Les Hommes ApproximatifsCaroline Guiela Nguyen

1

INHOUD CONTENTS INFO & CONTEXT 2

CREDITS 3

TOELICHTING 6EXPLANATORY NOTES 10

EEN KORTE GESCHIEDENIS VAN VIETNAM 12A BRIEF HISTORY OF VIETNAM 14

OVER DE ARTIEST 16ABOUT THE ARTIST 17

HOLLAND FESTIVAL 2018 20

WORD VRIEND 22JOIN US 22

COLOFON 24COLOPHON 24

2

CONTEXTinleiding introductiondoor by John Kleinen18:456.45 pm

INFOWO 13, DO 14 JUNI 2018WED 13, THU 14 JUNE 2018

aanvang starting time19:307.30 pm

locatie venueStadsschouwburg Amsterdam / Rabozaal

duur running time3 uur 15 minuten inclusief een pauze3 hours 15 minutes, including one interval

taal languageFrans, Vietnamees (Nederlandse & Engelse boventiteling)French, Vietnamese (Dutch and English surtitles)

leshommesapproximatifs.com

3

CREDITStekst textCaroline Guiela Nguyenen artistiek team and artistic team

regie directionCaroline Guiela Nguyen

artistieke samenwerking artistic collaborationClaire Calvi toneelbeeld set designAlice Duchange

kostuums costumeBenjamin Moreau  licht lightJérémie Papin geluid soundAntoine Richard muziek musicTeddy Gauliat-Pitois, Antoine Richard

dramaturgie dramaturgy Jérémie Scheidler, Manon Worms

vertaling translationDuc Duy Nguyen

scriptadvies script consultantNicolas Fleureau

cast castCaroline Arrouas, Dan Artus, Adeline Guillot, Thi Truc Ly Huynh, Hoàng Son Lê, Phú Hau Nguyen, My Chau Nguyen Thi, Pierric Plathier, Thi Thanh Thu Tô, Anh Tran Nghia, Hiep Tran Nghia

stagiair dramaturgie trainee dramaturgy Hugo Soubise

assistant lichtontwerp assistant light design Sébastien Lemarchand

assistant geluidsontwerp assistant sound design Orane Duclos

kostuummakers costume makers Aude Bretagne, Dominique Fournier, Barbara Mornet, Frédérique Payot, Pascale Barré

uitvoering decorset constructionwerkplaats van workshops of Odéon-Théâtre de l’Europe

haar en make-up hair and make-up Christelle Paillard

algemeen directeur general managerSerge Ugolini

inspiciënt stage managerEric Guyamot

leiding licht lights managerCorentin Schricke

kleedster dresserColine Galeazzi

administratie, productie administration, production Juliette Kramer, Elsa Hummel-Zongo

productie productionLes Hommes Approximatifs

4

uitvoerend producent executive producerLa Comédie de Valence, CDN-Drôme Ardèche

coproductie coproductionOdéon-Théâtre de l’Europe, MC2: Grenoble, Festival d’Avignon, Centre dramatique national de Normandie – Rouen, Théâtre national de Strasbourg, Centre dramatique régional de Tours – Théâtre Olympia, La Comédie de Reims – CDN, Théâtre National de Bretagne – Rennes, Théâtre du Beauvaisis – Scène nationale de l’Oise en préfiguration, Théâtre de la Croix-Rousse

met financiële steun van with the financial support ofRégion Auvergne-Rhône-Alpes, Conseil départemental de la Drôme, Institut français à Paris

met steun van with the kind support ofInstitut français du Vietnam, Université de Théâtre et de Cinéma de Hô Chi Minh-Ville en van and of La Chartreuse, Villeneuve lez Avignon – Centre national des écritures du spectacle

de tekst is genomineerd voor een prijsvan de the text is laureate to the Commission nationale d’aide à la création de textes dramatiques – ARTCENA

met artistieke deelname vanwith the artistic participation ofJeune théâtre national

Caroline Guiela Nguyen is lid van het artistiek collectief van is a member of the artistic collective ofLa Comédie de Valence – CDN Drôme Ardècheis associate artist bijis an associated artist forOdéon-Théâtre de l’Europe en andMC2: Grenoble

Les Hommes Approximatifs wordt structureel gesubsidieerd door is contractually subsidised by Ministère de la Culture – DRAC Auvergne Rhône-Alpes, Région Auvergne – Rhône-Alpeswordt gesubsidieerd door is subsidised by Conseil départemental de la Drômeen and Ville de Valence

wereldpremière world premiereValence, 1 juni 2017

5

6

TOELICHTING door Vincent Kouters

De 36-jarige Franse theaterregisseur Caroline Guiela Nguyen maakt haar debuut op het Holland Festival met SAIGON. De voorstelling, een mo zaïekvertelling over liefde, leed en ballingschap en de gedeelde geschiedenis van Frankrijk en Vietnam, zorgde er vorig jaar voor dat haar ster rees in Frankrijk. SAIGON ging in wereldpremière op het Festival d’Avignon in 2017 en werd lovend ontvangen in de pers. Kwalificaties als ‘verontrustend’, ‘hypnotiserend’ en ‘hartverscheurend’ vielen Nguyens zesde werk ten deel. Het was een baanbrekend werk dat veel losmaakte in de Franse theaterwereld.

