Multiculturele Gemeenschappen: Richtlijnen voor de bibliotheek · 6 IFLA SECTIE VAN...

MULTICULTURELE GEMEENSCHAPPEN

Richtlijnen voor de bibliotheek

2e editie, herzien

International Federation of Library Associations and Institutions

Section on Library Services to Multicultural Populations

1998

2002 Copyright © 1998 International Federation of Library Associations and

Institutions, Section on Library Services to Multicultural Populations (Sectie van

Bibliotheekdiensten voor Multiculturele Bevolkingsgroepen)

Deze publicatie is in 1987 samengesteld door Anne Holmes en Derek Whitehead

voor de Sectie van Bibliotheekdiensten voor Multiculturele Bevolkingsgroepen

(Section on Library Services to Multicultural Populations) en geactualiseerd door

Virginia Ballance en Marie F. Zielinska in 1996. Laatste herziening: 6 februari 2002.

Vertaling: Anne Hottenhuis.

3


Inhoud

Inleiding

Multiculturele gemeenschappen: richtlijnen voor de bibliotheek

Etnische, linguïstische en culturele diversiteit

Interpretatie

RICHTLIJNEN

1. Verantwoordelijkheid voor levering

2. Bibliotheekmaterialen

3. Cultuuroverschrijdende materialen en diensten

4. Informatie- en naslagdiensten

5. Technische diensten

6. Toegevoegde diensten

7. Personeelsbeleid

8. Speciale groepen

9. Archieven

Aanhangsel

4

IFLA SECTIE VAN BIBLIOTHEEKDIENSTEN VOOR MULTICULTURELE BEVOLKINGSGROEPEN

5


Deze richtlijnen zijn gebaseerd op standaards voor multiculturele bibliotheekdiensten,

opgesteld door de Working Group on Multicultural Library Services (Victoria) en

gepubliceerd in augustus 1982 door de Working Group en de Library Council van Victoria,

Australië. Ze zijn samengesteld voor de Subcommissie Standaards van de IFLA Sectie van

Bibliotheekdiensten voor Multiculturele Gemeenschappen, bestaande uit Anne Holmes en

Derek Whitehead, met consultatie van alle leden van het bestuur van de sectie. De standaards

zijn vertaald in alle officiële talen van IFLA, te weten het Frans, Duits, Russisch en Spaans.

Aansluitend zijn ze vertaald in het Chinees, Japans en Italiaans en verspreid door de sectie.

De ontwikkeling van elektronische media en de introductie van nieuwe wijzen om informatie

te verspreiden, maakten een herziening van de richtlijnen noodzakelijk. Die werd uitgevoerd

door Virginia Ballance en Marie Zielinska, met consultatie van alle leden van het bestuur

van de sectie. Benedikte Kragh-Schwarz en Charles Townley hielpen bij de voorbereidingen

van de definitieve versie.

INLEIDING

6


Deze richtlijnen zijn opgesteld en gepubliceerd om standaards van onpartijdigheid en

gelijkheid te bevorderen binnen het bibliotheekwerk voor etnische, linguïstische en culturele

minderheden.

De richtlijnen:

� leveren criteria waarmee kan worden beoordeeld of bestaande diensten toereikend

zijn

� voorzien in een basis voor het opzetten van bibliotheekdiensten voor alle groepen

binnen de gemeenschap;

� leveren een evenwichtige basis voor de inkoop van materialen en het aanbieden van

diensten;

� dragen bij aan wederzijds begrip en tolerantie tussen de etnische, linguïstische en

culturele groepen die in elke samenleving vertegenwoordigd zijn.

Het is niet de bedoeling dat deze richtlijnen onafhankelijk van andere standaards en richtlijnen

worden gehanteerd. Ze zijn in het bijzonder bedoeld om gebruikt te worden in samenhang met

nationale standaards en richtlijnen voor bepaalde typen bibliotheken in elk land en

internationale standaards. Het is de bedoeling dat het basisprincipe van deze richtlijnen, dat

van gelijkwaardigheid, aangewend wordt bij de toepassing van bestaande standaards en

richtlijnen voor openbare, school-, universiteits- en andere bibliotheken. Ook is het van

belang dat bibliotheekdiensten aan etnische, linguïstische en culturele minderheden niet als

losstaand van of als toevoeging aan ‘normale’ diensten worden beschouwd. Ze moeten

integraal deel uitmaken van elke bibliotheekdienst.

