Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

92
1 daviT defi dila saswaulebis win romani Tu wignma Tqvenamde moaRwia da axla Cems gzavnils kiTxulobT, niSnavs, rom amdroisaTvis ukve cocxali aRar var da im mxares, romelsac aq aRwerili ambebis gavliT mivageni, caze varskvlavad nanaxi ukanaskneli sasveni niSani amxels. arqivariusi serafite. qalaqi margora.

Transcript of Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

Page 1: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

1

daviT defi

dila saswaulebis win

romani

Tu wignma Tqvenamde moaRwia da axla Cems gzavnils kiTxulobT, niSnavs, rom amdroisaTvis ukve cocxali

aRar var da im mxares, romelsac aq aRwerili ambebis gavliT mivageni, caze varskvlavad nanaxi ukanaskneli sasveni niSani amxels.

arqivariusi serafite.

qalaqi margora.

Page 2: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

2

dila sawaulebis win I

gobio da fatalina ... sadaa, sad wavida?! rom aRar movides?! sad wavida... fiqrobda baCana, patara biWi moedanze

mdgari, roca WaSi cis varskvlavebian Crdils Cahyure…bda. mSvidi ca SeumCnevlad vercxliT aixvrita da Rames miendo zRvispira qalaqi margora. WasTan

ideqi, fexi ar moicvalo, axlave moval, perangs giyidi da moval, dedamisis sityvebi utrialebda sul mudam TavSi, ukve meore dRe. es bolo iyo, rac man uTxra, baCanas ki sjeroda. aba, romel bavSvs ar sjera, rom deda axloa da mova. is ar sCanda. ukve meore dRe. rom ar movides? me unda movZebno? xom dampirda?! maSin mova. eZineboda, magram RameSi gayuCebuli sibnele aSinebda da misma sigrilemac gverdi wakra – dedamisis xma ecno? ara, xma ar iyo, ufro survili, misi gamoCenis didi survili, ramac erT adgilas gayina patara biWi da am WasTan mdgars ori Rame Tvali ar moaxuWina – imediT gamvlelebis macqerals...

... moedani yovel diliT xelaxla Wreldeba: „noxebi, noxebi, dedaSeni ar minaxavs? me ra vici, vinaa dedaSeni? abreSumi, Zvirfasi abreSumi! ra? ra vici me, Tu giTxra movalo, albaT mova... perangebis meti ra maqvs, vina? ar vici, momwydi~. – da kvlav WasTan dgeboda, rasac gverdiT viwro wyalsatevi hqonda, qvis avazani, sadac aqlemebsa da saxedrebs arwyulebdnen, magram axla aravin iyo irgvliv, bneli siCumis garda da am mdumarebas mitovebuli baCanas daRlac emata. man ar icoda, rom lodiniT gadaiRala, romelic mxolod imediT iyo damZimebuli, rac iWerda, aqvavebda, ris gamoc veRar scildeboda am adgils, am Was da kidev mis mkacr patrons, romelsac samudamod Caabares, TiTqos aRsazrdelad da tyved – simartoves, risTvisac TiTqosda ganwirulic iyo, radgan am orma dRem da orma Ramem samudamod gaaqro misTvis deda da pirispir Seaxvedra misi axali deda, mama, RmerTi, is rac gverdidan aRar mocildeba, mis ukanasknel dRemde gzis manaTobeli varskvlavi iqneba da...

magram baCana jer bavSvi iyo, ugulod mitovebuli. man es ar icoda da moedanze WasTan Camjdars eZina.

– gauSvi eZinos, bavSvia viRaca, ar gaaRviZo, – gaisma xma sibneleSi. – SuaRames ro wevs, ra? ded-mama, vinme ara hyavs? – gaisma meore xma. – ras mekiTxebi, mamamisi ki ara var, damabanine Cqara!sanam gaTenebula, qalaqidan unda gavqreT.

midi. – xo, xo, gacisTan. – Cumad, Se Txa, nu ambob mag saxels, nurc fiqrob, – orni CurCulebdnen SeumCnevlad

moaxloebulni, wverebiani axmaxebi. sibneleSi gaurkvevlad moCanda maTi saxeebi; muqi samoseli, tunika da Semoxveuli mosasxamebi Ramidan amokeciliyo Savad. rogor davusvrivar, fiqrobda erTi, gverdiTa avazanSi gamalebiT ibanda xelebsa da saxes, vin dagvinaxavda – arc aravin, fiqrobda meorec, kidev kargi, ukan vedeqi da sisxli me ar Semesxa, ise ramdenjer, ramdenjer urtya da mainc ar kvdeboda, mara bolos xom mainc, rogorc iqna, Cven ra SuaSi varT, me ra SuaSi var? Cemi saqme rac iyo, gavakeTe, ra SuaSi var.

– ra SuaSi var-meTqi! – ra? – araferi, CemTvis vfiqrobdi. – dro ar gvaqvs. iqiT naxe, aravinaa? – sad iqiT? – sad da WaSi! ram dagaStera? xom ar ginda yelSi Senc gamogisva? aseT saqmeze rogor

wamogiyvane. xma ar amoiRo, wavediT.

Page 3: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

3

wavidnen. ki ar wavidnen, gaqrnen, iseve uxmod, rogorc Tavidan, Crdilebidan TiTqos roca amocurdnen. baCanas araferi esmoda. sizmari sadRac Sors miaqanebda. gobiom xvrinva SuadRes Sewyvita. mozeTil loyebSi Camaluli tuCebi eniT gamoisvela. rogor

ezareboda adgoma, magram mis madas mowyena ar SeeZlo da wiTur, uxasiaTo, gamoqonil saxes iseTi gamometyveleba miaRebina, TiTqos gmiroba unda Caedina.. daamTqnara, magram misi mTqnareba Rmuili ufro iyo zamTris Zilidan gamoRviZebuli daTvisa. naxevradmoryeuli xis sagebelidan zlazvniT gadmoxoxda da tablas miujda – auCqareblad, neli ReWviTa da zogjer mTqnarebiT iwyo Wama. Tvalebi daupataravda, iseve rogorc yovelTvis, roca siamovnebisgan gons TiTqmis kargavda, es ori mwvane wertilic sadRac qreboda. damZimda. mokle TaTebiT tuCebi moiwminda da cota xani merxze gaunZrevlad ido, arc mowyenili, arc Cafiqrebuli – droebiT Sesvenebuli. amoisunTqa da ganagrZo.

jamSi wvniani esxa, orive xelSi puris natexi eWira da Sig awobda, magram mobezrda Tu veRar moiTmina, Cawobas moeSva da mTlianad moiyuda jami, didi ylupebiT doqidan wyal-Rvinoc xapa da xorcis sqeli naWrebi kbiCa, cera TiTiT purze yveli daWylita da jer wina lukma gadasansluli ar hqonda, esec Caitena. xelebiT tablas daawva, daiWima da gadaylapa. piri rom gamotenili aRar hqonda, TiTi RruSi gairWo da CiCqna, sanam k…bilebidan raRac dauReWavi ar gamoiRo, daakvirda da saxeminabulma es TiTic galoka.

gaseirnebac mounda. zeTisxilis WalebSi wavide Tu zRvaze? gaifiqra. zeTisxilis WalaSi xesTan Cacucquliyo TmagaSlili fatalina. Zowisferi selis kaba, Txeli

bambis mosasxamiT Semoxveuli, balaxze gadmoefina da mkrTali saxe, loyaze Wiamaiad mimjdari xaliT, mzisTvis aeSvira TvaldaxuWuls. broweulad gadmoxleCili tuCebi daekuma da patara, faqizad misanTluli cxviriT isunTqavda Walis msuye surnels. samajurebiT daxunZluli xelebi mucelze ewyo.

gverdiT moxuci qali ejda, balaxze dafenil yviTladnaqarg terze aseve Cacucquli. Sav mirinosSi Caxveuli xelis mtevnebisa da saxis damWknari, moyavisfro kani zeTisxilis WalaSi xis qerqebad moCanda da TavSaliani moxuci nugeSismcemlis mzeriT xelze efereboda fatalinas:

– arauSavs, nu ganicdi, – eubneboda, – gobio ucnauri kacia, egeTi madiani aravis axsovs, kacs Wama-sma uyvars da Senc ra Zala gadgia, adeqi da gaSordi, Tu masTan cxovreba aRar ginda, – moxucis xmaSi dedaSviluri mzrunvelobiT gaTba yoveli sityva, bageze rac miferebuliyo mSvidad momcinari.

– qalis xasiaTs kaci ver gaigebs, – fatalinas namtiralevi xma ganwirulad akvnesda, – ubedur varskvlavze var gaCenili, siyvaruls ver veRirse, – moxuc dedakacs Sexeda, mTvral pirisaxeze sevdiT danamuliyo misi qarvisferi cqera. Sexeda, TiTqos imeds iTxovda, patiebas Tu nugeSiscemas, – me bozi var? – miamituri utifrobiT hkiTxa.

– ra CurCuti xar, RmerTo Cemo, – Secba moxuci, – herakleebi miTebSi arian Zlierni, mamacni, cxovrebaSi ki aseTebi ar sCanan, amitomac gicruvdeba imedi. bevri gyolia?

– vina, kacebi? – warbebi Sekra, – uuh! – tuCebi gamobera, – sakmaod, magram yvela erTnairi dampalia.

– miTxari Seni sizmari, – fexebTan gadmoujda moxuci. – Razareneli xar, vici da rac adre miTxari, yvelaferi axda. magram xom ici, me sizmrebis ar

mjera. – cudia, matyuaras saxeli ar maqvs. kargad ici, vin var da ra xalxi modis CemTan. miTxari, ra

naxe. – ubedureba. –asea, roca cud sizmars xedav, geRviZeba da SvebiT sunTqav, ici, rom yvelaferi iq darCa,

magram is ar ici, Tu ra brZolaa Sens sxeulSi. xalxma eg rom icodes, TavianTi sibriyviT samyaros Sewuxebas moeSvebian. wylisTvis xom ar mogiyolia an cecxlisTvis, miwisTvis an SenTvis xom ar Cailaparake? SeiZleba ar ici, magram samyaro gismens.

– ara. – maSin Tqvi. – viTom labirinTSi davdiodi da kidev viRaceebi dadiodnen... eqvsi kaci davTvale. Tavze

tomrebi hqondaT Camocmuli, barbacebdnen, kedlebs ejaxebodnen, erTs guda pirze hqonda gaxeuli. ratomRac mivxvdi, rom biWi meyoleba.

Page 4: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

4

– orsulobis araferi getyoba. romel Tveze xar? – mesameze, – fatalinam muxlebi mokeca, xelebi Semoxvia da nikapi daado. xveuli grZeli Tmebi

buCqad Camoekida. – mama gobioa, imedi maqvs. – ici ras getyvi?! – aprixa Tvalebi, – SeiZleba Tavqariani var, magram ara cnobismoyvare! egRa

maklia marCieloba daviwyo gobioa Tu ara bavSvis mama, – gaibera fatalina, – mokled, gza gavagrZele, viRacis xma Semomesma, Tu Cemive xma iyo, ver gavige. yurSi Camesma – Seni Svili daRupvis Zea, magram mas uaresi legioni daamarcxebso.

– romeli legioni, qa? romis legioni? – ravi, Sen unda icode. – romis legions aq ra unda? Tumca yvelgan arian, rodisme aqac movlen. – moica, axla iwyeba, – Tvalebi moiwminda, majebze mrgvali samklaurebi CauCxrialda, –

labirinTSi Roris Rrutuni gavigone. gavCerdi da movtrialdi. didi Rori idga, dingiT kedels Txrida, mere gverdulad mieyuda da fxana daiwyo, Tan Rrutunebda, mere Semomxeda da gamicina.

– vin, qalo, Rorma? – ho, miyurebda da micinoda, – Tavi wamowia fatalinam, TiTebiT Tmebi gadaiyara, yurze didi

sayure Seuqanda, – mere viTom im labirinTis kedlebi alaparakdnen: – Tu WkuiT ar iqnebi, gaTaxsirdebio da Seni STamomavlobac gaTaxsirdebao, da uceb is giJi Rori gaqanda da derefnidan gasasvleli rom iyo, iq gadaxta, zRva iyo Tu tba, ar vici, iq gadaeSva. SemeSinda da gameRviZa. ras niSnavs?

– cudis niSania, magram ar SeSinde, arc egrea saqme, – moxucma cxviri gaifxana. daamTqnara. – adre muceli mindoda momeSala, magram ver vqeni. – arc axla qna. meoTxe TveSi xar. gagiJdi? – vici, magram bavSvs ver gavzrdi. iqneb, boSebs gavatano? codvas Caviden? an berZnebs? – ra giTxra. misrebsac mihyavT xolme, zrdian. boSebi zogjer iparaven. – ase bevri akeTebs. arian qalebi da kacebi, Svili rom ar uCndebaT, maTTvis madlia gaSvileba. – maTTvis ki, SenTvis ara. dafiqrdi da gadawyvite. roca mSobiarobis dro mogiva, Semodgomaze aq

yovelTvis Camodian moxetiale boSebic da misrebic, margora maTTvis samoTxea. sovdagrebi, beduinebi, hinduebic bevrni arian, berZnebic axla Camovlen, SesTavaze. me sizmars ki agixsni, magram Seni saqmisa Sen ici.

– eg mere iyos. sizmari miTxari. Razarenelma dedakacma Savi Tavsafari gadaiwia da wvrili naoWebiT daCxapnilma, grZneulis

TiTqos umanko saxem feri icvala, zeTisxilis foTlebidan Camomdgarma mzis sxivebma keTilad dauTbila kani, moxucis damqral TvalebSi dawmendili, TiTqos odesRac gancdili sixalise dabrunda, – legioni kargad ici racaa, – Tqva grZneulma, – romaeli meomrebis uSvelebeli jari.

– dailocos janmrTeli kaci, – mkerdi gamobera fatalinam. – momismine! Rori Tu icinis, ese igi, arawminda suliTaa Sepyrobili, sizmris pirdapiri gageba

ar SeiZleba, Tan mniSvneloba aqvs, rodis naxe? vgrZnob, raRac daujerebelTan maqvs saqme. xom gjera Cemi?

– sxva ra gza maqvs. – is eqvsi adamiani Seni modgmaa. Sen gaaCen maT. – eqvs Svils? – ara, gogo, ara. radgan Tavze tomrebi exuraT, ubeduri xalxi iqneba, Sen ubeduri xalxis

deda Seiqnebi, isini Tavsac gatanjaven da sxvebsac – Tuki ar gafrTxildi, bebo da gons ar moege. Roris gadavardna mimaniSnebs, rom zRapris bolo keTilia, magram vinc bolo iqneba Seni modgmidan, man unda moiSoros datrialebuli ubedureba. vin iqneba is, an rogor izams amas, me ar vici da simarTle giTxra, verc axsnas vuZebni. eqvsi kaci Seni STamomavlobaa da guda visac pirze hqonda gaxeuli, gobioa, ara STamomavali, aramed monawile.

– magas raRa unda? – gamkvaxda fatalina. – labirinTi Seni bedisweraa, Seni modgma saidanac ver gamodis, Tu rame saswaulma ar ixsna.

sizmarma ucnauri niSani momca, raRac ucxosTan maqvs saqme, – Razarenelma amoioxra, – gafrTxildi qalo da erTi goWi dakali, Seswire. amaze meti, rac giTxari, SeiZleba delfos samisnoSic ar eTqvaT, – kani aexorkla, gaaJrJola, „samyaros kidesTan~ – Caesma moxucs, – „deda gulSi Caikravs Svils~, – Caesma isev saidanRac, iqidan mwyrali eqoTi monaberi qari, TiTqos niJara miedo yurze da guldasmiT usmenda ucnauri siCumis saidumlo sityvebs: „jaWvi gawydeba, yrma

Page 5: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

5

TeTri perangiT Seimoseba~. – Razarenels fiqrebs miRma gadaewela eqo da imave SoreTSic miqra, niJaraSi CaesunTqa.

xelebi miido. isev daamTqnara. – ra mogivida, cudad xom ar xar? – momdis xolme, araferia. ubralod, gavifiqre... anda, araferi... – eh, sizmarSi ra ar xdeba, – wamococxlda fatalina, – erTxel orTaviani kaci damesizmra,

imxela eba, rom... – ra dros egaa, bavSvze ifiqre! – romeli deda me mnaxe. – Tavs gaufrTxildi, CurCuto da wadi axla mSvidobiT. fatalina xelebiT mieyrdno xes. adga. Zowisferi kaba koxunjebamde CamoeSala, mosasxami

Tavze gadmoiwia da mucelTan Seikra TasmiT. Tmebi, yvrimalebTan Camoklaknili, bambis mosasxams mieqarga TiTqos, – madloba, sayvarelo, – uTxra moxucs, SavebSi Caxveuli rom mokuntuliyo dafenil terze da zeTisxilis WalaSi Sefarfatda.

Razareneli dedakaci TiTqos Tvlemda. fiqrSi nebivrobda... da WalaSic agrilda daunayrebeli sicxis devniT.

riT ver davnayrdi? – TiTqos vinmes kiTxvas upasuxa gobiom, mozeTili tuCebi moitlika, – me ra vici. imitom rom mobezrebuli maqvs yvelaferi da yovelTvis mobezrebuli mqonda. raRa unda iyos mTavari, amaze kargi, aba, sxva ra aris cxovreba? gaumaZRari xaro, meubnebian. is ar ician, rom es Seni gaumZRroba siRaribesaviTaa? TviTonve arCens Tavs. cxovrebam rac gvianderZa, esaa – Sroma, TavauRebeli Sroma lukmis mosapoveblad, rac sabolood, kuWis gavliT, neSompalad dagrCeba. bolos yvelaferi magad dagrCeba, aravisTvis cudi ar minda, yvela kargad iyos, oRond me SemeSviT. ager, colic myavs, boziao rom amboben Cemi fatalina, rac minda, imas mikeTebs da iyos ra, mirCevnia CemTvis wynarad vReWde rames. ho, ra iyo? egaa siamovneba, roca magis muRami gaqvs, Torem ise sulerTia ras Wam. drois fasi ar icio. drois WamiT vcxovrob da me ar vici? mebadurebma Tu daiWires rame, viyidi da movxarSav. fatalina sad wavida? Tumca, meZina, ras metyoda. vinmes Tu aZlevs oxeri. ara, orsuladaa, magas ar izams, dRe-dReze unda gaaCinos. maSin rom miTxra, goWi rom dakla zafxulSi, unda SevwiroTo, vis-meTqi, raki sizmari vnaxeo. Steri, ra dros bavSvia, am Semodgomas bavSvi mindoda? va, ra wynari zRvaa, am dros ar icis xolme, wvimebia... badeebic gauWimiaT, ese igi, Tevzi aris, erTi vercxli eyofa. kalanCxaSi TviTonve Camiwyoben. amitom miyvars es saqme. kais vWam, kais vsvam, risi unda meSinodes, – Sena! aha, es erTi vercxli gamomarTvi da didebiT gamivse, – gobiom mebadurs kalanCxa gauwoda. napirze gamoyvanili navi savse iyo TevzebiT da kiborCxalebiT, – lifsitebi ar Cayaro, jigrianebi Cayare.

mebadurma vercxli qamarze Camokidebul qisaSi Caigdo, kalanCxis Sevsebas Seudga... hoda, imas viZaxdi, rom... moica, ras viZaxdi? xo, risi unda meSinodes-meTqi? ukan ra wava! veubnebodi, frTxilad iyavi, bavSvi rad ginda-meTqi, arauSavs, arauSavso. aha, Tu arauSavs, iaros da aCinos, ra vuyo. inamusa meTevzem, ra mZime kalanCxaa. magram Treva rom mezareba? vinme mainc gamoCndes, saxlamde mimataninos. ise, imaze mecineba, rom sxvisTvis rac aucileblobaa, CemTvis siamovnebaa, mTeli qalaqi rom moiaro, kacs ver naxav, SimSils rom uZlebdes. hoda, amitom moisveneT, fexebze mkidixarT yvela, ramdenia sasiarulo, amdens ra ivlis, ra sakvirvelia.

baCanas is ar ukvirda, Tu ase male rogor daaTenda orRamenaTevs WasTan. ukvirda, bolo rom

aRar hqonoda mis lodins. misi bavSvuri gonis danislul, arameocnebe siRrmeSi gamoyvinTa am nanatrma xmam, Tbilma da tirilmoWerilma, yelSi gaCxerilma xmam, romlis kvali, yovelTvis xelidan gamsxltomi eqo sadRac sirRmeSive ikargeboda da qreboda. perangs giyidi da moval, moedanze dadioda zemoT macqerali da qvemodan uyurebda yvelas, vinc iq iyo. win mxolod xalxis fexebi Canda da sazidris didi, xis borblebi, aqlemebis qaCaCi da saxedrebis da cxenebis Cliqebi da isev fexebi. bevri fexi – Wreli tye moedanze uecrad gaSenebuli, maT Soris balRi baCana ZlivsRa ikvlevda gzas. magram sad? saiT cdilobda wasvlas? Tavs Zalas rogor atanda, raTa daburul tyeSi – adamianTa tyeSi dakarguli, ufro win wasuliyo, sadme gaegno, sulerTia sad, oRond am moedans nuRar naxavda, am Was, mTel am samyaros, romelic qalaqis moednidan im sazRvrebamde iyo gadaWimuli, ris iqiTac baCana veRar xedavda. dedis gamoCenas eloda yovelwams, Ria natvriT, magram am molodinma, dedis silamazis munjma ndobam gaacia, daaeWva da wamiT daajera, rom mis gareSe carielia yvelaferi da rom tyuis es yvelaferic, rac garSemoa, rom martoa, rom martod darCa. Zalian adre eziara baCana tkivils da adreve igrZno am tkivilis

Page 6: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

6

daundobeli mzera – is erTaderTi, rac ar atyuebda, arafers pirdeboda, ramac daatyveva, Caketa da TiTqos dausaxiCra is bavSvuri natvra, riTac gaZlo ori Rame Ria cisqveS, rasac axla xalxis kenweroebi ufaravda, veRar xedavda da acremlebuli oRro-CoRrod miiwevda.

moedani daxlebiT Seivso. SuadRisaTvis teva aRar iyo. Casrubazari, margoras moedani, SfoTiT savse, aforiaqebuli da datalRuli, cocxal galias

waagavda, xafangs damsgavseboda, romelic atyvevebs, xiblavs, ajadoebs da survilisamebr, msxverplis sakuTari arCevaniT atyavebs.

zogs axsovda, zogs ara, rom odesRac margora didad mSvenieri qalaqi iyo. masze ocnebobdnen da eTayvanebodnen ara mxolod maSin, roca is Tavisi siamayiT iyo didebuli, aramed axlac, roca bazradqceuli da siamayemoZarculi SebRaluliyo. aseTi SebRalva TiTqos im saTayvanebeli ukvdavebis nawiliRa iyo, sadac warsulis nangrevebisa da gzaabneulTa modgmis ganwiruli narCenebi ukanaskneli ZalebiT cdilobda kidev erTi wami ecocxla dRevandelobaze unayofod damynobil awmyoSi, dae, jandabas xvalindeli dRec, aseve nawili iyo im savalalo TviTdamkvidrebis, romelic qalaqSi cxovrebiseuli ganurCevlobis da vnebaTa kategoriebis yoveli aqtiT ucnaur umankoebasa da pirobiTul kolorits amtkicebda – mflangvelobiT, meZavobiT, qurdobiT, maTxovrobiT; gind maTxovrebiT, TavianT beds xSirad rom verc acnobierebdnen, gind davrdomilebiT da keTrovnebiT qalaqis SesasvlelebTan, romelTac aRarafris sjerodaT, uimedobasa da sevdas mindobilT. da mebadurebic da xuroebic xalxis nawili iyo da Tuki bednierebas ganicdidnen, mxolod imitom, rom maT is udrekoba da simtkice aZlebinebdaT – zrunvisa da sityvis saqmedgebis sisxlSi gamjdari unari, romelic ara ukeTesi cxovrebis rwmeniT iyo gamowveuli, aramed usazRvro moTminebisadmi gaucnobierebeli da ucnauri midrekilebiT. igi Tviseba iyo, rac exmarebodaT – yoveldRiurobis ubir Jamsac ki Tavi xelSi aeyvanaT da ise ecxovraT, rom Tu TavianT cxovrebaSi veRaranair sargeblobas naxavdnen – saswauls ar dalodebodnen da mis molodinSi sasowarkveTaSi Cavardniliyvnen, amtanobisa da imedis gareSe, radgan TiTqos miTiur ukvdavebas Tu cxovrebisadmi yvela valis patiosnad moxdis survilsa da amave cxovrebasTan Widilsa da SemarTebas damsgavseboda maTi yoveli fiqri, nabiji, Tundac wamieri gaazreba da yofierebiT nebadarTuli igive moTmineba, ris gamoc agoniaSi ar cvivdebodnen, riTac TiTqos mtveric ki gaJRenTiliyo, rasac yovelwams sunTqavda – simdidresTan da siRaribesTan, samarTalTan da usamarTlobasTan, mflangvelobasTan da SimSilTan, imedTan da uimedobasTan gverdiTmyofi, Cveuli yoveldRiuri cxovreba.

margora marTlac rom mTlianad amoSenebuliyo am medgari, garTobasa da tanjvas Cveuli mtvriT da masSi Camdgari, rogorc pirquSi xilva, usaxo siWrelis xmaurs ikrebda.

daxlebs qvemoT, xalxis fexebqveS miZvreboda oTxze mdgari baCana, moednidan gasasvlels ki ver poulobda. sadac ar unda misuliyo, micocebuliyo – yvelgan urmebi, xalxi, daxlebi, bambukis Reroebze gadafenili saCrdiloblebi xvdeboda. cota kidev gaxoxda, didi mondomebiT Tavisi susti xelebiT viRacis fexebi gawi-gamowia da isev im wyeul adgilas aRmoCnda, misi mitovebis niSanTan – WasTan. moedanze dagubebulma zmuilma borotad mouWira, tkivilisagan Sewuxebulma xelebi yurebze aifara da simwriT daiyvira. xma aravis gaugia, an vin gaigebda, moedani ikumSeboda, yvela erTmaneTs eWyliteboda... gaRizianebuli da acremlebuli avazanze avida, iqidan Waze aZvra, magram pirze Semdgarma Tavi Zlivs Seikava – moedani gars dautrialda da baCanam naTlad dainaxa qalaqis quCebi, yvela aqeT, Semosasvleli TaRebisken, oTxive mxridan rogor moiklakneboda. dainaxa, Tu ra axlos yofila gasasvlelebi, magram gabruebulsa da dabuJebuls Wis svel pirze fexi daucda da wamiT, TiTqmis Cavardnili da sun-Tqvagamqrali haerSi daekida... viRacis xelze.

Caekida viRacis xelze, zeviT aiwia da roca miwa igrZno da is xelebic, loyebSi moxvedrili – CaisunTqa. Tvalebi axsna.

momRimari kacis saxe mdored CamoikveTa baCanas zemodan. bavSvi xmas ar iRebda, gakvirvebuli ahyurebda da akvirdeboda mis Tvalebs, TiTqos raRac nacnob, ukve sadRac nanax, manugeSebel da Zalze axlobel mzeras, odnav kexian, magram swor cxvirsa da mZime nikaps da rac pirvelive SexedviT TvalSisacemi iyo – misi didi Subli, ukan gadayrili, TiTqos iasamnisferi CrdiliT datalRuli Tmebidan amoyvanili, Tavisi simZimiT mTel saxes rac awveboda. ecno es naTeli Rimilic, sevdian, TiTqos Soridan mofrenil mzerasTan erTad.

baCana ahyurebda kacs da fiqrobda, sizmarSi am kacTan erTad kenWebs visrodi zRvaSi, bevr kenWebs visrodi...

saRamoxans, roca zRvis kide bindis napralebiT aiWra da maRla mkrTali varskvlavi

acimcimda, gobio Tavis saxlSi movida – erTsaruliani, qvis TeTri, odnav monacrisfro ieris

Page 7: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

7

kacrialoba – baniani saxli, xis kariTa da kedelSi gaWrili erTaderTi sarkmliT, sanapiroze mdgari, qvisave yoreTi SemoRobili zRvis borgviT gadazneqiliyo. margora savse iyo aseTi saxlebiT, erTmaneTis mibjeniT rom startulebs qmnidnen. viwro qvafenilebSi finikis palmebi amoSveriliyo da mTiani qedis ZirSi CaSenebul qalaqs, samxreT-dasavleTiT zRva esazRvreboda, rogorc Seyvarebuli mTeli am xnis manZilze, uxsovari droidan dRemde, yovelTvis nazad efereboda mis sanapiros. CrdiloeTiT didi da unayofo udabno gatrunuliyo, umowyalod Cumi, sadac yvelasgan Sors samyaros mpyrobeli simartove Tu cxovrobda, xolo aRmosavleTiT – saukuneebSi gamqrali, warsulis qariT legendebSi gadaxvetili SuamdinareTi.

gobio iatakze dagebul noxze dajda da kalanCxa gverdiT moido. dajdomisas TiTqos goneba gauvida, guli gauCerda, gaunZrevlad ido veeberTela kasri, magram roca Tavisi mokle TiTebiT Ripis fxana daiwyo, sabolood gaSterda: carieli mwvane Tvalebi, arsadmipyrobili, Wkuanaklulis mzeriT TiTqos samaradiso amaoebas gamoscqerodnen, Rababi da kiseri erTnairad daeborcva, cxvirsa da Sublze cvarad daedo oflis wveTebi, qveda tuCi Camouvarda da dorbli Camoewela, gawyda da ukanve aiwia, Seiwia, rogorc lokokinas Tvali.

sarkmlidan dacemul saRamos sxivSi mtveri ireoda da oTaxSi, sadac kedelSi Semdgar TaroSi spilenZisa Tu Tixis jamebi ewyo, erTi xis sagebeli idga da tabla merxiTurT, erTmaneTze rom eyara xmeli da daobebuli puris natexebi, gamoxruli Zvlebi, WuWyiani da gaqonili jamebi – texili maryuJebiT buzebi frendnen, dauRalavad da utifrad bzuodnen da gobios kefasa da tuCebze asxdebodnen. is gaunZrevlad iyo da fxanas agrZelebda. meore xeliT, tablaze daxvavebul nagavSi raRacis Zebna daiwyo, arc gauxedavs ise, TiTqos usinaTlo yofiliyo da ukuneT sibneleSi acecebda xelebs – yvels miagno, aiRo da pirSi gaaqana, rogorc yovelTvis, nela daiwyo ReWva da iqneb aman moiyvana gons, kmayofilma daamTqnara. mTqnarebisas CauReWavi lukma gadmouvarda, myisve wvda, TiTqos Zvirfasi qva xramSi uvardebodes, muWiT daiWira da ukanve Seigdo pirSi. wamodga, gaixed-gamoixeda, oTaxSi, romelic mZaRe suniT iyo SemJavebuli da mTlianad saxlSi, romelic saZirkvlidan Weramde TiTqos uxilavi msunagobiT iyo damkvidrebuli – am uRimRamod atalaxebuli, patara ezoTic ki, sadac erTi xec ar idga da mxolod moyavisfro, TiTqos miwidanve ukve gamxmarad amosuli balaxi, aqa-iq Tu cdilobda migdebuli da udardelobiT SeWmuli miwis sircxvilisa da wyenis damalvas – araferi darCeniliyo sasicocxlo niSniT TvalSisacemi, rac TviTSenarCunebis saSinelebas gaumklavdeboda gobios madasTan orTabrZolaSi da kalanCxaSi erTmaneTze datkepnili Tevzebic morCilad eguebodnen TavianT beds.

gobio gareT gamovida. karTan axlos, zRurblidan odnav moSorebiT, cecxli daanTo, sanam aduRdeba, unda davwve, gaezlisa fiqri, cecxlze spilenZis qvabi Semodo, piramde wyliT avsebuli da saxlSive Sebrunda.

sagebelma mtkivneuli Wriali gamosca, roca gobio piraRma gaiSxlarTa. xelebi mucelze daido da daiZina. TiTqos isev gauvida goni da guli gauCerda. amjerad mkvdrisgan mxolod imiT gansxvavdeboda, rom pirRia sunTqavda zurgze dawolili, misi uzarmazari mTa-muceli mZimed adi-Cadioda. Tavxed buzebs ki, rogorc arasdros, arc axla araferi uSlida gobios tuCebsa da nestoebze miwebebuliyvnen da fexebiT TavianTi frTebi gaelorwaT.

koconis moqanave Suqi, karSi Semosuli, iribad anaTebda bnel oTaxs, saidanac gamosul xvrinvasa da bzuils, SeSis tkacani Wrida.

– damelode, fatalina, sad Cqarob? – dRes ara-meTqi, giTxari. – aba, rodis? – roca ginda, oRond dRes ara. – moica, nu garbixar, – kacma Zlierad waavlo xeli fatalinas koWebamde daSvebul Salis kabas.

saxlebSua, viwro da mtvrian qvafenilebze midiodnen, palmebis didi foTlebi rasac dahyurebda. – SemeSvi, axla arafris Tavi maqvs, – fatalinam mosasxami da kaba Semoiswora, – Razareneli

rom gardaicvala, gaige? – da raa, ro? – ici, ra sayvareli iyo? – fatalinam nabiji Seanela, – bolos zafxulSi vnaxe, sizmari amixsna,

eh. – ra SuaSia. – TiTqos iRimeboda, ai ise, roca gemSvidobebian da ici, rom veRarasodes naxav. – sisulelea, modi naxe, ra maqvs. – ra ginda? – xom ici, Tu gamaxareb?..

Page 8: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

8

– gagiJdi? axla rogor, ukve saxlTan varT, Tanac amas ver xedav? – fatalinam gaberil mucelze Camoisva orive xeli.

– eg me ar miSlis, – Tqva kacma, – orsuls rogor vefero vici, aba, erTi Semomxede, – kacma xuWuWi Tmebi gaivarcxna da TiTqos win gamoewia saxe, cxviric gamouniskartda, welze Semoxveul ramdenimefad mortymuli qamridan oqros Zewkvi amoaZvrina, – naRdi oqroa, ar Rirs erTi Seni mofereba?

fatalinas mkrTal loyebs landma dahkra. Zewkvs miapara eSmaki mzera, – ra lamazia, – nela da frTxilad Tqva, – bindSi rom ase bzinavs, mzeze ra mouva. misreTidan xom araa?

– aq aravis aqvs aseTi. – o, ra garyvnili xar, egre iyos, mome aq, – fatalinam Zewkvi gamostaca, – saxlSi Sevixedav, –

yores eca. – saxlSi? – gobio Tu araa, maSin iq, – Tqva da mongreul yoreSi Sevida. imavwams gamouCurCula, – Semo,

Cqara. kaci katasaviT Sexta uxmod, moqnili gauCinarebiT da qalis mkerds swvda. – ras Svebi! – gaiSiSina fatalinam, – aq ara, saxlis ukan gavideT, iqidan verafers gaigebs,

sZinavs. anda gaigos, egeTebi gaugia? – raa? ro gamomivardes, magas veWidavo? – vin unda gamogivardes biWo, gobio? – vnebiani iyo fatalinas damcinavi Rimili, – geSinia? – mee? – hoda, maSin modi. magas roca sZinavs, am qveynis araa, bevrjer miqnia ase, pirveli ki ar xar. – aba, ro ambobdi... saxlio?.. – modi, cota Cqara, wvimas iwyebs. CamoJinJla. zRvac aitalRa. – aqa var, modii, – RznebiT xmadaboxebuli eca kaci da xarbad daewafa ubes, broweulis

tuCebSi uwyo kocna. ar gaCerebula, saxlis ukan Seiyvana, sadac wamebSi Caatares aReb-micemobis aqti.

gobio TiTqos Tavisive simsuqneSi dayvinTuliyo, sagebelze datlanquli, ZilSi Caqonili. – dRe-dReze unda gavaCino, ra dros es iyo, – fatalinam Sexsnili sakinZe wesrigSi moiyvana,

saidanac qorfad amoburculi ZuZuebis susxianoba nerwyvebs adenda Zalian bevrT, romlebic margoraSi gangebac ki Camodiodnen avxorcobis sitkboSi TavdaviwyebisTvis.

qalma Salis cisfrad faqizi mosasxami mxrebze Semoicura da adga. mZivs dauwyo Tvaliereba, cali xeli mucels amodo.

– mogwons? – Tqva kacma. iwva nanatri simxurvaliT nagemi. – momwons, oRond wadi axla, Cemo sicocxle, da frTxilad, ar ixmauro, kargi? – rodis gnaxav kidev? – mnaxav, Sen aseTi Zewkvebi momitane da me TviTon gnaxav, axla wadi, aqedan gadi, ai. – fatalina. – a. – aba, esec naxe, – kacs neka TiTze vercxlis beWedi ekeTa grexil-xveuli. – eh, modi erTic, – amoioxra fatalinam, – oRond mere marTla wadi, gexvewebi, – kaba aiwia da

saxegabadrul mamrs koxtad Camoajda, rom xvneSoda TvalebdaxuWuli. gobiom xelebi Ripze gadmoido, xvrinavda, TiTqos haersac Wamda. – geyo, Zalian maqanaveb, geyo-meTqi, muceli amtkivdeba, – Tqva fatalinam, – colisTvisac

Seinaxe Tavi. kaci TiTqos wnexis qveS iwva gonmixdili, – ra boroti xar, – Tqva Zlivs, TiTqos veRarasodes

mowydeboda miwas. yoresken gaixeda, – aqedan gavideo, ra Tqvi? – aqedan da icode, sxva dros gelodebi. kaci wavida. qalma, mravalnacadi daxvewili moZraobebiT Tavi xelmeored wesrigSi moiyvana da TiTqmis

Camqrali koconisken wamovida. cecxli lamis Camqraliyo, magram wyali es-esaa duRils iwyebda. Tevzi moutania, gaifiqra

fatalinam, pirdapir Cavyaro? cecxls SeSa SeuCxira da isic wamococxlda, qvabidan orTqli amoZvra, TiTqos fakiris stviri uxmobdes tomridan odiTganve dawyevlils. wyalic umal aforiaqda, fexdafex mihyva Tavis Tavs orTqladqceuls – aduRda.

Page 9: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

9

fatalina ferumarils icxebda saxeze, roca CuxCuxis xma gaigo. anTebuli bazma gadmoiRo, kalanCxa qvabTan moaxoxa da Tevzebi saTiTaod Cayara Sig. aha, sul Cagiyri, Se marTla Roro, mere kide rame ara Tqva.

qvabi gaivso. xis savarcxliT welamde CamoSvebuli Tavisi mSvenieri Tmebi daiswora, axlaxans mopovebuli ZewkviTa da beWdiT damSvenda da iatakze noxis kuTxe wamowia, muWisodena samalavs qva moacila, samajurebi amoiRo, wvivebze da xelebze aicva, samalavi qviTve dafara da noxi gadaago. kabis farTe, majebamde CamoSlili saxeloebi qals ucnauri zRapruli frinvelis iers aZlevda.

bazma Caaqro da CaqrobasTan erTad Wersa da kedlebze qalaqis idumalebis aTinaTic miqra. fatalina oTaxidan gavida, kari ar mouxuravs, gaiara yorec da viwrod cariel quCebSi miiqarga.

daiwyo wvima. da masTan erTad zRvidan mosulma qarmac imata. caze Rrublebi Seikra, SemaZrwuneblad

Camobnelda. Semdeg ki ufro, kidev da kidev ise mkveTrad, didi Savi farda daeSva TiTqos cidan da roca Ramem saimedod moxvia mklavebi yovelives, zRvac amas Tu eloda, Smagad daacxra margoras qviSian sanapiros. „Cqara, Cqara~ – ismoda mebadurebis gadaZaxili, „moqceva daiwyo~, albaT navebsa da badeebs eqaCebodnen, aseT sibneleSi veravin gaarCevda rames. mxolod Weqa-quxili da basri elva drodadro Tu daanaTebda zRvis muq zedapirs. pirquSi cis zanzari wyvdiadSi qreboda, isev sibnele da misi xmauri faravda.

dauRalavi da mtkivneuli xmauri, saWiroebis autaneli tvirTiT – adamianTa sicocxleze

mbrZaneblobiT daTrgunuli moednisa, moedani-bazrisa, romelmac maT bedsa da yofaze usazRvro Zalaufleba moipova, SeumCnevlad maTive wyevlad iqca, ramac SeumCnevladve gaaTavisufla isini sircxvilisa da pasuxismgeblobis satanjvelis SiSisgan, radgan aq mosuli nebismieri adamianisTvis Zalzed Zneli iyo saWiroebis cdunebis gaZleba. mxolod es kaci, vis saxesac sikvdilisgan daxsnili biWi aSterdeboda, TiTqos ucxo iyo am xmaurisTvis, romelsac ar ZaluZda masze batonoba, – nu geSinia, ginda wyali? – eubneboda, – modi CemTan, nu geSinia.

baCanam igrZno, rom erTi SexedviT, TiTqos araferi, magram mainc iyo masSi iseTi, rac ganasxvavebda mas aramarto aleqsandrieli, kapueli Tu memfiseli sovdagrebisgan, romlebic yiddnen Tu yidulobdnen abreSums, atlassa Tu stavras, farCas da xaliCebs, Zvirfas Tvlebs Tu samkaulebs, Tixisa da spilenZis aTasgvar nakeTobas, gind cxenebs, aqlemebs, monebsac ki, romlebic xelmeore gadasayidad mihyavdaT mziT, zedamxedvelTa maTraxebiTa da borkilebiT sawameblad qceul mSeneblobebze da qvis samtexloebSi, niCbosnebad gemebze da uamravi seirmowyurebuli Tvalis winaSe, gladiatorTa arenaze mosakvdineblad an axal gmirad, qalebs– saroskipoebisTvis da didebulTaTvis, Zlevamosili mdidrebisaTvis, romelTa warmogzavnilic – sagangebod lamazmanebis sayidlad Camosuli, sovdagrebis nawilic iyo – mosamsaxureebad da orgiebis Tavawyvetili Rreobebis gasaxaliseblad, rogorc erTgvari axali xili, aramed ganasxvavebda mas yvela im adamianisgan, vinc am usaxelo brbos qmnida, radgan gabmuliyvnen saWiroebis cdunebiT dawnul wnulSi. biWi damSvidda.

namtiralevi Tvalebi dauwynarda. gauTba. Sesiebuli quTuToebi daewminda, namiani warbebic SeuSra. SvebanagrZnobs gaeRima kidec, uxaroda, viRac rom igrZno gverdiT. igrZno, rom sandoa kaci, rom unda endos da meti araferi. Cumad iyo, mxolod fiqrobda: „damesizmra, guSin damesizmra, yvelgan damyveboda da bolos didi TeTri ca damanaxa~.

– modi, ginda, mxrebze Segisvam? – Tqva kacma, – aqedan gavideT, ramdeni wlis xar? – Svidis, – Tqva baCanam. – aq ar SeiZleba Seni martod yofna, SemosasvlelTan aqlemi myavs datovebuli, tiks vavsebdi,

roca xeli gtace. wavideT, finikebs gaWmev da Tafls. ra gqvia? – Sen? – serafite. – me – baCana. – arqivariusi var, – Tqva serafitem, – ici, es sityva ras niSnavs? – mwignobari? margoras rom arqivumi aqvs, imis mcveli? – egrea. aq ras akeTebdi? mSoblebi sad arian? biWi mis siTbometyvel saxes miaCerda da iasamnisfer labadas, miwamde Camosuls, saxeloebi

majebze akecili rom hqonda da Caxsnili mkerdi labadis naxvretebSi Sewnuli TasmiT iyo amokemsili. qalamnebic aseTive RvedebiT hqonda dawnuli.

serafitem mxrebze Seisva biWi, erTi xeli mis fexs mohkida, meoreTi ki tiki daiWira da xalxis meCxerSi yoCaRad iwyo gzis gakvleva.

Page 10: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

10

– iqiT ra xdeba, ra ambavia? – Tqva baCanam. moednis erT SemosasvlelSi, sadac TaRi iyo qvebisgan aSenebuli da alag-alag marmarilos

filebi SerCenoda, rac erT dros didebul iers aZlevda rogorc am TaRs, aseve garSemo myofi, oTxive, mopirdapired Semosasvleli TaRebis mTlianobas, swored im Semosasvlelebisa da gasasvlelebisa, romlebsac baCana eZebda da mxolod maSinRa dainaxa, roca Waze aZvra, am TaRis qveS Camjdari aqlemi unagiriT svetze mibmuliyo da iqve erTi Tmagawewili qali, acremlebuli da aRelvebuli raRacas eubneboda mis win mdgar albaT rom ubedurebiT Tavzardacemul xalxs. ismoda: „vin naxa, vin Tqva, xom geubnebiT, dilas misi saxlidan msaxurebi gamovidnen, saxeebs ikawravdnen, yvelam gaigo: „Cveni gaci mokvda!~ „risgan, ra moxda?~ – emata axalSemosulTa xmebi. „veravin uSvela, sawyali gaci. amboben, aspitma dageslao, warmodgenis win dageslao. niRbebis tomaraSi SemZvrala wyeuli~.

serafitem kuzze gadadebul skamSi Casva baCana, ferdebze Camokidebul kauWze tiki miamagra da TviTonac ukan miujda biWs. CamoZonZilbewvianma aqlemma lagamis moqaCvisas xrinwianad aiRmuvla da ukana fexebze zantad dadga. akidebuli bargi win gadmoixara da fexebis gamarTvisas, neli SeqanebiT yvelaferi Tavis adgilze dasworda. aqlemma dinjad da medidurad iwyo svla. „ori dRe rom mWyletdnen uSvelebeli fexebiT, arc iseTi didebi yofilan~, – gaifiqra baCanam, Camoxeda ra xalxs aqlemis zemodan, axalmosulT rom uyvebodnen RamiT momxdar ambavs: „marTla? imitomac CaiSala warmodgena. rom daugeslavs, jer goneba daukargavs, mere gasiebula da veRar gadaarCines~.

– uyvardaT es kaci, – Tqva serafitem. – dedaCemi ki arsadaa, – wamoiZaxa baCanam, – me dedasTan minda. – iqneb ise daikarge, rom veRar gpoulobs, – Tqva serafitem, – iqneb, geZebs. ra hqvia, rogoria? – gulsunda hqvia da keTilia. – maSin jer CemTan wavideT. vipovniT, sad cxovrob? – Sen? – wignTsacavSi. ganaxeb, sul Taroebia, etratebi, papirusebi, wignebi. iqve gasauzmeb da

dagasveneb. Sors, saxlebis gadaRma martomdgari TeTri svetebi moCanda, eulad caSi aweuli da Zveli

sasaxlis nangrevebic iqve. biWi aqlemze irweoda, svetebs gascqeroda, sicxiT daSanTuli fiqrobda TavisTvis: „ramxela svetebia waqceuli, es sasaxlec daikarga? Tu miatoves?~

sasaxlis svetebian darbazSi – sadac iataki marmariloTi mogebuliyo da naweri mozaikidan

aRmomarTuli TeTri svetebi, CiraRdnebisa da bazmebis SuqSi TiTqos imedebisa da miswrafebebis simbolod amozrdiliyo, am wvimian Rames misreli sovdagrebis zeimoba imarTeboda.

elvis lurji naTeba, quxiliT dabzaruli, zogjer Tu SeanjRrevda maT Rreobas, sadac grZel tablaze uxvad rom ewyo xili, Tevzeuli, Rvinis sasmisebi, enTo sakmevelic – nelsurnelebis saamo Txel burusSi, vnebiani amoZaxilebis, sicilisa da kvnesis garemocvaSi fatalina cekvavda.

yovel svetTan gaunZrevlad, mudam mzadyofnaSi gaqandakebuli monebi idgnen, raTa nebismieri brZaneba myisve SeesrulebinaT, laris baliSebsa da Zoloebze gadawolili, mdidrul samoslebSi gapranWuli sovdagrebisa, romelTac zogi naxevrad da zogic mTlianad SiSveli qalebi ealersebodnen, romelTa TeZoebsa da mkerdebs Soris srialebda oqroTi da zurmuxtiT, safironiTa da iagundiT damZimebuli vaWarTa TiTebi, magram avxorcobiT gaxurebuli sufra, orgiaSi Cafluli nadimi – yvela erTmaneTze sadac Sezeliliyo da niJarebis Tu marjnis mZivebiT, nefritis sayureebiTa da samajurebiT morTuli ferumarilcxebuli qalebi erTmaneTsac loSnidnen sititvliT gabruebulni da garda amisa, ramdenime monisTvisac ki neba daerToT awvdili asoebis qneviT damcxraliyvnen... muxlebze mdgari, modunebuli ukanalebiT mikruli mamakacebi... da mTeli darbazi, yoveli aq myofis tkbili damruSebiT gawepili aRgznebuloba, ara RreobisaTvis damyoli grZnobis usazRvro TavisuflebiT iyo moxibluli, an Tundac galiaSi mjdari Savi avaziT, TaTebTan ciknis beWi rom egdo sisxliani – aramed magidaze mocekvave fatalinaTi. „orsuli mruSi romSic ar minaxavs~, – fiqrobda erTi misreli, „au, ras gikbeC mag bayvebze~, – fiqrobda meore, mesame da yvela erTs fiqrobda, roca qalebis gaslipuli mkerdebi, TeZoebi, enebi isrisebodnen.

wvima gadaRebas ar apirebda, ufro imata Zlieri TqeSiT. gobio talaxSi ijda mTlianad sveli da ukuneT TavsxmaSi, jer kidev ZilburanSi myofi,

Tevzebs wiwknida erTi meoreze miyolebiT. bevrisTvis fxebi arc dauclia, ise Caiyara pirSi da wvimisgan gaRrubluli da dambali puri Caiglisa. fxebi gadmoafurTxa da xis kovzi isev qvabSi

Page 11: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

11

Cayo, romelic svel da Sav naxSirze idga, magram siTbo mainc SerCenoda – gadawiTlebuli kiborCxalebi amoiRo, marwuxebi gaaZro da Caaxramuna. wamSi gamocala qvabi, Sig wyaliRa darCeniliyo wvimisgan daWuWyianebuli. roca veRaraferi naxa, es Tbili qvabic moiyuda. smisas zeviT-qveviT umoZravebda RababiTfaruli xorkliani yeli, naxevari arc dauclia, qvabi iqve miagdo. mRvrie wyalma amoasxa. erTic amoajloyina da saxlSi Segorda, pirdapir noxze gaiSala gulaRma.

fatalina TeZoebis qneviTa da welis trialiT tablidan Camovida. qalebma kaba axades da fatalinam, TiTqos dedofali yofiliyos vinme, iseTi siamayiT gamoaCina janmrTeli barZayebi, maRali fexebi, gamoberili muceli da ZuZuebi marwyvisebri dvrilebiT. orma SiSvelma qalma – Sezneqili weliTa da gagdebuli ukanalebiT baliSebze rom irxeodnen, kocnebiTa da enebis Tamami gasma-garbeniT tani gaunames, xelisgulebis frTxili SexebiT nelsacxebeli da surnelovani zeTi scxes da tablazeve gadaawvines, sadac sxvebs ukve moemzadebinaT misTvis adgili.

ganrisxebul RameSi wvimisa da qaris sazarlad areuli xma ismoda. talRebs grigali TiTqos niCbebiT xapavda napirisken, moqceva adidda, samkvdrod moiwevda win.

ras akeTeben, fu Tqveni, fiqrobda svetTan mdgari mona, roca misrelma fexebi gauwia fatalinas da Seajda qals, tablasTan erTad daawyebina ZigZigi. minabuli fatalina eniswveriT tuCebs ilokda da odnav CaxuWuli misi qarva Tvalebic mwveli siamovnebiT erwymoda gazintlul Rznebas. yurZnis marcvlebs iyrida pirSi, Tavisi sarkekbilebiT xeTqavda da Wamda.

gaaCens sikvdils, – awrialda avaza, TiTqos miwisZvris moaxloeba igrZno. da uecrad: – muceli! – iyvira fatalinam, – cudad var, muceli! aRarasodes da arcerTxel! awrialda cecxlic CiraRdnebsa da bazmebSi. meti da meti! aSfoTdnen wvima da qari erTad SexlarTulni. dausruleblad dasasruleblad! abnelda Ramec. gobio TvaldaxuWuli egdo da xrotinebda. qari kars ecekveboda sikvdilis cekviT, romelic

mkveTrad iReboda yovelwamieri mixurvisTanave. – ver vsunTqav! sunTqva miWirs! – wioda fatalina civad gaoflili. gobiom daixrotina da amoarwyia. mdore siTxis amoRvrisas, nikapsa da loyebze miekro narwyevs

amoyolili Tevzebis naxevrad umi da gampali narCenebi. – wylebi daRvara, ra vqnaT?! – ayvirdnen qalebi. zogi tanisamoss eca. miifara. Sercxva. gobios pirSi dagubebuli nerwyvi buybuyebda. xrotini momakvdineblad ismoda. – Seecade SeikumSo, xo, ai egre, ai egre, – eubnebodnen qalebi, – midi, arauSavs, midi, –

fatalina ki wioda. gobio veRar sunTqavda, sqeli siTxe mdored Jonavda misi piridan. – erTic, nu geSinia, erTic, – qalebi jiutad moTqvamdnen. gobios maxinji kmayofilebiT emanWeboda saxe, sxeuli ekrunCxeboda, uxilavi borkilebisagan

cdilobda TiTqos Tavis daRwevas. – aCens, xelebi dauWire, aCens. Rrmad CaisunTqe, Rrmad CaisunTqe, – qalebi atydnen. Cemi bedi ra vTqvi, dRes mounda amasac, gaifiqra im misrelma, saSos rom swvda. – aCens, biWo,

azrze modi, bavSvs aCens, – ras Svreba? bavSvs aCens? aaq?.. bedi ar ginda, aq dabado? – aha, es ra aris? sisxliT daiTxvara... rogor tiris!.. e, gaaCina?! au, ras Wyavis? gaCnda... bavSvi gaCnda... am orgiaSi rogor unda gaCnde?!

gobio gatortmanda. fatalinam Svili gverdiT gadmoiwvina. gaicina. SiSvel da svel dedaSvils qalebma mosasxami

Semoafares, – biWia, gilocav, – gverdiT Semousxdnen, ofli mowmindes. sanapiro ki aRar Canda. mxolod azvirTebuli da gagiJebuli bneleTi iyo, – talRebs rom yore

moengria da zRva ezoSi rom Semodioda – saxlis datborvas iwyebda, sadac Tavisive TaviT damxrCvali gobio egdo, visac saxe da yeli sakuTar narwyevSi dasvroda.

– deda! – ZilSi iyvira baCanam. arqivariusis oTaxSi dagebuli sawolidan SeSinebuli wamofrinda, qviTini morTo. Tvalebi ar gauRia.

serafite iqve ijda, magidasTan. sanTlebi enTo gvian RamiT papirusebze dakvirvebuls, – aq var, patara, – Tqva xmadabla, biWTan gadajda sawolze, – cudi sizmari Tu gesizmra, – Tavze daado xeli. Tbili xma biWis mTvlemare fiqrebs miesalbuna da baCanac udardelad gadawva, Tavi muTaqaze gadado. Zili ganagrZo arqivariusis myudro samyaroSi mokalaTebulma – irgvliv dayuCebul Taroebze damtverili da daxvavebuli etratebi ewyo, Ramisas misvenebuli gragnilebi, pergamentebi da papirusebi, werilebi, folioebi.

Page 12: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

12

mTvaris Suqi sarkmlidan dahfenoda oTaxs. baCana sayvarlad mokumuli tuCebiT iwva sabanSi CamZvrali, loyebdaberil saxeze Sveba amofenoda, romelsac arqivariusic grZnobda, zogjer rom gayofda sarkmelSi mzeras, miRma SoreTSi rom mxolod mdgari svetebi, lodebi da mSralad daRamebuli, RorRmiyrili nangrevebi moCanda. serafitem papirusebi gadaawyo, sakuTari fiqrebi gamalebiT gaqeqa – gamosavali unda veZebo, unda vipovno, giJi var? ara, giJi ar var, magram raRacam unda mixsnas yvelafriT garSemortymuli, fiqrobda is, am gadaulaxavi winaaRmdegobis winaSe mxolod ganxeTqilebas Tu vxedav, sakuTar qmnilebaTagan Cven yvelas rac gvaSorebs, vici, Tu ar viCqare, am myisier wamsac uyuradRebod davtoveb – sasowarkveTil uimedobaSi CaZiruli gonebis Zili – sanam mas sZinavs, wamis erTianobaSi, yvelaferi mowesrigda da danamdvilda, uTvalavi naprali gaCnda imas Soris, rac warmogvidgenia, rom viciT da rac viciT sinamdvileSi, kargad mesmis Cemi wadili wamis TanmimdevrobiT erTi xatiT axsnisa ufro Zlieria, vidre TviT am wamSi Tavis danaxva. magram imasac vxedav, aseTi wadili paradoqsis gamowvevas rom niSnavs, romelsac goni veRar xsnis – o, dominus Cemo, rogor mWirdebi axla, ezra, dido ostato! rogori saWiro xar CemTvis! ho, goni veRar xsnis, rac wamis winaSe adamianis ususurobis aRiarebasac SesaZloa niSnavdes, Tuki is Tvlis, rom warsuli iyo da momavali jer ar damdgara; roca ukve vici, vxvdebi da vgrZnob, rom erTic da meorec am wamSia mowesrigebuli. meSinia, sabolood marTlac paradoqsis winaSe ar davdge.

serafite fiqrobda, TiTqos RrRnida Tavs. fiqrobda margoraze, sakuTar Tavze, baCanaze – dedamisi rom gaqra ase uecrad, marTla miatova?

oTaxSi gaiar-gamoiara, qvis iatakze mZimed gadadga nabijebi, nikapi daisrisa, Taroebze dawyobil papirusebsa da gragnilebs Seavlo Tvali. metyveli mdumareba maTi SfoTvamoZarculi rom Casafrebuliyo oTaxis oTxive kuTxeSi. sityvebi samyaros oTxive mxares, sityvebi da araferi sityvebis garda. sityva – bedi, sityva – siCume, fiqrobda serafite, sityva – pirveli da bolo, rogorc adami – Tavdapirveli kaci. vin iqneba bolo? vin daaRwevs Tavs? vin gauZlebs umweo da gamoucdeli am gulgril, vrcel da SemovliT gzas, romelic mis cxovrebaze gaivlis da adgils mouZebnis amJamindel cxovrebaSi – dabadebidan sikvdilamde. an mokle bilikiT gadava cxovrebis yvela zRvars, ukanasknelsac ki da gverds auvlis bedisweris muxruWebs, radgan misive bedis kirTis qveS iqneb da Zalze Znelia gaZleba – Tavis SegrZneba srulfasovan adamianad.

Taroze – Tixis firfitebi sadac elaga, zed lursmuli damwerlobis narCeni kvaliT, folioebi asiriuli, sparsuli, Zveli ebrauli, berZnuli, laTinuri teqstebiT; iqve kabbala, yovel gverdze ricxvebisa da aso-bgeraTa marjvnidan marcxniv dayolebuli qaragmebiT, etratebi da papirusebi, misruli ieroglifebis naxati – xaris beWi ido. gamoxruli Tu gamofituli, moyviTlebuli da motlanqebuli brtyeli Zvali, rasac serafitem samoslis samklauriT mtveri gadauwminda da daxeda, – ras kiTxulobda amaze ezra? gaifiqra, – da ratom araferi sCans axla, dominusma, TvalisCiniviT moufrTxildio, mianderZa, – dmanisidanaa Camotanili da gadmocemiT vici, rom Zvalma sulis sikvdilis Svidi sityva iciso. serafitem axlos moinaTa bazma, xaris beWs gulmodgined daakvirda, yovel bzars da naCxapns daacqerda, magram mwuxared Tavdaxrilma mZinare baCanasken gawia mzera, roca sityvebi veRar ixila isev. diax, isev, – gaifiqra, ramdens vakvirdebi, magram jer veraferi. ezra ambobda, naTqvamia: dumili oqroa rCeuli, brZnad metyveleba vercxlia wminda. beWi kalTaSi daido, bazma iatakze dadga, vercxlia wminda gaimeora fiqrSi da mZinare baCanas gadaxeda, sulis sikvdilis Svidi sityva, kidev erTi gamocana, ezras werilTan erTad. rac damrCa misi anderZi.

xaris beWi Taroze daabruna, sanTlebi da bazmac Caaqro, sarkmeli Ria datova da magidis gverdiT dawva, iatakze gaSlil tyavebze. Tavisi iasamnisferi mosasxami Semoixsna, dakeca da Tavqve amoido. CaZinebisas baCanas monayols ixsenebda, dedam rom moedanze miiyvana, perangs dapirda da aRar mosula; biWs rom eSinoda, rom eloda, rom WasTan darCa natkeni da damfrTxali, rom saxlic ar hqondaT, nasaxlarebSi afarebdnen Tavs, cxovrobdnen da ocnebobdnen, rom deda zRaprebs uyveboda, efereboda, uvlida da zrdida ise, rogorc SeeZlo, momTabare cxovrebis wesiT, rom arc mamis Sesaxeb jer araferi icoda balRma. gaTendeba, gaifiqra arqivariusma, da margoras moviviliT. iqneb vinme amoicnos biWma, Tumca pataraa, baCana jer Zalian pataraa.

sarkmelSi saidumlod sunTqavda Rame– WriWinebiT gacrecili. caze didi mTvare akruliyo,

RrubliT molaquli, Tavisive batonobis Jams rom daekida mZinare qalaqis Tavze. Sefenil saxlebSi palmebi amoxsniliyvnen, morCilad rom dahyvnen qalaqis Tvlemas, roca yvelas eZina udroo wamiT acdenil sizmrebSi.

