Thao Luan Nhom Incredible (1)

8/2/2019 Thao Luan Nhom Incredible (1)

http://slidepdf.com/reader/full/thao-luan-nhom-incredible-1 1/24

CƠ SỞ PHÁP LÝ CỦA CÁC CÔNG CỤ PHÁI SINH INCREDIBLE

Văn bản pháp lý điều chỉnh và tác động tới

thị trƣờng công cụ phái sinh ở Việt Nam

Nhóm : INCREDIBLE LỚP : 04 sáng t7 ca2

1. NGUYỄN NAM SƠN( NT) NHD_K11

2. NGUYỄN CHÍ THÀNH NHD_K11

3. NGUYỄN DUY ANH NHD_K11

4. NGUYỄN MINH CHUNG NHD_K11

5. NGUYỄN TỰ HÀ NHD_K11

NỘI DUNG Lời mở đầu

I. lý thuyết cơ bản về các công cụ phái sinh

II. Bƣớc đầu hình thành cơ sở pháp lý cho sự phát triển các

công cụ phái sinh ở Việt Nam (1998-2004)

III. Hoàn thiện các văn bản pháp lý thúc đẩy thị trƣờng công

cụ phái sinh phát triển (2004-2011)

IV. Nhìn lại chặng đƣờng 13 năm hình thành và phát triển,

nguyên nhân và giải pháp




Lời mở đầu Trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, chính sách ngoại hối đóng

vai trò rất quan trọng, làm sao để vừa tranh thủ được các nguồn vốn quốc tế,thúc đẩy hoạt động thương mại, đầu tư, du lịch, kiều hối, nhưng lại phải đảm

bảo được chủ quyền của đồng Việt Nam, thực hiện được mục tiêu của chính

sách tiền tệ. Trong thời gian qua, chính sách ngoại hối đã có những thay đổi

quan trọng, một số quy định đã thông thoáng hơn, mở ra nhiều nghiệp vụ

mới, đặc biệt là các nghiệp vụ phái sinh

Tuy nhiên cho đến nay, ở Việt Nam các nghiệp vụ phái sinh vẫn còn

sơ khai, kém phát triển thể hiện ở doanh số giao dịch thấp, thậm chí ở một số

NHTM mặc dù đã triển khai nghiệp vụ option nhưng không có giao dịch.

Mặc dù trên thế giới các nghiệp vụ phái sinh để bảo hiểm rủi ro tỷ giá như

forward, swap, futures, option đã được sử dụng phổ biến từ rất lâu với doanh

số hàng ngày lên tới hàng trăm tỷ USD. Chính vì vậy, việc ứng dụng các

công cụ phái sinh nhằm bảo hiểm rủi ro tỷ giá tại Việt Nam đang gặp nhiều

khó khăn. Vậy nguyên nhân tại sao thị trường công cụ phái sinh ở Việt Namcòn sơ khai,còn kém phát triển? đó cũng là lý do mà chúng tôi chọn đề tài “

Văn bản pháp lý điều chỉnh và tác động tới thị trƣờng các công cụ phái

sinh ở Việt Nam “ bởi lẽ hệ thống các văn bản pháp lý thiếu đồng bộ đã

hạn chế sự phát tr iển của các công cụ phái sinh.




I, Cơ sở lý thuyết

1. Khái niệm

Công cụ phái sinh được hiểu là những công cụ tài chính mà giá trị của

nó phạu thuộc (hoặc bắt nguồn ) từ công cụ khác, những biến số cơ bản

2. Các loại công cụ phái sinh

2.1 Hợp đồng kỳ hạn

Hợp đồng kỳ hạn là hợp đồng giữa 2 bên. Người mua và người bán,

để mua hoặc bán tài sản vào một ngày trong tương lai với giá đã thoả thuận

ngày hôm nay. Nếu vào ngày đáo hạn, giá thực tế cao hơn giá thực tế thì

người sở hữu hợp đồng sẽ kiếm được lợi nhuận; nếu ngược lại thì người sở hữu hợp đồng sẽ chịu một khoản lỗ.

2.2 hợp đồng tương lai (hợp đồng giao sau)

Hợp đồng giao sau cũng là một hợp đồng giữa hai bên, người mua và

người bán, để mua bán tài sản vào một ngày trong tương lai với giá đã thoả

thuận ngày hôm nay. Hợp đồng giao sau tiến triển từ hợp đồng kỳ hạn nên

có những điểm giống với hợp đồng kỳ hạn. Về bản chất, chúng giống tính

thanh khoản của hợp đồng kỳ hạn. Tuy vậy, khác với hợp đồng kỳ hạn, hợp

đồng giao sau được giao dịch trên thị trường có tổ chức, được gọi là sàn giao

dịch giao sau. Người mua hợp đồng giao sau là người có nghĩa vụ mua hàng

vào một ngày trong tương lai, có thể mua lại hợp đồng giao sau trên thị

trường giao sau. Điều này làm cho họ thoát khỏi nghĩa vụ mua hàng. Và

tương tự đối với người bán hợp đồng giao sau, là người có nghĩa vụ bán

hàng vào một ngày trong tương lai, có thể mua lại hợp đồng trên thị trường

giao sau, và điều này cũng làm cho họ thoát khỏi nghĩa vụ bán hàng. Đặc

trưng này giúp những người tham gia mua bán công cụ tài chính phái sinh

tránh được những thiệt hại kinh tế đáng kể nếu trong thời hạn hợp đồng giá

cả của tài sản cơ sở có sự biến động không có lợi cho mỗi bên.




2.3 Quyền chọn

Quyền chọn là hợp đồng giữa hai bên, người mua và người bán, trong

đó cho người mua quyền nhưng không phải nghĩa vụ, để mua hoặc bán một

tài sản nào đó vào ngày trong tương lai với giá đã đồng ý vào ngày hôm nay. Người mua quyền chọn trả cho người bán một số tiền gọi là phí quyền chọn.

Người bán quyền chọn sẵn sàng bán hoặc tiếp tục nắm giữ tài sản theo điều

khoản của hợp đồng nếu người mua muốn thế. Một quyền chọn để mua tài

sản gọi là quyền chọn mua (call), một quỳên chọn bán một tài sản gọi là

quyền chọn bán (put). Mặc dù các quyền chọn được giao dịch trong một thị

trường có tổ chức nhưng phần lớn các giao dịch quyền chọn được quản lý

riêng rẽ giữa hai bên.

