8/17/2019 Class x Kannada Social Science Bstudies01

1/15

252

ªÀ åªÀºÁgÀ Czs À åAiÀ Ä£À

Czs ÁåAiÀ Ä - 1

¨ÁåAPÀ Ä ªÀ åªÀºÁgÀUÀ¼À Ä

F Czs ÁåAiÀ  ÄzÀ °è PÉ ¼À V£À  CA±À UÀ ¼À £À  Äß w½AiÀ  ÄÄvÉ   Ûêɠ.

¨ÁåAQ£À  CxÀ ð

ºÀ tPÁ¹£À ªÀ  åªÀºÁgÀ UÀ ¼À °è ̈ ÁåAPÀ  ÄUÀ ¼À  Ä ªÀ  ÄvÀ  ÄÛ CAZÉ  PÀ ZÉ ÃjUÀ ¼À  Ä.

¨ÁåAPÀÄUÀ ¼À  UÀ  Ät ®PÀ   ëtUÀ ¼À  Ä.

¨ÁåAQ£À °è vÉ gÉ AiÀ  Ä§ºÀ  ÄzÁzÀ  ««zsÀ  SÁvÉ UÀ ¼À  Ä.

¨ÁåAPÀÄUÀ¼À°è SÁvÉ UÀ ¼À £À  Äß vÉ gÉ AiÀ  ÄĪÀ «zs Á£À .

¨ÁåAPÀ  Ä SÁvÉ UÀ ½AzÁUÀ  ÄªÀ  C£À  ÄPÀ  Æ®UÀ ¼À  Ä.

¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À Ä ̧ À ÄªÀ iÁgÀ Ä JgÀqÀ Ä£À ÆgÀ Ä ªÀ ÀðUÀ¼À »AzÉ  C©ü ªÀ È¢Þ ºÉ ÆA¢zÀªÀ Å. ̈ ÁåAPÀ ÄUÀ¼À¸À égÀ Æ¥ÀªÀ Å PÁ®PÀ Ì£À ÄUÀ ÄtªÁV §zÀ̄ ÁªÀuÉ ºÉ ÆAzÀ ÄvÁÛ §A¢vÀ Ä. ¨ÁåAPï JA§ ¥ÀzÀªÀ ÅºÀtPÁ¹£À ªÀ åªÀºÁgÀUÀ½UÉ ̧ À A§Azs À¥ÀnÖzÉ. EªÀ Å ºÀtPÁ¹£À ̧ À A¸É ÜUÀ¼ÁVzÀ ÄÝ UÁæºÀPÀgÀ Ä ̈ s ÀzÀ  ævÉAiÀ ÄzÀ È¶Ö¬ÄAzÀ ¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À°è vÀ ªÀ Ää ºÀtªÀ£À Äß ElÄÖ vÀ ªÀ ÄUÉ ¨ÉÃPÁzÁUÀ  »A¢gÀ ÄV ¥ÀqÉAiÀ Ä®Ä¸Ázs À åªÁVzÉ. ̈ ÁåAPÀ ÄUÀ¼À Ä UÁæºÀPÀjUÉ ̧ Á®UÀ ¼À£À Äß PÉ ÆlÄÖ CªÀ ÅUÀ½UÉ §rØ  ªÀ ¸À Æ®Ä ªÀ iÁqÀ ÄvÀ  ÛªÉ.««zs À zÉ Ã±ÀUÀ¼À ««zs À ºÀ tªÀ£À Äß «¤ªÀÄAiÀ Ä ªÀ iÁqÀ ÄªÀ PÁAiÀ Äð ªÀ iÁqÀ ÄvÀ  ÛªÉ. AiÀ iÁªÀ ÅzÉÃzÉñÀzÀ C©ü ªÀ È¢ÞAiÀ ÄÄ D zÉñÀzÀ ªÀ ÄÄRå ºÀtPÁ¸À Ä ̧ ÀA¸É ÜAiÀ iÁzÀ ̈ ÁåAQAUï ªÀ åªÀ̧ É ÜAiÀ Ä ªÉ ÄïÉCªÀ®A©¹gÀ ÄvÀ  ÛzÉ. ¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À Ä ¸ÀªÀiÁdzÀ C©ü ªÀ È¢ÞAiÀ Ä ªÀ ÄÄRå CAUÀUÀ¼ÁzÀ ªÀåªÀ¸ÁAiÀ Ä,

PÉ ÊUÁjPÉ, ªÁå¥ÁgÀ ªÀ ÄÄAvÁzÀ ÄªÀ ÅUÀ½UÉ CªÀ ±À å©zÁÝUÀ ºÀ tªÀ£À Äß ¸Á® gÀ Æ¥ÀzÀ°è PÉ ÆqÀ ÄvÀ  ÛªÉºÁUÀ Æ DyðPÀ ¥À  æUÀwAiÀ Ä£ÀÄß vÀ éjvÀUÀwAiÀÄ°è ̈ É ¼Ȩ́ À ÄvÀ  ÛªÉ.

¨ÁåAPï JAzÀgÉãÀ Ä?

¨ÁåAPï JA§ ¥ÀzÀªÀ Å EmÁ°AiÀ Ä£ï£À “¨ÁåAPÉ Æ”(Banko) CxÀªÁ ¥s É  æAa£À “¨ÁåAPï’’(Banque) JA§ ±À§ÞUÀ½AzÀ §A¢zÉ . EªÀ ÅUÀ¼À CxÀ ð ‘ É̈AZÀ Ä’ CxÀªÁ ºÀtªÀ£À Äß «¤ªÀ ÄAiÀ ÄªÀ iÁrPɠƼÀ ÄîªÀ mÉ Ã§¯ï DVzÉ.

¨ÁåAQAUï PÀA¥À¤AiÀÄ ºÀtPÁ¹£À ªÀåªÀºÁgÀ CAzÀgÉ ºÀtªÀ£ÀÄß vÀªÀÄä°èEqÀ ÄUÀAmÁVlÄÖPÉ ÆAqÀzÀ Ý£À Äß ̧ Á®PÉ ÆqÀ ÄªÀ ̧ À A¸É ÜAiÀ iÁVzÉ JAzÀ Ä ªÁåSÁ夸À§ºÀ ÄzÀ Ä. ̈ ÁåAPÀ ÄºÀtPÁ¹£À ̧ À A¸É ÜAiÀ iÁVzÀ ÄÝ oÉêÀtÂUÀ¼À£À Äß ¹éÃPÀj¹, D oÉêÀtÂUÀ¼À£À Äß ̧ Á®UÀ¼À gÀ Æ¥ÀzÀ°è ̈ É ÃgɨÉÃgÉ ̧ É ÃªÉUÀ½UÁV PÉ ÆqÀ ÄvÀ  ÛzÉ. EzÀ Ä AiÀ iÁgÀ Ä ºÀtªÀ£À Äß G½vÁAiÀ Ä ªÀ iÁqÀ̈ ÉÃPÉAzÀ Ä §AiÀ Ä¸À ÄªÀgÉ ÆÃCªÀjAzÀ ¹éÃPÀj¹ AiÀiÁjUÉ CªÀ±Àå«zÉAiÉÆà CªÀjUÉ ¸Á®zÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è PÉÆqÀÄvÀÛzÉ.¨ÁåAQ£À°èAiÀ Ä ̧ ÉêÉUÀ¼À£À Äß G¥ÀAiÉ ÆÃV¹PɠƼÀ ÄîªÀ D ªÀ åªÀºÁgÀUÀ¼À£À Äß ̈ ÁåAQAUï J£À ÄßvÉ  ÛêÉ.

8/17/2019 Class x Kannada Social Science Bstudies01

2/15

253

¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À Ä ¸ÁªÀðd¤PÀgÀ oÉ ÃªÀtÂUÀ¼À£À Äß CªÀjUÉ ¨É ÃrPÉ J¤¹zÁUÀ  ZÉ PÀ ÄÌ, qÁæ¥ïÖ ªÀ ÄwÛvÀgÀgÀ Æ¥ÀUÀ¼À°è ªÀ ÄgÀ Ä¥ÁªÀwªÀ iÁqÀ ÄvÀ  ÛªÉ.¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À UÀ Ät ®PÀ ëtUÀ¼À Ä.

• ºÀtzÀ ªÀ»ªÁlÄ : ¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À Ä ºÀtPÁ¹£À ̧ À A¸É ÜUÀ¼ÁVzÀ ÄÝ ̧ ÁªÀðd¤PÀgÀ ºÀ tzÀªÀ»ªÁl£À Äß ªÀ iÁqÀ ÄvÀ  ÛªÉ.

• ªÀ åQÛ/¸ÀA¸É Ü/PÀA¥À¤ : ¨ÁåAPÀ Ä M§â ªÀ åQÛAiÀ iÁVgÀ§ºÀ ÄzÀ Ä, ¸ÀA¸É Ü CxÀªÁ PÀA¥À¤DVgÀ§ºÀ ÄzÀ Ä. ̈ ÁåAQAUï PÀA¥À¤ JAzÀgÉ ºÀ tPÁ¹£À ªÀ åªÀºÁgÀ ªÀ iÁqÀ ÄªÀ ̧ ÀA¸É Ü.

• oÉêÀtÂUÀ¼À£ÀÄß CAVÃPÀj¸ÀÄvÀÛªÉ :  ¨ÁåAPÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀjAzÀ oÉêÀtÂUÀ¼À£ÀÄß CAVÃPÀj¸À ÄvÀ  ÛzÉ. F oÉêÀtÂUÀ¼À£À Äß oÉêÀtÂzÁgÀgÀ Ä ̈ ÉÃrPÉ EmÁÖUÀ CxÀ ªÁ MAzÀ Ä

¤¢üð

 À Ö CªÀ¢ü ªÀ ÄÄVzÀ ªÉ Äïɠ»A¢gÀÄV¸À ¨ÉÃPÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ. F oÉêÀtÂUÀ½UÉ ̈ ÁåAPÀ Ä¨s ÀzÀ  ævÉAiÀ Ä£À Äß MzÀV À̧ ÄvÀ  ÛzÉ. ̈ ÁåAPÀ Ä UÁæºÀPÀgÀ oÉ ÃªÀtÂUÀ½UÉ ªÉ ÄðéZÁgÀPÀ£ÀAvÉ ªÀ wð À̧ ÄvÀ  ÛzÉ.

• ¸Á®UÀ¼À£À Äß PÉ ÆqÀ ÄªÀ ÅzÀ Ä: ̈ ÁåAPÀ Ä PÉ ÊUÁjPÁ PÉ  ëÃvÀ  æ, PÀ È¶PÉ  ëÃvÀ  æ, ²PÀ  ët, UÀ ÈºÀ¤ªÀ iÁðtªÉ ÆzÀ̄ ÁzÀ GzÉ ÝñÀUÀ½UÁV ºÀtªÀ£À Äß ¸Á®gÀ Æ¥ÀzÀ°è PÉ ÆqÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

• ¥ÁªÀw ªÀ ÄvÀ ÄÛ »AzÀPÉ Ì ¥ÀqÉAiÀ ÄĪÀ ÅzÀ Ä: ¨ÁåAPÀ Ä ¸À Ä®¨s À jÃwAiÀ Ä°è oÉ ÃªÀtÂzÁgÀjUÉZÉPÀ ÄÌ CxÀªÁ ºÀ ÄArUÀ¼À ªÀ ÄÆ®PÀ ºÀ tªÀ£À Äß ¥ÁªÀwªÀ iÁqÀ ÄvÀ  ÛzÉ ªÀ ÄvÀ ÄÛ oÉ ÃªÀtÂUÀ¼À£À Äß »AzÀPÉÌ ¥ÀqÉAiÀ Ä®Ä C£À ÄªÀ Å ªÀ iÁrPÉ ÆqÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

• KeÉAmï CxÀªÁ KeÉAmï ¤AiÉ ÆÃd£É ªÀ ÄvÀ ÄÛ G¥ÀAiÀ ÄÄPÀ  Û ¸ÉêÉUÀ¼À Ä: ¨ÁåAPÀ Ä vÀ£À ß UÁæºÀPÀjUÉ KeÉ AlgÀAvÉ C£É ÃPÀ G¥À AiÀ ÄÄPÀ  Û ¸ÉêÉUÀ¼À£À Äß MzÀV¸ÀÄvÀ  ÛzÉ.

• ¯Á s̈ À ªÀ ÄvÀ ÄÛ ¸ÉêÁ s̈ ÁªÀ£É: ¨ÁåAPÀ Ä ¸ÉêÉAiÀ Ä ªÀģɠÆès ÁªÀ ºÉ ÆA¢zÀ ÄÝ ¯Á¨s À¥ÀqÉAiÀ ÄĪÀ MAzÀ Ä ̧ ÀA¸É ÜAiÀ iÁVzÉ.

• ¤gÀAvÀgÀ «¸À  Ûj¸À ÄvÁÛ ºÉ ÆÃUÀ ÄªÀ PÁAiÀ ÄðUÀ¼À Ä:  ¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼ÀÄ vÀªÀ Ää PÁAiÀ ÄðUÀ¼À£ÀÄß ¤gÀAvÀgÀªÁV ̈ ÉÃgÉ ̈ É ÃgÉ ¢PÀ ÄÌUÀ¼ÀvÀ  Û ̧ É ÃªÉUÀ¼À£À Äß ªÀ ÄvÀ ÄÛ ZÀ lĪÀnPÉUÀ¼À£À Äß «¸À  Ûj¹PÉ ÆAqÀ ÄºÉ ÆÃUÀ ÄvÀ  ÛªÉ.

