(ร่าง) ยุทธศาสตร์ข้าวไทย ฉบับที่ 2 ปี...

ส ำนกนโยบำยและยทธศำสตรขำว กรมกำรขำว กระทรวงเกษตรและสหกรณ v10-13-07-55 เพมเตมใหสมบรณตำมบญชำทำนอธบดกรมกำรขำว

1

(ราง)

ยทธศาสตรขาวไทย ฉบบท 2

ป 2555-2559

โดย กระทรวงพาณชย และ กระทรวงเกษตรและสหกรณ


2

ค าน า

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................

กระทรวงพาณชย กระทรวงเกษตรและสหกรณ


3

สารบญ เรอง หนา

บทสรปสาระส าคญยทธศาสตรขาวไทย ฉบบท 2 ป 2555 – 2559 X

บทท 1 สถานการณการผลตและการตลาดขาว X 1. สถานการณการผลตขาว X

1.1 การผลตขาวของไทย X 1.2 การผลตขาวของโลก X

2. สถานการณการตลาดขาว X 2.1 การตลาดขาวในประเทศ (กรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย) X 2.2 การตลาดขาวตางปะเทศ (กรมการคาตางประเทศ กระทรวงพาณชย) X

บทท 2 การวเคราะหสภาพแวดลอมการผลตและการตลาดขาว X 1. จดแขง (Strengths) X

1.1 ดานการผลต X 1.2 ดานการตลาดขาวในประเทศ (กรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย) X 1.3 ดานการตลาดขาวตางปะเทศ (กรมการคาตางประเทศ กระทรวงพาณชย) X

2. จดออน (Weaknesses) X 2.1 ดานการผลต X 2.2 ดานการตลาดขาวในประเทศ (กรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย) X 1.3 ดานการตลาดขาวตางปะเทศ (กรมการคาตางประเทศ กระทรวงพาณชย) X

3. โอกาส (Opportunities) X 3.1 ดานการผลต X 3.2 ดานการตลาดขาวในประเทศ (กรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย) X 3.3 ดานการตลาดขาวตางปะเทศ (กรมการคาตางประเทศ กระทรวงพาณชย) X

4. ภยคกคาม (Threats) X 4.1 ดานการผลต X 4.2 ดานการตลาดขาวในประเทศ (กรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย) X 4.3 ดานการตลาดขาวตางปะเทศ (กรมการคาตางประเทศ กระทรวงพาณชย) X

บทท 3 ยทธศาสตรขาวไทย X 1. วสยทศน X 2. พนธกจ X

2.1 ดานการผลต X 2.2 ดานการตลาดขาวในประเทศ (กรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย) X 2.3 ดานการตลาดขาวตางปะเทศ (กรมการคาตางประเทศ กระทรวงพาณชย) X


4

3. เปาประสงค X 3.1 ดานการผลต X 3.2 ดานการตลาดขาวในประเทศ (กรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย) X 3.3 ดานการตลาดขาวตางปะเทศ (กรมการคาตางประเทศ กระทรวงพาณชย) X

4. ยทธศาสตร X 4.1 ดานการผลต X

4.2 ดานการตลาดขาวในประเทศ (กรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย) X 4.3 ดานการตลาดขาวตางปะเทศ (กรมการคาตางประเทศ กระทรวงพาณชย) X

บทท 4 การขบเคลอนยทธศาสตรขาวไทย X

บทท 5 แผนงานโครงการส าคญภายใตยทธศาสตรขาวไทย X 1. แผนงาน โครงการภายใตยทธศาสตรขาวไทยดานการผลต X 2. แผนงาน โครงการภายใตยทธศาสตรขาวไทยดานการตลาดภายในประเทศ X 3. แผนงาน โครงการภายใตยทธศาสตรขาวไทยดานการตลาดตางประเทศ X

ภาคผนวก X 1. สถตตนทนการผลตขาว ป พ.ศ. 2544 – 2553 X 2. สถตเนอทเพาะปลก เนอทเกบเกยว ผลผลต และผลผลตตอไรของขาว X

ป พ.ศ. 2544–2553


5

บทสรปสาระส าคญ ยทธศาสตรขาวไทย

ฉบบท 2 ป 2555-2559

............................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................


6

บทท 1 สถานการณการผลตและการตลาดขาว

1. สถานการณการผลตขาว 1.1 การผลตขาวของไทย

การเพาะปลกขาวของประเทศไทยในปหนงๆ สามารถแบงออกไดเปน 2 ฤดดวยกนคอฤดนาป และฤดนาปรง ซงสามารถสรปสถานการณพนทปลก ผลผลต ผลผลตตอพนทปลก ตนทนการผลต และราคาขาวเปลอกทชาวนาขายได ในปเพาะปลก 2553/54 และครวเรอนชาวนา วธการท านา และพนธขาว ในปเพาะปลก 2552/53 ของประเทศไทย (ขอมลจากส านกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ) ไดดงน

1) พนทปลก ชาวนามการปลกขาวทงหมด 80.67 ลานไร แยกเปนการปลกขาวฤดนาป ป 2553/54 มพนทเพาะปลก 64.57 ลานไร และฤดนาปรง ป 2554 มพนทเพาะปลก 16.10 ลานไร (พนทปลกซ าในพนทปลกขาวฤดนาป) โดยภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เปนภาคทมพนทปลกขาวมากทสด รองลงมาคอ ภาคเหนอ ภาคกลาง และภาคใต โดยมพนทปลกเทากบ 42.87 , 20.52 , 15.72 และ 1.56 ลานไร ตามล าดบ ในฤดนาป ป 2553/54 จงหวดอบลราชธาน เปนจงหวดทมพนทปลกขาวมากทสด 4.20 ลานไร สวนจงหวดภเกตมพนทปลกขาวนอยทสด 128 ไร โดยการปลกขาวในฤดนาปน เปนพนททอยในเขตชลประทาน 13.62 ลานไร คดเปนรอยละ 21.09 ของพนทเพาะปลกขาวในฤดนาปทงหมด และเปนพนททอยนอกเขตชลประทาน อาศยน าจากแหลงน าธรรมชาต หรอน าฝน 50.95 ลานไร คดเปนรอยละ 78.91 ของพนทเพาะปลกขาวในฤดนาปทงหมด สวนในฤดนาปรง ป 2554 จงหวดสพรรณบร เปนจงหวดทมพนทปลกขาวมากทสด 1.16 ลานไร ในขณะทจงหวดตราดมพนทปลกขาวนอยทสด 233 ไร

2) ผลผลต ประเทศไทยผลตขาวเปลอกไดทงหมด 35.58 ลานตน แยกเปนผลผลตขาวฤดนาป ป 2553/54 ปรมาณ 25.44 ลานตน และฤดนาปรง ป 2554 ปรมาณ 10.14 ลานตน โดยภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เปนภาคทมผลผลตขาวมากทสด รองลงมาคอ ภาคเหนอ ภาคกลาง และภาคใต โดยมผลผลตเทากบ 14.47 , 11.06 , 9.44 และ 0.61 ลานตน ตามล าดบ ในฤดนาป ป 2553/54 จงหวดอบลราชธาน เปนจงหวดทมผลผลตขาวมากทสด 1.22 ลานตน สวนจงหวดภเกตมผลผลตขาวนอยทสด 60 ตน ในฤดนาปรง ป 2554 จงหวดสพรรณบร เปนจงหวดทมผลผลตขาวมากทสด 0.81 ลานตน สวนจงหวดตราดมผลผลตขาวนอยทสด 96 ตน

3) ผลผลตตอพนทปลก ชาวนาสามารถผลตขาวเปลอกไดเฉลยไรละ 441 กโลกรมโดยการปลกขาวในฤดนาป ไดผลผลตเฉลยไรละ 394 กโลกรม สวนการปลกขาวในฤดนาปรง ไดผลผลตเฉลยไรละ 630 กโลกรม ภาคกลางเปนภาคทมผลผลตเฉลยตอไรสงสด รองลงมาคอ ภาคเหนอ ภาคใต และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ โดยมผลผลตเฉลยตอไรเทากบ 601 , 539 , 389 และ 338 กโลกรม ตามล าดบ ในฤดนาป ป 2553/54 จงหวดนนทบร เปนจงหวดทมผลผลตเฉลยตอไรสงสด 747 กโลกรม


