø Soá teùp phun caàn môû = Löôïng nöôùc bôm trong 1 giôø : löôïng

nöôùc yeâu caàu qua teùp phun = 6.000 : 250 = 24 teùp phun. - Soá van caàn môû = 24 teùp phun : 10 teùp

phun/van = 2,4 van Môû 3 van sau ñoù ñieàu chænh

56

59

Maùy bôm xaêng

- Löôïng nöôùc ñaåy 600 lít/phuùt hay 36.000 lít/giôø (36m3)

- 15 teùp phun/ñöôøng oáng phuï - Teùp phun: 250 lít nöôùc/giôø Soá teùp phun caàn môû = Löôïng nöôùc bôm trong 1 giôø : löôïng

nöôùc yeâu caàu qua teùp phun = 36.000 : 250 = 114 teùp phun. - Soá van caàn môû = 114 teùp phun : 15 teùp

phun/van = 7,6 van Môû 8 van sau ñoù ñieàu chænh

Löu y: Soá löôïng teùp phun thöïc teá treân ñoàng ruoäng ít hôn soá löôïng theo tính toaùn

Löôïng nöôùc bôm lôùn hôn so vôùi löôïng nöôùc coù theå xaû qua caùc teùp phun (chuû yeáu ñoái vôùi maùy bôm xaêng vaø Diesel). Ñieàu chænh baèng caùch giaûm ga maùy.

Quan saùt tia nöôùc vaø nghe tieáng rít Môû soá löôïng van theo tính toaùn, khoâng ñöôïc môû ít hôn

Ñieàu chænh maùy bôm: ñieàu chænh ga (maùy bôm xaêng, Diesel)

Vaän haønh maùy bôm

Quan saùt vaø nghe tieáng rít cuûa nöôùc qua teùp phun (xem trang 59 - 60)

AÙp duïng vaø ñieàu chænh cho phuø hôïp

Neáu nghe tieáng rít nhö tieáng tieáng huyùt gioù vaø caùc tia nöôùc qua caùc teùp phun coù daïng hình cong caêng, giao thoa vôùi nhau, ñieàu ñoù coù nghóa laø soá löôïng van vaø teùp phun môû ra ñuùng theo yeâu caàu. AÙp löïc cuûa nöôùc treân ñöôøng oáng nhö chuùng ta mong muoán.

Kieåm tra laïi neáu baùn kính tia nöôùc laø 5 m quanh coät phun nöôùc

58

A. Môû quaù nhieàu van cuøng moät luùc

AÙp suaát ñöôøng oáng quaù thaáp

Nöôùc phaân boá khoâng ñoàng ñeàu taïo thaønh nhöõng voøng troøn raát öôùt xung quanh coät phun nöôùc

GIAûI PHAÙP:

Khoùa bôùt van

Taêng ga maùy bôm

B. Soá löôïng van môû ñuùng theo yeâu caàu

C. Môû quaù ít van cuøng moät luùc

AÙp suaát ñöôøng oáng vaø teùp phun quaù cao daãn ñeán nöôùc phun taïo ra thaønh söông

Nöôùc chæ taäp trung ngay ôû caïnh coät phun nöôùc

GIAûI PHAÙP:

Môû theâm van

Giaûm ga maùy bôm

Löu yù: Trong thöïc teá thöôøng hay aùp duïng

Môû taát caû caùc van

Sau ñoù khoùa töøng van 1 cho ñeán khi quan saùt thaáy löôïng nöôùc phun qua caùc teùp phun ñaït theo yeâu caàu

AÙp suaát quaù cao hoaëc quaù yeáu ñeàu coù keát quaû khoâng toát. Do vaäy, caàn choïn maùy bôm cho phuø hôïp vôùi heä thoáng cuûa mình (1 - 2kW) ñeå khi vaän haønh heä thoáng deã daøng vaø hieäu quaû.

A. AÙP SUAÁT QUAÙ THAÁP

C. AÙP SUAÁT QUAÙ CAO

B. AÙP SUAÁT PHUø HÔÏP

60

Aûnh naøo teùp phun phun nöôùc ñoàng ñeàu treân beà maët ruoäng?

