บทท 5 สทธ (right)

◦สทธ คอ ความชอบธรรมทบคคลอาจใชยนกบผอนเพอคมครอง หรอรกษาผลประโยชนอนเปนสวนทพงไดของบคคลนน◦หนาท คอ ความชอบธรรมในทางทเปนความผกพนใหบคคลตองกระท าหรองดเวนกระท า หรอยอมใหเขากระท าการเพอประโยชนอนชอบธรรมของผมสทธ

• ความรบผด คอ ความผกพนทางทรพยสน ของบคคลทตองถกบงคบช าระหน

◦อ านาจ คอ ความชอบธรรมทบคคลทมฐานะสงกวาจะใชยนกบบคคลทมฐานต ากวา เชน

◦รฐใชอ านาจปกครองประชาชน

◦ บดา-มารดา ใชอ านาจปกครองบตร

ทมาของสทธ

1. สทธทรฐมอบให (Positive Right) หรอสทธทมกฎหมายของรฐรบรอง

2. สทธตามอดมคต เชน สทธมนษยชน

สทธมนษยชน (Human Rights)

คอสทธตามธรรมชาต (Natural Rights) ซงถอวาทกคนเกดมายอมจะตองมสทธตาง ๆ ในฐานะมนษยทมความเทาเทยมกนโอนใหใครไมได และจะละเมดมได เชน สทธในเนอตว รางกายอนามย เสรภาพตาง ๆ เปนตน และยงรวมถงสทธทจะด ารงชวตอยอยางมศกดศรในความเปนมนษย เชน สทธทจะไดรบหลกประกนขนพนฐานตาง ๆ อาท สทธทจะมงานท า รบการศกษา เปนตน

ประเภทของสทธ

1. สทธตามกฎหมายมหาชน2. สทธตามกฎหมายเอกชน

สทธ

ก.ม. มหาชน ก.ม. เอกชน

ทรพยสนสทธมใชทรพยสน

บคคลภาพ สถานะบคคล

ครอบครว มรดก

ทรพยสทธ บคคลสทธ หนอปกรณ

สทธตามกฎหมายมหาชน

•ไดแก สทธทางการเมอง/การปกครอง/สทธ ในการควบคมการใชอ านาจรฐ •เปนสทธเฉพาะตว •ไมสามารถโอนหรอซอขายได •ท าแทนไมได•ไมเปนมรดก

สทธตามกฎหมายเอกชน

•1.สทธทมใชในทางทรพยสน ไดแก สทธทางบคคลภาพ สทธในสถานะบคคล(ครบครว/มรดก)•เปนสทธเฉพาะตว •ไมสามารถค านวณเปนเงนได และไมสามารถโอนหรอซอขายได •ท าแทนไมได•ไมเปนมรดก

มาตรา 446 ในกรณท าใหเขาเสยหายแกรางกายหรออนามยกด ในกรณท าใหเขาเสยเสรภาพกด ผตองเสยหายจะเรยกรองเอาคาสนไหมทดแทนเพอความทเสยหายอยางอนอนมใชตวเงนดวยอกกได สทธเรยกรองอนนไมโอนกนได และไมตกสบไปถงทายาท เวนแตสทธนนจะไดรบสภาพกนไวโดยสญญาหรอไดเรมฟองคดตามสทธนนแลว

อนง หญงทตองเสยหายเพราะผ ใดท าผดอาญาเปน ทรศลธรรมแกตนกยอมมสทธเรยกรองท านองเดยวกนน

สทธตามกฎหมายเอกชน

•2.สทธในทางทรพยสน (อยในกระแสของการซอขายได) ไดแก ทรพยสทธ บคคลสทธสทธอนเปนอปกรณแหงหน •มราคา/ค านวณเปนเงนได และสามารถโอนหรอซอขายได ไมใชสทธเฉพาะตว ท าแทนไมได•เปนมรดก เวนแต เปนกรณดคณสมบตของผทรงสทธเปนส าคญ