Het stuk speelt zich af in de keuken van een Vietnamees restaurant in het dertiende arrondissement van Parijs. Die plek is niet willekeurig ge kozen: hier wonen veel immigranten met een Chinese, Vietnamese of Koreaanse achtergrond. In het restaurant trekt een grote stoet van personages voorbij – verschillende generaties Vietnamezen en Fransen – ieder met een eigen verhaal dat op de een of andere manier gere-lateerd is aan de Franse geschiedenis van Vietnam of de Vietnamese geschiedenis van Frankrijk. Tijden en locaties lopen in de voorstelling door elkaar. Op het ene moment is het 1956, toen Frankrijk zich terugtrok uit Vietnam, op het andere kan het 1996 zijn, toen het Amerikaans econo-misch embargo werd opgegeven dat vrijer verkeer van personen tussen het westen en Vietnam mogelijk maakt.

Nguyen vertelt in een interview met het Franse Cheek Magazine dat SAIGON voortkomt uit haar behoefte om verhalen te vertellen die niet in het klassieke repertoire te vinden zijn. ‘Het was een lang proces. In 2008, nadat ik verschillende klassieke toneelteksten had geregisseerd, realiseerde ik me dat sommige verhalen en mensen ontbraken op de Franse theaterpodia. Ik wilde in ons werk het geluid van de héle wereld laten horen en ik had het idee dat sommige stemmen misten. Daarom richtte ik met een aantal gelijkgestemden in 2009 het gezelschap Les Hommes Approximatifs op. Sindsdien zoeken we naar verhalen die ons iets vertellen over wie we vandaag de dag zijn en wie die mensen zijn die in het theater niet aan bod komen.’

Ter voorbereiding van SAIGON ging Nguyen op zoek naar verhalen en getuigenissen van en over Vietnamese vluchtelingen. Zowel na de nederlaag van de Franse troepen in Dien Bien Phu in 1954 als na de Viet-

7

namoorlog, die eindigde in 1975, ontvluchtten vele honderdduizenden Vietnamezen hun land. Nguyen maakte meerdere reizen naar het land, waar ze verbleef in Ho Chi Minhstad – in de Franse koloniale tijd nog Saigon geheten. Daar hoorde ze verhalen en talen die ze nog niet eerder had gehoord. Nguyen, die zelf opgroeide in de Franse Var, een depar-tement aan de Middellandse zee, als kind van een Vietnamese moeder en Frans-Algerijnse vader, was zo onder de indruk van alle mensen die ze ontmoette en van Ho Chi Minhstad, dat ze ter plekke begon te schrijven.

Elke acteur kreeg op eerste repetitiedag haar tekst te lezen. ‘Die tekst is niet de letterlijke tekst van de voorstelling. De acteurs hebben me stuk voor stuk laten horen hoe hun eigen taal klinkt en wat hun eigen manier van spreken is. Actrice Hiep spreekt bijvoorbeeld Frans, maar dat is niet haar moedertaal. Ze gebruikt het heel anders dan Pierric, voor wie het Frans er altijd al was. Dat is de reden waarom ik tijdens het repetitieproces ben blijven schrijven met de acteurs, op basis van wat ze zeiden. De tekst die ik schreef is slechts de basis. Het is in zekere zin de subtekst van SAIGON.’

De stad speelt een grote rol in de voorstelling. Tijdens haar verblijf daar raakte ze verknocht aan de plek. ‘Ho Chi Minhstad zit vol met verhalen over migratie en ballingschap. In bijna alle families ontbreken wel men-sen, die vaak duizenden kilometers verderop leven. Die afwezigheid cre-eert fictie, want herinneringen worden mythen en leugens, en dus fictie. Er is altijd wel iemand die betreurd wordt. Onze voorstelling gaat nu net over dit gevoel. Melodrama is alomtegenwoordig in het dagelijks leven van de Vietnamezen. Het razend populaire karaoke en al die bijbehoren-de liedjes gaan stuk voor stuk over ballingschap, liefde en nostalgie. In Ho Chi Minhstad is een permanente aanwezigheid van nostalgie en pijn voelbaar, hoogstwaarschijnlijk omdat het ook een gewonde stad is, een stad waar een geest rondwaart. Die geest heet Saigon.’