Soá van môû ñuùng theo yeâu caàu

Tia nöôùc qua caùc coät phun roõ neùt

Khoâng coù tia nöôùc ôû daïng söông

Môû quaù nhieàu van cuøng moät luùc - AÙp suaát quaù thaáp

Löôïng nöôùc phaân boá khoâng ñoàng ñeàu

Nöôùc phun ra töø caùc teùp phun taïo thaønh nhöõng voøng troøn raát öôùt xung quanh coät phun nöôùc

1.2 Vaän haønh heä thoáng töôùi nhö theá naøo?

Thôøi gian vaän haønh:

Toát nhaát laø buoåi saùng sôùm vaø chieàu toái ñeå haïn cheá löôïng nöôùc boác hôi. Moät soá ñòa phöông ban ngaøy vaø buoåi toái nguoàn ñieän yeáu thì töôùi ñoàng coû vaøo saùng sôùm laø hôïp lyù nhaát neáu söû duïng maùy bôm ñieän

Ñoä thaám saâu khi töôùi/löôïng nöôùc töôùi: Löôïng nöôùc töôùi caây troàng nhaän ñöôïc phuï thuoäc vaøo thôøi gian töôùi

Khoaûng caùch giöõa caùc laàn töôùi: phuï thuoäc vaøo

- Gioáng coû vaø tình traïng phaùt trieån cuûa coû

- Ñieàu kieän thôøi tieát

- Loaïi ñaát

Khoaûng caùch naøy coù theå ñöôïc quyeát ñònh baèng caùch xaùc ñònh ñoä saâu thaám khi töôùi vaø ñoä saâu cuûa boä reã coû huùt nöôùc.

61

Xaùc ñònh löôïng nöôùc töôùi phuø hôïp baèng caùch ñaøo hoá xem ñoä aåm cuûa taàng ñaát. Laø phöông phaùp deã aùp duïng ñeå traùnh hieän töôïng töôùi quaù nhieàu hoaëc quaù ít.

Ñôïi 2 - 3 giôø sau khi töôùi

Ñaøo hoá ñeå xaùc ñònh ñoä saâu cuûa nöôùc thaám trong quaù trình töôùi (xem trang 47)

Quan saùt ñoä thaám cuûa nöôùc

Moãi laàn kieåm tra ñaøo 1 hoá

Kieåm tra thöôøng xuyeân neáu caàn thieát

Khi ñaõ coù kinh nghieäm khoâng caàn thieát phaûi ñaøo hoá maø caùc hoä vaãn xaùc ñònh ñöôïc thôøi gian töôùi phuø hôïp

1.3 Töôùi quaù ít vaø quaù nhieàuCaû hai tröôøng hôïp treân ñeàu aûnh höôûng ñeán söï sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa coû. Coû coù theå bò cheát, ñaëc bieät laø trong thôøi kyø caây con.

TÖÔÙI QUAÙ ÍT: löôïng nöôùc cung caáp khoâng ñuû cho nhu caàu cuûa caây coû

Nguyeân nhaân?

Thôøi gian töôùi quaù ngaén

Khoaûng caùch 2 laàn töôùi quaù daøi

Môû quaù nhieàu van 1 laàn töôùi

Nguoàn ñieän quaù yeáu neân bôm vaän haønh khoâng ñuùng coâng suaát

Caùch xaùc ñònh?

Ñaøo hoá xaùc ñònh ñoä thaám cuûa nöôùc

Ñaát khoâ

Nöôùc phun ra töø caùc teùp phun taïo thaønh nhöõng voøng troøn raát öôùt xung quanh coät phun nöôùc

Giaûi phaùp?

Vaän haønh theo ñuùng quy trình höôùng daãn vaø coù ñieàu chænh theo ñieàu kieän thôøi tieát, loaïi ñaát vaø tình traïng phaùt trieån cuûa caây

Taêng thôøi gian töôùi vaø giaûm khoaûng caùch giöõa 2 laàn töôùi

62 63

65

TÖÔÙI QUAÙ NHIEÀU: löôïng nöôùc töôùi quaù nhieàu so vôùi nhu caàu cuûa caây coû

Nguyeân nhaân?

Thôøi gian töôùi quaù daøi

Khoaûng caùch 2 laàn töôùi quaù ngaén

Töôùi sau khi coù möa to

Caùch xaùc ñònh?

Ñaát thoaùt nöôùc chaäm

Moät vaøi giôø sau khi töôùi, ñaát vaãn coøn raát öôùt

Taàng ñaát öôùt raát saâu

Haäu quaû?

Caây bò uùng

Thieáu oâxy neân reã keùm phaùt trieån

Nhieät ñoä ñaát thaáp

Dinh döôõng bò röûa troâi

Giaûi phaùp?