• ¸ÀA§Azs À PÀ°à̧ À ÄªÀ PÉ ÆAr : ̈ ÁåAPÀ Ä oÉÃtÂzÁgÀgÀ Ä ªÀ ÄvÀ ÄÛ ̧ Á® ¥ÀqÉAiÀ ÄĪÀªÀgÀ ªÀ Äzs É å¸ÀA¥ÀPÀð PÀ°à̧ À ÄªÀ MAzÀ Ä PÉ ÆArAiÀ ÄAvÉ vÀ ªÀ Ää PÁAiÀ ÄðUÀ¼À£À Äß £ÀqȨ́ À ÄvÀ  ÛzÉ. UÁæºÀPÀgÀG½PÉ ºÀ tªÀ£À Äß oÉêÀtÂUÀ¼À ªÀ ÄÆ®PÀ ̧ À AUÀ  æ»¹ EzÀ£À Äß AiÀ iÁjUÉ CªÀ ±À åPÀ«zÉAiÉ ÆÃCªÀjUÉ ̧ Á® gÀ Æ¥ÀzÀ°è PÉ ÆqÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

•¨ÁåAQAUï ªÀ åªÀºÁgÀ : ̈ ÁåAQ£À  ªÀ ÄÄRå ZÀlĪÀnPÉ ºÀ tPÁ¹¤AzÀ PÀ ÆrzÀ ªÀ åªÀºÁgÀ(¨ÁåAQAUï) ªÁVzÀ ÄÝ EvÀgÉ ªÀ åªÀºÁgÀUÀ½UÉ C¢ü ãÀªÁVgÀĪÀ Å¢®è.

8/17/2019 Class x Kannada Social Science Bstudies01

3/15

254

• ºȨ́ Àj£À UÀ ÄgÀ ÄvÀ Ä: ̈ ÁåAPÀ Ä AiÀ iÁªÁUÀ®Æ vÀ£À ß ºȨ́ Àj£À°è ̈ ÁåAPÀ Ä JA§ ¥ÀzÀªÀ£ÀÄß ¸ÉÃj¹gÀ̈ ÉÃPÀÄ. GzÁ: ¸É ÖÃmï ¨ÁåAPï D¥s ï EArAiÀ iÁ, ¸É ÖÃmï ¨ÁåAPï D¥s ïªÉ ÄʸÀ ÆgÀ Ä, PÉ£ÀgÁ ¨ÁåAPÀ Ä, PÁ¥É ÇðgÉàÀ£ï ¨ÁåAPÀ Ä ªÀ ÄÄAvÁzÀªÀ Å EzÀjAzÁVUÁæºÀPÀgÀ Ä AiÀ iÁªÀ ̈ ÁåAQ£À  eÉ ÆvÉAiÀ Ä°è ªÀ åªÀºÁgÀ ElÄÖ PÉ ÆArzÁÝgÉAzÀ Ä w½AiÀ ÄÄvÀ  ÛzÉ.

¨ÁåAQ£À PÁAiÀ ÄðUÀ¼À Ä :

1. ¸ÁªÀðd¤PÀjAzÀ CxÀªÁ EvÀ gÀjAzÀ oÉ ÃªÀtÂUÀ¼À£À Äß CAVÃPÀj¸À ÄªÀÅzÀ Ä.2. ¸ÁªÀðd¤PÀjUÉ ªÀ ÄvÀ ÄÛ ̧ ÀAWÀ  ̧ À A¸ÉÜUÀ½UÉ ̧ Á®UÀ ¼À£À Äß PÉ ÆqÀ ÄªÀ ÅzÀ Ä.3. ºÀtªÀ£À Äß MAzÀÄ ̧ À Ü¼À¢AzÀ ªÀ ÄvÉ ÆÛAzÀ Ä ¸ÀܼÀPÉ Ì ªÀUÁð¬Ä¸ÀĪÀ ÅzÀ Ä.4. ZÉPÀ ÄÌ ªÀ ÄvÀ ÄÛ ºÀ ÄArUÀ¼À ªÉ ÄïɠºÀt ªÀ¸À Æ®Ä ªÀ iÁqÀ ÄªÀ ÅzÀ Ä.

5. ºÀ ÄArUÀ¼À£À Äß ̧ É ÆÃr ªÀiÁqÀ ÄªÀ ÅzÀ Ä.6. ¨s ÀzÀ  ævÁ PÀ¥ÁlÄUÀ¼À£À Äß ¨ÁrUÉUÉ PÉ ÆqÀĪÀ ÅzÀ Ä.7. «zÉò «¤ªÀ ÄAiÀ ÄzÀ ªÀ åªÀºÁgÀUÀ¼À£À Äß ¤ªÀð»¸À ÄªÀ ÅzÀ Ä.8. ¨É̄ É ̈ Á¼À ÄªÀ ªÀ ¸À ÄÛUÀ¼À£À Äß vÀªÀ Ää ̧ À Ä¥À¢üðUÀ¼À°è ̈ s ÀzÀ  æªÁV ElÄÖPɠƼÀÄîªÀ ÅzÀ Ä.9. ¸Á®¥ÀvÀ  æUÀ¼À£À Äß ªÀÄvÀ ÄÛ dªÁ¨ÁÞj ¥ÀvÀ  æUÀ¼À£À Äß PÉ ÆqÀ ÄªÀ ÅzÀ Ä.10. À̧PÁðgÀzÀ ( PÉ ÃAzÀ  æ ºÁUÀÆ gÁdå) ºÀ tPÁ¹£À ªÀ åªÀºÁgÀUÀ¼À£À Äß ¤ªÀð»¸À ÄªÀ ÅzÀ Ä.

¨ÁåAPÀgÀ¤UÀ Æ ªÀ ÄvÀ ÄÛ UÁæºÀPÀjUÀ Æ EgÀ ÄªÀ ¸ÀA§Azs À :

¨ÁåAPÀgÀ¤UÀÆ CzÀgÀ UÁæºÀPÀjUÀÆ EgÀĪÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß JgÀqÀÄ jÃwUÀ¼À°è«AUÀr¸À§ºÀ ÄzÀ Ä.

1. ¸ÁªÀ iÁ£À å ¸ÀA§Azs À

2. «±ÉàÀ ̧ À A§Azs À

1. ¸ÁªÀ iÁ£À å ¸ÀA§Azs À :  EzÀ Ä ªÀ ÄÆgÀ Ä ªÀ ÄÄRå «zs ÀUÀ½AzÀ PÀ ÆrzÉ. ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ¸À A§Azs À (¸Á°UÀ  ªÀ ÄvÀ ÄÛ ̧ Á®UÁgÀ £À ¸À A§Azs ÀzÀAvÉ) ¸ÀºÁAiÀ ÄPÀ CxÀ ªÁ G¥ÀPÁgÀ ¸À A§Azs À (zs ÀªÀÄðzÀ²ð CxÀªÁ ¤PÉ  ëÃ¥Àzs Áj ªÀ ÄvÀ ÄÛ

¥À  æAiÉÆÃd£ÀPÁjAiÀ Ä £ÀqÀ Ä«£À ̧ À A§Azs À) PÁgÀ̈ Áj CxÀªÁ ¤AiÉ ÆÃV ªÀ ÄvÀ ÄÛ ªÀ ÄÄRå¸À Ü£À ¸ÀA§Azs À.

2. «±ÉàÀ ¸ÀA§Azs À :

ZÉPÀ ÄÌUÀ¼À£À Äß ªÀ Ä£À ßuÉ ªÀ iÁqÀ ÄªÀ ÅzÀ Ä.

UÁæºÀPÀ£À ̄ É PÀ ÌUÀ¼À UÉ ÆÃ¥À åvÉ PÁ¥ÁqÀ ÄªÀ ÅzÀ Ä.

ZÀ lĪÀ nP É  :¤ªÀ  Ää ºÀ wÛgÀ zÀ  ̈ ÁåAQUÉ  ̈ s É Ãn ¤Ãr G£À  ßvÀ 

ªÁå¸ÀAUÀPÉÌ ¸Á® ¤ÃqÀĪÀ PÀæªÀÄzÀ §UÉΪÀ  åªÀ ̧ÁÜ¥À PÀ jAzÀ   ªÀiÁ»w À̧ AUÀ   æ»¹.

8/17/2019 Class x Kannada Social Science Bstudies01

4/15

255

¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À Ä ¸À°ȩ̀ À ÄªÀ ¸ÉêÉUÀ¼À Ä:

1. dªÀ iÁ PÁqÀ Äð (Credit Cards)UÀ¼À£À Äß PÉ ÆqÀ ÄªÀ ÅzÀ Ä.

2. SÁ¸ÀV ̧ Á®UÀ¼À Ä.

3. ªÀ Ä£É PÀ lÖ®Ä CxÀªÁ ªÁºÀ£À Rjâ¸À ®Ä ¸Á® PÉ ÆqÀ ÄªÀÅzÀ Ä.

4. ¥ÀgÀ̧ À àgÀ ¤¢ü UÀ¼À£À Äß ¤ªÀð» À̧ ÄªÀ ÅzÀ Ä

5. ªÁå¥ÁgÀPÉ Ì ¨ÉÃPÁzÀ ¸Á®UÀ ¼À Ä.

6. ¨s ÀzÀ  ævÁ CxÀªÁ gÀPÀ  ëuÁ PÀ¥ÁlÄUÀ¼À£À Äß PÉ ÆqÀ ÄªÀ ÅzÀ Ä.

7. s̈ ÀgÀªÀ̧ É ̧ É ÃªÉUÀ¼À Ä

8. ¸À»UÀ½UÉ dªÁ¨ÁÝj ºÁPÀ ÄªÀ ÅzÀ Ä.¨ÁåAQAUï ªÀ åªÀºÁgÀ

¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À Ä ªÀ ÄvÀ ÄÛ CAZÉ PÀZÉ ÉÃjUÀ¼À Ä

AiÀiÁªÀÅzÉà MAzÀÄ ºÀtPÁ¹£À ªÀåªÀºÁgÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¯ÉPÀÌUÀ¼À£ÀÄß ¨ÁåAPÀĪÀ åªÀºÁgÀUÀ¼É£À ÄßvÉÛêÉ. ¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼ÀÄ ºÀtPÁ¹£À  ¸ÀA§Azs À ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀĪÀ¸ÀA¸É ÜUÀ¼ÁVªÉ. ¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼ÀÄ UÁæºÀPÀgÀ  ºÀ tªÀ£À Äß oÉêÀtÂUÀ¼ÁV ElÄÖPɠƼÀ ÄîvÀÛªÉ ªÀ ÄvÀ ÄÛ FoÉêÀtÂUÀ½AzÀ ¸À AUÀ  æºÀªÁzÀ ºÀtªÀ£À Äß VgÁQUÀ½UÉ ¸Á®ªÁV PÉ ÆqÀ ÄvÀÛªÉ. F ¸Á®UÀ¼À£À Äß ¨ÁåAPï ̧ Á® J£À ÄßvÉ  ÛêÉ. ̈ ÁåAPÀ ÄUÀ¼À Ä vÀªÀ Ää VgÁQUÀ¼À oÉ ÃªÀtÂUÀ¼À£À Äß ̈ ÉÃrPÉ EgÀ ÄªÀ UÁæ ºÀPÀjUɸÁ®UÀ¼À gÀÆ¥À zÀ°è PÉÆlÄÖ EzÀ PÉ Ì §rØ ªÀ ¸À Æ®Ä ªÀ iÁqÀ ÄvÀ  ÛªÉ. F §rجÄAzÀ §AzÀ  ¸À é®à

¨s ÁUÀzÀ ºÀ tªÀ£À Äß vÀ£À ß oÉêÀtÂzÁgÀjUÀ Æ §rØ gÀ Æ¥ÀzÀ°è PÉ ÆqÀ ÄvÀ  ÛªÉ. F §rØAiÀ ÄÄ oÉêÀtÂzÁgÀgÀDzÁAiÀ ÄªÁVgÀ ÄvÀ  ÛzÉ. ̈ ÁåAPÀ ÄUÀ¼À Ä vÀªÀ Ää VgÁQUÀ¼À ºÀ tªÀ£À Äß ̧ À Ü½ÃAiÀ Ä ªÀ ÄvÀ ÄÛ «zÉ Ã±À ªÁå¥ÁgÀ UÀ¼À°èvÉ ÆqÀV¹ ºÀtªÀ£À Äß ªÀ È¢ÞªÀ iÁrPɠƼÀ ÄîvÀ  ÛªÉ.

