k12 - Filipino - Jan 2013

Republic of the Philippines Department of Education

DepEd Complex, Meralco Avenue Pasig City

January 2013

K to 12 Curriculum Guide

FILIPINO

(Grade 1 to Grade 10)

K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 FILIPINO 2

K to 12 Curriculum: Overall Goal, Desired Outcomes, Content and Standards

FILIPINO


Deskripsyon ng Batayang Konseptuwal na Balangkas sa Pagtuturo ng Filipino K-12

Pangkalahatang layunin ng Kurikulum ng K to 12 ang makalinang ng isang buo at ganap na Pilipinong may kapaki - pakinabang na

literasi.

Kaugnay nito, layunin ng pagtuturo ng Filipino na malinang ang (1) kakayahang komunikatibo, (2) replektibo / mapanuring pag-iisip, (3)

pagpapahalagang pampanitikan ng mga mag-aaral sa pamamagitan ng mga babasahin at teknolohiya tungo sa pagkakaroon ng pambansang

pagkakakilanlan, kultural na literasi, at patuloy na pagkatuto upang makaagapay sa mabilis na pagbabagong nagaganap sa daigdig.

Sa ikatatamo ng mithiing ito, kailangan ng mga kagamitang pampagtuturo ng mga guro bilang suporta sa kurikulum na magmumula sa

administrasyon, ahensiyang panlipunan, pribado at publiko, pamahalaang lokal, midya, tahanan at iba pang sektor ng lipunan.

Isinaalang-alang sa pagbuo ng kurikulum ang pangangailangang panlipunan, lokal at global na pamayanan, maging ang kalikasan at

pangangailangan ng mga mag-aaral. Pinagbatayan din ang mga legal na batas pang-edukasyon, at mga teoryang pilosopikal ng edukasyon at

wika nina Jean Piaget (Developmental Stages of Learning), Leo Vygotsky (Cooperative Learning), Jerome Bruner (Discovery Learning), Robert

Gagne (Heirarchical Learning ), David Ausubel (Interactive/Integrated Learning),Cummins (Basic Interpersonal Communication Skills-BICS at

Cognitive Academic Language Proficiency Skills-CALPS at ng ating pambansang bayaning si Dr. Jose P. Rizal na nagsabing “nasa kabataan

ang pag-asa ng bayan”. Isinaalang-alang din ang nasa Banal na aklat na gintong aral na “Ituro sa bata ang wastong landas upang sa pagtanda

ay hindi siya mawawala”. Dahil ang Filipino ay nasa disiplina ng wika, pinagbatayan ang mga teorya sa kalikasan at pagkatuto ng wika, mga

teorya / simulain sa pagsusuring panliterasi at mga pagdulog sa pagtuturo ng wika (W1, W2, W3) at pagtuturo ng mga akdang pampanitikan at

tekstong palahad.


Mga Pamantayan sa Filipino K-12 A. Pamantayan sa Programa (Core Learning Area Standard):

B. Pangunahing Pamantayan ng Bawat Yugto (Key Stage Standards):

K – 3 4 – 6 7 – 10 11 – 12

Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, replektibo, mapanuring pag-iisip sa wikang katutubo (MT) at Filipino sa tulong ng mga lokal na babasahin at teknolohiya upang mapaunlad ang sarili at mapahalagahan ang sariling kultura

Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, replektibo/ mapanuring pag-iisip at pagpapahalagahang pampanitikan sa tulong ng iba’t ibang anyo ng panitikan at teknolohiya upang makaangkop at makibahagi sa pag-unlad ng tahanan at pamayanan

Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, replektibo/ mapanuring pag-iisip at pagpapahalagang pampanitikan sa tulong ng mga akdang pampanitikang rehiyonal, pambansa, saling-tekstong Asyano at pandaigdig at teknolohiya upang matamo ang kultural na literasi

Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, replektibo/ mapanuring pag-iisip at pagpapahalagang pampanitikan sa tulong ng iba’t ibang disiplina at teknolohiya upang magkaroon ng akademikong pag-unawa

Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, replektibo/mapanuring pag-iisip at pagpapahalagang pampanitikan sa pamamagitan ng

iba’t ibang babasahin at teknolohiya tungo sa pagkakaroon ng pambansang pagkakakilanlan, kultural na literasi at patuloy na pagkatuto upang

makaagapay sa mabilis na pagbabagong nagaganap sa daigdig.


Pamantayan sa Bawat Baitang (Grade Level Standards):

Grade Level Pamantayan sa Bawat Baitang

K Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahan sa pagpapahayag ng iniiisip at damdamin sa wikang katutubo at ang kahandaan sa pagbasa at pagsulat upang makilala ang sarili at matutong makisalamuha sa kapwa.

Grade 1 Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, replektibo/mapanuring pag-iisip sa wikang katutubo sa pamamagitan ng mga lokal na babasahin at teknolohiya upang magkaroon ng malawak na pag-unawa sa sarili at kapwa at pagpapahalagang kultural.

Grade 2

Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, replektibo/mapanuring pag-iisip sa pamamagitan ng iba’t ibang teksto/ babasahing lokal at teknolohiya upang magkaroon ng mapag-usisang pag-iisip at makalahok sa gawaing pangkaunlaran ng pamayanan.

Grade 3 Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, replektibo/mapanuring pag-iisip sa pamamagitan ng iba’t ibang teksto/ babasahin upang magkaroon ng malawak na pag-unawa sa mga pangyayari sa pamayanan.

Grade 4

Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, replektibo/mapanuring pag-iisip at pagpapahalagang pampanitikan sa pamamagitan ng iba’t ibang teksto/ babasahin at teknolohiya upang magkaroon ng malawak na kamalayan sa kaganapan sa kapaligiran at makalahok sa gawaing pagpapaunlad ng pamayanan.

Grade 5

Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, replektibo/mapanuring pag-iisip at pagpapahalagang pampanitikan sa pamamagitan ng iba’t ibang teksto/ babasahing lokal at pambansa upang mapangalagaan at mapahalagahan ang kagandahan ng kapaligiran.

Grade 6 Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, replektibo/mapanuring pag-iisip at pagpapahalagang pampanitikan sa pamamagitan ng iba’t ibang anyo ng panitikang lokal at pambansa upang makapag-ambag sa pagkakamit ng maunlad at makatarungang bansa


BAITANG 7-10

(Filipino)

Pamantayan ng Programa (Program Standard) - Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa

at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at mga akdang pampanitikang rehiyunal, pambansa, saling-

akdang Asyano at pandaigdig tungo sa pagtatamo ng kultural na literasi.

Pamantayan para sa Baitang 7 - Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa at

pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at akdang pampanitikang rehiyunal upang maipagmalaki ang

sariling kultura, gayundin ang iba’t ibang kulturang panrehiyon.


pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at akdang pampanitikang pambansa upang maipagmalaki ang

kulturang Pilipino.


pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at saling-akdang Asyano upang mapatibay ang pagkakakilanlang

Asyano.


pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at saling-akdang pandaigdig tungo sa pagkakaroon ng

kamalayang global.


K to 12 Filipino 1

PROGRAM STANDARD

Nagagamit ang wikang Filipino upang madaling mauunawaan at maipaliwanag ang mga kaalaman sa araling pangnilalaman, magamit ang angkop at wastong salita sa pagpapahayag ng sariling kaisipan, damdamin o karanasan nang may lubos na paggalang sa kultura ng nagbibigay at tumatanggap ng mensahe.

KEY STAGE STANDARD Sa dulo ng baitang 3, kailangang nakakáya ng mga estudyante na ipakita ang sigla sa pagtuklas at pagdanas ng pabigkas at pagsulat na mga teksto at ipahayag nang mabisà ang mga ibig sabihin at mga nadaramá.

GRADE LEVEL STANDARD

Pagkatapos ng Unang Baitang, ang mga mag-aaral ay inaasahang nauunawaan ang mga pasalita at di- pasalitang paraan ng pahayag at nakatutugon nang naayon. Nakakamit ang mga kakayahan at istratehiya sa mabuting pagbasa at pagsulat upang maipahayag at maiugnay ang sariling ideya, damdamin at karanasan na may kaugnayan sa mga narinig at nabasang age-appropriate and culture-based materials.

DOMAIN Pamantayang Pangnilalaman

(Content Standard) Pamantayan sa Pagganap (Performance Standard)

Batayang Kasanayan

Wikang Binibigkas

Ang mag-aaral ay...

nauunawaan at nagagamit nang may ganap na kahusayan ang mga batayang kasanayan sa pakikinig at pagsasalita upang ipahayag ang sariling ideya, kaisipan, karanasan at damdamin

Ang mag-aaral ay...

naibibigay ang lubusang atensyon sa nagsasalita at nakukuha ang mensaheng inihahatid upang makatugon nang maayos

Ang mag-aaral ay...

nakikinig nang mabuti sa nagsasalita upang;

- maulit at mabigkas nang wasto ang mga salitang napakinggan.

- matukoy ang mga

mahahalagang pangyayari sa napakinggang teksto

- maiugnay ang sariling karanasan sa napakinggang teksto

- matukoy ang damdaming ipinahihiwatig

- makasali sa isang usapan - maipahahayag nang maayos

ang mga sariling pangangailangan at mga kagustuhan


DOMAIN

CONTENT STANDARD PERFORMANCE STANDARD LEARNING COMPETENCIES

Ang mag-aaral ay...

Ang mag-aaral ay...

Ang mag-aaral ay...

nabibigkas nang may tamang diin at intonasyon ang mga tugma/ tula

Napapalawak ang mga kasanayan sa pag-unawa, pagpapakahulugan, pagsusuri at pagbibigay-halaga sa mga kaisipan o paksang napakinggan .

nasusuri ang mga impormasyon upang maunawan, makapagbigay kahulugan, at mapahalagahan ang mga tekstong napakinggan at makatugon ng maayos.

nakapagbibigay ng maikling panuto. - nakapagbibigay ng panuto

gamit ang simpleng mapa.

nasasabi ang mensahe ng di-pasalitang panuto (pakitang kilos) ng nagsasalita.

naisasalaysay muli ang tekstong napapakinggan.

nasasagot ang mga tanong tungkol sa tekstong narinig.

napag-uusapan ang damdaming ipinahihiwatig ng mga tauhan sa kuwento, dayalogo, tula o awit na napakinggan.

DOMAIN CONTENT STANDARD PERFORMANCE STANDARD LEARNING COMPETENCIES

Ang mag-aaral ay...

nasasabi at napaghahambing ang mga katangian ng mga tauhan sa napakinggang kuwento sa tulong ng;


- Character Map - Venn Diagram.

napagsusunod-sunod ang mga detalye ng napakinggang teksto sa pamamagitan ng larawan/pamatnubay na mga tanong/timeline/kadenang kuwento

naikukuwento nang pabigkas ang napakinggang teksto sa pamamagitan ng Story Grammar/CABLA – Story.

nailalarawan ang isang tao/bagay/lugar/pangyayari ayon sa larawan/napanood na palabas;

- Maikling video tungkol sa

biodiversity/climate change


Ang mag-aaral ay...

nahuhubog at napa-uunlad ang kasanayang mag-isip at kakayahang mangatwiran sa pamamagitan ng pakikinig upang magamitn nang wasto at angkop ang pasalita at di pasalitang pahiwatig.

Ang mag-aaral ay...

nakikinig nang may pagsusuri upang ipahayag nang wasto ideya, damdamin, kaisipan at karanasan na may kaugnayan sa napakinggang teksto.

Ang mag-aaral ay...

napag-uusapan ang mga personal na karanasan nang may tamang pagkakasunod sunod.

naibibigay ang sariling ideya / damdamin/pananaw sa napakinggang teksto/balita.

naibabahagi ang mga obserbasyon sa silid-aralan, sa paaralan, sa tahanan at sa pamayanan. Hal. Climate Change Traffic Safety


nagkukuwento.

Naibibigay ang maaaring epekto ng isang pangyayari (tulad ng Climate Change) sa pamamagitan ng dula-dulaan


Kasanayang Ponolohiya

Ang mag-aaral ay...

naipamamalas ang pag-unawa na ang mga salita ay binubuo ng mga tunog na may katumbas na tiyak na titk sa alpabeto.

Ang mag-aaral ay...

nakikilala at nagagamit ang mga tunog ng mga titik upang makbuo ng salita.

Ang mag-aaral ay...

natutukoy at nabibigkas ang wastong tunog ng bawat letra ng alpabetong Filipino;

- (mga titik na hindi naituro sa MT)

- Alpabetong Filipino - patinig - katinig - kambal katinig - diptonggo

(aw,ew,iw,ow,uw/ay,ey,iy,oy,uy).

naiiugnay ang bawat tunog sa letrang kumakatawan nito.

nakikita ang kaibahan ng mga tunog na napakinggan.

nabibigkas ang mga salita na binubuo ng mga;

- kambal-katinig/klaster - diptonggo.

natutukoy ang unahan/gitna/hulihang tunog ng mga salita.

nasasabi ang mga tunog na katinig/patinig na pinagsama sa napakinggang pantig o salita.



. Ang mag-aaral ay...

nadadagdagan, nababawasan o napapalitan ang isang tunog upang makabuo muli ng panibagong salita ( Add, delete or change target sounds to change words).

o Pagpapalit

- baka - saka

o Pagdaragdag - baka - a+baka

o Pagbabawas - hanay (-h) - anay.

napapantig ang mga salita.

(may kakayahang bilangin ang pantig ng isang salita) nabibilang ang pantig ng isang salita.

natutukoy ang mga salitang magkakasintunog.


Palabigkasan at Pagkilala sa Salita

Ang mag-aaral ay...

nauunawaan na ang mga nakalimbag na salita ay binubuo ng mga letra na may kanya-kanyang tunog at pinagsama-sama upang makabuo ng mga salitang may kahulugan.

Ang mag-aaral ay...

nagagamit ang iba't ibang istratehiya sa pag-unawa ng mga salita.

Ang mag-aaral ay...

nakikilala at nababasa ang mga salita gamit ang mga;

- palatandaang konpigurasyon - biswal na hudyat

o tunay na bagay o larawan

- palatandaang nagbibigay-kahulugan (ayon sa gamit sa


pangungusap)

nasasabi ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mga bagay/larawan/titik/pantig/salita ayon sa anyo/hugis/kulay/kayarian

nababasa sa unang kita ang mga pangalan/label ng mga bagay/larawan sa silid-aralan

nababasa ang mga salitang madalas makita sa paligid tulad ng label/pananda/billboards/logo

Ang mag-aaral ay...

nasasabi ang mensaheng nais ipabatid ng nabasang pananda/patalastas/babala/paalala na nakikita sa mga pribado/pampublikong lugar.

natutukoy ang mga titik,salita, at mga pangungusap sa binasang kuwento/tula/teksto.

nakapag-uuri-uri ng mga salita ayon sa kaisipang ipinahihiwatig

nababasa ang mga magkakatulad/magkakaibang salita sa pangkat.

nauunawaan na ang pagkakaayos ng mga titik ng isinulat na salita ay kumakatawan sa pagkakaayos ng mga titik ng binibigkas na salita.

nakasasanayang basahin ang mga


karaniwang salita tulad ng ang mga at si.

nagagamit ang kaalaman sa palabigkasan upang mabasa ang mga hindi kilalang salita.

Ang mag-aaral ay...

Ang mag-aaral ay...

Ang mag-aaral ay...

nakikilala ang susing salita sa bawat pangungusap na nabasa.

nababasa ang mga salita/parirala/pangungusap nang malakas at may tatas.

Gramatika

Naipakikita ang kasanayan sa pggamit ng Filipino sa pasalita at di-pasalitang pakikipagtalastasan.

nagagamit nang wasto ang mga bahagi ng pananalita sa mabisang pakikipagtalastasan upang ipahayag ang sariling ideya, damdamin at karanasan.

nakabubuo ng mga wasto at payak na pangungusap kapag pinag-uusapan ang mga personal na karanasan.

gumagamit ng tamang pangngalan sa pagkukuwento tungkol sa pamilya o kaibigan at isang indibidwal.

naipahahayag ang mga impormasyon tungkol sa sarili gamit ang pangngalan;

- Sarili a. pangalan b. gulang c. tirahan

- Pamilya a. tatay, nanay, b. kapatid at iba pa

Ang mag-aaral ay…

natutukoy ang salitang ngalan; - Tao


- Hayop - Bagay - Bahagi ng computer - Gamit sa ICT - Pook - Ngalan ng araw/buwan.

napag-uuri-uri ang mga salitang ngalan

nagagamit nang wasto ang mga panandang ang/ang mga sa pagtukoy sa ngalan ng tao, bagay, hayop, pook.

nagagamit nang wasto ang salitang at sa pag-ugnay ng ngalan ng tao, hayop, bagay at pook.

nagagamit nang wasto ang si/sina sa pagtukoy ng tanging ngalan ng tao.

nagagamit nang wasto ang pandang kay sa pagtukoy ng tanging may-ari ng bagay.

nakagagamit ng tamang pananalitang pang direksyon (ng mga tamang directional terms).

nagagamit ang mga salitang ito, iyan, iyon sa pagtukoy ng mga bagay o hayop.

nagagamit sa pangungusap o usapan ang ako, ikaw, siya, kami, tayo, kayo at sila.

natutukoy ang mga salitang naglalarawan ng tao, hayop, bagay at pook.



Pag-unlad ng Bokabularyo

Ang mag-aaral ay…

nauunawaan ang isang salita sa pamamagitan ng pagsusuri ng kayarian nito upang magamit nang wasto at angkop sa pakikipagtalastasan.

Ang mag-aaral ay…

nagagamit ang iba't ibang istratehiya sa pagpapaunlad ng talasalitaan at magamit ang mga ito sa pakikipagtalastasan.

Ang mag-aaral ay…

nagtatanong tungkol sa mga di kilalang salita upang malaman ang kanilang kahulugan.

natutukoy ang kahulugan ng di-pamilyar/bagong salita batay sa;

- kumpas o galaw - ekpresyon ng mukha - paggagagad - ugnayang salita-larawan - gamit ng mga salita

o kayarian salitang-ugat at

panlapi o katangian

kasingkahulugan magkasalungat na

nagagamit nang wasto ang mga salitang naglalarawan ng tao, hayop, bagay at pook.

nasasabi at nagagamit ang mga salitang naglalarawan nghugis, dami at bilang ng mga bagay o tao.

nasasabi ang mga salitang nagsasaad ng kilos sa tulong ng larawan/sitwasyon.

naipapakita ang pag-unawa sa pinanood sa pamamagitan ng paggagagad at pagtukoy sa kilos.

nagagamit sa pangungusap o usapan ang angkop na salitang kilos.


kahulugan homonyms.

naiuugnay ang mga salita at mga kaisipan na napag-aralan sa aklat sa dating kaalaman.

nagagamit ang angkop na salita sa pakikipagtalastasang pasalita o pasulat


Kaalaman sa Aklat at Limbag

Ang mag-aaral ay…

nagkakaroon ng kamalayan sa mga bahagi ng aklat at kung paano ang limbag ay nakakatulong sa wasto at naayon sa teksto.

Ang mag-aaral ay…

nasusuri ang mga nakalimbag na teksto bilang paghahanda sa pormal na pagbabasa.

Ang mag-aaral ay…

natutukoy ang pamagat, awtor at may guhit ng teksto/kuwento

nauunawaan ang gawain ng mga awtor at illustrator

naituturo ang simula at katapusan ng pangungusap/talata/kuwento

nasusundan ang teksto ayon sa tama nitong pagkakaayos: bawat pahina, mula kaliwa hanggang kanan, mula itaas pababa.

nauunawaan at nagagamit nang tama ang mga salitang tumutukoy sa kalakaran ng paglimbag: aklat, pabalat, panumila, katapusan, pahina, salita, titik, linya.

nasusundan ang pagkakasulat ng teskto, mula sa kaliwa papunta sa kanan at mula sa itaas pababa.


nauunawaan ang ugnayan ng teksto at ng mga larawan sa aklat

nauunawaan na ang mensahe ng aklat ay nasa teksto at hindi nasa larawan.

nakikilala ang malaki at maliit na titik sa isang hanay ng teksto

natutukoy ang mga salita sa teksto

natutukoy ang mga pangungusap sa isang teksto

natutukoy ang simula at katapusan ng pangungusap

naipaliliwanag ang gamit ng malaking titik sa isang pangungusap

nasasabi ang kahalagahan ng bantas sa isang teksto

nakilala ang letter order

natutukoy ang ayos at estruktura ng tugma at ng mga nakaayos na teskto kapag nagsasalaysay o tumutula.

maunawaan na ang mga nakalimbag na teksto ay may kahulugan at kumakatawan sa mga binibigkas na wika



Pag-unawa sa Pinakinggan

Ang mag-aaral ay…

Napapalawak ang kasanayan sa pakikinig, pagsusuri ng mga napakinggang teksto upang makatugon nang mabilis at wasto.

Ang mag-aaral ay…

nakikinig at nauunawaan ang mga pasalita o di-pasalitang pagpapahayag upang makatugon nang naayon.

Ang mag-aaral ay…

naiuugnay ang mga personal na karanasan sa mga napakinggang kuwento.

Nakikinig nang mabuti sa mga aklat/tekstong binasa upang

- Maisalaysay sa sariling salita ang napakinggan

- Maiulat nang malinaw ang napakinggan

nakasusunod sa maikling panutong napakinggan may 2 o higit pang pangungusap

nahuhulaan ang nilalaman ng teksto batay sa pabalat/pamagat ng aklat.

nagtatanong at sumasagot ng mga tanong tungkol sa napakinggan.

nagagamit ang mga naunang kaalaman sa pag-unawa ng pinakikinggang kuwento.

nakagagawa ng tuwirang ugnayan sa pagitan ng nakasulat at binibigkas na salita.

nailalarawan ang mga tauhan sa kunwentong narinig (ayon sa kanilang mga katangian, mga pagkakapareho at pagkakaiba).