Vaän haønh theo ñuùng quy trình höôùng daãn vaø coù ñieàu chænh theo ñieàu kieän thôøi tieát, loaïi ñaát vaø tình traïng phaùt trieån cuûa caây

Giaûm thôøi gian töôùi vaø taêng khoaûng caùch giöõa 2 laàn töôùi

Khôi raõnh thoaùt nöôùc

Ñoái vôùi ñaát thòt naëng hoaëc ñaát thoaùt nöôùc keùm, neân laøm raõnh thoaùt nöôùc. Ñaøo raõnh thoaùt nöôùc theo chieàu doác cuûa thöûa ruoäng

Keát luaän:

Töôùi khoâng ñuû nöôùc cho coû seõ aûnh höôûng ñeán quaù trình vaän chuyeån caùc chaát dinh döôõng ñeå nuoâi caây, aûnh höôûng ñeán naêng suaát vaø chaát löôïng coû. Hieäu quaû saûn xuaát thöùc aên seõ keùm

Töôùi quaù nhieàu laøm cho dinh döôõng bò röûa troâi. Ñaát baõo hoøa nöôùc seõ gaây ra uùng ñoái vôùi caây, reã caây thieáu oâxy, nhieät ñoä ñaát giaûm, aûnh höôûng ñeán sinh tröôûng vaø naêng suaát cuûa caây coû

Do ñoù, phaûi aùp duïng ñuùng theo quy trình töôùi veà thôøi gian, khoaûng caùch giöõa caùc laàn töôùi!

64

2. Söû duïng heä thoáng töôùi ñeå boùn phaân

2.1.Söû duïng heä thoáng töôùi ñeå boùn phaânLaø bieän phaùp hoøa phaân boùn, nöôùc thaûi hoaëc nöôùc röûa chuoàng vaøo trong heä thoáng töôùi ñeå töôùi cho coû.

2.2. Nöôùc thaûi biogaLaø saûn phaåm cuûa quaù trình leân men yeám khí phaân gia suùc. Beân caïnh nguyeân toá ña löôïng (N, P, K), coøn chöùa raát nhieàu nguyeân toá vi löôïng quan troïng (Ma gieâ, Can xi, Keõm, Man gan...) quyeát ñònh cho söï sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa caây troàng. Hôn nöõa, coøn raát nhieàu caùc vaät chaát höõu cô coù taùc duïng caûi taïo ñaát vaø laø nguoàn dinh döôõng chaäm tan. Nöôùc thaûi bioga chöùa ít nguoàn beänh vaø haït coû daïi so vôùi söû duïng phaân chuoàng daïng töôi.

Hoøa nöôùc thaûi Bioga vôùi nöôùc cuûa heä thoáng töôùi ñeå töôùi coû. Sau khi leân men, caùc hôïp chaát höõu cô bò phaân huyû thaønh caùc phaàn raát nhoû vaø khoâng laøm taéc caùc teùp phun vaø heä thoáng töôùi. Neân söû duïng boä loïc ñeå duy trì heä thoáng töôùi hoaït ñoäng hieäu quaû hôn.

Löu yù

10 ngaøy tröôùc khi thu hoaïch, khoâng neân söû duïng nöôùc thaûi ñeå töôùi, vì neáu töôùi coû seõ coù muøi phaân vaø boø khoâng aên

Neân töôùi nöôùc phaân cho coû vaøo buoåi chieàu toái ñeå haïn cheá söï bay hôi cuûa ñaïm vaø Amoniac

66

2.3. Beå chöùa nöôùc thaûi

Neân chöùa nöôùc thaûi baèng beå beâ toâng coù naép che ñaäy nhaèm traùnh bay hôi ñaïm khi trôøi naéng vaø caùc chaát dinh döôõng thaám saâu xuoáng maïch nöôùc ngaàm.

Trang 9 vaø 10 coù höôùng daãn caùch laøm beå chöùa nöôùc thaûi.

Neáu ñoàng coû xa nhaø vaø beå bioga, coù theå vaän chuyeån nöôùc thaûi ra ñoàng ruoäng baèng caùc caùch nhö sau:

Ñaøo xaây raõnh daãn nöôùc thaûi

Duøng ñöôøng oáng nhöïa vaän chuyeån

Duøng thuøng phuy chöùa nöôùc thaûi vaø vaän chuyeån baèng xe caûi tieán

67

6968

CHÖÔNG 4 DUY TU VAØ bAûO DÖÔõNG HEÄ THOÁNG TÖÔÙI

1. Söû duïng vaø Baûo döôõng maùy bômÑoïc kyõ höôùng daãn söû duïng tröôùc khi duøng!

1.1 Vò trí ñaët maùy bôm Ñaët maùy bôm treân maët phaúng,

khoâng doác, gaäp gheành

Ñaët gaàn nguoàn nöôùc, gaàn beå ñeå bôm ñaåy nöôùc maïnh hôn

Ñeå maùy bôm xa caùc chaát deã chaùy noå

Löu yù: Ñoái vôùi bôm ñieän

Chuù yù caån thaän ñöôøng daây vaø oå caém ñieän tieáp xuùc vôùi nöôùc.

