Comprehensive plan a

1 สรปเนอหาเตรยมสอบ Comprehensive วชาการเมองการปกครอง โดย นายนนทภพ สนไชย

PS710 สงคมวทยาการเมองกบการเปลยนแปลงทางสงคม

จะศกษาประเดนหลกในสงคมวทยาการเมองวาดวยฉนทานมต หรอสหจตและความ

ขดแยงทฤษฏ และแนวคดของนกสงคมวทยาตางๆ วเคราะหพลงทางสงคมทมอทธพลและ

บทบาททงในเชงปฏฐานและนเสธตอการเปลยนแปลงทางสงคมในนานาระดบโดยเฉพาะในยค

รวมสมย ศกษากลไกและผมบทบาทในการเปลยนแปลงรวมทงทฤษฏทเกยวของ เชน ทฤษฏ

โครงสรางและหนาท ทฤษกการขดแยง ทฤษฏบทบาท เปนตน

สงคมวทยาการเมอง (Political Sociology)

ความหมายของสงคมวทยา

สงคมวทยา คอ ศาสตรทศกษาเรองความสมพนธระหวางบคคลตงแตสองคนขนไป

รวมทงศกษาสถาบนตางๆ ทางสงคม ทมนษยจดตงขน เชน สถาบนทางศาสนา

สถาบนการศกษา สถาบนทางความเชอตางๆ รวมทงกลมและการรวมกลม

การทสงคมวทยาศกษาเรองราวของมนษยโดยมขอบเขตของการศกษาทกวางขวาง ท า

ใหสงคมวทยาไดชอวาเปนราชนแหงศาสตร

ขณะทรฐศาสตรไดชอวาราชาแหงศาสตร หรอ Mater Science เพราะรฐศาสตรศกษา

การเมองซงเปนเรองทเกยวของกบมนษยตลอดเวลาในทกดาน

เมอเอา 2 ศาสตรมาศกษารวมกนจงเกดศาสตรใหมขนมาเรยกวาสงคมวทยาการเมอง

ทฤษฎวาดวยการเปลยนแปลงทางสงคม (Social Change) ทส าคญอนหนงคอ

ทฤษฎความทนสมย (Modernization)

Cyril E. Black (ไซรล อ แบลค) เขยนหนงสอชอ The Dynamic of Modernization

(พลวตของกระบวนการทนสมย) กลาววา กระบวนการ Modernization เปนกระบวนการท

สถาบนในสงคมซงววฒนาการมาตงแตอดตไดปรบตวเขากบสภาพการณใหม ๆ บทบาทหนาท

ใหม ๆ ทแปรเปลยนไปตลอดเวลาได


แบลคเนนทความสามารถในการปรบตวของสถาบน โดยชวาสงคมใดจะเปนสงคมท

ทนสมยไดสงคมนนจะตองมองคกรสถาบนเกดขน และมความสามารถในการปรบตวเองใหเขา

กบบทบาทหนาทใหม ๆ ได พรอมทจะเขาไปเยยวยาแกปญหาใหม ๆ ของสงคมไดตลอดเวลา

ขนตอนของ Modernization

C.E.Black ไดศกษาสงคมทไดรบการยอมรบวาทนสมยแลวหลาย ๆ สงคมโดยใชแนว

การศกษาแบบประวตศาสตรเปรยบเทยบ (Comparative History Approach) ของ 5 ประเทศ

โดยมองยอนลงไปในประวตศาสตรของประเทศเหลานนมาศกษาเปรยบเทยบกน พบวามแบบ

แผนใกลเคยงกน สามารถแบงเปนล าดบขนตอนของการพฒนาสงคมดงเดมสสงคมทนสมยได

ดงน

1. การถกทาทายจากความทนสมย ลองนกภาพสงคมชนบททยงเปนสงคมแบบ

ดงเดมขาดการตดตอกบโลกภายนอกเพราะการคมนาคมไมเจรญ การอยรอดของสงคมแบบน

กลาวกนวาขนอยกบความสามารถในการปกปองไมใหอทธพลจากภายนอกเขามาในสงคมได

คนในสงคมจะด ารงชวตภายใตกรอบประเพณและปทสถานเดม ๆ สงคมจงด าเนนตอไปได

อยางไรกตามไมมสงคมใดสามารถรอดพนอทธพลของความทนสมยได โดยความ

ทนสมยในรปแบบตาง ๆ จะเขาไปทาทายผคนในสงคมทงในรปแบบของความคดความอานใหม

ๆ วตถสงของ เทคโนโลย ทว วทย ตเยน บกเขาไปถงหมบานในชนบท

ชนบทไทยนนมหนงขายยาเปนตวถายทอดความทนสมยสคนชนบท ทงนเพราะเนอหา

ของหนงไทยนนพระเอกมกเปนผมการศกษาสง รบราชการเปนเจาคนนายคน คนชนบทจง

อยากใหลกหลานของตนเหมอนพระเอกจงสงลกสงหลานใหไดรบการศกษาสง ๆ เพอจะไดเปน

เจาคนนายคนกบเขาบาง และนกคออทธพลของความทนสมยทเขาไปทาทายชนบทไดเปดหเปด

ตาใหชาวบานใหเหนสงแปลก ๆ ใหม ๆ แลวเกดการเปลยนแปลงขนในชมชนชนบท

2. ชยชนะของผน าททนสมย ในทางการเมองเมอสงคมถกทาทายจะมคนทสามารถ

รบความทนสมยนนได ไดแก ผน ารนใหมททนสมย สวนผน าเกาจะตอตานเพราะเกรงวาความ

ทนสมยทเขามานนจะท าใหกลมตนเสยประโยชน สถานภาพเดมทไดเปรยบอยจะถกทาทาย

สงคมจงแบงเปนสองขวระหวางผน าใหมกบผน าเกา จากการศกษาของแบลคพบวา ผน าใหม


ไดรบชยชนะในการตอส ไดรบการยอมรบจากคนในสงคมมากกวาจงน ามาซงการปฏรปทาง

เศรษฐกจและสงคม

3. การปฏรปทางเศรษฐกจสงคม ผน าใหมไดปรบเปลยนสรางสรรคโครงสรางทาง

เศรษฐกจ การเมอง สงคมใหม ๆ เพอใหสามารถรองรบความตองการและแกไขเยยวยาปญหา

ใหม ๆ ทจะเกดขน

4. ในทสดสงคมนนจะบรรลสความเปนเอกภาพเปนสงคมททนสมย

Political Modernization ระบบการเมองททนสมย (เปลยนแปลงในเชงปรมาณ)

ถาในความหมาย Modernization ตวเดยวเราหมายถงความพยายามปรบเปลยนสงคม

จากดงเดมใหเปนสงคมททนสมย และประเดนหลกของการเปลยนแปลง จะเนนการ

เปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจ และทางสงคม เปนส าคญ แตเมอเราใสค าวา Politic เขามา

ดวยเรากจะไดเปนความหมายใหม เพราะจะเนนทประเดนทางการเมองเปนส าคญ ดงนนจงม

ความหมายวา เปนกระบวนการในการปรบปรงเปลยนแปลงระบบการเมองใดๆ ซงอาจเปน

ระบบการเมองแบบดงเดม หรออยในระบบการเมองในระยะเปลยนแปลง ใหแปรเปลยนไปเปน

ระบบการเมองททนสมย

แนวคดของนกวชาการแตละคน

S.P.Huntington ปจจยทเปนตวชวดความทนสมยของระบบการเมองใดๆ 3 ปจจย

1. Rationnelization of Authority ผน าทางการเมองขนสอ านาจบนฐานของ

ความชอบธรรม จากหลก legal Rationnel แตระบบการเมองในประเทศทอยในระยะของการ

เปลยนแปลง ฐานของความชอบธรรมของสงคมทเปลยนผาน มาจากฐานของบารม แตระบบ

การเมองททนสมยจะมฐานมาจากการทประชาชนใหการยอมรบ เพราะผน าขนสอ านาจบน

หลก Rationelization จนมการต งกฎเกณฑ กฎหมายรฐธรรมนญ ถาผน าใดทผาน

กระบวนการเหลาน ผานการเลอกตง ประชาชนกจะใหการยอมรบ

2.Differentiation ความแตกตางหลากหลายของโครงสรางทางการเมอง คอระบบ

การเมองทจะถอไดวาทนสมยนน ตองมองคกรหรอสถาบนทางการเมอง เกดขนแยกยอยอก

มากมาย


3.Political Participation การมสวนรวมในทางการเมอง คอ ในระบบการเมองแบบ

ดงเดม คนมสวนรวมทางการเมองนอย แตเมอเขาสระยะก าลงเปลยนแปลง คนจะมสวนรวม

ทางการเมองเพมขน แตในระบบการเมองททนสมยนน คนจะมสวนรวมในทางการเมองสง

Almond-Powell (ปจจยทใชวดความทนสมยของระบบการเมอง)

1.Differentiation of Political structure โครงสรางทางการเมองมความสลบซบซอน

2.Secularization of Political Culture วฒนธรรมทางการเมองตงอยบนความมเหตมผล

ไมงมงาย

(ค าถาม) ดงนนเราพบวา บางครงถาเราหาความสมพนธระหวางสงคมททนสมย กบ ระบบ

การเมองททนสมย โดยถามวาสงคมททนสมยนนจ าเปนหรอไมทตองมระบบการเมองททนสมย

(ค าตอบ) จะยกตวอยางเชน ประเทศบรไน หรอ ซาอฯ ทยงคงมผน า ทเปนผสบทอดทายาท

แตการทประชาชนใหการยอมรบไมไดมาจากความมเหตมผล แตความศรทธา ตลอดจนการม

สวนรวมทางการเมองกมไมมาก เพราะประชาชนนนอยด มความสข จงไมรวาจะเรยกรองสงใด

ซงบางครงกเหนกฏเกณฑทางศาสนาเขามาใช เขามาครอบไวบาง แตถามวาสงคมนทนสมย

หรอไม ตอบไดวา เปนสงคมททนสมย แตไมเปนประเทศทมระบบการเมองททนสมย

Social Mobilization

ประเดนส าคญตวหนงทเกยวของกบ Modernization คอ Social Mobilization ซงเปน

กระบวนการทขอผกพนทางสงคม เศรษฐกจ และจตวทยาแบบเดม ๆ เรมเสอมหรอแตกสลาย

ประชาชนไมยอมรบอกตอไป โดยประชาชนพรอมทจะรบเอาแบบแผนการเรยนรและพฤตกรรม

ใหม ๆ เขามาแทนท

คนทมระดบของ Social Mobilization สง จะมความเชอทมเหตมผลและรบเอาแบบแผน

พฤตกรรมใหม ๆ เขามาแทนทพฤตกรรมแบบเดม อาจารยแปล Social Mobilization งาย ๆ วา

เปนกระบวนการ “ของเกาถอดทง” ความคด ความเชอ วถชวตแบบเกานนคนไมเชอถออก

ตอไปแตหนมารบความคดใหม ๆ มาแทนท เพราะฉะนนสงคมใดทมความทนสมยเพมมากขน

ระดบของ Social Mobilization กจะสงตามไปดวย


Social Mobilization กบการไรเสถยรภาพทางการเมอง

สงคมใดทสมาชกในสงคมมระดบ Social Mobilization สงจะสงผลกระทบตอเสถยรภาพ

ทางการเมองอยางมากมาย แทนเตอรและมดลาสก (Tanter and Midlarsky) ศกษา

ประเทศก าลงพฒนาพบวา ประชากรถายงไดรบการเรยนร ไดรบการศกษา หรอยงขยาย

การศกษาไปยงประชาชนเรวมากเทาใด หรอถาประชาชนไดรบขอมลขาวสารเรวมากเทาใด

แนวโนมทจะกอใหเกดการโคนลมรฐบาลกจะมมากขนเทานน ทสงผลกระทบเพราะเมอคน

ไดรบขอมลขาวสาร หรอไดรบการศกษาทด จะท าใหคนเหลานนแปรเปลยนความคด ความเชอ

ไปอยางรวดเรวในหลายสงคมทรฐบาลเรงขยายการศกษาไปยงประชาชนกลมตาง ๆ ท าใหคน

เหลานนมระดบ Social Mobilization กบการไรเสถยรภาพทางการเมอง สงขน ๆ จากการทไดร

ไดเหนมากขน ความคด ความเชอ วถชวต ขนบธรรมเนยมแบบเกา ๆ ไมไดรบการยอมรบอก

ตอไป หนมาคดใหมวาผปกครองไมใชใคร เขากคอตวแทนของเราทอาสาวาจะท าโนนท านให

เมอไมท าเรากมสทธทจะรวมตวกนเปนกลมเปนกอนเขาไปเรยกรองผลกดน โอกาสทจะน าไปส

การโคนลมรฐบาลกมมากขน จะสงผลใหการเมองในประเทศนนมปญหา(อาจารยเนนย าวา ใน

สวนทเรยนมาแลวของวชาน ในกระบวนการทท าใหเกดความทนสมยนน จดเนนทส าคญ กคอ

ผานการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ และผานการใหการศกษาแกคน แตตองไมลมวาในชวงของ

การพยายามทจะเปลยนแปลงระหวางเสนทางเดนบนสะพานนน มปญหาและอปสรรคมากมาย

ถงแมจะมเปาหมายอนเปนสงทพงประสงค หรอการพฒนาเศรษฐกจกเชนเดยวกน ถา

สามารถด าเนนการใหเปาหมายบรรลประสทธภาพ คนกจะกนดอยด และสวนนนกจะท าใหเปน

สงคมทมเอกภาพสง และเชนเดยวกนถาสงคมใดทคนมการศกษา ศกยภาพของสงคมนนกจะ

สง เพราะโอกาสทคนจะเอาองคความรมาประยกตใช เพอสงคมหรอประเทศชาต กจะเปนไป

ไดสง แตปญหาทเกดมกจะเปนในชวงทางเดน (มศพทค าหนง) คอ

Modernization breeds stability, modernity breeds in stability. (Modernization คอ

กระบวนการทเราเดนอยบนสะพาน เพอเปลยนแปลงสงคมของตนเองใหมความทนสมยมากขน

เราจงพบวาในระหวางทสงคมเดนไป จะตองเจอปญหาททกสงคมตองเผชญ และเพอ

ปรบเปลยน หรอแกไข เราจงพบวาในระหวางทางทแตละสงคมพยายามดนรนเพอใหเกดความ

ทนสมยขนนน มกจะน ามาซงความไรเสถยรภาพ มความวนวาย มการจารจน มปญหา แตเมอ


สามารถกาวขามไปอกฟากหนงไดแลว และความทนสมยเกดขนแลวหรอเกด (Modernity) ขน

แลว สงคมนนกจะน ามาซงความมเสถยรภาพ

***(อาจารยบอกวาเคยออกเปนขอสอบและอาจออกเปนขอสอบในสวนน โดยยก

ประโยคน “Social Mobilization กบการไรเสถยรภาพทางการเมอง” แลวถามวาทาน

เขาใจวาอยางไร จงอธบาย พรอมยกตวอยางใหเหนอยางชดเจน เพราะเนอหาทเรยน

มาทงหมดกเพอใหเขาใจตรงน”

ตวอยางทจะยกใหเหน ไดแกประเทศศรลงกา( Sri Lanka in 1956… The increase in the

number of students graduating in the indigenous languages satisfied some ambitions but