7

สวนจงหวดชยภม มผลผลตเฉลยตอไรต าสด 261 กโลกรม ในฤดนาปรง ป 2554 จงหวดสมทรปราการ เปนจงหวดทมผลผลตเฉลยตอไรสงสด 810 กโลกรม สวนจงหวดยะลามผลผลตเฉลยตอไรต าสด 392 กโลกรม

4) ตนทนการผลต ชาวนามตนทนการผลต ไรละ 3,929 บาท หรอ ตนละ 8,908 บาท โดยการผลตในฤดนาป ป 2553/54 มตนทนการผลต ไรละ 3,687 บาท หรอ ตนละ 9,359 บาท สวนการผลตในฤดนาปรง ป 2554 มตนทนการผลตไรละ 4,899 บาท หรอ ตนละ 7,776 บาท

5) ราคาขาวเปลอกทชาวนาขายได ชาวนาขายขาวเปลอก 5% ในฤดนาป ป 2553/54 ไดในราคาตนละ 8,600 บาท สวนในฤดนาปรง ป 2554 ชาวนาขายขาวเปลอกเจาความชน 14-15% ไดในราคา ตนละ 9,042 บาท

6) ครวเรอนชาวนา มชาวนาทปลกขาวในฤดนาป ป 2552/53 จ านวน 3,717,360 ครวเรอน มการปลกขาวเฉลยครวเรอนละ 15.47 ไร โดยชาวนาปลกขาวในขนาดพนท 10 - 20 ไร มากทสดจ านวน 1,162,057 ครวเรอน หรอรอยละ 31.26 รองลงมาคอขนาดพนท 20-40 ไร จ านวน 836,814 ครวเรอน หรอรอยละ 22.51 มชาวนาจ านวน 61,097 ครวเรอน หรอรอยละ 1.64 ทปลกขาวนอยกวา 2 ไร และชาวนา 8,745 ครวเรอน หรอรอยละ 0.23 ทปลกขาวตงแต 100 ไรขนไป สวนในฤดนาปรง ป 2553 มชาวนาทปลกขาวจ านวน 665,845 ครวเรอน มการปลกขาวเฉลยครวเรอนละ 22.86 ไร โดยชาวนาปลกขาวในขนาดพนท 10-20 ไร มากทสดถง 169,219 ครวเรอน หรอรอยละ 25.41 รองลงมาคอขนาดพนท 6-10 ไร จ านวน 136,748 ครวเรอน หรอรอยละ 20.54 มชาวนาจ านวน 11,462 ครวเรอน หรอรอยละ 1.72 ทปลกขาวนอยกวา 2 ไร และชาวนา 7,766 ครวเรอน หรอรอยละ 1.17 ทปลกขาวตงแต 100 ไรขนไป

7) วธการท านา ในฤดนาป ป 2552/53 ชาวนานยมปลกขาวโดยวธท านาด ามากทสดรองลงมา คอ นาหวานส ารวย นาหวานน าตม และนาหยอด มปรมาณการใชเมลดพนธ 973,376 ตน มอตราการใชเมลดพนธเฉลยไรละ 16.93 กโลกรม สวนฤดนาปรง ป 2553 ชาวนานยมปลกขาวโดยวธนาหวานน าตมมากทสด รองลงมาคอ นาด า และนาหวานส ารวย มปรมาณการใชเมลดพนธ 457,696 ตน มอตราการใชเมลดพนธเฉลยไรละ 30.07 กโลกรม

8) พนธขาว ในฤดนาป ป 2552/53 ชาวนาปลกขาวพนธขาวดอกมะล 105 มากทสดใหผลผลตไรละ 338 กโลกรม รองลงมาคอ พนธ กข6 ใหผลผลตไรละ 342 กโลกรม พนธราชการไมไวตอชวงแสง ใหผลผลตไรละ 545 กโลกรม พนธชยนาท 1 ใหผลผลตไรละ 525 กโลกรม และพนธสพรรณบร 1 ใหผลผลตไรละ 729 กโลกรม สวนฤดนาปรง ป 2554 พนธชยนาท 1 และพนธชยนาท 2 ชาวนาปลกมากทสดใหผลผลตไรละ 550 กโลกรม รองลงมาคอพนธสพรรณบร 1 ใหผลผลตไรละ 611 กโลกรม และพนธราชการไมไวแสง ใหผลผลตไรละ 598 กโลกรม


8

1.2 การผลตขาวของโลก

1) สถานการณการผลตขาวของโลก กระทรวงเกษตร สหรฐอเมรกา ไดสรปสถานการณการผลตขาวของโลก ปการผลต 2553/54 (ขอมล ณ เดอนพฤษภาคม 2555) ดงน

1.1) พนทเกบเกยวขาว การผลตขาวทวโลกมพนทเกบเกยวรวม 985.63 ลานไร โดยประเทศอนเดยเปนประเทศทมพนทเกบเกยวขาวมากทสด 267.88 ลานไร สวนประเทศอนทมการปลกขาวมากของโลก ไดแก จน 186.69 ลานไร อนโดนเซย 75.50 ลานไร บงคลาเทศ 73.13 ลานไร เวยดนาม 47.56 ลานไร พมา 43.75 ลานไร และฟลปปนส 27.19 ลานไร

1.2) ผลผลตขาวสาร ทวโลกสามารถผลตขาวไดรวมทงสน 449.30 ลานตนขาวสาร (680.76 ลานตนขาวเปลอก คดจากขาวสาร 660 กโลกรม ไดมาจากการสขาวเปลอก1,000 กโลกรม) โดยประเทศจนเปนประเทศทผลตขาวไดมากทสด 137.00 ลานตนขาวสาร (207.58 ลานตนขาวเปลอก) สวนประเทศอนทมผลผลตขาวมากของโลก ไดแก อนเดย 95.98 ลานตนขาวสาร (145.42 ลานตนขาวเปลอก) อนโดนเซย 35.50 ลานตนขาวสาร (53.79 ลานตนขาวเปลอก) บงคลาเทศ 31.70 ลานตนขาวสาร (48.03 ลานตนขาวเปลอก) เวยดนาม 26.37 ลานตนขาวสาร (39.95 ลานตนขาวเปลอก) พมา 10.53 ลานตนขาวสาร (15.95 ลานตนขาวเปลอก) และฟลปปนส 10.54 ลานตนขาวสาร (15.97 ลานตนขาวเปลอก)

1.3) ผลผลตขาวเปลอกเฉลยตอไร ทวโลกสามารถผลตขาวไดเฉลยไรละ 680 กโลกรม โดยอยปตเปนประเทศทมผลผลตเฉลยตอไรมากทสด 1,597 กโลกรม สวนประเทศอนทมผลผลตเฉลยตอไรสงของโลก ไดแก สหรฐอเมรกา 1,206 กโลกรม จน 1,048 กโลกรม เวยดนาม 888 กโลกรม อนโดนเซย 747 กโลกรม บงคลาเทศ 650 กโลกรม ส าหรบผลผลผลตเฉลยตอไรของประเทศทเปนเพอนบานประเทศไทย ไดแก ฟลปปนส 590 กโลกรม ลาว 406 กโลกรม กมพชา 381 กโลกรม พมา 376 กโลกรม

2) สถานการณการผลตขาวของประเทศเวยดนาม ส านกงานสงเสรมการคาระหวางประเทศ (สคร.) ณ กรงฮานอย และนครโฮจมนห ไดรายงานสถานการณการผลตขาวของประเทศสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม ณ เดอนมกราคม 2553 ดงน

2.1) ประเทศเวยดนามเปนผผลตขาวอนดบ 5 ของโลก ผลผลตปละกวา 38 ลานตนขาวเปลอก และเปนผสงออกขาวอนดบ 2 ของโลก ปรมาณสงออกปละ 4.5 – 5 ลานตนขาวสาร