Page 13: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

13

sadaa Cemi Svili? TiTqos vinmes kiTxvas upasuxa fatalinam, Cemi patara. ra vici, bavSvebisaTvis me ar mecala da imis Semdegac ramdeni weli gavida, ra ar gadamxda, marTla ra erTi wamiviT gaqra mTeli cxovreba da mxolod calkeuli mogoneba damrCa. ai, isev metkina SigniT, rom gavixsene, isev metkina. ara, guli ar damwyda, magram vnanob, imaT rom gavatane. ra meqna? ver gavzrdidi, axla ki ase davberdi. ras vifiqrebdi, amdeni xani Tu vicocxlebdi, rom amboben Cemze – beberi kaxpao, eh, ra dro iyo, ra qali viyavi maSin fatalina, mTeli margora muxlis CoqiT mTxovda, erTi kocna gaimeteo, margora– Cemi silamazis qalaqi, axlac koxta, oRond me davberdi da Tanac es omi! ra kacebi ixocebian, erTi aurumis Tavi momca da me viyo axalgazrda, davaviwyebdi yvelas da yvelafers, ra cxovreba moispo, sul fuli unda ixado, quCaSi veRar gaivli, xvetavs da xvetavs oqro-vercxls, didi qonebis patronia, didi. me ra vqna, beberma, Torem yvela uSvelis Tavs. eh, sadRa maqvs ramis Tavi, viRas scxela Seni fatalinasTvis. asaki jojoxeTia CemTvis, Cems saxes sakuTar Tavsac vumalav. aRaravis vundivar, arada, ra gogo viyavi? gagiJebuli myavda yvela, ras ar imetebdnen, saidan ar Camodiodnen, rigebi rom idga, magas ra damaviwyebs. qali viyavi RvTaeba, axla rom davWkni da gavubedurdi. yvelaze kargad vicvamdi, yvelaze Zvirfasi samkaulebi mekeTa da yvelaze lamazi viyavi. o, ra lamazi viyavi, ra tanjvaa CemTvis vinmem Tu icis? aseTi bebo vis rad unda? wesierad veRarc vxedav. wesierad ki ara, rom Sebinddeba, saerTod veRar varCev, aTasSi erTxel vinme ubeduri an brma Tu mova, Tvalis daxamxamebasac ver vaswreb, ukve aRar arian da maSin ki icocxle, vin ar modioda, sad ar viyavi. bebruli tanjva damrCa, ra davaSave aseTi? amas xom sjobda adreve movmkvdariyavi?! magram maSin sicocxle mixaroda, erT-erTma im sovdagrebisgan imdeni gadamixada, ki vifiqre, sul rom Svilebi vaCino da vyido, Cemze bednieri da mdidari qali ar iqneba-meTqi. magram Svilebi Cemi saqme araa. siyvaruli ki gaqra silamazesTan erTad. „bebia fatalina~, – mabrazeben quCis bavSvebi. arada, dro iyo, maTi mamebi, biZebi da babuebi davavaJkace. dardi ra iyo, ar vicodi; `deda fatalina~ – ase ambobdnen Cemze. mezRvaurebi, ai xalxi! qalTan qcevac ician da pativiscemac. an im jariskacebTan rom mivedi da aba, biWebo, manaxeT, rogor giyvarT dedasamSoblo-meTqi da ro atyda ambavi, ra damaviwyebs. axla ki, carieli dardi var, ai, Turme es naoWebic ra yofila... is Rori ar mafasebda, Torem sxvebi, icocxle! borotad veqceodi maT? yvelas CemsaviT mouva bolos, gixmaren da gadagagdeben. qonebac aRar SemrCa, yvelaferi gavaniave. metireba, magram cremlebi ver gamaaxalgazrdavebs da verc verafers damibrunebs. ra dResaswaulebi imarTeboda... ki, axlac cas ayruebs, roca aurums moundeba maSin, magram me ra?! maSin, roca galavnis mSenebloba axaldawyebuli iyo, es omebic wesad iqca da TavlaSi rom Sevedi da Cem gamo zedamxedvelebma marTla omi rom atexes, Cemze kargad vin icis, Tu ras niSnavs, roca ase undixar vinmes da siyvarulic albaT araa da nurc nuravin ityvis vinmeze mruSiao, an yvela mruSia da siZva, an aravin, radgan yvela erTs eZebs, erTi rame unda da elis, adamians ki yvelaferi epatieba, roca Seyvarebulia. dRes sxva gogoebi moswonT, magram imaTac ase etkinebaT, Tu siberes miaRwies. siyvaruli wamieria da maSinaa mudmivi, roca erT wamSi cocxldeba da kvdeba. mxolod Wrilobas gitovebs, romlis Sesaxorceblad dro aRar grCeba. bevri gmiri vici, vinc am wams Tavi Seswira, magram Semdeg? Semdeg tkivilia. aseTi WrilobebiT davrCi mec. adre rom mcodnoda is, rac vici axla, an axla SemeZlos is, rac SemeZlo adre, albaT, droc gaCerdeboda, arc sibere iqneboda, arc tkivili da arc monatreba. gamoCndes netav vinme, visac vaxsovar, magram rogor? qalaqSi omia da SimSiloba, viRas vemaxsovrebi.

– ki, vici erTi moxuci qali, age, iq cxovrobs, mgoni fatalina hqvia, – mebadurma meomars upasuxa da viwro, saxlebs Soris asasvleli aRmarTisken aiSvira xeli, – magram beberi qali ra jandabad gindaT? – sami jariskaci eWviT aaTvaliera, tyavis tunikebi, didi mrgvali farebi, qamarze dakidebuli mokle xmlebi.

– Tevzebs mixede, – Tqva erTma jariskacma, da samivem aRmarTisken gaswia. – rogorc ityviT, Tqvenia es qveyana, – Tqva mebadurma, Cqara gaecala. – gamaswari, sanam cocxali xar, – gamosZaxa jariskacma da meores miubrunda, muSti xia mxarze,

– dagenZra? – araferi ar damenZra, – gadaafurTxa iman, – niZlavi wavage, sityva sityvaa. – SegviZlia movilaparakoT, – Tqva mesamem, fari zurgze gadaido, – or-ori vercxli rom

mogvce, viRac beberis xexva ar iqneba saWiro. – a, Tqve axvrebo, – moiWmuxna win mimavali, – wavage, morCa. iTqva? unda gakeTdes. – CvenSi darCes da, ar gezareba? – mezareba erTia, niZlavi da saxeli – meore. – ra gaTamaSebda, mTeli dRe igebdi da ra mogivida?

Page 14: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

14

– ho, cudi ar iyo, wagebuli bebers xexavs, mogebulisaTvis ki Cven yvelas unda qorfa gogo mogveyvana. mogego da eg iqneboda.

– mere, ra ginda. vambob rames? mivdivarT saqmeze. rogorc ki movrCebiT, nawilSi vbrundebiT da Tavidan viTamaSoT. mosula?

– mosula. – egre iyos. gzas agrZelebdnen. aRmarTis aRma patara mdelo gamoCnda, mis iqiT ki xevi, romlis kidis gayolebaze galavani

gaweliliyo. – movediT? midi da gaige, sad cxovrobs, – Tqva jariskacma. – Tqvennair ixvebs rom kaci ayveba, uaresis Rirsia, – Tqva meorem. – ai, iq ro raRac saxlia, eg xo araa? – Tqva mesamem da samiveni saxlebs Soris CarCenil

sacalfexo derefnis boloSi, patara qoxTan Tu nasaxlarTan mividnen. baniani saxlis SesasvlelTan, romlis karic Sexsniliyo, finikis grZeli palma idga,

damtveril, daWuWyianebul kedlebs Soris awvrilebuli. – aris vinme? – mobrZandiiiiT, – saxlidan dedabris xma gaisma. – egaa, sworad movsulvarT. ra vqnaT? Sexval? – ra unda qnaT, imitom xarT aq, rom miyuroT, mere rame ara TqvaT. – Cven arafers vityviT, magram ambob, rom unda giyuroT am bebers rogor ixmar? – aba, Tqven ra ggoniaT? gaTqmevinebT Caijvao? modiT da kargad daWyiteT Tvalebi, – jariskaci

saxlSi Sevida, – aris-meTqi, vinme?! – xmamaRla daiZaxa. saxli daulagebeli Canda. ayrili fardagebiT da mtvriani baliSebiT dafeTxumebuli.

naxevrad bneloda da miyruebuli saxli-oTaxi, margoras sadRac CixSi Caviwyebuli, uxerxuli mJave suniT iwriteboda.

– aravinaa da aba, visi xma iyo? – miubrunda is erTi im ors. – rogor ar var, Semobrundi raindo, – gaisma naxevradbnelidan. – biWebo, erTi es kari kargad gaaReT, sinaTle Semovides, – Tqva jariskacma da roca Ria karSi

sinaTlis rbili sveti gadidda, samivem ixila – muTaqisa da noxis naySidan, TiTqos Semosuli SuqiT amokawruli konturebi – erTi bewo, mokuzuli, CamonaoWebuli da Camoxunebuli silueti kuTxeSi mimjdar dedabers rac warmoaCenda.

– modi, Cemo mzeWabuko, – Caikiskisa. – fatalina? Tqven xarT, deida? – daibna vaJi. – me var, modi. bebris danaxvisas samivem ena Caigdo. dedabers ki gaecina, ukbilo RrZilebi usircxvilod

gautitvldnen. fatalinam tuCebze akankalebuli, damWknari xeli miido, magram gaxarebulma Tavi ver Seikava da isev akiskisda, bebrulad, rioSad, kudianiviT.

– es ra dReSi Cavvardi, – Cailaparaka jariskacma, – jariskaci var, wadi ra, an samSoblo daicavi an iome, es ra ubedurebaa, – miaSterda beber fatalinas, winwklebiani kanis qveS gabmuli ZarRvebi civad rom amokrTodnen.

CaWeWyiliyo fatalinas Camqrali qarva mzera da Semxmari loyebi, avaduri Crdili rasac gadakvroda, magram am erTdros sanatrelma da xibliT momajadoebelma mzeram, gaZarcvulma da dakninebulma, axla ucnauri naperwkliT ibrwyina, – modi, Zvirfaso, me vici Sen rac gWirdeba, – Tqva fatalinam, aiim Zveli avxorcobis wamgleji xmiT.

– ara, deida, iciT, raSia saqme?.. – momiaxlovdi, – Seapara, – ar vikbinebi. – me petridides qeSiki var... meomari var... fatalinam gaConCxili xelebiT Zlivs aiCoCa kaba da avad gamxmari fexebi gafarCxa, – nu

gerideba, Semodi, – Tqva. – es giJia viRaca, – karisken gaixeda jariskacma. iq aravin iyo, – am axvrebma xom ar Camiwyes? –

miubrunda bebers, – iciT? me... niZlavSi isa... da Tqvenc Turme es gindodaT ho? – vaJiSvilurad gaipna.

– Sen ra, ar icodi, visTan modiodi? – gaicina fatalinam, – modi, deda genacvalos. jariskacma zizRi igrZno pirSi. gadaafurTxa, sunTqva Seikava da Tqva: – rac aris aris. me avitexe!

– miucucqda da daiwyo wagebuli niZlavis gamTavreba.

Page 15: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

15

– midi, veluro, midi, ar gaCerde, – iZaxda vnebaSemTxveuli qali, sagebelze daTxvril zewars eqaCeboda, iWimeboda, iSxvarTeboda Tavisive sanukvari stiqiiT ayvanili, Jiniani da Seryeuli, nelad mimomqcevi sisxli rom neladve ewvoda sadinarebSi, simwvave rom ZlivZlivobiT atanda kanqveS da garyvnil sulsac nel-nela devnida sxeulidan.

mokvda. mokvda beberi fatalina, rogorc cxovrobda– isev ise. – e? – piri daaRo jariskacma, – biWebo, SemodiT, raRac xdeba! – rao? – gadaxedes kedlis ukan mofarebulebma. – SemodiT-meTqi! droze! qeSikebi Semocvivdnen. oTaxis mJavae suni TiTqos daikumSa. – mgoni mokvda, – Tqva niZlavwagebulma. – ras hqvia, mokvda? – ram mokla? Tumca, ho. erTma dedabris loyebs daado xeli, meorem safeTqlebze. – egeTi ra mokvda, rom xmas aRar iRebs. – fu, me amis, – ukan gaiwia jariskaci. nifxavi da tunika Camoiwia. fari aiRo, – axla ra unda

vqnaT? – qalic es yofila. – noxi gadavafaroT da aq davtovoT. vin gaigebs? – sworia. ityvian beberi iyo da mokvdao. – zRvaze CavideT, unda davibano. guli mereva. Cqara. – vin ras gaigebs, eger petrididem yvelas Tavebi daaWra moedanze. xmis amomRebi aravinaa,

amisTvis scaliaT? – mere ra, Cven jariskacebi varT Tu?.. – biWo, omia! sindisi axla gawuxebs? sanaZleo Seasrule, meti ra ginda? – gveyo. micvalebuls samoseli Seuswores, noxi daafares da iqve datoves. karic gaixures civad da

uxmod. sicive jer arsad igrZnoboda, Tumca ganTiadis axali nasunTqi yoymaniT ecxeboda Zilidan

amoyvanil margoras da maraduZinari zRvauric didi xalisiT Sxefda. – dRes dedikos movZebniT? – sagebelze daskupebuli baCana qalamnebis Tasmebs ikravda,

daxril mxrebze tunika Camoecva. – aucileblad, – Tqva serafitem, biWisken zurgiT idga, sarkmelSi iyureboda, mxrebze

CamoCrili iasamnisferi mosasxami Tavzec gadmoefara, saxeloebi majebTan aekeca, – upatronoTa banakSi ar minda migabaro, codo xar, CemTan iqnebi, sanam dedas ar vipovniT.

baCana ijda, xmas ar iRebda, daWyetili TvalebiT arqivariusis oTaxs aTvalierebda, xis skamebs, magidas, Taroebsa da papirusebs, – da guSin amdeni rom viareT da versad vnaxeT, dResac vivliT? – Tqva balRma.

– dResac. kargia rom sicxe aRar gaqvs. ori Rame civ miwaze, Ria cis qveS... avad rom ar gaxdi, yoCaR! gamoiZine? rogor xar?

– kargad. es Seni biblioTekaa, xom? – ki, Cemi wignTsacavia. – ramdeni wignia, – gaizmora biWi, – amdeni erTad arasdros minaxavs. – amaze gacilebiT didi aleqsandriis biblioTeka iyo. omis dros dawva keisarma. – da Sen yvela waikiTxe? – sxva ra saqme maqvs. – da reebi weria Sig? – asoebi, sityvebi, ambebi. – meti araferi? – yvelaferi egaa, meti raRa ginda? – yvelaferi rogoraa? gana ase cotaa yvelaferi, rom Sens oTaxSi eteva? balRi fexebs aqnevda sagebelze mjdari. – ra enaze weria? – sxvadasxva enebze: finikiurad, Sumerulad, berZnulad, laTinurad, arabulad... – rato? – ra rato? – rato weria?

Page 16: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

16

– ade, xel-piri daibane, visauzmoT da zRvaze gavideT, mebadurebi vnaxoT. Caval, aqlems davxedav.

– da is ra aris, ai, iq? – sad, patara? – Semobrunda serafite. – ai, kuTxeSi ro oTaxi moCans da iqac Taroebi romaa da didi Zvalic rom devs, ai, vxedav, rato?

iq kide raRaceebi asxia WurWlebSi, tigelebi erTmaneTze rato? – im xsnarebTan ar mixvide, dagwvavs, mJavebia, kanze ar unda mogxvdes. saerTod, im oTaxTan Sen

saqme ar gaqvs, iqac etratebi da papirusebia, magram iq araferi gesaqmeba. is Zvali ki xaris beWia, Zalian Zvelia.

– da raT ginda rom inaxav? – oh, ramdeni ginda icode, ade, ade, piri daibane, me gareT gaval, – serafitem kari gaaRo da

saxlidan gamovida, qvis sami safexuri Caiara, qvafenilze Camdgari, quCaSive boZTan rom hyavda mibmuli aqlemi, TeTri qviTkiriT mopirkeTebuli saxlis kedelTan Cakecili, Robidan morkaluli kiseri visac amoeyo da zlazvniT amoZravebda ybas. ucnauroba mWirs, fiqrobda arqivariusi, ucnauri winaTgrZnoba, magram risi, ar vici. TiTqos Cemi winaTgrZnoba mxolod moTxovnilebiT araa gamowveuli, an mizniT – mTavar kiTxvaze pasuxi vipovno, aq raRac sxvaa, ufro Zlieri, ufro cocxali Zala meqaCeba win, vidre cnobismoyvareoba, mimowvlilvas win rac uswrebs– ai, is. margoraSi an sxvaganac kaci Tu CemsaviTaa, maSin gamigebs, Tu rogori saWiroa dRes fiqris axleburi formiT gadmocema da arc filosofia, arc poezia, maTematika, astronomia, gindac misnoba Cems kiTxvaze pasuxs ar iZleva – ratom? ar vici. sinTesiss viTxov, sagnis Seswavlis unikalur meTods, movlenas rac mTlianobaSi ganixilavs da nawilakebTan urTierTkavSirSic, sinTesisi – rogorc bednierebis winapiroba, Cems gulCaTxrobilebas disciplinad rom miqcevs albaT, rodisme, sadRac, viRaca wres gaarRvevs, mecnieri Tu moxetiale raRacas aRmoaCens. ezra meubneboda, – qveynad erTi mTavari saswauliao, aRmoCenis saswaulio, magram gava dro da yoveli aRmoCena aseve wreSi darCeba, ufro gadidebul wreSi. iqneb axal emociaze vocnebob? da jer ar vici? me sayovelTao sityvaze vocnebob, romlis sixarulic araa xanmokle. vocnebob sayovelTao anbanze, niSanze, erT dedaenaze. mTeli cxovreba etratebis qeqvas rom movandome, axlaRa vxvdebi – yvelaferi saeWvod meordeba da TiTqos ukve nanaxis gancda Tavs maxsenebs – ganwrulia samyaro, Tu kiTxvaze pasuxi ar iqna napovni, am wreSi dainTqmeba igi, yvelaferi meordeba da ai, isev sityvebi, yvelgan sityvebi da araferi sityvebis garda. samyaro unda gaixsnas, sxvagvarad gadarCena aravis uweria. axali niSani minda, axali ena, oRondac vinmem mipasuxos imaze, rasac vkiTxav.

zRva iyo laRi da mSvidi. Toliebi frendnen. mebadurebi navebs aTrevdnen da badeebs Wimavdnen.

– naxe, vin modis? – Tqva erTma mebadurma, saCxrek bades rom axvevda, – serafite araa? – ho, egaa, – Tqva meorem, – Tavisi aqlemiT windaukan rom daexeteba. is bavSvi vinRaa? – magisas ras gaigeb, – Tqva kidev erTma, bades wyalmcenareebsa da gaCxeril kiborCxlebs

aclida, – masze amboben, aravin icis, brZenia Tu giJio. – pretoriumSi miRebuli kacia, giJi rogor iqneba. mZime xasiaTi ki aqvs, mainc pativs scemen, –

mebadurma kalanCxebi gadmoyara, navTan dadga da samWeduri daiWira. baCana serafitesTan xelCakidebuli moabijebda qviSaze da Toliebs ascqeroda, cidan rom

daesmoda frinvelT yivili. – ramxela zRvaa, – Tqva biWma, – da ra lamazia. – guSin rom gageRviZa, gaxsovs? – Tqva serafitem, – cudi rame gesizmra? – ar maxsovs. mxolod is maxsovs, rom viRacebi momsdevdnen da gaqceva mindoda, magram ver

gavrbodi. erTi kaci iyo didi da msuqani da meore qali iyo, usircxvilod iqceoda. – eg ras niSnavs? baCanas loyebi amouwiTlda. morcxvad daxara Tavi. – magitom wamoiyvire? – ra vici. Cemi SeWmac undodaT. me ki gaviqeci, magram ici ra? me amaze magari sizmari vnaxe. – rodis? – adre. – momiyvebi? – serafitem mebadurebs xeli auwia, – gagimarjoT! – arqivariuss Cveni gamarjoba, – Tqves maT, – amas Semcvlelad imzadeb? – erTma biWisken gaiSvira

xeli.

Page 17: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

17

– Tqveni saqme araa, – serafitem iRliebSi mokida baCanas xeli, aswia da mebadurebs daanaxa, – baCana hqvia, – Tqva xmamaRla, – dedamiss gulsunda, mama ar icis, vinaa. metyviT rames, rac saqmes waadgeba? daikarga, WasTan vipovne moedanze.

mebadurebma mxrebi aiCeCes, erTmaneTs gadaxedes. – ra gagikvirdaT? pirvelad gesmiT, rom bavSvebi ikargebian? – Cven ra viciT, eg vinaa, margora mawanwalebiTaa savse. – banakSi Caabare, romSi waiyvanen. iqneb kaci dadges, – mebadurma biWs Tavze gadausva xeli. – SeeSvi, – serafitem ukan moiyena baCana, – Tqveni gasarCevi araa me ras vizam da arc

Semcvlelad vamzadeb. es bavSvi gansakuTrebulia. – auh! – erTad dadgnen mebadurebi, – varskvlavebs wyvets cidan? – me Cemi giTxariT, – serafitem aqlems aRviri moqaCa, – Tu rames gaigebT, SematyobineT, – Tqva

mimavalma. – tyuilad ici gajiqeba, – Tqva mebadurma, – Cven ubralo xalxi varT, yvelas gviyvarxar,

getyviT Tu rame gavigeT. serafites TiTqos aRar esmoda maTi, midioda dinjad, svel qviSaSi efloboda fexebi. baCanac

uxmod misdevda da ukan-ukan gaaqcevda mzeras. masac enameboda kotita fexebi da wnika ram kaliasaviT xtoda, cdilobda ar CamorCenoda.

– uxeSi vinmea es Cveni serafite, – Tqva mebadurma, – keTilia da Tavisi siamayeca aqvs, magram... – jer iyo da moedanze oratorobda, gamoiRviZeT, nu gZinavTo. Cven gvZinavs? gamTeniidan

daRamebamde navSi vagdivarT. roms roca deda etireba, Tqven isev ese darCebiTo, Tu Tavi ar SeicaniTo. gamomivida aristotele.

– kacia da guneba. kacma ar icis, vinaa, sad ar unaxavT, xan saaTobiT katarRaSi ijda martod marto zRvaSi gasuli, xan mTaSi unaxavT beduinebs, iqac mjdari da caSi macqerali da xan im Tavis arqivebidan dRe da Rame ar gamosula, an es iasamnisferi tanisamosi sad naxa? modi, modi, saqmes mivxedoT.

II petridide

mxedarTmTavris karavSi veziri Semovida. – Cemo komandero, – mimarTa petridides, – viRac mxedaria SenTan. – ra unda? – ambobs aurumisgan varo, werili maqvso. – gadi. veziri gavida. karvidan petrididec gamovida – dabali kaci. mxleblebi da karvis mcveli

qeSikebi gaZelebulebi idgnen. xmas aravin iRebda. komanderma mis win mdgar Sindisfer mosasxamSi gaxveul macnes Seavlo Tvali. kaci sadaveTi

cxens iWerda, odnav Tavaweuli TiTqos arc ki uyurebda mxedarTmTavars, magram aRelvebulma mtacad SeaTvaliera komanderi – misi RrmadSexvretili Tvalebi da wingamovardnili yba, razec nikapi or patara borcvad mikruliyo. kexiani cxviri da ganzegagdebuli nestoebi, saidanac Camococxili balani wablisfer ulvaSebSi ikargeboda. misi moyavisfro kani, TiTqos niRbad rac gadakvroda saxeze, razec miuxedavad ukan gadaweuli, aseve wablisferi uxeSi Tmebisa, saerTod ar mouCanda Subli, Tu ara warbebisa da Tmebs Soris darCenili kanis TiTissisqe miwisferi zoli.

Cafskvnil tanze abjari ecva. Tagvisferi jaWvis perangi, mWidrod Semortymuli tyavis qamriTa da zed dakidebuli xmliT. perangis saxeloebi mxrebTan gadaWriliyo, saidanac ori patara dakunTuli xeli iyo gamoyofili; tanic or patara fexze idga da macnem TvalmokvriT dainaxa misi TiTqos bavSvuri Tu ganuviTarebeli terfebi, isedac dabal kacze rom SeumCneveli iyo. mxolod ucnauri koxunjebi Tu xvdeboda Tvals qveSidan amortymuli quslebiTa da sabandebiT Sekruli, rac petridides SeumCnevel simaRles, magram met TviTdajerebulobas matebda albaT.

Soridan gnolis xma moismoda da mweris bzuili, kaliebis Srialic axlo. komanderi karavTan dadga da iqve daiwyo Sardva. – uu, ar amovisunTqe? – Tqva mWaxed, – gegona, Sen Sesaxvedrad gamovedi? mome eg werili, –

damcinavi agdebiT Tqva. mxedarma Tavi daukra da pergamentis gragnili gauwoda, Tasma rom hqonda Semoxveuli da beWdiT Sekruliyo.

Page 18: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

18

petridides Sardva ar daemTavrebina, cali xeliTa da kbilebiT Tasma gaaZro, beWedic gatexa, pergamentis erTi bolo piriT daiWira da imave xeliT gragnili gaSala. amasobaSi Sardvasac morCa, xeli welze Seiwminda, pergamenti piridan gamoiRo da kiTxvas mohyva.

werilSi ewera: „komandero, gTxov Cemi warmogzavnili miiRo, romelic or dReSi, qvelTobis ocdasamSi keTili cnobiT geaxleba. is Cemi ndobiT aRWurvili ejibia, Cems sityvebs gadmogcems. umorCilesad gTxov, guldasmiT mousmino, radgan me zavsa da megobrobas gTavazob, agreTve Tavdausxmelobis Sesaxeb paqtis dadebas. gaqvs Tu ara survili – miiRo Cemi kaci, werilis momtans gamoatane pasuxi.

Seni zavi Cemi daria. aurumi. qvelTobis ocdaerTi~. – aq ideqi, – Tqva komanderma, – Sen! Semodi CemTan, – veziri petridides karavSi Sehyva. Sesuli

ar iyo, ukanve gamovida da iqve, alvis xeebs Soris mdgari meomrebisken gaiqca. sam kacTan erTad dabrunda. karvis SesasvlelTan dadga. danarCeni samni SigniT Sevidnen.

– gadaxedeT, aurumisganaa, – Tqva petrididem. skamze ijda. werili xis kunZze ido. samivem dakvirvebiT gadaikiTxes pergamenti, umniSvnelod gadaiCurCules da kunZzeve dades, – risTvis myevxarT mrCevlebi, aba, he! miTxariT rame, – taSi Semohkra komanderma, TiTqos seiris sayureblad moemzada. muSti tuCebze miido da cera TiTze nikapiT daeyrdno.

samive mrCevels grZeli nacrisferi labada ecva da TeTri mosasxamebi, mxrebsa da welze Semoxveuli. mrume karavSi, maTi siluetebis garSemo, rbili naTebis qandas rom kravdnen da maT Tvalebsac raRac cbieri, raRac veragi dakravdaT.

– cxadia, rom... – daiwyo erTma, – aurumTan xelsayreli garigebis dadeba SeiZleba. – cxadia isic, – CaerTo meore, – aurumi Sengan imas elis, rom margoras ar daartyam, –

gverdiT mjdoms gadasca cbieri mzera. – Tavdausxmelobis Sesaxeb Tu paqts dadeb, maSin aurumma Seni interesebis sferod unda

aRiaros, – TiTebze CamoTvla iwyo, – Semdegi miwebi: finisi, latisi, arabisi da estisi. – samagierod, Sen xels ar daadeb aurums da metic, latiss misi interesebis sferod aRiareb. – vfiqrob, amis garda, kidev erTi saidumlo oqmi unda damzaddes. – oqmi? – Tqva petrididem, – ra SuaSia oqmi? – saidumlo oqmi polinisis gayofas gaiTvaliswinebs. romis sakiTxia gasaTvaliswinebeli. – marTalia. SenTan mdinareebis aRmosavleTiT mdebare miwebi gadmova. – am xelSekrulebiT sakuTar usafrTxoebas uzrunvelyof. – Wkvianuria, – wamoimarTa petrididec, – magram eg Tqveni oqmi, ginda giTxraT, ras gamoiwvevs?

ras da aurumi egreve polinisSi Seiyvans jars... Tumca Seiyvanos, omic daiwyeba, – komanders Tvalebi aubrwyinda, kunZze muSti Zlierad daartya da daiyvira: – me xom miyvars omi! omi! miyvars! – skamidan adga, – kai, aiReT saweri da miwereT aurums rasac gikarnaxebT.

erT-erTma xilindaridan pergamenti, melani da bambukis Rerodan waTlili kalami amoiRo, – mzad var.

petridide jer xmas ar iRebda, karavSi bolTas scemda. muSti isev tuCebze miedo. Semdeg Tqva: – dawere.

mrCeveli moemzada. kalami Caawo da pergaments Seaxo TiTqmis. – dawere. mzad xar? mrCevelma Tavi dauqnia. – ki! – amayad Tqva komanderma, – xo, ai ase, ki! – ki? – SeSinebulad gaimeora mrCevelma, – da meti araferi? – meti ara, siyvaruls xo ar avuxsni?! eg ari da morCa, maita beWeds davartyam da gareT roa isa,

mieciT, waucunculos. xoda kidev! uTxariT, sityviT gadasces aurums, rom me dilaadrian Sevaxvedreb magis kacs Cemsas, – Cafiqrda komanderi, – sad? sad unda Sevaxvedro?

– aqve ajobebs, mindori roa tbasTan, – Tqva mrCevelma, – xelisguliviT sCans yvelaferi, arc Sorsaa, arc axlos. rame rom moxdes, mzad viqnebiT.

– egrec gadaeciT, – TavisTvis gailaparaka, – dagaCoqebT, oRondac zRvaze Cavide. zRva saamod gamWvirvale iyo. sanapiroze niJarebi eyara. – xedav niJarebs? – Tqva serafitem, – yurze miide. baCanam xveuli da gawvetebuli niJara aiRo, – yurze rom mivido, zRvis xmas gavigeb? – ase amboben, magram is ras eubneba, aravis esmis.

Page 19: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

19

– deda sadaa, metyvis? serafite gaCerda. dadga aqlemic, – mome, – niJara gamoarTva, – rac Tavi maxsovs, niJarebs

vusmendi, TiTqos marTlac viRac gixmobs, raRacas geubneba, magram RmerTma uwyis ras, – yurze miido da Tvalebi daxuWa.

baCanas xSiri, qera Tmebi Sublze hqonda misvelebuli, Tvals ar axamxamebda, TiTqos eloda misgan axals, axals dedaze, Tavis Tavze, eloda sixaruls iqneb.

– aha, – gauwoda serafitem, – miide da yuri ugde. miayurada ra niJaras, aforiaqebuli da utyvi eqo baCanas smenas wvda. sityvebi, sityvebi, –

gaifiqra arqivariusma, – siCumis sityvebi. biWma niJara dauSva. – rao, – Tqva serafitem, – ra gaige? – siCumea, – sadafis sipriales TiTebi gadausva, – qars hgavda da zRvis talRebs. adre me da

dedac videbdiT yurze da maSinac igive xdeboda. rato? yvela idebs yurze niJaras? da yvelas ase esmis?

– yvelas. – ici ra? – ra, – serafitem kenWi aiRo da zRvaSi isrola. – Sen rom guSin WasTan mnaxe da wamomiyvane, manamde sizmarSi gnaxe, – biWmac aiRo kenWi,

talRebze gaasriala brtyeli xtomiT. – me? – ho, Sen. – mere, ras vakeTebdi? – rasac axla. – niJarebs vusmendiT? – ara, kenWebs visrodiT sadRac mindorSi, tbasTan Tu zRvaSi, ar maxsovs. zustad ase

visrodiT, rogorc axla isrole. Sen meubnebodi, Sexede, rogori wreebiao, sadac qva vardeba, centrumi isaa da talRebi wreebs imitom warmoqmniano.

– reebi daumaxsovrebia... kidev ra giTxari? – rom yvela adamiani am kenWiviTaao. – ratom? – Subli aWmuxna arqivariusma. baCanasTan Caimuxla. – Tavisi bedis centrumia da imitomo. rac ufro Zlierad ecema wyals, talRebic ufro didia

da wreebico. ratom? – gadamrev, – Tqva serafitem, – filosofosic yofilxar. amdeni rogor daimaxsovre? – TavisiT. – TavisiT aseTi sizmrebi ar amaxsovrdebaT. – me davimaxsovre da axla rom mebadurebs Cemze uTxari gansakuTrebuliao, ratoo? – ar vici, minda mjerodes, rom asea. – ratom ginda gjerodes? – wamodi. isev qalaqSi SevideT. deda aq arsadaa, iq vnaxoT. – miTxari. – modi aqlemze dagsvam. aba, modi, – serafitem aRviri daqaCa, aqlemi daxara, muxlebi Caukeca,

biWi skamze Semosva, – xelebi magrad mokide, – cxovels wneli gakra, – uCemod rom zixar xom ar geSinia?

– ara, ici, aqedan ra sxvanairia yvelaferi? – baCana mobuzuli ijda, tyavis sqel SesadgmelSi Carguli TiTqmis ar Canda.

aqlemi aizanta da gabodialda. – sanam gasadileb, isev quCebSi unda viaroT, – Tqva arqivariusma, – maS, sizmarSi mnaxe

mindorSi, tbasTan? gaifiqra, kenWebs visrodiT. mrujav dilas mindorSi aurumisa da petridides wargzavnili ejibebi erTmaneTs Sexvdnen.

kaliebis Cqriali mindors suldgmuli xmiT abnevda. bayayebis yiyinTan erTad moismoda tbis nestiani sunic, maTi molaparakebis erTaderTi mowme rac yofiliyo, romlis mogvarebas didi dro ar wauRia.

petridides ejibi ori gragniliT mobrunda ukan. – rao? – komanderma gragnilebi gamoarTva, – yvelaferi rigzea? – yvelaferi, – Tqva ejibma, – uari araferze uTqvams, Sens sityvas daeTanxma da Tqva, aurumic

amas eloda Sengano.

Page 20: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

20

komanderis gverdiT qeSikebi da mrCevlebi idgnen, veragi yeyeCoba akrodaT, gamWriaxobiT rom moegoT guli, – etyoboda, rom Relavda, – ganagrZo ejibma, – Tqva, aurumi erT TveSi kidev mogwerso, polinisSi Seiyvans jars, romi Cumadaa, misTvis jer ar iclis. SevTanxmdiT, enkenis CvidmetisTvis aRmosavleT polinisi carieli iqneba, SegeZleba daartya. omis winagarigeba sabrZolo TanamegobrobiT ganmtkicdeba, komandero, aurums didi veraferi jari hyolia, soflebs rom eyos – imdeni. saSiSi, me mgoni, araferia. ise Relavda, etyoboda Seni SiSi aqvT. yvelaferi isea, rogorc gindoda.

– raze Seatyve, rom jari ar uvarga? – Tqva petrididem. – TiTqos wamocda, Tu gangeb Tqva: cota vacaloT, movmagrdebiT da miwebs gaviyofTo. naRdad

egrea. – yovelTvis gonieri da Cemi erTguli iyavi, – petrididem loyaze miartya xeli, – Cemi

marjvena xeli xar, – isev SeuTamaSa mtevani, – Svilad gTvli da ar unda Semarcxvino, xom ici? – rogorc mibrZaneb, – aiWima axalgazrda qeSiki, petridides marTlac erTguli da vaJkaci

meomari, saqmisTvis visac Tavi gaerTva da gaxarebuli fiqrobda: jerjerobiT cudi ambavi ar momitania da awi ra RmerTi gamiwyreba, gavofliandi saubrisass, TiTqos Signidan mcxeloda.

sicxe damRlelad daexufa qalaqs. quCebSi xalxi ireoda, samoslebze margoras mtvriT

daTqorili. mziT gabzinebul wiTel abjarSi romaeli legionariusebic gainaTebdnen, spilenZiT dabrwyinebuli samkerde niSnebiTa da muzaradebiT. saxlebs Soris CarCenil niSebSi, aqa-iq hinduebi Camsxdariyvnen, stviris jadoTi rom kobras ityuebda zogierTi TavianTi dawnuli kalaTebidan. mtredebis gamyidvelebic moCandnen da meZavebic farCis Wreli kabebiT; moxuci, naxevradSiSveli, bambukis joxze dayrdnobili maTxovrebic, landad dabeCavebulni rom iTxovdnen mowyalebas, qurdbacaca lawirakebic ficxad moTamaSe gaqceuli mzerebiT, fexSiSvelni rom tantalebdnen, margoras cxel qvafenilebze gairbendnen da gamoirbendnen.

gzajvaredinebze orTvalebiT da etlebiT daqrodnen pretoriumis Sikrikebi. – prokuratoris xalxi mudam saqmiania, – Tqva serafitem, Ria etls Tvali aayola, quCaSi

mtveri airia, – isini romaelebi arian, TeTr togebSi. – is ori kaci? – Tqva baCanam. – ho, isini da age, imas xedav? is sparsia. – romeli? – ai is, kedelTan rom dgas narinjisfer samoselSi, samkaulebis gamyidvels rom esaubreba. – Tvalebs rom abrialebs? – xveuli wveri da Tma ramsigrZe aqvs, gacecxlili saxiT iyureba, TiTqos yovelwams elis

dariosis movlinebas. – vinaa dariosi? – maTi mefe iyo, saxelovani, adre. da misi Svilic – qserqse pirveli, didi mefeebi iyvnen. aris

aseTi qalaqi persepolisi, adre makedonelma gadabuga. – iyvnen da aRar arian? – ara. – aba, axla vin arian? – sad vin arian? – aq. – axla romia aRzevebuli. ar ici? margora romis provinciaa, Tavisufal qalaqad ki darCa,

magram provinciaa. imperatoria dedamiwis meufe neroni, – serafitem cxvirze CamoqaCa, – patara cnobismoyvare, wamo erTi, im fakirTan mivideT, iqneb rame icis, dRe da Rame aq zis.

– is gvelebi stvirs usmenen? godrebidan ro amodian. – yurebiani gveli me ar minaxavs da ra giTxra. modi, vnaxoT. hindu kedelTan Camjdariyo, loyebdaberilsa da TeTr naWrebSi Caxveuls, wvrili, yavisferi

fexebi jvaredinad Semoewyo, amRvreuli Tvalebi gadmoekarkla da stviri tuCebze miedo. godridan amosrialebuli kobra ki odnav irxeoda, sariviT arWobili da kisergaflaSuli.

– axlos ar mixvide, – serafitem baCana gverdiT daiyena, zurgidan ki xalxis laparaki moesma: – „guSin erTad damarxes Zmebi gaci da axperoz, eh, didi ubedureba ki moxda da raRa gaewyoba. prokurators sagamoZiebo jgufi Seudgenia, warmogidgenia ra xdeba? axperozisTvis oTxi Tu xuTi Wriloba miuyenebiaT danebiT. sawylebi, aseTi ra daaSaves, rom imas gvelma ukbina, amas danebi moxvda. sagiJeTia~.

Page 21: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

21

baCanas saubari ar esmoda, gvelis gaflaSul kiserze mixatul svirings ar aSorebda Tvals. ratom ar vardeba? – fiqrobda balRi, – xelebi da fexebi ara aqvs da ratom ar vardeba?

serafitem da fakirma Tvalebi gauswores. hindum stviri daxara. gveli godorSi Caixorkla, fakirma dawnuli saxufi daafra. arqivariusma vercxlis moneta Caugdo qisaSi, – am biWs xom xedav? – Tqva serafitem, – daikarga, ori dRe moedanze bancalebda, baCana hqvia da dedas eZebs. araferi ici?

fakirma biWi SeaTvaliera. Tavi gaaqnia. – ras ambobs? – Tqva baCanam, – rao? – arao, – Tqva serafitem, – kargad dafiqrdi da gaixsene, sul aq zixar, iqneb rame gecnoba. fakiri kidev Cumad ahyurebda serafitesa da biWs. is iyo wasvlas apirebdnen, rom Tqva: –

mwignobari xar da gana ar ici? rasac wina gverdebze kargav, momdevnoze rom poulob? – rao? – Semobrunda serafite, – ra Tqvi? – ra iyo sirinozebis simRera? – ganagrZo fakirma, – andac, ra saxeliT imaleboda aqilevsi

qalebSi? – meTamaSebi? – pirquS Seikra serafite. – SenTan TamaSi ras margebs? – Tqva fakirma, – Cemgan rodi geswavleba, rom Cven droSi xSirad

mxolod pasuxebi arseboben, vidre kiTxvebi. – Seni Tavi visa aqvs, – serafitem biWunas Cakida xeli, – Tu rame ici, pirdapir Tqvi. fakirs TiTqos arc sicxe awuxebda, arc arara, ijda myudrod, TiTqos kaqtusi qviSebSi

gafarCxuli. aRarafers ambobda, mxolod iyureboda da mocarul Rimils iTamaSebda saxeze. – wamo mama, etyoba daisicxa sabralo, – Tqva serafitem. „mama?~ – cxeni rom dafrTxeba, roca mglis suns aikravs, ise gakrTa baCana, TiTqos jer

ugebari, bundovani sityvis gagonebisas. „mama~ – biWuna ar SeSinda, mxolod dacxra serafites gverdiT mdgomi. dacxra da aenTo myisve jer arasdros nagrZnobi, mtkivneuli Tu bednieri ZaliTa da mfarvelobiT, Tavad sicocxliT – am erT sityvaSi WeSmaritad CaTesiliT, keTilSobili – keTilmSobeliT, ucnaurad ramac Seuxura xelisguli da serafites xels Seaxorca TiTqos samudamod.

miwam Caylapa? fiqrobda serafite, an bavSvi martod rogor datova? ra moxda? Zmebic daiRupnen, prokurators CemTvis ar ecleba. saRamos mainc mival, Tu dedamisi manamde ver vipove. magram sigiJea, didi sayovelTao sigiJe, erTi da igive ambavi rogor meordeba? ra ZaliT moqmedebs dro? isev sityvebi gauTaveblad.

– deda perangis yidvas dampirda, – Tqva baCanam, – iqneb isev moedanze mivideT? – iqac mivalT da sxvaganac, – Tqva serafitem. adamianis daniSnuleba yovelTvis raRacis

Zebnaa, gaifiqra, Zebna da povna. magram ratom? xSirad vfiqrobdi, rogor amexsna cxovrebis ai es, jandaba mis Tavs – urTierTgamomricxavoba. veZebdi gzebs, raRacas mivageni, raRacas – vera. am xnis manZilze ki mivxvdi imas, rom rogorc dRe da Ramea mTliani dRis ori mwvervali, sapirispiro polusebsac aseve unda Sevxedo, raTa sapirispiros daniSnuleba sworad gavigo. Tavidan rogorc idea – sapirispiro mxareebis da Semdeg, rogorc erTi mTlianobis ori mxare, rogorc gareskneli da ukanaskneli da masze Sveulad Cakiduli zeskneli da qveskneli da me, gadakveTis wertilze mdgomi, baCanas sizmrisa ar iyos, wrewiris centrumi. yoveli Cvengani mxolod adamiania, mxolod mcdelobaa, yvela moZraobs, magram gana sadme midis vinme? siaruli srulyofisken. saTqmelad advilia, magram saqme saqmeze rom dgeba? o, maSin oo, me Cemi centrumisken viswrafvi da yovelTvis ase viyavi, mizani yoveldRiurobis gare da ukana sknelebis aRmoCenaa, maTi Serwymaa. es ki mxolod maSin moxdeba, Tu vnebis gareSe gaSiSvlebuli survilis udides Zalas am centrumisken mivmarTav, srulyofisken, WeSmariti yofierebisken. yovelTvis mZulda filosofiuri tvinisWyleta, magram ras izam, brZeni yovelTvis dinji da Cumia, TiTqos SeumCneveli, gawonasworebuli, mSvidi, vidre maZiebeli vnebiani kaci. goneba niWierebas Wams, yvelafris codna Semoqmeds spobs. TiTqos brZeni ar iwvis Sinaganad? misi cecxli uxilavia? da arc kamaTobs? an kamaTisas ar aenTeba, TiTqos vnebam gaSolta? Cemo Tavo, me geubnebi, unda iwvode da unda enTo, yovelTvis, dilidan Ramemde, sanam mizans an miaRwev, sanam ciskris varskvlavi ar amova, dilis pirveli macne.

movida macne, axalgazrda yoCaRi biWi, petridides erTguli da vaJkaci meomari, vinc ejiboba

gaswia mindorSi, tbasTan. CamoqveiTebuls mxarze xeli miartya mxedarTmTavarma, romelic SuaRamidan am dilamde, am pirvel gaciskrebamde, mindorze jer kidev nisli roca iwva da moRuSuli ca es-esaa RameSi gamqrali naTebis dabrunebas iwyebda – mouTmenlad eloda mis

Page 22: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

22

mosvlas da misi argamoCeniT gaRizianebuli, Tavis Tagvisfer jaWvis perangSi gamowyobili, bolTas scemda.

qeSikebi sabrZolo mzadyofnaSi iyvnen. mTeli Rame idgnen, TiTqos arc sunTqavdnen da verc axla bedavda vinme xmis amoRebas – yvelam icoda, rom ubralo gadaCurCulebasac gaigebda komanderi, viRaca mainc daasmenda da SiSakruli daZabulobis damrRvevi daisjeboda.

petrididem TaviT aniSna karvisken. SesasvlelebSi droSebi aRmarTuliyo, Subosani kerketonebi idgnen. jer petridide Sevida, Sehyva macne. rogor vuTxra, xom adgilze gamaTavebs? fiqrobda is. SesaZloa, ukve yvelaferi icis.

ho, petrididem icoda, rom xidi dakarga. moWimuli tuCebiTa da qSenisgan nestoebis berviT, rukas dahyurebda. icoda, rom is sofelma Tavad Caangria. misTvis daujerebeli iyo, rom am mxdalma da ubirma xalxma Tavxeduri winaaRmdegobis gaweva gabeda; arc daqiravebulma jarma, arc SeiaraRebulma meomrebma, aramed moxucebma, qalebma, patara biWebma, omebsa da laSqrobebSi gadarCenilma mamakacebma aseTi martivi gadawyvetilebiT, Tundac droebiT uZluri gaxades mTeli misi spa. sanam xids Tavidan gadebdnen, sofeli mTebSi gaxizvnas moaswrebda, iqidan ki – galavanSemortymul margoraSi. petrididesTvis dawvrilebiT aravis uTqvams sinamdvile, mas bolomde ar sjeroda samarcxvino marcxi da brazobda imazec, rom margoraSi didi xnis winaT Segzavnili mstovrebi ar brundebodnen.

macnem icoda – Tumca petridides erTguli ki iyo da mas igi SviliviT uyvarda ara mxolod imitom, rom misi gazrdili iyo, salaSqrod gawvrTnili da dageSili – icoda, rom rogorc ki xmas amoiRebda da komanderi misgan Seityobda sazarel ambavs, yvelaferi iyo mosalodneli. radgan sxva araferi ise ar agiJebda petridides, rogorc erTi, Tundac umniSvnelo brZolis wageba. macne idga uxmo, sikvdilTan saxiT, Tu gagiJda da yvelafris mtvreva daiwyo, iqneb me mainc ar gamwiros, fiqrobda is, iqneb damindos, rom erTi sawyali sofeli gaeqca, me xom vuyvarvar. magram macnem isic icoda, rom petridide – visac zepirad axsovda ara mxolod asisTavebis saxelebi da maTi Cvevebic ki, aramed yvela qeSikis saxeli, yvela im rigiTi meomris saxeli, visac ki xmali eWira mis jarSi da visac yvelas erTnairad mimarTavda loyaze an mxarze xelis mirtymiT – Svilo Cemo – rogorc uamrav sardalsa Tu spaspets aqvs es Cveva gamjdari, upiratesobisa Tu erTgvari mama-marCenalis Tvisebebis samtkiceblad, meomruli siaxlovis saCveneblad – mxedrebisa Tu qveiTebis, Subosnebisa Tu mSvildosnebis, ostiganisa Tu zedmourneebis, kerketonebis, mstovrebis, aTeulebis da oceulebis meTaurebis, medroSeebis, mebukeebis saxelebi, romelTac ajildovebda an umowyalod sjida da yovelTvis Tavad eswreboda maT dasjas, mrisxanebis Jams jalaTs rom xSirad xelidan stacebda najaxs da piradad aWrida Tavebs – ulmobeli iyo maT mimarT, vinc ar unda yofiliyo, Tundac saukeTeso jariskaci – rom petridide aravis indobda, roca brZolis wagebas atyobinebdnen da is erTaderTi, rac macnes dajabnil guls simamaces matebda, iyo imedi – rom komanderi am dilas wagebis, damarcxebisa da Sercxvenis dilad ar CaTvlida, radgan brZola ar Semdgariyo, erTi isaric ar gavardnila, sisxli ar daRvrila, aravin momkvdara, arc daWrila, amas ra mniSvneloba aqvs, fiqrobda macne, magisas verafers gaigeb, Tu aafrina, midi da sdie.

– ha, ras ityvi! – petridides Tavi ar auwevia, – marTalia?! gafiTrda macne. krunCxva igrZno zurgidan moWimuli. – ho, Cemo komandero, – nerwyvi gauSra, fexebze kunTebi daeWima, mucelSic gauCnda JrJolva

da petrididemac daiyvira: – rogor gabedeT! – orive xeliT kunZi aaglija miwas, karavSi moisrola, xelebi Tavze miirtya, saxec TiTqos Seulurjda da gafiTrebuli da amRvreuli, karvidan gamovarda. kerketonebi umal aiWimnen, aravin ganZreula, cxenebic ki ar aqnevdnen kudebs, mxolod dilis niavi odnav Tu Searxevda droSas. petrididem dafufquli saxe moscxo ares da jaWvis perangi iseTi mkveTri moqneviT daiglija, iseTi siswrafiT da gaSmagebiT, TiTqos Signidan wvavda an TiTqos naWeri yofiliyo,faqizad naqsovi. RmerTo miSvele, gaifiqra karvis SesasvlelTan mdgarma Subosanma, aqeT modis, oRond me ara, oRond me ara, magram petridide karvis Sesasvlelis miRma sabralo macnes xedavda da sxva arafers, am axalgazrda ymawvilis garda yvelaferi mrisxanebis buruss daefara, saxe ramac dauqaCa, marcxena mxare CamouWima, yelis krunCxviTa da kunTis siviwroviT daumaxinja. spazmam mTlianad moicva saxe da yeli, marcxena mxarec auzniqa, Tvalebi autriala, mxolod TeTri mokamkame garsi moCanda quTuToebs Soris, mrisxanebis aliT marcxena xelic gaukavda, TiTqos aRar ujerebda sxeuls da damoukideblad TamaSobda, haerSi Zerwavda raRac uxilavs. sxeulma caxcaxi iwyo, welSic datyda da sikvdilis Semyure ymawvili natrobda, rom mZafri Seteva mxolod maSin unda damTavrebuliyo, Tu petridide gons dakargavda. magram karavSi SemosvlisTanave komanderi gaCerda – da TiTqos masTan erTad wamic SeCerda, is sabediswerod daZabuli wami, roca mis damTxveul saxeSi, aseve

Page 23: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

23

wamierad, rogorc landi, SvilTamkvlelis amocnoba SeiZleboda, roca TiTqos dakarga mexsierebac.

ra aris mexsiereba, fiqrobda arqivariusi, an vin viqnebodi mexsierebis gareSe? aravin. kacis

saxelis ucnauri ukvdavsamyofeli mxolod mexsiereba araa? da rac me maxsovs – yoveli gardasuli dro, im dros Tu vemaxsovrebi? an Cems mexsierebasTan erTad Tu vemaxsovrebi vinmes, Cems Semdeg da CemTan erTad isic emaxsovreba, rac me maxsovs?..

– yvela bavSvi aseTia, rogoric me da maSin ratom var gansakuTrebuli? – moulodnelad wamoiZaxa baCanam.

serafitem araferi Tqva, ar vici, mxolod gaifiqra, dabneuli var. nabijs umata. dabneuli var, rogorc maSin, roca mTvares avyurebdi RamiT, siCumeSi rom gaitruneba da sunTqavs SeumCnevlad, Sav-lurji Ramis zRvac rom TiTqos gadiddeba da ufro SiSveli sCans, vidre diliT; wyvdiadSi rom kide waeSleba, kacs rom yovelTvis gizidavs is saidumlo dasalieri, yovelTvis miuwvdomeli da maniSnebeli, rom TiTqos iqidan iwyeba da iqve iwureba is, rasac adamianis cxovrebaSi odesRac mniSvneloba hqonia, yvela dasasruli da yvela dasawyisi, da bedi? is uformoba, ramac forma warmoSva da pirveli atomic – zecis atomi, Semdeg cecxlis, Semdeg haeris, wylisa da miwis, miwidan kristalis da misgan ki iSva mineralebis samyaro, magram yvelafer amas bgera itevs, feric da sityvac da isev sityvebi, gauTavebeli sityvebi, gars rac mexveva yoveli mxridan.

– iq, naqargi fardebi rom kidia da Zoloebi, me da deda iqac viyaviT erTxel, – Tqva baCanam. – xaliCebs sadac yidian? – serafitem quCis bolosken gaiSvira xeli. – ho, iq. – maSin wavideT, – serafitem kiserze Camoijina balRi da viwro qvafenilebiT bambukis

joxebze gadaWimuli saCrdiloblebisken gaswia, karaviviT rom efara ZoloebiT movaWris daxls. me vfxizlob, gaifiqra serafitem, magram sifxizle simSvideSi ar mamyofebs da arc imiT viwynareb Tavs, rom saocnebo momavali cocxals veRar momagnebs, magram warsulic xom aqaa Tavisi gansakuTrebuli ZaliT. is yovelfexisnabijze cocxlobs, ara istoriuli warsuli, an keisrebi, an meufe aurumi, an petridide, moedanze daujerebeli sikvdiliT gangmiruli, aramed warsuli cocxali, romelic momavlisTvis meordeba da Cemze, anu awmyoze gavliT cocxlobs. rogor xdeba es saidumlo, ar vici, magram mwams, aseT saidumlos mxolod cxovrebiseuli gauTavebloba ar warmoSobs. xom vambob, aq raRac sxvaa, ai im garesknelsa da ukanasknels Soris racaa moqceuli, Cven rom yoveldRiurobas veZaxiT da zesknelsa da qvesknels Sorisac meryeobs. Cemi fiqrebis didi nawilic TiTqos momavali ubedurebebisganaa ganuSorebeli, amitomac vukrZalav Tavs, rom ocnebiTa da warmosaxviT, Cemi gasakeTebeli momavals gadavuloco. saocaria platonis mimzidveloba, roca sjera, rom brZenma unda marTos saxelmwifo, filosofosma da mecnierma, magram platoni aqauri ar iyo, keTilSobili warmomavlobisa ki iyo, rogorc albaT bevri margorianeli, magram is arasdros yofila aq. marTalia, margoras aznaurebi TavianT wilad keTilSobilebasac hpoveben, magram aqauri aznauroba an sulismieria an xorcis, sisxliT rom gadadis TaobebSi, danawevrebulia da ara gamTlianebuli, sinTesisi minda-meTqi vambobdi... albaT, arsadaa iseTi qveyana, sadac suliT da xorciT mTliani aznaurebi ibadebian, aseTi mTlianobis miRweva idealuri saxelmwifos xvedria, mizanic es Tu unda iyos, magram rac mevaleba kargadac vici, raSic verkvevi da rasac vasruleb, TiTqos papirusebze datovebuli droisa da codnis mcveli viyo, bedisweraTa sibrZnis saTuTad Semnaxveli, TiTqos ki ara, marTlac asea. sxva raRaa Cemi arqivebi, Tu ara kacTa mixvedrilobisa da bedis samaxsovro sacavi, warmavlobisTvis daluquli, sulier Tu sisxlismier gamocdilebaTa anbanuri Sesakrebeli, is mexsiereba, rac Secdomas aRar dagaSvebinebs.

Zoloebis daxlTan mividnen. serafitem biWi Camosva da mimoixeda. daxlTan noqari ar idga, – albaT SigniTaa, – Tqva da karvis Sesasvleli fardagi gadaswia.

karavSi mxedarTmTavarTan veziri Semovida. – Cemo komandero, – Tqva man, – isev is mxedaria SenTan, aurumisgan werili moitana, – vezirma

gragnili gauwoda. petrididem gamoarTva. gaxsna. – gadi da uTxari, fexi ar moicvalos... da im sam Wkuiskolofs damiZaxe. veziri gavida. petrididem kiTxva daiwyo. aurumi werda: „komandero, gTxov Cemi

warmogzavnili miiRo, romelic or dReSi, enkenis ocdarvaSi keTili cnobiT geaxleba. is Cemi ndobiTaRWurvili ejibia, Cems sityvebs gadmogcems. umorCilesad gTxov, guldasmiT mousmino,

Page 24: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

24

radgan me megobrobasa da sazRvrebis gayofas gTavazob. gaqvs Tu ara Cemi kacis miRebis survili, werilis momtans gamoatane pasuxi.

Seni zavi Cemi daria. aurumi. enkenis ocdaeqvsi~. petrididem werili CaikiTxa da mrCevlebic Semovidnen, – midiT, eciT Tqveneburad, ra unda

erTi, gavigoT. mrCevlebi dasxdnen. werilis kiTxva daiwyes, erTmaneTs Tavebi dauqnies, pergamenti

guldasmiT SeaTvalieres da kunZzeve dades. – amaze ras ityviT? – skamze mjdarma fexebi kunZze Semoawyo, – ra sazRvrebi autyda, polinisi

Cemia, erTi kaci ar damikargavs, ise aviRe, xarks yvela ixdis. – vfiqrob, mas polinisis gayofa ar akmayofilebs. raRac sxva unda, – Tqva erTma. – xom ar ajobebs, mivceT polinisi? – Tqva meorem, – Tavis mdinareebiT. – SesaZloa, aurums eg undodes, oqroTia Sepyrobilio, amboben, mdinareSic eZebs iqneb, – Tqva

mesamem. – isedac Rirs micema, im SemTxvevaSi Tu is polinisis mezobel soflebs gadmogvcems da... – da mere erTianad vxio da avaxio ara? – aenTo petridide, – eg xom Cemgan oms ar elis? aba, is

paqti sxva raCemiylea? hgonia, polinisi magas SerCeba? – didi SesaZleblobebi ixsneba, – Tqva mrCevelma, – romi radgan saqmeSi ar ereva, SesaZloa

aurumis moSoreba unda. Semdeg tiberius keisarTanac SeiZleba molaparakeba, roca am omiT Seni jaris ganmaTavisuflebel misias daamtkiceb. aurumma ra miwebic SemoierTa...

– momwons, – Tqva komanderma, – magram polinisis daTmobis sanacvlod, litisi unda miviRoT ukan.

– dasaSvebia. – Torem dmanisi, urbnisi, ruisi, wavkisi, sul Cemi araa, eg isi? kidev ra darCaa? – Sindisi, yinwvisi, bolnisi, – gadmoawyo erTma, – quTaisi da Tbilisi. – hoda, omis mere Tu romSi gafrenT, am miwebs unda erqvas... ra unda erqvas? mniSvneloba ara

aqvs, rames davarqmev, xo da kidev isa, – gaibriqa petridide, – rumiss rom arabisi avaxieT, maSin ai xidi, finisSi rom ver SevediT, imis boRma mklavs.

axla ar aisxas, erTfiqrad iazres mrCevlebma, maSin iyo da is ubeduri mokla, Svilia, miyvarso... magram araferi, petridides warbic ar Seuxria, – rac iyo, iyo, erTi Steri sofeli aRarafers wyvets. mokled! – amoiRo omaxianad, – es yvelaferi, razec vilaparakeT, axla karnaxis dro ar maqvs, es yvelaferi dawereT, beWeds davartyam da aurums gaugzavneT. erT-or kviraSi viwyebT did laSqrobas margorasken. romic kmayofili damrCeba da mere wynarad tiberiusTanac saerTo enas vipovniT. keisari kacia, gagvigebs. Tu gindaT, ise gavakeToT, rom viTom TviTon aurumma daiwyo omi, Tumca arc amasa aqvs mniSvneloba, vin gadagvidgeba?

– wamSi mzad iqneba werili, – Tqves mrCevlebma, karvidan gamosasvlelad moemzadnen. serafitem karvis Sesasvleli fardagi ukanve gadmowia, – aravinaa, sad wavida? aqve iqneba, –

mobrunda da quCaSi dauwyo gamyidvels Zebna. – aq var ufalo, Cemo, gnebavT rame? – moirbina selis gaxunebul, grZel samoselSi cmulma

gamyidvelma, mtvriTa da mziT TiTqmis gamoWmuli rac Camoscmoda mosuqebul tanze. gamowverebuli da gabanjgvluli Tavi uqanavebda.

– xaliCebze ar gekiTxebi, – Tqva serafitem, – es bavSvi da dedamisi SenTan raRacas yidulobdnen an eZebdnen. ver ixseneb?

– aba, ravi, aq imdeni bavSvi darbis da imdeni mawanwalaa, yvelas ver davimaxsovreb, – Tqva mefardagem.

– yvelaze arc gekiTxebi, mxolod amaze, – serafitem baCanas Camoxeda, – daikarga, dedamiss SenTan usaubria. gaixsene.

– Cemo keTilo, aq imdeni xalxi mesaubreba, miTxari, rogori iyo, ra erqva. – gulsunda, – amosZaxa baCanam. – Cveneburi ar unda iyos. ucnauri saxelia, – daxlidan gadmoiwia, baCanas Camoxeda, – rogoria

Sesaxedavad? – lamazi, – Tqva biWma. – ara, marTla.

Page 25: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

25

– ar gatyueb, marTla lamazia. grZeli Tmebi aqvs, nazi saxe, Tbili xma. cisferi kaba ecva da mwvane, grZeli Tavsafari CamoSvebuli, ai, egeTi, – gadafenil naWrebze miuSvira TiTi.