contributed new social press..) หรอแปลไดวาประเทศศรลงกาชวง ค.ศ. 1956 เมอรฐบาล

สงเสรมใหคนพนเมองไดรบการศกษาสงขน ผลทตามมาคอเกดความทะเยอทะยานมากขน

เมอนกศกษาจบการศกษาแลวแตรฐบาลไมสามารถหางานใหท าได อตราการวางงานเพมมาก

ขนในทสดนกศกษาประชาชนเหลานไดรวมตวกนทางการเมองเรยกรองใหรฐบาลแกไขปญหา

มากขน กลายเปนกลมผลกดนทส าคญและท าใหรฐบาลไรเสถยรภาพ

ปจจยทใชวดระดบของ Social Mobilization

1. จ านวนคนทมความเปนอยททนสมย สมมตวาตองการเปรยบเทยบวาไทยกบเขมร

ประเทศใดมระดบ Social Mobilization สงกวากนกดวาคนในประเทศใดมสงอ านวยความ

สะดวกในชวตมากกวา (วดในเชงเปรยบเทยบ เชน ดวาคนไทยเรามไฟฟาใชกครวเรอน แลว

เปรยบเทยบกบครอบครวของเขมร จะแสดงใหเหนวาคนไทยม สงกวา หรอวดจากการอาน

หนงสอพมพ หรอดทว มากกวากน เชนในสงคมไทยถาวดแคหนงสอพมพรายวน จะวดคาโดย

เฉลยวาคนไทยอานหนงสอรายวน วนละกคน เราจะดไดจากจ านวนตพมพในแตละวน

2. จ านวนคนทสมผสสอสารมวลชนในรปแบบตาง ๆ สมผสในทนหมายถงการอาน

หนงสอพมพ ดทว ฟงวทย เปนตน สงคมทคนไดรบสอเหลานมากกวายอมมระดบ Social

Mobilization สงกวา

3. จ านวนคนทเปลยนทอยอาศยทดกวาเกา จากเดมเคยอยสลมกเปลยนมาอยแฟลต

ทาวนเฮาส บานเดยว เปนตน


4. การขยายตวของสงคมเมอง ประเทศใดทมเมองขนาดใหญเกดขนมาก จ านวนคนท

อาศยอยในเมองมมากแสดงวาประเทศนนมระดบ Social Mobilization สง ถกดงเขามาจาก

สาธารณปการตางๆ ท าใหโอกาสทความคดความเชอทงหลายจะแปรเปลยนกจะมมากตามขน

ไปดวย

5. จ านวนคนทเปลยนอาชพจากกสกรไปเปนอยางอน หางไกลจากแหลงเรยน ลกหลาน

เขามาท างานในตวเมอง กท าใหไดโอกาสในการเรยนรมากขนเชน ท างานในภาคบรการหรอ

ภาคอตสาหกรรม เพราะคนท าการเกษตรตองอาศยอยในชนบททไกลปนเทยงโอกาสในการ

รบรขาวสารจงมนอย ระดบ Social Mobilization คอนขางต าเมอเทยบกบคนอาชพอน

6. จ านวนคนทรหนงสอ คนทอานหนงสอออกยอมรบรขาวสารมากกวาคนทไมรหนงสอ

ท าใหโอกาสไดรบการเรยนรกมมากกวา จากหนงสอ ต ารา

7. รายไดเฉลยตอหว มองวาสงคมทคนมรายไดต า กคอสงคมทคนตองตอสดนรนเพอ

ความอยรอด สงคมทมคนยากคนจนมากคนเหลานนตองทมเทเวลาไปกบการท ามาหาเลยงชพ

ในขณะทสงคมทคนมฐานะดยอมมเวลาอานหนงสอ ดทว เขาไปเปนสมาชกชมรมนน กลมน

ระดบของ Social Mobilization จงมสงกวาคนจน แตถาคนเหลานน กจะมโอกาสทจะมเวลาวาง

ในการไดอานหนงสอพมพมากขน หรอมโอกาสซอ

คารล ดอยช (Karl Deutsch) ศกษาพบวา Social Mobilization จะสงผลกระทบตอ

การเปลยนแปลงทางการเมอง3 ดาน คอ

1. ระดบบคคล ( บคคลทงแบบแผนการด าเนนชวตแบบเกา) (ไมยอมรบในความเชอ

หรอความงมงายแบบดงเดม เชนไมเชอในผปกครองวา เปนเทพ แตเชอวาเปนคนธรรมดา

ทมาปกครอง น าเสนอนโยบายตางๆ ถาเขาเขามาแลวไมท าหนาท เรากมสทธ ทจะทกทวง

หรอทวงตง เปนความตองการหรอความเดอดรอนของเราได เราจะพบวา มาจากการกรท า

ของมนษยทมตอมนษยดวยกน เขาอยากไดสงดๆ ใหกบ อยากไดไฟฟา อยากไดความมนคง

อยากไดสขภาพ ดงนน ระดบการมสวนรวมทางการเมองจะมากขน)ในสงคมทมระดบ Social

Mobilization สง สมาชกในสงคมจะละทงแบบแผนการด าเนนชวต ความคด ความเชอ คานยม

แบบเกา มองเหนความส าคญของตนเองทางการเมองสงขน คาดหวงวาผมอ านาจทาง

การเมองตองใสใจดแลกบปญหาของตนมากขน คนเหลานจะรวมตวกนในรปของกลม


สมาพนธ สหพนธ สมชชา แลวใชกลมเปนฐานในการเรยกรองทางการเมองมากขนสงผล

กระทบตอเสถยรภาพทางการเมองของรฐบาล

2. (สถาบนทางการเมองจะมประสทธภาพเพมขน) Social Mobilization สงขนยงผลให

สถาบนทางการเมองตองปรบตวใหมประสทธภาพเพยงพอทจะรองรบปญหาแปลก ๆ ใหม ๆ ท

เกดจากความตองการของประชาชน อนเปนผลมาจากการทประชาชนมความรและขาวสาร

ขอมลมากขนความคาดหวงสงขน เชน นายด าหนมชนบทเรยนจบ ป. 4 ความคาดหวงสงสดใน

ชวตกคอไดแตงงานกบลกสาวก านน มลก 5 คน พอตาใหทดนสก 10 ไรกมความสขไมตองการ

อะไรอกแลว เหนไดวาเมอคนมการศกษาต าระดบของ Social Mobilization กต าตามไปดวย

ความคาดหวงจะไมสงนก แตบงเอญวานายด าเปนคนเรยนเกง สอบเขาโรงเรยนประจ าจงหวด

ได มหลวงลงเปนพระอยในกรงเทพฯ พอแมกสงเขามาเรยนมหาวทยาลยแถมสอบทน ก.พ.ได

ไปเรยนตางประเทศจบมาเปน ดร.ด า เขาท างานในองคกรระดบประเทศประสบความส าเรจ

อยางมาก ถาเขาไปถามอกทวาตอนนก านนจะยกลกสาวใหและแถมทดนเพมเปน 20 ไร ดร.ด า

จะโอเคหรอไม แนนอนวา ดร.ด าตองปฏเสธ ลกสาวก านนไมอยในสายตา Expectation (ความ

คาดหวง ความทะเยอทะยาน) ของ ดร.ด าสงกวาเดมแลว

เชนเดยวกบคนชนบทอน ๆ เมอเขามาท างานในเมองมโอกาสรบรขาวสารขอมลมากขน

ความคาดหวงกสงขน และรวมตวกนเปนสมาพนธ สมาคมกรรมกร ใชฐานของสมาคม

สมาพนธเหลานเรยกรองทางการเมอง ถาระบบการเมองใดทรฐบาลหรอสถาบนทางการเมอง

ทมอยไมมประสทธภาพเพยงพอการไรเสถยรภาพยอมเกดขนไดงาย เพราะฉะนน Social

Mobilization จงเปนแรงผลกดนใหสถาบนทางการเมองเรงเพมประสทธภาพของตนเองใหสงขน

สามารถตอบสนองความตองการแปลก ๆ ใหม ๆ ของประชาชนใหได

3. ระดบผน าทางการเมอง ในสงคมแบบดงเดมผน าขนสอ านาจจากฐานของประเพณ

เมอสงคมเปลยนผานเปนสงคมทอยในระยะของการเปลยนแปลงฐานการขนสอ านาจของผ

น ามาจากบารม เมอสงคมเปลยนมาเปนสงคมทนสมยฐานทมาของความชอบธรรมในการขนส

อ านาจของผน าเปลยนมาเปนกฎหมาย ผน าทไดรบการยอมรบคอผน าทเขามาดวยวธการท

กฎหมายก าหนด เชน รฐธรรมนญ พ.ร.บ.พรรคการเมอง พ.ร.บ. เลอกตง

การพฒนาทางการเมอง Political Development เปนการเปลยนแปลงในเชงคณภาพ


การเปลยนแปลงชนดหนงทมเปาหมายทแนนอนอนเปนทยอมรบกนวาดขนกวาเดม

ดงนน การพฒนาทางการเมอง จงหมายถง การเปลยนแปลงชนดหนงทเกดขนในสงคม

โดยมจดมงหมายเพอใหเกดการแจกแจงแบงสรรทรพยากรทมประสทธภาพและเปน

ธรรมกวาเดม

Lucian Pye: Syndrome of Development

ระบบการเมองใดทไดชอวามระดบการพฒนาในทางการเมองสง มปจจยดงน

1.Differentiation โครงสรางทางการเมองมความซบซอน เปนความแตกตาง

หลากหลายทเปนตวชวดตวแรกของการพฒนาทางการเมองระบบการเมองใดมสง ระบบ

การเมองนนกมระดบของการพฒนาทางการเมองสงไปดวย ความแตกตางหลากหลาย

หมายถงโครงสรางทางการเมองของระบบการเมองนนมความซบซอนขององคกร หรอสถาบน

ทางการเมองเกดขนมากมายมความเชยวชาญเฉพาดาน แตละกระทรวงท าหนาทเฉพาะอยาง

ก.ตางประเทศ ก.สาธารณสข ก.ศกษาธการ เปนตน

2.Equality ความเสมอภาค ถาประชาชนไดรบการปฏบตจากรฐบนพนฐานของความ

เทาเทยมกน ระบบการเมองนนจะไดชอวามระดบการพฒนาทางการเมองสง (ความเทาเทยม

ในดาน 1.การเมอง (คอใหสทธเสรภาพกบประชาชนทางการเมองในการเขาไปมสวนรวม

หรอ เชน 1 คน 1 เสยง) 2.กฏหมาย (ทกคนทอยภายใตอ านาจอธปไตยของรฐ อนเดยวกนตอง

อยภายใตกฎหมายเดยวกน ไมมสองมาตรฐาน) 3.ดานสงคม(ความเทาเทยมกนในการใชชวต

ดวยความเสมอภาค )

3.Capacity (สมรรถนะ) ทางการเมองทงในรปธรรม และนามธรรม เปนทยอมรบ

**ระบบการเมองใดม 3 ตวนสง กเปนระบบการเมองกจะมระดบพฒนาการเมองทสง

Huntington:Politic Development

1.Scope of Support ประชาชนตางสนบสนน และใหการยอมรบอยางกวางขวาง หรอ

การสนบสนนรฐบาล สนบสนนระบอบการปกครอง และค าวาอยางกวางขวาง หมายถงเ ปน

จ านวนมาก มาจากหลากหลายอาชพ หลากหลายภาค


2.Political Institutionalization ความเปนสถาบน ทประชาชนตางยอมรบในความสามารถ

ทสรางผลงานออกมา บนพนฐานของประสทธผล ตอบสนองตอความตองการได รวมทง

ปรบตวใหเขากบการเปลยนแปลงใหมๆ ไดเปนอยางด

ท าใหแนวคดของเขาเชอวาประเทศทมระดบการพฒนาสงนนอาจจะเปนระบบการเมอง

แบบดงเดม ก าลงเปลยนแปลงหรอทนสมย กไดทงนน โดยมเพยงแคเงอนไขตวแปร 2 ตวนเขา

มาเกยวของเทานน ไมเหมอนของ พาย หรอ อลมอนด กบ พาเวลล

Almond-Powell

1.Differentiation of Political Structure (จะคลายกบ Pye) คอโครงสรางในทางการเมอง

มความซบซอนหรอหลากหลายทสงเชนกน

2.Secularization of Political Culture วฒนาธรรมในทางการเมองตงอยบนความมเหต ม

ผล ทจะสามารถพสจนใหเหนจรงไดอยางเปนวทยาศาสตรกคอ ความคดความเชอ ทไดชอวาม

การพฒนาทางการเมองสงนนจะตองไมตงอยกบฐานของความงมงาย

3.Subsystem Autonomy (ระบบยอยมความเปนอสระ) เปนตวชบงวาระบบการเมองนน

มระดบของการพฒนาทางการเมองสง กคอ เชน ในหลายสถานการณทระบบการเมอ ง

โครงสรางมความซบซอนกจรง แตถาองคกรในระดบลางขาดความเปนอสระในตวเอง มนก

ไมไดชวยอะไร

สง

ต าสง

ระดบของ

Differentiation และ Secularization of

Political Culture

ระดบของ Subsystem Autonomy

1 2 3

4 5 6

7 8 9

ทนสมย

ก ำลงเปลยนแปลง

ดงเดม

เผดจการ อ ำนำจนยม กระจายอ านาจ


**จากรป ประเทศใด ม(Dif+Sec+Sub) สง กจะไดชอวาเปนประเทศทมระบบการ

พฒนาทางการเมองทสง

--อลมอนด และ พาวเวลล แบงรปภาพออกเปน 2 ลกษณะ คอ

ลกษณะแรก แบง (Dif+Sec) เปนตวบงถงความทนสมยของระบบการเมอง กลาวคอ

ใหดทแกนตงซงเปนตววดระดบของ Dif และ Sec เชนในบางระบบการเมองมระดบ

ของ Dif กบ Sec ทสง จะเปนระบบการเมองททนสมย , บางระบบม Dif กบ Sec

ปานกลาง จะเปนระบบการเมองทก าลงเปลยนแปลงหรอก าลงเปลยนผาน , บาง

ระบบม Dif กบ Sec ต า จะเปนระบบการเมองแบบดงเดม เชน ชนเผา ซงมโครงสราง

ทางการเมองทไมซบซอนหรอหลากหลาย รวมถงวฒนธรรมความเชอยงอยกบ

ความคดทงมงาย ไมมเหตผล

ลกษณะทสอง จะน าเอา Sub มาเปนแกนนอนซงบงถงแนวทางทใชในระบบการเมอง

นน จากต าไปหาสงกลาวคอ ถาระบบการเมองใดม Sub ต า กจะมลกษณะการ

ปกครองเปนแบบเผดจการ , ถา Sub ปานกลาง กจะเปนระบบการเมองเปนแบบ

อ านาจนยม (คอมการปลอยมอซงอ านาจใหกบองคกรในระดบลางบางแตไมมาก ใน

เฉพาะเรองทไมส าคญ) , ถา Sub สง กจะเปนระบบการเมองแบบกระจายอ านาจ คอ

รฐบาลกระจายอ านาจใหองคกรระดงลางจดการเอง ตดสนใจในการแกไขปญหา

ทงหมด นนคอการกระจายอ านาจสทองถน

เมอน ามาไขวกนจะไดออกมา 9 ชอง

1 4 7 Sub ต า กคอ เผดจการ

2 5 8 Sub ปานกลาง กคอ อ านาจนยม

3 6 9 Sub สง กคอ กระจายอ านาจ

1 2 3 Dif+Sec สง กคอ ระบบการเมองททนสมย

4 5 6 Dif+Sec ปานกลาง กคอ ระบบการเมองทก าลงเปลยนแปลง

7 8 9 Dif+Sec ต า กคอ ระบบการเมองดงเดม

**ทง 9 ชอง มเพยง 1 ชองเทานน ทไดชอวามระดบของการพฒนาทางการเมอง

สง เนองจากมตวแปรทง 3 ตว อยในระดบทสง ไดแก ชองหมายเลข 3


สวนชองทไดชอวามระดบของการพฒนาทดอยทสด ไดแกชองหมายเลข 7

เพราะตวแปรทง 3ตว ต าทงหมด

**ค าถาม ในทศนะของอลมอนดและพาวเวลลนน ระบบการเมองทไดชอวามระดบ

การพฒนาทางการเมองสงนนตองเปนระบบทางการเมองททนสมยเทานนจรงหรอไม

**ตอบ จรง

**ค าถามตอมา ในทศนของอลมอนดและพาวเวลลนน ระบบการเมองททนสมยเปน

ระบบการเมองทมระดบของการพฒนาการเมองสงจรงหรอไม

**ตอบ ไมจรง

สรป วาประเทศทพฒนานนตองมความทนสมยดวย แตประเทศททนสมยไม

จ าเปนตองมระดบของการพฒนาการเมองทสง

ความสมพนธระหวางการพฒนาการเมองกบความทนสมยทางการเมองทศนะของHuntington

Political Development วดจาก Political Modernization วดจาก

1.Scope of support 1.Rationalization of Authority

2.Political Institutionalization 2.Differentiation

3.Political participation

Rationalization of Authority คออ านาจทางการเมองตงอยบนพนฐานของความมเหตผลใน

การเขาสอ านาจหรอเขาสต าแหนงนนตองอยบนพนฐานของการยอมรบของประชาชนในสงคม

นนๆ ผทผานกระบวนการทไดรบการยอมรบจะเปนผเขามาปกครองบานเมอง

Differentiation คอ โครงสรางทางการเมองควรมความหลากหลายซบซอน

Political Participation คอ การมสวนรวมของสมาชกในทางการเมอง

(สวนดานลางไมออกสอบนะเอาไวเอาเลนๆ เผอใชตอบได)........

การเขามสวนรวมทางการเมอง (Political Participation) จากทไดศกษาแลววา

ผลกระทบทส าคญของการเปลยนแปลทางเศรษฐกจ และสงคม ทสง จะสงผลใหระดบการเขา

มสวนรวมทางการเมองสงขน สงคมวทยาทางการเมองสนใจ พฤตกรรมทางการเมอง และหา


วาอะไรเปนสาเหต ทส าคญ และ เรองทใหความสนใจอกประเดนหนง คอ การเขามสวนรวม

ทางการเมอง

นานานยาม การมสวนรวมทางการเมอง

-การสนบสนน การเรยกรองตอผน า

-ความพยายามทจะสรางผลกระทบตอการด าเนนการของรฐทมประสทธภาพ เชนการ

น าเสนอปญหาความตองการ ของตนเอง

-กจกรรมทางการเมองทถกตองตามกฎหมาย

-การใชสทธเลอกตวแทน โดยมองการมสวนรวมในระบอบประชาธปไตยเปนหลกโดย

เนนทการเลอกตวแทนเขามา

-ผลจากความรสกแปลกแยกในทางการเมอง “Political Alienation” หมายถงความรสก

ทเกดกบคนในสงคม ทรสกแปลก และแตกตาง เชน สงคมประชาธปไตย ทเรามองกนวา

อ านาจอธปไตยเปนของคนทกคน เพยงแตเรามอบอ านาจใหกบคณะบคคลเพอใหท าหนาท

แลวมอบประโยชนสขมาใหกบเรา แตในเมอเราเปนเจาของอ านาจแลว ท าไมเราจงไมมสทธใน

เสยงของเรา ท าไมเขาไมท าตามความคดทเราคดไว แตเรากไมมสทธทจะไปท าอะไร

-กจกรรมของพวกทตนตวทางการเมอง

-กจกรรมทางการเมองทกชนด

-กจกรรมทตองการเขาไปมอทธพลตอรฐ และเจาหนาทของรฐ

-กจกรรมใดๆ ทกระทบตอการเมองทกระดบ

-กจกรรมทกชนดทเปนการเมอง

สาเหต หรอวตถประสงคหลก ทรวมแนวคดตางๆกเพอหาค าตอบทส าคญ คอสงท

เรยกวามสวนรวมทางการเมอง มขอสรปของ Weiner

- ตองมกจกรรมปรากฏ เชนอาจอยในรปของการเดนขบวน หรอการใชสทธในการ

เลอกตง หลายหลายรปแบบ แตตองมกจกรรมนนๆ แสดงใหเหน ถาไมแสดงออกมา

ใหเหนในทชมนมชน อยเพยงภายในตวบคคล กไมสงผลอะไร

- มลกษณะเปนอาสาสมคร หรอ สมครใจกระท าการ จากผทเหนประโยชนจากการ

รวมกลม มองเหนเปาหมายวาเปนเปาหมายทด มประโยชน ตองมขอเลอก หรอ


ทางเลอกมากกวาหนงทาง เสมอ (Choices) เนองจากสภาพการทเปนจรงนน

มกจะอางประชาธปไตย ในการบบคนประชาชน และพยายามผกตดประชาธปไตยท

กลาวอาง แตการเลอกตงดงกลาว ถาเปนการเลอกตงในระบอบประชาธปไตย ก

ตองมบตรเลอกตง เปนการเลอกในเชงนโยบาย หมายถง ประชาชนตองมโอกาสใน

การพจารณานโยบายของแตละพรรคการเมองตงแต 2 พรรคการเมองขนไป วาจะ

สนองตอบตอความตองการของประชาชนอยางไร โดยประชาชนเอานโยบายมาเปน

ตวตง แลวมาดวานโยบายใดตรงกบความตองการของตนมากทสด แตในประเทศ

เผดจการ จะใหบตรเลอกตงมาเพยง 1 ใบ แลวเสนอบคคลใหเลอก สก 10 คน

ก าหนดใหเลอก 3 คน ถอวาการเลอกตงแบบนไมเปนการเลอกตงใหเลอกใน

ระบอบประชาธปไตย เพราะจากทง 10 คนนนจะสงกดพรรคเผดจการของรฐ ทงนน

ดงนนไมวาจะเลอกคนใด กเชอฟงค าสงของรฐบาล

รปแบบของการเขามสวนรวม

1.การใชสทธในการเลอกตง เปนกจกรรมของคนทจะเขาไปเลอกตวแทนในการปกครอง

2.การรณรงคหาเสยง

3.กจกรรมกลม/องคกร/ชมชน เปนการทประชนรวมกนชวยแกปญหาสงคมและ

การเมอง

4.การตดตอเปนการเฉพาะ เปนการทประชาชนเขาไปตดตอเจาหนาทรฐเพอแกปญหา

ใดๆเปนการสวนตว ซงมผลกบการก าหนดนโยบายนอยมาก

5.การลอบบ ตองไมเปนกจกรรมเชงวชาชพ แตเปนเชงอาสา เกดจากความรสกวา

อยากมสวนรวมโดยสมครใจ ซงการกระท านนมผลตอการตดสนใจของรฐ

6.การใชก าลงรนแรง เปนกจกรรมทพยายามจะสรางผลกระทบตอการตดสนนโยบาย

โดยการท ารายรางกาย หรอท าลายทรพยสน

Robert A. Dahl แบงคนเปน 2 กลมใหญ คอ

กลมท 1 Apolitical Strata เปนกลมทไมสนใจทางการเมองเลย และไมเขามสวนรวม



-คดเชงเปรยบเทยบ ในระหวางการเขาไปมสวนรวมทางการเมองหรอกจกรรมอน

มกจะเลอกท ากจกรรมอนทมผลประโยชนมากกวากจกรรมทางการเมอง

-ขอเลอกไมแตกตาง คนกลมนคดวาทางเลอกทน าไปใหเขาไมมไรแตกตาง ถงไมไปใช

สทธเลอกตงกไมเปนไร

-ถงไปกไมชวยเปลยนผล คนกลมนคดวาการทพวกเขาเขาไปมสวนรวมกไมท าใหผลท

ออกมาผดแปลกไปจากเดม

-ผลจะตองเปนไปตามทปรารถนาแนนอน คนกลมนคดวาผลของการเลอกเลอกตง

กจกรรมทางการเมองตาง กท าใหคนทปรารถนาพอใจโดยทเขาไมตองเขาไปมสวนรวม

-การเมองเรองซบซอน ตองมความร การศกษาด จงจะท าใหเกดประสทธภาพ

กลมท 2 Political Strata เปนกลมทสนใจการเมอง

-Power Seekers เปนพวกทใชทรพยากรหรอสงทมคณคาเพอแสวงหาอ านาจ หรอ

นกการเมองทก าลงหาเสยงเลอกตง

-Powerful Elites เปนชนชนน าทอยในอ านาจ ซงสามารถน าเอาทรพยากรมาใชไดอยาง

มประสทธภาพมากกวาการไดมาซงอ านาจ เชน นายกรฐมนตร สภาผแทนราษฎร ฯลฯ

สาเหตของการเขามสวนรวมทางการเมอง

1.Modernization กระบวนการสรางความเปนทนสมย เปนการเชอมโยงระหวางสงคม

ดงเดมกบสงคมทนสมย มผลใหสงคมดงเดมแปรเปลยนไป

2.การเปลยนโครงสรางทางสงคม มผลโดยตรงกบการเปลยนแปลงเศรษฐกจและสงคม

เปนตวเชอมโยงใหประชาชนเขามามสวรวมทางการเมอง

-ท าใหเกดความส านกในหนาทของราษฎรเพมมากขน

Civic Culture

-Subject Competence มองตวเองวาเปนประชาชนทตองเคารพกฎหมาย

-Citizen Competence

-ไดรบขาวสารทางการเมองเพมมากขน

-ตระหนกในผลกระทบทนโยบายรฐมตอตนมากขน


-มความส านกในความเปนสตวการเมอง

-สนใจยงยวดในกจกรรมทางการเมอง

3.อทธพลของปญญาชน/การคมนาคมสอสารแบบใหม เชน ประเทศไทยในชวง 14

ตลาคม 2516 เปนตน พวกนยงมสวนกระตนใหประชาชนรถงสทธหนาทของความเปนราษฎร

ปญญาชน คออะไร

หมายถงบคคลทตองการใหแนวคดของตนเปนทสนใจและมอทธพลมากทสด

4.ความขดแยงระหวางผน าทางการเมอง เปนความขดแยงระหวางผน าซงอยในอ านาจ

ไมตองการใหผน าใหมมหวคดแบบกาวหนาเขาไปมสวนรวมทางการเมอง

5.รฐเขาเกยวของทางเศรษฐกจ/สงคม รฐตองการแผขยายอ านาจครอบคลมทงทก

สดสวน

[Mutual Aid-การชวยเหลอเจอจนกน]