Naibibigay ang paksa ng


kuwento/impormasyong napakinggan

nakapagbibigay ng sariling hinuha bago, habang at pagkatapos mapakinggan ang teksto.

nakapagbibigay ng sariling hula sa maaring mangyari sa kuwentong napakinggan

naiguguhit ang paboritong parte ng napakinggang teksto.

naisasakilos ang tula/awit/tugma na napakinggan.

Pag-unawa sa Binasa

Ang mag-aaral ay…

naipamamalas ang maayos na pagbasa upang maunawaan ang mensaheng ipinahihiwatig ng tekso.

Ang mag-aaral ay…

nababasa ang mga teksto upang makatugon nang naaayon

Ang mag-aaral ay…

nakasusunod sa mga panutong nakalimbag.

Nabibigyang kahulugan ang mga pananda/logo/babala na mababasa

naiuugnay ang binasa sa sariling karanasan

nasasabi ang diwang nakapaloob sa binasang pangungusap/maikling talata o kuwento.

nasasagot ang mga tanong tungkol sa binasang teksto.

natutukoy at nailalarawan ang mga


tauhan sa kuwento ayon sa sinabi/ikinilos

napagsusunud-sunod ang mga pangyayari sa kuwentong binasa sa pamamagitan ng mga larawan/pangungusap

nakapagbibigay ng angkop na pamagat sa maikling talatang binasa

Ang mag-aaral ay…

nakapagbibigay ng sariling wakas sa kuwentong binasa.

napag-uugnay ang sanhi at bunga sa mga pangyayari sa binasang talata/teksto.

Tatas

nakikinig nang wasto at nakatutugon nang angkop at wasto

naipapahayag ang ideya/kaisipan/damdamin nang may wastong tono at diin

nababasa ang mga salita/pangungusap/maikling talata nang may tamang bilis, diin at intonasyon

naisusulat nang malinaw at wasto ang mga titik/salita/parirala/pangungusap

Pagbabaybay

napahahalagahan ang wastong pagbaybay ng mga salita para sa malinaw na paglalahad ng mensahe.

naisusulat ang mga salita ng may wastong baybay.

naisusulat ang mga bagong salita sa pamamagitan ng invented o developmental spelling.

naisusulat nang wasto ang mga


pantig/salita/pangungusap na idinikta.

naisusulat ang mga salita na may wastong baybay

- tatlo o apat na apat na pantig - batayang talasalitaang

pampaningin - natutunang salita mula sa mga

aralin -

Pagsusulat

Nagkakaroon ng papaunlad na kasanayan sa wasto at maayos na pagsulat at paggamit sa mga pamantayan sa pagsulat.

Nagkakaroon ng panimulang kasanayan sa maayos na pagsulat ng palimbag at sa paggamit ng mga sangkap sa pagsulat.

naisusulat ang mga titik ng alpabeto (mga hindi naituro sa MT) nang may wastong porma o hugis

nasisipi ang malaki/maliit na titik

naisusulat ang label, captions sa mga larawan, tsart at mga bagay.

nagagamit ang kaalaman sa paggamit ng malaki at maliit na titik at mga bantas sa pagsulat ng;

- impormasyon tungkol sa sarili

Komposisyon

nauunawaan kahalagahan ng pagsulat ng isang komposisyon ay may iba't ibang layunin.

Naipamamalas ang kakayahang maisulat nang wasto at maliwanag ang damdamin, ideya, kaisipan at sariing karanasan sa mga tiyak na layunin.

naiintindihan na may saysay ang tekstong nakasulat.

nakapagbabahagi ng kaugnay na pangungusap sa kuwentong isinusulat ng klase

naiguguhit ang kuwentong ginawa ng klase/paboritong pangyayari sa kuwentong napakinggan o nabasa.

nasisipi ang salita/mailking pangungusap mula sa huwaran

nakasusulat ng mga salita ng may


sapat na ispasyo

nakasusulat ng isang talaan/maikling pangungusap/talata upang maipahayag ang sariling damdamin at ideya.

Ang mag-aaral ay…

nakakapagpahayag ng sariling karanasan, damdamin at ideya sa pamamagitan ng maikling pangungusap o talata.

Ang mag-aaral ay…

nagagamit ang angkop na salita at bantas sa pagpapahayag ng ideya, karanasan, kaalaman, damdamin.

Ang mag-aaral ay…

nakagagamit nang angkop na salita upang maipahayag ang sariling ideya, karanasan, kaalaman o damdamin.

nakabubuo ng mga payak na pangungusap tungkol sa isang bagay/ larawan/pangyayaring nasaksihan/napakinggan/nabasa

Pakikitungo sa Wika, Literasi at Panitikan

Ang mag-aaral ay…

napapahalagahan ang mga pasalita at di-pasalitang paraan ng pagpapahayag ng damdamin, karanasan, kultura at kaalaman.

Ang mag-aaral ay…

nagagamit ang kaalaman kaalaman sa wikang binibigkas at literasi upang maipahayag ang sariling kaisipan, karanasan at damdamin at maiugnay ang mga nabasa/narinig sa sariling iskima.

Ang mag-aaral ay…

mapahalagahan ang mga mga tekstong pampanitikan sa pamamagitan ng maayos na pakikinig.

nakapipili ng angkop na aklat batay sa sariling pangangailangan.

naibabahagi ang karanasan sa pagbasa upang maisaloob, patuloy na maisagawa at maitaas ang antas ng ang pakikipagkapwa-tao.

naipamamalas ang paggalang sa edad, kasarian at kultura ng awtor nang narinig/nabasang awit/tula/kuwento.

naipakikita ang pagkahilig sa pagbasa sa pamamagitan ng

- pagpili ng sariling aklat na babasahin

- paggamit ng mga resources


sa silid-aklatan

makagawa ng portofolio ng mga drowing at mga sulatin upang magamit sa pakikipagtalastasan

Mga istratehiya sa Pag-aaral Naipapamalas ang lubusang

pagkaunawa na may mga istratehiya

sa pag-aarla na magagamit upang

makakuha ng mga bagong

impormasyon at mapalawak ang dating

kaalaman

Napipili ang gagamiting

pamamaraan/mga pamaaraan ng

pagtuklas ng bagong kaalaman o

pagpapayaman ng dating

kaalaman

natutukoy ang mga bahagi ng aklat at ang kahalagahan ng bawat isa - Talaan ng Nilalaman - (Talahuluganan)Glossary

nagagamit nang wasto ang mga bahagi ng aklat upag matugunan ang pangangailangan

Nakasusunod nang wasto sa mga panuto

Napagsunud-sunod ang mga salita batay sa alpabeto

Naibibigay ang kahulugan ng mga pictograph

Nabibigay ang kahulugan ng mga simpleng mapa ng mga pamilyar na lugar

Nakagagamit ng graphic organizers pagtatala ng mga impormasyon mula sa

tekstong napakinggan/nabasa

Natutukoy ang mga nakikita sa silid-aklatan at ang kahalagahan ng bawat isa

Nakasusunod sa mga tuntunin sa paggamit ng silid-aklatan

-


K to 12 Filipino 2

PROGRAM STANDARD


KEY STAGE STANDARD

Sa dulo ng baitang 3, kailangang nakakáya ng mga estudyante na ipakita ang sigla sa pagtuklas at pagdanas ng pabigkas at pagsulat na mga teksto at ipahayag nang mabisà ang mga ibig sabihin at mga nadaramá.


Pagkatapos ng Ikalawang Baitang, ang mga mag-aaral ay inaasahang nakakapagsabi ng pangunahing diwa ng tekstong binasa o napakinggan, nagagamit ang mga kaalaman sa wika, nakababasa nang may wastong paglilipon ng mga salita at maayos na nakasusulat nang kabit-kabit upang maipahayag at maiugnay ang sariling ideya, damdamin at karanasan na may kaugnayan sa mga narinig at nabasang age-appropriate and culture-based materials.



Batayang Kasanayan

Wikang Binibigkas

Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...

nakikinig nang mabuti sa nagsasalita upang; - matukoy ang mga pangunahing

ideya sa napakinggang teksto - maiugnay ang sariling karanasan

sa napakinggang teksto - matukoy ang damdaming

ipinahihiwatig - makasali sa isang usapan gamit

ang telepono/media - naisasalaysay muli ang tekstong

napapakinggan sa pamamagitan ng mga

pangungusap/timeline/ pamatnubay na mga tanong

sa pamamagitan ng Story Grammar/CABLA – Story

nabibigyang-kahulugan ang mga panutong napakinggan


DOMAIN




nakapagbibigay ng maikling panuto/pamamaraan - ga mit ang mga pangunahing

direksyon - paggawa ng isang

proyekto/gawain

nasasabi ang mensahe ng larawan/pangyayaring nasaksahin

nasasagot ang mga tanong tungkol sa tekstong narinig

napaghahambing ang mga damdaming ipinahihiwatig ng mga tauhan sa kuwento, dayalogo, tula o awit na napakinggan sa kapwa tauhan sa napakinggan o sa saril


Ang mag-aaral ay...

nasasabi at napaghahambing ang mga katangian ng mga tauhan sa napakinggang kuwento

naihahambing ang mga tauhan sa kuwento/tekstong napakinggan sa isang indibidwal

napagsusunod-sunod ang mga detalye ng napakinggang teksto sa pamamagitan ng pamatnubay na mga tanong/kahalagahan ng mga


ito

nakapagbibigay ng maaaring mangyari kung maiiba ang isang pangyayari sa napakinggang teksto

nakapagbibigay ng reaksyon sa napakinggang teksto sa maayos at magalang na pamamaraan

natutukoy ang kahinaan/kamalian/suliranin sa tao/bagay/lugar/pangyayari ayon sa larawan/napanood na palabas/napakinggang teksto


Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...

napag-uusapan ang mga personal na karanasan na may kaugnayan sa napakinggang teksto

naibibigay ang sariling ideya / damdamin/pananaw sa napakinggang teksto/balita.

Nakapaglalahad ng impormasyong natutunan mula sa napanood/napakinggang teksto

nagkukuwento nang may tamang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari at may tamang organisasyon ng mga ideya

Nakapagmumungkahi ng solusyon sa isang suliranin na napanood/ napakinggan




Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...

nakikilala at nagagamit ang mga tunog ng mga titik upang makabuo ng salita.

Ang mag-aaral ay...

natutukoy ang mga salitang magkakasintunog

natutukoy ang unahan/gitna/hulihang tunog ng mga salita

nakikilala ang mga tunog na bumubuo sa pantig ng mga salita - P (patinig) - KP (katinig-patinig) - PK - KPK - KKP - KKPK

Napagsasama-sama ang mga ponema upang mabasa ang mga salitang may dalawang pantig

Nahahati ang mga ponema ng salita

Nadadagdagan , nababawasan o napapalitan ang isang tunog ng salita upang makabuo ng isang bagong salita

Nababasa ang mga salitang - May kambal katinig - diptonggo

Natutukoy ang bilang ng mga salita sa isang pangungusap



Ang mag-aaral ay...

nauunawaan na ang mga nakalimbag na salita ay binubuo ng mga letra na may kanya-kanyang tunog at pinagsama-sama upang

Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...

nasasabi ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mga pantig/salita ayon sa kayarian


makabuo ng mga salitang may kahulugan.

nababasa ang mga salitang madalas makita sa paligid tulad ng label/pananda/

nagagamit ang palabigkasan upang mabigkas ang mga hindi kilalang salita

nasasabi ang mensaheng nais ipabatid ng nabasang pananda/patalastas/babala/paalala na nakikita sa mga pribado/pampublikong lugar.

nakapag-uuri-uri ng mga salita ayon sa kaisipang/konseptwal na ipinahihiwatig


Gramatika



nagagamit ang pagkakaunawa sa gramatika upang madaling maunawaan ang mga di-kilalang salita

nagagamit nang wasto ang pangngalan sa pagbibigay ng pangalan ng tao, lugar at mga bagay - pambalana - pantangi

nagagamit ang angkop na pananda sa pagtukoy ng pangngalang pambalana/pantangi

napag-uuri ang pangngalan ayon sa kasarian - panlalaki - pambabae - di-tiyak - walang kasarian

nagagamit nang wasto at angkop ang pangngalan sa pagpapahayag ng ideya/impormasyon/orihinal na


kuwento

nagagamit ang panghalip panao bilang pamalit sa pangngalan - panauhan(sa anyong

ang/ng/sa) - kailanan (isahan, dalawahan)

nagagamit nang wasto ang mga magagalang na pantawag sa tao

nagagamit ang tamang pandiwa na naaayon sa ginamit na pangngalan o panghalip - pangngagdaan - pangkasalukuyan - panghinaharap

nagagamit nang wasto ang pang-uri sa paglalarawan ng tao, lugar at bagay

nagagamit nang wasto ang mga salita sa paghahambing ng dalawa/tatlo o higit pang tao, bagay , hayop at lugar

nagagamit nang wasto ang pang-ukol - ng - ni/nina - kay/kina - ayon sa - para sa

nagagamit nang wasto ang pang-angkop na na, -ng at - g

natutukoy ang simuno at pandiwa ng pangungusap

nakabubuo nang wasto at payak na pangungusap na may tamang ugnayan ng simuno at pandiwa sa pakikipag-usap at pagsulat




Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…

nakaklasipika ang mga karaniwang salita sa mga konseptuwal na kategorya (hayop,pagkain, laruan)

nagtatanong tungkol sa mga di kilalang salita upang malaman ang kanilang kahulugan.

(natutukoy ang kahulugan ng mga salita batay sa pagkakagamit ng mga ito sa pangungusap, pagkakarinig, pagkakabasa)natutukoy ang kahulugan ng di-pamilyar/bagong salita batay sa; - paggamit ng mga

palatandaang nagbibigay ng kahulugahan (context clues) kasingkahulugan kasalungat katuturan o kahulugan ng salita pag-uugnay sa sariling karanasan sitwasyong pinaggamitan ng salita

napag-uusapanang kahulugan ng mga salita at gamitin ang mga ito sa pangungusap

naiintindihan na ang ibang salita ay magkasingkahulugan at ang iba naman ay magkasalungat

natutukoy kung ang mga salita ay magkasingkahulugan o magkasalungat

nakapagbibigay ng mga salitang magkakasingkahulugan/magkakasalungat

nauunawaan na may iba't ibang


gamit ang mga salita sa pangungusap (bilang pangngalan, pandiwa, at iba pa)

natutukoy ang mga pinaikling salita (contractions)

nabibigyang kahulugan ang mga dinaglat na salita

nakikilala na ang dalawang salita ay maaring maging tambalang salita - tambalang salita na nananatili

ang kahulugan naglalarawan layon gamit

nauunawaan na ang mga wika ay mayroong iba't ibang antas ng pormalidad

nagagamit ang wika nang may higit na control

nababasa nang malakas at ng may tatas ang mga pamilyar na teksto na may ekspresyong angkop sa gramatika



Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…

alam ang ilang bahagi ng teksto, tulad ng bungad at hulihan ng pangungusap, simula at pagtatapos ng mga talata at iba pang bantas

nauunawaan ang dahilan kung bakit nagbabasa ang mga tao- upang matuto at masiyahan

nauunawaan ang pagkakaiba ng kathang isip at di-kathang teksto

nahuhulaan ang pamagat batay sa pabalat ng aklat

nakikilala ang pagbibigay ng mga salita (capitalization, bold print)

natutukoy kung paano


nagsisiumula at nagtatapos ang isang pangungusap/talata

natutukoy ang kahalagahan malaking titik sa isang salita/pangungusap

natutukoy ang kahalagahan ng bantas sa isang pangungusap

- kuwit - tandang pananong - tandang padamdam

natutukoy ang mga salita, pangungusap at talata sa binasang teksto



Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…

alam kung tama ang ginawang prediksyon matapos pakinggan o basahin ang kuwento

nahuhulaan ang susunod na mangyayari sa kuwento

nagagamit ang mga naunang kaalaman sa pag-unawa ng pinakikinggang kuwento

nasasabi ang banghay ng kuwentong napakinggan

napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa kuwentong napakinngan

nakasusunod nang wasto sa panuto na may dalawa-tatlong hakbang

Naibibigay ang paksa ng kuwento/impormasyong napakinggan

nakapagbibigay ng sariling hinuha bago, habang at pagkatapos mapakinggan ang teksto.

nakapagbibigay ng sariling wakas sa napakinggang kuwento


naiguguhit ang mensahe/kaisipan ng tekstong napakinggan

naisasakilos ang tula/awit/tugma na napakinggan


Pag-unawa sa Binasa

Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay… A. Paggamit ng Konteksto at Dating

Kaalaman

nagagamit ang mga personal na karanasan sa paghula ng mga maaaring maganap sa tekstong binasa


nababago ang mga naunang kaalaman base sa mga bagong natuklasang kaalaman sa teksto

B. Pag-unawa sa Pampanitikang Teksto

Nasasagot ang mga simpleng tanong tungkol sa binasang teksto

nahuhulaan ang mga susunod na mangyayari sa kuwento

nakikilala ang mga pangunahing pangyayari sa kuwento

nailalarawan ang mga literal na bahagi ng kuwento tulad ng tauhan, banghay at tagpuan

Nasasabi ang banghay ng kuwentong binasa

natutukoy ang pagkakapareho at pagkakaiba ng banghay o mga pangyayari sa kuwento, sa mga personal na karanasan

nagagamit ang kaalaman sa tauhan at sa mga linya ng tauhan para sa epektibong pagbabasa

nakikilahok sa mga malikhaing


pagtugon sa kuwento tulad ng sabayang bigkas at dula-dulaan

nakikilahok sa pagpalakpak, pagsagot, pagkanta at sabayang pagbasa na bahagi ng pagbasa ng tula o kuwento

C. Pag-unawa sa Informational Text

1. Procedure


Nailalarawan sa sariling salita ang mga natutunan sa binasa

nababasa at naisasagawa ang simpleng panutong nakasulat

naipaliliwanag sa sariling salita ang pamamaraang nabasa

naiguguhit ang pmamaraan na nabasa

2. Recount

nasasagot ang mga simpleng tanong tungkol sa binasang teksto

nasasagot ang mga tanong na ano, sino, saan, kalian, paano tungkol sa binasa

naisasalaysay muli ang isang tekstong napakinggan nang may tamang pagkakasunod-sunod

3. Explanation

naipaliliwanag ang dahilan ng isang pangyayari

nagagamit ang mga pang-ugnay na salita tulad ng una, pangalawa, sunod upang mailahad nang may


pagkakasunod-sunod ang nabasang teksto

D. Mga Istratehiya sa Pag-unawa

nakapagbibigay ng dahilan o motibo para magbasa (para maaliw, kumalap ng impormasyon)

humihingi ng tulong para maintindihan ang teksto

nahahanap ang impormasyon sa teksto/kuwento na kinakailangan upang tugunan ang simpleng tanong

natutukoy kung ang isang teksto at tunay o kathang-isip

Nabibigyang kahulugan ang mga pananda/logo/babala na mababasa

nasasabi ang diwang nakapaloob sa binasang pangungusap/maikling talata o kuwento

napagsusunud-sunod ang mga pangyayari sa kuwentong binasa sa pamamagitan ng mga pangungusap


nakapagbibigay ng sariling wakas sa kuwentong binasa.

napag-uugnay ang sanhi at bunga sa mga pangyayari sa binasang talata/teksto



Tatas

Naipapahayag nang wasto at naangkop ang damdamin, ideya, kaisipan, karanasan sa pasulat at di-pasulat na paraan ng pagpapahiwatig ng mensahe

Nakikinig nang wasto upang makatugon nang naangkop sa pamamagitan ng pagsasalita, pagbasa at pagsulat



nababasa ang mga salita/pangungusap/maikling talata nang may tamang bilis, diin, ekspresyon at intonasyon

nakababasa ng 20 na high-frequency /sight words ng may pagkukusa

nababasa ang tekstong pang ikalawang baiting (60wpm)


Pagbabaybay



Nagagamit ang phonemic awareness at letter knowledge para makabaybay ng mga salita

Natutukoy ang mga salitang may maling baybay sa isang pangungusap

nagagamit nang wasto at angkop ang simpleng bantas at malaking titik

naisusulat ang mga salita na may wastong baybay

- tatlo o apat na apat na pantig


- batayang talasalitaang pampaningin

- natutunang salita mula sa mga aralin

- mga salitang dinaglat

naipapangkat ang mga salita ayon sa baybay/kayarian nito

Pagsusulat


Nagkakaroon ng panimulang kasanayan sa maayos na pagsulat ng pakabit-kabit at sa paggamit ng mga sangkap sa pagsulat.

Nakagagawa ng - Pataas-pababang guhit - Pataas na paikot - Pababang ikot

Nakasusulat sa kabit-kabit na paraan na may tamang laki at layo sa isa't isa - malaking titik - maliit na titik - mga salita - pangungusap

nasisipi nang wasto at sa maayos na paraan - malaking titik - maliit na titik - mga salita - pangungusap

Form lower case letters correctly in a script that will be easy to join later

naisusulat ang label, captions sa mga larawan, tsart at mga bagay.