Etnische, linguïstische en culturele diversiteit

Deze richtlijnen zijn internationaal. Er zijn echter grote verschillen in de etnische,

linguïstische en culturele samenstelling van de landen in de wereld. Deze verscheidenheid kan

op de volgende wijze worden gecategoriseerd:

1. Immigrantenminderheden. Tot deze categorie behoort de eerste generatie immigranten,

die hun eigen ta(a)l(en) en cultu(u)r(en) hebben, die afwijken van die van het gastland.

Onder deze categorie vallen ook die afstammelingen van immigranten die zich blijven

identificeren met hun cultuur van afkomst.

2. Asielzoekers, vluchtelingen en inwoners met een tijdelijke verblijfsvergunning.

3. Migrantarbeiders. Tot deze categorie behoren gastarbeiders en degenen die zij

onderhouden. Het gaat om immigranten die niet altijd willen blijven en wier juridische

status die van een tijdelijke inwoner is. Ze kunnen uiteindelijk permanente bewoners

worden (categorie 1), afhankelijk van de politiek van hun verblijfsland en hun eigen

wensen.

4. Nationale minderheden. Dit zijn autochtone of al langer gevestigde groepen met een

langdurige en duidelijke etnische, linguïstische of culturele identiteit, afwijkend van die

van de meerderheid. Ze kunnen de standaardtaal van het land gebruiken (zoals de

Zweden in Finland) of deze substantieel aanvaard hebben (zoals de bewoners van Wales

of de oorspronkelijke inwoners van Amerika). Nationale minderheden kunnen ook hun

MULTICULTURELE GEMEENSCHAPPEN:

RICHTLIJNEN VOOR DE BIBLIOTHEEK

7


taal of cultuur gemeen hebben met die van de meerderheid in aangrenzende landen of

kunnen beperkt zijn tot het land waarin ze een minderheid vormen.

5. Een wereldomvattende samenleving. In de wereldomvattende samenleving maken we

allemaal deel uit van culturele minderheden. Alle culturen moeten vertegenwoordigd

zijn in de wereldwijde informatiestructuur.

Dialect is ook een factor van belang. In veel landen die in linguïstisch opzicht als redelijk

homogeen worden beschouwd, is er een grote verscheidenheid aan dialecten en kunnen

levenskrachtige dialecten en streekculturen bestaan. Wanneer er materialen beschikbaar

zijn in deze dialecten of over deze culturen, moeten bibliotheken ze aanschaffen.

Deze richtlijnen zijn bedoeld om toegepast te worden op een verscheidenheid aan situaties

van etnische, linguïstische en culturele diversiteit en om de richtlijnen aan te scherpen die

de sectie in 1986 opstelde op dit gebied. Deze zijn te vinden als aanhangsel bij dit

document.

Interpretatie

Deze richtlijnen gaan uit van het algemene principe dat bibliotheekdiensten op hetzelfde

niveau en volgens dezelfde standaard geleverd moeten worden aan alle etnische,

linguïstische en culturele groepen. Dit is om verscheidene redenen niet altijd mogelijk.

Hoe dan ook, het is van wezenlijk belang dat dit principe als belangrijkste doel wordt

gehandhaafd.

In de volgende richtlijnen, wordt er sterk op aangedrongen dat alle etnische, linguïstische

en culturele minderheden van bibliotheekmaterialen worden voorzien en dat hen toegang

wordt geboden tot informatienetwerken in de taal van hun voorkeur, die hun eigen cultuur

weerspiegelen en op basis van rechtvaardigheid en redelijkheid. Bij het toepassen van dit

principe moeten de volgende punten worden gevolgd:

1. Wanneer de taal van een etnische minderheid niet de officiële taal van het land is, zal

een groot deel van het landspecifieke materiaal alleen in de officiële taal beschikbaar

zijn, bijvoorbeeld materiaal dat betrekking heeft op de wet, de overheid, het

onderwijs en het bedrijfsleven. Dit moet in ogenschouw genomen worden bij het

bepalen of aanbod evenwaardig is.

2. De hoeveelheid materialen zoals die in veel minderheidstalen beschikbaar is, maakt

het onmogelijk om bibliotheekmaterialen volgens dezelfde standaard als die van de

meerderheidstaal aan te schaffen. Wanneer het om een taal gaat waarin weinig is

gepubliceerd, is het onvermijdelijk dat het aanbod minder toereikend zal zijn voor

wat betreft variatie, evenwicht, collectiegrootte of de conditie van de materialen. Het

kan mogelijk zijn om een ander evenwicht van bibliotheekmaterialen te vinden, maar

voor sommige minderheden zal er een onvermijdelijke ongelijkwaardigheid blijven

bestaan, ongeacht de inspanningen van de bibliotheekmedewerkers.