6.อทธพลของการศกษา คนทไดรบการศกษาดมแนวโนมทจะเขามามสวนรวมทางการ

เมองมากกวาคนมการคกษานอย

-ยงมการศกษา ยงตะหนกในผลกระทบ

-ยงการศกษาด ยงตดตามขาวสารทางการเมอง

-ยงการศกษาด ยงสนใจหาเสยง


-ยงการศกษาด ยงมความคดเหนกวางขวาง

-ยงการศกษาด ยงถกเถยงพดคยการเมอง

-ยงการศกษาด ยงรสกอสระทจะพดคยการเมอง

-ยงการศกษาด ยงรสกวาตนเองมสมรรถนะทางการเมอง (Political Efficacy)

ฐานะของการเขามสวนรวมทางการเมอง

1.ชนชนทางสงคม ความแตกตางทางผลประโยชนระหวางคนรวยกบคนจน จงน าไปส

ความขดแยง

-เจาของปจจยการผลต

-แรงงาน

2.กลมชมชน เปนกลมเชอชาต วฒนธรรม ประเพณทมความตองการอสระในการใช

ชวต ตองการสรางรฐอสระ เชน กะเหรยง

3.กลมเพอนบาน คอ การรวมตวกนของผทอาศยอยใกลเคยงกน

4.กลมขนาดเลก การรวมกลมกนของคนทมความผกพนกนอยางแนนแฟน

สถาบนทางการเมอง

Huntington :

1.ความแตกตางทางการเมองระหวางประเทศตางๆ ทส าคญทสดไมไดอยทรปแบบ

การปครอง แตอยทระดบความสามารถในการปกครองของประเทศเหลานน

2.การเมองเปนเรองของความขดแยง จงจ าเปนตองมสถาบนทางการเมองเพอท าหนาท

ในการแกไขปญหาเพอใหสงคมสามารถด าเนนตอไปได

ภาวะความเปนสถาบน คออะไร

1.กระบวนการในการพฒนาองคกรและกระบวนการทองคกรใชเพอใหเปาหมายลลวงไป

อยางมประสทธภาพเปนทยอมรบในความชอบธรรมและมเสถยรภาพในระดบหนง

2.แตละระบบการเมอง จะมสถบนทางการเมองอย และจะหลากหลายยงขนในสงคมท

ทนสมย โดยแตละสถาบนทางการเมองนนจะมระดบของการพฒนาองคกรทแตกตางกนไป

ปจจยวดระดบของการพฒนาองคกร


1.Scope of Support ขอบขายของการสนบสนน

2.Level of Institutionalization ระดบของความเปนสถาบน

ปจจยวดระดบความเปนสถาบน

1.Adaptability

2.Complexity

3.Autonomy ความเปนอสระในตนเอง ไดรบการยอมรบ

4.Coherence การเปนอนหนงอนเดยวกน เปนปกแผน

เสถยรภาพทางการเมอง

แซมมวล พ ฮนตงตน กลาววา เสถยรภาพทางการเมองของระบบการเมองใด ๆ

ขนอยกบสมรรถภาพของสถาบนทางการเมองกบระดบของการเขามสวนรวมทางการเมองของ

ประชาชน ในสงคมททนสมยไมสามารถหลกหนการเขามสวนรวมทางการเมองของประชาชน

ได ยงทนสมยคนจะยงเขามสวนรวมทางการเมองมากและหลากหลายรปแบบ

จากสมการ Political Participation

Political Institutionalization

หมายความวาในระบบการเมองใดกแลวแตทคนเขาไปมสวนรวมทางการเมองสงกวา

สมรรถภาพของสถาบนทางการเมองสามารถสนองตอบได ผลทจะตามมาคอการไรเสถยรภาพ


จากแนวคดนฮนตงตนไดสรางตวแบบตามภาพ

Political Change


การวดเสถยรภาพทางการเมองมตวแปรทส าคญสองตวคอ

-สมรรถนะของสถาบนทางการเมอง Political Institutionalization (PI)

-การมสวนรวมทางการเมองของประชาชน Political Participation (PP)

ฮนตงตนกลาววา ระบบการเมองในโลกนแบงไดเปนสองระบบใหญ ๆ โดยใช PI และ PP

เปนตวชวด ระบบการเมองทอยเหนอเสนทะแยงมม (1,2,3) เปนระบบการเมองทมเสถยรภาพ

ระบบการเมองแบบ Civic สวนระบบการเมองทอยใตเสนทะแยงมม (4,5,6) เปนระบบทไร

เสถยรภาพเรยกวา ระบบการเมอง Praetorian

ระบบการเมอง 1 มเสถยรภาพ ทง ๆ ทประสทธภาพของสถาบนทางการเมองในระบบ

การเมอง 1 ไมสงมากนกแตประชาชนของระบบการเมอง 1 เขามสวนรวมทางการเมองนอย

มาก สถาบนทางการเมองทมอยจงสามารถตอบสนองความตองการของประชาชนไดระบบ

การเมอง 1 จงมเสถยรภาพ

ระบบการเมอง 6 ไรเสถยรภาพ ทง ๆ ทมสถาบนทางการเมองทมประสทธภาพสงแต

การเขามสวนรวมทางการเมองของประชาชนมสงมากดวย เดนขบวนเรยกรองกนไมเวนแตละ

วนจนสถาบนทางการเมองทมอยไมมประสทธภาพเพยงพอในการแกไขปญหาทเกดขนได

ตอบสนองความตองการของประชาชนทเรยกรองตอระบบไมได ท าใหระบบการเมอง 6 ไร

เสถยรภาพตองมการเปลยนแปลงทางการเมองเกดขน

สงเกตวา PI ของระบบการเมอง 6 สงกวาระบบการเมอง 1 แตระบบการเมอง 6 ยงไร

เสถยรภาพ เพราะฉะนนในการศกษาเสถยรภาพทางการเมองจงตองดทงสองตวแปรคอ PI

และ PP แค PI สงอยางเดยวไมไดหมายความวาระบบการเมองนนจะมเสถยรภาพเสมอไป

สงคมวทยาการเมอง

มองวา “รฐไทย” ทก าลงอยในชวงเปลยนผานนน (The Thai State in Transition) ม

ปจจยอะไรบางเขามาเกยวของโดยมองในสวนของ ประชาธปไตย ทนนยม และเทคโนโลย ม

ความส าคญและสมพนธกนอยางไรถงท าให รฐไทย หรอ การเมองไทย มการเปลยนแปลงอย

ตลอดเวลา


รฐไทย นนไดเขาไปเกยวของกบกระแสของโลกาภวตนมานานแลว ซงกระแสของโลกาภ

วตนทด าเนนการอยในปจจบนนนจะเปนการเชอมตอระบบเศรษฐกจสงคมนานาประเทศผ าน

โครงขายตลาดการคาและการลงทนขามชาต โดยอาศยเทคโนโลยสารสนเทศเปนพลงหลก

เพอการลดตนทนตางๆลง ประกอบกบการไหลเวยนของขอมลขาวสารและวฒนธรรมทรวดเรว

รวมทงการแพรขยายของระบอบประชาธปไตยเขาไปในบรรดาประเทศก าลงพฒนาทซงอดต

เคยเปนระบอบเผดจการในรปแบบตางๆ กระแสของโลกาภวตนนนเปนความทาทายของ

รฐบาลประเทศตางๆ ทจะตองปฏรประบบเศรษฐกจของตนใหสอดรบและแสวงหาประโยชน

จากการแขงขน การไหลเวยนอยางรวดเรวของสนคา เงนทน ทรพยากร มนษย และขาวสาร

ขอมลในปรมาณมหาศาล ซงประเทศไทยเองกจะตองด าเนนการเชนนนเชนกน

และหากตงค าถามวาอะไรคอพลงทอยเบองหลงปรากฎการณของกระแสโลกาภวตน

หรอกลาวอกนยหนง กคอเราไปใหความส าคญกบสงทเปน “ผล” มากกวาจะมาดท “เหต” ซง

ในทนเบองหลงโลกาภวตน คอ พลงของทนนยม

ปจจบนนตองยอมรบอยางหนงวาสงคมไทยเปนสงคมแบบพหนยมทในสงคมจะมกลมท

หลากหลาย ขณะเดยวกน กลมเหลานกจะมความตองการทหลากหลายเหมอนกบสงคมของ

หลายประเทศ อาท สงคมอเมรกน หรอแมแตสงคมของสงคโปร ตางกเปนสงคมพหนยมทม

กลมหลากหลาย

เมอสงคมไทยมลกษณะดงกลาวและการเมองไทยในปจจบนก าลงเปลยนผานจาก

การเมองแบบตวแทน (Representative Democracy) มาเปนระบบการเมองแบบมสวนรวม

(Participatory Democracy) ทในปจจบนประเทศทพฒนาแลวตางเหนวาระบบการเมองแบบ

ตวแทน หรอระบอบประชาธปไตยแบบตวแทนเปนระบอบทไมมประสทธภาพ เปนระบอบทม

ความคบแคบและมความตนเขนมาก

ทงน เพราะมระบบการเมองดงกลาว ค าวา "แทน" ไดแตความคด ความเชอ แตมได

"เปนตวแทน" ในมตอนๆ เชน มตตวแทนทางเพศทางชนชน ทางวฒนธรรม ทางผลประโยชน

ของประชาชนและกลมตางๆ อยางแทจรง ฯลฯ

แตระบบการเมองแบบมสวนรวมหรอระบอบประชาธปไตยแบบมสวนรวมเปนระบบ

การเมองทเปดพนท (Space) ใหกบประชาชนธรรมดา ตลอดจนกลมตางๆ โดยเฉพาะกลมคนท


ถกเกบกด อาท กลมคนชายขอบ ชนกลมนอย กลมคนทดอยโอกาสตางๆ กลมเกษตรกร กลม

แรงงาน เปนตน มโอกาสเคลอนไหวทน าไปสระบอบประชาธปไตยแบบมสวนรวมหรอระบอบ

ประชาธปไตยทเขมขน ทเรยกวา "Strong Democracy" ทระบบการเมองแบบนจะมทวางใหกบ

ความแตกตางหลากหลายดวยการสรางขดจ ากดใหกบรฐ

เมอระบบการเมองไทยก าลงเปลยนผานดงทกลาวมาแลว ขณะเดยวกน สงคมไทยดงท

กลาวมาแลวเปนสงคมแบบพหนยม ซงสงคมการเมองทมลกษณะดงกลาวโดยทวไปถอกนวา

อ านาจ (Power) ไมไดกระจกอยทใดทหนง หากแตจะกระจายอยทวไปในสงคม และมกจะตก

อยในมอของกลมตางๆทหลากหลายทจะขดแยงและตอสเพอบรรลวตถประสงคของกลม คอ

การไดมาซงผลประโยชน (Interest) ทพวกตนตองการ

จากทกลาวมาแลวขางตนวา รฐไทย ก าลงอยในชวงของการเปลยนผานนน ประกอบกบ

กระแสของโลกาภวตนทมอทธพลตอประเทศไทยอยางมากท าใหประเทศไทยไมสามารถ

เตรยมพรอมรบมอกบสงตางๆเหลานไดอยางมประสทธภาพ สงผลตอการพฒนาการเมองของ

ไทยตองหยดชะงกอยตลอดเวลาพรอมกบสภาวะเศรษฐกจทย าแยในประเทศ เพราะฉะนน

ประเทศไทยหรอรฐบาลเองจะตองพจารณาหาแนวทางในการรบมอกบสงทเรยกวาโลกาภวตน

ซงสงทอยเบองหลงโลกาภวตน ไมไดมแต ทนนยม เทานน แตจะมเรองของ ประชาธปไตย กบ

เทคโนโลย เขามาเกยวของดวย ซงจะตองศกษาดวา 3 อยางน คอ ประชาธปไตย ทนนยม และ

เทคโนโลย มความสมพนธกนอยางไรและมผลตอประเทศไทยอยางไรบาง ดงตอไปน

หลกการของ ทนนยม ประชาธปไตย และเทคโนโลย

หลกการของทนนยม มดงน

ระบบทนนยม

เปนระบบเศรษฐกจทมอทธพลมาระบบหนง คณลกษณะทส าคญของระบบทนนยม คอ

การยอมรบกรรมสทธในทรพยสนสวนบคคล เปดโอกาสใหบคคลมสทธและเสรภาพในการ

ประกอบการทางเศรษฐกจไดเพอใหไดมาซงก าไรหรอประโยชนอนใดตามความสามารถและ

ความปรารถนาของแตละบคคล โดยทรฐจะเขาไปแทรกแซงนอยทสด

สาระส าคญของระบบทนนยม มดงตอไปน


1. เอกชนเปนเจาของปจจยการผลต อนไดแก ทดน แรงงาน เงนทน เทคโนโลย และ

ทรพยากร วตถดบ

2. หลกเศรษฐกจการตลาดแบบเสร กลาวคอ ผลผลตจะถกผลตขนเพอสนองตอบ

ตอความตองการของผบรโภค สนคาใดเปนทตองการมากจะเปนแรงผลกดนใหม

การผลตสนคานนออกมามาก ไมมการผกขาดทางดานราคา ปลอยใหมการแขงขน

อยางเสร ประชาชนมอสรภาพทจะเลอกซอสนคาทสรางความพงพอใจหรอ

สนองตอบตอความตองการของตนสงสด

3. หลกการแขงขน ผประกอบการ หรอนกธรกจจะผลตสนคาอะไรกได เมอผลตแลว

กจะมเสรภาพทจะเสนอขายใหผบรโภค โดยปกตนนการทผประกอบการจะผลต

สนคาอะไร จะมการส ารวจความตองการของผบรโภค หรอส ารวจตลาดกอน

ผลผลตทเปนสนคาจะเปนพนฐานในการด ารงชวตเปนทตองการมากกวาสนคา

ประเภทอนๆ การผลตสนคาชนดเดยวกน จงเปนเสรภาพของผประกอบการในระบบ

ทนนยม การแขงขนจงเกดขน ผประกอบการทประสบความส าเรจกคอ ผทสามารถ

สรางความเชอถอในดานคณภาพของสนคาใหกบผบรโภคได

4. หลกหวงผลก าไร ระบบนมองวาก าไรเปนผลประโยชนทชอบธรรมอนเกดจากการ

ลงทน ก าไรถอเปนแรงจงใจทส าคญทจะชวยใหเศรษฐกจกาวหนาตอไปได ดวยเหต

ทวาระบบทนนยม เปนระบบทใหเสรภาพกบประชาชนในการด าเนนการทาง

เศรษฐกจ โดยทรฐแทรกแซงนอยทสด และการด าเนนการทางเศรษฐกจจะเกดขนได

ในหมเอกชนกจ าเปนตองมการลงทนจากผประกอบการ ซงแรงจงใจทส าคญทจะ

ผลกดนใหเกดการลงทนไดกคอ ผลก าไรนนเอง

5. หลกการแหงเหตผล ในการลงทนของผประกอบการทางเศรษฐกจนน มความเสยง

ตอการขาดทนในระดบหนง ฉะนนผประกอบการทดและสามารถประสขความส าเรจ

ในการด าเนนกจการ กคอ ผทมความรความสามารถ มการวางแผนงานอยางเปน

ระบบเปนขนเปนตอน มการแสวงหาขอมลทางธรกจ ใชขอมลเหลานนมาวเคราะห

ศกยภาพ หรอแนวโนมของตลาดไดอยางถกตองมเหตมผล


6. หลกราคา ในระบบทนนยมนนประชาชนจะมเสรภาพในการบรโภค สามารถจะ

เลอกซอสนคาใดๆมาสนองตอบตอความตองการของตนเองได โดยปกตสนคาชนด

หนงๆ ผประกอบการจะก าหนดราคาจากตนทนการผลตบวกก าไรจ านวนหนง ใน

กรณทสนคานนๆ ขาดแคลนเนองจากมความตองการมาก ราคาสนคากจะสงขน

แตถาผบรโภคมความตองการนอย หรอมผประกอบการผลตสนคานนๆ ออกมา

แขงขนกนมากราคาสนคากจะต าลงไปดวย

7. หลกการแบงงานกนท าตามความรความช านาญงานเฉพาะดาน ในการ

ด าเนนการทางเศรษฐกจของเอกชนยอมตองอาศยความร ความสามารถหลายๆ

สาขารวมกนด าเนนการ เชน ตองอาศยนกบรหาร ผจดการ นกประชาสมพนธ

โฆษณา นกการบญช ชางหรอฝายเทคนค คนงานทเชยวชาญ โดยทคนเหลานจะ

ปฏบตงานและรบผดชอบในงานแตละประเภทไป แตทงนกจกรรมของคนเหลานจะ

มงไปทจดเดยวกน นนกคอ การผลตสนคาทมคณภาพสามารถสรางผลก าไรให

เกดขน

หลกการของประชาธปไตยมดงน

1. หลกอธปไตยของปวงชน - ประชาชนจะตองเปนเจาของอ านาจอธปไตย เพอใหการ

ปกครองเปนของประชาชนอยางแทจรง ประชาชนสามารถแสดงออกซงการเปนเจาของ

ประชาธปไตยโดยใชอ านาจ ก าหนดตวผปกครอง โดยผานกระบวนการเลอกตง อ านาจ

ในการก าหนดตวผปกครองน จะหมายรวมถง อ านาจในการเลอกตง และ ถอดถอนการ

ก าหนดตวผปกครอง คอ สญลกษณของการปกครองโดยประชาชน

2. หลกเสรภาพ - ในระบอบประชาธปไตย จะตองเคารพในเสรภาพของประชาชน หลก

เสรภาพในระบอบประชาธปไตยจะตองมขอบเขตทชดเจนคอ "การไมละเมดซงกนและ

กน" เพอประกนความเสมอภาคในการใชเสรภาพของประชาชน หลกเสรภาพในระบอบ

ประชาธปไตย" ประกอบดวย 1. เสรภาพทางการเมอง กลาวคอ เสรภาพในการใชสทธ

เลอกตงและถอดถอนผปกครอง (อางองจาก หลกอธปไตย ผปกครองในทนคอ

นายกรฐมนตร) 2. เสรภาพในการคด การพด การเขยน และ การโฆษณา เพอ

วพากษวจารณนโยบายของรฐบาล ทงในทางสนบสนน และ คดคาน 3. เสรภาพในการ


ชมนม และ การเคลอนไหวเพอแสดงความตองการ หรอ การสนบสนน และ คดคาน

รฐบาล โดยการชมนมเคลอนไหว จกตองไมละเมดเสรภาพของผอน 4. เสรภาพนการ

รบรขาวสารการตดสนใจของรฐบาล ซงรวมทง เสรภาพในการขดคยและเปดโปง

พฤตกรรมทไมเหมาะสมของคนในรฐบาล ทง ขาราชการการเมองและขาราชการประจ า

5. เสรภาพในการนบถอศาสนา กลาวคอ ประชาชนทกคนมเสรภาพในการเลอกปฏบต

ตนตามวถทางศาสนาใดๆกตามทตนเชอ 6. เสรภาพในการเปนเจาของกรรมสทธใน

ทรพยสน กลาวคอ ประชาชนมเสรภาพในการถอครองทรพยสนทงอสงหารมทรพย

และ สงหารมทรพย 7. เสรภาพในการเลอกถนทอยอาศย กลาวคอ ประชาชน ม

เสรภาพ ในการเลอกถนทอยอาศย ตราบใดทไมละเมดเสรภาพของผอน 8. เสรภาพใน

การประกอบอาชพ

3. หลกความเสมอภาค - ระบอบประชาธปไตยยอมรบใน ความแตกตางของมนษยในเรอง

ความสามารถ เพราะความสามารถของมนษย ขนอยกบลกษณะทางพนธกรรม ซง เปน

ธรรมชาตทอยนอกเหนอการควบคม แตระอบประชาธปไตยจะเชอวา ถามนษยมโอกาส

ทเสมอภาค เทาเทยมกน ถงแมวาจะมความสามารถตางกนมนษยจะสามารถด ารงชวต

ทดรวมกนได ความเสมอภาคในทางโอกาส หมายถง ประชาชนจะตองมโอกาส ทง

ในทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคม อยางเสมอภาคเทาเทยมกน โดยเฉพาะ โอกาสท

