hoa huu co 2

download hoa huu co 2

of 183

Transcript of hoa huu co 2

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    1/183

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    2/183

    B Y t

    V khoa hc v o to

    Hp cht hu c n chc v a chc(Sch dng o to dc s i hc)

    M s: 20 Y13

    Tp II

    Nh xut bn Y hc

    H ni - 2006

    1

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    3/183

    Ch bin:

    PGS. TS. Trng Th K

    Tham gia bin son:

    ThS. Nguyn Anh Tun

    TS. Phm Khnh Phong Lan

    ThS. Th Thu

    PGS. TS. ng Vn Tnh

    ThS. Trng Ngc Tuyn

    Tham gia t chc bn tho:

    TS. Nguyn Mnh Pha

    ThS. Ph Vn Thm

    Bn quyn Thuc B Y t (V Khoa hc v o to)

    2

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    4/183

    3

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    5/183

    Li gii thiu

    Thc hin Ngh nh 43/2000/N-CP ngy 30/08/2000 ca Chnh ph quynh chi tit v hng dn trin khai Lut Gio dc, B Gio dc v o to vB Y t ph duyt, ban hnh cc chng trnh khung cho o to Dc s ihc. B Y t t chc thm nh sch v ti liu dy hc cc mn hc c s vchuyn mn theo chng trnh mi nhm tng bc xy dng b sch chun trongcng tc o to Dc s i hc ngnh Y t.

    B schHo hu cc bin son theo chng trnh o to mn Ho hchu c thuc chng trnh gio dc ca i hc Y Dc thnh ph H Ch Minhtrn c s chng trnh khung c B Gio dc & o to, B Y t ph duyt.

    Ni dung b sch ch cp nhng kin thc l thuyt v ho hu c, gm40 chng v chia lm 2 tp trnh by nhng kin thc c bn v danh php, cutrc, c ch phn ng, tnh cht l hc v tnh cht ho hc ca cc hp chthydrocarbon, cc hp cht n chc, cc hp cht a chc, hp cht tp chc, hpcht thin nhin v hp cht cao phn t.

    i tng s dng b sch ny l cc sinh vin ang theo hc ti Trng ihc Dc, khoa Dc thuc cc trng i hc ngnh Y t. ng thi cng l tiliu tham kho tt cho nhng hc vin sau i hc.

    SchHo hu cc cc ging vin giu kinh nghim ca Khoa Dc - i

    hc Y Dc Thnh ph H Ch Minh bin son. Sch c Hi ng chuynmn thm nh sch gio khoa v ti liu dy hc chuyn ngnh Dc ca B Yt thm nh v c B Y t ban hnh lm ti liu dy hc chnh thc dngo to dc s i hc ca Ngnh Y t trong giai on hin nay. Trong thi giant 3 n 5 nm, sch cn c chnh l, b sung v cp nht.

    V Khoa hc v o to, B Y t xin chn thnh cm n Khoa Dc - ihc Y Dc Thnh ph H Ch Minh cng cc tc gi b nhiu cng sc bin son cun sch ny. V l ln u xut bn nn chc chn cn nhiu thiust, chng ti mong nhn c kin ng gp ca ng nghip v bn c cun sch ngy cng hon thin.

    V khoa hc v o to

    B Y t

    4

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    6/183

    MC LC

    M u 9

    HP CHT TP CHC 11Chng 25: Halogenoacid (ThS. Th Thy) 13

    1. Phng php iu ch 13

    2. Cc phn ng ha hc ca halogenoacid 14

    3. Mt s halogenoacid c nhiu ng dng 16

    Chng 26: Hydroxyacid (ThS. Th Thy) 18

    1. Danh php 182. ng phn 18

    3. iu ch 19

    4. Tnh cht l hc 21

    5. Tnh cht ha hc 21

    6. ng dng 24

    Chng 27: Hp cht hai chc c nhm carbonyl (ThS. Th Thy) 28

    1. Hydroxy - aldehyd v hydroxy - ceton 28

    2. Ceto-aldehyd, ceto-acid, ceto-ester 30

    Chng 28: Carbohydrat (ThS. Th Thy) 33

    1. Monosaccharid 33

    2. Oligosaccharid 51

    3. Polysaccharid 56

    Chng 29: Acid amin, peptid v protid (TS. Phm Khnh Phong Lan) 62

    1. Acid amin 62

    2. Peptid 73

    3. Protid 75

    HP CHT D VNG 79Chng 30: Hp cht d vng (TS. Phm Khnh Phong Lan) 79

    1. nh ngha 79

    5

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    7/183

    2. Phn loi hp cht d vng 79

    3. Danh php hp cht d vng 81

    4. Cu to cc d vng thm 88

    5. Tnh cht ha hc ca d vng c tnh thm 91

    Chng 31: Hp cht d vng 5 cnh 1 d t(TS. Phm Khnh Phong Lan) 931. Nhm furan 94

    2. Nhm pyrrol 97

    3. Nhm thiophen 101

    Chng 32: Hp cht d vng 6 cnh 1 d t - D t l nit hoc oxy

    (TS. Phm Khnh Phong Lan) 105

    1. Pyridin 105

    2. Pyran 117

    Chng 33: Hp cht d vng 5 cnh nhiu d t(TS. Phm Khnh Phong Lan) 120

    1. Nhm oxazol 120

    2. Nhm thiazol 122

    3. Nhm imidazol 124

    4. Nhm pyrazol 126

    Chng 34: Hp cht d vng 6 cnh 2 d t(TS. Phm Khnh Phong Lan) 128

    1. Hp cht d vng 2 d t l nit 129

    2. Hp cht d vng 2 d t l nit v lu hunh 1343. Hp cht d vng 2 d t l nit v oxy 136

    4. Hp cht d vng 2 d t l oxy 136

    Chng 35: Hp cht d vng 7 cnh (TS. Phm Khnh Phong Lan) 137

    1. Azepin 138

    2. Oxepin v thiepin 139

    3. Diazepin v benzodiazepin 140

    Chng 36: Hp cht d vng ngng t(TS. Phm Khnh Phong Lan) 142

    1. Dng h bin ca vng lactam 142

    2. Tnh cht ca purin 143

    3. Mt s alcaloid c khung purin 143

    HP CHT THIN NHIN 145Chng 37: Acid nucleic (TS. Phm Khnh Phong Lan) 145

    1. nh ngha 145

    2. Phn ng ca acid nucleic 146

    6

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    8/183

    3. Phn base ca acid nucleic 146

    4. Cu to ca cc nucleosid 147

    5. Cu to ca nucleotid 148

    6. Cu to ca acid nucleic 148

    Chng 38: Terpen (TS. Phm Khnh Phong Lan) 1501. nh ngha v phn loi 150

    2. Monoterpen 151

    3. Sesquiterpen 161

    4. Diterpen 165

    5. Triterpen 166

    6. Tetraterpen 167

    7. Polyterpen 170

    Chng 39: Steroid (TS. Phm Khnh Phong Lan) 173

    1. nh s trn khung steroid 174

    2. Cu hnh v danh php ca khung steroid 174

    3. Cu hnh v danh php cc nhm th trn khung steroid 175

    4. Cu dng ca steroid 175

    5. Sterol 176

    6. Cc acid mt 179

    7. Cc hormon 181Ti liu tham kho 183

    7

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    9/183

    M U

    i tng ca ha hc hu c:

    Ha hc hu c l mn khoa hc nghin cu thnh phn v tnh cht cchp cht ca carbon.

    Trong thnh phn hp cht hu c, ngoi carbon cn c nhiu nguyn tkhc nh H, O, N, S, P, halogen... nhng carbon c xem l nguyn t c bn cuto nn hp cht hu c.

    S lc lch s pht trin ca Ha hc hu c

    T xa xa ngi ta bit iu ch v s dng mt s cht hu c trongi sng nh gim (acid acetic long), ru (ethanol), mt s cht mu hu c.Thi k gi kim thut cc nh ha hc iu ch c mt s cht hu c nhur, ether etylic...

    Cui th k 18 u th k 19, cc nh ha hc chit tch t ng, thcvt nhiu acid hu c nh acid oxalic, acid citric, acid lactic ... v mt s base huc (alcaloid). Nm 1806 ln u tin nh ha hc ngi Thy in Berzelius dng danh t Ha hc hu c ch ngnh ha hc nghin cu cc hp cht cngun gc ng vt v thc vt. Thi im ny c th xem nh ct mc nh dus ra i ca mn ha hc hu c.

    Nm 1815 Berzelius a ra thuyt Lc sng cho rng cc hp cht hu cch c th c to ra trong c th ng vt v thc vt nh mt lc sng chcon ngi khng th iu ch c. Thuyt duy tm ny tn ti trong nhiu nmnhng dn dn b nh bi cc cng trnh tng hp cc cht hu c t cc chtv c.

    Nm 1824, nh ha hc ngi c Wohler tng hp c acid oxalic bngcch thy phn dixian l mt cht v c. Nm 1828 cng chnh ng, t cht v camoni cyanat tng hp c ur. Tip theo Bertholet (Php) tng hp ccht bo nm 1854 v Bulerov (Nga) tng hp ng glucose t formalin nm

    1861.Cho n nay hng triu cht hu c c tng hp trong phng th

    nghim v trn quy m cng nghip. Con ngi khng ch bt chc tng hp cccht ging thin nhin m cn sng to ra nhiu cht hu c, nhiu vt liu huc cc k quan trng v qu gi m t nhin khng c.

    Tuy nhin tn gi hp cht hu c vn c duy tr, nhng khng phi chvi ngha l cc cht c ngun gc ng vt v thc vt m mang ni dung mi: l cc hp cht ca carbon.

    8

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    10/183

    c im ca cc hp cht hu c v phn ng hu c

    Mc d ra i mun hn ha hc v c nhng cc hp cht hu c rt phongph v s lng, chng loi. S lng cht hu c cho n nay nhiu gp vi chcln cc cht v c bit. Nguyn nhn c bn l do carbon c kh nng tothnh mch di v tn theo nhiu kiu khc nhau. Ni cch khc hin tng ng

    phn (tc l cc cht c cng thnh phn phn t nhng khc nhau v cu to) lcc k ph bin v c trng trong ha hc hu c.

    Cu trc phn t ca hp cht hu c c th n gin nhng cng c th rtphc tp, vic xc nh cu trc ca chng nhiu khi rt kh khn, phi s dngnhiu phng php ha hc v vt l hc hin i.

    Nu nh lin kt ion kh ph bin trong hp cht v c th lin kt chyu gia cc nguyn t trong phn t hu c li l lin kt cng ha tr. cim ny nh hng nhiu n tnh cht l ha v c bit l kh nng phnng ca chng.

    Cc phn ng hu c thng xy ra vi tc chm, khng hon ton vthng theo nhiu hng khc nhau, v vy vai tr ca nhit ng hc, ng hcv xc tc trong ha hu c rt quan trng.

    Vai tr ca ha hc hu c

    Cc cht hu c c vai tr rt quan trng trong i sng ca con ngi.Khng nhng hu ht thc phm chng ta n (glucid, protid, lipid), vt dnghng ngy (cellulose, si tng hp, cao su, cht do...) l cc cht hu c m nhiucht hu c cn l c s ca s sng (protid, acid nucleic..). Nhin liu cho ng ct trong, cho nh my nh xng, du l hn hp hydrocarbon mch di ngnkhc nhau. Cc vt liu hu c nh, khng han g, tin s dng, nhiu mu sc adng ang ngy mt thay th cho cc kim loi, hp kim trong nhiu lnh vc, kc nhng lnh vc tng nh khng th thay th c nh bn dn, siu dn...

    Do tt c nhng c im trn, ha hc hu c c tch ra nh mt ngnhkhoa hc ring i hi nhng phng php nghin cu v thit b ngy cng hini hn, i hi n lc khng ngng ca cc nh ha hc khng nhng btchc thin nhin tng hp nn cc cht phc tp phc v cho nhiu lnh vc cacuc sng m cn vt xa hn c thin nhin. T c s ha hc hu c, c rtnhiu ngnh nghin cu ng dng ra i: ha cng nghip, ha du, cng nghip

    dt, ha thc phm, dc phm v ha m phm.

    9

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    11/183

    HP CHT TP CHC

    nh ngha

    Hp cht tp chc l hp cht hu c, trong phn t c t nht hai nhmchc khc nhau. Cng c th xem hp cht tp chc l dn xut ca hydrocarbonm t nht c hai hydro c thay th bi cc nhm chc hon ton khc nhau.

    CH3 - CHOH - CH = O phn t c chc alcol v chc aldehyd

    CH3 - CH(NH2) - COOH phn t c chc amin v chc acid

    CH2Cl - CHCl - CH2OH phn t c Cl v chc alcol

    HOC6H4COOH phn t c chc phenol v chc acidH

    2NC6H4COOH phn t c chc amin v chc acid

    HOC6H4CHO phn t c chc phenol v chc aldehyd

    Phn bit

    Hp cht a chc:nhiu nhm chc cng mt loi.

    Hp cht tp chc: nhiu chc khc nhau (xut hin tnh cht mi).

    Trong cc hp cht tp chc cc nhm chc nh hng ln nhau lm tnghoc gim kh nng phn ng ca nhm chc c bn hoc to ra nhng tnh chtphn ng c th ca hp cht tp chc.

    V d: Phenol c tnh acid yu hn acid carbonic. Phenol khng tc dng viNa2CO3nhng clorophenol li tc dng vi Na2CO3

    OH

    Cl

    ONa

    Cl

    + NaHCO3+ Na2CO3

    iu chng t rng nguyn t clor nh hng n tnh acid ca chcphenol.

    Hp cht tp chc c nhiu nhm chc khc nhau rt ph bin trong isng hng ngy. Cc dc phm thng c nhiu nhm chc khc nhau trongphn t.

