kanonproeqti “sisxlis samarTlis kodeqsSi damatebebis ... · PDF filesaqarTvelos...
Transcript of kanonproeqti “sisxlis samarTlis kodeqsSi damatebebis ... · PDF filesaqarTvelos...
saqarTvelos parlamentis aparati
kvleviTi departamenti
sainformacio-analitikuri mimoxilva
ojaxuri Zaladobis aRmkveTi RonisZiebebi
ojaxuri Zaladoba aris ganmeorebadi da xSiri cikli fizikuri,
fsiqologiuri, seqsualuri an ekonomikuri Seuracxyofisa, romelsac
ojaxis erTi wevri axorcielebs meoreze, masze kontrolisa da
Zalauflebis mopovebis mizniT. Zaladoba ojaxSi aris konkretuli
qmedeba an muqara pirovnebis mxridan, romelic sqesobriv an sxva
urTierTobaSi imyofeba partniorTan1.
ufro martivad, ojaxuri Zaladoba warmoadgens ojaxis erTi wevris mier
meoris mimarT Cadenil Zaladobas, romlis msxverplni, xSir SemTxvevaSi,
qalebi da bavSvebi arian, xolo moZaladeebi mamakacebi. Tumca, ojaxuri
Zaladobis obieqti SeiZleba iyos ojaxis nebismieri wevri, maT Soris
xandazmuli mSoblebi da mamakacebic. SemTxvevebi, sadac mamakacebi arian
msxverplis rolSi, SedarebiT mcirea.
ojaxur ZaladobasTan dakavSirebul kanonmdeblobas ganviTarebul
qveynebSi safuZveli XIX saukunis 70-80-ian wlebSi Caeyara. is
periodulad ixveweba da iqmneba specialuri kanonebi dacvis konkretuli
meqanizmebiTa da procedurebiT.
dReisaTvis bevri qveyana aRiarebs ojaxuri Zaladobis msxverplis
dacvisa da moZaladeTa dasjis aucileblobas. Tumca, kanonmdeblebi jer
kidev ver SeTanxmdnen unda moxdes Tu ara Zaladobis faqtebis
kriminalizacia: ganixilebodes is rogorc Cveulebrivi danaSauli Tu
mxolod konsultaciebiTa da mediatoris roliT Semoifarglon.
gaeros modeluri kanonmdebloba ojaxur Zaladobaze
1993 wlis 20 dekembers generaluri asambleis rezoluciiT miRebul iqna
qalis mimarT Zaladobis akrZalvis deklaracia, romelic safuZvlad
daedo am sferoSi savaldebulod Sesasrulebeli saerTaSoriso
xelSekrulebebis momzadebas. deklaracia Seicavs qalis mimarT
Zaladobis definicias, romelic efuZneba qalis diskriminaciis
likvidaciis komitetis me-19 rezoluciaSi mocemul ganmartebas. kerZod,
deklaraciis mixedviT, “qalis mimarT Zaladoba” gulisxmobs genderul
gansxvavebaze dafuZnebul nebismier Zaladobriv qmedebas, romelic
fizikur, seqsualur an fsiqologiur zians an tanjvas ayenebs, an
SeiZleba miayenos qals, maT Soris, aseTi qmedebis muqaras, iZulebas an
1 proeqti harmonia, ojaxur ZaladobasTan brZolis sazogadoebrivi TanamSromlobis
programis saswavlo masalebi.