- mga salitang natutunan sa aralin

- mga salitang dinaglat - parirala - pangungusap



Komposisyon



may iba't ibang dahilan sa pagsulat



naisusulat nang wasto ang mga salitang/pangungusap na ididikta

Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…

nakagagamit nang angkop na salita/bantas upang maipahayag ang sariling ideya, karanasan, kaalaman o damdamin

nakabubuo ng mga payak na pangungusap/talata tungkol sa isang bagay/ larawan/pangyayaring nasaksihan/napakinggan/ nabasa

nakasusulat ng isang talaan/maikling pangungusap/talata /liham pangkaibigan upang maipahayag ang sariling damdamin at ideya




Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…

Ikinukuwentong muli ang mga akdang binasa

May mga dahilan na sa pagpili ng mga kuwentong babasahin (nasasabi ang dahilan ng pagpili sa kuwentong babasahin)

gustong humiram ng mga libro para basahin sa bahay (nakahihiram ng aklat na babasahin sa bahay)

may mga paboritong manunulat at libro (naipapakita ang kawilihan sa pagbasa ng paboritong aklat at maa akda ng paboritong manunulat)

mapahalagahan ang mga mga tekstong pampanitikan/pang-impormasyon sa pamamagitan ng maayos na pakikinig

nakapipili ng angkop na aklat batay sa sariling pangangailangan

nakapag bibigay ng motibo/dahilan para magbasa

naipamamalas ang paggalang sa edad, kasarian at kultura ng awtor nang narinig/nabasang awit/tula/kuwento


- pagpili ng sariling aklat na


babasahin - paggamit ng mga resources

sa silid-aklatan

makagawa ng portfolio ng mga drowing at mga sulatin upang magamit sa pakikipagtalastasan

nagpapakita ng sipag at tiyaga sa pagsipi ng mga gawaing pasulat

nakasusulat nang may pagkukusa upang magpahayag ng mensahe

nakapagsasalita nang may tamang ekspresyon, lakas ng boses, katamtamang bilis at angkop na galaw ng katawan para sa mabisang pagpapahayag ng mensahe





impormasyon at mapalawak ang dating

kaalaman


pamamaraan/mga pamaaraan

ng pagtuklas ng bagong

kaalaman o pagpapayaman ng

dating kaalaman

nabubuklat ang mga picture book nang may kasiyahan

natutukoy ang mga bahagi ng aklat at ang kahalagahan ng bawat isa - Talaan ng Nilalaman - Index - May akda - Tagaguhit


naiisa-isa ang mga paraan ng pangangalaga sa aklat


Nakasusunod nang wasto sa mga panuto

Napagsunud-sunod ang mga salita batay sa alpabeto

Naibibigay ang kahulugan ng mga bar graph at table

Nabibigay ang kahulugan ng mga simpleng mapa ng mga pamilyar na lugar



Nakasusunod sa mga tuntunin sa paggamit ng silid-aklatan

Naisasagawa ang mga tamang gawi sa paggamit ng silid-aklatan

Natutukoy ang mga print at electronic resources sa silid-aklatan

Nakagagamit nang wasto ng mga print at electronic resources sa salid-aklatan


K to 12 Filipino 3

PROGRAM STANDARD


KEY STAGE STANDARD Sa dulo ng baitang 3, kailangang nakakáya ng mga estudyante na ipakita ang sigla sa pagtuklas at pagdanas ng pabigkas at pagsulat na mga teksto at ipahayag nang mabisà ang mga ibig sabihin at mga nadaramá.


Pagkatapos ng Ikatlong Baitang, ang mga mag-aaral ay inaasahang nakakapagsabi ng pangunahing diwa ng tekstong binasa o napakinggan at nakapgbibigay ng kaugnay o katumbas na teksto , nagagamit ang mga kaalaman sa wika, nakababasa nang may wastong paglilipon ng mga salita at maayos na nakasusulat gamit ang iba't ibang bahagi ng pananalita upang maipahayag at maiugnay ang sariling ideya, damdamin at karanasan na may kaugnayan sa mga narinig at nabasang teksto na akma sa kanyang edad, pangangailangan at sa kanyang kulturang kinabibilangan.



Batayang Kasanayan

Wikang Binibigkas

Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...

nakikinig at nakikilahok sa diskusyon sa isang grupo o klase

nagkukuwento, nagsasalaysay o nagbabasa nang malakas sa harap ng mga tagapakinig - nakapagsasalaysay ng

kuwento/tekstong napakinggan/nabasa nang may pagkakasunod-sunod at gumagamit nang wasto at angkop na salita

- nakabubuo ng isang katumbas sa kuwentong napakinggan

natutukoy, nailalarawan at nagagamit ang ilang pasalita at di-pasalitang bahagi sa isang hanay ng teksto, at simulang iangkop ang binibigkas na wika sa harap ng tagapakinig


DOMAIN




nagtatanong, nakikinig, nagbibigay-kahulugan at naglalahad ng impormasyon - nagagamit ang wastong paraan

at angkop na pananalita sa pagtatanong pagbibigay ng direksyon

nakapagbibigay ng isang maikling panuto/pamamaraan - makagawa ng isang folder sa

computer - makagawa ng isang proyekto

nakagagawa ng isang kuwento sa pamamagitan ng isang larawan

naipapahayag ang sariling opinyon sa pamamagitan ng pagsali sa isang debate/usapan

nakapagbibigay ng maaaring mangyari sa kuwentong napakinggan kung maiiba ang katangian/kilos ng isa/mga tauhan

natatalakay ang isang isyu sa tulong ng isang balangkas

naisasadula ang isang sitwasyon na nasaksihan



Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...

nakikinig at tumutugon sa teksto, naaalala ang mga pangunahing ideya at naiuugnay ang mga ito sa personal na karanasan sa isang grupo

naipagpapatuloy ang kuwentong napakinggan batay sa sariling karanasan/kaalaman

nakapag-uulat nang pasalita - ang mga nasaksihang

pangyayari sa paaralan/tahanan/pamayanan

- napakinggang teksto/balita

naihahalintulad ang sariling ideya/damdamin sa napakinggang/nabasa/napanood na teksto sa iba at naiuulat ito

nabibigyang katwiran ang damdamin/reaksyon sa napakinggan/nabasang teksto

nakapagbabahagi ng posibleng solusyon sa nakitang suliranin sa kuwento/tekstong napakinggan/napanood/nabasa




Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...

nakikilala at nagagamit ang mga tunog ng mga titik upang makabuo ng salita.

Ang mag-aaral ay...

natutukoy ang mga salitang magkakatugma sa isang tula

nakabubuo ng magkatugmang salita sa tulong ng pahiwatig ng larawan

nahahati nang pabigkas ang isang salita ayon sa pantig

napapantig ang mga salita kapag may dalawang

magkaibang katinig na magkasunod sa loob ng isang salita

kapag may tatlo o higit pang katinig na magkakasunod sa loob ng isang salita

napapalitan,nadadagdagan at napapalitan ang mga ponema upang makabuo ng baging salita

nakapagbibigay ng mga salitang may magkatulad na pantig at nakabubuo ng bagong salita mula sa pantig

napagsasama ang mga ponema upang makabuo ng salitang mayroong dalawang pantig gamit ang - klaster - diptonggo - digrapo




Ang mag-aaral ay...

nauunawaan na ang mga nakalimbag na salita ay binubuo ng mga letra na may kanya-kanyang tunog at pinagsama-sama upang makabuo ng mga salitang may kahulugan.

Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...

nakababasa ng mga salitang mayroong dalawa at tatlong pantig

naisasaayos ang mga pantig upang makabuo ng bagong salita

nagagamit ang palabigkasan upang mabigkas ang mga hindi kilalang salita

mabasa nang tama ang mga karaniwang salita

napagsasama ang mga ponema, upang mabasa ang mga salitang mayroong klaster ng katinig

nakikilala ang mga karaniwang panlapi at mga anyo ng pandiwa upang mabuo ang kahulugan ng ginamit na salita - natutukoy ang mga salitang ugat

at mga panlaping bumubuo sa salita

- nakabubuo ng salita sa tulong ng panlapi

nakikilala ang mga salitang iisa ang baybay ngunit magkaiba ng bigkas/kahulugan

nababasa ang mga hiram na salita sa biglang tingin



Gramatika



nagbabasa nang malakas at nang may tamang intonasyon at ekspresyon at isinasaalang-alang ang mga bantas (speech mark at tandang padamdam)

bumubuo ng talata ng mayroong hindi bababa sa tatlong pangungusap, na may tamang ugnayan ng simuno at pandiwa sa pagsasalaysay o pagsusulat ng mga personal na karanasan

napaghahambing ang pangngalang tahas - palansak - di-palansak

natutukoy ang kailanan ng pangngalan - isahan - dalawahan - maramihan

gumagamit ng mga wastong pangngalan, pambalana , isahan at maramihan sa pagsasalaysay o pagsusulat ng mga tao, lugar at bagay

nagagamit ang panghalip pamatlig bilang pamalit sa pangngalan - anyong ang

ito/iyan/iyon - anyong ng

nito/niyan(noon)niyon

gumagamit ng tamang aspekto ng pandiwa sa pagbigkas at pagsulat ng mga personal na karanasan

nagagamit nang wasto ang pang-uri ayon sa kayarian

payak maylapi

nagagamit nang wasto ang pang-uring pamilang sa paglalarawan

gumagamit ng mga pang-uri, pati ang




Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…

nagagamit ang wikang Filipino sa binibigkas o sinusulat na ekspresyon

nag bibigay ng mga salitang nabibilang sa mga konseptuwal na ekspresyon

nagbibigay ng mga kapalit na salita para sa tinutukoy na salita upang maipakita ang pagkakaunawa ng bahagyang pagkakaiba ng kahulugan ng mga salita (maganda, kaakit-akit,marikit)

alam kung paano babaguhin ang anyo ng salita upang iangkop ito sa pangungusap

nagagamit ang Filipino upang bigyang kahulugan ang ibang salita sa Filipino

nagagamit ang Filipino upang ilarawan ang mga tao, lugar, proseso at mga pangyayari

kanilang kasingkahulugan at kasalungat sa paglalarawan ng mga tao, lugar at bagay

nagagamit nang wasto ang pang-abay na pamanahon sa paglalarawan ng isang kilos o gawi

gumagamit ng karaniwang pang-ukol at sumusubok gumamit ng mga wastong pariralang pang-ukol

nagagamit nang wasto ang pang-ukol - laban sa - ayon sa - para sa - ukol sa - tungkol sa


nakikilala ang mga salitang kinakatawan ng mga daglat

nabibigyang kahulugan ang mga dinaglat na salita

natutukoy ang kahulugan ng mga tambalang-salita gamit ang kaalaman sa bawat salitang ginamit

nakikilala na ang dalawang salita ay maaring maging tambalang salita - tambalang salita na nananatili

ang kahulugan pinaglalagian/pinagmulan pagtitimbang

nais matuto ng mga bagong salita at ibahagi ito sa paaralan at tahanan

(gumagamit ng context clues upang malaman ang kahulugan ng mga salita) natutukoy ang kahulugan ng di-pamilyar/bagong salita batay sa; - paggamit ng mga

palatandaang nagbibigay ng kahulugahan (context clues) kasingkahulugan kasalungat katuturan o kahulugan ng salita sitwasyong pinaggamitan ng salita pagbibigay ng halimbawa pormal na depinisyon ng salita

napag-uusapan ang kahulugan ng mga salita at gamitin ang mga ito sa pangungusap

napagyayaman ang bokabularyo - sa pamamagitan ng paggamit ng

magkasingkahulugan at magkasalungat ng mga salita

- sa pamamagitan ng pagbubuo

ng mga salita


pagpapahanap ng maliit na salitang matatagpuan sa loob ng isang mahabang salita

pagbubuo ng mga bagong salita mula sa isang salitang-ugat

gumagamit ng iba't ibang bahagi ng pananalita nang wasto, kasama ang pangngalan, pandiwa at pang-abay

napapangkat ang mga salita ayon sa punong salita o paksa

natututo ng mga bagong salita sa pamamagitan ng independiyenteng pagbabasa

naiintindihan na ang ibang salita ay magkasingkahulugan at ang iba naman ay magkasalungat

natutukoy kung ang mga salita ay magkasingkahulugan o magkasalungat

nakapagbibigay ng mga salitang magkakasingkahulugan/magkakasalungat

mga salitang magkasalungat

- komplimentaryo - naaantas/nasusukat - tugunan




Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…

naikukumpara ang mga aklat sa pamamagitan ng pagtatala ng kanilang pagkakapareho at pagkakaiba

- pisikal na pagkakaayos ng aklat

- tema - tauhan - tagpuan

nabibigyang kahulugan ang hudyat ng nagsasalita sa isang teskto

nauunawaan ang paraan ng paggamit ng mga tesktong naaayos ayon sa mga titik nito upang kumalap ng impromasyon

nahuhulaan ang nilalaman/paksa ng aklat

- pahapyaw na pagbabasa - pagbasa sa pamagat - pagtingin sa mga larawan

naipapaliwanag ang kahalagahan ng mga larawan sa isang teksto/aklat

nauunawaan kung paano nakadadagdag ng impormasyon ang mga dayagram at ang talaan ng nilalaman




Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…

alam kung tama ang ginawang prediksyon matapos pakinggan o basahin ang kuwento

nagagamit ang mga naunang kaalaman sa pag-unawa ng pinakikinggang kuwento

napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa kuwentong napakinngan

nakasusunod nang wasto sa panuto na may dalawa-tatlong hakbang

Naibibigay ang paksa ng kuwento/impormasyong napakinggan

nakapagbibigay ng sariling hinuha bago, habang at pagkatapos mapakinggan ang teksto

naisasalaysay muli ang napakinggang teksto sa tulong ng mga larawan/pamatnubay na mga tanong

nakapagbibigay ng sariling wakas sa napakinggang kuwento

naiguguhit ang mensahe/kaisipan ng tekstong napakinggan

naisasakilos ang tula/awit/tugma na napakinggan

nakabubuo ng isang dugtungang pagkukuwento



Pag-unawa sa Binasa

Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay… E. Paggamit ng Konteksto at Dating

Kaalaman

nagagamit ang mga naunang kaalaman sa pagpili ng posiblengwakas ng kuwento

nakagagawa ng mga tanong na inaasahang masasagot sa teksto

nahuhulaan ang maaaring mangyari sa kuwento gamit ang mga naunang karanasan sa pagbabasang mga aklat na may kaparehas na tema



F. Pag-unawa sa Pampanitikang Teksto

nagmumungkahi ng iba't ibang maaaring maganap sa teksto

nailalarawan ang mga literal na bahagi ng kuwento

- tauhan - banghay - tagpuan

nasasabi ang mga pangunahing tema at mga dahilan sa likod ng mga pangyayari sa mga kuwento

napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa isang kuwentong binasa

nasasabi ang dahilan at bunga ng mga pangungusap sa kuwento

napaghahambing ang mga kuwento sa pamamagitan ng pagtutumbas ng tema, tauhan at pangyayari


G. Pag-unawa sa Informational Text 4. Procedure


Nailalarawan sa sariling salita ang mga natutunan sa binasa

nababasa at naisasagawa ang simpleng panutong nakasulat

nakasusunod sa nakasulat na panuto na may tatlong hakbang

naipaliliwanag sa sariling salita ang pamamaraang/panutong nabasa

naiguguhit ang pamamaraan na nabasa

5. Recount


nasasagot ang mga tanong na ano, sino, saan, kalian, paano tungkol sa binasa


nakagagawa ng isang timeline batay sa binasang teksto

6. Explanation

nagbabago ang mga naunang kaalaman base sa mga bagong natuklasang kaalaman sa teksto

nasasagot ang mga tanong na bakit at paano


nagagamit ang mga pang-


ugnay na salita tulad ng una, pangalawa, sunod upang mailahad nang may pagkakasunod-sunod ang nabasang teksto

H. Mga Istratehiya sa Pag-unawa

Nakapagbibigay ng iba't ibang gamit ng pagbasa

Nagtatanong para maintindihan lalo ang binabasai ng impormasyong nakadayagram, tsart at graph

Nahahahanap ang impormasyong hinihingi sa mga graphic organizer

Naaalala ang mga impormasyon, pangunahing ideya at mga detalye pagkaraan bumasa



nakapagbibigay ng sariling wakas sa kuwentong binasa


Tatas





nababasa ang mga salita/pangungusap/maikling talata nang may tamang bilis, diin,


ekspresyon at intonasyon


Pagbabaybay



Nababaybay nang wasto ang mga salita - natutunan sa aralin - di-kilalang salita batay sa kanilang

bigkas - tatlo o apat na apat na pantig

batayang talasalitaang pampaningin

- mga salitang dinaglat - mga salitang katutubo at hiram

Pagsusulat


Nagkakaroon ng panimulang kasanayan sa maayos na pagsulat ng pakabit-kabit at sa paggamit ng mga sangkap sa pagsulat.

Nagagamit ang kaalaman sa pagbaybay upang maisulat ang mga salita nang tama

Nakasusulat sa kabit-kabit na paraan na may tamang laki at layo sa isa't isa - mga salita - mga parirala - pangungusap

nasisipi nang wasto at sa maayos na paraan - parirala - pangungusap


- mga salitang natutunan sa aralin

- mga salitang katutubo at hiram

- mga salitang dinaglat - parirala - pangungusap



Komposisyon



nakasusulat sa iba't ibang kadahilanan

nakasusulat ng iba't ibang komposisyon

naiisa-isa ang mga detalyeng dapat banggitin sa isang komposisyon

naibabahagi ang isinulat at narerebisa ito nang may gabay ng guro

nasusunod ang mga tuntunin sa pagsulat - pagbaybay - paggamit ng malaking titik - paggamit ng bantas

napaghahambing ang mga pangungusap

- ayon sa kayarian karaniwan kabaligtaran

naipapahayag ang ideya,damdamin o karanasan sa pamamagitan ng pagsulat - pangungusap sa ayon sa uri

pasalaysay padamdam patanong



naisusulat nang wasto ang mga salitang/pangungusap na ididikta



Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…

nakagagamit nang angkop na salita/bantas upang maipahayag ang sariling ideya, karanasan, kaalaman o damdamin

nakabubuo ng mga payak na parirala/pangungusap/talata sa pamamagitan ng

- paggamit ng substitution table - tumbasang pagsulat - pagpuno ng mga puwang

nakabubuo ng mga payak na parirala/pangungusap/talata tungkol sa isang bagay/ larawan/pangyayaring nasaksihan/napakinggan/ nabasa

nakasusulat nang wasto upang maipahayag ang sariling ideya/kaisipan - tala - diary - dyornal - liham pangkaibigan - liham paanyaya - panuto - patakaran/tuntunin - maikling kuwento




Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…

pnipili ang susunod na babasahin batay sa mga naunang binasa

Napag-uusapan ang paboritong kuwento at tauhan

Nakasusulat at nakapagbabahagi ng sariling kuwento

nakapipili ng angkop na aklat batay sa sariling pangangailangan

nakapag bibigay ng motibo/dahilan para magbasa

naipamamalas ang paggalang sa edad, kasarian at kultura ng awtor nang narinig/nabasang awit/tula/kuwento


- pagpili ng sariling aklat na babasahin

- paggamit ng mga resources sa silid-aklatan

makagawa ng portfolio ng mga drowing at mga sulatin upang magamit sa pakikipagtalastasan

nagpapakita ng sipag at tiyaga sa pagsipi ng mga gawaing pasulat

nakasusulat nang may pagkukusa upang magpahayag ng mensahe


nakapagsasalita nang may tamang ekspresyon, lakas ng boses, katamtamang bilis at angkop na galaw ng katawan para sa mabisang pagpapahayag ng mensahe





impormasyon at mapalawak ang

dating kaalaman





dating kaalaman

nakasusunod sa mga panuto

nakagagamit ng diksyunaryo - dictionary entry

nabibigyang kahulugan ang graph, tsart at table

nakabubuo ng mga mapa ng mga pamilyar na lugar

nakakaintindi ng mga simpleng balangkas




Natutukoy ang kahalagahanng periodicals at iba pang babasahin sa silid-aklatan

Nagagamit nang wasto ang borrower's card

Nagagamit nang wasto ang mga audio-visual na kagamitan at kasangkapan sa salid-aklatan


K to 12 Filipino 4

PROGRAM STANDARD


KEY STAGE STANDARD

Sa dulo ng baitang 6, kailangang nakakáya ng mga estudyante na ipakita ang sigla sa pagtuklas at pagdanas ng pabigkas at pasulat na mga teksto at ipahayag nang mabisà ang mga ibig sabihin at mga nadaramá


Pagkatapos ng Ikaapat na Baitang, ang mag-aaral ay nakapagsasabi ng pangunahing diwa ng kuwento o saknong ng tulang napakinggan; nakapaglalarawan ng mga tao, bagay, pook; nakababasa nang may wastong paglilipon ng mga salita at maayos na nakasusulat gamit ang iba't ibang kumbensyon ng pagsulat upang maipahayag ang mga dati at bagong kaalaman, damdamin batay sa narinig o nabasang teksto na angkop sa kanyang edad at sa kulturang kinabibilangan.



Batayang Kasanayan

Wikang Binibigkas

Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...

nakikinig nang mabuti sa nagsasalita upang;

- maulit at mabigyang-kahulugan ang mga salita at tunog na napakinggan napakinggan

natutukoy ang saloobin at damdamin ng tagapagsalita na inihuhudyat ng - Tono - Diin - Bilis - intonasyon

natutukoy ang paksa ng tula/awit na napakinggan

masagot ang mga tanong tungkol sa mga mahahalagang detalye ng teksto tulad ng lathalain,balita,sanaysay, kalalagayan na napakinggan


DOMAIN


matukoy ang mga mahahalagang pangyayari sa napakinggang teksto

maiugnay ang sariling karanasan sa napakinggang teksto

makasali sa isang usapan

maipahahayag nang maayos ang mga sariling pangangailangan at mga kagustuhan




nakapagbibigay ng panuto.

nasasabi ang mensahe ng di-pasalitang panuto (pakitang kilos) ng nagsasalita.

naisasalaysay muli ang tekstong napapakinggan.