    Danh php

    Cc hp cht tp chc c loi gi theo danh php thng thng nh cc acidamin, nhng gi tn theo danh php quc t l chun mc bit r cu trc

    11

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    12/183

    ca mt hp cht tp chc phc tp. C nhng quy c khi gi tn theo danhphp h thng:

    a- Chn mch di nht cha nhm chc c u tin cao nht.

    b- Cc nhm chc cn li c gi tn theo tip u ng.

    c- nh s trn mch chnh t nhm chc.Gi tn hp cht c mch chnh tng ng vi nhm chc u tin c tip v

    ng ca nhm chc v v tr, tip u ng ca cc nhm chc khc theo th tu tin.

    Bng lit k sau trnh by th t u tin ca cc nhm chc:

    Tn gi tip v ng, tip u ng v th tu tin ca cc nhm chc

    Nhm chc Tip v ng Tip u ng

    Cation oni onioAnion at, id, ur ato, ido

    -COOH oic, carboxylic carboxy

    -SO3H sulfonic sulfo

    -COX oylhalogenid,carbonylhalogenid

    haloformyl

    -CONH2 amid, carboxamid carbamoyl

    -CONHCO- imid, dicarboximid. iminodicarbonyl

    -CN nitril, carbonitril. cyano

    -CHO al, carbaldehyd. oxo, formyl

    C=O on oxo

    S=O thion thioxo

    -OH ol hydroxyl, hydroxy

    -SH thiol mercapto

    -NH2 amin amino

    =NH imin imino

    V d V:

    CH3 CH C

    C N

    O

    Cl

    H2N CH2 CH CH2 CH COOH

    NH2OH4-Hydroxy-2,5-diaminopentanoic 2-Cyanopropanoyl clorid

    12

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    13/183

    Chng 25

    HALOGENOACID

    Mc tiu

    1.c c tn cc halogenoacid.

    2.Nu c ha tnh ca halogenoacid v ng dng ca mt s cht in hnh.

    Halogenoacid l nhng hp cht c to thnh do s thay th mt haynhiu nguyn t hydro trn gc hydrocarbon ca acid carboxylic bng cc nguyn

    t halogen. Cc halogenoacid ca acid monocarboxylic no c nhiu ng dng, cbit l cc -halogenoacid.

    R CH COOH

    X

    R CH CH2X

    COOH R CH CH2X

    CH2 COOH

    -Halogenomonocarboxylic2-Halogenocarboxylic

    -Halogenomonocarboxylic3-Halogenocarboxylic

    -Halogenomonocarboxylic4-Halogenocarboxylic

    1. Phng php iu ch

    1.1. Halogen ha acid carboxylic

    Acid -monocarboxylic no c th c iu ch bng cch halogen ha trctip bng fluor (F2), clor (Cl2), brom (Br2) khi c mt ca acid cha proton, acid

    Lewis. Nu c xc tc nh sng (h), phn ng th xy ra theo c ch th gc vkhng th vo v tr .

    CH3 CH2 COOH

    CH3 CH COOH

    Cl

    CH2 CH2 COOHCl

    + HCl

    + HCl

    + Cl2(H+)

    + Cl2(h)

    Trong phn ng halogen ha acid, thu c sn phm th vo v tr thng s dng thm phosphor (P) vi vai tr to acylhalogenid v s halogenha vo acylhalogenid xy ra nhanh hn vo acid carboxylic.

    2P + X22PX3

    13

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    14/183

    R CH2 CO

    OHR CH2 C

    O

    XR CH C

    OH

    X

    R CH CO

    X

    X

    R CH CO

    OH

    X

    + RCH2COOH

    PX3

    + X2 - HX

    R CH2 CO

    X+

    Nhm COX c hiu ng - I mnh cho nn hydro ca C _H v tr c tnhacid hn so vi cc hydro khc trong phn t acid RCH2CH2COOH.

    Halogen ha acid benzoic bng halogen c xc tc Lewis to acid meta -halogenobenzoic.

    COOH

    X

    COOH

    + X2AlCl3 + H

    Acid carboxylic - RCOOH hoc CH2(COOH)2 b halogen ha d dng khi

    tng tc vi thionylclorid (SOCl2).

    1.2. Cng hp HX vo acid cha no

    Cng hp HX vo acid ,-cha no thu c -halogenoacid. Phn ng triquy tc Markonikov.

    CH2=CH-COOH + HX X - CH2-CH2-COOH

    2. Cc phn ng ha hc ca halogenoacid

    2.1. Phn ng th i nhn - Phn ng thy phn

    Halogenoacid l acid mnh hn acid carboxylic. Nguyn t halogen cahalogenoacid thuc dy aliphatic tham gia phn ng th i nhn. Halogenoacidrt d thy phn.

    + OH - R-CHOH-COOR-CHX-COOH

    Nhm carboxyl nh h

    ng n s phn cc ca lin kt C -X. Phn ng thxy ra theo c ch SN2 v khng thay i cu hnh. Gii thch nh sau:

    -

    :

    : ....

    ......

    .. ..

    ..

    ....

    -Lacton

    - Br --H+

    ..

    C

    C

    O

    O

    HR

    C

    C

    OO

    BrH

    R

    C

    C

    OHO

    BrHR

    S

    14

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    15/183

    - OH

    C

    C

    OO

    OH

    H

    R

    COOH

    COHH

    R

    ..

    C

    C

    O

    O

    H

    R

    ..

    ....

    :....:

    + H+

    ..

    ..: ..-

    Acid -hydroxycarboxylicS

    Cc gem -dihalogen acid thy phn bng H2O to thnh oxo acid:

    Acid glyoxalicAcid dicloroacetic

    + 2HClCH O

    COOH+ H2O

    CHCl2

    COOH

    Cc hp cht , v -halogenoacid c kh nng to cc vng lacton tng ng:

    utyrolacton ,Butanolid

    O

    CO

    CH3

    H2O , CHCl3

    -Br-CH3 CH CH2 COOH

    Br

    Acid 6-hydroxycaproic; 6-Hydroxyhexanoic

    HO (CH2)5 CO

    OH

    O

    C

    O

    H2O , Ag2OBr (CH2)5 C OOHCaprolacton , (1,6-hexanolid)

    2.2. Phn ng tch loi to acid cha no

    Trong mi trng kim c - alcol, c phn ng loi HX.

    -hydroxybutyrat natri

    Acid -clorobutyric Nnatric crotonatCH3 CH = CH COONa

    2NaOH

    CH3 CHOH CH 2 COONa

    CH3 CH CH2 COOHCl

    + NaCl + H2O

    + NaCl + 2H2O

    2NaOH

    Phn ng ph xy ra khi tch loi c th l s decarboxyl ha v to hydrocarboncha no. Phn ng ph ny thng xy ra i vi hp cht -halogenoacid.

    + CO2 + XR CH CH2-: ..

    ..

    :

    Halogenocarboxylat

    X CH CH2 C

    R

    O

    O-

    15

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    16/183

    3. Mt s halogenoacid c nhiu ng dng

    3.1. Monocloroacetic ClCH2COOH

    Monocloroacetic c iu ch bng cch clor ha acid acetic trong hn hpanhydrid acetic v acid sulfuric m c hoc thy phn tricloroetylen bng acid

    sulfuric 75% 140C.

    + 2HClCl-CH2-COOH2 H2O , H2SO4

    C CCl

    Cl

    Cl

    H

    Monocloroacetic l tinh th, tnc = 63C, d tan trong nc v etanol, c sdng tng hp acid malonic, ester malonat v cc cht mu.

    3.2. Dicloroacetic - Cl2CHCOOH

    iu ch dicloroacetic bng cch un cloralhydrat vi calci carbonat c xctc l natri cyanid NaCN.

    2CaCO3 , NaCNCl3-CH(OH) 2 (Cl2 CH-COO ) 2Ca

    -2CO2 , -CaCl 2 , -2H2O

    2Cl2CH-COOH+ 2 H+

    -Ca2+

    Hoc thy phn tetracloroetylen bng hi nc:

    C C

    Cl

    Cl

    Cl

    Cl

    2H2OCl2 CH-COOH + 2HCl

    iu ch dicloroacetylclorid: Oxy ha tricloroetylen bng khng kh 70-100C. Cht trung gian l tricloroxiran khng bn b chuyn v.

    O2 ,Cl2CH C

    O

    ClC C

    H

    Cl

    Cl

    Cl

    O

    C CH

    Cl

    Cl

    Cl

    Gc dicloroacetyl c trong thnh phn ca chloramphenicol.

    3.3. Tricloroacetic - Cl3C-COOH

    Oxy ha cloralhydrat bng acid nitric HNO3 m c thu c tricloroacetic.

    Cl3-CH(OH) 2 Cl3 C-COOH + H2O[O] ,HNO 3

    Oxy ha tetracloroetylen bng oxy khng kh thu c tricloroacetylcloridCl3C-COCl. Tricloroacetic l mt acid mnh. Khi un nng tricloroacetic vi dungdch kim long hoc hi nc s thu c cloroform.

    + CO2

    [H2O ]Cl3 C-COOH Cl3 CH

    16

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    17/183

    C ch:

    :CClCl

    ClC CClCl

    ClO

    O

    +.. :--

    Cl3C_ H

    H+

    C O

    O

    :

    Bi tp

    1.Vit cng thc cu to ca cc cht sau:

    a- Acid -bromopropionic.

    b- Acid-cloro--metylbutyric

    c- Acid o-clorobenzoic.

    d- ,-Dibromopropionat kali.

    e- 2,3-Dicloropropionylclorur.

    g- Acid p-bromophenylacetic.

    2- Vit phn ng ca acid-bromobutyric trong cc iu kin sau:

    a- Thy phn trong mi trng base.

    b- Thu phn khi c Ag2O.

    c- Tch loi trong mi tr

    ng alcol /KOH.

    17

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    18/183

    Chng 26

    HYDROXYACID

    Mc tiu

    1.c c danh php cc hydroxyacid theo IUPAC v thng thng.

    2.Trnh by c ha tnh ca hydroxyacid v tnh cht tng h gia hai nhmchc.

    Hydroxyacid cn c gi l hp cht oxyacid.

    C hai loi hp cht hydroxyacid quan trong:

    Acid carboxylic cha chc alcol: HO -R-COOH (Alcol-acid)

    Acid carboxylic cha chc phenol: HO -Ar-COOH ( Phenol-acid)

    1. Danh php

    Tn v v tr nhm OH + Tn acid tng ng

    nh s hoc dng ch ci , ,,.. ortho, meta, para ch v tr ca nhm OH.

    HydroxycaproicAcid

    CH3-CH2-CH2-CHOH-CH2-COOH

    COOH

    OH

    COOH

    OH

    Acid 3-HydroxybenzoicAcid m-Hydroxybenzoic

    Acid 4-Hydroxybenzoic

    Acid p-Hydroxybenzoic

    2. ng phn

    S ng phn ph thuc v tr nhm OH.

    Thng c ng phn quang hc.

    18

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    19/183

    Cng thc Danh php ng phn quang hc

    HO-CH2-COOH Acid glycolic -

    CH2-CHOH-COOHAcid lactic

    R- Lactic

    S-Lactic

    R,S-Lactic

    HOOC-CHOH-CH2-COOH Acid malic

    R-Malic

    S-Malic

    R,S-Malic

    HOOC-CHOH-CHOH-COOH Acid tartaric

    2R,3R-Tartaric

    2S,3S-Tartaric.

    2R,3S-Mesotartaric

    CH2 COOH

    C

    CH2 COOH

    COOHHO

    Acid citric -

    C6H5 CH COOH

    CH2OH

    Acid tropic R(+)-Tropic

    S(-)-Tropic

    R,S-Tropic

    C6H5-CHOH-COOH Acid mandelic R(-)-Mandelic

    3. iu ch

    3.1. Thy phn halogenoacid

    R CHCl-COOH + H2O R -CHOH-COOH + HCl

    3.2. Kh ha ester ca oxoacid (aldehyd-ceton acid)

    Kh ha bng hydro mi sinh (hn hng natri) hay H2/ Ni

    Aacid -hydroxy butyric

    CH3 CHOH CH 2COOHH2 / NiCH3 CO CH 2CO2Et CH 3 CHOH CH 2CO2Et

    -Hydroxy butyrat ethylAceto acetat ethyl 120oC ,100 atm -EtOH

    H2O

    CH (CH2) nR

    OH

    COOHCH (CH2) nR

    OH

    COOR-ROH

    H2O

    to

    2 H (Ni)C (CH2) nR

    O

    COOR

    19

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    20/183

    3.3. T aldehyd -ceton

    Cng hp HCN vo aldehyd - ceton, thy phn tip theo thu c -hydroxyacid.+H3OR CH2 CH = O

    H CNR CH2 CHOH CN R CH2 CHOH COOH

    3.4. T cc hp cht etylen oxydEtylen oxyd tc dng vi HCN v thy phn tip theo thu c - hydroxyacid.

    HO CH2 CH2 CO2HHO CH2 CH2 CN

    O

    CH2 CH2H3OHCN

    +

    3.5. Phn ng Reformatski (1889)

    Ester ca acid -halogencarboxylic tc dng vi aldehyd hoc ceton c Znlm cht trung gian s to thnh acid -oxycarboxylic. Phn ng xy ra nh sau:

    H2O

    Zn

    Br CH2 CO2EtR'

    RC = O

    R'

    RC

    O Zn Br

    CH2CO2Et

    R'

    RC

    O H

    CH2CO2Et

    3.6. T acid amin

    Acid amin tc dng vi HNO2

    + + H2OHO N = OCH3 CH (NH 2) CO2H CH3 CH OH CO 2H

    AalaninAacid lactic

    -

    + N2

    3.7. iu ch cc phenolacid

    Phng php Kolbe -Schmitt

    Phenolat kh tc dng vi CO2 c nhit v p sut.

    ng dng sn xut acid salicylic trong cng nghip.

