แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 1

การดําเนินธุรกิจของสหกรณ ลักษณะธุรกิจของสหกรณ แยกออกเปน 1. สหกรณภาคการเกษตร ไดแก สหกรณการเกษตร สหกรณนิคม สหกรณประมง 2. สหกรณนอกภาคการเกษตร ไดแก สหกรณออมทรัพย สหกรณรานคา สหกรณบริการ สหกรณเครดิตยูเนี่ยน ปจจุบันน้ีมีสหกรณ ดวยกัน 7 ประเภท คือ 1. สหกรณการเกษตร ทําธุรกรรมในดานการเกษตรกรรม รวบรวมผลผลิตของสมาชิก ฯลฯ 2. สหกรณประมง ทําธุรกรรมในดานการประมง การจับสัตวน้ําฯลฯ 3. สหกรณนิคม ทําธุรกรรมในดานการจัดสรรท่ิดินเพ่ือการเกษตรกรรม ฯลฯ 4. สหกรณรานคา ทําธุรกรรมในดานการจัดหาสินคามาจําหนายอุปโภคและบริโภคใหแกสมาชิก 5. สหกรณออมทรัพย ทําธุรกรรมในดานการรับฝากเงิน ใหกูเงิน ฯลฯ แกสมาชิก 6. สหกรณบริการ ทําธุรกรรมในดานบริการตางๆเชน ใหบริการรถยนตโดยสาร ที่อยูอาศัย ฯลฯ 7. สหกรณเครดิตยูเนี่ยน ทําธุรกรรมในดานการเกษตร สงเสริมการออมทรัพย ฯลฯ

แผนภูมิแสดงโครงสรางของสหกรณ

สมาชิก สมาชิก สมาชิก สมาชิก

ที่ประชุมใหญ

คณะกรรมการดําเนินการ

ผูจัดการ

ธุรการ การเงิน บัญชี อ่ืนๆ

ผูตรวจสอบกิจการ แตงต้ังจากที่ประชุมใหญ

1/ แนวทางการวิเคราะหงบทดลองเพื่อการบริหารจัดการสหกรณ โดย นางสมพร พุฒวันเพ็ญ

1/

แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 2

การบัญชี (ACCOUNTANCY)

การบัญชี ของสหกรณ เปนการเก็บรวบรวม บันทึก จําแนก และทําสรุปขอมูลอันเกี่ยวกับเหตุการณทางการดําเนินธุรกิจในรูปตัวเงิน ขั้นสุดทายของการบัญชีก็คือ การใหขอมูลทางการเงินซึ่งเปนประโยชนแกบุคคลหลายฝายที่สนใจในธุรกิจของสหกรณ ในการดําเนินงานของสหกรณมีเหตุการณทางการเงินท่ีเกิดขึ้น ไมวาจะเปนการรับหรือการจายเงิน ซึ่งจําเปนตองมีการบันทึกบัญชี และสรุปขอมูลทางบัญชีท่ีเกดิขึ้นอยูในรูปของ “งบทดลอง” เปนลําดับแรก ซึ่งโดยปกติสหกรณจะตองจัดทํางบทดลองเปนประจําทุก ๆ เดือน เพ่ือเสนอคณะกรรมการดําเนินการไดทราบถึงขอมูลรายงานทางการเงินท่ีเกิดขึ้นจริง จากการดําเนินงานในรอบระยะเวลาหนึ่งซึ่งปกติจะกําหนดเปนระยะเวลาหนึ่งป จะตองนําขอมูลทางบัญชีท่ีเกิดขึ้นในรอบระยะเวลาท่ีกําหนดดังกลาว จาก งบทดลองทั้งป ซึ่งผานการปรับปรุงและปดบัญชีเรียบรอยแลวมาสรุป โดยการจัดหมวดหมูใหอยูในรูปของรายงานทางบัญชีท่ีเรียกวา “งบการเงิน” เพ่ือเสนอตอบุคคลผูสนใจหรือผูเกี่ยวของที่จะใชขอมูลทางการตัดสินใจตามวัตถุประสงคของแตละบุคคล

ลักษณะของบัญช ี แยกเปน 2 ลักษณะ คือ 1. บัญชีการเงิน และ 2. บัญชีบริหาร โดยท้ังสองจะแตกตางกันท่ีการนําไปใช บัญชีการเงินจะใชเพ่ือเสนอผูบริหารและบุคคลภายนอก โดยจะถูกจัดทําขึ้นตามหลักการบัญชี แต บัญชีผูบริหารจะเปนการรวบรวมขอมูลเพ่ือใชวิเคราะหวางแผน และใชในการตัดสินใจสําหรับการบริหารกิจการ

หลักเกณฑการจัดทําบัญช ี การบัญชีที่ใชนั้นตองอยูในมาตราฐานสากลท่ียอมรับท่ัวไปหรือ (GAAP) และเปนไปตามกฎหมาย ในไทยนั้นจะใชมาตราฐาน IAS (หรือIFARS) โดยจะยึดหลักพ้ืนฐานท่ีวา

- การดํารงอยู กิจการดําเนินงานอยางตอเนื่อง - เกณฑคงคาง เปนรายรับรายไดและคาใชจายโดยไมคํานึงถึงเงินสด - จัดทําโดยถูกตองตามควรและทันเวลา

กระบวนการจัดทําบัญช ีเกิดรายการคา -> เก็บรวบรวมหลักฐาน -> บันทึกในสมุดรายวันขั้นตน -> บันทึกในสมุดแยกประเภท มาตรฐานการบัญช ี<-> งบการเงิน <- บันทึกในสมุดแยกประเภท

2/ http://www.wbac.ac.th/web/com/master/com_acc/unit6.html

2/

แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 3

ขั้นตอนการบันทึกบัญช ี

1. นํารายการท่ีเกิดขึ้นมาวิเคราะหวามีผลกระทบตอ สินทรัพย หนี้สิน ทุน รายได และคาใชจายอยางไร

2. นําไปบันทึกในสมุดลงรายการขั้นตน (สมุดรายวัน) 3. ผานรายการที่บันทึกไวในขั้นที ่2 ไปยังบัญชีแยกประเภทที่เกี่ยวของ

ประเภทของสมุดรายวัน สมุดรายวันท่ัวไป (General Journal) หมายถึง สมุดบันทึกรายการขั้นตนของ