kvleviTi departamenti, analitikuri ganyofileba 1
Tavisuflebis ukanono aRkveTas, miuxedavad imisa, am qmedebas adgili
aqvs sazogadoebriv Tu pirad cxovrebaSi~.2
deklaraciis miRebidan erTi wlis Semdeg, gaerTianebuli erebis
organizaciam daniSna qalis mimarT Zaladobis, misi mizezebisa da
Sedegebis Taobaze specialuri momxsenebeli, romelsac daevala am
problemis msoflio masStabiT Seswavla. 2 wlis kvlevisa da analizis
Sedegad, 1996 wels momzadda “gaeros modeluri kanonmdebloba ojaxur
Zaladobaze”. es dokumenti 7 Tavisgan Sedgeba da moicavs yvela im
mniSvnelovan aspeqts, romelsac unda iTvaliswinebdes saxelmwifoTa
kompleqsuri kanonmdebloba ojaxuri Zaladobis sferoSi: pirvel TavSi
mocemulia kanonmdeblobis mizani; meoreSi _ terminTa ganmarteba;
mesameSi _ gasasaCivrebis meqanizmi; meoTxe Tavi exeba sasamarTlo
moxeleTa uflebamosilebebs, mexuTe da meeqvse Tavebi aregulirebs,
Sesabamisad, sisxlis samarTlis saproceso da samoqalaqo saproceso
sakiTxebs; meSvide TavSi mocemulia Zaladobis msxverplTaTvis
gaTvaliswinebuli momsaxurebis saxeebi.
ojaxuri Zaladobis aRkveTis RonisZiebebis TvalsazrisiT gansakuTrebiT
mniSvnelovania modeluri kanonmdeblobis IV Tavi (sasamarTlo moxeleTa
uflebamosileba), romelic exeba calmxrivi droebiTi SemzRudavi
orderebisa da damcavi orderebis SemoRebis wess3.
calmxrivi droebiTi SemzRudavi orderebi SeiZleba gaices msxverplis
gancxadebis safuZvelze, im SemTxvevaSi, roca mopasuxe (moZalade) uars
acxadebs sasamarTloSi misvlaze an ver xdeba misi gamoZaxeba mimalvaSi
yofnis gamo. es orderi SeiZleba Seicavdes winaswar sasamarTlo
akrZalvas, romelic Zaladobis faqtis ganmeorebis winaaRmdeg aris
mimarTuli da/an prevenciul zomas, romelic moZalades ar aZlevs
mosarCelesaTvis (msxverplisaTvis) aucilebeli nivTebiT, maT Soris
saerTo sakuTrebaSi arsebuli sacxovrebliT, sargeblobisaTvis xelis
SeSlis saSualebas.
modeluri kanonmdeblobis Tanaxmad, Zaladobis msxverplis saxeliT
calmxrivi droebiTi SemzRudavi orderis moTxovnis ufleba sxva
pirebsac unda hqondeT. Zaladobis safrTxis gamo, SesaZlebelia
orderiT dacva aseve dasWirdeT mowmeebsa da im pirebs, romlebic
daxmarebas uweven Zaladobis msxverpls.
roca msxverplis sicocxlesa da janmrTelobas seriozuli safrTxe
emuqreba da misi usafrTxoebis uzrunvelyofa SeuZlebelia sasamarTlo
ganaCenis gamotanamde, mosarCeles (msxverpls), mis naTesavs an socialur
muSaks SeuZlia mimarTos mosamarTles an uflebamosil pirs calmxrivi
droebiTi SemzRudavi orderis moTxovniT. sasamarTlom orderi unda
gasces Zaladobis SemTxvevidan 24 saaTis ganmavlobaSi.
2 Declaration on the Elimination of Violence against Women (Art. 1), UN General Assembly, A/RES/48/104, 23 February, 1994. 3 A framework for model legislation on domestic violence, Report of the Special Rapporteur on violence against women, its causes and consequences, Ms. Radhika Coomaraswamy, submitted in accordance with Commission on Human Rights resolution 1995/85; E/CN.4/1996/53/Add.2, 2 February 1996, Sec.IV.