จะไดรบการศกษา เพอพฒนาตนเอง ใหมสมรรถนะทจะปกปองตนเองใหปลอดภยจาก

การเอารดเอาเปรยบของผอน

4. หลกกฏหมาย - ระบอบประชาธปไตยนนถอวา ชนชนใดบญญตกฏหมายยอเปนไปเพอ

ประโยชนของชนชนนน ดงนนระบอบประชาธปไตยจะเปนระบอบการปกครองเพอ

ประโยชนของประชาชน กตอเมออ านาจในการบญญตกฏหมายตองเปนของประชาชน

เพราะประชาชนยอมไมบญญตกฏหมาย เพอท าลายผลประโยชนของตน กลาวคอ หลก

กฏหมายทส าคญในระบอบประชาธปไตยนน ตองมทมาชอบธรรม คอ มาจาอ านาจ

อธปไตยของปวงชน กฏหมายจะตองบงคบใชกบประชาชนอยางเสมอภาค เทาเทยมกน

โดยไมเลอกปฏบต ไมวา คนรวย หรอ คนจน อกทง กฏหมาย จะตองใหความคมครอง

ภายใตกระบวนการยตธรรมแกประชาชนอยางเสมอภาคเทา เทยมกน


5. หลกเสยงขางมาก - การตดสนใจใดๆ จะใชเสยงเอกฉนทคงเปนไปไดนอย แตเพอให

มนใจวา การตดสนใจนนจะตองเปนไปเพอประโยชนของคนสวนใหญ จงก าหนดใหใช

เสงขางมากเปนเกณฑ การใชเสยงขางมากนน จะตองใหความเคารพตอเสยงขางนอย

ดวย เพราะเสยงขางนอยจะท าหนาทในการควบคม ก ากบ และตรวจสอบการใชเสยง

ขางมาก วาเปนไปเพอประโยชนของประชาชนหรอไม ถาเสงยขางมากลงมตตดสนใจขด

ตอประโยชนของประชาชน อนเปน ลกณะของเผดจการรฐสภาแลว ประชาชนมสทธท

จะปฏเสธการตดสนใจของเสยงขางมากได และถารฐบาลไมปฏบตตามเจตจ านงของ

ประชาชนแลว ประชาชน ยอมมสทธทจะถอดถอนรฐบาลตามหลกการอธปไตย

ประชาธปไตยในแงของเนอหา

ระบอบประชาธปไตยไมไดหมายถงแคระบบการเลอกตง หากตองประกอบไปดวย

สภาวะความเปนระชาธปไตย อยางนอย 6 ขอ คอ

1. การเลอกตงผแทนจะตองเปนอสระและยตธรรม ไมมการใชอ านาจหนาทของ

เจาหนาทรฐเพอโกรการเลอกตง ไมมการซอเสยงขายเสยง การทกลมอภสทธชนใช

อ านาจอทธพลระบบอปถมภ ใหคนตองเลอกเฉพาะพวกเขาบางคน

2. จะตองมระบบการตรวจสอบถวงดลอ านาจทด เชน ฝายนตบญญต ฝายตลาการ

องคกรอสระ องคกรประชาชนสามารถตรวจสอบถวงดลฝายบรหารได และตาง

ฝายตางตรวจสอบถวงดลซงกนและกน รวมทงภาคประชาชนสามารถถอดถอนผ

แทนทมพฤตกรรมไมชอบธรรมได

3. การบรหารบางเมองจะตองโปรงใส มเหตผลอธบายได เปนไปเพอประโยชนสวนรวม

ไมมการคอรปชน การหาผลประโยชนทบซอน การเลนพรรคพวก หาประโยชน

สวนตว

4. มรฐธรรมนญและกฎหมาย ขนบธรรมเนยม ทมงประโยชนคนสวนใหญ อยางม

เหตผล มความคงเสนคงวา คนสวนใหญยอมรบ และรฐธรรมนญ กฎหมาย

เหลานนมผลบงคบใชดวย

5. สอมวลชนและองคกรประชาชนมสทธเสรภาพ, เปนอสระ, มศกดศร และเขมแขง

ประชาชนมจตส านกความเปนพลเมอง และมสวนรวมในการไปใชสทธเลอกตง การ


แสดงความคดเหน การสมาคม การชมนน การท าประชาพจารณ (เปดอภปราย

ความคดเหนประชาชนเรองกฎหมายและโครงการตางๆ) และการลงประชามตว า

ประชาชนจะรบหรอไมในเรองส าคญ

6. มการกระจายการพฒนาเศรษฐกจ สงคม สประชาชน ท าใหเกดประชาธปไตยทาง

เศรษฐกจและสงคมและการพฒนาทางเศราฐกจและสงคมทมนคง สม าเสมอ

หลกการของเทคโนโลยมดงตอไป

เทคโนโลยเปนปจจยทส าคญมากตอการเจรญเตบโตของเศรษฐกจในแหลงตาง ๆ และ

ท าใหประเทศทมความกาวหนาทางเทคโนโลยในดานใดดานหนงมอทธพลเหนอกวาประเทศอน

ๆ ทดอยกวา มอทธพลตอการพฒนาของสงคมมาก ขณะเดยวกนอทธพลของโครงสรางสงคม

และวฒนธรรมกมผลสะทอนกลบตอการพฒนาเทคโนโลยดวย แลวดวยความเจรญของ

เทคโนโลยมากขนท าใหโลกในปจจบนนลกษณะไรพรมแดน

ลกษณะส าคญของเทคโนโลยยคใหญ

1. นวตกรรมมการถกคนพบขนไดอยางงายๆ และมการลงทนทสง เมอลงทนสง

ผลตอบแทนกตองสงตาม

2. เทคโนโลยใหมๆนนลาสมยเรวเพราะฉะนนเทคโนโลยยคใหมกตกรนไดเสมอเพราะ

ฉะนนนายทนตองรบขายเพอกอบโกยก าไร

3. เปนสนคาทมองตลาดในมมกวางจงท าสนคาออกมาแบบงายๆ เนนการผลตในจ านวน

มาก ไมสนใจในเรองของคณภาพและเกยวกบของทนเนองจากหนาตาของนายทนก

เปลยนเรวเชนกน

4. ความซบซอนของเทคโนโลยตางๆ มความซบซอนจนรบตามไมทน เพราะกตกาทรฐเคย

ใชควบคมธรกจแบบเดมๆ นน เปนกตกาแบบเรยบงายแตดวยเทคโนโลยใหมๆ ทเขามา

จงหลดพนจากการควบคม รฐกคดไมทนวาตงกตการอยางไร เชนเรองของการเชอมตอ

ระบบสญญาตางๆ ของระบบเครอขายโทรศพท ทไมท ากตกาใดใหสามารถควบคม

ตอไปได หรอบางครงกรถงปญหา แตไมพยามแก


การเปลยนแปลงทางดานเทคโนโลยถอวามความสมพนธตอชะตากรรมของ

ระบบทนนยมและยงมความเกยวพนกบเรองของทศทางของประชาธปไตย ทงในดาน

บวกและดานลบดวย ซงถามามองความสมพนธของ ทนนยม ประชาธปไตย และ

เทคโนโลย พบวา

การน าเอาระบอบการเมองแบบประชาธปไตยมาผสมผสานกบระบบเศรษฐกจทให

เสรภาพกบบคคลในการประกอบการ ซงหลกการนสอดคลองกบหลกการพนฐานของระบอบ

ประชาธปไตย ในแงของการใหเสรภาพแกบคคลในการรวมกลม ตอมากลมทางเศรษฐกจสงคม

เลานนจะพฒนาไปสพรรคการเมองและกลมผลประโยชน มการเขารวมทางการเมองในรปแบบ

ตางๆ อยางกวางขวาง รฐในระบอบประชาธปไตยจงมหนาทในการสนองตอบตอความตองการ

ของกลมตางๆ ในสงคม รวมทงคอยปกปองคมครองไมใหเกดการละเมดสทธระหวางกนอก

ดวย ประเทศในกลมนเชน สหรฐอเมรกา แคนาดา ออสเตรเลย ญปน เปนตน

แตถงอยางนนกตามทวาระบบทนนยมจะท าใหเกดประชาธปไตยทางการเมองไปดวยนน

เปนความจรงเฉพาะในประเทศทนนยมศนยกลาง แตไมเปนจรงส าหรบประเทศพฒนาทนนยม

ขอบนอกทพฒนาทนนยมขนทหลง การพฒนาเศรษฐกจแบบทนนยมตองการการสะสมทน

ดงนนจงตองการคาจางต า และอตราการออมสง ซงรฐบาลเผดจการอาจจะท าไดดกวาดวยซ า

อยางในเอเชย รฐบาลสวนใหญกเขาขางนกธรกจและชวยพวกเขาสะสมทน

แมในประเทศทนนยมศนยกลางเอง ทนนยมและประชาธปไตยกมหลกการทแตกตางกน

ทนนยมเนนความมงคง ขณะทประชาธปไตยเนนอ านาจทางการเมอง หนวยวดในระบบทนนยม

คอเงน หนวยวดในประชาธปไตยคอสทธในการออกเสยงเลอกตง ทนนยมรบใชประโยชน

สวนตว ประชาธปไตยรบใชประโยชนสวนรวม ในประเทศทนนยมศนยกลางมความแตกตาง

ขดแยงสง และระบบรฐสวสดการ (ซงท าใหทนนยมมอายยนยาวกวาทคารลมารกซท านายไว)

ในปจจบนกเรมลดลง เพราะเงนทนสามารถโยกยายหนภาษและการจางงานทมเงอนไขมาก

ไปสประเทศอนไดงายขน

ปจจบนนกระแสของ ทน กลายเปนกระแสหลกทแทรกแซงเขาไปในทกอณของระบบ

การปกครองทกระบบไมมขอยกเวนแมแตระบบทตอตาน ทนนยม ทนจงกลายเปนอ านาจท

ไดรบการยอมรบจากภาค รฐ ผลประโยชนของ ทน กบ รฐ เลยเปนสงเดยวกน


ระบบทนนยมนนจะเนนในเรองของ ผลก าไร เพราะวาก าไรเปนตวเพมมลคา หรอ ม

มลคาสวนเกนเพมขนตลอดเวลาเพราะฉะนนสงหนงทจะท าใหสนคา หรอ กจการหรอ

อตสาหกรรม ตางๆทลงทนนนไดก าไรมากๆ นนกคอความเจรญหนาทางเทคโนโลย เนองจาก

การผลตสนคาในปจจบนตองการผลตสนคาจ านวนมาก มคณภาพมมาตรฐาน ซง ในปจจบน

ใชเครองจกรท างานอยางอตโนมต สามารถท างานไดตลอด 24 ชวโมง สนคาทไดมคณภาพ

และปรมาณพอเพยงกบความตองการของผบรโภค ปจจบนมความ พยายามทจะสรางหนยนต

ใหเขามาชวยในอตสาหกรรมการผลต เชน การผลตรถยนต จะเหนวาเทคโนโลยจ าเปนตอ

อตสาหกรรม กจการคา ธรกจตาง ๆ กจการทางดานธนาคาร ชวยสงเสรมงานทางดาน

เศรษฐกจ ท าใหกระแส เงนหมนเวยนไดอยางกวางขวาง ผผลตในสายอตสาหกรรม จะผลต

สนคาไดมาก ลดตนทน ผบรโภคกมก าลงในการจบ จายใชสอยมาก ธรกจโดยรวมจ าเปนตอง

อาศยการแลก เปลยนขอมลระหวางกน มการสอสารเกยวของกน เกด ระบบการแลกเปลยน

ขอมลทางอเลกทรอนกส นนกหมายความวา ยงมก าไรมากขนเทาไร จะท าใหระบบทนนยมม

ความเขมแขงมากยงขนเทานน

นอกจากนนแลวเทคโนโลยยงชวยสงเสรมประชาธปไตย ในการเลอกตง

สมาชกสภาผแทนราษฎร มการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอกระจายขาวสาร เพอให

ประชาชนไดเหนความส าคญของกระจายระบบ ประชาธปไตย แมแตการเลอกตงกมการใช

คอมพวเตอรรวมผล คะแนน ใชสอโทรทศนวทยแจงผลการนบคะแนนทท าใหทราบ ผลได

รวดเรว แตในขณะเดยวกนถาใชในทางทผดกสามารถท าลายประชาธปไตยลงไดเชนกน

เพราะเทคโนโลยเขามามบทบาทในชวตประจ าวนมาก ซงการใชเทคโนโลยกยอมตองมทง

คณและโทษ

จะเหนวา หวใจทส าคญของทนนยมอยางแทจรงคอการกวาดลางระบบ

คอมมวนสตใหหมดไปจากโลก เผยแพรประชาธปไตยใหเบงบาน และสรางความ

เจรญกาวหนา ความทนสมยใหเกดขนทวโลก แตประเทศตางๆเหลานนหารไมวาทน

นยมเปนเสมอนดาบสองคมพรอมทจะฆาคนทออนแอและท าลายวถชวตประเพณ

ดงเดมออกไปใหหมด ยกตวอยางเชนในเมองทเจรญแลวอยางกรงเทพฯทเตมไปดวย

การพฒนาความกาวหนา เทคโนโลย แสงส เสยง แตในอกหลายๆมมของกรงเทพฯกลบ


เตมไปดวยความดอยพฒนา ชมชนแออด น าเนาเสย เกดมลภาวะ ผคนไรทอย สาเหต

เกดจากการใหสมปทานพนทแกนายทนตางชาตเขามาบรหารจดการ เปนเหตใหคนบาง

กลมไรทอย เกดเปนปญหาของสงคมซงถกตรตราวาเปนคนชายขอบ คนเหลานตกเปน

เหยอของการพฒนาจากทนนยม เพราะการเขาไมถงทน ยงทนนยมแขงกลาพฒนามาก

ขนเทาไหร ยงกอใหเกดภาวะการณดอยพฒนากบคนบางกลมบางสวนมากเทานน ยง

การพฒนาตองพงพงประเทศมหาอ านาจมากเทาไหรกลบยงท าใหประเทศยากจนลง

คนในประเทศกลายเปนเหมอนคนแปลกหนาในประเทศตนเอง เกดความแปลกแยก คน

จนถกมองเปนสวนเกนของสงคม

จากทกลาวความสมพนธของ ทนนยม ประชาธปไตยและเทคโนโลยนน ซงจะสงผล

กระทบตอ “รฐไทย” ทอยในชวงของการเปลยนผานมลกษณะดงตอไปน

1.ท าใหมการปรบเปลยนทางดานโครงสรางของสงคมไทย นนกคอวา พอระบบทนนยม

เขามา และ เขามาพรอมกบการแพรขยายของระบอบประชาธปไตย สงผลใหประเทศไทยนน

ตองหาแนวทางในการปรบโครงสรางทางสงคมเพอเพอใหสอดรบกบการเปลยนแปลงทจะ

เกดขน การปรบโครงสรางนนหมายถงการปรบโครงสรางทางดานอ านาจซงกคออ านาจทให

ความส าคญกบการกระจายของทรพยากรทเปน ฐานของอ านาจอยางไมเทาเทยม เชน ความ

มงคงร ารวย, อ านาจทางการเมอง,การปฏรปทางการเมอง,การกระจายอ านาจสทองถน , การ

ควบคมสอสารมวลชน และความส าคญของเครอขายทางสงคมทเปนทางการและไมเปน

ทางการในฐานะท เปนวธการรวบรวมอ านาจและการก าหนดกฎกตกาตางๆตอไป เพอท าให

เปนสถาบนเกดขน

2.เมอมการปรบเปลยนโครงสรางแลว อาจจะสงผลตอ กตกาและกฎระเบยบตางๆ ทจะ

ขดแยงกนเองมากขน ซงอาจจะมองไดหลายมตดงนเชน 2.1 มองวากฎ กตกา ใด ถงจะเปนท

เหมาะสมทสด, 2.2 มความขดแยงกนเองระหวางกตกาทมอยแลวเชนเมอปกครองโดยระบอบ

ประชาธปไตย แลวมการกระจายอ านาจสทองถน แตขณะเดยวกนระบบราชการไมมการ

ปรบตวในเรองของกฎหมายตางๆ เพราะกฎหมายบางพนทกมการทบซอนกนน าไปสความ

ขดแยงกนไดหรอกลมตางๆหรอประชาชนในทอยในพนทไมสามารถปรบตวไดทนกบกฎ กตกา

ตางๆ กอาจจะน าไปสความขดแยงเกดขนไดเชนกน, 2.3 ความซบซอนของกลไกตางๆ ท


เกยวกบเทคโนโลยแลวท าใหกตกาหรอกฎระเบยบตางๆ นนตามไมทนซงอาจจะสงผลกระทบ

ในแงลบได เชน ท าใหเกดอาชญากรรม เทคโนโลยสารสนเทศสามารถน ามาใชในการ

กอใหเกดอาชญากรรมได โจรผรายใชเทคโนโลยสารสนเทศในการวางแผนการปลน วาง

แผนการ โจรกรรม มการลกลอบใชขอมลขาวสาร มการโจรกรรมหรอแกไขตวเลข บญชดวย

คอมพวเตอร จนท าใหเกดค าถามวา ถาเปนแบบนแลวรฐควรจะจดการอยางไร

3.การเกดใหมของบคลากรทางการเมอง สงเกตวาปจจบนนสงคมไทยนน พรรค

การเมองไมใชตวละครเอกในการสรางสงคมประชาธปไตยตอไป แตกยงมบทบาทส าคญ ไมแพ

ประชาสงคมและขบวนการแรงงานทใชอ านาจตอรองเขมแขงเพอเปลยนแปลง ซงพรรค

การเมองคอสถาบนการเมองในระบอบประชาธปไตย ซงจ าเปนตองมฐานมวลชนมาก และม

ฐานทกวาง แตในประเทศไทย พรรคการเมองไทยเปนแคกลมผลประโยชนเทานน เปนตวแทน

ของกลมทนชดเจน เสมอนวา พรรคการเมองไทยเปนพรรคการเมองทมอดมการณเดยว คอ

พรรคของนายทน ขาดความหลากหลายทางอดมการณและปญหาเหลานนท าใหเกดพรรคทไม

มประชาธปไตยภายในพรรค ขาดหลกการ ขนตอผน าเฉพาะ และขาดแนวทาง

แตทส าคญนนพรรคการเมองจะตองมการพฒนาตวเอง โดยทจะตองไดรบการหลอ

เลยงจากประชาชนหรอกลมตางๆทไดรวมกลมขนในสงคมไทย ซงในสงคมไทยพรรคการเมอง

ยงขาดการมสวนรวมจากประชาชนเปนอยางมาก หรออาจเรยกไดวา แทบจะไมมเลย ดงนน

จะตองมการสรางพรรคการเมองทหลากหลาย จากประชาชนทมอดมการณหลากหลาย

จะตองมการแขงแนวทาง และสรางอดมการณทางสงคม เพอใหประชาชนและกลมตางๆใน

สงคมมสวนรวมทางการเมองและพรรคการเมอง

4.ความขดแยงทลมลกมากขนหรอฝงรากมากขน ทวาลงลกถงราก กเพราะวาเงอนไข

แวดลอมของความขดแยงเรองอ านาจ มไดมแตปจจยภายในลวนๆ หากยงมการผานพนของยค

สมยเขาเขามาเปนบรบทส าคญ กลาวคอ ทงอ านาจทใชในการปกครอง และผทถกปกครอง

ลวนเปลยนไปจากเดม

ซงอ านาจรฐทใชปกครองสงคมไทยนน ถงวนนไมทราบวามเหลออยมากนอยแคไหน

เพยงใด แตทแนๆ คอในดานเศรษฐกจ รฐไทยคงใชอ านาจอะไรไมไดมากนก เพราะไปตกลงกบ

รฐอนๆ ตลอดจนองคกรทนนยมโลกไวหมดแลววา จะปลอยใหชวตความเปนอยของประชาชน


ด าเนนไปตามกลไกตลาด ซงไรพรมแดน ไรสญชาต และอาศยการลงทนของเอกชน เปน

พลงขบเคลอนเพยงอยางเดยว

ล าพงยดถอตามกตกาขอน อ านาจการปกครองไทยกหมดสภาพความเปนรฐชาตไปครง

คอนแลว เพราะไมเพยงตองอ านวยความสะดวกใหกบเจาของผลประโยชนจากทอนเทานน

หากบางครงยงตองชวยก าราบกลมชนพนเมองทบงอาจมาขดแยงกบนกลงทนจากตางชาตดวย

อนทจรงเหตการณท านองนไดเคยเกดขนในหลายทหลายแหงและยงมแนวโนมวาจะเกดขนอก

ปญหามอยวา คนทเดอดรอนหรอถกคดออกจากการระบบทนนยมโลกาภวตน สวนใหญ

มกจะเปนคนยากจนในชนบท ซงเปนผแพในกระบวนการพฒนาประเทศมากอน ถงตอนน จะ

อาศยอ านาจรฐไปเยยวยาพวกเขาอยางเปนระบบ กลบยงท าไมได เพราะตลาดเสรไมเหนดวย

ใหรฐไปอมชคนกลมใดกลมหนง แมจะเปนผเสยเปรยบกตาม

ในอกดานหนง ในระบอบทรฐบาลมาจากการเลอกตง นกการเมองจะไมท าอะไรเลย

เกยวกบมวลชนระดบรากหญากไมได เพราะคนเหลานคอคะแนนเสยง สดทายสงทผเขารวมกน

แขงขนทางการเมองท าไดอยางมากคอ ประกาศนโยบายอปถมภชาวบานในรปแบบทเรยกกนวา

‘ประชานยม’ ซงไมใชการปฏรปเศรษฐกจสงคมอยางถงราก หรอแกปญหาดอยโอกาส

ของคนสวนใหญในระดบโครงสราง ดงนน ไมวาจะเปนรฐบาลทหารหรอรฐบาลของ

นกการเมอง หากแกปมเงอนน ไมออกกลวนไมมอะไรตางกน

เพราะฉะนนผน าทางการเมอง (Political Leaders) จะตองเขาใจลกษณะของสงคม

การเมองของประเทศไทย เวลาท าการบรหารการเมอง จงตองท าการบรหารโดยยด "หลกพห

นยม" ซงทผานมาผน าทางการเมองไทยขาดองคความรทางดานนตรงนจงท าใหเวลาเขามา

บรหารจงเกดความลมเหลวในแงทไมสามารถตอบสนองความตองการของประชาชนธรรมดา

และกลมหลากหลายได ท าใหไปมผลตอพฒนาการทางการเมองในระบอบประชาธปไตยของ

ไทยใหเกดความชะงกงนอยตลอดเวลา

PS 712 การมสวนรวมทางการเมองในการเมองไทย

จะศกษาบทบาทของประชาชนในระบบการเมองไทย โดยวเคราะหบทบาททง ใน และ

นอก ระบบการเมอง เชน พฤตกรรมการเลอกตง การประทวง เปนตน และศกษาปญหา


ความสมพนธระหวางอ านาจรฐและประชาชน ตลอดจนปญหาและแกไขความรนแรงในทาง


เปาหมายของการศกษาวชาการมสวนรวมทางการเมองในการเมองไทย

เพอใหเขาใจความสาคญ และลกษณะของการมสวนรวมทางการเมองของประชาชน

โดยเฉพาะในการเมอง

ระบอบประชาธปไตยทการมสวนรวมทางการเมองเปนสงทสาคญมาก เพราะกระแส

ของประชาธปไตยในปจจบนคอ

กระแสประชาธปไตยแบบมสวนรวม (Participatory Democracy) ซงมองกนวาควรจะเขา

มาแทนทแนวคด

ประชาธปไตยแบบมตวแทน (Representative Democracy) เนองจากสงคมปจจบนม

ความซบซอนเกนกวาคนทเปน

ตวแทนของประชาชนจะสามารถสนองตอบตอความตองการของประชาชนไดทงหมด

โดยเฉพาะกรณของไทยนนทผานมาระบบความเปนตวแทนของเรานนประสบความ

ลมเหลว เชน ส.ส.ซอ

เสยง คอรรปชน ไมสนองตอบตอความตองการของประชาชน รฐบาลไมมประสทธภาพ

เปนสาเหตของการนาไปสการ

ปฏรปทางการเมอง

ประเดนทควรใหความสนใจเกยวกบการมสวนรวมของประชาชน

1. ระดบการมสวนรวมทางการเมอง

2. รปแบบการมสวนรวมทางการเมอง

3. การมสวนรวมทางการเมองในระบบการเมองตางๆ

ความหมายการมสวนรวมทางการเมอง (Political Participation)