สทธทางทรพยสน

ทรพยสทธ คอ สทธทมทรพยสนเปนวตถแหงสทธ ใชยนบคคลไดทวโลก

บคคลสทธหรอสทธในทางหน คอ สทธทมวตถแหงสทธเปนหนทบคคลฝายหนง(จาหน)มสทธทจะเรยกรองใหบคคลอกฝายหนง(ลกหน)กระท าการหรองดเวนกระท าการช าระหน

ใชยนเฉพาะคกรณหรอระหวางเจาหนกบลกหน

ก

ทดน

ค

สญญามดจ า 1 ลานบาท

2 ลานบาท

ขาย(โอนกรรมสทธ) 4 ลานบาท

ข

สทธตามกฎหมายมหาชน

ไดแก สทธทางการเมอง/การปกครอง/สทธ ในการควบคมการใชอ านาจรฐ - สทธทางการเมอง-ประชาชนมสทธ

เลอกตง 18 ปขนไป สมครรบเลอกตง ส.ส 25 ปขนไป

ส.ว 40 ปขนไป

มสวนรวมในทางการเมองทกระดบ

- เขาเลนการเมองเองโดยสมครรบเลอกตง

- ควบคมตรวจสอบการบรหารโดยผานกระบวนการ

ของรฐท งหลาย เชน รฐสภา ศาลปกครอง หรอ

ผตรวจการรฐสภา

- เลอกผปกครองทองถน

- ชมนมโดยสงบเพอแสดงความคด-คดคาน

- รวมกลมเพอจดต งองคกรทางการเมอง เชน พรรค

การเมอง

2. สทธตามกฎหมายเอกชน

2.1 สทธทมใชทางทรพยสนแบงออกเปน 2 ประเภทก. สทธทางบคคลภาพ คอสทธทเกดจากในฐานะเปนบคคล เชน สทธในชวต รางกาย อนามย ชอเสยง ฯลฯข. สทธในสถานะบคคล คอสทธทเกดขนเพราะความมสถานะนน ๆ ซงไดแกสทธในครอบครว สทธในความเปนทายาท

สทธในสถานะบคคล

1. สทธในทางครอบครว

1.1 สทธของคสมรส (จดทะเบยนสมรส)

* ในทางสวนตว

◦อยกนกนฉนสาม-ภรรยา◦อปการะเลยงดซงกนและกนตามสมควรและฐานะ◦เคารพใหเกยรตตอกน เปนตน

* ในทางทรพยสน

◦ทรพยสนระหวางสามภรยาม 2 ประเภท

◦สนสวนตว (ม. 1471)

◦สนสมรส (ม. 1474)

มาตรา 1471 สนสวนตวไดแกทรพยสน

1) ทฝายใดฝายหนงมอยกอนสมรส2) ทเปนเครองใชสอยสวนตว เครองแตงกาย หรอ

เครองประดบกายตามควรแกฐานะ หรอเครองมอใชทจ าเปนในการประกอบอาชพหรอวชาชพของคสมรสฝายใดฝายหนง

มาตรา 1471 สนสวนตวไดแกทรพยสน

3) ทฝายใดฝายหนงไดมาระหวางสมรสโดยการรบมรดกหรอโดยการใหโดยเสนหา

4) ทเปนของหมน◦ สนสวนตวเปนของใครใหฝายนนจดการ

มาตรา 1479 สนสมรสไดแกทรพยสน

1. ทคสมรสไดมาระหวางสมรส2. ทฝายใดฝายหนงไดมาระหวางสมรสโดยพนยกรรมหรอโดยการใหเปนหนงสอเมอพนยกรรมหรอหนงสอยกใหระบวาเปนสนสมรส