– ar maxsovs da ra vqna, – daRonda gamyidveli, – anda moica, perangis yidva xom ar gindodaT? – eg ari! – wamococxlda baCana, – gagaxsenda? – marTali xar, me vuTxari perangebiT ar vvaWrob, moedanze naxeT-meTqi. – meti araferi? – Tqva serafitem. – ara. mere wavidnen, – xelebi gaSala mefardagem, – albaT moedanze wavidnen. margoraSi

yovelTvis Camodian galileidan, romidan, misreTidan. Tqvenc iq unda naxoT. – madloba, – Tqva serafitem, – naxvamdis, – biWs xeli Cakida, – gza gavagrZeloT, am qalaqSi

advilad daikargebi, magram Znelad gipovnian. – ise, – gamosZaxa gamyidvelma, – ucnauri siTeTris qali iyo, TiTqos Signidan iyo TeTri. serafite naxevari saxiT motrialda, – jer verafers ixsenebdi, axla ki siTeTreo, reebs roSav. – sicxea, mapatie ufalo, magram egeTi iyo, gamaxsenda. – xom giTxari, dedaCemi Zalian lamazia-meTqi, – Tqva baCanam. – siTeTre raRaa? – imitom, rom keTili da sufTaa da me vuyvarvar. – romel dedas ar uyvars Svili, – serafitem mosasxamis kalTa Tavze Camoifara, – Tumca...

uazrobaa? gaifiqra, iqneb raime niSnebi meZleva da jer ver vxvdebi, – Tan xalxSi iyure, – uTxra baCanas, – iqneb Tvali mokra, – siaruli ganagrZes. ramdeni mtveria, Tavbru daexveva kacs, isev gadaewna fiqri. am mtverSi ras gaarCev, eg mec vicodi deda-Svili rom moedanze iyvnen, rame axali miTxran. Rame, roca verafers xedav, SesaZloa elvam gadaanaTos qveyniereba da wamiT daganaxos samyaro iseTi, rogoric aris is sinamdvileSi. ezra ambobda, – qveynad iseTi rameebi arsebobs, zogjer fiqrob kaci, albaT jobia ar icodeo, me ki isic minda vicode, magram gaelvebis Semdeg ufro bneldeba, elvac ukvalod qreba da am dros kaci im sakvirveli wamis daWeras cdilob, roca dainaxe wyvdiadSi gaCumebuli samyaro, mexsierebiT nanax suraTs aRidgen da sibneleSi Tamamad ikvlev gzas. im wams mieltvi, roca raRac dainaxe, ai, Turme rogori yofila samyaro – uZravi ganuzomeli gareSe yovelTa caTa, romelsa zeda ars sasufeveli da mxedroba caTa da Zalni caTani, artistuli siamovnebiT aaTamaSa fiqri margoras cxlad damtveril qvafenilze mosiarulem.

margora gaZvaltyavebul Zroxas damsgavseboda aurumis batonobis Jams. misgan yvelaferi

gamoiwvela, risi gamowvelvac SeiZleboda. marTalia, qalaqi erTmaneTze Sefenili saxlebiT, kacrielobaTa mdidruli fasadebiT, portalebiTa da gareornamentikiT – mTavari moednis sruli arqiteqturiT, oTxi Semosasvlelis mediduri, marmariloTi mopirkeTebuli TaRebiT saguldagulod iyo Selamazebuli, magram kaci advilad dainaxavda viwro qvafenilebSi mosriale daZabulobas da imasac, rom am silamazis miRma, mTlianad gamoSignuli, gamofituli, gamoZarculi da gadayiduli qalaqis mravlismnaxveli moTmineba gayuCebuliyo, romelsac jer kidev SeeZlo tkivilebis atana da TiTqos im warsulis xaTriT, romelic TiTqosve TvaliT arc aravis enaxa – dRes aRaravis sjeroda da albaT aravis axsovda, rom Zalian adre, baRnarad ayvavebuli margora ocnebis qalaqad qceuliyo yvelasTvis, Tavis bedis sapovnelad vinc ki aqeT moiwevda, roca margoras eTayvaneboda, aRmerTebda da adidebda nebismieri mogzauri, sovdagari, poeti Tu varskvlavTmricxveli an filosofosi, rom margora marTlac saocari sikeTis adgili iyo, yoveli dRe am qalaqSi rogorc zeimi ise iTrevda da axalisebda adamians, misi nawili xdeboda, ris gareSec warmoudgeneli iyo misi momavali cxovreba da droebiT mainc aviwyebda imas, riTic mas ukanmouxedavi yoveldRiuroba tenida.

margoras feradi dReebi, siciliTa da mziT dawnuli, yvavilebis gvirgviniviT Tavze Semokvroda yovel aq mosuls, romelTac iq dabruneba aRar undodaT, saidanac movidnen da yovelTvis yelSimomWeri sevdiT wydebodaT guli ganSorebisas da samudamod axsovdaT aq gatarebuli dReebi da is suni, rac kacs Tavs yovelTvis keTilad Seaxsenebs, Tan zustad im dros, roca mas yvelaze metad sWirdeba is – monatrebaSi amotivtivebuli simartovis wasaSlelad.

axla ki, omebis dros margoraSi Segzavnilma petridides mstovrebma, safuZvlianad gamoiZies ra margoras politarqi aurumi, karavSi eaxlnen komanders, sadac is kbilebs ilesda, afTris siSmagiT sisxlis smas eloda.

karavi SuSxuniT iyo ganaTebuli da iq SekrebilTa Crdilebi totebiviT daburuliyo maT garSemo. erTi mstovari yveboda: – aurums marTlac didi simdidre aqvs da sasaxleSi cxovrobs. qonebis didi nawili sadRac samalavSi aqvs Catanili, im adgils Cven ver mivageniT, didi gaiZvera

Page 26: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

26

Cans, ormocwlamde iqneba, SenTan dadebuli zavis darRvevas ar apirebs da arc dartymas elis, magram sando araa. am Txis tyavze margoras gegmaa, TiToeuli quCaa miniSnebuli, hyavs...

– maita aqa, – petrididem ruka gamoarTva, – ra hyavso?.. – hyavs meuRle. me ar minaxavs, mgoni arc aravis, amboben, Wkuidan gadauxviao. – ra uqniao? – gagiJdao, suliT avadmyofi gaxdao, aurumma sadRac sofelSi gaamwesa, ori Svili hyavs,

orive biWi, aTi wlis gaci da erTi wliT ufrosi axperozi, uTvalavi maswavlebeli daasia, yvelafers aswavlian – geometrias, ritorikas, logikas...

– aTi wlis bavSvs amdens? – komanderi rukas swavlobda, margoras gegmas, zRvas, mTebs... –metic, astronomias da poetikasac. Tavis asakTan SedarebiT gonierebi arian da niWierebic,

gacim ukve sofokle icis. – ra icis? – sofokles dramebi, tragediebi, poezia. – a, leqsebi? – gaebadra saxe, – Tu Zma xar, meTqi rame samxedro xerxi Tu icis, – mSralad

daaxvela, – ganagrZe. – sasaxle, – CaerTo meore mstovari, – ese igi, rogorc ityvian, saswaulia: jer marmarilos

kibeebia, vrceli da farTe. mTlianad qvis galavani aqvs Semovlebuli, Citi ver Sefrindeba, guSagebi dganan. roca sasaxlidan bukebis xma ismis, qalaqis yvela quCa, Cixi da moedanic ki gadaiketeba, aravin iRebs xmas, yvelam icis, rom am dros aurumi gamodis da sadRac, romeliRac quCaze unda gaiaros. piradad mas poliserebi icaven.

– ra poliserebi? – egre daarqva, anu qalaqis kacebi, momwesrigeblebi. kenturionebs baZavs, aseulis

danayofebiviT, yvela gaapolisera, yoveli meoTxe an mexuTe poliseria. quCebis gadaketvis mere moxsnian brZanebas da isev igive iwyeba da im moedanzec: – aba, banani iafad da aba, aqeT mobrZandiT xorci samefo da aris erTi ambavi. sxvaTa Soris, es moedani magari rame yofila Tavis droze, arc axlaa cudi, Semosasvlelebi aqvs lamazi, marmariloSi da granitSi, yoveldRe bazari aqvT gamarTuli, aurumic yvlefs yvelas, yvelaze didi wili magas misdis.

– vinaa saerTod, – Tqva petrididem, – saidan movida, romSi miiRo ganaTleba? – kacma ar icis, patara biWi iyoo margoraSi rom gamoCndao, ukve sakmaod mdidaric. xalxs ar

uyvars. – ho, kai, mere? nabiWvaria viRacis. – im kibeebs rogorc ki aivli, svetebian darbazSi Sedixar, sadac sasaxlis dacvis sagangebo

qvedanayofi dgas da poliserTa saidumlo oceulic. eg sasaxle adre berZnebs auSenebiaT romeliRac qalRmerTisTvis. aman iyida da sasaxled gadaikeTa. jer hinduebis iyo, mere misrelebis, mere ki aman iyida. im svetebian darbazSic kibeebi iSleba da sxvadasxva mxares, ginda qveviT, ginda zeviT derefnebSi da oTaxebSi Sedixar, magram pirveli darbazi kargia, ese igi, brwyinavs iqauroba, rogorc ityvian, marmarilos iataki wyaliviTaa gamWvirvale, SuaSi mrgvali mozaikaa da Sevardeni xatia.

– Sevardeni raRaa? magis totemi? – albaT, moswons, poliserebsac eg daakra samkerde niSnebad, TeTri svetebi ki iseTi TeTria

da ise prialeben, Tvals mogWrian, xolo egreTwodebuli Weri mTlianad moxatuli aqvs. – xedav Sen reebi uqnia? – Tqva petrididem, – ar moiwyo kai cxovreba? – sasaxleSi farSevangebi daudian, galiaSi jiqi hyavs da baRi gaiSena, walkoti, araferi aklia. – mag baRs gadavuvli Tavis sasaxlianad, eg araa mTavari. jarze miTxari, ramdeni qveiTi hyavs,

cxenosani da ase Semdeg. – roca misi jari aRvnusxe, – Tqva pirvelma mstovarma, – da maTi sabrZolo mzadeba vnaxe,

gamikvirda saqmis absoluturi, rogorc ityvian, uvicoba. – ra qajebiviT laparakobT! – atyda komanderi, – rogorc ityvian, rogorc ityvian! Cqara

miTxari, ra xdeba! – qveiTebis ricxvi, gagecinebaT da, orasia. – orasi? ra aris, biWo, orasi? – sicili miuSra saxeze. – egrea, daqiravebuli jaris imedze rom iyos, rames vityodiT, magram isinic ra, samocdaaTi

qveiTia da oci Tu ocdaaTi cxenosani. esaa sul. spaspeti me iq veravin vnaxe da saomari etlebic rom ar hyavs, esec viciT. erTi calia da imiTac TviTon dadis. poliserebis oTxi qvedanayofi davTvaleT. asi mSvildosani, ormocdaaTi cxenosani. danarCeni qveiTebi.

Page 27: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

27

– ara, raRacaSia saqme, – daeWvda komanderi, – Tu marTla aseTi simdidris patronia, aseTi Steric ar iqneba. iqneb legionis imedzea? Tumca, romi xmas ar iRebs, – petrididem muStebze Camodo nikapi, – ra TamaSs TamaSobs eg goTverani?

– saomrad ar arian momzadebulebi, galavani da misi jani, sxva araferi, wesierad xmlis Wera, sul gawi-gamowi, ha-ha, oTxmocdaaTma kacma icodes, jari patara biWebisgan Sedgeba, fanCaric rom ar amosvliaT, cixeSi ki blomad xalxi hyavs.

– soflebi rom SemoierTa, – Tqva meorem, – cixeebidan im pirobiT gamouSva xalxi, rom Tu oms moigebdnen, ukan aRar Casvamda, magram ra omi, ris omi, miuSva aTasi nacixari da egaa, Sedian da Zarcvaven yvelas.

– Cemgan uswavlia, – gadaicina komanderma, – wili ar unda mixados? – magram aurumis sityva arafers niSnavs, erTs ambobs, meores akeTebs. – magaliTad? – qalaqi gaatyava, yvelaferze gadasaxadi daawesa, xalxma aafrina, kaci ver gaivlis quCaSi,

unda ixados. gadasaxadebidan akrefili Tanxa qalaqs xmardeba da usafrTxoebaso. zogs sjera, zogs ara. vinc bevrs laparakobs an xalxs ramisken mouwodebs, imas an iWers an yurs ar ibertyavs an TavisTan samsaxurSi iyenebs, mere awinaurebs da mere axrCobs Tavisive saqcieliT, poliserebs saqme ar akliaT.

– quCaSi kia wesrigi, – Tqva pirvelma, – magram yalbi – ho... da kdev Wa! – Wa? – Wa! rac moedanze aqvs, iqidan ubralo kaci ki ver dalevs, imxela gadasaxadi adevs. – kargia, Zalian kargia, magaT risi Tavi eqnebaT, – gakmayofilda petridide, – agrovos da

agrovos Tavisi qoneba, mTlianad mainc Cemi wamosaRebia, – da uceb TiTqos raRacas mixvda, kiseri wamoWima, – giTxraT, eg vis imedzea? jer erTi, marTla legionis, magram naxavT, romi bolomde ar Caereva omSi, magas ise gauberavs, vin SearCens, keisari egeT rameebs ver itans, meorec kidev is, rom eg Tavis poliserebis imedzea. Tavisi siRore daRupavs. margora Cvenia.

– margora Senia, komandero, – erTxmad gamoacxades mstovrebma, – da ai, amis droc movida, mTavari, – mstovarma ubidan gragnili amoiRo, daWmuWnuli pergamenti.

– eg raRaa? – dokumentia Zalze mniSvnelovani, aurumis notariuss movpare, duqanSi iyo Semosuli,

xilindarSi ra gragnilebic iyo, amovacale. bevri umniSvnelo werilebi iyo, es ki wamoviRe. imave dRes gangaSi atyda, magram Cven qalaqidan gamovipareT, jer qaravans gamovyeviT, Semdeg zemo soflebiT moviareT da ai, naxe.

petrididem gaSala da waikiTxa: „me, senatis kandidati oqtaviusi, margoras politarqi aurumisgan namdvilad vyidulob zRvis sanapiro zols – samiaTasi ejis sigrZiT, qalaqis sanapiro portusis mimdebared, Semogarenis galavnamde, raSic aurums ocdaaT talants vuxdi~.

– ha! – amoiZaxa petrididem, xelmowerebs, TariRs da satitulo beWdebs daakvirda, – gadaireva kaci, am ambavs xalxi rogor Sexvda?

– isev aurumis poliserebma iCines Tavi, bukebs daberes, moedanze xalxi Seikriba, aurumi gamovida da Tqva, romi sanapiros gvarTmevs da visac xmlis Wera SeuZlia, Cveni valia miwa-wyali davicvaTo.

– amnistiiT isev cixidan gamouSva naxevari xalxi, sanapiroze wasulebs Seuria, am erT RameSi SequCebul viTomda jars ukan poliserebi miyveboda, gayares egreTwodebul sanapiroze, sadac romaelebis kohortisTan aurumi saidumlod molaparakebuli iyo da im Ramesve Caaxocina Tavisi xalxi. ori kurdReli mokla, sanapiro mosazRvred romi daiyena, mayuTi iSovna da cixeebic gawminda.

– ori ki ara, sami mouklavs, – Tqva komanderma, – amitomacaa legionis imedze. – romaelebma droSebi aRmarTes, Standartebi dasves da karvebi dasces. margoraSi ar Sedian,

sanapiros da portuss akontroleben – ra Sedis, ra gadis. – im xalxidan ki, vinc gadarCa, moqalaqeebic ibrZodnen rom sjeraT, rom magar saqmes akeTeben.

vinc gadarCa, poliserebma mouRes bolo, zogi maT samsaxurSi Cadga, zogi gaiqca, zogic ukanve, cixeSi daabrunes, da dilas imave moedanze, im WasTan, boroti deviviT rom wyals aravis asmevs, didi gulistkiviliT gamoacxada – gpirdebiT, cota xanSi yvelafers ukan dagibrunebTo. kohortisi axlac iq dgas.

– Txa! – zizRiT Tqva petrididem, – gvelaZua da Txa, – piri mokuma, Cafiqrda, am nabiWvarze ra guli Semtkiva, gaifiqra, Cemi Svili ki araa.

Page 28: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

28

zafri siCume mxedarTmTavris qSenam gasera. saxe Tanabrad Seulurjda. mstovrebma SiSi igrZnes.

– omi! – iyvira komanderma, yeli Caifxana, Tvalebi daxuWa, daimanWa da rukas daafurTxa, – mezizReba, – ena gadmoagdo, TiTebi yelze gaicura, – moemzadeT! – Tqva daWimulma, – laSqrobas male daviwyebT...

...margoraSi winasaomari, magram iZulebiT sazeimo ganwyoba sufevda. mze qalaqze dayudebuliyo da mSfoTvare sicxes adamianTa damfrTxali siZulvilic amwvavebda, gamowveuli Tundac ubralo WoriT, rom moedanze Wa mowamlulia.

zardacemul margorianelTaTvis saomari mdgomareoba aRqmuli iyo, rogorc aurumis Zalaufleba, ris safuZvelzec mis mier gamocemuli axal-axali brZanebebi, gauTaveblad bevri ruartagebi yovelwams qalaqSi inergeboda, rogorc yofiTobis aucilebeli piroba. quCebSi abjarasxmuli, spilenZis Cafxutebsa da grZeli oTxkuTxa farebiT darkinuli, xmalSiSveli poliserebi daabijebdnen, saqmianad mimodiodnen da yvelas, gamvlelsa Tu gamomvlels pirze aurumisa da petridides saxeli ekera da qalaqic Tavisi moCvenebiTi zeimebiT, misi zedapiruli utifrobiT, ra Tqma unda, im ubedurebas ver faravda, rasac xalxi xedavda, rac xalxma icoda – gaiZverobiT, TiTqos SeumCnevlad aurumma margoras rac daatexa da rac axla ZrwoliTa da gasaWiriT adamianTa fiqrebSi boboqrobda, radgan yvela im utifrobis mowme iyo, rasac aurumi moedanze Seyrili xalxis winaSe gaiZaxoda.

Tvalebi gadmokarkvloda da TiTqos oqros silamibneuli Tmebic aSloda, odnav SewiTlebuli axalgazrduli saxe SeSinebuliviT amwyraliyo momxveWel mzeraSi, momrgvalebul saxesa da avadurad Sesiebul loyebSi, miberil cxvirsa da mTlianad, tribunaze mdgar saSualo simaRlis kacSi, xalxi Tavis sircxvilsa da umweobas xedavda da gaumaZRari siroskipiT naTqvam sityvebs ismenda – rom Cveni omi arc iseTi didi tragediaa, mis gamo sasowarkveTaSi Cavardna rom Rirdes, rom margora male daibrunebs ara Tu sanapiros, aramed Rirsebas, rom romTan sasikeTo molaparakeba Sedga da petridide qalaqSi ar Semova, rom romis legioni male aq iqneba, rom margorasTvis es dReebi aRmafrenis sawindaria da didi istoriuli mniSvnelobis movlena, rogorc mSvidobis sasixarulo dasawyisi, gaWirvebis uaryofa da ganTavisufleba. ra ganTavisufleba? – fiqrobda demosi, – ra aRmafrenis sawindari? Tu omia, omi iyos! – fiqrobda yvela, axalgazrda Tu moxuci. ra dros mSvidobaa. jer omi ar dawyebula. magram bolomde aravis gaego risTvis unda eomaT. yurmokvriT icodnen, rom petridides, viRac momTabare kondotiers, aurumis miwebis warTmeva ganuzraxavs da rom is jariT modis margorasken. ratom ar ereva keisari? – eubnebodnen erTmaneTs, – roms vin gaubedavs, albaT rame Tu aqvT Cafiqrebuli, – ambobdnen, fiqrobdnen, elodnen. maTTvis mxolod is iyo cxadi, rom gmirul zeimobasTan Sezavebuli aseTi gaugebari aRtyineba ukve autanels xdida margorasadmi valis moxdisa da mamacobisken mimarTul yvela mowodebas.

margora mziTa da amRvreuli uimedobiT daisicxa, veravis gaego ra eqnaT, gaqceuliyvnen Tu darCeniliyvnen, rogor efiqraT aurumze, TavianT Tavze, gansacdelze.

Cveuli SfoTiT ileoda dReebi, mTliani daZabuloba. ukve is bewvic wydeboda zed dakiduli moTminebiT, roca gazafxulis axsnil RamiT petridides aTaskaciani armia margoras moadga.

qalaqis Semortymuli galavnis tlanqad aziduli kedlebi TiTqos saimedo simSvides pirdeboda margorianelebs, magram araTu uecrad, aramed mtkiced da mZlavrad, zemoT mimarTuli, cecxlmokidebuli isrebi qvevidan adgnen – da adgnen sibnelidan, yvela erTad, yvela Tanabrad, samxedro sizustiT da brZanebis Semsruleblobis simkveTriT!

cecxlTavianebi wamierad galavans aaCerdnen, mizandasaxulni da gaWimulni, imavwams adgilidan mowydnen da gaiWrnen – isrebis gamWolma Sxuilma, gasxivebulma frenam sibnelis Seuvaloba gaxvrita.

petrididem survili aisrula. omi daiwyo. galavnis zemodan margorianelebi aduRebul zeTs asxamdnen, mSvildebs uSvebdnen, lodebs

agorebdnen, magram – Tqveni bedi gadawyvetiliaaa! – atyda komanderis bilwi ndoma, – wiiiin! – iRriala da meomrebTan erTad fexiT gaiqca galavnisken. Carazul karibWesTan jojoxeTi amoiZurwa: umowyalod Cexvas, kuwvasa da kafvas ganwiruli yvirili da xrotini daexva, petridides spazmiT daTreuli mWaxe xmac omaxianad ismoda – saxe misi giJad gacecxliliyo, TiTqos alebiT dasaxiCrebuli kisers Wimavda da roca yviroda: – aRaaaar! – dawyvetili yelis myesebi rkinebad eqcnen, anTebul xmlebSi, SubebSi, SuagaxleCil tanebSi, moglejil majebsa da moWril TavebSi, gadaxeul muclebSi, sisxlTa tborebSi is laRi iyo, mxned bednieri.

Page 29: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

29

– aRaaar! – amoiwivla cofiT gasisxlulma da Cexva meti siSmagiT gaagrZela, meti siafTriT, meti sikvdiliT. Tvalebi isev autrialda, piri moeRrica, fexebis win da ukan qneva daiwyo, marcxena xelic gaucaxcaxda da faric moisrola – egreve gverdiT moudgnen qeSikebi da asisTavebi, garSemo zurgebiT daefarnen, – wiiin! – isev daWeqa saqvesknelo ZrwolviT Sepyrobilma da SeSlilma, gverdiTa asisTavs najaxi gamoarTva, fxizlad moergo bnedas, oceulebs jgufebad miyra ubrZana, asisTavebi flangebze gaSala, cxenosnebi gaSverili SubebiT alayafis karebisken gatyorcna, rasac borblebze gadebuli morebiT glejdnen, kibeebic miudges da aRsasrulis niSnad bukebic dasces, droSebi aiSvires da erTdrouli miwismZvreli ieriSiT qalaqis Sesasvleli Selewes. avi wyvdiadis saxiCarma borotebam aiSva. margora daeca. qalaqi miwas gaerTxa, ramac miiRo daxocilTa sisxli.

– aba, wavediT! – brZana komanderma, cxenze Sejda da xmali aRmarTa, – eciT, biWebo! jari aRmuvlda. petridides gverdiT asisTavebi Camodgnen. – sasaxlisken! – uTxra komanderma asisTavebs, – biWebi miuSviT, saqme amRamesve unda movrCeT.

daxoceT yvela, – cecxlSemdgar qalaqs gadaxeda, – es ukve Cemia, – Tqva da bnedac daucxra. arcerTi romaeli legionariusi, gaifiqra, da arc sanapiros kohortisi, xom vambobdi, romi bolomde Tavs ar gamoaCens-meTqi. esec ase.

asisTavebis brZanebiT qeSikebi quCebSi jgufurad ganawildnen, aurumis sasaxlisken aiRes gezi. mxedrebic qvafenilebze Tamamad miaWenebdnen cxenebs da ganurCevlad Telavdnen, Tuki vinme gadaurbendaT. qveiTebs CiraRdnebi eWiraT, alqajebs damsgavsebodnen roca cecxlebiT darbodnen Ramis wyvdiadSi. gaCiraRdnebulma procesiam zarbuqi marSiT gaiara qalaqi – erT simaRleze dawyobili cecxlebi ukuneTSi curavdnen da sasaklaoSi Catovebuli margorianelebic najabni morCilebiT xedavdnen codvas maTi qalaqis quCebSi.

xanZari swrafad aizarda, kivilsa da moTqmaSi xmlebis pirebi elavdnen... – sul es iyo amaTi jari? – gaecina komanders. – galavanTan yvela Caixoca, – Tqva asisTavma, – SeiZleba sasaxlis dasacavad kidev vinme

hyavdes. – es ra TaRia? – petrididem moednis Sesasvlels gaxeda, – a, moedania? sad varT, modi vnaxoT,

– qamarSi gaCrili ruka amoiRo, asisTavma CiraRdani daunaTa, – Cven vdgavarT aq, – rukaze aRniSnul moedans amzera TiTi, – gamodis, rom aqedan raRac or nabijSi sasaxlea?

– egrea, – Tqva asisTavma. – movsulvarT, – petrididem tyavi gadakeca, – dawviT! – Tqva da ruka moisrola. qveiTebi da mxedrebi sasaxlis galavnisken gaiqcnen. – ise, lamazia, ara? – Sesasvleli TaRi viwro qvafenilebSi miqvabuliyo, – dReidan Seni

moedania, komandero. – egrea, egree! – cxeni momarTa petrididem, gzajvaredinze gamovida da gaaWena. TavSeuqcevad gajogda jaric. miadgnen. qvis galavnis ukan TeTrsvetebiani kacrieloba gamoCnda, grZeli samkuTxa saxuraviT. – uyure Sen? – Tqva mxedarTmTavarma. – o, es berZnuli stilia, – Tqva erTma asisTavma. – stili ar vici me, dawviT-meTqi saqaTme! – saxeze zizRi gadaegesla. galavnis win qveiTebi ganawildnen, mSvildebi mozides da cecxlovani isrebi auSines, alayafs

mxarzemorgadebulebi micvivdnen da Zlieri glejviT esec Seamtvries. – ranairi sunia, – qveiTma cxvirze aifara xeli. petridide amayad Sevida sasaxlis ezoSi, romlis ukana mxarec ukve iwvoda, xolo win ki fena-

fena, sarTuli-sarTulze baRi arguliyo, TiTqos rom ar imCnevda omis gaxlarTul bols, arc Semolagebul cxenosnebs, sakvirvelis xilviT dadorblili rom uyurebdnen, amoyvavilebuli korinTuli kapitelumiT Semdgar, TeTrsvetebiani sasaxlis prialad farTo kibeebsa da kibeebis orTave mxares sasaxlis saxuravamde awvdil finikis palmebs, maT Soris damsxdar, kacisTaviani frTosani lomebis or qandakebas, kedelze ayolebul suroebs da bambukis Walas galavnis Sida Cayolebaze, cecxli rasac daucxromlad amtvrevda.

– am Cemisas jari Seegrovebina, yvavilebi rom gamiSena aq, – komanderma Sadrevans Camoxeda, broweulis xeivans da kenWebiT mokirwylul buCqnarSi miklaknil derefan-biliks, iqve rom moCanda am sasikvdilo RameSi CayuCebuli SiSveli Zeglebi, aTleturi aRnagobisa Tu RmerTqalTa Tlili qandakebebi da suroebSi Caxveuli galiac, sadac cecxlnadebi sasaxlisa Tu CiraRdnebis elvarebiT, Savad dawinwkluli yviTeli jiqi awrialebuliyo.

Page 30: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

30

sasaxlis didi, moCuqurTmebuli kari duned Seixsna, SeiaraRebuli spilenZisabjriani meomrebi gamovidnen, kibeebze Camoewyvnen, yvela erTnair abjarSi, Tavze muzaradebiT, zed funjad gadaSlili cxenis dawnuli ZuebiT da grZeli oTxkuTxa farebiT, mokle xmlebiTa da mkerdze Sevardnis simboloTi.

– eseni ra, salamandrebi arian, cecxli ro ar ekarebaT? – Tqva komanderma, – vina xarT Tqvena, xalxo!

– aurumis poliserebi varT Cven, piradi dacva, – gamoiwia erTi poliseri. – vaa, – ulvaSebi gaigrixa petrididem, – maS, piradi dacva, ara? ai, sad dagenZraT, jigrebo, –

daacemina, – marTla, ra sunia, – cxviri moiwminda, fexze Seixoca xeli, – yvavilebis sunia Tu ukve Caisvara vinmem?! – Tqva da yvelam erTCliqad kibeebze Seagdo cxeni.

orTvala Ria etlma serafitesa da baCanas win Caiqrola, xalxmravali gzajvaredini mtverSi

aria. – ra ubeduri mtveria, – baCanas Tvalebze xeli miafara arqivariusma, – albaT bolo arasdros

moeReba, xom ar mogSivda? – jer ara, – balRma mtveri daibertya. daacemina, – cxvirSi Semifrinda. – arc daiRale, ho? – ara da Sen? – arc me. dro iyo, am qvafenilebze petridides yaCaRebi marbielobdnen, axlac Camesmis maTi

cxenebis Tqara-Tquri, – Tqva serafitem. – omi roca iyo? – Tvalebi moisrisa biWma. serafites xeli Cakida. – maSin Sen dabadebulic ar iyavi, me ki guSindeliviT maxsovs. guSinedeliviT ki ara, wamis win

iyo TiTqos, bavSvi viyavi, oboli, sadRac miwurebSi vafarebdi Tavs, sanam swavlas mivyavi xeli, arqivariusma gamzarda, enebic man maswavla da yvelaferi danarCeni, madloba RmerTs!

– imitomacaa nangrevebi, rom omi iyo? – ki. amboben, adre, omebamde Zalian adre, sakvirveli qalaqi yofila, axla roa mtverSi

amomqrali, aseTi ki ara, magram ras izam, – yuri moizila saerafitem, Sublze gadaisva xeli, ai, isev Camesma xmlebis alesili xma da iaraRis JRaruni, gaifiqra, aq xdeboda yvelaferi, RamiT CiraRdnebiT darbodnen, Zarcvavdnen da wvavdnen; TiTqos morCa omic da ubedurebac gaqra, magram, – serafite Seyovnda, yvirili da moTqma daesma eqod, miixeda, mtveric aeria Tvalwin, magram roca quCebSi gavivli, yovelTvis aseTi yvirili Camesmis, TiTqos viRacebi Svelas mTxoven, me ki maT ver vxedav, TiTqos arc araferi morCa, yovelive aqaa da isev grZeldeba gauTaveblad.

– ra magram? – Tqva baCanam, – daamTavre. – araferi, meTqi, araferi morCa-Tqo, yvelaferi aqaa da isev grZeldeba gauTaveblad. baCana warbSekruli idga, arqivariusis vera gaego, aqeT-iqiT iyureboda. – tyuilad icqirebi, – Tqva serafitem, – rasac xedav, amis garda verafers dainaxav. me didi

xania Tavs vakvirdebi da jerjerobiT danaxviT araferi daminaxavs, mxolod Camesmis da vici, rom yovelive am qalaqSi gauTaveblad meordeba da warsuli TiTqos sadRac aqaa Camaluli, magram sad, me ar vici. amaze ar ifiqro, patara xar, ar gWirdeba. jer im boSebTan mivideT da Tu maTac araferi ician, mere moedanic vnaxoT da sasaxlis nangrevebic, aq xSirad mawanwalebi da qurdebi iyrian Tavs, isini mainc gvetyvian rames.

– imaze rom Tqvi, warsuli aqaao, veraferi gavige, – Tqva baCanam, magram serafites aRar upasuxia, Tmebze gadausva xeli da boSebisken gaswia. baCana mis samosels CaeWida da mihyva isic, Tavs ar anebebda serafites mier uneblied Tqmuli sityva – nu geSinia, mama. ai, is sikeTe, balRi ramac daafrTiana da martoobis Seuguebeli maryuJidan gaaTavisufla, mama – sityva, ramac gulis yoveli feTqviT Seayvara iasamnisferi samosliT mosili kaci, WaSi Cavardnas vinc gadaarCina, vinc TavisTan waiyvana, daapura da axla aRar uSvebda xels, vinc dadumebuliyo da fiqrobda: marTlac asea, yovelTvis asea, saidanRac Camesmis es ucnauri xmebi da mesmis imdenad axlos, imdenad sagrZnoblad, rom xelic ki SemiZlia Sevaxo. vin arian isini? ganvlili drois aCrdilebi. vici, vinc arian. Tavs vityueb. me xom mSvenivrad mesmis rac xdeba, ubralod ar vijereb da Tavsac ar vutydebi, radgan ver vxedav, mxolod mesmis... sityvebi, sivrceSi marTlac araferi ikargeba da yoveli saqcieli momdevnos iwvevs da Cemi Tavneba mixvedrilobac aRar manebebs Tavs, Cemi nebis gareSe rom raRacas maxsenebs, romlis arsebobasac vxvdebi, magram mis saidumlo azrs jer ver vigeb. iqneb uimedod rom vyofiliyavi, ufro Tavisufali viqnebodi? arqivumSic aRar vicxovrebdi, maxsovrobac aRar Semawuxebda sigiJis zRvramde misuls, iqneb Cemi cnobismoyvareobaa Wkuidan amSleli? iqneb da isaa yvelaze saSineli codvaTa Soris?

Page 31: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

31

WeSmaritebis dadgena iqneb arcaa Cveni mizani? iqneb didi saSineleba maSin gvelis, roca mas aRmovaCenT? Cemi eWvebi Cemive mteria da Cemi uecari mixvedriloba ufro saSiSia, vidre am gamvlelebis xanmokle fiqri, yoveldRe rom saxlebidan gamodian, saqmianoben da isev ukan Sedian. vin moigona aseTi sigiJe da vin gagvwira aseTi erTidaigiveobisTvis? ra saidumlo mizans emsaxureba misi Canafiqri? da mec yovelwamierad ratom vgrZnob Cems maRlidan, TiTqos zemodan mofenil sunTqvas, CasunTqvisa da amosunTqvis samudamo monacvleobas. vinc yovelwamiTobis azrs miswvda da Sinaganad ganicdida, is albaT ganTavisuflda kidec, ganTavisuflda saqcielTa SemosazRvruli alyidan, albaT ase iyo ezrac, rom gauCinarda, eqsi da diaTesi misi niWi iyo da damtova mwignobrad mtversa da buRSi, mgoni rasac vxvdebi da wamis Seuryvneli mudmivobis wess rac ufro vigeb, miT memateba SiSic da eWvic da gangebas vevedrebi, rom simarTle ar iyos Cemi aRmoCena.

saxlis kuTxesTan boSa qalebi ireodnen, zurgze akidebuli ToTo bavSvebiT, WiWyiniTa da momabezreblobiT ejajgurebodnen gamvlelebs legionariusebis danaxvaze brboSi ifantebodnen da TiTqos uxilavi ZaliT imavdroulad erTad aRmoCndebodnen bRujad. xelebs iwvdendnen, icinodnen, doylapiebs gamoiWerdnen da ecuRlutebodnen, xelebis TvalierebiT fulebs cinclavdnen – grZeli gza gelis, didi saxli, lamazi qali an ufliswuli Segeyreba, da midi-movdivar, tyuilebi tyuilebze, alag-alag simarTlis namcecebiT.

baCanas Tvalebi farTod gaeRo, Wreli, dablanduli kabebis macqerals – didi, mrgvali sayureebi, Savad jiSiani Tma da feradi ferumarili wacxoda mtverTan aTqvefil, biWis win gaCenil moCvenebas.

serafite kedelTan dadga. baCanac iqve moiyena, – Tavisufali xalxia, – uTxra yrmas, – samSoblosa da miznis gareSe, daniSnulebisa da momavlis gareSe, ca qudad da dedamiwa qalamnad – maTzea naTqvami, – maT win ki mkerdmotitvlebuli, atlasis rideTi Tavze saburvlad daxveuli boSa qali gamoilanda.

– serafite? – Tqva boSam, – aq moxvedi? Cvens ubanSi ra qarma gadmogagdo? – rodis aqeT gaxda Tqveni ubani. – moxda rame? ra lamazi biWuna gyavs? banakSi unda Caabaro? ramdens afaseb? – momismine. dro ar maqvs, biWs baCana hqvia, dedas daekarga. gulsundaa dedis saxeli, cisferi

kaba ecva, qera Tmebi aqvs. metyvi rames?! – axla qeraTmianebi gitacebs? – gaepranWa da kbilRiad gaucina eSxiT. – ikbinebi isev, – welze xeli staca serafitem, axlos miiqaCa, – Tu rame ici, Tqvi-meTqi, Tu ara

da... – Tu ara da ra? – saxeSi miasunTqa xmadabali oxvra, – damtuqsav? serafitem xeli gauSva. – nu mebRvirebi, – Tqva qalma, kaba Seiswora, – ar gicnobde mainc, Cvenebi SenTan valSi arian,

Tumca Sen siamayes ra gadawonis? saRamomde mogiZebni. sad gnaxo? arqivumSi gamoiketebi? – icode, Tu momatyueb... – TvalebSi Caxeda serafitem. boSas gaeRima, zed fiqrze igrZno

arqivariusis Zlieri mzera. – piriswyali ki ar damSrobia, – tuCebi gadmozniqa qalma, – ar icvlebi. – arc Sen, – mzeras ar aclida serafite, – Seni qalebi da es lawirakebi dagzavne yvelgan,

ambavi gaigon da saRamomde, ara, ufro adre miTxariT pasuxi. – ufali xar, magram raSia saqme? – rac ar gexeba, cxvirs nu yof. geubnebi, gaakeTe. – kargi, tkbilo, Seni Zveli kocna axlac gulze madevs, – Tvali Caukra, ankara siciliT

mimofanta mtveri, – siyvaruli megobrobad, saqme saqmed, – Tqva da xalxSi Secekvda. baCana naRvlianad ucqerda serafites, ukvirda da uxaroda misi. – ras miyureb? – Tqva serafitem, – iyo dro, egeni yvela gansacdelisgan vixseni, SfoTis gamo

Seipyres, prokurators vTxove gaeTavisuflebina. – ratom daexmare, rom uyvardi da Senc giyvarda? – vis rom vuyvardi? – am qals. gana ver mivxvdi? – aTamaSda biWi. – iyo dro, – Cailaparaka serafitem. – da Sen rom Tqvi, arqivariusma gamzardao, axla sadaa? – ezra? – ho. vin?

Page 32: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

32

– Cems maswavlebels ezra erqva, – Sublidan Tmebi gadaiwia, mosasxami gadmoibura Tavze, – kacad man maqcia, pretoriumSic misi wyalobiT da pativiscemiT Semesvleba, Tavad romSi hqonda ganaTleba miRebuli, samyaros saidumloebanic manve amixsna, legendebi da miTebi. axla sadaa, aravin icis. wavida, gaqra. Warmagi moxuci iyo roca arqivumSi damtova. ambobda, iseTi rame aRmovaCine, gaogndebio. erTi werili damrCa misgan da ai, is xaris beWi, Sen rom mkiTxe, – serafitem biWs xeli Cakida da quCis meore mxares gadaiyvana, – am CixebiT mokle gzebiT gavalT, – saxlebSua mitexil gasasvlelebSi simyudrove da mSvidi sicariele iyo, miRma ki sasaxlis nangrevebi gamoCnda, SoreTis almurSi mkrTalad dadgmuli martoxela, TeTri svetebi.

sasaxlis sardafidan did darbazSi petridide amovida, sarTulebze qeSikebi ireodnen. – modi aq, – uxmo asisTavs, – xalxi Sekribe, bevri ara, rva-cxra kaci da qveviT CadiT,

derefnebia. axla iq viyavi, gzajvarediniviTaa ori derefani, grifonTa qandakebebia damtvreuli, me davlewe. uroebi aiReT, kedlebi daangrieT, sadRac mand kari unda iyos. uCemod aravin gaaRos, gasagebia?!

– ho, – Tqva asisTavma. – aurumis leSi xo gadaagdes? – jer moedanze Caatares yvelas dasanaxad da mere galavnis iqiT gadaagdes, rogorc gvibrZane. – Tvalyuri adevne, vinmem damarxva ar gabedos. hoda isa, – idayvi gaifxana, – roca CaxvalT,

CiraRdnebi CaitaneT da enas kbili daaWiros yvelam. Seasrule! asisTavi qeSikebs miutrialda. oceulis meTauri ixmo. petrididem svetebiani darbazi gaiara, iatakze mozaikas daxeda, wrewiriT Semoxazul

frTagaSlil frinvels, meore asisTavi moiZaxa, sasaxlis arqitravebs da kolonadas pirdabCenili rom ahyurebda, – moedanze xalxi mirekeT, dilisTvis yvela iyos da xval-zeg esec daangrieT, – xeli Werisken aRmarTa, – dReisTvis sakmarisia, biWebi daasvene, rac undaT is qnan, – gaWvartlul kedlebs moartya maZRari saxe, – navsadgurSi saguSago daniSne, Tuki rame gemia, katarRa, navi – yvela aRricxeT da romSi safrenad moamzadeT kaci, – petridide qeSikebTan erTad, Semomtvreuli kariT, gaTelil baRSi gavida. irgvliv namwvavebi xrColavda, meomrebi datyvvebul, abjarayril poliserebs iTvlidnen, tunikebisamara, xelSekrulebi rom idgnen, Cumad Tavdaxrilni.

– ra Tavi dagixria? – Tqva serafitem, – moiwyine? – ara, – Tqva baCanam, – moiwie, yurSi getyvi, – serafitem yrmasTan Caimuxla, yuri saxesTan

miutana. – Se kaco! – gasworda serafite, – fisi Tu ginda, ar unda Tqva? – finikis atuzul palmasTan miayena,

– qeni. baCana xes amoefara. miwier mZvinvarebas sisastike Sobs, gaifiqra serafitem, miwa aiRo da TiTebSi gacra, –

mniSvneloba ara aqvs, kaci marTalia Tu mtyuani. ganrisxebuli iolad iwvevs sikvdils, radgan SesaZloa igi misTvis erTaderT samarTlianobas niSnavdes, umdaresi xarisxis Cveni sabralo cxovreba, ganuviTarebeli da xanmokle sixaruliTaa zereled SemTbari da raRa jandabaa es Seni WeSmaritebac; ra aris is usaxelo, rac yovel CvenganSi unda iyos Catovebuli? cxovels rom Tavis naSierze zrunvas avalebs da Cven ki saqcielze fiqrs. ras veZeb? ras vpoulob? ras miagno ezramac da rodisRa moxdeba is didi zeimi, Tu ara axla, amwams, jer sanam gvian araa, sanam kaci sul ar SeSlilxar, – miwier mZvinvarebas rom veRar uZleb?! – xelebi daiferTxa, mosasxami erT mxarze gadaigdo, da Tu moaswreb, gauZleb, amoxsni, gafiqrda isev, im usaxelo dumils upirispirdebi, brZens rac aalaparakebs da umecars daaCumebs samudamod, da marTlac, Tu ram iyo kacSi naTeli, dRes yvelaferi arafrad iqca da araferi ki mrisxanebad.

– movrCi, – Tqva baCanam, gamovida, – Tu deda ver vipoveT, ra unda vqnaT? – unda vipovoT. mogbezrda CemTan erTad? – ara, magram... – maSin, Camkide xeli. – aqlemi rom iq davtoveT boZze mibmuli? ar moiparaven? – dardi nu gaqvs, xels aravin daadebss, am duqnebs gavcdeT da moedanic axloa, – yrmasTan

xelCakidebulma serafitem duqanTan Caiara. duqanSi qeSikebi eyarnen, dila SuadRisken ixreboda, isini ki Tixis wedebs da kaTxebs RviniT

avsebdnen, svamdnen da kedlebs esrodnen. zogs gogona ejda muxlebze, zogi skamze ido ugonod da Subli tablasTvis daemxo, zogic Rreobda sulamRvreuli.

Page 33: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

33

daxuTuli duqnis kuTxeSi, ori qeSiki koWs agorebda. – alCu! – sixaruliT iyvira erTma, – isev movige! – iatakze dayrili vercxlebi moxveta, –

dResac Cemi dRea. – dResac, – ukmayofilo iyo meore, – ori Tvea qalaqi aviReT da sul gimarTlebs, dilidan

gimarTlebs, ginda qalze viTamaSoT? – qalze? – ikiTxa mesamem. – viTamaSoT ra, – Tqva meoTxem, – Tu moigeb, erT kai gogos mogiyvan, Sen romelsac xels

daadeb imas, Tu waageb... – Cven mogviyvanos? – Tqva meorem. – ara, – Tqva mesamem, pirvels Sexeda, – Tu waageb, Cveno iRbliano, maSin vinme beberi unda

ixmaro. mosula? – goWis koWi SeaTamaSa. – binZuri saqmea, – pirvelma monetebi SeanjRria. – aba, riT gaverToT, – Tqva meoTxem, – geSinia? – Sigxoaragaq, risi meSinia, – pirvelma xeli gauwoda mesames, – mome, – koWi gamoarTva,

vercxlebi qisaSi Cayara, – amagdeT, ara? egre iyos. – midi, gaagore, – miaZaxes. – gamoiwieT, – kedlisken Sebrunda pirveli, maja daatriala, koWi isrola, is gagorda da... – Tafi! waage! – taSi Semokra meorem, – Tafze dajda! – rogorc iqna waage? – Tqva meoTxem. – fu, – aiRrica pirveli. – egrea, – doinji momarTa mesamem, – Tqvi da gaakeTeb! Tu Seiwer? – ha, izam Tu vera? – daudgnen win. duqanSi oceulis meTauri Camovida, – e! – CamosZaxa qeSikebs, – aeyareT! komanderis brZanebaa,

vikribebiT. Cqara! meomrebi wamocvivdnen, farebsa da Subebs, CaCqanebs staces xeli, – aaa, – daiRnavla viRac

mTvralma, isic wamoagdes, – wamoeTrie! – qeCoSi swvdnen da duqnidan amoeyarnen. – arauSavs, mere wavideT, – Tqva mesamem. – jer gavigoT vinme bebo, – fari mklavze moirgo meoTxem. qeSikebi mwkrivSi dadgnen. areuli nabijiT quCaSi gairbines. qvafenilze batebi yiyinebdnen, abuntyluli kisrebi aewelaT da barbacebdnen, ukan titlikana

biWuna edgaT, wnels rom gakravda Tavgzaabneul Wuks, roca is xalxis fexebsa da sadarbazoebisken gatortmandeboda.

– miTxari, baCana, – Tqva serafitem, – saswaulebis Tu gjera? – vis ar sjera? – gaxalisda balRi, – is ra, saswauli araa, sizmarSi rom gnaxe? ar gicnobdi da

gnaxe, Tvalebi gavaxile da Sen iyavi. – me gadavwyvite, axali perangi giyido. Tumca es saswaulTan arafer SuaSia, magram mainc...

axali tunika, – Tqva serafitem. biWs loyebi aewva, saxe aenTo, minda, gaifiqra, gulCaTxrobilobac sadRac gauqra, bavSvuri

gaeWvebac Cauqra, – deda rom dampirda, iseTs? – Tqva simSvidiT monusxulma, adgilze axta, safeTqlebTan igrZno sakuTari guliscema, xelisgulebi Seunamda, serafites aaCerda mindobiT daRimebuli, – rogoric mogewoneba, – uTxra serafitem, – da nanatrma fiqrmac daitaca yrma, sasiamovnod auTamaSa sunTqva, ai, danapirebs ausruleben, ai, ra keTilia es kaci, ai, male dedasac naxaven da ai, Turme arc iseTi saSinelia samyaro, romelic baCanas ise esmis da imdenad gasagebad, ramdenadac SeiZleba rom is mis winaSe warsdges, rom am xanmokle droSi uecari gulisZgeriT Seuyvarda serafite, misgan rom gaigo pirveli „mama~, romelic icavda da ifaravda, romelmac ar miatova da masze Tqva, rom gansakuTrebulia, rom yoveli Semxvedri mas sagangebo pativiT epyroba, rom is Zlieria, misi megobaria, umal daaxloebuli mfarveli...

... magram biWunas sixaruls moulodneli tkivili eca – kaci da yrma moednis SesasvlelTan misuliyvnen! TaRis danaxvisas baCanas yurebi daeguba, – RamenaTevi da dakarguli, danawyenebuli Tavi gaaxsenda, WasTan Cacucquli da TvalebdaWyetili! igrZno is sunic da is sicivec, zRvidan monaberi, RameSi gaWrili susxi rom CaeWida, miwas daakra fexebi da kacis zurgs amoefara.

– ra moxda, patara? – motrialda serafite, – ram SegaSina? ra dainaxe? – magram biWi xmas ver iRebda, Tavisi norCi terfebiT miwas dakruli idga, TiTqos uCinar kedels daejaxa, is Zveli, sadRac sibneleSi Cakarguli SiSi eca, isev aq rom iyo da arsadac wasuliyo, am moedanze rom daZrwoda biWunas ZiebaSi. muxlebi aukankalda, gayinuli miacqerda Sesasvlel TaRs – TiTqos

Page 34: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

34

urCxuli edga win, grZeli kudi moedanSi rom Seewvina. Ramuras didi frTebi aekeca da mRvrie TvalebiT, apkagadakruli mzeriT dahyurebda yroliT dadevnebuli uzarmazari xvliki, gamoberili mucliT, rqebiani, grZelkisriani da gadaxorklili, qvewarmavlis daWyletili kaniT Semotmasnili Tavis oradSeWril Sav enas rom gamoagdebda da Seagdebda.

– ras xedav? – serafite biWis win Cajda, xelebi welze mokida, – me aq var, ra gaSinebs, – ukan gaixeda, TaRis SigniT bazrobaSi xalxi gaWrelebuliyo, – iq Sesvla ar ginda? im mTxreblis da modenis naxva ar ginda, magram damSviddi, vaJkacoba moikribe, me SenTan var.

baCana Cqara sunTqavda, xelebi ukan daemala da ris vaivaglaxiT ikavebda qviTins. serafitem Caixuta da Sublze akoca, – Cemo vaJkaco biWo, – Tqva Cumad, bavSvis norCi kanis xalasi suni igrZno, nacremli amosunTqvebiT rom ipneoda mis irgvliv.

– iq urCxuli idga, didi drakoni, da enas miyofda, – acaxcaxda balRi. – axla xom aRaraa, – aiyvana serafitem, mklavze daisva, – gaixede, axla aRaraa, virebi da

CoCrebi, aqlemebi, adamianebi, sxva ki ara, xedav? – da gaifiqra, RmerTo Cemo, ramdenjerac aq aRmovCndebi, mec SiSi mitans, aq iyo petridides sisxliani dRe, mtveric ki ikavebs glovis eqos, – kiserze gadmomajeqi, SevideT da erTi kargi perangi avarCioT, – kiserze Camoijina, muxlebze mokida xelebi da Sevida marmariloCamocvenil TaRSi, saidanac xalxsavse moedani gamoCnda.

moedanze uxmod SeeyaraT aurumisgan isedac damcirebuli da petridides winaSe daTelili

margorianelebi, cxvris farasaviT SequCebuli, umweo da TiTqos usaxelo, erTi bediT alyaSemortymuli saklavze miyvanili batknebiviT rom uyurebdnen, Wis gverdiT petrididem, didi kunZi rom daayena da saxalxod daaWra Tavebi poliserebsa Tu ganurCevlad yvelas, vinc winaaRmdegobis gawevas, Tavis daxsnas cdilobda. magram visgan? momTabare qeSikebis komanderisgan Tu vercxlmoyvareobiT mouqarvebeli politarqisgan? – margora rom ugulod daesaxiCrebina da mis moedanze axla sisxlis gubeebi idga.

Tavebi iqve tomrebSi iyreboda da sazidarze lagdeboda. danawevrebuli gvamebi qalaqis gareT gahqondaT dasawvavad. yari da tkivilisferi kvamli samarcxvinod ferflavda qalaqs, sadac quCebsa Tu saxlebSi petridides qeSikebi Rreobdnen, amtvrevdnen, klavdnen.

moedanze ki xalxi nerwyvgamSrali ucqerda, brbosken Tu rogor gaiSvira komenderma TiTi da viRac orze aniSna. poliserebma, vinc petridides samsaxurSi gadavida, qveSevrdomebisTvis maxasiaTebeli – dakavebulTa xelebis grexviT, brbodan erTi berikaci da erTi ymawvili gamoaTries.

– es Tqveni cxovrebaa, – petrididem moedans gaxeda, – es beberi Tqveni warsulia! – moxucisken Sebrunda, kverTxi moiqnia da Seumtvria Subli.

mokveTili moxuci komanderis fexebTan daeca, mkvdari. – es Tqveni momavalia, – mucelSi glija kverTxi. biWi Caikeca, muxlebze daeca, xelebi

mucelze miido, petrididem tuCi wamoWima da ukve kanze silurjeSeparulma TavSi dauqnia kverTxi. esec dakla.

myisve atyda komanderi: – Tqven aRaraferi gaqvT! aRaraferi! – gayvira ara moedans, aramed mTeli samyarosaTvis undoda TiTqos Tavisi wyevla xma gaegonebina, – eseni garozgeT, – Subosnebs poliserebze uTxra, – qlesebi arian ZaRlebiviT, am or sawyals xelebs ugrexdnen, TiTqos magaTi meSinoda.

moedans sresviT daawva sicxeSi azelili, ofliTa da cbierebiT, tyuiliTa Tu saWiroebiT,

fufunebiTa Tu siRatakisadmi SiSiT dambladacemuli, monetebis yurismomWreli Cxrialis, qurdbacacebisa da sovdagrebis, daxlebisa da Sematyuebeli Rimilebis gadaTqvefili buRi. rogorc warRvna, ise waileka qariSxlis daundoblobiT Tu zvavis ulmoblobiT, xanZris mouTviniereblobiT daSanTuli adamianTa fiqri, vinc ki moedanze gaSlil bazrobaze isicxeboda da baCanac, serafites mxrebze mjdari, am cxromaSi moyoliliyo... modi, me maqvs Sen rac ginda, – Tqva orgulma saxem, – ara, CemTan modi, naxe ra xarisxia, naRdi arabuli, – Tqva afTrisTvalebianma, – Sen ras eZeb? perangs? aba es moisinje, – Tqva turam, – vici, Sen rac ginda, qali ginda, mogiyvan, kacsac mogiyvan, – Tqva niangma, – biWi momyide, ramdenad momyidi? – Tqva matlma, – Triaqi ginda? – Tqva Wotma, – namdvili safironi maqvs da zurmuxti, iagundi. aravis endo, – Tqva melam, – magas yuri ar ugdo, es mZivi naxe, – Tqva ZaRlma, – keisris xelmoweriT carieli gragnili ar ginda? rasac ginda daawer, – Tqva Txam, – ukvdavebis wamali maqvs, SemiZlia zevsis kverTxic giSovno, – Tqva virTxam, – ra miTxari? am biWisTvis perangi? ai, naxe, – Tqva cxenma, – induri qarva, sparsul qarvaSi buzebi da koRoebia, – Tqva Rriankalma, – sad midixar, jer Sexede, erTi magari mona myavs,

Page 35: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

35

ginda saxls dagilagebs, ginda bavSvs gagiCens, – Tqva kum, – faifuri, – Tqva Jirafma, – makedonelis cxenis nalebi maqvs, ai aweria: bukefal, iafad mogcem, – Tqva werom, – modi gimkiTxaveb, – Tqva obobam, – spartakis Tavis qala maqvs ori cali, erTi patara, bavSvobaSi rom hqonda, meore didi, roca ajanyeba moawyo da jvars acves, ginda? – Tqva Toliam.

– aqedan wavideT ra, – baCanam mxrebze moqaCa serafites, Tvalebi daxuWa, mxecebad roca eCvena gamyidvelTa saxeebi.

– iq beduinebi dganan, Cemi nacnobebi arian, – serafitem daxlebSoris gaZroma iwyo, – sando xalxia, Tan yovelTvis kargi rameebi aqvT.

moednis meore SemosasvlelTan meudabnoe beduinebi idgnen, firuzad wminda feriT naRebi grZel samoslebsa da Tavze ride, saburvelebSi. miwaze Zolo gaeSalaT, perangebi, tunikebi, qalamnebi da stixarebi ewyoT. Semosasvlel TaRSi sami aqlemi Camjdariyo, kuzebze Wreli noxiT dafenilni.

– gaumarjos Zmebs, – serafitem biWi Camosva. – o, domine, RmerTma gamarjveba mogces, – miesalmnen beduinebi, – ramdeni xania ar gvinaxixar,

Rirseulo arqivarius. – ha, ha, – gailaRa serafitem, – magram domine? – Sen Tu ara, aba sxva vin? – Tqves beduinebma, – didad gmadlobT imaze. – raze? – maSin rom erTi Cvengani Seifare, dastaqarTan rom gaamwese, Sen rom ara, keTriT mokvdeboda.

riT SegviZlia gemsaxuroT? – axali ra aris qveyanaze, ra xdeba? – xom ici Cveni ambavi, – Tqva sxva beduinma, – Cveni saxli gzaa, viareT, vnaxeT, SevicaniT,

faTerakebsac gadaveyareT, antioqiaSi vimogzaureT, kolxeTSic CavediT, samoTxea, mziuri jiSis xalxi cxovrobs.

– bednierebi xarT, – Tqva serafitem, – me ki margoradan ver gavaRwie, gaicaniT, Cemi patara megobari, baCana hqvia.

– dagvenaxe, ramxela vaJkacia, ramdeni wlis xar? – Svidis, – miugo baCanam. – didi kacia da Seni vinaa, marTla megobaria? – hkiTxes serafites. – meore dRea rac davmegobrdiT, daijerebT? dedas daekarga. – Cvens droSi yvelaferi xdeba. xom ar miatova? – ar vici. ver vpoulobT, TiTqos miwam Caylapa, – Tqva serafitem, baCanas zurgze miado xeli,

– midi, airCie rac ginda. – modi, Tamamad, – Tqva beduinma, – rac mogewoneba Senia. biWi erTmaneTze daxvavebul naWrebTan Caicucqa, ukve aRar aSinebda arc urCxuli da aRarc is

damTxveuli saxeebi. moCveneba sicxeSi daorTqliliyo. – perangi unda, – Tqva serafitem, – daZonZili dadis, dedamisic perangs dapirebia da gaqra. – mama? – ar icis. dedamiss gulsunda hqvia, rame xom ar gsmeniaT? – ara, magram gavigebT. – sabralo patara, ori Rame WasTan eZina. – gamZle yofila da mamaci gulis. gulsunda aqauri saxeli araa. – vici, dedamisi kolxia, momiyva. – ho, iqauri saxelebia mzevinari, mTvarisa, magram kolxi qali margoraSi? rogorc ki rames

gavigebT, getyviT. airCie, biWi, airCie, sparsuli, finikiuri, nu gerideba. beduinma grZelsaxeloebiani Sindisferi perangi amoaZvrina, yrmas gauwoda, – eseni yvela

kolxurebia, deduleTis mxareebidan, moisinje. baCanam perangi miifara da serafites amoxeda. – Senzea zedgamoWrili, Tu ginda sxva naxe, – Tqva serafitem. beduinma tunikebi da stixarebi win gadmoalaga, – ai, esec kolxuria, Cinebuli naqsovi, etyoba

ostatis xeli, abreSumia, – xelze gadaifina, yrmas daanaxa. – SeiZleba ees? – baCanam moridebulad gawia naWrebis grova da qsovilebis xlarTidan grZeli

perangi amoacura, amoiRo da xelSi TeTri, wminda, TiTqos erTi ZafiT naqsovi kvarTi SerCa. – mogwons? – xelebi mkerdze daikrifa beduinma. baCanam Tavi daaqnia, mzera ezarda,

sixaruliT aufeTqda guli, xan serafites axedavda, xan beduins, xan Tavis perangs miidebda mxrebsa da mkerdze da welSi swordeboda.

Page 36: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

36

– moewona, – gaicines beduinebma, – mSvidobaSi. – qisisken ar waiRo xeli, Torem gvawyenineb, – Tqva sxva beduinma. serafitem samoseli aikeca. doinji momarTa. – egeTebs kolxeTSi qsoven, gana margoraSi. galileaSic viyaviT, magram iq ar iyo, mxolod iqa

aqvT, zRvebis gadaRma mziurSi. – gaixade, Cagacmev, – serafitem Zveli, SemorRveuli tunika axada da axali, mziTSemTbari,

spetaki samoseli Caacva. biWis wnika tani sayvarlad aTeTrda mzeze, saxeloebSi xelebi gauyara da miwamde CamoigrZela saCuqari. serafitem majebTan aukeca kvarTi da TiTebiT mosinja samoslis naqsovi sirbile.

– amiTac damSvendi, mzeWabuko, – erTma beduinma axali qalamnebi daudo fexebTan, – egeni gaixade.

– qalamnebic?! – wamofrinda baCana, – didi madloba, – swrafad gaiZro gacrecili da gaxeuli sacmelebi da axlebSi Caxta, Tasmebi wvivebze aikra.

