งานวจย

รายงานฉบบสมบรณ

โครงการวจยเรอง การพฒนาระบบการวเคราะหศกยภาพการผลต

ของประเทศไทยโดยใชนโยบายการคลง

ทปรกษาโครงการ นายเอกนต นตทณฑประภาศ

คณะผวจย นางวภารตน ปนเปยมรษฎ นางสาวพมพนารา หรญกส

นายจงกล คาไล นายศศน พรงพงษ

นายยทธภม จารเศรน นายสวทย สรรพวทยศร

สารบญ บทสรปผบรหาร .......................................................................................................... 1

Executive Summary .................................................................................................. 6

บทท 1 ........................................................................................................................ 11

บทน า ......................................................................................................................... 11

1.1 ความสาคญของปญหา ......................................................................................... 11

1.2 วตถประสงคของโครงการวจย ........................................................................... 13

1.3 ขอบเขตของโครงการวจย ................................................................................... 13

1.4 กรอบแนวคดของโครงการวจย .......................................................................... 13

1.4.1 ทฤษฎเศรษฐศาสตรของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ .......................................... 13

1.4.2 กรอบแนวความคดของผลผลตระดบศกยภาพ ....................................................... 14

1.4.3 สมมตฐาน ............................................................................................................ 15

1.5 แนวทางการวจยและการเกบขอมล .................................................................. 15

1.5.1 การวจยแบบเอกสาร (Documentary Research) ................................................... 15

1.5.2 จดท าการอภปรายและระดมสมองจากผทรงคณวฒและหนวยงานทเกยวของ เพอหาขอเสนอแนะ ......................................................................................................... 15

1.6 นยามศพท ............................................................................................................... 16

1.7 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ .................................................................................. 17

บทท 2 ........................................................................................................................ 18

แนวคดทางทฤษฎและงานวจยทเกยวของ .............................................................. 18

2.1 แนวคดและทฤษฎเกยวกบศกยภาพการผลตของประเทศไทย ................ 18

2.1.1 แนวคดเกยวกบการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ....................................................... 18

2.1.2 วธการค านวณหาระดบศกยภาพการผลตของประเทศ ............................................ 24

2.2 แนวคดและทฤษฎเกยวกบนโยบายการคลง .................................................. 28

2.2.1 นโยบายภาษและรายได ........................................................................................ 28

2.2.2 นโยบายรายจาย ................................................................................................... 29

2.2.3 ดลการคลง ........................................................................................................... 32

2.3 การตรวจเอกสารงานวจยทเกยวของ ............................................................... 35

2.3.1 งานศกษาเกยวกบการวดผลตภาพการผลตโดยรวมของประเทศไทย ..................... 36

2.3.2 งานศกษาเกยวกบการวดผลตภาพการผลตรายสาขาของไทย ................................ 38

2.3.3 งานศกษาเกยวกบปจจยทมผลตอผลตภาพการผลตของไทย ................................. 42

2.3.4 งานศกษาเกยวกบการวดผลตภาพการผลตโดยรวมของตางประเทศ ...................... 44

บทท 3 ........................................................................................................................ 46

ศกยภาพการผลตของประเทศไทย........................................................................... 46

3.1 ปจจยทนกบศกยภาพการผลตของประเทศไทย ........................................... 48

3.2 ปจจยแรงงานกบศกยภาพการผลตของประเทศไทย ................................... 50

3.3 ผลตภาพการผลตรวมของประเทศไทย (Total Factor Productivity : TFP) .... 52

3.3.1 ภาคเกษตรกรรม (Agricultural Sector) ............................................................... 52

3.3.2 ภาคนอกเกษตรกรรม (Non-Agricultural Sector) ................................................... 53

1) อตสาหกรรม (Industrial Sector) ........................................................................... 53

2) บรการและอนๆ (Services and Other Sectors) ..................................................... 54

3.3.3 แนวทางการเพมผลตภาพการผลตรวมของประเทศไทย ......................................... 54

บทท 4 ........................................................................................................................ 56

นโยบายการคลงของประเทศไทย ............................................................................ 56

4.1 กรอบงบประมาณของประเทศไทยในชวงอดตทผานมา ............................. 56

4.2 การดาเนนนโยบายการคลงระหวางป 2530 – 2539 ........................................ 57

4.3 การดาเนนนโยบายการคลงระหวางป 2540 – 2543 ชวงวกฤตการเงน

เอเชย ........................................................................................................................ 57

4.4 การดาเนนนโยบายการคลงระหวางป 2544 – 2549 ........................................ 60

4.5 การดาเนนนโยบายการคลงระหวางป 2550 – 2554 ....................................... 60

บทท 5 ........................................................................................................................ 65

แบบจ าลองและวเคราะหขอมลเบองตน .................................................................. 65

5.1 แบบจาลอง .............................................................................................................. 65

5.1.1 การทดสอบ Panel Unit Root ................................................................................ 66

5.1.2 แบบทดสอบ Cointegration test ............................................................................ 68

5.1.3 แบบจ าลองเชงสม (Random effect) และแบบจ าลองปจจยคงท (Fixed effect) ........ 69

5.2 ผลผลตของประเทศไทย ...................................................................................... 70

5.3 ปจจยทน .................................................................................................................. 71

5.4 ปจจยแรงงาน .......................................................................................................... 73

5.5 ประสทธภาพการผลตจากคณภาพทน ............................................................ 76

5.6 ประสทธภาพการผลตจากคณภาพแรงงาน (Total factor productivity from labor quality) ............................................................................................................... 79

5.7 ประสทธภาพการผลตจากปจจยอน ๆ (Total factor productivity from other factors) ........................................................................................................................ 84

5.7.1 สภาพการแขงขน (Competitive Force) ................................................................. 84

5.7.2 โครงสรางพนฐาน (Infrastructure) ......................................................................... 84

5.7.3 เสถยรภาพทางการเมอง ....................................................................................... 84

5.7.4 การบรหารจดการองคกร ....................................................................................... 84

5.8 การลงทนและนโยบายภาครฐ ............................................................................ 85

5.8.1 การสะสมทน (Gross Fixed Capital Formation) .................................................... 86

5.8.2 สตอกทน (Gross Capital Stock)........................................................................... 88

บทท 6 ........................................................................................................................ 91

ผลการศกษาจากแบบจ าลอง (Estimated results) .................................................. 91

6.1 ผลการทดสอบ Unit root ........................................................................................ 91

6.2 ผลการทดสอบ Cointegration ................................................................................. 92

6.3 ผลการศกษาจากแบบจาลองทางเศรษฐมต ................................................... 93

6.4 แหลงทมาของการขยายตวของ GDP (Contribution to GDP Growth) ............. 97

6.5 ศกยภาพการผลตและอตราการขยายตวทางเศรษฐกจ ............................ 104

6.6 ผลการคาดการณศกยภาพการผลตของประเทศไทย ................................ 108

6.7 ผลกระทบจากการลงทนของภาครฐตอศกยภาพการผลต ....................... 110

บทท 7 ...................................................................................................................... 112

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย ........................................................................................ 112

ภาคผนวก ..................................................................................................................... i บรรณานกรม .............................................................................................................. v

1

บทสรปผบรหาร (Executive Summary)

นโยบายการคลงเปนหนงในเครองมอส าคญในการบรหารจดการภาวะเศรษฐกจ

สงคมใหมความแขงแกรงและมการเตบโตยงยน โดยการดาเนนการผานการจดทางบประมาณรายรบและรายจายของรฐบาลเพอสรางเสถยรภาพของการใชจายรวมของระบบเศรษฐกจใหอยในระดบทเหมาะสม เนองจากงบประมาณรายจายจะเปนตวผลกดนใหเกดการผลตและการจางงานในระบบเศรษฐกจ ในขณะเดยวกน สามารถลดปญหาความผนผวนทางเศรษฐกจลงได ดงเชนในป 2551 ประเทศไทยเผชญวกฤตเศรษฐกจการเงนโลก สงผลกระทบตอเศรษฐกจไทยอยางรนแรง ทาใหภาคการผลต ภาคการสงออก และการใชจายภาคเอกชนหดตวลงมาก ศกยภาพการผลตของไทยลดลงมาอยในระดบตา รฐบาลจงใชมาตรการกระตนเศรษฐกจระยะท 1 (Stimulus Package I) เพอฟนฟเศรษฐกจในชวงดงกลาว ผลทาใหเศรษฐกจไทยเรมฟนตวขนและกลบมาขยายตวไดอกครงภายในระยะเวลา 1 ป นอกจากนนเพอใหเศรษฐกจไทยสามารถฟนตวไดอยางตอเนอง รฐบาลยงไดจดทา ‚แผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555‛ ขน ซงจะเปนโครงการลงทนขนาดใหญในการสรางสาธารณปโภคพนฐานเพมการจางงาน วางโครงสรางการพฒนาประเทศในระยะยาวเพอสรางขดความสามารถในการแขงขนของประเทศในอนาคต ดงนน จะเหนไดวานอกจากนโยบายการคลงจะมความสาคญตอเศรษฐกจและสงคมในระยะสนและระยะปานกลางจากการกระตนเศรษฐกจและพฒนาการทางสงคมแลว นโยบายการคลงยงสามารถใชขบเคลอนความสามารถทางการแขงขนและศกยภาพทางการผลตของประเทศไทยเพอสรางความยงยนทางเศรษฐกจในระยะยาวอกดวย โครงการวจยนมวตถประสงคเพอวเคราะหผลกระทบของนโยบายเศรษฐกจดานการคลงภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ตอผลผลตระดบศกยภาพดานอปทาน ซงจะเปนตวสะทอน Potential GDP โดยพจารณาจาก 3 ภาคการผลตหลกของไทย ไดแก ภาคเกษตรกรรม ภาคอตสาหกรรม และภาคบรการ ผลการศกษาทไดจะสามารถนาไปกาหนดขอเสนอแนะเชงนโยบายทจะสามารถเพม ผลตภาพการผลตของประเทศในระยะปานกลางและระยะยาว โดยทโครงการวจยไดมการพฒนาแบบจาลองเพอคานวณหาผลผลตระดบศกยภาพสาหรบประเทศไทย ภายใตแนวคดการแยกองคประกอบของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ซงการศกษานใชหลกการคานวณผลผลตระดบศกยภาพแบบ Growth Accounting ของ Robert Solow เปนกรอบการวเคราะห และนาแบบจาลองการผลตของ Cobb-Douglas มาประยกตใช โดยแบงการวเคราะหประสทธภาพการผลตออกเปนคณภาพของแรงงานและคณภาพของทน ทงน ประโยชนทคาดวาจะไดรบคอ กระทรวงการคลงและหนวยงานทเกยวของ มแนวทางทเหมาะสมในการกาหนดนโยบายเศรษฐกจดานการคลง เพอสนบสนนใหเศรษฐกจไทยมขดความสามารถในการผลตในระดบทสงขน (Increasing Potential GDP) นามาซงการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางยงยนโดยอาศยระบบการวเคราะหศกยภาพ การผลตอยางมประสทธภาพ ประกอบกบไดมการนาแนวคดทางทฤษฎเกยวกบการเจรญเตบโต ทางเศรษฐกจ และแนวคดทางทฤษฎเกยวกบนโยบายการคลง ทฤษฏทเกยวของกบเครองมอนโยบาย

2

การคลงทมผลกระทบตอการขยายตวและศกยภาพทางเศรษฐกจของไทยภายใต 3 บรบทหลกไดแก 1) นโยบายภาษและรายได 2) นโยบายรายจาย และ 3) ดลการคลง

การพฒนาศกยภาพการผลต (Potential GDP) มความจาเปนตอการเจรญเตบโตของเศรษฐกจอยางยงยน เพราะหากเศรษฐกจมการเตบโตจากดานอปสงคเพยงอยางเดยว ในทสดแลวกตองเผชญกบขอจากดในการขยายตวดานอปทาน ทาใหเกดความไมสมดลของการขยายตวดานอปสงคและอปทาน เศรษฐกจจะมความเสยงตอการเกดวกฤต เหมอนเชนวกฤตป 2540 ทงน การพฒนาศกยภาพการผลตในชวงทผานมา พบวาทงผลตภาพทนและผลตภาพแรงงานยงคงอยในระดบตา ประเทศไทยจาเปนตองเพมศกยภาพการผลตโดย เนนการพฒนาเชงคณภาพอยางจรงจง ผานการปรบโครงสรางและการพฒนา ทงทางเศรษฐกจ สงคม และกฎหมาย ใหเกดความสอดคลองกนเพอการเตบโตทางเศรษฐกจอยางยงยน ในชวงกอนวกฤตป 2540 อตราการขยายตวของเศรษฐกจอยในระดบสง สวนหนงเปนผลมาจากการเพมขนของศกยภาพการผลต ในขณะทหลงวกฤตเศรษฐกจป 2540 เปนตนมา การขยายตวทางเศรษฐกจเปนผลมาจากการขยายตวของปจจยพนฐานคอปจจยทน แรงงาน และทดน เปนสาคญ สวนปจจยทางดาน TFP ไมคอยผลกดนใหเกดมลคาเพมในระบบเศรษฐกจมากนก ดงนน ภาครฐจงมบทบาทสาคญในการกาหนดนโยบายในการเพมศกยภาพการผลตของประเทศ โดยเฉพาะในชวงหลงวกฤตการเงนโลกป 2551-2552 ภาครฐไดดาเนนนโยบายไทยเขมแขง 2555 เพอวางรากฐานในการพฒนาประเทศ โดยเนนการลงทนในโครงสรางพนฐานทจะสามารถเสรมขดความสามารถทางการแขงขนของประเทศ โดยรฐบาลมแผนการลงทนกวา 1.3 ลานลานบาทในชวงระยะเวลา 4 ป (พ.ศ. 2552 – 2555) เพอกอใหเกดการพฒนาศกยภาพทางเศรษฐกจของทกภมภาคและสรางโอกาสในการจางงานกวา 1.5 ลานอตรา ในการศกษาสมการการผลต ผวจยไดแยกวเคราะหแบบจ าลองออกเปน 3 กรณ คอ 1)กรณศกษาเฉพาะปรมาณปจจยการผลต ไดแกปจจยทน (K) และปจจยแรงงาน (L) 2) กรณมคณภาพและปรมาณปจจยการผลตเขามาประกอบ 3) กรณแยกปจจยทนภาครฐและภาคเอกชนออกจากกน เพอหาบทบาทของภาครฐ ในการพฒนาเศรษฐกจ โดยผลการศกษาในกรณท 1 พบวาแบบจาลอง Fixed Effect มความเหมาะสมกบขอมลทมอยมากกวาการใชแบบจาลอง Random effect และ OLS และมคาความยดหยนของผลผลตจากการใชปจจยทน (Output Elasticity with respect to capital factor) หรอสดสวนรายไดจากการผลตของปจจยทน (Income Share to Capital) เทากบ 0.738 กลาวไดวา หากปจจยทนเพมขนรอยละ 1.0 จะสงผลทาใหการผลตเพมสงขนรอยละ 0.738 สวนคาความความยดหยนของผลผลตจากการใชปจจยแรงงาน หรอสดสวนรายไดจากการผลตของปจจยแรงงาน (Income Share to Labor) อยท 0.262 ทงนถาแยกตามสาขาการผลต จะพบวา ภาคอตสาหกรรมและภาคเกษตรกรรมมคาความยดหยนของผลผลตจากการใชปจจยทนสงกวาภาคบรการ สะทอนวาภาคบรการมการใชปจจยแรงงานมากกวาภาคอตสาหกรรมและ ภาคเกษตรกรรม สวนในกรณท 2 พบวาเมอรวมคณภาพและปรมาณของปจจยการผลต คาความยดหยนของผลผลตจากการใชปจจยทน ลดลงมาอยท 0.444 ทาใหปจจยแรงงานเพมสงขนมาอยท

3

0.556 สะทอนวาคณภาพดานแรงงาน เชน ปการศกษาเฉลย คณภาพการศกษาและคณภาพแรงงาน มสวนในการสนบสนนศกยภาพการผลตของประเทศไทยในระยะยาว ไดดกวาคณภาพทน ดงนน นโยบายการคลงเพอยกระดบการศกษาและคณภาพแรงงาน เพอเพมทนมนษย (Human capital) จงเปนสงทสาคญในการเพมศกยภาพการผลตของประเทศ ทงนเมอแยกตามสาขาการผลต พบวา ความยดหยนของผลผลตจากการใชปจจยทนในสาขาอตสาหกรรมและเกษตรกรรมลดลงมาเหลอเทากบ 0.334 และ 0.389 ตามลาดบ ขณะทในสาขาบรการมคาเขาใกล 0 สะทอนถงความสาคญของคณภาพของแรงงานทเปนแรงขบเคลอนสาคญเพอการยกระดบศกยภาพการผลตของประเทศไทย สวนในกรณท 3 ไดแยกปจจยทนออกเปนปจจยทนภาครฐและปจจยทนภาคเอกชน พบวาคาความความยดหยนของผลผลตจากการใชปจจยทนภาครฐ มคาเทากบ 0.166 หรอกลาวไดวา ถาปจจยทนภาครฐเพมสงขนรอยละ 1 จะสงผลทาให GDP เพมสงขนรอยละ 0.166 สะทอนใหเหนวาการลงทนภาครฐโดยรวมมผลบวกตอการขยายตวของเศรษฐกจในระยะยาว อยางไรกตาม ผลกระทบของปจจยทนภาคเอกชนตอ GDP สงกวาปจจยทนภาครฐ โดยหากปจจยทนภาคเอกชนเพมสงขน รอยละ 1 จะสงผลทาใหศกยภาพการผลต (Potential GDP) เพมสงขนรอยละ 0.648

ในการศกษานผวจยไดศกษาถงแหลงทมาของการขยายตวทางเศรษฐกจ (Contribution to GDP Growth) วาปจจยการผลตใดทมผลตอการขยายตวทางเศรษฐกจบาง โดยแยกเปนปจจยทน ปจจยแรงงาน และผลตภาพการผลตโดยรวม ซงพบวาในชวงกอนเกดวกฤตป 2540 การขยายตวทางเศรษฐกจเปนผลมาจากปรมาณปจจยทนและแรงงานเปนหลก โดยเฉพาะการขยายตวของ การลงทนทงภาครฐและเอกชนทขยายตวในอตราเรง ขณะทผลตภาพการผลต (Total Factor Productivity) กลบเปนปจจยททาใหการขยายตวทางเศรษฐกจหดตวลง แตพบวาชวงหลงวกฤตป 2540 จะพบวาผลตภาพการผลตกลบมสวนสนบสนนเศรษฐกจไทยมากยงขน ในขณะทปจจยทนและแรงงานกลบลดบทบาทลง สอดคลองกบปรมาณการลงทนของภาครฐและภาคเอกชนทขยายตวเพยงเลกนอย ทงน เมอพจารณาแยกสาขาการผลตพบวา ภาคเกษตรกรรมและภาคอตสาหกรรมม ปจจยทนทงภาครฐและภาคเอกชนเปนสวนหลกในการขยายตว ขณะทภาคบรการมปจจยแรงงานเปนสวนหลกในการสนบสนนการขยายตว

เพอใหทราบถงความไมสมดลของระบบเศรษฐกจ ผวจยไดศกษาชองวางการผลต Output Gap ซงเกดจากชองวางระหวางระดบของผลผลตทเกดขนจรง (Real GDP) กบศกยภาพการผลต (Potential GDP) ซงจะสะทอนวาชวงใดมการใชศกยภาพในการผลตอยางเตมทบาง โดยพบวาในชวงกอนวกฤตป 2540 ประเทศไทยม Output Gap เปนบวก คอ ผลผลตทเกดขนจรง (Real GDP) จะอยสงกวาศกยภาพการผลต (Potential GDP) โดยมอตราการขยายตวทรอยละ 8.4 และ 8.0 ตามลาดบ สะทอนใหเหนวาเศรษฐกจของไทยมการใชศกยภาพในการผลตอยางเตมท พอมาในชวงทเกดวกฤตเศรษฐกจป 2540-2541เศรษฐกจไทยหดตวเฉลยรอยละ -5.9 ขณะทศกยภาพการผลต (Potential GDP) หดตวอยทรอยละ -1.9 สะทอนใหเหนวาเปนชวงเวลาทประเทศไทยใชศกยภาพในการผลตไมเตมทสงผลให Output Gap เปนลบ และเมอผานพนวกฤตไปหลงจากป 2542 Output Gapของไทยกเรมเขาสภาวะปกตเหมอนกอนเกดวกฤต 2540 แสดงใหเหนถงการฟนตวอยางชดเจน

4

จนเศรษฐกจไทยกลบมาหดตวลงอกครงในป 2552 เนองจากวกฤตเศรษฐกจโลก Output Gap จงกลบมาตดลบอกครง โดยสงถงรอยละ -3.4 ทงนพบวาในชวงปทม Output Gap ตดลบ การลงทนภาครฐมสวนสาคญในการประคบประคองเศรษฐกจไทย โดยมการขยายตวสงขนเพอปดสวนตางดงกล าว นอกจากน นผวจ ยยงไดแยกการศกษาออกตามรายภาคการผลต โดยพบว าภาคอตสาหกรรมซงมสดสวนรอยละ 40 ตอ GDP มการขยายตวสอดคลองกบการขยายตวทางเศรษฐกจ โดยในปท Output Gap ของ GDP ตดลบ คา Output Gap ของภาคอตสาหกรรมกจะตดลบเชนกน สวนในภาคเกษตรกรรมพบวา Output Gap มการเปลยนแปลงคอนขางผนผวน เนองจากผลผลตของภาคเกษตรมการเปลยนแปลงตามสภาพภมอากาศ ปใดทสภาพภมอากาศทกลบมาเอออานวยตอการเพาะปลก ปนนจะม Output Gap เปนบวก แตถาหากปใดเผชญภยภบตธรรมชาต เชน ภยแลงหรออทกภยจะทาใหผลผลตลดหายไปมาก Output Gap จะกลบมาตดลบได ขณะท ภาคบรการจะเคลอนไหวไปในทศทางเดยวกบ GDP คอในปใด Output Gap ของ GDP ตดลบ คา Output Gap ของภาคบรการกจะตดลบเชนกน

จากการศกษา พบวา ศกยภาพการผลต (Potential GDP) โดยวธ HP filter ซงเปนวธหนงทนยมในชวงป 2543 – 2551 ซงเปนปปกตทไมมชวงวกฤตใดๆ ศกยภาพการผลตโดยรวมของประเทศไทยมการขยายตวทรอยละ 4.5 โดยภาคอตสาหกรรมมศกยภาพการผลตขยายตวสงทสดทรอยละ 4.6 รองลงมาคอภาคการบรการขยายตวทรอยละ 3.3 และภาคการเกษตรขยายตวทรอยละ 2.1 หลงจากนนผวจยไดนาสมการการผลต (Production function) ทสรางขนมาไดจากแบบจาลองปจจยคงท (Fixed Effect) มาใชในการประมาณการศกยภาพการผลตในอนาคต โดยใหสมมตฐานวา ในอนาคตจานวนชวโมงการทางานลดลงตอเนอง อนเนองมาจากจานวนประชากรวยสงอายเพมสงขน มลคาการสตอกทน (Capital Stock) มแนวโนมเพมสงขนตอเนอง เพอรองรบการลดลงของจานวนแรงงานในภาคการผลต ผประกอบการหนมาใชเครองจกรมากขน ผลตภาพโดยรวม (TFP) มแนวโนมการขยายตวทคงทเพอใหสอดคลองกบโครงสรางคณภาพการศกษา แรงงาน และคณภาพทน ซงผลการศกษาพบวา ในป 2554 - 2568 อตราการขยายตวของศกยภาพการผลตของประเทศไทยคาดวาจะอยในชวงรอยละ 4.5 - 5.1 โดยเปนการขยายตวจากภาคอตสาหกรรมและภาคบรการเปนหลก ในขณะทภาคเกษตรมการขยายตวในระดบตา นอกจากนนยงไดศกษาผลกระทบของการลงทนของภาครฐตอศกยภาพการผลต โดยเพมการลงทนในโครงการขนาดใหญของภาครฐ (mega projects) เพอรองรบการขยายตวทางเศรษฐกจในอนาคต โดยใชสมมตฐานทเพมปรมาณการลงทนภาครฐใหถงระดบรอยละ 11.6 ตอ GDP ในป 2568 ซงเปนระดบเดยวกบชวงกอนเกดวกฤตในป 2540 ผลจากแบบจาลองพบวาจะทาใหอตราการขยายตวของศกยภาพการผลต (Potential GDP) เพมสงขนโดยเฉลยจากกรณฐานรอยละ 1.9 ทาใหเหนวาการลงทนภาครฐทเพมสงขนไมไดสงผลตอการใชจายภายในประเทศในระยะสนเทานน แตยงสงผลตอศกยภาพการผลตของประเทศในระยะยาวอกดวย

โครงการวจยฯ ไดจดทาขอเสนอเชงนโยบายเพอการเพมศกยภาพการผลตของประเทศ ไดแก 1) การเพมสดสวนการลงทนของภาครฐ โดยเฉพาะในดานสาธารณปโภค (Infrastructure) เพอ

5

เสรมสรางความเขมแขงและเพมขดความสามารถในการแขงขน (Competitiveness) ทางเศรษฐกจของประเทศ สวนในเชงคณภาพ มาตรการของภาครฐควรพฒนาดานระบบ Logistics & Supply Chain ใหมประสทธภาพ ซงจะชวยลดตนทนของผประกอบการลง 2)แนวทางการเพมผลตภาพ ดานทกษะแรงงาน (Labor Productivity) ประกอบไปดวย การจดทาฐานขอมลดานอปสงคและอปทาน (Demand Side & Supply Side Database) พฒนาแรงงานใหตรงกบความตองการในแตละสาขาอตสาหกรรม กาหนดมาตรฐานทกษะฝมอแรงงาน โดยสงเสรมใหผประกอบการใชคณวฒวชาชพเปนเครองมอในการพจารณาคาจางแรงงาน เพอจงใจใหพนกงานตองการพฒนาทกษะฝมอตนเองมากขน 3) การบรหารจดการ (Management) เสรมสรางความรความเขาใจในการบรหารจดการทดใหกบผบรหาร ทงในดานการผลตและการตลาด โดยการใชเครองมอใหมๆ (New Tools) ดานการบรหารจดการธรกจ ตามมาตรฐานสากลมาใช อาท Lean Manufacturing / Toyota Production System / Total Quality Management ซงจะชวยเพมประสทธภาพการผลตใหสงขนได

6

Executive Summary

Fiscal Policy is one of the key economic instruments towards creating sustainable economic growth and social sustainability, thorough managing government budget for creation of stable and suitable level of public spending and economic system. Budget expenditure play crucial role in inducing productivity and job creations while at the same time reduced the fluctuation in the economy. This was demonstrated during the 2009 global financial crisis which impacted Thailand severely through production, exports and private expenditure sectors and resulted in a lower productivity. The government has introduced Stimulus package 1 to revive the Thai economy which was proved to be very effective. Moreover, for a continuous revival, the government has introduced large scale infrastructure project known as ‚Strong Thailand 2012‛ to increase employment as well as long term competitiveness. Therefore it is evidence that not only Fiscal Policy play an essential role in short and medium term economic stimulus, it can also be used to drive productivity enhancement and competitiveness for economic sustainability in a longer term also.

This primary objective of this research project is to analyze the impact of fiscal policy to the level of supply side potential in Thailand namely, Agricultural, Manufacturing and Service sectors, which will reflect level potential GDP. The outcome of the study can then be use for policy recommendation to improve medium and long term productivity. This research project has developed Model which will enable us to find the potential level of productivity for Thailand under Robert Solow’s Growth accounting theory which utilized cob-Douglas function. The analysis was base on the effectiveness of labour and capital. The benefit from this project is that Ministry of Finance and economic related agencies will have suitable guidance to formulate fiscal policy to enhance potential GDP which will lead to sustainable economic growth through effective potential productivity analysis system. The Theoretical Framework of this study compose of economic growth theories, fiscal policy theories, fiscal instruments and its impact towards the Thai government’s 1) tax and revenue policies, 2) expenditure policies and 2) fiscal balance.

Productivity improvement is crucial to sustainable economic growth as demand side led growth would solely be constrained by supply side expansion and led to imbalance expansion in both demand and supply side. This would put the economy at risk of crisis, i.e. the 1997 crisis. Also, study suggested that in the recent years, Thailand capital and labour productivity has remained low and is in need of improvement, particularly in quality front.

7

This can be done through restructuring of economic, social and legal for consistent and sustainable economic growth.

During the pre-crisis of 1997, high level of economic growth was due partly from the increased level of Total Factor Productivity. Nevertheless, after the 1997 crisis, economic growth was in essence attributed from the capital, labour, and land while TFP has not contributed much to the value added in the economy. Therefore public sector has played an important role in policy gearing towards productivity improvement. More specifically, after the 2009 crisis the government has implemented the ‚Strong Thailand 2012‛ project to lay strong infrastructure foundation to the country to improved national competitiveness amounting to 1.3 trillion Baht over 4 years period to foster economic potential in all regions as well as to create over 1.5 jobs.

The productivity equations in this study has been divided into 3 scenarios, which are, scenario 1: taking into account solely quantity of productivity factors (capital and labour), scenario 2: taking into account both, the quality and quantity of productivity factors and, scenario 3: separately study the capital of public sectors and private sector in order to find out the role of public sector in economic development. The outcome of scenario 1 has shown fixed effect model to be more appropriate than the Random effect and the Ordinary Least Square models given the availability of the data available. Output Elasticity with respect to capital factor which effectively illustrate the Income Share to Capital is 0.738 meaning that if capital increased by 1.0, productivity will increase by 0.738. Consequently, the Output Elasticity with respect to labour factor or Income Share to Labour is at 0.262. Therefore it can be conclude that by studying each productivity factor individually, manufacturing and agricultural sectors have greater level of elasticity to productivity factor usage than service sector. In other word, service sector required greater level of labour than manufacturing and agricultural sectors. The outcome of the study in scenario 2 showed that when taken into account the quality of productivity factors, Output Elasticity with respect to capital factor decreased to 0.444 while the labour counterpart increased to 0.556. This implied that quality of labour such as the numbers of average years in education, quality of education and quality of labour have more significant effect on the productivity potential in the long run than the quality of capital. Therefore the formulation of fiscal policy to enhance the education and quality of labour to improve human capital will play a crucial role in enhancing productivity potential. However, when each productivity sectors are studied individually, it was found that output elasticity from with respect to capital factor in Manufacturing and Agricultural sectors decreased to 0.334 and 0.389 respectively

8

while figure from service sector counterpart was almost negligible. This underlines the importance of labour factor quality in productivity potential aspects. Scenario 3 further sub-divide production factors between private and public sectors. It was found that Output Elasticity with respect to public sector capital is at 0.166, meaning that if public sector capital increased by 1 will lead to an increase in GDP by 0.166. This illustrate that public sector investment has a positive impact on the economic growth in the long run. Nevertheless, private sector capital has a higher impact than public sector counterpart, as public sector capital increased by 1 will lead to an increase in GDP by 0.648.

In this research, the contribution to GDP growth from each factor was also studied. This was divided into capital, labour and Total Factor productivity as a whole, It was found that during the pre crisis of 1997 period, economic growth was driven mainly by capital and labour factors, particularly attributing from accelerated investment in both public and private sectors while, Total Factor Productivity has an adverse effect on economic growth. On the other hand, after the 1997 pre-crisis, Total Factor Productivity has played a greater role in supporting the Thai economy while capital and labour factors played a smaller role. This was consistent with small growth in both public and private investments. When divided into production sectors, it was found that agricultural and manufacturing sectors have both, public and private capitals as key drivers for growth while labour factor is the main driver in the service sector growth.

To find out the imbalance in the economic system, this research has also studied the Output gap which is the differences between the Real GDP and Potential GDP, which would reflect the period that the production potential has been realized. It was found that before the pre crisis of 1997, Output gap was positive, meaning that real GDP is greater than that of Potential GDP, at 8.4 and 8.0 % respectively. This reflects that production potential has been reached. Nevertheless, during the crisis between 1997 - 1998, the Thai economy contracted at -5.9 %while potential GDP was at -1.9 %, demonstrating a negative Output gap and meant that full productivity potential has not been reached. After the crisis in 1999, Output gap of Thailand showed clear sign of revival and was back at the normal level. The Thai economy contracted again in 2009 following the global financial crisis, drove down the Output Gap into negative level of -3.4 %. It was observed that during the period of negative Output Gap, public sector investment has played an important role in compensating for such gaps. Moreover, this research paper has divided study into production sectors and it was found that Manufacturing sector which accounted for 40 % of GDP expanded in tandem with economic growth. This was indicative in the period when Output Gap of GDP was

9

negative, that the Output Gap of Manufacturing sector was also negative. It was also observed that Output Gap in Agricultural sector fluctuated dramatically due to climate changes. For instance, Output gap in positive during the years which weather were favourable to harvesting while unfavourable harvesting climate such as draught or flood would significantly reduced Output Gap to negative. Service sectors Output Gap tend to move in the same direction as GDP which means that whenever the Output Gap of GDP were negative, the Output Gap of service sector were also negative.

From the study using the HP filters method; it was found that during 2000 – 2008 (when there was no crisis) Thailand Potential GDP expanded at 4.5 %. Manufacturing sector showed the highest growth sector at 4.6%, while service and agricultural sector grew at 3.3% and 2.1% respectively. The study was further used Production function constructed from Fixed model in forecasting productivity potential in the future base on the assumption that if working hours decreased from aging society, capital stock will be increasing to compensate for labour reduction, and entrepreneur increase the usage of machines then Total Factor Productivity will be on expanding at the constant rate, for consistency with education, labour and capital quality. The study forecast that during 2011 – 2025, Thailand potential GDP growth will be in the range of 4.5 – 5.1%, mainly contributing from manufacturing and service sectors, while agricultural sector may expand at low level. Furthermore, the study also looked at the public sector impact on productivity potential through mega projects to prepare for longer term economic growth base on the assumption that public sector investment level will reached 11.6% of GDP by 2025 which was the 1997 pre-crisis level. The model show that Potential GDP will increase from the baseline scenario by 1.9%, demonstrating that higher public investment would not only lead to higher short-term domestic expenditure, but also longer-term potential GDP.

This research concludes by providing policy recommendation for potential GDP increase which can be done through. 1) Increase public investment ratio, particularly in term of infrastructure to foster national competitiveness, while to increase the quality, government policy should put more emphasis on Logistics and supply chain development which would also reduce the entrepreneurial costs. 2) other labour productivity and skills improvement could be done by establishing Demand Side and Supply Side Database which could match the skilled labour to each manufacturing sub-sectors, impose labour skill standards through encouraging entrepreneur to base the wage consideration on the qualification. This would induce the workers to increase their skills accordingly. 3) Knowledge management for executives in term of production and marketing through the use of new tools that are

10

international standard such as Lean Manufacturing/ Toyota Production System / Total Quality Management which would also increase productivity efficiency.

11

บทท 1

บทน า

1.1 ความส าคญของปญหา

ในป 2551 – 2552 วกฤตเศรษฐกจการเงนโลก ไดสงผลกระทบตอเศรษฐกจไทยอยางรนแรงทาใหการผลต การสงออก และการใชจายภาคเอกชนหดตวมาก ซงเปนสภาพการณเดยวกนกบหลายประเทศตาง ๆ ทวโลก โดยในป 2552 GDP ภาคอตสาหกรรมหดตวรอยละ -6.1 หดตวลดลงจากป 2551 ทขยายตวรอยละ 3.9 นอกจากน ปรมาณการสงออกและบรการทแทจรงกหดตวลง รอยละ -12.5 ลดลงจากป 2551 ทขยายตวรอยละ 5.1 ขณะทการใชจายของภาคเอกชน ไดแก การบรโภคภาคเอกชน ทไดมการหดตวลงเชนกน โดยการบรโภคภาคเอกชนทแทจรงหดตวรอยละ -1.1 หดตวลงจากป 2551 ทขยายตวรอยละ 2.9 และการลงทนภาคเอกชนทแทจรงหดตวรอยละ -13.1 ลดลงจากป 2551 ทขยายตวรอยละ 3.2 ซงปญหาการหดตวทางเศรษฐกจดงกลาวไดสงผลใหเศรษฐกจไทยป 2552 เขาสภาวะเศรษฐกจถดถอยทางเทคนค (technical recession) ในไตรมาส 1 ป 2552 โดยสะทอนวาเศรษฐกจไทยมการหดตวเมอเทยบกบไตรมาสกอนหนาตดตอกนถง 2 ไตรมาส

อยางไรกตาม ปจจบนสถานการณเศรษฐกจไทยเรมมสญญาณของการมเสถยรภาพและ การฟนตวบาง สวนหนงมาจากมาตรการเพอฟนฟเศรษฐกจทรวดเรวทนตอสถานการณ เชน มาตรการกระตนเศรษฐกจระยะท 1 ดงนน ในระยะตอไปเพอใหเศรษฐกจไทยสามารถฟนตวไดอยางตอเนอง รฐบาลจงจดทา ‚แผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555‛ ขน ซงจะเปนโครงการลงทนภายใตแผนฟนฟเศรษฐกจระยะท 2 เพอชวยกระตนเศรษฐกจและเพมการจางงานอยางตอเนองผาน การลงทนของรฐควบคการสรางขดความสามารถในการแขงขนในระยะยาว โดยมแผนงานทจะลงทนในโครงการตางๆ จานวน 7 สาขา ไดแก 1)ระบบการกระจายนา 2)บรการสาธารณะ 3)ทองเทยว 4)เศรษฐกจเชงสรางสรรค 5)ปฏรปการศกษา 6)สาธารณสข และ 7)ลงทนเพอยกระดบรายได

แผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 มเปาหมายในการกระตนเศรษฐกจผานการเพมการลงทน ของภาครฐ สานกงานเศรษฐกจการคลง ซงเปนหนวยงานราชการภายใตกระทรวงการคลง ซงทาหนาทเสนอแนะและออกแบบนโยบายเศรษฐกจดานการคลงเพอใหเศรษฐกจสามารถเจรญเตบโตอยางยงยน จงมหนาทวเคราะหนโยบายเศรษฐกจดานการคลง รวมทงแผนปฏบตการไทยเขมแขง และประเมนผลกระทบของนโยบายเศรษฐกจดานการคลงดงกลาวตอเศรษฐกจไทย

ปจจบนผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (Gross Domestic Product: GDP) ซงเปนเครองชวด มาตรฐานในการดารงชวตไดถกนาไปใชอยางแพรหลาย อตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ หรออตราการเจรญเตบโตของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศกไดถกนามาใชเปนเครองชวดการเจรญเตบโตหรอการเพมขนของมาตรฐานในการดารงชวตของประชากรในประเทศตางๆ ทวโลก อยางไรกตาม การใชอตราการเจรญเตบโตของ GDP มาเปนเครองชวดมาตรฐานในการดารงชวตของประชาชนยงคงมปญหาหลายประการ เชน

12

1) อตราการเจรญเตบโตของ GDP ไมไดสะทอนขอมลเกยวกบการกระจายรายได 2) อตราการเจรญเตบโตของ GDP ไมไดคานงถงผลกระทบภายนอกทางลบ (negative

externalities) เชน มลพษทางสงแวดลอม 3) การคานวณ GDP ไมไดนามลคาของกจกรรมทางเศรษฐกจทเกดขนภายนอกระบบ

ตลาดมาคานวณ นนคอ ไมไดรวมเอามลคาของกจกรรมทไมไดมการซอขาย เชน การเดนเลนภายในสวนสาธารณะ

4) การคานวณ GDP ไมไดนากจกรรมทางเศรษฐกจทเกดขนในภาคเศรษฐกจนอกระบบ (informal sector) มาคานวณโดยละเอยด เชน กลม ผรบงานไปทาทบาน ผรบเหมาชวงงานอตสาหกรรมไปทาทบาน (Industrial Outworkers) คนงานททางานไมประจา ลกจางชวคราวตามฤดกาล เปนตน

5) อตราการเจรญเตบโตของ GDP ไมไดสะทอนระดบผลผลตสงสดทประเทศสามารถผลตได หากมการใชปจจยการผลตอยางเตมท (fully employed)

ดงนน หากมการพฒนาวธการคานวณ GDP ใหเหมาะสม จะทาใหสามารถครอบคลมถงมต ในดานตางๆ ได สาหรบการวดระดบผลผลตสงสดทประเทศสามารถผลตได เมอมการใชปจจยการผลตอยางเตมท สามารถวดไดโดยการคานวณหาผลผลตระดบศกยภาพ (potential output) ซงผลผลตระดบศกยภาพเปรยบเสมอนระดบผลผลตสงสดทประเทศสามารถผลตได โดยไมกอใหเกดแรงกดดนดานเงนเฟอ และในระยะปานกลางถงยาว แนวโนมอตราการเจรญเตบโตของผลผลตระดบศกยภาพยงสะทอนอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทย งยนอกดวย

ทงน ถงแมวา ในชวงป 2553 ทผานมาอตราเงนเฟอทวไปอยในระดบทเหมาะสมตอการเกอหนนทางเศรษฐกจ โดยอยในระดบเฉลยทรอยละ 3.3 อยางไรกด เนองจากระบบเศรษฐกจของไทยยงคงไดรบปจจยกระทบจากปญหาราคานามนทถกกาหนดโดยตางประเทศ ปจจยคาแรงทปรบตวเพมขนสง การขาดแคลนแรงงานในบางภาคการผลตซงกดดนตนทนการผลต (Cost Push) จากคาใชจายดานแรงงานเพมสงขน การปรบเพมขนของอตราดอกเบยเงนก เปนตน ซงปญหาตางๆ เหลาน มสวนกอใหเกดแรงกดดนดานเงนเฟอในอนาคต ดงนน แนวทางการลดปจจยเสยงดงกลาวคงมใชการใชนโยบายลดความตองการ (Decreasing Demand Pull) ในเศรษฐกจลง เพราะจะสงผลใหเศรษฐกจขยายตวนอยลง แตแนวทางทเหมาะสมกวาคอ การเพมความสามารถในการผลตของประเทศ หรอการเพมศกยภาพการผลต (Potential GDP) ซงการแกปญหาโดยวธดงกลาวนนเปนแนวทางการแกปญหาระยะยาว ควบคกบแนวทางระยะสนถงปานกลาง นนคอ การใชนโยบายเศรษฐกจมหภาคทเหมาะสม ทงในสวนของนโยบายการคลงและนโยบายการเงน

โดยทวไปการคานวณหาอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจมกจะคานวณโดยหาคา GDP ทเกดขนจรง (actual GDP) ซงสะทอนมลคาเพมของสนคาและบรการทผลตขน แตการคานวณหาผลผลตระดบศกยภาพจะสามารถสะทอนระดบผลผลตสงสดทระบบเศรษฐกจสามารถผลตไดอยางยงยน ดงนน เศรษฐกจจะเตบโตไดยงยนและมเสถยรภาพมากนอยแคไหน จาเปนตองพจารณาระดบศกยภาพการผลตของเศรษฐกจควบคกบการขยายตวของเศรษฐกจไปพรอมกน ทงน ศกยภาพใน

13

การผลตของประเทศไทย ขนอยกบ 3 ปจจยหลก คอ จานวนแรงงาน ปรมาณการสะสมสนคาทน และประสทธภาพในการผลต ดงนนแนวทางการเพมปจจยหลกตอศกยภาพการผลตดงกลาวนน นอกจากจะชวยกาหนดทศทางอตราเงนเฟอทเหมาะสมแลว ยงมสวนชวยใหรายไดของประชาชนหรอปจจยแรงงานของประเทศใหขยายตวขนอกดวย

1.2 วตถประสงคของโครงการวจย

โครงการวจยนมวตถประสงคเพอ 1) วเคราะหผลกระทบของนโยบายเศรษฐกจดานการคลงภายใตแผนปฏบตการไทย

เขมแขง 2555 ตอผลผลตระดบศกยภาพดานอปทาน ซงจะเปนตวสะทอน Potential GDP ในอกมมหนง โดยพจารณาจาก 3 ภาคการผลตหลกของไทย ไดแก ภาคเกษตรกรรม ภาคอตสาหกรรม และภาคบรการ ซงสามารถสะทอนอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทย งยน

2) นาการศกษาทไดไปกาหนดขอเสนอแนะเชงนโยบายทจะสามารถเพมผลตภาพการผลตของประเทศในระยะปานกลางและระยะยาว

1.3 ขอบเขตของโครงการวจย

โครงการวจยนจะดาเนนการวเคราะหผลกระทบของนโยบายเศรษฐกจดานการคลงภายใตสมมตฐานดานการลงทนภาครฐในแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ตอผลผลตระดบศกยภาพ โดยมการพฒนาแบบจาลองเพอคานวณหาผลผลตระดบศกยภาพสาหรบประเทศไทย ภายใตแนวคดการแยกองคประกอบของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

1.4 กรอบแนวคดของโครงการวจย

1.4.1 ทฤษฎเศรษฐศาสตรของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

ในทางทฤษฎเศรษฐศาสตรของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ มการวดอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจหลายวธ วธทไดรบความนยมและถกนาไปใชอยางแพรหลาย ไดแก วธ Growth Accounting ซงกาหนดใหผลตภณฑมวลรวมของประเทศ (Y) ถกกาหนดจากปจจยการผลต ไดแก แรงงาน (L) และทน (K) โดยสามารถพจารณาไดจาก สมการการผลต (production function) ดงน

...................................(1.1) ),( ttt LKAfY

14

โดยสมการการผลตทใชจะเปนรปแบบสมการการผลตแบบ Cobb-Douglas production function ทกาหนดใหผลตอบแทนปจจยการผลตคงท (Constant Return to scale)

......................................(1.2) โดยท หมายถง ผลตอบแทนของปจจยทน

1- หมายถง ผลตอบแทนของปจจยแรงงาน

1.4.2 กรอบแนวความคดของผลผลตระดบศกยภาพ

ผลผลตระดบศกยภาพ (potential output) สามารถสะทอนระดบผลผลตสงสดทระบบเศรษฐกจสามารถผลตไดอยางยงยน โดยใชทรพยากรทมอยทงหมดอยางมประสทธภาพ ในระยะปานกลางถงยาว แนวโนมของระดบผลผลตตามศกยภาพจะแสดงถงอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทย งยน ในงานศกษานใชหลกการคานวณผลผลตระดบศกยภาพแบบ Growth Accounting ของ Robert Solow เปนกรอบการวเคราะห และนาแบบจาลองการผลตของ Cobb-Douglas มาประยกตใช โดยแบงการวเคราะหประสทธภาพการผลตออกเปนคณภาพของแรงงานและคณภาพของทน ซงตวแปรทใชในการคานวณ มรายละเอยดดงน

1) ใชผลผลตมวลรวมภายในประเทศ (GDP) เปนตวแทนของผลผลต ซงจดทาโดยสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

2) ใชปรมาณการเสอมคาของปจจยทนหรอสนทรพยถาวร (capital depreciation) เปนตวแทนทนทงหมดทใชในการผลต ซงหากมการใชปจจยทนในการผลตมาก กจะมการเสอมคาของปจจยทนเพมขนตามไปดวย

3) ใชกาลงแรงงาน (labor force) ทอยในภาคเศรษฐกจตางๆ ซงประกอบดวยผทมงานทาและไมมงานทา เปนตวแทนแรงงานทงหมดทใชในการผลต

4) ในการวดประสทธภาพการผลตจากคณภาพแรงงาน (total factor productivity from labor quality) มปจจยอยางนอย 2 ประการทจะสามารถบงชคณภาพของแรงงาน ไดแก ระดบการศกษาและประสบการณการทางาน

ในการวดประสทธภาพการผลตจากคณภาพทน (total factor productivity from capital quality) ใชขอมลจานวนสทธบตรทจดทะเบยนเปนตวแทนดชนคณภาพทน เนองจากจานวนสทธบตรสามารถสะทอนความกาวหนาทางเทคโนโลยของทน และทาใหทนมประสทธภาพในการสรางผลผลตมากขน

1tttt LKAY

15

1.4.3 สมมตฐาน

จากวกฤตเศรษฐกจการเงนโลกในชวงทผานมา ไดสงผลกระทบตอระบบเศรษฐกจไทยทงในดานการผลต การสงออก และการใชจายของภาคเอกชน ซงเปนสถานการณเชนเดยวกบประเทศตาง ๆ ทวโลก ทงน สถานการณเศรษฐกจไทยในปจจบนเรมมสญญาณของการมเสถยรภาพและการฟนตว เนองจากรฐบาลมมาตรการเพอการฟนฟเศรษฐกจ เชน มาตรการกระตนเศรษฐกจระยะท 1 อยางไรกด สถานการณในอนาคตมความไมแนนอนสง เพราะขนอยกบการฟนตวของเศรษฐกจโลก ดงนน รฐบาลในฐานะทเปนเครองยนตสาคญทจะขบเคลอนในขณะน จงจดทาแผนฟนฟฯ ตอเนอง คอ ‚แผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555‛ ซงจะเปนโครงการลงทนภายใตแผนฟนฟเศรษฐกจระยะท 2 เพอชวยกระตนเศรษฐกจและเพมการจางงานอยางตอเนอง ผานการลงทนของรฐควบคการสรางขดความสามารถในการแขงขนในระยะยาว ซงมกรอบวงเงนลงทนทไดรบอนมตสาหรบป 2555 รวม 350 พนลานบาท โดยมสมมตฐานวาสามารถลงทนในโครงการตางๆ ไดครบจานวน 7 สาขา ไดแก ระบบการกระจายนา บรการสาธารณะ ทองเทยว เศรษฐกจเชงสรางสรรค ปฏรปการศกษา สาธารณสข และลงทนเพอยกระดบรายได ภายในป 2555