2.4 H ợp đồng hoán đổi

Hoán đổi là một hợp đồng trong đó hai bên đồng ý hoán đổi dòng

tiền, một giao dịch mà cả hai bên đồng ý thanh toán cho bên còn lại một

chuỗi các dòng tiền trong một khoảng thời gian xác định. Ví dụ, một bên đối

tác đang nhận được một dòng tiền từ một khoản đầu tư, nhưng lại thích một

loại đầu tư khác với dòng tiền mà mình đang thị hưởng. Bên đối tác này sẽ

liên lạc với một dealer hoán đổi, thường là một công ty hoạt động trên OTC,

và họ sẽ thực hiện vị thế đối nghịch trong giao dịch. Tuỳ thuộc vào lãi suất

hay giá sau đó thay đổi như thế nào mà 1 bên sẽ thu được lợi nhuận hay là bị

lỗ. Lãi của bên này chính là lỗ của bên kia. Có 4 loại hoán đôỉ là hoán đổi

tiền tệ, hoán đổi lãi suất, hoán đổi chứng khoán và hoán đổi hàng hoá.




II, Bƣớc đầu hình thành cơ sở pháp lý cho sự phát triển

công cụ phái sinh ở Việt Nam(1998-2004)

Giao dịch hoán đổi cũng xuất hiện khá sớm theo quyết định số

430/QĐ-/NHNN13 ngày 2412/1997 theo đó quy định Ngân hàng Nhà nước

thực hiện giao dịch SWAP đôla Mỹ/ Đồng Việt Nam (và các loại ngoại tệ

khác k hi điều kiện cho phép) cho các kỳ hạn 2 tuần, 1 tháng, 2 tháng và 3

tháng với các ngân hàng thương mại là thành viên Thị trường ngoại tệ liên

ngân hàng. Số ngày quy ước làm cơ sở tính toán tỷ lệ SWAP của một tháng

là 30 ngày, của một năm là 360 ngày.sau này là quyết định số 893/2001/QĐ-

NHNN ngày 17/7/2001 của thống đốc NHNN.Tuy nhiên đây chỉ là nhữnggiao dịch hoán đổi thuận chiều giữa NHNN và NHTM. Nó chỉ được sử dụng

trong trường hợp các NHTM dư thừa ngoại tệ và khan hiếm VND.

QUYẾT ĐỊNH 17/1998/QĐ-NHNN7 Ban hành quy chế hoạt động

giao dịch hối đoái

Các loại hình giao dịch:

a. Giao dịch hối đoái giao ngay (tên gọi bằng tiếng Anh SPOT):

Giao dịch hối đoái giao ngay là giao dịch mua, bán một số lượng

ngoại tệ giữa hai bên theo tỷ giá giao ngay tại thời điểm giao dịch và kết

thúc thanh toán trong vòng 2 ngày làm việc tiếp theo kể từ ngày cam kết

mua bán.

b. Giao dịch hối đoái kỳ hạn (tên gọi bằng tiếng Anh FORWARD):




Giao dịch hối đoái kỳ hạn là giao dịch trong đó hai bên cam kết sẽ

mua, bán với nhau một số lượng ngoại tệ theo một mức tỷ giá xác định, và

việc thanh toán sẽ được thực hiện trong tương lại.

c. Giao dịch hối đoái hoán đổi (tên gọi bằng tiếng Anh SWAP):

Giao dịch hối đoái hoán đổi là giao dịch hối đoái bao gồm đồng thờ i

cả hai giao dịch: Giao dịch mua và giao dịch bán cùng một số lượng đồng

tiền này với một đồng tiền khác (chỉ có hai đồng tiền được sử dụng trong

giao dịch), trong đó kỳ hạn thanh toán của hai giao dịch khác nhau và tỷ giá

của hai giao dịch được xác định tại thời điểm ký kết hợp đồng

QUYẾT ĐỊNH SỐ 16/1998/QĐ-NHNN7 NGÀY 10 THÁNG 1 NĂM 1998 VỀ

VIỆC QUY ĐỊNH NGUYÊN TẮC ẤN ĐỊNH TỶ GIÁ MUA BÁN NGOẠI TỆ KỲ

HẠN, HOÁN ĐỔI CỦA CÁC TỔ CHỨC TÍN DỤNG ĐƢỢC PHÉP HOẠT ĐỘNG

GIAO DỊCH HỐI ĐOÁI KỲ HẠN, HOÁN ĐỔI quy định “cho phép Tổng Giám

đốc (Giám đốc) các tổ chức tín dụng được phép hoạt động giao dịch hối đoái

kỳ hạn, hoán đổi được ấn định tỷ giá mua - bán kỳ hạn, hoán đổi giữa đồng

Việt Nam và đồng đô la Mỹ không được vượt quá giới hạn tối đa của tỷ giá

giao ngay (tỷ giá chính thức cộng biên độ theo quy định hiện hành của

Thống đốc NHNN) tại thời điểm giao dịch cộng với từng mức tỷ lệ phần

trăm cụ thể so với mức giới hạn tối đa của tỷ giá giao ngay đối với từng kỳ

hạn như sau:

Kỳ hạn đến 1 tháng: 1%;

Từ 3 đến 4 tháng: 2,5%

Từ 1 đến 2 tháng: 1,5%;




Từ 4 đến 5 tháng: 3%

Từ 2 đến 3 tháng: 2%;

Từ 5 đến 6 tháng: 3,5%

Giao dịch kỳ hạn xuất hiện với tư cách là công cụ tài chính phái sinh

đầu tiên ở Việt Nam theo quyết định số 65/1999/QĐ-NHNN7 ngày

25/2/1999. Các giao dịch kỳ hạn được thực hiện trong hợp đồng mua bán

USD và VND giữa ngân hàng thương mại với doanh nghiệp xuất nhập

khẩu hoặc với các ngân hàng thương mại khác được phép của ngân hàng

nhà nước. Tuy nhiên, Hợp đồng kỳ hạn ít được sử dụng, một phần là do thị

trường liên ngân hàng ở VN chưa phát triển, một phần do những hạn chế

vốn có của nó trong việc phòng chống rủi ro tỉ giá và những hạn chế của

NHNN. Vì thế, các giao dịch kỳ hạn chỉ chiếm khoảng 5-7% khối lượng

giao dịch của thị trường ngoại tệ liên ngân hàng.