Ze benadrukt dat SAIGON geen autobiografisch verhaal is. Desalniet-temin neemt Vietnam wel een speciale plek in haar leven in. ‘Dat komt omdat ik de eerste vijftien jaar van mijn leven nooit in Vietnam ben geweest. Pas in 1996, het eerste jaar waarin de Viet Kieu, de overzeese Vietnamezen, onder wie ook mijn moeder, mochten terugkeren naar hun land van herkomst, ging ik er heen. Voor die tijd at ik dagelijks Vietna-mees, maar de taal heb ik nooit geleerd. Ik verzon mijn eigen geschie-denis over Vietnam in Frankrijk. Het gevolg was dat ik die eerste keer in Vietnam totaal overdonderd was en twee weken op mijn kamer ben blijven zitten. Alles kwam mij zo vreemd over. Toen wist ik dat ik SAIGON moest maken.’

Voor dit artikel is onder andere gebruikgemaakt van een interview met Caroline Guiela Nguyen door Myriam Levain voor Cheek Magazine, gepubliceerd 8 januari 2018.

8

9

10

EXPLANATORY NOTESby Vincent Kouters

The 36-year-old French theatre director Caroline Guiela Nguyen is making her Holland Festival debut with SAIGON. The play, a mosaic-like narrative about love, suffering, exile, and France and Vietnam’s shared history, elevated her to national prominence in France. The SAIGON premiere was at the Festival d’Avignon in 2017, where it was received ith critical acclaim by the press. Nguyen’s sixth piece was described as ‘disturbing’, ‘hypnotic’ and ‘heart-breaking’. This pioneering work caused a stir in the French theatre world.

It takes place in the kitchen of a Vietnamese restaurant in Paris’ thir-teenth arrondissement, an area with many immigrants with a Chinese, Vietnamese or Korean background. A large cast of characters passes through a restaurant – various generations of Vietnamese and French – each with their own story which is somehow related to the French history of Vietnam or the Vietnamese history of France. Times as well as loca-tions are intertwined in the performance. One moment it is 1956, when the French withdrew from Vietnam, another moment it is 1996, when the U.S. embargo on Vietnam was lifted, allowing Vietnamese to return to their country.

Nguyen says in an interview with the French Cheek Magazine that SAIGON comes from her need to tell stories that are not included in the classical repertoire. ‘It was a long process. Having directed several classical stage texts, I realised in 2008 that some stories and people were absent in French theatre. I wanted the sound of the whole world to be heard in our work and had the idea that some voices were missing. That is why I founded company Les Hommes Approximatifs with several like-minded people in 2009. Since then we have been looking for stories that say something about who we are today and who these people are who are not represented in theatre.’

To prepare for SAIGON Nguyen went looking for stories and testimonies of and about Vietnamese refugees. Many hundreds of thousands of Vi-etnamese fled their country after the defeat of the French troops in Dien Bien Phu in 1954 and also after the Vietnam War, which ended in 1975. Nguyen made several trips to the country, staying in Ho Chi Minh City, which was still called Saigon in French colonial times. She heard stories and languages there that she had not heard before. Nguyen – who grew

11

up in the Var, a French department on the Mediterranean sea, was so impressed by all the people she met and by Ho Chi Minh City, that she started to write then and there.

Each actor was given the text to read on the first day of rehearsals. ‘This text isn’t the final text. The actors have each shown how their own language sounds, and what their own way of speaking is. For example, actress Hiep speaks French, but it isn’t her native language. She uses it very differently to Pierric, for whom French has always been part of his life. That’s why I carried on writing with the actors during the rehearsal process, based on what they said. The text I wrote is just the foundation. It is in a sense the subtext of SAIGON.’

The city plays a major role in the performance. She grew to love it during her stay. ‘Ho Chi Minh City is full of stories about migration and exile. Al-most all families have absent relatives, who often live thousands of kilo-metres away. This absence creates fiction, because memories become myths and lies, and thus fiction. There is always someone being mourned. Our performance is precisely about this feeling. Melodrama is ubiquitous in the daily life of the Vietnamese. Karaoke is extremely popular there, and every one of the songs is about exile, love and nostalgia. A perma-nent presence of nostalgia and pain is perceptible in Ho Chi Minh City, most probably because it is a wounded city; a city haunted by a spirit. This spirit is called Saigon.’