Tieän ích cuûa vieäc söû duïng nöôùc thaûi thoâng qua heä thoáng töôùi:

Söû duïng hieäu quaû nguoàn phaân boùn reû tieàn vaø coù chaát löôïng

Nöôùc thaûi chöùa raát nhieàu caùc chaát dinh döôõng

Caûi taïo ñaát: boå sung muøn giuùp cho boä reã phaùt trieån toát hôn, saâu hôn ñeå huùt caùc chaát dinh döôõng

Ít saâu beänh

Phaân ñöôïc boùn ñoàng ñeàu

Deã söû duïng, giaûm thieåu oâ nhieãm vaø laøm saïch moâi tröôøng

Chuyeån chaát thaûi gaây oâ nhieãm moâi tröôøng thaønh nguoàn phaân boùn coù giaù trò cao trong troàng troït

Hieäu quaû:

Coû maøu xanh ñaäm, phaùt trieån toát vaø cho naêng suaát cao!Ñoù laø lyù do taïi sao boø söõa raát thích aên.

Löôïng thöùc aên aên vaøo taêng leân do ñoù naêng suaát söõa cuõng taêng leân.

1.2. Noái maùy vôùi oáng huùt Maùy bôm ñieän: söû duïng noái thaúng ren trong baèng kim loaïi ñeå noái giöõa maùy bôm vaø

oáng huùt

Maùy bôm xaêng, Diesel: söû duïng moät ñoaïn oáng nhöïa meàm ñeå noái giöõa ñaàu ra cuûa maùy bôm vaø ñaàu vaøo cuûa heä thoáng töôùi (ñöôøng oáng chính) baèng caùc ñai saét

Ñöôøng kính cuûa ñöôøng oáng huùt luoân lôùn hôn ñöôøng kính cuûa oáng huùt maùy bôm

Kieåm tra caùc choã noái vaø oáng huùt caån thaän traùnh khoâng khí chui vaøo vaø nöôùc moài maùy bò tuït

70

1.3. Moài nöôùc

Moài nöôùc cho maùy bôm tröôùc khi söû duïng

Khoâng neân ñeå maùy bôm chaïy khi nöôùc moài khoâng ñuû coù theå laøm chaùy maùy bôm

Löu yù

Kieåm tra caån thaän möïc nöôùc moài tröôùc khi söû duïng

Röûa vaø veä sinh choõ loïc, boä loïc ñònh kyø

Khoâng ñöôïc ñoùng ñöôøng oáng xaû nöôùc vaø caùc van khi maùy bôm ñang vaän haønh, nöôùc coù theå phaù ñöôøng oáng vaø cuû bôm baát kyø luùc naøo

71

72

2. Röûa boä loïcSöû duïng boä loïc ñeå loïc caùc caën baån traùnh taéc ñöôøng oáng vaø teùp phun. Do vaäy khoâng ñöôïc thaùo cuïc loïc khi vaän haønh heä thoáng.

Cuïc loïc phaûi ñöôïc thaùo vaø röûa tröôùc vaø sau khi söû duïng. Neáu khoâng röûa thöôøng xuyeân, löôïng nöôùc loïc chaäm vaø hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa heä thoáng töôùi seõ giaûm.

Laáy xoâ nöôùc saïch

Môû boä phaän loïc

Thaùo loõi loïc ra (loõi maøu vaøng)

Nhuùng vaøo nöôùc, duøng caùc ngoùn tay taùch caùc taám loïc vaø xuùc maïnh ñeå cho caùc chaát baån baùm treân loõi loïc taùch ra

Goõ loõi loïc vaøo thaønh xoâ ñeå caën baån thoaùt ra

Thay nöôùc vaø xuùc laïi vaøi laàn

Neáu loõi loïc coù nhieàu ræ saét baùm vaøo, neân duøng daám chua hoaëc dung dòch Axít (nöôùc ñoå bình AÉc quy) ñeå ngaâm roài röûa saïch

Laép loõi loïc vaøo khuoân ñen vaø boä loïc. Kieåm tra ñoä kín cuûa boä loïc

Löu yù

Thôøi gian röûa boä loïc maát khoaûng 5 phuùt, neáu so saùnh thôøi gian söûa chöõa heä thoáng bò taéc khi khoâng duøng boä loïc thì söû duïng boä loïc tieát kieäm thôøi gian raát nhieàu.