3. Ook de mate van tweetaligheid, de mate van gehechtheid aan linguïstische of

culturele identiteit en het niveau van sociale integratie in een samenleving kunnen

belangrijk zijn om het niveau van dienstverlening aan etnische, linguïstische en

culturele minderheden te bepalen. Leden van minderheden kunnen de wens hebben

om gezien te worden als deel van een andere groep, voor wat betreft hun behoeften

aan bibliotheekdiensten. Bij de beslissing over wat een rechtvaardig en evenwaardig

aanbod van diensten is, moeten deze factoren in overweging worden genomen.

8


4. Ook relevant is de bestaande vraag naar materialen en diensten, die om een

aantal redenen niet hoeft te corresponderen met het aandeel van de bevolking

van een bepaalde etnische, linguïstische of culturele minderheid. Op plaatsen

waar eerder geen diensten werden verleend, kan de bestaande vraag niet als

uitgangspunt worden genomen. Weinig vraag kan duiden op een ontoereikend

aanbod in het verleden, slechte of ongeschikte service, lage verwachtingen,

slechte publiciteit en onbekendheid met bibliotheekdiensten. Daarom dient

nauwlettend onderzocht te worden waarom er sprake is van weinig of geen

vraag, voordat er een beslissing over de dienstverlening wordt genomen.

5. Alle etnische, culturele en linguïstische minderheden moeten voorzien worden

van collecties en diensten die beantwoorden aan evenwaardige standaards voor

bibliotheekdiensten. Indien er sprake is van zeer kleine minderheden of

wijdverspreide groepen kan het nodig zijn om materialen en diensten op een

centrale of coöperatieve basis beschikbaar te stellen, om te zorgen dat de

hoeveelheid, verscheidenheid en kwaliteit vergelijkbaar zijn met die voor

grotere groepen of de bevolking als geheel.

6. In wereldwijd verbonden bibliotheeksystemen, moeten alle culturen en talen

toegang hebben tot het wereldwijde netwerk en de mogelijkheid hebben om er

aan deel te nemen.

9


Bibliotheekdiensten moeten onpartijdig en zonder discriminatie aangeboden worden

aan alle etnische, culturele en linguïstische groepen in de samenleving.

1. Verantwoordelijkheid voor levering

1.1 Het instellen en leveren van bibliotheekdiensten aan etnische, culturele en

linguïstische minderheden is een verantwoordelijkheid voor alle bibliotheken -

of het nu openbare, nationale, staats- , school-, universiteits- of andere

bibliotheken betreft - en van de centrale en lokale overheid.

1.2 Een effectieve dienstverlening aan etnische, culturele en linguïstische

minderheden vereist normaal gesproken dat, voor zover mogelijk, enkele

diensten centraal geleverd worden. De volgende activiteiten zijn aan te bevelen

voor instellingen die verantwoordelijk zijn voor het toezicht op en de coördinatie

van bibliotheekdiensten:

(a) Het vaststellen van standaards voor bibliotheekdiensten aan etnische,

culturele en linguïstische minderheden, zowel centraal als lokaal en in

overeenstemming met de vaststelling van bibliotheekstandaards in het

algemeen.

(b) De bevordering van gelijkheidsstandaards voor bibliotheekdiensten en van

uitgangspunten en beleid die multiculturele en niet-raciale principes

uitdragen.

(c) Het verzamelen en verspreiden van accurate statistieken die relevant zijn

voor de toepassing van deze richtlijnen en nationale standaards.

(d) Het bijeenbrengen en distribueren van informatie die verwijst naar

bestaande collecties voor etnische, culturele en linguïstische minderheden in

alle soorten bibliotheken.

(e) De evaluatie, met gebruikmaking van advies door minderheden, van de

toepassing van richtlijnen, standaards en beleid.

(f) De levering van collecties van materialen in minderheidstalen en voor

etnische en culturele minderheidsgroepen, hetzij voor circulatie tussen

verschillende bibliotheken, hetzij ten behoeve van directe diensten aan het

publiek. Dit moet in het bijzonder gebeuren wanneer een bevolking erg

klein of verspreid is en individuele bibliotheken daardoor niet in staat zijn

om een goed serviceniveau te bieden.