She emphasises that SAIGON is not an autobiographical story. None-theless, Vietnam has a special place in her life. ‘That’s because I’d never been to Vietnam in the first fifteen years of my life. It was only in 1996, the first year in which the Viet Kieu, the overseas Vietnamese, including my mother, were able to return to their homeland, that I went there. Before then I ate Vietnamese food every day, but never learnt the language.I invented my own history of Vietnam in France. As a result, the first time I went to Vietnam, I was completely overwhelmed and stayed in my room for two weeks. Everything seemed so strange to me. That was when I knew I had to make SAIGON.’

This article includes material from an interview with Caroline Guiela Nguyen by Myriam Levain for Cheek Magazine, published on 8 January 2018.

12

EEN KORTE GESCHIEDENIS VAN VIETNAM Het land dat we tegenwoordig Vietnam noemen, heeft vele heersers en overheersers gekend en daarom ook evenzoveel namen gehad. Tus-sen ongeveer 500 v. Chr en 10 n. Chr. regeerden verschillende etnische groepen in de delta van de Rode Rivier, die de Chinezen de verzamel-naam Lac Viet gaven. Pas in het jaar 939 werd Vietnam onafhankelijk. Verschillende Vietnamese dynastieën volgden elkaar op totdat in 1771 de Tay Son-opstand uitbrak. Nguyen Anh was een van de weinige heersers die deze opstand overleefde. Met de hulp van de Fransen heroverde hij de macht en in 1802 riep hij zichzelf uit tot keizer Gia Long. In ruil voor hun militaire hulp beloofde hij de Fransen allerlei handelsprivileges. Maar daar kwam in de praktijk weinig van terecht. In 1858 besloot Frankrijk het land binnen te vallen. In 1887 werd Vietnam een kolonie van Frankrijk.

Vanaf dat moment nam het antikoloniale verzet toe in het land, later aangespoord door verzetsleider Ho Chi Minh. Gedurende de Tweede Wereldoorlog maakte Japan nog tijdelijk de dienst uit in het land, maar in augustus 1945, kort voor de capitulatie, riep het verzet (Viet Minh) op tot een nationale opstand. Het riep de onafhankelijke Democratische Republiek Vietnam uit. Dat was tegen het zere been van de Fransen die terugkeerden en Ho Chi Minh probeerden te verdrijven. Na een acht jaar durende guerrillaoorlog gaven de Fransen zich gewonnen, na de neder-laag in Dien Bien Phu in mei 1954. Tijdens de Conferentie van Genève in 1954 werd bepaald het land in tweeën te splitsen. Het communistische Noorden kwam onder leiding te staan van Ho Chi Minh. Zuid-Vietnam, dat nauwe banden onderhield met de Verenigde Staten, kwam onder leiding van Ngo Dinh Diem.

Maar de rust was van korte duur. Onder Diem begon een ware burger-oorlog die tot ver in de jaren zestig duurde. Bovendien waren de Ameri-kanen bang voor het communisme van het Noorden. Vanaf 1964 leidde dat tot de Vietnamoorlog, de bloederigste periode uit de geschiedenis van het land. Miljoenen soldaten en burgers lieten in deze periode het leven. In 1973 trok de VS haar troepen terug en in 1975 kregen de volge-lingen van Ho Chi Minh uit het Noorden het hele land in handen. Onder de naam Socialistische Republiek Vietnam werden de twee delen van het land herenigd. Een onstabiele periode volgde, waarin iedereen met veronderstelde pro-Amerikaanse ideeën werd afgevoerd naar herop-voedingskampen. Dit en de verslechterde levensomstandigheden leidde ertoe dat veel Vietnamezen hun land (vaak in gammele bootjes) ont-

13

vluchtten. Bijna een miljoen mensen slaagden erin een ander land te be-reiken, maar enkele honderdduizenden verdronken bij hun vluchtpoging. In de jaren tachtig en negentig bloeide het land op door economische hervormingen. Vanaf 1996 was het de Viet Kieu toegestaan om terug te keren naar hun land.

14

A BRIEF HISTORY OF VIETNAMThe country we now call Vietnam has had many rulers and conquerors and so has had many different names. Between about 500 BC and 10 AD different ethnic groups ruled in the Red River delta, which the Chinese collectively called Lac Viet. Vietnam only attained independ-ence in 939. There were several Vietnamese dynasties until the Tay Son uprising broke out in 1771. Nguyen Anh was one of the few rulers to survive this rebellion. With the help of the French, he regained power and he proclaimed himself emperor Gia Long in 1802. He promised the French all sorts of trade privileges in exchange for military aid. These promis-es amounted to little in practice. In 1858, France decided to invade the country. Vietnam became a French colony in 1887.