รายการคาท่ีเกิดขึ้น โดยลงรายการทางดานเดบิต (Dr.) และเครดิต (Cr.) ซึ่งท้ังสองดานตองมีจํานวนเงินท่ีเทากัน พรอมท้ังเขียนคําอธิบายรายการโดยยอใหชัดเจน สมุดรายวัน จะแสดงรายการที่เกิดขึ้นตามลําดับวันท่ีกอนหลังของการเกิดรายการคา

เอกสารประกอบการลงบัญชี

รายงานตางๆ

สมุดขั้นตน

รายงานทางการเงิน

สมุดขั้นปลาย

งบทดลอง

งบการเงิน

แผนผังวงจรบัญชีแผนผังวงจรบัญชี

แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 4

สมุดรายวันเฉพาะ (Special Journal) คือ สมุดท่ีใชสําหรับบันทึก รายการคาท่ีเกิดขึ้นประจํา เพ่ือเปนการลดภาระในการบันทึกบัญชีใน สมุดรายวันท่ัวไป ซึ่งประกอบดวย

• สมุดรายวันซื้อ (Purchases Journal) • สมุดรายวันขาย (Sales Journal) • สมุดเงินสด (Cash Journal)

ยอดคงเหลือ หรือ ยอดดุล (Balance) - เปนผลตางระหวางยอดรวมเดบิตและยอดรวมเครดิตของบัญชีใดบัญชีหนึ่ง หรือยอดรวมของบัญชีท่ีมียอดเดบิตหรือเครดิตเพียงอยางเดียว - เปนยอดรวมจํานวนเทากันทั้งดานเดบิตและเครดิตของบัญชีแยกประเภทแตละบัญชี - เปนยอดท่ีเทากันระหวางยอดรวมของบัญชีแยกประเภทยอย (subsidiary ledger) กับบัญชีคุมยอดในบัญชีแยกประเภทท่ัวไป (general ledger) - เปนยอดรวมจํานวนเทากนัระหวางผลรวมยอดดุลเดบิต และผลรวมยอดดุลเครดิตของบัญชีตาง ๆ ในสมุดแยกประเภทท่ัวไป - เปนดานท่ีแสดงยอดคงเหลือของบัญชีนั้น วามียอดตามท่ีปรากฏ เชน เงินสด มียอดดุล Dr.

• ถาหากบัญชีในแตละหมวดมีการเพ่ิมข้ึน จะเพ่ิมขึ้นทางดานยอดดุล ของแตละบัญช ี• ถาหากบัญชีในแตละหมวดมีการลดลง จะลดลงทางดานตรงกันขาม กับยอดดุลของบัญชีนั้น ๆ

Ü Û คาใชจาย

Û Ü รายได

Û Ü สวนของเจาของ

Û Ü หนี้สิน

Ü Û สินทรัพย

Cr. Dr. หมวดบัญช ี

แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 5

งบทดลอง (Trial Balance)

งบทดลอง เปนงบท่ีทําขึ้นเพ่ือพิสูจนความถูกตองของการบันทึกบัญชีตามหลักบัญชีคู งบทดลองประกอบดวยรายชื่อบัญชีแยกประเภทท้ังหมด พรอมท้ังยอดคงเหลือของบัญชีเหลานั้น โดยแยกเปนเดบิตและเครดิต ซึ่งถาหากกิจการบันทึกบัญชีถูกตองตามหลัดบัญชีคู ยอดรวมชองจํานวนเงินของงบทดลองดานเดบิตและเครดิตตองเทากัน งบทดลองจะทําขึ้นเมื่อใดก็ได ท่ีตองการพิสูจนความถูกตองของขบวนการบันทึกบัญชีตามหลักบัญชีคู ปกติมกัจัดทําตอนทุกสิ้นงวดบัญชี หรือหากมีรายการมาก ๆ อาจทําทุกวันสิ้นเดือนก็ได การจัดทํางบทดลอง

1. เขียนชื่อกิจการท่ีจัดทํางบทดลองอยูกลางกระดาษ 2. เขียนคําวา “งบทดลอง” เพื่อจะบอกวาสิ่งที่จะทําตอไปนี้คืองบทดลอง 3. เขียนวันท่ีท่ีจัดทํางบทดลอง 4. เขียนเลขท่ีบัญชีและชื่อบัญชีของบัญชีตาง ๆ จากสมุดบัญชีแยกประเภททั่วไป โดยการ

เรียงตามเลขท่ีบัญชีจากนอยไปหามาก 5. นํายอดคงเหลือของบัญชีตาง ๆ ในสมุดบัญชีแยกประเภทท่ัวไปมาใสในชองจํานวนเงิน

คือชองเดบิตและชองเครดิต โดยหากบัญชีใดมียอดคงเหลือทางดานเดบิตก็ใหนํายอดคงเหลือนั้นใสในชองเดบิต แตหากบัญชีใดมียอดคงเหลือทางดานเครดิตก็ใหนํายอดคงเหลือนั้นใสในชองเครดิต โดยจะตองคํานึงถึงธรรมชาติของบัญชีดวย นั่นก็คือ

บัญชีหมวดสินทรัพย ยอดคงเหลือจะอยูทางดาน เดบิต บัญชีหมวดหนี้สิน ยอดคงเหลือจะอยูทางดาน เครดิต บัญชีหมวดสวนของเจาของ

- บัญชีทุน ยอดคงเหลือจะอยูทางดาน เครดิต - บัญชีถอนใชสวนตัว ยอดคงเหลือจะอยูทางดาน เดบิต

บัญชีหมวดรายได ยอดคงเหลือจะอยูทางดาน เครดิต บัญชีหมวดคาใชจาย ยอดคงเหลือจะอยูทางดาน เดบิต

6. รวมจํานวนเงินในชองเดบิตและชองเครดิต หากยอดรวมของ 2 ชองนี้เทากัน เราเรียกวางบทดลองลงตัว แสดงวาการบันทึกบัญชีไดบันทึกอยางถูกตองตามหลักการบัญชีคู แตถาหากยอดรวมของ 2 ชองนี้ไมเทากัน เราเรียกวางบทดลองไมลงตัว แสดงวาการบันทึกบัญชีไมถูกตองตาม

