(L F. F- S.

DISSERTATIONEM MEDICO-CHIRURGICAM"DE

ULCERIBUS,VENIA

EXPER. ORDIN. ^ED. UPSAL.P R A E S I D E N T E

EXPERIENT1SSIMO VIRO

JOHAN. GUST. ACRELL,

MED. DOCT. FACULT. MED. ADJUNCTO,P U B L I C E V E N T I L A N D A M S I S T I T

S t . R E G . S o c . C h . -

E R N E S T . D . S A L O M O N ,S t o c k h o i , m i e n s i s , R E G . A c a d . S e . A d s c r ip t u s .

I N A U D I T . C A R O L . M A J D . X I I I D E C E M B j A N N I M D C C L X I X .

HORIS ANTE MERIDIEM SOLITIS.

U P S A L I A E , ‘' T v p is E D M A N N I A N I S .

S : a e R : a k . M : t i s

A R C HI A T R O ,r e g i i c o l l e g i i m e d i c i

P R A l S I Q h, • ■ y ' r p T

• 'ACAD. IMPER. NAT. CUR 105. ’REGIAE ACADEM IAE SCIENT. SroCKHOLM.

a c REG. SOC. UPS.

M E M B R O , .NOBILISSIMO a t q u e EXPERIENtlSSMO

, ....D O M IN O

D. ABR AHAMOPATRONO SUMMO.

T Jt aliquod [ubmi ae, qua 7>, Vir hobiU(sim e, celo pie- ^ t a t i s ' y minationis piiblic fami exsi i t l indicium- has Ti~ &i\pagellas ^dicnftfziftimti. Madcifiiis ¥uis in me beneficiis, quorum mn ni/i- meomi interitura ejl memoria, hunc adde- re, quafo, digneris cumulum, ut hanc qualemcunque ^ra­ti/fimi pe&oris t esseram > fere no} ut foles, vultu excipias, me- que favori Tuo feklrati/fimo habeas commendatum. Meum erit pro Tua Tuorumque omnium perpetua felicitate vota fundere calidijssim a, dum ad urnam usque permaneo

NOBILISSIMI a c CELEBERRIMI NOMINIS T U I ........

Cultor devcvHnimiT*

E, D, SALOMON.

P R O F E S S O R ICHIRURGIAE REGIO,

AD

NOSOC. REG. S T O C K H O L M , e t LFGION. VEX.EQU.

CHIRURGO PRIMARIO,ACAD.SCIENT.Sl OCKHOLM. Ac CHIR.PARIS.

M E M B R O ,NOBILISSIMO a t q u e EXPER1ENTISSIMO

' D O M IlNO

DocrO L A V O A C R E L ,

PATRONO MAXIMOTyrae [entem de Ulceribus dissertationem eo majori jure Ti-

* bi> Vir Nobili (sime, cons etrare debeo > quo certius esi Chi­rurgos noftri temporis optimam Ulcera tra&andi methodum gratissimo semper animo Tibi referre acceptam. Sed neque tamen haec si l a est ratio, cur l ib i jiudiorum rationem red* clere, pium que & grati [sim um tesia r i cupiam animum.Tuis enim s ub aujpiciis Chirurgiam discere mihi contigit, Tuum• que in me animum adeo benignum s emper s um expertus, ut verba mihi desmt > quibus favorem tanti Patroni celebra • re possiw* Detis optimus Te■, V ir maxime, s ervet quam diu- ti jsi m e x' salvum, 'cf omni felicitatis genere flor enti [simum. Sic vovet ? dufn v ix e r it, vovere perget 1 -/ NOBILISSIMI a c CELEBRATISSIMI *

. ■ .. NOMINIS T U I ' •: . . . . . Cultor 'himissilinas ■

E. I). SALOMON.

Non eadem omnibus, etiam in jimiltbus cajtbur, opitulati• tur: fdeoque oportet , ubi aliquid non respondit> non tanti putare auBoremx quanti aegrum, experiri aliud atque aliud. A. C. C e l s u s .

C. 22.

§. I

um in quadam parte corporis molliori solutio exist i t , quae nec sangvinem , nec pus, sedveretri humorem fundit, Ulcus est . Et vel ex mali corporis ha­bitu lente sensimque, & quidem prae­cipue, vel ex malo curato subinde

vulnere, innasc iW . H oc v ero , a vulnere, cui proxi­mum est» differt, quod cum iis in partibus» quae mol­les sunt, utramque fiat, ex illo purus sangvis, vel si sup- purans est, spissum & glutiosum tabum exeat; hoc ve­ro humidum plus & mali moris fundat. Sanationem quoque Vulnus, per* se vel artis ope, facile recipit, quam vero difficilius admittunt Ulcera, ob rodum hu­m orem , qui continue rodens, subinde ad ipsUm'os pe­netrat. Et illud denique, a vi illata, scire licet, (1 qua pars contusa , aut icta, vel ex toto praecisa fuerit; hoc ut plurimum ex fluidorum vitiata indole oriri, notum est Incidunt vero Ulcera & in omnes externas partes, & in internas, viscere aliquo corrupto; quod, si interi­ora yiuutn fecerint, curationem a Medicina iolum po-

stu*

e ) 5 c •stu la n t■; exteriorum curam , cui in manu auxilium potis* sim u m est, Chirurgia, sib i vendicat.,