kvleviTi departamenti, analitikuri ganyofileba 2
calmxrivi droebiTi SemzRudavi orderi:
1. avaldebulebs moZalade datovos sacxovrebeli;
2. aregulirebs moZaladis urTierTobas meurveobis qveS myof
bavSvebTan;
3. ukrZalavs moZalades Sexvdes msxverpls mis samsaxurSi an im
adgilebSi romelsac is xSirad stumrobs;
4. aiZulebs moZalades gadaixados msxverplis samedicino
momsaxurebis xarjebi;
5. krZalavs saerTo sakuTrebaSi arsebuli qonebis calmxrivi
gankargvis uflebas;
6. atyobinebs msxverplsa da moZalades, rom Tu moZalade daarRvevs
orderiT gaTvaliswinebul pirobebs, igi SeiZleba dapatimrebul
iqnas da mieces sisxlis samarTlis pasuxismgeblobaSi;
7. acnobebs msxverpls, rom miuxedavad SemzRudavi orderisa,
romelic gaicema ojaxuri Zaladobis kanonmdeblobis farglebSi,
mas SeuZlia mosTxovos prokurors (bralmdebels) brali wauyenos
moZalades;
8. acnobebs msxverpls, rom miuxedavad SemzRudavi orderisa,
romelic gaicema ojaxuri Zaladobis kanonmdeblobis farglebSi
da sisxlis samarTlis devnis ganacxadisa, mas SeuZlia aRZras
samoqalaqo samarTlebrivi saqme da moiTxovos gayra, zaralis
anazRaureba an kompensaciis miReba;
9. avaldebulebs orive mxares Seasrulon maTze dakisrebuli
movaleobebi da Seatyobinon sasamarTlos nebismieri qmedebis
Sesaxeb, raTa uzrunvelyon saTanado sasamarTlo procesis
warmarTva.
calmxrivi droebiTi SemzRudavi orderi ZalaSia sasamarTlo ganaCenis
gamotanamde, magram ara umetes 10 dRis vadisa misi gacemis TariRidan.
orderisadmi daumorCilebloba iTvaliswinebs administraciul da
sisxlissamarTlebriv pasuxismgeblobas.
damcavi orderis moTxovnis ufleba aqvs msxvepls, mis naTesavs,
socialur muSaks an pirs, romelic daxmarebas uwevs msxverpls. misi
mizania daicvas aRniSnuli pirebi Semdgomi Zaladobis an Zaladobis
muqarisgan.
sasamarTlo damcavi orderis moTxovna SeiZleba calmxrivi SemzRudavi
orderis vadis gasvlis Semdeg an SemzRudavi orderisgan
damoukideblad.
sasamarTlom saqmis ganxilva unda daniSnos damcav orderze gancxadebis
Semotanidan 10 dRis vadaSi.
sasamarTlo damcavi orderi
4:
1. ukrZalavs mopasuxes (braldebuls) Semdgom Zaladobas msxveplis, misi
naTesavebis, an piris mimarT, romelic daxmarebas uwevs msxverpls;
2. avaldebulebs braldebuls datovos ojaxis sacxovrebeli saxli,
masze sakuTrebis uflebis miuxedavad;
4 ar aris aucilebeli orderi iTvaliswinebdes erTdroulad yvela am meqanizms.
kvleviTi departamenti, analitikuri ganyofileba 3
3. avaldebulebs braldebuls gadaixados qira an ipoTeka da alimenti
dazaralebulisa da saerTo mzrunvelobis qveS myofi pirebisaTvis;
4. avaldebulebs braldebuls gadasces mosarCeles avtomobilisa da
sxva aucilebeli piradi nivTebiT sargeblobis ufleba;
5. aregulirebs braldebulis urTierTobas mis SvilebTan;
6. ukrZalavs damnaSaves Sexvdes mosarCeles mis samsaxurSi an im
adgilebSi, romelsac is xSirad stumrobs;
7. Tu aRmoCndeba, rom braldebulis mier iaraRis gamoyenebam SeiZleba
seriozuli safrTxe Seuqmnas mosarCeles, sasamarTlo ukrZalavs
braldebuls raime tipis cecxlsasroli iaraRis SeZenas, gamoyenebas
an sakuTrebaSi qonas;
8. avaldebulebs braldebuls gadaixados dazaralebulis samedicino
momsaxurebis, konsultaciisa da TavSesafris xarjebi;
9. krZalavs saerTo sakuTrebaSi arsebuli qonebis calmxrivad
gankargvas;
10. acnobebs mosarCelesa da mopasuxes, rom im SemTxvevaSi, Tu mopasuxe
daarRvevs orderiT gaTvaliswinebul moTxovnebs, is SeiZleba
dapatimrebul iqnas da mieces sisxlissamarTlis pasuxisgebaSi;
11. acnobebs mosarCeles, rom miuxedavad damcavi orderisa, romelic
gaicema ojaxuri Zaladobis kanonmdeblobis farglebSi mas SeuZlia
mosTxovos prokurors (bralmdebels) sisxlis samarTlis saqmis
aRZvra braldebulis winaaRmdeg;
12. acnobebs mosarCeles, rom miuxedavad damcavi orderisa, romelic
gaicema ojaxuri Zaladobis kanonmdeblobis farglebSi da sisxlis
samarTlis devnis ganacxadisa, mas SeuZlia aRZras samoqalaqo
samarTlebrivi saqme da moiTxovos gayra, zaralis anazRaureba an
kompensaciis miReba;
13. uzrunvelyofs saqmis mosmenas daxurul sasamarTlo sxdomaze,
mxareTa piradi interesebis dacvis mizniT.