Bảng 1: Bảng tổng hợp phƣơng pháp xác định tỷ giá kì hạn theo

quy định của NHNN (Tỷ giá kì hạn tối đa = Tỷ giá giao ngay tối đa + %

biên độ dao động):




Từ 10/1/98đến 28/2/98

Từ 28/2/98đến 6/8/98

Từ 6/8/98đến 26/8/98

từ 26/8/98đến 30/8/00

Từ 30/8/00đến 18/9/01

Từ 18/9/01đến 1/7/02

Từ 1/7/02đến 28/5/04

Dƣới 1

tuần

+1 +.025% +0.19% - - - -

1-2 tuần +1% +0.5% +0.38% - - 0.40% 0.50%

2-3 tuần +1% +0.75% +0.57% - - 0.40% 0.50%

3-4 tuần +1% +1% +0.82% - - 0.40% 0.50%

30 ngày +1% +1% +1.64% +0.58% +0.2% 0.40% 0.50%

31-44ngày

+1.5% +1.5% +1.64% +0.87% +0.25% 1.50% 1.2%

45-49ngày

+1.5% +1.5% +1.64% +1.16% +0.4% 1.50% 1.2%

60-74

ngày

+2% +2% +2.45% +1.45% +0.45% 1.50% 1.5%

75-89ngày

+2% +2% +2.45% +1.75% +0.65% 1.50% 1.5%

90-104ngày

+2.5% +2.5% +3.25% +2.04% +0.79% 1.50% 2.5%

105-119ngày +2.5%

+2.5% +3.25% +2.33% +1.01% 1.50% 2.5%

120-134ngày

+3% +3% +4.05% +2.62% +1.14% 2.35% 2.5%

135-149ngày

+3% +3% +4.05% +2.92% +1.26 2.35% 2.5%

150-164ngày

+3.5% +3.5% +4.84% +3.21% +1.38% 2.35% 2.5%

165-179ngày +3.5%

+3.5% +4.84% +3.50% +1.48% 2.35% 2.5%

180 ngày +3.5% +3.5% +4.84% +3.50% +1.50% 2.35% 2.5%

Nguồn: Văn bản pháp quy của NHNN

Theo quy định của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam, trước

ngày 28/5/2004, tỷ giá kì hạn được xác định bằng cách lấy tỷ giá giao ngaycộng với một biên độ dao động tùy theo kì hạn của hợp đồng kì hạn. Như

vậy, cách xác định tỷ giá kỳ hạn theo thông lệ quốc tế và của NHNN Việt

Nam là hoàn toàn khác biệt. Điều này có thể dẫn tới sự khác nhau rất lớn

giữa hai cách tính và một khi cách xác định tỷ giá kỳ hạn theo quy định của




NHNN không còn phù hợp với những diễn biến trên thị trường thì điều này

sẽ làm nản lòng các chủ thể tham gia loại nghiệp vụ này trên thị trường

ngoại hối

Các công cụ phái sinh lãi suất và tỷ giá ngoại tệ tiếp tục xuất hiện ở VN và được các ngân hàng sử dụng do nhu cầu nội tại của các NHTM nhằm

theo kịp chuẩn mực hoạt động ngân hàng quốc tế. NHNN đã cho phép các

NHTM thực hiện một số nghiệp vụ phái sinh nhằm phòng ngừa rủi ro lãi

suất và rủi ro tỷ giá. Theo quyết định số 1133/QĐ- NHNN ngày

30/09/2003 về quy chế thực hiện giao dịch hoán đổi lãi suất cho phép mở

rộng danh mục các NHTM và các TCTD, các DN được sử dụng công cụ

hoán đổi lãi suất. Hoán đổi lãi suất được thực hiện đối với cả VND và ngoại

tệ giữa các ngân hàng với DN vay vốn tại NH; giữa NH với những DN vay

vốn tại các tổ chức tín dụng (TCTD) khác, kể cả vay vốn nước ngoài; giữa

các NH trong nước với nhau và giữa các ngân hàng thương mại trong nước

với các TCTD nước ngoài. Trên cơ sở nới lỏng quản lý của NHNN, nhiều

NHTM đã triển khai cung cấp Hợp đồng hoán đổi lãi suất cho các doanh

nghiệp (DN), tìm kiếm đối tác là các TCTD nước ngoài để ký kết hợp tác.

Tuy nhiên, giao dịch phái sinh trong đó có hoán đổi lãi suất được coi là hoạt

động ngoại bảng của NH do đó hướng dẫn hạch toán từ phía NHNN đối với

các nghiệp vụ này đang được xem là điều kiện đủ để các NHTM đẩy mạnh

cung cấp dịch vụ này cho khách hàng.

Đánh giá :

a) Tích cực Đây là các văn bản pháp quy đầu tiên được quy định bởi NHNN cho

phép các TCTD,các NHTM được giao dịch các công cụ tài chính phái sinh

như giao dịch kỳ hạn,giao dịch hoán đổi… trên thế giới các công cụ phái

sinh đã được sử dụng từ rất lâu để phòng ngừa rủi ro,tìm kiếm lợi nhuận




nhưng ở Việt Nam thì giai đoạn này chúng ta mới bắt đầu có văn bản quy

định qua đó cho thấy trình độ phát triên của chúng ta còn rất non kém. Tuy

nhiên sự ra đời của các văn bản này cũng là tiến bộ rất lớn,mở đường cho sự

phát triển của thị trường tài chính nói chung và công cụ phái sinh nói r iêng.