1.5 แนวทางการวจยและการเกบขอมล

1.5.1 การวจยแบบเอกสาร (Documentary Research)

เพอรวบรวมขอมลการวจยในอดตทงในประเทศและตางประเทศ บทความวชาการ และแผนยทธศาสตรของหนวยงานภาครฐทเกยวของ โดยแนวทางการวจยโครงการนประกอบดวย

1) ศกษาทฤษฎระดบศกยภาพการผลตทางเศรษฐกจของตางประเทศและประเทศไทย และรวบรวมขอมลสถตทเกยวของกบการวจย

2) ศกษาวธการทเหมาะสมสาหรบการหาผลผลตระดบศกยภาพ (Methods Available for Estimating Potential Output)

3) ศกษาวเคราะหนโยบายการคลงของไทยในแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 4) พฒนาแบบจาลองการวเคราะหผลผลตระดบศกยภาพ 5) วเคราะหความออนไหวทางตวแปร (Sensitivity analysis) ภายใตสมมตฐานดาน

การคลง 6) การลงทนภาครฐในแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ตอผลผลตระดบศกยภาพ

ทางดานอปทาน ไดแก ภาคเกษตรกรรม ภาคอตสาหกรรม และภาคบรการ เพอเสนอแนะเชงนโยบายเกยวกบการบรหารจดการเศรษฐกจทสามารถเพมศกยภาพการผลตของเศรษฐกจไทย

1.5.2 จดท าการอภปรายและระดมสมองจากผ ทรงคณวฒ และหนวยงานทเกยวของ เพอหาขอเสนอแนะ

16

1.6 นยามศพท

1) ผลตภาพการผลต (Productivity) หมายถงขนาดของผลผลต (Output) ทผลตได จากการใสปจจยการผลต (Input) เขาไปในกระบวนการผลต ซงการวดผลตภาพการผลตสามารถวดได 2 ลกษณะ คอ 1) การวดผลตภาพการผลตบางสวน (Partial productivity) 2) การวดผลตภาพการผลตรวม (Total Factor Productivity: TFP)

2) ศกยภาพการผลต (Potential GDP) หมายถง ระดบการผลตสงสดทสามารถดารงไดในระยะยาวโดยไมกอใหเกดตนทนทสงเกนความจาเปน ซงในยามภาวะเศรษฐกจปกต หมวดอตสาหกรรมทมอตราการใชกาลงการผลตตงแตรอยละ 80 ขนไป ถอวามการใชกาลงการผลตทใกลเตมกาลงการผลต สวนหมวดอตสาหกรรมทมอตราการใชกาลงการผลตตากวารอยละ 50 ถอวามการใชกาลงการผลตทตากวาเกณฑเฉลย ในทางการปฏบตหรอการผลต ศกยภาพการผลต (Potential GDP) ขนอยกบเครองจกรหรอเทคโนโลยทเลอกใช ซงตองคานงถงการผลตสงสดตามการออกแบบเครองจกรหรออปกรณ (Design specification) และการผลตเตมกาลง (Full capacity)

3) Government Finance Statistics : GFS คอ สถตการคลงตามระบบ สศค. หรอ GFS ประกอบไปดวยขอมลทางดานรายได รายจายการถอครองสนทรพยการเงน และการกอหนสน หลกการในการลงบญชและบนทกขอมลตามระบบ สศค. หรอ GFSM 2001 มลกษณะใกลเคยงกบการลงบญชงบการเงนของภาคธรกจหรอเอกชน กลาวคอ เปนระบบบญชค (Double – entry accounting) ใชเกณฑการบนทกแบบคงคาง (Accrual recording basis) และบนทกมลคาตามราคาตลาดในปจจบน (Current market price)

4) คาเสอมราคา ( Depreciation ) คอ คาใชจายทตดจากมลคาของสนทรพย ทกจการใชประโยชนประจ างวดท ง น เพราะสนทรพยประเภทอาคาร อปกรณ เค รองจกร รถยนต เปนสนทรพยทมไวใชงานเปนระยะเวลายาวนานและมกจะมมลคาสง จงมการประมาณประโยชนจากสนทรพยเหลานเฉลยเปนคาใชจายแตละงวด การค านวณคาเสอมราคาของสนทรพยมหลายวธ แตในทนจะกลาวถงวธทนยมปฏบตกนโดยทวไป คอวธเสนตรง

5) ฟงกชนการผลต (Production Function) เปนเครองมอทแสดงใหทราบวาในการผลตสนคาอยางหนงตองใชปจจยการผลตอะไรบาง โดยแสดงความสมพนธระหวางปจจยการผลตตางๆและจ านวนผลผลตทเกดจากปจจยการผลตนน สามารถเขยนโดยใชสญญลกษณทางพชคณตดงน Q = f (a,b,c,d,...) หมายความวา จ านวนผลผลตรวม (Q) ใน

17

ระยะเวลาหนงขนอยกบจ านวนตางๆของปจจยการผลต (a,b,c,d,...)ทใชในการผลตสนคาชนดนนๆ

6) Total FactorProductivity : TFP หมายถง การวดอตราการขยายตวทางเศรษฐกจ(GDP Growth) ทเกดขน จากสวนทมไดมาจากการเพมของปจจยการผลต (ทน แรงงาน และทดน)

1.7 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1) กระทรวงการคลง และหนวยงานทเกยวของ มแนวทางทเหมาะสมในการกาหนดนโยบายเศรษฐกจดานการคลงเพอสนบสนนใหเศรษฐกจไทยมขดความสามารถในการผลตในระดบทสงขน (Increasing Potential GDP) นามาซงการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางยงยนโดยอาศยระบบการวเคราะหศกยภาพการผลตอยางมประสทธภาพ

2) มองคความรเรองผลผลตระดบศกยภาพของไทยทสามารถนาไปเผยแพรใหความรแกประชาชนทวไป เพอสงเสรมใหเกดความตระหนกในความสาคญและความจาเปนในการดาเนนนโยบายดานการคลงตางๆ อาท มาตรการกระตนเศรษฐกจโดยเพมการลงทนภาครฐ การเปดโอกาสใหภาคเอกชนเขารวมลงทนในโครงการลงทนของภาครฐ การกระจายการลงทนทางดานบรการสาธารณปโภคขนพนฐานไปสชนบท เปนตน เพอสนบสนนใหเศรษฐกจไทยมการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางยงยนในระยะยาว

18

บทท 2 แนวคดทางทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

2.1 แนวคดและทฤษฎเกยวกบศกยภาพการผลตของประเทศไทย

จากการตรวจเอกสารจะพบแนวคดทางทฤษฎทสาคญ ไดแก แนวคดเกยวกบการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ วธการคานวณหาระดบศกยภาพการผลตของประเทศ และกรอบแนวคดทฤษฎวาดวยนโยบายการคลง ซงสามารถอธบายไดดงน 2.1.1 แนวคดเกยวกบการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

ทฤษฎการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (Economic growth theories) หรอแบบจาลองการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (Economic growth model) เปนทฤษฎทแสดงถงตวกาหนดองคประกอบในกระบวนการของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (บษกร, 2550) ดงน

1) ทฤษฎการเจรญเตบโตของนกเศรษฐศาสตรสมยคลาสสก (Classic growth model)

กลาวถงผลตภาพการผลตหรอผลตผลตอหนวยปจจยการผลต จะเนนหนกไปในรปของ ผลตภาพทน โดยถอหลก Capital – Output ratio ซงแสดงถงอตราสวนของทนทจะใชผลตผลใน การเพมการผลตขน 1 หนวยนน อตราสวนของทนทจะใชผลตผลนนคงเดม ผลตภาพของทนจะเพมขนไดในกรณทการสะสมทนเพมขน กลาวคอทาใหปรมาณผลตผลนนเพมขนดวย ซงความคดเหนดงกลาวขางตนเปนแนวความคดของ Adam Smith อยางไรกตามลกษณะของผลตภาพตามแนวความคดของ Adam Smith ไดเนนถงการแบงงานกนทาของแรงงานวาจะทาใหผลตภาพเพมขน และเปนกลไกสาคญในการเพมประสทธภาพในการผลต นอกจากน Adam Smith ยงใหความสนใจเกยวกบมอทมองไมเหน1 (invisible hand) ซงเปนกลไกทชวยกาหนดแนวทางของทรพยากรไปสการผลตทมประสทธภาพภายใตการแขงขนอยางเสรดวย

1 หมายถง กลไกทจะชวยผลกดนใหระบบเศรษฐกจเขาสดลยภาพอยเสมอ กลาวคอ หากในระบบเศรษฐกจขาดแคลนสนคาชนดหนง มอทมองไมเหนกจะผลกดนใหราคาของสนคานนสงขน จนกระทงความตองการสวนเกนหมดไป ในทางกลบกน หากสนคาชนดนนมมากเกนไป มอทมองไมเหนกจะผลกดนทาใหราคาของสนคานนปรบตวลดลง ดงนน ภาครฐบาลจงไมจาเปนทจะตองเขามาแทรกแซงระบบเศรษฐกจแตอยางใด เพราะมมอทมองไมเหนชวยทาใหอย

19

2) ทฤษฎการเจรญเตบโตของนกเศรษฐศาสตรสมยนโอคลาสสก (neo-classical growth model)

กลาวถงผลตภาพของทน โดยพจารณาจากการลงทน ซงถกกาหนด โดยอตราดอกเบย เปรยบเทยบกบผลทคาดวาจะไดจากโครงการลงทน ถาอตราผลไดจากการลงทนยงสงกวา อตราดอกเบยแลว กจะเปนผลดตอการลงทน ทงนจะตองกาหนดใหเทคนคการผลตคงท เมอเพมปรมาณการลงทนมากขนจะทาใหอตราผลไดจากการลงทนลดลงและการลงทนทเพมขน จะชวยใหผลตภาพของบคคลทอยในวยทางานจานวนทกาหนดไวน นสงขนได ขณะทเทคนควชาการเปลยนแปลงไปเรอยๆ น จะทาใหการลงทนทไดรบผลตอบแทนสงขนเรอยๆ อนเปนผลดตอ การพฒนาประเทศไดทางหนง แนวความคดทสาคญของนกเศรษฐศาสตรกลมนโอคลาสสก คอการแกปญหาความไรเสถยรภาพ (instability problem) ของแนวทางการเจรญเตบโต โดยพยายามกาหนดใหอตราสวนทนตอผลผลต Capital – Output Ratio เปนอตราสวนทสามารถเปลยนแปลงได กอใหเกดการเพมขนของผลผลตในอตราทคงท (constant return to scale) และไมมความกาวหนาทางเทคนค สวนทนเปนปจจยทสามารถปรบตวได ดงนนสตอกทนอาจปรบใหเขากบเทคนคการผลตแบบตางๆ เชน แบบเนนทนมากหรอนอยกได สาหรบกลไกในการรกษาแนวทางการเจรญเตบโตใหมเสถยรภาพแบบคลาสสกใหม ไดนาเอาแนวความคดในเรองของผลตภาพนามาอธบายในเรองของอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจวามาจากอตราการเจรญเตบโตของผลตภาพปจจยตางๆ ไดแก ปจจยทน แรงงาน และปจจยอนๆ โซโล (Robert Solow) ไดพฒนาทฤษฎความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจขนในป 1956 โดยการปรบปรงมาจากทฤษฎความเจรญเตบโตของฮารรอดและโดมาร อยางไรกตาม ทฤษฎของโซโล ซงเนนความสาคญของการสะสมทนตอความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ไดมการเชอมโยงความสมพนธระหวางการลงทนกบการออม และการเพมขนของประชากร อกทง แนวคดเกยวกบสภาวะความเจรญเตบโตททรงตว (steady state growth) ซงโซโลไดเรมตนวเคราะหโดยอาศยฟงกชนแสดงความสมพนธระหวางผลผลตทแทจรงเฉลยกบอตราสวนของทนตอแรงงาน ทงนจะเหนไดวาการวเคราะหการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจสวนใหญแลวจะเปนการกลาวถงแนวคดพนฐานทางทฤษฎของสานกนโอคลาสสค (Neoclassic) ซงนกเศรษฐศาสตรคนสาคญ ไดแก Robert Solow ไดคดคนทฤษฎแบบจาลองการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจในระยะยาว Solow (1957) โดยกาหนดวาเศรษฐกจระดบศกยภาพโดยรวมของประเทศ (Y) จะถกกาหนดจากการใชปจจยการผลต ไดแก แรงงาน (L) และทน (K) ซงสามารถพจารณาจากสมการการผลตโดยรวม (Production function) ดงน

20

),( ttt LKFY ……….…………. (2.1)

จากสมการท (1) สามารถแสดงในรปแบบสมการการผลต ไดดงน

ttt LAKY ............................... (2.2

โดย Yt คอ ผลผลต Kt คอ ทนทงหมดทใชในการผลต Lt คอ แรงงานทงหมดทใชในการผลต A คอ คาคงท หรอ Solow Residual

, คอ ผลตอบแทนของปจจยการผลต

หากกาหนดใหการผลตโดยรวมมผลตอบแทนปจจยการผลตตอขนาดคงท (Constant Returns to Scale) ทผลตอบแทนตอทนและแรงงานคงท ดงนน ผลตอบแทนของปจจยแรงงาน () จะเทากบ (1-) ภายใตเงอนไข + = 1

อยางไรกตาม ในกรณพเศษทผลตอบแทนของปจจยทนมคาเทากบ 1 สมการการผลตโดยรวมจะมลกษณะดงน

t tY AK ……………….…. (2.3)

นนคอ ผลผลตโดยรวมเปนสมการเสนตรงของปจจยทน โดยมคาสมประสทธเทากบ A กรณพเศษนเรยกวาแบบจาลอง AK (AK model) โดยแบบจาลอง AK น มขอสรปเกยวกบอตราการขยายตวของเศรษฐกจวา เศรษฐกจของประเทศนนๆ สามารถขยายตวในอตราคงทไดตลอดไป ซงตางกบแบบจาลองของโซโลในกรณปกต แบบจาลอง AK น เปนจดเรมตนของแนวความคด การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจแนวใหม (Endogenous Growth Theory) เนองจากเศรษฐกจสามารถขยายตวไดดวยตวเองดวยการออม โดยไมจาเปนตองมปจจยภายนอกในเชงเทคโนโลยเหมอนในแบบจาลองของโซโล

การศกษาทฤษฎการเตบโตทางเศรษฐกจระยะหลงใหความสาคญเกยวกบปจจยอนๆ ทนอกเหนอไปจาก แรงงาน และทนมากขน ไดแก ทฤษฎการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจแนวใหม2 (Endogenous Growth Theory) ไดถกพฒนาขนในชวงทศวรรษ 1980 โดยนกเศรษฐศาสตรหลก เชน Shell (1966, 1973) Romer (1986) Lucas (1988) และ Jones (1995) โดยมแนวคดเกยวกบการขยายตวทางเศรษฐกจ ดงน 2 ดดแปลงจากงานวจยเรอง ทฤษฎการเจรญเตบโตใหม ของชยยทธ ปญญสวสดสทธ และ วารสารเศรษฐกจและสงคม ฉบบท 4 เดอน ตลาคม - ธนวาคม 2549 เรอง Endogenous Growth Theory กบแผนพฒนาฯ ฉบบท 10 ของ อสรยา บญญะศร

21

1) การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจในระยะยาวจะขนอยกบการออมและความกาวหนาทาง

เทคโนโลย 2) ความกาวหนาทางเทคโนโลยไมไดถกกาหนดจากปจจยภายนอกตามทฤษฎการ

เจรญเตบโตทางเศรษฐกจนโอคลาสสก แตถกกาหนดจากปจจยภายในทงจากการวจยและพฒนาและการลงทนในทรพยากรมนษย ซงองคความร/เทคโนโลยทเกดจากการวจยและพฒนาและการลงทนในทรพยากรมนษยเปนแหลงกาหนดสาคญของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

Jorgenson and Grilliches (1967) แยกการวเคราะหประสทธภาพการผลตทเปนคณภาพของแรงงานและคณภาพของทน นอกเหนอจากการใชปจจยทนและแรงงานแลวตามแนวความคดของ Solow โดยวธการเพมตวแปรอธบายในเชงคณภาพ ของทงปจจยทน และปจจยแรงงานเขาไปในแบบจาลองการผลต

Shell (1966, 1973) เปนงานวจยแรกทนาการวจยและพฒนา (Research and development: R&D) เขามาประกอบในแบบจาลองการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจแนวใหม ซงการวจยและพฒนานทาใหผลตอบแทนของปจจยแรงงานรวมเปนแบบเพมขน (Increasing returns to scale) อยางไรกตาม การวจยและพฒนาในแบบจาลองของ Shell (1973) น จาเปนตองใชเงนสนบสนนจากเงนภาษทเกบจากกาไรของบรษท และรายไดของแรงงาน ในขณะท Romer (1986) และ Jones (1995) ไดใหความสาคญเกยวกบความคด (Idea) ในการพฒนาเทคโนโลยทใชในการผลตทาใหผลผลตเพมขนโดยทใชปจจยการผลตในปรมาณเทาเดม ผผลตจะมแรงจงใจทจะประดษฐคดคนเพอใหมความไดเปรยบเหนอคแขงและพฒนาผลตภาพของตน

อยางไรกตาม ความคดในการพฒนาเทคโนโลยมลกษณะเฉพาะทเรยกวา non-rivalrous หรอสามารถอธบายไดวา เมอมการคดคนความคดใหมๆ โดยผหนงผใดแลว จะไมสามารถกดกนไมใหบคคลอนๆ นาความรไปใชได ตวอยางเชน เมอมการคดคนทฤษฎทางเศรษฐศาสตรขน คนอนๆกสามารถนาความรจากทฤษฎเศรษฐศาสตรนนไปใชได ทาใหเมอมการคดคนความคด (Idea) โดยคนหนงคนใดแลวบคคลอนๆ มตนทนสวนเพม (Marginal Cost) ในการผลตจากความรนนๆ เทากบศนย ทาใหความรทเกดขนจากความคดคนใหมๆ กอใหเกดผลกระทบภายนอกทางบวก (Positive Externality) จากการทความรกระจาย (Spill Over) ไปยงหนวยเศรษฐกจอนๆ ในการพฒนาความสามารถในการคดคนใหมตอไป

Lucas (1988) ไดใหความสาคญกบการสะสมทนมนษยจากการเรยนรในการสนบสนนการขยายตวทางเศรษฐกจในระยะยาว ดงนนการเพมทกษะใหกบประชากรหรอแรงงานนนจะทาใหรายไดตอหวเพมขน ทงนการเพมพนทกษะของแรงงานกเปนสงทสาคญ โดยเฉพาะอยางยง การพฒนาทกษะทจะจาเปนในการนาเทคโนโลยใหมๆ มาใชใหเกดประโยชนในวงกวาง ซงตนทนในการเรยนรน (Cost of technology adoption) ขนอยกบจานวนของผทตองการใชเทคโนโลยใหมดวยเชนกน ในสวนของแรงจงใจ นนกขนอยกบสภาพแวดลอมทเอออานวยตอการประดษฐคดคน เชน มการ

22

สนบสนนใหเกดการทา R&D และมการปกปองทรพยสนทางปญญาทเหมาะสมกบระดบของการพฒนา กจะชวยใหเกดการคดคนใหเกดนวตกรรมตางๆมากขน และทาใหการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจมากขนตาม

Jovanovic (2000) ไดกลาวถงปจจยตางๆทมสวนในการกาหนดอตราการปรบปรงคณภาพของปจจยการผลตทงดานแรงงานและทน ซงปจจยเหลานสามารถแบงออกไดเปน 3 กลมไดแก 1) ความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลย และความรทเปนประโยชน (The progress of science and productive knowledge) 2) การเพมพนทางดานทกษะของแรงงาน (The growth of individual skills) และ 3) แรงจงใจในการทางาน (Incentives)

ดงนน ปจจยทมผลตอการผลตนนไมไดจากดเพยงแค แรงงาน และทนเทานน ยงรวมถง ความกาวหนาทางเทคโนโลย ทกษะ และความรของแรงงาน ความสามารถในการบรหารจดการ รปแบบขององคกรอกดวย แตจะเหนวา การวดปจจยสองตวแรกซงกคอ ทน และ แรงงานนนเปนปจจยทวดไดงายกวาปจจยอนๆ สงผลใหในการศกษาสวนใหญเทาทผานมา ปจจยสองอยางนยงคงเปนปจจยหลกทใชในการอธบายผลตภาพการผลต และใชคา A ซงกคอ คา Residual ทไมสามารถอธบายการเพมขนของผลผลตดวยการเพมขนของทนและแรงงาน หรอทเราเรยกกนวา Solow residual เปนตวแทนของการอธบายการเพมขนของประสทธภาพการผลต (Total factor productivity)

การศกษาเรองผลตภาพการผลตรวมในชวงหลง กไดนาเอาคณภาพของปจจยการผลตเขามารวมอยในสมการการผลต หรอมการยอมรบวาปจจยการผลตนนมคณลกษณะทแตกตางกน เชน การนาเทคโนโลย IT มาวดคณภาพของทน หรอการนาเอาระดบการศกษา เพศ อาชพ และ อายมาเปนตววดคณภาพของแรงงาน วธหน งท ใชในการรวม เอาคณภาพเขามาน นเรยกวา Factor Augmentation ซงสามารถเขยนเปนสมการไดดงน

1)()( tttttt HLZKAY ……………….… (2.4)

โดย Zt คอ คณภาพทน

Ht คอ คณภาพแรงงาน

โดยท tY tK และ tL แทน ผลผลต ทน และ เเรงงานทใชในเวลา t ตามลาดบ ดงทเหนจากสมการ (2.4) ในขณะท tZ และ tH นนแสดงถงความกาวหนาทางเทคโนโลยทชวยให marginal productivity ของทงทนและแรงงานมคาเพมขนได บางครง เรากเรยก tZ และ tH วา augmentation parameter ซงเราสามารถหาคาของ Solow Residual ไดดงน

23

จากสมการท (3) สามารถปรบเปนสมการเสนตรงในรป natural logarithm

tttttt LHKZAY ln)1(ln)1(lnlnln)ln( ..………….. (2.5)

ปรบสมการท (2.5) ใหอยในรปของอตราการขยายตวหรอ YY / โดยการ take first difference of natural logarithm

1 1 1 1 1 1

ln ln ln ln (1 ) ln (1 ) lnt t t t t t

t t t t t t

Y A Z K H L

Y A Z K H L

………….. (2.6)

สมการ (2.6) แสดงอตราการขยายตวศกยภาพของเศรษฐกจ อนมาจากอตราการขยายตว

ของอตราการเพมของทน แรงงาน คณภาพของทน คณภาพของแรงงงาน และประสทธภาพของการผลต (TFP) ดงน

1) ผลการขยายตวของผลผลตทเกดจากปจจยทน (Capital contribution) ซงเทากบ

1ln( / )t tK K หรอการเปลยนแปลงของทนทถวงนาหนกดวยความยดหยนของมลคาเพมตอทน ซงไดมาจากการเพมขนของเครองมอเครองจกรทใชในการผลต เปนตน

2) ผลการขยายตวของผลผลตทเกดจากปจจยแรงงาน (Labor contribution) ซงเทากบ

1(1 ) ln( / )t tL L หรอการเปลยนแปลงของทนทถวงนาหนกดวยความยดหยนของมลคาเพมตอแรงงาน ซงไดมาจากการเพมขนของกาลงแรงงานหรอชวโมงการทางาน เปนตน

3) ผลการขยายตวของผลผลตทเกดจากคณภาพทน (Capital Quality contribution) ซงเทากบ 1ln( / )t tZ Z หรอการเปลยนแปลงของคณภาพทนทถวงนาหนกดวยความยดหยนของมลคาเพมตอคณภาพทน ซงไดมาจากการนาเครองมอเครองจกรททนสมยมาชวยในการผลตไดเรวยงขน อาท คอมพวเตอร หรอหนยนต เปนตน

4) ผลการขยายตวของผลผลตทเกดจากคณภาพแรงงาน (Labor Quality contribution) ซงเทากบ 1(1 ) ln( / )t tH H หรอการเปลยนแปลงของคณภาพแรงงานทถวงนาหนกดวยความยดหยนของมลคาเพมตอคณภาพแรงงาน ซงไดมาจากกาลงงานทมความสามารถหรอมประสบการณการทางานทเพมขน ทาใหมศกยภาพในการผลตดขน

5) ผลการขยายตวของผลผลตทเกดจาก TFP ซงเทากบ )/ln( 1tt AA หรอการเปลยนแปลงของ TFP หรออกนยหนง Solow Residual ในกรณนคอ คาเฉลย ถวงนาหนกของอตราการเปลยนแปลงของ augmentation parameter นนเอง ซง TFP นเปนสวนทชวยในการผลตทดข นทไมสามารถอธบายไดดวยการเพมของทน แรงงาน

24

คณภาพของทน หรอคณภาพของแรงงาน อาทเชน โครงสรางทางสงคมหรอระเบยบกฏหมายทเออตอภาคการผลต เปนตน

นอกจากน การนาเอาคณภาพของเครองจกร และแรงงานมาใชนนทาใหสามารถแกปญหา

เรองการตความหมายของ Solow Residual สวนหนงดวย เนองจากวาสมการการผลตทใชนนสามารถทจะครอบคลมปจจยการผลตทสาคญๆไดมากกวา ดงนน สมการการผลตทรวมคณภาพทงสองนนาจะทาให คา Solow Residual นนมขนาดเลกลง หรออกนยหนงสวนของอตราการเตบโตทางเศรษฐกจทไมสามารถอธบายไดดวยปจจยการผลตนนมนอยลง ดงเชน Jorgenson และ Griliches (1967) ไดกลาวไว3 2.1.2 วธการค านวณหาระดบศกยภาพการผลตของประเทศ

การคานวณหาระดบศกยภาพการผลตของประเทศนน นกเศรษฐศาสตรไดพฒนาเครองมอเพอใชคานวณหลายวธ อยางไรกตาม วธทไดรบการยอมรบและใชกนแพรหลายในการคานวณหาระดบเศรษฐกจศกยภาพจะมอย 3 วธ ดงน 1) วธ Growth Accounting เปนการวเคราะหสาเหตของอตราการขยายตวของผลผลตจากการใชปจจยการผลตตางๆ ทเพมขนและจากประสทธภาพในการผลตทเพมขน โดยพจารณาจากสมการการผลตโดยรวมตามแนวคดของ Solow ซงภายใตรปแบบสมการการผลตแบบ Cobb-Douglas production function และภายใตสมมตฐานทกาหนดใหตลาดมการแขงขนสมบรณ ทาใหทราบความสมพนธระหวางการขยายตวของผลผลตกบการขยายตวของปจจยการผลตตางๆ และเทคโนโลยทใชในการผลตตามสมการ (3)

ทงน วธ Growth Accounting เปนการอธบายการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจโดยพจารณาจากเศรษฐกจดานอปทาน (Supply-side economy) เปนหลก โดยผลผลตในระบบเศรษฐกจทผลตไดจะขนอยกบปจจยการผลตดานทน แรงงาน และเทคโนโลยทใชในการผลต หากมการสะสมทนเพมมากขน มกาลงแรงงานสงขน หรอมเทคโนโลยการผลตทดขน ผลผลตกจะมเพมขนตามมา โดยวธ Growth Accounting ไดถกนามาใชในการวเคราะหระดบศกยภาพการผลตอยางแพรหลาย สาหรบกรณของประเทศไทยนน งานวจยทใชวธ Growth Accounting มดงน มงขวญ (2542), ธนาคารแหงประเทศไทย (2544, 2551), กาญจนา (2545), กตต (2550) และบษกร (2550)

ขอด (1) วธ Growth Accounting ถอเปนการประเมนกาลงการผลตของประเทศ ซงขนอยกบ

ปจจยการผลตเปนสาคญ ดงนน จงเปนวธทสามารถใหคาตอบในเชงเศรษฐกจดานอปทานได เชน

3 Jorgenson and Griliches (1967) ไดตงสมมตฐานวา ถาหากวาเราสามารถวดปจจยการผลตทกๆตวไดอยางถกตองแลว เราควรทอธบายการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจสมบรณ หรออกนยหนง Solow Residual ควรทจะเทากบศนย

25

หากแรงงานและทนขยายตวเพมขนจะสงผลใหระดบศกยภาพการผลตของประเทศเพมขน นอกจากน วธ Growth Accounting ยงสามารถอธบายไดวาแหลงทมาของการขยายตวทางเศรษฐกจมาจากปจจยใด เนองจากเปนการแจกแจงสดสวนปจจยการผลตแตละชนด ไดแก แรงงาน ทน และ เทคโนโลยทใชในการผลต ทสงผลกระทบการขยายตวของระดบศกยภาพการผลตของประเทศ

(2) วธ Growth Accounting สามารถอธบายถงรายละเอยดของกลไกการสงผานปจจยการผลตไปสการขยายตวทางเศรษฐกจได เชน จานวนชวโมงทใชในการผลต ปรมาณทนทใชในการผลต และเทคโนโลยทใชในการผลต ทงน เพอสามารถนาไปสการวเคราะหความออนไหวทางตวแปรและนาไปสขอเสนอแนะเชงนโยบายดานอปทานในการทจะเพมศกยภาพการผลตของประเทศในดานตางๆ

ขอเสย (1) วธ Growth Accounting ใชสมการการผลตทต งอยบนสมมตฐานทกาหนดใหการผลต

ในประเทศมผลตอบแทนตอขนาดคงท ซงในทางปฏบตอาจไมตรงกบลกษณะของขอมลจรง (2) ความถกตองของการคานวณศกยภาพของเศรษฐกจขนอยกบความถกตองของขอมล

ไดแก ผลผลตโดยรวม ทน และแรงงาน และหากมการศกษาใหละเอยดถงระดบคณภาพของปจจยการผลตทงทนและแรงงาน เพอใหอธบายประสทธภาพการผลตใหชดเจนมากขน แทนทจะใช Solow residual พบวาการหาขอมลดงกลาวในหลายสาขาเศรษฐกจยงไมมการจดเกบอยางเปนระบบและครบถวน

2) วธเชงอนกรมเวลา (Time series) มหลายวธ โดยวธทแพรหลาย ไดแก วธ Hodrick-Prescott (HP) filter4 ซงเปนเครองมอทางสถตเพอใชในการหาแนวโนมของอตราความเจรญทางเศรษฐกจทมคาความแปรปรวนตาทสด โดยปกตขอมลทางสถตประเภทอนกรมเวลา (Time series) ซงเปนลกษณะของขอมลผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ จะมองคประกอบในชดขอมล 2 ประเภท ไดแก ขอมลวฏจกร (Cycle) และขอมลแนวโนม(Trend) ซงวธ HP filter จะแยกแนวโนมของผลผลต (Y*) จากผลผลตทแทจรง (Y) โดยผานขนตอนของการหาขนาดของการเคลอนไหวของผลผลตทแทจรงรอบๆ แนวโนมของตวมนเองใหมคาตาทสด ภายใตสมการ Minimization ขององคประกอบขอมลวฏจกร และองคประกอบขอมลแนวโนม ดงน

2*

1

***

1

1

2

2*

1*

)ln(ln)ln(ln)ln(lnmin

tttt

T

ttt

T

ty

YYYYYY ..………….. (2.7)

สวนแรกของสมการ Minimization จะกาหนดใหหาคาตาทสดของการเปลยนแปลงของ

องคประกอบขอมลวฏจกร (Cyclical Component) ในขณะทสวนทสองของสมการ Minimization จะ

4 Hodrick,R., and E. Prescott, 1997, ‚Postwar US. Business Cycles: An Empirical Investigation,‛ Journal of Money, Credit, and Banking, Vol.29, pp.1-16.

26

เปนผลคณระหวางคา กบองคประกอบขอมลแนวโนม (Trend Component) ทจดรปแบบของผลตางระดบสอง (Second Difference) ซงสวนทสองของสมการ Minimization นจะกาหนดใหหาคาตาทสดของการเปลยนแปลงของอตราการขยายตวขององคประกอบขอมลแนวโนม ซงในการวจยคาพารามเตอรทอางองใหใชกาหนดโดย Hodrick and Prescott คอ เทากบ 100 สาหรบขอมลรายป 1600 สาหรบขอมลรายไตรมาส และ 14400 สาหรบขอมลรายเดอน

แนวคดพนฐานของวธการ HP filter เชอวาขอมลเศรษฐกจในอดตทผานมาจะอยสงกวาหรอตากวาระดบคาเฉลยแนวโนมของเศรษฐกจ (Economic trend) ซงเชอวาเปนระดบของระดบศกยภาพการผลตของประเทศ และคาดวาในอนาคตระบบเศรษฐกจกยงคงดาเนนไปในรปแบบเดยวกบในอดต ระดบศกยภาพการผลตของประเทศในอนาคตจงควรเปนคาเฉลยแนวโนมของขอมลในอดต ซงวธ HP filter น จนทรหอม (2544) ไดนามาใชประมาณการผลผลตตามศกยภาพของประเทศไทย และพบวาเศรษฐกจไทยในชวงทผานมายงคงขยายตวตากวาระดบศกยภาพอยางมนยสาคญ

ขอด วธ HP filter งายและรวดเรวกวาวธอน เนองจากไมจาเปนตองใชสมมตฐานของทฤษฎ

เศรษฐศาสตรมาใชในการวเคราะห และใชจานวนขอมลทนอยกวาวธอนในการหาผลผลตระดบศกยภาพ เปนผลจากแบบจาลอง HP filter จะใชวธทางสถตในการคานวณหาแนวโนม (Trend) ของผลผลตของประเทศเปนหลก

ขอเสย 1) เนองจาก วธ HP filter ไมจาเปนตององกบสมมตฐานเกยวกบเศรษฐศาสตร หรอ

ความสมพนธของตวแปรตางๆ ในระบบเศรษฐกจ แตใชเพยงขอมลผลผลตของประเทศเพยงอยางเดยวในการคานวณหาแนวโนม (Trend) ดงนน ทาใหไมสามารถอธบายถงปจจยหรอสาเหตทสงผลตอระดบศกยภาพการผลตของประเทศได ขณะเดยวกน ปจจยอนๆทสงผลกระทบตอเศรษฐกจกไมสามารถนามาใชในการวเคราะหภายใตแบบจาลอง HP filter ได

2) วธ HP filter มกจะเกดปญหาจดปลายขอมล (end-of-sample) เนองจากวธการตองพงพาคาเฉลยทมคณสมบต Symmetric Moving Average ทาใหในชวงสดทายของขอมลอนกรมเวลา คาแนวโนมของ HP filter อาจจะขาดความแมนยา เนองจากใชขอมลชวงสดทายอยางจากด ซงชวงทายของขอมลจะเปนชวงทผวางนโยบายใหความสนใจมากทสด เพอประเมนคาศกยภาพเศรษฐกจในชวงระยะเวลาปจจบนและอนาคตอนใกล

3) วธ HP filter มความออนไหวสงตอการเปลยนแปลงเชงโครงสรางทผดปกต (Structural breaks)

27

3) วธ Structural VAR (SVAR) เปนการพฒนาแบบจาลองเศรษฐกจมหภาคตามแนวคดของ Blanchard and Quah (1989)5 ทใหแปลงวธการทางสถต Vector Autoregression (VAR) ไปสแบบจาลองเชงโครงสราง (Structural Model) โดยวธ SVAR น ไดประยกตใช Autogressive system ทประกอบดวยตวแปรสองตวเพอทจะจาแนกแหลงทมาของความผนผวนในการผลต กลาวคอ การกาหนดให GDP ณ ราคาคงทถกกระทบจากตวแปรภายนอก (disturbance) ซงตวแปรทสามารถนามา Shock สามารถใชตวแปรทงจากดานอปสงคและอปทานได อยางไรกตาม disturbance จากดานอปสงคนน จะมผลกระทบตอผลผลตในระยะสน เนองจากราคาจะมการปรบตวสอดคลองและปรบใหการผลตสดลยภาพ และผลกระทบดงกลาวกจะหายไป แตปจจยทจะสงผลตอระดบการผลตระยะยาวจะเปนผลจาก disturbance ทางดานผลผลตภาพการผลตเทานน ดงนน การพฒนาแบบจาลอง SVAR เพอในการหาระดบศกยภาพการผลตของประเทศสวนใหญจะไมรวม disturbance จากทางดานอปสงค

วธ SVAR ประกอบดวยตวแปรสองตวเพอทจะจาแนกแหลงทมาของความผนผวนในผลผลต ไดแก อตราการเจรญเตบโตของผลผลต )( Y และอตราการวางงาน (u) ซงตอบสนองตอ disturbance จากดานอปทาน (Es) และ disturbance ดานอปสงค (Ed) ทมความเปนอสระตอกน สมการทคาดวาจะไดหลงจากการประยกต SVAR ไดแก

( ) ( 1) ( ( ) ( 1)) ( )

( ) ( )

d d s s s

d s

Y e t e t e t e t e t

u e t e t

..………….. (2.8)

Disturbance ของอปสงคจะมผลกระทบตอการวางงานและผลผลตในระยะสนเนองจากราคา

ปรบตวชา แตในระยะยาวเมอราคาปรบตวไดแลวผลกระทบดงกลาวจะหมดไป เหลอแต disturbance ดานอปทานเทานนทจะสงผลกระทบตอผลผลตในระยะยาว สวนการวางงานในระยะยาวจะไมถกกระทบจาก disturbance ของทงอปสงคและอปทาน

ขอด 1) วธ SVAR สามารถใชในการอธบายวฏจกรเศรษฐกจ ซงเปนแนวคดใหมของ

เศรษฐศาสตรมหภาค 2) เนองจากเปนการจาลองโครงสรางเศรษฐกจทอาศยแหลงทมาของความผนผวนในการ

ผลตเพออธบายความผนผวนของการผลต ซงสามารถนาตวแปรทสงผลทางเศรษฐกจตางๆ เขามารวมในแบบจาลองได

5 Olivier Jean Blanchard and Danny Quah, ‚The Dynamic Effects of Aggregate Demand and Supply Disturbances,‛ American Economic Review, vol. 79, no. 4 (September 1989)

28

ขอเสย 1) วธ SVAR แสดงผลกระทบตอผลผลตในระยะยาวในรปของ disturbance โดยรวม ทาให

ไมสามารถระบสาเหตของ disturbance ทเกดขนอยางแทจรง 2) ผลลพธทไดจากวธ SVAR มความออนไหวตอสมมตฐานทใชคอนขางสง หากสมมตฐาน

ทางโครงสรางทใชแตกตางกน จะสงผลใหผลลพธทไดจากการคานวณแตกตางกนมาก

2.2 แนวคดและทฤษฎเกยวกบนโยบายการคลง

นโยบายการคลงเปนหนงในเครองมอนโยบายเศรษฐกจทสาคญของไทยในการบรหารจดการภาวะเศรษฐกจ สงคมใหมความแขงแกรงและยงยน โดยการดาเนนการผานการจดการเกยวกบงบประมาณรายรบและรายจายของรฐบาลเพอสรางเสถยรภาพของการใชจายรวมของระบบเศรษฐกจใหอยในระดบทเหมาะสม อาทเชนความเหมาะสมกบกาลงการผลตทมอย เปนตน เพราะคาใชจายรวมจะเปนตวผลกดนใหเกดการผลตและการจางงานในระบบเศรษฐกจ ในขณะเดยวกน สามารถลดปญหาความผนผวนทางเศรษฐกจ เชน ความผนผวนดานการจางงาน ความผนผวนของราคาสนคา ดงนนจะเหนไดวานอกจากนโยบายการคลงจะมความสาคญตอเศรษฐกจและสงคมในระยะสนและระยะปานกลางจากการกระตนเศรษฐกจและพฒนาการทางสงคม นโยบายการคลงยงสามารถใชขบเคลอนความสามารถทางการแขงขนและศกยภาพทางการผลตของประเทศไทยเพอสรางความยงยนทางเศรษฐกจในระยะยาวอกดวย

โดยในโครงการวจยน ผวจยขออางองถงทฤษฎทเกยวของกบเครองมอนโยบายการคลงทมผลกระทบตอการขยายตวและศกยภาพทางเศรษฐกจของไทยภายใต 3 บรบทหลกไดแก 1) นโยบายภาษและรายได 2) นโยบายรายจาย และ 3) ดลการคลง โดยมรายละเอยดดงน 2.2.1 นโยบายภาษและรายได

เครองมอแรกทรฐบาลใชในการบรหารจดการรฐบาลคอการจดเกบรายไดและภาษทงในรปของภาษทงทางตรงและทางออม ภาษทางตรงคอภาษทเกบบนฐานรายได เชน ภาษเงนไดบคคลธรรมดา ภาษเงนไดนตบคคล สวนภาษทางออมคอภาษท เกบบนฐานการบรโภค เชน ภาษมลคาเพมทเกบบนฐานการบรโภคทวไป และภาษสรรพสามตทเกบบนฐานการบรโภคของสนคาฟมเฟอย ซงรายไดหลกของรฐบาลคอ ภาษมลคาเพม (รอยละ 30 ของรายไดรวม) ภาษเงนได นตบคคล (รอยละ 25 ของรายไดรวม) ภาษเงนไดบคคลธรรมดา (รอยละ 20 ของรายไดรวม) ภาษสรรพสามต (รอยละ 20 ของรายไดรวม) เปนตน ทงน รายไดรฐบาลในชวง 10 ปทผานมา มสดสวนประมาณรอยละ 15 – 18 ของ GDP

ความสมพนธของการบรหารจดการนโยบายรายไดหรอนโยบายภาษกบการขยายตวของเศรษฐกจมกถกเชอมโยงกนผานการกาหนดการเกบภาษซงลวนมผลตอปจจยการพจารณาเลอกทางานหรอพกผอน การออมหรอการลงทน และการเลอกทางานในภาคการจางงานและ

29

ภาคอตสาหกรรมตางๆ อาทเชน ความสมพนธของนโยบายภาษตอการสะสมปจจยการผลต (Taxation on factor accumulation) โดยเฉพาะในดานแรงงานซงตามทฤษฎ Endogenous Growth ระบไววาการการปรบเพมอตราภาษบนฐานของทนทางกายภาพ (Physical capital) จะสงผลใหรายรบหลงหกภาษของผประกอบการลดลงและจะสงผลใหการออมลดลงซงจะทาใหแรงจงใจใน การออมเพอสะสมทนทางกายภาพลดลงและสงผลใหศกยภาพการขยายตวของเศรษฐกจในระยะยาวลดลงในทสด อยางไรกตาม ในงานศกษาของ Lucas, 1998 พบวาการเกบภาษบนฐานของทนทางกายภาพทเพมขนแมวาจะสงผลใหการสะสมทนทางกายภาพลดลง แตผผลตจะหนไปสะสมแรงงาน (Human capital) เพอทดแทนซงจะไมสงผลกระทบตอศกยภาพการขยายตวของเศรษฐกจใน ระยะยาว ในงานศกษาของ Rebelo, 1991 พบวาผลกระทบของภาษบนทนทางกายภาพตอการขยายตวทางเศรษฐกจขนอยกบเทคโนโลยในการผลตเปนหลก นอกจากน จากการศกษาของ Auerbach, 1985 พบวาหากคงอตราภาษโดยรวมไวแตโยกยายการเกบอตราภาษรายไดไปยง อตราภาษการบรโภคจะสงผลลดแรงจงใจเกบออมแตจะสงผลใหเพมการสะสมทน ในงานศกษาของ See Zee, 1996 พบวาการปรบเพมอตราภาษอากรขาเขาและภาษการคาระหวางประเทศอาจสงผลในแงลบตอความสามารถของประเทศในการนาเขาและพฒนาเทคโนโลยใหมซงจะสงผลในแงลบตอศกยภาพในการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศในระยะยาวเชนกน แตในทางกลบกน การสรางแรงจงใจทางภาษ (Tax incentives) ทางดานการสนบสนนการวจยและพฒนาแมวาจะสรางการบดเบอนในการตดสนใจตอภาคธรกจ (Distortion) แตจะสงผลดตอสงคมโดยรวมในระดบทมากกวาจากการวจยและการคนควา (OECD, 1994 and SHAH, 1995)

ทงน จากขอมลเชงประจกษทคนควาโดย Easterly and Rebelo, 1993 จากการคนความาตรการภาษ 13 รปแบบพบวาสวนตางอตราภาษทเกบบนฐานรายได (Marginal income tax rate) มผลตอการขยายตวทางเศรษฐกจในแงลบ อยางไรกตาม Levine และ Renelt 1992 พบวาการประเมนผลกระทบเศรษฐกจจากเครองมอนโยบายภาษในทางปฏบตกระทาไดยากเนองจากการปรบเปลยนอตราภาษจะสงผลกระทบตอตวแปรนโยบายการคลงทมใชตวแปรทางภาษอนๆ อาทเชน รายจายภาครฐและนโยบายรายจายอนๆ ซงจะสงผลตอการขยายตวทางเศรษฐกจเชนกน อนง ขอมลเชงประจกษบงชวาการขยายตวของตวแปรนโยบายการคลงมกขนอยกบระดบรายได ดงนน ผลกระทบทผกผนของอตราภาษตอการขยายตวทางเศรษฐกจจะชดเจนมากทสดในกลมประเทศทมการพฒนานอยทสด 2.2.2 นโยบายรายจาย

การใชจายของรฐบาลถอเปนสวนหนงของผลผลตมวลรวมของประเทศ (GDP) โดยบทบาทของการใชจายภาครฐมวตถประสงคสาคญหลายดาน เพอสนบสนนการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศ การรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจ การพฒนาโครงสรางพนฐานของประเทศทงในดานกายภาพและดานสงคม (Physical and Social Infrastructure) และเพอสงเสรมการกระจายรายได และการแกไขขอบกพรองของกลไกตลาด (Market Failure) ซงเปาหมายเหลานจาเปนตองอาศย

30

เครองมอทางนโยบายตางๆ ของรฐบาล โดยเฉพาะการใชนโยบายการคลงผานการใชจายงบประมาณของรฐบาล ทงน รายจายงบประมาณของรฐบาลสามารถแยกรายจายในเชง เศรษฐกจ (Economic Classification) ได 2 ประเภทหลก ไดแก (1) รายจายประจา และ (2) รายจายลงทน

1) รายจายประจ า (Current Expenditure) คอ รายจายทใชสาหรบ คาจาง คาตอบแทน ดอกเบย สนคาและบรการ และเงนอดหนนโดยทวไป ทงน รายจายประจาบางรายการ เปนภาระผกพนตอเนองตลอดไป เชน เงนเดอนขาราชการ และคาชาระดอกเบย ซงการปรบลดรายจายประเภทนจะสามารถทาไดยาก ขอสงเกตคอรายจายประจาจะถกเบกจายไดเกอบหมด โดยทวไปแลวรายจายประจาจะไมคอยมความผนผวนเนองจากรายจายประจาจะคอนขางเปนขอผกพนตอเนอง เชน เงนเดอนขาราชการและเงนอดหนนตางๆ ซงเปนภาระผกพนทรฐบาลจาเปนตองจดสรรงบประมาณและมการเบกจายในจานวนทเพมขนในทกๆ ป ทงน รายจายประจาสวนใหญจะสงผลกระทบตอเศรษฐกจในระยะสน และจดอยในประเภทการบรโภคของรฐบาล (Government Consumption) ทงน ในการจดทางบประมาณของประเทศไทย รายจายประจาจะรวมถงรายจายชาระคนตนเงนกและดอกเบย ซงรวมเปนภาระหนในแตละปงบประมาณ ทงน รฐบาลจาเปนตองตงงบประมาณเพอการบรหารหน โดยเฉพาะการชาระคนเงนตนและดอกเบย และการปรบโครงสรางหน

2) รายจายลงทน (Capital Expenditure) คอรายจายสาหรบการจดซอสนทรพยถาวรทม

อายการใชงานเกน 1 ปขนไป หรอการกอสรางสนทรพยถาวร หรอการซอมบารงทสามารถยดอายการใชงานของสนทรพยออกไปไดมากกวา 1 ป รายจายลงทนจะเสรมสรางความสามารถ ในการพฒนาเศรษฐกจในระยะยาวเน องจากขนอยกบสภาวะเศรษฐกจ นโยบายการลงทน ของประเทศและภาครฐ ซงในแตละปรายจายลงทนจะมความผนผวนมากกวารายจายประจา และอาจจะหดตวในบางป ซงขนอยกบภาวะเศรษฐกจ ฐานะการคลงและนโยบายของรฐบาลเปนสาคญ รายจายลงทนจะเปนรายจายทไมมภาระผกพนตอเนองเปนระยะเวลานาน(Discretionary Spending) ยกเวนโครงการลงทนขนาดใหญ โดยรายจายลงทนจะเบกจายไดตากวารายจายประจา เนองจากมขนตอนการเบกจาย ความซบซอน และระยะเวลาในการดาเนนงานโครงการทนาน ทาใหการเบกจายสามารถทาไดลาชากวา เพราะมขนตอนและระยะเวลาในการดาเนนการนานกวารายจายประจา และรายจายสามารถเบกจายไดในอตราทตากวารายจายประจาเสมอ โดยอตราการเบกจายรายจายลงทนของประเทศไทยในปงบประมาณทผานมาอยทระดบประมาณรอยละ 70–80 ของกรอบวงเงนรายจายลงทน ซงเมอเทยบกบการเบกจายรายจายประจาจะพบวารายจายประจาสามารถเบกจายไดในใกลเคยงกบกรอบงบประจาทกาหนดมาในแตละป