sasamarTlo procesze saqmis ganxilvisas mtkicebis tvirTi, rom ojaxuri
Zaladoba ar momxdara, awevs mopasuxes.
damcavi orderis gamocemisas misi aslebi 24 saaTis ganmavlobaSi unda
gadaegzavnos policiis yvela ganyofilebas msxverplis da/an moZaladis
sacxovrebeli adgilis mixedviT. damcavi orderis pirobebis Sesrulebas
meTvalyureoben policia da sasamarTlo.
damcavi orderis pirobebis darRveva sisxlis samarTlis danaSaulia da
isjeba jarimiT an Tavisuflebis aRkveTiT.
gaeros modeluri kanonmdeblobis mixedviT, Tu msxverpls ara aqvs
sasamarTlo baJis gadaxdis saSualeba, SemzRudavi an damcavi orderebi
unda gamoices ufasod.
amasTan, Tu sarCeli arakeTilsindisieri an usafuZvloa, SeiZleba
mosarCeles daekisros mopasuxis sasargeblod sarCelis Sedegad
miyenebuli zianis anazRaureba.
kvleviTi departamenti, analitikuri ganyofileba 4
SemzRudavi da damcavi orderebis saxeebi ganviTarebul qveynebSi
aSS-sa da evropis mTel rig qveynebSi (avstria, espaneTi, fineTi, SvedeTi)
farTod gamoiyeneba calmxrivi gadaudebeli SemzRudavi orderebi. maT
gascemen policiis TanamSromlebi sasamarTlo Zaladobis Sesaxeb an
Zaladobis safrTxis Sesaxeb informaciis miRebisTanave. am tipis
orderis gacemis procedura ganisazRvreba qveynis kanonmdeblobiT.
avstriaSi sakmarisia nebismieri Setyobineba (mag. mezoblis zari), rom
policiam kanoniT miniWebuli uflebis safuZvelze, adgilze Seafasos
situacia da ojaxuri Zaladobis faqtis dadasturebis SemTxvevaSi,
gasces orderi moZalade piris saxlidan droebiT gaZevebis Sesaxeb.
orderi gaicema 10-dRiani vadiT da misi moqmedebis periodSi moZalades
ekrZaleba msxverplTan yovelgvari urTierToba. Tu am periodSi
msxverpli mimarTavs samoqalaqo sasamarTlos, orderis moqmedebis vada
20 dRemde grZeldeba.
aSS-s mTel rig StatebSi policias gadaudebeli SemzRudavi orderis
gamosacemad sasamarTlos Tanxmoba sWirdeba. am mizniT sasamarTloSi
yovelTvis imyofeba morige mosamarTle, romelic policiis
TanamSromels, misgan miRebuli informaciis safuZvelze, aseTi orderis
gacemis uflebas aZlevs. gadaudebeli SemzRudavi orderis moqmedebis
vada 72 saaTia. vadis gasagrZeleblad msxverplma, orderis moqmedebis
periodSi unda mimarTos sasamarTlos.
orderis gacema sasamarTlosac SeuZlia, Tu msxverpli uSualod mas
mimarTavs.
sasamarTlos ufleba aqvs calmxrivi gadaudebeli SemzRudavi orderi
gasces im SemTxvevaSic, Tu moZalade ar gamocxadda sasamarTlo
sxdomaze an imaleba.