    OHCOONa

    ONaOH

    COONaNatri salisilatOxybenzoat natri

    200oC

    CO2 CO2

    125oC , 7 atm

    p -

    Cc phenol khc c phn ng tng t:

    -Naphtolat natri

    ONa OHCOO Na

    130oC , 5 atm

    CO2

    250oC , 5 atm

    CO2

    COO Na

    OH

    -2-carboxylat natri-1-carboxylat natri

    3-Hydroxy-naphtalen-2- Hydroxy-naphtalen-

    20

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    21/183

    4. Tnh cht l hc

    Hydroxyacid thng l cht kt tinh, c lin kt hydro tan tt trong nc, dphn hy khi c nhit .

    5. Tnh cht ha hc

    Cc hydroxyacid th hin tnh cht c trng ca chc acid COOH, chc OHca alcol hay chc OH ca phenol.

    5.1. Cc phn ng ca alcolacid (HO -R-COOH)

    Phn ng ca chc-COOH (tnh acid, to ester...)

    Phn ng ca chc -OH (to ester vi dn xut acid, phn ng SN...)

    5.2. Phn ng tch nc

    Ty thuc v tr nhm OH, khi c nhit , phn ng tch nc ca hydroxyacidxy ra trong cc trng hp sau y:

    5.2.1. Vi-hydroxy acid

    2 phn t -hydroxy acid tch 2H2O to vng lactid (diester vng).

    HC

    C

    O

    CH

    CO O

    O

    R

    R

    - Hydroxy acid

    +

    LactidHO

    HO

    C

    O

    RC

    OH

    C

    OHO

    R

    C+ 2 H2O

    Cc lactid khng bn d b thy phn. Khi chng ct, cc lactid d bdecarbonyl ha (gii phng CO) v to thnh aldehyd.

    5.2.2. Vi- hydroxy acid.

    -Hydroxacid khi tch H2O ni phn t to acid cha no ,-etylenic

    R _ CH OH _ CH2_ CO2H

    -Hydroxy acid

    R _ CH = CH _ CO2H H 2O

    Aacid - ethylenic

    +

    5.2.3. Vi, -hydroxy acid

    Khi c nhit hoc xc tc acid, cc phn t hoc -hydroxy acid tchH2O to vng v -lacton. Nhm OH alcol v nhm OH ca acid b loi nc toester ni phn t (vng lacton).

    21

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    22/183

    -Butyrolacton

    Acid -hydroxybutyric

    Hoc

    OH HO

    C

    CH2CH2

    H2C O

    H2C

    H2C H2C

    C

    O

    O

    + 2 H2O

    H+

    CH2CH2

    H2C

    OH HO

    C

    CH2

    O

    CH2

    H2CO

    C

    CH2

    CH2

    O+ H2O

    Acid -Hydroxyvaleric Valerolacton

    Hoac H+

    Khng th iu ch vng -lacton trc tip t -hydroxyacid. C th iuch vng -lacton bng cch cho hp cht ceten tc dng vi aldehyd formic:

    Propiolacton

    +

    H2C O

    H2C C O CH2

    CH2 O

    C O

    Cc hydroxy acid c nhm OH cc v tr v xa hn na thng khng to vnglacton. Trong nhng iu kin nh trn cc acid ny thng to thnh cc polyester.

    Bng cc phng php ha hc c bit, c th tng hp cc lacton c vng ln:

    CH2

    (CH2)6O

    C

    (CH2)6

    CH2

    O

    CH2

    (CH2)8O

    C

    (CH2)5

    CH2

    O O C

    OHH

    O

    Eczaltolid Ambrettolid Mevalolacton Vng lacton nh l mt ester ni phn t, do nhng hp cht c vng

    lacton rt d b thy phn. Mt s phn ng c trng ca vng lacton:

    CH2

    CH2 CH2

    CO

    O

    HO (CH2)2COOH

    CH3(CH2)2COOH

    HO(CH2)4OH

    X(CH2)3COOH

    NC(CH2)3COOK

    NaOH ,

    2H [Na/Hg]

    4H[LiAlH4]

    HX

    KCN

    NH3

    -H2O

    CH3NH2

    CH2

    CH2 CH2

    CN

    O

    H

    CH2

    CH2 CH2

    CN

    O

    CH3

    ButyrolactonPyrrolidon

    N-Metylpyrrolidon-H2O

    22

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    23/183

    Cc vng lacton c vai tr quan trng trong mt s dc phm:

    Artemisinin l mt cht hu c chit c t cy Thanh hao hoa vng(Chenpodium ambrosioides) c cha vng lacton. Artemisinin v cc dn xut can c tc dng cha bnh st rt.

    Natri artesunat

    OO

    O

    OCH CH3

    CH3

    H HH

    O C CH2CH2COONaO

    Hydroartemisinin

    OO

    O

    OCH CH3

    CH3

    H HH

    OH

    Artemisinin

    OOO

    OC CH3

    CH3

    H H

    H

    O

    5.3. Cc phn ng ca phenolacid (HO -Ar-COOH)

    5.3.1. Tc dng vi FeCl3

    Acid salicylic cho mu tm.

    Acid p-hydroxybenzoic cho mu .

    Acid m-hydroxybenzoic khng cho mu

    5.3.2. Phn ng vi Na2CO3 v NaOH

    Ch c chc acid mi tc dng vi Na2CO3

    Acid salicylic

    + NaHCO 3+ Na 2CO3

    OHCOO H

    OHCOO Na

    Vi NaOH c 2 chc cng phn ng.

    + 2H2O+ 2NaOHAcid salicylic

    OHCOO H

    COO NaONa

    5.3.3. Phn ng acetyl ho vo chc phenol to ester

    Acid salicylic

    + Pyridin.CH3COOHPyridin

    Aspirin

    OHCOO H

    (CH3CO)2O

    O - COCH 3COO H

    +

    23

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    24/183

    5.3.4. Kh ha acid salicylic to acid pimelic

    H bin

    COOHO

    HCOOHOH

    COOHOH

    COO H

    Na / C5H11 OH

    4 [ H ]

    Acid pimelic

    CH2COOH

    Acid salicylic

    H2O

    Acid pimelic hay heptandioic hay 1,5-pentandicarboxylic

    Acid salicylic c tnh acid mnh hn acid benzoic v cc ng phn meta vpara. Acid salicylic c lin kt hydro ni phn t to iu kin thun li cho sphn ly proton.

    CO

    O H

    OH

    ...C

    O

    O H

    O

    ... + H+

    pKa =2,79

    -

    6. ng dng

    6.1. Mt s alcol acid ph bin

    Acid glycolic:HOCH2-COOH (Acid hydroxyacetic, hydroxyetanoic).

    iu ch acid glycolic bng phng php in phn acid oxalic hoc tnghp t formaldehyd v oxyd carbon:

    HCHO + CO HO-CH2-COOHH+ , + H2O+ H2O

    Acid lactic: CH3CHOH-COOH (Acid -hydroxypropionic, 2-oxypropanoic).

    Phn t c 1 carbon khng i xng. Nm 1780 Scheeler pht hin acid R,S-lactic c trong sa chua khi ln men sa. Acid S (+)-lactic c trong cc c bp cangi v ng vt, l sn phm trung gian ca qu trnh glycolyse.

    Acid R(-)-lactic thu c t dung dch acid R,S-lactic.

    Acid L(+) lactic, acid R(-)-lactic u th rn. Acid R,S-lactic dng lng.

    iu ch acid lactic bng phng php ln men lactose, maltose hoc glucose.

    C12H22O11 + H2 O 4 CH3-CHOH-COOH (raxemic)Men Bacillus acidi lacti

    Oxy ha acid lactic bng thuc th H2O2/Fe2+ to ra acid pyruvic (2-oxopropanoic)

    Acid pyruvic

    CH3 C COOH

    O

    CH3 CH COOH

    OH

    +2H2OH2O2, Fe2+

    Cc lactat c nhiu ng dng trong dc phm, thc phm v cng nghip.

    24

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    25/183

    Acid malic:HOOC-CHOH-CH2-COOH (Acid hydroxysuccinic; 2-hydroxybutandioic).

    Dng racemic to thnh do phn ng tng hp t acid R,S-bromomalic v AgOH

    hoc phn ng hp nc ca acid maleic.

    CH2 CH COOH

    OH

    HOOCCH2 CH COOH

    Br

    HOOC C CCOOHHOOC

    HH+ AgOH + H2O (H+)-AgBr

    Acid R,S-MalicAcid R,S-Bromomalic Acid R,S-Maleic

    Dng R (+)v Sv (-)-malic u dng tinh th.

    Acid tartaric: HOOC-CHOH -CHOH-COOH (Acid ,,-dihydroxysuccinic; 2,3-dihydroxybutandioic)

    Acid 2R,3R-(+)-tartaric tn ti dng t do hoc dng mui tartarat kali ctrong dch qu nho. Acid 2S,3S-(-)-tartaric khng c trong thin nhin.

    Khi un nng vi s c mt ca KHSO4, acid tartaric b loi nc, loicarbon dioxyd v to thnh acid pyruvic. Phn ng nh sau:

    CH

    CH

    COOHHO

    COOHHO

    C

    C

    COOHHO

    COOHH

    C

    CH2

    COOHO

    COOH

    C

    CH3

    COOHO

    Acid oxymaleic Acid pyruvicAcid tartaric

    KHSO4

    -H2O - CO 2

    Mui kali, natri tartarat (mui Seignette)

    c s dng pha thuc thFehling.

    Acid citric: HOOC-CH2 -C(OH)(COOH)-CH2 COOH (Acid 2-hydroxypropan-1,2,3-tricarboxylic, acid -hydroxytricarballylic).

    Acid citric c trong nhiu hoa qu, trong sa v trong mu. Trong dch ncchanh c t 6 - 10% acid citric. Acid citric c vai tr quan trng trong cc chutrnh chuyn ha.

    Sn xut acid citric trn quy m cng nghip bng phng php ln men ccmono hoc disaccharid. un nng 175C acid citric b loi 1 phn t nc toacid cha no aconitic. Acid citric tc dng vi acid sulfuric m c hoc oleumto thnh acid acetondicarboxylic.

    CH2

    C

    COOH

    COOHHO

    CH2 COOH

    CH2

    C

    COOH

    O

    CH2 COOH

    CH

    C

    COOH

    COOH

    CH2 COOH

    -H2O

    Oleum

    -HCOOH

    Acid acotinic Acid acetondicarboxylic(3-oxopetandioc)

    Acid citric

    25

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    26/183

    6.2. Mt s phenol acid

    Cc ester ca phenolacid c nhiu ng dng:

    Acid o-hydroxybenzoic

    Acid o-hydroxybenzoic hay acid salicylic c dng iu chmetylsalicylat c tc dng gim au, c dng lm hng liu trong mt s dcphm v iu ch aspirin (acid acetyl salicylic), phenylsalicylat (salol) c tc dngkhng nm.

    Metylsalicylat Phenylsalicylat (Salol) Acid acetylsalicylic (Aspirin)

    OCOCH3

    COOH

    OH

    COOC6H5

    OH

    COOCH3

    Acid p-hydroxybenzoic Acid p-hydroxybenzoic c s dng iu ch cc ester nh metyl -p-

    hydroxybenzoat (Nipagin), isopropyl-p-hydroxybenzoat (Nipazol) dng lm chtchng oxy ha trong dc phm v thc phm.

    COOH

    OH

    H2SO4

    OH

    COOR

    + H2Oto+ ROH

    R = -CH3 NipaginR= -C3H7(n) Nipazol

    Acid o-hydroxy cinnamic

    Acid o-hydroxycinnamic cn gi l acid o -coumaric tn ti 2 dng ng phnhnh hc cis v trans. Loi nc t acid coumaric to thnh coumarin.

    Coumarin c th c tng hp t aldehyd salicylic (phng php Perkin),coumarin c dng trong k ngh hng liu, dc phm.

    Aacid o-coumaric (dng cis) Acid o-coumaric (dng trans)Coumarin

    H2O_

    H

    C

    H

    OH

    COOHC

    H

    CH

    OHCOOH

    C

    OC

    H

    CHC

    O

    +

    Coumarin

    _H2O

    . . ....H

    CH3CO

    + K2CO3

    O

    CH = O CH2CO

    _ CH3COO HOHO O.

    ...........

    H

    OCO

    CH

    OH

    CH

    26

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    27/183

    Acid Galic:Acid 3,4,5-trihydroxybenzoic

    COOH

    OHHO OH

    Trong thin nhin acid galic ch tn ti di dng ester. Tannin l ngunnguyn liu chnh iu ch acid galic. Acid galic d b decarboxyl ha di tcdng ca nhit.

    to + CO2

    OHHO OH

    COOH

    OHHO OH

    Acid tc dng vi alcol n -propylic to ester n -propylgalat ng dng lmcht bo qun trong thc phm v dc phm.

    H2SO4

    COOH

    OHHO OH

    OHHO OH

    COOC3H7(n)

    + H2O

    to+ n-C3H7OH

    Ester n-propylgalat

    Acid galic rt d b oxy ha. Vi dung dch FeCl3, acid galic cho mu xanh en.

    Bi tp1. Vit cng thc cu to v gi tn theo danh php quc t ca cc acid sau:

    a- Acid lactic

    b- Acid malic

    c- Acid tartaric

    d- Acid mandelic

    e- Acid citric

    2. Hy vit phn ng cc qu trnh tng hp cc acid sau:a- Acid glycolic t acid acetic

    b- Acid lactic t acetylen

    c- Acid mandelic t toluen

    3. Hy lp s tng hp cc acid sau y theo phn ng Reformatski:

    a- Acid n-valeric

    b- Acid ,-dimetylvaleric t ester malonic

    4. Khi un nng 10-hydroxydecanoic to thnh hp cht c phn t lng ln

    (1000-9000). Vit phn ng.

    27

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    28/183

    Chng 27

    HP CHT HAI CHC C NHM CARBONYL

    Mc tiu

    1. c c tn cc hp cht c hai nhm chc carbonyl

    2. Trnh by c ha tnh ca cc hp cht trn

    1. Hydroxy aldehyd v hydroxy - ceton

    1.1. iu ch

    -Hydroxy-ceton c iu ch bng cch kh ha ester bng natri kim loitrong dung mi tr v ha hc.