เมอพจารณาจากภาพท 2.1 จะพบวาในรายจายประจาในชวง 10 ปทผานมามสดสวนประมาณรอยละ 60 – 80 ตองบประมาณทงหมด ในขณะทสดสวนของงบลงทนตองบประมาณทงหมดอยทประมาณรอยละ 20 ซงจากทกลาวมาขางตนจะเหนไดวารายจายลงทนจะมบทบาทตอการขบเคลอนเศรษฐกจผานการเสรมสรางความสามารถทางการแขงขนในระยะยาวซงจะเปนกลไก

31

สาคญในการขยายศกยภาพทางเศรษฐกจไทยตอไป ดงนน ประเดนความทาทายของเศรษฐกจไทยและการจดทางบประมาณในระยะตอไปจงอาจรวมถงการพจารณาปรบเพมสดสวนรายจายลงทนในงบประมาณเพอเปนการเสรมสรางบทบาทของภาครฐในการเพมศกยภาพทางเศรษฐกจ

ภาพท 2.1 สดสวนของรายจายประจ าและรายจายลงทนตองบประมาณในชวง 14 ปทผานมา

ทมา : ส านกงานเศรษฐกจการคลง (สศค.) กระทรวงการคลง

ทงน แนวคดและทฤษฎการศกษาทเกยวของกบนโยบายรายจายภาครฐและปจจยการผลตระบวาการดาเนนนโยบายรายจายของภาครฐเปนการนาเอาทรพยากรทปกตแลวจะมอยในภาคเอกชนหรอจากนอกประเทศ ดงนน ประสทธภาพของการดาเนนนโยบายการคลงมกจะขนอยกบภาวะทรพยากรทอยในภาคเอกชนวามเพยงพอหรอไม ซงในกรณททรพยากรหรอสภาพคลองไมเพยงพอกจะสงผลใหเกดภาวะการแยงทรพยากรระหวางภาครฐและภาคเอกชน (Crowding-out) ซงจะไมกอใหเกดประสทธภาพการผลตสงสด ดงนนโดยเบองตนแลว ภาวการณใชจายของภาครฐจะสงผลลพธทงในแงบวกและลบตอภาพรวมของภาวะเศรษฐกจเสมอ ซงผลลพธสทธจะขนอยกบประสทธภาพในการใชจายโดยรวมของภาครฐเมอเทยบกบภาคเอกชนในการใชทรพยากรทมอยใหเกดประสทธภาพสงทสด

จากการศกษาของ Aschauer, 1989 และ Barro, 1990 พบวาผลจากการใชจายของภาครฐสนบสนนการขยายตวทางเศรษฐกจผานการเพมผลผลตของภาคเอกชน ซงการศกษาอางองจากหลกทฤษฎ Endogenous growth บงชวาการใชจายภาครฐทางดานยกระดบโครงสรางพนฐาน ของประเทศหรอบรการจากการสรางโครงสรางพนฐานอาทเชน ระบบคมนาคมขนสง และระบบการสอสารนนเปนผลลพธทกอใหเกดประโยชนในเชงบวก นอกจากน การใชจายทางดานการศกษา การสรางแหลงการเรยนรงานอาชพพนฐาน และการพฒนาคณภาพของคนซงเปนหนงในปจจยทนหลกของทฤษฎการขยายตวระยะยาวจะสรางผลลพธในเชงบวกเชนกน ซงสอดคลองกบหลกการทฤษฎของ IMF 1995, ซงแบงแยกรปแบบรายจายภาครฐออกเปน 2 รปแบบไดแก 1) รายจายภาครฐเชงสรางสรรค (Productive or Growth-inducing public expenditures) ไดแกรายจายภาครฐทกอให เกดประโยชนในเชงบวกตอปจจยการผลตและศกยภาพการผลตของประเทศในระยะยาว และ

32

2) รายจายภาครฐเชงไมสรางสรรค (Unproductive or Growth-retarding public expenditures) ซงเปนรายจายทมไดกอใหเกดผลประโยชนเชงบวกตอปจจยการผลตและศกยภาพการผลตของประเทศในระยะยาว

อยางไรกตาม จากการศกษาของ Bailey, 1990 Karras,1994 Tanzi and Schuknecht 1995 พบวาความสมพนธของการขยายตวทางเศรษฐกจและรายจายภาครฐมไดเปนไปในเชงบวกเสมอไป โดยกลาววาในการอธบายความสมพนธดงกลาวตองคานงถง 3 ปจจยไดแก 1) รายจายภาครฐจาเปนตองมการจดหาเงนทนซงจะสงผลในแงลบตอการเกบออมทรพยากรภาคเอกชน 2) ในขณะทรายจายภาครฐเพมผลผลตในภาคเอกชนแลวยงกอใหเกดการออมในภาคเอกชนดวยและ 3) ระดบการทดแทน (Substitutability) ของรายจายภาครฐกบภาคเอกชนทย งเพมมากขนจะยงสงผลตอการออมของภาคเอกชนใหลดลง ดงนน ผลกระทบรวมจาก 3 ปจจยดงกลาวจะสงผลใหความสมพนธระหวางรายจายภาครฐและการขยายตวของเศรษฐกจเปนบวกไปจนถงระดบทสมดลกอนทจะกลายมาเปนความสมพนธแบบลบ ซงการศกษาดงกลาวไดกลายมาเปนพนฐานในการสนบสนนเบองตนในการคนหาระดบของรายจายภาครฐทสงเสรมการขยายตวของเศรษฐกจทสงทสด (Growth-maximizing level of public expenditure) 2.2.3 ดลการคลง

ดลการคลง (Fiscal Balance) คอ สวนตางระหวางรายไดและรายจายของรฐบาล ณ ชวงเวลาหนง (Flow Concept) ซงจะแสดงถงฐานะการคลงของรฐบาล และรฐบาลจาเปนตองจดหาแหลงเงนทน เพอเปนการชดเชยการขาดดล โดยการ Financing กรณทรฐมการขาดดลการคลง ทงน การดาเนนนโยบายการคลงแบบผอนคลาย (Expansionary Fiscal Policy) หมายถงการใชจายของรฐบาลทสงกวารายไดของรฐบาล ซงมกจะมเปาหมายเพอการกระตนเศรษฐกจ และสะทอนไดจากภาวะดลการคลงทขาดดล (Deficit) ในทางกลบกน ในภาวะทรฐบาลตองการชะลอความรอนแรงของระบบเศรษฐกจเพอรกษาเสถยรภาพเศรษฐกจ รฐบาลสามารถดาเนนนโยบายการคลงแบบตงตว (Concretionary Fiscal Policy) หมายถง การทใชจายเงนงบประมาณทนอยกวารายไดทจดเกบ นอกจากน นโยบายการคลงแบบสมดล หมายถง การทรฐบาลมการใชจายเทยบเทากบรายไดทรฐบาลจดเกบ เพอใหการใชจายงบประมาณมบทบาททางเศรษฐกจแบบเปนกลาง (Neutral Stance) 1) ทฤษฎความสมพนธของดลการคลงตอการขยายตวทางเศรษฐกจ ในการวเคราะหความสมพนธในเบองตนระหวางดลการคลงทมผลกระทบตอระบบเศรษฐกจมหภาคนน การวเคราะหจาเปนตองพจารณาถงเมดเงนงบประมาณทเขาสระบบเศรษฐกจอยางแทจรง เชน งบประมาณทใชเปนคาตอนแทนบคลากร งบประมาณทใชจายเพอสนบสนนนโยบายของรฐบาลในการพฒนาประเทศ โดยท การวเคราะหผลกระทบของดลการคลงตอระบบเศรษฐกจจาเปนตองแยกธรกรรมทางการเงนของรฐบาล (Financing) ออกจากบญชธรกรรมอนๆ เนองจากธรกรรมทางการเงนนมไดถอเปนกจกรรมทมผลกระทบตอเศรษฐกจทแทจรง ทาใหตองมการหกรายการธรกรรมทางการเงน เชน

33

(1) ยอดการชาระคนตนเงนก (Principal Repayment) ออกจากรายจายงบประมาณ (2) รายรบสทธของตวเงนคลงออกจากดลบญชเงนนอกงบประมาณ เพอใหสามารถวเคราะหผลกระทบตอเศรษฐกจทเกดขนจรงไดอยางถกตองและแมนยามากยงขน

ภาพท 2.2 กรอบแนวคดเกยวกบการเกนดลและการขาดดลการคลงตามนยามของ GFS

2) การวเคราะหผลกระทบของดลการคลงตอระบบเศรษฐกจ ในการวเคราะหในเชงลก

ของผลกระทบของดลการคลงตอระบบเศรษฐกจนนสามารถนาแนวทฤษฎแรงกระตนการคลง (Fiscal Impulse) มาใชในการพจารณาปจจยดานนโยบายการคลงเพอหาผลกระทบตอเศรษฐกจอยางแทจรง การศกษาทาง Fiscal Impulse เปนการศกษาเพอวเคราะหผลของนโยบายการคลงตอการกระตนเศรษฐกจ โดยจะสะทอนถงการเปลยนแปลงของนโยบายการคลงเปนไปในทศทางทเพมขน /ลดลงของแรงกดดนทางดานอปสงครวม ทงน ทฤษฎ Fiscal Impulse มขอจากดคอผลการเปลยนแปลงของ Fiscal Impulse สามารถเกดขนไดจากทงปจจยเครองมอการคลงและการเปลยนแปลงของภาวะเศรษฐกจดงนนจงจาเปนตองแยกผลกระทบในลกษณะ cyclicality ของนโยบายการคลงทเกดขนจากปจจยเศรษฐกจทกระทบตอฐานะการคลงผานกลไกของ Automatic Stabilizers ตางๆ เชน ภาวะเศรษฐกจทขยายตวในระดบสงทาใหรฐบาลจดเกบรายไดในระดบสง ซงอาจทาใหตวเลขดลการคลงเกนดล สงกวาทตงเปาหมายไว ในขณะเดยวกน ภาวะเศรษฐกจทตกตาทาใหรฐบาลไมสามารถจดเกบรายไดตามเปาหมาย และมรายจายตางๆ ทมไดคาดการณไวกอนลวงหนา เชน การขอรบเงนประกนตนของผวางงาน ดงนน ทาใหดลการคลงขาดดลมากกวาทคาดการณไว เปนตน อยา งไรกตาม วธการแกไขขอจากดดงกลาวสามารถทาไดโดยการประมาณการดลการคลงเชงโครงสราง (Structural fiscal balance) กลาวคอดลการคลงในกรณทเศรษฐกจสามารถขยายตวไดในระดบทเตมศกยภาพ

ทงน การประเมนผลกระทบของนโยบายการคลงทถกตองจาเปนตองใชวธการคานวณจาก Fiscal Impulse ซงสามารถคานวณไดจาก (Haas and Mansur, 1956)

ดลการดาเนนงานเบองตน = รายได – รายจายประจา ดลการใหกยมสทธ/การกยมสทธ = ดลการดาเนนงานเบองตน – รายจายลงทน = การถอครองสนทรพยทางการเงนสทธ

– การกอหนสนสทธ ดลการคลง = ดลการใหกยมสทธ/กยมสทธ – รายจายการใหกยมสทธ

= การเปลยนแปลงเงนคงคลง – การกอหนสนสทธ

34

MFI = –∆B – g0∆Yp + t0∆Y ..………….. (2.9)

หมายเหต MFI = Absolute measure of the fiscal impulse T = รายไดรฐบาล (Government revenues) G = รายจายรฐบาล (Government expenditures) ∆B = ดลเงนสด (The actual budget balance (first difference) (B = T – G)) g0 = G0/Y0, base year expenditure ratio t0 = T0/Y0, base year revenue ratio

∆Yp = Potential output in nominal prices (first difference)

∆Y = Actual output in nominal prices (first difference) and the subscript ‚0‛ refers to base year values of any variables. ทงน จะเหนไดวา การศกษาถง MFI หรอเรยกอกแบบคอ Fiscal Impulse เปนการศกษาถง

ผลกระทบตอเศรษฐกจทางดานดลการคลงทขาดดลเมอเทยบกบระบบเศรษฐกจทแทจรง และเปนการเทยบกบ Potential GDP ซงจะบอกถงทศทางของนโยบายการคลงไดดงน คอ ถา Fiscal Impulse ทเพมขน เปนการเรงการกระตนเศรษฐกจ แตในทางกลบกนถา Fiscal Impulse ทลดลง ถอเปนการลดบทบาทของนโยบายการคลง ทมผลตอระบบเศรษฐกจ นอกจากนการประเมน Fiscal Impulse จะเทยบภาวะเศรษฐกจทกาลงขยายตวไดเตมศกยภาพ (Potential Output) ซงการศกษาฯ นจะดาเนนการหา Fiscal Impulse ของนโยบายการคลงของประเทศไทยในชวง 15 ปทผานมา (ป พ.ศ. 2536 – 2550) ซงขอมลรายไดนาสงคลง รายจายรฐบาล และดลเงนงบประมาณจะแสดงถงฐานะการคลงทเกดขนจรงจากการทรฐบาลมการจดเกบรายไดเขามาจรง และหกการใชจายทเกดขนจรงออกในชวงเวลานน ซงแสดงใหเหนถงสวนตางของรายไดและรายจายวาชวงเวลานนรฐบาลมการใชนโยบายการกระตนเศรษฐกจทเนนหนกไปดานใด ทงหมดนสามารถอธบายไดจากภาพท 2.3 ซงเปนการแสดงใหเหนถงบทบาทของรฐบาลในการกระตนเศรษฐกจ โดยจะเหนไดวาชวงระหวางปงบประมาณ พ.ศ. 2536 – 2539 รฐบาลมการดาเนนนโยบายการคลงแบบเกนดลงบประมาณ ซงเปนการสะทอนถงบทบาทภาคการคลงในการจดเกบรายไดทมจานวนมากกวารายจายทรฐบาลมการเบกจายออกไปทาใหดลเงนงบประมาณในชวง 4 ป (พ.ศ. 2536 - 2539) มการเกนดลงบประมาณ ทงน จากภาพท 2.3 นบตงแตป พ.ศ. 2540 - 2545 เปนตนมารฐบาลประเชญกบภาวะวกฤตเศรษฐกจทเกดขนจนเปนผลทาใหรายไดประชาชาตชะลอตวลงจนถงขนถดถอยอยางรนแรงนน รฐบาลไดมการดาเนนนโยบายการคลงแบบขาดดลอยางตอเนอง(ตงแตป พ.ศ. 2540 – 2545) เพอเปนการมงเนนทจะกระตนเศรษฐกจใหกลบสภาวการณฟนตวอยางปกต โดยการเนนการใชจาย

35

ภาครฐเปนตวขบเคลอนใหเศรษฐกจขยายตวตอเนองในรปแบบของการเพมการใชจายภาครฐเปนตวขบเคลอนเศรษฐกจ ทงนเนองจากการลงทนภาคเอกชนทอยในสภาวะทออนแอลงจากปญหาภาวะเศรษฐกจ และจาเปนตองไดรบแรงสนบสนนจากภาครฐ เพอเปนการรกษาการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

ภาพท 2.3 รายไดน าสงคลง รายจายรฐบาล และดลเงนงบประมาณ (2536-2550)

แสดงรายไดน าสงคลง รายจายงบประมาณ และดลเงนงบประมาณ

ต งแตป 2536 ถง ป 2550

-400,000

-200,000

0

200,000

400,000

600,000

800,000

1,000,000

1,200,000

1,400,000

1,600,000

1,800,000

2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550

หนวย

:ลานบาท

ดลเงนงบประมาณ รายไดน าสงคลง รายจาย

ทมา : ส านกงานเศรษฐกจการคลง (สศค.) กระทรวงการคลง

2.3 การตรวจเอกสารงานวจยทเกยวของ

จากการตรวจเอกสารพบวางานวจยทเกยวของแบงไดดงน 1) งานศกษาเกยวกบการวดผลตภาพการผลตโดยรวมของประเทศไทย 2) งานศกษาเกยวกบการวดผลตภาพการผลตรายสาขาของไทย 3) งานศกษาเกยวกบปจจยทมผลตอผลตภาพการผลตของไทย และ 4) งานศกษาเกยวกบการวดผลตภาพการผลตโดยรวมของตางประเทศ มดงน

36

2.3.1 งานศกษาเกยวกบการวดผลตภาพการผลตโดยรวมของประเทศไทย

งานศกษาเกยวกบการวดผลตภาพการผลตโดยรวมของประเทศไทย (ไพฑรย (2541), มงขวญ (2542), ธนาคารแหงประเทศไทย (2544), กาญจนา (2545), กตต (2550) และบษกร (2550)) จากการตรวจเอกสาร พบวาทกงานวจยมการศกษาดวยวธ Non – Parametric Approach และสามารถอธบายผลการศกษาไดดงน

ไพฑรย ไกรพรศกด (2541) ไดศกษาถงการเจรญเตบโตของผลตภาพการผลตโดยรวมของไทย ซงเปนการวเคราะหทางเศรษฐมต โดยใช 8 สาขาการผลตหลกในการทดสอบและประมาณคาความยดหยนของปจจยทนและแรงงานโดยใชแนวทาง Cointegration and Error Correction Model เพอใชในการคานวณ โดยทาการศกษาตงแตป 2533 -2539 ซงคา TFP Growth ทคานวณไดมความคลายคลงกนกบ Growth Accounting และมนยสาคญของคา Parameters ตางๆทเกยวของได ดงนนผลการศกษาพบวา ในป 2533 บทบาทของ TFP Growth ไดลดลงอยางชดเจนจนตดลบในหลายสาขา ในขณะททนเปนปจจยหลกทยงคงสนบสนนใหเศรษฐกจขยายตวไดอย และผลประมาณคาในป 2540 -2541 พบวา TFP Growth มแนวโนมทลดลง

มงขวญ ชสวสด (2542) ไดศกษาถงปจจยทกาหนดอตราการเจรญเตบโตของผลตภาพการผลตรวมของประเทศไทย โดยมขอสมมตฐานทสาคญคอ 1) ระบบเศรษฐกจทพจารณาอยภายใตการผลตเปนแบบคงท (Constant return to scale) คอ อตราการเพมของผลผลตหรอรายไดจะเทากบอตราเพมของปจจยการผลตแตละชนด และ2) การเปลยนแปลงทเกดขนเปน Neutral technological function ซงม K และ L เปนปจจยการผลต ซงหมายถงการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยในลกษณะทม การลดการใชปจจยการผลตประเภทตางๆ ลงในสดสวนทเทาๆกน โดยใช Cobb – Douglas function ผลการศกษาพบวา ในชวง พ.ศ. 2524 -2539 มอตรารอยละเฉลยไมเกน 6 และพบวาบางปมคาตดลบ ทเปนเชนนเนองมาจาก มอตราการเจรญเตบโตของปจจยการผลต ไดแก ปจจยทน รวมกบ ปจจยแรงงาน ซงมคาสงกวาอตราการเจรญเตบโตของผลผลตประชาชาตเบองตน ขณะทในป 2533 เปนตนมา อตราการเจรญเตบโตของปจจยทน สงกวาอตราการเจรญเตบโตของผลตภาพการผลตรวม แสดงใหเหนวา โครงสรางการผลตของไทยนน มอตราการเจรญเตบโตของการใชปจจยการผลตโดยเฉพาะปจจยทน

ธนาคารแหงประเทศไทย (2544) ไดศกษาผลตภาพการผลตของประเทศไทย โดยไดวเคราะหการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทย งยนและมเสถยรภาพในระยะยาวโดยพจารณาจาก ผลตภาพการผลต (Productivity) ซงเปนการวเคราะหแหลงทมาของการเตบโตทางเศรษฐกจโดยใชวธ Growth Accounting โดยศกษาเปนรายปตงแตป 2523 – 2539 ซงแบงการศกษาออกเปน 3 แบบจาลอง คอ (1) แบบจาลอง TFP ขนพนฐาน (2) แบบจาลอง TFP ทปรบคณภาพแรงงาน และ (3) แบบจาลอง TFP ทปรบปจจยทนดวยอตราการใชกาลงการผลต ซงเปนผลมาจากการศกษา พบวา ในชวงป 2523 – 2539 การเตบโตทางเศรษฐกจของไทยทเฉลยสงถงรอยละ 8 ตอปนน เปนผลมาจาก Total Factor Productivity (TFP) รอยละ 2.3 ตอป หรอคดเปนเฉลยรอยละ 28.3 ของ

37

GDP ซงคอนขางตาเมอเทยบกบทรอยละ 46 – 71 ตอ GDP ของประเทศทพฒนาแลว เชน ประเทศญปน สหรฐฯ และยโรป

กาญจนา โชคไพศาลศลป (2545) ไดศกษาถงการวเคราะหการเปลยนแปลงผลตภาพปจจยการผลตโดยรวมในประเทศไทย ป 2520 – 2542 โดยคานงถงผลของการเปลยนแปลงทาง วฏจกรธรกจ ผลของการเปลยนแปลงเชงคณภาพของแรงงานและผลการเคลอนยายแรงงานระหวางภาคการผลต และทาการศกษาปจจยทกาหนดอตราการเตบโตของผลตภาพปจจยการผลตโดยรวม ผลการศกษา พบวา การขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศไทยเปนไปอยางตอเนอง ยกเวนในป 2540 – 2541 ทอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจมคาตดลบเนองจากวกฤตเศรษฐกจทเกดขน โดยการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของไทยเปนผลมาจากการเตบโตของแรงงานทรอยละ 1.40 การเจรญเตบโตของปจจยทนทรอยละ 3.53 สวนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจเกดจาก TFPG ทมคาเพยง 1.27

กตต จรกตยางกร (2550) ไดศกษาถงการประมาณคาอตราการเตบโตผลตภาพปจจยการผลตโดยรวมของไทย ทาการศกษาในชวงระหวางป 2525 – 2548 และทาการศกษาใน 2 ระดบ คอ ระดบเศรษฐกจมวลรวม และระดบรายสาขาการผลต 8 สาขา ผลการศกษาพบวา ประเทศไทยมการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจโดยเฉลยทรอยละ 6.03 ตอป โดยเปนการเตบโตจากการขยายตวของผลตภาพการผลตโดยรวม(Total Factor Productivity Growth: TFPG) เฉลยเทากบรอยละ 0.81 ตอป คดเปนรอยละ 13.47 ของการเตบโตโดยรวม โดยมปจจยทนเปนปจจยทสาคญทสดของการเตบโต ซงคดเปนสดสวนถงรอยละ 75.57 และปจจยแรงงานทมสดสวนรอยละ 10.96 เมอพจารณาเปนรายสาขาพบวา โดยเฉลยแลวปจจยทนสดสวนทมาของการเตบโตสงสดในทกสาขาการผลต ขณะทจากการศกษาใน 24 ป พบวา TFPG ทมคาตดลบมอย 2 สาขา คอ สาขากอสราง และสาขาการพาณชย และเมอเปรยบเทยบกบตางประเทศ พบวาประเทศไทยมความคา TFPG ใกลเคยงกบประเทศมาเลเซย

บษกร ปะกระเนย (2550) ไดศกษาถง การเจรญเตบโตของผลตภาพการผลตรวมของประเทศไทย ซงจะแบงการศกษาออกเปน 2 ชวงคอชวงกอนและหลงวกฤตเศรษฐกจในป พ.ศ. 2540 ซงการศกษาพบวาในชวงกอนวกฤตเศรษฐกจป 2524 – 2540 การเจรญเตบโตของผลตภาพการผลตของปจจยการผลตโดยรวมตลอดชวง 17 ป มคาเทากบรอยละ 4.37 ขณะทปจจยการผลตทงปจจยทนและปจจยแรงงาน มความสมพนธกบ GDP ในทศทางเดยวกน ตรงกบสมมตฐานทต งไว และหลงวกฤตเศรษฐกจป พ.ศ. 2540 – 2549 การเจรญเตบโตของผลตภาพการผลตโดยรวมของประเทศไทยมคาตาลงมาก ซงมคาเทากบ 0 ขณะทปจจยการผลตทงปจจยทนและปจจยแรงงาน มความสมพนธกบ GDP ในทศทางเดยวกน เชนเดยวกนกบชวงกอนวกฤตเศรษฐกจ

38

2.3.2 งานศกษาเกยวกบการวดผลตภาพการผลตรายสาขาของไทย

งานศกษาเกยวกบการวดผลตภาพการผลตระดบอตสาหกรรม ไดแก สกนธพรรณ (2540), กฤษดา (2549), เณศรา (2551) สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (2551) ,และ สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม (2551) ซงแบงออกตามวธการศกษาไดดงน

กฤษดา บ ารงวงศ (2549) ศกษาผลตภาพการผลตในระดบหนวยผลตภาคอตสาหกรรมของ

ประเทศไทย พ.ศ. 2544 – 2545 โดยใชวธการประมาณคาดชนผลตภาพการผลต ซงแบงออกเปน 2 วธ โดยใชฟงกชนการผลตแบบ Cobb-Douglas และ Translog ใหจดอยในรป Index number ไดอธบายถงขอจากด การใชวธการทางเศรษฐมต โดยใชฟงกชนการผลตแบบ Cobb-Douglas และ Translog คานวณหาคาสมประสทธของปจจยการผลต ทาใหตวแปรปจจยทนและแรงงานอยภายใตเงอนไขความยดหยนของการทดแทนกนคงท และมอสระตอกนในการประมาณคา แตวธการนมกเกดปญหาตวประมาณคาทลาเอยง (Bias Estimator) สาเหตมาจากคาของสวนทเหลอ (residual) จากการประมาณทรวมระดบเทคโนโลยของแตละหนวยผลต มความสมพนธกบตวแปรปจจยการผลต โดยเฉพาะปจจยทน เนองจากเทคโนโลยซงเปนองคประกอบใหญของ TFP ทสะทอนอยในสวนทเหลอของสมการการผลตนน มกเปนปจจยทแฝงเขามาพรอมกบปจจยทนทเพมขนมา ทาใหพบปญหา Heteroscedasticity คอความแปรปรวนของตวแปรทอธบายไดไมคงท ผลคอไดคาประมาณการทมความลาเอยงของคาทประมาณคาได ปญหาทเกดขนนสามารถแกไขโดยใชวธการประมาณคาแบบ Generalized Least Square ผลการศกษาพบวา การประมาณคาโดยใชฟงกชนการผลตแบบ Cobb-Douglas สามารถอธบายมลคาเพมผลผลตของอตสาหกรรมไดถงรอยละ 89 โดยกลมอตสาหกรรมใชแรงงานเขมขนมการผลตแบบผลตอบแทนปจจยการผลตตอขนาดคงท ณ ระดบความเชอมนรอยละ 95 ขณะทกลมอตสาหกรรมเนนใชทรพยากรธรรมชาตและกลมอตสาหกรรมอนๆทเนนใชปจจยทนมลกษณะการผลตแบบผลตอบแทนปจจยการผลตตอขนาดเพมขน สวนฟงกชนการผลตแบบ Translog สามารถอธบายมลคาเพมผลผลตของอตสาหกรรมไดรอยละ 90 ขณะผลการคานวณคาผลตภาพการผลตดวยฟงกชนการผลต Cobb-Douglas และ Translog ของป 2544 และ 2545 พบวา อตสาหกรรมทมคาผลตภาพการผลต สงทสดคออตสาหกรรมผลตโลหะขนมลฐาน โดยมคาเฉลยดชนผลตภาพ เทากบ 115.24 สวนอตสาหกรรมทมผลตภาพตาสดคออตสาหกรรมการขนสง โดยมคาเฉลยดชนผลตภาพการผลตเทากบ 82.31 เณศรา สพาณช (2551) ไดศกษาถงการวเคราะหผลตภาพปจจยการผลตรวม ตามแผนแมบทการเพมประสทธภาพและผลตภาพการผลตภาคอตสาหกรรม โดยการประมาณคาดชนผลตภาพปจจยการผลตโดยรวม จะศกษาในฟงกชนการผลตแบบ Cobb-Douglas และ Translog ดวยวธกาลงสองนอยทสด (Ordinary Least Square: OLS) เพอหาคาผลตภาพการผลตปจจยการผลตรวมของป 2546 ผลการประมาณคาแสดงใหเหนวาตวแปรตางๆ ในสมการสามารถอธบายการเปลยนแปลงของผลตภาพภาคอตสาหกรรม (ln Y) ไดมากกวา 90% ทงในกรณของฟงกชนการผลตแบบ Cobb-Douglas และ Translog ท 90.8% และ 91.8% ตามลาดบ และทงสองวธยงแสดงให

39

เหนวาอตสาหกรรมทมคา TFP สงกวาคา TFP เฉลยรวมทกหนวยผลต มเพยง 3 อตสาหกรรม โดยอตสาหกรรมทมคา TFP สงสด ไดแกอตสาหกรรมการผลตผลตภณฑอาหารและเครองดม รองลงมาไดแกอตสาหกรรมการผลตผลตภณฑถานโคก ผลตภณฑทไดจากการกลนนามนปโตรเลยม และเชอเพลงปรมาณ ขณะทอตสาหกรรมการผลตเคมภณฑและผลตภณฑเคม มคา standardized TFP นอยกวา 100 สกนธพรรณ เนยมประดษฐ (2540) ไดศกษาถงการวเคราะหการเจรญเตบโตของผลตภาพการผลตโดยรวมของอตสาหกรรมในประเทศ โดยศกษาในชวงป 2522 – 2534 ซงไดกาหนดปจจยการผลตไว 3 ประเภท ไดแก แรงงาน ทน และปจจยการผลตขนกลาง ผลการศกษาพบวา อตราการเจรญเตบโตของผลตภาพการผลตโดยรวมของอตสาหกรรมในป 2522 – 2534 มผลตภาพการผลตโดยรวมอยทรอยละ 3.29 สวนทเหลออกรอยละ 98.71 เปนผลมาจากปจจยการผลตขนกลางและปจจยทน นอกจากน ยงพบอกวา อตราการเจรญเตบโตของผลตภาพการผลตโดยรวมในอตสาหกรรมสงออกมคาสงกวาอตสาหกรรมแขงขนกบการนาเขา (Import Competing Industries) โดยอตสาหกรรมสงออกมคาผลตภาพรวมสงถงรอยละ 1.36 หรอคดเปนสดสวนตออตราการเจรญเตบโตของผลผลตทแทจรงรอยละ 9.53 สวนอตสาหกรรมทแขงขนกบการนาเขามคาผลตภาพรวมเพยงรอยละ 0.05 หรอคดเปนสดสวนตออตราการเจรญเตบโตของผลผลตทแทจรงรอยละ 2.47

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (2551) ศกษาผลตภาพการผลตการพฒนาเศรษฐกจของไทย โดยทาการศกษาในชวงป 2525 - 2550 ซงจะศกษาในภาพรวมทงประเทศและรายสาขาหลก 8 สาขา และศกษาเฉพาะสวนผลตภาพรวม (TFP) ซงทาการวเคราะหสมการการผลต (Production Function) ทแสดงความสมพนธของผลผลตทผลตออกมาโดยการใชปจจยการผลตเขาไป ประกอบดวย ทน (Capital) แรงงาน (Labor) และทดน (Land) โดยอธบายถงปจจยทสนบสนนการเพมขนของผลผลตในระบบเศรษฐกจ คอ

1) การเพมขนของปจจยการผลต (Input) ททาใหผลผลต (Output) ในระบบเศรษฐกจเพมขน 2) การใชปจจยการผลตเทาเดมแตผลผลตทออกมาเพมขน ซงเรยกสวนทเพมขนมานวาเปนผล

มาจากความกาวหนาของเทคโนโลย (Technological Progress) หรอการเพมของผลตภาพการผลตรวม (Total Factor Productivity) จากการศกษาพบวา อตราการขยายตวทางเศรษฐกจของไทยโดยรวมมแหลงทมาจากการ

ขยายตวของเศรษฐกจของปจจยทน (Capital) เปนหลก เนองจากอตราการเตบโตของปจจยทนมอตราสงกวาปจจยแรงงาน ปจจยทดน และ TFP ดงนนหากพจารณาปจจยหลกแตละตว พบวาปจจยทนถอวาเปนตวจกรสาคญทมสวนกอใหเกดมลคาเพมในระบบเศรษฐกจซงสามารถเหนภาพการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศไดอยางชดเจนทงในเชงบวกและเชงลบ ดงกรณในชวงวกฤตเศรษฐกจป 2540 ถง 2541 ทเศรษฐกจหดตวทรอยละ 5.94 ตอป เนองจากผประกอบการสวนใหญประสบปญหาการขาดทนโดยเฉพาะในธรกจกอสรางและอสงหารมทรพยประกอบกบมการชะลอการ

40

ลงทนใหม ซงมการเคลอนยายเงนทนออกนอกประเทศ และแรงงานถกเลกจาง ซงลวนแตสงผลกระทบมาจากปจจยทนสงผานตอไปสระดบการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศ เนองจากประเทศไทยใหความสาคญและพงพาปจจยทนเปนหลกในการกาหนดนโยบายหรอแผนพฒนาประเทศทมงเนนเพยงใหปจจยทนเปนตวกระตนการขยายตวทางเศรษฐกจเพยงอยางเดยว ในขณะทปจจยแรงงานและปจจย TFP มบทบาทเพยงเลกนอย ทงน หากพจารณาจากสวนแบงรายไดของปจจยทนและปจจยแรงงานแลว พบวาคาตอบแทนแรงงานหรอสวสดการตางๆ ทแรงงานไทยไดรบมสดสวนเพยงรอยละ 35 ของรายไดรวมทงหมด ซงแตกตางจากกลมประเทศทพฒนาแลวอยางกลม OECD เชน อเมรกา คานาดา ญปน และออสเตรเลย ทมสวนแบงรายไดของแรงงานโดยเฉลยในชวงป 2544 – 2549 สงถงรอยละ 81.3 78.0 74.3 และ 70.8 ตามลาดบ ในชวงป 2525 – 2550 ปจจย TFP และปจจยแรงงานมผลตอการขยายตวทางเศรษฐกจในสดสวนทตา โดยมคาเฉลยเพยงรอยละ 0.8 และ 0.6 ตอป ตามลาดบ ในขณะทอตราการขยายตวทางเศรษฐกจโดยเฉลยรอยละ 0.6 ตอป หากพจารณาในอกมตหนงทมการใหความสาคญในการปรบปจจยการผลตทเรยกวา การปรบคาเชงคณภาพ (Adjusted Quality) ของปจจยการผลตแตละชนด เชน ปจจยทน ทมการปรบดวยคาเสอมราคาหรอปรบดวยอตรากาลงการผลตทใชจรง (Productive Capital) หรอปจจยแรงงานทมการปรบเชงคณภาพ เชน การศกษา อาย เพศ ชวโมงการทางาน เปนตน จะพบวาคา TFP ทไดหลงจากปรบขอมลเชงคณภาพแลวจะใหผลทสะทอนความเปนจรงมากขน

ส านกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม (2551) ไดศกษาการวเคราะหอตสาหกรรมจากผลทไดจากการสารวจขอมลการผลตรายป ผลการศกษาพบวา ในป 2551 มลคาเพมของอตสาหกรรมหดตวลงจากปกอน โดยปจจยหลกของการหดตวเปนผลมาจากการลดลงของการขยายตวของผลตภาพการผลตรวม(Total Factor Productivity Growth: TFPG) ขณะทปจจยแรงงานลดลงเลกนอย และปจจยทนขยายตวลดลง ซงตางจากภาพรวมของปกอน ทมลคาเพมขยายตวและปจจยทมผลตอการขยายตวของมลคาเพมในปกอนเปนปจจยทน เมอทาเปนดชนพบวา TFP level โดยรวมลดลงจากปกอนโดยในป 2551 คา TFP level อยในระดบตากวาฐานท 100 สะทอนถงความสามารถของผผลตในการใชปจจยทน แรงงาน และผลตภาพการผลตทยงไมกอใหเกดประโยชนสงสดของการผลต สาหรบภาคเกษตร มงานศกษาผลตภาพการผลตไดแก ชยณรงค พลเกษม (2539) ศศวมล ชานาญอาสา (2545) และพชชยา ทรงเสยงไชย (2550) โดยมรายละเอยดดงน ชยณรงค พลเกษม (2539) ไดทาการศกษาความเจรญเตบโตของผลตภาพในภาคการเกษตรของประเทศไทย ซงเปนการวเคราะหผลตภาพรวมของปจจยการผลตและผลตภาพของปจจยการผลตแตละประเภทในภาคการเกษตรของประเทศไทย โดยใชวธการแบบเลขดชน Tornqvist – Thill เปนเครองมอในการศกษา ซงเปนการวดอตราสวนระหวางดชนของผลผลตรวมกบดชนของปจจยการผลตรวม ผลการศกษา พบวาอตราการเจรญเตบโตของผลตภาพรวมของปจจยการผลตมแนวโนมลดลง เนองจากอตราการเจรญเตบโตของปจจยการผลตมอตราการเพมขนมากกวาอตราการเตบโตของผลผลต ในขณะทผลการศกษาผลตภาพของปจจยการผลตแตละ

41

ประเภท พบวา ปจจยทนมผลตภาพสงทสด รองลงมาคอ ปจจยวตถดบ ปจจยแรงงาน และปจจยทดน นอกจากน เมอเปรยบเทยบผลตภาพระหวางปจจยการผลตทใชในการปลกขาวกบปลกพชไร พบวาปจจยการผลตทใชในการปลกพชไรมผลตภาพสงกวา ศศวมล ช านาญอาสา (2545) ศกษาความเจรญเตบโตของผลตภาพปจจยการผลตโดยรวมและปจจยทมผลตอความเจรญเตบโตของผลตภาพปจจยการผลตโดยรวมของภาคเกษตรในภาคเหนอของประเทศไทย โดยมวตถประสงคสาคญ 3 ประการ คอประการแรก ศกษาระดบประสทธภาพการผลตของภาคการเกษตรในภาคเหนอ ประการทสอง ความเจรญเตบโตของผลตภาพปจจยการผลตโดยรวมของภาคเกษตรกรรม และแหลงทมาของผลผลตภาคเกษตรกรรมในภาคเหนอ และประการทสาม ศกษาปจจยทมผลกระทบตอความเจรญเตบโตของผลตภาพปจจยการผลตโดยรวมของภาคเกษตรกรรม โดยใชวธการศกษา Maximum Likelihood ขณะเดยวกนไดทาการทดสอบทางสถตเพอหารปแบบสมการการผลตทเหมาะสมโดยทาการเปรยบเทยบระหวางสมการในรปแบบ Cobb-Douglas และสมการในรปแบบ translog ซงผลการทดสอบหารปแบบทเหมาะสม พบวาสมการแบบ translog มความเหมาะสมสาหรบใชในการศกษานมากกวาสมการแบบ Cobb-Douglas โดยผลการศกษาประสทธภาพการผลต พบวาในชวงป พ .ศ. 2520 - 2542 ระดบประสทธภาพการผลตของภาคเกษตรกรรมในภาคเหนอมคารอยละ 89.21 โดยเขตเกษตรเศรษฐกจท 8 มคาเฉลยของระดบประสทธภาพการผลตสงสดเทากบรอยละ 90.50 รองลงมาไดแก เขตเกษตรเศรษฐกจท 13,12,9,11 และ 10 ตามลาดบ เมอพจารณาความเจรญเตบโตของผลตภาพปจจยการผลตโดยรวมของภาคเกษตรกรรมในภาคเหนอในชวงเวลา พ .ศ. 2520 – 2542 พบวาการเปลยนแปลงประสทธภาพทางเทคนคการผลตเปนสวนทสนบสนนความเจรญเตบโตของผลตภาพปจจยการผลตโดยในภาคเหนอประมาณรอยละ 0.822 ตอป ในขณะทการเปลยนแปลงทางดานเทคโนโลยสงผลใหเกดความเจรญเตบโตของผลตภาพปจจยการผลตโดยรวมมการหดตวรอยละ -1.375 ตอป โดยผลกระทบทเกดจากการเปลยนแปลงเทคโนโลยนแยกเปนการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยแบบมอคต (biased ) รอยละ 59.773 ตอป และการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยแบบเปนกลางรอยละ -61.147 ตอป โดยเขตเกษตรเศรษฐกจท 10 มคาความเจรญเตบโตของผลตภาพปจจยการผลตโดยรวมสงสดเทากบรอยละ 2.489 รองลงมา ไดแก เขตเกษตรเศรษฐกจท 8 , 13 , 9 , 11 และ 12 ตามลาดบ สวนผลการศกษาแหลงทมาของเจรญเตบโตของผลผลตภาคการเกษตรในภาคเหนอ พบวามทมาจากการใชปจจยการผลตเปนสาคญ โดยสนเชอเพอการเกษตรเปนปจจยทมบทบาทมากทสด เชนเดยวกนเขตเกษตรเศรษฐกจท 8, 11, 12 และ 13 สวนเขตเกษตรเศรษฐกจท 9 และ 11 พนทเพาะปลกเปนปจจยทมบทบาทมากทสด สาหรบความเจรญเตบโตของผลตภาพปจจยการผลตโดยรวมนน ไมมบทบาทตอการขยายตวของผลผลตภาคเกษตรกรรม ผลการวเคราะหปจจยทมผลตอความเจรญเตบโตของผลตภาพปจจยการผลตโดยรวม พบวา สดสวนของพนทถอครองทางการเกษตรตอพนทเกษตรมผลกระทบตอความเจรญเตบโตของผลตภาพปจจยการผลตโดยรวมมากทสด และความสมพนธไปในทศทางเดยวกน รองลงมาไดแก ระดบความมสขภาพอนามยของเกษตรกรซงวดโดยใชสดสวนประชากรตอแพทย 1 คน และระดบความเสยหายทวดโดยสดสวนพนท

42

เพาะปลกทเสยหายตอพนทเพาะปลกทงหมด โดยปจจยทงสองตวนมความสมพนธไปในทศทางตรงกนขามกบความเจรญเตบโตของผลตภาพปจจยการผลตโดยรวม พชชยา ทรงเสยงไชย (2550) ไดศกษาการเจรญเตบโตของภาคเกษตรกบผลตภาพการผลตของภาคเกษตรไทย ซงแบงการศกษาออกเปนสองสวน โดยสวนแรกศกษาถงแหลงทมาของการเจรญเตบโตของผลผลตทแทจรงของภาคการเกษตรชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 5-9 โดยใชแบบจาลองทางเศรษฐมตกบฟงกชนการผลตแบบ Translog ในการประมาณคาปจจยทกาหนดความเจรญเตบโตของผลผลตทแทจรงภาคเกษตร ภายใตแนวคดของบญชรายไดประชาชาต (Growth Accounting Approach) และในสวนทสองใชวธการวเคราะหสมการถดถอยเชงซอน โดยวธกาลงสองนอยทสด ในการประมาณคาสมประสทธของปจจยทกาหนดความเจรญเตบโตของภาคการผลตโดยรวมของภาคการเกษตร ซงผลการศกษาในสวนแรกพบวา แหลงทของการเจรญเตบโตของผลผลตทแทจรงของภาคการเกษตรในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 5-9 เปนผลมาจากการขยายตวของปจจยทนเปนหลก โดยการขยายตวของปจจยทนดงกลาวจาเปนตองใชรวมกบปจจยดานแรงงาน จงจะสงผลใหปรมาณผลผลตทแทจรงของภาคการเกษตรเพมขน สาหรบผลการศกษาในสวนทสองพบวาการเจรญเตบโตของผลตภาพการผลตโดยรวมของภาคการเกษตรเปนผลมาจากหลายปจจย ไดแก อตราการเตบโตของการเปดประเทศทางการคาของผลตผลเกษตร อตราการเตบโตของสดสวนการนาเขาปจจยทนจากตางประเทศของภาคเกษตร และอตราการเตบโตของรายจาย เพอการวจยและพฒนาภาคการเกษตร เนองดวยขอจากดทางดานขอมล การศกษาเรองผลตผลและศกยภาพการผลตของภาคบรการของไทยจงมอยจากด โดยสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และธนาคารโลก (2550) ศกษาผลผลตและผลตภาพการผลตภาคบรการของประเทศไทย 4 สาขาบรการ ไดแก สาขาการขนสงทางอากาศ สาขาการเงน สาขาโทรคมนาคม และสาขาการขนสงทางบก เพอเปนตวชวดทางภาคบรการทสามารถเปนโครงสรางทางธรกจ ประกอบกบขอมลทนามาวเคราะหมความเหมาะสมพอทจะนามาศกษามากกวาสาขาอนๆ ทยงคงมความจากดของขอมลอย โดยใชวธการคานวณแบบ Growth accounting และศกษาตงแตป 2536 – 2548 ผลการศกษาพบวา ผลผลตและผลตภาพ 3 สาขา (สาขาการขนสงทางอากาศ สาขาการเงน และสาขาการขนสงทางบก) มอตราการขยายตวทลดลง เปนผลมาจากการใชเทคโนโลย และทกษะความรทลดลง ขณะท สาขาโทรคมนาคมยงคงมผลผลตและผลตภาพการผลตทขยายตวไดอยางตอเนอง เนองจากเปนสาขาทตองมการพฒนาทางดานเทคโนโลย และทกษะความรของแรงงานอยตลอด 2.3.3 งานศกษาเกยวกบปจจยทมผลตอผลตภาพการผลตของไทย

งานศกษาเกยวกบปจจยทมผลตอผลตภาพการผลต (มงขวญ (2542), กาญจนา (2545), กฤษดา (2549) และ เณศรา (2551)) มดงตอไปน

มงขวญ ชสวสด (2542) ไดศกษาถงปจจยทกาหนดอตราการเจรญเตบโตของผลตภาพการผลตรวมของประเทศไทย พบวา ปจจยทกาหนดอตราการเจรญเตบโตของผลตภาพการผลตโดยรวม

43

ไดแบงออกเปน 2 สวนคอ 1) ปจจยทเกดจากปจจยภายนอก ไดแก ปจจยทางดานการคาเสร อตราเปดประเทศ และสดสวนการลงทนโดยตรงจากตางประเทศตอการลงทนในประเทศ และ 2) ปจจยภายใน ไดแก ผลกระทบของนโยบายการผลตโดยเนนการใชปจจยดานการลงทนและเทคโนโลย และการศกษาการวจยและพฒนา อตราสวนของการใชเครองจกรและอปกรณตอจานวนแรงงาน ตวแปรดานการประหยดจากขนาด และผลกระทบของนโยบายการสงเสรมการสงออก ผลการศกษาพบวา การเปดการคาเสรหรอการเปดประเทศมทศทางตรงขามกบสมมตฐานทตงไว ขณะทตวแปรทไมมนยสาคญทางสถตคอ อตราสวนมลคาสนคาทนนาเขาจากตางประเทศตอมลคาสนคาทนคงทภายในประเทศ สดสวนการลงทนโดยตรงจากตางประเทศตอการลงทนภายในประเทศ สดสวนกาลงคนในระดบบรหารตอปฏบตการ สดสวนการสงออกตอสนคาทงหมดทผลตภายในประเทศ

กาญจนา โชคไพศาลศลป (2545) ไดศกษาถงการวเคราะหการเปลยนแปลงผลตภาพปจจยการผลตโดยรวมในประเทศไทย ป 2520 – 2542 พบวา ปจจยทกาหนดอตราการเตบโตของผลตภาพปจจยการผลตโดยรวมทมนยสาคญทางสถต ไดแก อตราการเตบโตของระดบการเปดประเทศทสะทอนจากการขยายตวของการสงออก อตราการเตบโตของปจจยทนนาเขาจากตางประเทศ อตราการเตบโตของสดสวนแรงงานนอกภาคเกษตรตอกาลงแรงงานรวม และอตราการเตบโตของแรงงานทจบการศกษาระดบปรญญาตรขนไปตอกาลงแรงงานรวม ซงมนยสาคญทางสถตและมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบอตราการเตบโตของผลตภาพปจจยการผลตรวม

กฤษดา บ ารงวงศ (2549) ศกษาผลตภาพการผลตในระดบหนวยผลตภาคอตสาหกรรมของประเทศไทย พ.ศ. 2544 – 2545 พบวา ปจจยทกาหนดอตราการเตบโตของผลตภาพปจจยการผลตโดยรวม ไดแก หนวยผลตในกลมอตสาหกรรมทเนนใชทรพยากรธรรมชาตเขมขนทมการจางงาน 151 – 500 คน มคาเฉลยผลตภาพการผลตสงเนองจากหนวยผลตสามารถพฒนาเทคโนโลยการผลตขนมาไดเองซงจะสงผลใหมตนทนการผลตตอหนวยตา ขณะทผผลตทไดรบการลงทนโดยตรงจากตางประเทศ ไดแกอตสาหกรรมเคมภณฑ อตสาหกรรมอาหารและเครองดม จะมระดบดชนผลตภาพการผลตสงกวาผผลตทไมไดรบการลงทนโดยตรงจากตางประเทศ และหนวยผลตทมการสงออกสนคามดชนผลตภาพการผลตเฉลยทสงกวาหนวยผลตเพอจาหนายภายในประเทศเพยงอยางเดยว เณศรา สพาณช (2551) ไดศกษาถงการวเคราะหผลตภาพปจจยการผลตรวม ตามแผนแมบทการเพมประสทธภาพและผลตภาพการผลตภาคอตสาหกรรม ผลการศกษาพบวา ปจจยทมผลกระทบตอผลตภาพการผลต ในระดบหนวยผลต มดงน คอ ขนาดของหนวยผลต มผลทางลบตอ TFP ขณะทนวตกรรมภายในหนวยผลต ระดบการลงทนโดยตรงจากตางประเทศ ระดบการสงออก ความเขมขนของการใชปจจยทนเทยบกบปจจยแรงงาน และสดสวนของแรงงานฝายผลตทมฝมอเทยบกบแรงงานฝายผลตทไมมฝมอ มผลในเชงบวกตอ TFP และมการกาหนด dummy variable ในการเปรยบเทยบแรงงานออกเปน 4 ตว คอ แรงงานวชาชพทไดรบการฝกอบรม แรงงานฝายผลตทม ฝมอทไดรบการฝกอบรม แรงงานฝายผลตทไมมฝมอทไดรบการ ฝกอบรม ผลการศกษาพบวา ไมมผลตอ TFP และแรงงานอนๆ ทไดรบการฝกอบรม มผลในเชงบวกตอ TFP