Nó giúp cho thị trường tài chính phát triển hơn,linh hoạt hơn,đa dạng hóa

các sản phẩm giúp bảo hiểm rủi ro trong thương mại xuất nhập khẩu,trong

kinh doanh ngoại hối, tìm kiếm lợi nhuận…Đây là con đường tất yếu của sự

phát triển kinh tế tài chính ngân hàng để tham gia hội nhập kinh tế quốc tế.

b) Hạn chế :

Tuy nhiên trong giai đoan bước đầu này chúng ta gặp nhiều khó

khăn,sự hiểu biết về công cụ phái sinh còn rất hạn chế nên các văn bản chưa

đi sâu,chưa bám sát vào thực tế,doanh số giao dịch ít,chủ thể tham gia cũng

hạn chế chủ yếu là NHNN và các tổ chức tín dụng. nhiều quy định còn bất

cập dẫn đến sự nản long của các chủ thể tham gia:




III, Hoàn thiện các văn bản pháp lý thúc đẩy thị trƣờng công

cụ phái sinh phát triển (2004-2011)

1. Điều chỉnh giao dịch ngoại hối kì hạn

Theo quy định của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam, trước

ngày 28/5/2004, tỷ giá kì hạn được xác định bằng cách lấy tỷ giá giao ngay

cộng với một biên độ dao động tùy theo kì hạn của hợp đồng kì hạn. Như

vậy, cách xác định tỷ giá kỳ hạn theo thông lệ quốc tế và của NHNN Việt

Nam là hoàn toàn khác biệt. Điều này có thể dẫn tới sự khác nhau rất lớn

giữa hai cách tính và một khi cách xác định tỷ giá kỳ hạn theo quy định của

NHNN không còn phù hợp với những diễn biến trên thị trường thì điều này

sẽ làm nản lòng các chủ thể tham gia loại nghiệp vụ này trên thị trường

ngoại hối.

Hơn nữa, thời hạn tối đa theo quy định lúc đó của NHNN đối với loại

hợp đồng này chỉ là 6 tháng, liệu rằng có đáp ứng được nhu cầu về thời hạn

trong hoạt động phòng ngừa rủi ro tỷ giá của các chủ thể tham gia thị trường

ngoại hối hay không. Bởi trong tương lai, số lượng chủ thể tham gia trên

VinaForex là rất đông và mỗi chủ thể có một nhu cầu phòng ngừa rủi ro tỷ

giá với thời hạn riêng của mình, có thể là vài tháng mà thậm chí là hơn 1

năm. Vì thế, trong thời gian tới, việc mở rộng thời hạn dài hơn 6 tháng như

hiện nay là tất yếu và NHNN không thể lại tiếp tục quy định tỷ lệ % gia tăng

cho mỗi một thời hạn được. Đồng thời, nghiệp vụ kỳ hạn có thể được mở

rộng cho nhiều loại ngoại tệ mạnh khác mà không riêng gì USD. Do đó,

NHNN không thể quy định tỷ lệ % gia tăng cho mỗi thời hạn và cho mỗi

một loại ngoại tệ được.

Chính vì vậy, ngày 28/5/2004, Thống đốc NHNN đã ra quyết định số

648/2004 trong đó quy định kì hạn của hợp đồng Forward và Swap từ 3




ngày đến 365 ngày và thay đổi lại nguyên tắc xác định tỷ giá kì hạn. Tỷ giá

kì hạn được xác định trên cơ sở: (i) tỷ giá giao ngay của ngày kí hợp đồng kì

hạn, hoán đổi; (ii) chênh lệch giữa 2 mức lãi suất hiện hành là lãi suất cơ bản

của VND (tính theo năm) do NHNN công bố và lãi suất mục tiêu của Mĩ (Fed Funds Target rate) của USD do Cục dự trữ Liên bang Mỹ công bố; và

(iii) kì hạn của hợp đồng. Có thể khẳng định rằng, quyết định này đã đưa

cách thức tính tỷ giá kì hạn của các NHTM Việt Nam tiến gần với thông lệ

quốc tế và là tiền đề pháp lý quan trọng cho sự phát triển của thị trường

ngoại hối Việt Nam nói chung và giao dịch ngoại hối kì hạn nói riêng.

2. Điều chỉnh giao dịch hợp đồng hoán đổi ngoại tệ, hoán đổi lãi suất giữa hai ngoại tệ chéo.

Ngày 30/09/2003, NHNN ban hành quyết định số 1133/QĐ-NHNN

chính thức cho phép các DN được sử dụng công cụ hoán đổi lãi suất và mở

rộng số đơn vị được thí điểm cung cấp sản phẩm phái sinh này.

Theo quyết định số 1133/QĐ- NHNN ngày 30/09/2003 về quy chế

thực hiện giao dịch hoán đổi lãi suất cho phép mở rộng danh mục các

NHTM và các tổ chức tín dụng (TCTD), các doanh nghiệp được sử dụng

công cụ hoán đổi lãi suất. Hoán đổi lãi suất được thực hiện đối với cả VND

và ngoại tệ giữa các ngân hàng với doanh nghiệp vay vốn tại ngân hàng;

giữa ngân hàng với những doanh nghiệp vay vốn tại các TCTD khác, kể cả

vay vốn nước ngoài; giữa các ngân hàng trong nước với nhau và giữa các

ngân hàng thương mại trong nước với các TCTD nước ngoài.

Việc hoán đổi lãi suất giữa USD và VND đã được ngân hàng Citibank thí điểm tại Việt Nam từ ngày 1/3/2005 đến 2/2006. Tuy nhiên, giao dịch

hoán đổi lãi suất giữa 2 đồng tiền USD và VND (hoán đổi lãi suất chéo) đã

được thực hiện, từ trước khi có quy định chính thức của ngân hàng nhà

nước. Khi được NHNN cho phép, HSBC đã cung cấp gói Swaps tiền Đồng




cho một công ty đa quốc gia với số vốn lên tới 15 triệu USD trên tại trường

Việt Nam. Theo đó, HSBC sẽ đưa VND và nhận USD từ khách hàng, tới

tháng 12/2007, HSBC sẽ đưa USD và nhận lại VND từ khách hàng. Với

giao dịch này, khách đã đạt được mức lãi suất cạnh tranh nhất trên thị trườngnội địa cho việc vay vốn tiền Đồng kỳ hạn 3 năm mà không chịu bất cứ một

rủi ro nào về tỷ giá USD/VND.

Chính hành động của HSBC, tạo ra nền tảng phát triển cho các giao

dịch hoán đổi sau này. Ngân hàng Standard Chartered chi nhánh tại Việt

Nam thực hiện hoán đổi lãi suất chéo giữa hai đồng tiền chéo (Cross

Currency Swap - CCS) đối với các khoản vay ngoại tệ của khách hàng sử

dụng khi khách hàng vay ngoại tệ và thực hiện cung cấp sản phẩm gắn với

rủi ro tín dụng- lãi suất cơ cấu cho tiền gửi và giấy tờ có giá, theo đó lãi suất

của khách hàng được hưởng sẽ không cố định mà nằm trong một khoảng dao

động nhất định và phụ thuộc vào sự biến động của một số yếu tố thị trường ,

như tỷ giá, lãi suất, giá sản phẩm hàng hóa nào đó...