(g) De levering van materialen in alle vormen en uit verschillende bronnen.

(h) Het aanbieden van centrale technische diensten, inclusief het verwerven,

selecteren en catalogiseren van materialen voor minderheidsgroepen en de

levering van centrale catalogi, elektronisch of gedrukt, van deze materialen.

Meertalige materialen moeten gerapporteerd worden aan dergelijke

nationale catalogi, om daarmee toegang tot lokale materialen voor iedereen

te garanderen.

RICHTLIJNEN

10


(i) Het bieden van consultatie en advies aan bibliotheken met betrekking tot diensten

aan etnische, culturele en linguïstische minderheden en het voorzien in forums voor

regelmatige consultatie van etnische, culturele en linguïstische minderheden.

(j) Het ondersteunen en stimuleren van uitgaven in minderheidstalen en het publiceren

van materialen door of over leden van minderheidsgroepen.

(k) De promotie van bibliotheken en hun diensten aan etnische, culturele en

linguïstische minderheden op bredere schaal dan die van een enkele

bibliotheekdienst.

(l) Het leiding geven aan en sponsoren van onderzoek naar de toekomstige behoeftes

en bibliotheekgebruik van leden van etnische, culturele en linguïstische

minderheden.

(m) Het onderhouden van professionele en internationale uitwisselingsrelaties met

bibliotheken, uitgevers en andere relevante instellingen in de landen van herkomst

van minderheidsgroepen.

(n) De ontwikkeling van online databases voor materialen en de openbaarmaking en

instelling van internationale standaards voor de uitwisseling van data in andere

typoscripten dan het Romaanse.

1.3 De volgende activiteiten zijn aan te bevelen voor individuele bibliotheken en

bibliotheekinstanties:

(a) Elke bibliotheek moet heldere doelstellingen en doelen en een dito beleid vaststellen

met betrekking tot haar diensten aan etnische, culturele en linguïstische

minderheden, die vervolgens een plaats moeten krijgen binnen het algemene

beleidsplan. Een dergelijk lokaal beleidsplan voor multiculturele diensten zal dienen

als leidraad voor de medewerkers en als verklaring aan de gebruikers.

(b) Individuele bibliotheken moeten zich in hun beleid duidelijk uitspreken tegen

discriminatie en racisme.

(c) Elke bibliotheek moet zich voortdurend op de hoogte stellen van de aard en

behoeften van haar gemeenschap, daarbij etnische, culturele en linguïstische

minderheden consulteren, en haar diensten baseren op de aldus verkregen

informatie.

(d) Gepoogd moet worden om in adviesorganen de samenstelling van de bevolking te

weerspiegelen, waarbij erkend moet worden dat deze organen vaak via

democratische processen gevormd worden.

(e) Bibliotheken die significante aantallen mensen bedienen die tot een etnische,

culturele en linguïstische minderheden behoren, moeten zorgen dat er lokale

voorzieningen voor deze gebruikersgroep zijn.

(f) Alle etnische, culturele en linguïstische minderheden dienen te worden voorzien van

een vergelijkbaar niveau van bibliotheekdiensten. Op regionaal of nationaal niveau

moeten initiatieven worden ontplooid om te garanderen dat ook kleine of verspreide

minderheden goed bediend worden, bijvoorbeeld via wisselcollecties, de vorming

van samenwerkingsverbanden of het aanbieden van gezamenlijke diensten door

naburige bibliotheken.

11


2. Bibliotheekmaterialen

2.1 Bibliotheekmaterialen moeten beschikbaar zijn voor iedereen, in de taal van

voorkeur en over en vanuit de eigen cultuur:

(a) Voor elke etnische, culturele en linguïstische minderheidsgroep moet een

effectieve, evenwichtige en substantiële collectie onderhouden worden.

(b) De voorziening in bibliotheekmaterialen voor leden van minderheidsgroepen

moet in overeenstemming zijn met de grootte van de groep en de aanwezige

behoefte.

(c) Een dergelijke voorziening moet aan hetzelfde niveau per hoofd voldoen als die

voor de bevolking als geheel. Daarbij moet erkend worden dat voor kleinere

groepen een hoger voorzieningenniveau dan gemiddeld vereist kan zijn om een

effectieve en gelijkwaardige service te bieden.

(d) De collectie voor etnische, culturele en linguïstische minderheden moet zowel

materialen bevatten die uitgegeven zijn in het land waar men woont als

materialen van elders.