§. II. ’Externa Ulcera a diversa indole, sede, figura," at­

que hum ore, diversa nomina traxerunt. Ea vero se- quentia praecipue sy n t : Cum q uid planum magis'quam, profundum, celeriter ac vehementer rodit serpitque Pha- gadenicum: cum quid vitiata carne oppletum, Luxurians: cum quid oras habet elevatas, duras, lividas, quibus vei nullus vel exiguus (ensus inest, CaUosum vocatur. Sinu-

j ojum vero, ubi ex la~tente loco, per tubum quasi ad a­perturam humor defertur 5 atque hujus generis aliud est, in quo caro a huc sana, aliud, in quo corrupta atque ~ dura, totum sinum succingit: iliud proprie Sinuojum ap­pellatur, hoc v ero , a similitudine, Fistulae nomen ha­bet. Ulceribus quoque, cum diversa membra obsident, diversa nomina sunt, Graecarum lingva indita. Si igi­tur narium exulceratio est, Ozaena vocatur5 si in gin­givis, Parulis \ si faciem tenet, Noma*, si palpebrarum margines exulcerantur Ps orophtulmia appellatur. Atqui haec tantum nominasse sufficiat a Cetera o m itto , quae dederunt artis scriptores, prout cuique visum fuit, cum in omni eorum volumine ja&cnturj & non magis quam allata, quicquam ad cognitionem atque Medici­nam conferant. Utique enim , cum diverlae caudae, infernae vero istae praecipue, saepius efficiant ulcera, figura, sede, ceteris convenientia, alia distin^ione opus est. Nam saepe callosum Ulcus, vel sordidum, vel lu­xurians, a scorbuto incidit, saepe etiam a Cancro, (ae- pillime a venerea lue, nullum autem horum sic , ut al­

A 3 terum-'%|1 •a) Ulcera, quae snnmi non pouunt, quaeque mali moris sunt,

tnccirthien nominant. Ab Hippocr. EA?C05 YMY«OY\&ns, £gu KClKOtl&flf dW - H7rzAwTov y a Celso., Chironium , Thelephiutn*

. . ) : 6i. (...■•« _ ,

■terom rrftnari mQte& Ideoque- ea-,diducere^ sesuo&tm morbos ex quibus ortum maxiri)Q bibere £oJ-ent s comi- m odissimurii e(h scilicet.'secundum" corruptum humo­rum {latam. iti Scorbufo,, Venereo m orbo, Cancro, r. Leviora cetera, qtiae ad has-, a iussas referri nequeunt,* iic ut quae a neglegis vulne.ribys, vel etiam a leviori externa caussa , dum corpus interea (Lnom est, orta; generalioribus insiste n d o ,- facile & dignoscuntur & sa* nantur. ' ' . •" . -.

■■ ■ §• UT. . • ,Caussas vero Ulcerum genera tim comprehensijrus,

ab iis, quae-corruptis humoribus insiint, exordiar, ad eas, quae forinsecus agu n t, inde descctidam,. * Diaetae crrqres vario modo corpus, vitiare so!ent:,.,q«id&m fai>:g vini corruptas partes adferunt,ut alimenta miaus ?e-6,a« gruo-^quaedam confeSionem humorum, praecipue ve­ro sa n g v in is q u a m dipaTOTroifav vocant, depravant, ut desidia, luxuria, animique commotiones; .quidam etiaai» nocivas iotrinsecus. congestas, ut ne. foras expellantur impediunt, ut compresTae - evacuationes. Et hinc qukiemj primum -in fluidis partibus malum na Icitur, quod sub- diversa facie, vel Cachexia, vel scdrbuto,|vel alio mor­bo semet prodit. Neque vero hoc morborum genus, antea facile cogn osci potest, quam ad solidas partes cor* rumpendas perventura est. At,, cum cutis , praefert i mu facieiy color.- mutatur, atque conqueritur aeger de im; {blita lassi m d i n e & torpore, deficitque eum adfitmcdrurir concodlio, invadentis haec signa^morbi periculum sc y stendunt.: Sed his & simiiibus indiciis, -augetur indies humorum1, corruptio , quae tandem tenerrima y a scula, per quae transvehitur, lente • adrodit 'destruitque, usque* dum id> quod .morbi caussa est, per cutem , exi tum libi paraverit.: Atque haec Ulcerum lenta genesis. plerum- qne eile soretv - Aliquando etiam ex vulnere quocunque ' * ■ ■ citcy

) ' - i ( m

cito oriuntor, praesertim s i aegro malum corpus c st, s i carnium vorax fuerit pinguiuni vei durarum , aut si in usu inebriantium nimius est. Saepe id etiam a me* defttrs im fefitia/ir&fdit, Quaiidd alienis auxiliis vulnus stim-ulat, adeoqne inflammationem • -movet r -s i in Vul­nus vel sicca linamenta, yel tarundam confertim in* trudit, b) fasciam nimis adstiingens, impolita intro Com­primit^ vel ea quae stim ulant, vulneri adm ovet: atque inter alia liquidas 'mixturas ex Alcohrola paratas, quibus utendi imperitis mos est, nocentes censemus c). Pluri­mum etiam confert, quod e x sordium coitu generatur, s i in vulnere diu relictum fuerit, cum* quod integrun* es t , putredine facile corrumpat. Quae denique extrin- secus stim u lan t, rodunt, exedunt, huc referri possunt, ut ignis, frigas, & adurentia cetera; nam sub crust i s , a ro sione ortis, q u a s g r a e c e vocan t, saepe ma­la Ulcera fiunt. Humoris v e r o , qui ex ulcere fluit, varia ratio est, eaque non aeque facile ponenda. Nam s i in sangvine corrupto (olam eaussam haberet, essetque in eo tatss, qualis fertu r,'.saepe accerrim us* corrodens, mortem utique quamprimum m aturaret Si in exter­no Ulcere tantum ‘genitus, ei quoque similem quendam, experimenta praestare p cssent d). At veri simile vide* tu r , h umidorum vitiu m , si ve putridum, sive ad putre­dinem pronum , modo delatum ad cutem exulcerasse ,