Natutukoy ang mga pahayag na nagpapakilala ng mga tauhan, pangyayari at layon sa isang usapan at napakinggang kuwento

Nasusuri at nabibigyang kahulugan ang mga salita o pahayag na ginamit sa mga pahayag na narinig

- Pagtutulad (simile)

- Pagwawangis (metaphor)

Nakikilala ang mga elemento ng mga pang-


impormasyong teksto sa pamamagitan ng pagkuha ng tiyak na kaalaman o impormasyon tungkol sa nakita at iniulat

Nasusuri ang mga pahayag ng nagsasalita kung opinyon o katotohanan ang tinuran

Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...

naibibigay ang sariling ideya / damdamin/pananaw sa napakinggang teksto/balita

naibabahagi ang mga obserbasyon sa silid-aralan, sa paaralan, sa tahanan at sa pamayanan at sa kapaligiran

Naibibigay ang maaaring bunga at epekto ng isang pangyayari




Nagagamit nang wasto ang mga uring pangkayarian ng pangngalan sa pagsasalita tungkol sa sarili, sa mga tao, lugar, bagay at pangyayari sa paligid at pagtalakay tungkol sa usapan

Nagagamit ang panghalip na panaklaw bilang pamalit sa pangngalan

Nasusuri ang mga pagbabago ng anyo ng mga pandiwa batay sa panlaping ginamit

Nagagamit nang wasto ang mga pandiwang katawanin at palipat

Gumagamit ng pamilang na panunuran o pamilang na ordinal sa paglalarawan ng

Gramatika


isang bagay, tao, hayop

Nakikilala ang mga pariralang pang-abay sa pamamagitan ng patalastas, panawagan

Nakikilala ang sugnay na pang-abay sa mga pangungusap na nasa kuwento

Nagagamit nang wasto ang mga pang-abay na inglitik

Nagagamit nang wasto sa pakikipagtalastasan ang mga pang-akop

Nakikilala ang mga pangatnig sa tambalan/hugnayan na pangungusap

Nasasabi ang pang-angkop at pangatnig na ginamit sa tambalan at hugnayang pangungusap.

Nagagamit ang mga uri ng pangungusap ayon sa tungkulin,pasalaysay,pautos,patanong,padamdam sa pagsasalaysay ng sariling karanasan

Nakagagawa ng usapan tungkol sa isang paksa na ginagamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap.

Nakabubuo ng mga patalastas,dayalogo o usapan na ginagamit ang mga uri ng pangungusap.

Nagagamit ang angkop na pahayag sa iba’t ibang sitwasyon.




Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…

Nabibigyang-kahulugan ang - Mga salitang iisa ang baybay ngunit

magkaiba ang diin - Iisa ang baybay at bigkas, magkaiba ang

kahulugan - Tambalang salita (literal/matalinghagang

kahulugan)

Natutukoy ang kahulugan ng di-pamilyar o

bagong salita batay sa

- Katuturan o kahulugan ng mga salita

- Sitwasyong pinaggamitan ng mga salita

- Pagbibigay ng halimbawa

Nakapagbibigay ng mga salitang

magkakasingkahulugan/magkakasalungat

- Komplimentaryo

- Nasusukat

- tugunan


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay ...

Nailalarawan ang mga tauhan sa kuwentong napakinggan

Nakapagbibigay hinuha sa kalalabasan ng mga pangyayari sa narinig na teksto

Nakabubuo ng balangkas batay sa napakinggang teksto


Nakapagbibigay ng lagom o buod sa tekstong napakinggan

Nakapagbibigay ng angkop na pamagat sa tekstong narinig

Naisasagawa ang narinig na mga hakbang ng isang gawain

Nakagagawa ng dayagram ng ugnayang sanhi at bunga mula sa tekstong napakinggan

Naisasakilos ang bahagi ng kuwento na nagustuhan

Pag-unawa sa Binasa

Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay… I. Paggamit ng Konteksto at Dating

Kaalaman

nagagamit ang mga naunang kaalaman sa pagbibigay ng possible o panibagong wakas ng kuwento





J. Pag-unawa sa Pampanitikang Teksto


nakapagbibigay ng sariling kuwento kung iibahin ang ilang mga bahagi ng nabasang kuwento


nasasabi ang epekto ng mga pangyayari sa kuwento


K. Pag-unawa sa Informational Text

7. Procedure


nababasa at naisasagawa ang simpleng pamamaraang nakasulat

nakasusunod sa nakasulat na panuto

nakapagbibigay ng simpleng panuto/pamamaraan sa paggawa ng isang proyekto

8. Recount



nasasagot ang mga tanong na ano, sino, saan, kailan, paano tungkol sa binasa



9. Explanation

nagbabago ang mga naunang kaalaman base sa mga bagong natuklasang kaalaman sa teksto



nagagamit ang mga pang-ugnay na salita tulad ng una, pangalawa, sunod upang mailahad nang may pagkakasunod-sunod ang nabasang teksto

10. Report

Nasasagot ang mga tanong na bakit at paano

Naibibigay nang wasto at may kumpletong detalye ang nabasang pag-uulat

Natutukoy ang mga detalyeng


sumusuporta sa mahahalagang detalye

Napagsusunod-sunod ang mga detalye upang makabuo ng isang pag-uulat

L. Mga Istratehiya sa Pag-unawa





Naitatala ang mga impormasyon mula sa binasang teksto

Nakapagbibigay ng buod/lagom

Tatas



Ang mga mag-aaral ay ...






Pagbabaybay



Nababaybay nang wasto ang mga salita - natutunan sa aralin - di-kilalang salita batay sa kanilang

bigkas

Pagsulat at Komposisyon

Nagkakaroon ng papaunlad na kasanayan sa wasto at maayos na pagsulat at paggamit ng pamantayan sa pagsulat at mauunawaan ang kahalagahan ng pagsulat ng isang komposisyon ay may iba't ibang layunin.


naiintindihan na may saysay ang tekstong nakasulat.


nakasusulat ng sariling kuwento, tula at iba pang lathalain batay sa nabasa o napakinggang teksto

naiguguhit ang kuwentong ginawa ng klase/paboritong pangyayari sa kuwentong napakinggan o nabasa.


nakasusulat ng isang talaan/maikling pangungusap/talata upang maipahayag ang sariling damdamin at ideya.

Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…





Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


nakapipili ng angkop na aklat batay sa sariling pangangailangan.




- pagpili ng sariling aklat na babasahin - paggamit ng mga resources sa silid-

aklatan




pagkaunawa na may mga

istratehiya sa pag-aarla na

magagamit upang makakuha ng

mga bagong impormasyon at

mapalawak ang dating kaalaman





dating kaalaman

Nakasusulat ng balangkas sa anyong pangungusap o paksa sa binasang teksto

Nagagamit ang mga pamatnubay na salita ng diksyunaryo

Nagagamit nang wasto ang talaan ng nilalaman at indeks

Natutukoy ang gamit at uri ng kard katalog

Nabibigyang kahulugan ang


line/bar/circle/pie grap

Nakakakuha ng tala buhat sa binasa/napakinggang teksto

Nagagamit ang gawaing mapping upang maipahayag ang ideya/konspeto mula sa binasang teksto

Nagagamit nang wasto at angkop ang mga graphic organizer

Nakikilala ang iba’t ibang bahagi ng pahayagan:

Pamukhang pahina

Editoryal

Anunsyo klasipikado

Tanging lathalain

Natutukoy ang sangkap ng pagsasagawa ng Radio Broadcasting


K to 12 Filipino 5

PROGRAM STANDARD


KEY STAGE STANDARD Sa dulo ng baitang 6, kailangang nakakáya ng mga estudyante na ipakita ang sigla sa pagtuklas at pagdanas ng pabigkas at pasulat na mga teksto at ipahayag nang mabisà ang mga ibig sabihin at mga nadaramá


Pagkatapos ng Ikalimang Baitang ay nakapagbubuod ng napakinggan o nabasang teksto, nakabubuo ng mga pangungusap, talata o pahayag , nagagamit ang iba't ibang istratehiya sa pag-aaral tulad ng paggamit ng thesaurus , dictionary entry, at iba pang sanggunian gayundin ang graphic organizer at mga grap sa pagkalap at pagsasaayos ng mga datos upang mapagyaman ang dati at bagong mga kaalaman. .



Batayang Kasanayan

Wikang Binibigkas

Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...

nakikinig nang mabuti sa nagsasalita upang; - maulit at mabigyang-kahulugan ang mga

salita at tunog na napakinggan napakinggan - Nasasabi at naisasagawa ang mga

kahandaang dapat maisagawa ayon sa ipinahihiwatig ng napakinggang tunog tulad ng babala ng sunog,baha,lindol,

tsunami at iba pa

naipapahayag ang saloobin at damdamin ayon sa ipinahayag ng nagsalita sa pamamagitan ng paggamit ng tamang - Tono - Diin - Bilis - intonasyon

nabibigyang kahulugan ang tula/awit na napakinggan

masagot ang mga tanong tungkol sa mga mahahalagang detalye ng teksto tulad ng


lathalain,balita,sanaysay, kalalagayan na napakinggan

matukoy ang mga mahahalagang pangyayari sa napakinggang teksto

maiugnay ang sariling karanasan sa napakinggang teksto

makasali sa isang usapan





nakapagbibigay ng panuto

nasasabi ang mensahe ng di-pasalitang panuto at mga babalang makikita sa kapaligiran

naisasalaysay muli ang tekstong napapakinggan



Nailalarawan ang mga tauhan sa isang tekstong napakinggan batay sa kilos at tinuran nito

Nakapagbibigay ng sariling palagay o opinyon sa mga napakinggang pahayg mula sa napakinggang teksto

nagagamit ang mga elemento ng mga pang-impormasyong teksto sa pamamagitan ng pagkuha ng tiyak na kaalaman o impormasyon tungkol sa nakita at iniulat at paggamit nito sa


pakikipagtalastasan

Nakapagbibigay ng sariling reaksyon at opinyon sa napakinggang pahayag

Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...

naiuugnay ang paksa o ideya ng napakinggang teksto sa sariling karanasan


naibabahagi ang mga obserbasyon sa silid-aralan, sa paaralan, sa tahanan at sa pamayanan at sa kapaligiran

Naibibigay ang maaaring solusyon sa isang suliranin na nakita sa napanood na palabas o sa kapaligiran at naobserbahan sa kapaligiran




Nagagamit nang may katiyakan ang kakanyahan ng pangngalan sa iba't ibang bahagi ng pangungusap/balita/dayalogo/anunsyo/lathalain/ liham/talata

Nagagamit ang panghalip na pananong bilang pamalit sa pangngalan


Nagagamit nang wasto ang mga pandiwang

Gramatika


katawanin at palipat

Gumagamit ng pamilang na patakaran bilang batayan ng iba't ibang pang-uring pamilang sa paglalarawan ng isang bagay

Nagagamit nang wasto ang mga pang-abay salita o parirala (pamanahon,panlunan, pamaraan, pang-agam)

Nasasabi ang pagkakaiba ng pang-uri at pang-abay sa pamamagitan ng wastong paggamit nito sa pagpapahayag ng sariling ideya

Nagagamit nang wasto sa pakikipagtalastasan ang mga pang-akop at pangatnig sa tambalan at hugnayang pagngungusap

Nagagamit ang mga uri ng pangungusap ayon sa tungkulin,pasalaysay,pautos,patanong,padamdam sa pagsasalaysay ng sariling karanasan

Nakagagawa ng usapan tungkol sa isang paksa na ginagamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap.




Ang mag-aaral ay…

nauunawaan ang isang salita sa pamamagitan ng pagsusuri

Ang mag-aaral ay…

nagagamit ang iba't ibang istratehiya sa pagpapaunlad

Ang mag-aaral ay…

Nabibigyang-kahulugan ang - Mga salita ayon sa gamit nito sa


ng kayarian nito upang magamit nang wasto at angkop sa pakikipagtalastasan.

ng talasalitaan at magamit ang mga ito sa pakikipagtalastasan.

pangungusap at ayon sa asignatura - Mga salitang hiram

Natutukoy ang mga salitang-ugat at ang

kahulugan nito



Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…



Nabibigyang-kahulugan ang kilos, gawi, pananalita ng mga tauhan sa tekstong napakinggan

Nakapagbibigay hinuha sa kalalabasan ng mga pangyayari sa narinig na teksto

Nakabubuo ng balangkas batay sa napakinggang teksto

Nakapagbibigay ng lagom o buod sa tekstong napakinggan

Naiuulat ang tekstong napakinggan gamit ang balangkas ng tekstong napakinggan

Nakapagtatala ng mga sumusuportang pangungusap sa pagbup ng balangkas ng naakinggang teksto


Nakagagawa ng dayagram ng ugnayang sanhi at bunga at maaaring solusyon mula sa tekstong napakinggan


Pag-unawa sa Binasa

Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay… M. Paggamit ng Konteksto at Dating Kaalaman





N. Pag-unawa sa Pampanitikang Teksto




nasasabi ang epekto ng mga pangyayari sa kuwento


O. Pag-unawa sa Informational Text 11. Procedure





12. Recount





13. Explanation



4. Exposition/Discussion

Natutukoy ang paniniwala ng may-akda ng teksto sa isang isyu

Naiisa-isa ang mga argumento sa binasang teksto

Naipapahayag ang sariling paniniwala batay sa tekstong binasa


P. Mga Istratehiya sa Pag-unawa










Tatas









Pagbabaybay



Nababaybay nang wasto ang mga salita - natutunan sa aralin - di-kilalang salita batay sa kanilang bigkas


Nagkakaroon ng papaunlad na kasanayan sa wasto at maayos na pagsulat at paggamit ng pamantayan sa pagsulat at mauunawaan ang kahalagahan ng pagsulat ng isang komposisyon ay may iba't ibang layunin.



naisusulat nang wasto ang mga idiniktang salitang/pangungusap/talata


nakasusulat ng mga salita ng may sapat na ispasyo

nakasusulat ng isang talaan/maikling pangungusap/talata upang maipahayag ang sariling damdamin at ideya

Nagagamit ang matatalinghagang pananalita sa pagapapahayg ng sariling ideya o reaksyon

Ang mag-aaral ay…

nakakapagpahayag ng sariling karanasan, damdamin at ideya sa pamamagitan ng maikling

Ang mag-aaral ay…

nagagamit ang angkop na salita at bantas sa pagpapahayag ng ideya, karanasan, kaalaman,

Ang mag-aaral ay…


nakabubuo ng mga payak na pangungusap


pangungusap o talata. damdamin. tungkol sa isang bagay/ larawan/pangyayaring nasaksihan/napakinggan/nabasa


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…

naipapamamalas ang paggalang sae dad, ideya, damdamin at kultura ng may akda ng tesktong napakinggan o nabasa


nakapipili ng angkop na aklat batay sa sariling pangangailangan, edad at kultura





aklatan


Mga istratehiya sa Pag-aaral

Naipapamalas ang lubusang










dating kaalaman


Nagagamit nang wasto ang dictionary entry

Nagagamit nang wasto ang thesaurus

Nagagamit ang kard katalog sa pagsasaliksik


Nagagamit nang wasto ang Dewey Classification System at call number

Nakagagawa ng grap upang ipakita ang mga datos na nakalap


Nagagamit ang gawaing mapping upang maipahayag ang ideya/konsepto mula sa binasang teksto

Nagagamit nang wasto at angkop ang mga graphic organizer

Nakasusulat nang wastong talata/sulatin para sa:

Pamukhang pahina

Editoryal

Anunsyo klasipikado

Tanging lathalain

Nakasusulat ng iskrip para sa radio broadcasting


K to 12 Filipino 6

PROGRAM STANDARD


KEY STAGE STANDARD Sa dulo ng baitang 6, kailangang nakakáya ng mga estudyante na ipakita ang sigla sa pagtuklas at pagdanas ng pabigkas at pasulat na mga teksto at ipahayag nang mabisà ang mga ibig sabihin at mga nadaramá


Pagkatapos ng Ikaanim na Baitang, ang mga mag-aaral ay naiuugnay ang dating karanasan at kaalaman sa mga bagong impormasyong natutunan at nagagamit ang mga ito sa mabisang pagpapahayag ng sariling kaisipan, damdamin at upang mapahalagahan ang wika at ang kulturang kinabibilangan.



Batayang Kasanayan

Wikang Binibigkas

Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...

nakikinig nang mabuti sa nagsasalita upang; - Nasasabi at naisasagawa ang mga

kahandaang dapat maisagawa ayon sa ipinahihiwatig ng napakinggang tunog tulad ng babala ng sunog,baha,lindol,

tsunami at iba pa

Naiiugnay ang sariling karanasan sa kahalagahan ng pagpapahayag ng saloobin at damdamin ayon sa ipinahayag ng nagsalita sa pamamagitan ng paggamit ng tamang - Tono - Diin - Bilis - intonasyon

nakalilikha ng orihinal na tula/awit na may katulad na paksa o tema sa napakinggang tula/awit

nalalapatan ng tunog ang isang tulang isinulat

masagot ang mga tanong tungkol sa mga mahahalagang detalye ng teksto tulad ng lathalain,balita,sanaysay, kalalagayan na


napakinggan

maiugnay ang sariling karanasan sa napakinggang teksto at makasali sa isang usapan tungkol ditto


nakapagbibigay ng reaksyon sa mga napakinggang pahayag at pangyayari



nakapagbibigay ng panuto

nasasabi ang mensahe ng di-pasalitang panuto at mga babalang makikita sa kapaligiran

nakagagawa ng isang pahayag na may opinyon at katotohanan kaakibat ang pagsasabuhay ng magalang na pagtatanong/pagbibigay ng mungkahi at kaisipan


Nailalarawan ang mga tauhan sa isang tekstong napakinggan batay sa kilos at tinuran nito

Nakapagbibigay ng sariling palagay o opinyon sa mga napakinggang pahayag mula sa napakinggang teksto

nagagamit ang mga elemento ng mga pang-impormasyong teksto sa pamamagitan ng pagkuha ng tiyak na kaalaman o impormasyon


tungkol sa nakita at iniulat at paggamit nito sa pakikipagtalastasan

Nakapagbibigay ng sariling reaksyon at opinyon sa napakinggang pahayag

Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...


Ang mag-aaral ay...

naiuugnay ang paksa o ideya ng napakinggang teksto sa dati ng kaalaman


Naibibigay ang maaaring solusyon/epekto ng isang isang suliranin na nakita o napanood sa palabas o sa kapaligiran at naobserbahan sa kapaligiran




Nagagamit nang wasto pangngalan sa iba't ibang bahagi ng pagungusap/balita/dayalogo/anunsyo/lathalain/ liham/talata upang maipahayag ang sariling palagay, damdamin o ideya

Nagagamit ang panghalip sa pakikipagtalastasan at pagpapahayag ng ideya

Nakagagawa ng hierarchy chart gamit ang panghalip bilang gabay sa pag-unawa ng isang teksto


Gramatika


Nagagamit nang wasto ang mga pandiwang katawanin at palipat

Gumagamit ng pamilang na patakaran bilang batayan ng iba't ibang pang-uring pamilang sa paglalarawan ng isang bagay

Nagagamit nang wasto ang mga pang-abay salita o parirala (pamanahon,panlunan, pamaraan, pang-agam)

Nagagamit ang isang salita bilang pang-uri at pang-abay sa pamamagitan sa pagpapahayag ng sariling ideya

Nagagamit nang wasto sa pakikipagtalastasan ang mga pang-akop sa lathalain

Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pangatnig at magamit ito nang maayos at wasto sa pakikipagtalastasan

Nagagamit sa makabuluhang pakikipagtalastasan ang mga uri ng pangungusap

Nakagagawa ng patalastas, dayalogo tungkol sa isang paksa na ginagamit ang iba’t ibang bahagi ng pananalita





Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…

Nabibigyang-kahulugan ang - Mga salita ayon sa gamit nito sa

pangungusap at ayon sa asignatura - Mga salitang hiram

Nagagamit nang wasto ang mga bagong

natutunang salita

Natutukoy ang mga salitang-ugat at ang

kahulugan nito

Nabibigyang katuturan ang mga salitang

matalinghaga


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…



Nabibigyang-kahulugan ang kilos, gawi, pananalita ng mga tauhan sa tekstong napakinggan

Nakapagbibigay ng paliwanag batay sa kinalabasan ng mga pangyayari sa tekstong napakinggan

Naiuulat ang tekstong napakinggan

Nakapagbibigay ng reaksyon sa buod na tekstong napakinggan

Nakapagbibigay ng reaksyon at pananaw sa ugnayan ng sanhi at bunga batay sa napakinggang teksto

Nakapagtatala ng mga sumusuportang pangungusap sa pagbup ng balangkas ng naakinggang teksto



Nakagagawa ng dayagram ng ugnayang sanhi at bunga at maaaring solusyon mula sa tekstong napakinggan


Pag-unawa sa Binasa

Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay… Q. Paggamit ng Konteksto at Dating Kaalaman





R. Pag-unawa sa Pampanitikang Teksto




nasasabi ang epekto ng mga pangyayari sa


kuwento


S. Pag-unawa sa Informational Text 14. Procedure




15. Recount





16. Explanation




5. Exposition/Discussion

Natutukoy ang paniniwala ng may-akda ng teksto sa isang isyu

Naiisa-isa ang mga argumento sa binasang teksto

Naipapahayag ang sariling paniniwala batay sa tekstong binasa

5. Response

Naipaliliwanag ang mensahe ng isang likhang-sining

Natutukoy ang panahon at lugar nang pinaggawaan ng isang likhang-sining

Nailalarawan nang may buong detalye ang isang likhang -sining

T. Mga Istratehiya sa Pag-unawa











Tatas








Pagbabaybay



Nababaybay nang wasto ang mga salita - natutunan sa aralin - di-kilalang salita batay sa kanilang bigkas


Nagkakaroon ng papaunlad na kasanayan sa wasto at maayos na pagsulat at paggamit ng pamantayan sa pagsulat at mauunawaan ang kahalagahan ng pagsulat ng isang komposisyon ay may




iba't ibang layunin. naisusulat nang wasto ang mga idiniktang salitang/pangungusap/talata /sulatin


nakasusulat ng mga salita ng may sapat na ispasyo

nakasusulat ng isang talaan/maikling pangungusap/talata upang maipahayag ang sariling damdamin at ideya

Nagagamit ang matatalinghagang pananalita sa pagapapahayg ng sariling ideya o reaksyon

Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…




Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…


Ang mag-aaral ay…

naipapamamalas ang paggalang sae dad, ideya, damdamin at kultura ng may akda ng tesktong napakinggan o nabasa


nakapipili ng angkop na aklat batay sa sariling pangangailangan, edad at kultura

naibabahagi ang karanasan sa pagbasa upang


maisaloob, patuloy na maisagawa at maitaas ang antas ng ang pakikipagkapwa-tao.




aklatan


Mga istratehiya sa Pag-aaral

Naipapamalas ang lubusang










dating kaalaman


Nagagamit nang wasto ang encyclopedia at atlas

Nakapagtatala ng mga datos na kailangan mula sa binasang teksto

Nagagamit ang kard katalog sa pagsasaliksik

Nagagamit nang wasto ang Dewey Classification System at call number

Nakagagawa ng grap upang ipakita ang mga datos na nakalap


Nagagamit ang gawaing mapping upang maipahayag ang ideya/konsepto mula sa binasang teksto

Nagagamit nang wasto at angkop ang mga


graphic organizer

Nakasusulat nang wastong talata/sulatin para sa:

Pamukhang pahina

Editoryal

Anunsyo klasipikado

Tanging lathalain

Nakasusulat ng iskrip para sa radio broadcasting

References: David Cooper, J. Literacy Helping Children Construct Meaning 3rd edition.,1997,Boston, Houghton Mifflin Company Tompkins, Gail E., Teaching Writing Balancing Process and Product ,2000,New Jersey, Prentice-Hall, Inc. Spodek, Bernard & Olivia N. Saracho., Right from the Start, Teaching Children Ages to Eight,1994, Massachusetts, Allyn and Bacon Badayos, Paquito . Metodolohiya sa Pagtuturo ng Wika,1999, Makati City, Grandwater Publications and Research Corporation Gunning, Thomas G. Creating Litreracy Instruction for All Children,2000. MA Allyn & Bacon Richards, Jack.,Curriculum Development in Language Teaching,2001, USA, Cambridge University Press.