(e) Bibliotheekmaterialen die de ervaringen en interesses van de minderheidsgroep

weerspiegelen en bedoeld zijn voor gebruik door deze groep, moeten ook media

in de meerderheids- of officiële taal bevatten, als deze gebruikt of begrepen

wordt door leden van de minderheidsgroep.

(f) De collectie moet materialen omvatten in talen die veel gebruikt worden als

tweede taal.

2.2. Tijdschriften en dagbladen voor etnische, culturele en linguïstische minderheden

moeten op hetzelfde niveau per hoofd beschikbaar zijn als voor de bevolking als

geheel.

2.3 Boeken, waaronder grote letterboeken, voor etnische, culturele en linguïstische

minderheden moeten op tenminste hetzelfde niveau per hoofd beschikbaar zijn als

voor de bevolking als geheel.

2.4 Geluidsopnames vormen een integraal onderdeel van bibliotheekdiensten voor

minderheden en moeten op tenminste hetzelfde niveau per hoofd beschikbaar zijn

als voor de bevolking als geheel.

2.5 Digitale informatie en video opnames zijn een belangrijk onderdeel van de

dienstverlening geworden en moeten op hetzelfde niveau per hoofd beschikbaar zijn

als voor de bevolking als geheel. Video’s moeten beschikbaar zijn in het nationaal

gangbare standaardformaat.

2.6 Wanneer de nationale wetgeving betreffende auteursrecht, het openbaar uitlenen van

video’s en andere elektronische materialen beperkt, moeten op nationaal niveau

onderhandelingen plaatsvinden met vertegenwoordigers van de rechthebbenden.

2.7 Voor bibliotheken is het juist en wenselijk om ook in andere materialen te voorzien

dan die hierboven genoemd worden. Bij deze andere materialen gaat het onder meer

om cd-rom’s, landkaarten, beeldmaterialen en geprojecteerde media. Waar

dergelijke materialen beschikbaar zijn, dienen ook de etnische, culturele en

linguïstische minderheden in de gemeenschap te worden bediend.

12


2.8 Bibliotheken met websites of databases die deel uitmaken van een netwerk moeten

zich verzekeren van wereldwijde toegang tot hun diensten.

2.9 Wanneer er gebrek is aan een bepaald type bibliotheekmaterialen, moet worden

overwogen om in hogere mate in andere materialen te voorzien.

2.10 Wanneer er sprake is van een gebrek aan gedrukte materialen of een laag leesniveau

in een minderheidsgroepering, of een significant niveau van ongeletterdheid, moet

de nadruk liggen op niet-gedrukte materialen, in het bijzonder audio- en video-

opnames, mits deze voorhanden zijn.

3. Cultuuroverschrijdende materialen en diensten

3.1 Bibliotheken moeten zich bij de collectievorming ten doel stellen om de etnische,

culturele en linguïstische samenstelling van de samenleving te weerspiegelen en om

raciale harmonie en gelijkheid te bevorderen:

(a) Verworven bibliotheekmaterialen moeten in de minderheidstaal toegang bieden

tot andere culturen.

(b) Bibliotheekcollecties moeten materialen bevatten in de meerderheidstaal over de

taalminderheden en hun landen van oorsprong.

3.2 Bibliotheken moeten het leren van talen aanmoedigen en eraan bijdragen, met

speciale aandacht voor studenten die niet verbonden zijn aan een opleidingsinstituut.

Bibliotheken moeten nauw samenwerken met lokale opleidingsinstituten, zodat het

best mogelijke aanbod geleverd wordt:

(a) Bibliotheken moeten voorzien in materialen die het leren van de nationale

ta(a)l(en) en andere talen mogelijk maken.

(b) Dergelijke materialen dienen zowel in de minderheidstalen als in de nationale

ta(a)l(en) gesteld te zijn en moeten alle geschikte media betreffen, waaronder

alfabetiseringssoftware.

(c) Bibliotheken moeten cursussen bevorderen of medesponsoren die nieuwe

immigranten helpen zich aan te passen aan hun nieuwe land met betrekking tot

zaken als staatsburgerschap, werk, sociale voorzieningen e.d.

(d) Bibliotheken moeten cursussen uitvoeren, bevorderen of medesponsoren voor

wie de nationale of andere talen wil leren.

(e) Bibliotheken moeten kennis over minderheidsgroepen en hun culturen

verspreiden.