– ucnaurad qera Tmebi aqvs da ankara Tvalebi, – Tqva beduinma. – yoCaRi vinmea, rac CemTanaa, erTic ar utiria, ho, baCana? biWi oqrosferZirian qalamnebs TvalebiT Seezarda da perangis saxeloebze daisva xeli,

serafitesTan nela mivida da Caexuta. – keTili xar da brZeni, – Tqva beduinma, – bavSvs uyvarxar, magram raRac dardi gWams? ratom

dadixar damwuxrebuli? – araferia, – Tqva serafitem, – Tqven ras apirebT? – albaT wavalT isev, indoeTamde rom CavideT, urigo ar iqneba, an aqve, misreTSi gadavalT,

andac udabnoebSi movZebniT beds. – madloba saCuqrisaTvis, Zmebo, sanam qalaqSi xarT, iqneba yuri mokraT rames, codoa patara. – domine, domine, – Tqva beduinma, – yvelafers vizamT, rac saWiroa, magram rom verafers

gavxdeT, ras izam? sadme gaamgzavreb? – ara, upatronoTa banakSi amas ver davtoveb, es sxva bavSvia, ar minda mamaZaRli dadges. – ra eSveleboda am qalaqs, rom ar hyavde. mSvidobiT, – xeli aswia beduinma, – da Senc yoCaRad,

patara mzeWabuko, – nikapze wahkra TiTi, – atare mSvidobaSi. meqaravneebs daemSvidobnen. moednidan gavidnen, sicxesa da maxe- daxlebSi rom livlivebda

xalxiT daWedili. riT ver davmSviddi? ara, ara, ara da ara-meTqi! – TiTqos vinmes kiTxvas upasuxa petrididem, –

me rom vityvi ara, ese igi, ara! ar mainteresebs vin da rogor, me vwyvet! me ar movkvdebi, ar movkvdebi-meTqi! mokvdnen sxvebi, gaTavda, Tu erTi naxevari ar gaJlite, meore naxevari Wkuas ver iswavlis, ase mwams. gaJlite yvela da ganTavisufldebi. ra pasuxi unda vago, giTxari egrea, ese igi, egrea. is nabiWvari, rogori aTeuli Cavabare, lomebi, da rogor Caisvares, yvela daixoca, magram is rom dabrunda, Svilo, ra moxda-meTqi, xelSi varo daWrili, marto davrCi cocxlebidano. aman amSala, – marto davrCi cocxlebidan! mere, ras modiodi-meTqi? da xmlebiT avaCexine moRalate. ras niSnavs, cocxali xar, omi waage da cocxali xar?! mokvdi. magis Zmac unda mimeyolebina. momaswro, Tavi moikla. me meomrad gamzardes da amaT Tu TavSi ar urtyi, xom xedav, ver isveneben, ridi da pativiscema maSin uCndebaT, roca ixocebian da Tan rom sjeraT, rom Rirsebi iyvnen! an is rom iyo, erTi xuruSiani, coli unda moviyvano, miyvarso. ra dros siyvarulia-meTqi. ara, gamiSvi, unda SevirToo, erTi ocdaaTi wlis win iyo da guSindeliviT ki maxsovs, magisTanebi ar maviwydeba. maSin amxela jari arc myavda, davdiodiT, sofel-sofel xarks viRebdiT, meTqi win brZolebi gvaqvs, ra dros colia-meTqi, ara, unda davrCeo, asisTavoba unda mimeca, aman ki... TmebSi wavavle xeli, Tavi qvaze mivartymevine da mere is qalic vxexe. gamepara mainc, aba laSqrobebSi amaT rom TveobiT gavyri marto aqlemebs xo ar... me rom bavSvi viyavi, vinme rames mpatiobda Tu ra? dedaCemi TvaliT ar minaxavs, arc mamaCemi, adre mogzaurebs Tu viRacebs vuyidivar margoraSi, amitom ver vitan margoras, da mere saberZneTSi wavuyvanivar, iq vizrdebodi. axalgaCenili vuyidivar. ggoniaT Tavidan momiSoreT?! mere kidev gavuyidivar, komanderi iyo erTi Cemi gamzrdeli, iman mzarda bavSvobidan, Cemnairebs agrovebda, zogs risTvis iyenebda, zogs risTvis. cxenebSi da xmlebSi vizrdebodi, sanam kldesaviT ar gavxdi. niangebis xocviT daviwye da aRar gavCerdi. jer aTeulis meTauri, mere mxedarTmTavari, mere is, mere es, mere asisTavi da komanderi rom dagviberda, Cemi gamzrdeli da kvdeboda, daWrili iyo, aba, Sen icio da amdeni weli var petridide! axla ramdenis var, samocamde xom var? var, magram disciplina da SiSi! nebismierma Cemi saxeli Tqvas, gind aq ar viyo, yvela fexze adgeba. Tu romSi mimiRes da legioni Camabares, generali Tu

Page 37: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

37

gavxdi, mere naxe Sen, aurumis ganZic barem mapovnina da mere me vici. sasaxles deda etira, qalaqs deda etira, marTla aq gavCndi, marTla Rirsia amis, zRvaze kohortisic ar damxvda, gadasarevi, garSemo soflebi, miwebi Cemia, gamodis, romic Cemkenaa? da aba, Tqven iciT, modiT mamaTqvenTan, modiT-meTqi!

petridide eSafotze ijda, mrgval, did kunZze, moednis SuagulSi. sunTqva Wirda. xalxiT daZeZgili are daiguda. – Cemo komandero, – qvevidan vezirma amosZaxa, – raRaca xdeba. petrididem ulvaSi Camoigrixa, Camoxeda. – vici sisuleles vambob, magram guSagebma Tqves, qalaqis karibWesTan Rorebi grovdebiano.

wavedi da Cemi TvaliT vnaxe. – mere rao, im Rorebma, ra gvindao? – uamravi Roria erTad mogrovili, Tanac yvela wiTeli. – wiTeli? rato, Seiwvnen? – wiTeli Rorebis kolti dgas, da rato neta? – ra wiTeli! ra Rori! anZrevT Tqven Tu ra xdeba! da moulodnelad xalxSi CoCqoli atyda, yvirili da dafeTebuli SeZaxilebi ismoda.

Subosnebi xalxs awvebodnen. petrididem mtaceblis mzera gadaatara brbos – SemosasvlelebTan, mdgar Subosnebs ki TiTqos moedanma dauwyo ylapva – xalxis simravlis gamo petrididesTvis Zneli iyo ramis garCeva, adamianTa yvirils ki saSineli, avi xrotini emata da komanderis saxis mtacebluroba eWviTa da gaocebiT Seicvala – oTxive Semosasvleli TaRidan, petrididesken TiTqos, xalxSi wiTeli nakadiT, xrotiniTa da autaneli WyvitiniT Rorebi Semocvivdnen – yvela wiTeli, yvela gacofebuli da ageSili. nakadi gatlanqda da gasqelda, uSvelebeli koltis guliswamRebi Wyvitini gangmiravad moedo moedans, xalxi gasasvlelebs miawyda. petridide kunZidan ar Camosula, qarqaSidan xmali amoacura, suli daekra – wiTeli Rorebi? saidan? ra eSmakma gadaria? gaifiqra da erT ucnaurobasac mohkra Tvali, ramac moedanze Segrovilnic ganakvirva – Rorebi xalxs ar erCodnen! maT rigebSi ki rbodnen, magram mxolod petridides Subosnebsa da qeSikebs kbendnen, mouqnelad rom igeriebdnen am ucnaur Semosevas, magram RorTa raodenoba izrdeboda. da gaizarda! meomrebs daerivnen, koWebSi swvdnen, TiTqos arc Subebis gametebuli rtymeva egrZnobodaT, arc moqneuli xmlebi, RorTa ricxvi ar iklebda, mizanda-saxulad miiwevda win, oTxive mxridan, SuaSi mdgari sajalaTo kunZisken – petrididesken!

– daxoceT! – daiyvira komanderma da brboSi Caxta, – midiT! raRas ucdiT! – miayvira erTic da xmali gaaqnia.

Rorebi jogebad gaiyvnen, sxvadasxva mxridan daerivnen sakvdinebeli ieriSiT – wvivebs uRrRnidnen, waqceulebs yelSi swvdnen, saxeebs uWamdnen, muclebs uglejdnen – Rorulad, TqvlefiT.

xalxi gasasvlelebisken daquCda, vinc gasvla moaxerxa quCaSi miimala, bevrni saxuravebze aZvrnen. Rorebi ki qvafenilebze rbodnen, petridides gaqceul qeSikebs dasdevdnen, fexebze axtebodnen, agdebdnen, xorxs ukbeCdnen.

moedani wiTlad dabinZurda. xalxis didi nawili quCebSi gakrefiliyo, mcire jgufebi Tu darCeniliyvnen moedanze an

gasasvlelebSi idgnen, TaRebis qveS da daSinebulni iyurebodnen – yvelgan dajijgnili adamianebi eyara, maT dingianebi Seeqceodnen... da aq, dakbenili, sisxlSi moTxvrili komanderi wamierad gaxevda, dainaxa ra, rom martod darCeniliyo wiTeli aRsasruliT daTalxuli, gars Semortymuli. dainaxa isic, rom gasasvlelebamde ver miaRwevda, verc Weramde da verc sajalaTo kunZamde.

– gadiT! momSordiT! – xrinwianad daiZaxa, – Tavi damanebeT, – sawylad amoayola da haerSi Caiqnia xmali, TiTqos SeiSmuSna, TiTqos mis gaRelvebasac raRac aklda, mis sicofes, ganwirulobas – da komanderi mixvda, dakruli sunTqva daexsna, maja moaduna, TiTqmis xmalic ki gauvarda, roca mixvda, rom ais Tavis krunCxvebi da bneda aklda, kanis Selurjeba aklda, sxeulis marcxena mxaris gaxleCva, Tvalebis triali, cofi Tavisi duJiT, simxnevec aklda, rom albaT pirvelad daSinebuli, Seucnobeli daundoblobis winaSe mdgari, ver iRzneboda mrisxanebis siamovnebiT.

cxviridan sisxli daskda, TiTqos sifaTSi xies is Tavisive kverTxi da tkivilic muclamde Cauvida, kuWi amouWama. dabneulad mimoixeda – Rorebi borotad umzerdnen, borotad qSendnen yoveli mxridan. Semdeg nela, TiTqos gemosac ki atanda da arsad Cqarobda, erTdroulad, erTdingad daiZra mTeli kolti, nabijsa da xrotins umata, umata siaves da momakvdinebel Sepyrobilobas da daesvinen petridides, fexebze eZgernen da gamokbiCes.

Page 38: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

38

komanderi yviriliT daeca. xelebi gaSala, magram Rorebi majebSi ecnen da gamoZiZgnes, zurgze daagdes da daaxtnen, dingebi Txares da amoWames, amodudRnes misi xorci da Zvali mTlianad.

moedani saglovelma siCumem moicva. mxolod Rrutuni da gulisamrevi Tqvlefa ismoda. cac TiTqos mZimed moiRrubla, sisxliani mtvriT Seikra moednis Tavze da Rorebic morCnen Tu ara TavianT salafavs, isev erTianad aWyvitindnen da gasasvlelebisken gacvivdnen.

– aqeT modian! – iyvires xalxSi, – gaiwieT! gaiwieT! Rorebis nakadi xalxSi miZigZigebda. piri arafrisTvis daukarebiaT, yuradRebas arafers

aqcevdnen, mirbodnen TavianTvis mtversa da buRSi, da quCebic gaiares, gascdnen Tu ara qalaqis WiSkarsa da galavans, iqve axlos erTad mogrovdnen, kbodesTan SewiTldnen aTasobiT momravlebulebi, avad daxrinwuli TavianTi mqise xrotini morTes, arasanatreli da kldis pirisken gaqanebuli kolti erTianad zRvaSi gadaeSva.

talRebma maTi siwiTle STanTqa. TiTo-orola margoraneli frTxilad Semovida moedanze, dasaxiCrebulTa Soris frTxiladve

gadadges nabiji da im wyeul adgilas mividnen, sadac daxocili Rorebi eyara – sadac petridide aResrula.

miwaze dagdebuli, sisxlSi gadRvebili Tagvisferi abjari, erTaderTi ram darCeniliyo erT dros mrisxane da vnebamTxveuli komanderisgan. amis Semyure, TiTqmis yvelam igrZno, rom misma sazarelma sikvdilma SvebiT gadaiara margoras Tavze, rom ganmgmiravi ZlierebiT SeinjRra, TiTqos erTi amosunTqviT amoyolebuli, adamianTa Tavganwiruli Tu zizRnarevi mRelvareba, amave mRelvarebiT asrolili yvela maTi miswrafeba, aurumis mfarvelobiT gawbilebuli da erTianad gasresili, petridides nerviuli meryeobiT Seukavebeli, avTvisebiani cieb-cxelebiT. gasakviri araa, fiqrobdnen isini, rom margoras damarcxebam, misma yovlisgamryvnelma usasobam, TiTqos ucxo da ucnaur mxareSi gatyorcna adamianTa goneba, sadac maT grZnobebs mudam sdevs sasowarkveTis daavadebuli yroli. gasakviri araa, rom TiTqos maTive usasoobis TviTSegrZneba sayovelTao Zrwolvis safuZvelia, rac sxva araferia, Tu ara momavlisadmi SiSi. am grZnobam ufskrulis piras miiyvana xalxi, yoveli adamiani, daSinebuli da dabeCavebuli Tavisi bediT. miiyvana ufskrulis piras, sadac inTqmeba yvela imedi. magram margoranelTa TviTgaxrwnis SegrZnebas erTgvari molodini Slida TiTqos, erTgvari brma molodini raRac didi bednierebisa, radgan gulSi isini omis damTavrebas xarobdnen, xarobdnen petridides sikvdils, sikvdils aurumisas, maTi gaucnobierebeli sixaruli, jer kidev am sikvdilTa CrdilebiT damfrTxali, bolomde mainc ver ganTavisuflebuliyo gamarjvebis da damarcxebis Wedurobisgan.

iyo miTqma-moTqma, rom aurumis nayidi miwebi Tav-TavianTvis gaiSalnen, rom soflebma autaneli xarkisgan amoisunTqes, mSieri ubedurebis kirTisgan daxsnilebma TiTqos laRad iwyes sunTqva, magram moxda ise, rogorc xdeba xolme omebis Semdeg – yoveldRiurobis saSiSi yofiTobis kanonis sruli logikiT da Zalauflebis mkacri ZlierebiT romis imperiumi, samyaros dasalieramde gadawvdili, mepatronis sidinjiTa da mzrunvelobiT daefara margoras da Tavis provinciad gamoacxada.

zRvis mTels sanapiroze, portussa da moedanze Tu gareubnebSic legioni Semomwkrivda, imperiumis Standartebi aRimarTa, vercxlis monetebi keisris profiliT moiWra, margoras erT-erT Zvel ubanSi, qvafenilebis gadakveTaze, CixSi, pretoriumi ganTavsda, sadac imperatoris daniSnuli prokuratori dajda, romelTan erTad keisris rwmunebuli kvestori gaigzavna, raTa aurumis anderZis ambavi gamoeZia, misi ganZis adgil-samyofelisTvis miegno da roca aurumis poliserebi pretorianelebma Secvales, xolo petridides qeSikebi romis legionariusebma, Standartebma da sayovelTao disciplinam – rac yoveldRiurobas xmis amouReblad, sakuTari aqyofniT awesrigebda, risganac margoras omis dros ganmdgariyo da saWiro Jams warmoaCina saxe da TaTi, gamWriaxobis sruli sididiT, rac stiqiurad ulmobelia da ramac erTsafarqveS, erTi kanoniT, erT sistemaSi moamwyvdia adamianTa urTierTobebisgan Semdgari yofiTobis Sreebi: wesrigi, Tavdacva, garkveuloba, pativiscema, sanaxaoba, Sroma da ridi keisris beWdiT daniSnuli, risi Semyurec – yvela Tamamad ambobda, rom, ra Tqma unda, es sulac ar iyo didi istoriuli mniSvnelobis safexuri, metic, isini masSi sabednierod ukve keTildReobaSi gardasaxul, odesRac momxdar sasikvdilo dapirispirebas xedavdnen, romlis Semdeg yvelaferi Tavis adgilze dgeboda, margora imperiumis savaWro qselSi Caebmeboda, sadac xarkis gadaxda Cveulebrivi saarsebo pirobiToba iqneboda da ara wamgleji mtacebloba. daiwyo laparaki, rom keisari sasaxlis aRdgenas daiwyebda da margoraSi ukve xuroebic Camosuliyvnen. da imazec Woraobdnen, rom aurumis anderZi, romelic politarqma

Page 39: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

39

sakuTari Sepyrobilebis samsxverploze miitana, mkvdris aCrdiliviT gadaefara mis memkvidreebs, patara gacisa da axperozs.

pergamenti ki imperatoris rwmunebulma gadabugul da TiTqmis dangreul sasaxleSi moiZia da pretoriumSi prokurators eaxla.

pretorianelebis Savi mwkrivi Sida ezoSi ganawilebuliyo. prokuratori qvis kolonadaSi idga, Senobis meore sarTulze. TeTri toga, wiTeli kideebiT mklavze gadafenili, epoqis simbolod mosavda amayi aRnagobis kacs da kveTili saxe – wingavardnili nikapiT, texili yvrimalebisa da zolad ganaoWebul Subls Soris gaelvebuli mzeriT, sxarti gonebisa da SorsmWvretelobis niSniT amtkicebda prokurators, xeliT rom aniSna kvestors amosuliyo.

mas ori pretorianeli amoyva. Savi tunikebi kibeebze rkinis JReradobiT amoxmaurda, Savadpriala abjrebiTa da CaCqanebiT, grZeli farebiTa da samuxleebiT.

– dideba keisars, – marjvena xeli zegaiwvdina imperatoris rwmunebulma, misi saxis civadganurCeveli ieri saidumlo daRiT amCnevda, rom am kacs wami ar hqonda cxovrebaSi uqmad dakarguli.

– dideba, – Tqva prokuratorma. oriveni aivanze mdgar tablas miusxdnen. svetebs Soris gakiduli fardebi nazad irxeoda da

mzis sxivebs mkrTalad atarebda. cisfer CrdilSi meufis auRelveblobiT moCanda keisris biusti da tablaze dawyobili gragnilebi. kvestorma tyavis xilindaridan naxevradmimwvari pergamenti amoiRo.

– maCvene, – prokuratorma gragnili gamoarTva, – ra aris kargi da axali? – Tqva pergamentze mzeradaxrilma.

– rac kargia, is axali araa da rac axalia, kargi, amitom verafers getyvi, – miugo kvestorma, – eg anderZia.

prokuratori Txis tyavze odnav gawvenili kaligrafiiT datovebul teqsts kiTxulobda: „vimyofebi ra saR gonebaze, jansaRi da janmrTeli, notariusis damowmebiT vacxadeb, rom anderZiT mTels Cems qonebas aravis vutoveb, arc margoras, arc Cems Svilebs. Cemi saidumlo CemTanve darCeba da mas vercerTi sulieri verasdros miagnebs~. – qvemoT Tve, ricxvi, xelmowerebi da aurumisa da notariusis beWdebi esva.

– rogor gabeda am Tavxedma, – braziT amoTqva prokuratorma, – masTan molaparakebulebi viyaviT! politarqoba rom miveciT, amaze SeTaxmebulebi viyaviT!

– margora mTlianad moviare, – Tqva imperatoris rwmunebulma, – saqmis Zieba jer ar Semiwyvetia, bevri adamiani davkiTxe, magram wesierad aravin araferi icis. Svilebs rom araferi dautova, aravisTvisaa saidumlo, miaxloebiT sad ras inaxavda ki, saidumloa, diaTikeSic araferia xelmosakidi. xazinac daiwva, molare mkvdaria, notariusi mkvdaria, egec da piradi mkurnalic, petrididem yvela gaJlita. Svilebi ki gadarCnen, aurums damaskoSi mouswria maTi gaxizvna, ZiZasTan da mcvelebTan erTad. Camovayvanine, magram ZiZamac araferi icis. meuRle suliT avadmyofi hyolia, soflad hyavda, axlac iqaa, masTan saubars azri ara aqvs. Znelia ramis garkveva. sasaxle isedac miwasTanaa gasworebuli, ezras vesaubre, mTavar arqivariuss, sardafebSi gadaumalavs arqivebi, magram aurumi Tavis ganZeulobaze sityvas ar Zravdao.

– vicnob ezras, – Tqva prokuratorma. kvestorma Wiqidan wyali mosva. – SeCvenebuli yofila es SobelZaRli, mis politarqias bolo moeRo. icoda, rom ase

damTavrdeboda, – ganagrZo prokuratorma, – ra SerCeboda. marTlac asea, Tu ginda, rom RmerTi gaacino, Seni gegmebi unda mouyve. imaze ra xdeba?

– petridideze? – ho. – isev zRapre…bs hyvebian – Rorebs SeuWamiaTo, egec da misi armiaco. – Rorebs? – wiTeli Rorebi Semocvenilano, xalxs piri ar daakares, marto imaT daerivneno. ambavi

ucnauria, magram sanapiroze, kldesTan uamravi mZoria gamoriyuli, xalxma qalaqi gaasufTava, quCebi darecxa, qeSikebisgan vinc gadarCa, gaiqca.

– ra sisulelea, ginda Tqva, rom petridide Rorebma SeWames? da misi armiac? – egre gamodis. sxvanair axsnas ver vpoulob. xalxi daSinebulia. ˜– sakvirvelia, – Sublze gadaisva xeli prokuratorma, – rogor cxela, sakvirvelia, Cven

legioni ar gamovgzavneT, romis interesebSi aurumis moSoreba iyo, petridides xeliT unda momxdariyo da asec moxda, magram... daujerebelia.

Page 40: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

40

– petridides aTaskaciani jari hyavda, sxva legioni dedamiwaze ar arsebobs romis legionis garda, davijeroT, Rorebi oriaTasze meti iyvnen? es ambavi gavikiTxe, xalxSi raRac briyvuli legenda dadis galileaSi, kaci gamoCndao, saswaulebs axdenso, RmerTis Sviliao, amboben.

– galileaSi, – warbi aWima prokuratorma, – ebraelebi Tavis dRe da moswreba mesias elian. – ho, – Tqva kvestorma, – mas gamourekavs eSmakebi sadRac RadarinelTa mxareSi, samarxebSi

mcxovrebi kacisgano, legionia maTi saxelio da Rorebis koltSi Sesulao, me ar mjera, magram... – iq pilatea, vici, – Tqva prokuratorma, – magaTi yovlismcodneobac yelSi amovida, magaT garda

aravin ambobs, rom RmerTis rCeuli eria. galilea aqvea, yuris ZirSi, magram gana es ambavi WkuasTan axloa?

– petridides gvami rom versad naxes? – Wiqa dacala rwmunebulma da dado, – misi abjari davaTvaliere, dajijgnilia, sxva verafers vityvi.

– ra ucnaur dros vcxovrobT, – Tqva prokuratorma, – keisars ra pasuxs gavcemT? tiberiuss ganZi ainteresebs, axla albaT marTlac verafers vipoviT, jer didi droa im dRemde, roca hainrix fon Slimani Camova, aqaurobas gadaTxris, oqros ipovis da priamosis ganZs daarqmevs, – TavisTvis Cailaparaka.

– ra brZaneT, hegemono? – araferi, Sen ar gexeba, Zieba ganagrZe da romSi dabrundi, iq sakmarisi xalxi myavs, nangrevebs

gavaTxrevineb, amxela simdidre sad gaqreboda? almasebi, oqro... ho, marTla, – Caaxvela prokuratorma, – poliserebidan vinc cocxali darCa, Tqves rame?

– gonebaSezRuduli xalxia, ra unda eTqvaT. an sad Sekriba amdeni erTad? Tanac qalaqSi keTris senia da aTaSangi. udabnosken gaixiznen daavadebulebi, maT Soris poliserebic arian. iq misvla sikvdilia, erTma ki Tqva, misma megobarma icodao albaT, magram uecrad Tavi CamouxrCvia.

– vin megobarma, – Tqva prokuratorma, – saxeli ar erqva? – ase erqva „megobari~, dokumentSi asea. – gasagebia. – ai, misi werilic, – rwmunebulma daWvartluli papirusi xelisgulze daido da tablaze

gamoucura, – rogorc sCans, sikvdilis win dauweria, aurumis gadamwvar kancelariaSia napovni da kidev esec, – ramdenime gragnilic amoalaga, – es petridides da aurumis saidumlo garigebebi da zavis dokumentebia.

prokuratorma papirusi TiTiT moiCoCa. gragnilebs ki Tvali zereled Seapara, ganze gado, – es vici, ar mainteresebs. Tavidan Wkvianad iqceoda Cveni aurumi, rogorc veubnebodiT ise, Tavdausxmelobis paqtis idea rom CavawveTeT, es ukve warsulia. gind miwebis gayofa... rogor sjeroda, rom yvelaferi SerCeboda... magram ai, es ki sainteresoa, – prokuratorma werili waikiTxa: „Cems sikvdilSi brali aravis edeba, mapatieT, rom politarqis ndoba ver gavamarTle~. – asec vicodi, – Tqva prokuratorma, – mis xels ar hgavs, – magidaze dawyobili gragnilebidan erT-erTi gaxsna da papiruss Seudara, – Sexede, Sen mogimzade Zveli dokumentebi, es imis nawilia, xanZars rac gadaurCa, ezram Seinaxa, im kacis xeliTaa naweri, Tviuri Semosavalia aRricxuli, aq ki – meore gragnilze aniSna, – naxe, savaWro ambebia, finikiidan kedris Semozidvis nusxa, spilos Zvali misreTidan, zusti ricxvebia, marili afrikidan, kviprosidan spilenZi, abreSumi da mewamuli qsovilebi, bamba, naxe esec, oqrosa da Zvirfasi Tvlebis ramxelaa siaa, almasebic, xedav? Tan bolomde araa, naxevarze meti daiwva. gamqralia unkiebis, litrebis, drahkanebis da talantebis CamonaTvali. axla miTxari, aris gansxvaveba am papirussa da xelnawerebs Soris?

– aSkaraa, – kvestorma TiTi gadaatara gragnilebs. – axlaxans momaxsenes, – ganagrZo prokuratorma, – ori kviris win Cvenebs aleqsandriaSi erTi

kaci auyvaniaT, dakiTxvaze aRiara, rom aurumis poliseri iyo da isic man mokla, megobari, xazinas ganagebda, Sida saqmianobas, xalxic megobars eZaxda, magram iSviaTad gamoCndeboda maTTan. mokled, mas mouklavs, CamoaxrCo, Tavisive oTaxSi, aurumis brZanebiT. amitom saqme safuZvlian ganxilvas saWiroebs, – prokuratori da imperatoris rwmunebuli adgnen, – romSi gasamgzavreblad moemzade, iqidan aleqsandriaSi Cadi da rogorc ki rames gaigeb, Sematyobine. Tavisufali xar.

– dideba keisars! – kvestorma xilindari gadaikida, xis kibeebi Cairbina, Sida ezoSi gavida da pretoriumi datova.

III

aurum

Page 41: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

41

daisis narinji SenelebiT efineboda mziT amwvar qedebs, mtvriani gzebisa Tu bilikebis

kideebze awurul, sicxiT gamomwvar vebeerTela lodebs, aqerclil kldeebsa da gril sanapiros – Txeli talRebis SemSrob maradnamian kalTas, romlis nestiani surneli gansakuTrebiT Trobadia aseT dros... daisis alersiT svelTvalebiani wamieri gabrueba... mowyena, TiTqos miaxloveba... miaxloveba da mofereba isev Tavidan – daisis narinji roca mdored mococavs da araviTari xmauri.

mebadurebi navebs aTrevdnen da zRvidan badeebi amohqondaT. talRebis qafsa da sveli qviSebis Cqafuns Toliebis Wivili erTvoda, TeTrad rom ireodnen caSi.

mebadurebi erTmaneTSi saubrobdnen: – ara ho, maSin rom moqceva iyo, ras ambob, egeTi qalaqs ar axsovs. – RmerTma dagvifaros, maSin axalgazrda viyavi. – mec. sanapiroze mamaCemi iyo. – marto? – ara, sxvebTan erTad da iq ambavi amtydara?! – jojoxeTio, me ase vici. – amboben, wyevla iyoo. mebadurebi erTmaneTs hgavdnen – tunikebi da SiSveli, garujuli tanebi, saxeebic zRviT

nayvavilari, zRvisferi mzerebiT, uZvelesi qarebis cqeras Cveuli. ori wyalSi idga muxlebamde, oric navSi ijda, sadac erTad quCdeboda gamoTreuli bade, razec layuCebiT umweod eZebdnen sicocxles navSi brtyelad moxtunave Tevzebi.

– wyevla, wyevla, mxolod eg akeriaT pirze, – Tqva erTma navSimjdarma, danarCenebze ufrosma, misi kexiani profili xapiviT amodebuli wveriT navTan erTad tivtivebda da caze mirtymul amuletums waagavda, – ra wyevla, ris wyevla, talRebma sanapiro datbores, axla rom aseTi lamazi da mSvidia, ai es da saxlebi da napiri Caitanes, erTi kacis garda aravin momkvdara sxva.

– ratom? – imitom, – amuletprofiliani adga, bade gamoqaCa, – moqceva rogorc ki daiwyo, yvelam saxl-

kari datova, qalaqis siRrmeSi Secvivdnen, Tqven ar gexsomebaT, patarebi iyaviT, me ki maxsovs. – ubedureba iyoo, viciT, arc ise patarebi viqnebodiT. – ra mniSvneloba aqvs. Rame, qari, wvima, Tavsxma, moedanze Wac piramde aivso. – a, gamaxsenda! vici, viszec ambob mokvdao, egeTi sqeli iyo, aiq cxovrobda, bavSvobaSi qvebs

vesrodiT da ar grZnobda. – mamaCemic yveboda, sanapiroze saxlebi rom Caingra da wyalma dafarao, is msuqanic Sig

CaixrCoo da veRar gadavarCineTo, ori Tu sami dRis mere unaxavT, ufro gaberili napirze gamouriyavso zRvas.

– marTali uTqvams mamaSens, – Tqva amuletprofilianma, – zRva arafers itovebs napiridan waRebuls, mec mand viyavi... maSin Tevzis WeraSi vexmarebodi... da rom amovaTrieT, misi saxli sadac idga, saxli erqva, Tore saRore iyo, im cariel miwaSi davmarxeT, ormos amoTxra arc dagvWirda, atalaxebuli iyo, sasaflaoze ver waviRebdiT. iseTi zarmaci iyo, sul eZina. saflavis qvaze epitafiosis dasma gvindoda – ganagrZe Zili mSvidad. aravin hyavda axlobeli an naTesavi erTi colis garda, an imasac Tu coli erqva?!

– iZleoda? – aba, ras Svreboda Cveni fatalina, magas Semovevle. – ais fatalina? – erTad aRmoxdaT mebadurebs. – maSin imisTana iyo... ar vici, mruSoba ra aris da siZva ra aris, magram is iseTi iyo, dRe da Rame

arigebda, TiTqos ver ZReboda. roskipebi yvelgan arian, magram is giJi iyo oxeri, xan sad gaZvreboda, xan sad, ambobdnen ZaRlTanac wolilao.

– ranairad? – rac misi qmari mokvda, gobio... – azrze var, gobio! – rac eg mokvda, mas mere ar minaxavs, mgoni arc aravis unaxavs, jer iZaxdnen, antioqiaSi ario,

mere aleqsandriaSio, mere viTom romSio, ras gaigeb, axla moxuci iqneba Tu aqaa, an Tu cocxalia, mTeli margora zed ejda da sxva ra giTxraT, – gaCumda. wveri gaiCiCqna.

– ras Cafiqrdi, Seenc? – ra? – Senc xom ara-meTqi?

Page 42: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

42

– ho, ra moxda, erTxel mec viyavi. didi ambavi! – rogori iyo? – gadasarevi. mis qmars erT mxares eZina, Cven ki meore mxares midiii, Tan orsulad iyo. – mere, eg SeiZleba? – Tu saqme ici, yvelaferi SeiZleba. magram xvewna mainc damWirda. maSin qalaqSi hinduebi

Camovidnen, misrelebic im dRes Semovidnen didi qaravniT da iq ambebi daiwyes?.. orgiebi da fulebis xarja, erTs Sevxede, dabneuli saxe hqonda. im aurzaurSi da daxuTulobaSi xom iciT rac xdeba, saxeebi, feTiani sifaTebi, krialosnebi, vercxli, oqro, iqiT xaliCebi, aqeT es aqlemebi, Savi abisinielebi, gvelebi rom hyavdaT daxveuli, Tan es mze, sicxe, siviwrove, kivilebi, SeZaxilebi, Seryeuli gamoxedvebi, kaci rom giyurebs, magram sxvagan roa, Senc Tavbrugexveva, tvini gereva da mokled, vxedav am Sen hindus Zewkvi dauvarda.

– aiRe? – iq xo ar davtovebdi, mtveri, sicxe, ofli da meTqi rato ara? aviRe viTom araferi, oqrosi

iyo, beWedi eba zed, xmaurs SevuerTdi, meTqi ra vqna, yvirili ar atexos-meTqi da gavqri, saRamomde Zewkvi ar gamomiCenia, mere ki fatalinasTan gavardi, TeTr svetebSi misrelebi grialebdnen, fatalinac iq garboda, orsulad varo, meTqi arauSavs, ra arauSavs, orsulad varo! meTqi ai da eg iyo sul, mere qari da wvima da moqcevac daiwyo.

– magra dagimaxsovrebia, etyoba marTla magari qali iyo. – marTla fexmZimed iyo, male gaaCenda. – da ra hqonda amisTana, ro ver dakmayofilda. – rac iyo iyo, ras momayoleT, eg ki ara, axla imisTana gogoebi dadian, gavkari fatalinas, magram

Tuki arsebobs did xelovani an didi moazrovne an didi meomari, is didi bozi iyo, – Tevzebiani kalanCxa gadmoiRo, meoresTan erTad navi napirze amoaxoxa.

mTis ferdobze ori patara biWi naxirs mierekeboda. kameCebi pirutyvuli RmuiliT miafloqvebdnen. erT kameCs yanCa ekida zurgze, mogrZo niskartiT rom kenkavda saRamos buRs, dabindulad rac efineboda mTis ZirSi CaSenebul qalaqsa da unapiro SoreTamde gadawvdenil zRvas.

naxiris gaswvriv moxucs saxedari mihyavda. gamtverili samoseli misi, gaklaknil Saraze dablanduliyo. saxedarze qali ijda, Cadrdaxveuli, didi mucliT, orsuli.

mgzavrebi meTevzeebTan moaxlovdnen, – gamarjoba xalxo, – Tqva berikacma. – gagimarjos berikaco, – amuletprofiliani navidan gadmovida, kalTebze xelebi daimSrala. – Cven Sori gza gamoviareT, – qalaqSi vinme mkurnali Tu cxovrobs? – Tqva berikacma. – cxovrobs, – Tqva mebadurma, – ai ese, qalaqSi SexvalT Tu ara, qvafenils gauyeviT da vazis

xeivani gamoCndeba. iq ikiTxeT, nebismieri getyviT. axloa. vazis xeivanSi baCana da serafite modiodnen. biWi isev qalamnebis cqeriT tkbeboda da axal

perangs gemrielad irgebda tanze, Tavisi bavSvuri xalasi RimiliT, – iqamde bevri gza darCa? – hkiTxa serafites, – sadamde? – upasuxa serafitem, – ai,iqamde, – xeli gaiSvira baCanam, – TeTr svetebTan mivalTo, rom miTxari, iqac vikiTxavTo, – Tqva yrmam, – ara, bevri ar darCa, cotac moiTmine da mivalT, – Tqva serafitem da gaibna fiqrSi: kidev unda viaroT, bevri unda viaroT da isev igive adgilebi, erTi da igive adgilebi da isev sityvebi. cotac da gavalT, gavaRwevT, gaveqceviT am grZel derefnebs – gauval labirinTs, romelsac aucileblad unda hqondes gasasvleli – uZRebi yovelwamobisgan rac Tavs damaRwevinebs. ki, kaci uZRebia, roca sixarbis bindSi ikargeba, mowyale ki isaa, visac dasakargi araferi aqvs? axla dakargulTa droa, cocxlad dakluli da RalatiT garSemortymuli Cemi imedi siSteredaa Seracxuli, dRevandelobac sanaxevrod gamoSignulia da mkvdarTa mxaredaa qceuli, damcirebaTa momxveWTa da tkivilTa SemkrebTa mier; Ralati uZRebobis kanonia, angarebis daRmarTze migaqanebs da sxvaTa wuxils xarbad gaxvetinebs, raTa sakuTari siRaribe mimalo, SiSi. ai, dakargulTa modgmis xerxemali, yvela tanjvisa da yvela sikvdilis mizezi. yoveli kaci awmyoa, meubneboda ezra, Tu cocxalia adamiani – awmyoc cocxalia, Tu ara da mkvdaria samyaro, qveyana, Cven saTiTaod, mkvdaria es wamic.

serafitem Rrmad amoisunTqa, – SuadRea, gcxela? – jer ara, – Tqva baCanam. – zemoT aixede, ras xedav? baCanam aixeda, Tvalebi moexuWa, – cas, – Tqva biWma, – cas da Rrublebs. serfitemac zemoT amoixeda, – amovixede diax, fiqrad aayola, – magram mec cas da Rrublebs

vxedav da zogjer movkrav Tvals, ra saocari wamia, roca amovixedav, xilva ki amoxedvisTanave

Page 43: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

43

qreba da isev ca mrCeba Tavisi RrublebiT, – qveviT? – Tqva arqivariusma, – qveviT ras xedav? daixede, – biWma daxeda, – miwas da ai, WianWvelebi dadian, dacocaven, – baCana Caicucqa, TiTi WianWvelebs miado, – ramdenia. rato? aq cxovroben?

serafite arafers ambobda, isic miwas dahyurebda. davyureb da ra? fiqrobda isev, Savi wertilebi TeTr miwaze, Savi niSnebi, simboloebi, – xelebi nela aifara yurebze, Tavi gaaqnia, Tvalebi daxuWa, sigiJea, gaifiqra, didi sigiJea, magram rogor? rogor iqmneba sicocxlis aseTi saswauli? aqve iyo eqimis saxlic da aqvea kvlav, gverdsac male CavuvliT mas.

baCana WianWvelebs akvirdeboda da imave TiTiT, mtvrian miwaze ucnaur sviringebs iyvanda. qviSnariani mtveri sinestiT darbilebuliyo. saRamos simSvide isev dinjad neldeboda

Camavali mzis narinjiT damcxrali, Sesvenebuls rom TiTqos daeguda dRe. saxedari saxlTan gaCerda. berikacma orsuli qali gadmosva, saxedari xes miaba da saxlSi

Sesasvleli fardagi gadaswia: – SeiZleba? – ikiTxa moridebiT. – SeiZleba, – gaisma xma, – mobrZandiT. berikaci da fexmZime qali Sevidnen – saxlSi erTi sagebeli idga da iqve tabla, bambukebisgan

Sekruli. spilenZis lodakebSi balaxebi ewyo, jamebzec mwvaned mixorkliliyo Jangi da tigelebic savse iyo fxvnilebiTa da malamoebiT. mkurnali skamze ijda, mcenaris foTlebs erTad awyobda da daniT Wrida. misi Segirdi biWic, dakvirvebiTa da uxmaurod, jamidan jamSi asxamda siTxes, saxuravs afarebda da bambukebisganve dawnul Taroebze awyobda. moxucma lodakebze minaweri waikiTxa: „SakikisTvis~, „ciebisTvis~, „faRaraTisTvis~, „xvelebisTvis~. oTaxSi kudaprexili kata dadioda.

– Cemi qaliSvili fexmZimedaa, – Tqva berikacma, – Tu SegiZliaT... Cven gadavixdiT... – mTavari eg araa, – gaeRima mkurnals, – maCveneT, – qals sagebelisken miuTiTa, – daweqiT. – me gareT viqnebi, – moxuci gavida. – yvelaferi rigze iqneba, – saxeloebi aikeca mkurnalma, biWma doqidan wyali dausxa, xelebi

jamSi Caabanina, – merve Tveze xarT? mecxreze? – sawolze Camoujda qals. – mecxre mTavrdeba, albaT sadacaa... – damorcxvda qali, ndobanagrZnobi sifrTxiliT aiwia

Cadri, saxe qalwulebrivi sifaqiziT warmouCnda, tuCebisa da yelis, cxvirisa da Sublis mokankale anarekli, – nayofis moSoreba mindoda, – gaendo, – bevri gadavitane, – xma gardautyda, kidec aqviTinda, – mapatieT... magram me...

– sasircxvo araferia, – mucelze xeli daado mkurnalma, biWs gaxeda. Segirdma doqi da jami dado da saxlidan gavida, fardagi Camoaswora, saxlis win palmis CrdilSi, berikacTan dadga.

moxuci kedelTan axlos dadioda, – naZirlebi, – burtyunebda TavisTvis, – gviSvele, RmerTo, gviSvele, – ramdeni wlis xar? – miubrunda biWs, xesTan mimdgariyo.

– TerTmetis, – Tqva biWma, – vswavlob, mec mkurnali unda gavxde da... naZirlebio, vize TqviT? – saxedars Tavze dausva xeli, grZel yurebze uCqmita.

– vize da... – moxucma tuCi gaikvnita, – amaTze, – xeli gaiSvira umisamarTod, – es Cemi erTaderTi qaliSvilia, es ubeduri, Cemi erTaderTi sixaruli, – qvas daaSterda. xmamaRla afiqrda, – unda gadavikargo, Cems gogos saqmro moukles, mis Tvalwin, – moiRuSa, yvrimali gausvelda cremliT, xmac gaebzara da biWs gaarida saxe, – aseTi cxovrebas da tanjvas sikvdili mirCevnia.

– sagangaSo araferia, – saxlidan mkurnali gamovida, qali gamoatara, gamosvlisTanave moxuc mamas miekro orsuli, – male imSobiarebs, – Tqva mkurnalma, – xval an zeg. Cans, biWi unda iyos, iseTi mucelia. gaqvT adgili, sadac gaCerdebiT?

– margoraSi ara, – mamam Tavze akoca qaliSvils, – Cven zemo soflidan varT. – maSin, CemTan darCebiT, binis qiras ar gamogarTmevT, mzad unda viyoT. – daglocoT RmerTma, – berikacma xeli gauwoda, erTdros albaT Zlieri, axla mocaxcaxe

xeli. mkurnalma CamoarTva, biWs miubrunda, – gayevi, saxli aCvene, moasvene, saWmeli, sasmeli, wyali.

midi mardad. – mama, mamiko! – mklavze gadaado Tavi orsulma. – Cemo angeloso, – xelebi Semoxvia, – Cemo angeloso. – wamo, wamo, – Tqva serafitem. baCana WianWvelebTan xatavda simboloebsa da CuqurTmebs, –

wamo, viaroT, – biWi wamoayena, siaruli ganagrZo. SemTxvevaa, ganagrZo fiqri, SemTxveva? CemTvis Seicvala am sityvis mniSvneloba, – yrmas xeli Cakida, qvafenils Cauyva, zogjer Tu gaxedavda ukan

Page 44: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

44

motovebuli xeivanisken da miRma sanapiroskenac, ToliebiT rom davsebuliyo, – araTu Seicvala, azri dakarga, gaifiqra da isev gzas gaxeda, – bevrma sityvam dakarga azri, saqcieli, yofa, wesi, ra Sinaarss atareben es sityvebi? adre, SeiZleba saocrad lamazic yofiliyo dRes CemTvis azrdakargul sityvaTa wyoba, mSvenieri, wminda, marTali, magram siRrmeSi ase araa, ase ar yofila! ra moxdeboda, Cemi margora ara daCrdiluli provincia yofiliyo, samyaros ara erTi mcire nagleji, aramed mTlianad samyaro, adamis ZeTa SiSma da mankma erTad rom moiyara Tavi, ra moxdeboda erT mSvenier dRes rom gamqraliyo?.. yvelaferi , Tuki ram wamikiTxavs, msmenia da SemigrZvnia, ufro diadi iqneboda, mxolod Cems arqivumSi rom ar eweros da imtverebodes, rom gacocxldes, aseve rogorc me minda, rom gavcocxlde, gamoviRviZo, gamovfxizlde! dedamiwa rom Cemi arqivumi iyos da dawerili sityvebi – xorcSesxmuli adamianebi, mTeli Cveni modgma, maSin ramdenad srulyofili iqneboda samyaro – Cveni samyaro, savse saqcielebiTa da urTierTobebiT. Cveni margora – gaxarebuli, naTeli da ayvavebuli... ra cxovreba dadgeboda Surisa da ampartavnebis gareSe. magram odesRac xom iyo aseTi cxovrebac, me wamikiTxavs, me vici, magram arasdros minaxavs cxovreba pirveli da RvTisnieri! xom iyo? odesRac mec xom SemeZleboda im sanatrelobis nawili vyofiliyavi? aseTi margora Tuki iyo, ratom axla ar aris. aseTi margora – CveniT, margorianelebiT erTad Tavmoyrili mTeli samyaro da kacobrioba rom yofiliyo da ara imperiumis provincia, maS, misi suliT gaiJRinTeboda droc – RvTaebrivi, sayovelTao, absoluturi sixaruli gaCndeboda, margora – samyaro, margorianelebi ki, Cven, saTiTaod gverdigverd mdgari, xelixel gadakidebuli, rogorc uwyveti jaWvi, sisxliTa da gamZleobiT Sekruli da yrma baCanac bednieri iqneboda, ara daRupuli modgmis STamomavali, aramed bednierTa modgmis kidev erTi memkvidre.

ra ucnauroba memarTeba, – serafitem nabiji Seanela, saxlebis kedlebs aadevna Tvali, – isev is xmebi, gaifiqra, is xmebi Camesmis am kedlebidanac, Tavs ar manebeben – Cems sulsa da gonebas emarTeba raRac ucnauri. me Cemi gziT viare da Cemive gziT daviwye Tavis aRmoCena, jer sixaruli, Secnoba da Zieba, Semdeg ndoba, imedi, Semdeg siyvaruli da rwmena da Semdeg veli sibrZnes, veli mdumarebasa da dumils, veli sulmouTqmelad, TiTqos sabediswero moCvenebiTobasTan, WeSmaritebis uferul niRabTan miaxloebuli, vici, rac SemrCeba, – didi gakvirveba da sxva ara. gakvirveba, rogorc idea! yofiToba, sinamdvile Cems gamoRviZebas elis, nabij-nabij miviwevdi da axlac nabij-nabij miviwev, magram Cemi gza ara sworxazovania – is samyaros Suaguliskenaa, Tuki arsebobs is saerTod. mainc erTia, mainc yvelam yvelaferi icis da me mainc vagrZeleb svlas, dinjad da moTminebiT miviwev win. baCanas saxiT modgmis jaWvs gavwyvet, Tuki zustia Cemi Zieba, Cemi idea – rom arsebiTia yofiToba, sasruli da usasrulo, mudmivi da warmavali erTidaigiveoba erTdroulad. me TviTon gza var, Cemi idea gzaa da me gza var da ara mgzavri am gzaze. mgzavria baCana da aCrdili misi, xolo me ara, mec viyavi mgzavri, roca ezra Cemi gza iyo, magram is wavida da gzas ganlevs mgzavri? davrCi me, axali sityvebi, axali sivrceebi, dReebi, SoreTi da molodini, da mec amayad, simamaciT avsili, win miviwev, gangebas vevedrebi, rom davamtkico is, rasac davatareb, rasac advilad vigeb da vxvdebi da TiTqos miWirs gadmocema, radganac gana saWiro sityvebs ver vpoulob, ara, sityvebi irgvliv arian – me dro ar myofnis! ai, amitom. SesaZloa arc Tavisuflebisken miviwevde, aramed axali, Seuvali da SeuRweveli Cixisken, magram mSiSara ar var da mkurnalis saxls karga xania gamovcdiT, sadac dRevandelis Tavkaci iSva – saxeli misi, iseve rogorc petrididesTan, rogorc fatalinasa da gobiosTan rom mxvdeba labirinTis kedlebze, rogorc niSani mgzavrTaTvis gzad, sakvlevad datovebuli, raTa ar daibnes, ar daikargos.

serafitem kvlav ukan miixeda. isev Caesma mabezari xma, cas axeda da Toliebs, rom mimofantuliyvnen SoriSors, TiTo-orolad rom gaiTeTrebda caze, gafantuli WiviliTa da TavawyvetiT rom daacxreboda talRas, axalSobilis TiTqos pirveli CasunTqva – sixaruliviT swrafi.

axalSobilis Wyivilma bednierad aaforiaqa mkurnalTan Sekrebilebi. – biWia! xom vambobdi biWia-meTqi! – Tqva da bavSvi saTuTad amoiyvana, Wiplari gadauWra,

malamo wacxo, dedas aCvena – TmagaSlil mSobiares, ofliT danamuls, ukve damSvidebuls. qalma bavSvi mkerdze miiwvina, SiSveli, mrgvali sicocxle, mTeli ZaliT rom tiroda sveliT

moTxvrili. mkurnalma mosasxami daafara, Tavqve kidev erTi muTaqa amoudo, ofli Seuwminda, – bednieri xar, Svili gaaCine, vaJi.

– mamaCems uTxariT, gareTaa, – dedam gverdiT Camoiwvina yrma, ZuZu misca, xelisguli daado. Cemi Svilia, gaifiqra da bavSvs daefera, mtirals da svels, dedis ZuZus rom eZebda da wovda jer gauazrebeli, raRac idumali, Tandayolili, mxolod misTvis sanatreli ndomiT.

Page 45: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

45

berikaci da mkurnali saxlis win idgnen, – jansaRi bavSvi Cans, rogori sayvarelia, – Tqva mkurnalma.

– ai, – moxucma qisa gauwoda, – Tqveni gasamrjeloa, inebeT, madloba yvelafrisTvis, gangeba iyos Tqveni Semwe.

– Tqvenc madloba, – qisa ubeSi Caido. – SviliSvili gamiCnda, – berikaci dakarguli Canda, sixaruliT datyvevebuli, yores miRma

finikis or palmas gascqeroda savse TvalebiT, iqve aqlemebs da maT patronebsac, grZel samoslebSi, TokiT rom erT-erTs bewvmoZenlili dukati hyavda.

– pataras ras daarqmevT? – ar vici, saerTod ras vizam, araferi vici. SeiZleba Sevixedo? – ki, oRond frTxilad. moxuci Sevida. – mama! – aRmoxda qals, – naxe! Sexede mama, – yrma mklavTan ewvina, kotita murTxi. – Svilo, Cemo sicocxle, – TiTqos TavisiT amoulaparakdnen sityvebi, saxeze yovlad ucxo da

yovlad axali sinanulis niri daekrTo. – naxe, mama, – iRimoda qali, – Cemi patara aurumi. ginda aurumi davarqvaT? daxe, rogoria,

Tavze TiTqos oqros sila ayria. – davarqvaT, rac ginda is davarqvaT, – miefera mama, – dedaSeni rom ver moeswro amas, – skamze

Camojda, cremlebi moiwminda. ho, maTi saxelebi, da aurumic amotvifruli labirinTis am kedelze, fiqrobda serafte,

yvelas Tavisi, dro ki Tavad avadobaa, TiTqos jer ganukurnavi. aris cocxali da aris mkvdari dro, is saxifaToa cocxalTaTvis da zogjer mgonia, dro arc arsebobs, magram riT avxsna cxovrebis gauvaloba, rogor gaverkve misive saalyo wesebiT garSemortymul erTidaigiveobaSi. iq adre, sadRac warsulSi ibadebodnen da iqve, imave warsulSi kvdebodnen – aurumic am warsulSi mokvda. aq ki ibadeba da es gadmoSTenili awmyoc im warsulis gagrZelebaa? radgan drodan amoRebuli mokle droebi yoveldRiurobis gaugebari kanoniTaa gadaadgilebuli? da aseTi saidumlo gadaadgileba erT mTlian dros kravs? gaugebaria. jer yvelaferi gaugebaria. mohyavda baCana da fiqrobda serafite, ra unda am TeTr svetebTan rom mivyevar, fiqrobda baCanac, TviTonac rames eZebs? keTilia, miyvars, Wiamaia var?

– miTxari, Wiamaia var? – Tqva baCanam. – ra Wiamaia? – Tqva serafitem. – Wiav, Wiav, mapovnine, me Sens dedas gapovnineb, Senc dakarge rame? – me ara. jer ara, magram SeiZleba davkargo. – ra? – moTmineba da imedi. – risi imedi? – rom veRarasodes gavaRwev aqedan. – margoradan? – margoradanac. – da ratom ginda, rom gaaRwio? aq cudia? – marto magitom ara. – Sen keTili xar, Zalian keTili, yvelas exmarebi da rato? – ar mifiqria. ar vici. – da me riT ganvsxavdebi? – visgan? – Sen TviTon ar Tqvi? – ra vTqvi. baCana dadga. serafites aaCerda, – Sen mamaCemi xar? – uTxra alalad mxnem. – ara, – Tqva serafitem, TvalebSi ahyurebda biWi, – ara, patara, me Seni mama ar var, – guli

mewvis Cemo biWuna, gaifiqra serafitem, mze ubrmavebda mzeras, ratom Sen? da ratom me? da raoden Soria jer pasuxamde, dro ki ar ayovnebs, gindac cocxali da gindac mkvdari dro.

– ras miyureb, – Tqva baCanam, – ras fiqrob? – wavediT, dros vkargavT, – bavSvs xeli moxvia da gzad TiTqos niavma gaugrila nawyveti

fiqri, mkvdari dro kacs yvelafers aviwyebs, ganagrZo serafitem, daSterebuli da Tavgzaabneuli mkvdari drois usityvo momxrea da angarebac am drois erT-erTi kanonmdebelia, momspari wamis

Page 46: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

46

meyovne. am momspar wamSi aRaravis emaxsovreba, rom odesRac cocxlebi iyvnen, rom SesaZloa dResac cocxlebi yofiliyvnen, radgan axla...

– vize fiqrobdi? – gaimeora baCanam, – dedaCemze? Senze Tu Cemze? – viaroT, – Tqva serafitem. axaldabadebuli izrdeba, SekumSuli dro gadadis wamidan wamSi

da isev gaugebaria yoveldRiurobis abneuli araTxrobiToba. – gasagebia, – moiRuSa mkurnali, roca patara aurumis gasinjvas morCa, – Caicvi, oqros

biWunav, da ivarjiSe, xom ginda Zlieri iyo? – minda, – Tqva biWma, aurumma, tunika gaiswora, dedasTan dadga. aurumis deda TavCaqindruli

ijda, Tmebi mxrebze gadmoefina, Svils xelze efereboda da TiTqos am dedobrivi yovlisSemguebeli medgari simSvidiT, Svilis xvedris damtevi guliT, cdilobda ar eCvenebina simware raRac, balRis wilad rCenili. risTvis gamwire, RmerTo, fiqrobda deda, ratom damsajeT ase, – wadi, gaiTamaSe, – akoca Svils, – ezoSi gadi, mec male moval.

aurumi mkurnalis saxlidan gavida. gairbina. dedam Tvali daayola. cudi igrZno. – saqme isaa, rom... – wyali gauwoda mkurnalma, Tixis Wiqa, – ramxelaa bavSvi? – cxris xdeba, – wyali mosva. – ra Cqara garbis dro, aTi weli ukve gavida, arada guSindeliviT maxsovs misi gaCena,

organizmi janmrTeli kia... – pirdapir Tqvi, deda var, unda vicode, – nestoebi da quTuToebi SeuwiTlda, kidec ecada

cremlis daWeras, magram ver SeZlo cudis winaTgrZnobiT dajabnilma. – kianozi, – Tqva mkurnalma, – kanis feris Secvla molurjo elferiT, saxis gamometyveleba,

misi aRnagoba, majiscemis xasiaTi, ariTmia, uecari qoSini da bavSvis advilad daRliloba – maZlevs uflebas vifiqro, rom mZimed avadaa.

dedam xelebi yelze miido, Sublamde aacoca, loya amoikawra lamis. – me bevri aseTi bavSvi minaxavs, – ganagrZo mkurnalma, – Cven jer ar viciT aseTi sneuleba, guli

rom daavaddes, aseTi ram jer CvenTvis ucxoa, Tumca bevri amdagvari SemTxveva vici da... – mkurnali gaCerda...

– daamTavre, – wyvetilad CaiCurCula dedam. mwared. – isini didxans ver cocxloben, bavSvze aTmagi yuradRebaa saWiro. civi kbeniT daiJrJola qali. sunTqva gauwyda. „isini didxans ver cocxloben~, – kars miRma esma aurums, yurmibjenili rom idga, fardagTan

gasusuli. esma dedis qviTini da mkurnalis „mkurnalobaa saWiro~, „aTmagi yuradReba~. qviTinSi SemomZvrali tirili godebaSi gadaizarda, kars mocilda, ezoSi gamovida, miwaze ZrwoliT. aurummac ukan-ukan gadadga nabijebi – TiTqos axla unda gadaweuliyo Sesasvlelis fardagi da pirRia mxecad gadaqceuli, akivlebuli xma gareT gamovardiniliyo, balRi SeeWama, damfrTxali rom miRoRavda ukan da xes daejaxa zurgiT, Sebrunda, palmas amoefara, daemala im mtiral, sazarel xmas, dedamisi rasac gaemwarebina. xes miefara da TiTqos mixvda kidec, rom raRac aklia, sasicocxlod aucilebeli, mixvda im daSinebuli sxeuliT, raSic Camaluliyo misi avadobac, rom Zalze cuds niSnavda mkurnalis sityvebi, atirebuli dedis wyvetili, slokiniTa da yelSi damcdari nerwyviT naxleCi xma, rac ase avad Cxvletda pataras guls, rac im gaurkvevels aniSnebda, uSinaarsod misTvis saxifaTos – „mZimed avadaa~. bavSvuri gamWriaxobiT, eSmakuri sagonebeliT mixvda aurumi, rom araa Cveulebrivad avad – wamals rom dalev da morCebi, man Tavis xvedri, Tandayolili raRac ukurnebeli, raRac mware dainaxa – xvedri avadoba, rac sxvas ara aqvs, rac sxvebisgan gamoarCevs. ra momiva? movkvdebi? gaifiqra da adgilidan mowyda, TiTqos viRacas gaekida, mTeli ZaliT gaiqca, ukanmouxedavad. movkvdebi? fiqrobda SiSiT. bavSvma ra icis, sikvdili ra aris, an iqneb yvelaze kargadac icis, radgan yvelaze metad uxaria sicocxle, ezoSi TamaSi, xeebze Zroma, katebisa da ZaRlebis fereba, qaravnebis daxvedra qalaqSi Semosvlisass, mebadurebTan sanapiroze jdoma, mindorSi kaliebisa da peplebis Wera, samyaros cqera im gaocebuli Ria saxiT, romelic imas xedavs, rac unda rom dainaxos, warmoidginos, rasac ver dainaxaven didebi. ra igrZno aurumma dedis moTqmaSi, mkurnalis TqmaSi iseTi ra, ramac adgilidan mowyvita biWi da margoras mtvrian quCaSi gaaqcia, im adgilidan Sors, sadac gaigo saSinlad gaugebari, rom jer araferi esmoda da sadRac garboda da verc imas igebda, visgan garboda, deda rom marto rCeboda an Zebnas dauwyebda – biWma sicxare igrZno TiTqos, sakuTari sunTqvis sicxare – SiSiT ramac mocela uzarmazari celis wamieri gawivlebiT da SeagrZnebina tkivili Tavisive TavSi. muceli mtkiva, gaifiqra quCebis bolos kedelTan mivardnilma, saxiT qviTkiris siTeTres mikrulma, muceli mtkiva. piri gauSra, Cqara sunTqavda, TvalebSi nacrisferi

Page 47: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

47

brWyviala wertilebi daefanta, yurebi daeguba, amosunTqvasac veRar aswrebda. meSinia, dediko, eubneboda kedels, rom gavizrdebi, mainc gaviqcevi, Sors gaviqcevi. civma kedelma misi mxurvale loya miiweba, misi fiqri da misi sunTqva aimtvera. biWi miwaze Cajda, Tavi muxlebSi Cargo, xelebi fexebs Semoaxvia.

mimyavs baCana da isev damesmis zemodan monasunTqi, fiqrobda serafite. quCa carieli iyo,

saxlTa kedlebiT viwrod gatixruli. SemaRlebuli borcvidan moCanda qveviTa sanapiro da qviSnarian nangrevebTan milewili galavnis narCenebi, lodebad rom mimofantuliyo da mandve rom misrialebda vrceli qaravani, an sad miiwevs es qaravanic? fiqrobda kvlav, xalxi da erebi, isinic iSvebian, cocxloben da qrebian sadRac, ikargebian. da is qaravanic sad gacrecs da gaqerqlavs adamianTa beds? ezra maswavlida, rom erebic imave energiebiT iSvebian, samyaroebsa da maT bedisweras rac warmoSobs. minda mjerodes, rom asea, magram vin ras gaigebs, andac rodisme gaigebs vinme, ra sityvebiT iSvebian isini? bevri eri vici, odesRac aRzevebuli, diadi, magram bolos TiTqos dasasrulis daviwyebaSi gadaxvewili. ra xdeba iq? am pirakrul daviwyebaSi ra xdeba iseTi, rasac ver vxvdebiT? yvela dasawyissa da yvela dasasruls is sityvebi warmoSoben, gars rac martyia yoveli mxridan? ibadebian samyaroebi da erebic am samyaroebSi, romlebic cocxloben manam, sanam erTi survili amoZravebT – eZion da ganviTardnen, eZion TavianTi ganviTarebis bolo, ukanaskneli wertili. iseve, rogorc maT kvals mivsdev da kars veZeb im meore mxareSi gasasvlels da roca sakacobrio ZiebiT bolo sawyiss miebjineba, wre ikvreba – mxolod maSinRa aRiareben erT uCinar WeSmaritebas da masTan erTad sicocxlis dasasrulis uaryofasac – maSin erebi qrebian, Cven ar viciT sad, magram viciT, rom maTi amqveyniuri dro cocxali iyo da maT cocxlad amowures is. magram arsebobs mkvdar droSi gamqrali eric, adamianebi – erTi modgmisa da sisxlis – vinc RmerTis Zieba Sewyvita, survili moikla da gulic dagvwyvita iqneb – Cveni margoras uzneo Jamisa ar iyos, radgan did winaaRmdegobriobas didi survili warmoSobs, winaaRmdegobrioba moTminebas aZlierebs, moTmineba imedis mSobelia, imedi ki daujerebels gajerebs. me albaT ara arqivariusi, aramed meocnebe eris – romelime ucxo, meocnebe eris Svili Tu var da jer TiTqos veravin vnaxe Cemi modgmidan. im cxoveli sityvebis savane, im energiebis savane rwmeniT, rac mexateba, aqaa – sadRac aqaa, axlos da ucnaurad izrdeba, ikumSeba Cems garSemo. ase arian albaT erebic, maTi saarsebo savanec maSin izrdeba, Tu erebi TavianTi arsebobisTvis iseT saWiroebas grZnoben, rac sicocxlis dasrulebis survils badebs, erTi gansakuTrebuli RmerTis Ziebis survils da roca vambob, rom axali ena, axali sityva minda, amas ar vgulisxmob! am RmerTs ar vgulisxmob! ra gaamarjvebinebT erebs ganadgurebasTan orTabrZolaSi, Tuki yvelasTan erTad saerTo RmerTi ar gaiCinon?! romlisTvisac sulerTi iqneba vin vinaa, vin rogor ibrZvis mis sapovnelad da saerTod eZebs Tu ara mas, visac adamiani aRar sWirdeba, arc misi saero Tavgadasavali, im wyeul erTsaxovan igiveobaSi rom Caikarga, Caikargeba da Tan Caikargavs mravals, uTavgadasavlo, usiyvarulo, araTavisufal, aragamarjvebul ideas, adamians, ers, sityvas. magram daitovebs mkvdar droSi mosaCveneblad, umecrebaTa mSvidobiani, afusfusebuli, veragulad gayuCebuli mkvdari dro gaaqrobs kacs da sabolood ers, sityvaTa savanes – Jamisa da aTaswleulebis Sesayovnebels. didi xania wuTisofels vakvirdebi, Cem win racaa gadaSlili da maSinebs Cemi dakvirvebac, wamieri gaazreba imisa, Tu ras mimaniSnebs sunTqvebic Cem maRla, is gareskneli da ukanaskneli, SuaSi TeTri qvafenilebiT da masze miyrili Savi mtvriT.