2.2) พนธขาวทปลกมากไดแก พนธ jasmine , OM 1490 , OM 2547 , OM 2717 , OM 3536 , OMCS 2000 , VND 95-20 และ IR 64 กระทรวงเกษตรและพฒนาชนบท (MARD) พยายามจ ากดใหชาวนาเพาะปลกขาวพนธ IR 50404 และ OM 576 ซงสวนมากจะเปนขาวชนด 25% ใหเหลอสดสวน 15% (ปจจบนมการปลกประมาณ 18.2 % ของพนทปลกขาวทงหมด) และพยายามสนบสนนใหปลกขาวทมผลผลตเฉลยตอเฮกตารสงและมคณภาพด ใหมสดสวน 60-70% ขาวคณภาพดชนด 5% และขาวหอมในสดสวน 15-20%


9

2.3) ประเทศเวยดนามยงมประชากรอก 1.4 ลานครวเรอน คดเปนรอยละ 6.7 ของจ านวนครวเรอนทงประเทศทยงประสบภาวะขาดแคลนอาหาร นายกรฐมนตรเวยดนามจงไดประกาศมตรฐบาล (Resolution) เลขท 63/NQ-CP ลงวนท 23 ธนวาคม 2552 เพอสนบสนนการผลตขาวและสรางความมนคงดานอาหารแหงชาต ดงน

(1) รกษาพนทเพาะปลกขาวใหอยท 23.75 ลานไร (3.8 ลานเฮคตาร) นบจากปจจบนจนถงป 2563 ซงในจ านวนนตองเปนพนทสมบรณดวยชลประทานและสามารถเพาะปลกขาวได 2 ฤดหรอมากกวา เปนจ านวน 20.00 ลานไร (3.2 ลานเฮคตาร) สามารถผลตขาวไดปละ 41 – 43 ลานตนขาวเปลอก โดยใหกระทรวงเกษตรและพฒนาชนบทรวมมอกบกระทรวงทรพยากรและสงแวดลอม กระทรวงอตสาหกรรมและการคา กระทรวงกอสราง และกระทรวงคมนาคมจดท ารายละเอยดการแบงโซนพนทปลกขาวและเสนอรฐบาลใหความเหนชอบภายในไตรมาสท 2 ของป 2553

(2) การเพาะปลกขาวตองไดรบก าไรสงขน 2.5 เทา หนวยงานทเกยวของจะตองหาวธลดตนทนการผลต เพอใหภายในป 2563 การผลตขาวไดรบผลก าไรสงกวาปจจบน 2.5 เทา และหามาตรการจงใจใหเกษตรกรคงพนททเหมาะสมในการปลกขาว มใหเปลยนเปนสวนอตสาหกรรม สนามกอลฟและธรกจอนๆ สวนพนทแถบภเขาจะยงคงสนบสนนการท านาขนบนไดเพอเพมพนทปลกขาว สรางความมนคงดานอาหารในเขตหางไกล นอกจากน เพอมใหเกดปญหาเชนปจจบนทบางพนทมการเกบเกยวขาวแลวแตไมมโกดงเกบขาวทไดมาตรฐานสงผลใหคณภาพของขาวลดลงไปอก จงใหหนวยงานทเกยวของเรงด าเนนการตามโครงการสรางไซโลเกบขาวความจ 4 ลานตนขาวเปลอกอยางเรงดวน โดยใหแลวเสรจภายในป 2555

(3) สรางความมนใจในความมนคงดานอาหารแหงชาตในระยะยาวจากสถตของกระทรวงเกษตรและพฒนาชนบท พนทเพาะปลกขาวของเวยดนามลดลงโดยเฉลยปละ 41,000 เฮคตาร เนองจากการขยายตวเมองและการเตบโตของเขตอตสาหกรรม ขณะทประชากรของเวยดนามยงคงเตบโตอยางรวดเรว คาดวาจะมมากกวา 100 ลานคน ภายในป 2563 และ 110 ลานคน ในป 2573 นอกจากนการลงทนในภาคการเกษตรยงมเพยง 10% ของการลงทนทงหมด เพอสรางความมนใจในระยะยาววาผลผลตขาวจะพอเพยงกบการเลยงประชากรในประเทศ รฐบาลเวยดนามใหการสงเสรมการวจยดานวทยาศาสตรและความรวมมอกบนานาชาตทเกยวของกบความมนคงดานอาหาร โดยแตละปจะจดสรรงบประมาณเพอการลงทนส าหรบภาคเกษตรเพมขน 10 -15% รวมทงเพมพนการฝกอบรมนกวทยาศาสตร และเทคนคการจดการใหแกเกษตรกรเพอเพมผลผลตและเพมรายได โดยตงเปาหมายวาภายในป 2563 จะมเกษตรกรทไดรบการฝกอบรมดานการผลตเปนจ านวน 50%

2. สถานการณการตลาดขาว

2.1 การตลาดขาวในประเทศ (กรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย)

2.2 การตลาดขาวตางประเทศ (กรมการคาตางประเทศ กระทรวงพาณชย)


10

บทท 2 การวเคราะหสภาพแวดลอมการผลตและการตลาดขาว

จากสถานการณ ดานการผลตและการตลาดขาวของไทยและของโลก สามารถวเคราะหสภาพแวดลอม(SWOT Analysis )การผลตและการตลาดขาวของประเทศไทย ไดดงน

1. จดแขง (Strengths) 1.1 ดานการผลต

1) ประเทศไทยมเสถยรภาพในการผลตขาวสง เนองจากสภาพภมประเทศและสภาพภมอากาศ เออตอการปลกขาว และมความเสยงจากภยธรรมชาตนอย

2) ประเทศไทยสามารถผลตขาวไดหลากหลายชนดทกชนคณภาพ เชน ขาวหอมมะล ขาวหอมปทม ขาวขาว 100% - 25% ปลายขาว ขาวนง และขาวเหนยว สามารถตอบสนองกบความตองการของตลาดไดทกตลาด ทส าคญประเทศไทยสามารถปลกขาวพนธขาวดอกมะล 105 และพนธกข15 ซงจดเปนขาวหอมทมคณสมบตโดดเดน ในดานกลนหอม เมลดขาวสารใส เรยวยาว นมและทานอรอย เปนทยอมรบของตลาดโลก นอกจากนยงม ขาวพนธปทมธาน 1 และพนธกข33 (หอมอบล 80) กจดเปนขาวหอมทมคณสมบตดเชนกน

3) ประเทศไทยมความหลากหลายทางพนธกรรมขาว สามารถน ามาใชประโยชนในการวจยพฒนาและสรางมลคาเพมได โดยมเชอพนธขาวทเกบรวบรวมไวในธนาคารเชอพนธขาวมากกวา 20,000 ตวอยางเชอพนธ ซงในจ านวนนเปนขาวพนเมองของไทย 17,000 ตวอยางเชอพนธ

4) ขาวไทยเปนขาวทประจกษวาเปนขาวคณภาพดมาเปนเวลายาวนานอยางตอเนอง สงผลใหการสงออกขาวไทย เปนทยอมรบในความนาเชอถอในดานคณภาพแกประเทศผซอ

5) ขาวมความผกพนกบชวตคนไทยมาแตโบราณกาลนบพนป การปลกขาวกอใหเกดขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรมอนดงามคกบชาตไทย สบสานตอกนมาตงแตอดตจนถงปจจบน โดยเฉพาะอาชพท านาเปนอาชพทเปยมไปดวยจตวญญาณในการเพาะปลกขาวซงถกถายทอดมาจากบรรพบรษสลก หลานชาวนาในปจจบน ถอไดวาชาวนาเปนกระดกสนหลงของชาต สามารถใชทกษะและประสบการณทสรางสมมายนหยดตอสกบความยากล าบากนานปการ เพอใหไดมาซงอาหารเพอเลยงคนทงภายในประเทศและตางประเทศ ทส าคญชาวนาถอไดวาเปนชนกลมใหญ มจ านวนมากถง 3.7 ลานครวเรอน เปนกลมคนทยากจนทสดในบรรดาเกษตรกรทงหลาย อยกระจายกนทวประเทศ แตมบทบาทตอภาวะทางการเมอง การปกครองและความมนคงของประเทศ รฐบาลทกรฐบาลจะใหความสนใจในปญหาเรองขาวของชาวนามากทสด เพราะถอวาเปนปญหาของคนสวนใหญของประเทศ