3. ทเปนดอกผลของสนสวนตว

ถากรณเปนทสงสยวาเปนสนสมรสหรอมใช ใหสนนษฐานไวกอนวาเปนสนสมรส

◦สามหรอภรยามอ านาจจดการโดยล าพง

◦ยกเวน นตกรรมทส าคญตองท ารวมกนหรอตองไดรบ

ความยนยอมจากสามหรอภรยา เชน การขายบาน,การให

กยม ฯลฯ

การสมรสสนสดลงโดยการ

1. ตาย2.หยาดวยความยนยอมหรอหยาโดยศาลพพากษา3.ศาลพพากษาเพกถอน

ใหแบงสนสมรส, สนสวนตว กอน

◦ทรพยสนของฝายทตายเปนมรดก แบงใหแก

ทายาทตามกฎหมายมรดก (ม. 1625)

บดามารดากบการเปนบตรทชอบดวยก.ม

◦ในสมรส

◦บดาจดทะเบยนรบบตรชอบดวยก.ม

◦ศาลพพากษาวาเปนบตรชอบดวยก.ม

สทธหนาทบดามารดากบบตร

◦บดามารดาตองอปการะเลยงดบตร, ใหการศกษา,อบรมส ง

สอนและใหท างานตามสมควร

◦บตรมหนาทตองอปการะเลยงด บดามารดา

◦หามบตรฟองบดามารดาเรยกวา”คดอทลม” แตตองให

อยการฟองแทน

สทธในความเปนทายาท

•คอสทธทเกดขนเพราะความตายของเจามรดก•มอย 2 ประเภทคอ•1 ทายาทโดยธรรม(ตามก.ม)•2 ผรบพนยกรรม

1.2 สทธในทางมรดก มรดก คอ 1. ทรพยสนทกชนดของผตาย

2. สทธ 3. หนาท 4. ความรบผด ตองไมเกนกวาทรพยมรดกทตก

ทอดไดแกตน◦ยกเวน ตามก.มหรอโดยสภาพเปนสทธเฉพาะตวของ

ผตายโดยแท (ดคณสมบตของผทรงสทธเปนส าคญ)

ทรพยสนทไมใชมรดก ◦ทรพยสนทไดมาเพราะตาย เชน เงนสงเคราะหศพ◦ทรพยสนทตามก.ม เชน สทธอาศย หรอโดยสภาพเปนสทธเฉพาะตวของผตายโดยแท (ดคณสมบตของผทรงสทธเปนส าคญ) เชน สทธของผเชา ยกเวนเปนสญญาตางตอบแทนยงกวาการเชา◦สทธของผยม◦สทธของลกจางหรอนายจาง

ทายาท

ทายาทโดยธรรม ผรบพนยกรรมญาต

หลกญาตสนทตดญาตหาง ยกเวน[1]ไมตด[2]

1.ผสบสนดาน2.บดามารดา3.พนองรวมบดามารดเดยวกน4.พนองรวมบดาหรอมารดาเดยวกน

5.ป ยา ตา ยาย6.ลง ปา นา อา

คสมรสถาม 1ไดเสมอนทายาทชนบตรถาไมม1แตม 2 หรอ 3 ได 1/2ถาม 4 หรอ5 หรอ6 ได 2/3ถาไมม 1-6 ไดสวนแบงทงหมด

ผสบสนดาน ไดแก◦ลก หลาน เหลน ลอ ตอไปจนสดสาย

◦ลกเปนชนสนททจะมสทธ

◦ชนหลานเปนตนไปจะมสทธตองอาศยการรบมรดกแทนท

ลก เมอลกตายกอนเจามรดก

บตรทจะมสทธ รบมรดกม 3 ประเภท

1. บตรชอบดวยก.ม

2. บตรบญธรรม (จดทะเบยน)