คอ กจกรรมทมงผลกดนการสรรหาบคลากรทางการเมองหรอมงผลกดนทศทาง

นโยบายสาธารณะ โดยการม

สวนรวมอาจกระทาในฐานะปจเจกบคคลหรอในนามองคกรหรอหมคณะ นนกคอวา

เปนกระบวนการทจะให


ประชาชนเขามามสวนเกยวของกบการใชอานาจรฐ เชน การเลอกตง , การก าหนด

นโยบายรฐบาล, การตดสนใจ และในกจกรรมตางๆ ของรฐบาลนน

ระดบการมสวนรวมทางการเมอง

1. เปนตวทสะทอนใหเหนวา ประชาชน มความตนตวในทางการเมอง มความรสกเปน

เจาของประเทศมากแคไหน

2. เปนตวชวดวาการเมองมการพฒนามากนอยแคไหน เชน การทาประชาพจารณม

ประชาชนเขารวมมากนอยแคไหน

3. มชองทางสาหรบเขามามสวนรวมไดกชองทาง

ตวอยางเชน ตวชวด จานวนของผมาใชสทธในการเลอกตง

Voter turnout (ผมาใชสทธเลอกตง) สดสวนของผมาใชสทธ คดจากจากผมสทธทงหมด

แยกพจารณาเปน 2 ประเดน

ท าไมถงไปใชสทธ (Reasons for voting) เปนการตดสนอยางหนงทบอกวา

1. เพอแสดงออกถงความรบผดชอบตอสงคม

2. เพอแสดงออกวา สนบสนน ประชาธปไตย

3. เพอแสดงออกวา สนบสนน บคคล หรอ พรรคการเมอง แสดงออกถงความชอบสวน

บคคล

4. เพอแสดงออกวา คะแนนเสยงของตนเองมความสาคญตอการเลอกตง

ท าไมถงไมใชสทธ (Reasons for abstaining)

เปนการมอง 2 มมมอง ระหวางการไปใชสทธ กบ การไมไปใชสทธ Gordon Tullock

และ Anthong Downs ทง 2 คนน พดคาวา “Rational Choice” คอใชหรอไมใชสทธเพราะอะไร

และ มแนวโนมไมใปใชสทธมากกวา โดยเฉพาะคนทมเหตผลจะไมไป แตคนทไมมเหตผลจะถก

ปลกระดมใหไปใชสทธไดงายกวา ซงมสตร

ดงตอไปน PB + D > C


ความหมายของสญลกษณ

P = โอกาสทคะแนนของเราจะมผลตอการเลอกตง

B = ผลประโยชนทคาดวาจะไดรบ ถาหากวาคนทเราเลอกไดรบการเลอกตง

D = ความเขาใจใน ประชาธปไตย เทากบ หนาทของผลเมองทด

C = ตนทนของการไปใชสทธ เทากบ เวลา เชน เวลาทเสยไป เปนตน

ดชนชวดการมสวนรวมทางการเมอง

1. รบฟงขาวสารทางการเมอง

2. ออกคะแนนเสยง

3. ชกชวนใหผอนสนทนาเรองการเมอง

4. ชกชวนใหไปสมครรบเลอกตงคนใดคนหนง

5. ชวยโฆษณาใหพรรคการเมองหรอผสมครดวยการตดประกาศหรอสนบสนนหรอให

ผอนทราบโดยทวไป

6. ตดตอแสดงความคดเหนตอเจาหนาทบานเมองหรอนกการเมอง

7. สนบสนนเงนใหผเลอกตงหรอพรรคการเมอง

8. ตดตามการหาเสยงของนกการเมอง

9. ชวยผสมครรบเลอกตงหาเสยง

10. เปนสมาชกพรรคทชวยทางานใหพรรคเปนประจา

11. เขาไปมสวนรวมในการวางแผนใหพรรค

12. ชวยหาเงนใหพรรค

13. สมครเขารบเลอกตง

14. เปนเจาหนาทของพรรคและไดรบการเลอกตง

ถาสงคมใดประชาชนมสงตางๆเหลานสง แสดงวาการมสวนรวมทางการเมองของ

ประชาชนอยในระดบสง


(ซงดชนตวนอาจจะเปลยนแปลงไดตามแนวคดของนกวชาการแตละคน)ทงนการมสวน

รวมทางการเมองในระบอบประชาธปไตย จะเนนการมสวนรวมทงเชงลกและเชงกวาง

ในเชงลก หมายถงประชาชนเขามมสวนรวมอยางมคณภาพ เชนถาไปเลอกตงกเลอก

อยางอสระ มการศกษาถงตวผสมคร นโยบายของผสมครถามสวนรวมทางการเมองดวยการ

ประทวงกตองไปอยางสมครใจ มจดมงหมายทแทจรงในการประทวง

ในเชงกวาง หมายถงในระบอบประชาธปไตยนนเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวม

ทางการเมองอยางกวางขวางทงแงของการออกไปใชสทธเลอกตงการเขารวมกจกรรมกบพรรค

การเมอง การลงเสยงประชามต การถอดถอนผดารงตาแหนงสาคญทางการเมอง

เพราะฉะนน คนในแตละประเทศจะมวฒนธรรมการมสวนรวมทางการเมองแตกตางกน

บางคนใหความสนใจมาก แตบางคนใหความสนใจนอย เชน ภาวะโลกรอน ความตนตวของคน

ยงอยในระดบตาเพราะเปนเรองไกลตว สวนใหญจะสนใจเรองปากทองของตนเอง หากบอกวา

ภาวะโลกรอนทาใหพรงนไมมขาวสารกรอกหมอ คนกจะหนมาสนใจ

ทนท คนในประเทศทพฒนาแลวจะตนตวในการไปใชสทธเลอกตงมากกวาคนในประเทศ

กาลงพฒนา คนอายนอยไปใชสทธเลอกตงนอยกวาคนทมอายมาก

ระดบการมสวนรวมทางการเมอง หากพดโดยรวมแลวจะเหนภาพยาก แตหากแตก

ประเดนวามสวนรวมในเรองใดกจะเหนภาพไดชดกวา

รฐธรรมนญ 2550 หมวดท 7 มาตรา 165 วาดวยการมสวนรวมทางการเมองโดยตรง

ของประชาชน หมวดการออกเสยงประชามต รฐธรรมนญฉบบนกลาวถงกลไกนมากกวา

รฐธรรมนญ 2540 เชน การลงประชามตใหกระทำไดโดยเหตตอไปน

(1) นายกรฐมนตรเหนวามผลกระทบตอประชาชน นายกรฐมนตร ส.ส. และส.ว.

สามารถหารอกนไดวาควรลงเสยงประชามตหรอไม

(2) การลงประชามตเปนการบงคบหรอใหคาปรกษาแกคณะรฐมนตรกได กฎหมายควร

เขยนตอวา การออกเสยงประชามตแตละครงเพอใหยตโดยขอกฎหมายหรอใหคาปรกษา

การออกเสยงประชามตเปนมาตรการทางการเมองทสามารถใชแกปญหาได เชน มล

รฐควเบตของแคนาดา


คนในมลรฐพดภาษาฝรงเศส ปายบอกตางๆกเปนภาษาฝรงเศส ทาใหรฐนตองการ

แยกตวเองออกไปจนเกดกระบวนการใตดนขน ซงหลายฝายกกลววาขบวนการนจะกอความ

รนแรง แตเมอมการลงประชามตพบวา เสยงสวนใหญอยากอยแคนาดาตอ ปญหานจงถกปลด

ลอคลง ทงนการทรฐควเบตจะอยกบแคนาดาตอกตองกลมกลนกบมลรฐอนบาง เชน ใช

ภาษาองกฤษเปนภาษาทางการ

รปแบบของการมสวนรวมทางการเมอง

1. รปแบบทเปนทางการ (Formal / Conventional Participation)

2. รปแบบทไมเปนทางการ (Informal / Unconventional Participation)

3. การมสวนรวมนอกรปแบบ (Exceptional Form of Participation)

การมสวนรวมทเปนทางการ มลกษณะดงน

(1) มกฎหมายรองรบ เชน สทธในการชมนม สทธในการตอตานอยางสนต

(2) มกระบวนการตางๆทชดเจน เชน การใชสทธเลอกตงตองเปนกระบวนการทไม

ซบซอนและเออประโยชน

ใหประชาชนไปใชสทธ การใชสทธเลอกตงในอเมรกาจะม Pre Election Registration คอ

การลงทะเบยนแจงความจ านงวาจะไปใชสทธเลอกตง เนองจาก

- คนอเมรกนยายถนทอยอาศยบอย

- มคนโอนสนชาตเปนอเมรกนจานวนมากตอป ดงนนจงตองไปแจงความจานงกอนวา

จะไปใชสทธหรอไม

- การลงทะเบยนเปนมาตรการหนงในประวตศาสตรอเมรกา เพอทดสอบความเปน

พลเมองของผไปใชสทธ

เลอกตง อดต บางมลรฐจะใหผไปลงทะเบยนทาขอทดสอบกอน เชน ทดสอบเรอง

ประวตศาสตรอเมรกา เพอเปดชองใหผใชดลพนจตดสนใหผทสอบไมผานวาไมมสทธเลอกตง

ภายหลงมคนฟองวาขดตอสทธเสรภาพของพลเมองตามทบญญตในรฐธรรมนญ วธการนจง

ยกเลกไป


ปจจบนบางประเทศเรมทาใหกระบวนการมสวนรวมยงยากขนตอประชากรบางกลม

เชน เยอรมน อตาล ฝรงเศส หลงจากไดเปนสหภาพยโรปแลว ประชากรจากทตางๆไดหลงไหล

เขาไปอยใน 3 ประเทศนมากขน ทง 3 ประเทศนจงทาขอทดสอบวาคนตางดาวทมาเปน

พลเมองสามารถพดภาษาราชการของแตละประเทศไดหรอไม เชน ภาษาเยอรมน ภาษาอตาล

หรอภาษาฝรงเศส มความรเกยวกบประเทศมากนอยแคไหน ปจจบนประเดนนเปน ประเดนท

กาลงประทวงกนอยางรนแรงโดยเฉพาะในเยอรมน เพราะเปนการปดกนการมสวนรวมทางการ

เมองตามระบอบประชาธปไตย กรณประเทศไทย ชนกลมนอยบางกลมจะไมมบตรประชาชน

ทาใหขาดสทธของพลเมอง เชน ชาวเขา

(3) มกตกาหรอกระบวนการยตปญหาหรอขอโตแยงทเปนทยอมรบ การเปดชองใหม

สวนรวมอยางเปนทางการ มตทออกมาจะเปนผลผกมด (Binding) ทงสองฝาย เชน ผลออกมา

วารบรฐธรรมนญ 2550 ผทไปลงประชามตวาไมรบกตองยอมรบมตน อาจารยมองวาการลง

ประชามตเปนการตอกยาความขดแยงทเกดขนในสงคมไทย

(4) มขอกาหนดการอทธรณหากขอยตไมเปนทยอมรบหรอไมยตธรรม กลาวคอ แมขอ

โตแยงจะยตไปแลวแตกตองเปดชองใหทกฝายไดหายใจ เชน เสยงสวนใหญเปนแบบนแลวก

ตองมชองวางใหเสยงสวนนอยไดคดบาง ไมใชปดชองทางทงหมด ซงไทยเรามกจะขาดปจจยขอ

น

ความสาคญของการมสวนรวมทางการเมองอยางเปนทางการ

1. เปนกตการวมสาหรบการตดสนใจ กตกานจะมความสาคญมากขนถาความขดแยง

รนแรงขน เยอรมนจะคาดการณวาเรองหนงๆจะเกดปญหาขนแนนอน เชน คาดการณวา

ลกจางและนายจางจะเกดปญหาจากแรงงานสมพนธแนนอน เยอรมนจงรางกตกาเกยวกบการ

ตอรองระหวางทงสองฝายอยางละเอยด ประเทศทนดหยดงานประทวงมากทสดในเอเชยคอ

อนเดย รองลงมาคอญปน แตญปนจะรนแรงกวา เพราะแรงงานจะเหมอนกองทพและม

กระบองเปนอาวธ ปจจบนภาคแรงงานของญปนเงยบลง เพราะคนญปนผานการตอสมามาก

จนสามารถสรางระบบทสามารถมาตอสกบปญหาเหลานได ทาใหการเจรจามประสทธภาพ

และคนงานไดรบการดแลอยางด แรงงานจงยอมสวามภกดตอองคการของตน


2. กตกาทสรางขนตองธารงไวซงความยตธรรม ไมเอนเอยงเออประโยชนใหกบฝายใด

ฝายหนง ผทเขยนกตกามกเขยนเขาขางตวเอง สมยรางรฐธรรมนญของอเมรกา ผรางคนหนง

ชอ James Madison (ประธานาธบดคนท 3) เมดสนกลววารฐใหญจะครอบงารฐเลกในการ

เลอกตงประธานาธบด เพราะจะทาใหประธานาธบดทไดเปนของรฐนน เขากลาววา การราง

กฎหมายรฐธรรมนญควรคานงความเปนจรงทางการเมอง ตองรวาการรวมกลมทางการเมอง

เปนเรองปกต ถงแมมนจะชวรายกตาม (The Vice of Factionalism) เปนเรองทจะทาทายผราง

กฎหมายใหออกมาแกปญหาเหลาน

การเลอกประธานาธบดของอเมรกาจงเปนการเลอกทางออม โดยผานคณะผเลอกตง

ทมาจากการเลอกตงของประชาชน (538 คน) คนทชนะ Popular Votes แตแพ Electoral Votes

กจะไมไดเปนประธานาธบด ผทจะไดเปนประธานาธบดจะตองไดคะแนนเสยงกงหนงของคณะ

ผเลอกตงคอ 270 คะแนนขนไป แตละมลรฐจะมคณะผเลอกตงแตกตางกนขนอยกบขนาดของ

มลรฐ เมดสนใหขอคดทนาสนใจจงไดนามาสรางเปนกลไก Electoral Votes ขน แตคนอเมรกน

ไมพอใจเพราะอเมรกาเปนแชมเปยนของประชาธปไตยแตกลบเลอกประธานาธบดทางออม จง

ไมรวาจะไปอธบายตอของชาวโลกไดอยางไร เชน จอรจ วอชงตนไดเปนประธานาธบดดวย

คะแนนเสยงแค 60 กวาเสยง ซงไมเปนประชาธปไตยเลย ภายหลงไดมขบวนการเคลอนไหว

เรยกรองใหเปลยนระบบน เพราะปจจบนประชากรไดกระจายมากขน ไมควรกลวรฐใหญครอบ

รฐเลกเหมอนในสมยทม 13 มลรฐอกตอไป เพราะรฐใหญมมากขนและการครอบงากทาไดยาก

ขน แตการแกไขรฐธรรมจะทาไดหากทกมลรฐใหสตยาบรรณ อเมรกาไมเคยลมรฐธรรมนญ ไม

วาจะมเหตการณรนแรงหลายครง เพราะคนอเมรกนรจกแยะแยะ และรฐธรรมนญกราง

ออกมาอยางด หลายฝายยอมรบความยตธรรมตามรฐธรรมนญฉบบนน ความยตธรรมใน

ระบอบประชาธปไตยคอ การเปดโอกาสใหมการแขงขน ฝายชนะไมไดชนะเสมอไป และฝายแพ

กไมไดแพเสมอไป ดงนน มตทออกมาเปนเพยงมตชวคราวเทานน พรรคทไดอานาจมากเปนอา

นาจชวคราว โดยใชอ านาจตามความเหนชอบของประชาชนในการบรหารประเทศ หาก

ประชาชนมองวาไมดกมสทธเรยกรองใหลาออกไป


ดงนน ระบบนจงไมใชการเรยกรองเอาจากผปกครอง แตเรยกรองจากผมสทธออกเสยง

เลอกตง และเชอมนวาประชาชนจะตดสนใจบนพนฐานของเหตผล ไมใชจากเงนหรอระบบ

อปถมภ

3. ในกรณทกตกามความคลมเครอ หรอไมสามารถปฏบตได ตองมองคกรทเปนอสระ

ใหคาวนจฉยซ งถอเปน ทสดในสงคมแบบเปลยนผานเหมอนสงคมไทย ( Transitional

Democracy) เปนธรรมชาตทประเทศในสงคมเปลยนผานจะขาดความชดเจนในเรองของกตกา

การแบงอานาจหนาทระหวางองคกรตางๆ กขาดความชดเจน สงผลใหองคกรตางๆ กาวกาย

กน บางเรองไมรวาอยในขอบเขตอานาจของใครเพราะไมสามารถหาผรบผดชอบได เชน การ

ขดเจอซากไดโนเสารในขอนแกน หลายฝายตางกแยงอยากเปนผดแล เชน อบต. การทองเทยว

ผวาราชการจงหวด ซงไมมองคกรใดมาชวยชขาด รฐบาลพลเอกสรยทธ ชวงแรกจะราง

กฎหมายเกยวกบผลประโยชนทบซอน แตกยงไมสามารถทาได เพราะเรองยงไมชดเจน กรณ

อเมรกาทมความชดเจนเรองนมากจนสามารถออกกฎหมายไดหลายฉบบ

4. หลกการทงสามขอเบองตนตงอยบนฐานของความเชอทวา ทกฝายตองยอมรบกตกา

ดงกลาวและถอปฏบตเชนเดยวกน Kenneth Arrow นกเศรษฐศาสตรทไดรบรางวลโนเบล จาก

ผลงานหนงสอดานเศรษฐศาสตรเลมหนงทมองวา มนษยถาจะตดสนใจรวมกนในเรองตางๆ

การเลอนไหลดานความคดและความชอบเกดขนไดเสมอ หากธรรมชาตของคนเราเปนเชนนน

สงนกจะสอดคลองกบเกณฑสาคญของระบอบประชาธปไตยทถอเสยงขางมากเปนเกณฑ

กลาวอกนยหนงคอ แอรโรวมองวาประชาธปไตยเหมาะกบธรรมชาตของมนษยมากทสด เมอ

เปรยบเทยบกบเผดจการอานาจนยมทผปกครองเปนผกาหนด แตประชาชนไมมบทบาทในการ

ตดสนใจ เนองจากมการวพากษวจารณเกยวกบประชาธปไตยแบบมตวแทนมากขน นก

รฐศาสตรมองวาหากจะกลบไปปกครองแบบนครรฐเอเธนสกเปนไปไมไดอกตอไป เพราะ

ขอบเขตของรฐใหญขนและจานวนประชากรทเพมมากขน การทจะใหประชากรเขามามสวน

รวมทงหมดจงเปนไปไมได ประชาธปไตยแบบโดยตรงจงไมสามารถเกดขนไดอก

ปจจ บนจงพยายามพด ถงประชาธปไตยในรปแบบตางๆ โดยองรปแบบจาก

ประชาธปไตยโดยตรงแตอาศยความเขมขนในการมสวนรวมทางการเมองมากขน เพอใหเกด

ประชาธปไตยทอยกงกลางระหวางประชาธปไตยแบบโดยตรงกบประชาธปไตยแบบมตวแทน


ลกษณะของการมสวนรวมทไมเปนทางการ

1. อาจมกฎหมายรองรบหรอไมกได อยางการลอบบถอเปนการมสวนรวมทไมเปน

ทางการเพราะไมมกฎหมายรองรบ

2. ชองทางการมสวนรวมอาจเปนชองทางทเปดเผยหรอไมเปดเผย

3. ใชวธการทหลากหลายในการผลกดนสงทตองการใหเกดขน

4. กระบวนการเจรจาตอรองขาดความชดเจน

5. ขาดกตกาสาหรบการยตปญหาหรออทธรณ

การมสวนรวมนอกรปแบบ เชน

1. การใชความรนแรงทางการเมอง (Political Violence) เชนการกอการราย (Terrorism)