3/

3/ http://elearning.spu.ac.th/allcontent/act111/chapter03-6.htm

แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 6

หลักการบัญชีคู ใหหาขอผิดพลาดและทําการแกไข ซึ่งจะไดอธิบายในหัวขอตอไป แตในตอนนี้จะขอแสดงตัวอยางการจัดทํางบทดลองใหเห็นเสียกอน การหายอดคงเหลือในบัญชีแยกประเภท การจัดทํางบทดลองกอนอื่นๆ จะตองหายอดดุล ในบัญชีแยกประเภทตางๆ ของสหกรณและหายอดดุลของแตละบัญชีไปแสดงในรูปแบบของงบทดลอง ยอดคงเหลือบัญชี (Account Balance) คือผลตางระหวางยอดรวมทางดานเดบิตและยอดรวมทางดานเครดิตในบัญชีแยกประเภทของแตละบัญช ีสามารถคํานวณหาไดดังนี้ 1. รวมเงินทางดานเดบิตในบัญชีแยกประเภท แลวเขียนดวยดินสอชองเดบิตบรรทัดสุดทาย โดยเขียนยอดรวมบรรทัดตอมา 2. รวมเงินทางดานเครดิตในบัญชีแยกประเภท แลวเขียนดวยดินสอชองเครดิตบรรทัดสุดทาย โดยเขียนยอดรวมบรรทัดตอมา 3. หาผลตางระหวางยอดรวมจํานวนเงินท่ีเดบิตและเครดิต ดังนี ้ 3.1 กรณีท่ียอดรวมเดบิตมากกวายอดรวมเครดิต ผลตางเรียกวา "ยอดคงเหลือเดบิตหรือดุลเดบิต"(Debit Balance)ใหเขียนตัวเลขท่ีชองรายการท่ีเดบิตในบรรทัดตอมา 3.2 กรณีท่ียอดรวมเครดิตมากกวายอดรวมเดบิต ผลตางเรียกวา "ยอดคงเหลือเครดิตหรือดุลเครดิต"(Debit Balance)ใหเขียนตัวเลขท่ีชองรายการที่เดบิตในบรรทัดตอมา 3.3 กรณีท่ียอดรวมเครดิตเทากับยอดรวมเดบิต ผลตางนี้เรียกวา "ไมมียอดคงเหลือ"ไมตองนําไปลงในงบทดลอง 3.4 กรณีบัญชีใดบัญชีหนึ่งมียอดคงเหลือดานเดียวใหถือยอดรวมนั้นเปนยอดคงเหลือ ถาอยูดานเดบิตใหถือวาเปนยอดคงเหลือเดบิต ถาอยูดานเครดิต ถือวาเปนยอดคงเหลือเครดิต 3.5 กรณีท่ีบัญชีใดบัญชีหนึ่ง มีรายการบันทึกเพียงรายการเดียว ไมตองรวมใหถือวารายการนั้นเปนยอดคงเหลือ วิธีการจัดทํางบทดลอง

รวบรวมยอดคงเหลือของแตละบัญชี จากบัญชีแยกประเภททั้งหมด

จัดยอดคงเหลือตามหมวดบัญช ีแบงยอดคงเหลือเปน 2 กลุม

(เดบิต , เครดิต)

ยอดรวมเดบิต

ยอดรวมเครดิต

แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 7

รูปแบบของงบทดลอง รูปแบบงบทดลองแบบ 2 ชอง สหกรณ................................จํากัด (1)

งบทดลอง (2)

วันที.่.........เดือน........................พ.ศ. ............. (3) ลําดับท่ี (4)

ชื่อบัญช ี

(5)

หนาบัญช ี

(6)

ยอดคงเหลือ เดบิต

(7)

ยอดคงเหลือ เครดิต

(8)

ตัวอยาง (งบทดลองแบบ 2 ชอง) สหกรณการเกษตรรุงเรือง จํากัด (1)

งบทดลอง (2)

วันที่ 31 ธันวาคม 2551 (3) ลําดับท่ี (4)

ชื่อบัญช ี

(5)

หนาบัญช ี

(6)

ยอดคงเหลือ เดบิต

(7)

ยอดคงเหลือ เครดิต

(8) 1 2 3 4 5

เงินสด ลูกหนี้เงินกู เครื่องใชสํานักงาน เจาหนี้เงินกู ทุนเรือนหุน

1,500 9,600

26,000

7,100 30,000

37,100 37,100

งบทดลองประกอบไปดวย (1) ชื่อกิจการ................................. (2) คําวา “งบทดลอง” (3) วันที่ เดือน ป ท่ีทํางบทดลอง (4) ลําดับรายการ

4/

4/ การวิเคราะหงบการเงินของสหกรณการเกษตร

แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 8

(5) ชื่อบัญชีแยกประเภท (6) หนาบัญชีแยกประเภท (7) จํานวนเงินยอดคงเหลือดานเดบิต (8) จํานวนเงินยอดคงเหลือดานเครดิต

รูปแบบงบทดลองแบบ 6 ชอง

สหกรณ......................จํากัด งบทดลอง

ประจําเดือน..........................พ.ศ..............

ที่ ชื่อบัญช ี หนาบัญช ี

ยอดยกมาตนเดือน

รายการระหวางเดือน

ยอดคงเหลือสิ้นเดือน

เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต

ตัวอยาง (งบทดลองแบบ 6 ชอง)

สหกรณการเกษตรรุงเรือง จํากัด งบทดลอง

วันที่ 31 ธนัวาคม 2551

ที่ ชื่อบัญช ีหนาบัญช ี

ยอดยกมาตนเดือน

รายการระหวางเดือน

ยอดคงเหลือสิ้นเดือน

เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต 1 2 3 4 5 6 7

เงินสด ลูกหนี้เงินกู เครื่องใชสํานักงาน เจาหนี้เงินกู ทุนเรือนหุน รายได คาใชจาย

1,500 9,600

26,000

7,100 30,000

7,500

3,000

1,000

4,000 2,000

5,000 500

5,000 7,600

26,000

1,000

4,100 35,000

500

37,100 37,100 11,500 11,500 39,600 39,600

แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 9

รูปแบบงบทดลองแบบ 8 ชอง

สหกรณ......................จํากัด งบทดลอง

ประจําเดอืน..........................พ.ศ..............