' ■■ : ■ ; / ■ . ■ ■ at-

£ ) vici F E L I C . V U R 7M €hirurgia PracL P , t t C» 7.

: c ) 3alfama iic dicla T^av^xTiKCC ut Ti^Hv Myrrhae, Aloes, Ma-

st ic h is , Aqua Sclopetnria (E n a d? Arquebusade) cet. quae rarius <5tn on nili suis casib u s adhiberi” poiTunt.

d } Que le Cheinist - le plus habil dispose a son g're des humeurs " du corps humain, il n*en_ Fonnera jamajs du Pus. Ia Nature au c6n- traire produit forn^ent Feuie & dvelle meme cer esset merveilleux, saris an- citn secours. G R A S H U IS in Recueit des preces. qui ont concouru pour U f r ix de 1‘ Acadenh Rotale de Chirurgis Tom. I V jp» 7. - *

® ) 8 ( •atque ab aeris accessu , in qua maximam corrumpendi vim inesse novim us, multo acerrimum evasisse.

§. IV. Ulcerum commune est, humoris fundere plus vel

minus, pro diversa & corporis & coali indole; atque denotat hic humor morbi genus & quas partes teneat." Nam si ex ulcere humor erumpit spissus, colore subal- bo vel cinereo , nec mali odoris, aut ilii disiim ilis , qui cx rppto A b scessu m anat, quem Fas nom inant, boni moris est, ad sanitatem spe3at. Si vero tenuis e s t, & aquae similis, in qua recens caro lota est, Sanies vocatur; mali haec ominis est, & cruditatem Ulceris no­tat, atque in iis frequens esse solet, quae a Scorbuto vel Cachexia vel aqua intra cutem naca oriuntur. Praece­denti pejor est Ichor, qui tenuis est, subpingvis, foe­tidus & ita exedens, ut etiam ad subjeSas partes, live m usculos, sive Membranas, sive Tendines penetret, & ipsum quoque os adtingat: cumque ad id perventum est, linam enta, quibus impletur Ulcus, vel etiam specil- Jum argenteum , quo exploratur, adrodit, nigrumque colorem inducit e). Omnium pessimum Virus est , quod in corruptis glandulis a Carcinomate, vel m orbo, quem saepissi m e adtrahit impurus concubitus, nascitur. Per- crassum hoc est & maxime foetidum, vicinasque partes depascit. In aperto Carcinomate viridem colorem in ­terdum habet, saepe cinereum : in lue Venerea j flavum insta r lardi rancidi est.Haec autem noscendi mali caus* sa adfero. Scire tamen oportet, humores subinde in Ulcere ita m utari, ut ex Pure Ichor, ex hoc, *liud ge­nus fiat-, idx^ue modo cum , m odo absque spe sanitatis; recuperandae;_________ ;____________ __________ ^________f v .

O Unde quoque e i , a quibusdam datum est nomen Melagitm a M*A umw.

@ ) 9 ( ®

Atqui jam exponendum est, qua ratione Ulcus £i+ netur, quaeque in eo impedimenta essTe solcant, quae ve l malum gravius reddunt, vel sanationi obstant. Cura sutem i» omni fere Ulcere, in conspe£Kim mtuentis exesa pars carnea veniat, eam reditui non posse, nisi re- nascatur nova carnis portio, quidam putarunt. Et ob hoc quidem,, quoniam ex vasculis corpus constat, & cura eorum aliqua pars deperdita (it, renasei novas fibras, nova vasa constituentes, necesse esse, Modum v e r o , quo hoc fieret, hunc imaginantur: ut ex apertis oseuiis v a sorum succus nurricius deferatur, minuraeque ejus particulae eo fere modo o sculo vasis adfigantur} q u o , ab inferioribus incipiendo , puteus caementis strui soletj sicq u e cum ex toto Ulceris ambitu medium ejus adti- gerint novae canalcs, priorum quasj additamenta, pla­gam impleant f), Et ita apud eos sblum naturae opus est. Ad hanc theoriam quod attinet, non equidem ne­gatur, ad sanationem Ulceris naturam maxime confer^ re; inde vero non (equitur, quod v a sa, quae perdita fuerunt, iterum creentur; nam & tum reditui neccsse e ste t id membrum, quod to(jum prarcisura est. Non pos- iet quoque vel maxima, suppuratlo membro rigorem inferre, s i telae ceiiulari tantum accresceret, quantum rercam amiserir. Hinc multo verismiiiius videtur, cana . lium extremitates, modo molliores si n t , ab impulsis hu­moribus ita produci, ut cavum, repleant, atque Ulcus si c coire g). Impedit vero hunc coitum m&mbrana dti-