    2

    OH

    CH3CH2CH2C_CHCH2CH2CH+ 4Na- 2C2H5ONa

    NaO ONa

    CH3CH2CH2C= CH 2CH2CH3CH3CH2CH2COC2H5

    OO

    H2O3

    Sn phm -hydroxyceton c lin kt -CO-CHOH- l acyloin, v vy phnng trn gi l phn ng ngng t acyloin. C ch phn ng tng t vi phnng pinacolin v cng ging phn ng ngng t Claisen.

    1.2. Cc phn ng ha hc

    1.2.1. Loi nc

    Trong mi trng acid hoc base, cc -hydroxy-aldehyd hoc -hydroxy-ceton u c kh nng b loi nc v to aldehyd hoc ceton cha no.

    Trong mi trng acid:

    OH O

    CCHC

    O

    CCC + H2OH+

    C ch:

    H+

    - H2O

    OH O

    CCHC

    OHCCCOH OH2

    CCCOH

    CCCOH+

    +

    CCC

    OH+

    CCC

    O

    + H+

    28

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    29/183

    Trong mi trng base:

    OH O

    CCHC OH

    O

    CCHC + H2O

    HO-

    C ch C:

    - H2O

    O

    CCCOH O

    CCHC

    OHCCCO

    + HO-

    -+ HO

    -

    1.2.2. Phn ng oxy ha

    -Hydroxy-ceton b oxy ha bi acid periodic HIO4, mch carbon b ct tto acid v aldehyd.

    +CH3CHCCH3

    OHO

    + HIO4 CCH3

    O

    OH CCH3

    O

    H + HIO3

    1.2.3 Phn ng to bn acetal v bn cetal vng

    O OH

    HHOCH2CH2CH2CHO

    Ban acetal vong

    HOCH2CH2CH2CH2CCH3Ban cetal vong

    O

    O

    CH3

    OH

    Cc bn acetal vng l nhng cht trung gian tng hp nhiu hp chthu c.

    Ester

    Lacton

    2-1-

    H2Cr2O7

    CH3COCl

    H3O+

    CH3MgBr

    H2NOH

    NaBH4

    O

    C

    O

    O

    H

    OCOCH3

    OH

    HOCH2CH2CH2CH2CHCH3

    HOCH2CH2CH2CH2CH=NOH Aldoxim

    HOCH2CH2CH2CH2CH2OH

    O

    H

    OH

    29

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    30/183

    2. Ceto-aldehyd, ceto-acid, ceto-ester

    2.1. Cng thc cu to

    R1 C

    O

    (CH2)n COOR2

    Ceto-ester

    R C

    O

    (CH2)n COOH

    Ceto-aldehydCeto-aldehyd

    R C

    O

    (CH2)n CHO

    2.2. Phng php tng hp

    2.2.1. Oxy ha trc tip cc ceton n gin bng selen dioxyd (SeO2)

    C6H5 C CH3O

    C6H5 C CHO

    O

    H2O+ SeO2Dioxan , 50oc 70%

    2.2.2. ng dng phn ng ngng t Claisen

    Ceton ngng t vi ester thu c -diceton v -ceto-aldehyd:

    CH3 C CH3O 85%

    CH3 C OC2H5O

    +Base

    EtherH3O

    +CH3 C CH2

    O

    C CH3O

    + HCOOC2

    H5

    H3O+

    O

    NaOC2H5

    C2H5OH

    OCHOH

    OCHO

    75%

    Hai phn t ester ngng t vi nhau:

    Phn ng xy ra trong mi trng base v to thnh ceto -ester.

    CH3 C OC2H5O

    H3O+NaOC2H52 CH3 C CH2COOC2H5

    O

    2.3. Tnh cht2.3.1. Cn bng ceton -enol

    Nguyn t hydro ca nhm methylen gia 2 nhm carbonyl thng rt linhng, s chuyn v ca nguyn t hydro ny to nn s cn bng ceton -enol.

    30

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    31/183

    92%8%Dung dch hexan16%84%Dung dch nc

    EnolCeton

    C CH3

    OO

    CH3 CCH

    H

    C CH3CH2

    CCH3

    OO

    S cn bng ny thng xy ra trong cc hp cht c nhm carbonyl.

    2.3.2.Tnh acid ca hp cht c 2 nhm carbonyl

    Hydro trong nhm methylen ca ceto-aldehyd, ceto-acid, ceto-ester c tnhacid. Di tc dng ca base, carbanion c to ra. Carbanion ny bn vng dos khng nh v ca in tch m.

    CCH2

    C

    OO

    C

    O

    C

    O

    C

    OO

    CCHCH

    C

    O

    -- H+

    CHC

    O- -

    acid ca mt s hp cht c 2 nhm carbonyl c trnh by di y:

    1311111199pKa:

    Hp cht:

    O OOOOOOO

    CH3

    CH3OCCH2COCHNCCH2CNCH3CCHCCH 3CH3CCH2COCH3CH3CCH2CCH3NCCH2COCH3

    2.3.3. Cc phn ng ha hc

    a. Hp cht -diceton tham gia chuyn v benzylic.

    Trong mi trng base mnh, -diceton b chuyn v v to -hydroxyacid.

    C C C6H5C6H5

    OO

    C C OHC6H5

    O

    C6H5

    OHKOH

    H2O , C2H5OH

    H3O+

    Acid benzylic

    95%Benzil

    C ch:

    C C RR

    OO- OH + H2OC C RHO

    OO

    R

    -- OH

    C C RO

    OO

    R

    --+ +

    + - OH-

    C C RO

    O OH

    R

    + H2O-

    -C C RO

    OO-

    -C C RO

    OO

    R

    31

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    32/183

    Nu hp cht -diceton vng, sau khi chuyn v kiu benzylic s thu csn phm c vng b hn.

    80%

    OH

    COOH250oC

    H3O+

    H2O

    NaOHO

    O

    b. Phn ng decarboxyl.

    Khi c tc dng ca nhit, hp cht -ceto-acid d b decarboxyl ha v to ceton.

    H2O, 2gi

    50oC CH3CH2CH2CCH2CH2CH3

    C2H5

    O O

    CH3CH2CH2CCHCOOH + CO2

    c. Cc ceto-ester c kh nng ngng t ni phn t v to hp cht vng.

    NaOH

    EtOH

    H3O+

    90%C

    COOEt

    O OO

    32

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    33/183

    Chng 28

    CARBOHYDRAT

    Mc tiu

    1.Nm c cch phn loi cht ng, cu to, danh php ca chng.

    2.Nu c ha tnh ca glucose.

    3.Gii thch c tnh kh ca cht ng.

    Carbohydrat l hp cht thin nhin c thnh phn chnh l C, H v O.

    C th xem carbohydrat nh l hp cht m nguyn t carbon b hydrat ha.

    Cn(H2O)n

    Phn loi:

    Tu theo cu trc, tnh cht l hc v ha hc, c 3 loi carbohydrat:

    Monosaccharid

    Oligosaccharid

    Polysaccharid

    1. Monosaccharid

    Monosaccharid cn gi l ng n, v chng l thnh phn n gin nhtca carbohydrat v khng b thy phn. Monosaccharid c xem nh l snphm oxy ha khng hon ton ca cc polyalcol c chc aldehyd hoc ceton.

    Cc monosaccharid c s carbon bng s oxy trong cng thc phn t.

    1.1. Danh php

    Cc carbohydrat u c tip v ng l ose Monosaccharid c chc aldehyd gi l aldose

    Monosaccharid c chc ceton gi l cetose

    1.1.1. Tn gi monosaccharid ph thuc s oxy, chc aldehyd hoc ceton.

    Biose, triose, tetrose, pentose, hexose l tn gi chung cc monosaccharid c2,3,4,5,6 nguyn t oxy (cng l s nguyn t carbon).

    33

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    34/183

    Tn gi chung cc monosaccharid c chc aldehyd v ceton:

    C2H4O2C3H6O3

    C4H8 O4C5H10O5

    Aldo-diose

    C6H12O6

    Ceto-trioseAldo-triose

    Aldo-tetroseAldo-pentose

    Aldo-hexose

    Ceto-tetroseCeto-pentoseCeto-hexose

    Aldose CetoseS C v s O Cng thc

    2

    3

    4

    6

    5

    Ceto-diose

    1.1.2. Monosaccharid c tn ring cho mi cht ty thuc vo v tr cc nhm OH.

    V d: Glucose, Fructose, Mannose, Galactose, Ribose, Arabinose...

    1.1.3. Tn gi monosaccharid ty thuc vo ng phn quang hc

    Danh php D v LMonosaccharid dng mch thng c nhm OH nguyn t carbon khng i

    xng xa nht so vi nhm carbonyl c cu hnh ging D -Aldehyd glyceric hocging L -Aldehyd glyceric th monosaccharid thuc dy D hoc dy L.

    CHO

    C

    CH2OH

    HHO

    (S-Aldehyd glyceric)

    L- Aldehyd glyceric

    CHO

    C

    CH2OH

    OHH

    (R-Aldehyd glyceric)D- Aldehyd glyceric

    Cc ng phn dy D ca monosaccharid:

    D- Aldehyd glyceric C

    CH2OH

    OHH

    CHO

    C

    C

    HHOCHO

    OHH

    CH2OH

    D- Threose (Thr)

    C

    C

    OHHCHO

    OHH

    CH2OH

    D-Erythrose (Ery)

    34

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    35/183

    C

    C

    HHO

    CHO

    OHH

    C

    CH2OH

    OHH

    D-Arabinose (Ara)

    C

    C

    OHH

    CHO

    OHHC

    CH2OH

    OHH

    D-Ribose (Rib)

    C

    C

    OHH

    CHO

    HHO

    C

    CH2OH

    OHH

    D-Xylose (Xyl)

    C

    C

    HHO

    CHO

    HHO

    C

    CH2OH

    OHH

    D-Lixose (Lix)

    C

    C

    OHH

    CHO

    OHH

    CC

    OHHOHH

    CH2OH

    D-Allose(All)

    C

    C

    HHO

    CHO

    OHH

    CC

    OHHOHH

    CH2OH

    D-Altrose(Alt) (Man)

    D-Mannose

    C

    C

    HHO

    CHO

    HHO

    CC

    OHHOHH

    CH2OH

    (Glu)D-Glucose

    C

    C

    OHH

    CHO

    HHO

    CC

    OHHOHH

    CH2OH

    (Gal)D-Galactose

    C

    C

    OHH

    CHO

    HHO

    CC

    HHOOHH

    CH2OH

    (Tal)D-Talose

    C

    C

    HHO

    CHO

    HHO

    CC

    HHOOHH

    CH2OH

    (Gul)D-Gulose

    C

    C

    OHH

    CHO

    OHH

    CC

    HHOOHH

    CH2OH

    (Ido)D-Idose

    C

    C

    HHO

    CHO

    OHH

    CC

    HHOOHH

    CH2OH

    1.1.4. Monosaccharid cu to vng c tn gi theo vng

    Cc monosaccharid c cc vng tng t vng pyran v vng furan.

    O

    Opyran Furan

    Cho nn cc monosaccharid dng vng c tn gi pyranose v furanose.

    V d:

    Glucopyranose (vng 6 cnh) Glucofuranose (vng 5 cnh)

    Fructopyranose (vng 6 cnh) Fructofuranose (vng 5 cnh)

    Mannopyranose (vng 6 cnh) Mannofuranose(vng 5 cnh)

    Galactopyranose (vng 6 cnh) Galatofuranose (vng 5 cnh)

    -D-Galactopyranose-D-Galactopyranose -D-Galactopyranose

    5

    5

    1 1

    1

    C

    C

    OHH

    C

    HHO

    C

    C

    HHO

    H

    CH2OH

    OOHH

    O

    OH

    HOH

    H

    OH

    H

    H

    CH2OH

    OH

    HC

    C

    OHH

    CHO

    HHO

    C

    C

    HHO

    OHH

    CH2OH

    D-Galactose

    5

    1

    O

    OH

    HOH

    H

    OH

    H

    H

    CH2OH

    H

    OH

    11

    35

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    36/183

    Danh php Cahn -Ingol-Prelog (danh php R,S).

    D(+)-Glucose v L (-)-Glucose c gi theo danh php R, S nh sau:

    (2R,3S,4R,5R)-Pentahydroxy-2,3,4,5.6-hexana

    CHO

    CC

    C

    C

    CH2OH

    OHH

    OH

    OH

    HHO

    H

    H

    D (+)Glucose

    1

    2

    3

    4

    5

    6

    6

    5

    4

    3

    2

    1

    L (-)-Glucose

    CHO

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    OH

    H

    OH

    H

    H

    HO

    H

    HO

    (2R,3S,4R,5S)-Pentahydroxy-2,3,4,5.6-hexana

    t s dng danh php R, S gi tn monosaccharid.

    Ch :Mt s monosaccharid b loi nguyn t oxy (deoxy) th gi tn chnhmonosaccharid v thm tip u ng deoxy.

    2-Deoxy-D- Glucopyranose

    O

    OHH

    HOH

    CH2OHOH

    H

    H HH

    O

    H

    HOH

    H

    OH

    H

    H

    CH2OH

    OH

    H

    1

    1

    5

    5

    C

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    H

    H

    OH

    H

    HO

    H

    H

    OHH

    O

    1

    2

    3

    4

    5

    6

    CHO

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    H

    H

    OH

    OH

    H

    HO

    H

    H

    2-Deoxy-D Glucose

    1

    2

    3

    4

    5

    6

    CHO

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    OH

    H

    OH

    OH

    H

    HO

    H

    H

    D (+)Glucose

    1

    2

    3

    4

    5

    6

    1.2. Cu to

    1.2.1. Cu to mch thng ca monosaccharid

    Cng thc phn t C6H12O6 c cc cng thc cu to nh sau:

    FructoseMannoseGlucose

    HOCH2 CH CH C CH C

    OH OH H OH

    O

    H

    OH1235 4

    HOCH2 CH CH C C

    OH OH H

    CH2OH

    O

    OH6 45 123

    HOCH2CH CH CH CH C

    OH OH

    O

    H

    OHOH4

    12

    356

    1.2.2. Cu to mch vng ca monosaccharid

    Monosaccharid tn ti dng vng 6 cnh, 5 cnh. Trong vng c nguyn t oxy.