Anti-colonial resistance gradually intensified from that moment, es-pecially later under the leadership of Ho Chi Minh. The country was dominated by Japan during World War II, but shortly before Japan’s capitulation in 1945 Ho Chi Minh called for a revolt. He declared the independence of the Democratic Republic of Vietnam. This enraged the French who tried to expel Ho Chi Minh on their return. Only after an eight-year guerrilla war did France finally accept defeat. Vietnam was divided into two states at the Geneva Conference in 1954. The communist North was led by Ho Chi Minh, and South Vietnam, which had close ties with the United States, was led by Ngo Dinh Diem.

Peace was short-lived, however, as Diem started a civil war that lasted well into the sixties. On top of that the Americans were fearful of North Vietnamese communism. In 1964 the Vietnam War started – the bloodiest period in the history of the country. Millions of soldiers and civilians were killed. The United States withdrew its troops in 1973 and Ho Chi Minh’s followers took control of the entire country in 1975. North and South were reunited as the Socialist Republic of Vietnam. An unstable period en-sued, in which everyone who was thought of having pro-American ideas was sent to re-education camps. This caused many Vietnamese to flee their country (often in rickety boats). Almost a million people managed to reach another country, but several hundred thousands drowned in their attempt to flee. Economic reforms since the 1980s have enabled the country to flourish. The Viet Kieu has been able to return to their country since 1996.

15

16

OVER DE ARTIEST

In 2009 richtte Caroline Guiela Nguyen het gezelschap Les Hommes Approxima-tifs op. In 2007 maakte ze Andromaque (Ruines) en in 2008 Macbeth (Inquiétu-des). Ontevreden met de zeggingskracht van de repertoirevoorstellingen veran-derde het gezelschap van koers en begon het met het schrijven van eigen werk. Deze nieuwe stukken gingen over verge-ten verhalen en levens, over mensen die je doorgaans niet ziet op het toneel. Les Hommes Approximatifs bestaat verder uit Claire Calvi (artistieke partner), Alice Duchange (decorontwerper), Benjamin Moreau (kostuumontwerper), Antoine Richard (geluidsontwerper), Jérémie Papin (licht ontwerper) en Juliette Kramer (productieleiding).

Caroline Guiela Nguyen volgde na haar studie sociologie een regieopleiding in Straatsburg. Sinds 2015 werkt Nguyen ook samen met Joël Pommerat (in 2016 op het Holland Festival met Ça ira (1) Fin de Louis) bij Maison Centrale in Arles. Daar maakten ze onder andere Désordre d’un futur passé en Marius. Daarnaast is Ca-roline Guiela Nguyen associated artist bij Odéon-Théâtre de l’Europe, MC2: Greno-ble en lid van het artistieke team van Comédie de Valence, Centre dramatique national Drôme-Ardèche.

© J

EAN

-LO

UIS

FER

NAN

DEZ

17

ABOUT THE ARTISTCaroline Guiela Nguyen founded the company Les Hommes Approximatifs in 2009. She made Andromaque (Ruines) in 2007 and Macbeth (Inquiétudes) in 2008. Dissatisfied with the expressive-ness of repertoire performances, the company changed course and started writing its own work. These new pieces are about forgotten stories and lives, about people not usually seen on stage. Les Hommes Approximatifs consists of Claire Calvi (artistic partner), Alice Duchange (set designer), Benjamin Moreau (costume designer), Antoine Richard (sound design-er), Jérémie Papin (light designer) and Juliette Kramer (production manager).

Nguyen attended a theatre directing course in Strasbourg after studying soci-ology. Since 2015 she has also collaborat-ed with Joël Pommerat (who performed at the 2016 Holland Festival with Ça ira (1) Fin de Louis) at Maison Centrale in Arles, where they made Désordre d’un futur passé and Marius, amongst other plays. Caroline Guiela Nguyen is also an associated artist at Odéon-Théâtre de l’Europe, MC2: Grenoble and a member of the artistic collective of the Comédie de Valence, Centre dramatique national Drôme-Ardèche.

18

internationaalpodiumkunstenamsterdam

7 juni – 1 juli 2018download deapp van het festival

19

VRIENDENHet Holland Festival heeft geluk – met Vrienden die van kunst houden, die graag kunstenaars van wereldklasse ontdekken en die het festival willen helpen om het beste, nieuwe werk te presenteren, initiëren en (co-)produceren. De Vrienden vormen het hart van het festival. Dankzij hun genereuze steun kunnen we elk jaar een spannend programma presenteren. Het verheugt ons dat we u deze voorstelling mede dankzij de Vrienden van het Holland Festival kunnen tonen.