Ngân hàng Vietcombank đã thực hiện giao dịch hoán đổi lãi suất kèm

theo điều kiện quyền chọn với các đối tác là TCTD hoạt động tại Việt Nam

và các pháp nhân khác hoạt động ở trong nước và nước ngoài, phù hợp với

các qui định của pháp luật. Quyền chọn thuộc về Vietcombank là quyền kết

thúc trước hạn hợp đồng Swap đối với các khoản vay của Bộ tài chính.

Ngân hàng HSBC thực hiện giao dịch hoán đổi lãi suất cộng dồn –

Daily range accrual, thời hạn của hợp đồng tối đa 5 năm. Theo thoả thuận

hoán đổi này, khách hàng vay của HSBC sẽ trả Sibor cộng với phần chênhlệch và tổng lãi suất phải trả này không vượt quá mức lãi suất cao nhất đã

được định trước. Đổi lại HSBC sẽ trả Sibor cộng với phần chênh lệch cho

những ngày lãi suất Sibor dao động trong một khoảng được định trước. Cụ

thể, hợp đồng này thoả thuận giữa khách hàng vay vốn với thời hạn 6 năm




lãi suất thả nổi. Nếu đến ngày đáo hạn lãi suất Sibor không vượt quá mức lãi

suất xác định trước (4,5%/năm ) thì HSBC sẽ trả lãi suất cho khách hàng với

mức lãi suất (Sibor + 1,1% ). Trường hợp vượt mức lãi suất định trước, thì

HSBC không phải trả mức lãi suất này. Đổi lại, khách hàng sẽ trả cho HSBCmức lãi suất (Sibor + 0,6%), nhưng tối đa không vượt quá 5,1%/ năm; thực

hiện giao dịch hoán đổi lãi suất giữa 2 đồng tiền.

3. Điều chỉnh giao dịch quyền chọn

Hiện nay, các NHTM Việt Nam thực hiện giao dịch quyền chọn

tiền tệ theo Quyết định số 1452/2004/QĐ-NHNN của Thống đốc NHNN.

Theo đó, giao dịch quyền chọn tiền tệ (sau đây gọi là “giao dịch quyền

chọn”) là một giao dịch giữa bên mua quyền và bên bán quyền, trong đó,

bên mua quyền có quyền nhưng không có nghĩa vụ mua hoặc bán một lượng

ngoại tệ xác định ở một mức tỷ giá xác định trong một khoảng thời gian thoả

thuận trước. Nếu bên mua quyền chọn thực hiện quyền của mình, bên bán

quyền có nghĩa vụ bán hoặc mua lượng ngoại tệ trong hợp đồng theo tỷ giá

đã thoả thuận trước. Tại Quyết định này, giao dịch quyền lựa chọn chỉ bao

gồm giao dịch giữa các ngoại tệ (không liên quan đến Đồng Việt Nam). Đối

tượng được tham gia giao dịch hối đoái bao gồm tổ chức tín dụng (TCTD)

được phép, tổ chức kinh tế, tổ chức khác và cá nhân và NHNN Việt Nam.

TCTD được phép được duy trì tổng giá trị hợp đồng quyền lựa chọn không

có giao dịch đối ứng tối đa là 10% so với vốn tự có. Cũng trong quyết định

này, các TCTD được phép không được mua quyền lựa chọn của tổ chức kinh

tế, tổ chức khác và cá nhân mà họ chỉ được phép bán quyền chọn cho cácđối tượng này mà thôi

a. Quyền chọn mua/bán ngoại tệ thanh toán bằng một ngoại tệ

khác.




Eximbank là ngân hàng đầu tiên được NHNN cấp phép thí điểm

nghiệp vụ quyền chọn tại Việt Nam (theo công văn số 135/NHNN-QLNH

ngày 12/02/2003). Điều kiện để một ngân hàng thương mại được chọn làm

thí điểm đó là ngân hàng đó được phép kinh doanh ngoại hối, có vốn tự cótối thiểu là 200 tỷ VND, kinh doanh ngoại tệ có lãi trong 5 năm gần nhất và

doanh số mua bán ngoại tệ của năm trước là 1 tỷ USD. Sau Eximbank,

NHNN cho phép 7 ngân hàng khác thực hiện thí điểm nghiệp vụ này, gồm

có 2 ngân hàng nước ngoài hoạt động tại Việt Nam là Citibank, HSBC chi

nhánh thành phố HCM và 5 ngân hàng trong nước là BIDV, ACB,

Vietcombank, Vietinbank và Agribank.

Quyền chọn USD và VND đáp ứng cho cả nhà nhập khẩu và nhà

xuất khẩu trong đó quyền chọn mua áp dụng cho nhà nhập khẩu và quyền

chọn bán áp dụng cho nhà xuất khẩu. Đồng tiền giao dịch trong hợp đồng là

ngoại tệ tự do chuyển đổi. Hợp đồng quyền chọn có thể được lập theo kiểu

Mỹ hoặc Châu Âu. Với hợp đồng quyền chọn kiểu Mỹ thì người mua quyền

chọn có quyền thực hiện hợp đồng trước hạn, với hợp đồng quyền chọn

kiểu châu âu thì người mua quyền chọn chỉ có quyền thực hiện hợp đồng

vào đúng hạn đã xác định trong hợp đồng.

Tính đến tháng 6/2004, Eximbank mới kí được 50 hợp đồng quyền

chọn với doanh số hơn 50 triệu USD, còn các ngân hàng khác chưa kí được

hợp đồng nào.

Tính đến năm 2007, mặc dù không giới hạn số lượng NHTM tham

gia giao dịch quyền chọn ngoại tệ nhưng thực tế cho thấy hoạt động mua bán chưa sôi động, chỉ tập trung ở chi nhánh của các ngân hàng nước ngoài

như HSBC hay Citibank và một số ít NHTM trong nước như Eximbank,

Techcombank, còn các ngân hàng khác vẫn không có giao dịch.

b. Quyền chọn mua/bán ngoại tệ với VND.