– Sen sul Cumad xar da raRaceebs fiqrob, – Tqva baCanam, – raze fiqrob? – yvelaferze, zogjer sakuTar fiqrebSi vibnevi, aTasi sisulele momdis TavSi. – qaravans ratom uyureb? iqneb iqaa deda, magitom? – baCanam serafites iasamnisferi samoseli

moqaCa, dasicxul SuadRes, Tavzec rom gadaexura. qaravani sicxiT daWmuWnul haerSi miWriliyo, micuravda da xalxi miyavda – da bavSvobaSi

CaTqmuli surviliT amtydari ukve Wabuki, ukve avadobas Seguebuli, gulSi boRmadadebuli, magram faTerakebis momlodine aurumic.

TviTonac erT-erTi, xalxTan erTad damtverili, usaxobaSi waSlili, aqlemze mjdari, vinc axla fiqrobda: wamovedi, morCa, me wamovedi, – sxvebisgan arafriT gamorCeuli, is kmayofili iyo. mxrebdaSvebuli, odnav moxrili, TvalebTiTqogadmokarkluli, msuqnad mozelili saxis Cveulebrivi ymawvili, iseTive, rogorebic TiTqmis yovelweliwads tovebdnen margoras, afrikisken, misreTisken Sors mzeramipyrobilebi, iqnebda gamimarTlos fiqriT, midioda xalxi, vaWrobdnen da oqros eZebdnen.

Page 48: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

48

bevri iRupeboda, bevri imedgacruebuli brundeboda, bevri rCeboda da swamdaT, rom yvelafers simtkice, alRo da bedi wyvetda. da yoveli maTgani, uryev rwmenaSi eWvSeparuli rom iqne da rCeulia da bediswera mis mxaresaa, gulis siRrmeSi warmatebisTvis loculobda.

qaravani ki Raribi adamianebiT iyo savse, mouxelTebeli da gaqnili TaRliTebiT, gulgatexilobaSi daostatebuli meZavebiT, vinc erTxelac scada is – iqnebda gamimarTlos – da qaravans gayva iq, sadac kargad naxmari qalis sxeulic iSviaToba iyo. qaravans TiTqos ufro iRblian momavalSi gadahyavda xalxi, qalebi, kacebi, axalgazrdebi, mTlianad ojaxebi da aurumic, erTi axalbeda, damunjebuli rom mihyveboda da fiqrobda, win rom eloda momavali didi cxovreba, romelic misTvis jer TiTqos bundovan ucnoblobaSi dafluliyo da mosvenebas ar aZlevda fiqri simdidris, fiqri, riTic samyaros baton-patroni gaxdeboda. ucnaurad JRers? fiqrobda aurumi, samyaros baton-patroni, cudi araa, amaTi ar vici da me unda gamimarTlos. am samyaros sxva gza ara aqvs, Tu ar gamimarTla. samyaro, saxelad margora, mis warmosaxvaSi SemozRuduliyo, rogorc ukeTesobis mtkicebis saSualeba da avadobiT gaTanguli, jer kidev ver amCnevda, Tu rogor gaujda mis xasiaTs naklulobis mouxelTebeli boRma, sakuTari aravinobis boRma, rom aurumi ar unda darCes vinmed! rogor awamebda es arafroba, me gavmdidrdebi da yvelani naxavT amas, fiqrobda is, yvelani gawvebiT Cems win, yvelani saTiTaod. misi daavadeba da Tanmyoli SiSi mudam afxizlebda da is sityvebic – mkurnalis sityvebi, rom didxans ver icocxlebs, uxevda gonebas, SeeZlo kidev aTeuli wlebi ecocxla, an SeiZleboda axal wams momkvdariyo, grZnobiT datvirTuli, rom isedac ukve mkvdaria, is nebismier Tavis saqciels gaamarTlebda. esmoda kargad, rom avadmyofoba bevr adamians xvdeba wilad da bevric egueba mas, an ebrZvis, bevri keTilSobili kacic iRupeba, magram ra aris keTilSobileba, xSirad ekiTxeboda Tavs da visganaa is gamarTlebuli.

afrikaSi aRmoCenili almasebis ambavi ramdenime wlis win moedo margoras, meqaravne sovdagrebs roca SemohqondaT almasi, oqro da Zvirfasi Tvlebi, ai, Zala, ai, gza, Cemi gza gulSi, ambobda aurumi, me gamimarTlebs, dastaqrebma araferi ician, rom afrikis mze, mze ciebisa da mze cxelebis, mze momavali Zalauflebis, simdidris, oqrosa da almasebis, fulis, didi fulis, rad gadaaqcevs aurumis guls da rom momavali mis sijiuteze da alRoze iqneba damokidebuli – am qaravans gayolil ymawvilkacze.

oqrosmaZieblebiT daxunZlul qaravanSi, aurumis daxarbebul gulTan SedarebiT, sxvebis imedi gamdidrebisa mxolod miamituri survili Tu iyo da sxva araferi. aravin icoda, Tu ris Sno eqneboda ymawvils, qamarSi rom hqonda erTi dana Cayolebuli, zurgze mogdebuli sagzali da Tixis firfita, natexi, zed dakawruli niSnulebiT, sabadoebis miaxloebiTi maCveneblebiT, romlebic margoraSi farulad iSoveboda, viwro qvafenilebSi Semalul CixSi Tu gimxelda vinme mogzauri, an duqanSi mTvrali Tu wamoayrantalebda vinme sovdagari. vin ra icoda, rom aurumi mtkivneuli SefarviT Tu ganicdida sakuTar simxdales, Zalamikargul sisustes, rom cdilobda iZulebiTi simSvidiT daefara gancda da rom cudad xmarobda danas an es vin icoda? da verc misi, ybaSi modebuli muSti daagdebda vinmes, magram misi Tandayolili cbiereba da sakuTari ususurobis daZlevis, avadobis argamoCenis Jini awrTobda, rom is Tavisas gaitanda, SeZlebda da margoraSi dabrundeboda patronad.

qaravans miyveboda yvela, visac ki gamdidrebis brwyinvaleba ixmobda; adamianebi, mondomebulni da nebisyofiT moWmulni, mZimed datvirTul aqlemebze msxdomni kveTdnen udabnoebs, mTebs, mdinareebs, qviSebsa da mtvers, sadac Ria cis qveS iZinebdnen – fxizeli, veragi ZiliT, Tavqve danaamodebuli da maT Soris mikarguli, jer yvelasTvis arafrismTqmeli saxelis mqone ymawvilic fxizlobda sizmriT... da TiTqos zmanebam SeWama dro da manZili, arc aravis ukvirda, rom sanatreli adgilisTvis mieRwiaT – ZviradaRTqmul miwaze misuliyvnen, risdami rwmenac – Soridan gadaxiznul qaravans, yvelaze sanukvar warmavlobas dahpirda.

mividnen da daiwyo. daiwyo Txra, Zebna, povna, – Txra, Zebna, povna da sixaruli da Rameebis Teva, mere isev Txra da

isev Zebna da mere gacvla, yidva, Sedareba, Cxubi, danebis triali, motyueba, parva, Sligini, gaqceva, dakargva, dacva, darCena, isev Zebna, Segroveba da sul ase... da sul ase, erTi ndomiT mofxizlebuli cieb-cxeleba, rom qaravnis nawili margoraSi aRar dabrundeba, gzas gaagrZeleben, nawili darCeba, nawili wava – dabrundeba.

saqmeSi aurumic Caeba, magram Caeba frTxilad – jer myudrod moewyo mTis Ziras, Rrmad amoTxril ormoebTan, da yoveldRe akvirdeboda adgils, vrcel, gaSlil miwas, mziT daxeTqilsa da uamravi damtverili da binZuri maZieblebiT naCiCqns, iqve sadac eZinaT, iqve svamdnen da iqve Wamdnen, adRegrZelebdnen da bilwsityvaobdnen da erTmaneTs Wridnen danebiT, umniSvnelo

Page 49: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

49

davazec ki imetebdnen mosakvdineblad, radgan ukve naTel iyo, rom dRiTidRe saSiSi xdeboda vinmes ndoba. yvelaze SeZlebulebi karvebSi cxovrobdnen, zogi maTTan samsaxurSi dgeboda molaparakebiT da mcire vadiT. saWmelma da wyalma fasi imata, gaZvirda qorfa, axali, tyuil-marTliT CamoRweuli meZavic, gaCnda mcire bazaric, adgilzeve daiwyo yidva-gayidva, magram aurumi ar dainteresebula arc qalebiT da arc arafriT, mas mxolod oqro undoda, mxolod oqro minda, aba ra? mere iqnebian qalebic da vinc ginda, fiqrobda yovel CaZinebisas da fiqrobda gamoRviZebisas, fiqrobda sizmarSi Cayolebuli ndomiT, me vxedav oqros, oqros da Zvirfas Tvlebs, isini melian, fiqrobda yovel wamiT da yovelTvis umarTlebda, yvelaze advilad poulobda da SepyrobiliviT Sromobda, me viyidi sicocxles da viyidi sikvdils, misi avaduri gulis TiToeuli feTqviT grZnobda sakuTari Sepyrobilebis sicxades da almasebic TiTqos TviTonve aCvenebdnen samyofels – aurumic aravis umxelda monapovars, arc ikvexnida, arc sixaruls imCnevda, saqme mxolod adreCamosul beduinebTan eWira, TiTqos vnebiT dajildovebuliyo da am saSiS TamaSSi Cabmuli, yovelTvis mzad iyo xelsayreli piroba sasikeTod gamoeyenebina. cbieri alRo ar Ralatobda.

sargeblobda ra beduinebTan saqmis kargadmcodnis saxeliT, yvelafers advilad gaarTva Tavi, Semparavad da SeumCnevlad. TandaTan miwismTxrelebi daiqirava, mwmendavebi, aRmricxvelebi, mcvelebi... veravin amCnevda da vinc ki amCnevda ver gaegoT, Tu rogor moaxerxa erTma, sxvebisgan TiTqos arafriT gamorCeulma lawirakma amdeni, anda rogor daaarsa adamianTa erTgvari jgufi, piradad masze rom muSaobdnen da TavianTvisac igrovebdnen sakmao qonebas, rac aseve nela, TandaTanobiT, aurumis sakuTrebaSi gadadioda. aseve gaugebari iyo, saSualo simaRlis, mxrebSi moxrili, oqros siliT dabadebidan Tmebze mipneuli aurumi, rogori moTminebiTa da sidinjiT miiwevda win, aRgznebuli ara Cveulebrivi mondomebiT, aramed ucnauri fxianobiT, mewarmeobis garkveulobiT.

Tavidan mogzaur beduinebs mihyidda napovni TviTnabadebis nawils da fuls miwebsa da Zlier iaraRebSi abandebda, riTic did siRrmeebSi SeiZleboda Txra. amohqonda almasi da nawils aseve misnair oqrosmaZieblebs ucvlida, an mTlianad maT yidulobda da TavisTan TemSi sTavazobda samsaxurs. man zustad icoda, sad moeZebna oqro, magram rogor axerxebda amas... eg Tu vuTxari, amaT ra gadaurCeba, oqro me mWirdeba, gana amaT, fiqrobda aurumi, roca masze mipyrobil Surian mzerebs Cauvlida. TiTqmis uklebliv yvelas erTnairi grZnoba daeuflaT, rom TiTqos raRaca gamorCaT, gamoeparaT, radgan maT Tvalwin, ramodenime TveSi aurumi erTi didi sabados mepatroned gadaiqca, gaSala karvebi da pirvelma SemoRoba Tavisi nakveTi, sadac gamudmebiT Sromobdnen ukve gamojamagirebuli maZieblebi. aurumi Tavisi civadnamiani TvalebiT akvirdeboda TiToeuli daqiravebuli muSis qcevas da yoveli gverdiTmyofis saqciels da mokle xanSi ukve yvelaze yvelaferi icoda. gaiCina piradi damsmenebi, romlebsac kargad uxdida, piradi mcvelebi da mtkiced Sekra gonivrulad Camoyalibebuli jgufi. Zlieri nebisyofa gamoumuSavda, gaizarda, dakacda, gamdidrda. da isic TvalSisacemi iyo, rom bevri megobari ar hyavda, rom bevri ki ara, saerTod aravin hyavda; misi eridebodaT, eSinodaT da ambobdnen, rom eSmaki karnaxobso oqroTa samalavs, magram aurumi faruli sixaruliT amayi, sidinjiTa da sisxlSi gamjdari dune cbierebiT, dune moTminebiT saqmianobas agrZelebda, rac arwmunebda, rom oqros mimzidvelobiTa da almasebis gamWvirvale brwyinvalebiT nebismieri ram moxerxdeboda mzisqveS. erTaderTi, vinc axlos amoiyena da saRamoobiT masTan saubrobda an dros atarebda, aseve margoradan wamosuli kaci iyo, qaravans gamoyolili da axla misi marjvena xeli, saqmeebis aRmricxveli da momwesrigebeli, visac is beduinebTan molaparakebas andobda, andobda saqmis warmoebas. yofili Tokzemosiarule, vinc margoras moedanze arTobda SekrebilT, tanSi aWrili, mxne gamoxedvis mqone adamiani da sayvirze damkvreli, or-sam drahkans Tu iSovnida dRe-Ramis ganmavlobaSi da axla aurumTan momuSave, mirinosis samosliT damSvenebuli, yuradRebiT usmenda mas:

– dRes kidev erTi qaravani gamoivlis, – Tqva aurumma, – didi ara, xuTi, aTi aqlemi, fardagebi eqnebaT, qsovilebi, unda viyidoT, moelaparake.

– kargi, vizam, – Tqva megobarma. – male qarebi daiwyeba, karvebia gasamagrebeli, ar dagaviwydes, xmlebzec uTxari, oqro mieci,

ici ramdenic, Tu damaskos foladia, miT ukeTesi, dacvas sWirdeba. – asec vqnaT, – megobarma pergamenti gaSala, kalami moatara, – Semosavali TiTqmis yoveldRe

gvezrdeba, diliT muSebma kidev erTi spekali amoitanes, didi almasia.

Page 50: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

50

– sanam gawmenden, momitanon, kidonti ar miakaron, jer me unda vnaxo egec da isic, muWisodena oqroo rom miTxari, mere qaravans daxvdi, – aurumi Sebrunda, tikidan jamSi wyali daisxa, saxe gaigrila.

– sami dRis win gulTmisani Camohyva qaravans, – Tqva megobarma, – qalia, winaswarmetyvelobs, yvela magasTan dadis. ginda mogiyvano?

– me rad minda, – Tqva aurumma, – iseTi ra unda Tqvas, rac ar vici. – zustad jadegobso da ra giTxra. – magaTma ra ician, – adga aurumi, – Tu ginda, momiyvane, me sacavSi mivdivar, – daayola

gasvlisas, – mere iyos. mcvelebis rigi gaiwia, aurumi sacavSi Sevida – miwis TxrilebSi Camalul karavSi. skivrebSi

oqroebi ewyo, Semogevle, CaiCurCula, Sen Semogevle, gaimeora da xeli gadausva, mtevani gauTrTolda. oqros erTi natexi saxesTan miitana, TiTqos sanatrel qals efereboda, cotac kidev da davbrundebi, gaifiqra, miwebze kacs davtoveb da me ki margoraSi, aq aRar, skamze gawva, xerxemalTan igrZno kunTebis gabuJeba, moeSva, magram uceb wamoxta eldanacemi. mas xom arasdros sZinebia mSvidi ZiliT da arc Tavs utydeboda, rom yovelTvis eSinoda Rrmad CaZinebis – rom aRar gameRviZos?! – iazra wamomdgarma da TavSi tkivili Seuvida SfoTis suraTiT – xSirad eCveneboda raRac urCxuli misken roca mohqroda sizmrad, godebiTa da gminviT fufqavda sizmars da aurumsac Tavs esxmoda wlebis win naTqvami, mkurnalis sityvebi, magram maSinac da axlac karavSi mdgarma, gluvi simSvidiT TavSi Caimarxa umweoba Tavisi da wamiswin oqroebze gawvenils Sno mieca sxvebisTvis wyevladqceuli, Zalaufleba moyvarulobis avi unar-Cveva, sxvebzeve metad ramac gaamdidra da gaamagra margoraSi didad dasabruneblad, jer cotas davrCebi da mere waval, gaifiqra da Tavze daisva xeli, karvidan gavida.

baCana tuCebmokumuli akvirdeboda serafites, misi mosasxamisTvis rom waevlo xeli. ratomaa sul Cafiqrebuli, fiqrobda yrma, talRebi, zRvis talRebi... rom gavizrdebi, vimogzaureb, ucxo qveynebSi vivli mezRvaurebTan erTad gemebiT, – me rom gavizrdebi, mogzauri gamoval, – Tqva baCanam, – oRond jer deda unda vnaxoT.

– mogzauroba didi bednierebaa, – Tqva serafitem, – giyvars zRva? – Zalian. – mec. kacma gind mTeli dedamiwa Semoiare, imdens mainc ver iswavli, rasac zRva gaswavlis. – rato? – gind napirze ijeqi da talRebs ucqire, gind zRvaSi Sedi, sulerTia, misgan ufro mets gaigeb,

vidre sxvisgan da versad ipovi imas, rasac zRva gapovninebs, misTvis yvela Zveli saidumloa cnobili, magram iSviaTad vinmem sityva aTqmevinos, man momavlis saidumloebac winaswar icis da Cven niJarebs videbT yurze, rom iqneba da, saswauli axdes da movisminoT is, rac jer ar gvsmenia.

– da mere ra moxdeba? – rodis mere? roca rames gavigebT? – ho, roca saswauli axdeba. serafite gaCumda, pasuxis gacemas ar Cqarobda. ar vCaqrob ki ara, ar vici ra vupasuxo, iazra

safiqralSi. ra unda moxdes iseTi, rac jer ar momxdara. ezra, ezra, rogor mWirdebi, gamzrdelo Cemo, Sen gecodineboda am kiTxvis pasuxic, magram vin uwyis Seni bedi?

quCaSi, saxlis karis win xavedis noxebi gamoetana erT dedakacs, jagrisiT wmendda. ratom arafers meubneba, fiqrobda baCana, sveli xavedis Zolos gadaaxta, serafites win gairbina.

oqros xavedze, Tavis gaCiraRdnebul karavSi aurumi wamowoliliyo, jadegi win ejda Sav

selSi CaCrdiluli. mwvaned SeRebili Tvalebi sanTlebis alSi uxilavs umzerdnen TiTqos – aurums uyurebdnen, magram mis miRmac xedavdnen xvalindel, zegindel ymawvils da zogjer majebze asxmuli samkaulebic gaixmaurebdnen, roca naxSirad daJangebul Tmas isworebda marCieli, TiTqos usmenda, drois gulisxmas akvirdeboda, aurumis xelisgulebsac da yovel xazs maTze moniSnuls, bediT minawers... o, ramdeni xelisguli unaxavs am macdur Tvalebs, ramdeni gabriyvebula misiT, TviTdajerebiT rom ajadovebda kacsa Tu qals, bavSvsa Tu bebers, vaWars Tu meomars da Seyvarebulebs da qurdebs, meqaravneebs da kidev yvelas.

jadegis grZeli frCxilebi klanWebad eCvena aurums. Sav kabaSi Caxsnili mkerdi da wvrili, wiTeli tuCebi azrs ufantavda. loyebze Camoviwruli ori naoWi – mravlismnaxvelis asakis niSniT aiZulebda mjdariyo, morCilad mieca Tavisi xelebi da urwmunoeba daemala, damcinavoba daemala cnobismoyvareobasTan daqiSpebuli.

Page 51: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

51

– Sen Zlieri xar da ufro Zlieri Seiqmnebi, – kacisas waagavda jadegis xma, – ra ginda gaigo, rac iyo Tu rac gelis?

– rac iyo Senze kargad vici, is miTxari, rac unda vicode. – miaRwev Sensas. didi gza gelis. erTidaigive, rogorc yovelTvis, gaifiqra aurumma, am mkiTxavebma sxva sityvebi ar ician. jadegma aurumis xelisguls frCxili gausva, – male erTi qalaqis patroni gaxdebi, – Sexeda, –

mzad xar amisTvis? – risTvis? – gaecina aurums. – rac ginda icode. – Sen TviTon Tu xar mzad, rom marTali miTxra? jadegma araferi Tqva. arc moaSora mzera. – Tqvi, radgan me imdens gadagixdi, razec arc giocnebia, mteri vin meyoleba, rodis ra melis,

Tqvi! – didi omi daiwyeba. – visTan? – Tavidan mSvidad iqnebi. Seni iqneba yvela sofeli, dasavleTidan aRmosavleTamde, im Sens

qalaqTan axlos racaa, romis doneze gadawydeba Seni saqmeebi, gamdidrdebi yvelaze metad, mters moiSoreb da ori vaJi geyoleba.

– Svilebi, – eWviT Sexeda. – Svilebi, – jadegma kidev miuaxlova mzera da aurumic TiTqos SeiSmuSna, misi

mwvanedgaRebili, raRac arasufTa Tu miuCveveli mzeriT, TiTqos TvalebSi ara, ara gulSi da gonebaSi da arc sulSi uyurebda is, TiTqos saerTod arc uyurebda, magram mis iqiT Wvretda, mis zurgsa da karvis iqiT saTiTaod daxatul, mtvrian almurSi macqeralic yovel saqciels adevnebda mzeras, – ar gjera? – naxSiri Tmebi saxeze CamoeSala, – momavali warsulSia.

– mjera, – Tqva aurumma, Tavi moifxana, oqsinos daeyuda, – magram omi? – petridide Tu gagigia, momTabare komanderi, didi kondotieri? – raRac msmenia masze, – warbi auxta. – masTan mogiwevs. warbic auxta da saxec ecvala aurums, sizmrad xiluli urCxulis gminva daesma fiqrze. – magram Tu mowyale iqnebi, omi agcdeba. – mowyale. ra ici Sen, mowyaleba ra aris! – aravisTan minaxavs amxela Zala da gamdidrebis survili, rogorc SenTan, magram... – miTxari, movkvdebi? – yvela kvdeba. – rogor movkvdebi, miTxari Cqara! – brazi auxmaurda sxeulSi, yelSi aawva. – rad ginda icode. amis droc mova. – miTxari-meTqi! – xeli akra, ukanve Secocda muTaqebSi, zurgiT mietmasna karvis tyavs,

baliSebi Semoilaga. – eride mamaSens, – adga jadegi, Savi kaba da mosasxami CamoeSala, xeli gauSvira, – momeci. mets

verafers getyvi. misi mkacri xma mglis ymuilad eca aurums. mixvda, is arafers etyoda. sibriyvea, gaifiqra da

moeSva. – Sen Secdi, – Tqva aurumma, – radgan me mama ar myavs, – qedmaRlurad gaxeda, – rao Cemo misano?

me mama ara myavs! ai Seni Secdoma, – aurumic adga, muTaqebze gadmoabija da qals vercxlebi Cauyara xelSi, – am bodvaSi sakmarisze mets gaZlev da wadi axla, damekarge.

qalma fuli gadaTvala. karvidan gadioda aurums rom gamoxeda. – midi, midi, – icinoda aurumi, – es Sterebi moatyue, uTxari sad gaTxaron. qali ki uyurebda, rogorc Tavxed bavSvs gaxedaven, roca azri aRara aqvs ramiT uSvelon mis

situtuces. karvis mrumeSi amonaTebul aurumis saxeze marTlad xelisguliviT rom gadaSliliyo ymawvilis awmyo, momavali da ukve warsulic!

aurumi xavedze gawva, xelebi Tavqve amoido, ra Sterebi arian, arxeinad mieca fiqrs, Cemi bralia, magram qalaqis patronio, momewona, gainebivra azrad, TiTqos jadegis jado moSorda, oTaxSic imata Suqma, sanTlebi ki Cveuli RvenTiT iwvodnen, magram is mZime gabrueba gafantuliyo, mwvaned gaRebili Tvalebic Crdilad miqra da aurummac xeli daido gulze, romeli mamaCemi, ager romi, ager oqro da ager me, Tu WkuiT moiqca kaci, miwasac iyidis da casac, fiqrobda aurumi SiSebTan, martod darCenili, drosac da momavalsac.

Page 52: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

52

Sen TviTon awmyo xar, sagonebelSi gabneuliyo serafite, sanam cocxali xar,awmyo xar da Tu ukvdavebas eziara Seni saxeli, sikvdilis Semdegac awmyo iqnebi. axlaRa vxvdebi Tu ramdeni sicocxle unda icocxlos kacma da ramdenjer unda gaiaros sikvdilsa da dabadebas Soris, mxolod es ori kari romaa konkretuli, gansazRvruli da yvelaferi danarCeni rom pirobiTia maT Soris, rogor Sinaarsac miscems mas kaci – am pirobiTobas rogorc Seegueba, iseTive iqneba isic, Seufardebs ra Tavis SesaZleblobebs, iseTive iqneba misi awmyoc, Tundac aTasjer mouwios imave xidebze da uReltexilebze siaruli, imave SecdomebiT, survilebiTa da imedebiT – da win isev kvadrilioni Seuvali samyaro, gauTaveblad bevri erTidaimave moulodnelobebiT, sanam kaci im saocar wams ar waavlebs, Tavis basr da fxizel fiqrs ar mouWers drois dinebidan TevziviT amomxtar wams da aRmoaCens, rom ucnauri ambis monawilea.

ucnauri mxarea margora, Tundac imitom, rom momavali warsulSi aqvs da aurumsac jer warmodgena ara aqvs, Cvenc rom ukve vnaxeT misi momavali, iseve rogorc winaswarmetyvelebi xedaven ukve daweril sityvebs.

baCanasac dumiliT aepyro mzera, cas ahyurebda, RrubliT Worflians da serafitesTan gatarebuli is erTi Rame gaelandeboda fiqrad, ratom amaxeda zemoT? fiqrobda yrma, ratom miTxra, aixedeo da Tqvi ras xedavo? ai, weroa, wero dafrinavs da ai, is Rrublebic, sasaxleebs gvanan, TaRebi, aivnebi, koSkebi, Rrublis sasaxleebia, netav jadosnuri Tua, an vin cxovrobs iq? anda Rrublebs roca qari gafantavs, sasaxlec gaqreba da is koSkebic? rogorc is TeTri svetebi romaa SemorCenili.

sasaxlis aivanze aurumi idga. stratulebs gadahyurebda, erTmaneTze mimjdar saxlebs, finikis palmebsa da weros, frTebgaWimuli saxuravebs zemoT rom frenda, israd gaxazuli, zRvisa da cis Soreul fonze. portusSi niCbiani savaWro gemebi da katarRebi moCanda, vardisferzoliani ialqnebi, Canda qalaqis moedanic – oTxi Semosasvleli TaRi da SuanaSeni Wa, grZeli avazaniT, aqlemebi da adamianebi, mziT daTbiluli qvafenilebi.

weliwadnaxevari, fiqrobda aurumi, weliwadnaxevaria da ramdeni movaxerxe... jer sad xar, rogorc Cavifiqre isea da ise iqneba, samoslad morgebuli oqsino mzeze ubrwyinavda, qalaqis siTeTre gadmoweul, wylian Tvalebs tkenda. saxe mtevniT moiCrdila, oqros naySiT naqargi mosasxamic mxridan Camoigdo da skamze Camojda, spilosZvlis sazurges mieyrdno.

grili sio unelebda fiqrs da kidev skamis ukanmdgari mona, palmis totebiT gaCexil saCrdilos roca uniavebda politarqs. xalxi briyvia, amaT hgoniaT, amaTi nebiTa var politarqi, fiqrobda aurumi, Tqvens patronad gamamefeT? rom Tqvenze pasuxi vago? meti saqme ar maqvs. avSaraji mosva, zeTisxili daayola, mozaikiT dafenil iatakze gaSala fexebi da aivnis marmarilos moajirs daayola Tvali, farSevangi rom ijda.

frinvelis bumbulis erTmaneTSi gamdnari feradovneba medidurad erwymoda mTlian mozaikas da did, mZimed dakidul fardebs, Txeli sio rasac wamozneqda odnav. nabijis xma ecno, gamoixeda – megobari iyo, adre Tokze mosiarule, axla misi saqmeebis mmarTveli, kibeebze amodioda, mosasxamis kalTebi mklavebze waefina.

– baRSi geZebdi, ar iyavi. mivxvdi, rom aq ijdebodi, – aurumis pirispir Camojda, – unda davilaparakoT.

– ra simSvidea, ara? – Tvalebi moexuWa aurums, – avSaraji unabisaa, mogadunebs. – raRac unda Seicvalos. ase gagrZeleba aRar SeiZleba, – megobarma zeTisxili aiRo, wveni

mosva da weda iatakze dadga, – amaTi cxovreba cixea, amas aravin gvapatiebs. – cixes? – monas xeli gauqnia, manac Tavi daukra, gavida, – aba, Tqvi, ra gawuxebs? Cems mere

pirveli kaci xar, romSic male gagicnoben. riT xar ukmayofilo? – ise ar gaigo, TiTqos Seni politarqoba mSurdes, magram xalxs rom vatyuebT da Tavsac –

cudia. romi didia da misi dasturiT rom varT, esec mesmis. samagierod, maT sanapiro davuTmeT, yvelafers vyidiT da vyidulobT da isev vyidiT, risTvis? xalxi daixoca, bevri udanaSaulo cixeSi gvizis, Cvenc igive bedi ar gvewvios, petridide calke boboqrobs da am TamaSSi keisari rogor moiqceva, ar viciT. rad gvinda amdeni...

– moica, nu gaaWene! yvelafers dro unda, saqme awyobilia, arsebobs romi – morCa da gaTavda! wils vixdiT, is Cven gvmfarvelobs da Sen amaTi dardi gaqvs? petrididesac eSveleba, ratom ver iTmen. iqneb Tqva, rom rames ukanonobas Cavdivar? wesrigia, mSvidobaa.

– adamians siamaye mouspe. pirovnebas ebrZvi? – saxalxo kacad rogor agirCieT, dagaviwyda? – eg ratom Tqvi? senatorebTan gagzavnil ZRvens gulisxmob? – ax, ZRveni! maS, Seni azriT maTi mosyidva...

Page 53: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

53

– ara, momismine... – Sen momismine! Cven erTad vdgevarT, afrikaSic erTad videqiT da aqac, wili nayaria, gaxsovdes

mudam! Cven is rubikoni gadavediT, rac bedma gvarguna. – romeli bedi? me amas ar vgegmavdi. – an aravin arafris Rirsia, an yvela yvelafris. – xalxma aRar icis, ra unda, ra qnas... – ra unda undodes kacs garda erTisa, fuli. sxva ra? – damcinavad gaibadra aurumis saxe, –

radgan mieci kacs aucilebeli Tavisi arsebobisTvis da is cota xanSi simyudroves mogTxovs, mieci simyudrove, is fufunebas inatrebs, gind Camarxe am sanatrel fufunebaSi, male dakargavs mosvenebass da raRac gamorCeulis, gansxvavebulis Zebnas daiwyebs. mieci, mieci yvelaferi, rac mas unda da is bavSviviT awrialdeba, tirils morTavs da mTel qveyanas gaebuteba, rom moatyues, rom dapirdnen da ar misces is, rac undoda, rom rac miiRo, sulac ar iyo is, rac undoda, amitom vici, rasac vakeTeb, iqneb sigiJisganac ki vicav maT.

– SenTan saubari SeuZlebelia, adre TiTqos ar iyavi aseTi, ar vici, TiTqos marTali xar. magram xalxi mainc iRupeba. iyos ase, axla ar mcalia, unda Cavide, kviprosidan gemi dabrunda, unda davxvde, spilenZi Camovatanine, saRamos kidev erTi gemi Semova, afrikidan marili modis, saubari mainc unda gavagrZeloT.

– rogorc inebeb, baRSi davsxdeT, – aurumma wveni mosva, – datkbi cxovrebiT da movlenebs nu daaCqareb.

megobari wavida. aurumi moajirTan mivida, baRs Caxeda, broweulisa da akaciis xeivans, auzSi Tevzebi

curavdnen. ar gadamidges, gaifiqra, Torem martoRa vrCebi, sasaxlis Tavze werom gadaifrina, Tvali aayola da Semdeg farSevangs Camoxeda moajirze Semomjdars, grZeli feradi kudi iatakamde daeSva. mzis elvareba mwvaved curavda frinvelis bumbulze. aurumi CaRonda, iqneb droa, oridan erTi darCes, gaCxapna fiqrma, vnaxoT.

saRamos baRSi iasamnis surneli idga. politarqi da megobari palmis CrdilebSi muxis horlebze iwvnen, oqros Weduroba rasac

mirtymoda. Rvinos miirTmevdnen da xils. broweulis WalasTan musikosebi ukravdnen, dafisa da nestvis bgerebi msuyed ibneoda baRSi. akaciis sirbileSi peplebi tortmanebdnen da awowili bambukebis qveS, galiaSi mZinared gaSxalrTuliyo jiqi. auzze lokokinebi miwebebuliyvnen da Sig dafoTlili wyalic amdroisTvis miZinebuliyo uxmod.

– poliserebis samsaxuri rom wamoiwye, – megobari horlize wamojda, – da Tavis xoSze miuSvi, maSin giTxari...

– vici, rac miTxari, – Tqva aurumma, – yovelTvis meocnebe iyavi. sinamdvileSi ki ver xedav, ra xdeba.

– me Tu ara, aba, vin? – yvelgan zedmeti adamianebi geCveneba, an saerTod ras niSnavs zedmeti adamiani. – ras da margoras rom Tavidan bolomde yidi, magas! eg giTxari, gavCerdeT-meTqi, Sen Seni ar

moiSale da ai, ra miviReT. iqneb gangeb akeTeb? gauTaveblad pirdebi yvelas yvelafers, magram sxva rames sCadixar. da is zedmeti adamiani carieli sityva araa.

– gasagebad Tqvi, Soridan uvli. – jer erTi, mawanwala bavSvebi, maTxovrebi, isini adre ar iyvnen, axla gaCndnen, es bolo xania,

sanapiroze rac romaelebi dadgnen, wvrili vaWrebi da CarCebi dRedaRame moedanze dganan da rasac iq yiduloben, iqve yidian, rom ori vercxli iSovnon, umuSevrebi – aravis saqme ara aqvs. araa sakmarisi?

– sisulelea. umuSevrebi sad arian? sad? – isini ar sCanan, radgan saxlebSi sxedan da RmerTma icis, rogor arseboben, riT cxovroben,

mebadurebic ki, zedmetebi arian, Senze muSaoben, magram sasacilo gasamrjelos iReben an xSirad imasac ar iReben da igive umeSevrebi arian.

– ranairad? axla ar Tqvi, mebadurebi ariano? Cemze muSaobeno? – maT momavali ara aqvT iseve, rogorc axalgazrdebs, romelTac aseve sruliad gaurkveveli

momavali elodebaT Tu poliserebad ar Cadgnen, rom saqmis ZiebaSi isedac dausaqmebel xalxs ecilebian, aman uamravi jgufebi warmoSva. gamodis, rom zedmeti TviTon margoraa, garedan SeRebili da moTxipnili, SigniT ki dangreuli da carieli, da Cven maT ar vicavT. rodemde? an ratom? dRes-xval SeiZleba omis winaSe davdgeT, Semdeg raRa vqnaT? mSoblebi Svilebs saxlebidan

Page 54: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

54

yrian, yvela meZavobaze da samarcxvino CarCobazea gadasuli, rogorme rom Tavi gaarTvas, ukve TviTmkvlelobis SemTxvevebicaa, erTma...

– erTi es miTxari, – gaawyvetina aurumma, – ra azri aqvs maT aseT cxovrebas? – aranairi. – hoda, aba, ra ginda. ginda rom kidev gamravldnen? jer miTxari, yovel moqalaqes ojaxebis

mixedviT ramden drahkans vaZlevT daxmarebis saxiT? – sams, magram kargi, maSin ase getyvi... – TveSi! ar dagaviwydes, TveSi vaZlevT sams. – magram yoveldRiuri gadasaxadic xom dawesda, xan erTi drahkani, xan ori, vin vis exmareba

kidev gasarkvevia. Seni aseTi sistema, yvelaferze gadasaxadebis daweseba – erTnairad xocavs yvelas, giTxari TviTmkvlelobaa-meTqi da ai, mizezi – veRaravin uZlebs, nuTu ver xedav? xedav, magram Tavs ibrmaveb, margora amas mtkivneulad ganicdis, Seni moCvenebiTi sisufTave da zeimoba vis raSi sWirdeba am Seni poliserebis garda, an egenic riT ver gaaZRe, kenturionebad rom moaqvT Tavi. ra dagemarTa! rogorRa moviSorebT amden zedmets.

– daamTavre? getyvi rogor, oRond jer Sen mipasuxe, aris Tu ara usiamovno micema an armicema maTxovrisTvis?

– ver gavige? – vercxlia, Tu rac ginda is... aris? ra Tqma unda, aris, hoda Tu asea, cxovrebam Tavis saqme unda

gaakeTos, misi kanonia da me mas ver Sevcvli, verc mSivrebs davapureb, verc bebrebs mivcem fuls, TiTqos vals vubrunebde marto imitom, rom bebrebi arian da verc bavSvebs mivarTmev maT winaswar wils. arauSavs, mieCvevian, male daaviwydebaT, ager naxav Tu ara.

– bevri niWieri adamiani ikargeba, yvelaze sustebi ki ewirebian. – cxovreba yvelas Tavis adgils miuCens, zedmetebi wavlen, damijere. – ase araa, miexmareT niWierebs, uniWoebni TviTon gaarTmeven Tavs da aRzevdebian, ar gagigia?

im zedmetebis saxiT, Cven qurdebi, yaCaRebi, meZavebi, mkvlelebi gvezrdebian. – vis Cven? xvalindelma xvalisa ifiqros. vinc mruSia imruSebs, vinc qurdia iqurdebs,

araferia amaSi axali da gansakuTrebuli. magram maT gareSe ar SeiZleba. – SenTvis Cveulebrivi ambavia, magram quCaSi ara mxolod aseTebi gamodian, aramed dedebi,

xeibrebi, moxucebi... aq sxva mizezi unda veZeboT, margora didxans ver gaZlebs, Seni Zalaufleba daRupul adamianebze dgas, dro ar iTmens, me da Sen Zalze mokle xanSi mivaRwieT yvelafers, magram xedav rogor Semogvibrunda? am xalxis bedi gadawyvetilia, momavalSi maTi xelaxali aRzrda da gons moyvana dagvWirdeba. Cven bevri davkargeT.

– TviTonve pasuxob Tavs, – gaxelda aurumi, – Zalian bevri adamiani, ginda ar ginda, yovelTvis zedmetebs gaaCenen, isini imsaxureben am zedmetobas, me kidev bevrs vuZleb, maTdami TanagrZnoba sisulelea, SeuZlebelia da sasacilo.

megobarma Tavi daxara, Zlierni ama qveynisa – vin gagaCinaT Tqven? – wyeniT gaifiqra da Cailaparaka, – cudi winaTgrZnoba maqvs.

– ras burtyuneb, xmamaRla Tqvi ra ginda. – sasircxviloa, – TvalebSi Sexeda megobarma, – adamianebi namdvil, mSvid cxovrebaze

ocnebobdnen da ara imaze, rasac Sen maT uwyob. yalbia, tyuilia da yvelam icis rom asea. xedav, sadamde mividnen? xmas aravin iRebs. gagiJdnen? ara, ki ar gagiJdnen, imedi dakarges, aRarc saswauls elian, cocxal-mkvdrebs daemsgavsnen. vinc cxovrebas ergeba, SesaZloa bevr rameze aweren xels, rasac sxvebi ar ikadreben da amitom zedmetebSi iricxebian, maTTan erTad ki isinic arian, visac arafris unari aqvT, uniWo da zarmacia, araa swori, vinc Sen cxovrebas moergo, maTi Svilebic ase moergebian da maTi Svilebic da maTic da maTic, Seni cxovrebis wesi obobasaviT gaqselavs qalaqs samudamod.

– ra Cemi wesi? mTeli romi da mTeli dedamiwa ase iyo odiTgan da ase iqneba, aba Sen rogor ginda? yvela maZRari da bednieri?

– organizacia im xalxis xelSi gadava, vinc mankieria. didi boroteba gaCndeba. – didi boroteba ukve gaCenilia, is Cvenamdec arsebobda. – da amitomac unda Seeguo? makvirveb. manki yvelas asneulebs, visac survili da SesaZlebloba

aqvs Tavisi saqmiTa da niWiT cxovrebaSi gza gaikvalon, jer isinic aseTi mankierni unda gaxdnen? da vinc gaxdeba, Tavisuflad gaakeTebs rasac unda da masac Tavisuflad gaakeTebineben imas, rac undaT!

– mawyobs ase, magram vis gulisxmob?

Page 55: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

55

– samomavlod vambob, isini vinc am sistemas daxvewaven, moajdebian da organizacias xelSi aiReben.

– rogori meocnebe xar, – nikaps xelisguli amoudo aurumaa, – geubnebi da ar gjera, damijere, aq ar aris mtyuani da marTali, saukeTesoebi yvelafers axerxeben, zedmetebi ki – verafers da iboRmebian.

– bevri Wkviani adamiani an midis an SimSiliT kvdeba, Sen ki ver itan maT, radgan Tvli, rom xels giSlian.

– Tavze bevrs nu iReb! xels aravin miSlis, Tu Cemze Wkvianebi arian, wavidnen, fuli iSovnon. – dRes aseTebi verafers Souloben, isini am sistemaSi ver jdebian. ra aris, faruli siebi

gaqvs Sedgenili? me vwerivar Sig? – gaCerdi. – margora moispoba, rame unda iRono, unda Secvalo, me mogexmarebi, magram mTavari Senzea,

ukve cota xnis sicocxle uweria. cota xnis sicocxle uweria, – CaebeWda fiqrSi aurums, cbieri guli mkrexelurad auZgerda,

Crdili daedo saxeze – ganzraxvis mfarav niRabze. dro movida, gaifiqra, Senc cota xnis sicocxle giweria, ukve xels miSli, bevri ici da bedav, – movrCeT, – Tqva aurumma, – RamiT saqmeebi maqvs, unda movemzado.

– aRarc ginda bolomde momismino? – rogor ar minda, magram male dabneldeba, konsulis kacia romidan Camosuli, ori Tvis

angariSi unda warvudgino, – musikosebisken gaixeda mTeli xani, rom ukravdnen, TiTqos ar arsebobda dro.

– ra angariSi? – ieWva megobarma, – yvela sabuTi mogimzade da magidaze dagide. – umniSvnelo rameebia Sesacvleli. – aRar mendobi? – gendobi, ubralod, Sesacvlelia, dasamatebeli an amosaRebi. – rogorc genebos, – Tqva megobarma, SenTan urTierToba saSiSi xdeba, gaifiqra, – me CemTan

viqnebi, damiZaxe Tu dagWirdi, – forToxali aiRo, xelSi SeaTamaSa da wavida. iasamnis buCqnars miefara, romlis ukanve aRmarTuliyo aurumis TeTrsvetebiani sasaxle.

zRvari, sazRvari, fiqrobda arqivariusi, sadaa gavlebuli? da SevZleb mis gadalaxvas? am

fiqrma mosveneba daakargvina. arqivumSi wlobiT Sromisas viwye sazRvrebis arsebobis mixvedrac da jerjerobiT simamacec da gonierebac myofnis maT gadasalaxavad – gamoRviZeba, gons mosvla, sazRvris gadabijeba TiTqos Selocvaa, jadoa, TiTqos gasaRebia, sityva-gasaRebia da Cemi cxovrebac TiTqos sazRvarTa gadalaxvis gauTavebeli mcdelobebiTaa savse. arqivumSi gamoketvam, fiqrma da TavauRebelma kiTxvam mimiyvana aqamde, am gadawyvetilebamde, rom saswrafod gasasvlelia sapovneli, albaT zustad rom is, rasac ezram miagno, magram gana vinmem icis sad gavida? dRiTidRe, sarTuli-sarTulze aviwevdi win da axlac imaves avdivar, Cavdivar, mivdivar, Cems ukan ki aRreul dros vitoveb, warsulSi gadaxvewil momavals da isev awmyos – maT mokavSires. yovelTvis dauRleli miviwev, dae, gangebac momexmaros, momeSvelos Tavisi mxedrobiTa da zurgis qariT, Tuki surs Cemi ganTavisufleba. gamoRviZebisa da gonsmosvlis SegrZnebam TiTqosda im ucxo mxaris arsebobamac mimaniSna, im saiqioze, rac saaqaos Tavisi arsobiT erwymis da maSin SevamCnie, rom yoveli axali wami axali sivrcea da ukve vici, rom monakveTis ukanaskneli nawilic ki Tavisive TavSi imeds da sikvdils erTnairad itevs, rasac axali miRmisken mivyavar, ufro farTo Tvalxilulobisken, axali dasawyisisken da axali dasasrulisken. am SegrZnebebiT savse – sazRvrebis garRvevisa da gaqcevis SegrZnebebiT sulSi gamjdari, TiTqos ucnaur saSualebad viqcevi, imad, rac cxovrebis gasarkvevad gamomadgeba, wignTsacavma, sityvaTa samaxsovrom, am sanukvarma arCevanma bnelidan naTelSi gamomarkvia, Cixidan gasasvlelisken, magram mgoni viRlebi da mgoni am sigiJisganac ukve daviRale. ratom? rogor? vin? vin moifiqra es Tavgzaambnevi labirinTi an ratom Cagvtova Sig? rom erT-erTma mainc moZebnos gasasvleli? aRmoaCinos, Tu vinaa sinamdvileSi da sxvebic ixsnas? ar vici. araferi vici. me mxolod margorianeli arqivariusi ar var, adamiani var da qveynierebas irgvliv iseve aqvs CemTan uxilavi kavSiri, rogorc me baCanasTan, rom deda unda vapovnino biWunas da iqneb modgmac gadarCes, cocxal-mkvdari ZilquSidan amoyvinTos mSvenierma qalaqma da salxinebelma margoram, mkvdari drois Zeni da asulni rom daepatronen, magram ratom miCndeba aseTi survili? ratom minda Tavs gadavaxte? nuTu ar SeiZleboda mSvidad mecxovra da yoveli Tavsatexi cxovrebisTvis mimendo? arc es vici. vici is, rom gamoRviZebam sazRvris gadalaxvisken mibiZga da ezras bolo sityvebi

Page 56: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

56

gamaxsena vidre wavida, – icode, serafitev, yvela Sens kiTxvaze pasuxi Sen winvea da Sen xedav mas, magram ver grZnob da amitom ver imaxsovreb mis adgil-samyofels, igrZnob maSin, roca daijereb da sakuTari arCevani ar SegaSinebs.

– ai, is nangrevebi, – Cveuli unebliobiT wamoiZaxa baCanam, – age, iq moCans. – vxedav, – Tqva serafitem, – male im sazRvramdec mivalT. aurumis megobari sasaxlis abanodan amovida – karze miRebuli, warCinebuli aznaurebi

Cadiodnen, lamazmanebTan erTobodnen, qalaqis ambebze bWobdnen Tu Woraobdnen. anareklebiT molipuli marmarilos darbazi gaiara, TeTri svetebi yinulis iatakSi sadac

Casmuliyo TiTqos, usasrulod Rrmavdeboda da arsad moCanda sarkisebri iatakis zRvari. centrSi wred morgebuli mozaika – frinvelis simbolo, yinulzeve dasrialebuliyo da anareklebiT daserili marmarilos iatakic ucnaurad livlivebda.

darbazSi gavida. vrcel kibeebs auyva. moajiris ayolebaze poliserebi dayudebuliyvnen, aurumis dacvis

saidumlo qvedanayofi. derefanSi Sevida. bazmebis SuqebSi, derefnis sigrZezec, saidumlo razmis mcvelebi idgnen, yvela Cumad da

gaunZrevlad. Tavis oTaxSi Caiketa. kari saZalniT gaamagra. oTaxSi bneloda. gaxsnili fanjrebidan Semosuli mTvaris baci naTeba gluvi konturebiT

arbilebda sibnelidan amoyvanil savarZlebsa da magidas, kedelTan miwyobil axalgazrda an wverosan an melot an dafnis gvirgvinosan biustebs. varskvlavebi, Rameze mibneuli, TiTqos CarCoSi Casmuliyo – fanjris kideebze ayolebul suroebSi. siCumeSi WriWinebi TamaSobdnen.

magidas daeyrdno. mosasxami skamze gadaafara da sveli varji Sublis ukan gadaiyara. magidas daakvirda – papirusis Sekvra sadac ewyo, samelneebi da pergamentis gragnilebi iqve, goneba gaunaTeT, RmerTebo, fiqrobda is da eWvic ar hqonda, mis ukan micvalebulis saxiT rom poliseri gamobligvda, uxmod gamodna sibnelidan da zurgsukan amoudga.

TiTqos sicive igrZno, erTi ki gawia naeWvi mzera, magram iman swrafad Semougdo yelze Toki da samkvdrod gaqaCa maryuJi. kaci iatakze daagdo, aqeT-iqiT gaaqnia da mouWira isev, spilenZiT daabjruli daajda tanze da dauWira da daguda da daaxrCo.

wamoxta, samuxledan grZeli bawari amoiRo, orad gakeca, Werze gadebul Zelze gadakida, yulfi Sekra da aurumis mkvdari megobari kisriT dakida zed. esec ase, xmauric ar iyo, bilwad gaifiqra, daxrCobils axeda – SeumCnevlad qanaobda oTaxis wyvdiadSi.

poliserma carieli papirusi aiRo, bambukis Rero samelneSi Caawo da dawera: „Cems sikvdilSi brali aravis edeba, mapatieT, rom politarqis ndoba ver gavamarTle~. werili magidaze datova, aivanze gaZvra, bnelSi Caxta da Seikarga.

– gaasrule? – sibneleSi aurumis sastiki xma gaisma. – diax. – aha, Senia, – poliseris fexebTan qisa daeca, – amRamesve gems aleqsandriaSi gayvebi, – Tqva

xmam, – col-Svils aq vitoveb, WkuiT Tu moiqcevi, maT araferi mouvaT, Cems saidumlo qvedanayofSi droebiT aRar iricxebi, roca saWiro iqnebi, dagabruneb.

poliserma qisa aiRo, spilenZis samklaurebi gaiswora da bnelSive Setyda. ambavi diliTve swrafad moedo qalaqs. yvela ubanSi, yovel kuTxeSi Tu modanze amaze

laparakobdnen... rogor kaco? Tavi moikla? Tavisive oTaxSi? sasaxleSi? iqneb mokles? gagiJdi? aurumi imis gareSe nabijs ar dgamda... vin gabedavda? ra ver gabedavda, axla yvelaferia SesaZlebeli...

yvelaferia SesaZlebeli? xom amas natrob? TiTqos ucxo usazRvrobis eqo Caesmoda aurums, ZilSic rac ar anebebda Tavs, Tundac wamieri Tvlemis dros rom elandeboda da aSinebda, ki, amas natrob da Sendabedad natvra gisruldeba! imJamiTve esmoda pasuxic, misTvis sanatreli sayovelTao gamarTleba, ramac jer kidev almasebis Ziebisas, beduinebTan, jer kidev maSin Tavis simarTleSi daarwmuna, rom fulze mniSvnelovani adamians araferi gamougonia, rasac kacTa saqcieli daukavSira da maT garda, arc aravis daaWirva es Seni fuli, arc mxecs, arc aminds, arc varskvlavebs da maSin visRa sWirdeba adamiani? fiqrobda aurumi, Tu ara am uflebas, uTvalav monetebad moWrils, maTxovarisTvis da mdidrisTvis erTnairad sanatrels, aurumi ramac aRazeva da imas aaRwevina, rasac ver Seeleoda, verasdros daTmobda, veraferSi gacvlida – man mokvlis ufleba miiRo, mxdals rac saSiSad aqcevs.

Page 57: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

57

Semdeg yvelaferi Cveulebrivad, am nebarTvis saxeliT keTdeba, ris gamoc dabriyvebuli margorianelebi brals veraferSi sdeben. eh, margora – erTxmad da Tavis motyuebiT aurums didkacad aqebs, radgan TiToeulma kargad icis, rom misi didebisTvis Sesawiri saklavi SeiZleba Tavad aRmoCndes. aurumma ki TiTqos gareT gamoyara sakuTari SiSebi, gankacebuli, xorcSesxmuli Ramis moCvenebebi, usulo da usqeso kaci-drakonebi daasaxla TiTqmis yovel ojaxSi – siRatake da mflangveloba, uimedoba da upasuxismgebloba, yalbi da avadmyofuri simSvide, maxrCobelasaviT rac exveoda adamianTa sulebs aurumis TviTnebobas rom miSterebodnen, misi samefo cxovrebiT waxalisebuli usistemo morCilebiT.

miyruebuli fiqriT, gaugebari, magram SemaSfoTebeli winaTgrZnobiT, margora sazarel WeSmaritebas xvdeboda, rom Tavisive SiSebi aurums xelebs uxsnida is ekeTebina, rac TavSi mouvidoda, rasac misi Tvisebani da midrekilebani ukarnaxebdnen da amazec Tvals xuWavdnen, radgan vercxlmoyvareobiT miRebuli Tu mopovebuli is sabediswero nebarTva, ramac megobari gaawirina, im mankierebiT gajerebuliyo, aurumis TviTdamkvidrebisTvis, misi Sinagani Zrwolvis, aravinobis dafarvis saukeTeso saSualebad rac mieRo. aurumma gaixara, magram mis sixaruls yornis CxaviliviT Wrida jadegis odesRac nakarnaxevi sityvebi.

Jami moaxlovda. Jami omisa, Jami gangaSis, zanzariTa da xvneSiT fexdafex rac mosdevda jadegis winaswarmetyvelebas.

ra moxdeba Semdeg? an rac ukve moxda, rogorRa meordeba? serafite fiqriT ikvlevda gzas,

rogorRa icvleba sinamdvile? rogor mravldeba? Taobebs rom gadahyveba usasrulod gasagrZeleblad. Tu yoveli Cvengani sicocxlis survils atarebs da am surviliT imarTlebs Tavs, maS, dabadebidan sikvdilamde mxolod survilia da ara neba! da mTeli samyaroc erTi didi sicocxlis survilia. maS, ratom unda vebrZolo Cems survilebs, – ai, Cveni aqlemic, – Tqva serafitem, – xom giTxari, xels aravin axlebs-meTqi.

Zelze mibmuli aqlemi, dauRleli da udardelad Caburculi, amuSavebda ybas. mtvrian Saraze saxedrebi da dukatebi mimodiodnen, mtveriTve dadaRuli xeibrebi, romis legionariusebi da sovdagrebi.

– xedav ra darCa erT dros didebuli sasaxlidan? – Tqva serafitem da biWs quCis gadaRma nangrevebdarCenili TeTri svetebi daanaxa.

xriok velze marmariloebi eyara, qvebi, RorRi da ekal-bardebi, eulad gamdgari svetebi, zogi waqceuli, zogi daqceuli, datexili. aRarsad sCanda maTi uwindeli sidiade, mxolod vrceli midamo SerCeniliyo, sanagved rCenili ormoebi, maTxovarTa da mawanawalaTa TavSesafari da mtveri – mziT gamomxmari, samudamo daviwyebaSi dasaxiCrebul lodebs romelic winwklavda.

– omebma aRaraferi datova, – serafite aqlemTan mivida, Sexsna da aayena. xeli kiserze dausva. CamoZonZilbewvianma aylayudam patroni icno, Seifrutuna da Tavi gaaqnia.

– aq vis unda vkiTxoT, – Tqva baCanam, – ramdeni xalxia. – ubralo adamianebi arian, – Tqva serafitem, – xeibrebi, sneulebi, arian qurdebic da

maTxovrebic. maT samyofelad es adgili gadaiqca, upatronoTa banakSic aqedan mihyavT Sennairi biWebi. aq rames gavigebT. gverdidan ar momcilde.

serafite da baCana nangrevebSi gadavidnen. yrolis suni da buzebis simravle autaneli iyo, magram serafites TiTqos araferi awuxebda,

labadis kalTa cxvirze miifara da biWsac perangis saxeloTi daufara saxe. – wadiT, Svilebo, ZiZasTan wadiT, – aurumma perangi gauswora Tavis or Svils da mxleblebs

axeda, – wadiT. gelodebaT. – gaci, axperoz, modiT CemTan! – dauZaxa ZiZam. – gaci Tavisi xmliT ar maTamaSebs, – Tqva patara axperozma. idga dabRverili. – nu wuwuneb da nurc abezReb, – aurumma cxvirze Camoukra TiTi, – Senc geqneba egeTi xmali.

wadiT, sircxvilia, xalxi ras tyvis, ukve didi biWebi xarT. gaiqeciT. bavSvebma mamas akoces da ZiZasTan miirbines, – mamas unda daujeroT, – ZiZam saTamaSo misca,

orives xeli Cakida da sasaxlidan gaiyvana. maT poliserTa xuTkaciani razmi gayva. Tvals miefarnen Tu ara, aurumi poliserebTan erTad sasaxlis kolonadaSi Sevida.

– ra xdeba, movida pasuxi? – Tqva politarqma. – Sikrikma moitana ejibTan erTad, – poliseri gverdiT mihyveboda, – petridides patrucagia,

– gragnili gauwoda.

Page 58: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

58

aurumma beWedi aatexa, gaSala da swrafadve moavlo werils Tvali, – mSvenieria, – gragnili ubeSi Seinaxa, – yvelaferze Tanaxmaa.

kolonadas gamoscdnen, derefani gaiares da svetebian darbazSi Camoirbines, sarkis molipul iatakze poliserTa mwkrivebi gawyobiliyvnen, – bavSvebi da ZiZa rogorc ki damaskoSi Cavlen, dauyovnebliv macnobeT.

– aris! – Tqva poliserma. – galavanTan kidev gagzavne xalxi. – aris! – mzad iyvnen da rogorc giTxari, imaT iaraRi daurige, vinc amnistiiT gamovuSviT. – aris! – da saRamos moedanze yvela Sekribe, visac ki xmlis Wera SeuZlia. – aris! – Cemi ruartagi waukiTxe saomar viTarebasTan dakavSirebiT. – aris! erTqvad mismuli mwkrivebi gaiares. darbazSi rkinis nabijebi ismoda mWaxed. – eqvsi vercxli mieci, vinc moxalised Caewereba, ori drahkani, vinc nacixaria da sami talanti,

vinc mkvlelobaze an yaCaRobaze ijda da yvela erTad galavanTan gaagde, magaTi daniSnulebis bolo punqtumi iqaa.

– aris! – vinc jarSi ar dgeba, maTi saxelebis sia calke Seadgine. – aris! – ra tvini waiRe! aris! aris! – ficxad Sexeda aurumma. SeCerda. SeCerdnen ukan ayolili

mxleblebic, lamis erTmaneTs Seaskdnen, – yuradRebiT iyavi! poliserma Tavi daukra. – ejibs Semaxvedre, – ganagrZo politarqma, – romidan pasuxi igvianebs, legionis imedi ar

maqvs, kohortisic undaT rom gaiwvion, SeiZleba migvatovon, – ori nabiji gadadga, – vici, jer ar Caerevian, mere ki erTianad agvxveten, – mibrunda, qvis saxeebs moatara Tvali, – Seasrule! – ubrZana polisers, mcvelebTan erTad xveuli kibiT ezoSi Cavida, Tavis samefo orTvala etlSi dadga.

serafite da baCana waqceuli svetis naglejTan dadgnen, xrioks gaxedes, sicarielis sibilwe,

gaifiqra serafitem da moSorebiT Cacucqul viRacas dauZaxa: – mosawvevi gWirdeba, rom moxvide?! is viRac adga, mtveri Camoibertya da auCqareblad wamovida, TiTqos yovel nabijs zomavda da

frTxilobda. – modi, aravin arafers gizams. saqme maqvs, – Tqva serafitem. movida. saxe naiarevi hqonda, Tvalebs fxizlad acecebda, – ra ginda? Seni araferi momiparavs,

– Tqva Cumad. – vis ras parav, Cemi saqme araa, – Tqva serafitem, – unda damexmaro. – me? – gaikvirva, – momparavi arqivariuss raSi argia? Cven pativs gcemT, magram Seni gamoCena

kargs unda niSnavdes? – am biWs xom xedav? – davuSvaT. – dedas daekarga. yvelgan veZebT, arsadaa, me mWirdeba. ase rom, modiT da daZebneT, margoras

yvela kuTxe-kunWuli iciT. – pretoriumi? – ra pretoriumi, Tqven Tqveni qeniT, cota sikeTe maqvs TqvenTvis gakeTebuli? – eg me ar miTqvams. – magram gaifiqre. axla gamoCndeba Tu magrebi xarT. da-Zma biWs ar hyavs. dedas gulsunda

hqvia, mama ar axsovs, sxva verafers getyvi. WasTan vipove. – erTi rame minda gkiTxo. – male Tqvi, am sunSi dgoma aRar minda. – margoraSi araferi imaleba, Sen ki ise cxovrob, cudi aravis eTqmis. – amoRerRe. – rogor moipove pativiscema, CvenTanac da pretoriumSic, quCaSic da qalaqSic.