ท่ี ชื่อบัญช ี หนาบัญช ี

ยอดยกมาตนป รายการสะสมตนปถึงสิ้นเดือนกอน

รายการระหวางเดือน

ยอดคงเหลือสิ้นเดือนยกไป

เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต

ตัวอยาง (งบทดลองแบบ 8 ชอง)

สหกรณการเกษตรรุงเรือง จํากัด งบทดลอง

วันที่ 31 มกราคม 2552

ที่ ชื่อบัญช ี หนาบัญช ี

ยอดยกมาตนป รายการสะสมตนปถึงสิ้นเดือนกอน

รายการระหวางเดือน

ยอดคงเหลือสิ้นเดือนยกไป

เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต 1 2 3 4 5 6 7

เงินสด ลูกหนี้เงินกู เครื่องใช สนง. เจาหนี้เงินกู ทุนเรือนหุน รายได คาใชจาย

1,500 9,600

26,000

7,100 30,000

7,500

3,000

1,000

4,000 2,000

5,000 500

2,500

1,000 3,000

500

4,500 2,000

500

3,000 5,600

27,000

1,500

1,100 35,000 1,000

37,100 37,100 11,500 11,500 7,000 7,000 37,100 37,100

การจัดทํางบทดลองจะเรียงรายการ โดยเริ่มจากบัญชีแยกประเภทสินทรัพย หนี้สิน ทุน รายได และคาใชจายท่ีมียอดคงเหลือ บัญชีแยกประเภทดังกลาวเม่ือนํามาใสในงบทดลอง เม่ือรวมยอดทางดานเดบิตและดานเครดิตจะเทากัน

แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 10

หมวดบัญชีท่ีแสดงในงบทดลองมี 5 หมวด 1. สินทรัพย 2. หนี้สิน 3. ทุน 4. รายได 5. คาใชจาย

ความหมายของสินทรัพย (ASSET) สิ่งท่ีมีตัวตน หรือไมมีตัวตน ท่ีมีมูลคาเปนตัวเงินซึ่งสหกรณเปนเจาของ อันแสดงถึงกรรมสิทธิ์ในสังหาริมทรัพย อสังหาริมทรัพย สิทธิเรียกรอง มูลคาท่ีไดมา รายจายท่ีกอใหเกิดสิทธิ และรายจายท่ีไดจายไวลวงหนา - สินทรัพยหมุนเวียน (Current Asset) เปนสินทรัพยท่ีใหประโยชนภายใน 1 ป เชน เงินสดและรายการเทียบเทาเงินสด, ลูกหนี้การคาและต๋ัวเงินรับ, เงินลงทุนระยะสั้น (เงินฝากประจําเปนหมวดนี้เพราะตองการดอกเบ้ีย), เงินใหกูยืมระยะสั้น, สินคาคงเหลือ, คาใชจายลวงหนา - สินทรัพยไมหมุนเวียน (Non Current Asset) เปนสินทรัพยอื่นใดที่ไมเปนสินทรัพยหมุนเวียน เชน เงินลงทุนระยะยาวและเงินลงทุนกิจการในเครือ, เงินใหกูยืมระยะยาว, ท่ีดิน อาคารและอุปกรณ, สินทรัพยอื่น ไดแก สินทรัพยท่ีม่ีตัวตน เชน ลิขสิทธิ์ ตราสินคา

ตัวอยางบัญชีในหมวดสินทรัพย 1. บัญชีเงินสด 2. บัญชีเงินฝากธนาคาร 3. บัญชีลูกหนี้การคา 4. บัญชีลูกหนี้เงินกูระยะสั้น 5. บัญชีลูกหนี้เงินกูระยะปานกลาง 6. บัญชีดอกเบ้ียเงินใหกูคางรับ 7. บัญชีสินคาคงเหลือ 8. บัญชีเครื่องเขียนแบบพิมพ 9. ฯลฯ

แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 11

สหกรณ............................จํากัด งบทดลอง

สําหรับเดือน..........................................

ลําดับที ่

ชื่อบัญชี

หนาบัญช ี

ยอดยกมาตนเดือน

รายการระหวางเดือน ยอดคงเหลือ สิ้นเดือน

เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต 1 เงินสด 1,000 12,000 8,000 5,000 2 เงินฝากธนาคาร 12,000 12,000 3

ลูกหนี้การคา

ความหมายของหนี้สิน (LIABILITIES) พันธะผูกพันของสหกรณอันเกิดจากรายการคาการกูยืม หรือจากการอื่น ซึ่งจะตองชําระคืนในภายหนาดวยสินทรัพย หรือบริการ ♦ หนี้สินหมุนเวียน (Current Liabilities) เปนภาระท่ีตองชําระใน 1 ป ไดแก

o เงินเบิกเกินบัญชี ธนาคาร o เจาหนี้การคา คาใชจายคางจาย o หนี้ท่ีครบกําหนดชําระในปตอไป

♦ หนี้สินไมหมุนเวียน (Non Current Liabilities) เปนภาระผูกพันท่ีกิจการตองชําระเกิน 1 ป เชน o หุนกู เงินกูระยะยาว o หนี้สินอื่น เชน หนี้สินกะประมาณจากการประกันสินคา

ตัวอยางบัญชีในหมวดหนี้สิน l บัญชีเงินเบิกเกินบัญชีธนาคาร l บัญชีเงินกูยืมระยะสั้น l บัญชีเจาหนี้การคา l บัญชีเงินรับฝาก l บัญชีสํารองบําเหน็จเจาหนาที่

ฯลฯ

การแสดงรายการในงบทดลองแบบ 6 ชอง ของบัญชีหมวดสินทรัพย

แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 12

สหกรณ............................จํากัด งบทดลอง

สําหรับเดือน..........................................

ลําดับที ่

ชื่อบัญชี

หนาบัญช ี

ยอดยกมาตนเดือน

รายการระหวางเดือน ยอดคงเหลือ สิ้นเดือน

เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต 1 เจาหนี้เงินกู ธกส. 100,000 100,000 2 เจาหนี้การคา 50,000 50,000

ความหมายของทุนสวนของเจาของ (Owner’s Equity) สวนของสมาชิกผูลงทุนถือหุนในสหกรณ รวมทั้งสวนที่ไดมีการจัดสรร ไวเปนทุนสํารองและทุนสะสมตามขอบังคับ ระเบียบ และอื่นๆ ของสหกรณ ตัวอยางบัญชีในหมวดทุน

4ทุนเรือนหุน4ทุนสํารอง 4 ทุนสาธารณประโยชน 4บัญชีกําไรสุทธิประจําป ฯลฯ

สหกรณ............................จํากัด งบทดลอง

สําหรับเดือน..........................................