¨s ÁgÀvÀzÀ°è  ¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À J®è  ZÀ lĪÀnPÉUÀ¼À Ä jdªïð ̈ ÁåAQ£À ºÀ vÉ ÆÃnAiÀ Ä°ègÀ ÄvÀ  ÛzÉ.jdªïð¨ÁåAPÀ£À Äß ¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À ̈ ÁåAPÀ Ä CxÀªÁ ¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À vÁ¬Ä JAzÀ Æ PÀgÉAiÀħºÀÄzÀ Ä.jdªÀð ̈ ÁåAPÀ Ä zÉñÀzÀ PÉ ÃAzÀ  æ ̈ ÁåAPÁVzÉ . EzÀ Ä ºÀtPÁ¹£À PÁAiÀ Äð ¤ÃwAiÀ Ä£À Äß gÀ Æ¦¸À ÄvÀ  ÛzÉ.F PÁAiÀ Äð ¤ÃwAiÀ Ä£À Äß J®è ̈ ÁåAPÀ ÄUÀ¼À Ä ¥Á°¸À̈ ÉÃPÁUÀ ÄvÀÛzÉ. FUÀ £ÀªÀ Ää°è ¸É ÖÃmï ¨ÁåAPï¸ÀªÀ ÄƺÀUÀ¼À Ä, E¥À àvÉ ÆÛAzÀ Ä gÁ¶ÖçÃPÀ ÈvÀ ̈ ÁåAPÀ ÄUÀ¼ÀÄ ªÀ ÄvÀ ÄÛ E¥À àvÉ ÆÛAzÀ Ä SÁ¸ÀV ̈ ÁåAPÀ ÄUÀ¼À ÄEzÉ. ºÀvÉ ÆÛA§vÀ ÄÛ «zÉ Ã²Ã ̈ ÁåAPÀ ÄUÀ¼À Ä EzÀ ÄÝ EzÀgÀ eÁ® ̧ À ÄªÀ iÁgÀ Ä 8000 G¥À±ÁSÉUÀ½AzÀPÁAiÀ Ä𠤪Àð»¸À ÄwÛzÉ. UÁæªÀ iÁAvÀgÀ C®è zÉ ¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À Ä ªÀ ÄvÀ ÄÛ gÁdå ¸À PÁðgÀzÀ ºÁUÀ Æ

SÁ À̧V ¸ÀºÀPÁj ¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À Ä EªÉ.¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À GzÀ åªÀ ÄzÀ°è EwÛÃa£À  ¨É ¼ÀªÀtÂUÉ  JAzÀ gÉ CAZÉ   PÀZÉ ÃjUÀ¼À£À Äß ¨ÁåAPÀ Ä

ªÀ åªÀºÁgÀUÀ¼À CAQvÀ zɠƼÀPÉ Ì vÀA¢gÀ ÄªÀ ÅzÀ Ä. ¨s ÁgÀwÃAiÀÄ CAZÉ E¯ÁSÉ  “¨s ÁgÀwÃAiÀ Ä CAZÉ

8/17/2019 Class x Kannada Social Science Bstudies01

5/15

256

¨ÁåAPï” £À  eÁ®ªÀ £À Äß CAZÉ  PÀ ZÉÃjUÀ¼É ÆqÀ£ÉzÉñÀzÁzÀ åAvÀ ¥Áæ gÀA¨s À ªÀ iÁqÀ®Ä AiÉ ÆÃd£ÉAiÀ Ä£À Äß gÀ Æ¦¹zÉ. EªÀ ÅUÀ¼À°è ±É à 90 gÀ ÀÄÖ UÁæ ªÀ iÁAvÀgÀªÀ ÄvÀ ÄÛ ̧ À tÚ ̧ À tÚ ¥ÀlÖtUÀ¼À°è ¥Áæ gÀA©ü̧ À®Ä ¤zs Àðj¹zÉ.CAZÉ E¯ÁSÉ AiÀ ÄÄ FUÁUÀ̄ É gÁ¶Ö  çÃAiÀ Ä G½vÁAiÀ Ä¥ÀvÀ  æUÀ¼À Ä, CAZÉ G½vÁAiÀ Ä SÁvÉUÀ¼À Ä, Q¸Á£ï «PÁ¸À ¥À vÀ  æUÀ¼À Ä, ªÀ ÄºÉAiÀ iÁ£À wÃgÀ Ä oÉêÀtÂUÀ¼À Ä,CAZÉ «ªÉ Ä, ¤ªÀ ÈwÛªÉÃvÀ£À, ºÀtªÀ£À Äß ªÀUÁð¬Ä¸ÀĪÀ ÅzÀ Ä ªÀ ÄÄAvÁzÀ  C£É ÃPÀ  ºÀ tPÁ¹£ÀªÀ åªÀºÁgÀUÀ¼À£À Äß PÉ ÊUÉ ÆArzÉ. CAZÉ E¯ÁSÉ AiÀ ÄÄ MAzÀ Ä ¸Á«gÀ PÉ ÆÃn gÀ Æ¥Á¬ÄUÀ¼À ÀÄÖ§AqÀªÁ¼ÀªÀ£À Äß ¨ÁåAPÀÄ ªÀ åªÀºÁgÀPÉ Ì vÉ ÆqÀV¸À®Ä AiÉ ÆÃd£É ºÁQPÉ ÆArzÉ. EzÀ Ä CAZÉE¯ÁSÉAiÀ Ä ¸ÀºÁAiÀ ÄPÀ PÉ  ëÃvÀ  æªÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À «zs ÀUÀ¼À Ä :

¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À°è ºÀ ®ªÁgÀ Ä «zs ÀUÀ½ªÉ. ¥À  æwAiÉ ÆAzÀ Ä «zs ÀzÀ ̈ ÁåAPÀ Ä vÀªÀ Ää MAzÀ Ä ¤¢üð À Ö«zs ÀzÀ ªÀ åªÀºÁgÀzÀ°è ¥À jtÂw ¥ÀqÉ¢gÀ ÄvÀ  ÛªÉ.PÉ®ªÀÅ ªÀ ÄÄRå ¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À «zs ÀUÀ¼ÉAzÀgÉ :

1. PÉÃAzÀ  æ ¨ÁåAPÀ Ä CxÀªÁ s̈ ÁgÀwÃAiÀ Ä jdªïð ¨ÁåAPÀ Ä2. ªÁtÂdå ̈ ÁåAPÀ ÄUÀ¼À Ä3. PÉ ÊUÁjPÁ C©üªÀ È¢Þ ¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À Ä4. ¨s À Æ-C©üªÀÈ¢Þ CxÀªÁ ªÀ åªÀ̧ ÁAiÀ Ä ̈ ÁåAPÀ ÄUÀ¼À Ä5. ¸À Ü½ÃAiÀ Ä ¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À Ä ( É̄êÁzÉë UÁgÀgÀ Ä CxÀªÁ ̧ ÁºÀ ÄPÁgÀgÀÄ)

6. ¸ÀºÀPÁj ̈ ÁåAPÀ ÄUÀ¼À Ä(F ««zs À  ¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À  «ªÀ gÀuÉ  §UÉ Î »A¢£À  vÀgÀ UÀwAiÀÄ CxÀð±Á¸À  Û  ç «¨s ÁUÀzÀ°èw½¢¢ÝÃj.)

¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À°è vÉgÉAiÀ Ä§ºÀ ÄzÁzÀ ««zs À SÁvÉUÀ¼À Ä. (Typers o f Bank Accounts )¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À°è ̧ ÁªÀ iÁ£À åªÁV F PɼÀV£À £Á®ÄÌ «zs ÀzÀ SÁvÉUÀ¼À£À Äß vÉgÉAiÀ Ä§ºÀÄzÀ Ä.1) G½vÁAiÀ Ä SÁvÉ. (Savings Accoun t)2) ZÁ°Û SÁvÉ   (Cur rent Accou nt)3) DªÀvÀð oÉêÀuÉ SÁvÉ   (Recurring Deposit Account)4) ¤²ÑvÀ oÉ ÃªÀuÉ SÁvÉ. (Fixed Deposit Account)

1) G½vÁAiÀ Ä SÁvÉ : ¸ÁªÀ iÁ£À åªÁV ªÉÃvÀ£À ¥À qÉAiÀ ÄĪÀªÀgÀ Ä CxÀªÁ MAzÀ Ä ¤AiÀ Ä«ÄvÀDzÁAiÀ Ä ºÉÆA¢gÀ ÄªÀ d£À jAzÀ G½vÁAiÀ Ä SÁvÉ vÉ gÉAiÀ Ä®àqÀÄvÀ  ÛzÉ. F ¸Ë®¨s À åªÀ£ÀÄß 

ZÀ lĪÀ nPÉ  : 

CAZÉ  PÀ ZÉ ÃjUÉ  ̈ s É Ãn ¤Ãr C°è ̈ ÁåAPï ªÀ  åªÀºÁgÀ   ¤ªÀ ðºÀuÉ AiÀ  ÄÄ £À qÉ AiÀ  ÄĪÀ   PÀæªÀ  ÄzÀ §UÉ  Î ªÀiÁ»w ¥ÀqɬÄj.

8/17/2019 Class x Kannada Social Science Bstudies01

6/15

257

«zs ÁåyðUÀ¼À Ä, »jAiÀ Ä £ÁUÀjPÀgÀ Ä, ¦AZÀtÂzÁgÀgÀ ÄPÀ ÆqÀ vÉ gÉAiÀ Ä®Ä CªÀPÁ±À«zÉ. F SÁvÉAiÀ ÄÄ d£ÀgÀ ÄºÀt G½vÁAiÀ Ä ªÀ iÁqÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀ Ä ªÀ iÁqÀÄvÀ  ÛzÉ.G½vÁAiÀÄ SÁvÉAiÀÄ UÀj À× ªÉÆv ÀÛPÉÌ ¥Àj«ÄwEgÀ ÄªÀ Å¢®è. ¨ÁåAQ¤AzÀ ºÀ t »AzÀPÉ Ì ¥ÀqÉAiÀ Ä®ÄZÉPÀ ÄÌ ¥À Å¸À  ÛPÀ CxÀªÁ ºÀt »AzÀPÉ Ì ¥ÀqÉAiÀ ÄĪÀ aÃnAiÀ ÄªÀ ÄÆ®PÀ ̧ Ázs À å«zÉ.

2) ZÁ°Û SÁvÉ : F SÁvÉAiÀ Ä£À Äß ̧ ÁªÀ iÁ£À åªÁV ºÉZÀ ÄÑ ̈ ÁåAPÀ Ä ªÀ»ªÁlÄ £ÀqȨ́ À ÄªÀªÁå¥ÁgÀ¸À ÜgÀÄ, ªÁtÂdå ªÀ ÄvÀ ÄÛ OzÉ ÆåÃVPÀ ¸À A¸É ÜAiÀ ÄªÀgÀ Ä vÉgÉAiÀ ÄÄvÁÛgÉ. E°è oÉ ÃªÀtÂUÀ¼ÀªÀ ÄgÀ Ä¥ÁªÀw ªÀ ÄvÀ ÄÛ ¨ÉÃrPÉ oÉ ÃªÀtÂUÀ¼À Ä CxÀªÁ G¥À̧ ÀUÀð (Contra) ªÀ åªÀºÁgÀUÀ¼ÀªÀ ÄÆ®PÀ ºÀ tªÀ£À Äß »A¥ÀqÉAiÀ Ä®Ä ̧ Ázs À åªÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ. ºÀtªÀ£À Äß ¢£ÀPÉ Ì J À ÄÖ ̈ ÁjAiÀ iÁzÀgÀ Æ

vÀ ÄA§§ºÀ ÄzÀ Ä ªÀ ÄvÀ ÄÛ J

 À ÄÖ ̈ ÁjAiÀ iÁzÀgÀ Æ »A¥ÀqÉAiÀ Ä§ºÀ ÄzÀ Ä. F SÁvÉAiÀ Ä oÉêÀtÂUÀ½UɨÁåAPÀ ÄUÀ¼ÀÄ §rØAiÀ Ä£À Äß PÉ ÆqÀ ÄªÀ Å¢®è. DzÀgÉ vÀªÀ Ää ¸ÉêÉUÉ É  ¸É êÁ ±ÀÄ®Ì ªÀ̧ À Æ®ÄªÀ iÁqÀ ÄvÀ  ÛªÉ.

3) DªÀvÀð oÉêÀt SÁvÉ  (Recur r ing Depos i t Account ) : DªÀvÀð oÉêÀtÂSÁvÉUÀ¼À£À Äß ̧ ÁªÀ iÁ£À åªÁV ̈ s À« À å PÁ®zÀ°è AiÀ iÁªÀ ÅzÁzÀgÀ Æ MAzÀ Ä ¤¢üð À Ö ¢£À zÀAzÀ Ä»AzÀPÉ Ì ¥ÀqÉAiÀ Ä®Ä vÉgÉAiÀ Ä®àqÀ ÄvÀ  ÛzÉ. ̈ s À« À åzÀ CªÀ ±À åPÀvÉUÀ½UÉ wAUÀ ¼À Ä wAUÀ¼À Ä ªÀ åªÀ¹ÜvÀªÁVoÉêÀtÂUÀ¼À£À Äß MAzÀÄ CªÀ¢üUÉ dªÀ iÁ ªÀ iÁqÀ ÄvÁÛgÉ. (¨s À« À åzÀ CªÀ ±À åPÀvÉUÀ¼ÁzÀ ªÀ ÄPÀ Ì¼À«ªÁºÀ, ̈ É̄ É ̈ Á¼ÀĪÀ  ªÀ̧ À ÄÛUÀ¼À Rjâ, £É ®, PÁgÀ Ä ªÀ ÄÄAvÁzÀ ÄªÀ£À Äß PɠƼÀ î®Ä) CªÀ¢üªÀ ÄÄVzÀ £ÀAvÀ gÀ oÉêÀt ªÀ iÁrzÀ ºÀ tzÀ eÉ ÆvÉUÉ §rØ AiÀ Ä£À Äß ̧ ÉÃj¹ ºÀtªÀ£À Äß ̈ ÁåAPÀ Ä»A¢gÀ ÄV¸À ÄvÀ  ÛzÉ.