11

6) มองคกรและคณะกรรมการก ากบดแลทใหความส าคญของขาวในฐานะเปนพชเศรษฐกจหลกหลายองคกร เชน คณะกรรมการนโยบายขาวแหงชาต กรมการขาว กรมสงเสรมการเกษตร กรมสงเสรมสหกรณ กระทรวงเกษตรและสหกรณ และกรมการคาภายใน กรมการคาตางประเทศ กรมสงเสรมการสงออก กระทรวงพาณชย

1.2 ดานการตลาดในประเทศ (กรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย)

1.3 ดานการตลาดตางประเทศ (กรมการคาตางประเทศ กระทรวงพาณชย)

2. จดออน (Weaknesses) 2.1 ดานการผลต

1) พนทปลกขาวสวนใหญอยในเขตน าฝน โดยพนทกวารอยละ 70 อยในเขตน าฝน ไมมระบบน าชลประทาน พนทสวนใหญอยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอซงเปนพนททขาดแคลนแหลงน า สภาพดนสวนใหญมปญหาเสอมโทรม ขาดแคลนอนทรยวตถ ดนมสภาพแขงเนองจากมการใชปยเคมสะสมมาเปนเวลานาน ประกอบกบสภาพดนในพนทภาคกลาง ภาคตะวนออกและภาคใตตอนลางซงเปนแหลงปลกขาว ดนมสภาพความเปรยวจด สวนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ดนมสภาพเปนดนเคม ซงตองมการจดการทรพยากรดนอยางเหมาะสมจงจะเพมผลผลตได

2) ปลกขาวอยางตอเนองตลอดป โดยชาวนาภาคกลางและภาคเหนอตอนลาง ในเขตชลประทานมการท านาปลกขาวอยางตอเนองตลอดป ท าใหชาวนาตองเรงการผลต หรอผลตทไมค านงคณภาพขาวทจะได สงผลใหระบบนเวศขาดความสมดล ดนเสอมเกดการระบาดของโรคแมลงศตรขาว ท าใหขาวทไดมคณภาพต า อกทงชาวนายงขาดการจดการขณะเกบเกยว และหลงการเกบเกยวทมประสทธภาพ สงผลใหผลผลตเกดการสญเสย ในขณะเกบเกยวสงประมาณรอยละ 5-10 ของปรมาณผลผลตทงหมด ผลผลตทไดบางสวนมคณภาพต า นอกจากนชาวนามการเกบเกยวขาวโดยใชเครองเกยวนวดขณะทขาวยงมความชนสง และจ าหนายขาวในทนท หากจดการไมดจะท าใหขาวมคณภาพต า

3) ประสทธภาพการผลตขาวต า กลาวคอ จากขอมลของส านกงานเศรษฐกจการเกษตร ผลผลตขาวเฉลยตอไรของไทย ปเพาะปลก 2553/54 ไดเพยงไรละ 441 กโลกรม (นาป ป 2553/54 ไดไรละ 394 กโลกรม สวนนาปรง ป 2554 ไดไรละ 633 กโลกรม) จดวายงต ามาก เมอเปรยบเทยบกบขอมลจากกระทรวงเกษตร สหรฐอเมรกา (ขอมล ณ เดอนมนาคม 2555) โดยผลผลตเฉลยขาวของโลกป 2553/54 ไรละ 688 กโลกรม สหรฐอเมรกา 1,206 กโลกรม จน 1,048 กโลกรม และเวยดนาม 885 กโลกรม โดยสาเหตส าคญทประสทธภาพการผลตขาวของประเทศไทยยงต าอยคอพนทปลกขาวสวนใหญอยนอกเขตชลประทาน อาศยน าฝนในการเพาะปลก และสภาพดนสวนใหญมปญหาเสอมโทรม รวมทงขาดแคลนเมลดพนธด


12

4) ตนทนการผลตสง ชาวนามคาใชจายในการผลตสงขนทกปทงคาแรงงาน คาปยเคม คาสารเคม และคาเมลดพนธ ทงน เนองมาจากชาวนาสวนใหญมการใชปจจยการผลตทสงมากเกนกวาค าแนะน า และใชกรรมวธการผลตทยงไมถกตองเหมาะสม ขาดการบรหารจดการขนสงสนคาและบรการใหมประสทธภาพและสอดรบกนทงระบบ ตงแตการขนสงและจดเกบปจจยการผลต การเกบรกษาผลผลต จนถงการขนสงผลผลตไปจ าหนายใหผรบซอขาว

5) ชาวนาขาดแคลนเมลดพนธด การผลตและการกระจายเมลดพนธขาวทมคณภาพไดมาตรฐาน ยงไมสามารถตอบสนองตอความตองการใชของชาวนาอยางเพยงพอและทวถง

6) การพฒนาผลตภณฑขาวเพอสรางมลคาเพมยงมนอย และยงไมสามารถแปรรปผลตภณฑขนสง รวมทงขาดระบบการเชอมโยงวตถดบขาวทมคณภาพ เพอการแปรรปผลตภณฑ

7) ชาวนารายยอย ยงขาดความร ชาวนาอกเปนจ านวนมากยงขาดการพฒนาใหมความรและความสามารถในการผลตขาว และการบรหารจดการอยางจรงจง และสวนใหญเปนเกษตรกรรายยอยยงไมใหความส าคญเพยงพอในการสรางความเขมแขงในรปสถาบนเกษตรกร

8) ชาวนามอายมาก รายไดต า ชาวนาซงเปนเกษตรกรสวนใหญของเกษตรกรทงประเทศมสดสวนรายไดจากการท านาต ากวาอาชพการเกษตรอน ๆ เปนกลมเกษตรกรทมฐานะดอยกวาเกษตรกรอนทงในดานระดบการศกษา โอกาสเขาถงขอมลขาวสาร การไดรบสวสดการจากภาครฐ อาชพท านาไมสามารถท ารายไดแกชาวนาอยางเพยงพอ จงเกดการละทงนาเพอแสวงหาแหลงรายไดอนทใหผลตอบแทนสงกวา รวมทงลกหลานชาวนาปฏเสธท จะสบทอดอาชพการท านา เน องจากยากล าบาก รายไดนอย ขาดสวสดการหรอระบบการประกนรายไดทเหมาะสม ประกอบกบชาวนาปจจบนมอายระหวาง 40-57 ป คดเปนรอยละ 67.9 อายมากกวา 60 ปขนไป คดเปนรอยละ 11.6 อายเฉลยประมาณ 57 ป และแนวโนมในอก 10 ปขางหนาชาวนาจะมอายเฉลยเพมขน นอกจากนปจจบนชาวนาเปนจ านวนมากหลดจากฐานชมชนทเคยเปนเจาของและตองเชาทนาท ามาหากน สงผลใหชาวนาไมมแรงจงใจในการทจะปรบปรงพนทนาใหมสภาพอดมสมบรณ ท าใหการท างานกบชาวนามความยาก

9) องคกรทเกยวของกบชาวนายงขาดเอกภาพ องคกรและหนวยงานทเกยวของกบการผลตขาวและชาวนา มจ านวนมากซงถกจดตงขนมาตามวตถประสงคตามทกล มบคคลทวไปประกอบอาชพเหมอนกนตองการแกปญหาของตนเปนหลก สมาคมตาง ๆ ยงขาดความเปนเอกภาพในการรวมกนแกไขปญหาการผลตขาวของชาวนา