K to 12 Filipino 7

PROGRAM STANDARD (PAMANTAYAN NG PROGRAMA)

Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at mga akdang pampanitikang rehiyunal, pambansa, saling-akdang Asyano at pandaigdig tungo sa pagtatamo ng kultural na literasi.

KEY STAGE STANDARD Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, replektibo/ mapanuring pag-iisip at pagpapahalagang pampanitikan sa tulong ng mga akdang pampanitikang rehiyonal, pambansa, saling-tekstong Asyano at pandaigdig at teknolohiya upang matamo ang kultural na literasi

GRADE LEVEL STANDARD (PAMANTAYAN PARA SA BAITANG 7)

Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at akdang pampanitikang rehiyunal upang maipagmalaki ang sariling kultura, gayundin ang iba’t ibang kulturang panrehiyon.

DOMAIN (KAKAYAHAN)

Pamantayang Pangnilalaman (Content Standard)

Pamantayan sa Pagganap (Performance Standard)

Batayang Kasanayan

Pag-unawa sa Napakinggan

Ang mag-aaral ay...

naipamamalas ang pag-unawa

sa mga impormasyon,

konteksto, at epekto ng

suprasegmental sa kahulugan

ng tekstong napakinggan

Ang mag-aaral ay...

nakapagbabahagi ng sariling

pagpapakahulugan/

interpretasyon sa tekstong

napakinggan

Ang mag-aaral ay...

Nakapagbibigay-hinuha sa

konteksto ng pinakikinggan ayon

sa lugar, kausap at paksa

Nakapagbibigay ng paksa ng

tekstong napakinggan

Nakalilikom ng mahahalagang

impormasyon mula sa tekstong

napakinggan

Nakasasagot sa mga tanong

tungkol sa tekstong napakinggan


kalalabasan ng mga pangyayari ng


DOMAIN

Pamantayang Pangnilalaman Pamantayan sa Pagganap Batayang Kasanayan

Pag-unawa sa Napakinggan Ang mag-aaral ay...

Ang mag-aaral ay...

Ang mag-aaral ay...

tekstong pakikinggan

Nakapagsasaayos ng mga ideya o

impormasyong napakinggan

Nakapaglalahad ng mga detalye ng


Nakapaglalahad ng magkakasunod-

sunod at magkakaugnay na

pangyayari ng tekstong napakinggan

Nakabubuo ng mga tanong batay sa tekstong napakinggan

Ang mag-aaral ay...

Naipamamalas ang pag-unawa sa media (radyo, telebisyon, pahayagan, at iba pa) bilang isa sa mga pagkukunan ng mahahalagang impormasyon

Ang mag-aaral ay...

nakapagsasalaysay ng ilang

napapanahong paksa/isyu na

may kaugnayan o batay sa

napakinggang media

Nakalilikom ng mahahalagang

impormasyon mula sa media

(radyo, telebisyon, pahayagan, at

iba pa)Nakapagtatala ng mga detalye

ng napakinggang

mediaNakapagbibigay ng sariling

kuro-kuro, saloobin at pananaw

DOMAIN Pamantayang Pangnilalaman Pamantayan sa Pagganap Batayang Kasanayan


Ang mag-aaral ay... tungkol sa napakinggang media

Nakapagpapaliwanag ng kabuluhan

ng napakinggang media

Nakapaglalahad ng mga

napapanahong isyu mula sa

napakinggang media


Ang mag-aaral ay...

naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa kahalagahan ng suprasegmental (tono, antala, haba at diin), at mga di-pasalitang palatandaan (non-verbal clues) sa pagpapahayag ng damdamin/saloobin, pananaw at iba pa

Ang mag-aaral ay ....

nakapagpapahayag ng sariling

damdamin/saloobin batay sa


Nakapagpapaliwanag ng

kahalagahan ng paggamit ng

suprasegmental (tono, antala, haba

at diin), at mga di-pasalitang

palatandaan (non-verbal clues) sa


Nakapagbibigay-hinuha sa mga

detalye sa tekstong napakinggan

batay sa paraan ng pagsasalita

Nakapaglalahad ng saloobin/damdamin at pananaw ng mga nagsasalita sa tekstong napakinggan batay sa paraan ng pagsasalita


Ang mag-aaral ay...


sa iba’t ibang paraan ng

pakikinig

Ang mag-aaral ay...

nakapagbabahagi ng paraan kung paano niya nauunawaan ang kaniyang pinakikinggan

Ang mag-aaral ay...

Nakapagpapakita ng sariling paraan

ng pakikinig sa mga teksto

Pagsasalita

Ang mag-aaral ay...


sa iba’t ibang uri ng teksto

(naglalarawan, nagsasalaysay,

naglalahad, at

nangangatuwrian)


nakapagpapahayag ng sariling

damdamin/saloobin at

pananaw tungkol sa ilang

napapanahong isyu o paksa

Nakabubuo ng mga pahayag na

naglalarawan, nagsasalaysay,

naglalahad, at nangangatuwiran

Nakapaglalarawan ng mga: o bagay sa paligid o pangyayari

Nakapagsasalaysay ng mga:

o pangyayari tungkol sa sariling buhay

o pangyayari tungkol sa buhay ng ibang tao


Nakapaglalahad ng mga katuwiran

mula sa nakuhang detalye

Nakapagpapahayag ng damdamin,

ideya, opinyon, at mensahe gamit

ang malilinaw na pangungusap


Pagsasalita

Nakapagpapahayag ng damdamin tungkol sa mga tauhan sa akda

Nakapagbibigay-puna sa mga

ginawa at desisyon ng mga tauhan sa akda

Ang mag-aaral ay...

naipamamalas l ang pag-unawa

sa maayos na pagsusunod-

sunod ng mga pangyayari/ideya

sa paraang pasalita


nakapagsasalaysay ng mga

pangyayari/ sariling karanasan

o karanasan ng iba sa

masining na paraan

Nakapagsasalita nang may maayos

na pagkakasunod-sunod ng mga

pangyayari/ideya

Nakapagpapamalas ng

organisadong pag-iisip sa

pagsasalita

Nakapag-iisa-isa ng mga ideya at

pangyayari upang makuha ang

nilalaman ng akda

Nakapagsasalaysay ng mga

pangyayari sa isang akda

Nakapagsasaayos ng mga pahayag

tungkol sa mga pangyayari sa paligid

Nakapagsasalaysay ng mga

pangyayari sa sariling buha



Pagsasalita

Ang mag-aaral...


sa iba’t ibang paraan ng

paglalahad ng mga katuwiran

Ang mag-aaral ay...

nakapaglalahad ng mga

katuwiran batay sa isang

napapanahong isyu o paksa

Nakapagbibigay-katuwiran kaugnay

ng mga napapanahong isyu o paksa

Nakapaglalahad ng sariling

opinyon/pananaw/pangangatuwiran

nang may kaayusan, kaisahan ay

kabuuan

Ang mag-aaral...

Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-

unawa sa iba’t ibang paraan ng

paglalahad ng mga nasaliksik na

impormasyon

Ang mag-aaral ay...

Ang mag-aaral ay nakapaglalahad ng

mga nasaliksik na imoormasyon

Nakapag-uulat tungkol sa nasaliksik

Nakapanghihikayat sa pamamagitan

ng pananalita

Nakagagamit ng simbolismo para

pagyamanin ang mga ipinahahayag

Pag-unawa sa Binasa Ang mag-aaral...


unawa sa pagpapakahulugan sa mga

kaisipan sa teksto at akdang

pampanitikan

Ang mag-aaral...

Ang mag-aaral ay nakapag-uugnay

ng pinakamalapit na sariling

karanasan o karanasan ng iba sa

mga karanasang inilahad sa binasa

Nakagagamit ng dating kaalaman at

karanasan sa pag-unawa at

pagpapakahulugan sa mga kaisipan sa

teksto at akdang pampanitikan

Nakapagbibigay-kahulugan sa mga salita sa isang akda batay sa:

o pagkakagamit sa pangungusap

o denotasyon/konotasyon o tindi ng pagpapakahulugan


Pag-unawa sa Binasa o kasingkahulugan at kasalungat na kahulugan

o kontekstuwal na pahiwatig

Nakapagpapaliwanag sa


pagkakasunod-sunod ng mga

pangyayari sa isang akda

Nakapaglalahad ng pangunahing ideya

ng teksto

Nakapagbibigay ng sariling hinuha sa

kahihinatnan ng mga pangyayari sa

teksto

Nakapagbubuod ng tekstong binasa sa tulong ng mga pangunahin at pantulong na kaisipan

Nakapag-uugnay ng pinakamalapit na sariling karanasan o karanasan ng iba sa mga karanasang inilahad sa binasa

Ang mag-aaral...


sa mga pangunahing elemento

(tauhan, tagpuan, banghay) ng

alamat at kuwentong bayan

Ang mag-aaral...

nakalilikha ng sariling alamat

na naglalarawan ng kultura ng

kaniyang sariling lugar/rehiyon

Nasusuri ang mga elemento ng


Natutukoy ang karaniwang tema ng

mga alamat at kuwentong bayan

Nakapaglalarawan sa karaniwang

katangian ng mga tauhan ng mga



Nakapaglalarawan sa mga katangian

ng mga tagpuan ng mga akdang

binasa

Nakapagsasalaysay ng banghay

(mga pangyayari) sa kuwento

Nakapaghahambing ng mga katangian ng mga tauhan sa kuwento


Nakapagsusuri sa mga katangian at

papel na ginagampanan ng bawat

tauhan sa kuwento (pangunahing

tauhan, pantulong na tauhan, at iba

pang pantulong na tauhan)

Nakapagpapaliwanag sa kaangkupan

ng mga ikinikilos ng tauhan batay sa

kaniyang mga katangian

Nakapagpapaliwanag sa kaangkupan

ng tagpuan sa paksa ng kuwento

Nakapaghahambing sa motif ng mga


Nakapagbibigay ng haka sa

kahalagahan ng mga alamat at

kuwentong bayan sa mga sinaunang

lipunan


Pag-unawa sa Binasa

Ang mag-aaral ay...


sa kasiningan, pangyayari,

motibo ng may-akda at bisa ng

akdang binasa

Ang mag-aaral ay...

nakapagmumung-kahi ng

solusyon sa ilang suliranin sa

kasalukuyan gamit ang

kaisipang hatid ng akdang

binasa

Nakapaglalahad ng mungkahing solusyon, kongklusyon, paniniwala at bisa ng akda sa sarili

Nakapagbibigay ng mga opinyon tungkol sa mga akdang binasa

Nakapagbabahagi ng bisang

pandamdamin ng akda

Nakapagbibigay ng sariling hinuha sa

kahihinatnan ng mga pangyayari sa

akda


Nakapagbibigay-halaga sa

kasiningan at kabuluhan ng mga

tekstong binasa ayon sa

pamantayang pansarili

Nakapangangatuwiran sa

kaangkupan ng pagiging

makatotohanan at di-

makakatohanan ng binasang akda


pangyayari, kaalaman at

pakay/motibo ng may akda

Nakagagamit ng mga kaisipang

inilahad sa teksto sa pagpapaliwanag

o pagpapahayag ng ibang bagay na

nasa labas ng teksto


Pag-unawa sa Binasa Ang mag-aaral ay...


sa iba’t ibang akdang

pampanitikang rehiyunal

Ang mag-aaral ay...

nakapaghahambing ng kultura

ng iba’t ibang rehiyon batay sa

uri ng kanilang panitikan

Nakapaghahambing ng iba’t ibang akdang pampanitikang rehiyunal

Nakapagpapaliwanag sa mga katangian ng panitikan na natatangi sa bawat rehiyon:

o wika o tema at paksa o tauhan o tagpuan o kaisipan

nakapaglalarawan ng mga

natatanging aspetong pangkultura na

nagbibigay-hugis sa mga panitikan ng

bawat rehiyon (halimbawa:


heograpiya, uri ng pamumuhay, at iba

pa)

nakapagpapaliwanag sa pagkakatulad

at pagkakaiba ng mga tema at paksa

ng mga panitikan mula sa iba’t ibang

rehiyon


nakapagbibigay ng haka kung bakit

nagkakaiba o nagkakatulad ang mga

panitikan ng iba’t ibang rehiyon sa

Pilipinas

Naiisa-isa ang katangian ng relasyon ng

tao sa lipunan na inilalahad sa akda

Nasusuri ang mga elemento at sosyo-

historikal na konteksto ng binabasang

akda

Nakapagbibigay-halaga sa mga anyo

ng panitikan alinsunod sa isang payak

ngunit malinaw na kasaysayang

pampanitikan ng Pilipinas

Pagsulat Ang mag-aaral ay ...

naipamamalas ng mag-aaral

ang pag-unawa sa tekstong

naglalarawan, nagsasalaysay,

naglalahad at nangangatuwiran


nakasusulat ng talata kaugnay

ng paksa

Nakagagamit ng iba’t ibang kakayahan at

estratehiya upang mabisang

makapagsulat para sa iba’t ibang layon

Nakapagpapaliwanag sa kaibahan

ng pasalita at pasulat na paraan ng

wika na may tuon sa kani-kanilang

katangian


Nakapaglalahad ng mga katangian

ng pasulat na paraan ng wika


Napag-iiba-iba ang pasalita at pasulat na paaan ng wika

Nakapaglalarawan gamit ang payak

na panuring (pang-uri at pang-abay)

Nakabubuo ng matatalinghagang

paglalarawan gamit ang mga

idyoma at tayutay

Nakasusulat ng tekstong

paglalarawan, nagsasalaysay,

naglalahad at nangangatuwiran

Nakapaglalahad ng mga dapat

tandaan sa pagsulat ng mabisang

talata (mekaniks at kayarian ng talata)

Napag-iiba-iba ang payak at masining

na paglalarawan sa pamamagitan

nang paggamit ng panuring

Napag-iiba-iba ang payak at masining

na paglalarawan sa pamamagitan

nang paggamit ng mga idyoma at

tayutay



Nakapagpapahayag ng damdamin, ideya,

opinyon, at mensahe gamit ang malilinaw

na pangungusap

Nakasusulat ng simple at organisadong

talata


naipamamalas ng mag-aaral

ang pag-unawa sa balita bilang

isang uri ng tekstong

nagsasalaysay


nakasusulat ng balita

batay sa ilang

napapanhong isyu o

paksa

Nakasusulat ng tekstong nagsasalaysay

Nakapagpapaliwanag sa mga katangian

ng tekstong nagsasalaysay

Nakasusuri ng halimbawa ng tekstong

nagsasalaysay

Nakapagpapaliwanag sa mga katangian

ng balita

Nakapagpapaliwang sa mga hakbang sa

pagsulat ng balita

Nakasusulat ng balita tungkol sa ilang

pangyayari sa mga tekstong binasa




sa mga elemento at hakbang

sa pagsulat ng suring papel


nakasusulat ng suring

papel ng isang nabasa,

napakinggan o napanood

na akdang pampanitikan

Nakasusulat ng sanaysay na may

kaayusan, kaisahan at kabuuan

Nakasusulat ng suring papel sa isang akda

Pagsulat Ang mag-aaral ay ... Ang mag-aaral ay ... Nakasusulat ng pananaliksik



sa mga bahagi at hakbangin sa

pagsulat ng pamanahong

papel

nakasusulat ng

pamanahong papel

kaugnay ng napiling paksa

Nakapagpapaliwanag sa mga bahagi

ng pananaliksik

Nakapaglalahad ng mga paraan ng

pananaliksik

Nakahahanap ng mga angkop at iba’t

ibang pagkukunan ng impormasyon

upang mapagtibay ang mga

pinaninindigan, mabigyang-bisa ang mga

pinaniniwalaan, at makabuo ng mga

kongklusyon

Nakapaghahambing sa mga primarya at

sekundaryang pinagkukunan ng

impormasyon


Tatas Ang mag-aaral ay ...


sa wastong gamit ng wika,

pabigkas man o pasalita


nakababasa, nakasusulat

at nakapagsasalita,

nakapanonood nang may

katatasan gamit ang

wastong

gramatika/retorika

Nakagagamit nang wastong wika, pabigkas

man o pasulat

Nakapaghahambing ng pormal at

impormal na Filipino

Nakapagsusuri ng mahahalagang detalye

ng napanood, napakinggan, o nabasang

impormasyon (media literacy)

Nakapagtataya kung ang napakinggan,

napanood o nabasa ay may kabuluhan at

kredibilidad

Gagap ang gramatika at bokabularyong

Filipino



Pakikitungo sa Wika at Panitikan



unawa sa makabuluhang tanong at

ideya sa iba’t ibang paraan, para sa

iba’t ibang sitwasyon


nakapagpapahayag ng

mga makabuluhang tanong

at ideya sa iba’t ibang

paraan, para sa iba’t ibang

sitwasyon

Nakapagpapahayag ng mga makabuluhang

tanong at ideya sa iba’t ibang paraan, para

sa iba’t ibang sitwasyon

Estratehiya sa Pananaliksik



sa mga primarya at

sekundaryang pinagkukunan

ng impormasyon


nakahahanap ng mga

angkop at iba’t ibang

pagkukunan ng

impormasyon upang

mapagtibay ang mga

pinaninindigan,

mabigyang-bisa ang mga

pinaniniwalaan, at

makabuo ng mga

kongklusyon

Nakagagamit ng iba’t ibang kakayahan at

kasangkapan bilang tulong sa pag-aaral

Nakahahanap ng mga angkop at iba’t

ibang pagkukunan ng impormasyon

upang mapagtibay ang mga

pinaninindigan, mabigyang-bisa ang mga

pinaniniwalaan, at makabuo ng mga

kongklusyon

Nakapaghahambing sa mga primarya at

sekundaryang pinagkukunan ng

impormasyon


K to 12 Filipino 8



KEY STAGE STANDARD

Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, replektibo/ mapanuring pag-iisip at pagpapahalagang pampanitikan sa tulong ng mga akdang pampanitikang rehiyonal, pambansa, saling-tekstong Asyano at pandaigdig at teknolohiya upang matamo ang kultural na literasi


(PAMANTAYAN PARA SA BAITANG 8)

Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at akdang pampanitikang pambansa upang maipagmalaki ang kulturang Pilipino.



Batayang Kasanayan

Pag-unawa sa Napakinggan Ang mag-aaral ay ...

naipamamalas ang kasanayan sa pag-unawa, pagpapakahulugan, pagsususuri at pagbibigay-halaga sa mga kaisipan o paksang napakinggan.


nakalilikha ng isang komik istrip na nagpapakita ng kanilang pag- unawa sa tekstong napakinggan.

Natutukoy ang mga makabuluhang talasalitaan na ginagamit sa mga usapang napakinggan. Nabibigyang-kahulugan ang mga salitang narinig batay sa paraan ng pagsasalita (tono, diin, paghinto at intonasyon) Natutukoy ang mga puntong binibigyang-diin o halaga ng tagapagsalita. Natutukoy ang paksang pangungusap sa napakinggang pahayag. Nakikinig nang mabuti upang:

matukoy ang layunin ng napakinggang ulat at/o babasahin

masagot ang mga tanong matukoy ang mahahalaga at di-

mahahalagang pangyayari




masabi ang pagkakaugnay-ugnay ng mga pangyayari

masabi ang sanhi at bunga ng mga pangyayari

mapatunayan ang kawastuhan ng impormasyon

mataya ang saloobin , haka o opinyon at argumentong napakinggan.

Nakikilala ang mga pangkomunikatibong gamit ng mga pahayag batay sa sitwasyon, layunin at sa gumagamit ng wika. Nakalililkha ng isang’ artwork” na nagpapakita ng kanyang pag-unawa sa napakinggan.

Ang mag-aaral ay:

naipamalas ng mag-aaral ang kahusayan sa proseso ng pakikinig na may pag-unawa gamit ang berbal at di-berbal na paraan ng pagtugon.


nakasusulat ng talata ukol sa kanilang pag-unawa at pagbabahagi ng kanilang damdamin sa teksto o pahayag na napakinggan.

Naibibigay ang buod ng akdang napakinggan. Naipapahayag ang sariling damdamin ukol sa mga impormasyong napakinggan. Naisasagawa nang mahusay ang proseso ng pakikinig na may pag-unawa gamit ang berbal at di-berbal na paraan ng pagtugon.