ลําดับที ่

ชื่อบัญชี

หนาบัญช ี

ยอดยกมาตนเดือน

รายการระหวางเดือน ยอดคงเหลือ สิ้นเดือน

เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต 1 ทุนเรือนหุน 5,000 1,000 6,000 2 ทุนสํารอง 10,000 10,000 3

ทุนสาธารณะประโยชน

การแสดงรายการในงบทดลองแบบ 6 ชอง ของบัญชีหมวดหนี้สิน

การแสดงรายการในงบทดลองแบบ 6 ชอง ของบัญชีหมวดทุน

แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 13

ความหมายของรายได(Revenue) ผลตอบแทนท่ีสหกรณไดรับจากการดําเนินธุรกิจตางๆ รวมทั้งรายไดอื่นๆ ท่ีไมใชรายไดโดยตรงจากการดําเนินธุรกิจ ตัวอยางบัญชีในหมวดรายได

♦ ดอกเบ้ียรับจากเงินใหกู ♦ รายไดคาปรับลูกหนี้ผิดสัญญา ♦ ขายสินคา ♦ รายไดคาเชา

ฯลฯ

สหกรณ............................จํากัด งบทดลอง

สําหรับเดือน..........................................

ลําดับที ่

ชื่อบัญช ี

หนาบัญช ี

ยอดยกมาตนเดือน

รายการระหวางเดือน ยอดคงเหลือ สิ้นเดือน

เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต 1 ดอกเบี้ยรับจากเงินใหกู 235,000 564,000 799,000 2 ขายสินคา 187,542 294,000 481,542 3

คาธรรมเนียมแรกเขา ฯลฯ

5,000 2,500 7,500

ความหมายของคาใชจาย ตนทุนของสินคาหรือบริการและคาใชจายจากการดําเนินงานท่ีสหกรณไดใชไปเพ่ือกิจการของสหกรณ - คาใชจาย (Expenses) คือ คาใชจายท่ีเกิดจากการดําเนินกิจกรรมตามปกติของกิจการ และรายการขาดทุน แสดงถึงการลดลงของประโยชนเชิงเศรษฐกิจของกิจการ

การแสดงรายการในงบทดลองแบบ 6 ชอง ของบัญชีหมวดรายได

แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 14

ตัวอยางบัญชีในหมวดคาใชจาย • ดอกเบ้ียจายเงินกู • บัญชีคาเสื่อมราคาทรัพยสิน • ซื้อสินคา • คาใชจายในการซื้อสินคา

ฯลฯ

สหกรณ............................จํากัด งบทดลอง

สําหรับเดือน..........................................

ลําดับที ่

ชื่อบัญชี

หนาบัญช ี

ยอดยกมาตนเดือน

รายการระหวางเดือน ยอดคงเหลือ สิ้นเดือน

เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต เดบิต เครดิต 1 ดอกเบี้ยจายเงินกู 15,000 15,000 2 ซื้อสินคา 15,000 20,000 35,000 3

คาเบี้ยประชุม ฯลฯ

2,500

2,500

5,000

สมการบัญชี

. สินทรัพย = หนี้สิน + ทุน(สวนของเจาของ)

. รายได – คาใชจาย = กําไร

. สินทรัพย = หนี้สิน + สวนของเจาของ + กําไร ความสําคัญของงบทดลอง

2. พิสูจนการบันทึกบัญชีถูกตองตามหลักบัญชีคู 3. ตรวจสอบการบันทึกบัญชีขอผิดพลาด หรือรายการผิดปกติ 4. ชวยเตรียมการจัดทํางบการเงิน 5. ใชเปนขอมูลในการวางแผน ติดตาม ประเมินผลและแกไขปรับปรุงงาน

การแสดงรายการในงบทดลองแบบ 6 ชอง ของบัญชีหมวดคาใชจาย

แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 15

การหาขอผิดพลาดกรณีงบทดลองไมลงตัว ในการจัดทํางบทดลองหากยอดรวมของจํานวนเงินทางดานเดบิตไมเทากับจํานวนเงินรวมทางดานเครดิต หรือท่ีเรียกวางบทดลองไมลงตัว แสดงวามีความผิดพลาดเกิดขึ้นในการจัดทํางบทดลองหรือมีความผิดพลาดเกิดขึ้นในการบันทึกบัญชี เราจึงควรหาสาเหตุท่ีทําใหงบทดลองไมลงตัวโดย

1. รวมจํานวนเงินในชองเดบิตและชองเครดิตอีกครั้งหนึ่ง 2. หากรวมจํานวนเงินทั้งสองชองแลวยังไมเทากัน ใหหาผลตางของจํานวนเงิน

รวมของท้ังสองชอง หากผลตางนั้นหารดวย 9 ลงตัว ความผิดพลาดนั้นอาจเกิดจากการเขียนตัวเลขกลับกัน เชน 12 กับ 21 เปนตน

3. หากยังไมพบขอผิดพลาด ใหตรวจสอบยอดคงเหลือของบัญชีตาง ๆ ในสมุดบัญชีแยกประเภทท่ัวไปวาไดนํายอดคงเหลือนั้นมาใสในชองเดบิตและชองเครดิตถูกตองหรือไม

4. หากยังไมพบขอผิดพลาดอีก ใหคํานวณหายอดคงเหลือของบัญชีตาง ๆ ในสมุดบัญชีแยกประเภทใหม โดยเฉพาะบัญชีท่ีมีจํานวนเงินและรายการเปนจํานวนมาก เชน บัญชีเงินสด บัญชีเงินฝากธนาคาร เปนตน

5. หากยังไมพบขอผิดพลาด ใหไปทําการตรวจสอบการบันทึกบัญชีต้ังแตในสมุดรายวันท่ัวไปวาบันทึกถูกตองตามหลักการบัญชีคูหรือไม และไดผานรายการไปยังสมุดบัญชีแยกประเภทท่ัวไปไดถูกตองหรือไม การแกไขเม่ืองบทดลองไมลงตัว หลังจากท่ีจัดทํางบทดลองแลว ถางบทดลองไมลงตัว คือยอดรวมชองเดบิตและเครดิตไมเทากัน ตองดําเนินการแกไขและคนหาจุดท่ีผิดพลาด ซึ่งสาเหตุท่ีทําใหงบทดลองไมลงตัวมีหลายสาเหตุ เชน - รวมยอดคงเหลือในบัญชีแยกประเภทผิด ใสจํานวนเงินผิด ใสจํานวนเงินผิดชอง นํายอดคงเหนือจากบัญชีแยกประเภทมาใสในงบทดลองไมครบถวน ผานรายการจากสมุดรายวันท่ัวไป ไปบัญชีแยกประเภทไมครบถวน ผานรายการจากสมุดรายวันท่ัวไปไปบัญชีแยกประเภทโดยใสจํานวนเงินไมเทากัน จํานวนเงินท่ีบันทึกในรายวันท่ัวไปดานเดบิตและเครดิตไมเทากัน เปนตน การท่ีงบทดลองไมลงตัวนั้นอาจจะมีขอผิดพลาดเพียงประการเดียวหรือหลายประการประกอบกันก็ได ซึ่งขอผิดพลาดตางๆอาจจะเกิดขึ้นในขั้นตอน การบันทึกบัญชีในสมุดรายวันท่ัวไปหรือสมุดแยกประเภทก็ได การท่ีจะคนหาขอผิดพลาดใหพบอยางรวดเร็ว อาจจะทําตามข้ันตอนดังตอไปนี ้ ตรวจสอบการรวมตัวเลขท้ังชองเดบิต และชองเครดิตของงทดลองโดยการลองบวกยอนทิศทางกับท่ีเคยบวกในครั้งแรกถาหาก รวมตัวเลขใหมอีกครั้ง แลวยังไมพบขอผิดพลาด คืองบทดลองยังไมลงตัว ขอใหสังเกต ดังนี้