44

2.3.4 งานศกษาเกยวกบการวดผลตภาพการผลตโดยรวมของตางประเทศ

Giorno, Richardson, Roseveare และ van den Noord (1995) ทาการศกษาเชงเปรยบเทยบการคานวณหาศกยภาพการผลตของประเทศตางๆใน OECD โดยวธทนามาศกษาไดแกวธ Growth accounting วธแบงแยกแนวโนมเวลา (Split-time trend) และวธ Hodrick-Prescott (HP) Filter โดยประเทศทอยในกรอบการศกษา ไดแกสหรฐฯ เยอรมน ฝรงเศส อตาล สหราชอาณาจกร แคนาดา ออสเตรเลย ออสเตรย เบลเยยม เดนมารก ฟนแลนด กรซ ไอรแลนด เนเธอรแลนด นอรเวย สเปน สวเดน และญปน เมอเปรยบเทยบแลว พบวา การคานวณศกยภาพการผลตดวยวธทแตกตางกนทาใหไดผลทแตกตางกนอยางมนยสาคญ อยางไรกตาม หากสวนตางของผลผลตจรงกบผลผลตทระดบศกยภาพ (Output gap) มคานอยกวา GDP รอยละ 1 องคประกอบของงบประมาณรายจายแบบสมดลทประเมนไดจะมอตราการขยายตวสงกวา GDP ทรอยละ 0.5 โดยเปนการปรบตวของการจดเกบภาษมากกวาการเบกจายงบประมาณ

Hahn and Runstler (1995) ศกษาศกยภาพการผลตของออสเตรย ดวยการประยกตวธเชงอนกรมเวลา โดยใช Bivariate structure ในการหาคาวฏจกรของผลผลตรวม โดยใชขอมลรายไตรมาสตงแตไตรมาส 1 ป 1970 ถงไตรมาส 3 ป 1995 พบวา คาศกยภาพการผลตรายปทอยในระดบสง คอเกนรอยละ 5 ตอป อยในชวงตนทศวรรษท 1970 คอตงแตป 1970 – 1973 และป 1989 แตหลงจากป 1989 เปนตนมา ศกยภาพการผลตมแนวโนมลดลงอยางมนยสาคญ ในขณะเดยวกน พบวาศกยภาพการผลตทอยในระดบตา คอระดบทตากวา รอยละ 1 ตอป อยในชวงป 1983 – 1984 และนบตงแตตนทศวรรษ 1990 เปนตนมา การเตบโตของเศรษฐกจออสเตรยอยตากวาระดบศกยภาพการผลตโดยตลอด อกทงยงพบวาวฏจกรของเศรษฐกจออสเตรเลยมระยะเวลานาน 28 ไตรมาส

Smit และ Burrows (2002) ศกษาและประเมนศกยภาพการผลตและสวนตางของผลผลตของประเทศแอฟรกาใต ดวยวธเชงอนกรมเวลา ทง Hodrick-Prescott (HP) Filter และ Multivariate filter โดยใชขอมลรายไตรมาสตงแตไตรมาสท 1 ป 1970 ถงไตรมาสท 4 ป 1998 พบวา ผลทไดจากขอมลในชวงทศวรรษ 1970 จนถงตนทศวรรษ 1980 มปญหาเชงเทคนคมาก เนองจากการจดเกบขอมลมปญหา ดงนน หากใชขอมลตงแตป 1982 เปนตนมา จะไดผลทมนยสาคญ และสามารถคานวณสวนตางของผลผลตไดคาทใกลเคยงกนทง 2 วธ และทง 2 วธสามารถคานวณหาศกยภาพการผลตไดอยในชวงรอยละ 12.68 – 13.30

Horn, Logeay, และ Tober (2007) ประเมนระดบศกยภาพการผลตของเยอรมน ดวยวธ Growth accounting โดยใช Kalman filter เพอหาอตราการวางงานทจะไมกอใหเกดเงนเฟอ (Non-accelerating inflation rate of unemployment: NAIRU) และใชอตราวางงานดงกลาวในการคานวณจานวนแรงงานในสมการการผลต โดยใชขอมลรายปตงแตป 1970 – 2005 โดยคานวณคาศกยภาพการผลตกรณสง กรณฐาน และกรณตา ไดทรอยละ 2.4 2.1 และ 1.3 ตอป ตามลาดบ และยงพบวาหากอตราการวางงานทจะไมกอใหเกดเงนเฟอลดลงรอยละ 1.0 จะทาใหศกยภาพการผลตเพมขนรอยละ 0.7

45

Gaggl and Janger (2009) ศกษาผลกระทบของวกฤตเศรษฐกจโลกป 2008 ทมตอศกยภาพการผลตของออสเตรย โดยใชผลการศกษาจากคณะกรรมาธการสหภาพยโรป ป 2009 แลวจงใชแบบจาลอง QUEST III เพอจาลองสถานการณ โดยแบงเปนกรณฐาน กรณตา และกรณสง ในกรณฐาน วกฤตดงกลาวจะสงผลถาวรตอระดบศกยภาพการผลต โดยทาใหระดบศกยภาพการผลตลดลงรอยละ 4 – 6 จนถงป 2013 แลวจงกลบเขาสระดบปกตกอนวกฤตทรอยละ 2 โดยผลจากสงคมสงอายจะไมซอนทบกบผลของวกฤตครงน ในกรณตา ผลจากวกฤตจะซอนทบกบผลจากสงคมสงอาย ทาใหระดบศกยภาพการผลตของออสเตรยอยทรอยละ 1.5 จนถงป 2030 และในกรณสง ผลกระทบจากวกฤตจะหมดไปในป 2011 และมการขยายตวของผลตภาพในการผลตรวมจนถงป 2020 เพอชดเชยกบระดบการผลตทตาในชวงทไดรบผลกระทบจากวกฤต

46

บทท 3 ศกยภาพการผลตของประเทศไทย

ศกยภาพการผลต (Potential Output) คอการวดประสทธภาพของปจจยการผลตเพอการ

ขบเคลอนทางเศรษฐกจในระยะยาว รวมถงสามารถยกระดบคณภาพชวตของประชากรในแตละประเทศใหมความเปนอยทดขน ซงมบทบาทตอปจจยทางเศรษฐกจเชน อตราเงนเฟอ อตราแลกเปลยน การอปโภคบรโภค การลงทน และการจางงาน เปนตน ดงนนการทจะพฒนาศกยภาพการผลต จาเปนตองพฒนาประสทธภาพของปจจยในการผลตเปนสาคญ หรอเรยกวาผลตภาพการผลตของปจจยการผลต (factor productivity) คอ แรงงาน และ ทน

โดยทวไปแลวการจดการดานเศรษฐกจโดยเฉพาะเศรษฐกจระดบมหภาคจาเปนตองใหความสาคญกบเสถยรภาพทางเศรษฐกจ และความสมดลระหวางเศรษฐกจภายในและภายนอกประเทศ ทงน เศรษฐกจภายในประเทศ กตองมความสมดลกนระหวางอปสงคมวลรวมและอปทานมวลรวม (aggregate demand VS aggregate supply) โดยในสวนของการบรหารดานอปสงค สามารถทาไดโดยการใชนโยบายการคลง เชน การกระตนภาคการบรโภคโดยการลดภาษมลคาเพม การกระตนการลงทนโดยการลดภาษเงนไดนตบคคล เปนตน หรออาจใชนโยบายการเงน เชน การกาหนดนโยบายอตราดอกเบยเพอกาหนดทศทางอตราเงนเฟอ การลดอตราดอกเบยเพอสงเสรมการลงทน เปนตน

ภาพท 3.1 ความสมพนธของศกยภาพในการผลตของประเทศกบเสถยรภาพทาง

เศรษฐกจ

จากแผนภาพท 3.1 แสดงใหเหนถงความสมพนธของศกยภาพในการผลตของประเทศกบเสถยรภาพทางเศรษฐกจ กลาวคอ โดยทวไป เมอเศรษฐกจของประเทศยงคงมการขยายตวไดในอตราสง สะทอนวายงคงมปจจยการผลตเหลอ หรอใชศกยภาพในการผลตไมเตมท (จด D ซงอยใต

47

เสน production possibility frontier ; PPF) และเมอระบบเศรษฐกจใชปจจยการผลตทมอยทงหมด หรอใชศกยภาพในการผลตเตมทแลว (จด A, B) การลงทนใหมจะสงผลใหมการแยงทรพยากรทใชในการผลต และระบบเศรษฐกจนนกจะตองเผชญกบภาวะราคาปจจยการผลตและเงนเฟอทสงขน หรอมฉะนนกจะตองเผชญกบภาวะการขาดดลการคา หากไดมการนาเขาเพอชดเชยการขาดแคลนดงกลาว ไมวาผลดงกลาวจะกอใหเกดเงนเฟอหรอการขาดดลการคาผลดงกลาวจะสงผลตอเสถยรภาพทางเศรษฐกจและนามาซงวฏจกรเศรษฐกจในขาลง ในทสด ประเทศตางๆ ในโลกจงเลอกทจะชะลอความรอนแรงทางเศรษฐกจโดยใชนโยบายการเงนและการคลงในภาวะเศรษฐกจรอนแรง (มการใชศกยภาพการผลตเตมท) เพอปองกนปญหาเสถยรภาพ ซงในภาวะทวไปแลว รฐบาลทกประเทศในโลกจะดาเนนนโยบายการเงนและการคลงในการบรหารอปสงคใหเศรษฐกจขยายตวในอตราทไมมากหรอนอยจนเกนไป ซงตองเหมาะสมกบการขยายตวทางศกยภาพในการผลตของประเทศของตน หรอใหเหมาะสมกบการขยายตวของเสน PPF (Expanded PPF ) เชน การขนอตราดอกเบยเพอลดอปสงคของเงนทน และชะลอความรอนแรงของเศรษฐกจ หรอการลดอตราภาษเพอกระตนอปสงคในตลาดสนคาในภาวะเศรษฐกจซบเซา เปนตนเศรษฐกจในชวงกอนวกฤต (ป 2536-2539) เปนตวอยางทดของความไมสมดลในการบรหารอปสงคและอปทานมหภาค ในชวงนน เศรษฐกจไทยขยายตวในอตราเฉลยรอยละ 8.0 ตอป โดยการลงทนภายในประเทศเปนตวผลกดนทสาคญ โดยสดสวนการลงทนตอ GDP เฉลยสงถงรอยละ 40.9 ซงนบวาเปนระดบทสงทสดในประวตศาสตร แมวาการออมในประเทศจะอยในระดบคอนขางสงถงเฉลยรอยละ 34.4 ของ GDP แตการลงทนทขยายตวอยางมากทาใหฐานการออมในประเทศ ซงเปนปจจยทนทสาคญทใชในการผลต ไมเพยงพอกบความตองการลงทนดงกลาว (ศกยภาพของประเทศ หรอ PPF ขยายตวไมทน) สวนตางระหวางการลงทนกบการออม (saving investment gap) ซงเฉลยทรอยละ 6.5 ของ GDP น สะทอนใหเหนผานการขาดดลบญชเดนสะพด โดยมการขาดดลเฉลยทรอยละ 5 - 6 ของ GDP โดยมสาเหตสาคญมาจากการนาเขาสนคาทนสง เชน เครองจกรตามการขยายตวของการลงทน และในขณะเดยวกนการสงออกกชะลอตวลง จากการทคาเงนบาททผกไวกบคาเงนดอลลารสหรฐทาใหเงนบาทแขงคา

การเตบโตทางเศรษฐกจโดยไมมการพฒนาศกยภาพการผลต หรอไมมการจดการดานอปทานควบคไปดวยของไทยในครงนน เปนสาเหตหลกสาคญททาใหเศรษฐกจไทยตองประสบกบภาวะวกฤตในป 2540 ดงนน การบรหารดานอปสงคเพยงอยางเดยว ในทสดแลวกตองเผชญกบขอจากดในการขยายตวดานอปทาน การขนลงของเศรษฐกจจากความไมสมดลของการขยายตวดานอปสงคและอปทานซงสะทอนถงวฏจกรธรกจ (business cycle) ดงนน ประเทศไทยจาเปนตองพจารณาดานการขยายศกยภาพการผลตใหสอดคลองกบการขยายตวทางเศรษฐกจ ซงการเพมศกยภาพการผลตกบการรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจผานการบรหารจดการดานอปทาน โดยการเพมศกยภาพในการผลต เนนการพฒนาเชงคณภาพอยางจรงจง เปนสงจาเปนเพอใหเกดเสถยรภาพทางการเตบโตทางเศรษฐกจโดยผานการปรบโครงสรางและการพฒนา ทงทางเศรษฐกจ สงคม และกฎหมาย ใหเกดความสอดคลองกน ทงน นกเศรษฐศาสตรยคใหมทใชพนฐานทางจลภาคในการ

48

จดการเศรษฐกจมหภาค (micro-foundation macro-economics) มงเนนการพจารณาปจจยการผลต ทงปจจยทน และแรงงาน โดยมการพจารณาดานคณภาพและปรมาณประกอบกน ซงปจจยดงกลาวเปนพนฐานของพฒนาการทางเศรษฐกจการพฒนาโครงสรางทางเศรษฐกจควบคไปกบการพฒนาศกยภาพในการผลตจงมความสาคญเปนอยางมากตอการเตบโตทางเศรษฐกจอยางยงยน

3.1 ปจจยทนกบศกยภาพการผลตของประเทศไทย

ปจจยทนยงมบทบาทสาคญในการสนบสนนการขยายตวของผลผลตภายประเทศ ดงนนการบรหารจดการปจจยการผลต ทงทนและแรงงาน เปนสวนสาคญของการเพมขดความสามารถในการแขงขนระยะยาว

ภาพท 3.2 อตราการเปลยนแปลงของปจจยทนตอการเปลยนแปลงผลผลต

ทมา : www.nesdb.go.th

จากภาพท 3.2 เปรยบเทยบอตราสวนการเปลยนแปลงของปจจยทนตอการเปลยนแปลง

ผลผลต (Incremental Capital Output Ratio : ICOR)6 และ GDP Growth ดานบน พบวาในชวงวกฤตเศรษฐกจป 2552 ทผานมา บทบาทของปจจยการผลตในสวนของทนลดลงอยางตอเนอง โดยภาวะเศรษฐกจในชวงป 2552 ประเทศไทยไดรบผลกระทบจากวกฤตเศรษฐกจโลกและปญหาความไมสงบทางการเมองภายในประเทศ สงผลใหเศรษฐกจไทยหดตวรอยละ -2.3 ขณะทการสะสมทนสทธยงเพมขน สงผลทาให ICOR มคาตดลบ แสดงใหเหนวาประสทธภาพการใชทนมทศทางทลดลง เนองจากการเพมขนของปจจยทนไมกอใหเกดมลคาเพมในระบบเศรษฐกจ อนเปนผลมาจากกจกรรมการผลตบางสวนมการหยดผลตสนคาและบรการ (อยางไรกตามในป 2552 เปนชวงภาวะเศรษฐกจถดถอย ดงนนอาจไมสะทอนประสทธภาพการใชทนเทาทควร)

6 อตราสวนการเปลยนแปลงของปจจยทนตอการเปลยนแปลงผลผลต หรอ ICOR เปนการวดศกยภาพการลงทนทเกดขนในระบบเศรษฐกจ โดยสงปจจยทนเพมขน 1 หนวย จะไดผลผลตเพมขนเทาใด

49

ภาพท 3.3 การเปรยบเทยบมลคาและขยายตวสตอกทน

ทมา : www.nesdb.go.th

ภาพท 3.4 อตราขยายตวของการลงทนและอตราขยายตวทางเศรษฐกจ

ทมา : www.nesdb.go.th

จากภาพ 3.3 และ 3.4 เปรยบเทยบมลคาและขยายตวสตอกทน อตราขยายตวของการลงทน

และอตราขยายตวทางเศรษฐกจ พบวา เมอพจารณาจากสตอกทน (ผลรวมของทนทอยในรปสนทรพยถาวร (Fixed Asset) ตามอายการใชงานของสนทรพยนนๆ) ในป 2552 มมลคาลดลงจากปกอนหนา เปนผลจากการลงทนใหม (Gross fixed capital formation) ทเกดขนในชวงระหวางปหดตวรอยละ 9.0 (โดยหากพจารณาอตราขยายตว ณ ราคาคงทป 2531 พบวาขยายตวรอยละ 2.8 ชะลอลงจากรอยละ 3.3 ในปกอนหนา) โดยเฉพาะการลงทนภาคเอกชนทหดตวลงรอยละ -12.8 เนองจากผประกอบการสวนใหญชะลอการลงทนออกไป ตามกาลงซอของประชาชนทลดลงและผลกระทบจากวกฤตเศรษฐกจโลก โดยเฉพาะการลงทนทางเครองมอเครองจกรและสงกอสรางทหดตวลงจากการทภาคการผลตไดรบผลกระทบจากอปสงคตางประเทศทลดลง ประกอบกบภาคกอสรางของธรกจขนาดใหญทยงไมฟนตวเนองจากขาดความมนใจในภาวะเศรษฐกจโดยรวมและขาดความชดเจนในแนวทางการแกปญหาสงแวดลอมทเกดจากโรงงานในเขตนคมฯมาบตาพด อยางไรกตาม เมอพจารณาการลงทนในสวนของภาครฐในป 2552 ปรบตวดขน โดยขยายตวรอยละ 2.7 เทยบกบทหดตวรอยละ

50

-4.6 ในปทผานมา ซงสวนหนงเปนผลมาจากรฐบาลมโครงการกระตนภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขงป 2552 ทงน เมอพจารณาผลตภาพทน (Capital Productivity :CP) 7 ของประเทศไทย ดงตารางท 3.1 พบวายงคงอยในระดบคอนขางตา ซงมปจจยจากหลายสาเหต ดงน

ตารางท 3.1 ผลตภาพทน (Capital Productivity :CP)

ทมา : ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 1) การขาดความเชอมนตอระบบเศรษฐกจ จากการไดรบผลกระทบจากการเมองทไม

เสถยรภาพ ความไมชดเจนทางกฎหมาย ซงสงผลใหคนทงในและตางประเทศลงทนนอยกวาทควรจะเปน สงผลใหอตราการเพมปจจยทนทนอย ทาใหสามารถสรางผลผลตเพมขนนอยลงดวย

2) โครงสรางพนฐานทมไมเพยงพอตอการรองรบการขยายตวของภาคอตสาหกรรมและบรการในพนท ทงน หากไมมโครงสรางพนฐานดานการขนสง การพลงงาน และนคมอตสาหกรรม จะเปนการยากทจะจงใจใหภาคเอกชนและนกลงทนเขามาลงทนในภมภาคน เพราะจะทาใหผลงทนมตนทนสงในการขนสงและการจดหาแหลงพลงงาน รวมทงยงขาดการสนบสนนจากสงอานวยความสะดวกอน ๆ

3.2 ปจจยแรงงานกบศกยภาพการผลตของประเทศไทย

การพฒนาเศรษฐกจใหเตบโตอยางมคณภาพทแทจรง จาเปนตองมงเนนพฒนาทงดานอปสงคและอปทานไปพรอมกนอยางสมดล โดยดานอปทานจาเปนตองเนนการพฒนาปจจยทเปนตวขบเคลอนเศรษฐกจ ซงตวขบเคลอนเศรษฐกจหรอตวขบเคลอน GDP ของประเทศ กคอ แรงงาน (Labor) เพราะถาหากวาไมมแรงงานมาทาการผลตเศรษฐกจกจะไมสามารถขบเคลอนไปได ดงนนการเพมผลตภาพของแรงงานมความสาคญตอการขบเคลอนเศรษฐกจและเปนการแสดงถงความสามารถในการแขงขนของประเทศ นอกจากนการเพมผลตภาพการผลตยงสามารถทาใหประชาชนในประเทศมความเปนอยทดข นดวย ซงผลตภาพแรงงานไมใชแคเพยงประสทธภาพและประสทธผลในการทางานออกมาในรปของผลผลตเทานน แตยงหมายรวมถง ความสามารถ และความสนใจของแรงงานอกดวย การเพมขนของผลตภาพแรงงานในชวงเกอบ 10 ปทผานมาผลตภาพ 7 ผลตภาพทน = X แสดงใหเหนวาทน 1 หนวย กอใหเกด GDP = X หนวย

51

แรงงานของไทยขยายตวอยในระดบตาและมแนวโนมลดลง สะทอนวาประเทศไทยมงเนนปจจยดานเงนทนและปรมาณแรงงานมากกวาการพฒนาคณภาพแรงงาน ซงจากการศกษาของธนาคารแหงประเทศไทย (2553) พบวาผลตภาพแรงงาน เพมขนเพยงรอยละ 2.6 เปนการเพมขนของแรงงานภาคการผลตเปนสาคญ สวนผลตภาพแรงงานในภาคการเกษตรแทบมไดเพมขน คอ อยทรอยละ 0.6 เทานน อยางไรกตาม หากพจารณาเฉพาะภาคการผลตทผลตภาพแรงงานเพมขนมากทสดโดยใชขอมลสารวจของสานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม (สศอ.) พบวา กลมทผลตเพอการบรโภคในประเทศ (สดสวนการสงออกนอยกวารอย 30) เปนกลมทมการเพมขนของผลตภาพแรงงานเรงกวากลมทผลตเพอการสงออกเปนหลก (สดสวนการสงออกมากกวารอยละ 60) เนองจากกลมเพอการสงออกเปนหลกเปนกลมทเนนการใชเทคโนโลยในการผลตอยางเขมขน (Capital intensive) ปจจบนในภาคอตสาหกรรมเปนกลมทขาดแรงงานทมฝมอ โดยขอมลจากสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย ไดประเมนสถานการณแรงงาน ใน 35 กลมอตสาหกรรม พบวาอตสาหกรรมทกสาขาขาดแคลนแรงงานฝมอรวมกนประมาณ 1 แสนคน โดยเฉพาะแรงงานทมวฒการศกษาระดบ ปวช. และ ปวส. ขาดแคลนมากทสด รวมทงแรงงานทมทกษะสง เชน ชางเทคนค (ไฟฟาอเลกทรอนกส เครองกล เครองยนต) วศวกร พนกงานขาย บญช การบคคล การตลาด การจดซอ และผจดการสาขาตางๆ เปนตน นอกจากปรมาณแรงงานฝมอจะขาดแคลนแลว แรงงานฝมอทมอยยงมปญหาดานคณภาพดวย เชน วศวกรทมอยจานวนหนง มความสามารถไมตรงกบงานททา จงตองใหไปฝกอบรมใหมกอนทางานไดจรง หรอแมแตชางเทคนค หรอพนกงานสายการผลตทมการหมนเวยนของแรงงานมาก เนองจากบรษทมการแขงขนกนตงตว ดวยการใหคาจางทสงกวา ดวยเหตทแตละบรษท ไมตองการรบภาระตนทนในการฝกอบรมแรงงาน เพราะมความเสยงทแรงงานจะยายงานไดตลอดเวลา

หากเทยบกบประเทศอน ๆ แลว พบวา ผลตภาพแรงงานเฉลยตอคนของไทยปรบดวยอานาจการซอเปรยบเทยบอยในระดบปานกลาง ซงตากวาประเทศในเอเชย 4 ประเทศ ไดแก สงคโปร ไตหวน เกาหล และมาเลเซย เปนเพราะวาแรงงานไทยมความรพนฐานอยในระดบตา (ตากวามธยมตอนปลาย) โดยเฉพาะแรงงานภาคการเกษตร สวนภาคทมใชภาคการเกษตรและภาคการผลตพบวาทกษะดานภาษาและเทคโนโลยตา และมปญหาเรองขาดแคลนแรงงานฝมอ ดงทกลาวไวแลวขางตน ทาใหไมสามารถพฒนาไปสการใชเทคโนโลยขนสงเพอเพมประสทธภาพการผลตไดเทาทควร ดงนนประเดนสาคญของการพฒนาศกยภาพแรงงานจะตองอาศยความรวมมอและบรณาการกนระหวางภาครฐและเอกชน ซงภาคเอกชนจะตองปรบเปลยนเขามามบทบาทในการผลกดนการเพมประสทธภาพ และผลตภาพใหมากขนกวาในอดต และภาครฐจะเปลยนบทบาทเปนผสนบสนนใหเกดบรรยากาศการดาเนนธรกจทเออประโยชนในการเพมประสทธภาพและผลตภาพ ทงน การเพมผลตภาพแรงงานสามารถทาได ดงน

1) เพมคณภาพแรงงาน อาท การเพมทกษะฝมอแรงงานโดยการฝกอบรมใหเรยนรวธการทางานทงแนวราบและแนวดง ทงน เพอพฒนาแรงงานใหสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพและควรมระบบการจายคาตอบแทนแรงงานและสวสดการตาง ๆ ในอตราท

52

เหมาะสมกบคณภาพหรอขดความสามารถของผปฏบตงาน เพอสรางแรงจงใจใหกบแรงงานเพอใหหนมาเรงพฒนาตนเองเพมมากขน

2) ปรบเปลยนระบบการบรหารจดการ โดยการสรางระบบฐานขอมล ทสามารถตอบสนองความตองการของนายจางและลกจางรวมกนได รวมทงภาครฐควรมสวนรวมในการสนบสนนการผลตแรงงานจบใหมใหตรงกบความตองการของนายจาง

3.3 ผลตภาพการผลตรวมของประเทศไทย (Total Factor Productivity : TFP)

ในตลอดระยะเวลาทผานมาประเทศไทยประสบความสาเรจในการพฒนาเศรษฐกจ โดยดจากการขยายตวของเศรษฐกจอยในเกณฑสง โดยเฉพาะในอยางยงหลงจากป 2530 เปนตนมา เศรษฐกจไทยมอตราการขยายตวสงสดจนกระทงเขาสภาวะเศรษฐกจถดถอยในกลางป 2540 ซงปจจยหนงทสนบสนนการขยายตวทางเศรษฐกจกคอ ผลตภาพการผลตรวม หรอกลาวอกในหนงกคอวาการเพมขนของผลผลตโดยมไดมทมาจากการเพมปจจยการผลต อยางเชน ปจจยแรงงาน ทดน และปจจยทน เปนผลมาจากการเพมประสทธภาพในระบบการผลต ความกาวของเทคโนโลยสมยใหมทม ประสทธภาพสงขน และการพฒนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยทกอใหเกดการเพมผลผลตไดในอตราทเพมสงขนโดยใชตนทนหรอทรพยากรประหยดมากขน ซงจะเรยก สวนทเพมดงกลาววาเปน ความกาวหนาทางเทคโนโลย (Technical progress)

ผลตภาพการผลตรวมทงประเทศจากการศกษาของสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต พบวา การขยายตวของ TFP ในป 2550 ขยายตวอยทรอยละ 2.12 ถาเปรยบเทยบกบการขยายตวทาง GDP กบ TFP ของประเทศพบวา ในป 2551 ภาวะเศรษฐกจโดยรวมขยายตวรอยละ 2.58 ซงเปนผลมาจากการขยายตวของปจจยทนรอยละ 2.04 รองลงมาคอปจจยแรงงาน และปจจยทดน รอยละ 0.68 และ 0.04 ตามลาดบ สวนปจจยทางดาน TFP ลดลงรอยละ 0.18 แสดงใหเหนวาการขยายตวของเศรษฐกจไทยเปนผลมาจากการขยายตวของปจจยพนฐานคอปจจยทน แรงงาน และทดน สวนปจจยทางดาน TFP ในป 2551 ไมไดมสวนผลกดนใหเกดมลคาเพมในระบบเศรษฐกจ เนองจากระบบเศรษฐกจไทยไดรบผลกระทบจากวกฤตเศรษฐกจโลก ถาหากดเปนรายสาขาของการผลต มรายละเอยด ดงน

3.3.1 ภาคเกษตรกรรม (Agricultural Sector)

GDP ภาคเกษตรกรรม ในป 2551 ขยายตวรอยละ 5.10 ปรบตวดขนจากรอยละ 1.80 เปนผลมาจากการขยายตวของทงปรมาณผลผลตและราคาพชผลหลก โดยเฉพาะพชพลงงาน เชน มนสาปะหลง ออย และปาลมนามน เปนตน เมอพจารณาจากแหลงทมาของอตราการเจรญเตบโตของภาคเกษตร พบวาปจจยทสนบสนนการขยายตวภาคเกษตร มาจากปจจยทนทขยายตวรอยละ 3.64 ปจจยแรงงาน และปจจยทดน ขยายตวรอยละ 0.20 และ 0.26 ตามลาดบ เนองจากในป 2551 ภาคอตสาหกรรมและภาคบรการทไดรบผลกระทบจากวกฤตเศรษฐกจโลก ไดมการเลกจางงานทาให

53

แรงงานสวนหนงเคลอนยายไปสภาคเกษตรในชนบท ซงแรงงานสวนนไดนาความรความสามารถมาประยกตใชในการผลตของภาคเกษตร สวนปจจย TFP มสวนสนบสนนการขยายตวของภาคเกษตรรอยละ 1.00 ปรบตวดขนจากทลดลงรอยละ 2.62 ในป 2551 ทผานมา เปนผลจากการทระดบราคาสนคาเกษตรหลก ๆ มแนวโนมเพมขนมาก สรางแรงจงใจใหเกษตรกรเพมประสทธภาพการผลตเพอใหไดผลผลตทเพมขน และสวนหนงเปนผลมาจากสภาพดนฟาอากาศทเอออานวยตอการผลตในภาคเกษตร จงสงผลให TFP สงขน 3.3.2 ภาคนอกเกษตรกรรม (Non-Agricultural Sector)

GDP นอกภาคเกษตรกรรมป 2551 ขยายตวรอยละ 2.30 ชะลอลงจากรอยละ 5.20 เปนผลมาจากภาคการผลตและภาคบรการทเรมชะลอลง สวนหนงเปนผลจากการไดรบผลกระทบจากปญหาวกฤตเศรษฐกจโลก โดยเฉพาะภาคอตสาหกรรมทเนนการผลตเพอการสงออก เชน อตสาหกรรมสนคาทนและเทคโนโลย นอกจากนยงสงผลตอภาคบรการโดยเฉพาะสาขาการคา สาขาคมนาคมขนสง สาขาโรงแรม ภตตาคาร สาขาสขภาพ เปนตน ทชะลอลงตามภาวะการสงออกสนคาและบรการทซบเซา หากพจารณาแหลงทมาของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ในป 2551 พบวาปจจยทสนบสนนการขยายตวของภาคนอกเกษตรกรรมเปนผลมาจากการขยายตวของปจจยทนมากทสดคอ รอยละ 3.04 รองลงมาคอ ปจจยแรงงาน ขยายตวรอยละ 1.70 ในขณะทปจจยอนๆ ทเหลอหรอ TFP ลดลงรอยละ 2.45 ทงนสวนหนงเปนผลกระทบจากภาวะวกฤตการเงนโลก ททาใหการสงออกสนคาชะลอตวลงรวมทงภาคบรการทไดรบผลกระทบจากอานาจซอทลดลง จงทาใหผประกอบการสวนใหญไมสามารถใชกาลงการผลตไดอยางเตมท ทงในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ จงสงผลตอ TFP ปรบตวลดลง

1) อตสาหกรรม (Industrial Sector)

GDP ภาคอตสาหกรรม ในป 2551 ขยายตวรอยละ 3.90 ชะลอตวลงจากรอยละ 6.20 ในป 2550 เปนผลมาจากจากการสงออกสนคาอตสาหกรรมทลดลงมากตามภาวะเศรษฐกจโลกทชะลอตวลงประกอบกบภาวะความไมมเสถยรภาพทางการเมองในประเทศ โดยการผลตสนคาอตสาหกรรมทชะลอลงคอ อตสาหกรรมเบา เชน หมวดอาหารและเครองดม อตสาหกรรมหนงและผลตภณฑหนง เฟอรนเจอรและเครองประดบ อตสาหกรรมสนคาทนและเทคโนโลยทชะลอตวลงตามภาวการณสงออกทลดลง เมอพจารณาจากแหลงทมาของอตราการเจรญเตบโตของสาขาอตสาหกรรม พบวาปจจยทสนบสนนการขยายตวของสาขาอตสาหกรรม มาจากปจจยทนทขยายตวรอยละ 2.66 และปจจย TFP รอยละ 2.48 ในขณะทปจจยแรงงานลดลงรอยละ 1.24 เนองจากแรงงานประสบปญหาการเลกจางหรอลดเวลาการทางานลง ดงนนกาลงแรงงานทเหลออยจงกอใหเกดประสทธภาพการผลตมากยงขน

54

2) บรการและอนๆ (Services and Other Sectors)

GDP สาขาบรการและอนๆ ในป 2551 ขยายตวรอยละ 1.10 ชะลอตวลงจากรอยละ 4.50 ในป 2550 เปนผลมาจากวกฤตเศรษฐกจโลก รวมทงบรรยากาศการทองเทยวทซบเซา สงผลทาใหโรงแรม ภตตาคาร และการขนสงทงสนคาและผโดยสารลดลง เมอพจารณาจากแหลงทมาของอตราการเจรญเตบโตของสาขาบรการและอนๆ พบวาปจจยทสนบสนนการขยายตวของสาขาบรการและอนๆ มาจากปจจยทนทขยายตวรอยละ 1.59 ปจจยแรงงาน รอยละ 1.25 ในขณะทปจจย TFP ลดลงรอยละ 1.74

3.3.3 แนวทางการเพมผลตภาพการผลตรวมของประเทศไทย

1) การยกระดบทกษะ ความรทางการบรการจดการ และเทคโนโลย โดยการเพมความรการบรหารจดการดานการเพมผลผลตใหกบผบรหารทกระดบ ผนาเกษตรกรหรอผนาชมชนสหกรณ รวมทงผทอยในวยทางานแลวกตองยกระดบความรและทกษะทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยใหมมาตรฐานฝมอแรงงานทงในและดานนอกระบบ ซงอาจจะทาในรปแบบการฝกอบรมใหแก แรงงานไมวาจะเปนในสวนของภาคอตสาหกรรม การเกษตร และบรการ รวมทงสรางความเขมแขงใหแกสถาบนการศกษาในภมภาคและปรบปรงหลกสตรดานการเพมผลผลต เพอเปนการปพนฐานดานการผลตทเหมาะใหกบแรงงานทจะจบใหมเพอมารองรบความตองการของตลาดแรงงาน

2) สงเสรมการใชนวตกรรมและเทคโนโลยเพอการเพมผลผลต

2.1 เรงรดและสงเสรมการวจยและพฒนาเทคโนโลยของภาครฐและเอกชนใหมประสทธภาพโดยการกาหนดกรอบและทศทางในการพฒนาประเทศทชดเจน สนบสนนการทางานของสถาบนทกอใหเกดการเรยนรหรอการพฒนาเทคโนโลยเพอยกระดบการแขงขนใหกบประเทศ รวมทงการเพมขดความสามารถในการถายทอดและรบเทคโนโลยทงผใหและผรบเพอใหไดขอมลและประโยชนรวมกน

2.2 นาเอาระบบเทคโนโลยมาเปนเครองมอในการสรางขบวนการผลตของประเทศ ไมวาจะเปนอตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดยอม รวมทงการใหความสาคญกบขอมลขาวสารเพอใหผใชเทคโนโลยสารสนเทศทกระดบสามารถเขาถงขอมลได

2.3 สนบสนนการวจยและพฒนาเทคโนโลยทเหมาะสมทางการเกษตร เพอเพมโอกาสใหกบเกษตรกรใหสามารถเขาถงเทคโนโลยการผลตทเหมาะสมและสอดคลองกบสภาพทรพยากรธรรมชาตในไรนาของเกษตรกรใหมการผลตเพมขนและมคณภาพ

3) ปรบปรงกฎระเบยบภาครฐใหเออตอการเพมผลผลต โดยการปรบบทบาทของภาครฐจากการควบคมมาเปนสนบสนนและสงเสรมผประกอบการในทกระดบเพอเออตอการเพมผลผลต เชน ปรบปรงระเบยบและกฎหมายทเปนอปสรรคตอการเพมผลผลต รวมทงปรบเปลยนวธการจดสรร

55

งบประมาณใหมความยดหยน มอสระ โดยมงเนนผลงานและผลลพธโดยรวม และมระบบตรวจสอบและการตดตามประเมนผลอยางชดเจนและตอเนอง

56

บทท 4 นโยบายการคลงของประเทศไทย

นโยบายการคลงเปนหนงในเครองมอนโยบายเศรษฐกจทสาคญของไทยในการบรหารจดการ

ภาวะเศรษฐกจ สงคมใหมความแขงแกรงและยงยน โดยการดาเนนการผานการจดการเกยวกบงบประมาณรายรบและรายจายของรฐบาลเพอสรางเสถยรภาพของการใชจายรวมของระบบเศรษฐกจใหอยในระดบทเหมาะสม อาท ความเหมาะสมกบกาลงการผลตทมอย เปนตน เพราะคาใชจายรวมจะเปนตวผลกดนใหเกดการผลตและการจางงานในระบบเศรษฐกจ ในขณะเดยวกน สามารถลดปญหาความผนผวนทางเศรษฐกจ เชน ความผนผวนดานการจางงาน ความผนผวนของราคาสนคา ดงนนจะเหนไดวานอกจากนโยบายการคลงจะมความสาคญตอเศรษฐกจและสงคมในระยะสนและระยะปานกลางจากการกระตนเศรษฐกจและพฒนาการทางสงคม นโยบายการคลงยงสามารถใชขบเคลอนความสามารถทางการแขงขนและศกยภาพทางการผลตของประเทศไทยเพอสรางความยงยนทางเศรษฐกจในระยะยาวอกดวย

ทงน การดาเนนนโยบายการคลง เปนเครองมอในการขบเคลอนนโยบายและยทธศาสตรสาคญของรฐบาล ในการสนบสนนการฟนตวของเศรษฐกจใหขยายตวไดอยางตอเนองภายใตความเสยงจากปจจยภายในและภายนอกประเทศ รวมทงสะทอนภาระคาใชจายทมอยจรงจากการดาเนนนโยบายและมาตรการดานตางๆ ของรฐบาล โดยยงคงคานงถงการรกษาวนยทางการคลงและเสถยรภาพทางเศรษฐกจเปนสาคญ

4.1 กรอบงบประมาณของประเทศไทยในชวงอดตทผานมา

การจดทางบประมาณในปจจบนเปนแบบมงเนนผลงานกาหนดใหมความสอดคลองกบแผนปฏบตราชการ 4 ป โดยแผนปฏบตราชการประจาปของสวนราชการทไดจดทาภายใตแผนการบรหารราชการแผนดนตามพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 โดยมงเนนการดาเนนนโยบายงบประมาณสมดลอยางตอเนอง ควบคมรายจายประจาใหมสดสวนทเหมาะสมเพอใหมรายจายเพยงพอตอการพฒนาประเทศ เนนภารกจทมความตอเนองตามยทธศาสตรของแผนบรหารราชการแผนดน นโยบายสาคญของรฐบาล การรกษาความสมดลระหวางนโยบายทางสงคมและนโยบายทางเศรษฐกจ ขณะเดยวกนการใชจายของงบประมาณของภาครฐมแนวโนมเพมสงขนโดยจะมงเนนไปทยทธศาสตรการพฒนาคนและสงคมทมคณภาพ

ทงน หากพจารณาการดาเนนนโยบายการคลงของประเทศไทยในอดต ชวงป 2530 – 2552 ซงสะทอนใหเหนถงสภาพเศรษฐกจและปญหาเศรษฐกจทเกดขนในแตละชวงและสะทอนถงทศทางการดาเนนนโยบายการคลงของแตละชวงเวลา สามารถแบงออกเปน 4 ชวง คอ (1) การดาเนนนโยบายการคลงระหวางป 2530 – 2539 ซงเปนชวงทเศรษฐกจไทยเตบโตในระดบทสง (2) การดาเนนนโยบายการคลงระหวางป 2540 – 2543 เปนชวงทเศรษฐกจเผชญกบวกฤตเศรษฐกจ (3)

57

การดาเนนนโยบายการคลงระหวางป 2544 – 2549 เปนชวงทเศรษฐกจฟนตว และ (4) การดาเนนนโยบายการคลงระหวางป 2550 – 2554 เปนชวงทประเทศไทยตองเผชญกบวกฤตเศรษฐกจการเงนสหรฐทลกลามเปนวกฤตเศรษฐกจโลก และปญหาวกฤตหนสาธารณะของยโรป โดยมรายละเอยดดงน

4.2 การด าเนนนโยบายการคลงระหวางป 2530 – 2539

ในชวงป 2524 – 2529 เศรษฐกจไทยตองเผชญกบปญหาหลายประการทสาคญ คอ เกดวกฤตสถาบนการเงนในประเทศ ตลาดหนตกตา การขาดดลบญชเดนสะพด ราคานามนดบปรบตวสงขน ทนสารองระหวางประเทศลดลง เกดสภาพเศรษฐกจทเรยกวา ‚Stagflation‛ คอ เศรษฐกจชะลอตวพรอมกบเกดปญหาเงนเฟอ ดงนน รฐบาลไดมการดาเนนนโยบายการคลงแบบขาดดล เพอพยงเศรษฐกจและแกปญหาวกฤตสถาบนการเงน ทาใหฐานะทางการคลงของรฐบาลออนแอ ดงจะเหนไดจากสดสวนหนสาธารณะตอมลคาผลผลตมวลรวมประชาชาต (GDP) ปรบตวสงขนเรอยๆ จนถงระดบสงสดในป 2530 คอรอยละ 52.3 ในขณะทป 2530 เปนชวงทเศรษฐกจไทยกลบมาขยายตวไดในระดบสงอยางตอเนอง โดยอตราการขยายตวทางเศรษฐกจ (GDP) ในชวงป 2530 - 2534 ขยายตวเฉลยอยทรอยละ 10.5 ตอป ซงชะลอตวลงเลกนอยในชวงหลงป 2534 แตกสามารถขยายตวไดในระดบสงอยางตอเนอง จากสภาพเศรษฐกจทขยายตวอยางตอเนองเปนผลใหรฐบาลจดเกบภาษไดสงขน ซงสงกวาประมาณการรายไดทต งไว และทาใหรฐบาลสามารถจดทางบประมาณแบบเกนดล ดงจะเหนไดจากงบประมาณในป 2531 จนถงงบประมาณป 2539 ซงมการจดทางบประมาณแบบเกนดล สงผลใหเงนคงคลง ณ สนปงบประมาณ 2539 อยในระดบสงถง 382,200 ลานบาท

ทงน ผลของการดาเนนนโยบายการคลงแบบเกนดลสงผลใหฐานะทางการคลงของประเทศมความมนคง สะทอนไดจากสดสวนหนสาธารณะตอ GDP ลดลงอยางตอเนองจนถงระดบตาสดเมอสนปงบประมาณ 2539 ทอยทระดบรอยละ 14.8 ตอ GDP หรอเมอพจารณาจากสดสวนภาระหนตองบประมาณแผนดนไดลดลงจากระดบทสงทรอยละ 24.7 ในป 2530 ลดลงอยทรอยละ 5.7 ในป 2539

4.3 การด าเนนนโยบายการคลงระหวางป 2540 – 2543 ชวงวกฤตการเงนเอเชย

ในชวงป 2531 ถง ป 2538 เศรษฐกจไทยมการขยายตวในอตราทสงอยางตอเนองซงขยายตวในระดบรอยละ 8.0 -13.0 ตอป ถอวาเปนชวงทประเทศไทยมการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางรวดเรว ในขณะทอตราแลกเปลยนในขณะนนมเสถยรภาพคอนขางมาก ซงอยทระดบ 25.0 - 26.0 บาทตอดอลลารสหรฐ และอตราเงนเฟออยทระดบรอยละ 3.0 – 6.0 ตอป ซงเปนแรงดงดดใหเงนทนจากตางประเทศเขามาในประเทศไทยจานวนมาก สงผลตอกระแสเงนทนไหลเขาสทธไดเพมสงขนหลงจากรฐบาลไดเปดเสรใหกบมาตรการควบคมเงนตราตางประเทศ ตงแตป 2536 ทาใหเงนทนไหลเขาสทธจากตางประเทศเพมขนจากรอยละ 8.0 ของ GDP ในป 2533 เพมขนสงถงรอย

58

ละ 14.0 ของ GDP ในป 2538 ทงน เงนทนทไหลเขาสวนใหญจะเปนการลงทนในหลายๆ สาขา โดยเฉพาะในภาคธรกจอสงหารมทรพย ซงเงนทนทไหลเขาสทธจากตางประเทศไดผลกดนใหหนตางประเทศคงคางของไทยพงสงขนอยางรวดเรวจาก 28,000 ลานดอลลารสหรฐ หรอประมาณรอยละ 34.0 ของ GDP ในป 2533 เปน 94,000 ลานดอลลารสหรฐ หรอเพมขนถงรอยละ 51.0 ของ GDP ในป 2539 โดยกวารอยละ 98.0 ของเงนทนไหลเขาสทธ นอกจากนน เงนทนจากตางประเทศยงเพมจานวนมากขน ทาใหเกดสวนตางของการขาดดลบญชเดนสะพดขยายตวมากขน แสดงใหเหนถงการใชจายทเกนตว ผนวกกบปจจยลบทเขามา คอ คาเงนบาททผกกบดอลลารสหรฐ มคาเงนสงตามดอลลารสหรฐ ทาใหเกดการขาดดลบญชเดนสะพดมากขน ซงทาใหไทยหดตวลงอยางรนแรงในป 2540

โดยในป 2540 ประเทศไทยประสบปญหาวกฤตเศรษฐกจภายในประเทศ (หรอเรยกวาวกฤตตมยากง) ทเกดจากเศรษฐกจภาคการเงนมปญหา คอ ทนสารองระหวางประเทศสทธไดถกใชไปจนเกอบหมดในการปกปองคาเงนบาท และเงนทนตางประเทศของภาคเอกชนไดไหลออกอยางตอเนอง สงผลกระทบอยางรนแรงตอคาเงนบาทและสภาพคลองภายในประเทศ ในขณะเดยวกนระบบสถาบนการเงนขาดความมนคง สถาบนการเงนในประเทศหลายแหงประสบปญหาสภาพคลองจนตองถกปดกจการ สถาบนการเงนทดารงอยไดมความระมดระวงในการปลอยสนเชอ เพราะกงวลเรองความเสยงทอาจจะเกดหนเสย (NPL) ผประกอบการเองกไมตองการลงทนเพมขน ในภาวะทเศรษฐกจชะลอตวและกาลงซอของคนลดลง ปจจยเหลานทาใหนโยบายการเงนไมมประสทธภาพในการกระตนเศรษฐกจ ดงนน รฐบาลจงตองพงพาการดาเนนนโยบายการคลง ซงเปนนโยบายทมประสทธภาพทยงสามารถกระตนเศรษฐกจภายในประเทศใหสามารถขยายตวไดในชวงทภาวะเศรษฐกจตกตาจากวกฤตดงกลาว

การดาเนนนโยบายการคลงในชวงวกฤตเศรษฐกจในป 2540 อยในชวงภาวะเศรษฐกจหดตวลงอยางรนแรง สงผลกระทบทางดานเศรษฐกจและสงคมอยางกวางขวาง ดงนน การจดทานโยบายการคลงถกบงคบดวยสถานการณเศรษฐกจทตกตาและสวนหนงตองอยภายใตขอตกลงทประเทศไทยไดทาหนงสอแสดงเจตจานงกบทางกองทนการเงนระหวางประเทศ (International Monetary Fund: IMF) ซงมขอเสนอใหประเทศไทยตองดาเนนนโยบายการคลงและการเงนแบบเขมงวดเพอลดอปสงครวม ทงน เพราะ IMF มองวาทผานมาประเทศไทยมการใชจายมากเกนไปจนเปนสาเหตททาใหเกดปญหาการขาดดลบญชเดนสะพด จนนามาซงวกฤตเศรษฐกจภายในประเทศในทายทสด ดงนน รฐบาลในขณะนนจงไดดาเนนนโยบายการจดทางบประมาณในป 2541 แบบเกนดลในระดบรอยละ 1.0 ของ GDP โดยมวตถประสงคเพอสรางเสถยรภาพภายนอก และสรางความเชอมนใหกบนกลงทน และเปนการชะลอการไหลออกของเงนทนไหลออกตามเงอนไขภายใตเงนกของ IMF อยางไรกตาม การทรฐบาลไดดาเนนนโยบายการคลงแบบเขมงวด สงผลเสยตอการเตบโตทางเศรษฐกจไทยมากยงขน ทาใหรฐบาลไดเจรจากบทาง IMF เพอผอนคลายนโยบายการคลง โดยในปงบประมาณ 2541 ไดขอปรบนโยบายการคลงแบบเกนดลรอยละ 1.0 ของ GDP เปนการดาเนนนโยบายการคลงแบบขาดดลรอยละ 3.0 ของ GDP สาหรบปงบประมาณ 2542 และ 2543 ไดมการกาหนดการดาเนน