4) ¤²ÑvÀ oÉêÀt SÁvÉ :  (Term Depos i t Accoun t ) F SÁvÉAiÀ Ä°è oÉ ÃªÀtÂAiÀ Ä£À Äß MAzÀÄ ¤UÀ¢üvÀ CªÀ ¢üUÉ EqÀ ¯ÁUÀÄvÀ  ÛzÉ. oÉêÀtºÀtªÀ£ÀÄß ¤²ÑvÀ CªÀ¢ü ªÀÄÄVzÀ £ÀAvÀgÀoÉêÀtÂzÁgÀjUÉ ¥ÁªÀ w ªÀ iÁqÀ̄ ÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ. (¤²ÑvÀCª À¢ ü wAU À¼ÁVg À§º À Äz À Ä , Dg À ÄwAUÀ¼ÁVgÀ§ºÀ ÄzÀ Ä, MAzÀ Ä ªÀ ÀðªÁVgÀ§ºÀ ÄzÀ Ä,LzÀ Ä ªÀ ÀðUÀ¼ÁVgÀ§ºÀ ÄzÀÄ CxÀªÁ ºÀvÀ ÄÛ ªÀ  ÀðUÀ¼ÁVgÀ§ºÀ ÄzÀ Ä) oÉêÀt ºÀtªÀ£À Äß ¤UÀ¢vÀ CªÀ¢üUÉ ªÀÄÄAZÉ »AzÀPÉÌ ¥ÀqÉAiÀĮĸÁzs À å«®è. §rØzÀg À CªÀ¢üU À£ ÀÄU ÀÄtªÁVºÉZÁÑVgÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

¨ÁåAPÀ Ä SÁvÉAiÀ Ä£À Äß vÉUÉAiÀ ÄĪÀ «zs Á£ À  (Openingo f Ba n k Ac c o u n t )

F ¢£ÀUÀ¼À°è ̈ ÁåAPÀ ÄUÀ¼À Ä ªÀ ÄÄRåªÁzÀ ºÀ tPÁ¹£À  ¸À A¸É ÜUÀ¼ÁVªÉ. ̈ ÁåAPÀ ÄUÀ¼À Ä ̧ À ÄgÀQëvÀ¥ÀzÀ ÞwUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ  ºÀ tzÀ ªÀ åªÀºÁgÀUÀ¼À£À Äß ¤ªÀð» À̧®Ä ¸ÀºÁAiÀ Ä ªÀ iÁqÀ ÄvÀ  ÛªÉ. ¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À

ZÀlĪÀ nPÉ  : 

¥À æ¸ À Ä Ûv À P ɼ ÀP ÀAq À ¨ÁåAPï SÁvÉUÀ½UÉ ¨ÁåAPÀÄUÀ¼ÀÄ ¤ÃqÀĪÀ ªÁ¶ðPÀ   §rØzÀgÀ   w½¬Äj.1. G½vÁAiÀÄ SÁvÉ 2. ZÁ°Û SÁvÉ 3. DªÀ  vÀ ð oɠêÀt SÁvÉ 

ZÀlĪÀnPÉ :

ºÀwÛgÀzÀ AiÀiÁªÀÅzÁzÀgÉÆAzÀĨÁåAQUÉ ¨s ÉÃn ¤Ãr C°è£À ªÀ åªÀºÁgÀ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ£ÀÄß w½¬Äj.

ZÀlĪÀnPÉ :ªÁ¶ðPÀ ±É à 8 gÀAvÉ 50000/- gÀ Æ

UÀ¼À ¤²ÑvÀ oÉ ÃªÀtÂUÉ ªÀ iÁ¹PÀ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÁzÀ§rØAiÀ Ä ªÉÆvÀÛªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄ »r¬Äj.

8/17/2019 Class x Kannada Social Science Bstudies01

7/15

258

¸ÉêÉUÀ¼À£À Äß ¥ÀqÉAiÀ Ä®Ä ªÀ åQÛUÀ½UÉ CxÀªÁ ̧ ÀA¸É ÜUÀ½UÉ

¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À°è SÁvÉ UÀ¼À£À Äß vÉUÉAiÀ ÄĪÀ ÅzÀ Ä CªÀ±À åPÀ.¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À°è SÁvÉ UÀ¼À£À Äß vÉUÉAiÀ ÄĪÀ ÅzÀ Ä C É ÖãÀ ÄPÀ À ÖPÀgÀªÁzÀ PÉ®¸À ªÀ®è. ¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À°è SÁvÉUÀ¼À£À Äß vÉgÉAiÀ Ä®Ä K¼ÀÄ ºÀAvÀUÀ½ªÉ. CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ :

1. AiÀ iÁªÀ «zs ÀªÁzÀ  ¨ÁåAPï SÁvÉAiÀ Ä£ÀÄß vÉUÉAiÀ Ä¨ÉÃPÉA§ÄzÀ£ÀÄß ¤zs Àðj¸ÀĪÀ ÅzÀ Ä :¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À°è C£É ÃPÀ jÃwAiÀ Ä SÁvÉUÀ½ªÉ. G½vÁAiÀ Ä SÁvÉ, ZÁ°ÛSÁvÉ, DªÀvÀðSÁvɪÀ ÄvÀ ÄÛ ¤²Ñ vÀ CªÀ ¢üAiÀ Ä oÉêÀtÂSÁvÉ. ̈ ÁåAQ£À°è SÁvÉ  vÉ gÉAiÀ ÄĪÀ ªÀ ÄÄ£À ß vÀªÀ Ää CªÀ±À åPÀvÉUÉC£À ÄUÀ ÄtªÁV AiÀ iÁªÀ jÃwAiÀ Ä SÁvÉ vÉUÉzÀgÉ GvÀ  ÛªÀ ÄªÉAzÀ Ä ¤zs Àðj¸À  É̈ ÃQzÉ.

2. ¤ªÀ ÄUÉ C£À ÄPÀ Æ®ªÁzÀ ¨ÁåAQ£À C¢üPÁjAiÀ Ä£À Äß ¸ÀA¥ÀQð¸À ÄªÀ ÅzÀ Ä : AiÀ iÁªÀ jÃwAiÀ ÄSÁvÉAiÀ Ä£À Äß vÉUÉAiÀÄ ̈ ÉÃPÉAzÀ Ä ¤zs Àðj¹zÀ ªÉ Äïɠ¤ªÀÄUÉ  ̧ À ÆPÀ  ÛªÉ¤¹zÀ ̈ ÁåAQUÉ  ºÉ ÆÃUÉ

C°è£À C¢ü PÁjAiÀ Ä£ÀÄß ¨s ÉÃnªÀ iÁr ¤ªÀ Ää EgÁzÉAiÀ Ä£À Äß w½¸À̈ ÉÃPÀ Ä.3. ¥À  æ̧ ÁÛªÀ£É Cfð- SÁvÉ vÉgÉAiÀ ÄĪÀ  É̄PÀ ÌzÀ £ÀªÀ ÄÆ£ÉAiÀ Ä£À Äß vÀ ÄA© : F ¥À  æ̧ ÁÛªÀ£ÁCfðAiÀ Ä£À Äß ¥ÀÇtðªÁV vÀÄA©, EzÀgÀ°è ¤ªÀ Ää ºȨ́ ÀgÀÄ, «¼Á¸À, GzÉ ÆåÃUÀ, ªÀAiÀ Ä¸À ÄìªÀ ÄÄAvÁzÀ «ªÀ gÀUÀ½zÀ ÄÝ F £ÀªÀ ÄÆ£ÉAiÀ Ä£À Äß ¥À ÇtðªÁV vÀ ÄA§¨ÉÃPÀ Ä. CfðAiÀ Ä eÉ ÆvÉUɤªÀ Ää JgÀqÀ Ä CxÀªÁ ªÀ ÄÆgÀ Ä ªÀ iÁzÀj ̧ À»UÀ¼À£À Äß ªÀ iÁzÀj ̧ À»UÀ¼À PÁrð£À °è ªÀ iÁqÀ̈ ÉÃPÀ Ä.F ¸À»UÀ¼À£À Äß ¤ÃªÀ Å AiÀ iÁªÁUÀ ¨ÁåAQ£À  eÉÆvÉ AiÀ Ä°è ªÀ åªÀºÁgÀ ªÀ iÁqÀ ÄwÛÃgÉ Æà DUÀC°è §zÀ ¯ÁªÀuÉ ªÀ iÁqÀzÉ ªÀ iÁqÀ̈ ÉÃPÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ. EwÛÃa£À ¤ªÀÄä JgÀ qÀ Ä CxÀªÁ ªÀ ÄÆgÀ Ä¨s ÁªÀ avÀ  æUÀ¼À£À Äß ®UÀwÛ̧ À¨ÉÃPÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ. JgÀqÀ Ä CxÀªÁ ªÀ ÄÆgÀ Ä d£ÀgÀ Ä PÀ Ær MnÖUÉSÁvÉAiÀ Ä£À Äß (J oint Accou n t) vÉgÉAiÀ Ä¨ÉÃPÁzÀgÉ J®ègÀ ¸À »UÀ¼À Ä, ¨s ÁªÀ avÀ  æUÀ¼À Ä,«ªÀgÀUÀ¼À Ä ̈ ÉÃPÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

4. ¥ÀjavÀgÀ G É̄  èÃR£ÀªÀ£À Äß PÉ ÆqÀ ÄªÀ ÅzÀ Ä: ̈ ÁåAQ£À  SÁvÉ AiÀ Ä£À Äß vÉUÉAiÀ Ä®Ä D ̈ ÁåAQ£À°è

FUÁUÀ̄ Éà SÁvÉ ºÉ ÆA¢gÀ ÄªÀªÀgÀ CxÀ ªÁ UËgÀªÁ¤évÀ ªÀ åQÛUÀ¼À ¥À jZÀAiÀ ÄªÀ£À Äß Cfð£ÀªÀ ÄÆ£ÉAiÀ Ä°è £À ªÀ ÄÆ¢¹ CªÀgÀ ̧ À »UÀ¼À£À Äß ªÀ iÁr À̧̈ ÉÃPÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ. F ¥ÀjZÀAiÀ ÄªÀ Å ̈ ÁåAQ£ÀgÀPÀ  ëuÁzÀ È¶Ö¬ÄAzÀ CªÀ ±À åPÀªÁVgÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

5. ¨ÁåAPÀ Ä SÁvÉAiÀ Ä£À Äß vÉUÉAiÀ ÄĪÀ  £ÀªÀ ÄÆ£ÉAiÀ Ä£À Äß ¨ÁåAQUÉ  M¦à¸À ÄªÀ ÅzÀ Ä:  ¨ÁåAPÀ ÄSÁvÉ vÉ UÉAiÀ ÄĪÀ £À ªÀ ÄÆ£ÉAiÀ Ä£À Äß J®è jÃwUÀ ¼À®Æè ̈ s Àwð ªÀ iÁrzÀ ªÉ ÄïɠCzÀ PÉ Ì ̧ ÀA§Azs À À¥ÀlÖ CqÀPÀUÀ¼À£À Äß ®UÀwÛ¹ ̈ ÁåAQUÉ ¸À °è¹.

6. C¢üPÁjAiÀ Ä M¦àUÉ  :  £ÁªÀÅ ¸À°è¹zÀ   ªÀiÁ»wAiÀ ÄÄ C¢üPÁjUÉ J®è jÃwAiÀ Ä®ÆèÀ̧ªÀ ÄAd¸ÀªÁVzÉ JAzÀ Ä ªÀ Ä£ÀªÀjPÉAiÀ iÁzÀgÉ SÁvÉ  vÉ gÉAiÀ Ä®Ä C£À ÄªÀ Äw PÉ ÆqÀ ÄvÁÛ£É.

CqÀPÀUÀ¼À°è ªÀ ÄÄRåªÁzÀ ÄªÀ Å UÀÄgÀ Äw£À aÃn, EwÛ Ãa£À «¼Á¸À  UÀ ÄgÀÄvÀ Ä, ¥Á£ïPÁqïðªÀ ÄvÀ ÄÛ Dzs Ágï PÁqïð EvÁå¢.

7. ¥ÁægÀA©PÀ oÉêÀt : ¥À  æ̧ ÁÛªÀ£Á CfðAiÀ Ä£À Äß J®è jÃwAiÀ Ä®Æè ¥Àj²Ã°¹zÀ £À AvÀgÀC¢üPÁjAiÀ ÄÄ ¥ÁægÀA©üPÀ oÉ ÃªÀtÂAiÀ Ä£À Äß ̈ ÁåAQ£À°è PÀ lÖ®Ä ºÉüÀ ÄvÁÛ£É. F ºÀt ¥ÁªÀwUÉMAzÀ Ä £ÀªÀ ÄƣɠEzÀ ÄÝ EzÀ£À Äß ZÀ®£ï JAzÀ Ä PÀgÉAiÀ ÄÄvÉ  ÛêÉ. ¤²ÑvÀ oÉ ÃªÀt SÁvÉ AiÀ iÁzÀgɪÀ ÄvÉ ÆÛAzÀ Ä CfðAiÀÄ£À Äß ̈ s ÀwðªÀ iÁqÀ¨ÉÃPÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ. DªÀvÀð SÁvÉUÉ ¥Á¸ï ¥À Å¸À  ÛPÀªÀ£À Äß 

¤ªÀÄVzÀ Ä w½¢gÀ° :

dAnSÁvÉ :  E§âgÀÄ CxÀªÁ ºÉaÑ£Àd£ÀgÀÄ MAzÉà ¨ÁåAPï SÁvÉ vÉgÉzÀĪÀåªÀºÀj À̧ĪÀ ÅzÀ£ÀÄß dAnSÁvÉ  J£ÀÄßvÁÛgÉ.

8/17/2019 Class x Kannada Social Science Bstudies01

8/15

259

PÉ ÆqÀ̄ ÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ. G½vÁAiÀ Ä SÁvÉ CxÀ ªÁ ZÁ°Û SÁvÉ  DzÀ °è ºÀ t »AzÀPÉ Ì ¥ÀqÉAiÀ Ä®ÄC£À ÄPÀ Æ®ªÁUÀ ÄªÀAvÉ ZÉ Pï ¥À Å¸À  ÛPÀªÀ£À Äß PÉ ÆqÀ¯ÁUÀÄvÀ  ÛzÉ.