sasamarTlo gadaudebel SemzRudav orders gascems mimarTvidan 24
saaTis ganmavlobaSi. amasTan, mas SeuZlia daniSnos mosmena orive mxaris
monawileobiT, sadac arsebiTad imsjeleben grZelvadiani damcavi
orderis gacemis mizanSewonilobaze.
calmxrivi gadaudebeli SemzRudavi orderiT moZalades SeiZleba
aekrZalos:
a) msxverplis an ojaxis sxva wevris an Tanamobinadris mimarT
ojaxuri Zaladoba an aseTi Zaladobis muqara;
b) msxverplis Seuracxyofa, Sewuxeba, telefoniT darekva an
nebismieri sxva urTierToba, uSualod an vinmes meSveobiT.
SemzRudavi orderiT moZalades SeiZleba daevalos:
a) msxverplis sacxovrebeli adgilis datoveba;
b) msxverplis an ojaxis sxva wevris an Tanamobinadris sacxovrebeli
adgilidan, skolidan, samuSao an sxva adgilidan (romelic
msxverplis mier ganisazRvreba) Sors yofna.
orderiT aseve SeiZleba ganisazRvros avtomobilis an sxva aucilebeli
piradi nivTebis mflobelobisa da sargeblobis wesi, miuxedavad imisa,
Tu vin aris maTi mesakuTre. samarTaldamcavi organos TanamSromels
kvleviTi departamenti, analitikuri ganyofileba 5
evaleba Tan axldes mosarCeles sacxovrebel binaSi Sesvlisas, raTa
uzrunvelyos mis mflobelobaSi saxlis, avtomobilis an sxva piradi
nivTebis usafrTxo gadasvla an mosarCeles an mopasuxes mier
saxcovreblidan piradi nivTebis mSvidobiani wamoReba.
orderiT aseve SeiZleba bavSvebze meurveobis uflebis mosarCeleze
droebiT gadacema da sxva iseTi RonisZiebebis gansazRvra, romlebsac
mosamarTle aucileblad miiCnevs mosarCeles an ojaxis sxva wevrebis
usafrTxoebis uzrunvelsayofad.
sasamarTlo calmxriv gadaudebel orders gamoscems dauyovnebliv,
sasamarTlo ganxilvis gareSe. aseTive wesiT xdeba orderis Sinaarsis
Secvlac.
sasamarTlo damcavi orderebi
Tu ojaxuri Zaladobis SemTxveva ar aris iseTi mZime, rom is sisxlis
samarTlis danaSaulad iqnes kvalificirebuli, maSin ar xdeba
moZaladis winaaRmdeg saqmis aRZvra da gadaudebeli SemzRudavi orderis
gamocema. aseT SemTxvevaSi sakiTxi wydeba samoqalaqo samarTlis
normebiT, romelTa Sesabamisad Zaladobis msxverpls sasamarTlo
damcavi orderis gacemis TxovniT SeuZlia mimarTos samoqalaqo
sasamarTlos. avstriaSi mas uwodeben “Sualedur sasamarTlo
akrZalvas”, romelic moZalades aiZulebs sacxovreblis droebiT
datovebas da ukrZalavs msxverplTan nebismieri saxis (uSualo an vinmes
meSveobiT) urTierTobas.
sasamarTlo damcavi orderis efeqturobisTvis didi mniSvneloba aqvs
msxverplis mier sasamarTloSi gancxadebis droulad wardgenas.
amisaTvis is drois sakmaod mcire monakveTSi unda darwmundes am nabijis
marTebulobaSi. avstriaSi am mizniT moqmedeben kerZo samarTlis
specializebuli iuridiuli pirebi, e.w. “Carevis centrebi”, romlebic
uzrunvelyofen msxverplisTvis efeqturi konsultaciis gawevasa da mis
fsiqologiur mxardaWeras.
fineTSi akrZalvis orderi 1999 wels SemoiRes. kanonmdeblobiT
gansazRvrulia ori saxis akrZalvis orderi: ZiriTadi akrZalvis
orderi, romelic moZalades ukrZalavs msxverplTan Sexvedras an
urTierTobis mcdelobas da ganvrcobili akrZalvis orderi, romelic
moZalades ukrZalavs aseve msxverplis sacxovrebeli an samuSao adgilis
axlos gamoCenas. akrZalvis orders Sesabamisi ganacxadis safuZvelze
gascems policia an raionuli sasamarTlo. is gaicema erTjeradad,
maqsimum erTi wlis vadiT.