59

นโยบายการคลงแบบขาดดล เพอเปนการรกษาเสถยรภาพของเศรษฐกจไทยไมใหหดตวมากเกนไป กลาวโดยสรป ในชวงวกฤตเศรษฐกจรฐบาลไดดาเนนนโยบายการคลงแบบงบประมาณขาดดลทกป นอกจากน การกเงนเพอชดเชยการขาดดลงบประมาณแลว รฐบาลยงตองมการกเงนเพอมาลงทนในสวนของการปรบโครงสรางทางเศรษฐกจและสงคมและบรรเทาผลกระทบของวกฤต เงนกในสวนนไมไดปรากฏในงบประมาณ หรออาจกลาวไดวาการกเงนดงกลาวถอเปนเงนนอกงบประมาณ วงเงนกในสวนนคอนขางสง เชน เงนกผานโครงการลงทนเพอสงคม (Social Investment Project: SIP) จากธนาคารโลกจานวน 300 ลานดอลลารสหรฐ เงนกเพอปรบโครงสรางทางเศรษฐกจ (Structural Adjustment Loan – SAL) จาก International Bank for Reconstruction and Development (IBRD) จานวน 1,150 ลานดอลลารสหรฐ และจาก Asian Development Bank (ADB) จานวน 800 ลานดอลลารสหรฐ เพอเสรมสภาพคลองและแกปญหาสถาบนการเงน พรอมทงปรบโครงสรางและเพมขดความสามารถในการแขงขนใหกบภาคอตสาหกรรม เปนตน

นอกจากการดาเนนนโยบายการคลงโดยเนนดานการใชจายภายในประเทศเปนหลกแลว รฐบาลไดดาเนนมาตรการภาษ เพอเพมกาลงซอในระบบเศรษฐกจ เชน การลดอตราภาษมลคาเพม (VAT) จากรอยละ 10.0 เหลอรอยละ 7.0 การยกเวนภาษเงนไดบคคลธรรมดาสาหรบผทมเงนไดสทธไมเกนจานวน 50,000 บาทตอป การลดอตราภาษจากนามนดเซลและนามนเตา การลดหยอนคาธรรมเนยมการโอนอสงหารมทรพยจากรอยละ 2.0 ของราคาประเมน เหลอรอยละ 0.01 เปนการชวคราว เปนตน ซงผลของการใชงบประมาณแบบขาดดลและการกเงนนอกงบประมาณ ทาใหหนสาธารณะปรบเพมขน ดงจะเหนไดวาสดสวนหนสาธารณะตอ GDP ทลดลงตอเนองในชวงป 2530 - 2539 เรมปรบตวสงขนอยางรวดเรวจากระดบรอยละ 14.8 ในป 2539 เพมเปนรอยละ 56.0 ในป 2543 การดาเนนการแกปญหาวกฤตเศรษฐกจในชวงป 2540 นน ไดสงผลใหภาระหนภาครฐเพมขนเกอบสามเทาตว คอ เพมขนจาก 685,234 ลานบาท ณ สนป 2539 เปน 1,901,355 ลานบาท ณ สนป 2548 ซงสวนใหญเปนผลจากการเปลยนแปลงของคาเงนบาท และการกอหนของกองทนเพอการฟนฟสถาบนการเงนเฉพาะกจทเพมขนถง 835,901 ลานบาท ภายใน 1 ป เพอจดหาสภาพคลองใหแกบรษทเงนทน 56 แหง ทถกปดกจการ และรวมไปถงสถาบนการเงนอนๆ ทภาครฐเขามาชวยดแลในระยะเวลาตอมา

ทงน สดสวนหนสาธารณะตอ GDP ณ สนเดอนตลาคม 2543 มจานวนทงสน 2.79 ลานลานบาท ประกอบดวย หนทรฐบาลกโดยตรงจานวน 1.1 ลานลานบาท หนรฐวสาหกจทไมใชสถาบนการเงนจานวน 0.91 ลานลานบาท และหนของกองทนเพอการฟนฟและพฒนาระบบสถาบนการเงนอกจานวน 0.78 ลานลานบาท ขณะทระดบผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (GDP) ในขณะนนมมลคาประมาณ 5.0 ลานลานบาท ดงนน สดสวนหนสาธารณะตอ GDP จงอยทรอยละ 56.0 โดยเปนหนทรฐบาลกโดยตรงรอยละ 22.0 โดยสรป แมวานโยบายการคลงจะมประสทธภาพทชวยพยงเศรษฐกจและแกปญหาทตอเนองมาจากเศรษฐกจทหดตวอยางรนแรงแลว แตรฐบาลกมตนทน คอ รฐบาลตองมภาระหนเพมขนอยางหลกเลยงไมได

60

4.4 การด าเนนนโยบายการคลงระหวางป 2544 – 2549

การดาเนนนโยบายการคลงแบบขยายตวนบตงแตป 2541 - 2543 ชวยเพมอปสงครวมภายในประเทศ ประกอบกบเศรษฐกจโลกขยายตวอยางตอเนอง และคาเงนบาทมเสถยรภาพมากขน ทาใหภาคสงออกขยายตวไดดอยางตอเนอง สงผลใหเศรษฐกจไทยขยายตวตดตอกนในป 2542 และ 2543 ทขยายตวรอยละ 4.2 และ 4.3 ตอป ตามลาดบ ในขณะทในป 2544 เศรษฐกจโลกไดชะลอตวลงโดยเฉพาะเศรษฐกจของประเทศคคารายใหญของไทย คอ ประเทศสหรฐอเมรกา หลงจากทเกดภาวะเศรษฐกจฟองสบในภาคธรกจเทคโนโลยสารสนเทศในประเทศสหรฐฯ แตกในป 2543 เปนผลใหตลาดหนแนสแดก (NASDAQ) ซงเปนตลาดหนของบรษทดานเทคโนโลยสารสนเทศตกตา นาไปสการหดตวของผลผลตมวลรวมของสหรฐ ซงสงผลใหตลาดทวโลกและการเตบโตของเศรษฐกจโลกปรบตวลดลง พรอมกบสงผลใหเศรษฐกจของประเทศเอเชยทพงพาตลาดสหรฐอเมรกาชะลอตวลงตามไปดวย สงผลตอการสงออกทชะลอตวลงทาใหเศรษฐกจไทยในป 2544 ขยายตวชะลอตวลงเหลอรอยละ 2.0 ตอป ดงนน รฐบาลในชวงนนจงไดดาเนนนโยบายการคลงแบบขาดดลอยางตอเนอง ทงน เพอเปนการกระตนเศรษฐกจใหเตบโตในระดบทตองการ ดงจะเหนวาในปงบประมาณ 2544 ไดกาหนดวงเงนงบประมาณรายจายไวจานวน 910,000 ลานบาท จากประมาณการรายไดสทธจานวน 805,000 ลานบาท และเงนกเพอชดเชยการขาดดลงบประมาณจานวน 105,000 ลานบาท หรอคดเปนรอยละ 1.9 ของ GDP

ในป 2545 – 2546 เศรษฐกจไทยกลบมาฟนตวพรอม ๆ กบเศรษฐกจสหรฐอเมรกาและเศรษฐกจโลก กลาวคอเศรษฐกจไทยในป 2545 ขยายตวรอยละ 4.8 ตอป และเพมเปนรอยละ 5.2 และ 6.0 ตอป สาหรบป 2546 และ 2547 ตามลาดบ อยางไรกตามรฐบาลยงคงดาเนนนโยบายการคลงแบบขยายตวอยางตอเน อง ดงจะเหนไดจากการจดทางบประมาณแบบขาดดลตงแตปงบประมาณ 2545 – 2547 จากการทระบบเศรษฐกจขยายตวในระดบปกตอยางตอเนอง ทาใหรฐบาลสามารถเกบภาษเพมขน สงผลทาใหรฐบาลสามารถกาหนดนโยบายการคลงแบบสมดลในปงบประมาณ 2548 และ 2549 กลาวโดยสรปภาวะเศรษฐกจป 2549 ขยายตวรอยละ 5.0 ตอป และในป 2548 ทอยในระดบสงกวารอยละ 4.5 ตอป โดยไดรบแรงกระตนจากทางดานตางประเทศทยงคงเปนแรงขบเคลอนหลก และการทองเทยวทฟนตวขนอยางตอเนอง

4.5 การด าเนนนโยบายการคลงระหวางป 2550 – 2554

ภาวะเศรษฐกจไทยในชวงป 2550 – 2552 เปนชวงทประเทศไทยตองประสบวกฤตทงทางดานเศรษฐกจและการเมอง วกฤตเศรษฐกจเกดขนสบเนองมาจากวกฤตสถาบนการเงนทเกดขนในประเทศสหรฐอเมรกาทเรมเกดขนในชวงปลายป 2551 ขยายตอเนองในป 2552 และตอเนองไปในยโรปของปญหาวกฤตหนสาธารณะในกลมประเทศยโรป กลาวไดวา วกฤตเศรษฐกจครงนเปนครงท

61

รายแรงมากทสดตงแตเกดเศรษฐกจตกตาทวโลกในชวงทศวรรษ 1930 และเนองจากขนาดเศรษฐกจของสหรฐอเมรกาและประเทศในกลมยโร (Euro zone) ทวดจากมลคา GDP รวมกนมคาเทากบประมาณรอยละ 47.0 ของ GDP ของโลก จงสงผลใหเศรษฐกจของประเทศตางๆ ทวโลกหดตวตามไปดวย ประเทศไทยจงไดรบผลกระทบโดยตรงผานชองทางการสงออก ซงการสงออกเปนตวขบเคลอนหลกของระบบเศรษฐกจไทย เนองจากสดสวนของมลคาสงออกตอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศเทากบรอยละ 70.0 นอกจากนน เศรษฐกจไทยยงตองเผชญกบปญหาความขดแยงทางการเมองภายในประเทศ ในป 2549 และนาไปสการปฏวตเมอวนท 19 กนยายน 2549 ตามมาดวยการประทวงและเกดความแตกแยกในกลมคนไทยดวยกน จากสถานการณดงกลาวทาใหเศรษฐกจไทยนบตงแตป 2550 ขยายตวลดลงทรอยละ 5.0 ตอป ลดลงจากป 2549 ทขยายตวรอยละ 5.1 ตอป และลดลงตอเนองในป 2551 และ 2552 ทขยายตวรอยละ 2.5 ตอป และหดตวรอยละ -2.3 ตอป

ตารางท 4.1 โครงสรางงบประมาณชวงปงบประมาณ 2551 – 2554 หนวย: ลานบาท

ปงบประมาณ

2551 2552 2550

1. วงเงนงบประมาณ 1,566,200.0 1,660,000.0 1,951,700.0 (สดสวนตอ GDP) 18.6 18.0 22.4 รายจายประจ า 1,135,988.1 1,213,989.1 1,569,677.6 (สดสวนตองบประมาณ) 72.5 73.1 72.3 รายจายเพอชดใชเงนคงคลง - - - (สดสวนตองบประมาณ) - - - รายจายลงทน 374,721.4 400,483.9 429,961.8 (สดสวนตองบประมาณ) 24.0 24.1 22.0 รายจายช าระตนเงนก 55,490.5 45,527.0 63,676.1 (สดสวนตองบประมาณ) 3.5 2.7 3.3 2. รายรบ 1,566,200.0 1,660,000.0 1,951,700.0

สดสวนตอ GDP 18.6 18.0 22.4 รายได 1,420,000.0 1,495,000.0 1,604,639.5 เงนก 146,200.0 (165,000.0) (347,060.5)

3. ผลตภณฑรวมของประเทศ 8,529,836.0 9,232,200.0 9,050,715.0 (GDP)

ทมา : ส านกงานเศรษฐกจการคลง (สศค.) กระทรวงการคลง

ดงนน รฐบาลจงจาเปนตองใชนโยบายการคลง เพอกระตนเศรษฐกจพรอมกบบรรเทาปญหาทตอเนองมาจากภาวะเศรษฐกจทชะลอตวลง โดยรฐบาลไดจดทางบประมาณแบบขาดดลตอเนองนบตงแตปงบประมาณ 2550 - 2552 โดยจากตารางท 4.1 มรายละเอยด ดงน

งบประมาณ 2550 มการจดทางบประมาณแบบขาดดล โดยกาหนดรายจายจานวน 1,566,200 ลานบาท หรอคดเปนรอยละ 18.6 ของ GDP เพมขนจากงบประมาณป 2549 รอยละ

62

15.2 ประมาณการรายได 1,420,000 ลานบาท หรอคดเปนรอยละ 16.8 ของ GDP ทาใหเกดการขาดดลงบประมาณจานวน 146,200 ลานบาท

ปงบประมาณ 2551 เปนชวงทเศรษฐกจไทยประสบปญหาหลายประการ กลาวคอ ราคา นามนและอตราเงนเฟอทปรบตวสงขนในชวงครงปแรกของป 2551 และความไมแนนอนทางการเมองทสงผลกระทบตอความเชอมนทางเศรษฐกจของประเทศ ประกอบกบภาวะเศรษฐกจโลกทเรมมสญญาณ ชะลอตวลง รฐบาลไดคาดการณถงปจจยลบทางเศรษฐกจตางๆ เหลาน จงไดมการดาเนนนโยบายการคลงแบบขาดดล โดยกาหนดรายจาย 1,660,000 ลานบาท หรอคดเปนรอยละ 18.3 ของ GDP ประมาณการรายได 1,495,000 ลานบาท หรอคดเปนรอยละ 16.5 ของ GDP ทาใหการขาดดลงบประมาณจานวน 165,000 ลานบาท

ปงบประมาณ 2552 เศรษฐกจไทยประสบปญหาวกฤตเศรษฐกจโลกตอเนองจากป 2551และปญหาวกฤตหนสาธารณะในกลมประเทศยโรป ซงสงผลกระทบตอเศรษฐกจไทยผานอปสงคจากตางประเทศทหดตวกระทบตอภาคการสงออก และภาคเศรษฐกจทแทจรงโดยเฉพาะภาคการผลตอตสาหกรรม ทาใหภาวการณจางงานลดลง ทาใหรฐบาลจาเปนตองดาเนนนโยบายการจดทางบประมาณแบบขาดดล เพอเปนการรกษาการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศใหสามารถขยายตวไดอยางตอเนอง โดยไดกาหนดวงเงนงบประมาณรายจายจานวน 1,835,000 ลานบาท หรอคดเปนรอยละ 18.7 ของ GDP ประมาณการรายได 1,604,640 ลานบาท หรอคดเปนรอยละ 17.7 ของ GDP ทาใหการขาดดลงบประมาณจานวน 230,361 ลานบาท นอกจากน เพอเปนการรองรบปญหาจากวกฤตเศรษฐกจโลกในครงน รฐบาลไดใชนโยบายการเรงดวนในการแกไขปญหาเศรษฐกจผานนโยบายการจดทางบประมาณรายจายเพมเตมประจาปงบประมาณ 2552 วงเงน 116,700 ลานบาท ทาใหรฐบาลมวงเงนงบประมาณรายจายในปงบประมาณ 2552 มรวมทงสน 1,951,700 ล านบาท โดยการจดทางบประมาณรายจ ายเพม เต ม น จะทา ให เป าหมายการขาดด ลงบประมาณของรฐบาลในปงบประมาณ 2552 เทากบ 347,000 ลานบาทหรอคดเปนรอยละ -3.5 ของ GDP โดยรายละเอยดของงบประมาณรายจายเพมเตมประจาปงบประมาณ 2552 มรายละเอยดในตารางท 1 ภาคผนวก

นอกจากน รฐบาลจงไดรเรมมาตรการไทยเขมแขง 2555 หรอ Stimulus Package 2 (SP2) เพอวางรากฐานในการพฒนาประเทศ โดยเนนการลงทนในโครงสรางพนฐานทจะสามารถเสรมขดความสามารถทางการแขงขนของประเทศ โดยรฐบาลมแผนการลงทนกวา 1,302,832 ลานบาท ทงน ในชวงระยะ 4 ป (2552 – 2555) ซงรฐบาลจะเนนการลงทนในโครงการทมความพรอมดาเนนการจานวนกวา 6,000 โครงการทกระจายตวในทกภมภาคและทกจงหวดทวประเทศ กอใหเกดการพฒนาศกยภาพทางเศรษฐกจของทกภมภาคและสรางโอกาสในการจางงานกวา 1.5 ลานอตราในชวง 3 ป ทงน แผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 เปนโครงการลงทนเพอเตรยมความพรอมใหแกประเทศไทยในอนาคต ผานการลงทนภาครฐในโครงสรางพนฐานสาขาหลกตางๆ เชน (1) สาขาขนสง (Logistics) และสอสาร (2) สาขาบรหารจดการนาเพอการเกษตร (3) สาขาการศกษา (4) สาขาสาธารณสข (5)

63

สาขาทองเทยว (6) สาขาพลงงาน (7) สาขาวทยาศาสตรและเทคโนโลย (8) สาขาเศรษฐกจเชงสรางสรรค และ (9) สาขายกระดบชมชน เปนตน โดยมสาระสาคญของแตละสาขา ดงน

1) สาขาขนสง รฐบาลจะลงทนเพอพฒนาระบบขนสง อนจะเปนการลดตนทนดานโลจสตกสของประเทศจะลดลงจากปจจบนอยทรอยละ 19 ของ GDP ใหเหลอเพยงรอยละ 16 ของ GDP เนองจากระบบขนสงทมประสทธภาพถอเปนหวใจสาคญของการสรางพนฐานเศรษฐกจทแขงแกรง เพออานวยความสะดวกในเรองของการคา เรองของการเดนทาง หรอจะรวมไปถงเรองของการคมนาคมขนสงสอสาร ซงเปนตนทนสาคญของการผลตนน และเมอปฏบตการนเสรจสนเรยบรอย จะมสวนสาคญในการลดตนทนทางดานโลจสตกสของประเทศตอไป

2) สาขาบรหารจดการนาเพอการเกษตร รฐบาลจะลงทนเพอเพมประสทธภาพการผลต (Productivity) ของภาคเกษตรทเพมขน และเกษตรกรจะมพนทชลประทานเพมขนจาก 24.5 ลานไรเปน 25.6 ลานไร ซงการพฒนาภาคการเกษตรนจะชวยสรางโอกาสใหแกเกษตรกรไทยใหสามารถเขาถงแหลงนาทใชในการเพาะปลกไดดยงขน อกทงยงเปนการกระจายความเจรญไปยงเขตภมภาคมากขน

3) สาขาการศกษา รฐบาลจะทาใหจานวนนกเรยนในประเทศไทยทไมสามารถอานออกเขยนไดใหหมดไปในอก 3 ปขางหนา เพราะโครงการน เปนการพฒนานกเรยนไทยใหมความรความสามารถดานการอาน โดยปลกฝงและสรางทศนคตใหเหนคณคาและประโยชนของการอานออกเขยนได พรอมทงเปนการสงเสรมสนบสนนใหทกภาคสวนเปนภาคเครอขายสงเสรมการอาน ใหเกดผลอยางเปนรปธรรม นอกจากน รฐบาลจะมงเนนใหเกดการเรยนรตลอดชวตอยางมคณภาพ ขยายโอกาสทางการศกษาอยางเปนธรรม สงเสรมการวจยในระดบอดมศกษา และพฒนาประเทศไทยใหเปนศนยกลางการศกษาในภมภาค

4) สาขาสาธารณสข รฐบาลจะเนนบทบาทของสถานอนามยในพนทชมชน ซงจะตองเพมจานวนและศกยภาพการใหบรการของสถานอนามย ซงจะทาใหพนองประชาชนสามารถรบบรการสาธารณสขใกลบานและมความสะดวกยงขน จากเดมทผปวยใชบรการจากสถานอนามยและโรงพยาบาลชมชนคดเปนรอยละ 40 ในขณะทรอยละ 60 ตองเขามาในเขตเมองเพอใชบรการโรงพยาบาลจงหวด รฐบาลตองทาใหตวเลขสดสวนนกลบดานกน คอ โรงพยาบาลและสถานอนามยในระดบตาบลตองสามารถใหบรการประชาชนรอยละ 60 ในขณะทความจาเปนทจะตองเขาเมองเพอใชบรการจากโรงพยาบาลระดบจงหวดตองลดลงเหลอรอยละ 40 นอกจากนรฐบาลจะเรงลงทนเพอเพมศกยภาพการใหบรการสาธารณสข เชน เพมจานวนเตยงในโรงพยาบาลจาก 60,000 เตยงในปจจบนเปน 70,000 เตยง

5) สาขาทองเทยว รฐบาลจดสรรเงนลงทน เพอเนนการพฒนาโครงการฟนฟและพฒนาคณภาพการทองเทยวใหเกดความยงยน โดยจะเนนการกระจายเมดเงนพฒนาแหลงทองเทยวเดมและแหลงทองเทยวใหมของประเทศ

64

6) สาขาพลงงาน เปนการมงเนนการพฒนาพลงงานทดแทนตางๆ เพอสรางความมนคงทางพลงงานของประเทศ และเปนการลดการพงพาปรมาณการนาเขานามนเชอเพลงจากปจจบน ทงน ประเทศไทยตองนาเขาพลงงานคดเปนมลคากวารอยละ 20.8 ของมลคาการนาเขารวม หรอประมาณ 1.2 ลานลานบาทในป 2551

7) สาขาวทยาศาสตรและเทคโนโลย รฐบาลมเปาหมายทจะเพมศกยภาพของประเทศไทยใหสามารถใชเทคโนโลยไดอยางมประสทธภาพ

8) สาขาเศรษฐกจเชงสรางสรรค จากการทรฐบาลไดเตรยมการลงทนในโครงการเศรษฐกจเชงสรางสรรค (Creative Economy) ขน โดยแผนปฏบตการไทยเขมแขงภายในป 2553-2555 จะไดมการกาหนดโครงการตางๆ มลคาประมาณ 20,000 ลานบาท รฐบาลหวงวาโครงการดงกลาวมสวนชวยขบเคลอนในเรอง Creative Economy น โดยคาดวาภาคธรกจไทยคนไทยจะไดมโอกาสนาเอาความคดสรางสรรคมาตอยอดเพอเพมมลคาทางธรกจมากขน ซงจะสามารถขบเคลอนใหเศรษฐกจของไทยเตบโตไปไดอยางมากในอนาคต ซงการนาความคดสรางสรรคมาใช จะทาใหเศรษฐกจไทยไมจาเปนตองสนเปลองในการใชทรพยากรธรรมชาตมากเกนไป เพราะฉะนน แนวคดในเรองของการพฒนาเศรษฐกจสรางสรรคจะสอดคลองอยางยงกบเศรษฐกจทเปนมตรกบสงแวดลอม สอดคลองอยางยงกบเรองของเศรษฐกจทเปนการพฒนาบนความยงยน

9) สาขายกระดบชมชน รฐบาลจะสรางความเขมแขงใหชมชน ผานโครงการกองทนเศรษฐกจพอเพยงทรฐบาลจะจดสรรเงนใหแกหมบานและชมชนในการพฒนาตนเอง และสรางสงสาธารณะประโยชนตางๆ ทชมชนตองการ และมสวนรวมในการตดสนใจรวมกน

สาหรบในปงบประมาณป 2553 – 2554 รฐบาลยงคงดาเนนนโยบายการคลงแบบผอนคลาย

(Expansionary Fiscal Policy) เพอกระตนเศรษฐกจภายในประเทศทไดรบผลกระทบจากวกฤตเศรษฐกจโลก และวางแผนการดาเนนการโครงการไทยเขมแขง 2555 ภายใตกรอบวงเงนลงทน 350,000 ลานบาท ทถอเปนการใชจายเงนนอกงบประมาณ (Extra budgetary expenditure) ภายในปปฏทน 2553 และ 2554 ทจะดาเนนการตอเนอง เพอเปนการเรงรดการลงทนภายในประเทศ และสนบสนนการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศในชวงเศรษฐกจโลกชะลอตวลง และการใชจายภาคเอกชนยงไมสามารถฟนตวเตมท โดยรายละเอยดของโครงสรางงบประมาณประจาป 2553 และ 2554 ปรากฏในตารางท 2 ภาคผนวก นอกจากรายจายลงทนทจดสรรภายใตงบประมาณสาหรบปงบประมาณ 2553 และ 2554 แลว รฐบาลยงไดดาเนนการลงทนภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 โดยรายละเอยดของโครงการแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ทมวงเงนทไดรบการอนมต จานวน 350,000 ลานบาท (ดรายละเอยดในตารางท 3 ภาคผนวก) และมผลการเบกจายเงนโครงการภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 ตามรายละเอยดในตารางท 4 ภาคผนวก

65

บทท 5 แบบจ าลองและวเคราะหขอมลเบองตน

5.1 แบบจ าลอง

การศกษาจะใชแบบจาลองทางเศรษฐมต ไดแก แบบจาลองกาลงสองนอยทสด (Ordinary Least Square) แบบจาลองเชงสม (Random) และแบบจาลองปจจยคงท (fixed effect) โดยจะเลอกแบบจาลองทเหมาะสมทสดกบขอมลแบบ Panel data รายปและรายสาขาการผลต (time-series cross-sectional data) เพอใหสามารถนาขอมลอนกรมเวลามาหาความสมพนธ จาเปนตองมการทดสอบคาทางสถต โดยการทดสอบความนง (Panel Unit Root Test) และการทดสอบความสมพนธของตวแปรในระยะยาว หรอเรยกวา Panel Cointegration Test ทงน การทดสอบคาทางสถตของขอมล Panel data จะแตกตางจากขอมลอนกรมเวลาแบบทวไป (Time series data) เนองจากขอมลแบบ Panel data นอกจากแยกขอมลตามอนกรมเวลาแลว ยงแยกตามรายสาขาการผลตดวย

การศกษาจะเลอกแบบจาลอง 2 แบบในการประมาณการศกยภาพเศรษฐกจไทย ไดแก Hodrick-Prescott filter (HP filter) และแบบจาลองทางเศรษฐมต (Econometric modeling) โดยใชแบบจาลอง Ordinary Least Squares (OLS) และ Fixed effect model (FE) สาหรบการศกษาผลกระทบของการลงทนภาครฐตอการเพมศกยภาพการผลตของประเทศจะใชทฤษฎการพฒนาเศรษฐกจของสานกนโอคลาสสก (Neoclassical model) โดยอางจากแบบจาลองของ Aschauer (1989)8 ทไดจากฟงกชนการผลต เพอวเคราะหผลของการลงทนภาครฐทมตอประสทธภาพการผลต (Productivity) ซงจะไดวาปจจยทนมาจาก การลงทนภาครฐ (Kg) และการลงทนภาคเอกชน(Kp) ดงนนสามารถเขยนในรป Cobb-Douglas ไดดงน

Yt = F( Kpt ,Lt , Kgt) ……………………….(5.1) นนคอ Yt = AK αpt , K θgt , L βt โดยท α+θ+β = 1

เขยนในรปของ logarithm ไดดงน

ln Yt = ln A + α ln Kpt +θ ln Kgt + βln Lt ……………………….(5.2) หรอ ln yt = ln A + α ln kpt + α ln kgt +θ ln โดยท yt = Yt / Lt kpt = Kpt / Lt kgt = Kgt / L (แสดงอยในรปตอหนวยแรงงาน)

8 แบบจาลองไดถกพฒนาและนามาใชอยางแพรหลาย เชน การศกษาของ IMF (2006) (‚New Estimates of Government Net Capital Stocks for 22 OECD Countries‛, IMF Staff Papers Vol. 53 N0. 1 by CHRISTOPHE KAMPS)

66

ซงจากแนวคดขางตน จะพบวา การเตบโตทางเศรษฐกจ (สะทอนในรปของผลตภณฑมวล

รวม) ขนอยกบความกาวหนาทางเทคโนโลย ปจจยทนภาครฐ ปจจยทนภาคเอกชน หรออาจกลาวไดวา ปจจยทนภาครฐมผลตอการเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ

ในการใชแบบจาลองทางเศรษฐมต เนองจากเปนขอมลอนกรมเวลา (Time series data) จาเปนตองทดสอบทางสถตตางๆ ดงน

1. ทดสอบ Unit Root Test เพอศกษาความนงของขอมล 2. ทอสอบ Co-integration Test เพอศกษาถงความสมพนธของตวแปรในระยะยาว

5.1.1 การทดสอบ Panel Unit Root

การทดสอบ Unit root หรอ อนดบความสมพนธของขอมล (Orders of integration) ทนยมใชกบขอมล Panel data มอย 6 วธคอ (1) Levin, Lin and Chu (2002) (2) Breitung (2000) Im (3) Pesaran and Shin (2003) (4) p-Value type และ (7) Hadri (1999)

1) Levin-Lin-Chu Test การทดสอบทางสถตไดจากการศกษาของ Levin, Lin and Chu (2002) โดยมขอสมมตฐาน

หลก Null hypothesis คอ ขอมลอนกรมเวลาม Unit root test ขณะท Alternative hypothesis คอ ขอมลอนกรมเวลามความนง (Stationary data) โดยมคาความลาชา (lag order: i ) ทเปลยนแปลงไปตามรายปและรายสาขาการผลต

โดยในขนตอนแรก จะหาความสมพนธจากแบบจาลอง Dickey-Fuller (ADF) สาหรบทกสาขาการผลต ตามสมการดงตอไปน

ip

L

itmtmiitiLtiiit dyyy1

1, ...…………….… (5.3)

โดยท ity = ตวแปรทเราตองการศกษา ตามวเลา t และรายสาขา i it = เปนตวแปรสม (random variables) ทมคา ‚Mean‛ เทากบศนยและคา ‚Variance‛ คงท หรอกลาวไดวา it ~ iid (O,O-2u)

i = จานวนของ Lagged values of first differences of the dependent variable ทใสเขาไปเพอแกปญหา Autocorrelation

ขนตอนตอไป (1) หาความสมพนธ ∆yit ∆yi,t-L และ dmt เพอหา Residual ite (2) หาความสมพนธ ∆yi,t-1 ∆yi,,t-L และ dmt เพอหา Residual 1,

ˆti

หลงจากนน standardize residual และหาความสมพนธ

67

ittiit ve 1, ...…………….… (5.4)

โดยสมมตฐานหลก Null hypothesis คอ 0 2) Im, Pesaran and Shin Test แบบทดสอบ Im-Pasaran-Shin (IPS) มสมมตฐานหลก Null hypothesis คอ ตวแปรทกตวม

Unit root โดย Ho : ii 0 ขณะท Alternative hypothesis (H1) คอ มบางตวแปร (แตไม

ทงหมด) ม Unit root

NNifor

NiforH

i

i

,...,10

,...,2,10:

1

1

1

อยางไรกตาม การทดสอบดงกลาวมความเชอมน นอยเมอใชแบบจาลองแบบ deterministic terms

3) Breitung’s Test การทดสอบแบบ Breitung มดงตอไปน (1) ทดสอบจากแบบทดสอบของ Levin-Lin-Chu

โดยไมรวม deterministic terms และหาความสมพนธของ ∆yit ∆yi,t-L และ dmt เพอหา Residual

ite และหาความสมพนธ ∆yi,t-1 ∆yi,,t-L และ dmt เพอหา Residual 1,ˆ

ti หลงจากนน ทาการแปลงคาดวยวธ Forward orthogonalization transformation9 คา ite เพอใหไดคา ite* และขนตอนสดทายคอการหาความสมพนธ **

1,

*

ittiit ve 4) Combining p-Value Tests โดยวธ Fisher-type test ใชคา p-value จาก unit root test จากขอมลรายตดขวางทกๆคา i

โดยมคาดงตอไปน

N

i ipP1ln2 ...…………….........(5.5)

โดยแบบทดสอบอยภายใตสมมตฐานการกระจายขอมลแบบ Chi-square with 2N degree of freedom (Ti → ∞ for finite N) และสามารถนามาใชกบขอมล Unbalanced panel data ได นอกจากน การทดสอบ p-value ไดจาก Monte Carlo simulations

5) Hadri Z-statistic Hadri (2000) สรางแบบทดสอบจาก Kwiatkowski-Phillips-Schmidt-Shin test (KPSS) ทม

สมมตฐานหลก Null hypothesis คอ ขอมลอนกรมเวลามลกษณะคงท ภายใตขอมล deterministic trend ทงน แบบทดสอบ Hadri สรางมาจาก residual ของแบบจาลอง OLS ทไดจากการหา

9 Forward orthogonalization : สาหรบทกคาของขอมล T-1 คาเฉลยของขอมลทเหลอในกลมตวอยางจะถกลบออก

68

ความสมพนธ yit และคา constant (หรอ constant และ trend) โดยสมมตฐานหลก Null hypothesis ของ Hadri test คอ ตวแปรไมม unit root หรอตวแปรมความนง (Stationary) และสมมตฐานรอง Alternative hypothesis คอตวแปรม unit root

ititit ry ...…………….........(5.6)

ittiit urr 1, ...…………….........(5.7)

0: 2

0 uH ...…………….........(5.8)

โดยหากคาความแปรปรวนของ itu เทากบ 0 คา

itr จะเปนคา constant และทาให ity ม

ความนง (stationary) ทงน หากพบวาขอมลไมมความนง (Non-stationary) ในระดบ Level สามารถทจะทาการทดสอบในระดบ first และ second difference และหากขอมลมความหยดนงท first และ second difference สามารถนามาทดสอบ Cointegration test เพอหาความสมพนธระยะยาวของตวแปรได 5.1.2 แบบทดสอบ Cointegration test

การศกษาจะใชแบบทดสอบของ Pedroni (1995) ทสรางมาจากแบบทดสอบ Phillips and Perron-Type test ทมสมมตฐานหลก Null hypothesis คอตวแปรตางๆ ไมมความสมพนธระยะยาว (No-cointegration) โดยคาสมประสทธของ panel autoregressive ( it ) สรางมาจากสมการ ตอไปน

itititit Xy ...…………….........(5.8)

โดยตวแปร X มความไมนง (Non stationary) และ

ititit vee ˆˆ ...…………….........(5.9) โดย i = รายสาขาการผลต t = ตวแปรเวลา ทาใหคาสมประสทธ it หาไดจาก

N

i

T

t

ti

N

i

T

t

ititi

ti

e

ee

1 2

2

1,

1 2

1,1,

1,

ˆ

ˆˆˆ

ˆ

...…………….........(5.10)

โดยคา i คอคา Scalar equivalent correlation matrix T คอ จานวนสาขาการผลต N คอ จานวนปของขอมลอนกรมเวลา

69

ดงนน ทาใหสามารถอธบายคาทดสอบทางสถตดงน

PP-statistic =

)1,0(2

ˆ1,

NNT TN

...…………….........(5.11)

และคาสถตของ Kao (1999) สรางมาจากแบบทดสอบของ Augmented Dickey-Fuller (ADF)

ADF-statistic2

0

222

0

0

ˆ10/ˆ3ˆ2/ˆ

ˆ2/ˆ5

vvvv

uvADF Nt

...…………….........(5.12)

ทงน คาสถต PP-statistic และ ADF-statistic มสมมตฐานหลก คอ ตวแปรไมมความสมพนธระยะยาว (No-cointegration) 5.1.3 แบบจ าลองเชงสม (Random effect) และแบบจ าลองปจจยคงท (Fixed effect)

ในการหาความสมพนธของสมการโดยทวไป โดยเฉพาะในแบบจาลองกาลงสองนอยทสด (Ordinary Least Square) ไมไดใหความสาคญกบความแตกตางของขอมลตามรายสาขาการผลตหรอการเปลยนแปลงตามกาลเวลา (Time-invariant and Cross-sectional effect) ซงจะทาใหเกดปญหาอทธพลของตวแปรอนๆทไมสามารถสงเกตได (Unmodeled heterogeneity) ทาใหปญหานพบในสวนทเปน Residual ของสมการ (ei,t) วธหนงทสามารถจะแกปญหานได คอ การหาความสมพนธโดยใชแบบจาลองปจจยคงท (Fixed effect) ดวยวธงายๆ คอการเพมตวแปรอสระ Dummy variable ในแบบจาลอง

itiitit eaxy 10 ..…………….........(5.13)

โดย ai = dummy variable รายสาขาการผลต และเรยกวา Fixed effect หรอ unobserved heterogeneity ซงในกรณ fixed effect คา Cov(xit,ai) ≠ 0 แตในแบบจาลองกาลงสองนอยทสด (OLS) มคาเทากบ 0 ซงจะทาใหเกดปญหา Heterogeneity bias ได อยางไรกตาม หากในความเปนจรง ตวแปร ai มความอสระกบตวแปรอสระอนๆ โดยทาให Cov(xit,ai) = 0 และขณะเดยวกนมปญหาความสมพนธของตวแปรตามเวลาทเปลยนไป ทาใหไมสามารถใชแบบจาลอง Fixed effect ไดเนองจากไมมปญหา Heterogeneity bias และไมสามารถใชแบบจาลองกาลงสองนอยทสด (OLS) ไดเนองจากตวแปรมความสมพนธกนตามกาลเวลา ดงนน จาเปนตองใชแบบจาลองเชงสม หรอ Random effect model ทพฒนามาจากแบบจาลอง Generalized least square (GLS) โดยมวธทจะเลอกแบบจาลองทเหมาะสมกบขอมลระหวาง Fixed effect และ Random effect คอการทดสอบทางสถต Hausman test ทมคา

70

)())()(()( 2

1

2

'

2 olsslsolsslsolssls VarVarH .....……….........(5.14)

โดย sls2 และ ols คอสมประสทธจากแบบจาลอง Fixed effect และ Random effect ตามลาดบ โดยแบบทดสอบ Hausman test มสมมตฐานหลก H0 (Null Hypothesis) คอ คาสมประสทธจากแบบจาลอง Fixed effect และ Random effect ไมมความคลาดเคลอน (Consistent) และมประสทธภาพ (Efficient) หรอ มคาความแปรผนนอย (smaller asymptotic variance) และสมมตฐานอน H1 (Alternative Hypothesis) คอ คาสมประสทธจากแบบจาลอง Fixed effect มความคลาดเคลอน (Non-Consistent) ทาใหแบบจาลอง Random effect เหมาะสมกบขอมลมากกวา

5.2 ผลผลตของประเทศไทย

ผลผลตของประเทศไทยในการศกษาครงน ไดใชขอมลผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (Gross Domestic Product: GDP) เปนตวแทนของผลผลต ซงจดทาโดยสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต จากภาพท 5.1 เมอคานวณอตราการขยายตวของประเทศไทยในอดตพบวาในชวงกอนวกฤตเศรษฐกจป 2540 อตราการขยายตวทางเศรษฐกจอยในระดบสงตอเนองนานหลายป โดยอตราการขยายตวเฉลยในชวงกอนเกดวกฤตเศรษฐกจในระหวางป 2524 – 2539 อยทรอยละ 8.0 ตอป จนมาถงในชวงวกฤตเศรษฐกจ เศรษฐกจไทยหดตวลงอยางรนแรง โดยป 2540 และ 2541 เศรษฐกจไทยหดตวลงรอยละ -1.4 และ -10.5 ตอป ตามลาดบ หลงจากผานพนวกฤตเศรษฐกจป 2540 เศรษฐกจไทยสามารถขยายตวไดตอเนองทกป โดยมอตราการขยายตวเฉลยในป 2542 – 2551 อยทรอยละ 4.7 ตอป นบเปนการขยายตวทตากวาชวงกอนเกดวกฤต อยางไรกดเศรษฐกจไทยไดเผชญกบวกฤตอกครงในชวงปลายป 2551 ซงในครงนเกดจากวกฤตซบไพรมในประเทศสหรฐฯ ทาใหอตราการขยายตวในป 2552 หดตวลงรอยละ -2.3 ตอป กอนทจะฟนตวไดอยางรวดเรวในปถดไป โดยกลบมาขยายตวไดทรอยละ 7.8 ตอป ในป 2553

ภาพท 5.1 อตราการขยายตวของเศรษฐกจไทย (2524-2553)

-1.4

-10.5

-2.3

-15.0

-10.0

-5.0

0.0

5.0

10.0

15.0% YoY

ทมา : ส านกงานคณะกรรมการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.)

71

ตารางท 5.1 อตราการขยายตวของเศรษฐกจไทยป 2524-2553

สาขา กอนวกฤต วกฤต 2540 หลงวกฤต 2524-2539 2540-2541 2542-2553

รวม 8.0 -5.9 4.4 การเกษตร 3.7 -1.1 2.6 อตสาหกรรม 10.2 -4.3 6.1 บรการและอนๆ 8.0 -7.8 3.5

ทมา : ส านกงานคณะกรรมการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.)

จากตารางท 5.1 เมอพจารณาผลผลตของประเทศไทยแยกออกเปนสาขาหลก 3 สาขา ไดแก สาขาการเกษตร สาขาอตสาหกรรม และสาขาบรการ จะพบวาเศรษฐกจไทยทเตบโตอยางรวดเรวในชวงกอนวกฤตเศรษฐกจนน เปนผลจากอตราการขยายตวสงของภาคอตสาหกรรมทมอตราการขยายตวเฉลยสงถงรอยละ 10.3 ตอประหวางป 2524-2539 ซงไดรบประโยชนนโยบายการเรงพฒนาอตสาหกรรมและการยายฐานการผลตจากตางประเทศมาสประเทศไทย ขณะทภาคเกษตรกลบไมไดเตบโตเรวเทาเศรษฐกจโดยรวม โดยขยายตวเฉลยเพยงรอยละ 3.7 ตอปเทานน ขณะทในชวงวกฤตเศรษฐกจนน แมวาเศรษฐกจไทยจะหดตวถงรอยละ -5.9 ตอปในป 2540-2541 แตภาคเกษตรกลบไดรบผลจากวกฤตเศรษฐกจไมมาก โดยผลผลตภาคเกษตรหดตวเพยงรอยละ 1.1 ตอป เทยบกบการหดตวของภาคอตสาหกรรมและภาคบรการทรอยละ -4.3 และ -7.8 ตอป ตามลาดบ สาหรบชวงการฟนตวของเศรษฐกจตงแตในป 2542 -2553 เศรษฐกจไทยไดร บแรงสนบสนนหลกจากภาคอตสาหกรรม ซงเตบโตเฉลยรอยละ 6.1 ตอป โดยในชวงป 2542 – 2549 ภาคการผลตเพอการสงออกไดรบผลดจากคาเงนบาททออนคา สงผลใหอตสาหกรรมทผลตเพอการสงออก เชน ชนสวนอเลคทรอนกส ยานยนต เครองใชไฟฟา มการเตบโตอยางรวดเรว

5.3 ปจจยทน

ในการแยกแหลงทมาของการขยายตวทางเศรษฐกจใหมความละเอยดยงขน โดยการแยกผลจากการเปลยนแปลงดานปรมาณและคณภาพออกจากกน ซงในสวนของปจจยทนกมการแยกปจจยทนออกเปนสองสวน ไดแก ปรมาณทน (Quantity of capital) หรอความเขมขนของทน ( tK ) ทใชในการผลต กลาวคอ ยงมปรมาณทนมากขนหรอเรงใหเครองมอเครองจกรมาใชในการผลตมากขน กจะชวยใหผลผลตเพมขนตามไปดวย ดงนน การใชงานปจจยทนในการมสวนรวมในการผลต จะสะทอนผานการใชงานของปจจยทน ซงในการศกษาครงน ปรมาณปจจยทนทมสวนรวมในการผลต คอ คาเสอมราคาของปจจยทน (Capital depreciation) ซงคาเสอมราคานจะสะทอนการมสวนรวมปจจยทนในการผลต กลาวคอ ยงมการใชปจจยทนมากในการผลตกจะมคาเสอมราคาของทนเพมขนตามไปดวย

72

จากตารางท 5.2 พบวา โครงสรางทนของประเทศกระจกตวอยในภาคบรการและอนๆ โดยเฉพาะภาคอสงหารมทรพย มสดสวนรอยละ74.4 ของทนทงหมดของประเทศ ในป 2553 ขณะทภาคเกษตรมสดสวนนอยทสดเพยงรอยละ 7.8 เทานน ขณะทภาคอตสาหกรรมมสดสวนทนรอยละ17.8 ของทนทงหมดและมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง เนองจากเปนภาคเศรษฐกจทมมลคาเพมสง เนองจากใชทนและแรงงานในสดสวนทนอยกวาภาคอนๆ แตใหผลผลตมากกวาโดยเปรยบเทยบ จงทาใหมการลงทนและการสะสมทนในภาคอตสาหกรรมเพมขนอยางตอเนอง

ตารางท 5.2 สตอกทนสทธรายสาขา ณ ราคาคงทป 2531

สาขา

ลานบาท Percent (%)

2549 2550 2551 2552 2549 2550 2551 2552

เกษตร 1,088,558 1,135,574 1,183,048 1,228,168 7.5 7.6 7.7 7.8

อตสาหกรรม 2,550,979 2,640,113 2,735,138 2,821,189 17.7 17.7 17.8 17.8

บรการ 10,791,374 11,119,598 11,461,946 11,763,792 74.8 74.7 74.5 74.4

รวม 14,430,911 14,895,285 15,380,132 15,813,149 100.0 100.0 100.0 100.0

ทมา : ส านกงานคณะกรรมการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ค านวณโดยผวจย

ขอมลทงยอดคงคางของทนและคาเสอมราคาของทนมการรายงาน โดยสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเปนประจาทกป ซงการเสอมราคาของทนจะเปนไปตาม Physical Law of Motion ทแสดงใหเหนวายอดคงคางของทนสทธ (Net capital stock) ทเพมขนเทากบยอดคงคางของทนสทธในอดตบวกดวยการลงทนทงหมด (Gross investment) หกดวยคาเสอมราคา (Depreciation) ซงสามารถแสดงไดโดยสมการดงน

tttt DINN 1 ………………….(5.15)

โดย tN คอ ยอดคงคางของทนสทธ ณ ปจจบน (Net capital stock at time t) 1tN คอ ยอดคงคางของทนสทธ ณ เวลา t-1 (Net capital stock at time t-1) tI คอ การลงทนทงหมด (Gross investment) tD คอ คาเสอมราคา (Depreciation)

คาเสอมราคาของทน ณ ราคาป 2531 ของภาคการผลตโดยรวมลดลงรอยละ 2.8 ตอป ในป 2552 โดยภาคบรการเปนภาคทมคาเสอมราคานอยทสดทรอยละ 2.6 ตอป ในขณะทภาคอตสาหกรรมและภาคเกษตรมคาเสอมอยทรอยละ 3.1 และ 3.8 ตามลาดบ

73

ตารางท 5.3 คาเสอมรายปรายสาขาการผลต ณ ราคาคงทป 2531

สาขา

ลานบาท Percent (%yoy)

2549 2550 2551 2552 2549 2550 2551 2552

เกษตร 41,847.0 43,700.0 45,691.0 47,350.0 4.2 4.3 4.2 3.8

อตสาหกรรม 171,102.0 178,326.0 186,888.0 193,611.0 3.6 3.5 3.6 3.1

บรการ 349,441.0 361,880.0 375,524.0 385,701.0 3.1 3.0 3.1 2.6

รวม 562,390.0 583,906.0 608,103.0 626,662.0 3.3 3.2 3.3 2.8

ทมา : ส านกงานคณะกรรมการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ค านวณโดยผวจย

5.4 ปจจยแรงงาน

สาหรบปจจยแรงงาน ( tL ) ทเปนปจจยในการสรางผลผลตใหเกดขนนนจะมาจากการใชกาลงแรงงาน (Labor force) ทอยในภาคเศรษฐกจตางๆ ซงประกอบดวยผทมงานทาและยงไมมงานทา โดยระดบศกยภาพของการผลตจะเปนการใชกาลงแรงงานในภาคเศรษฐกจตางๆ อยางเตมศกยภาพจนทาใหแรงงานทนคนมงานทา อยางไรกตาม จากโครงสรางทางเศรษฐกจของไทยพบวา เศรษฐกจไทยเปนระบบเศรษฐกจขนาดเลกแบบเปด (Small Open Economy) และมการอนญาตใหแรงงานตางชาตสามารถเขามาทางานในประเทศไทยไดมากเพมขนเนองจากปรมาณจานวนแรงงานไทยเขาสระบบเศรษฐกจมอตราทชะลอตวลง ไมเพยงพอกบความตองการของภาคการผลต ประกอบกบแรงงานไทยทเขามาสระบบเศรษฐกจมการศกษาทสงขนและเขาสภาคการผลตทมมลคาเพมสง สงผลใหเกดการขาดแคลนแรงงานในภาคการผลตทมมลคาเพมตา จงตองมการนาแรงงานจากตางประเทศเขามาทดแทนในสวนน นอกจากน การทประเทศไทยซงเปนหนงในสมาชกอาเซยน และมแผนการดาเนนงานเพอมงไปสการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในป 2558 โดยหนงเปาหมายสาคญของการดาเนนงาน คอการใหปจจยดานแรงงานมการเคลอนยายอยางเสร จงเปนอกเหตผลหนงททาใหกาลงแรงงานตางชาตมแนวโนมเขามาในระบบเศรษฐกจไทยเปนจานวนทเพมขนอยางตอเนอง และกาลงแรงงานตางชาตนไดมความสาคญเพมมากขนในการชวยเพมศกยภาพการผลตของไทยใหสงขน