¨ÁåAPÀ Ä SÁvÉAiÀ Ä£À Äß vÉUÉAiÀ ÄĪÀ ÅzÀjAzÀ DUÀ ÄªÀ C£À ÄPÀ Æ®UÀ¼À Ä :• ¨ÁåAPÀ Ä SÁvÉAiÀÄÄ ºÀtzÀ ¨s ÀzÀævÉ PÁ¥ÁqÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

• ¨ÁåAPÀ Ä SÁvÉAiÀ ÄÄ ºÀtzÀ ¥ÁªÀ wUÀ¼À£À Äß ªÀ iÁqÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀ Ä ªÀ iÁqÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

• ¨ÁåAPÀ Ä SÁvÉAiÀ ÄÄ ºÀtªÀ£À Äß ªÀ̧ À Æ®Ä ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀ iÁqÀ ÄvÀÛzÉ.

• ¨ÁåAPÀ Ä SÁvÉAiÀ Ä£À Äß ºÉ ÆA¢gÀ ÄªÀªÀgÀ Ä Á̧® ¥ÀqÉAiÀ Ä®Ä ¸Ázs À åªÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

• ¨ÁåAPÀ Ä SÁvÉAiÀ ÄÄ ªÀ åªÀºÁgÀUÀ¼À£À Äß ̧ À ÄUÀªÀ ÄªÁV £ÀqȨ́ À®Ä ̧ Ázs À åªÀ iÁrPÉ ÆqÀ ÄvÀÛzÉ.

• ¨ÁåAPÀ Ä SÁvÉzÁgÀgÀ Ä ¨s ÀzÀ  ævÁ PÀ¥ÁlÄUÀ¼À£À Äß ¥ÀqÉAiÀ Ä§ºÀ ÄzÀ Ä.

¨ÁåAPÀ Ä ªÀ åªÀºÁgÀUÀ¼À Ä :¨ÁåAPÀ Ä F PɼÀV£À ªÀ ÄÄRå ªÀ åªÀºÁgÀUÀ¼À£À Äß ¤ªÀð»¸À ÄvÀÛzÉ.

• G½vÁAiÀ Ä SÁvÉUÀ¼À£ÀÄß vÉgÉAiÀ ÄĪÀ ÅzÀgÀ ªÀ ÄÆ®PÀ  UÁæ ºÀPÀgÀ°è G½vÁAiÀ ÄPÉ Ì ¨ÉA§®¤ÃqÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

• ¨ÁåAPÀ Ä G½vÁAiÀ ÄUÀ¼À£À Äß MlÄÖUÀ Ær¹ ¸Á®UÀ¼À£À Äß ¤ÃqÀ ÄvÀÛzÉ.

• ¨ÁåAPÀ Ä SÁvÉ ºÉ ÆA¢gÀ ÄªÀªÀgÀ ºȨ́ À j£À PÁæ̧ ï ªÀiÁrzÀ ZÉ PÀÄÌUÀ¼À Ä ªÀ ÄvÀ ÄÛ ºÀ ÄArUÀ¼À£À Äß CªÀgÀ SÁvÉ UÉ ªÀ iÁvÀ  æ dªÀ iÁ ªÀ iÁqÀ ÄvÀ  ÛzÉ ºÁUÀ Æ CªÀgÀ ºÉ ¸Àj£À ZÉ PÀ ÄÌ CxÀªÁ ºÀ ÄArUÀ¼À£À Äß ¨ÉÃgÉ ̈ ÁåAPÀ ÄUÀ½AzÀ ªÀ ¸ÀÆ®Ä ªÀ iÁqÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

• ºÀtªÀ£À Äß ZÉQÌ£À  ªÀ ÄÆ®PÀªÁUÀ° CxÀªÁ ¨ÁåAQ£À°è  ¤UÀ ¢vÀ  ºÀ t »A¥ÀqÉAiÀ ÄĪÀaÃnAiÀ Ä ªÀ ÄÆ®PÀªÁUÀ° ªÁ¥À̧ À Äì ¥À qÉAiÀ Ä§ºÀ ÄzÀ Ä. ºÀtªÀ£À Äß »AzÀPÉ Ì ¥ÀqÉAiÀ ÄĪÀ aÃnAiÀ ÄªÀÄÆ®PÀ  ¥ÀqÉ AiÀ Ä¨ÉÃPÁzÀgÉ  oÉêÀ tÂzÁgÀ£ÀÄ RÄzÁÝV ¨ÁåAQUÉ ºÉÆÃV ºÀtªÀ£ÀÄß »A¥ÀqÉAiÀ Ä§ºÀ ÄzÀ Ä. ºÀt »AzÀPÉ Ì ¥ÀqÉAiÀ Ä®Ä EwÛÃaUÉ  ATM (Automatic TellerMachine) £À qÉ ©mï ªÀ ÄvÀ ÄÛ PÉ  ærmï PÁqÀ ÄðUÀ¼À Ä gÀ ÆrüAiÀ Ä°è §A¢ªÉ .

• SÁvÉzÁgÀ£À Ä ¨ÁåAQ£À MAzÀ Ä ¹ÜgÀ DzÉ Ã±ÀzÀ ªÀ ÄÆ®PÀ ¤AiÀ ÄvÀPÁ°PÀ ̧ ÀAzÁAiÀ ÄUÀ¼À£À Äß ªÀ iÁqÀ®Ä DzÉò¸À§ºÀ ÄzÀ Ä. GzÁ : «ªÀ iÁ PÀAw£À ¥ÁªÀw, ªÀgÀªÀiÁ£À vÉ jUÉ ¥ÁªÀ w,«zÀ ÄåZÀ ÒQÛ ©®Äè, zÀ ÆgÀªÁt  ©®Äè   ªÀ ÄÄAvÁzÀ ÄªÀ Å. F ¸ÀAzÁAiÀ ÄUÀ¼ÀÄ SÁvÉzÁgÀ£ÀSÁvÉAiÀ Ä°è RZÁðUÀ ÄvÀ  ÛªÉ.

• SÁvÉzÁgÀ¤UÉ UÉÆvÀÄÛ¥Àr¹gÀĪÀ zÀgÀUÀ¼À°è ¢£ÀªÀ», ªÀiÁºÉAiÀiÁ£À, vÉæ ʪÀiÁ¹PÀ,

Czs ÀðªÁ¶ðPÀ ºÁUÀ Æ ªÁ¶ðPÀªÁV §rØAiÀ Ä£À Äß CªÀgÀ SÁvÉ UÉ dªÀ iÁ ªÀ iÁqÀ̄ ÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ.¸ÁªÀ iÁ£À åªÁV Czs ÀðªÀ ÀðPÉ Æ̪ɠÄä K¦ǣ ï ªÀ ÄvÀ ÄÛ CPÉÆÖ Ã§gïUÀ¼À°è CxÀªÁ ¥s É§æªÀjªÀ ÄvÀ ÄÛ dÄ¯É Ê wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À°è F §rØAiÀ Ä£À Äß dªÀ iÁªÀ iÁqÀ̄ ÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

8/17/2019 Class x Kannada Social Science Bstudies01

9/15

260

• ¨ÁåAPÀ Ä SÁvÉUÀ¼À£À Äß CzÉà ̈ ÁåAQ£À EvÀ gÉ ±ÁSÉ UÀ½UÉ SÁvÉ zÁgÀgÀ DzÉ Ã±ÀzÀAvÉ ±ÁSÉ UÀ½UɪÀUÁð¬Ä¸À ÄªÀ CªÀ PÁ±À PÀ °à¸À̄ ÁVzÉ.

• ¨ÁåAQ£À°è SÁvÉUÀ¼À£ÀÄß CAvÀå ªÀiÁqÀ®Ä CªÀPÁ±ÀUÀ½ªÉ. EzÀPÉÌ PÁgÀt¸À»vÀ«£ÀAw ªÀ iÁqÀ̈ ÉÃPÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ. F jÃw CAvÀ åUɠƽ¸À®Ä ¥Á¸ï¥À Å¸À  ÛPÀ, G½¢gÀ ÄªÀ ZÉ PÀ Ä̺Á¼ÉUÀ¼À Ä, ATM, qÉ©mï ªÀ ÄvÀ ÄÛ  PÉ  ærmï PÁqÀ Äð ªÀ ÄÄAvÁzÀªÀ ÅUÀ¼À£À Äß »A¢gÀ ÄV¸À¨ÉÃPÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ. qÉ©mï ªÀ ÄvÀ ÄÛ PÉ  ærmï PÁqÀ ÄðUÀ¼À£À Äß JgÀqÀ Ä vÀ ÄAqÀ ÄUÀ¼ÁV PÀvÀ  Ûj¸À̄ ÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

C s̈ Áå¸ÀUÀ¼À Ä

I. SÁ° ©lÖ ¸À Ü¼ÀUÀ¼À£À Äß ¸À ÆPÀ  Û GvÀ  ÛgÀUÀ½AzÀ vÀ ÄA©j.1. ¨ÁåAPï JA§ ¥ÀzÀªÀ Å ¥s É  æAa£À _________ ±À §Ý¢AzÀ §A¢zÉ .2. ¨ÁåAPÀ ÄUÀ¼À ̈ ÁåAPï _________ DVzÉ .

3. gÁ¶ÖçÃPÀ ÈvÀ ̈ ÁåAQUÉ  GzÁºÀ gÀuÉ _________ .4. gÁ¶ÖçÃAiÀ Ä G½vÁAiÀ Ä ¥ÀvÀ  æUÀ¼À£À Äß _________ E¯ÁSÉAiÀ ÄÄ ¤ÃqÀ ÄvÀ  ÛzÉ.5. ¨ÁåAQ£À°è ¢£À PÉ Ì J À ÄÖ ̈ ÁjAiÀ iÁzÀgÀÆ ªÀ åªÀºÀj¸À§ºÀ ÄzÁzÀ SÁvÉ _________.6. oÉêÀtÂAiÀ Ä£ÀÄß ¤UÀ¢üvÀ CªÀ ¢üUÉ _________ SÁvÉ AiÀ Ä°è EqÀ §ºÀ ÄzÁVzÉ.

II. F PɼÀV£À ¥À  æ±É ßUÀ½UÉ UÀ ÄA¥À ÅUÀ¼À°è ZÀað¹ GvÀ  Ûj¹.1. ¨ÁåAPÀ Ä JAzÀgÉãÀ Ä ?2. ¨ÁåAQ£À ªÀ åªÀºÁgÀPÉ Ì ̧ ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ UÀ ªÀ Ä¤¸À§ºÀ ÄzÁzÀ UÀ Ät®PÀ  ëtUÀ¼À ¥À nÖ ªÀ iÁr.3. ¨ÁåAPï ¤ªÀð»¸ÀĪÀ PÁAiÀ ÄðUÀ¼ÁªÀ ÅªÀ Å ?4. ¨ÁåAPï ªÀ ÄvÀ ÄÛ UÁæ ºÀPÀgÀ ¸À A§Azs ÀªÀ£À Äß w½¹.6. ¨ÁåAPï SÁvÉUÀ¼À°è G½vÁAiÀ Ä SÁvÉ vÉgÉ AiÀ ÄĪÀªÀgÀ ¸À ASÉ å ºÉÃgÀ¼ÀªÁVgÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

PÁgÀt PÉ Ær.7. ¨ÁåAPï SÁvÉ vÉ gÉAiÀÄĪÀ ÅzÀjAzÁUÀ ÄªÀ C£À ÄPÀ Æ®UÀ¼ÁªÀ ÅªÀ Å ?

III. ZÀlĪÀnPÉ :1. ¤ªÀ ÄUÉ w½¢gÀ ÄªÀ ̈ ÁåAPïUÀ¼À  ºȨ́ À gÀ ÄUÀ¼À ¥À nÖ vÀAiÀ iÁj¹.2. ¨ÁåAQUÉ ¨s ÉÃn ¤Ãr ¤²ÑvÀ oÉêÀt SÁvÉ AiÀ Ä°è oÉêÀt EqÀ ÄªÀ §UÉ Î, §rØzÀgÀ

»A¥ÀqÉAiÀ ÄĪÀ PÀ  æªÀ ÄzÀ §UÉÎ ªÀ iÁ»w À̧AUÀ滹.

IV. AiÉ ÆÃd£É :

1. ¨ÁåAQ£À°è SÁvÉ  vÉ gÉAiÀ ÄĪÀ §UÉ Î ̈ ÁåAPï ªÀ åªÀ̧ ÁÜ¥ÀPÀgÉ ÆA¢UÉ ̈ s ÉÃn ¤Ãr PÀ  æªÀ ÄªÀ£À Äß w½zÀ Ä CªÀ±À åPÀ«zÀÝ°è SÁvÉ  vÉ j¬Äj.

8/17/2019 Class x Kannada Social Science Bstudies01

10/15

261

Czs ÁåAiÀ Ä - 2

«ªÉ Ä ( Insurance)F Czs ÁåAiÀ  ÄzÀ °è PÉ ¼À V£À  CA±À UÀ ¼À £À  Äß w½AiÀ  ÄÄvÉ   Ûêɠ.