    36

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    37/183

    Cng thc chiu Fischer:

    6

    54

    3

    2

    1C

    C

    C

    CC

    CH2OH

    OH

    H

    OH

    H

    HO

    HH

    O

    OHH

    -D-GlucopyranoseI II

    -D-Glucopyranose

    C

    C

    C

    CC

    CH2OH

    OH

    H

    OH

    H

    HO

    HH

    O

    HHO2

    3

    45

    6

    1

    -D-Fructofuranose

    1

    2

    3

    45

    6

    C

    C

    CC

    CH2OH

    H

    OH

    HO

    HO

    HH

    CH2OH

    O

    III

    Cng thc chiu Haworth:Vng phng

    5

    1

    -D-Glucopyranose

    H

    H

    HH

    CH2OH

    OHOH

    OH

    OH

    O

    H

    6

    5

    1

    -D-Mannopyranose

    H

    H

    HH

    CH2OH

    OHOH

    H

    OH

    O

    OH

    2

    6

    5

    1

    -D-Fructopyranose

    CH2OH

    OH

    HH

    H

    OHH

    H

    OH

    O

    OH

    5

    1

    6

    2

    -D-Fructofuranose

    O

    OH

    OH

    CH2OH

    CH2OHH H

    H

    OH

    Cng thc vng ca monosaccharid l dng bn acetal hoc bn cetal vng.Bn acetal vng c to thnh do s tng tc gia chc alcol ti carbon s 5 vchc aldehyd hoc ceton.

    Cng thc cu dng (Reeves):

    Glucose c cng thc cu dng gh bn vng

    D-Glucopyranose1

    O

    OHHO

    HOHO

    CH2OHH

    H

    H HH

    Cc cu dng lp th ca vng pyranose: c 8 cu dng khc nhau

    2 BB21CC1

    O O O O

    OOO

    O

    B1 1B B3 3B

    Theo Reeves cu dng C1 l bn nht v c nhiu OH c lin kt e (equaterial).

    Cc monosaccharid vng 6 cnh thng c cu dng gh.

    37

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    38/183

    Vng 6 cnh (pyranose) ca monosaccharid tn ti 2 cu dng gh C1 v 1C nh sau:

    O

    3

    4

    5

    12

    Dang C1

    2

    O1

    34

    5

    Dang 1C

    Mi monosaccharid vng 6 cnh u c kh nng tn ti theo 2 loi cu dngtrn.

    V d:-D-glucopyranose c th c 2 cu dng nh sau:

    Dang C1 D-Glucopyranose1

    O

    OHHO

    HO

    HO

    CH2OHH

    H

    H H

    H

    O

    OH

    OH

    OH

    CH2OH

    OH

    H

    HH

    H

    Dang 1C D-Glucopyranose

    1

    Dng C1, -D-glucopyranose cc nhm OH v CH2OH c v tr equatorial (e)(tr nhm OH carbon s 1 c v tr axial a).

    Dng 1C, -D-glucopyranosecc nhm OH v CH2OH c v tr axial (a) trnhm OH carbon s 1 c v tr equatorial e.

    Dng C1 -D-glucopyranose bn hn v cc nhm OH v CH2OH c nnglng thp hn dng 1C -D-glucopyranose.

    Ch : Trong cc monosaccharid dng vng, glucose c cc nhm OH vCH2OH lun v tr equatorial (tr nhm OH v tri s 1).

    Cc monosaccharid khc th cc nhm c v tr ty thuc vo cc cht cth.

    3 2

    6

    54

    1

    -D-Galactopyranose

    HOCH2 O

    HH

    OH

    H

    H

    OHHO

    HO

    H

    6

    54

    13 2

    -D-Mannopyranose

    HOCH2

    OOH

    H

    H

    H

    H

    OHH

    HO

    HO

    1.3. ng phn ca monosaccharid

    Cc monosaccharid cng cng thc phn t c cc loi ng phn sau:

    38

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    39/183

    1.3.1. ng phn chc

    Glucose v fructose l nhng ng phn chc vi nhau.

    1.3.2. ng phn do v tr ca cc nhm OH alcol

    Cc aldohexose c cc ng phn dy D mch thng do v tr nhm-OH

    I (All)D-Allose

    CHO

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    OH

    OH

    OH

    OH

    H

    H

    H

    H

    CHO

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    H

    OH

    OH

    OH

    HO

    H

    H

    H

    D-AltroseII (Alt)

    D-Glucose

    CHO

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    OH

    H

    OH

    OH

    H

    HO

    H

    H

    III (-Glc)

    CHO

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    H

    OH

    OH

    OH

    HO

    HO

    H

    H

    D-MannoseIV (Man)

    CHO

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    OH

    OH

    H

    OH

    H

    H

    HO

    H

    D-GuloseV (Gul)

    CHO

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    H

    OH

    H

    OH

    HO

    H

    HO

    H

    D-IdoseVI (Ido)

    CHO

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    OH

    H

    H

    OH

    H

    HO

    HO

    H

    D-Galactose

    VII (Gal)

    CHO

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    H

    H

    H

    OH

    HO

    HO

    HO

    H

    D-Talose

    VIII (Tal)

    1.3.3. ng phn quang hcMonosaccharid c nguyn t carbon khng i xng nn c ng phn quang

    hc.

    S ng phn quang hc ty thuc vo s carbon khng i xng v cu tophn t.

    Cc aldohexose dng thng c 16 ng phn quang hc.

    Cetohexose c 8 ng phn quang hc.

    Monosaccharid dng mch vng c s carbon khng i xng nhiu hn

    dng thng tng ng nn s ng phn quang hc dng vng tng ln.ng phn quang hc quyt nh kh nng tc dng sinh hc ca

    monosaccharid.

    1.3.4. ng phn epimer

    Cc monosaccharid cng cng thc phn t c cu hnh ca cng mt carbonbt i xng (k t chc aldehyd) hon ton khc nhau th gi l ng phnepimer. Glucose, mannose, fructose l cc ng phn epimer vi nhau.

    V d: 4 cp ng phn ca aldohexose dy D l 4 cp epimer. Tng t c 4cp ca dy L hoc cp ng phn epimer D (+)-erythro v D (+)-threo.

    Khac nhau

    Giong nhau

    111

    222

    CHO

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    OH

    H

    OH

    OH

    H

    HO

    H

    H

    CHO

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    H

    H

    OH

    OH

    HO

    HO

    H

    H

    CH2OH

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    H

    OH

    OH

    H

    H

    O

    HO

    D-Glucose D-Mannose D- Fructose

    39

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    40/183

    1.3.5. ng phn anomer

    Trong cng thc chiu mch thng Fischer ca phn t D -glucose, nguynt carbon s 1 thuc chc aldehyd l carbon i xng. Khi D -glucose dng vng,carbon s 1 mang chc OH v tr thnh carbon khng i xng. Nguyn tcarbon s 1 gi l carbon anomer. NhmOHti carbon anomer c to thnh do

    tng tc gia nhm OH alcol ti carbon s 5 v chc aldehyd (ging phn ngto bn acetal gia aldehyd v alcol). Nhm OH ny gi l nhm OH bn acetal ctnh cht khc vi nhng chc alcol khc.

    Trong cng thc chiu vng (Fischer) nhm OHbn acetal bn phi vng(cng pha vi vng) gi l -D-glucose (cng thc I), nhm OH bn tri vng(khc pha vi vng) gi l -D-glucose (cng thc II). -D-glucose v -D-glucosel 2 ng phn anomer vi nhau.

    I-D-Glucopyranose

    C

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    OH

    H

    OH

    H

    HO

    H

    H

    O

    OHH1

    23

    4

    5

    6

    II-D-Glucopyranose

    C

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    OH

    H

    OH

    H

    HO

    H

    H

    O

    HHO23

    4

    5

    6

    1

    CHO

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    OH

    H

    OH

    OH

    H

    HO

    H

    H

    D-Glucose

    1

    2

    3

    4

    5

    6

    Biu din cc ng phn anomer theo cng thc chiu Haworth:

    Nhm OH bn acetal v pha di vng l ng phn -D-glucose.

    Nhm OH bn acetal pha trn vng l ng phn-D-glucose.

    Cch biu din cc nhm OH t cng thc chiu Fischer sang cng thcchiu Haworth:

    Trn cng thc chiu Fischer nhm OH bn acetal bn phi so vi mchthng ng ca carbon.

    Trn cng thc chiu Haworth nhm OH bn acetal pha di ca vng.Nhm OH bn acetal bn tri so vi mch thng ng ca carbon thtrn cng thc chiu Haworth pha trn ca vng.

    6

    5

    1

    -D-Glucopyranose

    H

    H

    HH

    CH2OH

    OH

    OH

    OH

    OH

    O

    H

    6

    5

    1

    -D-Glucopyranose

    OH

    H

    HH

    CH2OH

    OH

    OH

    OH

    H

    O

    H

    Trn cng thc -D-glucopyranose 2 nhm OH ti carbon 1 v 2 c v trcisv trn cng thc -D-glucopyranose 2 nhm OH ti carbon 1 v 2 c v tr trans.

    40

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    41/183

    Cc ng phn anomer c th chuyn ha ln cho nhau.

    Trong dung dch glucose, khi cc ng phn v c thit lp s cnbng th c hn hp gm 36% ng phn v 64% ng phn .

    Biu din cc ng phn anomer ca monosaccharid theo cng thc cu

    dng:

    D-Glucopyranose

    1

    O

    OHHO

    HOHO

    CH2OHH

    H

    H HH

    a

    O

    OHHO

    HOHO

    CH2OHH

    H

    H

    H

    H

    D-Glucopyranose

    1e

    ng phn c nhm OH bn acetal v tr axial (a). ng phn c nhm

    OH bn acetal v trequatorial (e). Hin tng bi quay (Mutarotation).

    Tinh th -D-(+)-glucose c nhit nng chy 146C.

    Khi ha tan vo nc c dung dch c quay cc +112. Mt thi giansau quay cc gim dn v t n gi tr khng i +52,7. Mt khc tinh th -D(+)-glucose kt tinh nhit 98C c nhit nng chy 150C, khi ha tanvo nc c dung dch c quay cc +19 v dn dn tng ln n gi trkhng i + 52,7.

    Gii thch hin tng bi quay:

    Quay

    O

    HHO

    HOHO

    CH2OHH

    H

    H O HH O H

    C

    OH

    HO

    HO

    HO

    CH2OHH

    H

    HH

    H

    O H

    C

    OHHO

    HO

    HO

    CH2OHH

    H

    HH

    HO

    OHHO

    HO

    HO

    CH2OHH

    H

    H HH

    D-Glucopyranose

    + H+H+O

    OHHO

    HO

    HO

    CH2OHH

    H

    H HH

    +

    +

    O

    OH

    HO

    HOHO

    CH2OHH

    H

    H

    H

    H

    H+

    -H+

    M vong

    ong vong

    D-Glucopyranose

    S thay i gc quay cc t n gi tr cn bng ca mi loi ngphn ny gi l s bi quay (mutarotation). Tt c cc monosaccharid u c hintng bi quay (tr mt vi cetose). Hin tng bi quay l nguyn nhn to racc ng phn anomer (s anomer ha) trong cc monosaccharid.

    41

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    42/183

    5

    4

    3

    2

    1CHO

    C

    C

    CCH2OH

    OH

    OH

    OH

    H

    H

    H 5

    4

    3

    2

    1CHO

    C

    C

    CCH2OH

    H

    H

    OH

    H

    HO

    H4

    3

    2

    1C

    C

    C

    C

    H

    H

    H

    HO

    H

    HHO

    CH2OH

    O

    D-Ribose (Rib)

    OCH2OH

    OH

    H

    H

    OH

    HH

    H

    2-Deoxy- D-Ribose 2-Deoxy-D-ribofuranose 1.4. Tnh cht l hc ca monosaccharid

    Monosaccarid dng rn, kt tinh c, khi chng ct b phn hy, khngmu, d tan trong nc, rt kh tan trong ether hay cloroform, trung tnh, c vngt khc nhau, c tnh quang hot []D.

    C hin tng bi quay v c cn bng ng

    1.5. Tnh cht ha hc ca monosaccharid

    1.5.1. Phn ng oxy ha

    Ging nh cc hp cht -hydroxycarbonyl (-oxycarbonyl), monosaccharidrt d b oxy ha v to cc acid tng ng bi cc tc nhn oxy ha nh thucth Fehling Cu (OH)2, thuc th Tollens Ag (NH3)2NO3.

    O OH

    HO

    HOHO

    CH2OHH

    H

    H

    H

    H

    COO-

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    OH

    H

    OH

    OH

    H

    HO

    H

    H+ 2 Cu(OH)2+ Cu2O + 2H2O

    Mau o gach

    OOH

    HO

    HO

    HO

    CH2OHH

    H

    H

    H

    H

    COOH

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    OH

    H

    OH

    OH

    H

    HO

    H

    H+ 2Ag+ + 2Ag+ H2O

    D-Glucose Acid Gluconic

    Cc phn ng ny dng nh lng hm lng ng trong nc tiu v mu.

    Cc monosaccharid b oxy ha bi thuc th Fehling v Tollens gi l ng kh

    Fructose khng b oxy ha bi cc thuc th trn.

    Mt s cht oxy ha khc c th oxy ha chc alcol bc 1 v to thnh diacid.

    42

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    43/183

    OOH

    HO

    HOH

    CH2OHOH

    H

    H

    H

    H

    COOH

    C

    C

    C

    C

    COOH

    OH

    H

    H

    OH

    H

    HO

    HO

    H

    + 3[O]

    - H2O

    Acid GalactaricD-GlactoseAcid Galactosaccharic

    OOH

    HO

    HOHO

    CH2OHH

    H

    H

    H

    H

    COOH

    C

    C

    C

    CCOOH

    OH

    H

    OH

    OH

    H

    HO

    H

    H

    + 3[O]

    - H2O

    D-Glucose Acid SaccharicAcid periodic tc dng vi monosaccharid, mch carbon b ct t v to dialdehyd.