10) หนวยงานวจยดานขาวขาดแคลนนกวจยและงบประมาณ งานวจยดานขาวยงขาดการบรณาการรวมกนระหวางหนวยงานวจยทงหมดของประเทศ หนวยงานวจยยงขาดแคลนนกวจยขาว โดยเฉพาะนกปรบปรงพนธขาว รวมทงขาดการสนบสนนงบประมาณ และเครองมออปกรณในการวจยททนสมย

2.2 ดานการตลาดในประเทศ (กรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย) 2.3 ดานการตลาดตางประเทศ (กรมการคาตางประเทศ กระทรวงพาณชย)


13

3. โอกาส (Opportunities) 3.1 ดานการผลต

1) ความตองการบรโภคขาวของโลกยงมแนวโนมขยายตวเพมขน เนองจากการขยายตวของประชากรเพมมากขน และความตองการบรโภคขาวยงมปรมาณสงกวาผลผลตขาวโลก มาโดยตลอด

2) ขาวคณภาพดยงเปนทตองการของตลาดอกมาก โดยเฉพาะขาวหอมมะลของประเทศไทยเปนทตองของตลาดมากโดยมแนวโนมการสงออกสงขน

3) ความตองการอาหารเพอสขภาพมแนวโนมขยายตวเพมขน ซงปจจบนประชากรของโลกหนมาใหความสนใจและหวงใยในสขภาพมากขนโดยเฉพาะอาหารเพอสขภาพรวมทงขาวและผลตภณฑจากขาวทใชเปนอาหารเสรม และยา

4) ชาวนาไทยตนตวจากการเปดเขตการคาเสร (Free Trade Area : FTA) โดยเฉพาะภายในเขตการคาเสรอาเซยน (ASEAN Free Trade Area : AFTA) ท าใหชาวนาไทยตนตวและเปนโอกาสทจะกระตนใหชาวนาเพมประสทธภาพการผลตขาวของตนเอง



4. ภยคกคาม (Threats) 4.1 ดานการผลต

1) ประเทศตางๆ ตนตวในการวจยพนธขาวทใหผลผลตสง โดยเฉพาะการวจยและพฒนาพนธขาวหอม ทมลกษณะคลายกบขาวพนธขาวดอกมะล 105

2) สภาพภมอากาศของโลกมการเปลยนแปลง ในปจจบนสภาพภมอากาศของโลกมแนวโนมทจะเปลยนแปลงอยางรวดเรว สงผลกระทบตอสงมชวตทงทางตรงและทางออมอาจกอใหเกดปญหาตางๆ ตามมาเชน การสญพนธ ของพชและสต วตางๆ ผลผลตทางการเกษตรลดลง ภยธรรมชาต และโรคระบาด

3) ประเทศคแขงในการผลตและการคามมากขน และแขงแกรงขน ไดแกประเทศเวยดนาม ปากสถาน สหรฐอเมรกา อนเดย จน กมพชา

4) ประเทศผน าเขามมาตรการกดกนทางการคาเพมขน เชน ดานสขอนามย และดานสงแวดลอม


14

5) ปจจยการผลตทน าเขาจากตางประเทศมราคาสง ปจจยการผลตทส าคญ เชน ปยเคม สารเคมปองกนก าจดวชพช ศตรพช ทน าเขาจากตางประเทศมราคาสง และมแนวโนมสงขน สงผลใหตองซอปจจยการผลตในราคาทสงขน

6) กลมทนตางชาตสนใจเขามาประกอบธรกจทางการเกษตรในไทย โดยมกระแสขาวชาวตางชาตรวมมอกบคนไทยท าการกวานซอหรอเชาทนาหลายรปแบบใหราคาสง ในหลายจงหวดโดยเฉพาะพนทแหลงปลกขาวใหญในภาคกลาง สงผลกระทบใหชาวนาไมมทดนท ากน เสยคาเชา และพนทนาถกปรบเปลยนไปปลกพชพชชนดอนแทน

7) สถานการณน ามนโลกมราคาแพงและมแนวโนมสงขน ท าใหชาวนาหนไปปลกพชพลงงานในนาขาวทใหผลตอบแทนทดกวาการปลกขาว

8) งานวจยและงานสงเสรมขาวในตางประเทศมการสนบสนนงบประมาณมากกวาประเทศไทย โดยเฉพาะประเทศทผลตและสงออกขาวหลก เชน เวยดนาม สหรฐอเมรกา มการลงทนในการพฒนาขาว และชาวนามากกวาไทย สหรฐอเมรกาเรงวจยขาวหอม เพอทดแทนการน าเขาขาวหอมมะลจากไทย เวยดนามเรงพฒนาขาวหอมเพอแขงขนกบขาวหอมของไทย




15

บทท 3 ยทธศาสตรขาวไทย

จากการประเมนผลสถานการณการผลตและการตลาดขาวของไทยและของโลก และจากผล

การวเคราะหสภาพแวดลอม(SWOT Analysis ) การผลตและการตลาดขาวของไทยสามารถ ก าหนดยทธศาสตรขาวไทย ฉบบท 2 ป 2555-2559 ซงประกอบดวย วสยทศน พนธกจ เปาประสงค เปาหมาย ประเดนยทธศาสตร และกลยทธ ดงน

1. วสยทศน

ขาวไทยยงคงเปนหนงในตลาดโลก ผบรโภคมนใจ ชาวนาไทยเขมแขง

2. พนธกจ 2.1 ดานการผลต

1) วจยและพฒนาขาวใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมของประเทศและความตองการของตลาดทงภายในและตางประเทศ

2) สงเสรม สนบสนนชาวนาใหมความรความสามารถในการผลตและการบรหารจดการผลผลตอยางมประสทธภาพ ไดผลผลตทมคณภาพ และเสรมสรางความเขมแขงใหกบองคกรชาวนา

3) ตรวจสอบและรบรองคณภาพสนคาขาวและผลตภณฑ เพอเพมขดความสามารถในการแขงขนทางการตลาด



3. เปาประสงค 3.1 ดานการผลต

ชาวนาและผประกอบการไดองคความรและนวตกรรมดานขาวทสอดคลองกบสภาพแวดลอมการผลตของประเทศ สามารถผลตขาวและผลตภณฑขาวไดเพมขนทงปรมาณ คณภาพ และมลคา ดวยตนทนการผลตทต าลง รวมทงองคกรชาวนามความเขมแขงและไดรบสวสดการอยางทวถง


16



4. ยทธศาสตร

4.1 ดานการผลต

4.1.1 ประเดนยทธศาสตรท 1 การวจยและพฒนา 1) เปาประสงค (Goal)

ชาวนาและผประกอบการไดองคความรและนวตกรรมดานขาวทสอดคลองกบสภาพแวดลอมการผลตของประเทศสามารถน าไปปรบใชไดอยางมประสทธผล และตลาดท งภายในประเทศและตางประเทศไดขาวตรงตามความตองการ

2) เปาหมาย (Target)

2.1) ไดพนธขาวทใหผลผลตสง คณภาพด ตานทานโรค แมลงศตรขาวทส าคญ และทนทานตอสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไปอยางนอย 12 พนธ เมอสนสดป 2559

2.2) ไดเทคโนโลยการผลตขาวและผลตภณฑอยางนอย 8 เทคโนโลย เมอสนสดป 2559

3) กลยทธ (Strategy )

3.1) สรางโจทยการวจยจากผมสวนไดสวนเสย

3.2) เรงรดการวจยพฒนาการเพมประสทธภาพการผลตขาว การเพมมลคาสนคาขาวและผลตภณฑ และการพฒนาชาวนา