«ªÉ  ÄAiÀ  Ä CxÀ ð   «ªÉ  ÄAiÀ  Ä CªÀ ±À  åPÀ vÉ 

«ªÉ  ÄAiÀÄ vÀ vÀ   éUÀ ¼À  Ä   fêÀ «ªÉ  Ä ªÀ  ÄvÀ  ÄÛ ̧ ÁªÀ  iÁ£Àå «ªÉ  Ä

«ªÉ  ÄAiÀ  Ä ¥À   æ̧ ÁÛ¥À    «ªÀ  iÁ¥Á°¹

«ªÀ  iÁPÀ AvÀ  Ä   «ªÉ  ÄAiÀ  Ä ºÀ PÀ  ÄÌ ¸Ázs À £É  ( Claim )

¥À  æ¥ÀAZÀzÀ°è PÀ AqÀ Ä §gÀ ÄªÀ ªÀ Ä£À Ä À å ªÀUÀðzÀªÀgÀ£À Æß ¸ÉÃj¹ J®è ªÀ̧ À ÄÛUÀ¼À Ä MAzÀ®è

MAzÀ Ä jÃwAiÀÄ C¥ÁAiÀ ÄUÀ½UɠƼÀUÁUÀ ÄvÀ  ÛªÉ. F ªÀ̧ À ÄÛUÀ¼À Ä ªÀ Ä£À Ä

 À åªÀUÀðzÀªÀgÀ£À Äß ¸ÉÃj¹¥ÁætªÀUÀðUÀ¼ÁVgÀ§ºÀ ÄzÀ Ä, AiÀ ÄAvÀ  æUÀ¼ÁVgÀ§ºÀ ÄzÀ Ä, PÀlÖqÀUÀ¼ÁVgÀ§ºÀ ÄzÀÄ. M§â ªÀ Ä£À Ä À åCxÀªÁ ¥Áæt DPÀ ¹äPÀªÁV UÁAiÀ ÄUɠƼÀ î§ºÀ ÄzÀ Ä CxÀªÁ ̧ ÁAiÀ Ä§ºÀ ÄzÀ Ä. ªÀ Ä£À Ä À åjUÉ, ¥ÁætÂUÀ½UÉ,ªÀ̧ À ÄÛUÀ½UÉ DUÀ ÄªÀ DPÀ ¹äPÀUÀ½AzÀ ºÉ ZÀ ÄÑ £À À Ö ̧ À A¨s À«¸À§ºÀ ÄzÀ Ä. F £À À ÖUÀ¼À£À Äß ºÁ¤ J£À ÄßvÉ  ÛêÉ.F ºÁ¤UÀ½AzÀ CxÀ ªÁ PÉÃqÀ ÄUÀ½AzÀ DUÀ ÄªÀ £À  À ÖUÀ¼À£ÀÄß vÀ ÄA©PÉ ÆqÀ®Ä «ªÀ iÁ¸ÀA¸É ÜUÀ¼À ÄgÀÆrüAiÀÄ°è §A¢ªÉ. CAzÀgÉ «ªÀiÁ¸ÀA¸É ÜUÀ¼À ¥ÁæxÀ«ÄPÀ  PÀvÀðªÀå ºÁ¤AiÀÄ £À ÀÖªÀ£ÀÄß vÀ ÄA©PÉÆqÀ ÄªÀ ÅzÉà DVzÉ. «ªÀ iÁ ¥Á°¹AiÀ Ä£À Äß ¥ÀqÉzÀÄ «ªÀ iÁ PÀAvÀ ÄUÀ¼À£À Äß PÀnÖ CªÀ ÅUÀ¼À«¤ªÀ ÄAiÀ Ä ªÀ iÁrPɠƼÀ ÄîªÀ ÅzÀ ªÀ ÄÆ®PÀ UÀ AqÁAvÀgÀUÀ¼À£À Äß §UɺÀj¹PɠƼÀ ÄîªÀ ÅzÉà DVzÉ.

«ªÉ Ä JAzÀgÉãÀ Ä?

MAzÀ Ä ¤¢üð À Ö ºÀt ªÀiË®åzÀ PÀ AvÀ£ÀÄß ¥ÁªÀw¹ M§â ªÀ Ä£À Ä À å£À Ä vÀ£ÀUÁUÀ°Ã CxÀªÁvÀ£À ß ªÀ̧ À ÄÛUÀ½UÁUÀ° M¼ÀUÁUÀ ÄªÀ PÉ®ªÀÅ C¥ÁAiÀ ÄUÀ½AzÀ CxÀªÁ ºÁ¤UÀ½AzÀ gÀQë¹PɠƼÀ î®ÄMAzÀ Ä ̧ ÀA¸É ÜAiÉ ÆqÀ£É ªÀ iÁrPɠƼÀ ÄîªÀ M¥À àAzÀªÁVzÉ. F ̧ ÀA¸É ÜAiÀ Ä£À Äß «ªÀ iÁ ̧ ÀA¸É Ü J£À ÄßvÉ  ÛêÉ.£À À Ö ¥À jºÁgÀªÀ£À Äß PÉ ÆqÀ®Ä M¥À ÅàªÀ ÀªÀ£À£À Äß «ªÀ iÁPÀvÀð (Insurer) J£À ÄßvÉ  ÛêÉ. £À À Ö ¥À jºÁgÀ¥ÀqÉAiÀ ÄĪÀªÀ£À£À Äß «ªÀ ÄzÁgÀ ( Insured) J£À ÄßvÉ  ÛêÉ.

«ªÀ iÁPÀvÀð£À Ä «ªÀ iÁzÁgÀ¤UÁUÀ° CxÀªÁ CªÀ¤AzÀ £ÁªÀ Ä ¤zÉÃð²¹gÀ ÄªÀ ªÀ åQÛUÁUÀ°«ªÉ Ä ªÀiÁrgÀ ÄªÀ ªÉ ÆvÀ  ÛªÀ£À Äß ºÀQÌ£À ªÀ ÄÆ®PÀ PÉ ÆqÀ̈ ÉÃPÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ. «ªÀ iÁ ¸ÀA¸É ÜAiÀ ÄÄ «ªÀ iÁ¥Á°¹AiÀ Ä ªÉ ÆvÀ  ÛªÀ£À Äß C¤jÃQëvÀ ̧ À AzÀ̈ s ÀðUÀ¼À°è £À À Ö ̈ s Àwð ªÀ iÁrPÉ ÆqÀ̈ ÉÃPÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ. fêÀ«ªÉ ÄAiÀ ÄÄ ªÀ Ä£À Ä À å£À fêÀ PÉ Ì ̧ ÀA§Azs À¥ÀnÖgÀ ÄªÀ ÅzÁVgÀ ÄvÀ  ÛzÉ (ªÀ ÄgÀt, C±ÀPÀ  ÛvÉ, C¥ÀWÁvÀ CxÀ ªÁ¤ªÀ ÈwÛ ºÉ ÆAzÀ ÄªÀ ÅzÀ Ä). ̧ ÀAQë¥À  ÛªÁV ºÉüÀ ÄªÀ ÅzÁzÀgÉ «ªÉ ÄAiÀ ÄÄ «ªÀ iÁ ̧ ÀA¸É Ü ªÀ ÄvÀ ÄÛ «ªÀ iÁzÁgÀ£ÀªÀ Äzs É å K¥ÀðqÀ ÄªÀ MAzÀ Ä M¥À àAzÀªÁVgÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

8/17/2019 Class x Kannada Social Science Bstudies01

11/15

262

«ªÉ ÄAiÀ Ä ¥ÁæªÀ ÄÄRåvÉ :

• «ªÉ ÄAiÀ ÄÄ C¥ÁAiÀ Ä, ºÁ¤ CxÀ ÀªÁ ªÀ ÄgÀt ¸ÀA¨s ÀªÀ¤ÃAiÀ ÄvÉAiÀ Ä£À Äß gÀQȩ̈ À ÄvÀ  ÛzÉ.

• «ªÉ ÄAiÀ ÄÄ PÀqÁØAiÀ Ä G½vÁAiÀ ÄªÀ£À Äß ¥É ÇæÃvÁ컸À ÄvÀ  ÛzÉ.

• «ªÉ ÄAiÀ ÄÄ «ªÀ iÁzÁgÀ£À C©ü àÀ ÖvÉAiÀ Ä£ÀÄß FqÉÃj¸À®Ä ̧ ÀºÁAiÀ Ä ªÀ iÁqÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

• «ªÉ ÄAiÀ ÄÄ fêÀ ªÀ ÄvÀ ÄÛ ªÀ ¸À ÄÛ £À À ÖUÀ¼À£À Äß ̈ s Àj¸À ÄªÀ ÅzÀjAzÀ «ªÀ iÁzÁgÀ£À Ä ±ÁAvÀªÁVgÀ®Ä¸Ázs À åªÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

•  «ªÉ ÄAiÀ ÄÄ fêÀ £À ÀÖzÀ ¤ªÁgÀ uÉUÉ ̧ ÀºÁAiÀ ÄªÀ iÁqÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

• «ªÉ ÄAiÀ ÄÄ ̧ ÁªÀ iÁfPÀ M¼ÀwUÁV ̧ À ºÁAiÀ ÄªÀ iÁqÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

• «ªÉ ÄAiÀ ÄÄ ºÀtzÀ oÉ ÃªÀtÂUÀ¼À£À Äß ¥É ÇæÃvÁ컸À ÄvÀ  ÛzÉ.

• «ªÉ ÄAiÀ ÄÄ IÄt ̧ ÀAzÁAiÀ ÄUÀ½UÉ C£À ÄªÀ Å ªÀiÁrPÉ ÆqÀ ÄvÀ  ÛzÉ.• «ªÉ ÄAiÀ ÄÄ ̧ Á®UÀ¼À£À Äß PÉ ÆqÀ ÄvÀ  ÛzÉ ªÀ ÄvÀ ÄÛ vÉ jUÉUÀ¼À «£ÁAiÀ ÄwUÉ ̧ À ºÁAiÀ Ä ªÀ iÁqÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

fêÀ «ªÉ Ä KPÉ ¨ÉÃPÀ Ä?

• M§â ªÀ Ä£À Ä À å¤UÉ K£ÁzÀgÀ Ä «¥ÀvÀ ÄÛ CxÀ ªÁ C£ÁºÀ ÄvÀ ̧ À A¨s À«¹zÀ°è D ªÀ Ä£À Ä À å£ÀPÀ ÄlÄA§PÉ Ì vÀPÀ  ëtPÉ Ì ¨ÉÃPÁzÀ ºÀ tzÀ ¸À AgÀPÀ  ëuÉUÁV.

• ªÀ ÄPÀ̼À «zÁå¨s Áå¸À CxÀ ªÁ EvÀgÉ CªÀ ±À åPÀvÉUÀ½UÁV.

• ¤ªÀ ÈwÛ ºÉ ÆA¢zÀ ªÉ Äà É̄ MAzÀ Ä ¤gÀAvÀgÀ DzÁAiÀ ÄzÀ ªÀ ÄÆ®PÁÌV CxÀªÁ G½vÁAiÀ ÄzÀAiÉ ÆÃd£ÉUÁV.

• K£ÁzÀgÀ Æ C¥ÀWÁvÀ CxÀªÁ UÀA©ÃgÀ SÁ¬Ä É̄ ¬ÄAzÁV DzÁAiÀ Ä PÀ ÄApvÀUÉ ÆAqÁUÀ¨ÉÃPÁUÀ ÄªÀ ºÀ tzÀ ̈ s ÀgÀªÀ̧ ÉUÁV.

• fêÀ£À ±É Ê°AiÀ Ä §zÀ̄ ÁªÀuÉUÀ½UÉ C£À ÄUÀ ÄtªÁV CxÀªÁ EvÀgÉ K£ÁzÀ gÀ Æ ºÀtzÀC¤²ÑvÀvÉAiÀÄ ̧ ÀA¨s ÀªÀUÀ½UÁV «ªÉ ÄAiÀÄÄ ̈ ÉÃPÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

«ªÉ ÄAiÀ Ä°è G¥ÀAiÉ ÆÃV¸À ÄªÀ ¥ÀzÀUÀ¼À Ä :

«ªÀ iÁ ¥Á°¹ : EzÀ Ä «ªÀ iÁPÀvÀð ªÀ ÄvÀ ÄÛ «ªÀ iÁzÁgÀ£À £À qÀ ÄªÉ K¥À ðqÀ ÄªÀ MAzÀ Ä §gÀªÀtÂUÉAiÀ ÄªÀ ÄÆ®PÀzÀ PÀ gÁgÀ Ä. EzÀgÀ°è J¯Áè  PÀ gÁgÀ ÄUÀ¼À Ä CAzÀgÉ ºÀ PÀ Ä̸Ázs À£É, CªÀ¢ü, £ÁªÀ Ä ¤zÉÃð±À£À«ªÉ ÄAiÀ Ä CªÀ¢ü ªÀ ÄÄVzÀ £À AvÀgÀ PÉ ÆqÀ¨ÉÃPÁUÀ ÄªÀ ºÀt, «ªÀ iÁPÀAvÀÄ ªÀ ÄÄAvÁzÀ ÄªÉ®èªÀ£À Äß vÉ ÆÃj¹gÀ ÄvÁÛgÉ. EzÀ£À Äß fêÀ «ªÉ ÄUÁzÀgÉ fêÀ  «ªÀ iÁ¨ÁAqÀ Ä JAzÀ Æ PÀgÉAiÀ ÄÄvÁÛgÉ.

ºÀPÀ Ä̸Ázs À£É  (Claim )  : EzÀ Ä «ªÀ iÁzÁgÀ£ÁUÀ°Ã, CªÀ£À  £ÁªÀ Ä¤zÉðñÀPÀ£ÁUÀ° CxÀªÁ£ÁåAiÀ Ä§zÀ Þ ºÀPÀ ÄÌzÁgÀ£ÁUÀ°Ã «ªÀ iÁPÀvÀð¤UÉ CªÀ ¢ü ªÀ ÄÄVzÀ £À AvÀgÀ CxÀ ªÁ «ªÀ iÁ ¥Á°¹AiÀ ÄjÃvÁå C¥ÀWÁvÀ CxÀ ªÁ ºÁ¤ ̧ ÀA¨s À«zÁUÀ «ªÀ iÁ ̧ ÀA¸É ÜUÉ «ªÉÄAiÀÄ ºÀ tªÀ£À Äß ¥ÁªÀw¸À®ÄPÉýPɠƼÀ ÄîªÀ ̧ Ázs À£À.