    D-Glucose

    2

    4

    + HIO 3+ HCOOH

    CHOC

    CH2OH

    H

    C

    CHO

    OHH

    O+ HIO 4

    C

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    H

    OH

    OH

    HO

    H

    H

    H

    OHH

    O

    1

    2

    3

    4

    5

    6

    Cat mach carbon

    - HIO3

    Metyl -D-2-Deoxyribopyranosid

    O

    C

    CO CH 3

    OO

    H

    H HH

    H

    CHO

    C

    O

    C

    C

    CHO

    H

    H

    H

    H

    CH3O

    H

    OO CH 3

    H

    HO

    H

    OH HH

    H+ HIO4

    1.5.2. Phn ng kh

    Kh ha nhm carbonyl ca monosaccharid bng hn hng natri trongH2SO4 long, natrihydrid bo (NaBH4) hoc bng H2 c xc tc th to thnh ccpolyalcol no. Polyalcol to thnh c tn gi nh monosaccharid tng ng nhngthay tip v ng ose bng it hoc itol.

    D-Sorbit , D-Glucitol L-GlucoseD-Glucose

    [ H ]H2-Ni

    CH2OH

    C

    C

    C

    C

    CHO

    OH

    OH

    OH

    H

    H

    H

    HO H

    CH2OH

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    OH

    OH

    OH

    H

    H

    H

    HO H

    CHO

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    OH

    OH

    OH

    H

    H

    H

    HO HO OHHO

    H

    H HOH

    H

    CH2OH

    HHO

    43

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    44/183

    D - FructoseD - Mannit , MannitolD - Mannose

    NaBH4NaBH4

    CH2OH

    C

    C

    C

    C

    HHO

    OHH

    OHH

    CH2OH

    O

    CH2OH

    C

    C

    C

    C

    HO H

    HHO

    OHH

    OHH

    CH2OH

    CHO

    C

    C

    C

    C

    HO H

    HHO

    OHH

    OHH

    CH2OH

    NaBH4

    D-glucose

    NaBH4

    D-sorbitol

    NaBH4 NaBH4

    D-manose D-manitol D-fructose

    CH2OH

    CH2OH

    HO

    OH

    HOOH

    CH = O

    CH2OH

    HO

    OH

    HOOH

    CH = O

    CH2OH

    OH

    OH

    HOOH

    CH2OHC

    CH2OH

    O

    OH

    HOOH

    CH2OH

    CH2OHOH

    HOOH

    OH

    1.5.3. Phn ng epimer ha

    Trong mi trng kim long hoc pyridin, mi monosaccharid nh D-glucose, D-Mannose, D-Fructose b epimer ha v to thnh hn hp 3 epimer. Sepimer ha xy ra nh sau:

    Trong mi trng kim long

    CHO

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    OH

    OH

    OH

    H

    H

    H

    HO H

    D-Glucose D- Mannose

    CHO

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    H

    OH

    OH

    HO

    H

    H

    HO H

    Giong nhau

    D-Fructose

    CH2OH

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    O

    OH

    OH

    H

    H

    HO H

    CHOH

    C

    CC

    C

    CH2OH

    OHHO H

    OH

    OH

    H

    H

    S epimer ha cng c kh nng xy ra trong iu kin khi monosaccharidtip xc vi dung dch brom, pyridin v tip theo l qu trnh kh ha.

    44

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    45/183

    Br2+H2O +Na(Hg), CO2-H2O

    D- Mannose

    CHOC

    C

    C

    C

    CH2OH

    H

    OH

    OH

    HO

    H

    H

    HO H

    CHOC

    C

    C

    C

    CH2OH

    OH

    OH

    OH

    H

    H

    H

    HO H

    D-Glucose

    Pyridin

    COOHC

    C

    C

    C

    CH2OH

    H

    OH

    OH

    H

    H

    HO H

    HO

    Hn hp epimer acid gluconic

    COOHC

    C

    C

    C

    CH2OH

    OH

    OH

    OH

    H

    H

    HO H

    H

    Gluconolacton

    CC

    C

    C

    C

    CH2OH

    H

    OH

    H

    H

    HO H

    HOO

    O

    Ch :Trong mi trng kim c mch carbon b ct t v to thnh cccht c mch carbon ngn hn. V d D -Fructose trong mi trng kim c tothnh hn hp gm 1,3-dioxyceton, glycerin, aldehyd glycolic v aldehyd formic.

    1.5.4. Phn ng loi nc - dehydrat ha

    Khi un vi acid, cc pentose b loi 3 phn t H2O to furfural.

    Furfurol , FurfuralPentose

    + 3 H2 OAcid

    un nongC5H10O5

    O

    Phn ng Selivanop

    Di tc dng ca HCl, cc pentose, hexose to ra furfural v chuyn hanhanh thnh hydroxymethylfurfural, n ngng t tip vi resorcinol to phm

    vt mu anh o (phn ng ny dng phn bit aldose v cetose).

    CHO

    Resorcinol

    O

    OH

    HOH

    HOHO

    H

    HH

    H

    CH2OH

    CHO

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    OH

    H

    H

    OH

    OH

    H

    HO

    H

    OCH=OCH2OH

    O

    OHHO

    CH2OHCH2OH

    CH2OH

    C

    C

    C

    C

    CH2OH

    O

    OH

    HO

    OH

    H

    H

    H

    HCl

    NhanhD-fructose

    -D-glucose

    -3H2O

    ngng tu4-Hydroxymethylenfurfural

    Cham

    OH

    OH

    D-glucose

    San pham co

    mau o anh ao

    HCl-3 H2O

    D-fructofuranose

    1.5.5. Phn ng to osazon

    45

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    46/183

    Monosaccharid tc dng vi 3 mol phenylhydrazin to phn t osazon.

    ;;

    -NH3

    D-Glucozazon

    -2 H2O- C6H5-NH2

    + 3C6H5-NH-NH2

    CH

    C

    C

    CC

    CH2OH

    OHOH

    H

    HH

    HO H

    N NH C6H5N NH C6H5

    OH

    CHCHO

    HO

    H

    H N

    CH2OH

    HN NH C6H5

    NH C6H5

    CHO

    C

    C

    CC

    CH2OH

    OH

    OHOH

    H

    HH

    HO H

    D-Glucose

    Cc ng phn epimer u cho cng mt loi osazon.

    Osazon l cht kt tinh c hnh th xc nh, c th dng nhn bit ccmonose

    Cc ng phn epimer ca aldose v cetose c cu hnh *C3,*C4,*C5 ging nhau,

    chng c cng 1 osazon v khi to osazon khng cn carbon bt i xng ti C2.V d: D-glucose, D-mannose v D-fructose c chung mt osazon.

    Theo Fischer, osazon bn l do to "phc cng cua".

    Bng ph hng ngoi (IR), cho thy phn t osazon bn v tn ti h lin hpv c lin kt hydro ni phn t (C - O... H - N).

    .

    ..

    ..

    .....

    .......N

    CHC

    N

    HN

    NH

    OC

    CH2OH(HOCH)2

    HN

    CH2OH

    NH

    NC

    CH

    N

    Theo Fischer :

    ...

    Theo IR :

    Osazon cua D-glucose

    1.5.6. Phn ng to acetal vng v cetal vngMonosaccharid c 2 nhm OH cnh nhau v tr cisngng t vi ceton to cetal

    + 2H2O+ 2 C CH3H3C

    O

    cis

    cis

    OH

    H

    HCH2OH

    H

    O

    O

    C

    CH3

    CH3

    OOCH3

    CH3

    OH

    HOH

    OH

    H HOOH

    H

    CH2OH

    H

    46

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    47/183

    1.5.7. Phn ng to glycosid

    Alcol hoc phenol tc dng vi nhm OH bn acetal ca monosaccharid tothnh hp cht alkyl (hoc aryl) glycosid.

    O

    HHOHO

    H

    H HOOH

    H

    CH2OH

    HLien ket glycosid+ ROH

    + H2 O

    Alkyl -glucosid-glucose

    HCl khoR O

    H

    CH2OH

    H

    OHH

    HOHO HO

    H

    + ROH

    O

    H

    HOHO

    H

    H

    OH

    OH

    HCH2OH

    H

    O

    H

    HOHO

    H

    O

    OH

    HCH2OH

    H R

    Lien ket glycosid

    + H2O

    Alkyl -glucosid-glucose

    HCl kho

    H

    Glycosid to thnh t glucose th gi l glucosid; t mannose th gi lmannosid; t galactose gi l galactosid; t fructose gi l fructosid.

    O

    H

    HOH

    OH

    H

    OCH3

    OH

    H

    CH2OH

    H

    O

    H

    HOHO

    H

    O

    OH

    H

    CH2OH

    H CH3

    H

    O

    H

    HOHO

    H

    H

    OCH3

    H

    OH

    CH2OH

    H

    Methyl -glucosid Methyl -galactosid Methyl -MannosidCc glycosid bn vng trong mi trng kim nhng rt d phn ly thnh

    monosaccharid v alcol trong mi trng acid v di tc dng ca enzym.

    + ROH

    O

    H

    HOHO

    H

    H

    OH

    OH

    H

    CH2OH

    H

    O

    H

    HOHO

    H

    O

    OH

    HCH2OH

    H R

    H

    + H2 O

    Alkyl -glucosid -glucose

    Acid hoc men

    Cc enzym c tc dng thy phn rt chn lc.

    V d:Enzym maltase ch thy phn -glycosid.

    Enzym tc dng nh ha ch tc dng vi -glycosid.

    Lin kt glycosid cn c to thnh gia cc phn t monosaccharid vinhau cho ra oligosaccharid (di, tri, tetraose) v polysaccharid.

    Cc glycosid khng c hin tng bi quay (Mutarotation) v khng tc dngvi thuc th Fehling v thuc th Tollens.

    47

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    48/183

    1.5.8. Phn ng to ether

    Glucosid tc dng vi dimethylsulfat hoc methyliodid trong mi trngkim to thnh methyl tetra o -methyl glucosid.

    V d: Khi cho Methyl -D-glucosid tc dng vi methyliodid hoc

    dimethylsulfat v NaOH to hp cht c chc ether l methyl -2,3,4,6-tetra-O-methyl-D- glucosid.

    Methyl - D-glucosid Methyl -2,3,4,6-tetra-o-methyl D-glucosid

    - 4 CH3OSO3H

    , NaOH+ 4 (CH 3O)2SO2

    O

    OCH3

    HO

    HO

    HO

    H

    H

    H

    H

    H

    CH2OH CH2OCH3O

    OCH3

    CH3O

    CH3O

    CH3O

    H

    H

    H

    H

    H

    Hp cht methyl -2,3,4,6-tetra-O-methyl-D-glucosid tc dng vi H2O trongmi trng acid th ch c lin kt osid O-CH3 ti nguyn t carbon s 1 b thyphn. Cc nhm O -CH3 khc hon ton khng b thy phn(v chng l lin ktether).

    O

    OCH3

    CH3O

    CH3O

    CH3O

    H

    H

    H

    H

    H

    CH2OCH3

    - CH3OH

    + H2O , H+

    -2,3,4,6-tetra-o-methyl D-glucoseMethyl -2,3,4,6-tetra-o-methyl D-glucosid

    O

    OH

    CH3O

    CH3O

    CH3O

    H

    H

    H

    H

    H

    CH2OCH3

    2,3,4,6-Tetra-O-methyl-D-Glucose

    CHOC

    C

    C

    CCH2OCH3

    OCH3

    OCH3

    CH3O H

    H

    H

    H

    OH

    2,3,4,6-Tetra-O-methyl- -D-Glucopyranose

    C

    C

    C

    C

    CCH2OCH3

    OCH3

    OCH3

    CH3O H

    H

    H

    H

    H

    O

    HO

    1.5.9. Phn ng to ester

    Aldohexose b acetyl ha (to ester) bi anhydrid acetic to hp chtacetylpyranose.

    V d: -D-Glucose tc dng vi anhydrid acetic to hp cht -D

    pentaacetylglucose.

    48

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    49/183

    1

    +5 (Ac) 2O

    -D-glucose

    - 5CH3COOH

    CH2OHO

    OH

    HO

    HO

    HO

    H

    H

    H

    H

    H

    1

    CH2OAcO

    OAc

    AcO

    AcO

    AcO

    H

    H

    H

    H

    H

    - D-Pentaacetylglucose

    Khi cho -D-pentaacetylglucose tc dng HBr trong mi trng acid aceticth ch c chc ester ti carbon s 1 tham gia phn ng.

    1

    -Brom-2,3,4,6-tetra-acetyl- - D-Glucopyranose

    + HBr

    1

    CH2OAcO

    Br

    AcO

    AcO

    AcO

    H

    H

    H HH

    1

    CH2OAcO

    OAc

    AcO

    AcO

    AcO

    H

    H

    H

    H

    H

    - CH3COOH

    1,2,3,4,6-Penta-acetyl- -D-GlucopyranosePhn ng gia 1-brom-2,3,4,6-tetraacetyl--D-glucose vi phenolat hoc

    alcolat v sau phn ng vi alcol methylic trong amoniac (thc hin phn ngtrao i ester) s thu c phenyl --D-glucosid hoc alkyl --D-glucosid.