การมสวนรวมโดยใชความรนแรงทางการเมอง คนทกระทาจะไมคานงถงจรยธรรม และ

อาจจะใชวธการทหลากหลายในการกอความรนแรง เชนการจบตวประกน การขวางระเบด

โดยผลงมอสรางความรนแรงมเปาหมายทางการเมอง

ตวอยางการสรางความรนแรงในจงหวดภาคใตถอเปนการมสวนรวมอยางหนง ซงผ

กระทาการมเปาหมายทางการเมอง เชนตองการทาลายความนาเชอถอของรบบาลไทย หรอ

ตองการแสดงใหเหนวาไมสนบสนนรฐบาล

2. การปฏวต (Revolution) เปนการมสวนรวมทางการเมองโดยทาใหเกดการ

เปลยนแปลงอยางใหญหลวงในเชงโครงสราง หรอกอใหเกดการเปลยนแปลงแบบพลกแผนดน

เชนเปลยนแปลงรปแบบการปกครอง ระบบเศรษฐกจ รวมทงระบบสงคม คนทกอการปฏวต

มกจะใชพลงทางชนชนมาเปนพลงในการปฏวต โดยสามารถดงมวลชนสวนใหญใหเขารวมจน

นามาซงการเปลยนแปลง


การปฏวต ม 3 ขนตอน

1) รฐลมสลาย

2) ตอสชวงชงอานาจ

3) การสรางรฐใหม

ลกษณะทวไปของการปฏวต

1) การสงสมหรอทวคณความขดแยงทางการเมอง

2) ประชาชนมสวนรวมในวงกวาง

3) มงปรบเปลยนสถานภาพทางการเมองของกลมอานาจเกา

4) การจดตงองคกร เปนเงอนไขของความสาเรจ เพราะจะมผลตอทศทางการ

เคลอนไหวยทธศาสตรการเคลอนไหว จงหวะกาวของการเคลอนไหวและเปาหมาย

5) การเปลยนแปลงมง “พลกฟาพลกแผนดน”หรอ Uproot the old system แบบถอน

รากถอนโคนซงเปนการคาดหวงเกนจรง

3. ด าเนนกจการใตดนในรปแบบตาง ๆ เชน ปลอยขาวลอ ออกใบปลวโจมต

Clausewitz กลาววา Violence is “a continuation of politics by other means” ความ

รนแรงเปนการเลนการเมองโดยวธการอน

ความรนแรงทางการเมอง

1. ความรนแรงทปราศจากการใชอาวธ เชน ดวยวาจา, เอกสาร, ภาษาเขยน เปนตน ซง

มความสาคญเพราะเปนการสงสมใหเกดวฒนธรรมความรนแรง

2. ความรนแรงทใชอาวธ

3. การกอการราย (Act of Terrorism)


ครม. เคยมมต เมอวนท 1 ก.พ. 26 ตามขอเสนอของสภามนคงแหงชาต ใหกาหนด

นโยบายและความความคดในการปฏบตการตอตาน การกอการรายสากล ซงตอมาไดกาหนด

ไป “นโยบายตอตานการกอการรายสากล

และมการจดต งองคกรระดบนโยบายและอานวยการปฏ บตการ เ ร ยก วา

คณะกรรมการนโยบาย และ อ านวยการแกไขปญหาการกอการรายสากล ” (Committee for

Countering International Terrorism)

ตวนโยบายระบวา “การกอการรายสากลไดแก การปฏบตการ คกคาม หรอ ใชความ

รนแรง ของบคคลหรอกลมบคคลทมงหวงผลตามเงอนไขทางการเมอง ทางเศรษฐกจ และ

สงคม”

การใชความรนแรงทางการเมอง

1. รปแบบ

- ไมค านงถงคณธรรมหรอจรยธรรม

- ไมจากดในเรองวธการ (Sustained violence)

- อาจมหรอไมมเจตนาทจะพงไปทเปาหมายทถกกระทาโดยเฉพาะ (Deliberate or non

- deliberate targets) แตมเปาหมายทางการเมอง

2. วตถประสงค

- ก าจดฝายตรงขามดวยวธการทรนแรง

- สรางความหวาดกลว (Terror)

- มงใหผสนบสนนของอกฝายหนงถอนการสนบสนน (Withdrawal of support)

- ท าใหอกฝายออนแอหรอไรสมรรถภาพทางการเมอง ( incapacitation) คอใชความ

รนแรงซาซาก จนมองวารฐไมมน ายาจะทาอะไร หรอ Failed state คอ รฐทไมสามารถปกครอง

ไดตอไป

การมสวนรวมทางการเมองในระบบการเมองตางๆ

ระบบอ านาจนยม

- กดกนการมสวนรวม

- เปนขบวนการหนงของการลางสมอง โดยปลกฝงอดมการณ ความคดทางการเมอง


- การปลกระดมคน เพอแสดงออกใหเหนถงการสนบสนนการเมองนนๆ

ค าวาอานาจนยมใชเพออธบายองคกรหรอรฐทใชมาตรการเขมงวด หรอบางทอาจเปน

มาตรการในเชงกดขกบประชาชน ซงโดยทวไปแลวมกไมผานการเหนชอบของประชาชน ในรฐ

อ านาจนยม การกระท าตางๆเกยวกบชวตพลเมองอยภายใตการควบคมของผมอ านาจหนาท

ทงนรวมถงในเรองปรชญาการเมองแนวอนๆมองวาเปนทางเลอกสวนบคคล อยางไรกตาม

ความเปนอ านาจนยมนนมไดหลายระดบ แมกระทงประเทศทเปนประชาธปไตยในหลายๆดาน

กยงมความโนมเอยงไปทางอ านาจนยมเชนกน

ระบบการเมองแบบพรรคเดยว เชน สงคโปร

เสรภาพถกจ ากด, การแขงขนทางการเมองจากด ซงจะพบวามการจ ากด เสรภาพ การ

แสดงออกทางการเมองของประชาชน เชน ออกกฎหมายกดกนพรรคตางๆ ทเปนคแขงของ

ตนเอง, เรมมความมนใจวาไมมการตรวจสอบ เพราะพรรคของตนมอานาจมาก นาไปสการ

คอรรปชน , การแขงขนถกจากดแมในนโยบายของพรรค

ระบอบประชาธปไตย

คอ ระบอบการปกครองรปแบบหนงซงเปนเรองของหลกการปกครองทยดหลก วา เปน

การปกครองของประชาชน โดยประชาชน และเพอประชาชน

หลกการสาคญของประชาธปไตย

1. หลกการประชาชนเปนเจาของอ านาจอธปไตย ทประชาชนมเหตมผลสามารถ

ปกครองตนเองได ประชาชนจงเปนเจาของอานาจอธปไตย ซงแบงออกเปน ประชาชนเปนผตง

รฐบาลโดยผานการเลอกตง ประชาชนสามารถตรวจสอบและควบคมรฐบาลได ประชาชน

เปลยนแปลงรฐบาลได

2. หลกการสทธ เสรภาพ ความเสมอภาค และหนาท ประเทศไทยปกครองโดยระบอบ

ประชาธปไตยจะตองมกฎหมายรบรอง สทธ เสรภาพ ความเสมอภาค และก าหนดหนาทของ

ประชาชน มขอบเขตภายใตกฎหมาย

3. หลกการปกครองโดยกฎหมาย และถอหลกกฎหมายสงสด ยดสถาบนแทนตวบคคล

4. หลกการปกครองโดยเสยงขางมากและค านงถงสยงขางนอย

5. หลกการสนตวธ เปนการตดสนดวยการเจรจา


การมสวนรวมทางการเมองในระบอบประชาธปไตย

1. เปนเรองของเสรภาพทางการแสดงออก

2. เปนเรองของการแขงขน

3. มชองทางการมสวนรวมทหลากหลาย

ฐานความคด (หรอประเดนทตองทาความเขาใจ) เกยวกบการมสวนรวมของ

ประชาชน

1. เชอวาทกคนมวจารณญาณ มเหตมผล เปนของตวเอง ไมตกอยใตอทธพลอนใด

แมวาจะมความแตกตางกนในดานตางๆ กตาม เชน การศกษา คอเมอประชาชนมการศกษาทด

ในระดบหนงแลวกจะสงผลตอเศรษฐกจและอนๆใหดขนตามมาได เชน ทประเทศเอกาวดอร ผ

นาทลแกอ านาจตดเงนรายไดพเศษของ ทหาร ตารวจ ขาราชการ เนองจากประเทศเกดภาวะ

เศรษฐกจหดตว ซงประชาชนกลมน เคามวจารณญาณและมความรความสามารถจงออกมา

กอความวนวายกอการจราจลทงประเทศ ซงการกระท าเหลานสงผลกระทบตอการเมอง

เศรษฐกจ สงคม และภาพลกษณของประเทศ ทงๆ ทประเทศดงกลาวนรายไดรฐมาจากน ามน

แตการตดสนใจแกปญหาทผดพลาดคดวาคนกลมดงกลาวจะยอมรบการแกไขปญหาดงกลาว

จากผน า

2. ประชาชนมความรความสามารถตดสนปญหาตาง ๆ ได แมวาปญหาเหลานนอาจ

ตองอาศย ความรทางเทคนคหรอมความซบซอนมากแคไหนกตาม อยางเชน กรณโครงการ

โรงไฟฟานวเคลยร ซงประชาชนทเกยวของตองมสทธทจะรวมตดสนใจวา จะเอา หรอ ไม เอา

แตถามวา ประชาชนมความรเรอง แร ยเรเนยมมากแคไหน ตอบไดเลยวาหลายคนไมรจกวาคอ

อะไร แตประชาชนกสามารถมสวนรวมได เพราะถาเปนสงทสงผลกระทบตอความเปนอย

สภาพแวดลอม หรอสงทพนฐานในการด ารงชวต ประชาชนกตองมสวนรวมในการตดสนใจดวย

(คอตองคดวา แมจะเปนขอมลเชงเทคนค หรอ ทซบซอนมากๆ ประชาชนกสามารถตดสนใจได

)

3. กลไกตางๆ ในระบบการเมองไมเพยงพอตอการตรวจสอบ อยางเชน ไทย. ถงแมวา

จะม กกต. ศาลรฐธรรมนญ เปนองคกรอสระ ถงแมจะหลกฐานทเหนไดชดๆในกรณของพรรค

ประชาธปตยทมภาพวดโอนกการเมอง ลงทวสเตอรกรณลอบบพรรคประชาธปตย กไมเหนม


การตรวจสอบการลงโทษนกการเมองคนนนไดเลยซงประชาชนกทราบกบทว ดงนนจะทา

อยางไรไดกจะตองกอบกศกดศรคนมาใหได โดยการท า โฆษณาประชาสมพนธผลการ

ด าเนนงาน ความสาเรจเรองนเรองนน เพราะสดทาย ประชาชนกเปนทพงสดทายของ พวก

นกการเมอง

ฐานความคดเปนแนวคดทเปนอดมคต ท าใหเรองของการมสวนรวมทางการเมอง

เปนไปไดยากในทางปฏบต โดยเฉพาะในสงคมไทยทมความกาวหนานอย แตการมสวนรวม

ทางการเมองเปนเรองสาคญเพราะเปาหมายการเมองในปจจบน ตองการใหการเมองพฒนา

ไปสการเมองแบบมสวนรวมมากขน (เพราะฉะนนตอง ดดจรตทจะเชออยางนน)

ความส าคญของการมสวนรวมทางการเมองในระบอบประชาธปไตย

1. กอใหเกดความรสกในสทธการเปนเจาของประเทศ

2. กอใหเกดการด ารงอยของระบบการเมอง

3. มผลตอการเปลยนแปลงนโยบายของรฐ

4. มผลตอการเปลยนผบรหารหรอรฐบาล

5. เปนการแสดงอานาจหรออทธพลของประชาชนตอการเมอง

6. ท าใหอ านาจรฐไมตกอยกบสถาบนการเมองใดสถาบนการเมองหนงโดยเฉพาะ

7. สะทอนถงการมความส านกทางการเมองของประชาชน ชวดถงระดบความเปน

ประชาธปไตยมากหรอนอย

8. ในระบอบการปกครองประชาธปไตย เปนการแสดงถงความเปนพลเมองทม

ประสทธภาพ มคณคาตอสงคม เปนพลเมองทดของประเทศชาต ในการทาหนาทดแล

ประเทศชาต

9. เปนกลไกทางการเมองในการตดตอสอสารกนระหวางประชาชนกบรฐบาล

10. เปนการแสดงถงความเปนประชาธปไตยสมยใหม คอการเมองแบบมสวนรวมของ

ประชาชน

ประชาธปไตยแบบโดยตรง (Direct /Participatory Democracy)

ประชาธปไตยแบบโดยตรง คอประชาชนมสวนรวมทกกระบวนการของการตดสนใจ


ขอดของประชาธปไตยแบบโดยตรง

1. ประชาชนเปนผก าหนดทศทางของตนเอง

2. เปนกระบวนการในการเรยนรการเมองโดยตรง ท าใหมความรและความเขาใจท

ชดเจนกวา เชน การเรยนรในกจการสาธารณะ

3. การด าเนนกจกรรมไมตองผานผแทน

4. มระดบความชอบธรรมมากกวา

กลไกของการเขามสวนรวมทางการเมองโดยตรงในปจจบน

1. การใชสทธออกเสยงเลอกตง

2. การลงประชามต (Referendum)

3. การรเรมเสนอกฎหมายหรอการรเรมนโยบายโดยภาคประชาชน ( Initiative) ใน

รฐธรรมนญฉบบป 2550 ท าใหการเขามสวนรวมในการเสนอกฎหมายโดยประชาชนทางายขน

ดวยการใหประชาชนเขาชอกนแค 2 หมนคน อยางไรกตามกฎหมายทเสนอโดยประชาชนกจะ

ผานการพจารณาของสภากอนไมไดเปนกฎหมายโดยทนททนใด

4. สทธในการชมนมอยางสนต

ป ร ะ ช า ธ ป ไ ต ย ท า ง อ อ ม ห ร อ ป ร ะ ช า ธ ป ไ ต ย แ บ บ ม ต ว แ ท น

(Indirect/Representative Democracy) มลกษณะเดนคอ

1. มความเปนไปไดในทางปฏบต

2. ประชาชนจะปลอดภาระจากการตดสนใจ

ซงสอดคลองกบภาวะทเปนอยในปจจบนทเรองราวตางๆมความซบซอนมากขน

ประชาชนทวไปอาจจะไมใหความสนใจทจะนาไปสการตดสนใจทด

3.การปกครองประชาธปไตยแบมตวแทนเชอวาผแทนจะมประสบการณและมความร

มากกวาประชาชน

4.เปนระบบการเมองทมเสถยรภาพแตเปนการลดระดบของการมรากหญา

เนองจากเปนการเมองทประชาชนไมไดเขามสวนรวมโดยตรงทาให เกดเสถยรภาพ

มากกวาการเมองทใหประชาชนมสวนรวมโดยตรง


ประชาธปไตยแบบมตวแทนท าใหในปจจบนประชาชนไดมอบอานาจในการปกครองและ

การบรหารแผนดนใหกบผแทนและระบบราชการ โดยในสวนของผแทนจะมการก าหนด

ระยะเวลาในการด ารงต าแหนง

ในบางประเทศระบบราชการไมส าคญ เชนในสหรฐอเมรการะบบราชการอยภายใตการ

ก ากบของฝายการเมองอยางสมบรณ แมทพนายกองในกองทพจะขนอยกบรฐมนตรกลาโหม

ปจจบนระบบราชการไทยมการปรบปรงมากขน และพยายามท าใหฝายการเมองไมเขามา

เกยวของกบฝายขาราชการประจ า เพราะถาการเมองเขามาเกยวของกบระบบราชการระบบ

ราชการกจะกลายเปนเครองมอของการเมอง

จากปญหาและขอจ ากดของทงประชาธปไตยแบบมตวแทนและประชาธปไตยโดยตรง

นกคดอยางอนโตนโอ กรมช (Antonio Gramsci) จงไดนาเสนอแนวคดประชาสงคม (Civil

Society) ซงเปนแนวคดแบบกงกลางระหวางประชาธปไตยแบบมตวแทนกบประชาธปไตย

โดยตรง โดยกรมชเรมตนแนวคดนดวยการตงคาถามตอการเมองแบบเผดจการแบบฟาสซสต

ซงเปนเผดจการแบบสดโตงของอตาลในสมยมสโสลนวาการทการเมองของอตาลเปลยนจาก

ประชาธปไตยกลายเปนเผดจการสดโตงเนองจากภาคประชาสงคมออนแอ

ในหนงสอชอ Prisoner’s Notebook ซงกรมชเขยนจากคกทเขาถกขงจากคาสงของมสโส

ลน เขาบอก วาการทจะใหประชาชนแตละคนไปตอตานเผดจการนนเปนไปไมไดแตการจะ

ตอตานเผดจการตองอาศยกลมประชาสงคม

ปจจบนการเรยกรองประชาธปไตยจงเรยกรองใหประชาชนเขามสวนรวมทางการเมอง

โดยผานกลมประชาสงคม ไมไดเรยกรองใหมสวนรวมทางการเมองโดยตรงซงเปนไดยาก

ในทางปฏบต

แนวคดขบวนการประชาสงคม (Civil Society Movements) เปนแนวคดทน าไปใชในการ

วเคราะหการมสวนรวมทางการเมองอยางไมเปนทางการหรอนอกระบบ

1.แนวคดประชาสงคม (Civil Society)

2.แนวคดเรองขบวนการทางสงคม (Social movement)