Ngày 18/4/2005, NHNN ban hành công văn số 326/NHNN-QLNH

cho phép ACB là ngân hàng đầu tiên được thực hiện thí điểm cung cấp

quyền chọn mua bán ngoại tệ với VND. Tại ACB, giá trị hợp đồng quyền

chọn tối đa là 10 triệu USD và tối thiểu là 10000 USD. Techcombank là ngân hàng thứ hai được phép thí điểm, với giá trị

hợp đồng là từ 100000 USD đến 8 triệu USD và chỉ được thực hiện quyền

chọn kiểu Châu Âu. BIDV được phép thí điểm từ ngày 22/8/2005 và từ đây

khong còn quy định giới hạn cho hợp đồng quyền chọn. Tính đến tháng

5/2008 đã có 7 ngân hàng được phép giao dịch quyền chọn giữa ngoại tệ và

VND.

Thời gian đầu doanh số giao dịch của hợp đồng quyền chọn ngoại tệ

và VND khá khiêm tốn. Trong giai đoạn 2006-2007, doanh số của hoạt

động này tại Vietcombank là 37,53 triệu USD (chưa bằng 0.1% tổng doanh

số giao dịch ngoại tệ), Eximbank đạt 128,12 triệu USD (chiếm khoảng

0,8% tổng doanh số giao dịch ngoại tệ).

Khoảng giai đoạn năm 2008-2009, luồng vốn nước ngoài chảy vào

chứng khoán và tác động của thị trường thế giới khiến tỉ giá trở thành vấn

đề nóng. Đà tăng tỉ giá làm nảy sinh nhu cầu đầu cơ, khi đó thì hợp đồng

quyền chọn ngoại tệ trở nên được ưa chuộng bởi tính chất thuận lợi cho

chiến lược đầu tư.

Ngày 18/03/2009, giữa lúc hoạt động Options đang nhộn nhịp vì diễn

biến tăng giá của thị trường ngoại hối và thị trường vàng, NHNH đột ngột

ra quyết định dừng thí điểm hoạt động này tại tất cả các tổ chức tín dụng(công văn số 1819/NHNN-QLNH có hiệu lực từ ngày 23/3/2009). Đây là

một trong những giải pháp để ổn định tỷ giá do tính chất đầu cơ của hợp

đồng option gây ảnh hưởng không nhỏ đến diễn biến tỷ giá USD/VND vào

thời gian này




c. Quyền chọn chứng khoán (cổ phiếu)

Trong giai đoạn thí điểm hiện nay, UBCK chỉ cho công ty chứng

khoán VCBS thí điểm triển khai nghiệp vụ quyền chọn cổ phiếu, với đối

tượng giao dịch là giữa VCBS và các nhà đầu tư (kể cả cá nhân và tổ chức).Thế nhưng, do là một nghiệp vụ mới nên rất ít các nhà đầu tư biết đến và sử

dụng dịch vụ này, các con số về hợp đồng, doanh thu của tổ chức thực hiện

VCBS hầu như là không đáng kể.

4. Điều chỉnh hợp đồng tương lai

Việt nam chưa có văn bản pháp lý quy định cho các quan hệ hợp

đồng giao sau. Và do vậy, thị trường giao sau ở Việt Nam chưa phát

triển,chỉ có một số hàng hóa như ngoại tệ,vàng được các ngân hàng thực

hiện. Các giao dịch về café,gạo chưa được giao dịch tại Việt Nam.

Luật chứng khoán Việt Nam cũng đã có những quy định giao dịch

sau,tuy nhiên trên thực tế thì vẫn chưa thể áp dụng vì chưa được hướng dẫn

thực hiện cụ thể. Những phương pháp này chỉ có thể áp dụng khi thị trường

chứng khoán Việt Nam đảm bảo các yếu tố về hạ tầng kỹ thuật,pháp lý và

phát triển ở trình độ cao hơn nhiều so với hiện nay.

Giao dịch bằng hợp đồng giao tương lai lần đầu tiên trên thị trường

Việt Nam được khởi động mới đây,giữa Ngân hàng TMCP Kỹ Thương

VIệt Nam ( techcombank) và công ty Đầu tư xuất nhập khẩu Đăk Lăk đã

mang lại hiệu quả rõ ràng trong việc kinh doanh café. Nhiều giao dịch trực

tiếp giữa công ty Đầu tư xuất nhập khẩu Đăk Lăk tại thị trường London

thông qua nhà môi giới Techcombank đã đem lại lợi ích cho doanh nghiệpxuất khẩu và người trồng café. Thông tin từ Hiệp hôi cà phê Việt Nam cho

biết,từ nay đa phần các thành viên của Hiệp hội sẽ ký kết xuẩt khẩu theo

hình thức “ hợp đồng giao sau”. Các đối tác kinh doanh nước ngoài cũng




chấp nhận hình thức này vì giá cà phê trên thị trường thế giới liên tục tăng

cao.

Sau khi tổ chức thành công cho các doanh nghiệp mua bán cà phê

bằng hợp dồng tương lai trực tiếp với các sàn giao dịch cà phê trên thế giới,Techcombank đang chuẩn bị thực hiện tiếp dịch vụ mua bán đậu tương và

cao du trên thị trường bằng hợp đồng tương lai.




IV. Nguyên nhân, giái pháp cho khung pháp lý về công cụ phái

sinh tại Việt Nam:

1. Một số đánh giá về các văn bản pháp luât điều chỉnh CCPS hiệnnay:

a. Những điểm tích cực:

_Nhìn chung, các văn bản pháp luật hiện nay đã mở đường cho công

cụ phái sinh được giao dịch tại Việt Nam, cho phép các nhà XNK có thể bảo

hiểm các khoản thu nhập, cũng như chi phí phải bỏ ra của mình.

_Tạo bước khởi đầu trong quá trình hội nhập với thị trường tài chínhquốc tế trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay.

_Là nền tảng cho thị trường công cụ phái sinh có thể hoạt động, đa

dạng hoát thị trường tài chính Việt Nam

b. Những mặt hạn chế:

_Mặc dù đã có những quy định ra đời từ khá lâu nhưng dường như

các văn bản này vẫn chưa làm thúc đẩy thị trường công cụ phái sinh hiện

nay, hay nói cách khác, thị trường công cụ phái sinh còn kém phát triển,

_Chưa khuyến khích các chủ thể trong nền kinh tế tham gia vào thị

trường công cụ phái sinh. Việc tham gia vào các giao dịch phái sinh ngoại tệ

hiện nay là rất khó khăn, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ.