    Alkyl-- D-Glucopyranosid

    Phan ng trao oi ester

    CH2OH

    + 4CH3OH (NH3)

    -RO-

    O

    OR

    AcO

    AcO

    AcO

    H

    H

    H

    H

    H

    CH2OAc

    1

    O

    Br

    AcO

    AcOAcO

    H

    H

    H HH

    1-Brom-2,3,4,6-tetra-acetyl- - D-Glucopyranose

    -Br1

    CH2OAc

    O

    OR

    HO

    HO

    HO

    H

    H

    H

    H

    H

    1 - 4CH3COOCH3

    Trong thin nhin thng gp mt s glucosid nh sau:

    CH2OH

    Vanilin-- D-Glucopyranosid

    1

    O

    O

    HO

    HOHO

    H

    H

    H

    H

    H

    CH3O

    CHO

    CH2OH

    1

    O

    O

    HO

    HOHO

    H

    H

    H

    H

    H

    CH3O

    CH=CH CH2OH

    CH2OH

    Coniferin-- D-Glucopyranosid

    1

    O

    O

    HO

    HO

    H

    H

    H

    H

    H

    CH3O

    CH=CH CH2OHHO

    Amygdalin

    1

    CH2OH

    HOHO

    HO

    O

    O

    CH2

    CN

    H

    C6H5C

    HOHO

    HO

    O

    O

    49

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    50/183

    1.5.10. Phn ng to phc mu xanh vi Cu (OH)2

    Cc 3,4-diol ca 2 monosaccharid c th quay ngc nhau to phc ng

    phc ong

    Cu (OH)2

    O

    OHOH

    HOHO

    CH2OHH

    HH

    O

    OHOH

    OO

    CH2OHH

    HH

    HCu

    OO

    OHOH

    O

    H

    H

    HOH2C H

    H

    4 4

    4

    1 11

    1.5.11. Phn ng tng mch carbon

    Khi cho cc aldose tc dng vi HCN, thy phn, to lacton v sau khha th mch carbon ca aldose c tng ln.

    V d: T aldopentose s to thnh aldohexose.

    Cyanhydrin Acid Gluconic

    - H2O

    + H2O

    H+

    H+

    CC

    C

    C

    CH2OH

    H

    OH

    H OH

    HO

    H

    HHOCOOH

    CC

    C

    C

    CH2OH

    H

    H OH

    HO

    H

    OHH

    C O

    O

    CC

    C

    C

    CH2OH

    H

    OH

    H OH

    HO

    H

    HHOCN

    Gluconolacton

    CC

    C

    C

    CH2OH

    H

    H OH

    HO

    H

    HHOC O

    O

    CO2

    Na (Hg)

    Aldohexose

    CC

    C

    C

    CH2OH

    H

    OH

    H OH

    HO

    H

    HHOCHO

    + H2O

    CC

    C

    C

    CH2OH

    H

    OH

    H OH

    HO

    H

    OHH

    CN

    - H2O

    CC

    C

    C

    CH2OH

    H

    1.5.12. Phn ng gim mch carbon

    C th gim mch carbon ca aldose theo cc bc sau:

    Oxy ha aldose bng dung dch brom.

    Chuyn ha thnh mui calci. Oxy ha mui calci bng H2O2 vi s cmt ca mui st Fe3+, aldose to thnh c s carbon gim mt nguyn t.

    OH

    H OH

    HO

    H

    H

    COOH

    OH

    CO2

    Na (Hg)

    CC

    C

    C

    CH2OH

    H

    OH

    H OH

    HO

    H

    OHH

    CHO

    Aldopentose

    + HCN

    CHOC

    C

    C

    CH2OH

    H

    OH

    H OH

    HO

    H

    50

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    51/183

    AldopentoseCalci gluconatAcid GluconicAldohexose

    Fe3+

    + H2O2 2 -+ CO3

    C

    C

    CCH2OH

    H

    OH

    H OH

    HO

    H

    CHO2

    CC

    C

    C

    CH2OH

    H

    OH

    H OH

    HO

    H

    OHHCOO- Ca

    + CaCO3Br2 + H2O

    CC

    C

    C

    CH2OH

    H

    OH

    H OH

    HO

    H

    OHH

    COOHCC

    C

    CCH2OH

    H

    OH

    H OH

    HO

    H

    OHH

    CHO

    Cc phn ng to glycosid, to ether, ester, tng, gim mch carbon lnhng phn ng quan trng xc nh cu to cu monosaccharid.

    1.5.13. Phn ng ln men

    Ln men l qu trnh sinh ha rt phc tp xy ra do enzym tc dng ln c

    cht, ngoi sn phm chnh cn c sn phm ph:

    HOOCCH2CCH2COOH

    COOH

    OH

    H23 CO2 ++C2H5OH

    2 CO2+ 2 H2

    ++

    +

    +

    +

    Len menAceton-Butylic

    Len men Citric

    Len men Lactic

    Len men Butyric

    C6H12O6

    Len men Ru

    H2O

    D-glucoseCH3CH2CH2CO2H

    2CH3CHOHCO 2H

    CH3COCH3

    2 CO2

    C4H9OH

    2 C2H5OH

    2. Oligosaccharid

    Oligosaccharid l nhng hp cht c to thnh do cc monosaccharid kthp vi nhau bng lin kt glycosid.

    Oligosaccharid (oligo: mt vi) b thy phn cho mt vi monosaccharid.

    Trong t nhin c: maltose, cellobiose, saccharose (ng ma), lactose

    (

    ng sa), melibiose, gentiobiose, manniotriose, raffinose, gentianose.n gin v quan trng nht l cc disaccharid.

    2.1. Disaccharid

    Disaccharid c cng thc phn t: C12H22O11.

    Thy phn disaccharid to ra 2 phn t monosaccharid.

    C12H22O11 + H2O C6H12O6 + C6H12O6

    C th chia disaccharid thnh 2 loi: ng kh v ng khng kh.

    51

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    52/183

    2.1.1. Disaccharid c tnh kh: Maltose, cellobiose, lactose

    ng kh l ng cn nhm OH bn acetal c th chuyn v dng aldehyd.

    (+) Maltose hay[4-O-(-D-glucopyranosyl)]-D-Glucopyranose.

    Thy phn maltose to ra 2 phn t -glucose. Biu din cng thc cu to

    ca maltose di dng cng thc chiu Fischer, cng thc chiu Haworth, cngthc cu dng nh sau:

    Cong thc cau dang cua (+) Maltose

    O

    OHHO

    HO

    CH2OH

    O

    HH

    H

    H

    H

    H

    H

    H

    HH

    OH

    CH2OH

    HOOH

    O

    LK glycosid

    HO ban acetal

    D- GlucopyranoseD- Glucopyranose

    12

    4

    1

    4

    2

    Maltose do 2 phn t -D-glucose to thnh. Lin kt glycosid trong phn tmaltose do nhm OH bn acetal ca phn t -glucose th nht tc dng vinhm OH alcol v tr s 4 ca phn t -D- glucose th 2. Trong phn t(+)maltose cn c nhm OH bn acetal. Nhm OH bn acetal ny c th chuyn vchc aldehyd. Vy (+)maltose tc dng vi thuc th Fehling v thuc thTollens. (+)Maltose l mt ng kh.

    Maltose tc dng vi phenylhydrazin to osazon C12H20O9 (=N-NH-C6H5).

    2

    4

    1

    4

    21

    O

    OHHO

    HO

    CH2OH

    O

    HH

    H

    H

    HH

    H

    H

    CH2OH

    HO

    N

    CCH

    OH

    N NH C6H5NH C6H5

    Osazon cua (+) maltose

    Maltose tc dng vi dung dch nc brom to acid maltobionic (C11H21O10)COOH

    Acid maltobionic

    O

    OHHO

    HO

    CH2OH

    O

    HH

    H

    H

    HH

    H

    H

    CH2OH

    HO C COOH

    OHH

    OH

    1

    2

    4

    1

    4

    2

    (+)-Maltose cng tn ti anomer v . Di tc dng ca enzym maltase hocthy phn acid, maltose chuyn ha hon ton thnh 2 phn t -(+)-D- glucose.

    Phn ng chng minh (+)matose l [4-O-(-D-glucopyranosyl)-D-glucopyranose:

    52

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    53/183

    O

    Acid D-maltobionic

    OHHO

    HO

    CH2OH

    O

    HH

    H

    H

    HH

    H

    H

    H

    CH2OH

    HOOH

    C

    OH

    COOH

    O

    OCH3CH3O

    CH3O

    CH2OCH3

    O

    HH

    H

    H

    HH

    H

    HH

    CH2OCH3

    3OOCH3

    C

    OCH3

    COOHCH

    (CH3)2SO4 , NaOHMethyl hoa

    Acid octa-O-methyl-D-maltobionic

    O

    OHHO

    HO

    CH2OH

    O

    HH

    H

    H

    H

    H

    H

    H

    HH

    OH

    CH2OH

    HO

    OH

    O

    (+) Maltose , Anomer+ Br2 , H2OOxy hoa

    H2O , H+Thuy phan

    2,3,4,6-Tetra-O-methyl-D-glucopyranose

    O

    OCH3CH3O

    CH3O

    CH2OCH3

    HH

    H

    H

    H

    OH

    ( Anomer )

    CC

    C

    OHHHCH3O

    C

    COOH

    H OCH3

    OCH3HCH2OCH3

    +

    Acid-2,3,5,6-Tetra-O-methyl-D-gluconic

    Enzym maltase l enzym chn lc c trng ch thy phn vi lin kt -glycosid.

    Cellobiose hay[4-O-(-D-glucopyranosyl)]-D-glucopyranose.

    Cellobiose l sn phm phn hy ca cellulose. Cellobiose thuc loi ngkh. Hai phn t -D-glucose lin kt vi nhau ti v tr 1 v to phn t cellobiosec lin kt 1,4--glycosid.

    2

    4

    1 4

    21

    D- Glucopyranose

    LK glycosid

    O

    OHHO

    HO

    CH2OH

    HH

    H

    H

    O

    H

    H

    H

    H

    H HOH

    CH2OH

    HOOH

    O

    Cong thc cau dang cua (+) Cellobiose

    5

    6

    53

    3

    D- Glucopyranose

    ( anomer)

    6

    53

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    54/183

    Lactose hay [4-(-D-galactopyranosido)-D-glucopyranose: ng sa.

    Thy phn lactose to ra phn t-D-galactose v D -glucose. Lactose cngging phn t maltose c 2 dng ng phn v .

    2

    4

    1 4

    2 1

    D- Galactopyranose

    LK glycosid

    O

    OHHO

    H

    CH2OH

    HH

    H

    OH

    O

    H

    H

    H

    H

    H HOH

    CH2OH

    HOOH

    O

    Cong thc cau dang cua Lactose

    56

    53

    3

    D- Glucopyranose

    ( anomer)

    6

    Tnh cht: Cc loi ng kh u tham gia cc phn ng nh cc aldose:

    O

    H

    OHH

    H

    HH

    CH2OH

    OHHO

    OH

    D (+)-Galactose

    O

    H

    OHH

    H

    HH

    CH2OH

    OHHO

    OH

    C=N

    C=N

    NHC6H5

    NHC6H5C

    C

    C

    OH

    OH

    HO

    H

    H

    H

    CH2OH

    H

    COOOH

    C OH

    C

    C

    C

    OH

    OH

    HO

    H

    H

    CH2OH

    H

    H

    ++

    D -Glucosazon D (+)-Galactose D -(-) - Acid gluconic

    Acid LactobionicLactosazon

    Thuy phanThuy phan

    O

    H

    H

    H

    HH

    CH2OH

    OHHO

    OH

    O

    H

    HOOH

    CH2OH

    H H

    HCOOH

    OH

    O

    H

    H

    H

    HH

    CH2OH

    OHHO

    OH

    O

    H

    HO

    CH2OH

    H

    H

    CC=NNHC6H5

    OH

    NNHC6H5

    H

    O

    H

    H

    H

    HH

    CH2OH

    OH

    HO

    OH

    O

    H

    HOOH

    CH2OH

    HH

    H

    OH

    H

    O

    C6H5NHNH2 Br2 ,H2O+ +

    Lactose ( -Anomer ) Lactose c ng phn v l do s chuyn quay.

    S chuyn quay ca lactose c th minh ha nh sau:

    54

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    55/183

    (dang )

    O

    OOHHO

    OH

    HO H

    CH2OH

    OH

    O

    CH2OH OH+

    O

    OOHHO

    OH

    HO H

    CH2OH

    OH

    OH

    CH2OH OH2

    H +(dang)

    +O

    OOHHO

    OH

    HO OH2

    CH2OH

    OH

    OH

    CH2OHO

    OOHHO

    OH

    HO OH

    CH2OH

    OH

    O

    CH2OHban acetal chuyen quay

    2.2. Disaccharid khng kh. ng khng kh

    ng khng kh l ng khng cn nhm OH bn acetal chuyn thnhaldehyd. Do ng khng kh khng tc dng vi thuc th Fehling v thuc

    th Tollens.

    2.2.1. Saccharose hay-Glucopyranosido--D-fructofuranosid:ng ma.Saccharose c gc quay cc (+),c trong ng ma, ng c ci.

    Saccharose c cng thc phn t C12H22O11. Khc vi cc disaccharid khc,saccharose khng tc dng vi cc thuc th Tollens v Fehling cho nn saccharosel ng khng kh.

    (+)-Saccharose khng to osazon, khng c ng phn anomer v cngkhng c hin tng bi quay trong dung dch.

    Nhng tnh cht trn chng t (+)-saccharose khng c chc aldehyd trongphn t. Saccharose b thy phn to thnh D -(+)-glucose v D -(-)-fructose.

    (+)-Saccharose c cng thc cu to nh sau:

    3

    6

    5 O

    OHHO

    HO

    CH2OH

    HH

    H

    H

    O

    HO

    CH2OH

    H

    H

    H

    CH2OH

    OH

    HO

    4

    2

    D-Glucopyranse

    D-Fructofuranose

    Thy phn saccharose bng dung dch acid long hay enzym invertase sto thnh hn hp D -(+)-glucose v D -(-)-fructose c khi lng nh nhau. Sthy phn ny dn n s thay i gc quay cc ban u ca saccharose. Gcquay cc t (+)chuyn thnh (-). Hin tng gi l s nghch quay (o quay)ca (+)saccharose. Hn hp thy phn trn gi l "ng nghch quay". Mt ongl ng nghch quay.