แนวคดประชาสงคม


แนวคดเรองประชาสงคมเปนแนวคดทมาแรงมาในปจจบน ประชาสงคม หมายถง

เครอขายของกลม ชมรม สมาคม มลนธ สถาบนและชมชนทมกจกรรม มการเคลอนไหว

ระหวางรฐกบปจเจกชน

หลกการของประชาสงคม

1.เปนแนวคดทไมชอบและไมยอมใหรฐครอบงาและบงการแมวาจะยอมรบความ

ชวยเหลอจากรฐและใหความรวมมอกบรฐไดแตตองสามารถกากบควบคมและคดคานรฐได

ตามสมควรและปฏเสธแนวคดรฐนยม

2.เปนแนวคดทไมชอบลทธปจเจกชนนยมสดขวเพราะมองวาปจเจกชนนยมชวยสงเสรม

ความเหนแกตวและแยงชงผลประโยน

แนวคดประชาสงคมนนจะเนนบทบาทของประชาชนควบคไปกบรฐ คอไมไดตอตานการ

มรฐแตมอง รฐจะตองมบทบาททจากดและประชาชนซงรวมกลมกนเปนประชาคมตางๆจะม

บทบาทมากขนในดานตางๆ รวมทงมบทบาทในการตรวจสอบการใชอ านาจของรฐ

แนวคดนเกดขนเพราะ ตองการสรางประชาธปไตยแบบมสวนรวม (Participatory

Democracy) เนองจากประชาธปไตยแบบมตวแทน (Representative Democracy) นน ส.ส.ไม

เคยเปนตวแทนของประชาชน แต ส.ส.กลบเปนตวแทนของรฐ เขาไปใชอานาจรฐ เชน ส.ส.ไม

เคยตรวจสอบโครงการใหญๆ แต ส.ส.กลบใชความเปนตวแทนในการกนงบประมาณจาก

โครงการใหญๆ แมแตกานน ผใหญบาน สมาชก อบต.ทเปนตวแทนระดบลางสด กท าหนาท

เปนตวแทนรฐมากกวาจะเปนตวแทนของชมชน

แนวคดขบวนการทางสงคม

ขบวนการทางสงคม หมายถงขบวนการในการเคลอนไหวของประชาชน เนองจาก

ปจจบน การเมองนนไดเคลอนตวจากภาครฐลงมาอยทภาคประชาชน ซงมการรวมตวกนเปน

ขวนการตางๆ เชนขบวนการนกศกษา ขบวนการผใชแรงงาน ขบวนการชาวนา เพอเคลอนไหว

ในทางการเมอง ตรงนถอวาเปนการเกดการเมองในรปแบบใหม (New Politics) ซงในการเมอง

ในรปแบบใหมนนจะเกดองคกรทไมใชรฐ (Non Governmental Organization-NGOs) ขนมา

มากมาย และขบวนการทางสงคมเหลานจะมบทบาทมาก


การมสวนรวมทางการเมอง โดยเฉพาะการมสวนรวมทางการเมองของพลเมอง จงม

ความสาคญมากในระบอบประชาธปไตยในปจจบน เพราะการมสวนรวมทางการเมองทเปน

ทางการนนจะทาไดยากในทางปฏบต และการมสวนรวมทเปนทางการหลายๆอยางไมมความ

เปนธรรม เชนการเลอกตงกมการซอขายเสยง การจะใหประชาชนเปนสมาชกพรรคการเมองก

ทาไดยากหากไมมเงน การรวบรวมรายชอถอดถอนนกการเมองกยงยากและมขนตอน

ดงนนการมสวนรวมทางการเมองนอกระบบจงเปนทางออกเพยงทางเดยวทจะให

ประชาชนมโอกาสมสวนรวม และรวมในการตรวจสอบการใชอานาจของรฐและระบบตวแทน

แตการจะใหประชาชนมสวนรวมทางการเมองไดตองสรางจตสานกแหงความเปนพลเมอง

(Civic Virtue) ใหเกดขนในจตใจของคนไทยทกคน

การมสวนรวมของประชาสงคมหรอองคการมมากขนและถอวาเปนกระแสการมสวน

รวมทางสงคมระบอบประชาธปไตยทมบทบาทมากในปจจบน โดยเฉพาะบทบาททางสงคมท

เกยวของกบนโยบายสาธารณะ

ดงนนจงจะนาเสนอเกยวกบการมสวนรวมทางการเมองกบนโยบายสาธารณะ หรอ

การเมองกบนโยบายส าธารณะ

นโยบายสาธารณะมความเกยวของกบการเมองเนองจาก นโยบายสาธารณะม

ธรรมชาตทางการเมองอยภายในตวของตวเองอยางหลกเลยงไมได โดยเฉพาะอยางยงนโยบาย

สาธารณะในระบอบประชาธปไตย

เนองจากนโยบายสาธารณะเกดจากการตดสนใจของฝายการเมอง และการเมองเปน

เรองทเกยวของกบการตดสนใจทจะกาหนดวาใครจะไดอะไร ทไหน เมอไหร และอยางไร เชน

โครงการเอออาทรไดเอออาทรกบกลมไหน เชนพบวาโครงการเอออาทรมผลกระทบตอ

ผประกอบการรถตกๆ จนเจาแมรถตกๆตองลงมาสมคร ส.ว. เมอการเมองเกยวของกบ

นโยบายสาธารณะทาใหประชาชนซงเปนผไดรบผลกระทบจากนโยบายสาธารณะจง เกดความ

ตนตวและมการรวมตวกนออกมาเคลอนไหว กลายเปนการมสวนรวมทางการเมองของภาค

พลเมอง หรอ ภาคประชาสงคม

เหตผลทกลมประชาสงคมออกมาเคลอนไหว

1.เรองทเกดขนมผลกระทบตอตนเองหรอสวนรวม


2.รฐมการคาดคะเนหรอเปาหมายทมผลกระทบตอการเมอง (มไดมเสยทางการเมอง)

เชน รฐประกาศราคานามนลอยตว ผลเสยในระยะสนคอชาวบานเดอดรอนเพราะราคาสงขน

แตหากไมประกาศราคานามนลอยตว กองทนนามนกจะไมสามารถรองรบราคานามนเองไดอก

ผลในระยะยาวคอคนจะเรมชนกบราคานามนทเปลยนไปมา

3.ปรมณฑล เปนเรองทอยในขอบเขตการรบผดชอบของรฐ หากจะสาเรจหรอลมเหลวก

เปนความรบผดชอบของรฐอยางหลกเลยงไมได ยกตวอยางเชน ในอนาคตเงนงบประมาณของ

ประเทศเรมเหอดหายไป คนกจะมองสาเหตทโครงการเอออาทร หรออก 10 ปโครงการนยง

สามารถดารงอยไดกถอเปนความสาเรจของพรรคไทยรกไทยเชนกน

4. เปนเรองของการจดสรรทรพยากรสาธารณะ โดยทวไปการเคลอนไหวของกลม

ประชาสงคมจะมมากหรอนอยขนอยกบทาทการกาหนดของรฐบาล วาก าหนดไปแลวเปนไปได

หรอไม หรอเปนทพอใจหรอไม เชน การปลดหนขาราชการ (เปนโครงการชวง 3 เดอนแรกของ

การเปนรฐบาลชดน ซงไมมความเปนไปไดเลย)

นโยบายทเปนไปไดมองคประกอบดงน (หรอไมถกตอตานจากประชาชน)

1.เปนนโยบายทมการศกษาวจยมาแลวอยางด (Well Research Policy) ยกตวอยางกรณ

หลงจากเหตการณสนาม ไทยและมาเลเซยไดรบเงนชวยเหลอจากตางประเทศมาสรางเขอนใต

นาทจะชวยลดแรงของคลน ท าใหคลนออนแรงลงเมอใกลฝง แตการสรางเขอนใตนาจะทา

ระบบนเวศนของธรรมชาตเปลยนไป สงผลใหสตวน าในทะเลอนดามนอพยพไปอยทอน เชน

เตาทะเล เหนไดวาไมไดมการศกษารอบดานจรง กรณนหากชาวประมงรขาวเขาจะตองรวมตว

กนเพอประทวงแนนอน (ยงไมไดประกาศโครงการนใหประชาชนรอยางเปนทางการ) จรงๆแลว

เรองการศกษาวจยไมไดเปนปญหาแตทเปนปญหาคอการจดการองคความร (Knowledge

Management : KM) นโยบายทจะประเทศไทยมงานวจยดานตางๆหลากหลาย เชน คนใน

เมองไทยมความยากจนกประเภท ฯลฯ แตสงทประเทศไทยขาดคอการจดการกบองคความร

หรอเรยกวาขาดความเชอมโยงระหวางชมชนนกวชาการและชมชนนกการเมอง

2.เปนนโยบายทมการศกษาความเปนไปไดในแงมมตางๆ (Feasibility Study) นโยบายท

ดจะตองมความเปนไปได เชน


-ความเปนไปไดในการน าไปปฏบต (Implementation Feasibility) นโยบายทคดคนแลว

สามารถน าไปปฏบตไดหรอไม น าไปประยกตไดหรอไม ยกตวอยางเชน ประเทศไทยตดแอรและ

ตางประเทศตด Heater (เครองท าความรอน) ซงมการใชพลงงานทงสองกลมเยอะมาก

นกวทยาศาสตรจงทาการศกษาและคนพบวสดกลางทสามารถอมความรอนไดและใหความ

เยนได เปนการคนพบวสดทจะชวยประหยดพลงงาน(แตยงไมสามารถนามาใชในขณะน ) หรอ

การคนพบวสดทลอยไดในอากาศโดยทไมไดใชพลงงานอะไรแตยงไมไดศกษาวาจะประยกตใช

อะไรไดบาง

-ในแงของการเงนและทรพยากรตางๆ (Financial and Resource Supply) นโยบายจะ

ประสบความส าเรจจะตองมเงนและทรพยากรอยางเพยงพอ ตวอยางของโครงการบอบาบดน า

เสยทคลองดาน ทศกษาการท าบอและวางทอใหเสรจเพอจะสามารถขายทได แตไมไดวางแผน

ทางการเงนวาในอนาคตใครจะรบผดชอบ(เตาเผาขยะของไทยกาลงมปญหาสรางเสรจแลว

ไมไดนาไปใชประโยชนทงทตนทนในการสรางสงมาก และยงปจจบนราคาน ามนเชอเพลงสงขน

ประชาชนจงไมมเงนไปซอเชอเพลง)

3.ผลกระทบของนโยบายตอคนภายนอก (Side Effect or External Consequences)

นโยบายทดไมควรจะไปสงผลกระทบตอคนทไมเ กยวของกบนโยบาย ในอดตสวนใหญ

การศกษาผลกระทบของนโยบายหรอโครงการตางๆทเขยนขนมาเพอขอเงนหร อความ

ชวยเหลอจากตางชาตนนไมไดบงคบใหเขยนการประเมนความเปนไปไดเขาไปดวย ททากนสวน

ใหญจะเปนแตการประเมนผลกระทบตอสงแวดลอมหรอทา EIA (Environmental Impact

Assessment) เทานน

ในประเทศไทยนบตงแตมคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตไดบงคบใหโครงการของรฐ

ทกโครงการม EIA ทงหมด ในการท า EIA นนจะตองมองคการใดองคการหนงมาทาให โดย

บรษททปรกษาจะเอาตวโครงการของเราไปศกษาเพอทา EIA ผลกคอทกองคการจะไปจาง

บรษททปรกษามาทา EIA ใหทงหมด แตการทา EIA นนไดท าตอนทโครงการยงไมเกดขน เปน

แคโครงการทมอยในกระดาษเพอขออนมตเทานน


ปจจบนองคการระหวางประเทศ เชน WTO IMF บงคบวาโครงการของรฐไมวาจะ

ประเทศใดกตามถาจะท าและโครงการดงกลาวไดอาศยเงนจากองคการเหลาน โครงการนนๆ

จะตองทา SIA (Social Impact Assessment) หรอการประเมนผลกระทบทางสงคมดวย เชน จน

จะสรางเขอนกนแมนาฮวงโห และตองอพยพคนนบรอยลานคนกตองท ารายงานผลกระทบทาง

สงคมกบคนเหลาน (การทจนสามารถอพยพคนไดจานวนมากเนองจากรฐบาลสามารถใช

อ านาจเดดขาดได แตถาเปนสงคมไทยจะมปญหามากมายตาม)

4.เงอนไขของขอจ ากดของเวลา (The Limits of Time) ขอจากดในเรองเวลาของนโยบาย

เปนเงอนไขใหญททาใหคนมสวนรวมในการตอตานนโยบายหรอโครงการมากหรอนอยตวอยาง

ในเรองการเคลอนไหวกบขอจ ากดของเวลา เชนคาพดของอดตประธานาธบดประเทศโปแลนด

ซงเปนประธานาธบดคนแรกหลงจากทมการเปลยนแปลงการปกครองทวา “การเคลอนไหว

ทางการเมองไมวาจะเปนการเคลอนไหวในรปแบบใดกตาม จะตองระลกเสมอวาเมอ

เคลอนไหวไปแลวมความชอบธรรมหรอไม สามารถดงใหประชาชนเขาไปมสวนรวมเพมขนหรอ

ลดนอยลง” อาจารยถอวาเปนสงทถกตองเพราะหากมประชาชนเขาไปมสวนรวมเหลอนอยลง

เรอยๆ การเคลอนไหวนนกอยไดไมนาน แตหากประชาชนเขาไปมสวนรวมหรอสนบสนนมาก

ขนกจะท าใหการเคลอนไหวนนอยไดนาน หากมองในมมกลบกนคอเปนการแนะนาผนาในกลม

ทางการเมองกอนตดสนใจท าการใด ตองชงนาหนกดวาทาแลวเกดผลดหรอผลเสย หากทา

แลวเกดผลเสยมากกวากอยาทา อดตประธานาธบดประเทศโปแลนดยงบอกวา การตอสหรอ

การเคลอนไหวคอการชวงชงประชาชนนนเอง

จดก าเนดของขบวนการประชาสงคม

ขบวนการประชาสงคมเกดจากการปฏเสธการศกษารฐศาสตรแบบเดมทเนน อ านาจ

หรอ ความขดแยง หรอการ ตอสทางชนชน มาสการศกษาทเนนการปฏเสธอานาจรฐ การ

เกดขนของขบวนการประชาสงคม เปนสวนหนงของกระแสของการเปลยนแปลงทางการเมอง

ทตองการเหนการเมองเปลยนแปลงไป จากการเมองทเปนเรองของรฐหรอนกการเมองมาเปน

เรองของประชาชน ดงนนนกรฐศาสตรจงพลกมมมองใหมเพอสงตอไปน

1.ใหประชาธปไตยมทางเลอกและมความเขมขน ประชาชนมสทธมเสยงมากกวาน เปน

จดเรมตนทท าใหนกรฐศาสตรหนมาศกษามมมองใหมเรองประชาสงคมมากขน โดยเชอวาหาก


ทาใหประชาชนระดบลางมการรวมตวกนเปนกลมเปนกอน รวมตวกนอยางเปนระบบจะทาให

เกดการตอเนองในการทากจกรรม มความชดเจนในการแสดงจดยนของตนเองวาตนเอง

ตองการอะไร

2.การศกษาเกยวกบเรองประชาสงคม เปนเรองของการคนหาทางเลอกใหม สาเหตท

คนหาแนวทางใหมเพราะแนวทางเดมไมด การพยายามคนหาแนวทางใหมเพอใหการเมองใน

สงคมเปนการเมองของประชาชนอยางแทจรง เปนทางเลอกทแทจรงของชาวบาน ชาวบานไม

ตองโดนหลอกอก และชาวบานสามารถใชอานาจเพอตวเองไดซงเทากบเปนการเปดพนทใหม

ของการตอส

คณสมบตเดนของกระบวนการประชาสงคม ม 5 ขอดวยกน

1.กระบวนการประชาสงคมไมจาเปนตองมสถานภาพทถกตองตามกฎหมาย ปจจบน

สงคมใหการยอมรบมากขน

2.กระบวนการประชาสงคมมวตถประสงคทชดเจน เชน เพอสวนรวมในกลม หรอเพอ

ผลประโยชนของตนเอง

3. มการจดองคกรภายในอยางเปนระบบและเปนรปธรรม

4. มกจกรรมในการดาเนนงานอยางตอเนอง

5. กจกรรมทด าเนนการตงอยบนพนฐานของความสมครใจ (Voluntarism) และเปด

กวาง

ตวอยางขบวนการประชาสงคม

1.ขบวนการ Solidarity หรอสหภาพแรงงานเสรในโปแลนด เปนขบวนการทแรงงานท

เกดขนในสมยทโปแลนดยงเปนคอมมวนสต ปจจบนเปนพรรคการเมอง ในระยะแรกของการ

เคลอนไหวขบวนการนจะตองทาแบบหลบซอนไมสามารถเคลอนไหวไดอยางเปดเผยเนองจาก

ระบอบคอมมวนสตหามสหภาพแรงงานทาการเคลอนไหว

2.ขบวนการอนรกษธรรมชาต Earth First (ขบวนการโลกมากอน) เปนขบวนการประชา

สงคมทเคลอนไหวดานสงแวดลอมในสหรฐอเมรกา ซงบางครงสมาชกของขบวนการจะเอาชวต

เขาเสยงในการเคลอนไหว เชนในรณรงคเพอตอตานการสมปทานปา Red Wood โดยการไปผก

ตนเองเอาไวบนตนไม


3.กลมสทธสตรทางานนอกบานในอนเดยและศรลงกา กลมนเปนขบวนการดานสทธ

มนษยชนกลมหนงในกลมสทมนษยชนทมจานวนมาก ในเรองการทางานนอกบานในหลาย

ประเทศยงมปญหา (ขณะทประเทศไทยถอวาเปนประเทศทมความกาวหนาคอนขางมากใน

เรองการทางานของผหญง) เชนเดยวกบในอนเดยและศรลงกาการทางานนอกบานของผหญง

เปนเรองตองหาม ผหญงยงถกกระท าในหลายเรอง เชนถาสามตายผหญงหมดสทธแตงงาน

ใหม หรอแมกระทงตองตายตามสามกม

ลกษณะทางการเมองของ CSM (CSM = Civil Society Movement)

1.เปนการเมองของภาคประชาชน การรวมกลมและการเคลอนไหวของขบวนการทาง

สงคมถอเปนการเมองภาคประชาชนในอนทลอบบใหหนวยงานตางๆสนความตองการของ

ตนเอง ส าหรบเรองการลอบบรามคาแหงก าลงจะเปดหลกสตรการลอบบทางการเมอง หรอ

Lobbyist ในเรองนตางประเทศการลอบบเปนเรองทเปดเผย เชนถารฐมนตรกลาโหมจะพบปะ

พดคยกบพอคาอาวธจะตองท าอยาง

เปดเผย มกฎหมายรองรบโดยไมปดบงแบบในประเทศไทย ซงนาจะมผลด คนททางาน

ดานการลอบบจะตองขนทะเบยนเพอควบคมจรยธรรม

2.ขบวนการประชาสงคมเปนประชาธปไตยแบบเขมขนและหลากหลาย (The Radical

and Plural Democracy) เปนการมสวนรวมทางการเมองโดยตรงของประชาชน ซงตางจาก

ประชาธปไตยแบบมตวแทน

อยางไรกตามเรองของการเมองเมอถงจดหนงจะมอารมณมาเกยวของ ดงนนคนท

ศกษาการเมองจะตองหาเหตผลทางการเมองใหได เราจะเหนวาการมสวนรวมทางการเมอง

ของคนไทยบางกลมทกวนนออกจะเกนเลยเหตผล

3.การเมองของขบวนการประชาสงคมไมใชการเมองแบบเผชญหนา แตเปนการเมองท

เปนการมสวนรวมทางการเมองอยางอดทนอดกลนและเนนการมสวนรวมเปนหลก เชนการ

ชมนมอาจจะมคนจานวนมหาศาลเขารวมแตไมมความรนแรง


ยทธศาสตรการสรางความเขมแขงของขบวนการประชาสงคม

ในความเปนจรงแลวองคกรประชาสงคมในประเทศไทยนนมมากกวา 3000 องคกร แต

ความสนใจของคนไทยมกไปอยทกลมเคลอนไหวโดยการประทวง เชนสกยอ. แตมหลายกลมท

ไมไดเคลอนไหวแบบนแตมความเขมแขง โดยมยทธศาสตรในการพฒนาตนเอง

1.เนนการสรางการเมองในความหมายใหม โดยขบวนการสงคมไมสนใจภาครฐ เนนการ

สรางความเขมแขงทางความคดของสมาชกในขบวนการ เนนใหประชาชนมสวนรวม

2.เนนการสรางเครอขายและสายสมพนธทางสาธารณะ หมายถงเรองทขบวนการ

ประชาสงคมนามาเปนประเดนในการรวมมอจะตองเปนเรองผลประโยชนสาธารณะ เชนในการ

ไปดงานของกลมประชาสงคมดวยกน จะไมเนนใหกลมเจาของพนทตองลาบากในการตอนรบ

เชนไมเนนการเลยงอาหาร

3.เนนการผลกดนใหรฐสนบสนนและสงเสรม เชนในสมยนายกทกษณมการประกาศวา

จะสนบสนนงบประมาณใหองคกรเอกชน แตในความเปนจรงกไมไดท า

เชนตอนนมหนงสอจากกระทรวงศกษาสงมายงมหาวทยาลยวาอาจารยทานใดทรบเงน

ทาวจยจากภายนอกจะตองถกหกภาษ 5 % อยางนถอวาไมสนบสนนการวจย เพราะนอกจาก

4.เนนการถอดบทเรยนจากการทางาน (Activism + Knowledged Based Community)