3. บตรนอกกฎหมายทบดารบรองแลว

เจามรดก

ลก 2 แมพอลก 1พ

ลงป

10 ลานบาท

2.5

2.5 2.5

2.5

2.5

เจามรดก

ลก 2ลก 1 พ

10 ลานบาท

หลาน 1 หลาน 2

เหลน 1 เหลน 2

55

2.5

1.25

2.5

1.25

ตาย

ตาย ตาย

ตาย

ตาย

ตาย

ตาย

เจามรดก

ลก 2ลก 1 พ

10 ลานบาท

หลาน 1

หลาน 2

เหลน 1เหลน 2

5

5

2.5

1.25

2.5

1.25 ตาย

ตาย ตายตาย

ตาย

ตาย ตายลก 1 ลก 2

เจามรดก

ลก 2 แมพอลก 1พ

ลงป

10 ลานบาท

2.5

2.5

2.5 2.5

5

ภรยา

2

2

2

2

ตาย ตายตายตาย

5

2

เจามรดก

แม

พอ

พ

ลงป

10 ลานบาท

2.5 2.5 2.5

1.25

5

ภรยา

พ

นองนองตาย

ตาย

ตาย

ตาย

.75.75.75

1.25

1.25

1.25

เจามรดก

พตางบดา

ลงป

9 ลานบาท

1.5

1.5

6

ภรยา

นองตางบดา

2.2 สทธทางทรพยสน

ก. ทรพยสทธ คอ สทธทมทรพยสนเปนวตถแหงสทธ ใชยนบคคลไดทวโลก

• กรรมสทธ คอ สทธทบคคลทเปนเจาของ มสทธใชสอย จ าหนาย ตดตามเอาคนได

• ทรพยสทธเหนอทรพยสนของบคคลอน เชน สทธครอบครอง, สทธอาศย,สทธเกบกน ภาระจ ายอม เปนตน

ผทรงกรรมสทธยอมมสทธทจะใชสอยจ าหนายจายโอนไดดอกผล ตดตามเอาคนจากบคคลผไมมสทธจะยดถอไว มสทธขดขวางมใหผอนสอดเขาเกยวของกบทรพยสนโดยมชอบดวยกฎหมาย

กรรมสทธ คอ สทธเดดขาดทจะใชยนกบบคคลอนไดทวโลก

การครอบครองปรปกษ

◦คอการแยงกรรมสทธในทรพยสน

◦ถาเปนการครอบครองในลกษณะการครอบครองโดยความสงบ เปดเผย ดวยเจตนาเปนเจาของ ตดตอกน เปนเวลา

◦ถาเปนอสงหารมทรพย สบป

◦ สงหารมทรพย หาป

.สทธครอบครอง

◦คอ สทธทจะยดถอทรพยสนไวท านองเดยวกบกรรมสทธ แตไมมสทธในฐานะเจาของกรรมสทธ

.ภาระจ ายอม◦เปนทรพยสนทจ ากดกรรมสทธเจาของอสงหารมทรพย ทเรยกวา ภารยทรพย จ ายอมทตองรบกรรมบางอยางทกระทบถงทรพยสนของตนหรอตองงดเวนการใชสทธบางอยางเพอเปนประโยชนแกอสงหารมทรพยอนซงเรยกวาสามยทรพย

ทางภาระจ ายอม

(ภารยทรพย) นาย ก.

นาย ข. (สามยทรพย)

◦อาจจะไดมาโดยอายความ

◦โดยนตกรรม

◦โดยผลแหงกฎหมาย

◦ภาระจ ายอมยอมตดไปกบทรพยสนนนตลอดไป.

สทธอาศย◦คอ สทธทบคคลมสทธอาศยอยในโรงเรอนผอน โดยไมตองเสยคาเชา หรอผลประโยชนตอบแทน

◦ไดมาโดยนตกรรมเทานน

◦เปนสทธเฉพาะตวของผอาศย

.สทธเหนอพนดน◦คอ สทธทเจาของทดนยนยอมใหบคคลอนมสทธเปนเจาของโรงเรอนสงปลกสราง หรอสงเพาะปลกบนดนหรอใตดนนน