3.3) พฒนางานวจยเชงบรณาการ และตอยอดงานวจยเชงพาณชย

3.4) สรางพนธมตรการวจยระหวางหนวยงาน และรวมมอทางวชาการดานขาวกบตางประเทศ

3.5) สรางนกวจยขาวรนใหม

3.6) เพมประสทธภาพการวจยโดยใชเทคโนโลยสมยใหม และใชศกยภาพจากผเชยวชาญและผมประสบการณ

3.7) อนรกษและใชประโยชนทรพยากรพนธกรรมขาว

3.8) จดตงศนยวจยและพฒนาขาวแหงชาตเพอเปนศนยกลางงานวจยดานขาวและผลตภณฑ


17

3.9) จดตงกองทนเพอสนบสนนการวจยและพฒนาขาวแหงชาต

3.10) สรางแรงจงใจในการพฒนางานวจยใหมคณภาพสง

3.11) สงเสรมและสนบสนนการเผยแพรประชาสมพนธผลงานวจยเชงสรางสรรค

4.1.2 ประเดนยทธศาสตรท 2 การพฒนาการผลตขาวและผลตภณฑ 1) เปาประสงค (Goal)

ชาวนาและผประกอบการสามารถผลตขาวและผลตภณฑขาวไดเพมขนทงปรมาณ คณภาพ และมลคา ดวยตนทนการผลตทต าลง


2.1) ผลผลตขาวตอไรในปเพาะปลก 2559/60 เพมขนอยางนอยรอยละ 10 ของผลผลตขาวตอไรในปเพาะปลก 2554/55

2.2) ตนทนการผลตขาวตอตนในปเพาะปลก 2559/60 ลดลงอยางนอยรอยละ 15 ของตนทนการผลตขาวตอตนในปเพาะปลก 2554/55

2.3) ปรมาณขาวหอมมะลมคณภาพไดมาตรฐานในปเพาะปลก 2559/60 เพมขนอยางนอยรอยละ 20 ของปรมาณขาวหอมมะลมคณภาพไดมาตรฐานในปเพาะปลก 2554/55

3) กลยทธ (Strategy)

3.1) จดท าแผนการผลต ก าหนดเขตสงเสรมการผลตขาวตามศกยภาพของพนท และจดระบบการปลกขาวแบบมสวนรวมจากทกภาคสวนทเกยวของ

3.2) สงเสรมการผลตขาวใหไดมาตรฐานการปฏบตทางการเกษตรทดส าหรบขาว (Good Agricultural Practices for Rice) การผลตขาวแบบครบวงจร การผลตขาวอนทรย ไดมาตรฐาน ปลอดภย และปลอดการดดแปรพนธกรรม (Non-GMOs) รวมทงสงเสรมโรงสขาวพฒนาการผลตใหไดมาตรฐานการผลตทดส าหรบอาหาร (Good Manufacturing Practices)

3.3) สงเสรม สนบสนน การเพมมลคาขาว การสรางสนคาขาวสงบงชทางภมศาสตร ตราสนคาขาวและผลตภณฑ และการผลตขาวเพอตลาดเฉพาะรวมทงเชอมโยงผผลต ผประกอบการ และผบรโภคขาวและผลตภณฑ

3.4) เพมประสทธภาพการบรหารจดการขนสงสนคาขาวและผลตภณฑของชาวนา

3.5) สงเสรมการใชเทคโนโลยในการผลตขาวและผลตภณฑ สนบสนนการพฒนาเครองจกรกลการผลตขาว รวมทงพฒนาประสทธภาพการถายทอดเทคโนโลยและการจดการองคความรสชาวนา

3.6) พฒนาระบบการผลตและกระจายเมลดพนธดและกลไกรบรองมาตรฐานเมลดพนธด

3.7) พฒนาระบบและเพมประสทธภาพการตรวจสอบและรบรองคณภาพขาวและผลตภณฑใหไดมาตรฐานสากล


18

3.8) พฒนาระบบเตอนภยธรรมชาตและเพมขดความสามารถในการปองกนก าจดความรนแรงการระบาดของศตรขาว

3.9) ขยายและปรบปรงระบบชลประทาน จดรปทดน และปรบปรงฟนฟความอดมสมบรณของดนใหครอบคลมพนทปลกขาวทส าคญ

3.10) เผยแพรประชาสมพนธคณคาของสนคาขาวและผลตภณฑ

4.1.3 ประเดนยทธศาสตรท 3 การสรางความเขมแขงแกชาวนา 1) เปาประสงค (Goal)

ชาวนาและองคกรชาวนามความเขมแขงในการผลตขาวและมความสามารถในการบรหารจดการผลผลตอยางมประสทธภาพ ตลอดจนไดรบสวสดการอยางทวถง


2.1) ชาวนาไดรบการบรการและสนบสนนทางดานวชาการและขอมลขาวสารดานขาว ตงแตป 2555 ถงป 2559 เปนจ านวนไมต ากวา 2 ลานคน

2.2) ศนยขาวชมชนมความเขมแขงจ านวนไมนอยกวารอยละ 70 เมอสนสดป 2559

3) กลยทธ (Strategy)

3.1) สรางระบบและเครอขายการถายทอดเทคโนโลยในการผลตและจดการผลผลตระหวางหนวยงานราชการดวยกน ระหวางชาวนากบชาวนา และระหวางหนวยงานราชการกบชาวนา รวมทงสรางชาวนาชนน าและชาวนามออาชพใหเปนวทยากรจากชาวนาสชาวนา

3.2) สรางยวชาวนาใหเปนผน าการเปลยนแปลงในชมชนและสบสานอาชพการท านา

3.3) สงเสรมและสนบสนนศนยขาวชมชนเปนศนยกลางดานการผลตขาว

3.4) พฒนาและเสรมสรางความเขมแขงของชาวนาและองคกรชาวนา

3.5) จดใหมระบบสวสดการชาวนาโดยจดตงกองทนสวสดการชาวนา

3.6) พฒนาระบบทะเบยนชาวนาและการน าไปใชประโยชน

3.7) สนบสนนการประกนความเสยงในการผลตขาวของชาวนา

3.8) สงเสรมการผลตขาวเพอความมนคงและพฒนาอาชพเสรมใหแกชาวนา

3.9) อนรกษและสงเสรมวฒนธรรมภมปญญาขาวไทย

3.10) ปรบปรงกลไกการสงเสรมและบรการชาวนาโดยพฒนาศนยบรการชาวนาแบบเบดเสรจ ศนยขาวชมชนเครอขาย รวมทงพฒนาระบบสารสนเทศขาวและการใหบรการททนสมย


19


4.2.1 ประเดนยทธศาสตรท 1 1) เปาประสงค (Goal)



3.1

3.2




3.1

3.2


20





3.1

3.2




3.1

3.2


21

บทท 4 การขบเคลอนยทธศาสตรขาวไทย การทจะน ากลยทธภายใตยทธศาสตรขาวไทย ไปสการปฏบตใหบงเกดสมฤทธผลตามเปาหมายทก าหนดไว อยางมประสทธภาพ จ าเปนตองมการจดกระบวนการขบเคลอนทด อยางเปนระบบ มการก าหนดแผนงานทชดเจน มระบบการบรหารและการจดการแผนสการปฏบต ส รางการรบร ความเขาใจ การยอมรบ และตระหนกถงความรบผดชอบรวมกนของผเกยวของทกภาคสวน ในการพฒนาขาวของประเทศไทย ทงดานการผลตขาว ดานการตลาดขาวในประเทศ และดานการตลาดขาวตางประเทศ ภายใตเปาประสงคทไดรวมกนก าหนดขน โดยมแนวทางการขบเคล อนยทธศาสตรขาวไทยสการปฏบต ดงน