จากการสารวจกาลงแรงงานของสานกงานสถตแหงชาตและจากการคาดการจานวนแรงงานตางดาว พบวาในป 2552 กาลงแรงงานรวมของไทยมทงสน 38.4 ลานคน และของตางชาตมจานวน 1.9 ลานคน โดยสวนใหญอยในภาคบรการมจานวนทงสน 15.2 ลานคน หรอคดเปนสดสวนรอยละ 39.5 ของกาลงแรงงานทงหมด รองลงมาอยในภาคเกษตรกรรมมจานวนทงสน 14.7 ลานคน หรอคดเปนสดสวนรอยละ 39.0 ของกาลงแรงงานทงหมด และอยในภาคอตสาหกรรมจานวน 7.8 ลานคน หรอคดเปนสดสวนรอยละ 20.4 ของกาลงแรงงานทงหมด สาหรบกาลงแรงงานตางชาตททางานอยมากจะอยในภาคเกษตรโดยมจานวน 7.5 แสนคน หรอคดเปนสดสวนรอยละ 45.0 ของกาลงแรงงานรวมของตางชาต รองลงมาอยในภาคอตสาหกรรมมจานวน 7.5 แสนคน หรอคดเปนสดสวนรอยละ 35.0 ของกาลงแรงงานรวมของตางชาต (ตารางท 5.4)

74

ตารางท 5.4 ก าลงแรงงานทงหมดในไทยระหวางป 2549 – 2552

จานวน(พนคน) สดสวน(รอยละ) 2549 2550 2551 2552 2549 2550 2551 2552

ก าลงแรงงานทงหมดในไทย1 36,429.01 36,941.98 37,700.39 38,426.76 100.0 100.0 100.0 100.0 - เกษตรกรรม 14,170.51 14,306.01 14,699.12 14,692.55 39.7 39.5 39.7 39.0 - อตสาหกรรม 7,818.99 7,932.80 7,831.63 7,830.28 21.5 21.5 20.8 20.4 - บรการ 13,630.55 13,950.40 14,447.12 15,158.55 37.4 37.8 38.3 39.5

ก าลงแรงงานตางชาตรวมในไทย2 1,800.0 1,827.1 1,854.5 1,882.4 100.0 100.0 100.0 100.0 - เกษตรกรรม 810.0 730.8 741.8 753.0 45.0 40.0 40.0 45.0

- อตสาหกรรม 630.0 730.8 741.8 753.0 35.0 40.0 40.0 35.0 - บรการ 360.0 365.4 370.9 376.5 20.0 20.0 20.0 20.0

ทมา : 1. ส านกงานสถตแหงชาต (2553) 2. Jongkon Kumlai et al (2010)

ทงน การขยายตวของเศรษฐกจทาใหมการดงปจจยการผลตเขาสระบบการผลตมากขน จะ

เหนไดวาปจจบนน ภาวะการจางงานมแนวโนมปรบตวเพมขนอยางตอเนอง ขณะทอตราการวางงานอยในระดบทตามาก และมแนวโนมทลดลงอยางตอเนอง ดงจะเหนไดจากภาพท 5.2 โดยในป 2541 อตราการวางงานของไทยอยทรอยละ 4.4 ของกาลงแรงงานรวม ซงอยในระดบทสง เนองจากอยในชวงวกฤตเศรษฐกจแตหลงจากเศรษฐกจเรมฟนตวกาลงแรงงานไดเขาสระบบการผลตเพมขน และสงผลใหอตราการวางงานลดลงพรอมกบผลผลตทผลตออกมาเพมขน ทาใหอตราการวางงานในป 2553 อยทรอยละ 1.0 ของกาลงแรงงานไทยรวมเทานน

ภาพท 5.2 อตราการวางงานของไทย ป 2541-2553

4.44.2

3.63.3

2.42.2 2.1

1.91.5 1.4 1.4 1.5

1.0

0.00

0.50

1.00

1.50

2.00

2.50

3.00

3.50

4.00

4.50

5.00

0.00

200.00

400.00

600.00

800.00

1,000.00

1,200.00

1,400.00

1,600.00

1,800.00

2,000.00

ร ยละ นคน

ผ างงาน ตรา าร างงาน

ทมา : ส านกงานสถตแหงชาต (2553)

75

กาลงแรงงานมจานวนลดลง เนองจากขนาดของกาลงแรงงานถกกาหนดโดยการเพมขนและลดลงของโครงสรางประชากร ซงอตราการขยายตวของประชากรไทยในป 2553 ลาสด ขยายตวในระดบตาเพยงรอยละ 0.59 ตอป ซงเปนการลดลงอยางตอเนอง (ดจากตารางท 5 ภาคผนวก) บงชวาแนวโนมโครงสรางประชากรของประเทศมอตราการเกดลดลง สะทอนใหเหนวากาลงแรงงานใหมทจะเขาสภาคการผลตของประเทศกอาจจะลดลงตามไปดวย ดงนนการทจะใหผลผลตเพมขน จงจาเปนตองอาศยปจจยการผลตจากสวนอนมาชวยเพอผลกดนใหผลผลตเพมขน โดยเฉพาะการเพมขนของประสทธภาพการผลต (TFP) อาท การเพมขนของคณภาพแรงงานหรอการเพมขนของคณภาพทน เปนตน ตารางท 5.5 ชวโมงการท างาน

หนวย : พนคน 2549 2550 2551 2552 2553

ภาคเกษตรกรรม 13,266.30 13,876.61 13,964.17 14,238.32 14,211.22

นอยกวา 30 ชวโมง 3,506.79 3,455.36 3,405.78 3,308.52 3,272.11

30 -39 ชวโมง 880.63 963.15 1,009.81 1,024.48 1,042.56

40 – 49 ชวโมง 1,270.43 1,434.45 1,422.09 1,483.74 1,446.89

มากกวา 50 ชวโมง 3,501.17 3,958.21 3,935.48 4,070.67 4,145.01

ภาคอตสาหกรรม 8,128.52 8,103.64 8,236.17 8,158.45 8,114.03

นอยกวา 30 ชวโมง 597.71 492.41 515.06 476.87 568.12

30 -39 ชวโมง 281.23 230.64 272.14 254.12 285.72

40 – 49 ชวโมง 299.22 268.20 266.85 282.82 282.24

มากกวา 50 ชวโมง 3,944.61 4,154.57 4,230.14 4,217.96 4,188.47

ภาคบรการ 13,717.13 13,647.13 14,002.40 14,529.31 15,296.68

นอยกวา 30 ชวโมง 1,117.61 968.70 989.97 893.28 1,043.47

30 -39 ชวโมง 430.46 352.14 412.49 384.90 452.23

40 – 49 ชวโมง 1,731.92 1,673.87 1,657.80 1,914.93 1,903.89

มากกวา 50 ชวโมง 4,690.24 5,035.69 5,318.69 5,670.03 5,772.69

รวม 35,111.95 35,627.38 36,202.74 36,926.08 37,621.93

นอยกวา 30 ชวโมง 5,222.11 4,916.47 4,910.81 4,678.67 4,883.70

30 -39 ชวโมง 1,592.32 1,545.93 1,694.44 1,663.50 1,780.51

40 – 49 ชวโมง 3,301.57 3,376.52 3,346.74 3,681.49 3,633.02

มากกวา 50 ชวโมง 12,136.02 13,148.47 13,484.31 13,958.66 14,106.17

ทมา : ส านกงานสถตแหงชาต (2553)

หากพจารณาชวโมงการทางานของแรงงานในไทยตามตารางท 5.5 พบวาแรงงานสวนใหญมการทางานเตมชวโมง ซงสะทอนไดจากการจางงานมากกวา 50 ชวโมง ในป 2553 มจานวนผทางาน

76

สงถง 14.1 ลานคน ซงสวนใหญจะอยในภาคบรการ ขณะทชวโมงการทางานนอยกวา 30 ชวโมง มจานวนอยท 3.27 ลานคน ซงจะอยในภาคเกษตรกรรมเปนหลก สาหรบในงานวจยนจะพจารณาขอมลจานวนแรงงานจาก 3 สาขาการผลตทสาคญ ไดแก (1) ภาคเกษตร (2) ภาคอตสาหกรรม และ (3) ภาคบรการ โดยจะพจารณารวมแรงงานไทยและแรงงานตางชาต ขอมลจะมลกษณะเปนรายปเรมตงแตป 2530 ถงป 2553 และแหลงทมาของขอมลมาจากสานกงานสถตแหงชาต

5.5 ประสทธภาพการผลตจากคณภาพทน

ในการศกษาครงน นอกจากจะมการแยกปจจยดานคณภาพแรงงานออกจากประสทธภาพการผลตออกมาอยางชดเจนแลว ยงไดแยกปจจยดานคณภาพของทนออกจากประสทธภาพการผลตอกดวย โดยตามปกต เมอมการประดษฐคดคนเทคโนโลยและนวตกรรมใหมๆ โดยเฉพาะในสวนของเทคโนโลยและนวตกรรมทสามารถใชประโยชนทางอตสาหกรรมไดนน มกจะมการจดทะเบยนสทธบตร ซงการศกษาครงนไดใชขอมลจานวนสทธบตรทจดทะเบยนเปนดชนคณภาพทน เนองจากจานวนสทธบตรเปนปจจยสาคญทสะทอนถงความกาวหนาทางเทคโนโลยของทนและทาใหทนมประสทธภาพในการสรางผลผลตมากขน

เนองจากประเทศไทยเปนเศรษฐกจขนาดเลกทกาลงพฒนา (Small developing country) แตการดาเนนการวจยและพฒนา (Research and development) ตองอาศยตนทนทสง ทงในแงความรและเงนทน ประเทศไทยซงมเศรษฐกจขนาดเลกและมตลาดภายในประเทศไมใหญเพยงพอทจะรองรบตนทนในการลงทนสรางนวตกรรมใหม ประกอบกบเทคโนโลยในปจจบนยงอยในระดบทกาลงพฒนา จงจาเปนตองนาเขาเทคโนโลยและองคความรจากตางประเทศเปนหลก ดงนน ในการศกษานจงใชขอมลจากการจดสทธบตรของสหรฐฯ รายอตสาหกรรม จาก United States Patent and Trademark Office (USPTO) โดยจะจดกลมแตละอตสาหกรรมทขอจดสทธบตรตามการแบงแยกโดย North American Industry Classification System (NAICS) ใหเปนคณภาพของปจจยทนในภาคเกษตร อตสาหกรรม และบรการ รายละเอยดดงตารางท 5.6

77

ตารางท 5.6 ขอมลจากการจดสทธบตรของสหรฐฯ จ าแนกรายอตสาหกรรม รหสของ

NAICS

ชออตสาหกรรมภาษาองกฤษ ชออตสาหกรรมภาษาไทย การจดภาคสวนของเศรษฐกจ

311 Food อาหาร เกษตร

312 Beverage and Tobacco product เครองดมและยาสบ เกษตร

313-316 Textiles, apparel, and leather สงทอ เครองนงหม และหนง อตสาหกรรม

311 Wood products ผลตภณฑไม อตสาหกรรม

322-323 Paper, printing, and support activities

กระดาษและการพมพ อตสาหกรรม

325 Chemicals เคมภณฑ อตสาหกรรม

3254 Pharmaceutical and medicine ยาและเครองเวชภณฑ บรการ

326 Plastic and rubber products ผลตภณฑพลาสตกและผลตภณฑยาง

อตสาหกรรม

327 Nonmetallic mineral products สนแรอโลหะ อตสาหกรรม

331 Primary metals โลหะมลฐาน อตสาหกรรม

332 Fabricated metal products โลหะถลง อตสาหกรรม

333 Machinery เครองจกร อตสาหกรรม

334 Computer and electronic products

คอมพวเตอรและเครองอเลกทรอนกส อตสาหกรรม

335 Electrical equipment, appliances, and components

อปกรณเครองใชไฟฟาและชนสวน อตสาหกรรม

336 Transportation equipment อปกรณขนสง บรการ

337 Furniture and related products เฟอรนเจอรและผลตภณฑทเกยวของ อตสาหกรรม

3391 Medical equipment and supplies อปกรณการแพทย บรการ

339 Other miscellaneous manufacturing

สนคาอตสาหกรรมอนๆ อตสาหกรรม

ทมา : USPTO จดหมวดหมโดยผวจย

ทงน หลงจากไดตวเลขการจดสทธบตรในแตละหมวดหมแลว จะนามาทอนดวยปจจยหนวงเวลา (lag) และผลจากการถายทอดองคความร (Spillover effect) โดยจะใชคาสมประสทธผลการถายทอดองคความรของตางชาตผานการพฒนาดานงานวจยสประเทศไทยทระดบรอยละ 2.025 ตามการศกษาของ Madden et al. (2001)

การใชจานวนสทธบตรเปนตวแทนความกาวหนาทางวทยาศาสตรของโลกทถายทอดสประเทศไทยมขอดหลายประการ ไดแก เปนขอมลทมความนาเชอถอ เพราะเปนเอกสารทางกฎหมาย เปนขอมลทสามารถยอนหลงไปไดไกล เน องจากมการจดเกบขอมลมาเปนเวลานานแลว

78

นอกจากนน ยงสามารถแบงยอยตามประเภทของเทคโนโลยลงไปไดละเอยด อยางไรกตาม การใชจานวนสทธบตรมขอเสยคอ การจดสทธบตรใหมๆไมจาเปนตองมความกาวหนาทางวทยาศาสตรทเปนประโยชนเสมอไป อกทงเทคโนโลยในสทธบตรมกจะลาหนาเครองจกรในปเดยวกน และโรงงานหรอสถานประกอบการมกจะไมเปลยนเครองจกรทมความสาคญบอย เนองจากมตนทนสง

ภาพท 5.3 อตราการเปลยนแปลงของดชนทนระหวางป 2534-2552

ตราการขยายข งดชนคณภา ทน

3.0

8.9

0.8

-3.6-1.3

7.9

-10.8

-13.9

4.4

9.9

-2.6-3.8

-20.0

-15.0

-10.0

-5.0

0.0

5.0

10.0

15.0

2534-2539 2540-2544 2545-2549 2550-2552

% YoY

ภาค ตสาหกรรม ภาคเกษตรกรรม ภาคบรการ

อตราการเปลยนแปลงของดชนคณภาพทนสะทอนถงความกาวหนาทางเทคโนโลย ซงจากการคานวณพบวา ในชวงป 2540-2544 มการเปลยนแปลงของดชนคณภาพทนในทกสาขาการผลต โดยในภาคอตสาหกรรมเพมขนรอยละ 8.9 ในขณะทภาคการเกษตร และภาคบรการเพมขนรอยละ 7.9 และรอยละ 9.9 ตามลาดบ เนองจากเศรษฐกจอยชวงการฟนตว จงมความจาเปนตองมการเรงวจยพฒนาเพมขน ประกอบกบภาวะการแขงขนในตลาดโลกทสงขน ทาใหตองมการปรบปรงการผลตใหมประสทธภาพการผลตทสงขน ทงน ในชวงป 2550-2552 การเปลยนแปลงดชนคณภาพของทนหดตวลงในทกสาขาการผลต โดยภาคอตสาหกรรมหดตวลงรอยละ -3.6 ในขณะทภาคการเกษตร และภาคบรการหดตวรอยละ -13.9 และรอยละ -3.8 ตามลาดบ สวนหนงไดรบผลกระทบจากปญหาวกฤตเศรษฐกจโลกในชวงป 2551-2552

ความกาวหนาทางเทคโนโลย (Technological Progress or Advances in Technology ) ถอวาเปนปจจยสาคญประการหนงทชวยสนบสนนและสงเสรมใหมการขยายตวของผลตภาพของปจจยการผลตโดยรวม (TFP Growth) ไดทางหนง เนองจากมนษยไดพฒนาและกอใหเกดความกาวหนาทางเทคโนโลยอยตอเนองตลอดมา และพยายามทจะแสวงหาเทคโนโลยใหมเขามาใชในกระบวนการผลตในลกษณะทจะชวยในการผลตเปนไปไดอยางรวดเรวขน ไดผลผลตจานวนมากขน ไดผลผลตทถกลง หรอกระทงชวยกอใหเกดความเปนไปไดในการผลตใหงายขนซงในอดตอาจทาไดยาก ซงการพฒนาหรอเพมความกาวหนาทางเทคโนโลยนนสามารถทาไดโดย (1) การเพมขนของความรทไดสะสม (Increasing Stock of Knowledge) ภายในระบบเศรษฐกจของตน อนไดแก การวจยและการพฒนา (Research and Development: R&D) เพอศกษาหาวธการทจะพฒนาหรอหาหนทางเพอ

79

ประโยชนทจะสงเสรมและสนบสนนการขยายตวของผลตภาพของปจจยการผลตโดยรวม และการเพมของสตอกทนมนษย และ (2) การลงทนโดยตรงจากตางประเทศ (Foreign Direct Investment : FDI) สาหรบประเทศไทย การไดมาซงเทคโนโลยทสาคญทางหนงทเปนการนาเขาปจจยทนจากตางประเทศหรอการรวมทนกบตางประเทศทเขามาลงทน ซงจะเปนการถายทอดเทคโนโลยผานการลงทนดงกลาว เปนตน

5.6 ประสทธภาพการผลตจากคณภาพแรงงาน (Total factor productivity from labor quality)

เนองจากปจจยทกอใหเกดประสทธภาพการผลต (Total Factor Productivity: TFP) มาจาก

หลายสวน ดงนน เพอใหการศกษาในครงนมความละเอยดและสามารถอธบายถงปจจยทชวยเพมผลผลตทมความละเอยดมากขน ในการศกษาน จงไดแยกปจจยดานคณภาพของแรงงาน (Quality of Labor) ออกจาก TFP เพอใหมความชดเจน ซงจะชวยลดขนาดของ TFP ทไมสามารถอธบายไดทเรยกวา Solow residual ใหเลกลง ทงน นกเศรษฐศาสตรไดใหความสาคญกบคณภาพแรงงาน เนองจากคณภาพแรงงานเปนปจจยสาคญทชวยสนบสนนการพฒนาเศรษฐกจอยางมคณภาพและยงยน โดยคณภาพของแรงงานชวยในการกาหนดความแตกตางของความสามารถและรายได (คาจาง) กลาวคอ แรงงานทมคณภาพสงยอมมโอกาสทจะไดรบคาจางสงและมฐานะทางเศรษฐกจดกวาแรงงานทมคณภาพตา ดงนน ประเทศทมคณภาพแรงงานสงยอมมระดบสถานะทางเศรษฐกจดกวาประเทศทมคณภาพแรงงานตา นอกจากน คณภาพแรงงานยงมปจจยสาคญทมผลตอการตดสนใจในการเขามาลงทนในประเทศของนกลงทนตางชาต เนองจากคณภาพแรงงานมบทบาทสาคญในการใชกลยทธทจะเขาส ‚การแขงขนในโลกยคใหม (New Global Competition (Ward, 1997)‛ ซงนกลงทนตางมองหาแรงงานทมคณภาพยงขนไมใชแคเพยงแรงงานทมราคาถกอกตอไป

สาหรบประเทศไทย ธนาคารโลก (2006) ไดทาการศกษาและพบวา คณภาพแรงงานไดสนบสนนการขยายตวทางเศรษฐกจของไทยใหเพมขนประมาณรอยละ 0.4 ในชวงป 2520-2547 หรอขยายตวรอยละ 6.7 ของอตราการเตบโตทางเศรษฐกจ จากอตราการขยายตวรอยละ 6.0 ในชวงเวลาดงกลาว นอกจากนหากพจารณาโครงสรางทางสงคมของประเทศไทยพบวากาลงเขาสสงคมผสงอายและมกาลงแรงงานทมความตงตว จงมความจาเปนทจะตองหนมาใหความสาคญกบการพงพาคณภาพแรงงานใหมากยงขน เพอเพมผลตภาพของแรงงานและลดความตองการแรงงานในเชงปรมาณ และเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนกบประเทศอนๆ ดวย

นกเศรษฐศาสตรใหคานยามคณภาพแรงงานทแตกตางกน อาท McConnell and Brue (1989) อธบายวาคณภาพแรงงานคอผลตภาพแรงงาน สมาลและคณะ (2550) กลาววาคณภาพแรงงานคอปรมาณของผลผลตตอแรงงาน ขณะท Adam Smith (1776) อธบายวา คณภาพแรงงาน

80

และทนมนษยคอสงเดยวกน โดยทนมนษยคอ ทกษะ (Skill) ความคลองแคลว (dexterity) ทงกายภาพ สตปญญา จตใจ ฯลฯ ซงทนมนษยสามารถเกดจากการศกษาและการฝกอบรม สาหรบ สราวธ (2551) ไดสรปแนวคดคณภาพแรงงานทเปนทยอมรบกนอยางกวางในปจจบนวาคอ ผลตภาพแรงงาน (Labor Productivity) ทนมนษย (Human Capital) และสมรรถนะ (Competency) ไดแก ความร (Knowledge) ทกษะ (Skill) และบคคลกภาพ (Attributes)

ในการประเมนพฒนาคณภาพแรงงานจะพจารณาปจจยองคประกอบในหลายๆ มตทมผลตอการพฒนาคณภาพแรงงาน ทงน เนองจากขอจากดทางดานขอมล ในงานวจยนจะมงใหความสาคญกบ 3 ปจจยสาคญทสามารถนามาบงชคณภาพของแรงงานในการผลต ดงน

1. ระดบการศกษา โดยจะใชจานวนปทไดรบการศกษาเฉลยของแรงงานแบงตามสาขา เพอสะทอนถงการมความรของแรงงาน ซงหากแรงงานไดรบการศกษาในระดบสง หรอมจานวนปของการศกษาสงยอมแสดงถงแรงงานนนเปนแรงงานทมคณภาพสงดวย โดยการศกษาครงนไดแบงระดบการศกษาดงนคอแรงงานทมการศกษาตงแตมธยมศกษาตอนตนและตากวาถอวาเปนแรงงานทไมมทกษะ ขณะทแรงงานตงแตมธยมศกษาตอนปลายและสงกวาถอวาเปนแรงงานทมทกษะ ทงน จากการสารวจประชากรของสานกงานสถตแหงชาต พบวา ป 2549 – 2553 แรงงานสวนใหญของไทยเปนแรงงานทไมมทกษะโดยมสดสวนสงถงประมาณรอยละ 71.9 ของแรงงานทงหมด แตกมแนวโนมลดลง เนองจากรฐบาลมการสงเสรมการศกษาของแรงงานอยางตอเนอง ขณะทแรงงานทมทกษะกมสดสวนเพมขนอยางตอเนองเชนเดยวกน โดยสาขาทมจานวนแรงงานทไมมทกษะมากทสดคอ สาขาเกษตร สาขาอตสาหกรรม และสาขาบรการตามลาดบ ขณะทแรงงานทมทกษะมากทสดคอ สาขาบรการ สาขาอตสาหกรรม และสาขาเกษตร ตามลาดบ

2. ประสบการณในการท างาน โดยจะใชจานวนปททางานเฉลยของแรงงานแบงตามสาขา เพอสะทอนถงการมทกษะของแรงงาน ซงหากแรงงานมประสบการณการทางานทมากยอมแสดงถงแรงงานนนเปนแรงงานทมทกษะสง และเปนเครองชวดคณภาพแรงงานอกนยหนงดวย แหลงขอมลมาจากการสารวจประชากรของสานกงานสถตแหงชาต ตามภาพท 5.4

3. ผลตภาพแรงงาน ซงวดจากผลผลตตอแรงงานในแตละสาขาการผลต สะทอนถงความสามารถของแรงงาน โดยหากผลตภาพของแรงงานสงยอมแสดงถงคณภาพของแรงงานทสงดวย โดยรายละเอยดดชนผลตภาพแรงงานตามตารางท 5.8

81

ตารางท 5.7 จ านวนและสดสวนแรงงานทมคณภาพและไมมคณภาพแยกตามสาขาการผลต

ป สาขา

จ านวนแรงงาน(พนคน) สดสวน (%)

มทกษะ ไมมทกษะ ไมทราบและอนๆ

มทกษะ ไมมทกษะ ไมทราบและอนๆ

2549 เกษตร 1,191.0 14,114.4 10.0 7.8 92.2 0.1

อตสาหกรรม 2,175.4 5,259.9 64.1 29.0 70.1 0.9

บรการ 6,030.7 7,374.1 125.0 44.6 54.5 0.9

รวม 9,397.1 26,748.4 199.1 25.9 73.6 0.5

2550 เกษตร 1,324.1 14,144.9 22.9 8.5 91.3 0.1

อตสาหกรรม 2,238.7 5,408.1 43.7 29.1 70.3 0.6

บรการ 6,342.8 7,507.7 89.2 45.5 53.9 0.6

รวม 9,905.6 27,060.7 155.7 26.7 72.9 0.4

2551 เกษตร 1,594.0 14,448.5 24.6 9.9 89.9 0.2

อตสาหกรรม 2,110.9 5,244.5 46.2 28.5 70.9 0.6

บรการ 6,688.8 7,593.0 86.0 46.6 52.8 0.6

รวม 10,393.8 27,286.0 156.8 27.5 72.1 0.4

2552 เกษตร 1,594.0 14,448.5 24.6 9.9 89.9 0.2

อตสาหกรรม 2,110.9 5,244.5 46.2 28.5 70.9 0.6

บรการ 6,688.8 7,593.0 86.0 46.6 52.8 0.6

รวม 10,958.6 27,324.1 88.8 28.6 71.2 0.2

2553 เกษตร 1,820.3 13,899.3 25.7 11.6 88.3 0.2

อตสาหกรรม 2,224.6 5,131.1 48.0 30.0 69.3 0.6

บรการ 7,556.5 7,904.9 81.3 48.6 50.9 0.5

รวม 11,601.4 26,935.3 154.9 30.0 69.6 0.4

ทมา : การส ารวจภาวะการท างานของประชากร ทวราชอาณาจกร ไตรมาสท 3 กรกฎาคม - กนยายน พ.ศ. 2546 ส านกงานสถตแหงชาต

82

ภาพท 5.4 ประสบการณในการท างานแยกตามสาขาการผลต

28.8 29.7 29.8 29.9 29.9

22.2 22.5 23.4 24.2 25.126.5 26.4 26.5 26.6 26.7

15.0

18.0

21.0

24.0

27.0

30.0

33.0

เกษตร อตสาหกรรม บรการ

ทมา : ขอมลจากส านกงานสถตแหงชาต ค านวณโดยผวจย

ตารางท 5.8 ดชนผลตภาพแรงงาน

สาขา 2549 2550 2551 2552 2553 - เกษตร 25.8 25.8 26.2 26.6 26.2 - อตสาหกรรม 244.6 255.1 266.8 253.6 285.4 - บรการ 129.7 133.1 130.5 124.3 126.2

ทมา : ส านกงานคณะกรรมการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ค านวณโดยผวจย

ทงน เนองจากไมสามารถวดคณภาพแรงงานไดโดยตรง ในการศกษานจงจาเปนตองสรางดชน

คณภาพแรงงานทสะทอนการเปลยนแปลงคณภาพของแรงงานขน โดยดชนคณภาพแรงงานนคานวณจาก 3 ปจจยสาคญ ไดแก (1) ระยะเวลาการศกษา (2) ประสบการณในการทางาน ซงวดจากระยะเวลาทางาน และ (3) ผลตภาพแรงงาน โดยจะใหนาหนกปจจยดงกลาวในสดสวนทเทากน เนองจากมความสาคญตอคณภาพแรงงานทเทาเทยมกน ดงมรายละเอยดการจดทาดชนคณภาพของแรงงานดงตอไปน

LQ = (Ye.Yx.Yp)/100 ……………………………(5.17)

โดย LQ คอ ดชนคณภาพแรงงาน Ye คอ จานวนปทไดรบการศกษาเฉลยของแรงงาน

Yx คอ จานวนปททางานเฉลย Yp คอ มลคาผลตภาพแรงงาน (บาท/คน)

83

ขณะท จานวนปททางานเฉลย (Yx) = Age – (Ye+ 6) ผลตภาพแรงงาน (Yp) = NGDP / L

โดย Age คอ อายเฉลยของแรงงาน ทงน สมมตวาทกคนอยางนอยตองเขารบการศกษา ภาคบงคบทอาย 6 ป NGDP คอ ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศเบองตน ณ ราคาปจจบน

L คอ จานวนแรงงาน

ภาพท 5.5 อตราการเปลยนแปลงของดชนคณภาพแรงงาน

3.7

8.96.4

4.32.2

11.27.8 7.7

-0.3

17.7

7.24.4

0.3

-4.0

4.0

-6.0-3.00.03.06.09.0

12.015.018.021.0

%YOY

เกษตร อตสาหกรรม บรการ ทมา : ส านกงานสถตแหงชาต ค านวณโดยผวจย

จากการศกษาอตราการเปลยนแปลงของดชนคณภาพของแรงงานในประเทศไทยในชวงป

2549-2553 พบวา สาขาตางๆ ตงแตป 2550 – 2553 ดชนคณภาพของแรงงานสาขาเกษตรมแนวโนมลดลงอยางตอเนอง สะทอนใหเหนวาขาดการพฒนาคณภาพของแรงงาน โดยเฉพาะสาขาเกษตรทสะทอนไดจากดชนผลตภาพของแรงงานสาขาเกษตรทยงคงตากวาสาขาอนๆ

อยางไรกตาม แนวโนมของคณภาพของแรงงานในทกภาคการผลตคาดวาจะขยายตวตอเนอง เนองจากภาครฐมนโยบายเดนหนาลงทนในภาคการศกษาของประชาชน ดงจะเหนไดจากการขยายการศกษาภาคบงคบทมงส 12 ป ซงจะชวยใหแรงงานทเขาสระบบแรงงานมการศกษาและคณภาพทดข น และยงมแนวโนมเพมขนอยางตอเนองในอนาคตตามโครงสรางการศกษาของประเทศทเปลยนไป

84

5.7 ประสทธภาพการผลตจากปจจยอน ๆ (Total factor productivity from other factors)

ปจจยทกอใหเกดประสทธภาพการผลตหรอ TFP นนมมาจากหลายแหลง อาทเชน ปจจยแรงงาน ซงการวดคณภาพแรงงานโดยทวไปจะวดจากคณภาพแรงงานในการผลต ไดแก ระดบการศกษาและประสบการณในการทางานเปนตวแปรสาคญททาใหแรงงานมประสทธภาพในการสรางผลผลต ปจจยสาคญอกประการทชวยเพมประสทธภาพการผลตอกปจจยหนงคอ ปจจยทน นอกจากนยงมปจจยอน ๆ อกเชน ความกาวหนาทางเทคโนโลย สภาพการแขงขน รวมถงโครงสรางทางเศรษฐกจ สงคม และกฎหมายทเออตอการพฒนาเศรษฐกจ

5.7.1 สภาพการแขงขน (Competitive Force)

สภาพแวดลอมทการแขงขนกเปนปจจยอกประการหนงทสาคญทชวยใหเกดการขยายตวของผลตภาพของปจจยการผลตโดยรวม (TPF Growth) เนองจากจะเปนแรงจงใจและแรงกดดนใหเกดความพยามทจะปรบปรงดแลเกดการพฒนาประสทธภาพและประสทธผลในการผลตของตนเองอยสมาเสมอและตอเนอง 5.7.2 โครงสรางพนฐาน (Infrastructure)

โครงสรางพนฐานเปนปจจยสาคญอกประการทชวยสงเสรมการขยายตวของผลตภาพของปจจยการผลตโดยรวม ซงประเทศไทยมจดออนในดานโครงสรางพนฐานทางภาครฐจงควรเรงพฒนากระจายโครงสรางพนฐานอยางสมดลไมทมเททรพยากรไปดานใดดานหนงมากจนเกนไป 5.7.3 เสถยรภาพทางการเมอง

สถานการณดานการเมองเปนอกปจจยทมผลตอการขยายตวของผลตภาพของปจจยการผลตโดยรวม โดยผานการขบเคลอนโยบายเศรษฐกจและความเชอมนของนกลงทนทงในและตางประเทศ ถาหากวานกลงทนไมมความเชอมนกจะสงผลกระทบถงปจจยความกาวหนาทางเทคโนโลยและความสามารถในการแขงขน ฉะนนระบบการเมองควรจะวางแผนการบรหารใหมเสถยรภาพและประสทธภาพใหสอดคลองกบสภาพการพฒนาเศรษฐกจและสงคมไทย 5.7.4 การบรหารจดการองคกร

การบรหารจดการองคกรเปนขบวนการททาใหงานกจกรรมตาง ๆ สาเรจไดอยางมประสทธภาพดวยทรพยากรภายในองคกร ซงการบรหารจดการทดประกอบดวย 4 ประการไดแก 1) การวางแผน (planning) เปนกจกรรมทผบรหารตองมทกษะในการกาหนดเปาหมายและวางแผนกลยทธ รวมทงแผนปฏบตการเพอใหบรรลเปาหมายขององคกรเพอความกาวหนาขององคกร 2)การ

85

บรหารองคกร (Organizing) เปนการจดวางโครงสรางองคกรเพอรองรบการดาเนนงานตามแผนทวางไว 3)การโนมนา (Leading/influencing) เปนการจงใจโนมนาพนกงานรายบคคลและกลมใหปฏบตงาน มการตดตอสอสาร รวมถงมการรบมอกบประเดนตางๆ ทเกยวกบพฤตกรรมของพนกงานในองคกร อาจเปนการโนมนาดวยสวสดการตางๆ เพอใหพนกงานมแรงจงใจในการทางาน และ 4) การควบคม (Controlling) เปนการตดตามประเมนผลเพอเปรยบเทยบกบเปาหมายทกาหนดไว และทาการแกไขเพอใหผลการดาเนนงานเปนไปตามเปาหมายหรอมาตรฐานทกาหนดไว ทงนความกาวหนาขององคกรนนขนอยกบประสทธภาพของพนกงานภายในองคกรโดยเฉพาะผบรหาร ทตองมทกษะในการบรหารจดการทด

5.8 การลงทนและนโยบายภาครฐ

การลงทนโดยรวมของทงประเทศ นน การลงทนจะกอใหเกดการลงทนสะสม ซงทน (Capital) หมายถง สนทรพยทถกใชเปนปจจยการผลตสาหรบผลตสนคาและบรการประกอบดวย สนทรพยถาวร (Fixed Asset) และสนทรพยทางการเงน (Financial Asset) แตในทนจะกลาวถงเฉพาะสวนทเปนสนทรพยถาวรเทานน โดยสนทรพยถาวรดงกลาวจะตองเปนสงทถกสรางขนมาในระบบเศรษฐกจ มตวตน มความคงทนถาวร อายใชงานเกน 1 ป และสามารถสรางขนใหมทดแทนได ซงเปนทงการลงทนภาครฐ และการลงทนภาคเอกชน การลงทนภาครฐ เปนการลงทนของรฐซงประกอบดวย รฐบาลกลาง องคกรปกครองสวนทองถน รฐวสาหกจ กองทนทกประเภททควบคมและดาเนนงานโดยรฐ และหนวยงานอสระตามรฐธรรมนญ สวนการลงทนภาคเอกชน เปนการลงทนโดยภาคธรกจทงสวนทจดทะเบยนและมไดจดทะเบยน โดยแบงเ ปนการลงทนในสงปลกสราง (Construction) และเครองจกรเครองมอ (Equipments)

การลงทนสามารถพจารณาโดยทวไปได 2 รปแบบ คอ การพจารณาในรปของ “การสะสมทน” หรอการกอสรางสนทรพยถาวรขนใหม (Gross Fixed Capital Formation) ซงกหมายถง การลงทนใหมในแตละปของทงภาครฐและเอกชน แบงเปนการลงทนในสงปลกสรางและเครองจกรเครองมอและอกรปแบบหนงคอ การพจารณาในรปของ “สตอกทน” (Gross Capital Stock) ซง สตอกทน หมายถง ผลรวมของทนทอยในรปของสนทรพยถาวร (Fixed Asset) ทถกสะสมมาเรอยๆ ตามอายการใชงานของสนทรพยประเภทนนๆ และเมอทาการผลตชวงระยะเวลาหนงๆ จะมการปลดระวางสนทรพยนนๆ ออกจากกระบวนการผลตอนเนองมาจากไมสามารถใหบรการการผลตได โดยทวไปนยมวดสตอกทนทอยในระบบเศรษฐกจ ณ ชวงเวลาใดเวลาหนง คอ ณ วนสนป มลคาสตอกทนหลงจากหกคาเสอมราคาสะสมแลวจะถอเปน “สตอกทนสทธ” (Net Capital Stock) ทตองหกคาเสอมราคา (Depreciation) เนองจากสนทรพยถาวรเมอถกใชงานแลวจะมการสกหรอ และชารดเสยหายในระหวางการผลต การสกหรอทาใหมลคาของสนทรพยถาวรลดลงไปทกปตามสภาพการใชงาน ดงนนเมอตองการทราบมลคาของสนทรพยทคงเหลอตองนาสตอกทนเบองตน

86

หกดวยคาเสอมราคาสะสม การลงทนสามารถแบงไดเปน การลงทนภาครฐและเอกชน สตอกทนกเชนเดยวกน สามารถแบงไดเปน สตอกทนภาครฐและสตอกทนภาคเอกชน 5.8.1 การสะสมทน (Gross Fixed Capital Formation)

การเปรยบเทยบการลงทนภาครฐและภาคเอกชน ณ ราคาคงทป พ.ศ. 2531 พบวา มลคาการลงทนภาคเอกชนมมลคาสงกวาการลงทนภาครฐมาโดยตลอด ตงแตปพ.ศ. 2531 – 2553 โดยการลงทนภาคเอกชนสวนใหญเปนการลงทนในเครองมอเครองจกร เนองจากภาคเอกชนมบทบาทในการผลตสนคาและบรการมากกวาภาครฐ สาหรบการลงทนภาครฐจะเนนทการลงทนในการกอสรางเปนสวนใหญ โดยเฉพาะการลงทนในโครงสรางพนฐานในการพฒนาประเทศ และเพอกอใหเกดสวสดการทางสงคม เชนการลงทนในสาขาคมนาคมและขนสง สาขาพลงงาน สาขาสาธารณสข และสาขาสาธารณปโภค เปนตน ทงน จากตารางท 5.9 การลงทนของภาคเอกชนมการลงทนเพมขนอยางตอเนอง โดยการลงทนภาคเอกชนมมลคาการลงทนสงสดเทากบ 1,000,562 ลานบาท ในปพ.ศ. 2539 และเมอเกดวกฤตเศรษฐกจในปพ.ศ. 2540 การลงทนภาคเอกชนชะลอลงอยางรวดเรวเหลอเพยง 696,006 ลานบาท และลดลงอยางตอเนองในชวงปพ.ศ. 2540 – 2543 จนในชวงป 2543 การลงทนภาคเอกชนเรมมสญญาณการฟนตวตามภาวะเศรษฐกจในประเทศทกลบมาฟนตวขน และกลบมาชะลอลงอกในชวงวกฤตเศรษฐกจโลกในชวงปลายปพ.ศ. 2551 และตอเนองในปพ.ศ. 2552 และกลบมาขยายตวในปพ.ศ. 2553 ตามการขยายตวของภาวะเศรษฐกจภายในประเทศ ในขณะทการลงทนภาครฐ ซงมมลคาการลงทนทตากวาการลงทนของภาคเอกชน อยางไรกตาม การลงทนภาครฐคอนขางคงท และมการเปลยนแปลงไมมากนก โดยทผานมาการลงทนภาครฐมการลงทนเพมขนอยางตอเนองตามภาวะเศรษฐกจ แตเมอเกดภาวะเศรษฐกจทชะลอลงการลงทนภาครฐกมการลงทนชะลอลงตามภาวะเศรษฐกจ ทงน การลงทนภาครฐจะเปนการลงทนทเนนการรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจภายในประเทศ

87

ตารางท 5.9 การลงทนภาคเอกชนและการลงทนภาครฐ (Gross Fixed Capital Formation at 1988 Price) Private investment Public investment

Construction Equipment Gross

investment Construction Equipment Gross

investment 2539 384,649 615,913 1,000,562 245,239 77,208 322,447 2540 196,458 499,548 696,006 273,794 81,455 355,249 2541 97,331 234,787 332,118 198,324 54,859 253,183 2542 74,673 246,389 321,062 188,253 57,098 245,351 2543 84,744 290,265 375,009 151,185 71,248 222,433 2544 92,547 301,018 393,565 148,171 62,479 210,650 2545 111,065 335,224 446,289 139,037 58,449 197,486 2546 130,952 394,138 525,090 134,131 62,179 196,310 2547 150,183 460,655 610,838 139,447 66,066 205,513 2548 159,203 515,306 674,509 147,990 79,921 227,911 2549 163,248 539,140 702,388 157,867 77,027 234,894 2550 158,973 546,206 705,179 168,849 77,494 246,343 2551 159,099 568,798 727,897 153,584 81,207 234,791 2552 150,969 481,687 632,656 162,624 78,454 241,078 2553 167,020 552,729 719,749 167,747 67,935 235,682

ทมา : ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.)

ภาพท 5.6 เปรยบเทยบการลงทนภาครฐและการลงทนภาคเอกชน ณ ราคาคงทปพ.ศ. 2531

0

200,000

400,000

600,000

800,000

1,000,000

1,200,000

ล าน

า

ลง น าคเอกชน ราคาคง

ลง น าคร ราคาคง

ทมา: ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.)

88

5.8.2 สตอกทน (Gross Capital Stock)

สาหรบขอมลคาสตอกทน (Gross Capital Stock) ของประเทศไทยในชวงป พ.ศ. 2548 – 2552 จากตารางท 5.10 พบวา มลคาสตอกทนในประเทศไทยมจานวนเพมขนอยางตอเนอง และมเสถยรภาพทงภาครฐและภาคเอกชน โดยสวนใหญเปนสตอกทนของภาคเอกชน ซงมสดสวนประมาณรอยละ 70 และสวนสดสวนสตอกทนทเปนของภาครฐมประมาณรอยละ 29 ในขณะทอตราการขยายตวของสตอกทนโดยรวมมอตราการขยายตวอยางตอเนองจากป พ.ศ. 2548 ทมอตราการขยายตวรอยละ 3.2 แตในป พ.ศ. 2552 พบวา อตราการขยายตวชะลอลงเหลอเพยงรอยละ 2.8 ซงเปนผลมาจากภาวะเศรษฐกจภายในประเทศทหดตวลงตามภาวะวกฤตเศรษฐกจโลกในชวงปลายปพ.ศ. 2551 และลกลามตอเนองในปพ.ศ. 2552

ตารางท 5.10 มลคาโครงสรางและอตราการขยายตวของสตอกทน ณ ราคาคงทป พ.ศ. 2531 หนวย: พนลานบาท 2548 2549 2550 2551 2552 มลคาสตอกทน 13,974.9 14,430.9 14,895.3 15,380.1 15,813.1

ภาครฐ 4,112.4 4,274.7 4,460.7 4,642.3 4,795.9

ภาคเอกชน 9,862.5 10,156.2 10,434.6 10,737.9 11,017.3

โครงสราง (รอยละ) 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

ภาครฐ 29.4 29.6 29.9 30.2 30.3

ภาคเอกชน 70.6 70.4 70.1 69.8 69.7

อตราการขยายตว (รอยละ) 3.2 3.3 3.2 3.3 2.8

ภาครฐ 3.8 3.9 4.4 4.1 3.3

ภาคเอกชน 3.0 3.0 2.7 2.9 2.6 ทมา: ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) สตอกทนสามารถจาแนกตามกจกรรมการผลต (Classified by Economic Activities) ไดเปน 11 กจกรรมการผลต ประกอบดวย 1) สาขาเกษตรกรรม 2) สาขาเหมองแรและถานหน 3) สาขาอตสาหกรรม 4) สาขากอสราง 5) สาขาไฟฟาประปา 6) สาขาคมนาคมขนสงและสอสาร 7) สาขาคาปลกคาสง 8) สาขาธนาคาร ประกนภยและอสงหารมทรพย 9) สาขาทอยอาศย 10) สาขาบรหารราชการแผนดน และ 11) สาขาบรการ (ไมไดแยกระหวางสตอกทนรายสาขาภาครฐและสตอกทนรายสาขาเอกชน) โดยในชวงกอนวกฤตเศรษฐกจหรอในชวงป พ.ศ. 2539 สตอกทนรวมขยายตวรอยละ 11.2 โดยสาขากอสรางเปนสาขาทมอตราการขยายตวสงทสด รองลงมาคอ สาขาคมนาคมและขนสง สาขาเหมองแรและยอยหน สาขาบรหารราชการแผนดน และสาขาอตสาหกรรม ตามลาดบ ในขณะทประเทศไทยเกดภาวะวกฤตเศรษฐกจในป พ.ศ. 2540 พบวา สตอกทนสาขากอสรางลดลงอยางเหน

89

ไดชดจากรอยละ 18.0 ในปพ.ศ.2539 เหลอรอยละ 3.6 ในปพ.ศ.2540 และลดลงตอเนองในป พ.ศ. 2541 ซงสงผลกระทบตอภาคธรกจการกอสรางทตองปดกจการลงเปนจานวนมากในชวงดงกลาว และในชวงป พ.ศ. 2542 – 2545 หรอในชวงวกฤตเศรษฐกจ พบวา สตอกทนมแนวโนมขยายตวอยในระดบตา เนองจากนกลงทนยงไมกลาลงทนมากนกจากภาวะเศรษฐกจทยงคงมความผนผวนในขณะนน แตในภาพรวมสตอกทนของประเทศกยงคงเพมขน ทงน จากภาพท 5.7 และ 5.8 พบวา สตอกทนสทธในสาขาทอยอาศยมสดสวนสงสดรอยละ 22.7 รองลงมา คอ สาขาโทรคมนาคมและการสอสารรอยละ 19.2 สาขาอตสาหกรรมรอยละ 16.2 สาขาบรการรอยละ 10.7 และสาขาเกษตรกรรมรอยละ 7.3 ตามลาดบ และถาพจารณาอตราการขยายตวของสตอกทนสทธ ณ ราคาคงทปพ.ศ. 2531 พบวา ในปพ.ศ. 2552 สาขาทอยอาศยมสดสวนสงสดทรอยละ 23.0 รองลงมา คอ สาขาโทรคมนาคมและการสอสารรอยละ 18.8 สาขาอตสาหกรรมรอยละ 16.5 สาขาบรการรอยละ 10.3 และสาขาคาสงและคาปลกรอยละ 7.9 ตามลาดบ

ภาพท 5.7 โครงสรางสตอกทนสทธ ณ ราคาคงท ป พ.ศ. 2531 ในป 2531

ทรคมนาคม ละ าร

ส สาร

ตสา รรม

คาสง ละคาปล

ท ย า ย

บร าร

ไ า ละประปา

สราง

สง ารมทร ย

บร ารรา าร ผนดน

เ ตร รรม เ ม ง ร ละถาน น

ภาพท 5.8 โครงสรางสตอกทนสทธ ณ ราคาคงท ป พ.ศ. 2531 ในป 2552

ทรคมนาคม ละ าร

ส สาร

ตสา รรม

คาสง ละคาปล

ท ย า ย

บร าร

ไ า ละประปา

สราง

สง ารมทร ย

บร ารรา าร ผนดน

เ ตร รรม เ ม ง ร ละถาน น

ทมา : ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ค านวณโดยผวจย.