5/

5/ http://nonglak001.blogspot.com/

แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 16

1. ตัวเลขท่ีแตกตางกันระหวางชองเดบิตและเครดิต วาหารดวย 9 ลงตัวหรือไม ถาผลตางเปนตัวเลขท่ีหารดวย 9 ลงตัวความผิดพลาดอาจจะเนื่องจากการลอกตัวเลขจากบัญชีแยกประเภทไปยังงบทดลอง สลับท่ีกันระหวาง หลักหนวยและหลักสิบ เชน ตัวเลข 2175 แตลอกผิดเปน 2157 ผลตาง 18 เปนตัวเลขท่ี 9 หารไดลงตัว ดังนั้น ใหเราตรวจสอบ ในลักษณะนี้เสียกอนวาใชหรือไม

2. หรือถาผลตางเปนตัวเลขท่ี 9 หารไดลงตัวความผิดพลาดอาจเนื่องมาจากการวางหลักทศนิยมในงบทดลอง ไมตรงกับในบัญชีแยกประเภท เชน ในบัญชีแยกประเภทมียอดคงเหลือ 2,175 แตเราลอกมาใสในงบทดลองดวยจํานวน 21.75 เชนนี้ผลตาง 2,153.25 หารดวย 9 ลงตัวเชนกัน เพราะฉะนั้น จึงสรุปไดวา ถาผลตางระหวางชองรวมเดบิตและเครดิตในงบทดลองเปนจํานวนท่ีหารดวย 9 แลวลงตัว ความผิดพลาดอาจเปนไดใน 2 ลักษณะ คือ - ลอกตัวเลขจากบัญชีแยกประเภทมางบทดลองสลับตําแหนงกัน เชน 45 เปน 54 - ลอกตัวเลขจากบัญชีแยกประเภทมางบทดลอง โดยวางหลักทศนิยมไมตรงกัน เชน 450 เปน 4.50 3. เทคนิคอีกอันหนึ่งท่ีจะทําใหหาขอผิดพลาดไดรวดเร็วนอกจากวิธีท่ีกลาวมาแลว คือ ถาตัวเลขที่แตกตางกันหารดวย 9 ไมลงตัวความผิดพลาด อาจจะไมใชในลักษณะท่ีกลาวมาแลว แตอาจเปนเพราะลอกยอดคงเหลือดานเดบิตมาไวดานเครดิตในงบทดลอง หรือลอกยอดคงเหลือ ดานเครดิตมา ไวดานเดบิตในงบทดลอง ความผิดพลาดในลักษณะนี้ เราจะสังเกตไดโดย พยายามดูรายการตาง ในงบทดลองวามีรายการ ใดท่ีตัวเลขเปน ครึ่งหนึ่งของตัวเลขผลตางหรือไม รายการนั้นเราอาจลอกยอดคงเหลือสลับขางกันก็ได เชน เครื่องใชสํานักงานมียอดคงเหลือดานเดบิต 420 บาท เราลอกไปใสไวในงบทดลองดานเครดิต 420 บาท เชนนี้ผลตางในงบทดลองจะเปน 840 ใหเราเอา 2 หาร ตัวเลขผลตางคือ 840 จะได 420 แลวนําตัวเลข 420 ไปตรวจสอบกับรายการตางๆ ในงบทดลองวามีรายการใดมียอดคงเหลือ 420 บาท บาง แลวดูวามีการลอกตัวเลขนี้ออก มาใสในงบทดลองในลักษณะสลับขางหรือไม 4. นอกจากใชเทคนิคเอา 2 หารผลแตกตางแลว อาจจะตรวจสอบโดยตรวจรายการคามีรายการใดที่ตัวเลขเทากับผลแตกตางบางเพราะความผิดพลาด ในลักษณะนี้อาจจะเปนวามีบางรายการคา เราเดบิตไปบัญชีแยกประเภทหนึ่งแลว แตลืมเครดิตอีกบัญชีหนึ่ง หรือตรงกันขาม ตัวอยางเชน ถาผลตางเปน 840 บาท และลืมเครดิตบัญชีเงินสด 840 บาท เชนนี้ก็จะทําใหเกิดผลแตกตางงบทดลองไมลงตัว มียอดรวมดวยเดบิตมากกวาดานเครดิต อยู 840 บาท เปนตน 5. ตรวจสอบตัวเลขคงเหลือในบัญชีแยกประเภทตางๆกับท่ีลอกมาใสในงบทดลองวาถูกดานและจํานวนถูกตองแลวคํานวณยอดคงเหลือในแตละบัญชีแยกประเภทเสียใหม ติดตามดูการ

แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 17

ผานรายการจากสมุดรายวันท่ัวไป ไปยังบัญชีแยกประเภท โดยพยายามดูท้ังในแงของจํานวนเงิน และการเดบิต เครดิต วาถูกตองเหมือนกันหรือไม 6. ถายังไมพบขอผิดพลาดขั้นสุดทายคือตรวจการวิเคราะหรายการคาในสมุดรายวันท่ัวไป วาไดวิเคราะหโดยถูกตองตามหลักบัญชีคูหรือไม คือแตละรายการคาไดบันทึกตัวเลขดานเดบิตเทากับดานเครดิตหรอืไม อยางไรก็ตาม การท่ีงบทดลองลงตัว มิไดแปลวาการบันทึกบัญชีถูกตองเสมอไปเชนการบันทึกรายการดวยจํานวนเงิน ที่เทากันท้ังดานเดบิต และเครดิตแตกําหนดชื่อบัญชีผิด การบันทึกรายการโดยใสจํานวนเงินผิดท้ังดานเดบิตและเครดิต การลืมบันทึกบัญช ีเหลานี้ก็อาจทําใหงบทดลอง ลงตัวไดเชนกัน