◦เปนขอยกเวนหลกสวนควบ

◦ไดมาโดยนตกรรมเทานน

◦ไมใชสทธเฉพาะตว

สทธเกบกน◦ค อ สท ธท บ คคลม สท ธครอบครอง ใ ช ถ อ เอ าประ โยช นจ ากอสงหารมทรพยของบคคลอนไมวาจะเสยคาเชาหรอผลประโยชนตอบแทนหรอไม เชน เจาของทดนใหผอนครอบครอง จดการทรพยสน เกบผลประโยชน◦สวนเจาของมเพยงสทธทจะจ าหนายทรพยสนนนเทานน ◦ไดมาโดยนตกรรมเทานน◦เปนสทธเฉพาะตวของผทรงสทธเกบกน

ภาระตดพนในอสงหารมทรพย◦คอ เจาของอสงหารมทรพยมความผกพนทจะตองช าระหนเปนคราว ๆ จากทรพยสนทเปนอสงหารมทรพยทตกอยในภาระผกพนใหแกผรบประโยชนหรอตองยอมใหผอนไดใชหรอถอเอาประโยชนจากอสงหารมทรพยนน เชน เจาของบานเชามความผกพนตองวาตองแบงเงนคาเชาครงหนงเปนคาเลยงดผอนทระบในนตกรรม

◦ไดมาโดยนตกรรมเทานน

◦เปนสทธเฉพาะตว

สทธในทรพยสนทางปญญาและอตสาหกรรม

◦ลขสทธ

◦สทธในเครองหมายการคา◦สทธบตร◦ สงบงชทางภมศาสตร◦ภมปญญาทองถน◦คมครองพนธพช ◦การออกแบบผงภมของวงจรรวม◦ความลบทางการคา

ลขสทธ◦คอ สทธทจะท าขน หรอท าซ า ซงวรรณกรรม หรอศลปกรรม หรอสวนส าคญแหงวรรณกรรม หรอศลปกรรมนน ๆ ไมวาจะท าเปนรปรางอยางไรแตผเดยว รวมทงสทธในการน าออกแสดงและโฆษณาดวย

◦สามารถ ซอ ขาย หรอโอนสทธกนได ทงทางมรดก หรอโดยวธอน ๆ จะท าเปนลายลกษณอกษร หรอท าเปนสญญาใหชดเจน จะโอนสทธทงหมดหรอเพยงบางสวนกได

เครองหมายการคา

◦คอ สทธในการใชเครองหมายทเปนทหมายหรอเกยวของกบการคาเพอแสดงวาสนคานนเปนเจาของเครองหมายการคา โดยไดท าขน โดยการเลอก โดยใหค ารบรอง โดยการท าการขายสนคานน หรอโดยเปนผเสนอขาย

สทธบตร

◦คอหนงสอส าคญทรฐออกใหเพอคมครองไดแก ◦สทธบตรการประดษฐ (Invention Patent) ◦สทธบตรการออกแบบผลตภณฑ (Design Patent) ◦และอนสทธบตร (Petty Patent) ◦สทธบตรการประดษฐ มอาย 20 ป นบแตวนขอรบสทธบตรสทธบตรการออกแบบผลตภณฑ มอาย 10 ป นบแตวนขอรบสทธบตร

◦

ข. บคคลสทธ (สทธทางหน) คอ

สทธทบคคลฝายหนงมสทธทจะเรยกรองใหบคคลอกฝายหนงกระท าการหรองดเวนกระท าการช าระหน (ใชยนเฉพาะคกรณ)