90

อยางไรกด การลงทนรวมของประเทศไทย ทงในสวนของการลงทนภาครฐและการลงทนภาคเอกชน นน พบวา การลงทนทมบทบาทสาคญตอการพฒนาประเทศทสาคญทสด คอ การลงทนในโครงสรางพนฐาน (Infrastructure) ไมวาจะเปนการลงทนในดานคมนาคมขนสง สาธารณปโภคหรอสาธารณปการตางๆ จะสามารถสรางความเจรญเตบโตใหกบเศรษฐกจของประเทศ และชวยเพมสวสดการสงคมไดโดยตรง

91

บทท 6 ผลการศกษาจากแ จ าลอง (Estimated results)

6.1 ผลการทดสอบ Unit root

ขอมลอนกรมเวลาของตวแปรทกตวมลกษณะ Intercept เนองจากขอมลไมเทากบ 0 และบางตวมลกษณะม trend ทาใหนามาพจารณาความนงของตวแปรดงกลาวดวยการทดสอบ Panel Unit Root Test ไดเพอดวาตวแปรมลกษณะนงหรอไม (Stationary) ถาตวแปรมลกษณะไมนง (Non-Stationary) ในระดบ Level จะทาการทดสอบตวแปรในระดบผลตางท 1 (First Difference) และระดบผลตางท 2 (Second difference) ตอไป เนองจากขอมลมลกษณะ Panel data แยกตามสาขาการผลต จงตองใชแบบทดสอบ Panel Unit Root โดยมคาทางสถตของ (1) Levin, Lin and Chu (2002) (2) Breitung (2000) Im (3) Pesaran and Shin (2003) (4) ADF Fisher และ Chi-square PP (5) Fisher Chi-square และ (6) Hadri (1999) ทระดบความเชอมนรอยละ 99 95 และ 90 ซงจะใชคา Akaike Information Criterion (AIC) ในการเลอกคาความลาชาทเหมาะสม (Optimal Lag)

ตารางท 6.1 ผลทดสอบทางสถตความนงของขอมลในระดบ Level Method Test statistic at level Null: Unit root (assumes common unit root process) GDP K Kg Kp L

Levin, Lin & Chu t* -1.65** -2.08** -1.19 -1.93** 0.75 Breitung t-stat -1.36* 0.17 -1.45* 0.22 0.28

Null: Unit root (assumes individual unit root process) Im, Pesaran and Shin W-stat -2.00** -1.40* -0.61 -1.27* -1.28* ADF - Fisher Chi-square 12.97** 10.21 6.95 9.68 10.62** PP - Fisher Chi-square 5.41 3.12 0.96 3.48* 4.61

Null: No unit root (assumes common unit root process) Hadri Z-stat 1.1 2.75 3.43 2.39 1.19

หมายเหต การศกษาอางถงแบบจ าลองของ Levin, Lin and Chu (2002), Breitung (2000), Im, Pesaran and Shin (2003) and Handri (1999) และเลอกความลาชา (Lag) โดยวธของ Akaike information criterion (AIC) 2 ถง 3 lags

92

ตารางท 6.2 ผลทดสอบทางสถตความนงของขอมลในระดบ 1st & 2nd Difference Method Test statistic at 1st & 2nd difference Null: Unit root (assumes common unit root process) GDP K Kg Kp L

Levin, Lin & Chu t* -2.38** -7.46*** -5.97*** -7.55*** -4.40*** Breitung t-stat -3.98*** -6.03*** -5.51*** -6.06*** -1.57**

Null: Unit root (assumes individual unit root process) Im, Pesaran and Shin W-stat -2.22*** -5.22*** -3.86*** -5.15*** -2.85*** ADF - Fisher Chi-square 15.23** 31.35*** 23.64*** 30.79*** 18.29*** PP - Fisher Chi-square 28.85*** 37.00*** 21.81*** 35.54*** 24.87***

Null: No unit root (assumes common unit root process) Hadri Z-stat 1.22 6.44*** 1.97** 4.17*** 1.28***

หมายเหต การศกษาอางถงแบบจ าลองของ Levin, Lin and Chu (2002), Breitung (2000), Im, Pesaran and Shin (2003) and Handri (1999) และเลอกความลาชา (Lag) โดยวธของ Akaike information criterion (AIC) 2 ถง 3 lags โดย Kg Kp และ K มนยส าคญทางสถตท ระดบ 2nd difference

ผลการทดสอบความนงดวย Panel unit root test ปรากฏในตารางท 6.1 พบวา การทดสอบ

โดยใชคาทางสถตของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) ระดบ Level ปฏเสธสมมตฐานหลก Null Hypothesis ทวา ตวแปรอนกรมเวลาม Unit Root กลาวคออนกรมเวลาของตวแปร GDP ในระดบ Level มลกษณะนง (Non-Stationary) ในระดบความเชอมนท 99 95 และ 90 แยกเวนคาสถต PP-Fisher Chi-square ทไมมนยสาคญทางสถต สอดคลองกบคาทางสถต Hadri-Z-stat ทบงชวาตวแปร GDP ยอมรบสมมตฐานหลก Null hypothesis สะทอนวาตวแปร GDP มลกษณะนง ขณะทตวแปรอนๆ มความนงของขอมลทแตกตางกน โดยเฉพาะ ปจจยทนภาคเอกชน (Kp) และปจจยทนรวม (K) มลกษณะนงในบางคาสถต สวนตวแปรปจจยทนภาครฐ (Kg) และชวโมงการทางาน (L) สวนใหญของคาสถตแสดงถงความไมนงของขอมล (Non-stationary) ดงนน ไมสามารถนาตวแปรดงกลาวไปทดสอบความสมพนธกนไดเพราะอาจนาไปสปญหาผลการทดสอบทบดเบอนจากขอเทจจรงได (Spurious Relationship) ตองทาการหาระดบ Integration ททาใหตวแปรมลกษณะนง ดงนน จาเปนตองทาการทดสอบ Unit Root ของตวแปรในระดบผลตาง ( Difference) ตอไป โดยการทดสอบอนกรมเวลาของตวแปรในระดบ First and second difference ทาการทดสอบดวยวธเดยวกน คอ Panel unit root test จากตารางท 6.2 พบวา ตวแปรทกตว ปฏเสธสมมตฐานหลก Null hypothesis ทวา ตวแปรอนกรมเวลาม Unit root ทระดบความเชอมนอยางนอยรอยละ 95 กลาวคอ ตวแปรอนกรมเวลาทกตวมคณสมบตเปน stationary ในระดบผลตาง I(1) และ I(2)

6.2 ผลการทดสอบ Cointegration

การทดสอบความสมพนธระยะยาวดวย Cointegration เพอสะทอนผลกระทบระยะยาวของการลงทนภาครฐทมตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ (GDP) โดยวธ Fixed effect ซงตวแปรทใชใน

93

การทดสอบตองมความนงและม Integration ดงนน จากตวแปรททดสอบ Unit Root แลวนน พบวา มความนงและม Integration จงสามารถหาความสมพนธในระยะยาวได

ตาราง 6.3 ผลการทดสอบความสมพนธระยะยาว (Panel Cointegration)

Method Individual Group Panel rho-Statistic 0.40 1.32 Panel PP-Statistic -6.43*** -8.21*** Panel ADF-Statistic -4.23*** -4.19*** หมายเหต โดยวธ Pedroni Risidual Cointegration Test ด Pedroni (1995,1999) และคาความยาวของความลาชา (Lag Length) ไดจากวธ Akaike Information Criterion (AIC)

ผลการทดสอบความสมพนธระยะยาวจากแบบจาลอง Panel Residual Cointegration test ทงในระดบเดยว (Individual) และระดบกลม (Group) โดยทาการทดสอบแบบสมการทมคาเรมตนไมเปน 0 และมแนวโนม (Deterministic intercept and trend) และมความยาวลาชาเทากบ 3 พบวา จากตารางท 6.3 คาสถตจากแบบทดสอบ Panel rho-Statistic ยอมรบสมมตฐานทวาตวแปรตางๆ ไมมความสมพนธระยะยาว อยางไรกตาม เมอพจารณะคาสถตจากแบบทดสอบ Panel PP และ ADF-Statistic rho-Statistic10 พบวา ตวแปรทงในระดบเดยวและกลมปฏเสธสมมตฐานหลกทวา ตวแปรทตองการศกษาไมมความสมพนธในระยะยาว หรอม Cointegration โดยมนยสาคญทางสถตรอยละ 99 กลาวไดวา ตวแปรดงกลาวมความสมพนธกนในระยะยาว ดงนน จากผลการทดสอบทางสถตทงจาก Unit root และ Cointegration สรปวาตวแปรตางๆ มความนงในระดบ 1st และ 2nd difference และมความสมพนธกนในระยะยาว จงสามารถนามาใชในแบบทดสอบ Fixed effect ได

6.3 ผลการศกษาจากแบบจ าลองทางเศรษฐมต

การศกษาจากแบบจาลองทางเศรษฐมต แยกออกเปน 3 สวน ไดแก 1) สมการการผลต (Production function) ทมตวแปรทปจจยทนและแรงงาน ทงในเชงปรมาณและคณภาพ โดยในเชงปรมาณคอปรมาณการใชปจจยทนและจานวนชวโมงแรงงาน ขณะทปจจยทนเชงคณภาพ ไดแก การขนทะเบยนของเทคโนโลยใหมๆ และจานวนปการศกษาเฉลย 2) สมการการผลต (Production function) ทเนนเฉพาะปจจยการผลตเชงปรมาณ และ 3) สมการการผลต (Production function) เนนปจจยการผลตเชงปรมาณและแยกออกเปนปจจยทนภาครฐและภาคเอกชน เพอศกษาถงผลกระทบของนโยบายภาครฐ

การศกษาจะเปรยบเทยบแบบจาลองกาลงสองนอยทสด (OLS) แบบจาลองเชงสม (Random effect model) และแบบจาลองปจจยคงท (fixed effect model) เพอคาสมประสทธทเหมาะสมกบขอมลมากทสด ทงน ในกรณทใชแบบจาลอง OLS อาจมขอมลของตวแปรอสระบางตวทไมสามารถ 10 ดแบบทดสอบ ADF และ PP test ใน Maddala and Wu(1999) and Choi(2001)

94

สารวจได (Unobservable Explanatory Variables) ทอาจมคณสมบตไมเปลยนแปลงไปตามขอมลภาคตดขวาง (Cross-sectional Invariant) หรอทรจกกนในชอของ Fixed Effects Term ดงนน จงจาเปนตองใหความสาคญกบปจจยทไมสามารถสารวจได ทอาจจะสงผลกระทบตอคาสมประสทธทจะมาคานวณคาผลตภาพโดยรวมและแหลงทมาของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ โดยจะทดสอบทางสถต Hausman test เพอหาแบบจาลองทเหมาะสมระหวางแบบจาลองเชงสม (random effects model) และแบบจาลองปจจยคงท (Fixed effect)

ตารางท 6.4 คาสมประสทธจากสมการการผลต กรณเฉพาะปรมาณปจจยการผลต

ตวแปร OLS Random effect (RE) Fixed effect (FE) อตสาหกรรม เกษตร บรการ Ln(K/L) 0.637*** 0.936*** 0.738*** 0.775*** 0.705*** -0.0559 (7.593) (11.77) (11.47) (6.947) (13.54) (-0.594) Dummy (ชวงป 2533-43) -0.109** -0.00666 -0.0592* -0.187*** -0.135*** 0.0757*** (-2.371) (-0.133) (-1.769) (-4.934) (-3.255) (3.496) CONSTANT 0.0853 -0.132** -0.0137 0.164** 0.109* -0.0763** (1.167) (-2.268) (-0.313) (2.784) (1.944) (-2.369) Observations 20 60 60 20 20 20 R-squared 0.915 0.811 0.870 0.981 0.496 Hausman test 34.82*** หมายเหต t-statistics ในวงเลบ โดย *** หมาถงมนยส าคญทรอยละ 99 ** มนยส าคญทรอยละ 95 และ * มนยส าคญทรอยละ 90

จากตารางท 6.4 พบวา สมการการผลตแบบ Cobb-Douglas function แบบผลไดตอขนาด

คงท (Constant return to scale)11 ใหคาสมประสทธทแตกตางกนตามลกษณะของแบบจาลองทใช อยางไรกตาม จากการวเคราะหพบวา แบบจาลอง Fixed effect มความเหมาะสมกบขอมลมากทสด เน องจาก 1) แบบจาลอง OLS ไมไดใหความสาคญกบปจจยทส งเกตไมได (Unobserved components) เชน ในภาคการเกษตรมแรงงานสงอายมากกวาภาคการผลต เปนตน และปจจยทไมเปลยนแปลงตามเวลา (Time-invariant variables) หรอปจจยทไมสามารถเพมขนหรอลดลงตามกาลเวลา เชน ทดน เปนตน และ 2) แบบจาลอง Random effect มคาสมประสทธทคลาดเคลอน (Non-consistent) หลงจากการทดสอบทางสถตของ Hausman test โดยพบวา แบบทดสอบยอมรบสมมตฐานหลก H0 (Null Hypothesis) ทวาคาสมประสทธจากแบบจาลอง Fixed effect ไมมความคลาดเคลอน (Consistent) และปฏเสธสมมตฐานอน H1 (Alternative Hypothesis) ทวาคาสมประสทธจากแบบจาลอง Fixed effect และ Random ไมมความคลาดเคลอน (Consistent) และมประสทธภาพ (Efficient)12 โดยจากการอานคาทางสถตจากตารางท 6.4 พบวา คา Hausman

11

ณ จดสมดล เมอขยายการผลต ผลผลตรวมทไดรบจะเพมขนในสดสวนเดยวกบการเพมของปจจยการผลต หรอ ผลรวมความยดหยนของมลคาเพมผลผลตตอปรมาณปจจยการผลตเทากบ 1 12 มคาความแปรผนนอย (smaller asymptotic variance)

95

Statistic อยทระดบ 34.82 มนยสาคญทางสถตท 0.00 ทา ซงบงชวา แบบจาลอง Fixed effect เหมาะสมกบขอมลทมอยมากกวาการใชแบบจาลอง Random effect และ OLS

จากตารางท 6.4 ในแบบจาลอง Fixed effect พบวา คาสมประสทธ Ln(K/L) มคาเทากบ 0.738 มนยสาคญทรอยละ 99 ทาใหกลาวไดวาคาความยดหยนของผลผลตจากการใชปจจยทน (Output Elasticity with respect to capital factor) หรอเรยกอกอยางหนงวาสดสวนรายไดจากการผลต (Income Share) ของปจจยทน มคาเทากบรอยละ 0.738 หรอกลาวไดวา หากปจจยทนเพมขนรอยละ 1.0 จะสงผลทาใหการผลตเพมสงขนรอยละ 0.738 สาหรบสวนทเหลอคอรอยละ 0.262 เปนคาความความยดหยนของผลผลตจากการใชปจจยแรงงาน หรอสดสวนรายไดจากการผลต (Income Share) ของปจจยแรงงาน และเมอแยกตามรายสาขาการผลต พบวา ภาคอตสาหกรรมและเกษตรกรรมมคาความยดหยนของผลผลตจากการใชปจจยทนทใกลเคยงกบคาความยดหยนรวม โดยอยทรอยละ 0.775 และ 0.705 สะทอนใหเหนวาปจจยทนมความสาคญตอการผลตใน 2 สาขาหลกมากกวาปจจยดานแรงงานทมแนวโนมลดลงตอเนอง ขณะทในภาคบรการ ปจจยทนมคาความยดหยนทตา เขาใกล 0 สะทอนถงภาคบรการทใชปจจยแรงงานมากกวาการใชปจจยทน

ตารางท 6.5 คาสมประสทธจากสมการการผลต กรณมคณภาพและปรมาณปจจยการผลต ตวแปร OLS Random effect (RE) Fixed effect (FE) อตสาหกรรม เกษตร บรการ Ln(PK*K/PL*L) 0.236*** 0.655*** 0.444*** 0.334*** 0.389*** -0.0429 (3.565) (5.137) (7.006) (4.043) (4.247) (-0.442)

Dummy (ชวงป 2533-43) 0.0559 0.299** 0.191*** 0.0532 -0.0490 0.365*** (1.112) (2.496) (3.284) (1.169) (-0.391) (6.655) CONSTANT -0.0745 -0.422*** -0.227*** 0.0256 0.249* -0.502*** (-0.965) (-3.024) (-3.306) (0.361) (1.841) (-6.727) Observations 20 60 60 20 20 20 R-squared 0.513 0.488 0.525 0.816 0.782 Hausman test 43.69*** หมายเหต t-statistics ในวงเลบ โดย *** หมาถงมนยส าคญทรอยละ 99 ** มนยส าคญทรอยละ 95 และ * มนยส าคญทรอยละ 90; PK และ PL คอคณภาพของปจจยทนและแรงงาน ตามล าดบ K และ L คอปรมาณปจจยทนและแรงงานตามล าดบ

นอกจากน เมอรวมคณภาพและปรมาณของปจจยการผลตในแบบจาลอง ผลแสดงในตารางท 6.5 พบวา คาความยดหยนของผลผลตจากการใชปจจยทน (Output Elasticity with respect to capital factor) ลดลงจากกรณไมมปจจยทนในดานคณภาพ มาอยทรอยละ 0.444 ทาใหปจจยแรงงานเพมสงขนมาอยทรอยละ 0.556 สะทอนวาคณภาพดานแรงงาน เชน ปการศกษาเฉลย คณภาพการศกษาและคณภาพแรงงาน มสวนในการสนบสนนศกยภาพการผลตของประเทศไทยในระยะยาว ไดดกวาคณภาพทน ดงนน นโยบายการคลงเพอยกระดบการศกษาและคณภาพแรงงาน เพอเพมทนมนษย (Human capital) จงเปนสงทสาคญในการเพมศกยภาพการผลตของประเทศ และ

96

เมอแยกตามสาขาการผลต พบวา ความยดหยนของผลผลตจากการใชปจจยทน (Output Elasticity with respect to capital factor) ในสาขาอตสาหกรรมและเกษตรกรรม มคาเทากบรอยละ 0.334 และ 0.389 ตามลาดบ ขณะทในสาขาบรการมคาเขาใกล 0 สะทอนถงความสาคญของคณภาพของแรงงานทเปนแรงขบเคลอนสาคญเพอการยกระดบศกยภาพการผลตของประเทศไทย

ตารางท 6.6 คาสมประสทธจากสมการการผลต กรณแยกปจจยทนภาครฐและภาคเอกชน

ตวแปร OLS Random effect (RE) FE & Dummy Fixed effect (FE) อตสาหกรรม เกษตร บรการ Ln(Kg/L) -0.438 0.0748 -0.0610 0.166* 0.302** 0.187 -0.388*** (-1.699) (0.536) (-0.423) (1.722) (2.264) (1.175) (-6.501) Ln(Kp/L) 1.165*** 0.995*** 0.917*** 0.648*** 0.510* 0.677** 0.456*** (3.816) (4.029) (4.310) (3.742) (1.948) (2.426) (4.191) Dummy (ชวงป 2533-43) -0.217*** -0.00788 -0.0991** (-3.359) (-0.145) (-2.064) CONSTANT 0.154* -0.159*** 0.00876 -0.0793*** 0.0234 -0.0634* -0.0284 (2.109) (-2.799) (0.172) (-2.736) (0.340) (-1.982) (-1.505) Observations 20 60 60 60 20 20 20 R-squared 0.934 0.826 0.812 0.739 0.967 0.730 Hausman test 11.44***

หมายเหต t-statistics ในวงเลบ โดย *** หมาถงมนยส าคญทรอยละ 99 ** มนยส าคญทรอยละ 95 และ * มนยส าคญทรอยละ 90

สาหรบการศกษาผลกระทบของปจจยทนภาครฐหรอการลงทนภาครฐตอศกยภาพการผลตของ

ประเทศ ไดแยกปจจยทนออกเปนปจจยทนภาครฐและปจจยทนภาคเอกชน จากตารางท 6.6 พบวา แบบจาลองปจจยคงท (Fixed effect) มความเหมาะสมกบขอมลมากกวาแบบจาลองกาลงสองนอยทสด (OLS) และแบบจาลองเชงสม ทงน แบบทดสอบ Hausman test ยอมรบสมมตฐานหลก H0 (Null Hypothesis) คอ คาสมประสทธจากแบบจาลอง Fixed effect มความเหมาะสมกบขอมลกวาแบบจาลองอนๆ เนองจากคาสถตอยท 11.44 มนยสาคญทางสถตทรอยละ 99.0

จากตารางท 6.6 คาสมประสทธของ Ln(Kg/L) ในแบบจาลองปจจยคงท (Fixed effect) เทากบ 0.166 มคาเปนบวก แสดงวาคาความความยดหยนของผลผลตจากการใชปจจยทนภาครฐ มคาเทากบ 0.166 หรอกลาวไดวา ถาปจจยทนภาครฐเพมสงขนรอยละ 1 จะสงผลทาให GDP เพมสงขนรอยละ 0.166 สะทอนใหเหนวาการลงทนภาครฐโดยรวมมผลบวกตอการขยายตวของเศรษฐกจในระยะยาว อยางไรกตาม ผลกระทบของปจจยทนภาคเอกชนตอ GDP สงกวาปจจยทนภาครฐ โดยหากปจจยทนภาคเอกชนเพมสงขนรอยละ 1 จะสงผลทาศกยภาพการผลต (Potential GDP) เพมสงขนรอยละ 0.648 นอกจากน ผลการศกษานยงสอดคลองกบผลการศกษาของ Suwanrada (1999) โดยใชสมการ Production function ในชวงป 2513-2539 พบวาการลงทนภาครฐมผลเปนบวกตอการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ โดยหากมการลงทนดานโครงสรางพนฐานเพมขนรอยละ 1 จะทาให GDP เพมขนรอยละ 0.2-0.3 และการศกษาของ IMF (2006) ในประเทศ OECD พบวา ปจจยทนภาครฐซง

97

ใชแทนการลงทนภาครฐ พบวา การลงทนภาครฐโดยรวมมผลบวกตอการขยายตวทางเศรษฐกจ โดยการลงทนเพมขนรอยละ 1 จะสงผลทาให GDP ในประเทศ OECD เพมขนรอยละ 0.22 ทงน ผลการศกษาผลกระทบของปจจยทนภาครฐตอศกยภาพการผลต (Potential GDP) นจะนาไปใชในการคานวณทมาของการขยายตวทางเศรษฐกจ (Contribution to GDP) อตราการขยายตวของศกยภาพการผลตของประเทศ (Potential GDP growth) และผลกระทบของนโยบายเพมการลงทนภาครฐตอศกยภาพเศรษฐกจในระยะยาว

6.4 แหลงทมาของการขยายตวของ GDP (Contribution to GDP Growth)

การหาแหลงทมาของการขยายตวทางเศรษฐกจสามารถบงชถงปจจยการผลตทมผลตอการขยายตวทางเศรษฐกจ โดยเฉพาะปจจยทน ปจจยแรงงาน และผลตภาพการผลตโดยรวม และจากสตรการคานวนมดงตอไปน แหลงทมา = อตราการขยายตวของปจจยการผลต x คาสมประสทธ โดยแหลงทมาของปจจยการผลตอยในรปสดสวนและสามารถแยกตามรายสาขาการผลต

ภาพท 6.1 แหลงทมาการขยายตวทางเศรษฐกจ (รอยละ)

ทมา : จากการค านวณ

เมอพจารณาสดสวนทมาของการขยายตวของปจจยการผลตทมผลตอการเตบโตของเศรษฐกจไทย จากภาพท 6.1 พบวาปจจยทสนบสนนเศรษฐกจไทยในชวงกอนวกฤตป 2540 มาจากปรมาณปจจยทนและแรงงาน เนองจากมอตราการขยายตวระดบสง เปนผลมาจากการขยายตวในอตราเรงของการลงทนทงภาครฐและเอกชน แตผลตภาพการผลต หรอ Total Factor Productivity (TFP) กลบหดตวลงอยางตอเนอง อยางไรกตาม หลงชวงวกฤตป 2540 จะพบวาผลตภาพโดยรวมมสวนสนบสนนเศรษฐกจไทยมากยงขน ในขณะทปจจยทนและแรงงานขยายตวในระดบตา สอดคลองกบปรมาณการลงทนของภาครฐและภาคเอกชนทขยายตวเพยงเลกนอย กลาวคอในชวงกอนวกฤตเศรษฐกจป 2540 เศรษฐกจไทยอยชวงทเศรษฐกจรงเรอง (Economic Boom) โดยขยายตวใน

98

ระดบสงเฉลยรอยละ 8.4 มาจากการขยายตวในอตราเรงของการลงทนภาครฐและภาคเอกชนทขยายตวรอยละ 1.9 และรอยละ 8.1 ตามลาดบ สวนปจจยดานแรงงานขยายตวทรอยละ 0.1 แตผลตภาพการผลตโดยรวม หรอ Total Factor Productivity (TFP) กลบหดตวลงเฉลยรอยละ -1.7 ในขณะทหลงชวงวกฤตป 2540 เศรษฐกจไทยอยในชวงเศรษฐกจฟนตวจากวกฤต (Economic Recovery) หรอขยายตวเฉลยรอยละ 5.0 มาจากผลตภาพการผลตโดยรวม (TFP) ขยายตวรอยละ 3.2 ในขณะทการลงทนภาครฐและภาคเอกชนขยายตวเพยงเลกนอยทรอยละ 0.5 และรอยละ 1.2 ตามลาดบ ซงสะทอนวาผลตภาพโดยรวมมบทบาทในการขบเคลอนเศรษฐกจไทยเพมมากขน (ทงน ผลตภาพการผลตโดยรวม หรอ Total Factor Productivity (TFP) มสดสวนในการกาหนดศกยภาพในการผลตของประเทศถงรอยละ 45 ในขณะทปจจยแรงงานและปจจยทนมสดสวนในการกาหนดศกยภาพในการผลตของประเทศประมาณรอยละ 27 และ 28 ตามลาดบ) สวนในป 2552 เศรษฐกจไทยหดตวลงรอยละ -2.3 มาจากการหดตวของผลตภาพโดยรวมหดตวสงทรอยละ -4.8 สอดคลองกบปจจยดานแรงงานทหดตวรอยละ -0.1 เนองจากไดรบผลกระทบจากปญหาวกฤตเศรษฐกจโลกในชวงปลายป 2551-2552 อยางไรกตาม การลงทนภาครฐและภาคเอกชนมสวนชวยชะลอการหดตวเศรษฐกจไทยไมใหสงมากนก

1) ภาคเกษตรกรรม (Agriculture sector) เศรษฐกจสาขาเกษตรกรรม ในชวงปกอนป 2540 ขยายตวเฉลยรอยละ 3.5 ตอป มาจากปรมาณปจจยทนทงภาครฐและภาคเอกชนเปนสาคญ ในขณะทปจจยดานแรงงานและผลตภาพรวม (TFP) กลบหดตวลงเลกนอย (ซงสอดคลองกบผลการศกษาเรองผลตภาพการผลตรวมของสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต:สศช. วาปจจยดานแรงงานและผลตภาพรวม ในชวงพ.ศ. 2535-2539 หดตวรอยละ -0.2 และรอยละ -3.5) ขณะทหลงชวงวกฤตป 2540 เศรษฐกจภาคเกษตรขยายตวเฉลยรอยละ 3.1 มาจากการขยายตวของผลตภาพภาคเกษตรเปนสาคญ ซงถอวาเปนสวนสาคญในการสนบสนนเศรษฐกจภาคเกษตรเพมขนตอเนอง ในขณะทปจจยทนทงภาครฐและเอกชนขยายตวเพยงเลกนอย เนองจากสภาพภมอากาศเอออานวยตอการเพาะปลกและเกบเกยว ประกอบกบ ราคาสนคาเกษตรในตลาดโลกทปรบตวสงขนควบคกบความตองการสนคาเกษตรเพอมาผลตพลงงานทดแทนทเพมขน

99

ภาพท 6.2 ศกยภาพการผลตและแหลงทมาของการขยายตวสาขาเกษตรกรรม

-15.0

-10.0

-5.0

0.0

5.0

10.0

15.0

2534 2536 2538 2540 2542 2544 2546 2548 2550 2552

ภาคเกษตรกรรม (รอยละ)

Kg Kp HW TFP GDP

ทมา : จากการค านวณ

ทงน จากภาพท 6.2 เมอพจารณาแหลงทมาของการขยายตวของเศรษฐกจภาคเกษตรกรรมจากปจจยการผลตในแตละดาน ไดแก ผลตภาพการผลต (TFP) ปจจยแรงงาน และปจจยทน สามารถวเคราะหไดดงน

1. ผลตภาพการผลตภาคเกษตรกรรม (Total Factor Productivity in Agriculture Sector) ในชวงกอนวกฤตเศรษฐกจป 2540 ผลตภาพของภาคเกษตรกรรม (TFP) หดตวเฉลยรอยละ -1.6 เนองจาก TFP ในภาคเกษตรกรรมหดตวในระดบสงทรอยละ -9.3 ในป 2536 และรอยละ -9.6 ในป 2540 เนองจากในชวงเวลาดงกลาวประเทศไทยประสบปญหาภาวะนาทวมและภยแลงในหลายพนทเพาะปลกเกษตรกรรมของประเทศไทย ทาใหแมวาจะมการลงทนในปจจยทนและปจจยแรงงานเพมขน แตผลผลตกลบลดลง อยางไรกตาม ในชวงหลงวกฤตเศรษฐกจในป 2540 TFP ในภาคเกษตกรกรรมปรบตวดขนเฉลยรอยละ 1.3 ตอป ตามสภาพภมอากาศทกลบมาเอออานวยในการเพาะปลก ประกอบกบราคาสนคาเกษตรไดปรบตวสงขนตามความตองการสนคาเกษตรเพอมาผลตพลงงานทดแทน ยกเวนในชวงป 2547 และ ป 2548 เนองจากปญหาภยแลงและปญหานาทวม ไดสงผลใหศกยภาพการผลตในภาคเกษตรกรรมลดลง

2. ปจจยแรงงาน (Labor Contribution): ในชวงกอนป 2540 ปจจยดานแรงงานหดตวเฉลยรอยละ -0.4 ตอป ทงน สวนหนงเปนมาจากการขยายตวในอตราเรงของเศรษฐกจภาคอนๆ ทงภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ ทาใหมการเคลอนยายแรงงานบางสวนจากการผลตภาคการเกษตรไปยงสาขาอตสาหกรรมและบรการมากขน ในขณะทในชวงเศรษฐกจไทยประสบปญหาวกฤตเศรษฐกจป 2540 จะพบวามแรงงานบางสวนไหลกลบเขาสการผลตสาขาเกษตร สะทอนจากปจจยแรงงานกลบมาขยายตวอกครงทรอยละ 0.7 ในป 2540 หลงจากนนเมอเศรษฐกจเรมฟนตวและกลบเขาสภาวะปกต กลบพบวาปจจยแรงงานกลบมาหดตวอกครง โดยในชวงป 2542 -2550 ปจจยแรงงานหดตวเฉลยรอยละ -0.4 ตอป

100

3. ปจจยทน (Capital Contribution): ปจจยทนมสวนสาคญในการชวยเพมการเตบโตของเศรษฐกจภาคเกษตรกรรมเชนเดยวกน โดยแมวาโครงสรางทนของประเทศไทยจะพบวาทนของประเทศไทยอยในภาคเกษตรกรรมจะมสดสวนหรอเพยงรอยละ 7.7 ของทนทงประเทศ แตเนองจากภาคเกษตรกรรมเปนภาคเศรษฐกจทมผลตภาพการผลตคอนขางตา ดงนน การใชทนจงปจจยสาคญตอการผลตและเพมผลตภาพการผลตของภาคเกษตรกรรม ทงน ในชวงกอนป 2540 การใชปจจยทนทงของภาครฐและภาคเอกชนขยายตวเฉลยรอยละ 2.2 และรอยละ 3.3 ตามลาดบ บงชวาทงภาครฐและภาคเอกชนไดใหความสาคญตอการพฒนาของภาคเกษตรกรรมของไทย และเปนปจจยหลกททาใหเศรษฐกจภาคเกษตรกรรมในชวงกอนวกฤตเศรษฐกจป 2540 ขยายตอเนอง สวนในป 2552 การลงทนของภาครฐและเอกชน ยงคงขยายตวตอเนอง โดยเฉพาะการลงทนภาคเอกชนทขยายตวรอยละ 2.4 สวนหนงเปนผลมาจากราคาสนคาเกษตรในตลาดโลกทขยายตวในระดบสง ตามราคานามนและสภาพภมอากาศทแปรปรวน ทาใหการผลตสนคาเกษตรทวโลก รวมถงประเทศไทยไดรบผลกระทบ จนเกดความกงวลในเรองความมนคงทางอาหาร สงผลใหภาคเอกชนมความตนตว และใหความสาคญตอการผลตและพฒนาการผลตทางการเกษตรกรรมเพมมากขน

2) ภาคอตสาหกรรม (Industry sector)

เศรษฐกจสาขาอตสาหกรรม ในชวงปกอนวกฤตป 2540 ขยายตวในระดบสงเฉลยรอยละ

12.2 ตอป มาจากการขยายตวของปจจยทนของภาคเอกชนเปนสาคญ โดยขยายตวรอยละ 7.4 สวนการลงทนภาครฐ มสวนชวยใหภาคอตสาหกรรมขยายตวดวยเชนเดยวกน แมไมรอนแรงเทาการลงทนของภาคเอกชน โดยการลงทนภาครฐขยายตวรอยละ 3.5 ในขณะทปจจยดานแรงงานและผลตภาคการผลตขยายตวเลกนอยทรอยละ 1.0 และรอยละ 0.3 ตามลาดบ ซงถอไดวาการขยายตวของเศรษฐกจของภาคอตสาหกรรมในชวงกอนวกฤตป 2540 มาจากการขยายตวจากปรมาณมากกวาศกยภาพการผลต สวนหนงเปนผลมาจากในชวงเวลาดงกลาวประเทศไทยมการปรบเปลยนโครงสรางการผลตจากประเทศทผลตสนคาเกษตรเปนหลกมาเปนอตสาหกรรมและบรการมากขน สงผลใหเศรษฐกจไทยในชวงกอนวกฤตป 2540 อยในภาวะเศรษฐกจรงเรอง (Economic Boom)

101

ภาพท 6.3 ศกยภาพการผลตและแหลงทมาของการขยายตวสาขาอตสาหกรรม

-20.0

-15.0

-10.0

-5.0

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

2534 2536 2538 2540 2542 2544 2546 2548 2550 2552

ภาคอตสาหกรรม (รอยละ)

Kg Kp HW TFP GDP

ทมา : จากการค านวณ

ในขณะทในชวงป 2540 – 2541 เศรษฐกจไทยประสบปญหาภาวะวกฤตเศรษฐกจ สงผลให

เศรษฐกจภาคอตสาหกรรมหดตวในระดบสงทรอยละ -10.6 ในป 2541 จากการหดตวของผลตภาพการผลต (TFP) เปนสาคญ โดย TFP ภาคอตสาหกรรม หดตวรอยละ -13.8 สวนในชวงป 2542-2550 อยในชวงเศรษฐกจกาลงฟนตว สงผลใหเศรษฐกจภาคอตสาหกรรมขยายตวเฉลยรอยละ 6.9 มาจากการขยายตวของผลตภาพการผลตเปนสาคญ ขณะทปรมาณการปจจยทนและปจจยดานแรงงานขยายตวเพยงเลกนอย จากภาพท 6.3 มรายละเอยดดงน

1. ผลตภาพการผลตภาคอตสาหกรรม (Total Factor Productivity in Industry Sector): ในชวงปกอนวกฤตป 2540 TFP จะขยายตวพยงเลกนอยทรอยละ 0.3 และหดตวลงมากทรอยละ -9.9 และ -13.8 ในป 2540 และป 2541 ตามลาดบ เนองจากประสบปญหาวกฤตเศรษฐกจ ในขณะทในชวงป 2542-2550 ผลตภาพภาคอตสาหกรรม (TFP) ขยายตวเฉลยรอยละ 4.9 เนองจากในชวงดงกลาว ประเทศไทยเผชญภาวะการแขงขนในตลาดโลกทสงขน ทาใหภาคอตสาหกรรมมการปรบปรงการผลตใหมประสทธภาพสงขน และมการนาเขาเทคโนโลยใหมๆ จากตางประเทศเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนกบทงภายในประเทศและตางประเทศ อนง การทประเทศไทยมขนาดเศรษฐกจขนาดเลกทาใหตลาดภายในประเทศมขนาดไมใหญเพยงพอทจะรองรบกบตนทนในการลงทนพฒนานวตกรรมใหมๆ ประกอบกบเทคโนโลยในประเทศสวนใหญยงอยระดบทกาลงพฒนา จงจาเปนตองนาเขาเทคโนโลยและองคความรจากตางประเทศมาพรอมๆ กบการนาเขาของประเทศ โดยในป 2542 -2550 ประเทศไทยมมลคาการนาเขาขยายตวเฉลยสงถงรอยละ 13.0 ตอป ทาใหผลตภาพการผลตในภาคอตสาหกรรมเพมขนตามมลคาการนาเขาของประเทศไปดวย อยางไรกตาม ผลตภาพการผลตภาคอตสาหกรรมในป 2551และป 2552 ไดปรบตวลดลง โดยหดตวรอยละ -0.7 และ -9.7 ตามลาดบ เนองจากไดรบผลกระทบจากปญหาวกฤตเศรษฐกจโลก

102

2. ปจจยแรงงาน (Labor Contribution): แมวาการผลตภาคอตสาหกรรม จะใชปจจยทน โดยเฉพาะเครองมอ เครองจกรเปนสาคญ แตปจจยแรงงานกเปนปจจยหนงทชวยใหภาคการผลตอตสาหกรรมมความเจรญเตบโตไดตอเนอง โดยในชวงปกอนวกฤตป 2540 ปจจยดานแรงงานขยายตวเฉลยรอยละ 1.0 ในขณะทหลงวกฤตขยายตวรอยละ 0.7 เนองจากขอจากดทางดานแรงงานภาคอตสาหกรรมมกจะตองการแรงงานทมการศกษาสง ซงในประเทศไทยจะมระดบการศกษาไมสงมาก จงไมสามารถเขามาเปนปจจยแรงงานในสาขาอตสาหกรรมไดมากนก นอกจากนน การทโครงสรางการศกษาของประเทศไทยทกาลงแรงงานประมาณรอยละ 58.5 ยงมการศกษาในระดบตากวามธยมศกษาตอนตน ดงนน การผลตในสาขาอตสาหกรรมจงเผชญกบขอจากดจากปจจยแรงงานคอนขางมาก

3. ปจจยทน (Capital Contribution): ในชวงปกอนวกฤตป 2540 เศรษฐกจภาคอตสาหกรรมขยายตวในระดบสงมาจากการขยายตวของปจจยทนเปนสาคญ ทงการลงทนในภาครฐและภาคเอกชน โดยขยายตวรอยละ 3.5 และรอยละ 7.4 ในขณะทในชวงป 2540 – 2541 เศรษฐกจไทยประสบปญหาภาวะวกฤตเศรษฐกจ สงผลใหเศรษฐกจภาคอตสาหกรรมหดตวในระดบสงทรอยละ -10.6 ในป 2541 โดยมาจากการลงทนภาคเอกชนทหดตวรอยละ -1.1 แตการลงทนภาครฐขยายตวรอยละ 3.9 สะทอนถงบทบาทภาครฐมสวนกระตนเศรษฐกจภาคอตสาหกรรมอยางตอเนอง สวนในชวงป 2542-2550 เศรษฐกจอยในชวงกาลงฟนตว การลงทนภาครฐและภาคเอกชนขยายตวไดเลกนอยทรอยละ 0.7 และรอยละ 0.8 ตามลาดบ

3) ภาคบรการ (Service Sectors) เศรษฐกจสาขาบรการ ในชวงปกอนวกฤตป 2540 ขยายตวในระดบสงเฉลยรอยละ 7.4 ตอป

สวนหนงเปนผลมาจากการความกาวหนาทางเทคโนโลย และการเปดเสรทางการเงนในป 2535 สงผลใหเศรษฐกจภาคบรการขยายตวในอตราเรง ทาใหภาคเอกชนมการเรงลงทนเพมขน และมการเคลอนยายแรงงานเขาภาคบรการเพมขน สะทอนจากอตราการขยายตวของปจจยทนภาคเอกชนและปจจยแรงงานในชวงเวลาดงกลาวขยายตวรอยละ 5.8 และรอยละ 6.4 ตามลาดบ ในขณะทในชวงป 2540 – 2541 เศรษฐกจไทยประสบปญหาภาวะวกฤตเศรษฐกจ สงผลใหเศรษฐกจภาคบรการหดตวในระดบสงทรอยละ -12.0 ในป 2541 จากการหดตวในทกภาคสวน โดยเฉพาะผลตภาพการผลตภาคบรการทหดตวรอยละ -6.6 การลงทนภาคเอกชนหดตวรอยละ -2.5 ปจจยแรงงานหดตวเชนเดยวกนทรอยละ -1.6 ซงแรงงานบางสวนไดไหลกลบเขาการผลตภาคการเกษตร สวนในชวงป 2542-2550 อยในชวงเศรษฐกจกาลงฟนตว สงผลใหเศรษฐกจภาคบรการขยายตวเฉลยรอยละ 4.0 มาจากการขยายตวของปจจยแรงงานและผลตภาพการผลตเปนสาคญ จากภาพท 6.4 มรายละเอยดดงน

103

ภาพท 6.4 ศกยภาพการผลตและแหลงทมาของการขยายตวสาขาบรการและอนๆ

-15.0

-10.0

-5.0

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

2534 2536 2538 2540 2542 2544 2546 2548 2550 2552

ภาคบรการ (รอยละ)

Kg Kp HW TFP GDP

ทมา : จากการค านวณ

ผลตภาพการผลตภาคบรการ (Total Factor Productivity in Service Sectors): ในชวงป

กอนวกฤตป 2540 ผลตภาพการผลตภาคบรการ หรอ TFP ภาคบรการ หดตวรอยละ -0.2 เนองจากในชวงเวลาดงกลาวเปนชวงตนของการพฒนาทใหความสาคญกบเศรษฐกจภาคบรการ ในขณะทในชวงหลงวกฤตป 2540 ผลตภาพการผลตภาคบรการมสวนสาคญในการชวยใหเศรษฐกจภาคบรการมการขยายตว โดยขยายตวรอยละ 1.1 (จากการเศรษฐกจภาคบรการขยายตวรอยละ 4.0) เนองจากความกาวหนาทางเทคโนโลย ทาใหตองเรงเพมผลตภาพการผลตในสาขาบรการคมนาคมและการสอสาร ซงจาเปนตองมการพฒนาเทคโนโลยอยางรวดเรวและมการนาเทคโนโลยใหมๆ เขามาใชในประเทศอยเสมอ สวนในป 2551 และ 2552 ผลตภาพการผลตภาคบรการมการหดตวรอยละ -1.6 และรอยละ -4.8 ตามลาดบ เนองจากประสบปญหาวกฤตเศรษฐกจ

ปจจยแรงงาน (Labor Contribution): ในชวงปกอนวกฤตป 2540 ปจจยแรงงานขยายตวในอตราเรงทรอยละ 6.4 และเปนสาเหตหลกทสงผลใหเศรษฐกจภาคบรการขยายตวในระดบสงทรอยละ 7.4 สวนหนงเปนมาจากในชวงเวลาดงกลาวมแผนทจะพฒนาเศรษฐกจใหเปนเศรษฐกจนอกภาคเกษตรมากขน ประกอบกบอยในชวงเปดเสรทางการเงน(มเมดเงนสะพดในระบบเศรษฐกจเพมขน) ทาใหมการขยายตวของเศรษฐกจภาคบรการอยางรวดเรว ทาใหมแรงงานไหลเขาสภาคบรการจานวนมาก โดยเฉพาะในดานการกอสราง เปนตน ในขณะทในชวงวกฤตเศรษฐกจในป 2540 และ 2541 ปจจยแรงงานลดบทบาทลงหรอหดตวรอยละ -2.7 และรอยละ -1.6 ตามลาดบ เนองจากไดรบผลกระทบจากวกฤตเศรษฐกจ สวนในชวงหลงวกฤตในชวงป 2542-2550 ปจจยแรงงานยงคงเปนตวหลกทสนบสนนการขยายตวของเศรษฐกจภาคบรการอยางตอเนอง แมวาจะขยายตวชะลอลงเมอเทยบกบชวงกอนวกฤต โดยขยายตวเฉลยรอยละ 3.2 ในขณะทเศรษฐกจภาคบรการขยายตวเฉลยรอยละ 4.0

ปจจยทน (Capital Contribution) : ในชวงปกอนวกฤตป 2540 ปจจยทนมสวนสาคญในการชวยใหเศรษฐกจสาขาบรการขยายตวในระดบสง โดยเฉพาะจากการลงทนภาคเอกชนทขยายตว

104

เฉลยรอยละ 6.4 โดยเฉพาะการขยายตวในการลงทนในสาขาทอยอาศยทมการสะสมทนสงมาก เพราะภาคอสงหารมทรพยสวนใหญมการถอครองสนทรพยทเปนสงกอสรางทอยอาศยคอนขางมาก สวนการลงทนภาครฐหดตวรอยละ -4.8 สวนหนงเปนผลมาจากเศรษฐกจภาคบรการ โดยเฉพาะภาคการกอสรางและอสงหารมทรพยมการขยายตวอยางรอนแรง ทาใหภาครฐจาเปนตองลดลงการลงทนลง ในขณะทหลงวกฤตเศรษฐกจในชวงป 2542- 2550 การลงทนในภาคบรการในสวนของเอกชน มการขยายตวเลกนอยทรอยละ 0.8 ใขณะทการลงทนภาครฐยงคงหดตวเลกนอยเชนกนท รอยละ -1.2

6.5 ศกยภาพการผลตและอตราการขยายตวทางเศรษฐกจ

Output Gap เกดจากความไมสมดลของระบบเศรษฐกจ กลาวคอ ผลผลตทเกดขนจรง (Real GDP) กบศกยภาพการผลต (Potential GDP) ไมเทากน จนนาไปสการเกดชองวางระหวางระดบของผลผลตทเกดขนจรงกบระดบผลผลตทระดบศกยภาพ ซงเรยกวา Output Gap

ภาพท 6.5 ผลตภาพมวลรวมกบศกยภาพการผลตของประเทศไทย

620

625

630

635

640

645

650

655

660

665

670

2533

2534

2535

2536

2537

2538

2539

2540

2541

2542

2543

2544

2545

2546

2547

2548

2549

2550

2551

2552

2553

100*Lo

g(GDP

)

RGDP Potential ทมา : จากค านวณโดยผวจย

ซงจากภาพท 6.5 จะเหนไดวาตงแตป 2534-2539 ผลผลตทเกดขนจรงเฉลยอยทรอยละ 8.4

ในขณะทระดบผลผลตทระดบศกยภาพอยทรอยละ 8.0 สะทอนใหเหนวาเศรษฐกจของไทยมการขยายตวในอตราสงและเปนชวงเวลาทประเทศไทยมการใชศกยภาพในการผลตอยางเตมทสงผลให Output Gap เปนบวกในชวงเวลาดงกลาว เสนกราฟของผลผลตทเกดขนจรง (Real GDP) จะอยสงกวาศกยภาพการผลต (Potential GDP) แตในชวงเวลาทเกดวกฤตเศรษฐกจในป 2540-2541 ผลผลตทเกดขนจรง (Real GDP) 2 ป เฉลยอยทรอยละ -5.9 ในขณะทระดบผลผลตทระดบศกยภาพอยทรอยละ -1.9 สะทอนใหเหนวาเปนชวงเวลาทประเทศไทยใชศกยภาพในการผลตไมเตมทสงผลให Output Gap เปนลบทาใหเสนผลผลตทเกดขนจรง (Real GDP) อยตากวาศกยภาพการผลต (Potential GDP) แตเมอผานพนวกฤตไปหลงจากป 2542 เปนตนไป Output Gap ของไทยกเรมเขา

105

สภาวะปกตเหมอนกอนเกดวกฤต 2540 แตกลบตดลบอกครงในชวงวกฤตเศรษฐกจโลกทสงผลกระทบตอเศรษฐกจในป 2552 ทาให Output Gap สงถงรอยละ -3.4

ภาพท 6.6 การลงทนภาครฐและ Output Gap

ทมา : จากค านวณโดยผวจย

จากภาพท 6.6 การลงทนภาครฐและ Output Gap มความสมพนธในลกษณะตรงกนขาม

เนองจากเปนการลงทนระยะยาว หากผลผลตทเกดขนจรง (Real GDP) กบผลตทระดบศกยภาพ (Potential GDP)ไมเทากนแลวกทาใหเกด Output gap หรอสวนตางระหวางผลผลตทเกดขนจรง (Real GDP) กบศกยภาพการผลต (Potential GDP)) ซงจาเปนตองมการดาเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคเขาไปเพอปดสวนตางดงกลาว โดยการลงทนภาครฐนนมบทบาทในการชวยเพมศกยภาพการผลตของประเทศมาโดยตลอด จากภาพ 6.6 จะเหนไดวาการลงทนภาครฐจะมบทบาทนอยในชวงเศรษฐกจกาลงรอนแรงโดยในป พ.ศ. 2534-2539 เศรษฐกจไทยขยายตวสงเฉลยอยทรอยละ 8.4 ทาใหภาครฐตองลดบทบาทการลงทนลงเพอลดความรอนแรงของเศรษฐกจในชวงเวลาดงกล าว โดยหากอตราการขยายตวทางเศรษฐกจมแนวโนมทจะขยายตวตากวาอตราการขยายตวของระดบศกยภาพแลว แสดงถงการชะลอตวของเศรษฐกจ ตงแตหลงวกฤตเศรษฐกจป 2540 จากการทเศรษฐกจเขาสภาวะถดถอยสงผลใหภาครฐตองดาเนนนโยบายเพอกระตนเศรษฐกจทาใหการลงทนภาครฐ (กราฟเสนสนาเงน)เรมมบทบาทเพมขน การลงทนภาครฐขยายตวเพมขนอยางตอเนองเฉลยตงแตป 2543-2547 การลงทนภาครฐขยายตวอยทรอยละ 4.7

106

ภาพท 6.7 GDP กบ Potential GDP ในสาขาอตสาหกรรม

ทมา : จากค านวณโดยผวจย

ผลผลตภาคอตสาหกรรมถอไดวามความสาคญกบ GDP โดยมสดสวนถงรอยละ 40 ตอ GDP ซงประเทศไดมการพฒนาสาขาอตสาหกรรมมาเรอยๆ จากการผลตเพอทดแทนการนาเขา มาเปนการผลตเพอการสงออก โดยถาหากมการเปรยบเทยบกนระหวางผลผลตภาคอตสาหกรรมกบ ศกยภาพการผลต (Potential GDP) จากภาพท 6.7 พบวาผลตภาคอตสาหกรรมกบศกยภาพการผลต (Potential GDP) เปนไปในทศทางเดยวกน โดยทผลผลตภาคอตสาหกรรมกอนเกดวกฤต ป 2540 ในชวงป 2534-2539 ขยายตวสงกวาเสนศกยภาพการผลต (Potential GDP) อยทเฉลย รอยละ 9.1 แตเมอเขาสวกฤตเศรษฐกจในป 2540 ทาใหผลผลตภาคอตสาหกรรมลดลงซงอยตากวาเสนศกยภาพการผลต (Potential GDP) โดยเฉลยในป 2540-2543 ลดลงอยทรอยละ 5.5 หลงจากวกฤตเศรษฐกจผานพนไปผลผลตภาคอตสาหกรรมกขยายตวอยางตอเนองตามการฟนของเศรษฐกจภายในประเทศ แตเมอเกดวกฤตเศรษฐกจโลกผลผลตภาคอตสาหกรรมกลบลดลงอยตากวาเสนศกยภาพการผลต (Potential GDP)