73

1.4. Kieåm tra nhieân lieäu

Maùy bôm ñieän Nguoàn ñieän luoân oån ñònh

Neân duøng oån aùp ñeå oån ñònh nguoàn ñieän

Baûo ñaûm an toaøn: daây ñieän ñuû taûi troïng, khoâng hôû, khoâng ñeå tieáp xuùc vôùi nguoàn nöôùc

Ñoái vôùi maùy bôm xaêng vaø DiezelDaàu maùy

Kieåm tra daàu maùy

Neáu daàu maùy thaáp hôn möùc quy ñònh, boå sung cho ñuû

Thay daàu ñònh kyø

Nhieân lieäu söû duïng:

Xaêng, Diezel

Kieåm tra nhieân lieäu

Taét maùy khi kieåm tra vaø boå sung nhieân lieäu

Coù gì sai trong böùc aûnh naøy?

Loõi loïc naøy phaûi ñöôïc röûa ngay baèng nöôùc saïch. Nhöõng veát ñoû laø ræ saét baùm vaøo vaø phaûi duøng

daám chua hoaëc nöôùc axít ñeå laøm saïch74

3. Röûa teùp phun nöôùcKieåm tra thöôøng xuyeân caùc teùp phun, neáu bò taéc phaûi thaùo vaø röûa ngay.

Teùp phun coù theå thaùo rôøi töøng phaàn ñeå röûa

Thaùo teùp phun ra khoûi coät phun nöôùc

Boùp ñaàu vaø thaùo choát (A) phía treân cuøng

AÁn xuoáng vaø thaùo oáng troøn maøu ñoû (D) ra khoûi teùp phun

Loaïi boû caùc chaát caën baån trong oáng troøn (D)

Laép D vaøo C

Laép B vaøo D

Laép choát A laïi vaø aán cho ñeán khi coù tieáng keâu “tíc”

Laép teùp phun vaøo coät phun nöôùc

Löu yù: neáu coù ræ saét baùn vaøo

Neáu coù ræ saét baùm vaøo teùp phun, coù theå duøng daám hoaëc nöôùc AÉc quy xe maùy (axít) ñeå röûa

75

A

B

C

D

76 77

4. Laøm sao ñeå haïn cheá chi phí baûo döôõngChi phí ñaàu tö thieát laäp heä thoáng töôùi töông ñoái cao, khoaûng 9 trieäu ñoàng/1.000 m2, töông ñöông giaù trò ½ con boø söõa. Do vaäy trong quaù trình laép ñaët neáu söû duïng caùc loaïi vaät lieäu coù chaát löôïng cao thì seõ thuaän lôïi cho vieäc quaûn lyù vaø vaän haønh heä thoáng sau naøy, traùnh nhöõng ruûi ro khoâng ñaùng coù:

1. Neân söû duïng vaät lieäu coù chaát löôïng toát, ví duï nhö oáng nhöïa Tieàn phong (Tiphoplast), loaïi C2

2. Thöïc hieän theo höôùng daãn veà baûo trì maùy bôm, röûa boä loïc vaø teùp phun

3. Luoân kieåm tra vaø boå sung nöôùc moài tröôùc khi vaän haønh maùy bôm

4. Traùnh hieän töôïng laøm vôõ oáng: khoâng ñöôïc caøy böøa, ñaøo ñöôøng oáng hoaëc cho maùy chaïy caét ngang qua ñöôøng oáng

Moät soá taøi lieäu lieân quan coù theå tìm treân Website cuûa Dairy Vietnamwww.dairyvietnam.org.vn

Caùc maãu thieát keá

Baûng döï toaùn chi phí vaø caùc loaïi vaät lieäu caàn thieát

Baøi phoûng vaán caùc hoä chaên nuoâi thieát laäp heä thoáng töôùi (Milk Matter 3)

Baøi baùo veà tính chi phí thieát laäp heä thoáng töôùi quy moâ nhoû (Milk Matter 3)

Chòu traùch nhieäm noäi dung

Chòu traùch nhieäm phaùt haønh

Thieát keá vaø cheá baûn taïi: Compass Co., Ltd. ÑT: (84.4) 6269 6761In 5.000 cuoán khoå 20 x 20 cm theo giaáy pheùp xuaát baûn soá 82 / GP-CXB kyù ngaøy 02/06/2009