orderis, moTxovnis darRvevis SemTxvevaSi pirs SeiZleba daekisros
jarima an miesajos Tavisuflebis aRkveTa 1 wlamde vadiT.
aSS-Si sasamarTlo damcavi orderis ramdenime saxe arsebobs. Zaladobis
safrTxis seriozulobidan gamomdinare, moZalades SeiZleba aekrZalos
msxverplis, misi ojaxis wevrebisa da axloblebis mimarT danaSaulis
Cadena an muqara; msxverplis sityvieri Seuracxyofa, telefoniT an sxva
saSualebebiT kavSiris (uSualo an vinmes meSveobiT) damyarebis
mcdeloba, msxverplis sacxovrebel adgilze yofna, miuxedavad masze
kvleviTi departamenti, analitikuri ganyofileba 6
sakuTrebis uflebisa; msxverplis samsaxurTan, skolasTan an mis mier
miTiTebul sxva adgilTan miaxloveba; iaraRis tareba da sxv.
aSS-Si sasamarTlo damcavi orderis moTxovnis ufleba aqvs pirs,
romelic iyo an aris ojaxuri Zaladobis msxverpli. xolo im
SemTxvevaSi Tu is arasrulwlovania _ mSobels, meurves an sxva kanonier
warmomadgenels.
orderis gacemis ufleba aqvs yvela sasamarTlos, romelic flobs
iurisdiqcias saojaxo saqmeTa ganxilvaze. moTxovnisa da gacemis
procedurebis gaadvilebis mizniT, mzaddeba orderisa da misi moTxovnis
(sarCelis) winaswar SemuSavebuli da dabeWdili formebi.
sasamarTlo damcavi orderis teqstis boloSi miTiTebuli unda iyos
orderis pirobebis Sesrulebis aucilebloba, aseve jarimis odenoba da
Tavisuflebis aRkveTis vada _ am pirobebis darRvevis SemTxvevaSi.
ukrainaSi “ojaxSi Zaladobis Tavidan acilebis Sesaxeb” kanoni
umaRlesma radam 2001 wlis 15 noembers miiRo. mis me-3 nawilSi
ganisazRvreba ojaxSi Zaladobis Tavidan acilebis specialuri
RonisZiebebi:
- oficialuri gafrTxileba ojaxSi Zaladobis Cadenis dauSveblobis
Sesaxeb;
- oficialuri gafrTxileba ojaxSi Zaladobis viqtimuri qcevis
dauSveblobis Sesaxeb;
- profilaqtikur aRricxvaze ayvana da profilaqtikuri aRricxvidan
moxsna ojaxis im wevrebisa, romelTac Caidines Zaladoba ojaxSi;
- dacviTi miTiTeba;
dacviTi miTiTeba ukrainisTvis principulad axal iuridiul cnebas
warmoadgens. is ar gulisxmobs gafrTxilebas, dasjas an sxva saxis
iuridiul pasuxismgeblobas. dacviTi miTiTebiT pirs SeiZleba
aekrZalos garkveuli moqmedebis (an moqmedebebis) Cadena ojaxSi
Zaladobis msxverplis mimarT. kerZod: ojaxSi Zaladobis konkretuli
aqtebis Cadena; informaciis miReba msxverplis adgilsamyofelis Sesaxeb;
Zaladobis msxverplTan misvla, Tu is droebiT ar imyofeba ojaxis
wevrebis erTobliv sacxovrebel adgilas; satelefono saubrebi ojaxuri
Zaladobis msxverplTan.
dacviTi miTiTebis gadawyvetileba SeiZleba gamoutanon pirs, romelic
Seracxadia da miaRwia 16 wlis asaks. miTiTebis moqmedebis vada
ganisazRvreba 30 dRe-RamiT prokurorTan misi SeTanxmebis dRidan.