ค. สทธอนเปนอปกรณแหงหน

◦แมวากฎหมายจะคมครองเจาหนวามสทธจะใหลกหนช าระ

หนแกตนจากทรพยสนของลกหนโดยสนเชง รวมทงเงน

และทรพยสนอน ๆ ซงบคคลภายนอกคางช าระแกลกหน

แลว

◦เจาหนยงมสทธอนเปนอปกรณแหงหนอกเพอเพมความมนคงและชวยใหเจาหนไดรบช าระหนสมบรณยงขน เชน

◦สทธในสญญาค าประกน

◦สญญาจ านอง จ าน า

◦สทธยดหนวง

การไดมาซงสทธ-หนาท ม 2 เหต

1. นตเหต คอ เหตการณหรอการกระท าทกอใหเกดสทธหนาทโดยไมตงใจ

2. นตกรรม คอ การแสดงเจตนาทตงใจกอใหเกดสทธหนาท

นตเหต อาจเกดจาก

1. กฎหมายก าหนด เชน ผมเงนไดตองเสยภาษ

2. ธรรมชาต เชน การเกด ท าใหมสภาพบคคล3. ละเมด คอ จงใจหรอประมาทเลนเลอ ท าใหผอน

ไดรบความเสยหาย

4. ลาภมควรได คอ ไดทรพยสนมาโดยปราศจากมล (เหตผล) อนจะอางกฎหมายได

5. จดการงานนอกสง คอ การทบคคลเขาจดท าการงานแทนเจาของกจการโดยเขาไมไดวาขานวานใชแลวสมประโยชน และสมประสงคของเจาของกจการ

2. นตกรรม คอ

1. การแสดงเจตนา2. ดวยใจสมคร3. ชอบดวยกฎหมาย4. มงโดยตรงตอการผกนตสมพนธ5. เพอใหเกดการเปลยนแปลงในสถานะทางกฎหมายเพอจะกอ เปลยนแปลง โอน สงวน หรอระงบซงสทธ

นตกรรม คอการแสดงโดยเจตนาตงใจใหเกดผลทางกฎหมาย

◦1.เปนการแสดงเจตนา ◦ดวยวาจา

◦กรยา

◦ลายลกษณอกษร

•นง ไมถอเปนการแสดงเจตนา

•ยกเวน มกฎหมายบญญตวานงถอเปนการแสดงเจตนา เชน

•สญญาเชา เมอครบก าหนดสญญาเชาแลว ตางฝายตางนงเฉย ถอวาคสญญาเชาแสดงเจตนาตอสญญาเชาโดยไมมก าหนดระยะเวลาการเชา

•สญญาแรงงาน

2.ดวยใจสมคร ◦ถากระท าไปโดยไมสมครใจ แตเปนการแสดงเจตนาเพราะถกขมข ถกหลอก หรอส าคญผดกจะมผลเปนโมฆยะ คกรณสามารถบอกลางได

3.ชอบดวยกฎหมาย ◦ขดตอกฎหมาย เชน การวาจางฆาคน คายาเสพตด เปนโมฆะ◦หรอขดตอความสงบศลธรรมอนดของประชาชนเชน ขอตกลงอยกนกนฉนทสามภรยา เปนโมฆะ

◦4.มงโดยตรงตอการผกนตสมพนธ ◦ค าปรารภ ไมเปนการแสดงเจตนามงโดยตรงตอการผกนตสมพนธ◦การแสดงเจตนาไมตรงกบเจตนาแทจรง มผลเปนโมฆะ เชน ◦นตกรรมอ าพราง ◦แสดงเจตนาโดยส าคญผดในตวบคคลหรอทรพยสน◦แสดงเจตนาลวงโดยสมรรวมคดกบคกรณอกฝายหนง

◦5. เพอใหเกดการเปลยนแปลงในสถานะทางกฎหมาย

◦กอ เชน ท าสญญาท าใหกอสทธ-หนาท

◦เปลยนแปลง เชน การแปลงหน

◦โอน เชน โอนกรรมสทธ

◦สงวน เชน การรบสภาพหน

◦หรอระงบซงสทธ เชน การปลดหน

การใชสทธ

◦เจาของสทธใชสทธนนเอง

◦ขนอยกบความสามารถทกฎหมายบญญต

ความสามารถของบคคล

◦มสทธ - ทกคนมสทธเทาเทยมกน

◦ใชสทธ อาจถกจ ากดเพอคมครอง

เหตออนอาย ไดแก ผเยาว

เหตบกพรองทางรางกาย จตใจ หรอ ความประพฤต

ไดแก คนไรความสามารถ

คนเสมอนไรความสามารถ

ความสามารถในการมสทธ (Capacity of acquisition rights)