Ruth Mackenzie en Annet Lekkerkerker, directie Holland Festival

FRIENDS The Holland Festival is lucky – with Friends who are passionate about art, welcoming to our world class artists, ambitious to help the festival to present, commission and (co)-produce brilliant new work. Friends are the heart of the festival and their generous support helps the festival to create an exciting programme each year. We are delighted to be able to present this performance with support from the Friends of the Holland Festival.

Ruth Mackenzie and Annet Lekkerkerker,board Holland Festival

20

HOLLAND FESTIVAL 2018directieRuth Mackenzie, artistiek directeur Annet Lekkerkerker, algemeen directeur

raad van toezichtMartijn Sanders, voorzitterGert-Jan van den BerghMavis CarrilhoBen Noteboom (tot 1 april 2018)Jet de RanitzTom de Swaan

Het programma van het Holland Festivalkan alleen tot stand komen door subsidies,bijdragen van sponsors en fondsen en door de gewaardeerde steun van u, ons publiek.

hoofdbegunstiger Fonds 21

productiepartner Ammodo

subsidiënten Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Gemeente Amsterdam

fondsen, sponsors en instellingenRabobank Amsterdam, BankGiro Loterij Fonds, Casa, Ernst von Siemens Music Foundation, Kempen, Goethe-Institut, Westergasfabriek/MeyerBergman, Prins Bernhard Cultuurfonds, Brook Foundation, European Cultural Foundation, British Council, Automobielbedrijf Van Vloten, Lloyd Hotel, Het Kersjes Fonds, Ambassade van de Verenigde Staten, Institut Français, Ambassade van Frankrijk, Ambassade van Spanje, Hellingman & Zn.

HF BusinessBeam Systems, Clifford Chance LLP, De Nederlandsche Bank N.V., DoubleTree by Hilton, G&S Vastgoed, Loyens & Loeff, Ngage Media, Tata Consultancy Services, Ten Have Change Management, WPG Uitgevers B.V.

mediapartnersNTR, VPRO

board of governorsDe genereuze, meerjarige verbintenis van de Governors is van groot belang voor de internationale programmering van het Holland Festival en met name voor het aangaan van internationale coproducties.

G.J. van den Bergh en C. van den Bergh-Raat, Leni Boeren, Jéhan van Dijk, Bernard en Ineke Dijkhuizen, Jeroen Fleming, A. Fock, H.J. ten Have en G.C. de Rooij, J. Kat en B. Johnson, Ton en Maya Meijer-Bergmans, Françoise van Rappard-Wanninkhof, M. Sanders, Tom de Swaan, Elise Wessels-van Houdt, H. Wolfert en M. BrinkmanGovernors die anoniem wensen te blijven.

hartsvrienden R.F. van den Bergh, Kommer en Josien Damen, Sabine van Delft-Vroom, J. Fleury, Tex Gunning, V. Halberstadt, Nienke van den Hoek en Alexander Ribbink, Wendy van Ierschot, Isaäc en Francien Kalisvaart, Giovanna Kampouri Monnas, Luuk H. Karsten, Kristine Kohlstrand, Joost en Marcelle Kuiper, Monique Laenen en Titus Darley, Cees Lafeber, Emma Moloney, Sijbolt Noorda en Mieke van der Weij, Ben Noteboom, Robert Jan en Mélanie van Ogtrop-Quintus, Jeroen Ouwehand, Anthony en Melanie Ruys, Rob van Schaik en Wijnanda Rutten, Patty Voorsmit

21

beschermersLodewijk Baljon en Ineke Hellingman, S. Brada, Frans en Dorry Cladder-van Haersolte, J. Docter en E. van Luijk, Huub A. Doek, L. Dommering-van Rongen, Marry de Gaay Fortman, E. Granpré Moliere, M. Grotenhuis, S. Haringa, J. Houwert, W. enJ. Jansen-Straver, R. Katwijk, R. Kupers en H. van Eeghen, J. Lauret, A. van der Linden-Taverne, F. Mulder, Adriaan en Glenda Nühn-Morris, G. van Oenen, Marinus Pannevis en Caroline Polak, H. Pinkster, Pim en Antoinette Polak, H. Sauerwein, C.W.M. Schunck, I.R. Snelleman en A. Vreugdenhil,A.N. Stoop en S. Hazelhoff, K. Tschenett, Wolbert en Barbara Vroom, P. Wakkie, O.L.O. en Tineke de Witt Wijnen-Jansen Schoonhoven, Martine Willekens