B rat

f ) GARV, N 6 'E O T Trahe des Opernt, de Cb> Tom. I. p. g & fcqpS») Experimenta in Ulceribus majoribus non semel cepimus, eo deni

eventu -ac. refert' P A L U C C 1 in Methodo curandi, Fijl. lacrimal* p. 6 4. haec entem P udoris verba sunt. Pefcctis s ctrrbosis 'mammis, Jigna' pojiiU it:u< jd limina cutis: obs ervavwtus fosi c a , quod comet proportione t ac re-

jlrhigcbr.tur Vulnus, inviam c>ppropinquabam impressa signa* Q m iim ta

@1 ) 10 ( . @ra* alba, livida quam Callum nominant, Qnippe quae non modo oi?as Ulceris., sed etiam fundum succingens,. ita ar^le coiist r i n g i t , ut canales dilatari ? ssbique invicern accedere nequeant. Idem quoque praeda? J ex fundo Ulceris eminens caro, mollis, ac fu n gi instar, snpra.oras altius exerescens$ quae expansim membranam cdlulo- sam o ste n d it , quonian* & rodentibus facile tollitur at­que etiam citissime recrescit b), Sardes quoque illapsae, v e l etiam vermiculi in Ulcere nidulanres, .irritant & malum gravius reddunt. Taedii vero plurimum adfert o s , ubi a membrana sua nudatura; vitium fecit; nam differri solet sanstio , donec omne id quod cariolum est, ab integro fecessit. estque utique malum lenra tem * pora habens. Facile vero cognoseitur caries, s i pate* s j&um oSj quod album e sse solet-, vel flavum est, vel nigrum * etiam quod magis absconditum est, s i s pecil- lo exploratum, scabrum invenitur, humoremque fun­dit subnigrum & soetentem, qui specilium argenteum mordet & maculae. Nam cum ea membrana, quae os circumvertit, & peviosiium audit, cujusque ope nutritur, corrosivo ulceris humore consumitur, atque ejus aliqua portio aufertur* neceHse etiam est, ut os nutriri desinat, atque emoriatur i) t 'D ilabi vero oportere a sana ossi s

. parte---------------------- - ------------^ ....... — . ^ IIM , . ^ M i - - — - - -

strvationt 'ad usque integram cicatricem', adnotavimiis, ne hilum mvitef generatum fuijji de Cute, etst ccu reliquae partes molles, speciet ad carnem. Ex obvio isiiusmodi expermemo patuit, meram esse prolongotionem va/o* rum , imerveniente expansione telae eelhlosae id, quod pro nova carnis generatione perpuram ■ accipitur» .Hanc vero naturae actionem, pre more fuo,'; graphice expofu it, I llu str. vari SVIETEN in Commem, m Aph> Boerhaav. Tom„ 1 pag> 30°. . ,

h ) Cutis, tennei vinculo i paniculum adipofutn coercet, ne tumeat: fublata vero curi, hic in vulnere brevi assurget, fc? in fungofam Chi- rurps dictam carnem excrefcit» ficque degenerabit cito, Van Svieten Coni* % I. p. 229. '

i j Co»/* PLATN ERI Chirmg♦ rat^ jop , GORTER Chirurg. repurg.

s § ) I * ( $

p3rte id quod m ortuum est, antequam os sanari pos* sit, experientia docet.

$• V L . .Sed ex sequentibus patebit, quid ex Ulceris caus-

sa, sede & indole sperari vel timeri debeat. Uicera ut difficilius quam rulnera sanantur, sic etiam eorum alia citius coeunt, alia diu trahunt, alia curam v ix recipi­unt, aliis denique mederi pestiferum est. At, inter initia notandum , id facile v in ci, quod recens est & pps a* l i t ; quod ex vulnere fit in corpore integro, juvenili ; quod modice fluit; quod planum est,nec altius penetravit. Sanatu quoque* facilius est Ulcus externarum partium, qnam oris, ve l lingvae, vel narium , facilius in his par­tibus, quam in juncturis. Facilius quoque ilii opifu1 a- m u r, quod superiores artus o b sidet, quam quod infe­riores, cum h o c, ere^o corpore, humorum mole ob-" rui necessarium sit. Pejus est Ulcus ye tu st u m , quodque ve l ad cavum corporis descendit, vel os laesit. Etiam si ab humoribus corruptis ejus origo est, vel senecUne confectis accidit. Subito si stu ere desioar id a quod antea humorem suderat, saepist im e malum est /e> Om nium

B 2 pes-

121. Sed hoc modo caries ab Ulcerum voslone orifur: saepe etiam sin e ex­ternam partiurti laesione, os ad-putredinem vergit; quod nmlum, vel in ipso . cavoOssis, vel eju? lamellis incipit^/V flatnbns inclusi s id fieri, antiqui putarnns, unde fortasse A ^ I C E N N A in Canon. Mcd. L.L Sect,II:dn Docl. Cap. IX* 'Interdum tamen Flatus quidam in ossi x u s cxcitm tu r , qui etiam ojsi i quidem dijs rum pm t, contundunt que infigniter fefe. A Barbaris ideo recepta sunt nomina Spina ventofa, fla tus, Spina Ventus; quamvis & morbi genus, non ab aere,, feci a medullae corruptione fieri, hodie non ignorent vel artis Tirones. -

k ) Nnn {o!um fenili corpori id pernlciofum est , ut ex Hippocra­te r*M.ilit C E L S U S de Re Medica L. 1 . C. 6. fed etiam in gravioribus

oli'??, uKorc- cum vires corporis a malo viciae sunt. Ita etiam A C T U A R I U S de M eth - medendi L. 2 . C. XII. Eos pnulo pvst morituros induamus, s i quod exiguum Ulius habem atque id emoritur, namxussi e*