_Chưa có định hướng một cách rõ ràng như phát triển thị trường tập

trung hay thị trường OTC, hay chọn mô hình giao dịch nào phù hợp, chọn

những công cụ giao dịch cơ sở nào…

_Các ngân hàng vẫn là người độc quyến trong việc cung cấp các hợp

đồng về công cụ phái sinh. Chỉ có các doanh nghiệp lớn mới được giao dịch




phái sinh với các ngân hàng, trong khi đó, với các doanh nghiệp nhỏ, điều

này có thể xem là không thể.

_Chưa tạo ra sự minh bạch khi các chủ thể tham gia vào thị trường, do

đó họ dễ gặp phải rủi ro về đạo đức. 2. Nguyên nhân:

Có thể thấy rõ, thị trường về công cụ phái sinh hiện nay ở Việt Nam

vẫn đang trong quá trình manh nha phát triển, mặc dù đã có một số văn bản

pháp luật ra đời được nhiều năm. Vậy, nguyên nhân nào dẫn đến hiện tượng

trên? Có nhiều nguyên nhân về mặt pháp lý cũng như xuất phát từ bản than

các chủ thể trong nền kinh tế. Xét về mặt pháp lý, có thể tìm ra một số

nguyên nhân sau:

Thứ nhất , Việt Nam thiếu một khuôn khổ pháp lý về sở giao dịch

hàng hóa, thiếu các quy định cụ thể về phát triển sàn giao dịch, cơ chế hỗ trợ

bảo vệ nhà đầu tư như quy định cho thêm các nhà bảo hiểm tham giao vào

các hợp đồng phái sinh,…

Thứ hai, hiện nay NHNN chỉ cho phép giao dịch một số loại công cụ

phái sinh nhất định, và vẫn giới hạn trong các ngân hàng, hay có nghĩa là

trong hợp đồng có một đối tác phải là ngân hàng,. Điều này làm cho thì

trường công cụ phái sinh bị bó hẹp khá lớn. Cụ thể các loại hợp đồng hiện

nãy chủ yếu là kỳ hạn và hoán đổi, mà đối tượng là ngoại tệ hoặc lãi suất,

trong khi đó các loại hợp đồng về trái phiếu vẫn chưa xuất hiện. Hợp đồng

tương lai hiện nay có thể coi là còn chưa xuất hiện tại Việt Nam, hợp đồng

quyền chọn thì chỉ giao dịch giữa các ngoại tệ với nhau. Thứ ba, có thể thấy rõ vẫn chưa có bất kì hành lang pháp lý nào để mở

đường hay khuyến khích cho thị trường phái sinh các loại hàng hóa thông

thường như gạo, thịt, sữa, … phát triển. Hiện tại chỉ mới có một sàn giao

dịch tương lai hàng hóa duy nhất tại Việt Nam hiện nay.




Thứ tư , các quy định hiện nay vẫn chưa thúc đẩy độ mở thị trường tài

chính lớn hơn, chưa cho pháp các nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào nhiều

giao dịch thì trường công cụ phái sinh. Điều này là bởi thị trường tiền tệ

cũng như thị trường vốn còn khá nhỏ bé, cho nên cần có sự can thiệp của

NHNN để tránh tác động xấu đến thị thường tài chính Việt Nam. Tuy nhiên,

trong định hướng mở rộng quan hệ quốc tế, gia nhập sâu vào nền kinh tế,

việc mở cửa thị trường là điều bắt buộc.

Thứ năm, chưa có một ràng buộc pháp lý cụ thể nào để làm tăng tính

minh bạch của thị trường để nhằm hạn chế rủi ro đạo đức. Đây là một phần

nguyên nhân khiến cho các nhà đầu tư không mặn mà với thị trường công cụ

phái sinh.

Thứ sáu, chưa giúp các chủ thể trong nền kinh tế hiểu một cách đúng

đắn về công cụ phái sinh. Cụ thể, có thể lấy ví dụ hiện nay, NHNN vẫn chưa

hoàn chỉnh khung pháp lý xác định rõ ràng nghiệp vụ giao dịch hợp đồng

Options là một nghiệp vụ kinh doanh tài chính mang tính chất phòng ngừa

rủi ro hối đoái của các DN không thuộc các tổ chức tài chính tín dụng, bảo

hiểm, kinh doanh.

Thứ bảy, các văn bản điều chỉnh công cụ phái sinh vẫn chưa quy định

rõ chất lượng từng loại công cụ phái sinh, mà ở đây, chính là tính hợp pháp,

tính thanh khoản, khả năng thích ứng với các loại rủi ro của các công cụ tài

chính phái sinh khi tham gia vào thị trường.

3. Giải pháp cho khung pháp lý tại Việt Nam:

Trong chiến lược phát triển thị trường CK từ 2011 đến 2020 đã đề cậptới vấn đề cấu trúc lại thị trường và xây dựng thị trường giao dịch công cụ

phái sinh có tổ chức. Theo lộ trình triển khai, thực hiện mà UBCK đưa ra,

giai đoạn 2011-2012 là thời kỳ xây dựng nghị định Chính phủ; quy chế tạo




hành lang pháp lý. Có thể nói, thời điểm này là rất quan trọng cho định

hướng phát triển thị trường công cụ phái sinh còn khá non trẻ ở Việt Nam.

Từ các nguyên nhân nêu trên, có thể để ra một số giải pháp nhằm cải

thiện hành lang pháp lý hiện nay, góp phần vào định hướng phái triển thịtrường công cụ phái sinh

Thứ nhất , cần có những quy định cụ thể và rõ ràng về từng loại công

cụ phái sinh, hoạt động, cách thức giao dịch... đối với thị trường, tránh nhầm

lẫn, gây khó hiểu để không chỉ các ngân hàng, mà còn các nhà đầu tư, các

doanh nghiệp có thể hiểu được một cách chính xác về công cụ phái sinh, tạo

điều kiện để họ có thể tham gia vào thị trường một cách dễ dàng hơn.

Thứ hai, đa dạng hóa các công cụ phái sinh trên thị trường, ban hành

các quy chế thành lập các sở giao dịch. Thông qua việc quy định thêm các

loại công cụ phái sinh được giao dịch như hợp đồng tương lai, quyền chọn,

kì hạn mua bãn trái phiếu,… sẽ giúp nhà đầu tư có nhiều phương án để lựa

chọn để tham gia vào thị trường.