1. สรางความเขาใจในทกภาคสวนใหมสวนรวมในการขบเคลอนยทธศาสตร 1.1 ใหความรความเขาใจในสาระส าคญของยทธศาสตรขาวไทยแกผเกยวของทกภาคสวน ทงภาครฐ เอกชน และชาวนา ใหยอมรบตระหนกถงความส าคญ และความจ าเปน พรอมทจะเขารวม ผลกดนยทธศาสตรขาวไทยไปสการปฏบต 1.2 สงเสรมใหเกดความรวมมอของหนวยงานในสงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณ และกระทรวงพาณชย กบหนวยงานดานวจยตางๆ เชน ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.) ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) ส านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตรเทคโนโลยและนวตกรรมแหงชาต (สวทน.) ส านกงานพฒนาการวจยการเกษตร (สวก.) หรอสถาบนการศกษาตางๆ เปนตน เพอเปนกลไกส าคญในการขบเคลอนงานวจยและพฒนาในทกๆ ดานใหบรรลเปาหมายไดตามทก าหนดไว 1.3 สอสาร ประชาสมพนธ เผยแพรขอมลขาวสารของยทธศาสตรขาวไทย และความกาวหนาในการปฏบตงานตามแผนงาน โครงการ ภายใตยทธศาสตรขาวไทยไปสกลมเปาหมายอยางทวถง รวดเรว สรางเครอขายในการชวยกระจายขอมลขาวสารไปยงพนทตางๆ ใหครอบคลม ทนเวลา รวมทงพฒนาบคลากรทเกยวของใหสามารถท าหนาทสอสาร และถายทอดแผนการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ ผานชองตางๆ เปนระยะๆ อยางสม าเสมอ 1.4 จดท าเอกสาร คมอ แนวทางการปฏบตงานตามแผนงาน โครงการภายใตยทธศาสตรขาวไทย ใหแกผรวมงานทกภาคสวน ไดรบทราบและเขาใจในวธการปฏบตงาน เพอใหการปฏบตงานเปนไปอยางมประสทธภาพ และมประสทธผล 1.5 มอบหมายใหผบรหารระดบสงทงของกระทรวงเกษตรและสหกรณ และกระทรวงพาณชย เปนผรวมพลงขบเคลอนยทธศาสตรใหเกดการเปลยนแปลง


22

2. ปรบปรง กฎระเบยบ ฐานขอมล ผลตอบแทนใหเออตอการขบเคลอนยทธศาสตร 2.1 ปรบปรง กฎ ระเบยบ และกฎหมายตางๆ ทเกยวของกบการผลตขาว การตลาดการคาขาว ทงของกระทรวงเกษตรและสหกรณ และกระทรวงพาณชย ใหเหมาะสมและสอดคลองกบสถานการณ ลดความซ าซอน ลดอปสรรคในการขบเคลอนยทธศาสตรใหสมฤทธผลในทางปฏบต 2.2 พฒนาระบบฐานขอมลการผลตและการตลาดขาว ใหเปนเอกภาพถกตอง ทนสมย ใชอางองได พรอมทงน าเทคโนโลยสารสนเทศมาใชเปนเครองมอในการสอสาร ใหผเกยวของทกภาคสวนสามารถเขาถงและใชประโยชนได 2.3 สรางแรงจงใจและผลตอบแทนท เหมาะสม เพอใหบคลากรทกระดบมความมงมน ทมเท รวมรบผดชอบในการด าเนนงานตามแผนงาน โครงการทก าหนดไว ให ประสบความส าเรจตามพนธกจทไดรบมอบหมาย

3. สรางความเชอมโยงระหวางยทธศาสตรขาวไทย กบนโยบายรฐบาล แผนการบรหารราชการแผนดน และแผนระดบอนๆ 3.1 ก าหนดประเดนการพฒนาทส าคญภายใตยทธศาสตรขาวไทยทสอดคลองกบนโยบายรฐบาล และแผนการบรหารราชการแผนดน เสนอตอผเกยวของทกภาคสวน เพอน าไปสการก าหนดแผนงาน โครงการ การระดมทรพยากร และแนวทางการรวมด าเนนงานของภาคสวนตางๆ อยางมประสทธภาพ 3.2 ใหมการพจารณาการจดสรรงบประมาณรายจายประจ าป ของโครงการภายใตยทธศาสตรขาวไทย ตามล าดบความส าคญและสอดคลอง เชอมโยงกบนโยบายรฐบาล แผนการบรหารราชการแผนดน เพอใหการด าเนนงานสามารถบรรลเปาหมายทก าหนดไว

4. ก าหนดแนวทางการปฏบตงานตามแผนทชดเจน 4.1 สรางความเชอมโยงและบรณาการการปฏบตงานตามแผนงาน โครงการของทกฝายใหสอดรบกบยทธศาสตรทวางไว 4.2 จดท าแผนการปฏบตงาน(Action Plan)ภายใตแผนงาน โครงการ ทมความชดเจน ทง วตถประสงค ตวชวด ขนตอนการปฏบตงาน ก าหนดระยะเวลา งบประมาณด าเนนงาน เจาภาพหลก เจาภาพรวม รวมทงตองใหความส าคญตอการคดเลอกบคลากรในต าแหนงส าคญทตองมความร ความสามารถมาบรหารโครงการ 4.3 จดท าคมอการปฏบตงาน(Manual) พรอมทงจดประชมชแจง ซกซอม ความเขาใจ ในการด าเนนงานตามแผนการปฏบตงานทวางไวใหแกผรวมงานใหแลวเสรจกอนทจะเรมปฏบตงาน 4.4 จดสรรงบประมาณใหแกโครงการตางๆอยางเพยงพอ ตอการด าเนนงานตามแผนการปฏบตงานทก าหนดไว


23

5. เพมประสทธภาพกลไกรบผดชอบการขบเคลอนยทธศาสตรขาวไทยและการตดตามประเมนผลส าเรจของการด าเนนงานทชดเจน 5.1 แตงตงคณะอนกรรมการขบเคลอนยทธศาสตรขาวไทย ท าหนาทในการสรางความเขาใจ ประสานความรวมมอผเกยวของทกภาคสวน โดยเฉพาะกบ คณะอนกรรมการนโยบายขาวแห งชาตด านการผลต คณะอนกรรมการนโยบายข าวแห งชาต ด านการตลาด และ คณะกรรมการนโยบายขาวแหงชาต (กขช.) ในการน ากลยทธ แผนงาน โครงการ เปาหมายของยทธศาสตรขาวไทย มาเปนกรอบในการด าเนนงาน ตลอดจนท าการตดตามความกาวหนา การด าเนนงานตามแผนงาน โครงการ ภายใตยทธศาสตรขาวไทย ประสานการตดตามประเมนผลกบคณะอนกรรมการนโยบายขาวแหงชาตระดบจงหวด คณะอนกรรมการนโยบายขาวแหงชาตดานการผลต คณะอนกรรมการนโยบายขาวแหงชาตดานการตลาด เพอประมวลผลความส าเรจของการด าเนนงานในภาพรวม เพอจดท ารายงานเสนอ คณะกรรมการนโยบายขาวแหงชาต (กขช.) ทกป 5.2 แตงตงคณะอนกรรมการนโยบายขาวแหงชาต ระดบจงหวด เพอท าหนาทส าคญในการแปลงยทธศาสตรสการปฏบตตามแผนงาน โครงการในระดบจงหวด และมกระบวนการท างานทสามารถบรณาการภารกจของหนวยงานตางๆ ภายในจงหวดใหเปนไปในทศทางเดยวกน รวมทงท าการตดตามประเมนผลการด าเนนการในจงหวด เพอจดท ารายงานเสนอคณะอนกรรมการขบเคลอนยทธศาสตรขาวไทย ทกป 5.3 พฒนาระบบการก ากบ ตดตาม และประเมนผลทชดเจน มประสทธภาพ รวมทงน าเอาเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการพฒนาระบบรายงานและการประเมนผล ใหมความถกตอง แมนย าและรวดเรวดวย


24

บทท 5 แผนงาน โครงการส าคญ

ภายใตยทธศาสตรขาวไทย

แผนงาน โครงการทจะขบเคลอนยทธศาสตรขาวไทย ฉบบท 2 ป 2555 -2559 ไปสเปาหมายทก าหนดไว ประกอบดวยแผนงาน โครงการส าคญของหนวยงานตางๆ ทเกยวของในแตละประเดนยทธศาสตร ดงน

1. แผนงาน โครงการภายใตยทธศาสตรขาวไทยดานการผลต

ล าดบ โครงการ งบประมาณ (ลานบาท) หนวยงาน

หลก ป 2555 ป 2556 ป 2557 ป 2558 ป 2559 รวม

ประเดนยทธศาสตรท 1 การวจยและพฒนา 496.8 1,187.0 1,100.4 731.0 866.0 4,381.2

1 โครงการวจยพฒนาพนธและเทคโนโลยการผลตขาวและผลตภณฑ

395.0 500.0 600.0 700.0 800.0 2,995.0 กข.