?€ i ) n ( i

pessi m u m Cancer est, quoniam, - cum diu tenuit * neque in medicamentis, neque in ferro, praesidium ipsi est. Sanari vero non debent T. quae per longas moras inva­luerunt; nam & per ea lentitiam ejicere natura sollici-' ia est, protinus ut. coeunt, sanitas ac vita aegri pe­riclitatur, Idem quoque casus manet eos, qui simui cura

# U lcere, aqua intra curem, A sth m a te , Apoplexia, reten­to 'Sangvinis f lu x u ' (blito, aut alio vecustiori m o rb o * laborant; s anari enim Ulcus non potest, quin malum in nobiliores partes ruat; nrn alia ratione corpus ab eo liberum praestari polllt. Ideoque ubi in pedibus Ulcus est, contingit vera id frequentius, suspe&o malo deli- te scente, non incommodum est, externas partes subin- de corrum pi, quam id quod nocet, in internam par­tem magisque necellariam verii

. VIL ^Tn omni igitur Ulcerum chirurgia, proispiciendum

est/sanare conveniat, an Ulcus apertum haberet (§.VI.) & sanatio ne medicinam requirat, an opem m odo ex­ternam poscat» Si illud; protinus ad ea confugiendum,

ftirs magis quam ceterae laboret, fvffidentem demcnjlrmontm 'futuriqve iventus praenotionem praebet* Militem quoque nos vidisse meminimus 2g annorum, qni, excepto parvo, quod in Tibia diu habuit* Ulcere, uti­que lamis erat* H ic , cum exfpe&atione maturius, neque ab impofitis. exficctitum.ulcus ei fuerit, protinus leviter f;brire incepit. Sub qua e- tiatrs febre, pollicem ejusdem pedis fphacelus . invafit, intraque paucasho* i a s , nihil proficientibus, auxiliis pvaefentissi i m s , decessi t *

/) Non desunt aptii H l l D A N U M aliosque Obiervatores hujus rei tefHmonia/; inter plurima vero * attentione digno -sunt, quae occurrunt iri O ratione, coram R. A. Sc, Stockh. habita a Reg. Coi!. Med» AdfefiT* 'N. D.. Z. S T R A N D H E R G t o m fe lv id Chronijka fhkdomars Motande p» f o & 33» Et in Disser,tatione de Cholera, fub Praefidio Exp., D , D. Sc Prof. S l b R E N p. 5. Nos quoque fteminam novimus, quae, protinus wt fanatum fuerit in Tibia U lcu s , quod & diu habuit & moleltuin

«i fuit, mente delapfaest.

quae humores corporis purgent; si h o c , qoae san Ita tersa impediant, tegere primum est. (§. V ,). Neque enim Uicus aruea ad: cicatricem perduci porest, quam a V u l­nere (uppurante proxime abfuerit, Ideoque .si callo ob* duc itor, isque tenuis est, ' & non nimis duros, rede scalpello exasperatur sic, ut ex fa&is incisuris, eruor exeat. Ulceri cum linteum rasu m , & postea, Ungven- tum , quod digerat (§. VIII.) imponendum; & (i quid ex callo relictum fuerit, etiam id proxima dis exaspe- randum, Cui vere orae sunt durae, albae, liv id ae, eas leniora parum juvant, sed ad vivam carnem circumci> di debent, ut sic (ernei, quod durum est, ineisi b n e c o m ­prehendatur. Et tum quidem superhabenda sunt, quae

leniter rodant, & pus m overe p o ssint m). ' Aliam q jo q u e calli eximendi rationem docuit E D V A R D U S B A R K Y ;;), q u a m , ut mitiorem , & fortaste Cancro ad- po.si tam magis, .commendamur» ■ Lapide infernali , ut dicitur, is primum leviter callum adust i t , deinde oleum ex V itrio lo , bacula ferreo exceptum , usto loco admo­vit. Ubi vero putris caro superat, coercenda est ro ­dentibus, qualia sunt, Alumen ustu m , Aerugo, Vitria* lurn cyprinum, vel caudicum ex calce viva paratum. Sunt etiam alia vehementius rodentia, ut Arsenicum r Mercurius corrosivus, cetera, quorum tamen usus mini­me tutus est. Optimus autem omnium est lapis infer*» nalis., utpoce qui & promte exest, & ad corruptum lo­cum adeurate applicari‘ potest; oportet autem, molli lin­teo , aquam jam linentem leniter abste rg e re , n e ,.q u a e sana sunt, arrodat. Ad carnem vero continendam ni»

& 3 hil

w0 Qui callum excidunt, Ulceriqae illico 'admovent exsiccantia iquae» cunque, id utique faciunt, ut renaseatur. Quin & Chirurgum ips i vi­dimus, q u ie s Ulcere cruris, callum pluries resecavit, neque tamem eum iistere potuit. .