Page 59: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

59

– saqmes mixede, – gatrialda serafite, – Tu rames gaigebT, saRamomde miTxariT, – baCanas mokida xeli, nangrevebidan gamoiyvana. is viRacac cota xani idga mtverSi da daadevna Tu ara mzera aqlemze amsxdar serafitesa da biWs, nangrevebSive Semtverda.

uZRebi kaci? TiTqos vinmes kiTxvas upasuxa aurumma, riT ver davokdi? Cemsas mivaRwie da

kidev mivaRwev imas, rac Cavifiqre, omi ki ar mawyobs. da verc SimSils uaryofs vinme da verc siamovnebas. me ki yuriT gaTrieT da cxovrebis wesad dagideT ase aSkarad, ase pirdapir, yofis Cemeuli norma, rac Turme yvelasTvis misaRebi aRmoCnda da amitomac ar var uZRebi kaci, arc glaxakTmWameli – Cumad rom meZaxian. Cemi daokeba ki cxovrebiseuli wesis uaryofaa, me Tavi ar davzoge da gavxdi is, vinc var. SegiZlia? – qeni. ara? – moisvene. magram romc SegeZlos, mainc verafers izam, radgan ukve mogaswari da meore aurums veRar avitan, amitom icocxle CemTvis, rom mokvde CemTvis da radgan adamiani xar, ese igi, brbos nawili xar, ese igi, tvirTad mawvebi da Tavsac veRaravin gaimarTlebs, radgan brbo arasdros marTldeba. siRaribeSi mxdeboda suli, xan visTan vegde, xan visTan, xuroebTanac mizidavs qvebi da mebadurTa badeebic miTrevia, yvelam Tavs mixedos, da Cemze iyo naTqvami avadaao? ukurnebelia da didxans ver icocxlebso? martod rom davrCi da qaravans gavyevi da sulerTi iyo yvelasTvis CamovaRwevdi Tu ara ukan, amitom maT wuwuns gamarTleba ar eqneba, Cemze Tu maSin aravin fiqrobda da ras izam, cxovrebaao, ambobdnen, mec SemiZlia igive vTqva – cxovrebaa, ras izam, rogorc nadiroba, jer devniT gaitanjebi da bolos aucileblad unda mokvde rom nadirobis wesi asruldes, monadire ki me var da tyes arasdros dagiTmobT. roms kohortisi ukan ar gaewvia ajobebda. me SemiZlia viyo mepatrone da pasuxic arasdros vago, radgan moviSore is, rac adre miSlida, rac Zalauflebasa da morClebas Soris iyo gaCxerili. me pasuxismgebloba movixseni da var Tavisufali, var me, erTi aurumi da Tqven – yvela danarCeni, radgan sikvdils ar hyavs ganmkiTxveli da miTumetes, rogor eyoleba siRatakes, de, mokvdes da warwymdes qveyana Tavisi uSinaarso imedebiT, ugrZnoblobiT da sibrmaviT. Rirsia. kaci ar icvleba, rac adre undoda, igive unda dResac da igive endomeba yovelTvis da visi saxe da saxeli iqneba am monetaze, ra mniSvneloba aqvs, da ra droc ar unda gavides da ra qalaqic ar unda iyos Cveni koxta margora, romi, aleqsandria Tu dedanatirebi karTageni, yvelgan erTnairad daimSvidebs Tavs mdidaric da Raribic, qurumic da pretoric, konsulic da sovdagaric, roca beds SesCivlebs da ityvis – yvelgan isea, rogorc yvelgan da Cven ra? arc araferi, etyvis Cemnairi, iyavi damjeri da geSinodes! geSinodes! erTad ikvreba brZenic da briyvic, rogorc monetis ori mxare, radgan brZenis dumili Tu oqroa da briyvsac tlikini Zvirad ujdeba, gamodis, orive Sefasebulebi yofilan da Cemgan raRa gindaT, roca orives fasi vici da gamoyenebac SemiZlia da cxovrebaze gavlebuli oqros kveTic Cemze gadis, amitom iyavi damjeri da geSinodes!

aurumma kefa moisrisa, roca fiqrSi gabneuls moridebuli kakuni moesma. kabinetis kari gaiRo. sekretariusi idga: – Tqveni piradi mkurnalia. SemovuSva?

aurumi savarZlidan adga, welSi gaizniqa, – ra unda? – ar ambobs, daJinebiT iTxovs Semosvlas. – am SuaRames? albaT, wamlebze unda SemiTanxmdes. movides. sekretariusma Txelwveriani kaci Semoatara, TviTon ki kabinetidan gavida. mkurnalma

mdablad daukra aurums Tavi, qitoni moiswora da mosasxami Tavidan gadmoiwia, mxrebze Camoido da mklavebze dauSva.

– unda gamsinjo? – Tqva aurumma. – ara, – mkurnali politarqs miuaxlovda, – unda raRac mogaxsenoT, mniSvnelovani. – aseTi ra aris, dilamde rom ver moicdis? – aurumma savarZlebze aniSna, – davsxdeT, –

mkurnals Sexeda kabinetis siCumeSi dawuxebuls. mkurnalma samoseli gadmofina. – rasac getyviT, SesaZloa uazrobad geCvenoT, – Tqva ise, TiTqos inana, saubari rom wamoiwyo

da saerTod rom Semovida. qveda tuCi kbilebSua CaiWira. – Tqvi, risi gerideba. – saqme isaa, rom am saidumlos didi xania vatareb. – Cemi janmrTelobis ambavia rame? – Tqven xom micnobT da mendobiT... – Semdeg, Semdeg, – aurumma terfi gaaqnia, tyavis mooqrovili sandlebi. – siymawvileSi erT ostats Segirdad vedeqi, masTan erTxel moxuci kaci da fexmZime qali

movida, Cemma maswavlebelma mSobiaroba miiRo. aurumi yinva saxiT wamoiwia.

Page 60: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

60

– dro gavida, mec davostatdi da erTxelac maswavlebelma saubars moayola, im axalSobilis Sesaxeb moyva ambavi, isic ukve gazrdili iyo, fici CamomarTva aravisTvis meTqva, Tu didi aucilebloba ar iqneboda.

aurumma TvalebSi miaWira undobi mzera, ufro civi da mxvreti. – albaT davisjebi, rom adre araferi giTxariT, – frCxili gaikvnita mkurnalma, savarZlis

sazurges miekro, TiTqos gvelis sicbieriT Tvali-TvalSi gasworebuli aurmis xedvisgan ecada daZroma, politarqma roca maxrCobelis xveuli, sveli rgolebiT miusriala da cxvirwin amouyena Tavisi maZrwunebeli, Sesiebuli, Tvalebgadmokarkluli saxe, – is biWi petridides Svili iyo da is... Tqven iyaviT.

krunCxvam fexebi dauWira aurums, basri foladis alesili piri Seexo yelze. – mSobiares mamas mouyolia es ambavi Cemi maswavleblisTvis. tkivili tanSi dauRrmavda, muclamde Cavida da nawlavebzec krunCxvadve moedo. – moxucs utarebia Svili soflebidan qalaqamde, isic Cems ostatTan Rebulobda wamlebs da

sikvdilis win uTxra. ZarRvebi gaewiwkna, kunTebi gadaegrixa da TiTqos miwisZvram, TiTqos viRacam aagdo aurumi

savarZlidan, xeli Sublze miido, pirze Camoacura, waborZikda, Tvalebi auwylianda, bageebi daulurjda, reti daesxa... – „eride mamaSens!~

– ufalo Cemo, mamaTqvenia petridide! ketic Cascxes. dabneulad gaugebari sityvebi gadmoyara. oTaxSi gairbina dafeTebulma,

xafangSi Segdebuli nadiris SfoTiT da daimanWa, xelebi mkerdze miiWira, Tavi gaatriala, kbilebi gakriWa – yviriliT roca Caesma ZvelisZveli – „eride mamaSens!~ – galewili saxiT mobrunda da magidis fexebTan Caikeca. dalurjebuli tuCebis gavliT, cxviridan nikapamde Camosvriliyo sisxlis sqeli xazi.

kabinetis moCuqurTmebuli karic uecrad gaiRo. sekretariusi da dafeTebuli veziri Semocvivdnen: – gangaSia! – saxeze afTris feri edoT, – galavans petridide moadga aTaskaciani armiiT!

– ara!!! – mTeli xmiT dayvira aurumma, xmasTan erTad TiTqos Signeulobac amoiglija, suli amoanTxia, cali xeliT magidas daeyrdno, – ar mjera! – sityvebi tirilSi daucurdnen, akankalda sawyevlad gafrTxi¬lebuli, – „eride mamaSens!~ – cxenebis remasaviT Cauqrola warsulis eqom da dadevnebulma Cxavilma, areul sagonebelSi mtveri rom dauyena, mglis ymuiliT rom moxvda odesRac gulze, – „miTxari, rogor movkvdebi... eride!~ – esmoda zurgsukan da ufro da ufro magrad iWerda yurebze da mkerdze xels, fiqrSi floqvebis Tqara-Tquri da iaraRis Cxaruni aeria, tirili da kvdoma.

mkurnalma sisxli mowminda. politarqs Tvalebi aetrialebina, sunTqvac zmanebrivi agoniisTvis gaeyolebina bedisweris sajalaToze, romlis siaxlove arasdros ugrZvnia, gamarjoba, Svilo Cemo, TiTqos is eubneboda, modi mamikosTan! eubneboda is sizmris urCxuli, – giwia Jamma? Sexvdi Rirseulad, fuliT maS yvelafers iyidi? geSinia. axla bolojer geSinia.

– saxlSi rom movbrundebiT, – Tqva serafitem, – davisvenoT, gasadileb da pasuxs velodoT,

romelime maTgani mainc gvetyvis rames. baCana, serafites kalTaSi wamoskupebuli, aqlemis zurgze dasmul skamSi Camaluliyo da

quCasa da gamvlelebs Camohyurebda. – da Tu saRamomde veraferi SevityveT, sxva gzas mivmarTav, – Tqva da gaifiqra, ezras werils

gadavxedav, mis anderZs da dmanisur beWsac. ezra ambobda, prokuratorma bevri ram iciso, mxolod gevaleba fxizlad yofnao, radgan masTan Sexvedrisas sacdunebelSi ar Sexvideo. vnaxoT. radganac ambavi ambavs ase gadaeba, dRe – Rames, warsuli – momavals da Cemi ucnauri mixvedrilobac aRar masvenebs, maS, dro movida. ar minda yrma oblad darCes, arc is minda, rom Sveba ver vpovoT, Svidgzis momakvdinebeli sicocxlis fasad, rom dedamiwis yvelaze Soreul awmyos gadaswvdeba Cveni ususuroba, arc giJad minda Seviracxo, Tu labirinTidan ver gavaRwie da balRi samSvidobos ver gaviyvane, sadac Cemi rwmeniT, uTavbolo sakacobrio yials wertili daesmeba.

baCanas skamis saxelurisTvis CaeWida xelebi, sasaxlis nangrevebs gamoscqeroda da maT ukan gadaqargul molurjo qedebs.

sasaxlis saidumlo oTaxSi, petridide da aurumi pirispir isxdnen.

Page 61: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

61

qvis skamebze gadafenili wiTeli xavedi da qvisave iatakze gaSlili naqsovi Zolo, kuTxeebSi mdgari xisgan nakveTi qandakebebiT, akldamis idumalebiT avsebda civ sivrces, romelSic kedlebs miRma dageSili mZvinvareba – aRsasrulis yru kvnesa Semoparuliyo.

– xom gindoda marto davrCeniliyaviT, – Tqva petrididem, – Cemi biWebi gareT dganan. Tqvi, – agdebuli kmayofilebiT fexebi granitis tumboze Semoawyo, xavedisave teri rasac gadafarvoda da vercxlis sura idga, vercxlisave sinze – ramdenime broweuli.

aurumi sulis xvneSiT ikrebda nebisyofas. saxelodan dana gamoacura, iqneb?.. gaifiqra. – a, Se axvaro, danas xeli uSvi! – qarqaSze gasmuli foladis xma gaisma. komanderma xmali

aurums miuSvira. aurumi daSra. kedlebic TiTqos maT tanebze sisxlis asxmas elodnen. – me ara... – mSral yelSi nerwyvi daewva, Seni Svili var, undoda eTqva, magram, – yvelafers

mogcem, – Tqva, – oRond cocxali gamiSvi, ar ici ras akeTeb, – qoSini autyda, tuCebi moulurjda. – vis eubnebi?! – yels miufara xmali, – Tanac gagiSva? cocxali? – gaecina, – magram miwebi?

margora Cemia, yvelaferi Cemia, dokumentebi, xelSekrulebebi, Tuki ramea, unda momce, da qonebas sadac malav, unda momce!

aurums nikapma uwyo TamaSi. – oRond ar Caifsa, – xmali dauSva komanderma, – Cemi xalxi gagaparebs, magram jer Tqvi. – Senebs ubrZane, Cemi poliserebidan ori kaci momiyvanon, magaT gavgzavni, samalavebi marto

me vici, qveyanas iyidi imdeni oqroa, vetyvi da mogitanen, Seni xalxic gaayole, oRond jer gamiSvi. – maica, nu gautie! – aficxda petridide, – ra poliserebi, Sigxoaragaq, ra Cemi xalxi! magaT

iaraRi miveci, TavSi qva uxliaT, Sen me miTxari, xvdebi?.. Torem, – saxe eRrica komanders, – orive Svils aq mogiyvan da Senve amogarCevineb cocxali romeli datovo, da saerTod, eg dana mome aq.

aurumma TiTisodena jayva tariT gauwoda. petrididem qamarSi Caido. – sityva mogveci, rom xels ar dagvadeb, – aurumma gasasvlel kars da zRurblidan Semowolil

brtyel Suqs daxeda. – Tqvi, – damZimda komanderi. – am karidan derefanSi gadixar. – vici, axla gamoviareT. dro gagyavs?! – eca aurums, kedels mianarcxa, yelSi dauWira maja, –

nu meTamaSebi, Stero. – grifonTa qandakebebia oTxi cali, – Zlivs amoRerRa aurumma, – jvaredinad dganan derefnis

gadakveTaze, – ofli moadga, veRar sunTqavda, – maT qveS karia, kibeebiT gvirabSi Caxval, Sen ver gaxsni, me unda gaCveno, marcxena grifons jer frTaze unda daawve, – aurumi daiguda, guli moudunda, gafermkrTalda da tuCis silurjemac... – mere unda, – ... veRar daamTavra, Tvalebi aatriala da silurjemac gauwela piri.

– mere unda?! ra! mere ra unda vqna! – kidev miaWira komanderma, – Tqvi, Tvalebi gaaxile, Se qveSafsia, gacocxldi! – sila gaawna da SeanjRria, – xelebSi Camakvdi? – miayurada petrididem, – aRar sunTqavs, Se laCaro, ra dros Seni sikvdili iyo, – kbilebis wnexiT Tqva gabrazebulma da xmali bolomde Seuyvana gulSi, – mokvdi Tu kvdebi.

aurumis piridan amonTxeulma sisxlma petridide gasvara. komanderma xelebi gauSva, ukan gaiwia. aurumma amoixrotina, Caikeca da Tavi daagdo.

kedeli politarqis sisxliT aisvara. – rogor udrood! ar mawyobda! – Tqva petrididem da Secba. misTvis auxsnelma gulisTqmam

dazafra, TiTqos ecno mkvdari aurumi, Tu ecno misi mkvdari Tvalebi, Ramuras mzera Tu mzera sakuTari, amRvreuli da uviakinTo, meubnebodnen avadaao, gaifiqra, magram me ra vicodi,aseTi nazi Tu iyo, iatakze daafurTxa, kari gaaRo da derefanSi gaiara.

– mousviT aqedan, zemoT damelodeT, – gasZaxa qeSikebs, – hoda isa... ager gdia, – xeli oTaxisken gaiSvira, – aitaneT da sadme gadaagdeT, jer qalaqSi CaatareT, yvelam naxos, – erT-erTs CiraRdani gamoarTva, saxidan sisxli moiwminda da bnel derefans gauyva.

baCana arqivariusis oTaxSi, sagebelze wamomjdariyo. serafites magidasTan daexara Tavi,

manuskriptumebs dadumeboda. arqivumis siCume orTaves emosa da TaroebTan, papirusebTan da pergamentis gragnilebTan erTad dayuCeboda siCumis mtvers.

serafitem zardaxSa gaxsna, xis kolofi. gadakecili papirusi amoiRo, – ginda, Senc rames mogcem. daxate, – uTxra baCanas. magram is fiqriT gabneuliyo, xmas ar iRebda. serafitem ki ezras werils tanSi JrJoladavlilma moavlo Tvali: „iyavi frTxilad, Cemi werilis kiTxvisas, serafite, – daiwyo kiTxva, – da iyavi fxizlad pretoriumSi misvlisas. kanoni Tavisufali nebaa, ar gadaxvide, ar Secde. sityva ukve gamJRavnebulia da is kanonic am saidumlos emyareba! rac minda

Page 62: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

62

giTxra, SesaZloa, Wkuidan gadamdgari kacis bodvad geCvenos, magram Sen ici, rom me aseTi ar var, iyavi frTxilad, raTa grZnobas ar ahyve, ar SeiboWo da gonic ar agerios. gaxsovs? adrec geubnebodi, jer kidev maSin, sanam arqivariusis saqmeSi dagaostatebdi, geubnebodi, bevri ram arsebobs amqveynad auxsneli, daunaxavi da mousmeneli. minda gaxsovdes, radgan maSinac vambobdi – Tu dadga iseTi dRe, roca Sens gverdiT aRar viqeni, Seni yoveli kiTxvisdagamo, margoras prokurators mimarTe-meTqi. am kacma bevri ram icis da bevris gagebac ZaluZs, magram sibrZnisa Tu windaxedulobis gamo, aramc da aramc ar dgams im nabijs, romelsac me werilis damTavrebis Semdeg, dRes gvian RamiT gadavdgam, radgan Seucnobelis Secnoba CemTvis ufro mTavaria, vidre erTi da give yoveldRiurobis dauRalavi cqera. magram esec daimaxsovre – sacdunebeli WeSmaritebis karTanaa Casafrebuli, Senve unda airCio, me ver mogexmarebi, arc xaris beWi daiviwyo, Tu is aalaparake, imedi rwmenas gagimyarebs. Cemo goniero Segirdo, axla ukve mwignobarTuxuceso, Tavad arqivariuso, arCevani Senzea. me imas ver getyvi, rac aRmovaCine – Tu vin var, an Sen TviTon vin xar, andac saerTod, ra xdeba Cvens Tavs, magram guliTa da gonebiT mwams, rom adre Tu gvian am saidumlos gasaRebsac miagneb. sxva veravin mogexmareba, TviTonve unda ipovno Tavi, mxolod maSin dageufleba samyaros siaxlovis grZnoba, masTan saerToobis uecari SegrZneba. mudam gaxsovdes Cemi sityvebi, rom yvela saswauls qveynad mxolod erTi saswauli amTlianebs – aRmoCenis saswauli. Cemi Jami xanmoklea da vidre zRvars gadaval, amasac getyvi – gangebas araferi moufiqrebia usuldgmulo, yvelaferi CvenSia Cawerili, rogorc arqivumSi inaxeba uTvalavi wigni da xelnaweri, uTvalavi gverdebi, sityvebiT nakvalevi, aseve CvenSivea – sisxlis yovel wveTsa da sunTqvis yovel monaberSi, kanis qsovilsa da gind ocnebaSi, CvenSivea am arqivumiviT uTvalavi sasicocxlo sityva. rac gangicdia da gyvarebia, risic gjeroda, mudam SenTanaa da aRmoCenis saswaulTanac. mxolod egaa, rom salxinebeli Cveni margora amdeni xani iwamleba ugunurTa bavSvuri sibriyviT, roca SeeZlo aseve bavSvuri sibrZniT alali da naRdi yofiliyo. rac me ver SevZeli, Sen unda SeZlo, ipovne bolo da maSinRa miagneb dasawyiss, Tavi gadairCine da irgvlivmyofebic gadarCebian.

da rogorc uiliam Seqspiri ityvis, sityvebi, sityvebi, sityvebi, Cemo serafite, Senc magaTgan xar naSobi. Seni mjera.

arqivariusi ezra. margora. Rame saswaulebis win~. serafitem werili dakeca, TiTebSi Seaqnia, erTic daxeda, TiTqos raRacas kidev eZebda masze

da isev zardaxSaSi Cado. yuTi daxura. is dRevandel dReze fiqrobda, margoraze da baCanazec, Tavis Tavze da TeTr miwazec, mziT

damTbar qvafenilebze, Savad mobneul mtverze, mudam rom edeboda terfebsa da samosze. fiqrobda imaze, rac ukve nafiqri hqonda da arqivumis Weridanac daesmoda yovelTvis ganuwyveteli sunTqva, romelsac axlac miugdo yuri, Wers dauwyo Tvaliereba, magram sxva veraferi gaigona, mxolod uxerxulad igrZno viRac uxilavis Camobjenili mzera.

petridide dabalWeriani, bneli da nestiani derefnebis gadakveTaze idga. irgvliv gawolil

grifonTa qandakebebs CiraRdans uSverda. sibnelidan erTdroulad amoiwia erTmaneTisken saxeebiT mibrunebuli, oTxi lomistaniani, arwivisTaviani frTosani qandakeba.

faskunji hqvia amas Tu grijemia da Tu ra oxrobaa, uelva fiqrSi, abisiniaSi vxocavdi aseTebs, iq dafrinaven, magram marcxena? CiraRdani daatriala, niskartebsa da frTebs aakvirda, romelia aq marcxena? zurgze gadakiduli kverTxi moiSiSvla, mtevanSi Seaqana, ram damaqliava! midi da gaige! iRriala braziT ageSilma, qandakebebs wixli miscxo da kverTxiT grifonTa frTebis lewva daiwyo. erTs mivarda, frTebze daawva, isev dauqnia kverTxi, Caartya da daamsxvria, am nabiWvarma aman, momatyua, sikvdiliTac damaswro. meore grifons eZgera, mesames, meoTxes, dauwyo cema da mtvreva, magram arsad araferi. derefnebSi glovis eqod ismoda qviSebis cvena da qvebis gruxuni, rac maleve miCumda da sibnelis oTxive mxares miikarga. petrididem dagdebuli CiraRdani aiRo, dangreul qandakebebTan moiqnia – araferi – dalewili qvebi, Tavebi, TaTebi, kudebi da ara sxva. simwriT gaecina aduRebuls. arauSavs, amas mTlianad davangrevineb da mere vnaxoT, gaifiqra petrididem, sikvdilis win ra ikisra, xedav? kverTxi dauSva, Steri esa, tetrarqio Tu vina varo? politarqi, ho, kverTxi mxarze gadaido da Cqari nabijiT, TiTqmis sirbiliT miiqanca Sav derefanSi, undoda, aravis enaxa misi gabriyvebuli saxe.

Page 63: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

63

IV gac da axperoz

margoras Teatronze sanaxaobiT datyvevebuli xalxi, xmaCagdebuli ucqerda warmodgenas. scenazeve danTebul bikonebSi, niRbebsa da molebSi msaxiobebi speqtakulums marTavdnen.

scenis ganapiras, mayureblebTan axlos, elinur wamosasxamebSi ori niRbosani idga. – Tesevsis niRabSi axperozia dageniZlavebi, – mayureblebSi erTma meores uCurCula. – Cu, nu xmaurob. mec ase mgonia. da oidiposi

gacia? – albaT. – cota Cumad ra, – gadmosZaxa sxva mayurebelma. ori niRbosani, danarCeni msaxiobebiT garemoculi CiraRebis mocekvave cecxlebSi agrZelebdnen: ... egzom Zlieri qaraSoti aRagzno vinac. oidiposi: gnatrobdi, mefev da mivxvdi, am gzaze albaT viRac ukvdavma dagiyena Sens sasikeTod. Tesevsi: axali ra aris, Zeo laiosisa? oidiposi: Cemi sicocxlis gardatexa, ar minda movkvde da danapiri gagicruoT Sen da Sens qalaqs. Tesevsi: rame niSnebiT gangicxadda amgvari xvedri? oidiposi: macne RmerTebi mauwyeben amas ucdomlad, maTi niSnebi arasdros gvatyuebs mokvdavT... – naxe, ra xma aqvs, naRdad gacia, – kvlav uCurCula. – Tqven mand, ar gaCerdebiT?! – gadmosZaxa ukanmdgomma, – ra ari, ra wesia! Tesevsi: mainc ra iyo eg niSnebi, moxuco kaco! oidiposi: grgvinva mexisa mravalgzisi da uZleveli xeliT natyorcni mravalgzisi elvis isrebi... Tesevsi: me mjera Seni, rac winaswar gviTxari adre, yvela aRsrulda, Tqvi ras mirCev, rogor moviqce. oidiposi: egevsis Zeo, me gaswavli sibrZnes, romelic Sens qalaqs marad uberebel qalaqad aqcevs... moedanze romaeli legionariusebi idgnen. WasTan da avazanTan aqlemebi iyo dabmuli da

yvelgan xalxi, erTxmad dadumebuli, erTmzerad qceuli beduinebi, sovdagrebi, ubralo moqalaqeebi da mebadurebi da is legionariusebi pretorianelebTan erTad da TiTqmis yvela, qali Tu kaci, moxuci Tu axalgazrda, qurdbacaca Tu mezRvauri, purismcxobeli Tu dastaqari, vaWari Tu derviSi da moxetiale musikosic am scenaze dgomas vinc natrobda, an vinme aznauri, pirze Rimilmiyinuli Tu acremlebuli, sunTqvagakruli rom ucqerdnen Teatrons da aseTi siCumec mxolod CaZinebisas Tu ugrZvnia vinmes, maTi fiqrebi rom ireoda yovelis TavSi da aravis undoda warmodgenis gasrulebamde jadosnuri siCume, TavianTi gatkbiluli mTvlemareba daerRvia, fiqrobdnen wyvetili azriT: – „...saocaria, ra niWieria, misi Zmac niWieria, magram es ufro magaria, yvelas uyvars, axla sikvdilis scenaa, ara, didi ostatia, mesamejer vuyureb da isev makvirvebs~.

oidiposi: Svilebo, unda dahmorCildeT mosaxdens da unda datovoT adgili, raTa ar naxoT da ar isminoT, rac ara xams xilvad da smenad, aramed wadiT da saCqarod, mxolod meufe

Page 64: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

64

Tqveni darCes, raTa naxos, rac moxdeba. da xalxic, TiTqos autaneli, zarganmxdeli xilva enaxos, erTkacad axta, TiTqos moedanic

SeinZra. niRbosnebma CiraRebi Caaqres da erTaderTi CiraRis qveS, romelic Tesevsis niRbosans eWira, scenis uknidan amoSverili bukebis damZimebuli amoZaxilis fonze, gacma moxuci oidiposis niRabi moixsna da maT winaSe warsdga TiTqos demonuri, TiTqos bavSvuri Tu angelosis usqeso, saSineli silamazis saxe. argaRimebuli, arc namtiralevi, arc naRvliani da arc mediduri, Txeli, grZeli TiTebiT rom Camoixsna niRabi da gamoanaTa sibneleSi CiraRiT zemodan dacecxlulma, mkvdreTiT aRmdgarma Tvalebma – samyaros dasasruli enaxa TiTqos.

oflisgan dawvrilebuli Tmebi, Sublsa da Cacvenil loyebze mikvroda. – gaci! – daiyvira Teatronis axlomdgarma. – gaci! – erTeqod gamosca moednis Ramem da atyda kivili da Zaxili da taSi da gaci! da gaci!

da ga-ci! ga-ci!.. gauTaveblad, erT ritmSi, placze gavlili samxedro marSiT. axperozi Tesevsis niRbis saTvalurebidan iWvriteboda, CiraRiT xelSi, Tavisi calmuxlze

daCoqili Zmis gverdiT idga da RameSi SeSavebul brbos uyurebda. miwivlebuli guliTa da tuCebis kvnetiT rac afiqrebda Tesevss amofarebuls, ratom mas yvelaferi, ratom mas da me ki erTi madlobac ara, erTi Tbili sityvac ara, amas ki yvelaferi.

baCana, arqivariusis sagebelze wamomjdari, igive gulmodginebiT aTvalierebda wignebiTa da pergamentebis gragnilebiT gamotenil oTaxs, TiTqos rom mis garda jer aravin yofiliyo amave wignTsacavSi Semosuli, arqivumis myudro idumalebas rom jer aravin Sexebia ucxo, rom Cumad cdilobda yofnas da msuye haers Cumadve sunTqavda.

gverdiT, Tixis lodakSi purisa da cxvris xorcis naWeri edo. wedaTi wyalic. – ratom aRar Wam, – Tqva serafitem, – gacivdeba, mere aRar ivargebs. SeWame. baCanam lodaki aiRo, gemrieli monasmiT xorcis naWeri kideze gausva da gakbiCa. – midi, Cemo yoCaRo, RmerTma Segargos. Zalebi moikribe, – Tqva serafitem. isev uwindelze

fiqrobda, uyurebda ra yrmas, ezras werilze fiqrobda, gragnilebze, papirusebze da xaris beWze, rom uTvalavi xelnaweri, gamqrali da jer ar dabadebuli, droTa nakvalevad darCenoda mis gonsa da mTlianad arqivums, did mexsierebiT sivrces, sadac suraTebad, naxatebad da saqcielebad daweriliyo droTa mouTqmeli cvalebadoba. sityvebi, usasrulod bevri sityvebi, saidumlod Segrovebuli, rogorc xvaSiadi jer gaundobeli, gauleveli da sityvebs miRmac misTviss ucnobi xmauri, ucnobi siCume. ezra rom ara, Cemi dakvirvebuloba Cemive warmosaxva megoneboda, gaifiqra serafitem, misi werili rom ara, moqmedebisken verc veraferi mibiZgebda, prokuratorTanac mival, magram rogor mivagno sityvebs Soris gamqral kvals, gindac balRis dedas, gindac... saRamomde davucdi da RamiT mival, fiqrobda serafite, mival.

imRamiTve, damTavrda ra warmodgena, scenac dacarielda da moedanic, margoras sapatio auditoriumSi gacTan da msaxiobebTan Sexvedra moewyo. auditoriumis wred momrgvalebuli darbazi edilebiTa da magistratusebisebiT gadavsebuliyo. inteleqtusebi, mZimed datvirTuli tvinebiTa da sxolastikuri mWermetyvelebiT momarTulni, auditoriumis gumbaTian simrgvales, TavianTi Cumi dafiqrebulobiT TiTqos kidev ufro zrdidnen da kacrielobis qviT naSeni portaebi, doriulad akveTili svetebi, wreze gaSlili qvisave merxebi da saoratoro kaTedra, TiTqos gacis daswrebulobiT danusxuliyo, wreze ganaTebul bikonebSi amayad rom eWira Tavi.

saubari kargaxnis dawyebuli iyo: – ... me vfiqrob ase, – gacma magistratusis kiTxvas upasuxa, – mgoni amomwuravi pasuxi gageciT,

– meore damswres gaxeda, vinc xels iwevda, – brZaneT. – me edili gaxlavarT, tribunusis TanaSemwe, – adga kekluci, toga moixdina, – da maintedesebs, –

daiwyo CorTviT, – Tqveni damokidebudeba, scenudi esTetikis novatodobaze, dadganac Tqveni wina pasuxebidan, domelic dges movismineT, naTlad sCans didi sudvili, SeqmnaT iseTi faseuli wadmodgena, dac nebismiedi sociaduli fenisTvis iqneba saintedeso.

– diax, aseTi survili marTlac gvaqvs, aqtiorebic dameTanxmebian, – gacma gverdiT mdgom sam gamxdar ymawvilze aniSna, – romis moqalaqeobaze ar vocnebob, Tumca ar mawyenda, arauSavs, yvelafers Tavisi dros aqvs, rac Seexeba novatorobas, albaT ufro formis SerCevas da Ziebas gulisxmobs. berZnuli tragediebi iciT racaa da raoden Sromas moiTxovs, raTa yovelTvis aqtualuri darCes.

– Tavs nebas mivcem, – Tqva sxva magistratusma, – da rogorc moazrovne kacs, ise mogmarTavT, rogor gesaxebaT Zveli elinuri kultura, arc ise Zvelia, magram mainc. aris Tu ara dRevandeli msofliosTvis saxecvlili, roca romis miTologia elinebis miTis ferumarilcxebuli saxecvlilebaa. madloba.

Page 65: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

65

– Tqven gulisxmobT, sanaxaobiTobis, andac konceptualuri Sinaarsis gaugebrobas? rac zogisTvis mosawyenia?

– diax. – ara, CemTvis ase araa, radgan Tu rodisme romSic migviwveven, iqac iseTive saintereso

sanaxaobas gavmarTavT, rogorsac margoraSi gTavazobT. – kiTxva maqvs, – adga ukana rigebidan, – aravisTvis dasamali araa, rom Tqven platoniT iyaviT

gatacebuli da axla Tqvens SemoqmedebaSi aristoteles kvali SeimCneva, me vgulisxmob zneobisa da kacis saqcielis urTierTSerwymas, rac mSvenivrad warmoaCineT dRes scenaze.

– diax, platonis dialogebi aucilebeli lukmasaviT unda miiRos adamianma, Tqven momavali magistrebi xarT, am darbazSi Tqvens Soris albaT momavali magistrantebic arian, momavali konsulebi, pretorebi, tribunusebi, – gacma monusxul darbazs siamovnebiT moatara mzera, o, Tqve jujebo, gaifiqra da ganagrZo, – maT gasagonadac vityvi, aristoteles Teorias Tu gavixsenebT, isic unda iTqvas, rom sofokles am tragedias – `oidiposi kolonosSi~, mas unda vuwodoT adamianis saqveyno kaTarzisis tragedia, Cemi azriT, drama misteriaTa kaTarktikuli ritualis principzea agebuli.

– ras gulisxmobT, roca am principze saubrobT. – adamianis ganwmendas. am dros ara mxolod oidiposi iwmindeba, aramed modgmis udidesi

ideebi, miswrafebani da saqcieli. – mamis mkvlelsa da RvTismosaobaze ras ityodiT? – Tqva sxva magistratusma, – aq raime

sakraluri simbolo xom araa, andac erTgvari gza, dabrunebis gza. – Tqven kidec upasuxeT kiTxvas, radgan mamis mkvleli, RmerTebis urCi oidiposi, am

tragediaSi uZReb Zed gvesaxeba, vinc zeciur, pirvelSobil ideas ubrundeba, saidanac RmerTebis neba iRebs saTaves. Cven SevecadeT, adamianis RmerTebTan Serigebis aqti gveCvenebina, kacis im pirvelSobil ideasTan Serigeba.

– Tqveni azriT, sofokles es tragedia, Tavis imaginaciur gansazRvrebaSi simbolikebis amokiTxvas gulisxmobs? – gacis marjvnidan ikiTxa sxvam.

– garkveulwilad ki, – miubrunda gaci, – magram bolomde ara, radgan Cemi azriT, dramatuli miTi makro da mikrokosmosis metamorfozis uzogades struqturaze unda iyos agebuli, kerZod, qaosi, kosmosi, logosi. es sami aspeqti yoveli Cvenganis xasiaTsa da Tvisebebs ayalibebs, survilebsa da rwmenas sicocxlisunarianobaSi, saboloo jamSi, yovelive warmavalia da Cven dro aRar gvrCeba simboloebis amokiTxvisas adamiani bunebrivi, Tandayolili instinqtiT unda endos samyaros, Tu amas spektakulumis Cvenebisas mivaRwieT – gamodis, dro tyuilad ar dagvikargavs.

– trilogiis gagrZelebas xom ar apirebT? – antigone gainteresebT? – diax. – albaT amasac movkidebT xels, radgan Tu `oidipos tiranSi~ kacis gvemis sawyisi mizezia

saZiebeli, xolo `oidiposi kolonosSi~ – misi amqveyniuri aRsasruli, cxadia, antigone trilogiis gvirgvinia, sadac oidiposis Svilis ambavia moTxrobili, ambavi antigonesi, romelic siyvarulis ulamazesi qmnilebaa da mSoblebis beds agrZelebs, Tavisi dawyevlili da codvili modgmis beds. vfiqrob, adamiani adre Tu gvian codvas ajobebs Tu mixvda, rasTan aqvs saqme. codvis orbunebrivobas Tu vaRiarebT, maSin cxadi gaxdeba, rom keTilisa da borotis brZolaSi gaRebuli msxverpli uzomod didia da Rirs rom saerTod?

– codvis orbunebrivobas? – wina rigidan magistratusi adga. – diax. sikeTisTvis borotebaa codva da borotebisTvis – sikeTe. maT uerTmaneTod ar

SeuZliaT da arc adamians SeuZlia maT gareSe, bunebaSi ki is saerTod araa, kacs ar ZaluZs saqcielis gamarTleba an vinmes Zageba am orsaxovnebis gareSe. antigones Tavisi simarTle amoZravebs, misTvis polinike RviZli Zmaa, kreonisTvis ki – igi samSoblos moRalatea, mTeli Cveni cxovreba aseTi simarTleebis Sejaxebas hgavs da is yovelTvis tragediiT mTavrdeba.

– maS, cxovrebas azri ara aqvs? – zurgsukan Tqves. – cxovrebas, – dinjad mibrunda gaci, – Zalian bevri azri roma aqvs, iqneb esaa tragedia,

vicavT ra Cvens simarTles, sakacobrio winaaRmdegobriobaSi vikargebiT. – iqneb Tqvens Zmaze, axperozze gvesaubroT, – sul bolodan Tqva viRacam, – ratom ar movida

dRes? – axperozi Zlieri pirovnebaa, – skamze gasworda gaci, – niWieri da Sromismoyvare.

Page 66: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

66

– davamateb, – adga is magistratusi, – margora sanam romis provinciad Camoyalibdeboda, aTasi ubedureba gadaitana, mamaTqvenis saxeli rogor moqmedebs Tqvenze? bodiSi, Tu metad piraduls Sevexe.

– sagangaSo araferia, istoriaSi aurumi iseT pirovnebad darCeba, visac mtkice da Zlieri kacis saxeli aqvs, misi politarqobisas is ise iqceoda, rogori droc iyo da rogorc Tvlida saWirod, mtyuans da marTals dro gansjis, me da axperozs Cveni cxovreba gvaqvs da arc imas vuCiviT, rom anderZiT araferi dagvitova. margora saocari qalaqia, am qalaqma patiebis unari gvaswavla, gverdSi dgomis unari. Cven erTi warmodgena gvaqvs Cafiqrebuli, saqvelmoqmedo Cveneba keTriT daavadebulTa dasaxmareblad, oblebis dasaxmareblad.

– dogodc vatyob, SekiTxvebi aRadaa, – is kekluci edili awerwetda isev, – amitom albaT bolo kiTxvas dagisvamT, did ddos ad wagadTmevT. dges bevdi visaubdeT da Tqven, dogodc yovelTvis, bdwyinvale mWedmetyvelebisa da gamWdiaxi gonebis unadi da magaliTi gvaCveneT.

– o, didi madloba. – maintedesebs tdilogiis sabediswedo kvanZebze Tu fiqdobdiT wadmodgenis Seqmnisas. – isev miTologias moviSvelieb, – xelebi mkerdze gadaiwyo, – kvanZebi, ra Tqma unda, arsebobs

da maTTan Cveni damokidebulebaa saintereso. gaxsovT albaT, uranosma Tavis Svilebs, titanebs mZime sasjeli uwinaswarmetyvela, Ramem ki saSineli morosi da Savi keri Sva, agreTve sikvdili – Tanatosi, Zili – hipnosi da sizmrebi. manve Sva moirebi da kerebi. moirebi iyvnen kloTo, laxesisi da atroposi, eseni gansazRvravdnen adamianis gaCenisas mis beds, ubedobas da momavals. Ramem agreTve nemesisi Sva, marTlmsajulebis qalRmerTi. radgan berZnuli tragediis garSemo vtrialebT, amitom vaxsene miTologiac.

– da amiT daunda geTqvaT? – is, rom erTi mSobeli Tu hyavs marTlmsajulebas da bedisweras, sikvdilsa da sizmrebs, maS,

ras verCiT adamians, vinc ar uwyis ras sCadis. ratom vasamarTlebT im saqcielis gamo, rac mis dabadebamde ewera, rom unda Caedina, ufro gonivruli araa is moiZebnos, vinc adamiani aseT gansacdelSi Caagdo?

auditoriumi gaisusa. siCumis saburveli maT fiqrebsac daefara. Semdeg aqa-iq Semoikra mokrZalebuli taSi, rac fexze adgomasa da SeZaxilebSi gadavida, gaquxda da erTianad gaisma is Tamami: – viva gaci! viva!

kaTedridan gaci kmayofili medidurobiT wamodga. msaxiobebi gverdigverd moudgnen, mTeli xnis manZilze xma rom ar amouRiaT, – aucileblad SevxvdebiT, – taSsa da SeZaxilebSi magistratusebs gasZaxa gacma, – geliT momaval warmodgenaze.

baCanas sagebelzeve CasZineboda. aRarc arqivariusisa esmoda, Ria karSi mdgari or beduins

rom esaubreboda: – jerjerobiT, araferi, – ambobdnen isini, – patara rogoraa? – axla vaWame da CaeZina, – Tqva serafitem, – perangs ar ixdis. maS, jer veraferi? – vera, veraferi. TiTqos arc aravin icnobs. kolxeTidan iSviaTad Camodian Cvens mxareSi. – arauSavs, vadroveb da mere albaT pretoriumSi waval. maT vTxov. – cudia, rom veraferSi dagexmareT, – Tqves beduinebma, – sad ar viyaviT. – didi madloba, Zmebo, rames movaxerxeb. – mSvidobiT, , gvapatie. – mSvidobiT, – serafite kidev ramodenime xani gaCerda zRurblze, beduinebs xeli dauqnia da

arqivumSi Semobrunda. lodaki da weda magidaze gadmoiRo, biWs gadaafara da sarkmelTan dadga. serafite winaTgrZnobam moicva, TiTqos mTeli sxeuliT grZnobda margoras dasicxul qalaqSi ganabul mudam Tanmyol sunTqvas, zRvis monaberTan erTad rom acxreboda quCaSi siarulisas Tu axla, wignTsacavis WerqveS dadumebuls, winaTgrZnoba, uecrad rom ekroboda safiqralze da jer ver gaego, Tu ras mianiSnebda misi gaguduli zraxva, ra iyo Tavad winaswarsagrZnobi, raime didi sixaruli? moulodneloba? Tu kidev raRac ucxo, ucnobi, andac ukve naazrevi, magram daujerebeli!

terfidan Txemamde, sxeulis avliT, iatakidan Weramde, kedlebisa da Taroebis avliT, strofebisa da winadadebebis avliT is mTlianad am winaTgrZnobaSi Cativtivebuliyo da SfoTis SeumCneveli naperwklebiT xelisgulebic uxurda, maszed naoWebad rCenil xazebs dascqeroda, nuTu yovelive es, fiqrobda serafite, yovelive aqaa da yovelive esaa TviTon? xelebi kalTebze daisva, Tavisi iasamnisferi mosasxami Caigdo, skamis sazurgeze gadaafina da Rrmad CaisunTqa. simxurvale arc CasunTqvisas Senelebula, xerxemlis Cayolebaze Cauara winaTgrZnobis

Page 67: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

67

mouxelTebelma susxma, JrJolam kefamdec aqaCa da serafitem CaisunTqa isev – TiTqos ecada arqivumis damtverili papirusebisa da danatovar ambavTa, odebisa da amfibraqusebis, epistoleebisa da anabasisebis, doqtrinebisa da manifestumebis sityvaTa, aso-bgeraTa, sasven niSanTa, zmnaTa da yvela arsebiT – cxovel-saxelTa kvalisa da anabeWdis miqrobas, misunTqvas da mierTebas, TavTan misisxlxorcebas. am saRamo wams CaisunTqa da TiTqos dilis sunebi eCvena.

dilas gacis karze kakuni gaisma. atlasis zewrebSi monebivres ukve gaRviZeboda da Taflis

avSajans wrupavda. TavTan finikebi ewyo da Semwvari rvafexa, did sinze gadaxsnili. mzareuli Tu mobrunda, sxva vin unda iyos, gaifiqra da adga, wamosasxami Semoixvia da kari gaaRo.

saxlSi sinaTles Semoyolili dilis xalisiani suni Semowva. zRurblze Sav abjarSi gamowyobili pretori idga: – hegemoni gixmobs, axlave unda eaxlo, – Tqva man.

– xo mSvidobaa? – moemzade, me aq dagelodebi. – axlave, – wamosasxami moiZro, qitoni Camoicva da tunika, sastumro mosasxami daixvia da

sandlebi Seikra. mowesrigda da gasvlisas saxls moavlo Tvali, kedlebze dakidebul fardagebs, skivrebsa da Zoloebs, sasceno molebs, demonebisa da gmirebis niRbebs, Weridan Camownul Tokebze moqanave qoTnebs, grZlad Camozrdil mcenareebs da iatakze moimcime mtvers, – mzad var, – Tqva gacma, kari gamoixura da pretorTan erTad ezoSi gavida.

palmebs Soris gakidebuli saCrdilobeli gaiares da buCqnarSi CaSenebuli koxta auzic, qviTkiris RobeSi Casmul WiSkarSi gavidnen. kari mcvelebma gaaRes, mamasaxlisi, mebaRe da danarCeni msaxurebi bilikTan Segrovebuliyvnen, – male davrundebiT, – sityva daugdo gacma da pretors gaxeda.

gacis danaxvaze wiviliT wamoiSalnen kiriT galesil am banian saxlTan yovelTvis momlodine gogonebi, gaRebilni, Tmebdawnulni da Worfliani moTayvaneebi, – gaci! gaci! – atexes da ecnen, magram gzad pretorianelebi gadaeRobnen, kerpTan miaxloebis saSualeba ar misces. acremlebulebi, gamowvdili xelebiT win garRvevas ecadnen da isev maT sanatrel saxels imeorebdnen – gaci!

– miCveuli var, yoveldRe asea, – Tqva gacma, gogonebs xeli dauqnia, gaucina, kocna ugzavna. isini mTlad gadairivnen, gaZagZagdnen da gawikvindnen, – SeveCvie, SuadRisTvis ufro bevri grovdeba xolme, – gaci Ria etlze avida, gverdiT pretori daudga, aRviri moimarjva, – wavediT, – Tqva da cxenebs Solti gakra, mxedrebic cxenebs Seaxtnen da gaqusles. viRac dafeTebuli gamvleli kedels aekro zurgiT, viRacas gzac aebna, mxarze dadebuli kalaTi dauvarda, broweulebi gaepna, romeliRac karidan titlikana balRi gamovarda, imave karidan qalma staca xeli da ukanve Seagdo. saxlebis win, quCaSi gaSlil daxlebTan, qoTnebiT movaWreni, mewaReebi da danis mlesavebi, yasbebi Tu afTiaqrebi da gamvlelebi da kudamoZuebuli ZaRlic da tanadi legionariusic, gapranWuli meZavebic da gaugebrobaSi moyolili hinduc, qvafenilebze amtydar mtversa da buRSi, moTenTili mzeriT acilebdnen pretorianelTa lands, keisris dauswrebel autoritass da maT iRbalsa da kerps, orTvala Ria etlze mdgom gacs.

ezras rom aleqsandriis biblioTekaSi gavemwesebine, fiqrobda serafite, mZinare baCanas macqerali, sainteresoa, maSinac Tu gamtanjavda Cemi ucnauri fiqri? fiqri imisa, rom sityvadSTenili samyaro gars gvartyia uTavbolo wrebrunviT. iqneb iq amis dro ar meqneboda? serafite sagebelis kideze Camojda, isev winaTgrZnobis foriaqi ubnevda fiqrs da vera da ver gaego, ra ZaliT iyo igi gamowveuli. ras mianiSnebda. ezra ambobda, prokuratorma bevri ram iciso, ratom Tavidanve masTan ar mivedi? an iqneb mivedi da ar maxsovs? ara, amis ar mjera, mjera imis, rom igive adgilebi, xmebi da saqcielebi da es gauTavebeli sunTqvac isev da isev maxsenebs Tavs, sadRac miqreba da Semdeg isev modis, Tavs mawonebs TiTqos, mexsierebis mwvave eqoebiT mibrundeba, magram me ver gavixseneb im pirvel, sabediswero wams, roca gamoRviZeba viwye, roca TavSi dakargva viwye da arqivumSic gadmosityvebuli qveyniereba win gadameSala amdeni xelnaweris wyalobiT. ram mibiZga, yoveldRiurobas am kuTxiT davkvirvebodi, riTac axla vuyureb. arc is maxsovs, Cemi safiqralis sawindari ra iyo – vici is, rac vici, rom ezra aq araa, sicocxlis saidumlos Tu miagno da SesaZloa miniSnebanic damitova, magram jer araferi, iqneb raime saqmec ki darCa aq daumTavrebeli, ris sisruleSi moyvanac me unda SevZlo, magram rogor? nuTu is, rasac me axla vigeb, WeSmaritia? maSin ratom vSiSob, Tuki sworia Cemi Zieba, Tuki swor gzaze vdgevar? erTi da imave fiqriT vitkepni tvins da vici, rom dro arc ise bevri maqvs, Tumca jer kidev aris.

moridebulma kakunma arqivariusis fiqri gafanta. serafitem kari gaaRo. qvis kibeebis ZirSi, quCaSi, mebadurebi idgnen.

Page 68: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

68

– gaigeT rame? – Tqva serafitem. – jer veraferi, – Tqves maT. – aba ras moxvediT. – magitom ar movsulvarT, cota xanSi zRvaSi gavdivarT, mTeli Rame, dilamde viTevzavebT,

amitom gafrTxilebT, rom ar gvelodo. Tanac jer veravin veraferi gviTxra. – asec vicodi, – Tqva serafitem, – iRblianad iTevzaveT da amazec madloba, – karis mixurvas

apirebda, roca erTma mebadurma dauZaxa: – gvinda, rom cudad ar fiqrobde Cvenze, saqmis xalxi varT da sityvasac vicavT.

– hoda, madloba-meTqi, sxva ra giTxariT. – Tu pretoriumSi mogiwevs prokuratorTan Sexvedra, iqneb ori sityva Cvenzec Seawio, xom

ici dRedaRam vSromobT, ojaxebi gvyavs sarCeni. arqivariusma araferi Tqva, saxlSi iyo TiTqmis Sesuli, roca, – bodiSi, – daamata im mebadurma. – ra gaqvT sabodiSo, – Tqva serafitem, kari mixura. verc maT veraferi, gaifiqra, oTaxSi

Cumad gaiara, sarkmlis fardebi gawia, erTmaneTs gaaSora, mziT daTeTrebul qalaqs gaxeda, unda davelodoT, Jams unda davelodoT, fiqrobda.

– aq daelodeT, dagiZaxeben, – uTxra pretorma gacs da prokuratoris mosacdelidan gavida. pretorianelebi kolonadasa da aivanze dadiodnen. abjrebi da muzaradebi mzis anareklebiT

uprialebdaT gamqral fonze, aivnis iqiT samaradiso usasrulobiT rom gaSliliyo yovelTvis igive, yovelTvis iseTi, rogorc iyo, rogoric aris, naRdi.

ra unda, rom mibarebs, fiqrobda gaci, pirvelad var pretoriumSi, es xalxi mas elodeba? iqve Camomsxdari adamianebi gadaiTvala, krialosans rom atrialebs – abisinieli iqneba, kanis feri sxvanairi aqvs, is ori romaelebi arian, laparaki ar unda, kandidatebi iqnebian, togebze etyobaT, es albaT xuroTmoZRvaria an mxatvari an ar vici, magram me ratom mibarebs, mamaCemis rame Zveli ambavi xom araa? an anderZisa xom araferi gairkva? axperozi gagiJdeba, rom vetyvi, pretoriumSi viyavi-meTqi.

palatiumis kari uxmod gaiRo, momcinari saxis axalgazrda kaci gamovida, aseve TeTri togiT mosili. gragnili gaSala, Tvali daatara. gaci adga.

– dagvelodeT, axlave SegiyvanT, – Tqva kacma da or romaels palatiumSi SeuZRva, – Tqven ki mogvianebiT, – imaTac gauRima, danarCenebs. memgoni, es yvelas ase uRimis, gaifiqra gacma. Tavis adgilze dajda. SeiZleba senatusidan Camovidnen? o, es albaT arasdros morCeba krialosnis trials, ra qvebia netav? qarva? qarva iqneba aseTi oqrosferi da gamWvirvale. ZiZa gviyveboda Ziliswin zRaprebs, heliopolisSi rom qarvis jadoqari cxovrobso, gamaxsenda: „... da uTxra jadoqarma im biWs, rom Tu gamTeniisas qarvas ipovi, daakvirdi, ramdeni buzi an koRo iqneba SigniT, imdeni survili agisruldebao da biWic wavida heliopolisidan cxramTas iqiT, jadosnuri qarvis saZebnelad da erT tbas miadga, romlis SuaSi ulamazesi sasaxle idga, xolo sasaxlis garSemo sirinozebi isxdnen da galobdnen~. da kidev is, rom axperozma uTxra: „... odisevsic sirinozebs ar usmenda? – ki, odisevsi gemis anZaze mieba da ise usmenda, – ratom? – imitom, rom sirinozebis galobisgan mojadoebuli, wyalSi ar gadavardniliyo, – da odisevsi gadarCa? – ki, ulise gadarCa, – da is biWi? tbasTan rom mivida, wyalSi gadaxteba? – ara, is biWi ar gadaxteba. daiZineT da xval kidev mogiyvebiT~, – mere rom heqtorze vayolebdiT da aqilevsze da Cems xmalTan erTad Caxutebuls meZina. kargi dro iyo, Tumca rac maSin momxdara, xalxi iwyevleba, didi glova iyoo da im ambebis naxevarsac verc axla vigebT da arc mjera, roca amboben mamaCemi tirani iyoo da petrididec Rorebma SeWameso, legendebi yovelTvis iqneba da ai, Cemze rom sicocxleSive zRaprebs yvebian, es ki kaia – verTobi.

palatiumis kari xelaxla gaiRo, ori TeTrtogiani gamovida, maT isev is keTiladmomRimari gamohyvaT, – mobrZandiT, – uTxra gacs, – hegemoni gixmobT, Tqveni sakiTxi jer araa gadawyvetili, daelodeT, – krialosnianma Rrmad CaisunTqa da nela gamocala haeri, gverdiTmjdommac mousvenrad gadaigrixa TiTebi.

gaci prokuratorTan Sevida. Sevida da iqve dadga. dadga TiTqos raRac gansakuTrebulis uflebamosilebiT dajabnuli,

TiTqos am uxilavobis didebuli stiqia igrZno istoriaze beWdad dartymuli, risadmi krZalva da ridia saWiro. atriums axeda, rac jer ar enaxa, magram ar ukvirda ase pirdapir WerSi aWrili didi ardabagi, saidanac oTxkuTxedad moCanda cis nawili da wvimis wyali mis qveS, zustad imave zomis auzSi rom grovdeboda. ahyurebda ioniuri CuqurTmiT ayvanil svetebs, epistilionze rom Semdgara atriumis oTxive kuTxeSi, romlis garSemo palatiumis sivrces wiTlad moxatuli

Page 69: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

69

kedlebi ertymoda, erTmaneTSi gadaxlarTuli sartylebi, mooqrovili ornamentumis sqeli zoli. gaci erTgvari TavSekavebuli moridebiT ucqerda palatiumis arqitrabsebs da ori svetis axlos abjenil keisris qandakebas, samxedro aRWurvilobiT daxvewilsa da Zlevamosils, marjvena xeli visac gaewvdina.

mZimedve dawvenil magidasTan SemaRlebuli kaTedra idga. – axlave, – Tqva keTiladmomRimarma, mopirdapire karSi Sevida, oTaxidan prokuratoris xma

moisma, boxi, – miviReb, kargia, – xmis gamoyolilma nabijebma ufro aaRelva gaci, magram roca tanmaRali da togamosili hegemoni Semovida, gacma ucnauri Sveba igrZno, gulis dartymebi erTmaneTs mieyara, muxlebi moubuJda.

– imdeni saqmea, veRarafrisTvis vicli, – Tqva prokuratorma, – modi aq. gacma Tavi daukra da miuaxlovda. – gagikvirda albaT, rom dagibare, sasixarulo ambavia, es ufro gagkvirvebs, Seni saxeli Sors

gavarda, romSic miaRwia, mowveva miiRe. – romidan? – gakrTa aqtiori. – werilia Sens saxelze, senatusis konsulis meuRle romSi dass mfarvelobs. mogexseneba,

keisarma erTi wlis win marsis velze xis amfiTeatroni aago, iq gixmoben warmodgenis gasamarTad. ramdeni wlis xar?

– ocdaTerTmetis. – mSvenieria. gaci sasiamovno burusSi gaibna, o, RmerTebo, Tqvenamdec amovida Cemi dideba, ezmana gonSi da

hegemons naTamaSebi TavmdablobiT arida saxe. – aha, esec, Teatronis xelmZRvanelis werilia. gacma gragnili gamoarTva, – „gvaqvs pativi sagazafxulo luperkaliaze Tqveni dasi CvenTan

moviwvioT romis scenaze speqtakulumis gasamarTad, honorariussa da danarCen pirobebze adgilze movilaparakebT. Cveni moZebna am misamarTze SeiZleba. geliT~. – epistoles qveviT xelmZRvanelis xelmowera da misamarTi iyo.

– batono Cemo, – Seamxanagda gaci, – miniSnebuli rom araa, ra undaT? Tan Cven dasSi ocamde adamiania. msaxiobebis garda scenis muSebi, mxatvrebi, meniRbeebi...

– dinjad ymawvilo! mokvda kaci. sunTqva Seekra. – xom ar gaviwydeba sad imyofebi?! – hegemoni kaTedraze dajda, – waxvalT yvelani, xarjebze

Tqvens gareSec nafiqria, Cemi kaci gagyvebaT da gaiTvaliswineT, romSi tragedia ar uyvarT, TviTonve SearCevT rames, mamaSeni iamayebda, rom TviT hegemonis pirispir, pretoriumSi dgaxar, amitom dinjad balRo, dinjad.

– neba miboZeT, – CaisunTqa naoflarma, – mamaze gkiTxoT. – ra? – ar vici. yvelaferi. – anderZi? – Cven maSin patarebi viyaviT roca mokles, sadaa damarxuli arc viciT. – arc me. Znelia oci wlis Semdeg ramis garkveva, maSin sasaxle daiwva da daingra, nu Seawuxeb

mis neSts, iyos iq, sadac asvenia da nurc Tavs datanjavT, – prokuratori adga, – togis wiTelzoliani kalTa gadmoiswora, – Tavisufali xar.

palatiumSi is keTiladmomRimari Semovida, gacs karisken uxmo. gacma Tavi dawia da mobrunda, karSi gasvlisas erTxelac gaagdo zurgsukan metiCruli xedva – prokuratori mardi nabijiT gadioda. oci da ocdaori wlis winandeli ambavi ki ara, fiqrobda is, tiberiusis dros mec axalgazrda viyavi, mamamisi rom boginobda. kolonadaSi gavida, pretoriumis kohortisi Seamowma, keisrebi amindiviT icvlebian, ganagrZo fiqri, xarbi tiberiusi, nabiWvari kaligula, RvTaebrivi klaudiusi, mTeli maTi laSqrobebiT, ganswavlulobiT da garyvnilebiT yelSi maqvs amosuli, an es provinciac viRas axsovs. prokuratori gaCerda. moajirs daeyrdno, Ria kars iqiT misi palatiumi moCanda, atriumis svetebTan mdgari keisris qandakebac, am wiTur SeSlils uTqvams, viRacasTan saubrisas, imas raRac leqsi waukiTxavs – dae, roca movkvdebi cecxlma STanTqos qveynierebao da am SeSlils dauyolebia, – ara, sanam cocxali var, axla STanTqoso! vai, rom romis dawva ganizraxa?! izams. sami wlis win gaxda keisari, lawiraki, adamianTa beds sazRvravs, Sen xom Sepyrobili xar! rogorc Seni winamorbednic. atriumSi Sevida, qandakebis qveS dadga, aaTvaliera, fiqriT aesaubra: Sepyrobili xar, aba ra, senatusSi sityvas rom simReriT warmoTqvam, sxva ra

Page 70: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

70

giwodo? auzis kideze Camojda, Tavze gadaisva xeli, tutucno, bedad samyaros saidumlo TqvenTvis araa cnobili. kaci mas male amoxsnis da maleve mova CemTan.

keTiladmomRimarma Caaxvela. Semosuliyo da moSorebiT idga. – kidev vinmea? – Tqva prokuratorma. – is abisinielia, ori kviraa rom audiencias iTxovs da is oqromWedelic, male samxaris droa. hegemonma saxeze xelisguli Camoisva, nikapi moifxana, wlebis ganmavlobaSi rasac ar moklebia

ZarRvi, – vinc ginda, is SemouSvi, – atriumis auzSi mtevani CaaTamaSa. axperozis saxli margoras mTiani qedis maRlobze mimaluliyo, palmebsa da Sefenil banian

saxlebSi. zRvis gamWvirvale yure moCanda da moxsnili qviSiani sanapiro. bavSvebi darbodnen, niJarebsa da kiborCxalebs agrovebdnen.

gacma karze daabraxuna. – mobrZandiT, – gauRo kariskacma, – magram Tqveni Zma... Zmam xeli kra, ezoSi Sexta, baRSi Seirbina, saxlSi Sevida, – oTaxSi aravin iyo, isev qali hyavs,

qveviT iqnebian. saxls Semourbina, qveda bilikiT zRvis mxares gasul ardabagian oTaxTan Cavida, magnoliebis xeivnis qveS. Tavi ar tkiva am sunSi? dahkra fiqrad da Sexsnil karSi feTianiviT Seqanda.

sakmevelis suni eca. iatakze dayril samoselSi, doqebsa da fialebSi frTxilad gadaabija, – sad xar e, gaci var! vinme gyavs?