gadawyvetilebas dacviTi miTiTebis micemis Sesaxeb iRebs miliciis ubnis
inspeqtori an arasrulwlovanTa saqmeebze sisxlis samarTlis
samsaxuris TanamSromeli, Sinagan saqmeTa saministros Sesabamisi
organos ufrosTan an prokurorTan SeTanxmebiT.
amgvarad, ukrainaSi kanonis ZiriTad mizans warmoadgens ojaxuri
Zaladobis ardaSveba, misi aRkveTa sawyis stadiaze, manam, sanam
konfliqti Ria formas miiRebs da gamoiwvevs gamousworebel Sedegebs.
kanonis gamafrTxilebeli xasiaTi warmoadgens inovaciur mimarTulebas.
kvleviTi departamenti, analitikuri ganyofileba 7
irlandiaSi ojaxuri Zaladobis kanoni 1996 wels miiRes. am kanonis
mixedviT, policias mieca ufleba, Sesuliyo Zaladobis adgilas,
SemoRebul iqna “usafrTxoebis orderi”, romelic ar ukrZalavs
moZalades saxlSi yofnas, magram ukrZalavs partnioris Seuracxyofas.
es kanoni aseve vrceldeba qorwinebaSi armyof pirebze _ wyvilebze,
romlebic erTad cxovroben. kanonis miRebasTan erTad, policiaSi
Seiqmna ojaxuri Zaladobis da seqsualuri Seuracxyofis ganyofilebac,
magram aseTi ganyofileba mxolod dublinSi moqmedebs.
inglissa da uelsSi orderis gacemis wesi regulirdeba 1996 wlis
saojaxo samarTlis aqtis IV nawiliT da vrceldeba mxolod im
moZaladeebis winaaRmdeg, romelsac msxverplTan garkveuli saxis
naTesauri urTierTobebi akavSirebs.
mosarCeles Semdgomi Zaladobisa da daSinebisgan Tavis dasacavad,
iuridiuli warmomadgenlis gareSe SeuZlia moZaladis winaaRmdeg miiRos
amkrZalavi orderi (non-molestation order) an moZaladis saxlidan gaZevebis
orderi (non-occupation order). aseTi saxis orderebs samarTaldamcavi
organoebi gascemen. ojaxSi mimdinare sxva procesebis gaTvaliswinebiT,
igi sasamarTlos SuamdgomlobiTac SeiZleba gaices.
gamomdinare iqidan, rom aRniSnuli orderebis gacema samoqalaqo
samarTlis kanonmdeblobiT regulirdeba, isini ar saWiroeben
mtkicebulebebis iseT standartebs, rogoric sisxlis samarTlis
saproceso kanonmdeblobis sferoSia aucilebeli. amdenad, ojaxuri
Zaladobis SemTxvevaSi, policias ar sWirdeba sisxlis samarTlis
mtkicebulebis Sekreba, rac sakmaod rTuli procesia.
inglissa da uelsSi qalis winaaRmdeg ganxorcielebuli Zaladobis
sakiTxi agreTve regulirdeba 1997 wlis aqtiT Zaladobisgan dacvis
Sesaxeb. es aqti xSirad moiazreba, rogorc kanonmdebloba pirovnebis
winaaRmdeg devnis aRkveTis Sesaxeb. aman policias gauadvila moqmedeba
Zaladobis iseTi SemTxvevebis dros, rodesac Znelia danaSaulis
gansazRvra. es aqti SeiZleba gamoyenebul iqnas rogorc samoqalaqo, ise
sisxlis samarTalwarmoebisas. aRsaniSnavia, rom es aqti gamoiyeneba ara
mxolod ojaxuri Zaladobis SemTxvevaSi.
dulusis modeli
aSS-Si ojaxuri Zaladobis dasaZlevad yvelaze srulyofili modeli
minesotas Statis qalaq dulusSi SeimuSaves, adgilobrivi
samarTaldamcavebis gamocdilebis bazaze. amitom mas dulusis models
uwodeben. es aris Zaladobis msxverplis dasacavad ganxorcielebuli
TanamSromlobis unikaluri varianti policias, sasamarTlos,
prokuraturas, pirobiTi sasjelis mqone gansasjelTan momuSave
oficrebs, dazaralebulTa advokatebs, sakonsultacio programebsa da
arasamTavrobo organizaciebs Soris. modelis Tanaxmad, moZalade
aucileblad unda iqnes dakavebuli.