n ) Medical Ejjqys o f Elmbourgb. V qI V L p* $o„

® ) H (lill aptius estj quam plagam modice comprimere, si ve emplast r o duriusculo, sive Nlamina plumbea, vel etiam fascii modice adstn£ta. A sordibus vero purgant quae leniter stim ulant,digerentibus mixra, ut Ungventum A e­gyptiacum, ve! Ungv. fuscuna Fel. Vurzii, linteo ralo ex­ceptum atque im posirum, donec totum Ulcus naturalem carnis ruborem o stendat. Conducit edam , Ulcera, in qtubus multae sordes sunt, fovere Aqua phagadenica, vel viridi ea, quae Hartmannum A n to re m agnoseere putatur. A d vermiculos vero enecandos conferunt C o ­locynthides, Aloe & amara alia, ex aqua d eco la . Re» £te etiam Ulcus perfunditur multo o leo , v e l , si in cu­niculis latent animalia, siphone injiciatur. Sed caries, s i qua adsit, inter initia propriam animadversio n e m de- siderat. Ejus vero prima curatio est*, quae detegit o ­mne, quod vitiatum ed”. Q uod si os asperum & molle deprehenditur, vel subcoeruleum colorem aut nigritiem habet, ad sanum usque radi oportet; vel si cariei altius descendis, atqoe multum Ichoris fu n d it, candente ferro vehementer aduri 0-.*; dein impleri s?ccis linamentis, vel qnae balsamo Fioraventi, Tinctura Myrrhae, Euphorbii, Madidi:*, imbuta fuerint, Si ea non sunt, Alcohol vel therebitvhinae (piritus adhibere juvat. Ubi vero os adhuc durum est & siccum, praesb t in eo moliri cre-

, . ’ ' ’ bra

o ) Putrida ejusmodi ac h utri da Caries vix citra ustionem finitur , vid. Nob. D . D . Trof. A C R E L Cnfus Chirttrgk. p* 326. calor enim omnium optime exsiccat, atqne, us C E L S U S re8.e monet L .C , 2. necejse est aridum (it id , quod vitiatum est. Cavendum tamen ne Calvariae ossi b u s candentia ferramenta admoveantur; quoniam facile calorem toto Encephaio communicari exempla docenr. De H A E N Ratio Nled. P* V I. p. 240* Cum vero U lens multum f-mgvi^ein fundit, cumque purum, venam praeciderunt v.etews; Sic AF.TJTJS Tetrabibl. I V ’. 5*. 2. C. 40. Cuidnm addolescenti diuturnum Vicus ad radicem manus ha­benti % venam Ulcus Jupenir allatam excidi atque intra .paucos dies hominem s unavt» qui per quinquennium ea affectione laboraverat*

@ ) I J ( @ '

bra foramina, vel T e re b ra , s i opportunus locus e s t ; ve) ferramento sculptorio: tura respergendum quotidie sicco pulvere ex M ast i c h e , Euphorbio, Myrrha, & quam citistim e deligandum; nara & aer & pingvia ac humida orrmia, nudo osii alieni/si m a sunt. In his vero perma­nere oportet, donec ex o st e , id , quod vitiatum fuerat, decedat. Haec separatio, quam exsuliationem Chirurgi vocant, m odo si t per integram testarn ollis, modo e­tiam per minutas aelabenres particulas. Qukquid autem horum si t , os demum sana curne contegitur,

§.' VIII.Purgatum si c Ulcus implere, proximum est. A d

quod maxime idonea sunt, quae pus moveant & fibras molles & ad extensionem aptiores reddant3quaeque aerem excludant. Digestiva haec nominantur milcenturque ex O le is , A d ip e , R e smis, Gummatibus, meile. Ex com positis usita t isi im a sunt U ngventa, basilicon, Aureum,, digestivum com m une atque baisamum, qood ab Avcaeo nomen habet. Horum quodlibet excipiendum linteo raso & quotidie imponendum. Sicque usque dum fundus proxime cuti aequetur, pergendum. Sed ne his-quidem ultra necessitatem urgeri debere, ne caro emineat, ma- nisestum est. Et sic. tandem ad ea , quae cicatricem in­ducunt, progrediendum est; quae & exsiccent & leniter reprimant, ut Lapis calaminaris, Lithargyrium, Minium, Cerussa, pleraque ex plumbo. Emplastr a - e x his parata nobilistim a sunt, e minio, vel (iipticum Crolli,* quorum utrumlibet ita adhiberi debet , ut vel linteo copiose in­ducatur, vel ex eodem rotulae subigantnr, quae.- fora­men Ulceris impleant (Salfer) atque superindentur. At si cicatricem impediat humidi asEuentis 'copia, tiitoque fortiora reprimentia adhiberi possint, utique prodest ea" com positio, quae G O U L A R D U M au&orem habet In ea est Lithargyrium, cui non minus, quam ipsum est,

. aceti

aceti optimi addifur &? ner horae spatium coquitur. Hoc aceto juvat primum Ulcus eluere leniter, rotulamque sbperimponere; & si hoc solo param proficitur, faseiam llmul con(tri£tiorem circumducere. Minuenda vero sunt im posi ta emplast r a , prout Ulcus cocrcetur; donec tan­dem , in d u ra cicatrice, ne his quidem amplius opus habeat*

Hic ordo curationis eorum est, quibus mederi o- por-ttt, reliqua aucem, quorum minus tuta sanatio v i ­detur, in munditie optimum praesid ium habent. Si igi­tur nimium humoris fundunt, linamenta saepius m u­tanda, &c quas exsiccant, ut Tutia ,vel Flores Zinc-i, ex Aqua- Calcis, imponenda, Quibus vero multum fluet e non confingat, iis Kmplastru m ex pomphoiyge, ve l a­liud ex reprimentibus suoerinjicere satis est.