begunstigersF. van Alkemade, B. Amesz, A. van de Beek en S. van Basten Batenburg, Ellen Birnie, Co Bleeker*, K. Bodon, Jan Bouws, E. Bracht, W.L.J. Bröcker, F. van den Broek, G. Bromberger, Rachel van der Brug, D. de Bruijn, G. van Capelleveen, M. Daamen,J. Dekker, M. Doorman, Chr. van Eeghen*,J. van der Ende, Ch. Engeler*, E.L. Eshuis*,E. de Graaff Van Meeteren, F. Grimmelikhuizen, D. Grobbe, Annelies Heidstra en Renze Hasper, J. Hennephof, G. van Heteren, L. van Heteren, B. van Heugten S. Hodes, J. Hopman*, J. Houtman, E. Hummelen, Yolanda Jansen, P. Jochems, Jan de Kater, J. Keukens, A. Ladan,M. Le Poole, M. Leenaers, K. Leering,M. Levenbach, T. Liefaard, A. Ligeon, Hanna van der Linden, T. Lodder, Ken Mackenzie,A. Man, D. van der Meer, E. van der Meer-Blok, A. de Meijere, E. Merkx, Jaap Mulders*, H. Nagtegaal, La Nube, Kay Bing Oen*,P.M. Op de Coul, E. Overkamp en A. Verhoog, P. Price, F. Racké, H. Ramaker, Wessel Reinink, L. Remarque-van Toorn,

M. Roozen, A. Schneider, H. Schnitzler,G. Scholten, Joanne Schouten, E. Schreve-Brinkman, R.W. Siemers en I. Janssen,P. Smit, G. Smits, A. Sonnen, W. Sorgdrager en F. Lekkerkerker, K. Spanjer, C. Teulings,H. Tjeenk Willink, A. Tjoa, M. Tjoe-Nij,Y. Tomberg, H. van der Veen, M.T.F. Vencken, R. Verhoeff, A. van Vliet, R. Vogelenzang,F. Vollemans, M.M. de Vos van Steenwijk,A. Wertheim, M. van Wulfften Palthe,M. Yazdanbakhsh, P. van der Zant, M.J. Zomer, P. van Zwieten en N. Aarnin.* extra bijdrage

jonge begunstigersHelene Bakker, Aram Balian, Ilonka van den Bercken, Maarten Biermans, Femke Bijlsma, Femke Blokhuis, Jasper Bode, Quirijn Bongaerts, Melanie Bosveld, Jonne ter Braak, Tessa Cramer, Dirk Dekker, Snezana Djordjevic, Matthijs Geneste, Susan Gloudemans, Marte Guldemond, Pieter Guldemond, Hagar Heijmans, Ric van Holthe tot Echten, Brendon Humble, Jort van Jaarsveld, Bram de Jaeger, Daan de Jong, Ytha Kempkes, Marc Koehler, Bas Köhler, Aron Kovacs, Judith Lekkerkerker, Gustavo López, Pieter van der Meché, Frans Muller, Britt Ootes, Boris van Overbeeke, Jill Pisters, Menzo Reinders, Peter Ruys, Guus Schaepman, Reinout Steenhuizen, Stephan van Steenveldt, Eerke Steller, Farid Tabarki, David van Traa, Frank Uffen, Helena Verhagen, Frank Verschoor, Tristen Vreugdenhil, Danny de Vries.

liefhebbersAlle 688 Liefhebbers.

Vrienden die anoniem wensen te blijven.

22

WORD VRIENDHet Holland Festival heeft uw steun nodig. Als Vriend draagt u bij aan het succes en de bloei van het festival. Liefhebber - vanaf € 55 per jaarU ontvangt dit programmaboek gratis, u heeft voorrang bij de kaartverkoop en u krijgt korting op tickets.

Begunstiger - vanaf € 250 per jaar (of€ 21 per maand)Uw bijdrage komt rechtstreeks ten goede aan de internationale programmering van het Holland Festival. Als Begunstiger heeft u recht op vrijkaarten en andere aantrekkelijke privileges.

Jonge Begunstiger - vanaf € 250 per jaar (of € 21 per maand)Ontvang dezelfde privileges als deBegunstigers én neem deel aan een speciaal programma waarin je elkaar ontmoet en voorstellingen geselecteerd zijn die je niet mag missen.

Beschermer - vanaf € 1.500 per jaar (of€ 125 per maand)Als dank voor uw aanzienlijke bijdrage aan de internatio nale programmering van het Holland Festival ontvangt u een uitnodiging voor de openingsvoorstelling en voor exclusieve bijeenkomsten, naast vrijkaarten en andere privileges.