Natutukoy ang mga panawag-hudyat na ginagamit ng nagsasalita upang:

magpatuloy huminto nang bahagya tumigil at magwakas




naipamamalas ang kahusayan sa mapanuring pakikinig.


nakakapagbabahagi ng sariling interpretasyon at opinyon sa tekstong

Natutukoy ang kontradiksyon/kasalungat sa napakinggang pahayag. Nagpapamalas ng kakayahang suriin ang teksto o diskursong napakinggan.


napakinggan

Natutukoy ang di-sapat na impormasyon at iba pang pagpapakahulugan ng nagsasalita. Napag-iiba-iba ang katotohanan sa mga hinuha, opinyon at personal na interpretasyon ng nagsasalita at ng nakikinig. Naiuugnay ang pinapaksa ng nagsasalita sa iba pang paksa at karanasan. Nakabubuo ng makabuluhang tanong batay sa napakinggan. Nakabubuo ng sariling pananaw tungkol sa isang napapanahong isyu batay sa napakinggang impormasyon, ideya o mensahe

Muling nasasabi o naisusulat sa sariling pamamaraan ang mga napakinggang pahayag, mensahe at teksto.

Naisasaayos ang mga ideya o impormasyon mula sa narinig na teksto o diskurso.

Nakapaghahambing ng katotohanan sa mga hinuha, opinyon at personal na interpretasyon ng nagsasalita at nakikinig.

Naihahambing ang sariling saloobin sa saloobin ng nagsasalita.



naipamamalas ng mga mag-aaral ang kahusayang makagawa ng angkop na pagtugon sa pinakinggang usapan/talakayan


nakapag-oorganisa ng isang talakayan, programa o positibong pagkilos na ukol sa programa o talakayang napakinggan.

Nakasusuri ng de-kahon at progresibong katuwiran. Nakapagbibigay ng sariling kuro-kuro, pananaw, kontradiksyon o saloobin sa narinig. Nakabubuo ng sariling pananaw tungkol sa


isang napapanahong isyu batay sa napakinggang impormasyon, ideya o mensahe. Nakabubuo ng mahahalagang punto sa napakinggang impormasyon, ideya o mensahe. Nakukuha ang iba’t ibang tala mula sa napakinggan sa pamamagitan ng:

ugnayang pamaksa

pagsulat kung ano ang narinig

ugnayang –sunuran

pagbibigay-diin

rebisyon Gumawa ng isang kampanya o programa na magsusulong ng positibong reaksyon gamit ang multi media sa mga isyung natalakay sa programang napakinggan.

Mapalawak at mapayaman ang sariling interes sa pakikinig sa mga tekstong na nangangailangan ng mas mataas na antas ng pag-unawa.


Pasasalita at Katatasan (Fluency)


naipamamalas ang mga kaalaman at kasanayan sa paggamit ng Filipino sa pakikipagtalastasang pasalita ayon sa sitwasyon, pangangailangan at pagkakataon.


nakalalahok sa usapang angkop sa iba’t ibang sitwasyon at naisasalaysay ang mga bagay na narinig, nabasa at napanood.

Nagagamit ang angkop at magalang na pananalita sa pakikipag-usap. Naipapahayag nang mabisa ang mga kaalaman/palagay at saloobin sa pamamagitan ng:

tono o lakas ng tinig

bilis ng pagsasalita

paghinto o pagpigil

diin

intonasyon Nagagamit nang wasto ang mga bahagi ng panalita.


Nabubuo at nagagamit nang wasto ang mga pangngalang hango sa pandiwa sa pakikipag-usap sa kapwa

Nasasabi ang pagkakaiba ng gamit ng mga pang-uring nagkakahawig ang kahulugan sa pagpapakilala sa sarili.

Natutukoy at naihahambing ang pang-uring panlarawan at pamilang sa pagpapakilala ng tao bagay o pangyayari.

Nagagamit sa makabuluhang pangungusap ang mga pang-uring panlarawan at pamilang

Natutukoy ang mga panuring sa pagbibigay ng magandang saloobin sa ibang tao. Nagagamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap. Nagagamit ang ilang kataga o ingklitik na angkop sa pagsagot sa mga tanong.



Ang mag-aaral ay...

naipamamalas ang kahusayan upang mapagyaman ang mga natatamong kaalaman at kakayahan sa paglinang ng pangangailangang pangkomunikatibo.

Ang mag-aaral ay...

nakapagpapaliwanag ng kanyang ideya at iba pang impormasyon ukol sa napapanahong isyu o paksa.

Naipapaliwanag ang mga impormasyon at naiuulat ang kahalagahan ng mga ito.

May kakayahang mangatwiran sa mga napapanahong isyu sa lipunan.

Gumagamit ng mga angkop na simbolo, imahen at pahiwatig sa pananalita.

Higit na bihasang nakagagamit ng epektibo’t mapanghikayat na pananalitâ.

Nagagamit ang kasanayan sa pagkuha ng


impormasyon sa iba’t ibang paraan tulad ng pagbabasa, pakikipanayam atbp.

Nailalahad nang maayos at mabisa ang mga nalikom na datos sa pananaliksik. Nasasabi ang pagkakaiba ng tuwiran at di-tuwirang pahayag. Nagagamit ang magkakaugnay na pahayag sa pagbibigay ng sanhi at bunga ng mga pangyayari. Nakabubuo ng isang maayos at may kaisahang ulat/sanaysay, at/o katha sa magkakaugnay na pangungusap.




naipamamalas ang mga kaalamang gramatikal at retorikal na makakatulong sa pagtamo ng mabisang pasalitang pangkomunikatibo


nakapagpapahayag ng kanyang damdamin, sariling opinyon at nakapagpapalitang-kuro upang mahikayat ang kausap na pakinggan ang kanyang pananaw.

Nagagamit ang mga angkop na salita sa:

pagtanggi

pagtanggap

pagpapahayag ng argumento

pag-iisa-isa

pagbibigay ng opinyon

pagbibigay ng proposisyon

pagbibigay ng alternatibo

pagtutulad ng ideya

paglalagom




Nagagamit ang salita/pangungusap ayon sa pormalidad ng pagkagamit nito Nabibigyang-kahulugan ang mga pahayag/pangungusap na na nagbibigay-pahiwatig. Nakabubuo ng mga pangungusap na:

nagpapaliwanag

nangangatwiran

nagsasalaysay

naglalarawan

Nakakapagsasagawa ng panayam. Ang mag-aaral ay ...

naipamamalas ang kahusayan sa pagsasalita tungo sa mabisang komunikasyon.


nakapamuno sa talakayan at anumang uri ng palatuntunan.

Nagagamit nang wasto ang angkop na istratehiya sa :

pagbubukas ng usapan

paglipat at pagbalik ng usapan

pagtatapos ng usapan

Nakapagpapahayag nang wasto ng mga pag-aalinlangan/pag-aatubili/pasubali. Naipaliwanag ang pagpagkakasunud-sunod ng mga hakbang sa pagsasagawa ng isang gawain



Nailalahad ang mga pagpapasya batay sa mga patunay at katwiran. Naipapahayag nang maayos ang matinding reaksyon sa bagay na di maunawaan at nagugustuhan. Nailalahad nang maayos ang pansariling


pananaw, opinyon at saloobin. Namumuno sa isang pormal na pagtitipon o palatuntunan. Nakapagbigay ng pahayag ukol sa isang paksa sa isang pormal ng okasyon.

Pag-unawa sa Binasa (Paglinang ng Talasalitaan)


naipamamalas ang pag-unawa sa tekstong binasa


nakasusulat ng maikling talata ukol sa mga akdang binasa.

Naibibigay ang buod ng akdang binasa Nakapagbibigay ng mungkahi, sariling pananaw at paghahambing ng sariling karanasan sa nabasang akda. Napauunlad ang sariling kakayahang umunawa sa binasang akda sa pamamagitan ng pagkilala sa kahulugan ng mga salita ayon sa:

pagtutulad o pagkakakaiba kasingkahulugan/katulad ng

kahulugan kasalungat na kahulugan

talinghaga at idyoma/sawikain



pagbabagong naganap sa salita dahil sa:

Paglalapi Pag-uulit

Tindi o antas ng kahulugang ipinahahayag (klino/clining)

Di-lantad na kahulugan ng salita (contextual clues) sa pamamagitan ng:

halimbawa paliwanag pag-uugnay sa sariling

karanasan


pahiwatig kontekstong pinaggamitan mga salita /pahayag na

pamilyar o pambansa (antas ng wika)


naipamamalas ang kakayahang maiangkop ang kahusayan sa pagbasa sa layunin at antas ng kahirapan ng tekstong binasa.


nakasusulat ng isang sanaysay o komposisyon batay sa tekstong kanyang binasa at sinuri.

Naibibigay ang buod ng akdang binasa sa malikhaing pamamaraan. Nakapagbibigay ng mungkahi, sariling pananaw at paghahambing ng sariling karanasan sa nabasang akda. Nakapagbibigay hinuha/kahulugan sa mga matalinghagang pahayag. Nasasabi ang bisa sa akda ng piniling salita, pangungusap ayon sa kahulugang:

likas

tago



matalinghaga atbp.

Naibibigay ang mga bahaging nagpapahayag ng mga:

talinghaga

larawang-diwa

pagpapatungkol (reperensya)

Naiuugnay ang mga kaisipang nakapaloob sa akda batay sa mga nangyayari sa:

sarili

pamilya

pamayanan

lipunan

daigdig


Nabibigyang-puna ang istilong ginamit ng may akda Nakikilala ang mga bahagi ng akda na nagpapakita ng kapangyarihan ng tao batay sa kanyang:

kilos

gawi/ugali

paniniwala

paninindigan




naipamamalas ang kakayahang makapagsuri, makapagbigay-kahulugan at nakakapaghahambing ng impormasyong inilalahad sa iba’t ibang tekstong binasa ukol sa mga napapanahong paksa.


nakalilikom, nakahahanap, nakapag-uuri at nakapaglalagom ng mahahalagang impormasyon mula sa iba’t ibang sanggunian at media upang makasulat ng isang lathalain.

Nahahanap/natutukoy at nalalagom ang mahalagang impormasyon para sa sariling pagpapakahulugan sa daigdig na kanyang ginagalawan.

Naiisa-isa ang katangian ng relasyon ng tao sa lipunan na inilalahad sa mga akda.

Nakapagpapamalas ng kakayahang bumasa at sumuri ng tekstong binasa.

Nailalahad ang mga halimbaw,patunay at iba't ibang damdamin ng tekstong binasa.

Nakapaglalahad ng sariling kongklusyon, paniniwala, pagbabago sa sarili at epekto ng mga akda di lamang para sa sarili kundi para sa nakararami.

Nabibigyang-puna ang estilong ginamit ng may akda.

Naiuugnay ang mga kaisipang nakapaloob sa akda batay sa mga nangyayari sa:

sarili pamilya pamayanan lipunan daigdig




Nakapagpapatunay na ang mga pangyayari sa mga akda ay maaaring mangyari sa hinaharap.

Natatalakay ang mga tradisyunal na balangkas, kalakaran, ideya, paniniwala na nakapaloob sa bawat akdang binasa.

Nalilinaw ang pagpapahalaga sa

pantay na papel ng babae at lalaki sa lipunan.

Naiisa-isa ang mga epekto ng iba’t ibang isyu na ating hinaharap

Nakapagbibigay ng kuro-kuro at mungkahi ukol sa alinman sa mga sunod-sunod na paksa gaya ng:

o Bio-diversity o Pagbabago-bago

ng Klima o Disaster Risk

Reduction o HIV and Drug

Prevention o Consumer

Education o Education for

Sustainable Development

o Peace Education o Karapatang

Pambata at kanilang Responsibilidad

o Intellectual Copyright Laws

o Adolescent Reproductive Health


o Kaligtasan ng Tao, Batas Trapiko at ang mga Pilipino


o Information and

Communication Technology



naipamamalas ang kakayahang makapag-suri, makapag-bigay-kahulugan at nakakapaghahambing ng impormasyong inilalahad sa iba’t ibang tekstong binasa ukol sa isang/ilang mga napapanahong paksa.


nakalilikom, nahahanap, nakapag-uuri at nakapaglalagom ng mahahalagang impormasyon mula sa iba’t ibang sanggunian at media upang makasulat ng isang pangulong tudling o editoryal.

Nababasa nang masidhi ang aralin nang mapili ang angkop na mga detalye ng mga ito para sa isang tiyak na layunin. Naipamamalas ang kakayahang maiangkop ang bilis sa pagbasa sa layunin at antas ng kahirapan ng babasahin. Nakapagpapamalas ng kakayahang bumasa at sumuri ng tekstong binasa. Naipamamalas ang kakayahang maipaliwanag ang mga mahahalagang punto ng mga artikulo o tekstong binasa. Napayayaman ang mga kakayahan at kaalamang nagbibigay-diin sa tiyakang karanasan upang mahinuha ang kahulugan ng bawat tekstong binasa. Natutukoy ang mahahalagang punto/ideya para mabuod o malagom ang:

buong teksto isang tiyak na ideya batayang ideya

Nasusuri ang seleksiyon para matukoy ang impormasyong kailangan sa isang simpleng /payak na pananaliksik.



Nakahahalaw para makuha ang: diwa o mahalagang ideya ng

teksto pangkalahatang impresyon sa

teksto/pahayag Nakapagpapatunay na ang mga pangyayari sa mga akda ay maaaring mangyari sa hinaharap. Natatalakay ang mga luma, tradisyunal na balangkas, kalakaran, ideya, paniniwala na nakapaloob sa bawat akdang binasa.

Nalilinaw ang pagpapahalaga sa pantay na papel ng babae at lalaki sa lipunan.

Naiisa-isa ang mga epekto ng iba’t ibang isyu na ating hinaharap

Nakapagbibigay ng kuro-kuro at suhestiyon ukol sa alinman sa mga sumusunod na paksa:

o Bio-diversity o Pagbabago-bago

ng Klima o Disaster Risk

Reduction o HIV and Drug

Prevention o Consumer

Education o Education for

Sustainable Development

o Peace Education o Karapatang

Pambata at kanilang Responsibilidad

o Intellectual Copyright Laws


o Adolescent Reproductive Health

o Kaligtasan ng Tao, Batas Trapiko at ang mga Pilipino


o Information and Communication Technology

Pagsulat at Komposisyon Ang mag-aaral ay ...

naipamamalas ang kakayahang pumili ng angkop na gramatika at retorika upang maipahayag nang pasulat ang sariling kaisipan, opinyon at damdamin.


nakapagpapahayag ng sariling kaisipan, opinyon at damdamin nang pasulat gamit ang angkop na gramatika at retorika.

Naisasaalang-alang ang mga kasanayan sa paggamit ng Filipino sa pagsulat ng talata

Nakasusulat ng talata na binubuo ng magkakaugnay na mga pangungusap na nagpapahayag ng isang buong palagay o kaisipan

Nakabubuo ng talata na may wastong paglulugar (sintaks) ng paksang pangungusap sa:

unahan malapit sa unahan katapusan di tuwirang nakalahad

Nagagamit ang iba’t ibang teknik sa pagpapalawak ng paksa:

depinisyon paghahalimbawa pagsusuri paghahawig o

pagtutulad sanhi at bunga

Naisasaayos ang mga pangungusap sa loob ng talata upang magkaroon ng


kaisahan sa pamamagitan ng:



pag-aayos ng mga detalye na lohikal ang pagkakasunud-sunod

paggamit ng mga ekspresyong transisyunal

paglalahad ng mga pangungusap nang may magkatulad na pagkakabuo

Napalulutang ang pangunahing ideya at iba pang pansuportang ideya sa pamamagitan ng:

paglulugar ng mahahalagang kaisipan sa unahan o hulihan ng talata

pagsasaayos ng mga detalye mula sa di-makahulugan tungo sa pinaka-makahulugan


naipamamalas ang kakayahang pumili ng angkop na gramatika at retorika upang maipahayag nang pasulat ang sariling kaisipan, opinyon at damdamin.


nakapagpapahayag ng sariling kaisipan, opinyon at damdamin sa isang orihinal na komposisyon gamit ang angkop na gramatika at retorika.

Naipakikita ang kasanayan sa pagsulat ng komposisyon

Naisasaalang-alang ang sariling karanasan at kawilihan sa pagpili ng paksa.

Naisasagawa ang angkop na paraan ng paglilista ng paksa.

Nailalahad nang maayos ang mga kaisipan upang malinaw na makita sa target na awdyens/mambabasa ang ugnayan ng mga ito sa loob ng talata sa pamamagitan ng:

kronolohikal na pagkakasunod-sunod

lohikal na pagkakasunod-sunod patungo sa di alam;


tangi patungo sa kalahatan; payak patungo sa



pagiging masalimuot at mula sa abstrak patungong kongkrit pag-aayos batay sa

kahalagahan ng mga ideya

Nakabubuo ng isang balangkas upang maipakita nang malinaw ang sariling ideya at intension sa pagbuo ng komposisyon.

Nakapipili ng pamagat na may dating ng pagiging orihinal at may pang-akit sa target na mambabasa.

Nagagamit ang iba't ibang estratehiya sa pangangalap ng ideya sa pagsulat tulad ng panayam, brainstorming, pananaliksik at panonood.

Nakapagsasagawa ng rebisyon kung kinakailangan

Nagagawang kawili-wili ang panimula ng komposisyon sa pamamagitan ng isang:

kaakit-akit na pahayag

napapanahong sipi o banggit

anekdota serye ng mga tanong

at iba pa

Nawawakasan ang


komposisyon nang may pangkalahatang impresyon sa pamamagitan ng:

pagbubuod makabuluhang

obserbasyon



kaisipang hango sa binuong komposisyon

konklusyon


naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang pumili ng angkop na gramatika at retorika upang maipahayag nang pasulat ang sariling kaisipan, opinyon at damdamin na batay sa mga impormasyong nakalap.


nakasusulat ng isang lathalain ng sumusunod sa wastong estruktura at angkop na gramatika at retorika.

Naisasaalang-alang ang mga kailanganin sa pagsulat ng isang lathalain.

Nakapipili ng isang napapanahong paksa.

Nakapagtatala ng mga kinakailangang impormasyon.

Nakapagpapangkat-pangkat ng mga magkakaugnay na ideya at impormasyon.

Napalalawak ang mga kaisipang kaugnay ng paksa.

Nakabubuo ng maayos na balangkas

Nakabubuo ng isang: makatawag-pansing

panimula mabisang wakas


Nakapagsasagawa ng rebisyon kung kinakailangan.

Nakasusulat ng kathambuhay batay sa mga tiyak na katangian nito.


Nakapagtatala ng mahahalagang impormasyon.


Nakabubuo ng kathambuhay. Naipakikita ang kasanayan sa pagsulat ng isang tiyak na uri ng paglalahad. Nababanggit nang wasto ang may-akda, personalidad, organisasyon o grupo na nagpapatunay sa datos o impormasyong nagbibigay kredibilidad sa mga kaisipan at opinyong ipinahahayag sa kanyang lathalain.


naipamamalas ang kakayahang magpahayag ng kanyang opinyon na nakakapag-ganyak/nakakakumbinse sa mga mambabasa.


nakasusulat ng isang editoryal/pangulong tudling nang sumusunod sa wastong estruktura at angkop na gramatika at retorika.

Naisasaalang-alang ang mga kailanganin sa pagsulat ng isang editoryal o pangulong tudling.

Nakapipili ng isang napapanahong paksa.

Nakapag-uuri-uri ng editoryal batay sa mga tiyak na katangian nito.

Nakikilala ang mga tiyak na pamantayan sa pagsulat ng editorial.

Nakasusulat ng tiyak na uri ng editorial.

Nakapagtatala ng mga kinakailangang impormasyon.

Nakapagpapangkat-pangkat ng mga magkakaugnay na ideya at impormasyon.

Napalalawak ang mga kaisipang kaugnay ng paksa.

Nakabubuo ng maayos na balangkas

Nakabubuo ng isang:



makatawag-pansing panimula mabisang wakas


Nakapagsasagawa ng rebisyon kung kinakailangan.

Naipakikita ang kasanayan sa pagsulat ng isang tiyak na uri ng paglalahad. Naibabanggit nang wasto ang may-akda, personalidad, organisasyon o grupo na nagpapatunay sa datos o impormasyong nagbibigay kredibilidad sa mga kaisipan at opinyong ipinahahayag sa kanyang editoryal o lathalain.

Wastong Gamit ng Gramatika

Ang mag-aaral ay...

naipamamalas ang wastong pagpapahayag ng pasalita o pasulat gamit ang wastong gramatika at retorika.

Ang mag-aaral ay...

nakapagpapahayag ng kanyang ideya gamit ang wastong estruktura at angkop na gramatika at retorika.

Nakatitiyak sa diwa o mensahe ng ulat na narinig sa tulong ng mga pananda. Nakabubuo ng pangungusap na :

nagpapaliwanag nangangatwiran nagsasalaysay naglalarawan

Nakapagpapahayag ng iba’t ibang damdamin/layunin gamit ang wastong tono o intonasyon. Nakagagamit ng mga wastong pananda sa pagpapahayag ng kilos.





naipamamalas ang kakayahang pangkomunikatibo gamit ang wastong gramatika at retorika.


nakapagpapaliwanag ng kanyang saloobin at opinyon gamit ang wastong gramatika at retorika

Natutukoy sa loob ng pangungusap ang mga kumplemento at pokus ng pandiwa tulad ng:

kumplemento/pokus tagatanggap/benepaktibo

kumplemento/pokus gamit: instrumental kumplemento/pokus direksyunal kumplemento/pokus sanhi: kusatibo atbp.

Nakasusulat ng mga pangungusap na walang paksa nang maayos at wasto. Nakagagamit nang wasto ng mga pang-uring pamilang. Nagagamit nang wasto ang pang-abay na panang-ayon/pananggi para sa mga positibo at negatibong pahayag. Nakabubuo nang wastong mga tanong na kailangan sa talata.


naipamamalas ang wastong pagpapahayag ng


nakakapagpahayag ng mga kaisipan, ideya,

Nakagagamit ng maayos ang mga katagang pang-abay o ingklitik.



mga natutuhang konsepto ng pasulat.

opinyon ng pasulat gamit ang wastong gramatika at retorika

Naisasaalang-alang ang mga panuring na ginagamit sa modipikasyon ng pangungusap.


naipamamalas ng mag-aaral ang mga kasanayang pangkomunikatibo, pasalita man o pasulat


nakapagpapamalas ng kasanayan sa pakikipagtalastasan (pasalita o pasulat) na tugma sa anumang okasyon.