3.3 Bibliotheken moeten aan het gemeenschapsleven deelnemen via betrokkenheid en

initiatieven bij lokale evenementen als culturele activiteiten en festivals en de

herdenkingen van de verschillende etnische, culturele en linguïstische groepen in het

gebied.

13


4. Informatie- en naslagdiensten

4.1 Bibliotheken moeten naslag- en informatiediensten bieden in de meest gebruikte

talen en aan de groepen die er het meest behoefte aan hebben, zoals recentelijk

aangekomen immigrantengroepen:

(a) Het is in het bijzonder belangrijk dat maatschappelijke informatie, zoals

praktische zaken met betrekking tot het dagelijkse functioneren, indien mogelijk

wordt aangeboden in de taal van de gebruiker.

4.2 Interbibliothecair leenverkeer moet dezelfde verscheidenheid en kwaliteit van

diensten bieden in alle talen, over alle gewenste onderwerpen, voor alle etnische en

culturele groepen.

4.3 Bewegwijzering in bibliotheken moet plaatsvinden in de taal van de belangrijkste

gebruikersgroepen of zonodig gebruik maken van internationale non-verbale

symbolen.

4.4 Inschrijvingsformulieren, telaatbriefjes, reserveringsformulieren, huisregels ,

handleidingen voor bibliotheekgebruik en andere vormen van communicatie tussen

de bibliotheek en haar gebruikers, moet indien mogelijk in de taal van de gebruikers

zijn gesteld.

4.5 Promotiematerialen als bronnenlijsten moeten beschikbaar worden gesteld in de talen

van leden van etnische, culturele en linguïstische minderheidsgroepen en hun

interesses weerspiegelen.

5. Technische diensten

5.1 Om optimaal gebruik te maken van schaarse bronnen, om dupliceren te voorkomen

en financiële middelen economisch te gebruiken, dient de selectie, verwerving en

catalogisering van materialen in minderheidstalen, indien mogelijk, centraal of in

samenwerking uitgevoerd te worden.

5.2 Het catalogiseren van materialen in alle talen moet, als dat praktisch mogelijk is,

volgens dezelfde standaard plaatsvinden als van materialen in de belangrijkste

ta(a)l(en) van het land:

(a) Het catalogiseren van alle bibliotheekmaterialen moet, indien mogelijk, in de

oorspronkelijke taal en dito schrift plaatsvinden, daarnaast kan voorzien worden

in toegang in de nationale ta(a)l(en) voor het gebruik door medewerkers, indien

nodig met transcriptie.

(b) Bibliotheken die geautomatiseerde systemen gebruiken moeten zich ervan

verzekeren dat hun apparatuur in staat is om te gaan met gegevens in andere

schriften dan die van hun eigen taal en dat de gegevens overeenkomen met

internationale standaards, om daarmee uitwisseling van overzichten mogelijk te

maken. Bibliotheekdirecties moeten toegang hebben tot deze databases via de

publiekscatalogus van de bibliotheek.

(c) De productie en het onderhoud van centrale catalogi in alle talen, in gedrukte of

elektronische vorm, is een belangrijk element in een evenwichtige nationale of

regionale dienstverlening, om samenwerking mogelijk te maken en te

bewerkstelligen dat specifieke titel- en onderwerpsaanvragen kunnen worden

ingewilligd.

14


5.3 Collecties moeten dusdanig worden onderhouden dat ze zo actueel mogelijk zijn:

(a) Er moeten regelmatig nieuwe materialen worden verworven in alle talen en voor

alle etnische, culturele en linguïstische minderheidsgroepen.

(b) Verouderde en versleten materialen moeten regelmatig worden verwijderd en bij

af te danken materialen moet nagedacht worden over een nuttige nieuwe

bestemming.

(c) Wanneer er centrale collecties zijn, moeten afgedankte materialen daar eerst

aangeboden worden.

(d) Bij zaken als het opnieuw binden of meervoudig kopiëren dient voorzichtigheid

te worden betracht, om zeker te stellen dat de kwaliteit van het materiaal

toereikend is.

6. Toegevoegde diensten

6.1 Het bevorderen, bemoedigen en ondersteunen van alfabetisering en

alfabetiseringsprogramma’s is een typische functie voor bibliotheken en moet zowel

geletterdheid in de nationale ta(a)l(en) als in andere talen inhouden.

6.2 Culturele en maatschappelijke activiteiten die door de bibliotheek georganiseerd

worden, zoals verhalen vertellen, concerten, theatervoorstellingen en

tentoonstellingen, moeten gericht zijn op alle etnische, culturele en linguïstische

groepen.