Sesabamisad, policiam Secvala gamoZiebis warmoebis, dakiTxvis oqmis
Sedgenis, oficerTa gadamzadebisa da xelisuflebis sxvadasxva
struqturebTan muSaobis meTodebi. dulusis modelis mizans warmoadgens
kvleviTi departamenti, analitikuri ganyofileba 8
policiis oficrebis gaTviTcnobiereba ojaxuri Zaladobis faqtebisadmi
axlebur midgomasa da, Sesabamisad, dokumentaciis axlebur warmoebaSi,
agreTve, msxverplis, moZaladisa da mowmeebis dakiTxvaSi, Zaladobis
aqtis analizSi. yovelive es ki gamoZiebis xarisxs aumjobesebs.
minesotas StatSi Seicvala kanonmdebloba. kerZod, ojaxuri Zaladobis
SemTxvevaSi, upiratesoba damnaSavis (moZaladis) dakavebas mieniWa. amis
ganxorcieleba SesaZlebelia mxolod policiis mier informaciis
mopovebisa da eWvmitanilis sisxlissamarTlebrivi devnisaTvis saqmis
srulyofilad momzadebis Semdeg.
amrigad, msoflios wamyvan qveynebSi ojaxuri Zaladobis aRsakveTad
gansxvavebul RonisZiebebs mimarTaven. am mizniT ZiriTadad sxvadasxva
saxis damcavi da SemzRudavi (Semakavebeli) orderebi gamoiyeneba.
gansxvavebulia aseTi orderebis gacemis wesebi da pirobebic. magaliTad,
dulusis (minesotas Stati, aSS) modelis mixedviT am sakiTxebs sisxlis
samarTlis kanonmdebloba aregulirebs, rig qveynebSi ki _ samoqalaqo
samarTlisa. zogan (mag. avstria) danaSaulis simZimis mixedviT
ganisazRvreba, Tu romeli _ samoqalaqo Tu sisxlis samarTlis
iurisdiqciis normebiT daregulirdes es sfero.
Tumca, problema: CaiTvalos Tu ara ojaxuri Zaladoba or individs
Soris arsebul kerZo sakiTxad, romelic saWiroebs Terapiasa da ara
Carevas, dRemde gadauWrelia. metad rTulia zRvaris gavleba, Tu sad
mTavrdeba “piradi saqme” da sad iwyeba danaSauli, romelic dasjas unda
iTvaliswinebdes.
gamoyenebuli literatura:
1) “ojaxuri Zaladoba qalze _ mravalkomponentiani kvleva”,
saerTaSoriso samarTlebrivi standartebi da ucxo qveynebis
kanonmdebloba ojaxuri Zaladobis sferoSi, kavkasiis qalTa
kvleviTi da sakonsultacio qselis publikacia, Tbilisi, 2006, gv.
106-135;
2) “ojaxuri Zaladoba qalebisa da gogonebis winaaRmdeg”, axalgazrda
iuristTa asociacia, Tbilisi, 2006;
3) “ojaxuri Zaladoba _ social-politikuri aspeqtebi, saerTaSoriso
praqtika da midgomebi”, axalgazrda iuristTa asociacia, Tbilisi,
2006;
4) A framework for model legislation on domestic violence, Report of the Special Rapporteur on violence against women, its causes and consequences, Ms. Radhika Coomaraswamy, submitted in accordance with Commission on Human Rights resolution 1995/85;E/CN.4/1996/53/Add.2; 2 February 1996; http://www.unhchr.ch/Huridocda/Huridoca.nsf/0/0a7aa1c3f8de6f9a802566d700530914?Opendocument;
5) Model Code of Domestic and Family Violence, Model State Code, National Council of Juvenile and Family Court Judges, 1994. http://www.azcadv.org/PDFs/model%20code.pdf ;
6) proeqti harmonia, ojaxur ZaladobasTan brZolis sazogadoebrivi
TanamSromlobis programis saswavlo masalebi;
kvleviTi departamenti, analitikuri ganyofileba 9