107

ภาพท 6.8 GDP กบ Potential GDP ในสาขาเกษตรกรรม

ทมา : จากค านวณโดยผวจย

ผลผลตภาคการเกษตรกรรม โดยจากภาพท 6.8 จะเหนไดวาผลผลตภาคการเกษตรกรรม จะเปนไปในทศทางเดยวกนและอยระดบใกลเคยงกบเสนศกยภาพการผลต (Potential GDP) โดยทผลผลตภาคการเกษตรกรรมขยายตวไดดโดยเฉพาะในป 2537 ทขยายตวสงรอยละ 7.1 แตชวงทวกฤตเศรษฐกจป 2540 ผลผลตภาคเกษตรกรรมเขาสภาวะหดตวจากปญหาเศรษฐกจภายในประเทศ หดตวรอยละ -0.7 และ -1.5 ในป 2540 และ 2541 ตามลาดบ ทาใหผลผลตภาคเกษตรกรรมอยตากวาเสนศกยภาพการผลต (Potential GDP) อยางไรกด เมอเศรษฐกจเขาภาวะปกตผลผลตภาคเกษตรกรรมกขยายตวอยางตอเนอง

อยางไรกตาม สภาพภมอากาศทกลบมาเอออานวยตอการเพาะปลกในป 2546 – 2547 จนถอไดวาเปนยคทองของภาคเกษตรกรรม เพราะเมอเทยบกบปกอนๆ จะพบวาภาคเกษตรกรรมไดรบการกลาวถงอยางเปนรปธรรมมากขน ไมวาจะเปนรปแบบการผลต ขบวนการผลต และการพฒนาประสทธภาพเพอการผลต ตลอดจนตลาดทจะมาเขารองรบผลผลต ประกอบกบดาเนนนโยบายและมาตรการตางๆ ของรฐบาลชวยสนบสนนใหการผลต การตลาด การแปรรปสนคาเปนไปอยางครบวงจร นาไปสการเพมขดความสามารถในการแขงขนคณภาพและประสทธภาพในการผลตทาใหเกษตรกรขยายพนทการเพาะปลกเพมขน สงผลใหผลผลตภาคเกษตรกรรมในป 2547 ขยายตวในอตราสง ซงสงกวาเสน ศกยภาพการผลต (Potential GDP) มาก ซงผลผลตภาคเกษตรกรรมมการขยายตวตอเนองไปในทศทางเดยวกบศกยภาพการผลต (Potential GDP) โดยในป 2549-2553 ผลตผลตภาคเกษตรกรรมเฉลยอยทรอยละ 1.9

108

ภาพท 6.9 GDP กบ Potential GDP ในสาขาบรการ

ทมา : จากค านวณโดยผวจย

ผลผลตภาคบรการและอนๆ (Service and Other Sectors) โดยจากภาพท 6.9 จะเหนไดวาผลผลตภาคบรการและอนๆ จะเปนไปในทศทางเดยวกน โดยในชวงกอนเกดวกฤตเปนชวงทเศรษฐกจไทยขยายตวในอตราสงสงผลใหภาคบรการของไทยในอตราสงเชนเดยวกนเฉลย ป 2534-2539 อยทรอยละ 7.4 (ผลผลตภาคบรการสงกวาเสนศกยภาพการผลต (Potential GDP)) เปนผลมาจากความกาวหนาทางเทคโนโลยและการเปดเสรทางการเงน ประกอบกบประเทศไทยไดใหความสาคญกบการเจรจาเพอเปดเสรการคาบรการ ทงในระดบพหภาค และทวภาค แตชวงทเกดวกฤตเศรษฐกจป 2540-2541 ผลผลตภาคอตสาหกรรมหดตวอยางรนแรงอยทรอยละ -7.8 ทาใหเสนผลผลตภาคบรการอยตากวาเสนศกยภาพการผลต (Potential GDP) อยางไรกดเมอเศรษฐกจเขาภาวะปกตผลผลตภาคบรการกขยายตวอยางตอเนองโดยเฉลยในป 2547 – 2550 ภาคบรการขยายตวรอยละ 5.4

6.6 ผลการคาดการณศกยภาพการผลตของประเทศไทย

จากการศกษาโดยใชแบบจาลองทางเศรษฐมตดวยวธการ HP filter ซงเปนหนงในวธการหาคาเฉลยของศกยภาพการผลต (Potential GDP) พบวา หากหาคาเฉลยของการขยายตวศกยภาพการผลตชวงป 2543 – 2551 ซงเปนปปกตทไมมชวงวกฤตใดๆ พบวา ศกยภาพการผลตโดยรวมของประเทศไทยมการขยายตวทรอยละ 4.5 โดยภาคอตสาหกรรมมศกยภาพการผลตขยายตวทรอยละ 4.6 รองลงมาคอภาคการบรการขยายตวทรอยละ 3.3 และภาคการเกษตรขยายตวทรอยละ 2.1

109

ตารางท 6.7 การคาดการณศกยภาพการผลต โดยวธ HP filter

ตารางท 6.8 การคาดการณศกยภาพการผลต โดยวธ Production function

ในขณะท เมอใชสมการการผลต (Production function) ในการประมาณการโดยใช

แบบจาลองปจจยคงท (Fixed Effect) ภายใตสมมตฐานตอไปน 1) จานวนชวโมงการทางานรวมทงประเทศมแนวโนมลดลงตอเนองตามจานวนประชากรแรงงานทลดลงในอนาคต อนเนองมาจากจานวนประชากรวยสงอายจะเพมสงขน ทาใหจานวนแรงงานลดลง ประกอบกบจานวนแรงงานใหมจะลดลงจากแนวโนมเพอศกษาตอมากยงขน 2) มลคาการสตอกทน (Capital Stock) มแนวโนมเพมสงขนตอเนอง เพอรองรบการลดลงของจานวนแรงงานในภาคการผลต จากแนวโนมการแขงขนทเพมสงขนทาใหผประกอบการหนมาใชเครองจกรมากขน และ 3) ผลตภาพโดยรวม (TFP) มแนวโนมการขยายตวทคงท เพอใหสอดคลองกบโครงสรางคณภาพการศกษา แรงงาน และคณภาพทน จากการศกษาพบวา ในป 2554 - 2568 อตราการขยายตวของศกยภาพการผลต (Potential GDP) อยในชวงรอยละ 4.5 - 5.1 และเมอพจารณาในชวงคาดการณป 2554 - 2559 พบวา อตราการขยายตวของศกยภาพการผลตของไทย จะเทากบ 5.1 และในป 2560 – 2563 กบ ป 2564 – 2568 จะเทากบ 4.9 เปนการขยายตวของภาคอตสาหกรรมเปนหลก ในขณะทภาคเกษตร ยงคงมการขยายตวในระดบทตา โดยคาดวาภาคอตสาหกรรม จะขยายตว 6.2 , 6.0 และ 5.9 ภาคบรการ คาดวาจะ

Potential output เกษตร 2.1 อตสาหกรรม 4.6 บรการ 3.3 รวม 4.5

2554-2559E 2560-2563E 2564-2568E จานวนชวโมงทางาน 0.1 -0.4 -0.9 สตอกทน 1.5 2.0 3.0 ผลตภาพการผลตรวม 3.8 3.8 3.8 Potential GDP 5.1 4.9 4.9 เกษตร 2.7 2.5 2.4 อตสาหกรรม 6.2 6.0 5.9 บรการ 4.4 4.1 4.0

110

ขยายตว 4.4 , 4.1 และ 4.0 และภาคเกษตร ทคาดวาจะขยายตวในระดบทตา โดยจะขยายตว 2.7 , 2.5 และ 2.4 ซงเปนการขยายตวในชวงป 2554 – 2559 2560 - 2563 และป 2564-2568 ตามลาดบ

ซงจากผลการศกษาจะเหนไดวาการคาดการณมการลดลงในชวงปหลง ตามการลดลงของชวโมงการทางานและการเพมขนของสตอกทนเพอรองรบการลดลงของแรงงานในอนาคต จากทไดกลาวมาแลวขางตน

6.7 ผลกระทบจากการลงทนของภาครฐตอศกยภาพการผลต

นโยบายการเพมการลงทนในโครงการขนาดใหญของภาครฐ (mega projects) จะกอใหเกดการสะสมทนในระบบเศรษฐกจเพอรองรบการขยายตวทางเศรษฐกจอนาคต ภายใตสมมตฐานทการลงทนภาครฐ ณ ราคาคงทจะกลบไปสระดบกอนวกฤตเศรษฐกจป 2540 ทอยทรอยละ 11.6 ตอ GDP ในป 2568 เพมขนจากรอยละ 5.1 ตอ GDP ในป 2553 ทงน จากตารางท 6.9 ไดสรางสถานการณจาลอง (Simulation) พบวา นโยบายเพมปรมาณการลงทนภาครฐใหถงระดบรอยละ 11.6 ตอ GDP ในป 2568 โดยเปนการปรบเพมแบบขนบนได จะสงผลทาใหอตราการขยายตวของศกยภาพการผลต (Potential GDP) เพมสงขนโดยเฉลยจากกรณฐานรอยละ 1.9 ดงนน การลงทนภาครฐทเพมสงขนจะสงผลตอการใชจายภายในประเทศในระยะสน และยงสงผลตอศกยภาพการผลตของประเทศในระยะยาวดวย

ตารางท 6.9 ผลกระทบของการลงทนภาครฐตอศกยภาพการผลตของไทย Potential GDP (กรณฐาน) กรณเพมการลงทนภาครฐ

ลงทนภาครฐตอ GDP Potential GDP เพมจากกรณฐาน

2554E 4.5 5.0 0.6 2554-2559E 5.1 5.6 2.0 2560-2563E 4.9 7.4 2.2 2564-2568E 4.9 10.2 2.1 2568E 4.9 11.6 2.1

ซงจากผลการศกษาจะเหนไดวาการคาดการณของการลงทนภาครฐมการขยายตวเพมขน

ตอเนองทกๆป ตามมาตราการการกระตนการลงทนภาครฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจทเนนการพฒนาโครงสรางพนฐาน

111

ภาพท 6.10 ผลกระทบของการเพมการลงทนภาครฐตอ Potential GDP

จากภาพท 6.10 พบวา หากภาครฐไมมมาตรการเพมการลงทนภาครฐจะสงผลทาใหสดสวนการลงทนตอ GDP ลดลงอยางตอเนอง และทาใหศกยภาพการผลต (Potential GDP) ขยายตวรอยละ 4.9 และหากมมาตรการเพมการลงทนภาครฐไปสระดบกอนวกฤตเศรษฐกจป 2540 จะสงผลให Potential GDP เพมขนตามภาพ

112

บทท 7 ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

การลงทนภาครฐ (Public investment) มบทบาทสาคญในการเพมศกยภาพการผลตของ

ประเทศไทย (Potential GDP) มาอยางตอเนอง จะเหนไดจากในชวงวกฤตป 2540 (ป 2536-2540) สดสวนการลงทนภาครฐ ณ ราคาคงทอยทรอยละ 9.5 ตอ GDP ซงเปนชวงเวลาทเศรษฐกจขยายตวอยระดบสงเฉลยอยทรอยละ 8.4 ในป 2534-2539 ซงเปนชวงเวลาทประเทศไทยมการใชศกยภาพในการผลตอยางเตมท แตหลงจากเกดวกฤตเศรษฐกจในป 2540 ทาใหการลงทนภาครฐลดลงโดยเฉลยอยทรอยละ 7.6 ของ GDP ในชวงป 2541-2545 กอนจะมการลดลงอยางตอเนอง ทงน ในชวงทเศรษฐกจไทยเขาสภาวะปกต สดสวนการลงทนภาครฐตอ GDP ลดลงมาอยเฉลยทรอยละ 5.7 และในชวงวกฤตเศรษฐกจของสหรฐฯ ระหวางป 2551-2553 การลงทนภาครฐตอ GDP มสดสวนเพยงรอยละ 5.4 ดงนน จงมความจาเปนจะตองเพมการลงทนของภาครฐใหเขาสระดบทเหมาะสมเพอเพมศกยภาพการผลตของประเทศ

โครงการวจยในครงน เปนการศกษาผลกระทบของการดาเนนนโยบายดานการคลงตอศกยภาพการผลตของเศรษฐกจไทย รวมไปถงการวเคราะหปจจยการผลตตางๆ ทมผลตอการขยายตวทางเศรษฐกจในอนาคต เพอใชผลการศกษาเปนองคประกอบในการเสนอแนะนโยบายทสาคญตอการพฒนาประเทศและยงมสวนชวยในการพฒนาโครงสรางพนฐาน (Infrastructure) ของประเทศ โดยผลการศกษาพบวาปจจยทสนบสนนเศรษฐกจไทยทสาคญ ไดแก ปจจยทนภาครฐและภาคเอกชน และผลตภาพโดยรวม (Total Factor Productivity) ทงน จากผลการศกษา พบวา ศกยภาพการผลต (Potential GDP) ของประเทศไทยขยายตวทรอยละ 4.5-5.1 โดยภาคอตสาหกรรมมศกยภาพการผลตขยายตวทรอยละ 5.9-6.2 รองลงมา คอ ภาคการบรการขยายตวทรอยละ 4.0-4.4 และภาคการเกษตรขยายตวทรอยละ 2.4-2.7 นอกจากน การลงทนภาครฐจะกอใหเกดการสะสมทนในระบบเศรษฐกจเพอรองรบการขยายตวทางเศรษฐกจอนาคต ซงมความจาเปนตอการเพมศกยภาพการผลตของประเทศ

จากการศกษาตองการพสจนความสมพนธเชงบวกของการลงทนภาครฐและการลงทนไทยเขมแขง และศกษาผลกระทบในเชงปรมาณ (Quantity) ของการลงทนภาครฐตอศกยภาพการผลต (Potential GDP) พบวาการลงทนภาครฐเพมขนรอยละ 1 จะท าให GDP เพมสงขนรอยละ 0.166 ในขณะทการลงทนไทยเขมแขงพบวา การลงทนไทยเขมแขงเพมขนรอยละ 5 ตอป จะท าให Potential GDP เพมสงขนรอยละ 0.8 ตอป จากกรณฐาน สะทอนใหเหนวาการลงทนภาครฐโดยรวมมผลบวกตอการขยายตวของเศรษฐกจในระยะยาว จงมความจาเปนทจะตองเพมการลงทนในโครงการใหญๆ (Mega project) จะกอใหเกดการสะสมทนในระบบเศรษฐกจเพอรองรบการขยายตวทางเศรษฐกจอนาคต ภายใตสมมตฐานทการลงทนภาครฐ ณ ราคาคงทจะกลบไปสระดบกอนวกฤตเศรษฐกจป 2540 ทอยทรอยละ 11.6 ตอ GDP ในป 2568 เพมขนจากรอยละ 5.1 ตอ

113

GDP ในป 2553 พบวา อตราการขยายตวของศกยภาพการผลตของประเทศ (Potential GDP) เพมสงขนโดยเฉลยจากกรณฐานรอยละ 1.9 ดงนน การศกษาไดมขอเสนอแนะเชงนโยบายสรปได 2 ปจจยหลก ไดแก 1. เพมการลงทนของภาครฐในดานสาธารณปโภคพนฐาน และ 2. มาตรการตางๆ เพอเพมประสทธภาพการผลตและความคลองตวใหกบภาคเอกชน โดยมรายละเอยดดงน

การเพมสดสวนการลงทนของภาครฐ

ประเทศไทยยงมความจาเปนในการเพมสดสวนการลงทนของภาครฐ โดยเฉพาะในดานสาธารณปโภค (Infrastructure) เพอเสรมสรางความเขมแขงและเพมขดความสามารถในการแขงขน(Competitiveness) ทางเศรษฐกจของประเทศ โดยจาเปนตองอาศยนโยบาย/ แผนการพฒนาประเทศทชดเจนและเปนรปธรรม ซงจาเปนททกภาคสวนตองเขามามบทบาทในการทางานรวมกนอยางบรณาการ โดยตระหนกถงความสาคญและสรางความเขาใจรวมกนในการเพมผลตภาพ เพอใหการดาเนนงานตามแนวทางการเพมผลตภาพของภาคอตสาหกรรมไทยประสบความสาเรจและเปนไปในทศทางทกาหนดไว ทงน ปรมาณปจจยทนและปจจยแรงงานควรอยในระดบทเหมาะสม พรอมๆกนกบการเพมประสทธภาพการผลต (Total factor productivity) นอกจากน ในเชงคณภาพ มาตรการของภาครฐจาเปนตองพฒนาดานตางๆ ดงน 1) พฒนาระบบ Logistics & Supply Chain ทมประสทธภาพ โดยตนทนโลจสตกสของประเทศไทยนนยงอยในเกณฑรอยละ 16-19 ตอ GDP จะนบวายงสงกวาประเทศคแขงมาก ภาครฐจาเปนตองผลกดนแผนพฒนาเกยวกบโครงสรางพนฐานไมวาจะเปนโครงการขยายทาเรอแหลมฉบง โครงการสถานขนถายสนคา ICD ลาดกระบง การพฒนาทาเรอสงขลา ทาเรอปากบารา การปรบปรงประสทธภาพของรถไฟทงระบบเพอลดตนทน สของไทย รวมถงศนยขนสงและกระจายสนคาตามภมภาคและชายแดนทเปนประตเศรษฐกจ นอกจากน ควรทจะเรงการดาเนนงานดานยทธศาสตร (Strategic Agenda) ตามมตคณะรฐมนตรทเหนชอบในแผนยทธศาสตรการพฒนาระบบโลจสตกส พ.ศ 2550-2554 ตามทสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเสนอ โดยมหลกสาคญไดแก การปรบปรงประสทธภาพระบบโลจสตกสในภาคการผลต (Business Logistics Improvement) การเพมประสทธภาพระบบขนสงและโลจสตกส (Transport and Logistics Network Optimization) การพฒนาธรกจโลจสตกส (Logistics Service Internationalization) การปรบปรงสงอานวยความสะดวกทางการคา (Trade Facilitation Enhancement) และการพฒนากาลงคนและกลไกการขบเคลอนยทธศาสตร (Capacity Building) 2) สงเสรมเครอขายวสาหกจ (Cluster) ใหมความเขมแขง เพอใหเกดการแลกเปลยนเรยนรภายในกลมผประกอบการ โดยการสรางคลสเตอรอตสาหกรรมเปนขนตอนในการสอสาร ทาความเขาใจ กระตนชกชวนจงใจและสงเสรมใหเกดการรวมกลมทากจกรรมรวมกน เพอสรางความสมพนธในกลมสมาชกคลสเตอรอตสาหกรรมซงมความแตกตางกนในดานวฒนธรรมทหลากหลาย โดยเรมจากการเลอกองคการธรกจทมความตงใจและมความพรอม ซงมลกษณะทเกยวพนในลกษณะใดลกษณะหนง นอกจากน ควรจะผลดดนและทาใหเกดการปฏบตอยางจรงจง โดยจาเปนทจะตองเตรยมการเพอน าไปสการปฏบต (Implementation Set-up) โดยกาหนด

114

กลมเปาหมายเฉพาะ เชนสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดกาหนดกลมเปาหมายออกเปน 10-20 กลมตามศกยภาพดานความเขมแขงและดานการตลาดของการรวมกลม สนบสนนใหมการจดทายทธศาสตรการพฒนาเคลอขายวสาหกจทมศกยภาพตางๆ เชนอตสาหกรรมทเปนไปตามยทธศาสตรของรฐบาล ไดแก อตสาหกรรมยานยนต แฟชน อาหารและทองเทยว และอตสาหกรรมอนๆทมศกยภาพเปนเลศในตลาดโลก 3) ปรบปรงกฎหมาย กฎระเบยบตางๆ ใหเออตอการประกอบธรกจอตสาหกรรม เกษตรกรรมและบรการ 4) นโยบายสงเสรมการลงทนทเออประโยชนตอการพฒนาผลตภาพ เชน ดงดดการลงทนจากตางประเทศทมเทคโนโลยในระดบสง ควบคไปกบการถายทอดเทคโนโลยตลอดหวงโซอปทาน เพอการเพมผลตภาพ 5) สรางธรรมาภบาล (Good Governance) ในการดาเนนธรกจรวมกน และ 6) ใหมระบบขอมลดานผลตภาพและตวชวดทชดเจน เพอใหสามารถนาไปใชกาหนดทศทางการวางแผนเพอพฒนาผลผลตของประเทศไดอยางมประสทธภาพ แนวทางการเพมผลตภาพดานทกษะแรงงาน (Labor Productivity)

สถานภาพดานแรงงานของไทยในปจจบนไทยเผชญกบปญหาทกษะแรงงานไมตรงกบความตองการ (Mismatching) วฒการศกษาของแรงงานทมอยไมตรงกบความตองการของตลาดแรงงาน แรงงานขาดทกษะ โดยเฉพาะดานภาษาและเทคโนโลยสารสนเทศ (IT) อกทงมปญหาดานทศนคตตอการทางานในทกระดบ เชน ไมสงาน ไมภาคภมใจในหนวยงาน/บรษท ขาดความกระตอรอรนในการพฒนาทกษะ/ความรความสามารถ (ซงขนอยกบความสนใจของตวบคคล) การตองการเปน เจาของกจการเอง (Self-employed) มากกวารบจางในลกษณะมนษยเงนเดอน เปนตน ซงนาไปสการขาดแคลนแรงงานในตลาดแรงงาน (Labor shortage) นอกจากน ยงมการเคลอนยายแรงงานอยในอตราสง ทงการเคลอนยายระหวางอตสาหกรรม และการเขาออก โดยเฉพาะแรงงานในระดบ ปวช. และ ปวส. ซงเมอทางานไปไดระยะหนง แลวมกจะลาออกไปศกษาตอในระดบปรญญา ดงนน แนวทางการเพมผลตภาพดานทกษะแรงงาน จ าเปนตองสรางแรงกระตนใหภาคธรกจเขามามสวนรวมมากยงขนในการพฒนาฝมอแรงงานและการศกษาเพอใหสอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงานและลดปญหาทกษะแรงงานไมตรงกบความตองการ (Mismatching) โดยแรงขบเคลอนหลกจากภาคเอกชนจะน าไปสความสมดล (Equilibrium) ในตลาดแรงงานทงดานความตองการแรงงานและอปทานของแรงงาน โดยภาครฐจาเปนตองมมาตรการทสาคญดงน 1) จดท าฐานขอมลดานอปสงคและอปทาน (Demand Side & Supply Side Database) ดานแรงงานเพอใหสามารถประเมนความตองการแรงงานและแรงงานใหมทจะเขามาสตลาดแรงงาน อนจะเปนสวนสาคญในการดาเนนนโยบายดานแรงงานระยะยาว และเผยแพรขอมลดงกลาวใหกบภาคธรกจทจะนาไปสการเตรยมความพรอมในกรณทจะมการขาดแคลนแรงงานในอนาคต โดยแบงออกเปนระยะสนและระยะยาว 2) ผลตและพฒนาแรงงานใหตรงกบความตองการในแตละสาขาอตสาหกรรม โดยอาศยความรวมมอกบผประกอบการผานมาตรการภาครฐทสาคญ เชน จดตงหนวยงานทศกษาและตดตามความตองการแรงงานและพฒนาฝมอแรงงาน (Job mobility center)

115

โดยมหนาทหลกในการตดตามสถานะของผใชแรงงานเปนรายบคคลเพออานวยความสะดวกในการหางานใหมกรณตกงานหรอเปลยนงาน และหากยงหางานไมไดกจดการฝกอบรมฝมอแรงงานอยางตอเนอง กอนทจะสงมอบขอมลใหกบภาคเอกชนเพอทาใหเกดการจางงานทตรงกบความตองการ 3) ก าหนดมาตรฐานทกษะฝมอแรงงาน โดยสงเสรมใหผประกอบการใชคณวฒวชาชพเปนเครองมอในการพจารณาคาจางแรงงาน เพอจงใจใหพนกงานตองการพฒนาทกษะฝมอตนเองมากขน 4) แทรกแนวคดและเนอหาเกยวกบการพฒนาผลตภาพดานแรงงานในหลกสตรการเรยนการสอน เพอสรางความรความเขาใจใหกบนกเรยนนกศกษา ซงจะสงผลตอการพฒนาผลตภาพดานแรงงานในระยะยาว และ 5) บรณาการความรวมมอ ระหวางผมสวนไดสวนเสย (Stakeholder) ในการรวมกนจดหาครฝก วทยากร และอปกรณฝกอบรมในแตละภาคสวนทมอยในลกษณะการจดทาเปน ‚Pool‛ เชน กระทรวงแรงงาน รวมกบ กระทรวงศกษาธการ กระทรวงอตสาหกรรม และเอกชน

การบรหารจดการ (Management)

การบรหารจดการตองการการเสรมสรางความรความเขาใจในการบรหารจดการทดใหกบผบรหาร ทงในดานการผลตและการตลาดจะเปนปจจยสาคญในการเพมประสทธภาพการผลต โดยสรางการมสวนรวมของแรงงานในการตดสนใจและใชเครองมอใหมๆ (New Tools) ดานการบรหารจดการธรกจมการพฒนาอยางรวดเรว ซงผประกอบการตองเรงปรบตวใหทนตอสถานการณดงกลาว แนวทางการเพมผลตภาพดานการบรหารจดการทภาครฐควรมบทบาทสาคญ มดงน 1) ใหค าปรกษาแนะน าผประกอบการในการปรบปรงกระบวนการผลตในดานตางๆใหมประสทธภาพและไดมาตรฐาน 2) สงเสรมและสนบสนนใหผประกอบการน าระบบการบรหารจดการสมยใหม ตามมาตรฐานสากลมาใช อาท ระบบการผลตแบบลน (Lean Manufacturing) หมายถงระบบบรหารจดการดานการผลตใหสอดคลองกบความตองการของลกคาแบบทนท โดยเนนสรางประสทธผลสงสด และการบรหารแบบ TQM (Total Quality Management) ซงเปนระบบบรหารคณภาพทมงเนนการใหความสาคญสงสดตอลกคาภายใตความรวมมอของพนกงานทวทงองคกรทจะปรบปรงงานอยางตอเนอง เพอใหสามารถตอบสนองตอความตองการ TQM จงเปนแนวทางทหลายองคกรนามาใชปรบปรงงาน เปนตน 3) ใหมการแลกเปลยน “Best Practice” ทงภายในและระหวางองคกร/หนวยงาน/บรษท ซงจะนาไปสการสราง ‚Benchmark‛ หรอการศกษาเชงเปรยบเทยบ เพอพฒนาตอยอดและสรางองคความรในการเพมผลตภาพดานการบรหารจดการระหวางกนอยางมประสทธภาพ 4) ใหผบรหาร/ผประกอบการมวสยทศน (Vision) ทชดเจน ในการกาหนดทศทางและจดยนของธรกจวาจะเปน ‚Niche‛ หรอมกลยทธเจาะจงในดานใด และ 5) การจดการดานความปลอดภยและสงแวดลอม (Safety & Environment) โดยใหความสาคญเพอใหเกดการประหยดทรพยากร ลดตนทน ตลอดจนเพมผลผลตใหกบธรกจ

116

อยางไรกตาม การศกษานมอปสรรคและขอจากดทจาเปนตองไดรบการพฒนาในอนาคต เชน สมมตฐานของแบบจาลอง Production function แบบปจจยภายนอก (Exogeneous growth theory) นน ยงไมสามารถนาไปสการนาเสนอนโยบายในเชงบรณาการได เชน ยงขาดตวแปรดานการเปลยนแปลงของประชากรแรงงาน การสะสมทนหรอการออม เปนตน นอกจากน ยงมขอจากดในดานขอมล ไดแก ตวแปรดานคณภาพทนยงมความนาเชอถอนอย เชน ขอมลการจดสทธบตในตางประเทศทนามาใชในกรณของประเทศไทย ขอมลดานการจางงาน โดยเฉพาะแรงงานตางดาวทม จานวนไมแนนอนและไมเปนทางการ เปนตน ทงน การศกษาในลาดบตอไปจาเปนตองใหความสาคญกบการจดสรรทรพยากรของภาครฐ (Ressource reallocation) เพอใหเกดการกระตนการพฒนาของภาคเอกชนและลดความบดเบอนในตลาด (Distortion) ในรายสาขา รวมไปถงนโยบายดานภาษทจะมผลกระทบโดยตรงตอพฤตกรรมการผลตของผประกอบการ ทงน นอกจากจะมมาตรการเพมการลงทนภาครฐแลว ยงจะมแนวทางทจะนาไปสการพฒนานวตกรรมใหมๆ (Innovation) และขจดอปสรรคดานองคกร (Institutional constraints) เพอใหเกดการสรางฐานความรทจาเปนตอการพฒนา

i

ภาคผนวก

ตารางท 1 รายละเอยดของงบประมาณรายจายเพมเตมประจ าปงบประมาณ 2552 หนวย: ลานบาท

แผนงาน-โครงการ/รายการ งบประมาณ กลมผไดรบประโยชน

รวมทงสน 116,700.0

1. แผนงานฟนฟและเสรมสรางความเชอมนดานเศรษฐกจ

37,464.6

1.1 โครงการการชวยเหลอคาครองชพประชาชนและบคลากรภาครฐ

18,970.3 ประชาชนผมรายไดนอย/ผมรายไดประจา

1.2 โครงการ 5 มาตรการ 6 เดอน เพอลดคาครองชพของประชาชน

11,409.2 ประชาชนผมรายไดนอย

1.3 โครงการจดทาและพฒนาแหลงนาเพอเกษตรกร 2,000.0 เกษตรกร 1.4 โครงการกอสรางทางในหมบานเพอแกไขความเดอดรอนของประชาชน

1,500.0 ประชาชน/ชมชน

1.5 โครงการดานพาณชยเพอชวยเหลอประชาชน 1,000.0 ประชาชนผมรายไดนอย

1.6 โครงการสนบสนนดานการทองเทยว 1,000.0 ผประกอบการธรกจการทองเทยว

1.7 โครงการแหลงนาขนาดเลกเพอการจดการนา 760.0 เกษตรกร 1.8 โครงการสงเสรมและสนบสนนอตสาหกรรมอาหารและอตสาหกรรม SMEs

500.0 ภาคธรกจเอกชน

1.9 โครงการฟนฟความเชอมนและเสรมสรางภาพลกษณของประเทศ

325.0 การสรางความเชอมนและฟนฟเศรษฐกจ

2. แผนงานเสรมสรางรายได พฒนาคณภาพชวตและความมนคงดานสงคม

56,004.6

2.1 โครงการสนบสนนการจดการศกษาโดยไมเสยคาใชจาย 15 ป 19,001.0 นกเรยน/ผปกครอง 2.2 โครงการเศรษฐกจพอเพยงเพอยกระดบชมชน 15,200.0 ประชาชน/ชมชน 2.3 โครงการสรางหลกประกนดานรายไดแกผสงอาย 9,000.0 ประชาชนผสงอาย 2.4 โครงการเพมศกยภาพผวางงานเพอสรางมลคาทางเศรษฐกจและสงคมในชมชน

6,900.0 เกษตรกร/แรงงานนอกภาคเกษตร และเอกชน

2.5 โครงการสงเสรมอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน (อสม.) เชงรก

3,000.0 อาสาสมครสาธารณสข

2.6 โครงการกอสรางอาคารทพกอาศยขาราชการตารวจชนประทวน

1,808.8 ขาราชการตารวจชนผนอย

2.7 โครงการปรบปรงสถานอนามย 1,095.8 ประชาชนในชนบท 3. แผนงานบรหารเพอรองรบกรณฉกเฉนหรอจ าเปน 4,090.4 3.1 รายการเงนสารองจายเพอกรณฉกเฉนหรอจาเปน 4,090.4

ii

4. แผนงานรายจายเพอชดใชเงนคงคลง 19,139.5 4.1 รายจายเพอชดใชเงนคงคลง 19,139.5

ทมา : ส านกงานเศรษฐกจการคลง (สศค.) กระทรวงการคลง

ตารางท 2 โครงสรางงบประมาณประจ าปงบประมาณ 2553 - 2554

โครงสรางงบประมาณ (หนวย: ลานบาท)

ปงบประมาณ 2553 ปงบประมาณ 2554

จ านวน เพม/ลด รอยละ

จ านวน เพม/ลด รอยละ

1. วงเงนงบประมาณรายจาย 1,700,000.0 -12.9 2,070,000.0 21.8 (สดสวน/GDP) 17.5 19.4 - รายจายประจา 1,434,710.1 1.7 1,661,482.3 15.8 (สดสวน/งบประมาณ) 84.4 80.2 - รายจายเพอชดใชเงนคงคลง - -100.0 30,346.1 100.0 (สดสวน/งบประมาณ) - 1.5 - รายจายลงทน 214,369.0 -50.1 345,617.1 61.2 (สดสวน/งบประมาณ) 12.6 16.7 - รายจายชาระคนตนเงนก 50,920.9 -20.0 32,554.6 -36.1 (สดสวน/งบประมาณ) 3.0 1.6 2. รายรบ 1,700,000.0 -12.9 2,070,000.0 21.8 (สดสวน/GDP) 17.5 19.4 - รายได 1,350,000.0 -15.9 1,650,000.0 22.2 - เงนก 350,000.0 0.8 420,000.0 20.0 3. ผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (GDP)

10,000,900.0 10.5 10,650,960.0 6.5

ทมา : ส านกงบประมาณ

iii

ตารางท 3 ภาพรวมวงเงนลงทนภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555: จ าแนกตามสาขา

สาขา 2553 2554 2555 รวม เงนส ารองจาย 11,000 - - 11,000 สาขาทรพยากรน าและเกษตร 67,145 79,398 80,786 227,329 สาขาขนสง 108,767 125,626 135,633 370,026 สาขาพลงงาน 76,935 37,998 42,436 157,369 สาขาการสอสาร 20,451 5,783 - 26234 สาขาโครงสรางพนฐานดานการทองเทยว 2,968 2,697 1,310 6,975 สาขาสาธารณสข ดานโครงสรางพนฐาน 32,136 36,711 28,583 97,430 สาขาสาธารณสข ดานพฒนาบคลากร 2,528 3,512 4,400 10,440 สาขาสวสดภาพของประชาชน 20,693 4,165 2,456 27,314 สาขาวทยาศาสตรและเทคโนโลย 2,636 3,402 5,168 11,206 สาขาสงแวดลอม 2,617 2,329 1,853 6,800 สาขาพฒนาการทองเทยว 5,887 3,033 1,818 10,738 สาขาเศรษฐกจเชงสรางสรรค 4,081 1,520 1,641 7,242 สาขาการศกษา 53,513 46,720 44,826 145,058 สาขาการลงทนในระดบชมชน 110,192 20,592 14,954 145,738 การประกนรายไดเกษตรกร 41,933 - - 41,933 รวม 563,481 373,487 365,865 1,302,832

ทมา : ส านกงานเศรษฐกจการคลง (สศค.) กระทรวงการคลง

ตารางท 4 รายละเอยดผลการเบกจายเงนโครงการภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง

2555 แผนงาน-โครงการ/รายการ

(หนวย: ลานบาท) กรอบวงเงน ทไดรบอนมต

1. สรางความมนคงทางดานอาหารและพลงงานฯ 59,503.3 1.1 สาขาทรพยากรนาและการเกษตร 59,503.3 2. ปรบปรงบรการสาธารณะขนพนฐานฯ 74,781.1 2.1 สาขาขนสง 46,586.5 2.2 สาขาพลงงาน 174.3 2.3 สาขาการสอสาร - 2.4 สาขาโครงสรางพนฐานดานการทองเทยว 3,281.7 2.5 สาขาพฒนาดานสาธารณสข พฒนาโครงสรางพนฐาน 14,691.5 2.6 สาขาสวสดภาพของประชาชน 9,172.9

iv

2.7 สาขาวทยาศาสตรและเทคโนโลย 185.0 2.8 สาขาสงแวดลอม 689.2 3. สรางศกยภาพในการหารายไดจากการทองเทยว 5,394.3 3.1 รายการเงนสารองจายเพอกรณฉกเฉนหรอจาเปน 5,394.3 4. สรางฐานรายไดใหมของประเทศฯ 1,330.6 4.1 สาขาเศรษฐกจสรางสรรค 1,330.6 5. ยกระดบคณภาพการศกษาและการเรยนร 51,981.4 5.1 สาขาการศกษา 51,981.4 6. ปฏรปคณภาพระบบสาธารณสขฯ 1,927.7 6.1 สาขาพฒนาดานสาธารณสข พฒนาบคลากร 1,927.7 7. สรางอาชพและรายไดเพอยกระดบคณภาพชวต 106,542.1 7.1 สาขาการลงทนในระดบชมชน 106,542.1 8. อนๆ ตามทคณะรฐมนตรก าหนด 40,000 8.1 สาขาการประกนรายไดและการดาเนนงานอนๆ ทเกยวของ 40,000 รวม 341,460.4 สารองจายตามระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการบรหาร 8,500.0

รวมทงสน 349,960.4

ทมา : ส านกงานเศรษฐกจการคลง (สศค.) กระทรวงการคลง

ตารางท 5 โครงสรางสดสวนประชากรของไทย (รอยละของจ านวนประชากร) อาย/ป 2549 2550 2551 2552 2553

จ านวนประชากร(พนคน) 65,280.20 65,740.00 66,320.50 66,879.40 67,275.50%yoy 0.26 0.78 0.88 0.84 0.59

อาย 15 -19 ป 1,407.57 1,352.19 1,329.92 1,340.01 1,307.03%yoy -8.28 -3.93 -1.65 0.76 -2.46

อาย 20-24 ป 3,422.62 3,426.62 3,485.62 3,471.21 3,476.10%yoy -5.58 0.12 1.72 -0.41 0.14

อาย 25-29 ป 4,537.04 4,539.17 4,554.54 4,496.67 4,488.98%yoy -4.03 0.05 0.34 -1.27 -0.17

อาย 30-34 ป 4,816.12 4,767.92 4,784.76 4,782.97 4,704.26%yoy -1.08 -1.00 0.35 -0.04 -1.65

อาย 35-39 ป 4,913.95 4,922.68 4,964.81 4,977.44 4,954.94%yoy 3.31 0.18 0.86 0.25 -0.45

อาย 40-49 ป 8,810.88 8,995.09 9,216.74 9,443.75 9,503.66%yoy 6.19 2.09 2.46 2.46 0.63

อาย 50-59 ป 5,295.45 5,611.33 5,945.73 6,263.49 6,471.39%yoy 6.05 5.97 5.96 5.34 3.32

มากกวาอาย 60 ป 2,481.92 2,634.46 2,734.51 2,930.79 2,973.94%yoy 1.13 6.15 3.8 7.18 1.47

ทมา : CEIC หนวย : พนคน

v

บรรณานกรม

กฤษดา บารงวงศ. (2549). ผลตภาพการผลตในระดบหนวยผลตภาคอตสาหกรรมของประเทศไทย พ.ศ. 2544 – 2545.วทยานพนธเศรษฐศาสตรมหาบณฑต คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

กระทรวงอตสาหกรรม. (2551). แผนแมบทการเพมประสทธภาพและผลตภาพของภาคอตสาหกรรม. สานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรม.

กาญจนา โชคไพศาลศลป. (2545). การวเคราะหการเปลยนแปลงผลตภาพปจจยการผลตโดยรวมในประเทศไทย ป 2520 – 2542. วทยานพนธเศรษฐศาสตรมหาบณฑต คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

กตต จรกตยางกร. (2550). การประมาณคาอตราการเตบโตผลตภาพปจจยการผลตโดยรวมของประเทศไทย.วทยานพนธเศรษฐศาสตรมหาบณฑตคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

ชยณรงค พลเกษม. (2539). ความเจรญเตบโตของผลตภาพในภาคการเกษตรของประเทศไทย. วทยานพนธเศรษฐศาสตรมหาบณฑต คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

เณศรา สพาณช. (2551). การวเคราะหผลตภาพการผลตรวม (TFP) ตามแผนแมบทการเพมประสทธภาพและผลตภาพการผลต. วทยานพนธเศรษฐศาสตรมหาบณฑต คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

เณศรา สพาณช. (2551). การเจรญเตบโตผลตภาพการผลตปจจยการผลตรวมของภาคหตถอตสาหกรรมในประเทศไทย. นาเสนอในการประชมวชานกเศรษฐศาสตร ระดบชาตครงท 4, 2551.

ธนาคารแหงประเทศไทย. (2544). ผลตภาพการผลตของประเทศไทย. สายนโยบายการเงน. ธนาคารแหงประเทศไทย. (2553). ดชนผลตภาพแรงงาน. ฝายบรหารขอมล. บษกร ปะกระเนย. 2550. การเจรญเตบโตของผลตภาพการผลตรวมของประเทศไทย : ศกษา

เปรยบเทยบชวงกอนและหลงวกฤตเศรษฐกจ พ.ศ. 2540. วทยานพนธเศรษฐศาสตรมหาบณฑต คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง.

พชชยา ทรงเสยงไชย. (2550). ความเจรญเตบโตของภาคเกษตรกบผลตภาพการผลตของภาคเกษตรไทย. วทยานพนธเศรษฐศาสตรมหาบณฑต คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ไพรฑรย ไกรพรศกด. (2541). การเจรญเตบโตของผลตภาพการผลตโดยรวมของไทย. รายงานการวจยฉบบสมบรณ คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

มงขวญ ชสวสด. (2542). ปจจยทก าหนดอตราการเจรญเตบโตของผลตภาพการผลตรวมของไทย.วทยานพนธเศรษฐศาสตรมหาบณฑต คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง.

vi

ศศวมล ชานาญอาสา. (2545). ความเจรญเตบโตของผลตภาพปจจยการผลตโดยรวมและปจจยทมผลตอความเจรญเตบโตของผลตภาพปจจยการผลตโดยรวมของภาคเกษตรกรรมในภาคเหนอของประเทศไทย. วทยานพนธเศรษฐศาสตรมหาบณฑต คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

สกนธพรรณ เนยมประดษฐ. (2540). การวเคราะหการเจรญเตบโตของผลตภาพการผลตโดยรวมของอตสาหกรรมในประเทศไทย. วทยานพนธเศรษฐศาสตรมหาบณฑต คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สราวธ ไพฑรยพงษ ‚คณภาพแรงงานไทย (An Overview of Thailand’s Quality of Labor)‛ สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย, งานสมมนาวชาการประจาป 2551 วนท 29-30 พฤศจกายน 2551.

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2551). ผลตภาพการผลตการพฒนาเศรษฐกจของไทย 2525 – 2550. สานกยทธศาสตรและการวางแผนเศรษฐกจมหภาค.

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2547). รายงานฉบบสมบรณเลม 1 และ 2 สวนวเคราะหบรรยากาศการลงทนในประเทศไทย.

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. แผนยทธศาสตรการเพมผลผลตของประเทศไทย. http://www.nesdb.go.th

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.(2551). ผลตภาพการผลต: การพฒนาเศรษฐกจของไทย. http://www.nesdb.go.th

อสรยา บญญะศร. (2549). “Endogenous Growth Theory กบแผนพฒนาฯ ฉบบท 10”. สานกคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. Aschauer, David A., (1989) ‚Is Public Expenditure Productive?‛Journal of Monetary

Economics, Vol. 23, pp. 177-200. Auerbach, Alan J., (1985) ‚The Theory of Excess Burden and Optimal Taxation‛

In Handbook of Public Economics, ed. by Alan J. Auerbach and Martin Feldstein (Amsterdam; New York: North-Holland).

Barro, Robert J., and Xavier X. Sala-i-Martin, (1992) ‚Public Finance in Models of Economic Growth‛ Review of Economic Studies, Vol. 59, pp. 645-61.

Breitung, Jörg (2000). "The Local Power of Some Unit Root Tests for Panel Data," in B. Baltagi (ed.),: Nonstationary Panels, Panel Cointegration, and Dynamic Panels, Advances in Econometrics, Vol. 15, Amsterdam: JAI Press, p. 161-178. Charles I.Jones. 2001. Introduction to Economic Growth. University of California Berkeley. Choi, I. (2001). ‚Unit Root Tests for Panel Data,‛ Journal of International Money and

Finance, 20:249–272.

vii

Jorgenson, Dale W. and Zvi Griliches, 1967, ‚The Explanation of Productivity Change,‛ The Review of Economic Studies, pp. 249 – 83

Jongkon Kumlai, Piriya Pholphirul, Pungpond Rukumnuaykit, 2010. Do Immigrants improve Competitiveness in Thailand?‛, submitted to The World Bank, Washington D.C. (with Piriya Pholphirul and Pungpond Rukumnuaykit) and Philip Martin. ‚The economic contribution of migrant workers to Thailand : To wards policy development

David B. Audretsch and Maryann P. Feldman, ‚R&D Spillovers and the Geography of Innovation and Production‛, the American Economic Review; June 1996; 86; 3; ABI/INFORM Global page 630

David T. Coe, Elhanan Helpman, and Alexander W. Hoffmaister, ‚International R&D Spillovers and Instituions‛, International Monetary Fund Working Paper, April 2008.

Easterly, William, and Sergio Rebelo, (1993) ‚Fiscal Policy and Economic Growth: An Empirical Investigation‛ Journal of Monetary Economics, Vol. 32, pp. 417-58

Gaggl, Paul and Jürgen Janger (2009) "Will the Great Recession Lead to a Lasting Impact on Potential Output in Austria?" Monetary Policy & the Economy, Issue 3, pp 26-52.

Giorno, Claude, Pete Richardson, Deborah Roseveare and Paul van den Noord (1995) "Potential output, output gaps and structural budget balances" OECD Economic Studies, No.24, Issue 1, pp 167-209.

Hahn, Franz R. and Gerhard Rünstler (1996) "The Measurement of Potential Output for Austria" Austrian Economic Quarterly, Volume: 69 Issue: 3 (March) pp 223-234.

Hadri, Kaddour (2000). "Testing for Stationarity in Heterogeneous Panel Data," Econometric Journal, 3, 148-161.

Heller , P ,R Haas and A Mansur (1956) : A review of the fiscal impulse measure Horn, Gustav, Camille Logeay, and Silke Tober (2007) "Estimating Germany's potential

output" No. 02/2007 Working Paper from Macroeconomic Policy Institute (IMK), Hans Boeckler Foundation

Im, K. S., Pesaran, M. H., and Y. Shin (2003). "Testing for Unit Roots in Heterogeneous Panels," Journal of Econometrics, 115, 53-74.

IMF Staff Papers (2006). New Estimates of Government Net Capital Stocks for 22 OECD Countries, 1960–2001.

International Monetary Fund, (1995) ‚Unproductive Public Expenditures: A Pragmatic Approach to Policy Analysis (Washington).‛

Karras, Georgios, (1994) ‚Government Spending and Private Consumption: Some International Evidence‛ Journal of Money, Credit, and Banking, Vol. 26, pp. 9-22.

viii

Levine, Ross and David Renelt, (1991) ‚Cross-country Studies of Growth and Policy‛ WPS 608 (Washington: World Bank).

Levin, A., Lin, C. F., and C. Chu (2002). "Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and Finite-Sample Properties," Journal of Econometrics, 108, 1-24.

Lucas, Robert E., Jr., and Nancy L. Stokey, (1983) ‚Optimal Fiscal and Monetary Policy in an Economy Without Capital‛ Journal of Monetary Economics, Vol. 12, pp. 55-93.

Madden, Garry G Savage, Scott J and Bloxham, Paul, ‚Asian and OECD international R&D Spillovers‛, applied Economics Letters, 2001, 8, 431-435.

Maddala, G. S. and S. Wu (1999). "A Comparative Study of Unit Root Tests with Panel Data and A New Simple Test," Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 61, 631-52.

Pedroni P. (1999), ‘Critical Values for Cointegration Tests in Heterogeneous Panels with Multiple Regressors’ Oxford Bulletin of Economics and Statistics, Special Issue 0305-9049

Pedroni, P (1995); ‚Panel Cointegration: Asymptotic and Finite Sample Properties of Pooled Time Series Tests with an Application to the PPP Hypothesis‛, Indian University Working Papers on Economics

Rebelo, Sergio, (1991) ‚Long-run Policy Analysis and Long-run Growth‛ Journal of Political Economy, Vol. 99, pp. 500 21.

Robert M.Solow “Growth Theory” Oxford University, 2000. Smit, Ben W., and Le Roux Burrows "Estimating potential output and output gaps for the

South African economy" No. 05/2002. Working paper from Stellenbosch University Shah, Anwar, ed., (1995) ‚Fiscal Incentives for Investment and Innovation‛

New York: Oxford University Press. Shell, Karl (1966) "Toward a Theory of Inventive Activity and Capital Accumulation" American

Economic Review, Vol. 56 Issue 2 (May), pp 62-68. Shell, Karl (1973) "Inventive Activity, Industrial Organization and Economic Growth" in Models

of Economic Growth (J.A. Mirrlees and N. Stern, eds.), London: Macmillan, and New York: Halsted (John Wiley & Sons), pp 77-100.

Suwanrada, W. (1999). The Role of Public Capital in Thai Economy. Chulalongkorn Jourbal of Economics 11, 3: 273-320.

Tanzi, Vito, and Ludger Schuknecht, (1995) ‚The Growth of Government and the Reform of the State in Industrial Countries‛ IMF Working Paper 95/130 (Washington: International Monetary Fund).

ix

The National Account Division of National Economic and Social Development Board and The World Bank. (2007). ‚Measuring Output and Productivity in Thailand’s Service-producing Industries‛. Draft Paper.