– modi Tu moxvedi, – gaigona Signidan. Sesasvlels dakidebuli fardagi faravda, – modi, ras imalebi.

gacma fardebSi Seyo Tavi. – ra katasaviT meparebi, Semo ra, – grZeli TmebiT, aTleturad awyobili axperozi, ilionis

gmiris ieriT sawolze wamomjdariyo. gverdiT SiSveli gogona ewva, Camoklaknili Tmebi yurebsukan visac gadaewia, – Cemi Zmaa, Sebertyilia, – akoca lamazmans, loyebi rom aswvoda gacis Semyures.

– iqneb, – Caecina gacs, – cota mogvianebiT? – feri ar gadevs, – axperozma finiki CakbiCa da lamazmans yurebze akbenina, – ra xdeba? – gaafren, iseTi rame unda giTxra, gainZeri, rame qeni, an gareT gamo, an es mzeTunaxavi gauSvi. axperozma gogonas uCurCula. lamazmani loginidan atitvlda. – au, – amouvida gacs viwro welisa da daatmebuli ZuZus danaxvaze. turfam msunagi mzera miartya da wagdebuli gavis TamaSiT Cauara gverdiT. – ra qalebs iTrev, saRol Zmao. axperozi sagebelidan wamoiwia. navarjiSev, dakunTul tanze mzis ruji dacxromoda, – qalebi

arafer SuaSia, Tu gonebiT cxovrob, cxovreba komedias emsgavseba, Tu grZnobiT – tragedias, unda airCio, ras apireb! tragikomedia Sayiria. Tqvi, ra xdeba?

gaci bambukis skamze dajda, fexebi gaSala, finiki aiRo, – ici, axla saidan movdivar? – saidan? – pretoriumidan. – raa? – ho, prokuratorTan viyavi. romSi mivdivarT, ai, mowveva gvaqvs. – moica, wynarad, prokuratori ra SuaSia, an marto ratom iyavi. me rad ar miTxari? – baliSze

gadawva. – ra ar giTxari, amwams magis pretori damadga, wamiyvana da veraferi movaswari, Sevedi da

TviTon mimiRo. – marTla? – aba? atriumidan gamovida. egeTi atriumi aqvs, Zaan lamazi da ai, esaa, – gacma gragnili

gadaugdo, – waikiTxe. axperozma epistole gaSala. waikiTxa, – aq marto Senzea laparaki, – gawyra, gragnili iatakze

daagdo, – Tavis fasi rom ici, kargia, magram cotaa, moTxovnilebiTac unda sargeblode. – sadac me, iqac Sen! Tvis bolos romSi unda viyoT, luperkalia iwyeba. romi! aRiareba! fuli,

dideba, SeiZleba keisaric daeswros, prokuratoris kaci gagyveba da ukanac Camogviyvans. dafiqrdi, ra ambebia da ra xalxia Careuli.

– kidev rao. pretoriumSi ra naxe, – gamwarda axperozi, sulSi ukbina krazanam. – meti ra unda menaxa.

Page 71: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

71

RvarZlianma Rimilma axperozis saxe damanWa, kbilebis boRmiani miWeriT roca ekunTeboda ybebi.

– egre nu miyureb, – Tqva gacma, – TiTqos parisi viyo da elene mogtace. damcini? fulze ar ifiqroTo, mTeli dasi CaxvalTo, gasamrjelosac iq mogvcemen da SeiZleba neronic vnaxoT da es rasac niSnavs, albaT xvdebi.

– mamaze araferi hkiTxe? – ki, meTqi saflavi sadaa da ar viciTo. ra dros egaa! axperozma ardabagSi gaixeda – naTel WrilSi zRva irweoda, – me ase ar mawyobs, – Tqva mWled. – ra ar gawyobs. – jer xelSekruleba unda gaformdes. Sen marTla romis moqalaqe xom ar ggonia Tavi,

Cveulebrivi aqtiori xar da Tu pretoriumSi ase geZaxian da prokuratorebi piradad gaZleven mowvevebs, me Cemi pirobebi maqvs.

– axla ar SemSalo! ar ginda marsis velze? amfiTeatronSi? romSi gveZaxian SeCema, sxvagan ki ara. geubnebi, me wagiyvan, rac ginda, is davdgaT.

– Seni wasayvani araferi mWirs. – ra SuaSia. – TavSia! Senze yvelas garekili aqvs, ise cxovrob, TiTqos vinme patriciusi iyo da ise iqcevi,

TiTqos warmateba mxolod Seni damsaxurebaa. – Sensas ar gadadixar xom? egeTi ra gewyina... – giTxra, ra mewyina?! – ficxad wamoxta axperozi, gacic akrTa, win azrdil Zmas Sexeda

dabneulma, quTuTo auTamaSda, ra da mTeli cxovreba, gaifiqra axperozma, rom Senze ufrosi Zma meore var, ai eg! saxeSi Sescina da Tqva: – araferi, ubralod, ar vapireb rom mTeli cxovreba Crdili viyo.

– Tu egrea, mec momismine, – Tqva gacma, TiTqos sascenod moiRera yeli, – vidremde waval, maTqmevine oriod sityva, pirSi getyvi rasac Senze vfiqrob, rom mxolod iboRmebi da qalebs icvli, mere ra, rom ase moxda? rom me damibares, werilSi arcerTis saxeli weria, ram agSala, Se Suriano! jer gvian araa, romi, konsulebi, senatorebi, ufro magari qalebi. ara? aseTi dro SeiZleba meorejer arc dadges. dRes dasi unda Sevkribo, maT ver gavawbileb. moifiqre.

gacma cotac ayovna da karisken wavida. axperozi pirdakruli ucqerda Zmas da misi pirdakruloba is Txeli zRude Tu iyo, romlis

iqidan yovel wams SeiZleboda amonTxeuliyo RvarZliani sulisreva. – Secdomas uSveb, – Tqva gacma, – patriciusiviT me vcxovrob? Tavs Sexede. Svilic rom ar

gaxsovs, rom miagde da aRar uvli, emalebi, Cemze rames rogor ambob. – mokete, Seni saqme araa, baCana miyvars me. – hoda, Tu... – mo! ke! te! – hoda, Tu giyvars, tvinic gaanZrie, – gamoxeda gacma da gadmoxeda TiTqos zemodan, – qali

miatove, magaze arafers vambob, magram bavSvi? – nu filosofosob. – filosofiam ra icis, SuRlma sadamde SeiZleba Zmebi miiyvanos, ai Turme, rogor gwyinda,

bavSvobaSi rom Cemi xmliT ar gaTamaSebdi, ras vifiqrebdi, mSvidobiT. – midi, midi! – miaZaxa wasuls, – magrebi xarT. neroni kargad gaerToba Sennairi TojiniT, ra

sasaciloebi iqnebiT ori riJa romis cirkusSi? – sarkastulad gaicina axperozma da kunapetiviT Savi Tma xeliT aiqoCra.

gaci Cqara gavida oTaxidan, meore oTaxidan, saxlidan, magnoliebis xeivnidan, baRidanac, sadac kans mziT itrusavda titlikana qorfa, TvaldaxuWuli verc rom amCnevda aqviTinebulsa da gulnatkens, gagdebuls Zmis saxlidan.

baCanas gaeRviZa. Tvalebi moisrisa. – gaiRviZe? – mieTbila serafite, – gemrielad Tvlemdi. baCanam daamTqanara. sawolidan wnika fexebi Camoyo, qalamnebi moiCoCa, – sizmari vnaxe, – Tqva

TavisTvis. – ra naxe? – viTom ori xari iyo guTanSi Sebmuli. mec mindorSi videqi da is xarebi xnavdnen. magram erTma

bevri moxna, meoremac moxna, pirvelma xarma ki urqina. meoremac urqina, iq xorblis TavTavebi

Page 72: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

72

gaizarda, bevri, mTeli mindori gayviTlda da im xarebma ki erTmaneTi rqebiT mokles. cudi sizmari iyo. me gaviqeci.

serafite gverdiT miujda, – kidev gaxsovs rame? – dedasTan gaviqeci, navSi CavjeqiT, zRvaSi ki omi daiwyo, wyalSi meomrebi iyvnen yelamde

CaZirulebi da xmlebs iqnevdnen, me da deda navidan ar CamovsulvarT, isini ki CaiZirnen da wyalze samkaulebi amotivtivda. dedam Camixuta, irgvliv ki yvelaferi gaTeTrda da Sen gamoCndi, viRacas elaparakebodi Cemze. is samkaulebic gaqra, marto me, Sen da is kaci iyo, Sen rom elaparakebodi, deda ki TiTqos yvelgan iyo irgvliv, magram me veRar vxedavdi, mxolod vicodi rom aqaa da vuyvarvar da gameRviZa.

– morCa? – a, kidev isa, – baCanam qalamnebi Seikra, – viTom ukan gamovixede da zRva aRar iyo, magram

labirinTiviT gamoCnda derefnebi, TiTqos iqidan gamovedi, iq erTi qali idga sulmTlad SiSveli da tanze zeTiviT raRacas icxobda. erTi msuqani kacic iyo – miwaSi iCiCqneboda da raRaceebs Wamda, erTi abjrianic davinaxe, is abjari gaixada da miwaSi Cawva da iqidan kidev erTi kaci amovida, is ori xari amoiyvana, magram TviTon nawilebad daiSala.

– SegeSinda? – sizmarSi ar meSinia xolme, vici, rom sizmaria. – saidan ici? biWma mxrebi aiCeCa da xelmeored moisrisa Tvalebi, – ra vqnaT? – Tqva Cumad. – unda davelodoT, – Tqva serafitem, – cota xani kidev unda davelodoT, beduinebma jer

veraferi gaiges, verc mebadurebma, vnaxoT boSebi ras gvetyvian, Tu araferi da mere me vici, – saxe karisken Seabruna, fiqrs mieZala, yrma sizmrad TiTqos imas xedavs, manamde rac iyo, TiTqos manamde yofnis xmebi rac damdevs, TiTqos simboloebiT eCveneba biWunas ganvlili dro, ganvlili sityva – ase nacnobi CemTvis, is labirinTic, misi gmirebic da misi bedic, magram is siTeTre raRaa? da vis SeiZleba vesaubrebode? prokurators? ezras? vis?

– ginda xate-meTqi da ar xatav, – Tqva serafitem, – ginda marTla? mogcem papiruss da daxate, an...

– ho, ho, – axalisda biWi, – momeci rame. davxatav. serafitem magidaze carieli papirusebi dado. mokle daSna qarqaSidan amoiRo, kalams wveti

wauTala da samelnesTan erTad iqve gaaCoCa, – modi, frTxilad Caawob da aq, – papirusze mianiSna, – rasac ginda daxatav, Tu wveti wagitydeba, miTxari da kidev gagiTli.

– rogori mokle daSna gqonia, – Tqva baCanam, – tarze rom feradi qvebia, Zvirfasi Tvlebia? – ho, Zvirfasi Tvlebia, – serafitem tariT moabruna daSna, – es almasia, – miuTiTa erT

spekalze, – es safironia, es zurmuxti da aq ki iagundi, xedav, mooqrovilicaa, qarqaSis buniki ki vercxlia. bunebaSi oTxi Zvirfasi Tvalia: almasi, safironi, zurmuxti da iagundi, rogorc oTxi stiqioni: haeri, wyali, miwa da cecxli, – mokle daSna qarqaSSi Cado, qamarSi Seinaxa da karzec Zlieri braxuni daesma.

baCana sagebelidan Camovida, kuTxeSi dadga da TaroebSi Seimala. – ras imalebi? – Tqva serafitem, – aki ar meSiniao, – kari gaaRo. quCaSi boSebi idgnen. is

TvalpranWia boSa qalic kibeebTan. – moxvediT? – serafite safexurze Cavida, – ra ambebi? – ar SemogviSveb? – gaucina qalma. – ra gaigeT-meTqi. – samwuxarod jer araferi. – saerTod veraferi? – jer ara. – aba rodis. gaisad ipovniT rames? – nu gawyrebi Seni uJmurobiT, – kibeebze amovida qali, – gulsunda aq aravis smenia, Seni

varskvlavTbiWunas dedas TiTqosda aravin icnobs. – naxvamdis, – Tqva serafitem, kari moixura. – nu gagviwyrebi, – karsukan xmamaRla daiZaxa qalma. serafite braziT Semobrunda. saxeluri Zlierad moqaCa, karic moglija TiTqos, gamoaRo

ZaliT, – ra dagemarTaT yvelas! – gareT gavida. boSebma ukan daixies, – erTi ram gTxoveT da ra yvelam piri SekariT! moSordiT aqaurobas da Zebna ganagrZeT, esaa Tqveni madliereba? midiT, he!

boSebi daibRvirnen. qalmac Tvalebi moxuWa, ukan-ukan gavida.

Page 73: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

73

– ho, ra iyo! Tqve marTla unamusoebo. metis Rirsi var, araferi xeiria Tqvengan, – kibeebze amobrunda serafite. qalic amoyva, Semoabruna, loyaze daado xeli, yelze Camoucura da akoca.

– miyvardi, – Tqva mxned, – magram TiTqos aRar maxsovs rodis da marTalic vyofilvar, rom Sennair uJmurs ar Sevakali Tavi, rac SegveZlo vqeniT, magram Sen Tavis garda gana rame gaxsovs? mogviteve, mwignobaro, metis Rirsi me var, Sen ki ara, – aRar akoca, gauRima ise, Tavisuflad, uTvistomod da kibeebi Cairbina. misnairebs Seeria da wavida.

wavidnen, fiqrobda axperozi, gaemgzavrnen da Cemze kacma ara Tqva, sad ario. Zalianac kargi,

dro gava da inanebs, rom uCemod wavida. is rCeulia da me ra?! is ostatia da me ra? wavidnen da iyos ase, rogorc aris, dedis gamorCeuli Svili arc erTi vyofilvarT, magram dRes Turme asea, erTi yofila gamorCeuli da saTayvanebeli da meti aravin.

axperozi sanapiroze moabijebda. samosis kalTebi aewia. iqve mebadurebi idgnen. – e, SexedeT, – Tqva mebadurma, navis qimze ijda, – es is araa? – gacis Zmaa, ki, – meorem bade amoqaCa zRvaSi CaWimuli. – rogor moseirnobs, – mesamem navi Seacura, welamde Sevida wyalSi. – gamarjoba xalxo, – movida axperozi. – RmerTma gamarjveba mogces, – miesalmnen mebadurebi. – daiWireT rame? – dRes bevri veraferi, Tqven ki erTs mogarTmevT, – mebadurma navidan Tevzi amoiRo,

danarCenebs daanaxa da axperozs gauwoda, – TarTia, – Tqva amayad. – madloba, magram ratom wuxdebiT, – Tevzi gamoarTva. meore mebadurma navSi kalanCxa moZebna,

amoiRo da axperozis TarTi Sig Cado. – ai esec, – sxva mebadurma kidev erTi TarTi Caudo kalanCxaSi, – gacs uZRveniT. Cven zRvis

xalxi varT, yovelTvis siamovnebiT gicqerT, yvelas uyvarxarT. – madloba xalxo, gaci romSi gaemgzavra, amitom orive me damrCeba. – Tqven? darCiT? – davrCi. madloba da aba, yoCaRad. – bednierad. axperozma kalanCxa moigdo da gza gaagrZela, uSualoebi arian, gaifiqra da danasaviT Seeso

uknidan monasmeni... magrebi arian, gaci magaria, esec magaria... esoboda da Cxvletda, sakuTari sulispwkena amwarebda, Zmis saxeli rom gaesoboda azrSi, momwuxrebul gulze aso-aso dalursmnuli.

sanapiroze meqaravnes aqlemebi daeyenebina, zRvaSi Sedioda sacuraod. saxlSic male aval, gaifiqra axperozma, dRes marto minda viyo, Rame ki vnaxoT, SeiZleba

gaverTo sadme, aqlemebs gascda da gascda Tu ara, imavdroulad, mouWra yuri qalisa da bavSvis nacnobma xmam:

– de, naxe ramxelaa kiborCxalaa, niJaridan iyureba, – wyalSi icqireboda patara biWi. – aq modi, baCana! ar dasvelde, – dauZaxa dedam. gadayiravebul navs miyrdnoboda. adgilze daqvavda axperozi, eldam dasca guliT smenamde, gulsunda da baCana, Tqva Cumad da

momwuxarda undod dazafruli, xom vuTxari, muceli moiSale-meTqi, ra vqna? nabiji frTxilad gadadga, meorec daayola, aaCqara, palmebSi Sevida, ver mxedaven, aq ver daminaxaven, ras vakeTeb, Tavi ezizRa palmis tans amofarebuls, naxevari saxiT gamoxeda qalsa da bavSvs, rogor gazrdila Cemi biWi, tyavis RvedebiT daeWira tvinze daRrRnili fiqri, me ar mindoda Svili ase uazrod, oci wlisa ra ojaxis Seqmnaze vifiqrebdi, oci Tu ocdasami, ra mniSvneloba aqvs, mivide? ara – meSinia? ar vici. ra memarTeba. axla misvla ar SemiZlia, ar vici qalaqSi Tu iyo, wadi-meTqi margoradan, fulic miveci, ar wasula. Tevzebiani kalanCxa xelidan gauvarda, zurgiT aeweba xes, suli da sxeuli Seekra, tunikas qamarSi Cakiduli qisa amoiRo, ramdenia? drahkanebi xelisgulze gadmoi-yara, sakmarisia, rogor mivce? mebadurebi.

navebTan miirbina. – Zmebo, ai, im aqlemebs iqiT rom amoyiravebuli navia, xedavT? – mobrundi? – Tqves mebadurebma. – saqme maqvs, im navs xom xedavT? – ki, qali da bavSvi roa, magaze ambobT? – mebadurma xelbade moWima. – Zmurad, Tu SegiZlia raRac gadasce, oRond ar uTxra, rom Cemganaa. – razea saubari, rogorc ityvi.

Page 74: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

74

– ai, es qisa wauRe, ar vici vin iyo-Tqo – uTxari, Tqvenze miTxra, rom mometanao, – axperozma qisidan erTi drahkani gadmoagdo da gauwoda, – ar miwyino es...

– gekadreba? ra saWiroa, – mebadurma qisa gamoarTva, is erTi monetac Sig Caagdo, – axlave waviRo? – axlave. aq gelodebi. mebaduri deda-Svilisken wavida. iqve mimaluli axperozi mebadursa da qals uyurebda rom

saubrobdnen, bavSvs rom xeli dauqnia dedam, man rom moirbina, rom laparakobdnen, mebaduri rom ukan gamobrunda, aqlemebs gamocda da movida.

– ra qeni? – miveci. – Tqva rame? – gaukvirda. rac damabare, is vuTxari, RmerTebma gamogvigzavneso, aqeT-iqiT iyureboda – meTqi

iq Cvenebi arian, Tevzs viWerT-Tqo. wamovedi. egaa da eg. – Zma xar. mec dagWirdebiT rodisme. – Sen kargad iyavi. – mSvidobiT Zmebo, – gatrialda axperozi da gaiqca. sanapiroze garboda, TiTqos qviSebze mosdevda vinme, ukan arc iyureboda, dakargvas lamobda,

TiTqos damalvas, Tavis Svilisadmi, am jer Camouyalibebeli da mtkeni sityvisadmi danaSaulis grZnobis moTlas, gamodevnili mdevarsgan mowyvetas, fiqriTa da myvirali viakinTiT daSanTuli natrobda bnels, rom veRaravin miagnos, rom yvelas miaviwydes, rom daSTes! umwed nacemiviT miusafari is garboda, da garboda didxans, ufro didxans, vidre SeeZlo warmoedgina, vidre Zala eyofoda da garboda kidev.

wignTsacavis daunjebul siCumeSi, serafite manuskriptums kiTxulobda. baCanac skamze

mjdari kalmiT TamaSobda da... rodisRa wamiyvans dedasTan, gaifiqrebda yrma. xom miTxra, unda davelodoTo, aRar gavida dro?.. papirusze mzesa da mTvares xatavda, galereebsa da meomrebs, Tavis dedas da Tavsac, axal perangs, Was. daxatavda da arqivariusisken aaparebda Tvals da mis siCumesa da dafiqrebaSi Tavisi Suagamyoli xedviT xedavda – rogorc ankara wyalSi atanda mzis sxivebi da erTi meoreSi gardatydeboda, TiTqos iseve atanda am kacSi yovelive baCanas irgvliv, yovelive am qveyanaze, fiqri Tu grZnoba, unari Tu moTmineba, siyvaruli Tu nebisyofa da qveynierebis damyoli daZabulobis dausrulebeli STabeWdilebanic. am wams serafite misi yvela imedisa da natvris gamWvirvale Sesakreblad gamoiwna da is uxvi simdidre, simamace da erTguleba, rasac am adamianis iersaxe mieRo, Tavisi iasamnisferi samoseliT TiTqos baCanas win saamo surnelebiT Semopneuliyo arqivumis mruded miyuCebul sacavSi, im samyaroSi, rasac yrma Seefara, enugeSebina da miexvedrebina, rogorc ori dRis win moedanze serafitesTan Sexvedrisas, rom raRac didi sixaruliT, andac saswaulisadmi bavSvurad mimndomi TvisebiT, moulodnelad gauTbeboda guli.

yrma samelneSi awobda kalams da papirusze xatvas agrZelebda. serafite ki TiTqos enamocaruli, cali xeliT zardaxSaze dadebuli, raSic ezras werilis SfoTi borgavda, meoreTi ki papirusebze da manuskriptumebSi moqeqili, fiqris uRranSi ikvlevda gzas. misi fiqri da simartove, misive Tavzardamcemi aRmoCenebiT gajerebuliyo, roca jer Tavsac ar utydeboda, rom TiTqos gardauvalobis pirvandel mizezs miakvlia, mainc imedovnebda, rom Tu verc im qurdbacacas meSveobiTac veras ipovnida, maS, saboloo gza pretoriumSi miiyvanda, prokuratorTan audiencia CemTvis araa rTuli, fiqrobda is, ezras werils waviReb da yvelafers vetyvi, vetyvi rogor avirie, rogor amebna azri, cxovrebis igiveobas rogor Cavakvirdi da bevri bzaric vipovne, napralebi, da mivxvdi Tu ra aris da ra SeiZleba iyos es Savi mtveric am TeTr sivrceze mopneuli. ho, es Savad nacrisferi mtveri, qalaqis quCebsa da yovel bilikze sasicocxlod mofantuli, saidanac Cveni margora ayudebula rogorc pirquSi xilva, odesRac SiSveli, sufTa da mSvenieri, axla ki mogonebebSi rCenili. vetyvi, Tu rogor damesmis momabezrebeli sunTqvac, yovelwams da yoveljerze rom mesmis CurCuli da xmauri, rogor micocavs unugeSo derefani, micocavs sadRac Sors, sadRac siRrmeSi, rogor gavdivar aRreul dros da amave droSi win rom damidgeba Sori warsulis amonaSeni kedeli. rogor vcdilob, rom biWunas deda vapovnino, man ki amoisunTqos da gadarCes ukve daRupulTa modgmac, Tuki jer SeiZleba maTi gadarCenac, raTa mtveri dawdes da tkivilebic gaqrnen samudamod. eh, margora, margora, nuTu gamoRviZeba aRar geRirseba?!

margoraSi, quCebsa da moedanze – qebiTa da siamayiT, sinanuliTa da gulwrfeli sixaruliT, rac bevri margorianelis yofasa da sakuTari mniSvnelobis simdidres warmoadgenda kacTa

Page 75: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

75

bediswerisa da ocnebebis dedaqalaqis ganurCevlobaSi, riskenac qveynierebis yvela gza miiwevda – erTmaneTs eubnebodnen, rom gaci da misi dasi, TiTqmis weliwadi rom margoraSi ar dabrunebula, axla Camovida, guSinRamiT da xval moedanze didi zeimi gaimarTeboda, rom romSi sayovelTao aRiareba moipova da warmodgenas keisaric wvevia. pirveli kaci gamxdara gaci, mis sapativcemulod gladiatorTa saCvenebeli gamosvlebic ki moewyoo da meufis karzec ki miucia warmodgena da marsis velzec Wyletva iyoo, Sua wveulebaze keisars Turme `eneidas~ ukiTxavda zepirado, rogorc vergiliusi avgustusso, gadaurevia yvela. vardis foTlebs ayridneno, gacimania dawyebula romSi – kapitoliumis taZarSi, dResaswaulze leqsebi warmouTqvams, iupiteris sadidebeli da ianusis Carazul karibWesTan dafnac daudia simbolurad, rom omebi Sewydes, ris Sedegadac Tavad konsulma moiyena kuadrigaze da TeTr cxenebSi Sebmuli Ria etliT SeuyvaniaTo triumfalur TaRSi, TiTqos optimus maqsimusi yofiliyo gamrjvebuli, senekasac Sexvedriao, keisris gamzrdels da maT saubars calke furori mouxdeniao, xmebi dadis, es calke warmodgenad Rirdao.

viva gaci, ambobdnen margoraSi, saxeli gauTqva Cvens qalaqs, viva! moedanze muSebma xvalisTvis mzadeba daiwyes. Teatronis gamarTva, dekoris awyoba. SuadRes ki gacis karze axperozma daakakuna. gaci iatakze dayrili tyavis samgzavro

xilindarebidan samoselsa da sxva nivTebs alagebda. oTaxSi Savtuxa piradi mcveli Semovida. – Tqeni Zmaa. ra vuTxra? – aqamde unda geTqva saxlSi araao, awi ra? movides, – naCqarevad moxika xilindarebi da

amoyrili samoseli, toga, sandlebi, mooqrovili dafnis gvirgvini da ferad Zewkvebze mibmuli amuletumi.

– bebero? – axperozi Semovida, xelebi gaSala. – daje, modi, – fexiT skami gauCoCa gacma, – dalev rames? rogora xar? – sagebelze gamogorda,

– Tu ar gewyineba, viwvebi, RamenaTevi var. – guSin Camosulxar, gavige, – dajda axperozi, – meTqi gavuvli, vnaxav. – Rame CamovediT. kargi Rvino maqvs – ar dalev? iqidan Camovitane. – modi ha, Seni Camosvla aRvniSnoT. – mandvea, Sens ukan Taroze, daisxi, nu amayeneb, wedac mandaa. –iyavi, iweqi, – axperozma Tarodan gawvrilebulyeliani doqi aiRo. mucelze loyebdaberili

baxusi exata, yurebze yurZenCamokidebuli. ori Tixis wedac Seavso. – ara, me ar minda, Sen dalie, – Tqva gacma. – marto xom ar davlev? – weda Zmas daudo sageblis Ziras, xiraulze, – odnav mainc mosvi, aba,

gagvimarjos, – sasmisi dacala, TiTebiT tuCebi moiwminda, – zRaparia, moyevi rame, daaCoqeT iqauroba? – kidev daisxa.

– Sen ras Svrebodi? – arafers. – kargad gamoiyurebi. – Senc. Tqvi rame. marTla naxeT keisari? – me vnaxe. – mere? – araferi, TviTon amovida scenaze, mere magasTan Rreoba gaimarTa. – orgiebi? – warmodgenas warmodgenaze vTamaSobdiT. `antigone~ davdgi. – yoCaR! – ho, aba? xval erT nawils aq viTamaSebT. oTx TveSi ukan mivdivarT, mowveva gagvigrZeles.

magra uyvars sanaxaobebi, TviTonac msaxiobobs. – vin? – vin da neroni. – mere? – ra mere, axla unda rom xuTwliani TamaSebi daiwyos, mZime droa, amis garda cirkusSi

qristianebs axocinebs. – visa? – seqtaa raRac, mec ar vici zustad. – da senekas Sexvdao, Senze rom Tqves...

Page 76: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

76

– Sen ra imasaviT mogdis, – gaijgima gaci, – erT saxelganTqmul mocekvaves rom hkiTxes, koncertze fransua moriaki Tu eswrebodao, ra vici, batono, iq moriakic iyo da admiralico, senekac iyo iq da yvela.

– vaa. – ho, iupiteris qandakebasTan leqsebi da odebi, qeifebi da orgiebi. – yoCaR, Zmao, yoCaR. da es, – tanze epwkina axperozs, – da es miTxari, antigones Sen TamaSob? – aba sxva vin? – da... Cemze rame xom ar gifiqria. – ra unda mefiqra, Tu ginda CaerTe, ginda kreoni iTamaSe, ginda nebismieri sxva. me ar giSli. axperozs xeli aucaxcaxda. wedaSi Rvino Seirxa, pwkenam gulamde CauRwia. – is dro aRar aris, jigaro, roca gexvewebodi, – gacma Wers axeda, fexebi erTmaneTs gadaawyo,

– axla sxva droa, dRes me var pirveli romSi da margoraSic, Senc SegeZlo, magram ar qeni. gaixa axperozi. weda frTxilad dado. adga da gavida, – me wavedi. aba, kargad. gacma Tvali gaayola, – daimaxsovre, Se bnelo, – miaZaxa wasuls, – Seni bralia yvelaferi! Seni

adgili ukve sxvam daikava da me muxlebze ar dagidgebi, dro aRar mrCeba, rom gexvewo, xom miiRe rac gindoda?! hoda mococxe aqedan, Se Razo Sena!

amas ar SegarCen, gaifiqra axperozma, egeTi axvari rom gaizarde, magra daisjebi, – Sen kide gamatare ra! – wverosan axmaxs xeli kra, – kai kaciviT rom damideqi, – gareT gavida, WiSkari gaaRo, qviTkiris Robes gascda da wavida.

saxlTan momravlebuli gogonebi gakurdRldnen. axperozma qvafeniliani daRmarTi Cairbina, gzajvaredinze gavida. xval antigone unda

iTamaSo? Sen naxe rogor dagsji, – fiqri ewvoda, – aRarc Zma rom aRar ici, jer sada xar. aqlemma daifrutuna. vinmea? warbi awia serafitem. baCanam kalami dado. gareT gamvlelebis meti aravin iyo. aqlemi, mibmuli da Cakecili, qveda ybas JlaJnida. – vici, aqa xar, – Tqva serafitem, – ras imalebi, aravin gikbens. Cixis kuTxidan, sasaxlis nangrevebSi Semxvduri vinme gadmodga, frTxili bacaca qurdi. – Senc ar Tqva, verafers mivagenio, Torem... – Torem? – Tqva vinmem, – ras izam? serafite kibeebze Cavida. saxe saxesTan miutana, – urev? – misrisa mzeriT, – qamarze waavlo

xeli. – gamiSvi, – gverdiT gaixeda vinmem. ukanve miaqana serafitem. mxrebSi gasworda. – gulsunda kolxi, axlaxans unaxavT moedanze. – vis? – Cvenebs. bavSvTan erTad iyoo ori dRis win. manamde qalaqSi ar gamoCenila, an ise cxovrobda,

rom aravin araferi icis, magram me erTi ramec gavige. ici, visze amboben, mag Seni biWis mama vinaao? axperozi. gacis Zma. rao, didebulo arqivariuso, aurumis SvilisSvili iTrie?

serafitem isev qamarze daavlo xeli, meore xeli yelSi dauWira, – grZeli enac gqonia, wils xom ar iTxov? axla sadaa, eg Tu ici.

– ara, eg ar vici. – aba, danarCeni mec vicodi, Senc tutuci yofilxar, magram jandabas, giSveb. is ganze gadga. tunika Seiswora, daZenZili wamosasxamic. – Sen rame mainc Tqvi, danarCenebma veraferi ambavi moitanes, – Tqva serafitem, – amazec

madloba. saxlSi Sevida. – maCvene, reebi daxate? – baCanas mxarze moxvia xeli. – eseni argonautebi arian da dedikos samSobloSi midian, – balRma papirusi moutriala da

naxatze dauTiTa, – es iasonia, es orfeosi, es herakle. – ramdeni gcodnia, – Tqva serafitem, – da ratom midian kolxeTSi eg Tu ici? – oqros sawmisis mosaparad. dediko miyveboda, oqros sawmiss yvelaze mTavari sityvebi

aweriao. ra aris, serafite, yvelaze mTavari sityvebi? – ra giTxra, qveynad bevria aseTi. – da isini uCinariao, Tu jadosnur mdinareSi ar Cadeb im sawmisso, verafers dainaxavo.

Page 77: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

77

Tqva baCanam da serafitec, TiTqos sirbilisas fexi rames wamoekra, magidasTan daixara, TiTqos ecemoda ise daeyrdno mas, papirusis magivrad meyseulad warmouCinda dmanisuri xaris beWi, TiTqos wamic Senelda, baCanas laparaki bundovnad gaesma, misi moZraobebi da kalmis monasmic SenelebiT dainaxa da imwamierad moagonda ezras „dumili oqroa rCeuli, brZnad metyveleba vercxlia wminda~. mzera udidda, „vercxlia wminda~, TiTqos ixila maluli da ambis moulodnelobiT TviTonve dabneulma Cailaparaka: – simpatikuri melani!

serafites Calaparakebam wami Senelebuli mimoqcevidan daabruna, baCana isev udardelad agrZelebda xatvas, – sawmisi matylia xo? – ekiTxeboda da xatavda, magram serafitem sixaruliT SeanjRria balRi, – madloba Sviliko, – loyebze daejajgura da meore oTaxSi Seqanda, Tarodan Zvali aiRo, tablaze jamebi da xsnarebiT savse lodakebi gawi-gamowia da erT-erT tigels saxufi axada, – samefo wyali, – Tqva aRelvebulma, – mxolod SenSi ixsneba oqro da platina.

baCanas veraferi gaego, magidas ar moSorebia, yelaWimuli ucqerda arqivariuss. serafitem mokle daSna Seixsna, bunikidan cotaodeni vercxli tigelSi CaTala da samefo

wyalSi daqna, Rrubeli Caawo da beWs sifrTxiliT gadausva, TiTqos sunTqvac Seekra, kanmac aixorkla da Tmebic yalyze daudga, roca dainaxa Tu beWze rogori moxdenilobiT amoiwernen asoebi! uxilavobas amofarebuli sityvebic amomJRavdnen da gamTliandnen, erTimeoris mixedviT Camomwkrivdnen Svidni.

sunTqva Seexsna. gaocebulma Tvali ver mowyvita xaris beWs, – ra enaa? – Tqva beWze dacqerilma, TiTqos misganve eloda pasuxs, – finikiuri? – Subli gaifxana, – ara, finikiuri damwerloba araa, – asoebis ulamazes moyvanilobas daaSterda, TiTqos Tanavarskvlavedze movlebul varays, TiTqos kristalosisa da mineralebis naqarg simrgvaleebsa da kuTxeebs, – beWi dmanisidan, – gakvirvebisgan yelSi gaeCxira sityvebi, – es xom ufro adrindeli, iafeturi anbania! aqamde dakarguli da upovneli, – saswrafod etratebi da pergamentebi gadmoalaga. gaSala kabbalac da anbanTmricxvelebic moiwyo gverdiT. yovel asos saTiTaod dauwyo Seswavla da sityvaTa Sifvras Seudga, sulis sikvdilis Svidi sityva, fiqrobda is, ezra iamayebda CemiT!

baCana gakvrvebuli ijda. kalami papirusze daedo da Tavis cnobismoyvare mzeriT cdilobda araferi gamorCenoda. serafites akvirdeboda, mis yovel moZraobas swavlobda da imaxsovrebda, Tu arqivariusi rogor axvavebda etrats etratze, pergamentebze niSnulebs svamda, minawerebs tovebda, TiTqos mTlianad kalmad, papirusad da beWadqceuls rogor daergo Tavi sityvebSi, sulis sikvdilis Svidi saxeli, isev daesma ukve yurSi nabeWdi strofi da Zveli etrati daxsna, faqizad daatara winadadebebs TiTi, – kacTa suli sityvieria, – xmadabla waikiTxa, – arseba gonieri, usxeulo, ucnauri, sityvieri da ukvdavi, arsebawvlili, usaxo xati da msgavsi RvTisa, suli angelosi sityvieri da gonieri da meore naTeli da eSmaknica romelTaca TviT daabneles Tavni Tvisni, suli wminda dambadebeli pirvelnaTelTa da miuwvdomeli.

serafite skamis sazurges mieyrdno, kacis suli sityvieria, gaifiqra, kalami dado da majebi daatriala, – ezra, Sen meubnebodi, – TavisTvis laparaki daiwyo, TiTqos Tavze wamoadga dominiusi misi, – rom nergebic sulierad iTqmiano, radgan moZraobis da aRorZinebis Zalni aqvTo TeslSi datanebuli, pirutyvis suli samSvinvelia sisxlisobiTi, ganmanaTleblobiTi, grZnobis mqone da kacTa suli ki sityvierio. amis Tqma gindoda, dido ostato? mec magaTgan var naSobi da yovelive qveynad, – serafitem xelisgulze Camodo Subli, idayvebiT tablas daeyrdno, suli wminda da suli RvTisa da kacis suli sityva, daewera gonebaSi, amitomac upatiebelia misi gmoba, sikvdilTa saxelebic albaT am sulTa gmobis saxelebia, rac ar mieteveba kacs arc dRes, arc xval, arc aq da arc iq, saxe moisrisa da saqme ganagrZo.

baCana iseve ijda wignTsacavis siCumes Serwymuli, oTaxis zRurblze gadasvla ki undoda, magram serafites mkacr gafrTxlebas ver gadadioda, TvaldaWyetili ucqerda gadaweul fardagis miRma, iqac uTvalavi wignebisa da Taroebs Soris, grZel tablasTan mimjdari da papirusebTan saxeaxlosmitanili serafite rogori gulmodginebiTa da rudunebiT werda raRaceebs misTvis gaugebars, TiTqos serafite, ucnaur TavgadasavalSi Cafluli, papirusebze kalmis yoveli moniSvniT umowyalod aSiSvlebda misTvis dakarguli winaswarsityvaobis yovel aso-bgeras, romelnic dapartaxebul samyaroSi – sadac umecreba,TiTqos usasoobasTan xeldarTuli,mTavar sinamdviled warmoCndeboda da samyaros sruli ganwirulobiT iyo gamTlianebuli – gangebis saidumlosken miakvlevdnen mas.

gonebisa da gulis CauRwevel sabadoebamde dayvinTulma, amokiTxuli sityvebis fesvebze azrwavlebulma, TiTqos saTiTaod amoitana da Tavisi sxeulis pirze daasvena melniT Semosili Svideuli, papirusze gadmowera sityvaganuxreli beWis, ukve amocnobili momakvdinebeli taepi.

Page 78: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

78

dawera da sakuTarma kaligrafiamac SeakrTo, gagebulma Sinaarsma SeaSina, razec eWvobda, rasac eZebda da cdilobda, WeSmaritad daedgina misi amqveyniuri sinamdvile. civma oflma zereled gaunama xelisgulebi, kalami dado da sulisborgviT waikiTxa xaris beWze amonaTebuli, sikvdilis Svidi saxeli: nayrovaneba, siZva, mrisxaneba, angareba, Suri, ampartavneba, mimowvlilva. mis gaswvriv ki modgmis mSobelTa da SvilTa wodebebi: gobio, fatalina, petridide, aurum, gac da axperoz.

– naTelia, – Tqva serafitem, – swor gzaze vmdgarvar, maS, WeSmaritebamdec bevri ar miklia, magram... – daeWvebiT moaTvaliera beWi, – moica... – papiruss Seudara, bolo meSvide sityvas daakvirda da Rrubeli kvlav samefo wyalSi Caawo, beWs suli Seubera, samklauric gadausva da xsnardaJRenTili Rrubeli frTxilad daawo zed... magram aRebisas igive ucnaurobam daipyro, saxeli TiTqos brtyel Zvalze TamaSobda, TiTqos livlivebda wylis anarekliviT, xan amoCndeboda sanaxevrod xiluli, xan ki miikargeboda Zvlis uZveles qsovilSi sityva baCana.

– madloba ezra, – Tqva serafitem. isqesa gasaRebi! – madloba Senc, dmanisuro xaro, madloba gangebas, – amoecina SvebiT, – ai Turme ra imediT gavimyareb rwmenas, jer araferia gadawyvetili, tyuilad ar gaviqenjne, – baCanasTan gamovida, momavali aravis mieraa dadgenili, gaifiqra da yrma kalTaSi gadmoijina, TaviT miixuta mkerdze, – rom mosaRamovdeba, pretoriumSi wavalT, – Tqva sixaruliT amayma, – axla yvelaferi Senzea,biWuna.

vin var me? TiTqos vinmes kiTxvas upasuxa gacma, vin unda viyo, umaRlesi var mTels margoraSi

da ukve romSic. o, roma, roma, anu yvelgan! da aRaravinaa Rirseuli, arc RmerTi, arc keisari. seneka rom pirdafCenili mismenda, patara ambavia?! imperatori rom Cemze TiTiT aniSnebda konsulebsa da senatorebs, araferia? maS, vin gamovdivar? RmerTkaci? ara, Tavs sxva saxeli unda movuZebno, RmerTkacoba naxevari saqmea, radgan keisars unda herakles gmirobebi gaimeoros, me ki aravis vbaZav, me vTamaSob da Cemi drama Tqveni cxovrebaa, Cemi cxovreba Tqveni ocneba da me gjobniT, radgan ocnebebi ar maqvs! gana vikvexni? ara – me me var! TviTonve var is sanatreli, Tqven rasac SehxariT da geamayebaT, rom erT dros mogviwia cxovreba me – gacsa da Tqven – yvelas, rom SemiyvareT da mec SegiyvareT, Cemo sulelo bavSvebo, rogor gjeraT, rom oidiposi marTla esaubra sfinqss da Tu asea, Cemi sfinqsi Tqven xarT da me Tqveni saidumlo amovxseni – midiT, gadaxtiT xramSi. Cemi samsxverplo scenaa, magram Tqven iq ver amoxvalT da axla aRarc sibrZnea umTavresi, andac roca nebismieri qali usityvod mogcems, romel zeuszea saubari, me ar mWirdeba oqros wvimad gadaqceva, raTa danaes fexebi mxrebze daviwyo da gmiri perseusebi vsaxo, miTi uazroa da eha, iupiteric, romSi axali zeusi, ar minda arc is, is Tqven gindaT, is Tqveni surviliT arsebobs, me ki Tavs gaviwyebT da survilebsac – me gabednierebT! da gaTqmevinebT, rom movaleobaa sicocxle da movaleobaa sikvdili, me bednierebac gardauvali gavxade da varaudad vaqcie yvela RmerTi – Cemive Tavia Cemi idea da vaRiareb, rom warmosaxvaa pirveladi, radganac SiSi da akrZalva adgilze gyinavT, gabrmavebT da gajerebT, rom adamianis buneba borotia da sikeTisTvis ibrZvis, imave warmosaxvisken miiltvis, rasac SiSebTan saqme ara aqvs, radgan vnebas aZlierebs da survilebs wmends. TviTonac vici rasac warmovadgen, orgiisas neronma rom Tavisi dafnis gvirgvini damado, SiSisgan sad gavqceuliyavi, fexze rom vigrZeni Tbili, rom Camifsia me vaglaxs, magram Tavs cxovrebiT tkboba avukrZale manam, sanam WeSmarits ar aRmovaCend,i andac did sicrues – da? aRmovaCine rom? Tavi vipovne da Cemi Ziebac amiT damTavrda, radgan pirveladi SiSi gamovricxe, ramac yvela RmerTi warmoSva, vinac akrZalvani daawesa da msxverplSewirvac, rac me Tavganwirvad vaqcie. da roca Tavis Sewirva ganvizraxe, viqeci RmerTad! gacad! vinc sayovelTao amaoebisgan gixsniT, radgan yoveli sulieri eZebs misTvis saTayvanebels da Tavisuflebis drosac ki itanjeba, raTa aseTi ar hyavs, cdilobs rac SeiZleba swrafad ipovnos da gamoigonos is, vis winaSec itirebs, iwuwunebs, daabralebs, sTxovs da mosTxovs, Seevedreba, gaumxels da aRiarebs. aseTi RmerTi xelmosakidi unda iyos, xiluli da ai, saocrebac – ai, yvelani dgaxarT moedanze da meliT da aRarsadaa arc zeusi, arc iupiteri, iahve, osirisi Tu gaci da gaimi, axperozi rom cdilobs gaimis adgilis dakavebas. viRas axsovs kerpi, roca win xorcSesxmuli gaci udgaT, yvelas erT survils usrulebs, mTeli modgmis umTavresi satanjvelis dasabamidan – miiRoT puri saarsebo, oRond amis gamo araferi dagiSavdeT! moedani savsea da warmodgenac iwyeba, aixdeba farda da aixdeba yovelis suli.

Teatronze dekorumis ukan gamosacvlel oTaxSi, fardebis RriWodan iyureboda gaci, antigones sasceno kabiT mosili, Tavze molwamosxmuli.

ukana kibiT axperozi amovida. saxeze niRabi miifara.

Page 79: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

79

siviwroveSi msaxiobebi ireodnen, niRbebsa da molebs irgebdnen, icvlidnen, izomavdnen, erTmaneTs exmarebodnen. misTvis yuradReba aravis miuqcevia, yvela TaviT iyo garTuli, saxeebs ixatavdnen, ivarcxnidnen, odebs imeorebdnen.

axperozma wverebian axmaxebs Soris gaiara. ZmasTan Sevida. niRabi moixsna. – moxvedi? – gacma niRbebis guda skamze gadmoiRo pirSexsnili, – qvemodan ufro kargad

dainaxav, ar ginda? – ara, iyos. mainteresebda ras Svrebodi. – vRelav da rato, ar vici. – Zamiko Cemo. – ra, – Semobrunda gaci. – iqneb gveyo. daviviwyoT. minda bodiSi mogixado, rom gawyenine, – axperozma mxrebze daado

xelebi, Subli Subls miudo, – SevrigdeT, mapatie, – Tqva da gadaexvia, akoca. miiRo kocna gacmac da Caikra axperozi. – Cvens Soris wyena ar unda iyos, – Tqva gacma, – Sen ara, me, me mapatie, – Tmebi auCeCa Zmas, – Tu

erTmaneTs ar gavufrTxildebiT, araferi gamova, aq iyavi, male moval, – oTaxidan gavida, – male viwyebT! – dasZaxa msaxiobebs, – yvela mzadaa?

– gaci, – mivida erTi msaxiobi, – teva araa. mTeli qalaqi aqaa. – vici, sokratesgan gansxvavebiT, yvelaferi vici! – gadascina TiTqos ares, – sub specie

eternitatis, Zvirfasebo, anu maradisobis niSniT, – dass gadaxeda, – da gaxsovdeT yvelas xeTuri miTi, – kvlav savse moednisken aqcia mzera, – me iSTaris saswaulebze vlaparakob, dae, isminos kacobriobam, Cven viwyebT!

viva! aRtyinebiT gamosca dasma. daJamebuli ca ki, moedansa da Teatrons daswoloda. CiraRebis cicinaTelad dawinwkluli

Suqebi aeTamaSebina da axperozmac naxa, rom jer kidev martoa, mosasxamis SigniT TeZosTan Camagrebuli patara dawnuli kalaTi gamalebiT Seixsna, gacis niRbebis gudispirze amoabruna da ukan gaxta. yuTidan gudaSi gveli gadmovarda, niRbebSi Caexvia da is iyo, rom mosasxami Semoifara, gacic Semovida.

– me Caval, – Tqva axperozma, – da aba, Sen ici, biWo, aiyvane moedani. – warmodgenis Semdeg ginda erTi magra davTvreT? – ratomac ara? – gasasvlelis fardagi gamalebiT gaswia, saxeze niRabi miido, – jer iTamaSe! –

mcvelebs gascda, msaxiobebs Seeria, kibeebze Cairbina da mayureblebSi gasuls zafri gakivlebac miswvda – am avbediT wams ki, Tavisi Zmis amazrzeni amoZaxilis gagonebisas, kmayofilad daxuWa Tvalebi. xom gikbina, gaifiqra, axla xom daisaje! aRarc mobrunda, Tavze molic gadmoigdo da xalxSic saswrafod gaZvra.

dabindul saRamos, serafitem pretoriumis karibWesTan daaba aqlemi. baCana Camosva da xis

sarekelze miakakuna. mikakunebisas winaTgrZnobis nacnobi niSani icno, muSti Seaxo ra xis mZimed Camomdgar kars, ucnauri gemo gauCnda pirSi, TiTqos nerwyvi daSroboda, TiTqos misi xeli da muStad mokumuli mtevani, win gamagrebuli kari, es qvafenilic da haeric TviTonve iyo! TviTonve iyo cac da miwac, margoras yoveli quCa, yoveli Cixi, saxli, aivani Tu sadarbazo, mtveric TviTonve yofiliyo da erTmaneTze miborgebuli Rrublebic. ukan gamoixeda, gverdiT, zemoT, Zirs – yvelgan TiTqos TviTon iyo – serafite. biWi karis gaRebas eloda da misi molodinic serafite iyo. aseTi jer araferi ugrZvnia, ar moufiqria, miakakuna pretoriumis kars da miakakuna raRacis zRurbls, da es zRurblic TviTonve iyo, jer gamouTqmeli, odes ganayofi mis sxeulebriv ConCxedsa da im yvelaferTan da yvela bgerasTan, rasac zRurblis iqiT CarCenoda dasabami. prokuratorma albaT raRaca icis didi, gaifiqra arqivariusma da ezras sityvebi gaaxsenda, – roca samyaros ucnaurad gaimTlianeb irgvliv, roca Tavs miuerTeb yovlis arss... kars moaSora xeli, baCanas daado Tavze. xelisguli uxurda, simxurvale SigniTac atanda xelisgulidan idayvSi, mxarSi, beWebSi, filtvebsa da kuWSi, zeswrafviT yelic aisriala da tvinamdec avida, qvecemiT fexebi Caiara, muxlebi, koWebi da Cavida terfebSi, qalamnis Zirebi gaudno TiTqos da pretoriumis SesasvlelTan micarielebul qvebiT mokirwylul moedans moedo, daefla masSi.

serafite Zunwad sunTqavda, radgan sunTqvebi misi TiTqos samyaros sunTqvad eCvena – warsulidan dRevandel dRemde, yrmasTan erTad rom mdgariyo damZimebul karTan.

karSi SeWrili sarkmeli gaiRo. Cafxutianma romaelma gamoixeda. – me qalaqis arqivariusi var, – Tqva serafitem, – hegemoni melis.

Page 80: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

80

– Cven aravis gavufrTxilebivarT. – gaaRe da danarCeni dacvis ufrosTan gaarkvie. sarkmeli daixura. serafitem galavansa da saguSagos gadaxeda, patara moedansa da miyuCebul

Cixs, gaxeda da saerToobis uecar siaxlovesac miugdo sulisyuri, wamiswin romelsac daepyra yoveli mxridan. sisxlis feTqva yelSi miadga.

kari boxi sizantiT gaiRo, pretorianelebi Sesasvlelis orive mxares gadadgnen, keTiladmomRimar TeTrtogians dauTmes gza, – gvapatieT, rom galodineT, – Tqva man, – biWebi wesrigs icaven, moxda rame? hegemoni TavisTanaa, axlave avideT?

– avideT, me biWTan erTad var, – Tqva serafitem. prokuratori atriumSi ijda. medidur palatiums uSfoTveli dumili dawoloda, zRvis

SoriT monaberi aqac yrud atanda. ijda, TiTqos gangeb mjdari zRvauris sasmenad moclili, misi momlodine, didi xanisa Tu udroobis SeyovnebiT, carieli atriumis mokrul iatakze, margoras ais saRamos Worflianoba rom miwoliliyo, da prokuratoris mTliani asaki, xanSi Sesuli kacis gamZleoba dRevandeli dRisTvis moexveta, erTad Seekra sabediswero yulfis gasaxsnelad. kaTedraze mjdarma wiTelqargiani Tavisi toga aiCoCa da SiSvel terfebze amocmuli xamlis Rvedebi wvivebze gadaikra.

palatiumSi serafite da baCana Semovidnen. balRma SemosvlisTanave piri daaRo, TiTqosda jer arasdros enaxa is, rasac ahyurebda da arc arasdros gaxsenebia axalgaRviZebuls misi sizmari ise, rogorc euwya pretoriumis pirmdumare sivrce, – es vnaxe sizmarSi, – Tqva TvalebdaWyetilma.

– am kacs velaparakebodi? – uTxra serafitem. – ho, es iyo, magram irgvliv yvelaferi TeTri iyo, aq ki... – axla madrove, – serafite prokuratorisken wavida. – persona nova, keTili iyos Seni mobrZaneba, – hegemoni kaTedradan adga, – persona nova, homo

liber. – didi pativia ase rom mommarTav, – Tqva serafitem, – magram ratom? – imitom, – mokled moWra prokuratorma, – rogorc Cven vambobT, romaelebi – litera skripta

manen. – rac dawerilia, ver Secvli, – gaimeora serafitem, – ucnauria. – vici, – prokuratorma xeli Sida ezosken gaiSvira, – baRSi gavideT, sigrilea da nu Cqarob,

yvelafers moevleba. – TiTqos gaugebrad metyveleb, hegemono, – Tqva serafitem, – me... – Sen yvelaferi mSvenivrad gesmis, – gaawyvetina prokuratorma, – jer kidev ver ijereb? – ras? – imas, rom yvelafers moevleba, saqme xom jer araa gasrulebuli. – saqme? – magasac getyvi, win gacis ambavia SerCenili da bolosityvaoba. – ese igi, me... – imisgan Sors ar xar, ris pasuxsac eZeb, – idayvze moqaCa serafites, – magram Seni

mixvedriloba mxolod kiTxvaa, pasuxs ki aq eli. cotac moiTmine, ambavi unda CamTavrdes, manamde ki baRSi visxdebiT, aq Cvens meti arasdros aravin Semosula, rao, baCana? – loyaze uCqmita yrmas, – vaJkaci biWi. rogoria mTlianobis SegrZneba, serafite? TiTqos gixaria da geSinia erTdroulad, ara?

– maS is, rac... – is, rasac dasasruli aqvs, dasawyisic unda hqondes. xom ar girCevnia laTinurad

vilaparakoT? CemsTvis sulerTia. – CemTvisac. – maS kargi, – prokuratori Sida ezoSi gavida, – Cven axla TiTqmis dasawyisSi varT, gaxsovs

rogor iwyeba? – roca... – xmamaRla ar Tqva. rasac xvdebi, imis xmamaRla Tqma ar SeiZleba, arasdros daZra sityva,

Cagqolaven. verba magistri, serafite, Sen xom yoveli sityva ase Rrmad gaqvs Seswavlili, kidev gakvirvebs manuskriptumis uTavboloba? iwyeba ki amgvarad, rom baCana moedanze mdgaria da dedas elis, WasTan iZinebs da RamiT viRac orni auzTan xelebs ibanen, sisxls iSoreben, gaasrules ra saSineli mkvleloba, qalaqidan gaparvas cdiloben. eh, arasdros araferi icvleba, ginda ar ginda, Cemo gmiro, Cven yvelani omSi varT CaTreulebi. es omi samyaros dasabamamde dawyebuli iyo da jerjerobiT mxolod WeSmariteba marcxdeba, arc mteri, arc moyvare, aramed WeSmariteba. axla

Page 81: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

81

CamosxediT da vacaloT Jams, dRevandeli saRamo da Rame Tavisi rigiTa da wesiT CaamTavros. maS, axperozma aspiti Causva gacs?

gveliT dageslili gaci, sagebelze piraRma daasvenes mcvelebma. – yvelas uTxariT, gavides, – amoRerRa gacma, – moedanze dabrundnen. axmaxebma gacs gamoyolili msaxiobebi oTaxidan gaistumres, – dastaqars ar davuZaxoT? –

kiTxulobdnen momxdariT aRSfoTebulni, – gviTxariT rogoraa? – araferia, – mokled pasuxobdnen wverosnebi, – gacma brZana, yvela moedanze dabrundeT, – gayares da ezos WiSkari Carazes.

– gvelma damSxama, – amoikvnesa gacma, – cota dro mrCeba, yuradRebiT mismineT. axmaxebi sagebelze Camousxdnen. – rom daRamdeba, Suri unda iZioT, me axperozma momkla, gudaSi Camisva aspiti, mis meti aravin

Semosula, – gaci Sesivda, avad daasxa oflma, – veRar miSveliT, me ukve mkvdari var, amitom... – Tvalebi CaxuWa, piri gaamwlaka da isev mZimed aacoca quTuToebi, – Cems xilindarSi, aiq, qisaa, drahkanebia da talantebi, aiRebT roca saqmes morCebiT, mkurnals dauZaxeT da wadiT, axperozi damawieT gzad. mokaliT.

erTma wverosanma nakbenze or naxvertTan dana dausva, xeli mouWira. sisxli mdored gadmovida. meore wverosani ki sirbiliT gaqra oTaxidan. iman Cvari daado gacis Subls, Wrilobidan isev Jonavda blanti sisxli, axmaxi mZlavrad uWerda Tavis tors, magram gaci uferuldeboda, xmasTan erTad tuCebica da xaxac uSreboda da misi demonuri Tu angelosis saSinlad lamazi saxe – arc cocxali da arc mkvdari, arc mibnedili da arc natanji, nawvalebi Tu netari TiTqos slipi marmarilos wiTeli anarekli, avaduri yeyeCobiT camde atvirTuli, moZarculi didebis winaSe jer kidev rom cdilobda zecis varskvlavebze sakuTari saxelis amotvifras – umowyalod iWmuWneboda.

gaqceuli axmaxi mkurnalTan erTad Semovarda. – o, RmerTebo, wyali, – mkurnalma jami da Tixis qilebi gaawyo, – ratom daayovneT, gvian ar

iyos, – fxvnilebi jamSi gadmoyara, wyali daasxa, azila, gacs piri gauRo, xis kovziT kbilebi gaaSora da wamali yelSi Causxa. xsnari nakbenzec wacxo.

gacma amoaxvela. wamliani naxveli amoafurTxa. – gviania, – Tqva mkurnalma, – vin ifiqrebda mis aseT bolos, – axmaxebi oTaxidan gavidnen,

oTaxSi mamasaxlisi da mebaRe Semovida. gaci ki ufro gasivda, oflad dambali kani dauwylulda, Tvalebi aatriala da TiTqos didi

simaRlidan daenarcxa, ise miagdo Tavi da sxeuli. Camovarda. daeca. mokvda. sadaa Seni Zma, axperoz? sadaa Cemi Zma? vinmes kiTxvas upasuxa, ar vici, Cemi Zmis daraji xom ar

var, misi sisxli Tu zecas SehRaRadebs, mere me ra? rogorc mepyroboda, ise miiRo, veRar imetiCrebs bedis nebieri, Tavisi rCeuli saxeliT veRar damTrgunavs, axla mokvdes Tavisi mousvenari pirvelobiT. sicocxleSi Tu pirveli iyo, sikvdilSic pirveli darCes da vin ras daamtkicebs, gvels veravin mosTxovs pasuxs, me ki sibrZne maqvs, rac mas ar hqonda, sibrZne imisa, rom Cemi dideba ar davikvexno. moemzade, margora, moemzade Cems Sesaxvedrad. movdivar. mayurebelma is miiRo, scenaze gamotanili misi msxverpli miiRo da Cemi ara? yelSic gagCxeriaT! Tavidan vfiqrobdi, meTqi ra memarTeba, Tu sufTaa Cemi guli, ratom vitanjebi ase? magram mivxvdi, me usamarTlobas vebrZvi, umizezo simetiCres. gveyo, radgan dafnis gvirgvini Tu or Tavze erTdroulad ar idgmeba, dae, samarTlianoba aRsruldes da ganaCeni nuravis ewyineba. rogorc ki momSorda mwuxarebis mizezi, movisvene, wavida wuxilis dro, me yvela niRbisgan ganvTavisufldi, Tundac dRevandel sinamdviles raca aqvs afarebuli, keTili Rimilic damcinavad amave niRabze mixatuli, Cveni gaSeSebuli, carieli, usiyvarulo sinamdvile rom amayad daatarebs da ZilispiruliviT veragulad miRiRinebs – Turme yvelaferi daswrebazea da nawyeni ar unda davrCe. kargadac vxedav, rom araferi Rirs tkivilebis mosaTmenad, maT asatanad, arcerTi didi ideisTvis Rirs Tavis mokvla an koconSi Caxtoma, romlis cecxlic didebis samsxverploSia SenTebuli da xelebsac aravin iTbobs Senze.

axperozi bolTas scemda, saxlis qveda sarTulze wrialebda, sadac magnoliebis xeivani mTvrali surneliT ebjineboda zRvispira mxares. kataa? gaifiqra, roca ardabagTan fxakuni gaigo. undoda farda gadaexsna, magram kefaSi Zlierad moxvedrilma muStma gaabarbaca, tablas fexi gakra da waiqca, zurgze wverebiani axmaxi daaxta, xelebi amougrixa, kefaze CaaWira muxli, ardabagidan meore axmaxic Semoxta, – gaiwie, – uyvira Tanamesaqmes da ubidan dana gaaZro, iman

Page 82: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

82

mkerdiT amoabruna tuCebze sisxliT gaTxupnuli axperozi da danianmac mucelSi Seuyvana civi foladi, Tavis didi tori pirze miafara.

axperozi gaikrunCxa, gadabrunda, mkvlels wixli acxo, meore axmaxis mklavebidanac amoigdo Tavi – wamodga, magram iman meorejer ataka dana da kidev mesamejer da meoTxejerac, – mokvdi, mokvdi Seni! – amoeWra xma da erTic Seca, vadamde Seuyvana gulSi da amoaZro, – gauSvi, – uTxra meores.

dakluli axperozi dafxrewili mkerdiT ganerTxa iataks. – CaZaRlda, – amoisunTqa axmaxma. – rogor iyo, gamatareTo? xelebs rom gvkvravda? – Tqva meorem, – egdos, ZaRlic miakvda. – sisxliT var dasvrili, male albaT gemic gadis, unda viCqaroT. – zRvaze davibanoT? – ara, legionariusebi Semovlaze iqnebian. – aba, moedanze CavideT? – ho, mokle gzebiT, WaSi daviban. aseTi sisxliani gacTan ver mivbrundebiT. – gacTan Cemi mteri mibrunda, isic mkvdaria. – fuli unda aviRoT. – im mkurnals ras vetyviT? iq albaT xalxic iqneba ukve. – arafers vetyviT, wamo, – axmaxebi ardabagidan gadaZvrnen. Ramis civma niavma fardebi Semobera, iatakze sisxlis muq gubeSi dagdebul axperozze

gadaifera, krazananakbeni misi gamwarebuli suli gadevna TiTqos da ukanve Seirxa dakidebuli. gaci SeuZlod gamxdara, saxlSi wauyvaniaTo, xalxSi didi miTqma-moTqma iyo, roca moedanze

warmodgena CaiSala, magram msaxiobebi odebs kiTxulobdnen da maTTan erTad winaswardaugegmavi sanaxaobis monacvleobiT xumarebi, Tokze mosiaruleni Tu is martoxela moxetiale musikosic, adre scenaze dgomas vinc natrobda, axla rom Tavis gamoCenis xelsayreli wami ar gamotova – arTobda mayurebels. monawileebi erTmaneTs qaosurad cvlidnen, yayansa da foriaqSi sadRac viRaceebi leqsebs isrodnen, stviriTa da dafiT, cekva-cekviT ireodnen, duqnebSi Cadiodnen da gacis moulodneli gauCinarebiT gulgatexili mayurebelic, moednis oTxive Semosasvleli TaRebidan, margoras quCebSi nel-nela iqsaqseboda.

muSebsac ukve aeRoT dekori da Teatronis xis dasaSleli iatakic, roca Ronemixdilma Ramem da gacis ambavmac Tavistkivilad moxveuli xalxis SfoTi erTixelismosmiT mouxsna moedans, cariel sibneleSi mifantuli nabijebiT rac daTqvefiliyo da daxuTuli ukuneTic zRvauris nestiT daiJRinTa.