Hartsvriend - vanaf € 5.000 per jaarAls Hartsvriend van het Holland Festival nodigen we u uit om dichter bij de makers te komen. Met gelijkgestemden en gasten van het festival verwelkomen we u graag op speciale gelegenheden en geven u een blik achter de schermen.

JOIN USThe Holland Festival needs your support. Join us now as a festival Friend andcontribute to the festival’s ongoingsuccess and growth.

Liefhebber - from € 55 annually You will receive programme books such as this one for free, have access to advance ticket sales and get discounts on tickets.

Begunstiger - from € 250 annually(or € 21 per month) Your contribution goes directly to the Holland Festival’s international program-ming. As a Begunstiger, you have a right to free tickets and other attractive privileges.

Jonge Begunstiger - from € 250 annually (or € 21 per month)Receive the same privileges as the Be-gunstigers and also take part in a special programme in which you meet each other at selected shows that are too good to miss.

Beschermer - from € 1.500 annually(or € 125 per month) As thanks for your considerable contribu-tion to the Holland Festival’s international programming, you receive an invitation to the opening performance and exclusive gatherings in addition to free tickets and other privileges. Hartsvriend - from € 5.000 annually We invite Holland Festival Hartsvrienden to become more closely acquainted with the makers of the Festival and meet like-minded people and guests.

23

GeefwetSinds 1 januari 2012 is het nog aantrek-kelijker om het Holland Festival te steunen vanwege de Geefwet. De Geefwet houdt in dat giften aan culturele ANBI’s met 25% verhoogd mogen worden tot een maxi-mum aan schenkingen van € 5.000 per jaar. Schenkt u meer dan € 5.000, dan kunt u het resterende bedrag voor het reguliere percentage (100%) aftrekken van de inkomstenbelasting.De voordelen van de Geefwet gelden voor alle belastingplichtigen (particu-lieren en bedrijven) en zijn van toepas-sing op zowel eenmalige als periodieke schenkingen.

Voordeel van een periodieke schenkingEen eenmalige gift is beperkt aftrekbaar voor de belasting. Het totaal van de gif-ten op jaarbasis dient hoger te zijn dan 1% (drempel) met een minimum van € 60 en kan tot maximaal 10% (plafond) van het inkomen worden afgetrokken. Een periodieke gift is een gift waarbij voor een periode van ten minste vijf opeenvol-gende jaren een gelijke uitkering wordt gedaan, vastgelegd in een periodieke akte. De gift is volledig aftrekbaar zonder aftrekdrempel of aftrekplafond.

Wilt u ook Vriend van het Holland Festival worden? Ga voor meer informatie en een aanmeldformulier naar hollandfestival.nl (Steun HF) of neem vrijblijvend contact op met Nicole Mooij op 020 – 788 21 14.

Donations to the Festival are tax-deductible A special tax law is in effect, since1 January 2012, which makes it more ad-vantageous to make charitable donati-ons. Called the ‘Geefwet’, this law allows you to claim your deductions to cultural organizations with ANBI status with an additional 25% for tax benefits (a total of 125%). The Holland Festival has such an ANBI status. The fiscal advantage applies to donations that total a maximum of € 5.000 annually. If you donate more than € 5.000 to registered charities, you can deduct the remaining amount for the regular percentage (100%). The advantages of the Geefwet apply to all taxpayers (private parties and businesses) and are applicable to both individual and periodical gifts.

Advantages of a periodical gift Restrictions apply to deductions for indivi-dual gifts. Individual gifts are tax-deduc-tible when the total amount of gifts given in one year surpasses 1% of your income, with a minimum of € 60. The amount given above the minimum threshold is tax-deductible. The maximum deductible amount is 10% of your threshold income. There are fiscal benefits for periodical gifts with an annuity construction for five years and upwards. If you choose to sup-port the Holland Festival for a minimum of five years, your gift will be fully tax-deductible. If you would like to join us, go to our website hollandfestival.nl (Support HF) for more information or call Nicole Mooij for an informal talk without obligations:020 – 788 21 14.

24

COLOFON COLOPHONHolland FestivalPiet Heinkade 51019 BR Amsterdamtel. +31 (0)20 – 788 21 00info@hollandfestival.nlwww.hollandfestival.nl

eindredactie en opmaak editorial and lay-out Holland Festival

tekst textVincent Kouters

vertaling translationBrendan Monaghan ontwerp design thonik

foto’s photo’s© Jean-Louis Fernandez druk printing Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam

© Holland Festival, 2018 Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Holland Festival.No part of this publication may be reproduced and/or published by any means whatsoever without the prior written permission of the Holland Festival.

hoofdbegunstiger productiepartner mede mogelijk gemaakt door