8/17/2019 Class x Kannada Social Science Bstudies01

12/15

263

«ªÀ iÁªÀAwUÉ (P remium) : fêÀ «ªÉ ÄAiÀ Ä gÀPÀ  ëuÉUÁV «ªÀ iÁzÁgÀ£À Ä ¤¢üð À Ö CªÀ¢üAiÀ ÄªÀgÉUÀ ÆfêÀ«ªÀ iÁ ¸ÀA¸É ÜUÉ CªÀ ¢üUÀ£À ÄUÀÄtªÁV ¥ÁªÀw¸À̈ ÉÃPÁzÀ ªÀ AwUÉAiÀ iÁVzÉ. EzÀ Ä «ªÀ iÁºÀtPÉ Ì «ªÀ iÁzÁgÀ¤UÀ Æ «ªÀ iÁ¸ÀA¸ÉÜUÀ Æ ªÀ Äzs Àå ¤zs Àðj¹gÀ ÄªÀ «¤ªÀ ÄAiÀ ÄzÀ ºÀ tªÁVgÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

fêÀ«ªÉ Ä ªÀ ÄvÀ ÄÛ ¸ÁªÀ iÁ£À å «ªÉ Ä £ÀqÀ ÄªÉ EgÀ ÄªÀ ªÀ åvÁå¸ÀUÀ¼À Ä :

fêÀ«ªÉ Ä ¸ÁªÀ iÁ£À å«ªÉ Ä

fêÀ«ªÉ ÄAiÀ ÄÄ M§â ªÀ Ä£ÀÄ À å£À fêÀªÀ £À Äß    ¸ÁªÀ iÁ£Àå «ªÉ ÄAiÀ ÄÄ fêÀ«®èzÀvÀ ÄA©PÉ ÆqÀ ÄªÀ «ªÉ ÄAiÀ iÁVzÉ. ªÀ̧ À ÄÛUÀ¼À «ªÉ ÄAiÀ iÁVzÉ.

fêÀ«ªÉ ÄAiÀ ÄÄ «ªÀ iÁzÁgÀ¤UÁUÀ°Ã CxÀªÁ   ¸ÁªÀ iÁ£Àå «ªÉ ÄAiÀ ÄÄ AiÀ iÁªÀ ÅzÁzÀgÀ ÆCªÀ¤AzÀ ¤AiÉ ÆÃf¸À®àlÖ ªÁgÀ̧ À ÄzÁgÀjUÉ ªÀ̧ À ÄÛUÀ¼À ªÉ Äïɠ«ªÉ ÄªÀ iÁrzÀ ÄÝ«ªÀ iÁ ªÉÆvÀ  ÛªÀ£À Äß MAzÀ Ä WÀl£ÉAiÀ Ä £ÀAvÀgÀ D ªÀ̧ À ÄÛUÀ¼À Ä £Á±ÀºÉ ÆA¢zÀ°è

CxÀªÁ ªÀ ÄgÀt ºÉÆA¢zÀ £À AvÀgÀªÁUÀ° CzÀgÀ £À À Ö¥ÀjºÁgÀªÀ£À Äß «ªÀ iÁ£ÁªÀ Ä¤zÉðñÀPÀjUÉ gÀ PÀ  ëuÉUÁV PÀvÀð£À Ä «ªÀ iÁzÁgÀ¤UÉ PÉ ÆqÀ®Ä¤AiÀ Ä«ÄvÀªÁVgÀ ÄvÀ  ÛzÉ. M¦àgÀ ÄvÁÛ£É.

fêÀ«ªÉ ÄAiÀ ÄÄ CfêÀ «ªÉ Ä¥Á°¹   ¸ÁªÀ iÁ£À å «ªÉ ÄAiÀ ÄÄ ªÁºÀ£À «ªÉ Ä,JAqÉ ÆêɠÄAmï «ªÉ Ä, CªÀ¢ü É̈AQ C¥ÀWÁvÀ «ªÉ Ä,«ªÀ iÁ ¥Á°¹, ªÀ Áð±À£À ¥Á°¹, ªÀ Ä£ÉAiÀ Ä ªÉ Äð£À «ªÉ Ä,DgÉ ÆÃUÀ å ¥Á°¹ ªÀ ÄÄAvÁzÀªÀ ÅUÀ½AzÀ ªÀ ÄÄAvÁzÀªÀ ÅUÀ½AzÀ PÀ ÆrgÀ ÄvÀ  ÛzÉ.PÀ ÆrgÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

fêÀ«ªÉ ÄAiÀ Ä°è ªÀ ÄgÀtzÀ ªÉ Ã¼É   ¸ÁªÀ iÁ£À å «ªÉ ÄAiÀÄ°è «ªÉ ÄAiÀ ÄC¤²ÑvÀªÁzÀgÀ Æ £À À Ö¥ÀjºÁgÀ ¤²Ñ vÀªÉAzÀ Ä ºÀtªÀ Å C¤²ÑvÀ WÀl£ÉAiÀ iÁzÁUÀ

PÀgÁgÁUÀÄvÀ  ÛzÉ. WÀl£ÉAiÀ iÁzÁUÀªÉAzÀ Ä ªÀ iÁvÀ  æ ̧ Ázs À åªÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ.PÀgÁgÀgÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

fêÀ«ªÉ ÄAiÀ ÄÄ ̧ ÁªÀ iÁ£À åªÁV   ¸ÁªÀ iÁ£Àå «ªÉ ÄAiÀ ÄÄ C®à¢ÃWÀð PÁ®¢AzÀ PÀ ÆrgÀ ÄvÀ  ÛzÉ. PÁ°PÀªÁzÀ ÄzÀ Ä.

fêÀ«ªÀ iÁ PÀgÁj£À°è «ªÀ iÁºÀð   «ªÀ iÁºÀð D À̧QÛ «ªÀ ÄvÉUÉzÀ Ä-D¸ÀQÛ ¥Á°¹ vÉ UÉzÀÄPÉ ÆAqÁUÀ PÉ ÆAqÁUÀ ªÀÄvÀ ÄÛ £À À Ö DzÁUÀ¸ÉÃjgÀ̄ ÉèÉÃPÀ Ä. EgÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

fêÀ«ªÉ ÄAiÀ Ä°è «ªÀ iÁPÀAvÀ Ä ªÀ iÁ¹PÀ, Czs Àð   ¸ÁªÀ iÁ£À å«ªÉ ÄAiÀ Ä°è «ªÀ iÁPÀAvÀ ÄªÁ¶ðPÀ CxÀ ªÁ ªÁ¶ðPÀªÁV CªÀ¢ü ¥Á°¹vÉUÉzÀ ÄPÉ ÆAqÀ vÀ PÀ  ët

ªÀ ÄÄVAiÀ ÄĪÀ vÀ £ÀPÀ ¥ÁªÀ w DUÀ ÄvÀ  ÛzÉ. MªÉ ÄäUÉãÉà ¥ÁªÀw¸À̈ ÉÃPÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ. fêÀ«ªÉ ÄAiÀ Ä°è £À À Ö ¥ÀjºÁgÀ   ¸ÁªÀ iÁ£Àå «ªÉ ÄAiÀ Ä°è £À À Ö

vÀvÀ é ̧ ÉÃjgÀ ÄªÀ Å¢®è. ¥ÀjºÁgÀ vÀ vÀé ̧ ÉÃjgÀ ÄvÀÛzÉ.

8/17/2019 Class x Kannada Social Science Bstudies01

13/15

264

«ªÉ ÄAiÀÄ vÀvÀéUÀ¼À Ä  (P r inc ip le s o f Insurance ) :   ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ «ªÉÄAiÀ Ä PÀgÁgÀ Ä«ªÀ iÁzÁgÀ¤UÉ ªÀ ÄÄA§gÀ ÄªÀ C¤jÃQë vÀ WÀl£ÉUÀ½UÉ ºÀ tPÁ¹£À gÀPÀ  ëuɬÄAzÀ PÀ ÆrgÀ ÄvÀ  ÛzÉ.«ªÀ iÁPÀvÀð£À Ä F ºÀtPÁ¸À£À Äß vÀ ÄA©PÉ ÆqÀ ÄªÀ vÀ£À ß PÀvÀðªÀ åªÀ£ÀÄß JAzÀ Æ ªÀ ÄgÉAiÀ Ä¨ÁgÀzÀ Ä.«ªÀ iÁPÀvÀð£À Ä «ªÉÄAiÀÄ£À Äß ¥Á°¸À®Ä PɼÀV£À vÀ vÀ éUÀ¼À£À Äß ¥Á°¸À¨ÉÃPÀ Ä.

• CvÀ å¢üPÀ «±Áé¸ÁºÀ ðvÉAiÀ Ä vÀvÀ é.   • «ªÀ iÁºÀð »vÁ¸ÀQÛ• £À ÀÖ ¥À jºÁgÀ vÀvÀ é   • PÉ ÆqÀ ÄUÉAiÀ Ä vÀvÀ é• ¸ÀªÀiÁ£À C£À Ä¨s É ÆÃUÀzÀ vÀ vÀé   • PÀ¤ À Ö £À À Ö±ÀªÀ Ä£À vÀvÀ é.• ¤QlPÁgÀt vÀvÀ é

CvÀ å¢üPÀ «±Áȩ́ ÁºÀðvÉAiÀ Ä vÀvÀ  é : F vÀvÀéªÀ Å ªÀ ÄÆ®¨s À ÆvÀ ªÀ ÄvÀ ÄÛ ¥Áæ xÀ«ÄPÀ vÀ vÀ éªÁVgÀ ÄvÀ  ÛzÉ.EzÀgÀ ¥Àæ PÁgÀ «ªÉ ÄAiÀ Ä PÀgÁjUÉ «ªÀ iÁPÀvÀð ªÀ ÄvÀ ÄÛ «ªÀ iÁzÁgÀ E§âgÀ Æ ¸À»ºÁQgÀ̈ ÉÃPÀĪÀ ÄvÀ ÄÛ M§âgÀ̄ É Æè§âjUÉ «±Áé¸ÁºÀ ðvɬÄgÀ̈ ÉÃPÀ Ä.

«ªÀ iÁºÀð »vÁ¸ÀQÛ : EzÀgÀ ¥À  æPÁgÀ «ªÀ iÁzÁgÀ¤UÉ «ªÉ Ä ªÀ iÁqÀ ÄwÛgÀ ÄªÀ ªÀ̧ À ÄÛ«£À ªÉ ÄïɫªÀ iÁºÀð »vÁ¸ÀQÛ EgÀ̈ ÉÃPÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

£À À  Ö ¥ÀjºÁgÀ vÀvÀ  é : £À À Ö ¥ÀjºÁgÀ CAzÀ gÉ gÀ PÀ  ëuÉ, ¥É ÇàÀuÉ ªÀ ÄvÀ ÄÛ ¥À jºÁgÀUÀ¼À£À Äß ºÁ¤CxÀªÁ £À À ÖªÀ£À Äß ¨s À« Àåvï PÁ®zÀ°è PÀ ÆqÀ ÄªÀ ÅzÉà DVzÉ. EzÀgÀ ¥À  æPÁgÀ «ªÀ iÁ M¥À àAzÀªÀ ÅC¸ÀA¨s ÀªÀ¤ÃAiÀÄ ºÀtPÁ¹£À £À À Ö DzÁUÀ gÀ PÀ  ëuÉ PÉ ÆqÀ ÄªÀÅzÉà DVzÉ.

PÉ ÆqÀ ÄUÉAiÀ Ä vÀvÀ  é : F vÀ vÀ éªÀ Å «ªÀ iÁPÀgÁj£À E§â gÀ Ä ªÀ åQÛUÀ½UÀ Æ C£À éAiÀ ÄªÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ. «ªÀ iÁzÁgÀ£À ÄªÁ¸À  ÛªÀ £À  À ÖQÌAvÀ ºÉ ZÀ ÄÑ ¥À jºÁgÀ ¥À qÉAiÀ Ä®Ä ¸Ázs À å«®è ºÁUÀ Æ «ªÀ iÁPÀvÀð F £À À ÖªÀ£ÀÄß PÀnÖPÉ ÆqÀ̄ ÉèÉÃPÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ. (F vÀvÀ éªÀ Å ̧ ÁªÀ iÁ£À å«ªÉ ÄUÉ C£À éAiÀ ÄªÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ)

¸ÀªÀ iÁ£À C£À Ä¨s É ÆÃUÀzÀ vÀvÀ  é : F vÀvÀ ézÀAvÉ «ªÉ ÄUɠƽ À̧̄ ÁzÀ ̧ À évÀ ÄÛ £Á±À UÉ ÆAqÁUÀ «ªÉ ÄªÀ iÁrzÀªÀ£À£À À ÖªÀ£À Äß «ªÀ iÁPÀvÀð ¥À ÇtðªÁV ¸À°ȩ̀ À ÄªÀAvÉ ªÀ ÄvÀÄÛ «ªÀ iÁzÁgÀ ¥À ÇtðªÁV ¥ÀqÉAiÀ ÄĪÀJ®è ºÀPÀ ÄÌUÀ¼À£À Äß ºÉ ÆA¢gÀ ÄvÀÛzÉ.