◦หลก โดยปกตบคคลยอมจะสามารถมสทธไดเทาเทยมกนทกคน

◦ขอยกเวน

◦ในบางกรณกฎหมายอาจจ ากดความสามารถในการมสทธโดย

ก าหนดคณสมบตของคนทจะมสทธเอาไวบางซงกมกรณขอจ ากด

นอยมาก หากฝาฝนจะมผลเปนโมฆะ หรอไมชอบดวยกฎหมาย

หรอไมมผลทางกฎหมาย

2.ความสามารถในการใชสทธ (Capacity of exercise rights)

◦ไมเทาเทยม ใชสทธ ไดหรอไมขนอยกบสภาพของตวบคคลแตละ

คน

◦เปนการจ ากดสทธเพอคมครองใหบคคลนนท านตกรรมภายใตการ

ชวยเหลอของผแทนโดยชอบธรรม

◦ฝาฝน ผลตกเปนโมฆยะ

.ตงตวแทนในการใชสทธ◦ คอการใชสทธทผทรงสทธนนมอบใหผอนเปนตวแทนกระท าการใชสทธแทนตน

◦ ตวแทนตองกระท าไปภายในขอบเขตอ านาจหนาททผทรงสทธมอบหมายและเปนไปตามกฎหมายบญญตดวย

◦ถาเกนขอบเขต ผทรงสทธไมตองรบผด

ตวการ ตวแทน

บคคลภายนอกตวแทนจะท าการใด ๆ ตองท าภายในขอบอ านาจทตวการมอบให ถาตวแทนท าเกนขอบอ านาจ ตวแทนตองรบผดชอบเปนการสวนตว

หลก Ultra Vires : เกนขอบอ านาจ)

พชาย นองชาย

ขายบาน

ผกพน

มอบอ านาจ

หลดพนความรบผด

ตวแทนจะท าการใด ๆ ตองท าภายในขอบอ านาจ ถาตวแทนท าเกนขอบอ านาจ ตองรบผดเปนการสวนตว

(Ultra Vires : เกนขอบอ านาจ)

ธนาคาร

รบผดเปนการสวนตว

สมบรณ

จ านองบานไมผกพน

ใหสตยาบน

นตบคคล ผแทน

บคคลภายนอกผแทนจะท าการใด ๆ ตองท าภายในขอบอ านาจ ถาผแทนท าเกนขอบอ านาจ ผแทนตองรบผดชอบเปนการสวนตว

หลก Ultra Vires : เกนขอบอ านาจ)

บดามารดาบตร

ขายบานผกพน

อ านาจจดการทรพยสนตามก.ม.

หลดพนความรบผด

ตวแทนจะท าการใด ๆ ตองท าภายในขอบอ านาจ ถาตวแทนท าเกนขอบอ านาจ ตองรบผดเปนการสวนตว

(Ultra Vires : เกนขอบอ านาจ)

ผซอ

รบผดเปนการสวนตว

สมบรณ

ศาลอนญาต

ไมผกพน ใหสตยาบน

การใชสทธโดยผอนทมไดรบมอบอ านาจ

◦เชน การจดการงานนอกสง

ขอจ ากดการใชสทธ

◦ บคคลตองใชสทธโดยสจรต เชน ในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

◦มาตรา ๕ ระบวา “การใชสทธแหงของตนกด ในการช าระหนกดบคคลตองกระท าโดยสจรต

◦มาตรา 421 การใชสทธมแตจะใหเกดความเสยหายแกบคคลอนนนบคคล ทานวาเปนการอนมชอบดวยกฎหมาย(เปนการใชสทธโดยไมสจรต)