6.3 Bibliotheekdiensten voor personen die niet in staat zijn om de bibliotheek te

bezoeken, moeten worden aangeboden in de taal die de gebruiker prefereert en aan

alle etnische, culturele en linguïstische groepen. Het gaat onder meer om diensten

aan personen die aan huis zijn gebonden, ziekenhuizen en penitentiaire inrichtingen.

6.4 Toegevoegde diensten van bibliotheken moeten verzorgd worden in de taal die de

gebruiker prefereert, het gaat daarbij onder meer om dienstverlening aan fabrieken

en andere werkplaatsen en aan maatschappelijke etnische groepen.

6.5 Dienstverlening aan etnische, culturele en linguïstische minderheden, waaronder

inlichtingenwerk, moet indien mogelijk beschikbaar zijn op alternatieve en voor de

groep bekende locaties.

7. Personeelsbeleid

7.1 Het personeelsbestand van bibliotheken moet de multiculturele samenlevingen

weerspiegelen waarin ze zijn gevestigd. Bibliotheken dienen ervoor te zorgen dat

hun personeel daadwerkelijk de verschillende etnische, culturele en linguïstische

groepen onder de klanten vertegenwoordigt. Bibliotheken moeten positieve

actiestrategieën invoeren om te zorgen dat leden van etnische, culturele en

linguïstische minderheden zich bewust zijn van de mogelijkheid om er in dienst te

treden.

7.2 Bibliotheekbestuurders moeten de indiensttreding aanmoedigen van mensen met

relevante talen- en culturele kennis, vaardigheden en mogelijkheden:

15


(a) Een geschikte wijze om dit te bewerkstelligen is het instellen van een eigen

aanstellingsbeleid op dit gebied, het creëren van specifieke functies en het

inzetten van stage- en leerlingplaatsen.

(b) Het is belangrijk dat taal- en culturele kenmerken aansluiten bij de taken

waarvoor een medewerker is aangesteld en dat bibliotheken daarbij oog hebben

voor de verscheidenheid aan vaardigheden die benodigd zijn voor de

verschillende functies. Het gaat daarbij om mondelinge taalvaardigheid,

leesvaardigheid, schrijfvaardigheid, bekendheid met de algemene cultuur, een

hoge opleiding binnen de algemene cultuur of een combinatie van genoemde

vaardigheden.

7.3 Bibliotheekbesturen moeten doorlopende scholingsprogramma’s instellen om het

culturele en volkenkundige bewustzijn van de medewerkers te verrijken en hun

mogelijkheden verbeteren om hun taken uit te voeren in een etnisch, taalkundig of

cultureel pluriforme samenleving.

7.4 Bibliotheekopleidingen moeten mensen met een etnische, taalkundige of culturele

minderheidsachtergrond aanmoedigen om cursussen op bibliotheek- en gerelateerde

gebieden te volgen:

(a) Bibliotheekopleidingen moeten garanderen dat in alle cursussen aandacht is

voor zaken die te maken hebben met een etnisch, taalkundig of cultureel diverse

samenleving.

7.5 De gezamenlijke inzet van bibliotheekmedewerkers met geschikte expertise moet

aangemoedigd worden.

8. Speciale groepen

8.1 De behoeften van individuen variëren enorm, afhankelijk van leeftijd en

omstandigheden. Multiculturele bibliotheekdiensten dienen hier rekening mee te

houden en speciale voorzieningen te creëren om aan de behoeften van speciale

groepen te voldoen.

8.2 De diensten van bibliotheken aan gehandicapten die geen of beperkt toegang hebben

tot de materialen van bibliotheken, dienen te worden aangeboden in de eerste taal

van de gebruikers, aan alle etnische, linguïstische en culturele minderheden.

8.3 Bibliotheken moeten de specifieke behoefte erkennen van kinderen uit etnische,

linguïstische en culturele minderheden om hun oorspronkelijke cultuur te

onderhouden en te ontwikkelen en daartoe een gelijkwaardig aanbod aan materialen

beschikbaar stellen aan deze kinderen en jong volwassenen.

9. Archieven

9.1 Bibliotheken moeten de conservering van originele materialen die tot het erfgoed

behoren van etnische, linguïstische en culturele minderheden faciliteren, bevorderen

en ondersteunen.

9.2 Lokale, regionale en nationale bibliotheken moeten collecties van archiefmaterialen,

etnische geschiedschrijving en mondeling overgeleverde geschiedenis onderhouden.