PÀ¤ À  Ö £À À  Ö±ÀªÀ Ä£À vÀvÀ  é : F vÀvÀ ézÀ ¥À  æPÁgÀ «ªÀiÁzÁgÀ£À Ä AiÀ iÁªÁUÀ®Æ «ªÀ Ä ªÀ iÁr¸À ÄªÀ¸À évÀ  Û£À Äß ºÁ¤UÀ½AzÁUÀ ÄªÀ £À À ÖªÀ£À Äß PÀrªÉ Ä ªÀ iÁqÀ ÄªÀAwgÀ̈ ÉÃPÀ Ä.

¤PÀl PÁgÀt vÀvÀ  é : F vÀvÀ ézÀ ¥À  æPÁgÀ «ªÀ iÁzÁgÀ¤UÉ AiÀ iÁªÀ ªÀ ¸À ÄÛUÀ¼À ªÉ Äïɠ£À À ÖzÀ «gÀ ÄzÀ Þ«ªÉ Ä ªÀ iÁqÀ̄ ÁVAiÉ Æà D £À À ÖªÀ£À Äß ªÀ iÁvÀ  æ «ªÀ iÁPÀvÀð£ÀÄ PÀnÖPÉ ÆqÀ̈ ÉÃPÁUÀÄvÀ  ÛzÉ.

«ªÀ iÁ¥Á°¹AiÀ Ä ¥À  æPÁgÀUÀ¼À Ä : (Kinds o f insura nc e po l ic ie s )

• PÁ®«Äw«ªÉ Ä   • fêÀªÀ iÁ£À zÀ wÛ «ªÀ iÁ ¥Á°¹• ºÀt ªÀ ÄgÀ Ä ¥ÁªÀw «ªÉÄ   • ªÀ ÄPÀ Ì¼À ¨s À« À å «ªÉ Ä• ªÁ¶ðPÀ (¤ªÀ ÈwÛ) ªÀ ÄgÀ Ä¥ÁªÀw ¥Á°¹   •    ÉÃgÀ ÄUÀ¼À ªÀ iË®åzs ÁjvÀ «ªÀ iÁ ¥Á°¹

8/17/2019 Class x Kannada Social Science Bstudies01

14/15

265

«ªÀ iÁ ¸ÀA¸É ÜUÀ½AzÁUÀ ÄªÀ C£À ÄPÀ Æ®UÀ¼À Ä• C£ÉÃPÀjUÉ AiÀ ÄÄPÀ  Û CxÀ ªÁ «ªÉÃZÀ£ÉAiÀÄ ¯Á¨s ÀUÀ½PÉ

DUÀ ÄvÀ  ÛzÉ.• d£ÀjUÉ gÀPÀ  ëuÁ ªÀ Ä£É Æès ÁªÀ GAmÁUÀÄvÀ  ÛzÉ.• C£ÉÃPÀjUÉ GzÉ ÆåÃUÁªÀPÁ±À zÉ ÆgÉAiÀ ÄÄvÀ  ÛzÉ.• D¹Û CxÀªÁ ̧ ÀéwÛ£À ¸À ÄgÀPÀ  ëvÉ GAmÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ.• ¸ÁªÀ iÁfPÀ ̧ À ªÀ Ä¸É åUÀ¼À£À Äß ¥ÀjºÀj¸À ÄvÀ  ÛzÉ.• L±À éAiÀ ÄðªÀAvÀjUÀ Æ §qÀªÀjUÀ Æ vÁgÀvÀªÀ Äå EgÀ ÄªÀ Å¢®è.• ¸ÀA±É ÆÃzs À£ÁPÁAiÀ ÄðUÀ½UÉ ̧ ÀºÁAiÀ Ä ªÀ iÁqÀ ÄvÀ  ÛªÉ.• £À À ÖPÉ Ì FqÁUÀĪÀ ÅzÀ£À Äß vÀ¦à¸À ÄvÀ  ÛzÉ.

• DyðPÀ ̈ ɼÀªÀtÂUÉUÉ GvÉ  ÛÃd£À PÉÆqÀ ÄvÀ  ÛzÉ.• gÀPÀ  ëuÉAiÀ Ä ̈ s ÀgÀªÀ̧ É PÉ ÆqÀ ÄvÀ  ÛzÉ.• ªÁå¥ÁgÀ ¥É Ê¥É ÇÃnAiÀ Ä£À Äß GvÉ  ÛÃf¸À ÄvÀÛzÉ.• CAvÀgÀ gÁ¶ÖçÃAiÀ Ä ªÁå¥ÁgÀªÀ£À Äß ¥À  æ É ÇÃvÁ컸À ÄvÀ  ÛzÉ.

«ªÀ iÁ ¥Á°¹AiÀ Ä£À Äß vÉUÉzÀ ÄPɠƼÀ î®Ä C£À Ä¸Àj¸À̈ ÉÃPÁzÀ «zs Á£À

• AiÀ iÁªÀ «ªÀ iÁ¸ÀA¸É Ü¬ÄAzÀ «ªÀ iÁ¥Á°¹ ¥ÀqÉAiÀ Ä¨ÉÃPÉA¢gÀ Ä«gÉ Æà CzÀ£À Äß UÀ Äwð¹.

• ¤ÃªÀÅ vÉUÉzÀÄPÉƼÀî®Ä E ÀÖ¥ ÀqÀĪÀ «ªÉÄAi ÀÄ ªÉZ ÀÑ ªÀÄvÀÄ Û ªÀAwUÉUÀ¼ À£ÀÄß ªÀAiÀ Ä¹ìUÀ£À ÄUÀ ÄtªÁV w½zÀ ÄPɠƽî.

• Cfð £ÀªÀ ÄÆ£ÉAiÀ Ä£À Äß ¥ÀqÉzÀ ÄPɠƽî. EzÀ£À Äß ¥À  æ¥É ÇøÀ̄ ï ¥s ÁgÀA J£À ÄßvÁÛgÉ.

• ¥À  æ¥É ÇøÀ̄ ï ¥s ÁgÀA£À Äß ¥ÀÇtðªÁV ¨s Àwð ªÀ iÁr, F Cfð £ÀªÀ ÄÆ£ÉAiÀ Ä°èªÀ ÄÆ®¨s À ÆvÀ «ªÀ gÀUÀ¼ÁzÀ ªÀ AiÀ Ä¸À Äì, «¼Á¸À, £ÁªÀ Ä ¤zÉðñÀ£À, «ªÉÄAiÀÄ CªÀ¢ü,AiÀ iÁªÀ jÃwAiÀ Ä «ªÉ Ä, GzÉ ÆåÃUÀzÁvÀ£À «ªÀ gÀUÀ¼À Ä, ªÉ ÊAiÀ ÄÄQÛPÀ «ªÀ gÀUÀ¼ÁzÀ vÀ ÆPÀ,JvÀ  ÛgÀ, d£À ä ¢£ÁAPÀ, DzÁAiÀ ÄzÀ «ªÀ gÀ, PÀ ÄlÄA§zÀ ̧ À zÀ̧ À ågÀ «ªÀ gÀ ªÀ ÄÄAvÁzÀ ÄªÉ®è¸ÉÃjgÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

• «ªÀgÀUÀ¼À£É ß®è PÀ gÁgÀ ÄªÁPÁÌV ̈ s ÀwðªÀ iÁr, EzÀPÉ Ì «ªÀ iÁ ̧ ÀA Ȩ́ ÜAiÀ Ä C¢üPÁjUÀ½AzÁUÀ°ÃCxÀªÁ KeÉAljAzÁUÀ°Ã ̧ ÀºÁAiÀÄ ¥ÀqɬÄj.

• «ªÀ iÁ PÀAw£À ºÀ tzÉ ÆA¢UÉ ¥Á°¹AiÀ Ä eÉ ÆvÉAiÀ Ä°è ®UÀ wÛ̧ À̈ ÉÃPÁzÀ ¥À vÀ  æUÀ¼É ÆA¢UÉvÀ®Ä¦¹.

• «ªÀ iÁ ̧ ÀA¸É Ü ¤ªÀ Ää Cfð £ÀªÀ ÄÆ£ÉAiÀ Ä°è ¤ÃªÀ Å PÉ ÆnÖgÀ ÄªÀ «ªÀgÀUÀ¼À£É ß®è ¥À gÁªÀ Ä²ð¹

PÉ®ªÀ Å ¢£ÀUÀ¼À°è ¤ªÀ ÄUÉ «ªÀ iÁ ¨ÁAqÀ£À Äß PÀ¼À Ä»¸À̄ ÁUÀ ÄvÀ  ÛzÉ.• «ªÀ iÁ ¨ÁAqÀ Ä §AzÀ £À AvÀgÀ ¤ªÀ Ää «ªÀ iÁ ¥Á°¹ CAVÃPÁgÀªÁVzÉAiÉ ÄAzÀ Ä

w½zÀ Ä, F ¨ÁAqÀ£À Äß ¸ÀgÀQëvÀªÁVr.

ZÀlĪÀnPÉ :

«ªÀiÁ KeÉAlÄzÁgÀgÀ£ÀÄß ±Á É̄UÉ DºÁé ¤¹ «ªÀ iÁ¥Á°¹UÀ¼À§UÉ Î ºÉaÑ£À ªÀ iÁ»w ¥ÀqɬÄj.

8/17/2019 Class x Kannada Social Science Bstudies01

15/15

266

C s̈ Áå¸ÀUÀ¼À Ä

I. PɼÀV£À ªÁPÀ åUÀ¼À°è SÁ° ©nÖgÀ ÄªÀ ¸À Ü¼ÀUÀ¼À£À Äß s̈ Àwð ªÀ iÁr.

1. £À À Ö ¥ÀjºÁgÀªÀ£À Äß PÉ ÆqÀ®Ä M¥À ÅàªÀªÀ£À£À Äß _________ J£À ÄßvÉ  ÛêÉ.2. £À À Ö ¥ÀjºÁgÀªÀ£À Äß ¥ÀqÉAiÀ ÄĪÀªÀ£À£À Äß _________ J£À ÄßvÉ  ÛêÉ.3. ªÀ Ä£À Ä À å£À fêÀªÀ£À Äß vÀ ÄA©PÉ ÆqÀ ÄªÀ «ªÉ Ä _________ DVzÉ.4. ªÁºÀ£À «ªÉ ÄAiÀ ÄÄ _________ «ªÉ Ä DVgÀ ÄvÀ  ÛzÉ.

II. PɼÀV£À ¥À  æ±É ßUÀ½UÉ UÀ ÄA¥À ÅUÀ¼À°è ZÀað¹ GvÀ  Ûj¹.

1. «ªÉ Ä JAzÀgÉãÀ Ä ?2. «ªÉ ÄAiÀ Ä ¥ÁæªÀ ÄÄRåvÉAiÀ Ä£À Äß «ªÀj¹.3. «ªÀ iÁ¥Á°¹AiÀ ÄÄ ºÉ ÆA¢gÀĪÀ CA±ÀUÀ ¼À£À Äß ¥ÀnÖ ªÀ iÁr.4. fêÀ «ªÉÄAiÀ Ä CªÀ±À åPÀvÉAiÀ Ä£À Äß «±É  èö¹.5. fêÀ «ªÉÄ ªÀ ÄvÀ ÄÛ ¸ÁªÀ iÁ£À å «ªÉÄAiÀ Ä £ÀqÀ Ä«£À ªÀ åvÁå¸ÀUÀ¼À£À Äß ¥ÀnÖ ªÀ iÁr.6. «ªÀ iÁ PÀvÀð£À Ä C£À Ä¸Àj¸À̈ ÉÃPÁzÀ vÀ vÀéUÀ¼ÁªÀ ÅªÀ Å ?7. «ªÀ iÁ ̧ ÀA¸É ÜUÀ½AzÁUÀ ÄªÀ ¥À  æAiÉ ÆÃd£ÀUÀ¼ÁªÀ ÅªÀ Å ?8. «ªÀiÁ ¥Á°¹ ¥ÀqÉAiÀ ÄĪÁUÀ C£À Ä¸Àj¸À̈ ÉÃPÁzÀ «zs Á£ÀUÀ¼ÁªÀ ÅªÀ Å ?

III. ZÀlĪÀnPÉ :

1. ¥Àæ̧ À ÄÛvÀ eÁjAiÀÄ°è gÀ ÄªÀ AiÀ iÁªÀÅzÁzÀgÉ ÆAzÀ Ä «ªÀ iÁ ¸ÀA¸É ÜUÉ ¨s ÉÃn ¤Ãr «ªÉ Ä

¥ÀqÉAiÀ ÄĪÀ PÀ  æªÀ ÄªÀ£À Äß w½¬Äj.2. fêÀ«ªÉ ÄAiÀ Ä°ègÀ ÄªÀ ««zs À ¥Á®¹UÀ ¼À ºȨ́ À gÀ ÄUÀ¼À£À Äß ̧ ÀAUÀ  æ»¹.

IV. AiÉ ÆÃd£É :

1. «ªÀ iÁ KeÉAlgÀ£À Äß ̈ s ÉÃn ªÀ iÁr AiÀ iÁªÀ ÅzÁzÀgÉ ÆAzÀÄ ¥Á°¹UÉ ̧ À A§A¢ü¹zÀAvɪÀ iÁ¹PÀ ¥ÁªÀ w¸À̈ ÉÃPÁzÀ PÀ AvÀ Ä ºÁUÀ Æ CAwªÀ ÄªÁV §gÀ ÄªÀ ªÉ ÆvÀ  ÛzÀ ̄ É PÁÌZÁgÀªÀ£À Äß ¤ªÀð»¹.