Nakasusulat ng mga pangngusap gamit ang wastong pananda at bantas Nagagamit nang wasto ang mga panghalip. Naiaangkop ang wastong gamit ng aspekto ng pandiwa.


Estratehiya sa Pananaliksik (Pag-aaral)


naipamamalas ng mag-aaral ang wastong paggamit ng modernong estilo ng pagdodokumento ng mga impormasyon mula sa aklat at internet


nakasusulat ng komposisyon, gamit ang wastong pagdodokumento ng datos na kanilang nakalap.

Nagagamit ang “features” ng “MS Application” ng computer upang mailapat nang mabilis at maayos ang bibliograpi o “Works cited” Naisasaayos ang teksto/pahayag sa pamamagitan ng pag-alis ng mga inuulit, labis o walang kaugnayang impormasyon. Nakukuha ang mga mahahalagang datos o impormasyon mula sa aklat, pahayagan, magasin, dokumentaryo, panayam o internet. Nabubuo ang tiyak na pagpapasiya sa pamamagitan ng paghahambing ng ipinahahayag na mga kaisipan sa loob ng mga datos o impormasyong nakalap ng :

pamantayang pansarili, pamantayang galing sa guro, ibang babasahin at mga pahayag mula sa mga awtoridad o personalidad.


Estratehiya sa Pananaliksik (Pag-aaral)

Ang mag-aaral ay...

naipamamalas ang kakayahang gumamit ng impormasyon at talang nalikom mula sa iba’t ibang lawak ng pag-aaral /pananaliksik.

Ang mag-aaral ay...

nakasusulat ng pormal na sanaysay batay sa impormasyong nakalap gamit ang tamang pamamaraan ng pananaliksik.

Naisasaalang-alang ang mga kakailanganing impormasyon o datos sa pagsulat ng sanaysay. Nagagamit ang wastong pamamaraan ng “in-text citation”. Nagpapakita ng pagpapahalaga at paggalang sa impormasyong pagmamay-ari ng mga may-akda.

Ang mag-aaral ay...

naipamamalas ang kakayahang mangalap ng impormasyon upang makasulat ng piling lathalain

Ang mag-aaral ay...

nakakabuo ng piling lathalain na batay sa impormasyong nakalap gamit ang tamang pamamaraan ng pananaliksik.

Naisasaalang-alang ang mga kakailanganing impormasyon o datos sa pagsulat ng lathalain. Naisusulat nang wasto at may lohikal na pagkakasunod-sunod ang mga impormasyon. Nagagamit nang wasto ang mga bantas gaya ng panipi at tuldok.


Ang mag-aaral ay...

naipamamalas ang kakayahang mangalap ng impormasyon upang makasulat ng iba’t ibang klase ng artikulong pampahayagan

Ang mag-aaral ay...

nakakabuo ng piling editoryal o pangulong tudling na batay sa impormasyong nakalap gamit ang tamang pamamaraan ng pananaliksik.

Naisasaalang-alang ang mga kailanganin impormasyon o datos sa pagsulat ng editoryal. Naisusulat ang opinyon batay sa mga tunay na datos at di sa mga haka-haka lamang.


Pagsusuri ng Florante at Laura

Ang mag-aaral ay...

naipamamalas ng mag-aaral ang kasanayan sa pagbasa ng akda upang hanguin ang mahahalagang aspeto nito na maaring mapagkunan ng mahahalagang kaisipan at aral na maari nating magamit sa suliraning pangkasalukuyan.

Ang mag-aaral ay...

nakakapag-pahayag ng kanyang ideya ukol sa mahahalagang aral ng akda.

Natitiyak ang kaligirang pangkasaysayan ng akda sa pamamagitan ng:

pagtukoy sa mga kalagayan sa panahong isinulat ang akda

pagpapatunay ng pag-iral ng kondisyong ito sa kabuuan o ilang bahagi ng akda

pagtukoy sa layunin ng may-akda sa pagsulat ng akda

pagsusuri sa epekto ng akda pagkaraang isinulat ito hanggang sa kasalukuyan.

Nalilinaw ang kakaibang katangian ng akda sa pamamagitan ng:

pagbubuod sa akda pagtiyak sa mga elementong makikita sa akda

kaugnay ng kinabibilangan nitong genre ( awit o romansang metrikal )

pagtukoy sa mga papel na ginagampanan ng mga tauhan sa akda

pagbibigay-kahulugan sa mga: o matalinghagang kaisipan o tayutay o simbolo

paglalahad ng pangunahing kaisipan ng bawat kabanata

pagtalunton sa mga pangyayari at tunggaliang naganap sa akda

pagtiyak sa tagpuan



pagtukoy sa wakas ng akda Nasusuri ang mga kaisipang inilahad (Diyos, bayan, kapwa, magulang)

Naiisa-isa ang mga kaisipang ito gaya ng: o pagmamahal o pagtataksil o katapatan o pamamalakad/pamamahala sa

bansa o atbp.

Natutukoy ang mga bahaging tumitiyak sa mga kasipang ito

Natitiyak ang kabuluhan ng mga kaisipang ito kaugnay ng mga karanasang:

o pansarili o pampamilya o pangkomunidad o pambansa o pandaigdig

Naipahahayag ang pansariling paniniwala at pagpapahalaga sa mga kaisipang ito sa pamamagitan ng pagsang-ayon o pagsalungat

Nasusuri ang akda batay sa iba’t ibang lapit at pananaw sa panunuring pampanitikan

Naiisa-isa ang mga elementong romantiko na pangunahing katangian ng akda


Napatutunayan ang ilang elementong klasismo, naturalismo, romantisismo sa ilang bahagi ng akda

Natitiyak ang ilang mga bahagi ng


pagiging makatotohanan ng akda sa pamamagitan ng pag-uugnay ng ilang pangyayari sa kasalukuyan

Naipakikita nang lubusan ang pagkakaroon ng malalim na pagkaunawa sa akda upang mapahalagahan ito.

Nailalahad nang pasalita o pasulat man ang mga pansariling damdamin tungkol sa akda na may kaugnayan sa:

o mga hilig/interes o kawilihan o kagalakan/kasiglahan o pagkainip/pagkayamot o pagkatakot o pagkapoot o pagkaaliw/pagkalibang o atbp.

Naipakikita ang pakikiisa at

pakikisangkot sa mga tauhan at pangyayari sa akda sa pamamagitan ng mga malikhaing paraan:

o biswal o awdyo o pagtatanghal

Nakapagbibigay ng sariling puna o reaksyon sa kahusayan ng may-akda sa paggamit ng salita at mga kaukulang pagpapakahulugan sa akda


Nabibigyang-pansin ang artistikong

kakayahan ng may-akda sa paggamit ng mga salitang naglalarawan sa akda

Nakapaglalarawan sa mga tauhan at pangyayari sa tulong ng imahinasyon.

Natutukoy sa akda ang mga: o tradisyong katutubo at pambansa o pananaw panrelihiyon


o kaugnay na pangyayari sa kasaysayan

o kaugnay na pangyayari sa kasalukuyan

Naihahambing ang akda sa ilang katulad na akdang:

o nabasa o napanood o napag-aralan sa klase

Nakagagawa ng pagtatasa sa akda sa pamamagitan ng:

o pagsusuri sa pagiging makatotohanan/ di- makatotohan ng akda

o pagbibigay ng sariling solusyon sa suliranin ng tauhan

Nakabubuo ng sariling pagwawakas sa akda batay sa:

o posibilidad ng mga pangyayari

o kilos ng mga tauhan o sariling mga paniniwala,

kaisipan at pagpapahalaga o mga tunay na pangyayari

sa buhay


K to 12 Filipino 9




GRADE LEVEL STANDARD (PAMANTAYAN PARA SA BAITANG 9)

Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at saling-akdang Asyano upang mapatibay ang pagkakakilanlang Asyano.



Batayang Kasanayan

Pag-unawa sa Napakinggan Ang mag-aaral ay …

naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa impormasyon, pananaw, opinyon, batay sa ibat ibang tekstong/seleksiyong/ akdang napakinggan:

Panayam Maikling kuwento Saling akdang Asyano

Ang mag-aaral ay …

nakapagpapahayag ng impormasyon sa napakinggang seleksiyon

A. Pag-unawa sa impormasyong napakinggan

Nakilala ang talasalitaang ginamit sa mga paksang-araling napakinggan

Naipahahayag ang mga impormasyon sa napakinggang seleksiyon

Naipahahayag nang buong linaw ang mga kaisipan ang damdamin tungkol sa ginawang panayam

Napipili ang layunin at saklaw ng panayam

Natutukoy ang paksa at paraan ng pagkakabuo ng panayam

Naibibigay ang sariling hinuha/opinyon/palagay tungkol sa narinig na panayam/seleksiyon/akda

Napapangatuwiranan ang




kahalagahan ng pagbibigay-tuon sa kapangyarihan ng salita sa kasiningan ng akda sa pamamagitan ng pakikinig sa isang panayam


naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa impormasyon, pananaw, opinyon, istilo batay sa ibat ibang tekstong/seleksiyong/ akdang napakinggan:



nakapag-bibigay ng sariling interpretasyon sa ibat ibang tekstong/seleksiyong/ akdang napakinggan

B. Pag-uuri-uri ng impormasyong napakinggan

Napag-iiba-iba ang sariling interpretasyon kung bakit ang mga suliranin ay ipinararanas ng mga manunulat sa tauhang binuhay nila sa kanilang akda batay sa napakinggan

Nauuri ang mga tiyak na bahagi sa akda na nagpapakita ng pinakamataas na antas ng katotohanan, kabutihan at kagandahang batay sa napakinggang maikling kuwento

Nailalahad ang sariling pananaw kaugnay ng pananaw ng iba tungkol sa pagkakaiba-iba/pagkakatulad ng paksa sa maikling kuwentong Asyano batay sa napakinggang opinyon





naipamamalas ang pag-unawa sa impormasyon, pananaw, opinyon, istilo batay sa ibat ibang tekstong/seleksiyong/ akdang napakinggan:


nakapagsusuri sa ibat ibang tekstong/ seleksiyong/ akdang napakinggan

C. Pagsusuri ng mga impormasyong napakinggan

Nabibigyang-puna ang kaangkupan ng istilo sa pagkakabuo ng akda batay sa napakinggang ulat

Nakabubuo ng kritikal na paghuhusga sa kapayakan ng mga tauhan at sa epekto nito sa kasiningan ng akda hinggil sa napakinggang pahayag

Nailalahad sa pamamagitan ng pakikinig na may panunuri ang sariling damdamin/damdamin ng iba kapag ang sarili ay nakita sa katauhan/katayuan ng manunulat/pangunahing tauhan sa maikling kuwento


naipamamalas ang pag-unawa sa impormasyon, pananaw, opinyon, istilo batay sa ibat ibang tekstong/seleksiyong/ akdang napakinggan:



nakapagsasagawa ng isang panayam ng isang napiling paksa

Ang mag-aaral ay nakasusulat ng isang mabisang wakas ng napiling saling akdang Asyano Ang mag-aaral ay nakapagtatanghal ng isang panayam sa klase tungkol sa isang napapanahong paksa

Nagagamit ang kasanayan sa pagkuha ng impormasyon sa ibat ibang paraan tulad ng pakikinig, pagbabasa, pakikipanayam at iba pa Naisasagawa ang isang pakikipanayam

Naihahanda ang plano para sa pakikipanayam at naisasaayos ang anumang napagkasunduan

Natutukoy ang saklaw ng pakikipanayam Naibibigay ang kaibahan ng pakikipanayam sa

ibang uri ng sanaysay Natutukoy/naibibigay ang mga detalye sa

ginawang pakikipanayam Naibibigay ang makahulugang tanong tungkol sa

pakikipanayam Nasasabi ang kaisipang inilahad sa pakikipanayam

Nagagamit ang mga angkop na istilo sa pagbuo ng akda batay sa napakinggang akda


Naiuulat ang kinalabasan ng isang isinagawang panayam Nagagamit ang angkop na pananalita sa pagsagot sa isang panayam/interview:


Naibibigay ang sariling paliwanag o palagay sa mga paksang tinatalakay sa panayam/interview

Naibibigay ang mga hinihinging datos sa panayam/interview

Pagsasalita Ang mag-aaral ay ..

naipamamalas pag-unawa sa kaalaman at kakayahan sa paggamit ng makahulugan at makulay na pagpapahayag para sa mabisang pakikipagtalastasan

Ang mag-aaral ay ..

nakapagpapahayag nang malinaw ang mga impormasyon sa binasang seleksiyon

A. Pagpapahayag ng mga nakalap na impormasyon

Naipahahayag nang malinaw ang mga impormasyon sa binasang seleksiyon

Naipahahayag nang buong linaw ang mga kaisipan at damdamin tungkol sa paksa/akda

Nasasabi ang bisa ng ginawang pamimili ng salita sa pagbubuo ng akda

Ang mag-aaral ay ..

naipamamalas ang pag-unawa sa kaalaman at kasanayan sa kalakaran sa pagsusuri ng akda


nakapagbabahagi/ naiuugnay nang pasalita ang kanyang pansariling damdamin tungkol sa akda

B. Pag-uuri-uri ng mga nakalap na impormasyon

Naibabahagi nang pasalita ang kaalaman sa kalakaran sa pagsusuri ng akda: Naturalismo Realismo Klasisismo Pormalismo

Nailalahad nang pasalita ang mga pansariling damdamin tungkol sa akda na may kaugnayan sa:

Mga hilig/interes o kawilihan Kagalakan/kasiglahan Pagkainip/pagkayamot Pagkatakot Pagkapoot Pagkaaliw/pagkalibang At iba pa



Pagsasalita

Ang mag-aaral ay ..

naipamamalas ang pag-unawa sa kaalaman at kasanayan sa paggamit ng Filipino sa pakikipagtalastasang pasalita

Ang mag-aaral ay ..

nakapaglalahad nang pasalita sa kakaibang katangian ng akda sa pamamagitan ng pagkukuwento sa wakas ng akda

Nasasabi ang sariling hinuha kaugnay ng layunin ng mga manunulat sa paggamit ng dulog sa pagkatha: Naturalismo Realismo Klasisismo Pormalismo

Naibibigay ang sariling kuro-kuro o palagay sa mga detalye, pangungusap, kaisipan at opinyong napapaloob sa akdang binasa

Naisasagawa ng maayos ang wastong pagpapahayag o pakikipag-unawaan ayon sa sumusunod na kalagayan kung paano: sasagot (kikilalanin, pag-uugnayin, sasang-

ayunan/sasalungatin at iba pa) mababago iaangkop batay sa reaksiyon


Ang mag-aaral ay ..

naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa kaalaman at kasanayan sa paggamit ng Filipino sa pakikipagtalastasang pasalita

Ang mag-aaral ay ..

nakapaglalahad nang pasalita sa kakaibang katangian ng akda sa pamamagitan ng pagkukuwento sa wakas ng akda (debate, dula, biglaang pagtatalumpati)

C. Paglalapat ng mga kasanayan sa pagsasalita Natatamo ang kaalaman at kasanayan sa paggamit ng Filipino sa pakikipagtalastasang pasalita

Naipahahayag nang malinaw ang mga impormasyon sa binasang seleksiyon

Naipahahayag nang buong linaw ang mga kaisipan at damdamin tungkol sa paksa/akda

Nagagawang mabisa ang pagpapahayag o pakikipag-unawaan sa pamamagitan ng pagsang-ayon o pagsalungat

Nagagamit ang kakayahan at kasanayan sa malinaw at mabisang pagbigkas

Naipamamalas ang kakayahan sa paggamit ng makahulugan at makulay na pagpapahayag para sa


mabisang pakikipagtalastasan

Naipapakita ang kakaibang katangian ng akda sa pamamagitan ng pagkukuwento sa wakas ng akda


Pag-unawa sa Binasa

Ang mag-aaral ay…

naipamamalas ang pag-unawa sa impormasyong binasa

Ang mag-aaral ay…

nabibigyang-reaksiyon ang mga impormasyong binasa

A. Pag-unawa sa impormasyong binasa 1. Nagagamit nang mabisa ang paraan sa mabilis na

pagbasa 2. Nabibigyang-kahulugan ang mga pahiwatig o

konotasyon 3. Natutukoy ang sanhi at bunga ng mga pangyayari 4. Nabibigyang-reaksiyon ang sangkap ng akda batay

sa mga kaisipan o ideya tungo sa:

Paksang- diwa o tema

Banghay

Katimpian

Paningin

Pahiwatig

Simbolo 5. Nakabubuo ng sariling paghahatol o

pagmamatuwid sa mga ideyang nakapaloob sa akda na batay sa mga pamantayang:

Binuo ng klase o otoridad

Internal na taglay ng mambabasa at pagpapahalagang pangkultura

6. Nabibigyang-puna ang bisa ng paggamit ng mga salita na nagpapahayag ng matitinding damdamin

7. Nakapagbibigay patunay na ang buhay ay puspos ng pakikipagsapalaran at pakikipagtunggali

8. Nakapagpapatunay na ang mga pangyayari sa akda ay maaaring maganap sa tunay na buhay

9. Naipapakita ang transpormasyong nagaganap sa tauhan batay sa pagbabagong:

Pisikal

emosyonal

intelektuwal

ispirituwal


ideolohikal


Pag-unawa sa Binasa

Ang mag-aaral ay…

naipamamalas ang kasanayan sa pag-uuri sa mga batayang kaalaman at kasanayan sa mapanuring pagbasa/pag-unawa sa ibat ibang genre ng panitikan sa tulong ng iba’t ibang element at pananaw na nakapaloob sa akda

Ang mag-aaral ay…

nakapag-uuri-uri

B. Pag-uuri ng impormasyong binasa 1. Naiuugnay ang mga kaisipang nakapaloob sa

akda batay sa karanasang:

Pansarili

Pampamilya

Pampamayanan

Panlipunan

Pandaigdig 2. Napipili ang mga kaisipan at pahayag na

nagpapakita ng kadakilaan ng Diyos at ang epekto nito sa tao

3. Naiisa-isa ang mga bahaging nagpapakita ng tiyakang kaugnayan ng mga tauhan sa pwersa ng kalikasan

4. Naihahambing ang akda sa iba pang katulad na genre batay sa tiyak na elemento nito


naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga batayang kaalaman at kasanayan sa mapanuring pagbasa/pag-unawa sa ibat ibang genre ng panitikan sa tulong ng iba’t ibang elemento at pananaw na nakapaloob sa akda


nakapagpapahayag ng artistikong kakayahan sa paggamit ng mga salitang naglalarawan sa akda

C. Pagsusuri ng impormasyong binasa 1. Nasusuri ang batayang elemento ng iba’t ibang

anyo ng panitikan (patula o tuluyan) 2. Nasusuri ang mga mahahalagang kaisipang

napapaloob sa akda 3. Nasusuri ang akda batay sa pagkakabuo nito mula

sa:

Simula

Saglit na kasiglahan

Kaigtingan

Kasukdulan

Kakalasan

Wakas

4. Naiuugnay ang mga argumentong nakuha sa seleksiyong binasa o mga artikulo mula sa aklat, pahayagan, magasin at iba pa.