, . $: i xCognitis, quae in omni Ulcere communia sunt, ad

ea deseendere juvat, quae & propriam animadversi o - nem desiderant & saepius incidunt. Atque a scorbuto exordiar, qui accolis marium sententrionalium adm o­dum frequens raorbus est. Quem igitur male habet, pallidi & tumentis faciei est, & ad mentis corporisque contentiones segnis. Gingivae dem ipsi pruriunt, tument, foetent, exulcerantur & v e l l e v i ssim o atta3u cruentantur. Difficile* spiritucn trahit. Lotium reddit spumosum , cito putrefeens, vel cui innatat pellicula vario colore. Fiunt postea in artubus maculae lividae, & in Tibiis praecipue, ulcera putrida, cruenta, fuogosa, quibus a principio obstare, nihil validum est. Huic morbo sae* pissime oportuni sunt, qui in Aere nimis humido & si . mul frigido diu, vivunt p)> q uia praegresso morbo lan-

. ’ guent

p) Hanc i c arbuti caussam , inter omnes principem agnosei* egre­gius hujus' morbi scriptcir J A M E S JLIN D Trentije es the Scuryy pap,

| & (eq* refutatis aiionssn conje&nra», dc desc&u vegetabilium,

'® ) 1« ( @

© > 17 ( &guent, vel fristioribus cogitationibus eradantur q). Pe­jorem vero fadunt vi&us (ale conditus, corruptus, du­rus & conco£tu difficilis^ & inebriantium juithus usjus. A d ulcera scoibutica quod attinet, ea, antea‘ scorbuti levamen requirunt Danda agitur sunt, quae urinam m oveant, ut aimoraciae Radix, cochlearia, nasturtium ,

' sinapis, ex aqua & vino infusa, & s i ea non sunt, mala acida, citrea , aurantia. Juvat edam acetum dilutum & liberaliter potum. In conclavi iit aer calidus, siccus, quem etiam s ubinde aceti fumo purgare, neceiTe est. Cibus quoque parandus ex fru&ubus, herbis, nlissque, imbecillis corporibus idoneis. ;Si tum in ore Ulcus est , juvat illud saepius fovere HyfTopo, ex aqua in fu lo , cui, Vitrioli spiritus & mellis R o saceum paululum , adjiciv potest. Si in Tibiis est, t o g a quiete in k& u lo & im ­mobili fere pede, o p u scst . Tum m ederi, ut supra pro- p osui, ( §§. VII.-VIII.) oportet : cavendumque, ne quid fordus stim ulans, vel in Ulcere, vel per os detur; inter quae etiam hydrargyrum alienistim us est.

' §. XUlcerum, quae a malo venereo nascuntur, duo g e ­

nera esse solent: unum , quod ab inveterato morbo o r­tum , slm u i cum consvetis morbi signis sele prodit, at­que fauccs, nares & alias partes corporis tenet* alterum, quod praecipue obscenis locis, a recenti malo, inest. Hu­jus generis cancrosa, propter similitudinem, nominari so ­lent. Exquisite cognoscuntur ex humore spisso, subflavo

C qui

aere corrupto, effluviis marium, defectu motus, ceteris, quae scorbutum concitare, plerique crediderunt: fortasse & C . P. vindicare supervacaneum foret, quem ad caussas adnumeravit R Q E R H A A F E Aphor. 1150.

q) Aniini commotiones scorbutum efficere ;adprobat H U X H A M i n sl Method for pres erving tlx Health o f Jeamen: vide ejus EJsny on Fcwers png. 264: ideoqfie violentum nautas conducendi modum ( the pressin g o f seamen) limitati eorum perniocissi m u m judicat.

qui in fundo Ulceris, instar lardi rancidi, conspicftur. Nec penitus tolluntur, nisi hydrargyri ope, corpus pur­gatum fuerit, sive per sputi copiam editam, siv e , quod melius est, per sudores in balneo. Cum tamen aliquid extrinsecus Ulceri imponendum si t , proficuum ede po­te st emplastrum ex Pompholyge, cui Hydrargyri Sepium- bi aequalis portio mixta, quod aaa vocatur, adjiciendum: sed s i ceries sirou l adiit,, id qnoqde alienum est, & tum solo emplast r o utendum r). Ulceri vero recenti & in o b scenis partibus habitanti, ad callum eximendum re$e imponitur M ere, praecip. rubr. Ungvento digerente exceptus ; sicque purgatum, ad cicatricem perducitur iis , quae supra praeseripta sunt, Hydrargyri usum vero internum , supervacaneum p u to , m odo corpus, a con­tagio immune ede,, coniiet.