Thứ ba, có những chính sách ưu đãi về thuế đồng thời quy hoạch cụ

thể về loại hàng hóa có lợi thế cạnh tranh để thúc đẩy phát triển giao dịch

hàng hóa phái sinh tại các sở giao dịch như giảm thuế thu nhập đối với việc

bán hàng hóa,…

Thứ tư , cần quy định về giới hạn và giá mua. Quy định này nhằm

khống chế các nhà đầu tư đưa ra những mức giá quá cao hay quá thấp làm

cho thị trường bị xáo trộn hay bị bóp méo. Nói cách khác, đây là những quy

định nhằm kiểm soát (không ngăn cấm) các nhà đầu cơ tác động lên giá cả.Các nhà đầu cơ có thể đầu cơ giá lên hoặc đầu cơ giá xuống bằng các quyền

chọn mua và bán. Việc đầu cơ giá trên hợp đồng quyền chọn tiền tệ có thể

làm cho tỷ giá biến động vượt ra khỏi biên độ dự kiến và do đó ảnh hưởng

xấu đến chính sách tỷ giá. Đó là lý do tại sao mà hiện nay, quyền chọn về




giao dịch giữa ngoại tệ và VND bị cấm. Cho nên chúng ta có thể triển khai

các quyền chọn có điều kiện phù hợp với điều kiện các nước như Việt Nam

đã từng áp dụng và thành công. Các quyền chọn tiền tệ có điều kiện đưa ra

những quy định về các mức tỷ giá trần (tối đa) và sàn (tối thiểu). Nếu tỷ giávượt quá các mức giá này thì quyền chọn sẽ không còn có giá trị. Do đó, các

nhà đầu cơ sẽ khó có thể thực hiện được mục đích “đen tối” của mình.

Thứ năm, phải có yêu cầu về vốn và thế chấp trong giao dịch công cụ

tài chính phái sinh để hạn chế rủi ro không thực hiện hợp đồng. Đây là điều

rất quan trọng, vì chúng giúp cho hệ thống các ngân hàng Việt Nam an toàn

hơn trong giao dịch về công cụ phái sinh.

Thứ sáu, yêu cầu bắt buộc về tái phòng ngừa rủi ro trên các thị trường

quốc tế. Yêu cầu này nhằm khống chế và bắt buộc hệ thống ngân hàng

thương mại trong nước không được gánh chịu những rủi ro từ người mua

các hợp đồng quyền chọn hoặc kỳ hạn. Có nghĩa là các ngân hàng chỉ là

trung gian, đứng ra thu phí giữa người mua trong nước và sau đó đem bán

lại trên thị trường thế giới. Nhìn chung, điều này còn tương đối khó khăn vì

với điều kiện về nguồn vốn hạn hẹp, rất ít ngân hàng tại Việt Nam có thể

thục hiện được điều này. Ngoài ra, Việt Nam cần xem xét và khẩn trương

tham gia vào các thoả thuận giao dịch hoán đổi theo quy định quốc tế thì

mới có đủ điều kiện có thể tham gia ký các hợp đồng tái bảo hiểm từ các

giao dịch phái sinh trong nước.

Thứ bảy, mở cửa thị trường tự do cho tất cả các định chế triển khai

các hợp đồng phái sinh. Mở cửa thị trường các công cụ tài chính phái sinh,để tránh tình trạng phổ biến hiện nay là chính phủ chỉ cho phép một số ngân

hàng làm thí điểm. Trong những trường hợp như thế, giá trị hợp lý của các

hợp đồng phái sinh sẽ chỉ là độc quyền của một số ngân hàng, và chắc chắn

sẽ cao hơn trên thị trường thế giới. Tất cả những bóp méo giá trị các hợp




đồng phái sinh sẽ đẩy sang phía người mua gánh chịu. Tác dụng ngược của

các độc quyền là hoặc sẽ không tồn tại công cụ phòng ngừa rủi ro trên thực

tế, do giá phí quá cao làm nản lòng các nhà đầu tư, hoặc là các nhà đầu tư sẽ

càng chấp nhận mạo hiểm cùng tham gia canh bạc với cái giá phải trả rất caovới hy vọng gỡ gặc lại bằng cách hy vọng đầu cơ trên những thị trường bất

đầu cơ trên không khí bất ổn của giá cả thị trường. Chính vì thế muốn có

một thị trường giao dịch công cụ phái sinh phái triển, cần cho phép nhiều

chủ thể cung cấp các sản phẩm phái sinh, không chỉ là các định chế tài

chính. Và dĩ nhiên đi liền với đó là thiết lập khung quản lý chung cho các

chủ thể cung cấp này như các quy định về vốn, mức độ tín nhiệm,…

Thứ tám, ban hành các quy định chặt chẽ về đăng ký và lập các báo

cáo tài chính. Đây là một chuẩn mực bắt buộc nhằm làm tăng tính minh bạch

cho tất cả thành viên tham gia thị trường. Tất cả các thành viên tham gia thị

trường phái sinh phải hiểu hết về nhau trước khi tiến hành các giao dịch với

nhau. Chẳng hạn như một ngân hàng Việt nam đồng ý thực hiện một hợp

đồng tương lai 1000 lượng vàng với người mua tương lai. Trong trường hợp

này người mua tương lai cần phải có những thông tin rằng hiện nay ngân

hàng Việt Nam hiện đang ký quỹ là bao nhiêu tại một ngân hàng nước ngoài

để mua vàng thế giới bán lại cho ngươi từ trong nước. Nói cách khác, trong

cuộc chơi này trong cuộc chơi này ai cũng phải có thông tin lẫn nhau, để

cuộc chơi tăng thêm phần minh bạch và có lợi cho thị trường giao dịch.

Thứ chín, hoàn thiện những quy định tài chính kế toán liên quan, nâng

cao tính thanh khoản của sản phẩm phái sinh, đảm bảo các hoạt động giaodịch được trôi chảy. Cơ quan quản lý cũng cần ban hàng quy định về chất

lượng hàng hoá để đáp ứng nhu cầu và mức độ phát triển của thị trường.

THE END

Thao Luan Nhom Incredible (1)

Documents

Transcript of Thao Luan Nhom Incredible (1)