Paglinang ng Talasalitaan

Ang mag-aaral ay…

naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga talasalitaang nagdudulot ng kahirapan sa pag-unawa sa teksto/akda

Ang mag-aaral ay…

nakapagpapaliwanag ng mga mga salitang nagdudulot ng kahirapan sa pag-unawa sa teksto/akda

1. Nakilala ang talasalitaang ginamit sa mga

paksang-araling binasa 2. Nakikilala ang kahulugan ng salitang di lantad ang

kahulugan o mga salitang ang kahulugan ay nasa pagitan ng hanay ng mga salita

3. Naibibigay ang kahulugan ng matalinghagang salita o idyoma

4. Nasasabi ang kahulugan ng mga salita ayon sa ginamit na panlapi

5. Naipaliliwanag ang salitang may higit sa isang kahulugan

6. Naibibigay ang kahulugan ng mga tambalang salitang mababasa sa seleksiyon

7. Nakikilala ang salitang may magkatulad/ magkasalungat na kahulugan

8. Napag-uuri-uri ang mga paraan/estratehiya sa pagpapalawak ng talasalitaan:

Pag-uugnayan ng mga salita (word association Pagsasama ng salita sa iba pang salita

upang makabuo ng ibang kahulugan (collocation)

Pagbibigay ng iba pang salita na halos kapareho rin ang kahulugan ng pangunang salita (clustering)

Pagkilala ng pagkakaugnayan ng mga salita ayon sa antas o tindi ng kahulugan na ipinahahayag (clining)

Pagpapangkat ng mga salita ayon sa antas ng paggamit o pormalidad ng gamit nito (level of formality)

Pagpapangkat ng mga salita ayon sa punong salita o paksa (classification)

Pagbibigay ng mga salitang kaugnay sa isang paksa o ideya (association or word network)


Paggamit ng semantic mapping


9. Naipaliliwanag ang iba’t ibang paraan sa pagbibigay pahiwatig sa kahulugan ng salita:

Kasingkahulugan ng salita na nakapaloob sa pangungusap

Kasalungat na kahulugan ng salita

Katuturan o kahulugan ng salita Pag-uugnay sa sariling karanasan

Sitwasyong pinaggamitan ng salita

Buod o lagom ng binasa

Pagbibigay ng halimbawa

Formal na depinisyon ng salita

Paglalarawan

Pahiwatig ng tono o damdamin

Pagsulat Ang mag-aaral ay …

naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga katangian ng akdang

Naturalismo Realismo Klasisismo Pormalismo


nakasusulat ng tekstong/akdang nagsasalaysay, naglalarawan, naglalahad at nangangatuwiran

A. Pag-uuri ng mga nakalap na impormasyon

Nakalilikha ng pansariling matulaing imahe batay sa akda

Nailalarawan ang mga katangian ng mga akdang may manipestasyon ng:

Naturalismo Realismo Klasisismo Pormalismo


Pagsulat


naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga kayarian, balangkas ng isang pagsasalaysay, paglalarawan, paglalahad at pangangatuwiran


nakasusuri ng tekstong/akdang nagsasalaysay, naglalarawan, naglalahad at nangangatuwiran

B. Pagsusuri ng mga pinagbatayang impormasyon

Nasusuri ang kayarian at balangkas ng tekstong: Pasalaysay Paglalarawan Paglalahad Pangangatuwiran


C. Pag-unawa sa proseso ng pagsulat

Naisasaalang-alang ang mga istrukturang pangwika sa pagsulat ng:

Pagsasalaysay Paglalarawan Paglalahad Pangangatuwiran

Naisasaalang-alang ang mga pangunahing kabatiran sa pagbuo ng isang tekstong:

Pasalaysay Paglalarawan Paglalahad Pangangatuwiran

Nakikilala ang talasalitaang ginagamit sa mga paksang aralin

Naiuugnay-ugnay ang pagkakasunod-sunod ng mga parirala, at makabuluhang pangungusap sa pagbuo ng talataan

Naipahahayag ang tungkuling pangkomunikasyon

ng mga pangungusap at pahayag sa gawaing

pasulat


naisasaalang-alang ang mga proseso ng ng pagsulat tekstong/akdang nagsasalaysay, naglalarawan, naglalahad at nangangatuwiran

Ang mag-aaral ay…

nakasusulat/nakabubuo ng tekstong/akdang nagsasalaysay, naglalarawan, naglalahad at nangangatuwiran


Nakasusulat ng isang teksto na sinusunod ang proseso sa paglikha nito gaya ng:

A. Tekstong nagsasalaysay Isang bagay na bumulaga sa iyo Isang mahalagang desisyon Isang nakahihiyang pangyayari Isang kalunos-lunos na balita Isang litrato mo nang ikaw ay 2 or 3 taon

B. Tekstong naglalarawan Paglalarawan ng sarili Pangyayari- sunog, aksidente,

pagkakasakit, okasyon, kaganapan sa pamilya

Bagay – regalong natanggap damdamin


C. Tekstong naglalahad Pagbibigay-kahulugan o depinisyon Pagpapaliwanag ng pamamaraan Siyentipikong ulat Editorial Suring-basa Sanaysay

D. Tekstong nangangatuwiran Ang gawaing-pambahay ay tungkuling

kapwa ng mag-asawa Filipino/ingles ang nararapat na midyum sa

pagtuturo Awitin ngayon na sa iba ay nakaiirita Salapi/pera ang susi sa kaligayahan ng tao


Wastong Gait ng Wika at Gramatika

Ang mag-aaral ay…

naipamamalas ang pag-unawa sa ibat ibang uri, anyo, kayarian at pagbabagong morpoponemiko

Ang mag-aaral ay… 1. Napag-iiba-iba ang mga uri at anyo ng morpema 2. Natutukoy ang kayarian ng mga pantig at salita 3. Nagagamit nang wasto ang mga ingklitik 4. Nailalarawan ang pagbabagong morpoponemiko sa

mga salita 5. Naiuugnay-ugnay ang pagkakasunod-sunod ng mga

parirala, at makabuluhang pangungusap sa pagbuo ng talataan



naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa impormasyon at talang nalikom mula sa iba’t ibang lawak ng pag-aaral/pananaliksik


nakapagsasagawa ng isang pananaliksik

1. Naisaayos ang mga impormasyon at talang nalikom mula sa ibat ibang lawak ng pag-aaral/pananaliksik

Naisasaayos ang teksto/pahayag sa pamamagitan ng pag-aalis ng mga inuulit, labis, o walang kaugnayang impormasyon

Pag-aalis ng pag-uulit, maligoy na pahayag, paglayo sa paksa (digression), maling simula

Pagpapaikli ng mga pangungusap o mga lipon ng mga salita

Paggamit ng daglat




2. Naipapamalas ang kakayahang magtala mula sa iba’t ibang pinagkukunang sanggunian o impormasyon

Nakukuha ang mga tala mula sa mga panayam, aklat, tapes at/o pelikula (ibat ibang media)

Nauunawaan ang mga sistemang pansangguniang pang-aklatan

3. Nagagamit ang:

Maliwanag na pagpapakita tulad ng ulo/ pamagat, mga pangalawang pamagat, paglalagay ng bilang, palugit, maiitim na limbag, mga tala sa ibaba (footnotes)

Talaan ng nilalaman at indeks

Pagsangguni sa ibang bahagi ng teksto/pahayag

Katalogo/kalipunan ng mga kard

Transkripsyong ponetika/bantas 4. Nagagamit ang iba’t ibang indeks kapag

sumasangguni sa mga aklat at koleksyon ng dyornal 5. Naisusulat sa wastong pormat at kaayusan ang

nilalaman ng talasanggunian 6. Nailalahad ang ginawang pag- aaral/ pananaliksik:

Panimula

Kahalagahan ng paksa

Mga layunin

Katuturan ng mga salita sa paksa

Paglalahad ng paksa

Katapusan

Pagbibigay ng kuro-kuro at mungkahi

Talasanggunian (mga aklat, magasin, diksyunaryo, at iba pa)



Noli Me Tangere Ang mag-aaral ay …

naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa akda gamit ang pangkalahatang kaalaman sa genre, panahong kinabibilangan nito, mapahalagahan at makalugdan ang buong akda


nakagagawa ng 2 minute movie trailer

nakapagsasagawa ng palitang-kuro (forum) o mga kauari nito tungkol sa kasalukuyang kalagayan ng nobela sa Asya

nakapagsasagawa ng suring – basa o book review ng nobela ng alinmang bansa sa Asya

nakapaglalahad ng mga katangian/kakanyahan ng iba’t ibang uri ng nobela sa tulong ng mind mapping o mga kauri nito

1. Natitiyak ang kaligirang pangkasaysayan ng akda sa pamamagitan ng:

1.1 pagtukoy sa layunin ng may-akda sa pagsulat ng akda

1.2 pagtukoy sa mga kondisyon sa panahong isinulat ang akda at ang epekto nito pagkaraang maisulat hanggang sa kasalukuyan

1.3 pagpapatunay ng pag-iral ng mga kondisyong ito sa kabuuan o ilang bahagi ng akda

2. Natutukoy ang kakaibang katangian ng akda sa pamamagitan ng:

2.1 pagtiyak sa mga elementong matatagpuan sa akda kaugnay ng kinabibilangan nitong genre (nobela)

2.2 pagtukoy sa mga papel na ginampanan ng mga tauhan sa akda

2.3 pagbibigay-kahulugan sa mga:

matalinghagang kaisipan

tayutay

simbolo 2.4 paglalahad ng pangunahing kaisipan sa bawat

kabanata 2.5 pagtukoy sa mga tunggaliang naganap sa

akda 2.6 pagtukoy sa wakas ng akda


3. Nasusuri ang mga kaisipang inilahad (Diyos, bayan, kapwa, magulang)

3.1 Naiisa-isa ang mga kaisipang ito gaya ng:

pamamalakad sa pamahalaan

paniniwala sa Diyos

kalupitan sa kapwa

kayamanan

kahirapan


at iba pa 3.2 Natutukoy ang mga bahaging tumitiyak sa mga

kaisipang lutang sa akda kaugnay ng:

karanasang pansarili

gawaing pangkomunidad

isyung pambansa

pangyayaring pandaigdig 3.3 Naipahahayag ang sariling paniniwala at

pagpapahalaga kaugnay ng mga kaisipang lutang sa akda

4. Nailalapat ang mga tiyak na lapit at pananaw sa

pagsusuri ng akda 4.1Naiisa-isa ang mga elemento na pangunahing

katangian ng akda bilang: Romantiko Klasisismo Humanism Naturalistiko


4.5Natutukoy ang mga imaheng ginamit sa akda 4.6Natitiyak sa mga bahagi ang

pagkamakatotohanan ng akda sa pamamagitan ng pag-uugnay sa ilang pangyayari sa kasalukuyan

5. Naipakikita ang pagkakaroon ng mas malalim na

pagkaunawa sa akda upang mapahalagahan at kalugdan ito nang lubos

5.1 Nakapagbibigay ng sariling puna o reaksiyon sa kahusayan ng may-akda sa paggamit ng salita at mga kaukulang pagpapakahulugan sa akda

5.2 Natutukoy sa akda ang mga:

tradisyong katutubo at pambansa

pananaw panrelehiyon

kaugnay na pangyayari sa kasalukuyan


kaugnay na pangyayari sa kasaysayan 5.3 Naihahambing ang akda sa ilang katulad na

akdang:

nabasa

napanood

napag-aralan sa klase

5.4 Nakagagawa ng pagtatasa sa akda sa pamamagitan ng

pagsusuri sa pagiging makatotohanan/di makatotohanan ng akda pagsusuri sa mga pagkilos ng mga tauhan

pagbibigay ng sariling solusyon sa mga suliranin ng mga tauhan


K to 12 Filipino 10





(PAMANTAYAN PARA SA BAITANG 10)

Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at saling-akdang pandaigdig tungo sa pagkakaroon ng kamalayang global.



Batayang Kasanayan


Ang mga mag-aaral ay …

naipamamalas ang pang-unawa sa mga napakingging impormasyon sa radyo at iba pang uri ng medya bilang mabilis at matipid na daluyan ng impormasyon


nakapagbubuod ng mga impormasyong napakinggan mula sa iba’t ibang ng uri ng media

1. Nakikilala ang ibat’ ibang uri ng media na pinanggagalingan ng mga impormasyon

2. Naiuugnay ang mga kaisipang napakinggan batay sa mga sariling karanasan

3. Naihihiwalay ang mga talang may kabuluhan at walang kabuluhan upang makabuo ng isang matalinong hinuha/kungklusyon

4. Nabibigyang puna ang istilo ng nagsasalita habang pinakikinggan ang mga impormasyon

5. Natutukoy ang mga pangunahing paksa at ideya sa mga pinakikinggang impormasyon sa radio at iba pang media

6. Nabubuod ang napakinggang impormasyon



Pagsasalita Ang mga mag-aaral ay ..

naipamamalas ng mag-aaral ang pang-unawa sa iba’t ibang gawaing pangtalastasan na matutukoy ang sitwasyon, layunin at manonood

Ang mga mag-aaral ay ..

may sapat na kakayahan na matukoy ang mga pasalitang pakikipagtalastasan, makapagbigay ng reaksiyon, at maiugnay ang sariling karanasan sa mga napakinggan teksto

1. Nababalikang –aral ang mga supra-segmental na ponema: diin, intonasyon, tono,diin at antala na ginagamit sa mga gawaing pasalita tulad ng debate, talumpati, gawaing pangradyo at iba pa

2. Napauunlad ang kakayahang pasalita sa paggamit ng mga verbal at di-verbal na estratehiya

3. Natatalakay ang papel na ginagampanan ng radio at telebesyon sa pagpapalaganap ng mga impormasyong pambansa at pandaigdigan

4. Naibibigay ang sariling paliwanag o palagay sa mga paksang tinalakay o tinatalakay

5. Naipahahayag nang maganda, malinaw at maayos ang pagsalungat, pag sang –ayon, pag-aalinlangan o pag-aatubili sa mga ideya, opinyon, o datos sa nabasa o napakinggan

Pag-unawa sa Binasa Ang mga mag-aaral ay …

naipapamalas ng mag-aaral ang pag unawa ng mga binasa na ginagamitan ng mga viswal at di-viswal na impormasyon upang masubaybayan ang antas ng komprehensyon ng mga mag-aaral


nakapagsusuri ng mga textong binasa at mga akdang pampanitikan sa pamamagitan ng viswal at di-viswal na impormasyon

1. Masusukat ang lalim ng iskema kaugnay ng binasang paksa gamit ang individwal o maramihang pagtaya

2. Masusukat ang nilalaman, elemento at kakanyahan ng binasa o pinanood na akda gamit ang mga estretehiyang binuo ng guro at/o mga mag-aaral

3. Makabubuo ng isang nagsasarili at sistematikong pagdulog sa pagpuna ng isang babasahin o panoorin

4. Nabibigyang- kahulugan ang mga impormasyong taglay ng ibat’ibang uri ng mga grapikong material

5. Nakukuha ang kailangang impormasyon sa binasang teksto/materyal( ulo ng balita, artikulo, editorial at iba pa)



Paglinang ng Talasalitaan


naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa binasa o napakinggang akda ayon sa kahulugang likas, tago, matalinghaga at iba pa


nakagagamit ng mga estratehiya upang ma decode ang kahulugan ng mga salitang nagsosolo o sang-ayon sa pagkagamit/ konteksto

1. Nababawasan ang kalituhan sa pagtukoy ng kahulugan ng salita o ekspresyon

2. Naipaliliwanag ang kahulugan ng salita habang nababago ang istruktura

3. Naiiugnay ang kahulugan ng salita batay sa kaligirang pangkasaysayan nito

4. Nabibigyang-puna ang istilo ng may akda batay sa mga salita at ekspresyong ginamit niya

Pagsulat Ang mag-aaral ay …

naipamamalas ng mag-aaral ang pang-unawa sa damdamin at kaisipan batay sa uri ng layunin at babasa ng sinulat( sosyal, pangangalakal,siyentifiko atbp)


nakasusulat ng talata/komposisyon/tula/sanaysay/reserts batay sa layunin at babasa ng akda o teksto

1. Nalilinang ang mga kaalaman at kasanayan sa proseso ng pagsulat

2. Nagagamit ang mga kohesiv at literaring kagamitan upang makasulat ng isang rebyu/report/skrip

3. Naipaliliwanag ang mga isyu/problema sa pamamaraang pasulat

4. Nasusuri ang layunin ng may-akda 5. Naisusulat ang sanaysay/komposisyon

tungkol sa isang paksang napapanahon



naipamamalas ng mag-aaral ang pang-unawa sa iba’t ibang istruktura at mga alituntuning dito ay gumagabay sa pagbuo ng sugnay, parirala, at salita sa pakikipagtalastasang pasalita at pasulat


maipamamalas ang tatas sa pagsasalita, pagbasa at pagsulat na ginagamitan ng wastong gramatika/istruktura

1. Nagagamit ang mga tamang ekspresyon/pahayag sa pagpapasimula, pagpapalawak, pagbubuod ng paksa

2. Nagagamit ang mga tamang pahayag sa pagbuo ng dipinisyon, sintesis, at iba pa

3. Matukoy ang ugnayan sa loob ng talata ang kayarian ng pangungusap, kayarianng modipikasyon at modal na Filipino ( baka, kailangan, dapat)

4. Nasusuri ang bisa ng pagkakabuo ng mga pangungusap batay sa :

Paggamit ng mahahaba at maiikling pangungusap

Pag-uulit ng mga pangungusap

Pagbabagu-bago ng istilo sa pagbubuo ng mga pangungusap



Pakikitungo sa Wika at Panitikan


naipamamalas ng mag-aaral ang pang unawa sa kahusayan, kaalaman, at angkop na kamalayan sa pagsasagawa ng pamanuring paghuhusga at pagbasa ng akdang pampanitikan na ginagamitan ng wastong istruktura


nakapagpapamalas ng kahusayan sa mapanuring pagbasa (pagsusuring pangnilalaman,pagsusuring pampanitikan)

1. Nasusuri ang mga elementong pangnilalaman ng akda sa pamamagitan ng istruktura ng banghay:

Simula

Saglit na kasiglahan

Kaigtingan

Kasukdulan

Kakalasan

Wakas 2. Naiuugnay ang mga kaisipang nakapaloob

sa akda batay sa nangyayari sa:

Sarili

Pamilya

Pamayanan

Lipunan

Daigdig

3. Naihahambing ang akda sa iba pang akda batay sa:

Tauhan

Pangyayari

Mensahe

Paksa

Tema

Istruktura 4. Natutukoy ang layunin ng akda gaya ng:

Nagtuturo

Nagpapaliwanag

Nagbibigay-aliw

At iba pa





naipamamalas ang pag- unawa at tatas sa pananaliksik sa pamamagitan paggamit ng ibang sanggunian at impormasyong makukuha gamit ang ICT


nakagagawa ng siyentifikong pag- aaral at pananaliksik ng mga pangkasalukuyang isyu/problemang pambansa o pandaigdigan

1. Nakukuha ang maga tala mula sa panayam, aklat, tapes, pelikula, internet at iba pa

2. Napaiikli ang mga mapananaligang tala sa pamamagitan ng mga:

Pag-aalis ng mga inuulit na mga salita

Pagpapaikli ng pangungusap at mga halimbawa

Paggamit ng mga simbolong pananda sa mga pahayag

3. Naipaliliwanag ang nilalaman ng mga grap, dayagram, talahanayan, at iba pa

4. Nabibigyang –kahulugan ang impormasyon mula sa balangkas/grap/tsart/talahanayan sa paraang pasalita o pasulat

5. Natutukoy ang iba’t ibang paraan ng paglalahad sa mga siniping tuwirang tala sa pamamagitan ng:

Angkop na pormat

Talaan ng nilalaman at indeks

Talababa o footnotes

Pangsangguni sa ibang bahagi ng teksto

Katalogo/kalipunan ng kard

El Filibusterismo Ang mag-aaral ay…

• magkaroon ng pangkalahatang kaalaman tungkol sa akda at sa genre at panahong kinabibilangan nito, at

• mapahalagahan at makalugdan

ang buong akda

1. Natitiyak ang kaligirang pangkasaysayan ng

akda sa pamamagitan ng: 1.1 pagtukoy sa mga kondisyon sa panahong

isinulat ang akda 1.2 pagpapatunay ng pag-iral ng mga

kondisyong ito sa kabuuan o ilang bahagi ng akda

1.3pagtukoy sa layunin ng may-akda sa pagsulat ng akda

2. Nalilinaw ang kakaibang katangian ng akda sa

pamamagitan ng: 2.1 pagbubuod sa akda 2.2 pagtiyak sa mga elementong matatagpuan

sa akda kaugnay ng kinabibilangan nitong


genre (nobela) 2.3 pagtukoy sa mga papel na ginampanan ng

mga t tauhan sa akda


2.4 pagbibigay-kahulugan sa mga:

matalinghagang kaisipan

tayutay

simbolo 2.5 paglalahad ng pangunahing kaisipan sa

bawat kabanata 2.6 pagtunton sa mga pangyayari sa akda

2.7 pagtukoy sa mga tunggaliang naganap sa akda

2.8 pagtiyak sa tagpuan 2.9 pagtukoy sa wakas ng akda

3. Nasusuri ang mga kaisipang lutang sa akda

(Diyos, bayan, kapwa, magulang)

Naiisa-isa ang mga kaisipang ito gaya ng:

kabuluhan ng edukasyon

pamamalakad sa pamahalaan

pagmamahal sa o sarili o bayan o pamilya o iniibig

kabayanihan karuwagan

paggamit ng kapangyarihan

kapangyarihan ng salapi

kalupitan sa kapwa

kahirapan

karapatang pantao

paglilibang

pagsasamantala

kawanggawa

paninindigan sa prinsipyo at iba pa Natutukoy ang mga bahaging tumitiyak sa

mga kaisipang lutang sa akda



pangyayaring pandaigdig

Naipahahayag ang sariling mga paniniwala

at pagpapahalaga kaugnay ng mga

kaisipang lutang sa akda

4. Nailalapat ang mga tiyak na lapit at pananaw sa

pagsusuri ng akda

Naiisa-isa ang mga elementong romantiko

na pangunahing katangian ng akda

Nabibigyang-pansin sa tulong ng mga tiyak

na bahagi ang ilang katangiang klasiko sa

akda

Napatutunayan ang ilang elemento ng

humanismo sa ilang bahagi ng akda

Nakapagpapatunay sa naturalistiko ng

katangian sa ilang bahagi ng akda

Natutukoy ang mga imaheng ginamit sa

akda

Natitiyak sa mga bahai ang

pagkamakatotohanan ng akda sa

pamamagitan ng pag-uugnay sa ilang

pangyayari sa kasalukuyan

5. Naipakikita ang pagkakaroon ng mas malalim na

pagkaunawa sa akda upang mapahalagahan at

Natitiyak ang kabuluhan ng mga kaIsipang lutang sa akda kaugnay ng mga:

• karanasang pansarili • gawaing pangkomunidad • isyung pambansa•


kalugdan ito nang lubos

6. Nailalahad nang pasalita o pasulat man ang

mga pansariling damdamin tungkol sa akda

na may kaugnayan sa:

• mga hilig/interes o kawilihan • kagalakan/kasiglahan • pagkainip/pagkayamot • pagkatakot • pagkapoot • pagka-aliw/pagkalibang • at iba pa


Naipakikita ang pakikiisa at pakikisangkot sa

mga tauhan at kaganapan o pangyayari sa akda sa pamamagitan ng pagiging:

o sensitibo o pagkamahabagin

Nakapagbibigay ng sariling puna o reaksyon sa kahusayan ng may-akda sa paggamit ng salita at mga kaukulang pagpapakahulugan sa akda

Nabibigyang-pansin ang artistikong kakayahan ng may-akda sa paggamit ng mga salitang naglalarawan sa kada

Nakapaglalarawan sa mga tauhan at pangyayari sa tulong ng imahinasyon at lahat ng pandamdam

Natutukoy sa akda ang mga: • tradisyong katutubo at pambansa • pananaw panrelehiyon • kaugnay na pangyayari sa

kasalukuyan • kaugnay na pangyayari sa

kasaysayan


Naihahambing ang akda sa ilang katulad na

akdang: o nabasa o napanood o napag-aralan sa klase

Nakagagawa ng pagtatasa sa akda sa pamamagitan ng

pagsusuri sa pagiging makatotohanan/di makatotohanan ng akda

pagsusuri sa mga pagkilos ng mga tauhan

pagbibigay ng sariling solusyon sa mga suliranin ng mga tauhan

k12 - Filipino - Jan 2013

Documents

Transcript of k12 - Filipino - Jan 2013