    S nghch quay l do s b tr gc quay cc ca D -(+)-glucose v D -(-)-

    fructose. Gc quay cc ca (+) saccharose +66,5, ca D -(+)-glucose +52,7 v ca

    55

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    56/183

    D -(-)-fructose 92,4. Kt qu l dung dch saccharose sau khi thy phn c gcquay cc (-).

    V vy D -(+)-glucose cn gi lDextrose v D -(-)-fructose gi lLevulose.

    3. Polysaccharid

    Polysaccharid l nhng hp cht bao gm hng trm n hng nghn gcmonosaccharid kt hp vi nhau bng lin kt glycosid.

    Cc polysaccharid quan trng hay gp l tinh bt v cellulose. Chng u ccng thc phn t l (C6H10O5) n. Cc polysaccharid l nhng thnh phn quantrng trong th gii ng vt v thc vt. Polysaccharid c hnh thnh do qutrnh quang hp trong t nhin. Di tc dng ca nh sng, CO2 v H2O tothnh monosaccharid. Cc monosaccharid mt nc to thnh polysaccharid.

    h6CO2 + 6 H2O C6H12O6 + 6O2

    + n H2O(C6H10O5)nnC6H12O6

    Tinh bt v cellulose l nhng cht quan trng i vi con ngi. Thc phmchng ta dng hng ngy, o ta mc, vt dng ta dng trong gia nh u cngun gc t tinh bt v cellulose.

    3.1. Tinh bt

    Tinh bt c cu to dng ht v kch th

    c khc nhau.Tinh bt c 20% amylose v 80% amylopectin. Amylose c cu trc mch

    thng v tan c trong nc. Amylopectin c cu trc phn nhnh v khng tantrong nc. Di tc dng ca acid hoc enzym, tinh bt b thy phn dn thnhcc phn t c phn t lng nh hn l dextrin, maltose v glucose.

    3.1.1. Cu trc ca amylose

    Amylose c cu trc mch thng do cc phn t -glucose lin kt vi nhaubng lin kt -[1,4]-glucosid.

    Amylose dang cong thc Haworth

    D-Glucose

    n

    O

    OOH

    OH

    CH2OH

    H

    H

    H

    HH

    O

    HH

    H

    H

    H

    CH2OH

    OH

    OH

    O

    O

    O

    O

    OH

    OH

    CH2OH

    H

    H

    H

    HH

    O

    HH

    H

    H

    H

    CH2OH

    OH

    OH

    O

    D-Glucose (+)Maltose

    56

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    57/183

    O

    O

    HO

    O

    H

    H

    H

    H

    HH

    H

    HH H

    CH2OH

    O

    OH

    OH

    O

    O

    OH

    OH

    CH2OH

    CH2OH

    HHH

    H

    HH

    H

    H

    H

    H

    O

    HO

    O

    O

    HO

    HO

    14

    14

    14

    14

    D-Glucose

    D-Glucose

    D-Glucose

    n

    Amylose dang cong thc cau dang

    (+) Maltose

    D-Glucose

    CH2OH

    Cc phn ng chng minh cu to amylose:Methyl ha amylose bng dimethylsulfat v NaOH. Sn phm methyl ha

    em thy phn to thnh 2,3,4,6-tetra-O-methyl -D-glucose v 2,3,6-tri-O-metyl--D-glucose. iu chng t trong amylose c lin kt [1-4]-glucosid.

    n

    O

    O

    CH3O

    O

    H

    H

    H

    H

    HH

    H

    HH H

    CH2OCH

    3

    CH2OCH

    3

    CH3O

    OCH3

    OCH3

    O

    OCH3

    OCH3

    CH2OCH3

    CH2OCH3

    HHH

    H

    H H

    H

    H

    H

    H

    O

    CH3O

    O

    O

    OCH3

    CH3O

    CH3O

    HCl

    2,3,6-Tri-O-metyl- -D-gluccose( n+1) phan t

    2,3,4,6-Tetra-O-metyl- -D-gluccosehieu suat 0,5%

    va

    HO

    OCH3

    CH2OCH

    3

    HH

    H

    H

    H

    O

    O

    CH3O

    O

    OH

    H

    H

    H

    HH

    CH2OCH3

    CH3O

    OCH3CH3O

    3.1.2. Cu trc ca amylopectin

    Amylopectin cng gm cc phn t -D-glucose to thnh bng lin ktglucosid v tr [1-4] v [1-6].

    57

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    58/183

    D-Glucose

    D-Glucose

    O

    O

    HO

    O

    H

    H

    H

    H

    HH

    H

    HH H

    CH2OH

    CH2OH

    O

    OH

    OH

    O

    CH2 O

    O

    HO

    O

    H

    H

    H

    H

    HH

    H

    HH H

    CH2OH

    OH

    OH

    O

    HO

    HO

    1

    4

    6

    1

    1

    4

    D-Glucose

    D-GlucoseLien ket glucosid 1,4

    Lien ket glucosid 1,4

    Lien ket glucosid 1,6

    Cong thc cau dang cua amylopectin

    Cc phn ng chng minh cng thc cu to ca amylopectin:Methyl ha amylopectin sau em thy phn trong mi trng acid th

    thu c 2,3,6-tri-O-methyl--D-glucose (chim 90%), 2,3,4,6-tetra-O-methyl--D-glucose (chim khong 5%) v 2,3-di-O-methyl--D-glucose (chim khong 5%).

    11

    2

    2,3,6-Tri-O-methyl- D-Glucose

    (90%)

    2,3,-Di-O-methyl- D-Glucose

    ( Khoang 5% )

    2,3,4,6-Tetra-O-methyl- D-Glucose

    ( Khoang 5%)

    2

    66

    44

    33

    6

    1

    4

    312

    OCH3

    CH2OH

    HH

    H

    H

    H

    OHOCH3O

    OHCH3O

    OH

    H

    HH H

    CH2OCH3

    OCH3

    CH3O

    OH

    O

    H

    H

    H

    HH

    CH2OCH3HO

    OCH3 OH

    CH3O

    3.1.3. Glycogen

    L hp cht c cu to gn ging vi amylopectin nhng phn t glycogen cmch phn nhnh nhiu hn v c s n v glucose (12-18 n v glucose) t hnamylopectin. Glycogen l hydrat carbon d tr ca c th.

    3.2. Cellulose3.2.1. Cu to

    Cellulose l thnh phn ch yu ca g v si thc vt. Bng c xem lcellulose nguyn cht. Cellulose khng tan trong nc. Cellulose khng c tnhkh. Phn t lng ca cellulose rt ln (250.000 - 1.000.000) bao gm trn 1500n v glucose. Cellulose c cng thc phn t (C6H10O5)n. Thy phn hon toncellulose bng acid ch thu c -D-(+)-glucose.

    Trong phn t cellulose, cc phn t -D-(+)-glucose lin kt vi nhau bnglin kt -[1-4]-D-glucosid.

    58

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    59/183

    O

    HOOH

    OH

    CH2OH

    H

    H

    H

    HO

    O

    HOH

    OH

    CH2OH

    H

    H

    H

    HO

    H

    H

    H

    H

    CH2OH

    OH

    OH

    H

    O O

    O

    OH

    OH

    CH2OH

    H

    H

    H

    HO

    D-Glucose

    D-Glucose

    D-Glucose

    D-Glucose

    Cong thc cau tao cua cellulose dang Haworth

    O

    H

    O

    H

    HH

    CH2OH

    OHHO

    O

    H

    HOOH

    CH2OH

    HH

    H H

    O

    H

    O

    H

    HOOH

    CH2OH

    HH

    H H

    O

    OO

    H

    O

    H

    HH

    CH2OH

    OHHO

    H

    Lien ket 4- -Glucosid Lienke t 4- -Glucosid Lienke t 4- -Glucosid

    Cellobiose CellobioseCong thc cau dang cua cellulose

    2 41

    1

    1

    14

    4

    42

    2

    2

    Cellulose c cu trc mch thng, do cellulose d ko thnh si.

    3.2.2. Cc phn ng ca cellulose

    Trn mi mt xch D -glucose c 3 nhm OH t do. Chnh cc nhm OH nytham gia cc phn ng ester ha v phn ng to ether...

    a. Nitrat cellulose

    Cellulose tc dng vi hn hp acid nitric v acid sulfuric to nitratcellulose. Nitrat cellulose nh l mt ester. Tnh cht v lnh vc s dng canitrat cellulose ty thuc vo mc nitrat ha. Nitrat cellulose c ng dnglm cc mng phim, lm cht do, cht keo dn, thuc sng khng khi...

    b. Acetat cellulose

    Cellulose tc dng vi hn hp anhydrid acetic v acid acetic c mt t acidsulfuric to ra hn hp triacetat cellulose. Acetat cellulose km bn hn nitratcellulose. Acetat cellulose c s dng lm phim nh. Ho tan acetat cellulosetrong aceton sau c th ko thnh si gi l t acetat.

    c. Ether cellulose

    Alkyl ha cellulose bng alkyl halogenid trong mi trng kim to ra ethercellulose. Cc ether methyl, benzyl ca cellulose c s dng trong cng nghipdt, to mng mng, to nguyn liu cht do. Carboxy Methyl Cellulose (CMC)cng thuc loi ether ca cellulose.

    etCarboxy M hyl Cellulose(CMC)

    n

    O

    HOOCH

    2COOH

    OH

    CH2OH

    H

    H

    H

    HO

    59

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    60/183

    d. T visco v Cellophan

    Cellulose tc dng vi carbor disulfid CS2 v NaOH to dung dchXanthogenat cellulose c nht rt cao gi l visco. Ko visco qua khe nh vqua b ng acid thu c si cellulose gi l t visco.

    Mng mng visco c cht do ho l glycerin gi l cellophan. Cellophanthng c gi l giy bng knh, dng gi hng ha.

    C th hnh dung cu to ca cc loi polysaccharid nh hnh v di y:

    Polysaccharid mach thang

    Polysaccharid mach nhanh

    Polysaccharid mach vong

    3.3. Pectin

    Pectin c ngun gc t thc vt,

    c to thnh t acid -D-galacturonic vmt s methylester. Acid -D-galacturonic lin kt vi nhau to acid pectic. Acidpectic l khung c bn ca pectin.

    O

    OH

    OH

    COOH

    O

    O

    OH

    OH

    COOH

    O

    O

    OH

    OH

    COOH

    O

    O O

    OH

    OH

    COOHO

    O

    OH

    OH

    COOHO

    Acid pectic

    Acid D - galacturonic

    3.4. Acid alginic

    Acid alginic c trong mt s loi rong bin. Tn ti dng t do hoc dngmui calci. Thy phn acid alginic thu c acid D -mannuronic.

    3.5. Chitin

    Chitin l mt loi polysaccharid c trong v tm, cua.... Thy phn chitinthu c acid acetic v D -glucosamin (chitosamin, 2-aminoglucose). Thy phnchitin bng enzym s thu c N -acetylglucosamin.

    60

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    61/183

    Cu to ca chitin cng ging cu to ca cellulose. N -methyl-L-glucosaminl thnh phn ca streptomycin.

    Streptomycin

    N-Methyl-L-glucosamin

    NH

    NH2CNH

    OH

    OH

    OH

    H

    H H

    H

    H

    NH C NH

    NH

    HO

    HO

    CHO

    O

    H H

    H

    CH3

    H

    O

    HH

    H

    H

    OH

    OH O

    CH3NH

    CH2OH

    Bi tp

    Monosaccharid

    1- Phn t (-)-fructose c bao nhiu nguyn t carbon khng i xng?

    2- Phn t 2-cetohexose c bao nhiu cp i quang? V cng thc chiu Fischerv cng thc Haworth i vi mt cp i quang ca D -(-)-Fructose.

    3- Vit phn ng to osazon ca cc cht sau, cc osazon c cu hnh th no?

    a ) D-glucose; b) D-Mannose; c ) D-Fructose.

    4- C bao nhiu aldotetrose thu c khi xut pht t D -(+)-aldehyd glyceric.

    5- Vit cc phng trnh phn ng theo s sau:

    Vit cng thc cu to ca cc cht A E.(+)Gulose thuc loi cu hnh no, D hay L ?

    Disaccharid

    D-(+)-Glucose Acid(+)-Saccharic

    A

    HNO3

    ( Lacton ) D-(+)-Glucose

    - H2O A va B (eu la Lacton)

    Na ( Hg) - H2O Na ( Hg)

    E ( Lacton ) (+)-GuloseNa ( Hg) - H2O Na ( Hg)B

    C ( Acid gluconic )

    C ( Acid gluconic )

    6- Vit phng trnh phn ng oxy ha, methyl ha v thy phn ca cc cht:

    (+)- Lactose, (+)-Maltose, (+)-Saccharose.

    7- Vit cng thc cu hnh ca:

    (+)- Lactose, (+)-Maltose,(+)- Saccharose v (+)- Cellobiose.

    8- Gii thch s nghch quay ca (+)-saccharose.

    61

  • 8/6/2019 hoa huu co 2

    62/183

    Chng 29

    ACID AMIN, PEPTID V PROTID

    Mc tiu

    1.Gi c tn v xc nh c cu hnh ca acid amin.

    2.Trnh by c ha tnh ca acid amin.

    3.Nm c cc kiu cu to ca protid.

    1.Acid amin

    1.1.nh ngha

    Acid amin l nhng hp cht tp chc, c hai nhm nh chc khc nhau l:chc amin (NH2) v chc acid (COOH).

    C 2 loi acid amin:

    H2N-R-COOH: R l gc hydrocarbon no, cha no, vng khng thm, d vng

    H2N-Ar-COOH: Ar l gc hydrocarbon thm

    1.2. Cu to

    1.2.1. Cc acid amin thin nhin: l nhng -aminoacid

    Cng thc chung:

    H2N CH COOH

    R

    Trong gc R

    Alkyl (mch h hay nhnh)

    Cycloalkyl, Ar -, gc d vng

    Cha hoc khng cha mt s nhm chc ( -SH, -OH)(Nhng nhm chc ny thng u mch ca gc R)

    S nhm chc ca mi loi c th mt hoc hai nhm:

    A