– ra uceb aalages, naxe? – Tqva Sors erTma mTvralma. – magrebi arian, dilidan bazari iSleba da xo ar datovebdnen, – upasuxa meorem da simRer-

RmuiliTa da areuli nabijiT moednis sibneleSi gabodialdnen, ris Tavzec varskvlavebiT akoJrili ca zRvispira qalaqs daSiSvleboda, qvis filebiT damrgvalebul moedansa da Was, romlis TiTqosda uZiro RrmulSic, cis erTi cicqna datalRuli Crdili irekleboda, misi cqeriT daRlili, orRamenaTevi biWi sadac Camjdariyo, dedismomlodine da perangs giyidi, axlave moval, fexi ar moicvalo, dedamisis sityvebi dastrialebda fiqrad ukve meore dRe, rom sjeroda, anda vis ar sjera, rom deda axloa da mova, is ki ar Canda, Canda yvela, oRond is ara... rom dampirda, mova. rom ar movides? ara, Tu dapirda, unda movides, sizmrebis kideze titvldeboda balRis molodini, riTic cdilobda RamisTvis gaeZlo, ebrZola, dedas daxvedroda, magram Tvalebi daexuWa, daiRala, jer ki aSinebda RameSi dayuCebuli sibnele da misma sigrilemac gverdi wahkra, dedamisis xma ecno? ara, xma ar iyo, ufro survili, misi gamoCenis didi survili, ramac erT adgilas gayina patara biWi da WasTan mdgars Tvali ar moaxuWina, magram axla Ramis siCumiT dafarebuli, TiTqos saukuno mdumarebas dandobili, civ qvafenilze Cawveniliyo da nestian avazans miyrdnoboda. imediT damZimebuli TiTqos danebda, morCilad Cabarda tyved mis mkacr patrons – simartoves, mis ukanasknel, am ukanasknel dRemde gzis manaTobel varskvlavs, caze ieroglifad aweril niSans, TvalSeudgami simaRlidan yovelTvis rac ganugeSebs, rom yvela keTilSobili ocneba agixdeba bolos da sixaruliT amoisunTqav kaci, radgan mTavrdeba tanjva da mTavrdeba SfoTic da Turme dasasruli ar yofila mxolod dasasruli, sevdiani, magram didebuli; is zeimia, samyaroebisa da bedisweraTa gzajvaredinebze amosuli mzeebisa da Casuli mTvareebis zeimi, yvela imedis, yvela natvris, yvela Svilis da siyvarulis nugeSismcemeli. magram biWi baCana jer ZilSi yvinTavda, WasTan, cariel moedanze datovebuli, sizmari sadRac Soridan rom miaqanebda da abrunebda, Semdeg isev gaafrenda da abruebda, mtversa da buRSi urevda gza-kvals, eTamaSeboda da xiblavda.

Page 83: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

83

eZina Rrmad, mSvidi da amouRweveli ZiliT. im orma ki xelebi daibanes, sisxli moiciles da gaqrnen, iseve uxilavad da uxmod, rogorc

Tavidan, Crdilebidan TiTqos roca amocurdnen.

V pretorium

– WeSmaSritebas mxolod is ar amaxinjebs, vinc gzas bolomde xedavs, – Tqva prokuratorma, –

xom xedav, ambavi iseve gasrulda, rogorc daiwyo... imave sityviT. Tqven iareT da isev aq moxvediT, saidanac daiwyeT.

serafitem foToli mowyvita, baRSi gaiara xmaamouReblad da misi siarulic foTlebis rxevas Tu waagavda, radgan igi isev Tavisi uCveulo SegrZnebiT SemTbariyo, foTolis Werisas rom TiTqos gansakuTrebuli siaxlove igrZno yovelis sulTan. xmas ar iRebda. dayuCebuli da warbSekruli, eWviT garindebuli, buCqebsa da mcenareebs axebda xels, kanis yoveli naoWiTa Tu RariT, bewviTa da TmiT Tavs ucnaurad aigivebda miwasTan da mcenareebTan, baCanasTan da mtverTan. xelisgulze foTlis mtveri gaepna, daxeda da daisunTqa, – es me var, – Tqva xmadabla, – me var. axla yvelafers mivxvdi. sigiJea, – moixeda serafitem, – xmebi yoveli mxridan, nacnobi suraTebi, ukve momxdari dro, SeuZlebelia, magram ezra marTali yofila.

– yuri migde, – adga prokuratori, – adamiani marto ibadeba, SiSveli, mSieri da sveli da Sen ici, rom es mxolod dasawyisia, qveynad iseTi rameebi arsebobs, romelic jobia yvelam ar icodes, me xalxs vgulisxmob, visac Senze da Cemze warmodgena ara aqvT. zereled gvicnoben, maTTvis umjobesia ase gaagrZelon. wamodi, raRacas giCvenebT, – Tqva uSualod, kibeebisken wavida, – momyeviT, sarTuliT zemoT avideT.

Sida ezodan kacrielobis meore sarTulamde qvis kibeebi awowiliyo. safexurebze jer prokuratori avida, – amodiT, – kari gaaRo. Sevida da romaul yaidaze naqargi veeberTela kretsabmeli axsna, karis kides miuba kauWiT.

serafitem baCana auSva win. biWma kibeebi mardad airbina da SesvlisTanave dainaxa, rom prokuratori ucnauri siTeTriT ganaTebul cariel palatiumSi idga, romelsac erTi kedeli ar hqonda – hqonda, oRond uSvelebel ardabagad gadaqceuliyo Ria amonaWeri, xuTi sayrdeni boZiT WerSi Semdgari. darbazis mTel sigrZeze amokveTil ardabags arc fardebi efara, niavis mofarfate stvenac mimqraliyo, aRarc zRvauri ismoda, arc qaris susxian monaberTan erTad Soridan motanili eqoc, TiTqos am darbazSi aRar iyo xma, xma wasuliyo dumilis mxareSi da Tan waretana yovelis arsi, dro Tu molodini.

Semovida serafite, ares Tvali gaavlo. samosis kalTa mosasxamiTurT mklavze gadmoikeca. baCana ki TeTr sicarieles ascqeroda da Cumad imeorebda, – aseTi vnaxe sizmarSi, da WasTanac rom meZina aseTi TeTri ca mesizmra, – biWi Sexta, ardabagis qvis moajirTan miirbina da iqve gaCerda boZTan, xolo serafites – sanam mivida da iq gaixeda, isev daaJrJola misma am sayovelTao nacnobobam, terfiT Txemamde dasera xiluli siTeTris saidumlo siaxlovem, rac TiTqos misive CasunTqvisa da amosunTqvis simxurvaliT gamomwvariyo. daujereblad pirakumuliyo sivrce, erTi SexedviT TiTqos qviT naSeni, magram ukve gamWvirvale! nabijis xmac ar ismoda, iataki iwovda bgerebs da serafitesac ase nacnobi, ais sakuTari mixvedriloba eqaCeboda win – did ardabagSi macqerali prokuratorisken, amave mixvedrilobas Zlierad waevlo misi sulisTvis da ukve Caewna, mTels sxeulSi CaeWira da kidev erTi nabijiT gaqaCa, uxilav da usmeno Zalas miyavda misi fiqri da sunTqva, sxeuli da suli – miyavda qveynierebis kidesTan, mis zRurbls miRma rom unda dainTqes dasasrulic. TvalebSi axla ar iyo misi iasamnisferi ieris mzera Soridan mofrenili, samSvinvelsac gugebi mowydnen, ori samkauli – mZivebis asxmas, mowydnen, droebis xerxemalze gadagordnen da im xramis piras – qveynierebis kideze gaCerdnen, saiTkenac arqivariusi miiwevda, pirvelqmnili bgeris akvnisken, dumilis xmovanebam sadac Tan Caiyola adamianTa natvra.

serafite moajirTan mivida, Ria ardabagis kbodesTan da moiyena ra baCana gverdiT, sxeuliT igrZno, rom TeTri siRiavis qvemoT caTambrjeni simaRleebi icriceboda. gaxedva jer ver gabeda, simaRlis SiSma gaakava? ara – ezras Cagonebam – „iyavi fxizlad!~

– gaixede, nuRar gaCerdi, – Tqva prokuratorma, – Tamamad. serafitem frTxilad gadadga nabiji, xelebiT moajirs daeyrdno da mTeli taniT gadaiwia im

siTeTreSi... myisve Semobrunda, zurgiT aekro qvis sayrden boZs, saxeze xelebi miifara, radgan

Page 84: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

84

ixila is, sadac mokvdavTaTvis Sesvla saSiSia! erTxmad auZgerda guli, fiqri, sulic da simamacesTan xeldarTuli siamayec, axlis gagebis usazRvro wyurvili, Seucnobelis Tanmdevi moulodneloba – TiTqos mzes Sexeda, mzera gaewva, sunTqvac miuqvavda filtvebSi da aeyuda Tu ara moajirs, mixvda – ki, man marTlac rom samyaros kide ixila.

aq ar iyvnen mTebi, udabnoebi, soflebi, qaravnebi, aq ar iyo zRva da arc warsulis qariT legendebSi gadaxvetili SuamdinareTi, arc misi margora iyo aq, mtverSi amogangluli pirquSi xilva, droebis xmaurs rac ikrebda Tavis oTxTaRiani moedniT, ar iyo misi wignTsacavi, arc zeca iyo, arc mze da arc araferi, – sad varT, – SiSma dauara mkerdze, – da ratomaa yvelaferi TeTri?

– TviTonac ici, – mxarze xeli daado prokuratorma, – ukve xedav kidec, rom samyaro sasrulicaa da usasruloc Tavis TavSi, – xelebi CamoaSvebina, – nu geSinia, ar dabrmavdebi, Tvalebi gaaxile da yuradRebiT mismine, zRurblis miRma araferi izomeba, aq araa dro, araa adgili, aq aravinaa, mtveric ki araa. gaixsene Seni fiqri, roca margoras quCebSi nacnobi xmebi gesmoda.

– saidan ici?! – gaeWvda serafite. – CvenTvis bevria cnobili, TiTqmis yvelaferi, rac aq xdeba an ukve moxda. gaixsene gareskneli

da ukanaskneli, Sen xom ici eg rasac niSnavs, rom ambobdi labirinTidan gasasvleli arsebobs da me mas vipovnio.

serafite baCanasken nela Semobrunda, kiserze Camoudo xeli, ezras werili daedo fiqrze: „kanoni Tavisufali nebaa, ar gadaxvide, ar Secde, sityva ukve gamJRavnebulia~. Sublidan ofli moiwminda, – is, risic ase meSinoda, WeSmariteba yofila, – Tqva TvalebgaSterebulma, – ezras es upovnia. morCa, Zieba damTavrda, gareskneli da ukanaskneli, he, – gaeRima da Tavi gaaqnia, – SuaSi ki modgmis saxelebi – gobiodan baCanamde, – qvis ucnaurad gamWvirvale moajirs TiTi gadaatara, mis gaRma rom miTeTrebuliyo araferi – yvelaferi, ganzomilebis aWrili safarvelic rom miyuCeboda, TiTqos kbode, saidumlo kide Cvensa da imaT Soris Caxergili Seuvali siTeTre, kanoni sami saidumloTi gacxaddeba, isev daesma ezras Cagoneba, TiTi isev gamoatara moajirs da Cailaparaka, – maS, wigni viyav da wignad viqcevi?

– miwa iyo da miwad iqca? – xelebi mkerdze gadaiwyo prokuratorma, – nuRar gaSfoTebs Senive Tavi, is WeSmaritebas gamcnobs, gareskneli da ukanaskneli, arqivarius, wignis yda, pirveli da bolo gverdi. vin icis meramdenejer miwevs Seni gafrTxileba.

– meramdenejer? – Sen wignis gmiri xar da ggonia aq pirvelad dgaxar? arsebobs versare, ris mixedviTac wignis

bolos yvelafers iviwyeb, raTa gza Tavidan gaiaro. ucnauria? rogorc sizifosis qva. uazro bediswera samudamod. magram egec miTia. ar mjera.

– sagnebs da movlenebs TavianTi arsi aqvT da gonebas maTi wvdoma ZaluZs, – serafitem safeTqlebze miido TiTebi, – logikiT, an... – TiTqmis waborZikda, sityva gamJRavnebulia, is Cven Sorisaa, ezras werili ewereboda fiqrad, ar dahyve sacdunebels, ar Sexvide Sig, CaisunTqa, is gaqvavebuli filtvebi TiTqos axla miefSxvna, moajirs daeyrdno, – logikiT, anda TavisTavad, – ganagrZo mZime sunTqviT, – moulodnelad, uecari gamonaTebiT.

– eh, serafite, serafite, – Tavi gaifxana prokuratorma, Zirs daixeda, marmarilos iatakic gamWvirvalda, mis qveSac gaTeTrda are, – gonebisa da fiqris siswrafiT did manZilebs wamSi dafarav, azris idealuri TanmimdevrobiT sawyisi fiqris, sityvisa da saqcielis dasabams miadgebi, rac ukve vnaxeT baRSi jdomisas.

– da samyaros wrebrunviTi usasruloba logikaSic airekleba, sakvirveli ubraloeba mandaa da grZnobaSic albaT, radganac misgan Tu warmoiSoba winaTgrZnoba, rac mqonda kidec es bolo xania. mqonda, – Tqva damajereblad, mSralad, – me aRmoCenis saswaulis winaTgrZnoba mqonda.

– araa saWiro qveynierebis Semovla, raTa rame gaigo, – gauRima prokuratorma, – am winaTgrZnobiTac SesaZlebelia WeSmaritebis wvdoma da misi arsic maSin gexsneba, roca WeSmaritebis gacnobierebisas miRebuli Sedegi, SenSi myisier gamoZaxils hpovebs, roca arsis danamdvilebiTi idea iseT hipoTeziss Sobs, riTac logikas gaamyareb. sfinqsi da oidiposi, arqivarius, roca gamocana ixsneba, sfinqsi kvdeba, roca oidiposi bedisweriT Cadenili saqcielis mixvedras iwyebs, sikvdilic maSin Cndeba, Tu amisTvis mzad araa kaci, SesaZloa yovelive tkiviliTa da savalalo SedegiT damTavrdes, magram WeSmaritebis moulodnel dartymebTan eg araferia, aRmoCenis SesaZleblobebs bolomde verc warmoidgen, aibnevi. orivem viciT, rom eWvebi damRupvelia, miTumetes maSin, roca drois, adgilis, movlenis, WeSmaritebis arsi Seigne. Sen sityva xar, serafite, am TeTr miwaze Cawerili, baCanas rom Zirs axedebdi, roca xvdebodi, rom

Page 85: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

85

TeTri miwa manuskriptumis gverdia da Savi mtveri masze mopneuli sityvebi. ucnauria zogjer papirusze amoyvanili simboloebi.

– saswaulia, – Tqva serafitem, – nivTierebisa da energiis Senaxvis kanonis gverdiT, drois Senaxvis kanonic arsebobs? ganvlili dro arsad qreba, is aqve arsebobs, isic namdvilia da misi xmac imitom Tu damesmis yovelwams. aqve sweria, amave dRes, amave gverdze da uxilavi tixrebiTaa SemosazRvruli, yovelive ara mxolod vinmes an Cemi an Cemive arqivumis mexsierebaSi inaxeba, rogorc kacobriobis mTliani mexsiereba, warsulisa da awmyos bedi, erTi winadadebiT gadabmuli, savse uReltexilebiT. ratom me?

– radgan Seni arsia aseTi, – toga gadaikeca, – TiTqos raRac araamwigniuria SenSi, radganac gawuxebs is, rac yvelasTvis amazrzenia, magram yvela miCveulia, amad gmfarvelobda ezra da Cveni interesebis saganic Sen brZandebi, Sen xom is SeZeli, rac bevrs arc dasizmrebia, Tavi aRmoiCine da axla ki biWunas gadarCenazec fiqrob. gvinda raRac SemogTavazoT.

– jer miTxari, ezra sadaa! – ezram aRmoaCina ra Tavi da mixvda rom sityvaa, gzac aRmoaCina bibliopolisisken. – risken? – erTi Zalze saintereso mxarisken, sadac wignis gmirebi iyrian Tavs, sityvebi, SeiZleba

iTqvas, rCeuli sityvebi. ezra iq gaemarTa sityvaTa dasabamSi, Tavdapirvel sabadebelSi. man ganTavisufleba moaxerxa, Sen ki Zieba gianderZa da is epistolec, axla ubeSi rac gidevs, gafrTxilebs, rom CemTan ar moxvide, – prokuratorma nikapze miido TiTi, – o ezra, – amoayola sunTqvas, – isic meocnebe iyo, srulyofil samyaroze ocnebobda, gobioebisa da petrididebis gareSe, aurumebis gareSe, SesaZloa, miagno kidec, yvelgan cdunebas xedavda, CemSic ki. Cven bibliopolisSi ar SevdivarT, iq mxolod sagangebod momzadebuli agentisebi igzavnebian, ezra ki wavida, magram rodisme ucileblad dabrundeba, romelime manuskriptumSi aRmoCndeba sityviT, romelime samomavlo gardasaxvaSi daibadeba, roca ki saWiro gaxdeba misi sibrZne.

– Tqven? – ra Cven? vin varT? – da yvelaferi rogoraa TqvenTvis cnobili? – dagviZaxe iluminatebi. ufro zusti laTinuriT – iluminatusebi, – idayvze isev

megobrulad miado xeli, – Cven maSin gavCndiT, roca fiqri gaCnda, oRond erTi nabijiT gvian, roca sityvam xorci Seisxa da bedisweriT Semoixaza, magram amaze mTavari Cveni kodeqsia – sibrZnis SenarCuneba da saidumlos malva, – isev da isev adamianTa gamo, rom ugunurebam samyaro ar gawiros.

– iluminatus, – Tqva serafitem, – aqamde rogor ver mivxvdi. ganaTlebulni. – Cven uxsovari droidan varsebobT, brZen solomonamdec varsebobdiT, oRond sxva saxiT,

dRes romia sataxto qalaqi, pretoriumi ki erT-erTi Cveni adgili, saidanac TeTrsa da Savs vawonasworebT, salus populi suprema leqs esto, oRond es faqizad keTdeba, ase vTqvaT, silentium sine loko.

– dumili adgilis miuniSneblad? – Tqva serafitem, – marTlac, rogorc wignebSi miTiTebisas da isic... salus populi... sazogado keTildReoba umaRlesi kanonia. ginda gamakvirvo?

– gava dro da saxes vicvliT, magram kodeqsi yovelTvis ucvleli darCeba, icvleba mxolod saxe, serafite. Cven istorias mimarTulebas vaZlevT, radgan yovelTvis vWvretT momavals. Cven vqmniT skolebsa da religiebs, mSvidobasa da omebsac Cven vudgendiT dros, erebsa da qveynebs erTi mimoqceviT vwvrTnidiT, bevrma mefem ise gaasrula Tavisi Jami, arc ki icoda Cveni arseboba, Cveni maradiuli arseboba ki Cvenive adaptatios Tandayolili unaria. xom mimixvdi sityvebs?

– ukve ricxvebsac, – TiTebze daixeda serafitem, erTmaneTSi gadawna, daagrixa da xelebi dauSva.

– kargad SeniSne, – Tqva prokuratorma, – saukuneebis win mosem, danielma da akibam kabbala Seqmnes. amboben, moses RmerTma gaando saidumlo, danielma babilonis tyveobis dros sistema Seqmna, akibam wigni dawera, aleqsandriulma skolam axali ideebi daumata, filoni, piTagora, platoni... Seiqmna axali doqtrina – emanatizmi, Tavdapirveli ideebi ki, Senc kargad ici, rom momTabare astronomebTan Caisaxa, qaldevelebTan. naturalur ricxvTa mwkrivi nulidan cxramde, romelic RmerTis piradi saCuqaria, TiTqos adamis dabadebis dReze, iseve rogorc sityvebi samyaros sulia, misi azri, sityvebi rogorc sisxli, ricxvebi, rogorc ConCxi. kacobriobam mravalgzis unda Semouaros dedamiwas, rom zedapirze tivtivis nacvlad, siRrmeSi CaaRwios, emanatios Sedegad axali elementi warmoiqmneba, serafite, radoni, yvelaze bolo im eqvsi inertuli airidan, romelic perioduli sistemis nul jgufSi iqnebian, aqedan im dRemde bevri

Page 86: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

86

mTvare Seicvleba, roca ki adamiani sistemas aRmoaCens – heliumi, neoni, argoni, kriptoni, qsenoni da radoni. iluminatusebs gvesmis WeSmariteba, – Tavmomwoned awia nikapi prokuratorma, – zogi wigni kvdeba, arqivarius, dros ver uZlebs an mkvdradSobilia, zogi ukvdavia. arsebobs sityvaTa iseTi sistema, romelsac nibelungebi hqvia, vefxistyaosani, ramaiana, mobi diki, aris bibliac, romlis teqstebis kabbalis saSualebiT gaxsna saocar mniSvnelobas iZens. emanatios Sedegebi gana vinmes aqvs sworad gagebuli? daSla, sinTesisi, isev daSla, adre Tu gvian axali energia warmoiqmneba. energiis ulevi wyaro Seiqmneba – atomuri.

– TiTqos sikeTe gindaT, – Tqva serafitem, – magram...

– raRa magram, mwignobaro, sazRvrebi ar arsebobs, adamianis codna usasrulod viTardeba... – sanam atomi ar ifeTqebs da sikeTisgan momakvdinebel safrTxes ar gaaCenT, Semoqmedma iqneb

amitom daado edemis codnis xes veto. – magram mainc sagangebod miuniSna Svilebs – ar gaekaroTo? serafite, gonieri kaci mgonixar,

magram mainc sadRac fren. daeSvi dedamiwaze. gnebavs kabbaliT, gnebavs nebismieri sxva niSnisa da saSualebis gamoyenebiT Cven araTu drosa da sivrceSi, sityvasa da mdumarebaSic vaRwevT, es iseTive simarTlea, rogorc is, rom mze kabbalurad samassamocdaxuTia da me, Tundac axla, Sen gesaubrebi.

serafitem palatiumSi gaixed-gamoixeda: – gamWvirvaled moTeTrebuli darbazi, siCume da sabediswero sicariele. guls miende, fiqrSi enugeSa ezra, gonebam ar dagabrkolos, momagrdi rwmeniT.

– Txeli tixrebiT gamoyofil sazRvrebs Soris, – Tqva serafitem, – romelic yovel fexis nabijze mxvdeba da yovelTvis warsulis sityvebs magonebs, ambebsa da saqcielT, am sivrceebs Soris Seneburi difuzio nela da TandaTanobiT xdeba, maSin uecari gaelveba raRaa, – hegemons miadga pirispir, – uecari niWi, mexis dakvras rac magonebs, andac roca ubiri adamiani diadi sibrZniT ametyveldeba? difuzioTi gadasvlas, SeRwevas, magiiTa da kabbaliT telepatebi aRweven, mCxibavebi, Samanebi, misnebi, mecnierebic! alqimikosebic! magram sityvaSi vercerTi SedixarT Rrmad, atomis, anu aso-bgeris gaxleCvas rwmeniT ver axdenT, mxolod gonebiT, es ki zedapirze tivtivia. iyaviT iluminatusebi, de samyaros warmomSobi sityvebic icodeT, SemoqmedebiT energiaTa emanatioc, de ase iyos, magram rwmenas filosofiuri idea mainc ver swvdeba da adamianebsac arc amisgana aqvT Sveba. vSiSob, rom saqme sxvagvaradaa, – serafites kidev undoda gaegrZelebina, magram gonebaSi isev ezras xma daubrunda: „sami saidumlo... Senc magaTgan xar naSobi~... Tavi daxara, kedels mieyuda da nela Cakeca muxlebi, iatakze Cajda, – saqmis gamosasworeblad, – Tqva TvaldaxuWulma, – jer kidev aris dro. miTxari, Tu marTlac yvelaferi dawerilia, risTvisRa vitanje…biT? an rogorRa Seicvleba is, rac sweria.

– dawerils dro verafers uzams, – laparakisas moiRuSa prokuratori, – rac jer ar sweria, is unda Seicvalos da Semdeg iqces awmyod.

– baCanas momavali, – serafitem yurebze miifara xelebi, TiTqos sagonebelSi ar SeuSva cnobamoyvaruli gaeWveba.

– diax, arqivarius, ukanaskneli yrma Tavisi modgmidan. mis jer dauwerel saqcielzea momavlis bedic, imaze, rac garesknelsa da ukanasknels miRma iSoba da razec Tavisi xeli ar daudia autors.

– vinaa autori? – serafitem prokurators amoxeda. – axla da amwams, dasasrulisa da dasawyisis kideze mdgarni, Cven ver gadavalT siTeTris miRma.

is Tu arsebobs, misi saxelic iq unda eZebo. esaa WeSmariteba. – ra? – wamodga serafite, – arsebobs Tu ara autori? WeSmariteba RmerTia da sityvebi,

samyaroSi mopneuli. maS autoris arsebobaze ratom eWvob? Sen ici vinaa, Tqvi. – igi albaT, – xelebi ukan daiWira prokuratorma, moajirTan gaiara, – isaa, vinc Tqven

saqciels erTi bedisweriT Sekravda, Tqvens nakvalev sityvebs xorcs Seasxamda, jer gamogigonebdaT da aq dagasaxlebdaT, am droSi, am miwaze. es samyaro arasrulyofilia, mis arsebobaSic amitom mepareba eWvi, magram mizez-Sedegobrivi kavSirebi ki arsebobs, Tan srulyofilad. ar miyvars gauTavebeli winaaRmdegobrioba, – prokuratorma Caaxvela da TiTqos sxva xmiT ganagrZo, – autori rom arsebobdes, yvelaferi masze iqneboda damokidebuli, misi nebis winaaRmdeg veravin ivlida, sadRa iqneboda Seni Tavisufleba? nuTu is ase gawiravda Tavis gmirebs, ase aurevda Tavgzas? risTvis? ra saidumlo gegma aqvs mofiqrebuli? absurdus, mxolod eg. xolo Tu autori ar arsebobs, ra gamodis? rom yvelaferi Cvenzea. Tu ginda, gamoscade, axlave agiyvan pretoriumis saxuravze da gadmoxti, TviTonve naxav, rom Senamde aravisa aqvs saqme. neba da

Page 87: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

87

TviTneboba, ai, mTavari sityvebi, – prokuratorma balRs Camoxeda, – rao, baCana? Cumad xar, gakvirvebuli.

– me dedasTan minda, – Tqva baCanam. – dedaena genatreba? male yvelaferi gasruldeba, – serafitesken aqcia mzera, – yvelaferi

rigze iqneba, Tu Cveni mwignobari swor arCevans gaakeTebs. – ras gulisxmob? – gadmoiwia balRisken. – jaWvi unda Seikras, – prokuratori moajirisken Sebrunda, usazRvro siTeTris xalasi haeri

Rrmad CaisunTqa da xelebi gaSala, – maradiuli igiveoba aq sruldeba, ezram wignamde gzarda, am manuskriptumamde gzrdida da gaswavlida raSic werixar, amitomac araa is wignSi da albaT arc arasdros iqneba, iseve rogorc biWunas deda, wignamde arsebuli kolxi gulsunda. mxolod erT patara episodionSi Cans, zRvis sanapiroze, roca dabneuli axperozi Tevzebs daagdebs da misTvis fulis Cuqebas gadawyvets. esec wignis saidumloa, rogor aRmoCnda iq? droiT Tanmimdevrobas Tavisi kanonebi aqvs, – Semobrunda maTken saxiT, – gulsunda pirvelSobil uxilvobaSia, sadac yoveli miiswrafis, sadac sityvebic axlidan ibadebian da rac yovelives mizezia, brma striqoni da stiqioni da ara Seni personificirebuli autori, miTi an legenda, xalxTa samarTavad Cven mierve mogonili. manuskriptumi istoriaa, deda ki preistoriuli mudmivoba, wignma is daifara, sayovelTao ubedurebisgan daicva, pernikiozus, Cemo serafite. imdenad faqizi iyo am sityvis arsi, rom sigiJes damsgavsebulma Tavgzaabneulobam veraferi daaklo, baCana ki Sva codvis Svili, misi buneba, misi ganurCevloba da stiqionuri mudmivobac amas amtkicebs, rom sityvaTa modgmis mSobeli gauwonasworebulobas ver itans, – prokuratori axlos miudga, saxe loyasTan miutana da yurSi CasCurCula, – axla mixvdi, rom bavSvi aq darCeba? – Tqva da zurgidan mouara, meore mxares daudga, – magram Senc SegiZlia darCe, erT-erTi Cvengani gaxde. neba mieci samyaros, Tavisi gziT ganviTardes, baCanam Tavisi gvaris bediT iaros, Sen ki, radgan rCeuli gaxade sakuTari Tavi, radgan saidumloze pasuxs miageni, barem Cveni kodeqsic aRiare da miiRe. memgoni, dagarwmune, rom cudi iluminatusebs aravisTvis gvinda, yvelaferi Seni iqneba, rasac ki moisurveb, icocxleb samaradisod da keisris kverTxiT xelSi, ginda qvebs aqcev purebad, ginda miwas gaideb fexqveS, ganaTldebi. es modgma ganwirulia, arqivarius, bavSvi veRarasdros Sexvdeba dedas, nuRar gatanjav dapirebebiT, imediT da molodiniT, miuSvi yovelive Tavis nebaze da daakvirdi ra moxdeba, moxdeba ki is, rac yovelTvis xdeboda, dRe Rames Secvlis, warmavali – momavals, jaWvi unda Seikras, serafite. baCana misi bolo rgolia da man Tavisi niSniT unda icxovros.

– misi danaSauli raRaa? – Tqva serafitem, – mxolod is, rom daRupulTa modgmis STamomavalia?

– misi niSani cnobismoyvareobaa, arqivarius, zedmeti cnobismoyvareoba, mimowvlilva, iseve rogorc Seni. gikvirs? Senc xom cnobismoyvare xar? ras izam, adamians ar SeuZlia mimowvlilvis gareSe. Sen ki ginda, rom is sasoebiT Seicvalos?

– saidan moitane, rom asea? romeli mimowvlilva? – xaris beWi, mwignobaro, arqivumSi saguldagulod Senaxuli, xom ar ggonia, rom Sens metma

aravin icis? sasaciloa, rogor gjera, rom ampartavnebas simdable upirispirdeba da masze imarjvebs?! an angarebas mowyaleba, siZvas – umankoeba, mrisxanebas – simSvide, nayrovanebas – marxuloba da Surs – siyvaruli? ginda samyaro ixsna? magram samyaros unda rom? vinmem gTxova? gjera, rom balRi irwmunebs da Tavisi mimowvlilviT adamis saqciels ar gaimeorebs? damijere, rom wamoizrdeba, is qeqvas daiwyebs iq, sadac yars, Tavisi warmomavlobis gagebas rom moisurvebs, orivem viciT, rom kargs verafers naxavs. miiRe Cemi sityva da samyaro dalagdeba.

– baCanas bedi jer dawerili araa, – TvalebSi Sexeda serafitem, – jer aravin araferi icis. – marTlac romelime meocnebe eris dakarguli Svili xar, – prokuratorma isev darbazSi

gaiara, – ase ar uwodeb Tavs? – togis kalTa kvlav mklavze Seiswora, – qveynad Zalian bevri wignia, kavkasiidan indoeTamde, Soreuli zRvebis SemovliT, gind afrikidan margoramde, mesopotamiidan romamde Tu ierusalimamde erTi saidumlo kanoni moqmedebs, sityvaTa arsebobis kanoni, TavisTavadi da ucvleli, romelsac veravin xedavs da sadac Cawerili saqcielni TavianT sazRaurs hpoveben, gamWriaxoba ar gaklia, man winaTgrZnobiT aganTo, magram Cven biWunas gamo ver vimarCielebT. samyaroSi erTaderTi WeSmaritebaa – TviTneboba.

serafitem araferi Tqva, baCanas mokida xeli, manac darbazSi gaiara da terfebsa Tu xelisgulebze isev aekro uwinnagrZnobi mxurvaleba, TiTqos metyvelebis unaric sxeulSi miemala, bageebi Sexsna, magram cxeli amonasunTqi amoyva, ara xma da ara bgera, hegemonis mbrZaneblur saxes miaCerda, win rom edga TeTri togiT Semotmasnili, mis zurgsukan, veeberTela Ria ardabagSi, gamudmebuli TeTri mdumarebiT. simxurvalem sisxlSi dauara, ZvalSi SeaRwia da suli aunTo

Page 88: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

88

TiTqos axali ZaliT, TiTqos Signidanve moesma ezras danatovari yoveli sityva, aso-bgera, misi xmis axlobeli siTbo, wamierad mimaluli unari, ramac daubruna da maxsovrobis biZgiT miaxvedra kide WeSmariti, qveynierebis is kbode, sadac sakralurobis gamxelis adgilia.

– pasuxs veli, – Tqva prokuratorma, – didxans iqnebi Cumad? – Sen erTi ram gamogrCa, – serafites mzera aucocxlda, ukan moubrunda ais Soridan

mofrenili iasamnisferi gugebi, xmaSi simxneve moawva, – Jamis meTvalyure, – Tqva xmamaRla. – ra? – SekrTa prokuratori. – is, visi sunTqvebic Tavs ar manebebs da mudam damesmis Cems zemodan, vinc axla aqaurobas

adevnebs Tvals da yvelaferi esmis, visac Cveni manuskriptumi uWiravs da albaT eRimeba, rom mis Sesaxeb raRac viciT, es TeTri miwa Savi mtvriT, erTi skneliT Semokruli, mis win romaa gadaSlili da yovel Cvens saqcielsa Tu guliszraxvebs kiTxulobs, – serafitem da baCanam zemoT amoixedes, Weric iatakis da moajiris msgavsad gamWvirvalda. Sen amogxedes! – me yovelTvis zemoT viyurebodi da biWsac vaxedebdi, – Tqva Seni Semyurem, – meyseulad vxedavdi mis saxes, is xSirad icvleba, xSirad igivecaa, magram maSin xilvadve mrCeboda da ca an Rrubeli mifaravda, axla ki ara, – serafitem baCanas Tavze daado xeli, – radgan kanons Sen ar qmni, – miubrunda prokurators, – iseve rogorc es samyaro Seni Seqmnili araa, Tu Jamis meTvalyure arsebobs, ese igi, autoric iqvea da wigni kanoniT iwereba mis mier, kanoni gramatikea, mecniereba enis agebulebis Sesaxeb, sam gacxadebul saidumlos rac eyrdnoba, mikvirs Sengan, nuTu pirvelad gesmis? – serafite moajirisken gavida, – fonetike, – Tqva TiTqos gulis siRrmidan, – sityvis bgeriTi aRqma, morfologia, sityvis formiTi aRqma da sintaqsisi, sityvebiT winadadebis ageba! – moajirs daayrdno orive xeli, – ai samyaro, romlis arseba da masSi Cveni arseboba maSinebda, ar mjeroda. magram axla davrwmundi, rom aRmoCenis saswauli marTlac didia da esec daixsome, rom Senc teqstSi werixar, Senc iman Segqmna, vinc am kanoniT yoveli sityva, mtveris yoveli nawilaki warmoSva. logikas Tu gavyvebiT, miviRebT, rom yovelive aq da amJamad autoris mieraa Seqmniili da adamis ZeTa cxovrebas, gzas, mTel maT modgmas Tavisufali neba ganmartavs, misi naboZebi kanoni.

– da Sen ggonia, eg Cven ar viciT? – gaecina prokurators, – araferi Seicvleba, axla Cveni meufebaa, nebac da TviTnebobac, amqveyniuri wesi. jer albaT kidev ver acnobiereb, sad Setope. momeci bavSvi!

serafite baCanas gadaefara, kalTis ukan moiyena, – mogvSordi, ganved Cemgan! – Tqva mSvidad da aseTi simSvidec, rasac serafites sityvebis xmovaneba mieRo, ganmgmiravad daeca prokurators.

– magas me meubnebi?! – Tavi gverdze daxara, – sadac amdeni ici, isic gecodineba, rom aqedan veRar gaaRwevT. mimoixede irgvliv, – hegemonma kedlebisken mianiSna, – kretsabmeli dailuqa, Cven kideze vdgavarT, gza aRarsadaa, sanam me ar visurveb Tqvens gaSvebas, – win gadmodga nabiji, – aba, damakvirdi, verafers amCnev?

serafitem odnav ukan gawia Tavi, warbebi Seekra da mzera moeWmuxna, romaulad gaparsul nebisyofian saxes miacqerda.

TiTqos araferi iyo gansxvavebuli, anda saerTo, araferi iseTi, rasac misi gakvirveba SeeZlo. saxe, rogorc saxe, Zlieri mzeriT, magram TiTqos am saxis miRma imaleboda viRac, visac niRbiT daefara WeSmariti vinaoba. serafites mixvedrilobam aq gaidga fesvebi, am ucnauri Sexvedrisas misma Cumma sixarulmac aq daivana, am warmaval wamisas, misma gulCaTxrobilobam da maxsovrobam pretoriumisa da wignTsacavis is mTavari arteria gaxsna, sadac bediswera gaedineba, rac mis xelTaa da yovelTvis masTan iyo, rom mTels samyaroSi, wamis win TiTqos sakuTari mdumarebiT rac Seivso da gamTlianda, ukve rom SesaZlebeli gaxdeba uTvalav sityvaTa sasicocxlo gulisfeTqvis gagoneba, jadosnuri da bundovani xmovaneba, sisxlis mimoqceva, sunTqva da fiqri, metyveleba, saqcieli da gamarjveba, rogorc jildo arCevanisTvis. serafitem wveri gaifxana, brZola sakuTar TavTan, Cemive sityvaSi, amaze mafrTxilebda ostati Cemi, mTavari sacdunebeli, mTavari steza, gaifiqra da Tqva: – Sen, es me var? – baCanas welSi mokida xeli da aiyvana.

– mand ar mixvide! – iyvira prokuratorma, – me iq jer aravin gamiSvia! serafitem yrma moajirze Semosva, mis simSvides axla imedic daesaZirkvla. moaxloebuli

gaxarebis SegrZneba. – ras akeTeb! – saxe aewva prokurators, – bavSvs aq datoveb! – TiTqos kriWa Seekra, sxeuli

daeWima, – briyviviT iqcevi! serafitem gulze miikra yrma, Tavze akoca, – neba Senia, patara, – uTxra hegemonisken zurgiT

mdgarma, – es dasasrulia, biWuna, deda aqaa, unda airCio, masTan dabrunebisTvis naxtomi unda qna, unda miendo, – xeli gauSva da gamoiwia, – Sen ici, yoCaRo meocnebev.

Page 89: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

89

– radgan ase ginda, – uknidan moesma prokuratoris zizRiT daboxebuli xma, – emzade omisTvis! – amoiZaxa qveynierebis fskeridan, – kidev SevxvdebiT, manamde ki para belum! – daiyvira darbazSi.

magram serafites ar mouxedavs, is baCanas uyurebda, mis awopil tansa da wnika xelebs, veeberTela moajirze mdgars warbebi rom aeqaCa da SiSiTa da naRveliT gazrdoda Tvalebi, xelebi rom gaeSala, ufero, usasrulo, uSvelebeli naTelis Sesagebeblad, rasac manamde arsebuli siTeTre miefanta da daenaTlebina qveynierebis sabediswero zRurbli.

– arafris SegeSindes, – Tqva serafitem da baCanamac, ukve zRurbls miRma gadaxrilma, monatrebuli siTbo igrZno, monatrebuli xma esma da nugeSic iqve, TiTqosda, marTlac miRma mdumareba, usasrulobiT danaTebuli, is sanatreli da sanukvari iyo, sulmouTqmeli rasac eloda – carieli, TeTri gverdi wignis bolos, riTic sityva unda Seimosos, ris winaSe SiSveli unda warsdge kaci. aha, esera kides miRma suldgmuli pirvelSobileba, wminda da spetaki, jer uwereli safarveli da sabadebeli, mTeli misi modgmis gansawmenad Sobili baCana rom gauSva pirveli sityvebisa da sasveni niSnebis kvaldakval, bolo gverdamde, aq, sadac eloda – balRis mSobelic esaa da TeTri perangic.

yrmam dedis surneli icno, – me ar meSinia, – Tqva biWma, fexi frTxilad gaaxoxa, tanze silaRe ekro, fexis TiTebze aiwia, – me mixaria, serafite! – auwya wvrili xmiT, – mjera! – da gadaeSva naTelSi.

dedam Caikra Svili. WeSmaritad, gulSi. zRvari moajirsa da palatiumze gadanaTda da isev siTeTriT Seivso. xuTi sayrdeni boZi isev

warmoCinda kbodes pirze, WerSi Seyudebuli. serafites garda iq aRaravin iyo, arc prokuratori da cxadia, aRarc yrma. gverdiT miixeda, – mxolod sicariele, miayurada, – mxolod siCume da sagonebelSi CarCenili, prokuratoris mZvinvare – para belum! Tvalebze xelisgulebi miifara da myisve gars daubrunda darbazis gaqerqlili sivrce, sicarieleSi amoTeTrebuli pretoriumis kedlebi, Tavbruxvevisas rac wignTsacavis TaroebSi gadaiwna, folioebi, pergamentebi, ieroglifebi da ricxvebi – nulidan cxramde, Tixis filebi, lursmuli damwerlobis anabeWdi, laTinuri da berZnuli, asiriuli da finikiuri Srifti, Tanavarskvlavedze movarayebuli iafeturi anbani, mis arsebaSi sasoebiT, siyvaruliTa da samaradiso sarwmunoebiT gacxadebuli, folioebze sityvebs Soris gajerebuli Txeli tixrebi, nisleulis sifermkrTaliT TiTqos Suagamdinare, qviSebi da qaravnebi, zRvebi da ialqnebi, monetebi, xmlebi, adamianTa saxeebi, erTmaneTis monacvleobiT. axla serafite TiTqos mTlianad Tavis arCevans SeeTvisa, suniTa da smeniT, gemoTi, xedviTa da SexebiT bolomde Seerwya sakuTar Tavbruxvevas, amwamierad ramac miaxvedra, rom misi winaTgrZnobis yoveli marcvali aqedan iRebs saTaves, rom fesvebsac aq idgamda da rom amqveynad erTi bedisweraa, rom yoveli cocxali sityva Tavisi bediT, samyaros kanoniT cocxlobs da arsadaa umaRlesi bedi, misTvis umaRlesi, mxolod nebaa, rasac serafite dahyva.

baCanaze memkvidreobiT gadasuli nacodvari wili, gaifiqra serafitem, roca Tavbruxveva odnav minelda, xom sasoebiT daiZleva, is xom amave dros, kanonis, samidan erTi sityvaa, erTi qvakuTxedi, erTi sayrdenia, razec neba dgas, rasac is emyareba, Tqva da safiqralSi ezras epistoles Sriali esma, is sakraluri bgera, roca werisas kalams axebda papiruss – sami saidumlo! gamJRavnebuli sityva – madloba RmerTs, marTali var, axla vici– Tqva serafitem, – sasoeba da siyvaruli da sarwmunoeba, – Tqva da Tavbruxvevac sabolood miwyda, brunviT gabzrialebul wamSi miilia, baCanas dedasTan Serwyma am sami sityviTaa WeSmariti, gaifiqra gadaRlil sxeulSi, umanko bavSvis momavali codvisgan ganTavisufleba, labirinTidan gasvla da jaWvis gawyveta, aqamde rac SemoWdiliyo adamis ZeTa sulebze. ase uceb? da ase saocrad? dafiqrda isev da fiqrTan erTad igive SegrZneba ezRuda, rogorc aq Semosvlisas da karze mikakunebisas, isev moubrunda misi ganfeniloba, rogorc arqivumis sarkmelTan, magidaze Tavdaxrils rom ucqerda biWi da mis siCumesa Tu gafiqrebaSi Tavisi Suagamyoli xedviT xedavda, rogorc ankara wyalSi atanda mzis sxivebi da erTimeoreSi gardatydeboda, TiTqos iseve atanda am kacSi yovelive baCanas irgvliv, yovelive am qveyanaze, fiqri Tu grZnoba, unari Tu moTmineba, siyvaruli Tu nebisyofa da qveynierebis damyoli daZabulobis dausrulebeli STabeWdilebanic, rogorc maSin, axlac da amwams serafite yoveli arsis, imedisa da sityvisa Tu natvris gamWvirvale Sesakreblad gamoiwna da is uxvi simdidre, simamace da erTguleba, rasac serafites iersaxe mieRo Tavisi iasamnisferi samosliT, TiTqos axla eloda Tavis beds. gmirobisTvisac mzad iyo, im erTaderTi saqcielisTvis, rasac arqivariusis arseba mTlianad daetacebina, wigni viyav da wignad viqcevi, gaigona fiqrad, male gasrulda ambavi, fiqrisTvis aRar mcalia, qveynad marTlac erTi mTavari saswaulia, Tavis aRmoCenis saswauli. ra daiwyeba Semdeg? ras unda ewios Jami? kidev erTi axali

Page 90: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

90

samyaro? erTxel gamarTlebuli da aqamde dausrulebeli warmosaxvis, nebis, survilis warmatebuli Canafiqri.

zRvars miRmidan dasxivebulma didma sinaTlem mzera daubrmava, fiqri miufanta da gaabrua anazdad mfrTxali. sxeulSi simsubuqe efina da roca meyseulad pretoriumis kretsabmels mocilda, mixvda, rom isev iq idga, sadac aqlemi miaba, sadac baCanasTan erTad karze miakakuna da qveynierebasTan naxorcali da nasisxlari mTlianoba SeigrZno. iyo Rame, TiTqmis gariJraJisken miRviZebuli, irgvliv ki aravin. ra moxda Cems Tavs? aqlemTan mivida, kiserze dausva xeli, amdeni xani iq viyavi? aq viyavi? wigni Tavisi nebiT matarebs, vici rasac vizam. mxneoba emata, aqlemze Semojda, gamarTa da aRviri moqaCa, Tendeba, ra mSvidad Tendeba. winaTgrZnobiT dafrTianebulma qalaqis mTavari moednisken aiRo gezi, mizanmimarTulma da mTlianad am swrafvadqceulma ganapira gziT gaarbina aqlemi, saidanac margoras Ramis ca gamoCnda, Sefenili saxlebisa da mTebs miRma, aRmosavleTiT ukve SenaTebuli, zRvaurTan erTad riJraJSi mkrTali samyaros gabruebuli kvali.

moednisken Semaval viwro qvafenilebs male miadga. aqlemidan Camoxta, iqve miaba da saxlebs Soris derefnebSi... ara, sityvebsSoris derefnebSi, gaifiqra, ... gairbina, moednis erT-erT Sesasvlel TaRSi Sevida.

xalxi daxlebis gawyobas iwyebda, bazari iSleboda jer gamouRviZebeli gamTeniisas, mcocavi Crdilebi rom iwelebodnen miwaze da mawanwala ZaRlebic narCenebis ZiebaSi rom ynosavdnen maT. dilis notio bindic mdored gamoSra, naxevrad amosuli mzis rbili simxurvaliT da adamianebmac oTxive mxridan moednis mzadeba iwyes. serafite SuaSi dadga. WasTan.

– mismineT! – dasZaxa xalxs, – modiT axlo!.. yvelani. me getyviT imas, rac gagaocebT da gagaTavisuflebT.

... es Cveni arqivariusi araa? hkiTxes erTmaneTs, serafitea, magram am dilaadrian ram moiyvana? – Zmano da dano, Cven... – wamiT serafite gaCerda SuagaCxerili sunTqviT, gardauvalia rac

moxdeba? ifiqra moedans macqeralma, vici, razec mivdivar, dae, aRsruldes neba. adamianebma ki mis garSemo Segroveba iwyes. nela moaxlovda xalxi. saswaulebi maSin daiwyeba, roca maT danaxvas viswavliT, fiqrobda serafite, Tavis povnas, ganTavisuflebas, sazRvris gadalaxvas, maSin baCanac sxva momavlisTvis iSveba kacad. Tuki aq didi gamocda gviweria, saswaulebic am dilis Semdeg Tu daiwyeba, roca samyaro sityvas gaigebs, Tuki odesme mec Tavs davaRwev bedis ganmeorebis maradiul dabrunebas. ubidan ezras werili amoiRo, rasac vakeTeb, rac minda vTqva, vaarT amisTvis mzad? rogor gauZlebs kaci simarTles? SiSma aitana, civad gaofla krTomam, dacrecili papirusi amoabruna, xelisguli Wis minaSen auzSi Cayo da miwaze gapneuli mtveri moferfla, axali droeba axal sityvas Sobs, axali aRTqma ideba adamiansa da samyaros Soris, axali aRTqma axali wignis daweras moiTxovs, gafiqrda serafite da irgvliv mimoixeda, moedans mdored ecxeboda dilis mzis ganaxlebuli Suqi, ecxeboda serafitesac, simartovesTan pirispir rCenils, yvelas yvelaferi gvepatios, oRond sityvaTa sulis gmoba ara, oRond am siwmindis gmoba ara, gaifiqra da ganmtkicda TavSi, sasoeba, siyvaruli, sarwmunoeba, axali sityva gamJRavnebuli udroobis mdumarebidan, imeorebda gonebaSi da Cqar-Cqara uZgerda gulic, sulo Cemo, gamamagre, evedra Tavs, mixseni gansacdelisgan da RmerTo, Senc Seibrale Cemi ndoma. sityvas naziarebma, gafiTrebulma da gardauvalobas mindobilma, Tavisda sabediswerod, Tavisive rCeuloba gaacnobiera, Tavisive daJinebuli SemarTeba, ukanaskneli wamisTvis mzaobac da amave wamis mkvdreTiT aRdgomis imedic, gaacnobiera da eWvebic mieqarwyla, isedac ukve sanaxevrod mocilebuli, biWi ar SeuSinda, ar SevSindebi mec, de, mimiRos axali aRTqmis mxarem, axalma zecam da axalma miwam. papirusis ukana cariel gverds Tavisi mtvrianad sveli, TiTebgaSlili mtevani daado da daelaparaka, mas gaando sanukvari boloTqma: „Tu wignma Tqvenamde moaRwia da axla Cems gzavnils kiTxulobT, niSnavs, rom amdroisTvis ukve cocxali aRar var da im mxares, romelsac aq aRwerili ambebis gavliT mivageni, caze varskvlavad nanaxi ukanaskneli sasveni niSani amxels~. – papirusis gverdi ganerwyva da minaTqvami, gzavniliT zemoT, daakro miwas. papirusze mtvriani uferulobidan serafites naTqvami sityvebi da asoebi amoCndnen – mTliani teqsti mTqmelis sunTqviT mimagrebuli.

serafitem xelebi dauSva da zecaSi aagdo mzera, dilas SerCenil varskvlavs axeda da CaisunTqa, TiTqos CasayvinTad moemzada. am erTi CasunTqvis garda, Rrmad CasaTrev morevSi Tan ver Caitanda verafers, misiT unda gaeZlo fskerze da meorejer veRar gaxsnida pirs. CaisunTqa da Tqva – Tqva is, rac amoicno, rasac mixvda da eziara, razec pretoriumSi gaafrTxiles, rom Caiqoleboda, ar eqadaga, raSic adre Tavs ar utydeboda, – me ar vici axla ra droa sinamdvileSi, – moxeda garSemomyofebs, – ra adgilia an sad varT saerTod, – krToma moeqarga, carieli xma darCa da kidev cecxli, riTic misi suli anTebuliyo, – Cven wignSi vwerivarT, xalxno! sicocxlisa da sikvdilis wignSi!

Page 91: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

91

yoveldRiuroba winadadebaa da sityvebi, maT Jamis meTvalyure Zravs adgilidan, axla vinc dagvyurebs da esmis Cveni! es mtveri – sityvebia.

brbo, gaCumebuli, rogoric iyo, iseve darCa. wamiT gvian Tqva viRacam: – amas sul gaufrenia... reebs bodavs? – gasZaxa meorem, – esaa, brZeniao? an ar geZineba? wadi ra, Se ojaxaSenebulo, saqme naxe, – Tqva kidev erTmac da qva mouqnia, – giJiao, tyuilad ki ar ambobdnen magaze, ra oxroba SeuCnda, unda, rom dagvxocos, – erTmac qva aaZro qvafenils, aaZro da esrola.

– amas nu sCadiT! – adgilze datrialda serafite, – bolomde ismineT. es dila saswauls aaxdens! – minaSen auzze Semodga da mTeli ZaliT, im Rrmad CasunTquli sicocxlis ukanasknelad nacadi ZaliT naziarebi, erTaderTi da WeSmariti sityva daiyvira. sxeulidan amouSva aso-bgeraTa is metyveli genetikosi, rac yvela misi kiTxvis pasuxi iyo, razec dumda, rac ar gamoiTqmis, arc iwereba da arc SeiZleba iqneb jer misi mosmena, is erTi sityva, rasac WeSmaritebis dumili gulSi inaxavs, riTac dausabamoba da samyaro Seiqmna, ramac sibrZne Sva da sixaruli, erebi da sisxli.

borotma gaognebam moedani daWeda. TiTqos galiebi daeSva oTxive Semosasvlel TaRSi. xalxi urwmuno CrdiliT daifara da xma gaikminda samyarom.

... gaigoneT ra Tqva? – Tqves brboSi; Savad saritualo siCume avi yefiT atyda aqa-iq, TiTqos feri icvala xalxmac, erTsxeulad gamTlianda brbo, usulod damaxinjebuli, – rao?.. ra Tqva?.. – gaimeora sasikvdilod daRdasmulma Sejgufebam, gagonil sityviT mxecad mogeSilma, – marTla?.. eg Tqva?.. mokaliT! – iRriala gangmiravi wnexiT da miwas eca, – CaqoleT mteri! – ginebiTa da geSiT, qvafenilebidan qvebi amoyares da dauSines yoveli mxridan, garSemo wre Seukres da pirze duJmomdgrebma gametebiT dauwyes srola. gagonilma sityvam bnelSi Sekra yoveli aqmyofi, maT xom is esmaT, rasac gaeqcnen, risTvisac iyvnen mowodebulni, magram uari Tqves, ar daities guliT, arc gonebiT da arc suliTa Tu ZaliT, yvelaferi epatiebaT marTlac, yoveli zraxva Tu saqcieli, sityvaTa sulis gmobis garda, im siwmindis gmobis garda, rac momakvdinebelia daubruneblad, upatieblad da radganac gagonilma sityvam, serafites sxeulidan aRmocenebulma, sasikvdilod gawira mTqmeli, dae, misken iyos gangeba da sikvdilis Semdeg aRadginos odesme, misi ocneba gaanaTlos da aRasrulos saswauli, rac am daRvremil dilas margoras WasTan CaiTesa. dRes, brbodSobili jgufi mTliani xalxis nawili iyo da ara TviTon xalxi, adamianebi – imediT gverdigverd mdgarni, xelCakidebulni, es mxolod avaduri nawili iyo, visac yovelTvis Tavisi gaaqvs amqveyniuri tkbobisTvis mosargebad. es is nawili iyo, vinc mxecTa saxeebad eCvena baCanas da vinc SxamiT Seavso sasmisi. eseni isini iyvnen, maTTvis Tqmuli sityva rom axla smenadaxSulebma mokles, yovelTvis klavdnen da jvrebs acvamdnen, Tavebs aWridnen da qolavdnen, xvretdnen da iviwyebdnen – aRsruldes sityva, neba, ocneba, aRsruldes, oRond maT gareSe, axla rom margoraSi, keisar neronis dros, marTalTa devnis Jams, serafitesac esrodnen muxlebsa da mkerdSi, zurgsa da TavSi, saxeSi, SublSi, uSendnen Smagad, uSendnen bevrs da uSendnen krulviT, sanam ar waaqcies da wixlebiT ar Sedgnen zed.

– miuteve maT, – Zlivs amoRerRa pirqve dagdebulma, dasisxlianebulma da Zvlebdamtvreulma, – ar ician ras sCadian, – Tqva, TiTqos icoda, rom SeuerTdeba diads.

– vis elaparakebi?.. mokvdi! gaCumdi! – ismoda jojoxeTidan, ismoda cudi. xelketebic urtyes da qvebi isev, wixlebi da danebi. nagvemi da daqolili, Wis pirze aaTries, zizRiTa da furTxebiT hkres xeli da Caagdes Sig, im Rrma ufskrulovanSi, risTvisac sunTqva moimzada Tavgadadebulma, raSic dasasruli iwriteba, sadac Tavis dasabams dasawyisi iRebs, sityvas roca ganutevebs da aRdgeba mtvreTiT...

SuadRisas ki, daxlebsqvemoT, xalxis fexebqveS miZvreboda oTxzemdgari baCana,

Tavbruxveuli, Zaladaclili, moednidan gasasvlels ki ver poulobda, sadac ar unda misuliyo, micocebuliyo – yvelgan sazidrebi, xalxi, daxlebi, bambukis Reroebze gadafenili saCrdiloblebi. cota kidev gaxoxda, didi mondomebiT, Tavisi susti, patara xelebiT viRacis fexebi gaswi-gamoswia da isev im wyeul adgilas aRmoCnda, misi mitovebis niSanTan – WasTan. moedanze dagubebulma zmuilma borotad mouWira, tkivilisgan Sewuxebulma xelebi aifara, Zala moikriba da daiyvira simwriT. xma aravis gaugia, an vin gaigebda, moedani ikumSeboda, yvela erTmaneTs eWyliteboda... gaRizianebuli da acremlebuli Waze aZvra, magram mis pirze Semdgarma Tavi Zlivs Seikava – moedani gars dautrialda da baCanam naTlad dainaxa qalaqis quCebi, yvela aqeT, Semosasvleli TaRebisken, oTxive mxridan rogor moiklakneboda, dainaxa Tu ra axlos yofila gasasvlelebi, magram gabruebuls, dabuJebuls, Wis svel pirze fexi daucda da wamiT, TiTqmis Cavardnili da sunTqvaSekruli haerSi Caekida... viRacis xelze.

Page 92: Dila Sastsaulebis Tsin.pdf

92

Caekida viRacis xelze, zeviT aiwia da roca miwa igrZno da is xelebic loyebSi moxvedrili – CaisunTqa. Tvalebi axsna.

momRimari kacis saxe mdored CamoikveTa baCanas zemodan. bavSvi xmas ar iRebda, gakvirvebuli ahyurebda da akvirdeboda mis Tvalebs, TiTqos sadRac nanax, raRac nacnob, manugeSebelsa da Zalze axlobel mzeras, odnav kexian, magram swor cxvirsa da mZime nikaps, da rac pirvelive SexedviT TvalSisacemi iyo – misi didi Subli, ukan gadayrili, TiTqos iasamnisferi CrdiliT datalRuli Tmebidan amonaTebuli, Tavisi simZimiT mTels saxes rac awveboda. ecno es naTeli Rimilic, sevdian, TiTqos Soridan mofrenil mzerasTan erTad. baCana ahyurebda kacs da fiqrobda, sizmarSi am kacTan erTad kenWebs visrodi zRvaSi, bevr kenWebs visrodi. .....................................................................................................................................................................................................................................................