ประโยชนและขอจํากัดของการจัดทํางบทดลอง การจัดทํางบทดลองมีประโยชนดังนี้

1. เปนเคร่ืองมือในการตรวจสอบความถูกตองของการบันทึกบัญชีวาถูกตองตามหลักการบัญชีคูหรือไม ซึ่งหากพบวาไมถูกตองจะไดทําการแกไขขอผิดพลาดไดอยางทันทวงที

2. ขอมูลในงบทดลองจะถูกใชเปนขอมูลในการจัดทํางบการเงิน ซึ่งไดแกงบกําไรขาดทุน และงบดุล เพ่ือแสดงใหเห็นถึงผลการดําเนินงานและฐานะทางการเงินของกิจการ

3. ขอมูลในงบทดลองจะถูกใชเปนขอมูลในปรับปรุงบัญชี และปดบัญชี เมื่อสิ้นงวดระยะเวลาบัญชีของกิจการ ถึงแมวาการจัดทํางบทดลองจะมีประโยชนคือเปนเคร่ืองมือในการตรวจสอบความถูกตองของการบันทึกบัญชี แตก็ตรวจสอบไดเฉพาะความถูกตองในการบันทึกบัญชีตามหลักการบัญชีคูเทานั้น แตถาเปนความผิดพลาดอยางอื่น ท่ีไมใชความผิดพลาดตามหลักการบัญชีคู งบทดลองก็จะยังคงลงตัว

ดังนั้นการจัดทํางบทดลองก็จะไมสามารถตรวจสอบไดสําหรับความผิดพลาดของการบันทึกบัญชีประเภทนี้ ความผิดพลาดดังกลาวท่ีไมสามารถตรวจสอบไดโดยการจัดทํางบทดลอง ไดแก

1. ความผิดพลาดในการบันทึกบัญชีผิดบัญชี เชน การซื้อเคร่ืองตกแตงเปนเงินเชื่อ ท่ีถูกตองจะตองบันทึกบัญชีโดย เดบิต เคร่ืองตกแตง เครดิต เจาหนี้ แตในการบันทึกบัญชีไดบันทึกโดย เดบิต เครื่องตกแตง เครดิต เงินสด ซึ่งการบันทึกบัญชีแบบนี้จํานวนเงินทางดานเดบิต เทากับจํานวนเงินทางดานเครดิต ดังนั้นงบทดลองก็ยังคงลงตัว ทั้งที่การบันทึกบัญชีไมถูกตอง

2. ความผิดพลาดท่ีอาจชดเชยกันได เชน การหายอดคงเหลือของบัญชีตาง ๆ ในสมุดบัญชีแยกประเภทผิด แตเปนความผิดท่ีชดเชยกันได เชน ยอดคงเหลือของบัญชีเงินสดท่ีถูกตองเปน

แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 18

251,000 บาททางดานเดบิต แตหาได 250,000 บาท ทางดานเดบิต ซึ่งตํ่าไป 1,000 บาท และปรากฏวาในการยอดคงเหลือของบัญชีเจาหนี้ หาได 41,000 บาท ท่ีถูกตองคือ 42,000 บาท ซึ่งตํ่าไป 1,000 บาท ทําใหยอดรวมของจํานวนเงินทางดานเดบิตยังคงเทากับจํานวนเงินรวมทางดานเครดิตหรืองบทดลองยังคงลงตัวอยูดี ทั้งท่ียอดคงเหลือของบัญช ี2 บัญชีดังกลาวไมถูกตอง

3. ความผิดพลาดท่ีเกิดจากการลืมบันทึกบัญชีท้ังทางดานเดบิตและดานเครดิต ซึ่งกรณีนี้จํานวนเงินรวมทางดานเดบิตยังคงเทากับจํานวนเงินรวมทางดานเครดิต หรืองบทดลองยังคงลงตัว ถึงแมวาจะบันทึกบัญชีไมถูกตองเนื่องจากบันทึกบัญชีไมครบทุกรายการ

ขอสังเกตการจัดทํางบทดลอง ♦ ลงบัญชีผิดประเภท ดวยจํานวนเงินท่ีเทากันทั้งดานเดบิต และดานเครดิต ♦ ละเวนไมบันทึกบัญชี ดวยจํานวนเงินท่ีเทากันท้ังดานเดบิต และดานเครดิต ♦ ผานรายการบัญชีจากสมุดขั้นตนไปบัญชีแยกประเภทท่ัวไป สลับดานกัน ทําใหการ

กระทบยอดคงเหลือชดเชยกันไป ♦ บันทึกจํานวนเงินผิดพลาดเทากันท้ังดานเดบิตและเครดิต

ขอมูลไมถูกตองแตงบทดลองลงตัว 1. การบันทึกรายการผิดบัญช ี เชน สหกรณซื้อเครื่องคิดเลข 5,000 บาท - การบันทึกบัญชีรายการท่ีถูกตองจะตองบันทึกบัญชี ดังนี้ เดบิต เครื่องใชสํานักงาน 5,000 บาท เครดิต เงินสด 5,000 บาท

- แตบันทึกบัญชีเปน ดังนี ้ เดบิต คาใชจายท่ัวไป 5,000 บาท เครดิต เงินสด 5,000 บาท 2. การบันทึกจํานวนเงินของรายการหนึ่งรายการใดผิด เชน รับชําระดอกเบ้ียเงินใหกู จํานวน 1,500 บาท - การบันทึกบัญชีรายการท่ีถูกตองจะตองบันทึกบัญชี ดังนี้ เดบิต เงินสด 1,500 บาท เครดิต ดอกเบ้ียรับจากเงินใหกู 1,500 บาท

แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 19

- แตบันทึกบัญชีเปน ดังนี ้ เดบิต เงินสด 1,000 บาท เครดิต ดอกเบ้ียรับจากเงินใหกู 5,000 บาท 3. การบันทึกรายการท่ีชดเชยกันเอง เชน มีรายการทางการเงินเกิดขึ้น 2 รายการ คือ รับชําระหนี้จากลูกหนี ้ 21,000 บาท พรอมท้ังดอกเบ้ีย 1,000 บาท - การบันทึกบัญชีรายการท่ีถูกตองจะตองบันทึกบัญชี ดังนี้ เดบิต เงินสด 22,000 บาท เครดิต ลูกหนี้เงินใหกู 21,000 บาท ดอกเบ้ียรับจากเงนิใหกู 1,000 บาท