คอสมาชกในองคการเรยนรซงกนและกนจากการท างานรวมกน

องคกร Empower เปนองคกรเอกชนทรวมตวอยางจดเลกในการชวยเหลอผหญงบรการ

แถวพฒนพงษ ททองกบนกทองเทยวตางชาต โดยเรมตนจากการเขยนจดหมายถงฝรงให

รบผดชอบในการดแลลกบาง จากนนกขยายมาสอนหนงสอใหผหญงขายบรการเหลานตาม

ถนน จนกระทงเปดเปนหองเรยนแถวพฒนพงษ

การแกไขความขดแยงระหวางขบวนการประชาสงคมกบโครงหรอนโยบายสาธารณะ

ของรฐ

ในการก าหนดนโยบายสาธารณะหรอการด าเนนโครงการหลายๆโครงการรฐบาลภาค

หรอหนวยงานทรบผดชอบมกจะท าแบบเงยบๆ หรอบางครงหลอก ลวงคนในพนท เชนจะเอา

พนทท าบอขยะแตบอกประชาชนวาจะท าโครงการอนๆ


นอกจากนแมวาจะบอกกบประชาชนกจะมาบอกในขณะทมการอนมตโครงการไปแลวโดยไมได

ท าประชาพจารณ และแมจะท าประชาพจารณกระบวนการท ากไมมความถกตอง ไมโปรงใส

บางครงโครงการของภาครฐไมไดรบการยอมจากประชาชนในพนทจนกลายเปน

อนสรณสถานของความขดแยง เชนเตาเผาขยะทสมยหรอพพ ตงแตสรางดวยงบประมาณ

มหาศาลแตไมไดเปดใช

ดงนนทผานมาเราจงพบเหนความขดแยงระหวางประชาชน ขบวนการประชาสงคมกบ

หนวยงานของรฐอยเสมอ

ส าหรบแนวทางในการแกไขปญหาความขดแยง มดงน

1.ทบทวนนโยบายหรอโครงการ กลาวคอเมอประชาชนมคาถามตอโครงการหรอนโยบาย

หนวยงานตองพรอมทจะทบทวนนโยบายนน การทบทวนอาจจะหมายถง

1.1 หากพบวานโยบายนนมผลกระทบจรงกควรจะยกเลก

1.2 ทบทวนและศกษาวามแนวทางอนๆในการจดกบเรองนนไดอยางไร แตการศกษา

ทบทวนนไมไดทาเพราะตองการเตะถวงหรอซอเวลา ถาเปนการซอเวลาจะทาใหชาวบาน

รวมตวตอตานกนมากขน

เชนกรณของโครงการโรงไฟฟาหนกรด-บอนอก รฐกเตะถวง จนทาใหชาวบานตอตานมา

1.3 ปรบเปลยนโครงการใหมความเหมาะสม เชน

-แกไขทตวแบบ เชนโครงการบอบาบดนาเสยทคลองดาน เปนโครงการขนาดใหญมาก

ทาใหสงผลกระทบกวางขวางซายงกลายเปนภาระคาใชจายหลงการกอสรางอกดวย

ปญหานทาใหทกวนนบอบาบดนาเสยคลองดานจงเดนเครองไมได จรงๆแลวควรจะทาเปน

โครงการหลายๆจดแตมขนาดเลกกวา (แตทตองทาขนาดใหญเพราะคนทเกยวของไดรบ

ผลประโยชน)

-ยายสถานทตง หากศกษาแลวถามองวาการกอสรางในทเดมสรางปญหาและสามารถ

ยายพนทไดกควรจะทา

เชนกรณโรงงานแทนทาลมซงตอนแรกจะทาทภเกต แตถกตอตานจงยายไปทาทอน

-ลดขนาดของโครงการ

-ท าโครงการนารองเพอศกษาผลกระทบ


ในออสเตรยจะมเตาเผาขยะใจกลางเมอง แตมการจดระบบทยอดเยยม ไมมกลน ไมม

ความสกปรก มสสนสวยงามแทบจะมองไมออกวาเปนเตาเผาขยะ โครงการนเปนไปไดเพราะ

หนวยงานทรบผดชอบ พาชาวบานไปดโครงการตวอยางเปนโครงการทด จนทาใหประชาชน

แนใจวาโครงการทจะทาในพนทของตวเองไมนาจะมปญหา

แตในเมองไทยการพาประชาชนไปดงานมกจะมความไมไววางใจตอกน บางครงหนวยงานท

รบผดชอบใชวธการหลอกลวง

1.4 การหาโครงการใหมมาทดแทน เชนหากสรางเตาเผาไมไดอาจจะเปลยนเปนฝงกลบ

หรอการจดการแยกขยะ เชนในจงหวดพษณโลกจะมเอกชนเขามาจดการขยะภายในเขต

เทศบาล เปนบรษทเอกชนขนาดใหญ ทาใหเทศบาลนครพษณโลกลดภาระในการจดการขยะได

มากทเดยว

1.5 การหาโครงการใหมมาทดแทนหรอหาทางเลอกใหม

2.ยนยนในการทาโครงการตอหากมองวาเปนโครงการทด แตเปนโครงการทประชาชน

ตอตาน

Lawrence Susskind & Patrick Field (ลอเรนซ ซสไคนและแพตรก ฟวด) ไดเสนอ

ทางแกปญหาความขดแยง โดยนาเสนอในหนงสอของพวกเขาทชอวา Dealing with an Angry

Public : The Mutual Gains Approach to Resolving Disputes

2.1 หนวยงานภาครฐหรอเจาของโครงการจะตองคดวาการทประชาชนตอตานนนเปน

ความเดอดรอนของประชาชนอยางแทจรง อยามองวาการเคลอนไหวของประชาชนเปนเพราะ

ประชาชนถกจางหรอถกจดตงมา แตรฐตองคานงวาสงทประชาชนเปนหวงนนเปนเรองจรง

(Acknowledge the Concern of the Other Side) การทหนวยงานรฐยอมรบฟงการเรยกรองของ

ชาวบานอยางจรงใจจะทาใหความรนแรงในการเคลอนไหวลดนอยลง ลดอารมณทตงเครยด

ของผตอตาน และนาไปสการแกปญหาอยางมเหตผล

2.2 สงเสรมใหมการหาขอมลรวมกน (Encourage Joint Fact Finding) ไมใชรฐอยากจะ

ทาโครงการอะไรกไปจางคนมาทาวจยเพอเอาขอมลทเขาขางรฐบาลไปแสดงใหชาวบานด การ

ทาแบบนจะยงไมสาเรจเพราะการตอสกนในเรองของอารมณหรอการคดคานตอตานชาวบาน


จะไมฟงเหตผล ไมวาจะเปนเหตผลทมหลกฐานทางวทยาศาสตรประกอบดเพยงใดกตาม จง

ตองใชมตทางการเมองเขามาจดการแทน

จงหวะเวลาในการดาเนนการกเปนเรองสาคญ อยาปลอยใหเรองยดเยอถาจะหาขอมล

ตองทาในทนท ยงปลอยไวปญหาจะยงบานปลาย

2.3 ตองยอมรบภาระผกพนบางอยางทเปนไปตามเงอนไขเพอลดความเสยหายให

นอยลง เชน ชาวบานกลวกลนเหมนจากบอกาจดขยะ รฐบาลจะตองยนยนกบชาวบานวาถา

เกดปญหานนจรง ๆ รฐบาลจะรบผดชอบเพอสรางความสบายใจใหกบชาวบาน รฐบาลไทยเคย

ทาแบบนกบโครงการโรงไฟฟาขนอม จงหวดนครศรธรรมราช ตอนกอสรางชาวบานแถวนนไม

เหนดวย แตบรษทพยายามออกไปประชาสมพนธทาความเขาใจกบชาวบานและรบปากวาถา

ปญหาเกดขนจรง ๆ บรษทจะรบผดชอบใหเกดปญหานอยทสดเทาทจะทาได ทายทสด

โรงไฟฟาขนอมกสรางไดสาเรจ

นอกจากยอมรบภาระผกพนแลวจะตองสญญาวาจะชดใชคาเสยหายใหดวยสาหรบ

ผลกระทบทเกดขนโดยไมตงใจ ขอนเปนมตทางจตวทยา

2.4 ถาจนแลวจนรอดกยงเกดปญหาอยตองรบออกมาแสดงความรบผดชอบตอสงท

เกดขน และเปดโอกาสใหคนทไดรบผลกระทบเขามามอานาจในการตดสนใจ

2.5 ทาตวใหนาไวใจตลอดเวลา ในประเดนของนโยบายสาธารณะกบขบวนการประชา

สงคมขอนเปนสวนหนงของการเจรจา เพราะถาชาวบานไวใจรฐโอกาสทจะเจรจาไดสาเรจกม

อยครงหนงแลว

2.6 เนนการสรางสายสมพนธระยะยาว การแกไขปญหาความขดแยงอาจทาใหความ

ขดแยงยตลงไดกจรง แตตองตระหนกเสมอวาอาจเปนการยตเพยงชวคราวเทานน ระหวางดา

เนนโครงการอาจมสงททาใหชาวบานเกดขอกงขาขนมาไดอก สงสาคญคอตองสราง

ความสมพนธในระยะยาว โรงงานฟนกซททาเยอกระดาษจะเนนเรองนมาก กลาวคอถามความ

เสยหายเกดขนกยนดจายเงนชดใช นอกจากน ยงสรางระบบนาประปาใหชาวบาน ให

ทนการศกษาแกเดกในหมบาน จดหนวยแพทยไปตรวจชาวบานเปนประจา การทาเชนนทาให

เรมคยกบชาวบานรเรองทง ๆ ทบรษทกไมไดแกไขปญหาอะไรเลย


การมสวนรวมทางการเมองของการเมองไทยกบรฐธรรมนญ ป 2550

การมสวนรวมของประชาชน เปนการใหประชาชนเขามาเกยวของกบกระบวนการ

ตดสนใจ และกระบวนการดาเนนการของโครงการตลอดจนรวมรบผลประโยชนจากโครงการ

เหลานเปนกระบวนการสอสารสองทางซงตองเกยวของกบกระบวนการตดสนใจ กระบวนการ

ดาเนนการและรวมรบผลประโยชนโดยเปาหมายของการมสวนรวม คอ การใหขอมลตอ

สาธารณชนและใหสาธารณชนแสดงความคดเหนตอโครงการนนๆ

ระบบประชาธปไตยแบบมสวนรวมนน จะเปดโอกาสใหประชาชนไดแสดงทศนะและม

สวนในการตดสนใจในเรองตางๆ ทจะมผลตอชวตความเปนอยของประชาชนเอง นอกจากจะ

ชวยใหการตดสนใจของผเสนอโครงการหรอรฐบาลมความรอบคอบและสอดรบกบปญหาและ

ความตองการของประชาชนมากยงขนแลว ยงเปนการควบคมการบรหารงานของรฐบาลใหม

ความโปรงใส ตอบสนองตอปญหาและความตองการของประชาชนและมความรบผดชอบหรอ

สามารถตอบคาถามของประชาชนไดอกดวย ซงเทากบเปนการสงเสรมการปกครองระบอบ

ประชาธปไตยใหสมบรณมากยงขนอกดวย รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 ม

เจตนารมณสาคญในเรองของการเสรมสรางสทธการมสวนรวมของประชาชนเปนอยางมาก

และเปนการมสวนรวมอยางเปนทางการ เพราะการมสวนรวมทางการเมองเกดจาก

รฐธรรมนญ และมกฎหมายอนชนหนง เรยกวา กฎหมายประกอบรฐธรรมนญ หรอ พรบ. ตาง

ๆ เพอใหการมสวนรวมชดเชน เชน กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตง สส. และ

การไดมาซง สว. และมกลไกในการมสวนรวมทชดเจน คอ

1. การเลอกตง (election) เปนการทประชาชนเลอกผแทนไปทาหนาทแทนตนในรฐสภา

และในคณะรฐาบาล

2. การประชาพจารณ การทรฐจะทาโครงการใหญทจะมผลกระทบไดเสยถงสาธารณะ

ชมชน หรอประชาชนเปนจานวนมากจะตองใหประชาชนผมสวนไดสวนเสยมโอกาสแสดงความ

คดเหนโดยวธประชาพจารณเพอประกอบการพจารณตดสนใจดาเนนการตามโครงการของรฐ

3. การออกเสยงประชามต เปนการแสดงความเหนหรอความตองการของประชาชน

ดวยการหยอนบตรจะรบหรอไมรบเรองทสาคญๆ เชน การลงประชามตจะรบรางรฐธรรมนญ

ฉบบใหมหรอไม


4. การเสนอรางกฎหมาย ประชาชนจานวนหนงมสทธเขาชอเสนอรางกฎหมายตามท

ประชาชนตองการได

5. การถอดถอนผดารงตาแหนงทางการเมอง ประชาชนจานวนตามทกฎหมายกาหนด

มสทธเสนอใหถอดถอนผดารงตาแหนงทางการเมองและเจาหนาทระดบสงได หากมพฤตกรรม

ไมเหมาะสม เชน ทจรต คอรปชน หรอประพฤตชวอยางรายแรงเปนตน

6. พรรคการเมอง

และลกษณะการมสวนรวมของประชาชนตามรฐธรรมนญ มหลากหลายรปแบบ

ประกอบดวยดงตอไปน

1. รวมรบร

มาตรา 56 สทธไดรบทราบและเขาถงขอมลหรอขาวสารสาธารณะในครอบครองของ

หนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน กลไกในการมสวนรวม

ทางการเมอง คอ การแถลงขาว การแจกขาว การแสดงนทรรศการ การใชสอตาง ๆ และท

สาคญ คอ พรบ. ขอมลขาวสาร พ.ศ. 2542

มาตรา 66 มสทธอนรกษหรอฟนฟจารตประเพณ ภมปญญาทองถน ศลปวฒนธรรม

อนดของทองถนและของชาตและมสวนรวมในการจดการ การบารงรกษา และการใชประโยชน

จากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมทงความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดลและ

ยงยน

2. รวมแสดงความคดเหน

มาตรา 45 บคคลยอมมเสรภาพในการแสดงความคดเหน การพด การเขยน การพมพ

การโฆษณา และการสอความหมายโดยวธอน (เสรภาพในการแสดงออก) กลไกในการมสวน

รวมทางการเมอง คอ การสารวจ แบบสอบถาม การประชาพจารณ

มาตรา 57 บคคลยอมมสทธไดรบขอมล คาชแจง และเหตผลจากหนวยงาน หนวยงาน

ของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน กอนการอนญาตหรอการดาเนนโครงการหรอ

กจกรรมใดทอาจมผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม สขภาพอนามย คณภาพชวต หรอสวนได

เสยสาคญอนใดทเกยวกบตนหรอชมชนทองถน และมสทธแสดงความคดเหนของตนตอ

หนวยงานทเกยวของเพอนาไปประกอบการพจารณาในเรองดงกลาว


3. รวมรเรม

มาตรา 65 บคคลยอมมเสรภาพในการรวมกนจดตงพรรคการเมองเพอสราง

เจตนารมณทางการเมองของประชาชน กลไกในการมสวนรวมทางการเมอง คอ พรรค


มาตรา 142 (4) ประชาชนไมนอยกวาหนงหมนคน เสนอรางกฎหมายได

มาตรา 163 ประชาชนผมสทธเลอกตงไมนอยกวาหนงหมนคน มสทธในการเสนอ

กฎหมาย

มาตรา 286 ประชาชนในทองถนมสทธเสนอขอบญญตทองถนได

มาตรา 291 (1) การแกไขรฐธรรมนญ ประชาชนเสนอแกไขโดยใชเสยงไมนอยกวา

50,000 เสยง

4. รวมเลอกบคคล

มาตรา 72 บคคลมหนาไปใชสทธเลอกตง กลไกในการมสวนรวมทางการเมอง คอ การ

เลอกตง

มาตรา 99 คณสมบตผมสทธเลอกตง มสญชาตไทย อาย 18 ปขนไป มชออยใน

ทะเบยนบานในเขตเลอกตงไมนอยกวา 90 วน

มาตรา 101 คณสมบตผมสทธสมครรบเลอกตงเปน ส.ส.

มาตรา 112 สทธในการเลอกสมาชกวฒสภา

มาตรา 115 คณสมบตผมสทธสมครรบเลอกตงเปนสมาชกวฒสภา

5. รวมตดสนใจ

มาตรา 67 ใหมกระบวนการรบฟงความคดเหนในการคมครองทรพยากรธรรมชาต

มาตรา 87 แนวนโยบายดานการมสวนรวมของประชาชน

มาตรา 165 ประชาชนผมสทธเลอกตงยอมมสทธออกเสยงประชามต กลไกในการม

สวนรวมทางการเมอง คอ การออกเสยงประชามต

มาตรา 287 สทธออกเสยงประชามตของประชาชนในองคกรปกครองสวนทองถน

6. รวมดาเนนการ


มาตรา 58 สทธมสวนรวมในกระบวนการพจารณาของเจาหนาทของรฐในการปฏบต

ราชการทางปกครองอนมผลกระทบตอสทธ เสรภาพของบคคล

มาตรา 59 บคคลยอมมสทธเสนอเรองราวรองทกขและไดรบแจงผลการพจารณา

ภายในเวลาอนรวดเรว กลไกในการมสวนรวมทางการเมอง คอ

มาตรา 69 สทธตอตานโดยสนตวธ เพอใหไดมาซงอานาจในการปกครองประเทศโดย

วธการ ซงมไดเปนไปตามรฐธรรมนญ

7. รวมตรวจสอบ

มาตรา 62 สทธในการตรวจสอบการปฏบตหนาทของผดารงตาแหนงทางการเมอง

หนวยงานของรบและเจาหนาทของรฐ

มาตรา 164 ประชาชนผมสทธเลอกตงไมนอยกวา สองหมนคน มสทธเขาชอรองขอตอ

ประธานวฒสภาเพอใหวฒสภามมต ใหถอดถอนบคคลตามมาตรา 270 ออกจากตาแหนงได

กลไกในการมสวนรวมทางการเมอง คอ การถอดถอน

มาตรา 282 กากบดแล ตรวจสอบองคกรปกครองทองถน

มาตรา 285 มสทธลงคะแนนเสยงถอดถอนผบรหารทองถน

เจตนารมณของ รธน.2550 โดยยดแนวทางและแกไขจดออนของ รธน.2540 เพอให

ประชาชนไดรบประโยชนม 4 ประการคอ

1. คมครอง สงเสรม ขยายสทธและเสรภาพของประชาชน

2. ลดการผกขาดอานาจรฐ และเพมอานาจประชาชน

3. การเมองมความโปรงใส มคณธรรมและจรยธรรม

4. ทาใหองคกรตรวจสอบมความอสระ เขมแขง และทางานนอยางมประสทธภาพ

การเมองเปนเรองของการปรบและแกปญหา การเมองไทยในปจจบนทเปนประเดนร อนคอ

เรองการแกไขรฐธรรมนญ ซงมประเดนทสาคญคอ ผลการหารอของคณะกรรมการกฤษฎกา

เกยวกบความเหนขอกฎหมายเรองการออกเสยงประชามตเกยวกบการแกไขรฐธรรมนญ โดย

คณะกรรมการกฤษฎกาเหนวาการจดทาประชามตในขนตอนทราง (แกไขเพมเตมรฐธรรมนญ)

อยในการพจารณาของสภาแลว อาจขดตอมาตรา 165 ของรฐธรรมนญ ซงกระทามได ขนตอน

การทาประชามต 1. การจดทาประชาตกอนเสนอรางแกไจเพมเตมรฐธรรมนญตอรฐสภา


กอนทจะมการเสนอรางแกไขเพมเตมรฐธรรมนญตอรฐสภา ครม.ยอมสามารถจดใหมการออก

เสยงประชามตไดเสมอ เพอใหไดขอยตวาประชาชนเหนดวยกบการแกไขในประเดนใดบาง

หรอไม ซงอาจเลอกจดทาในขนตอน คอ ขนตอนการยกรางแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ ซง ครม.

อาจกาหนดเปนประเดนทจะใหประชาชนออกเสยงประชามตเสยกอน เมอทราบผลแลวจงยก

ราง ฯ ไปตามนน 2. ขนตอนทยกรางเสรจเบอตนกอนทจะเสนอตอรฐสภา ในกรณทมการ

มอบหมายใหองคกรใดเปนผยกรางเบอตน เมอไดยกรางเสรจกอนนาเสนอรฐสภา ครม.อาจจด

ใหมการออกเสยงประชามต เพอนาผลมาใหปรบปรงรางกอนนาเสนอรฐสภา 3. การจดทา

ประชามตหลงจากการเสนอราง ฯ ตอรฐสภา มาตรา 165 บญญตวา การจดใหมการออกเสยง

ประชามตในเรองทขดหรอแยงกบรฐธรรมนญจะกระทามได

สรปกคอ หากจะมการจดทาประชามตในเรองนตองดาเนนการกอนทรางจะเขาส

กระบวนการของรฐสภา เวนแตเปนการจดใหมการรบฟงความคดเหนทวไปเพอนามา

ประกอบการพจารณาซงมใชเปนการจดใหมการออกเสยงประชามต

จะเหนวานอกจากรฐธรรมนญจะเปดโอกาสใหประชาชนไดมสวนรวมทางการเมองแลว

วฒนธรรมและพฒนาการของประเทศไทยผานเหตการณสาคญทางการเมองตางๆ ยงมสวน

กระตนและเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมทางการเมอง ทงการมสวนรวมแบบมปญหาและ

การมสวนรวมแบบสรางสรรค มากขนตามลาดบ

ดงนนการมสวนรวมของประชาชนถอวาเปนหวใจสาคญในการสรางประชาธปไตยอยาง

ยงยนและสงเสรมธรรมาภบาล ตลอดจนการบรหารงาน หากการมสวนรวมของประชาชนมาก

ขนเพยงใดกจะชวยใหมการตรวจสอบการทางานของผบรหาร และทาใหผบรหาร มความ

รบผดชอบตอสงคมมากยงขน อกทงยงเปนการปองกนนกการเมองจากการกาหนดนโยบายท

ไมเหมาะสมกบสงคมนนๆ นอกจากน การมสวนรวมของประชาชนยงเปนการสรางความมนใจ

วา เสยงของประประชาชนจะมคนรบฟง อกทงความตองการหรอความปรารถนาของประชาชน

กจะไดรบการตอบสนอง

Comprehensive plan a

Documents

Transcript of Comprehensive plan a