การสงวนและรกษาสทธ

◦เพอไมใหสทธนนสญเสยไป ผทรงสทธอาจท าการสงวนโดยการ◦จดทะเบยนสทธ หรอ◦ฟองคดเพอใหอายความสะดดหยดลง

การโอนสทธ

◦สทธเกยวกบสภาพบคคล โอนขายใหใครไมได◦สทธในทางทรพยสนเทานนทโอนได◦โดยนตกรรม เชน สญญาซอขายแลกเปลยนให◦โดยผลของก.ม เชน ◦การครอบครองปรปกษ ◦การตกทอดทางมรดก◦การรบชวงสทธ

การรบชวงสทธ

◦คอการทเจาหนคนใหมรบชวงสทธแทนเจาหนคนเดมและมสทธเชนเดยวกบเจาหนคนเดมตอลกหน ◦เชน เมอบรษทประกนภยจายคาสนไหมทดแทนใหแก ผเอาประกนแลวยอมรบชวงสทธจากผเอาประกนไปฟองรองเอาคาสนไหมทดแทนจากผท าละเมด

การระงบแหงสทธ◦เกดขนไดหลายกรณ คอ

1. การขาดผทรงสทธ ◦โดยความตายในกรณของบคคลธรรมดาหรอ◦ยบเลกในกรณของนตบคคล

2. เมอหนระงบดวยการช าระหนเสรจสนแลว สทธของเจาหนทคกบหนยอมระงบไปดวย

3.เมอวตถแหงสทธสญสนไปยอมท าใหสทธระงบไปดวย เชน สทธอาศยยอมระงบดวยเหตทบานหลงทวตถแหงสทธนนสญหายหรอถกท าลายสนไป

4. โดยบทบญญตแหงกฎหมาย ไดแก- อายความ ถาไมไดกระท าการภายในก าหนดเวลาตามทกฎหมายบญญต ถอวาขาดอายความ สทธยอมระงบไป เชน- กรณอายความทางอาญา สทธในการน าคดอาญามาฟองยอมระงบลงตามป.ว อาญา

- กรณอายความทางแพง ถอเปนเพยงสทธปฏเสธของลกหน ถาลกหนไมปฏเสธวาคดขาดอายความแลว ถอวายอมรบวาคดยงไมขาดอายความ- การบงคบคดแพงตามค าพพากษาตองกระท าภายใน 10 ปนบแตมค าพพากษาถงทสด พน 10 ปจะบงคบยดทรพยไมได

กรณการช าระหนตกเปนพนวสย

◦ป.พ.พ.มาตรา 219 “ถาการช าระหนกลายเปนพนวสยเพราะพฤตการณอนใดอนหนงซงเกดขนภายหลงจากทไดกอหนและซงลกหนไมตองรบผดชอบนนไซรทานวา

ลกหนเปนอนหลดพนจากการช าระหนนน

-กรณทายาทมการยกยายปดบงทรพยมรดกหรอมการกระท าอนไมสมควร เชน ฆาเจามรดก ถกก าจดมใหรบมรดก เสยสทธความเปนทายาท

การบงคบตามสทธ

◦การบงคบตามสทธในกฎหมายเอกชน

เอกชนทกคนอยบนพนฐานความเสมอภาค

ดงนน เอกชนไมสามารถบงคบตามสทธของตนเองได

จะตองฟองใหศาลบงคบตามสทธให

ขอยกเวนทเอกชนบงคบสทธไดเอง

◦การใชสทธปองกนตนเองในทางอาญา

◦กรณนรโทษกรรมปองกนสทธ ม.449 มลกษณะคลายกบปองกนในทางอาญาการกระท าโดยความจ าเปน ม.450

การบงคบตามสทธในกฎหมายมหาชน

◦รฐมอ านาจเหนอเอกชน ดงนน ◦รฐสามารถบงคบตามค าสงทางปกครองไดโดยไมตองฟองใหศาลปกครองบงคบใหและทกคนจะตองปฏบตตามกอนจนกวาศาลปกครองจะเพกถอนค าสงทางปกครอง