- แตบันทึกบัญชีเปน ดังนี ้ เดบิต เงินสด 22,000 บาท เครดิต ลูกหนี้เงินใหกู 20,000 บาท ดอกเบ้ียรับจากเงินใหกู 2,000 บาท

การอานงบทดลอง การแปลงความหมายจากขอมูลทางบัญชี ท่ีแสดงในงบทดลองเพ่ือทราบความเคลื่อนไหวทางการเงิน และนําไปใชประโยชนในการวางแผนงาน ติดตาม ประเมินผล และแกไขปรับปรุงการปฏิบัติงานใหเปนตามแผนท่ีไดกําหนดไว

ขอสังเกตในการอานงบทดลอง 2. ยอดคงเหลือของบัญชีแสดงผิดปกต ิ3. คาใชจายที่มีการจายคงท่ีเทากันทุกเดือน 4. มีการลดลงของบัญชรีายได 5. กระทบยอดบัญชีแลวผลลัพธไมตรงกับยอดคงเหลือในงบทดลอง 6. การซื้อสินคาไมสัมพันธกับรายการขายสินคา 7. ลูกหนี้ไมเคลื่อนไหว 8. มีรายการเพ่ิมในบัญชีสินทรัพยถาวรโดยไมผานการอนุมัติ จากผูมีอํานาจ

แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 20

การใชประโยชนจากงบทดลอง v ติดตามผลการดําเนินงานในแตละเดือน v ควบคุมดูแลทรัพยสิน หนี้สินและทุนของสหกรณ v ควบคุมดูแลการปฏิบัติงานของฝายจัดการ v การควบคุมการใชจายเงินตามประมาณการ v ติดตามผลการปฏิบัติงานตามแผนงานที่กําหนด

การจัดทํางบทดลองหลังการปดบัญชี หลังจากท่ีทําการปดบัญชีโดยบันทึกรายการปดบัญชีในสมุดรายวันท่ัวไป ผานรายการปดบัญชีจากสมุดรายวันท่ัวไปไปยังสมุดบัญชีแยกประเภททั่วไป และทําการปดบัญชีตาง ๆ ในสมุดบัญชีแยกประเภทท่ัวไปแลวนั้น ขั้นตอนสุดทายของการปดบัญชีก็คือการจัดทํางบทดลองหลังการปดบัญชีเพ่ือจะพิสูจนความถูกตองของการปดบัญช ีโดยการปดบัญชีท่ีถูกตองในงบทดลองหลังการปดบัญชีจะเหลือแตบัญชีหมวดสินทรัพย บัญชีหมวดหนี้สิน และบัญชีหมวดสวนของเจาของยกเวนบัญชีถอนใชสวนตัวเทานั้น เนื่องจากบัญชีอื่น ๆ ถูกปดไปหมดแลว และงบทดลองจะตองลงตัว

งบทดลองกับการสงเสริมสหกรณ ทุกเดือนสหกรณทุกประเภทจะตองจัดทํา งบทดลอง เพ่ือนําขอมูลทางบัญชีเสนอ ท่ีประชุมคณะกรรมการดําเนินการและหนวยงานที่เกี่ยวของกับสหกรณ เพ่ือนําขอมูลทางการเงินและการบัญชีจากงบทดลองไปใชในการวางแผน และติดตามผลการปฏิบัติงานตอไป - เจาหนาท่ีสงเสริมสหกรณตองมีความรูความเขาใจเกี่ยวกับรายการทางบัญชีในงบทดลอง - กรณีเม่ือพบขอสังเกตท่ีสําคัญ เชน จํานวนเงินสด สินคาคงเหลือ คาใชจายมากผิดปกติ ควรรวมกันปรึกษาหารือเพื่อเปนสวนหนึ่งในการถายทอดประสบการณซึ่งกันและกันของเจาหนาท่ีสงเสริมสหกรณและแนะนําสหกรณเพ่ือไปดําเนินการใหเกิดประโยชนตอสหกรณ - งบทดลองนําไปใชประโยชนในการวางแผนงานของสหกรณในสวนของการวิเคราะหปจจัยสภาพแวดลอมภายในเกี่ยวกับการเงินของสหกรณ (SWOT Analysis) - เปนเครื่องมือในการติดตามผลการปฏิบัติงานของสหกรณในแตละธุรกิจ - เปนเคร่ืองมือในการควบคุมงบประมาณและการทํางาน เปรียบเทียบผลที่เกิดขึ้น และหาแนวทางแกไข - สงเสริมบทบาทของผูตรวจสอบกิจการ และคณะกรรมการดําเนินการใหเห็นความสําคัญของการใชประโยชนจากงบทดลอง - รวมประสานงานกับสํานักงานตรวจบัญชีสหกรณในจังหวัดเพ่ือรวมกันใชขอมูลทางบัญชีในการสงเสริมสหกรณ

6/ งบทดลองกับการสงเสริมสหกรณ โดย นายวินยั กสิรักษ

6/

แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 21

(แบบรายงาน) การอานและวิเคราะหงบทดลอง

สหกรณ........................................................จํากัด (1) วันท่ี..............เดือน....................พ.ศ............. (2)

( ขอเสนอแนะอื่น ๆเพ่ิมเติม ) ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

หมวดบัญช ี(3)

ประเภทบัญช ี(4)

การอานและวิเคราะห (5)

ขอสังเกต/เสนอแนะ

(6)

อางอิง (7)

แนวทางการวิเคราะหงบทดลอง 22

การจัดทํารายงานการอานและวิเคราะหงบทดลอง

(1).......ชื่อสหกรณหรือกลุมเกษตรกรท่ีเขาแนะนํา (2).......วัน/เดือน/ป ของงบทดลองท่ีนํามาอาน/วิเคราะห (3).......หมวดบัญช ี(4).......ประเภทบัญชีท่ีอาน (5).......ผลการอานและวิเคราะหตัวเลขทางบัญชีของประเภทบัญชีนั้น ๆ(6).......ขอสังเกตท่ีไดพบจากการอานและวิเคราะห พรอมใหขอเสนอแนะการพัฒนา/ปรับปรุง/แกไข (7).......เอกสาร/กฎหมาย/ประกาศ/คําสั่ง ฯลฯ ท่ีเกี่ยวของ หมายเหตุ แนบเอกสารงบทดลองเดือนท่ีรายงานประกอบดวย ตัวอยาง การอานและวิเคราะหงบทดลอง - สหกรณการเกษตรเชียงรัฐ จํากัด

• รายงานการประชุม • งบทดลอง

- สหกรณออมทรัพยภูฟา จํากัด • งบทดลอง