. §' X L . /N o n tam facile vero his opitulari est, qui Carci­

nomate' laborant, quoniam s i vetustum est, omnia re­media vincit. Atque ejus rs uo genera sunt, indole, fi­gura & loco diverfa. Unum quod foedum ulcus v i ­detur, profundum, oris duris, elevatis stque invenis, cir- curacinStum, A lteru m , -cuj-us ex m edio, multa caro cor­rupta eminet: quaeque juxta cutem, quasi ' strangulata adparet. Illud, ubi glandulae sunt, & in mammis prae­cipue, commune malum d l , ex scirrho irritato; hoc vero in labiis, lingva, naso,, verendis, vel aliis locis, a nervorum papillis excrescentibus, quales in verrucis ma-

. ii

r)- vi d. P I A T N E R. Cl>irtit%ration. §. r o ^ .U snm hydrarg.extermmi in «'arte noxium' e (Te , ex se r i e n t i b u s parebit* Cum !eviot j carie, Venereum Ulcus iit fronte- habuit miles quidam, quod chirurgo smitore empla* sstro _msrcuria!i tegit. Solo vero hoc plinnuago, ita stimulatum fuit, ur caries, cum acerbo dolor?, magnam ossi s partem corrupuerit, insrnque breve tempus, ad cavum- altius penetraverit. Reje&o d.in emplastro v ierpere desinit m ulum , & ab unctione ruere, sanatum fuit*

s i moris esse so le t , o r itu r/ ). Humoris autem acoe & putredo ingens est adeo, uc dolores vehementes, & sub- itam corruptionem m overe Consverif,. Ideoque C a rc i­noma, scirrhus vel verruca efficit, cum stimulentur, pres- sione; m o tu , ic tu , frigore , vel medicamentis rodenti­bus. Multum etiam confert sangvinis titoffvyxfotvtcc > qua iis est apud m elancholicos, vel eos, qui com prestos sangvinis fluxus patiuntur t }. R aro autem haec Ulcera ad sanitatem perduci postu n c , cum, lenioribus non m u­tentur,. a fortioribus malum exasperetur. Optimum ta­men est, s i recens est m alum , & non Incommodo lo­co , totum Ulcus praecidere sre, ut etiam aliquid ex sana parte eximatur, Gum vero diu invaluit, neque boc tuto fieri pote st; nam totum jam corpus a viru in*- se&um e sse solet, atque hoc ex uno lo c o , in' aliuro* sanumque facile diffundi. Quod si sectioni locus id o ­neus non est, praesid iu m petendum ab iis, quae ali quando profuist e c o r st s t Inrer hsec eminet a Cei. ST(!)RKIQ laudatum Conium, & incridsecus sumtum & ulceri admotum 5 quod uc apud n o s , miros easdem ac in Germania praedet effectus, optandum foret. U l ­ceri qjuoque proficuum est , Alumen ustu m , semel quo* tidie inspersu m , & quodeunque ex plumbo paratum, si ad emplastri formam redarum fuerit. Non desunt q uo­

_______ _ que,-

f ) vnn S V I E T L IN Cnmmmt. T . T. p,t ) De caussa Caidttnmans variae sunt fententirte, Veferes atram- bi.

teffl" accnsarunt, tit A L B U C ,A S IS , in ppaes» ad Cbirug* P« A E G I N E T A de re medica, L . I V C. 26. Vi-inm cane rosum in nervis putat M ON* R 0 0 Anat.N eriu p. 113.In Adipe G O R T E R Cbir> i-ep. Vera Caujjh p roxim i ' eancri est materia pingverfinojh, lenta y t-enax , dein longiori mora corruptay ut non (it opus multa orcam rimari ad eruendam Cancri cmjfam L c. <$» 14SP* Sed quid tum cenfendmn de Carcinomate Colis & Uteri, qtfci- bus partibus ex Anatoinia constat nihil pit gvedinis in ede? Cadere vero: hoc malum praecipue in fbemina$?. male rcfjgottdeutibus- mcnitiuis,. ex ob* fem tio nib us confiat;, '

H ) 20 ( @q u e , qui Atropam ex aqua infusam , vel Phytolaccam con­tra cancrum iaudent. Ponenda autem haec esse putavi, non quod auxilium Carcinomatis securum in iis si t , sed ut malum m itige tu r , & non pulet sib i omnino m edici-x nam deelle, s i quem dirus hic morbus male habuerit u\* ' ' §, : m 1 ‘

Atque sic Ulcera cbmmunillima quaeque & rae« dicamenta, & peritam manum p o stu lan t, breviter ex- p o suimus, A d d i possent permulta, quorum tamen ra­tionem reddere vetat brevitatis iludium & temporis habenda ratio. 'Fistularum certe, ceferorumque affectae m orborum , quae ad Ulcerum cladem referri pollintj

cognitio e x . allatis quoddatnmo io suppedita-, tur & curandi modum exercitatio

docebit.

t F I N I &

.....— ------- -------- , ..... ..... . . ------ . ht—1f '• N ' ' - - - ^

u ) Inter ea , quae Cancro sanando accommodantur, praestantius adhuc nihil inventum est, ignoto illo pulvere, -cujus .cognitionem, ex Hibernia, magno sumtu sibi paravit Londinenlium Chirurgus Q U Y . Ex simplici Jserba quadam paratum e(se, a colore ejus viridi , conjicitur, sea vero _virtute praeditus est , u t nudus, vel sub -Ungventi forma U l­ceri impolitiis, intra breve tempus, omne corruptum excedat» A t si su.b cute adhuc malum lateat, V e sicante^jilam -primum tollere, xlein pul­verem superirnponere oportet. Sunt quoque in patria permulti, qui ab Experientissi m o B I E r C H E N M . D . solo hoc pulvere,; atque medi*iante perita ejus manu a C ancro, ceterum iasanabili, liberati.fuerint,

/ . . . ■