16


AanhangselIFLA Richtlijnen voor openbare bibliotheken, 1986

Diensten voor etnische en taalkundige minderheden

Etnische en taalkundige minderheden zijn soms niet in staat om volledig gebruik te

maken van de algemeen beschikbare openbare bibliotheekdiensten. Vaak kunnen ze de

taal van de gemeenschap waarin ze leven niet lezen en velen kunnen zelfs in hun eigen

taal zwakke lezers zijn. Vanwege hun andere culturele patronen en problemen om hun

plaats te vinden binnen de samenleving als geheel, kunnen ze aanvullende behoeften

hebben. Ook zijn er velen die sociaal en financieel in het nadeel zijn vergeleken met de

rest van de gemeenschap. Daarom hebben ze speciale voorzieningen nodig vanuit de

openbare bibliotheek.

1.73 Openbare bibliotheken moeten actief optreden om de behoeften en problemen van

etnische en linguïstische minderheden te peilen, in de noodzakelijke materialen en

diensten voorzien en hun gebruik aanmoedigen.

1.74 Centrale organisaties met verantwoordelijkheid voor bibliotheken kunnen van

dienst zijn door verbanden met relevante nationale lichamen aan te gaan die de

belangen van minderheidsgroeperingen vertegenwoordigen.

1.75 Plaatselijke leiders van minderheidsgroeperingen moeten benaderd worden om te

garanderen dat ze weten wat de bibliotheek te bieden heeft en om hun

samenwerking te verkrijgen bij het aanmoedigen van het gebruik ervan.

1.76 Het aanstellen, ook parttime, van medewerkers met de juiste talenkennis is zeer

wenselijk.

1.77 Materialen, inclusief dagbladen, in minderheidstalen, moeten vaak betrokken

worden in het land van herkomst. Nationale organisaties of gespecialiseerde

boekhandels zouden hierbij van dienst kunnen zijn. Ook kunnen verschillende

bibliotheeksystemen met dezelfde behoeften hierbij samenwerken.

1.78 Als verschillende kleine minderheidsgroeperingen behoefte hebben aan gedrukte

of audiovisuele materialen in dezelfde taal, zal het vaak inefficiënt zijn wanneer

iedere bibliotheek voor zich aan deze behoefte tracht te voldoen met het eigen

beperkte aanbod aan materialen. Coöperatieve regelingen om een breder aanbod

aan materialen te laten circuleren kunnen veel doeltreffender zijn. Er kunnen

alternatieve nationale wisselcollecties van dergelijke materialen worden

samengesteld om de plaatselijke collectie aan te vullen.

1.79 Informatiefolders in minderheidstalen die bibliotheekdiensten en andere

plaatselijke faciliteiten beschrijven, moeten hoofdzakelijk door de eigen

belangenverenigingen van de minderheidsgroep gedistribueerd worden. Met

aanmoediging en hulp van de bibliotheek zouden deze en andere publicaties ook

geproduceerd kunnen worden door leden van de minderheidsgroep zelf.

1.80 Kinderen uit minderheidsgroepen die prettig willen leven in een vreemde

gemeenschap, zonder hun culturele erfenis te verliezen, lopen tegen bepaalde

problemen op. Bibliotheken dienen zich bewust te zijn van dit gevaar en te

voorzien in geschikte materialen over de geschiedenis en cultuur van de landen

waar immigrantengroepen vandaan komen en in boeken en tijdschriften voor

kinderen in hun eigen taal.

17


1.81 Etnische minderheden kunnen het leven van de gemeenschap waarin ze zich

vestigen, verrijken door hun culturele tradities te behouden en, voor zover

mogelijk, door te gaan met het praktizeren van hun eigen gebruiken. Daarbij kan

de openbare bibliotheek assisteren via het bevorderen van uitvoeringen en

tentoonstellingen rondom hun traditionele leven en cultuur.

1.82 De meerderheidsgroep binnen elke gemeenschap kan hulp nodig hebben bij het

begrijpen van de verschillende culturen en achtergronden van de

minderheidsgroepen in hun midden. Ook voor hen is de openbare bibliotheek een

belangrijke bron van informatie en begeleiding.

Multiculturele Gemeenschappen: Richtlijnen voor de bibliotheek · 6 IFLA SECTIE VAN...

Documents

Transcript of Multiculturele Gemeenschappen: Richtlijnen voor de bibliotheek · 6 IFLA SECTIE VAN...