2 โครงการเพมศกยภาพงานวจยขาวและผลตภณฑ

19.0 162.0 70.4 21.0 56.0 328.4

กข.

3 โครงการจดตงศนยวจยและพฒนาขาวแหงชาต

72.8 515.0 420.0 0.0 0.0 1,007.8 กข.

4 โครงการจดตงกองทนสนบสนนการวจยและพฒนาขาวแหงชาต

10.0 10.0 10.0 10.0 10.0 50.0 กข.

ประเดนยทธศาสตรท 2 การพฒนาการผลตขาวและผลตภณฑ

1,508.6 1,901.4 2,656.4 2,684.6 2,816.5 11,567.5

5 โครงการเพมศกยภาพการผลตและกระจายเมลดพนธขาว

237.9 227.1 252.2 261.2 169.0 1,147.4 กข.

6 โครงการเรงรดเปลยนเมลดพนธขาว 0.0 61.3 50.1 50.1 66.7 228.1 กข.

7 โครงการสงเสรมการผลตและกระจายเมลดพนธขาวพนธดในชมชน (ศนยขาวชมชน)

62.5 51.0 449.0 706.0 896.0 2,164.5 กข.

8 โครงการหมบานสงเสรมและผลตเมลดพนธขาว

0.0 41.4 47.2 53.1 53.2 194.7 กข.

9 โครงการหมบานชมชนตนแบบการลดตนทนการผลตขาว

31.1 31.1 68.1 70.5 72.2 273.1 กข.

10 โครงการเพมขดความสามารถการปองกนการระบาดศตรขาว

3.5 5.2 118.3 118.3 118.3 363.6 กข.

11 โครงการพฒนาและสงเสรมระบบการตรวจสอบและรบรองคณภาพขาวใหไดมาตรฐาน (GAP)

75.0 81.5 192.3 215.4 228.0 792.2 กข.

12 โครงการพฒนาและสงเสรมการผลตขาวอนทรยครบวงจร

16.2 29.2 32.3 38.5 41.6 157.7 กข.

13 โครงการพฒนาและสงเสรมการเพมมลคาสนคาขาวในระดบชมชน

4.7 5.0 13.6 13.6 13.6 50.3 กข.

14 โครงการจดหาเมลดพนธพชไรหลงนา สนบสนนโครงการจดระบบการปลกขาว

0.0 268.6 268.6 0.0 0.0 537.2 กวก.


25


หลก ป 2555 ป 2556 ป 2557 ป 2558 ป 2559 รวม 15 โครงการพฒนาพนทดนเปรยว 66.0 66.0 66.0 66.0 66.0 330.0 พด.

16 โครงการพฒนาพนทดนเคม 7.6 7.6 7.6 7.6 7.6 38.0 พด. 17 โครงการรณรงคไถกลบตอซง 10.0 10.0 10.0 10.0 10.0 50.0 พด.

18 โครงการสงเสรมการใชปยพชสด 168.0 168.0 168.0 168.0 168.0 840.0 พด.

19 โครงการสงเสรมการท าการใชน าหมกชวภาพ 160.0 160.0 160.0 160.0 160.0 800.0 พด.

20 โครงการสงเสรมพฒนากลมผผลตขาวคณภาพแบบครบวงจรในสถาบนเกษตรกร

0.0 2.5 5.0 5.0 5.0 17.5 กสส.

21 โครงการสงเสรมประชาสมพนธเรงรดการลดตนทนการผลตขาวแกสมาชกสถาบนเกษตรกร

0.0 3.5 3.5 3.5 3.5 14.0 กสส.

22 โครงการเพมขดความสามารถในการท าธรกจรวบรวมและการแปรรปขาวแกสถาบนเกษตรกร

0.0 1.5 3.0 3.0 3.0 10.5 กสส.

23 โครงการขยายผลการพฒนาโรงสขาวของสถาบนเกษตกรกรสมาตรฐานสากล

0.0 5.0 5.0 5.0 5.0 20.0 กสส.

24 โครงการเชอมโยงเครอขายระบบการผลตและการตลาดขาวของสถาบนเกษตรกร

0.0 5.0 5.0 5.0 5.0 20.0 กสส.

25 โครงการจดตงศนยกลางการคาสนคาขาวสหกรณและการพฒนาระบบโลจสตกส

0.0 5.0 15.0 10.0 10.0 40.0 กสส.

26 โครงการสงเสรมการใชเครองจกรกลการเกษตรในระบบการปลกขาว

13.0 13.0 26.0 26.0 26.0 104.0 กสก.

27 โครงการเพมประสทธภาพการเกบเกยวขาว 5.0 5.0 5.0 5.0 5.0 25.0 กสก.

28 โครงการถายทอดเทคโนโลยการควบคมศตรขาวตามกระบวนการโรงเรยนเกษตรกร

7.0 7.0 7.0 7.0 7.0 35.0 กสก.

29 โครงการสงเสรมการปลกพชหลงนา 0.0 0.0 37.8 36.0 36.0 109.8 กสก.

30 โครงการปรบปรงการขนทะเบยนเกษตรกรผปลกขาว

641.0 641.0 641.0 641.0 641.0 3,205.0 กสก.

ประเดนยทธศาสตรท 3 การสรางความเขมแขงแกชาวนา

30.2 61.2 92.8 114.4 126.8 425.5

31 โครงการเพมศกยภาพและสรางความเขมแขงใหชาวนา

18.3 48.9 69.8 91.4 103.8 332.2 กข.

32 โครงการสงเสรมสบสานอาชพและวฒนธรรมการท านา

9.9 9.9 18.5 18.5 18.5 75.3 กข.

33 โครงการจดตงสวสดการชาวนา 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 5.0 กข.

34 โครงการเชดชคณคาชาวนาไทย 1.0 1.5 3.5 3.5 3.5 14.5 กข.

รวมทงสน 34 โครงการ 2,035.5 3,149.7 3,849.7 3,530.0 3,809.3 16,374.2

หมายเหต กข. = กรมการขาว กวก. = กรมวชาการเกษตร พด. = กรมพฒนาทดน กสก. = กรมสงเสรมการเกษตร กสส. = กรมสงเสรมสหกรณ


26

2. แผนงาน โครงการภายใตยทธศาสตรขาวไทยดานการตลาดในประเทศ (กรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย)


หลก ป 2555 ป 2556 ป 2557 ป 2558 ป 2559 รวม

ประเดนยทธศาสตรท 1 ...

1

2

3


4

5

6


7

8

9

รวมทงสน … โครงการ


27

3. แผนงานโครงการ ภายใตยทธศาสตรขาวไทยดานการตลาดตางประเทศ (กรมการคาตางประเทศ กระทรวงพาณชย)


หลก ป 2555 ป 2556 ป 2557 ป 2558 ป 2559 รวม


1

2

3


4

5

6


7

8

9

รวมทงสน … โครงการ


28

ภาคผนวก


29

สถตตนทนการผลตขาวป พ.ศ. 2544-2553

ขาวรวม

ป พ.ศ. 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553

ปเพาะปลก 2544/45 2545/46 2546/47 2547/48 2548/49 2549/50 2550/51 2551/52 2552/53 2553/54

1. ตนทนผนแปรตอไร 1,573.78 1,636.68 1,725.15 1,850.60 2,244.08 2,331.81 2,722.04 3,390.70 3,403.71 3,408.82

2. ตนทนคงทตอไร 250.25 257.10 257.10 256.43 259.33 260.47 302.26 474.44 488.70 684.20

3. ตนทนรวมตอไร 1,824.03 1,893.77 1,982.25 2,107.03 2,503.40 2,592.27 3,024.30 3,865.14 3,892.42 4,093.02

4. ตนทนรวมตอเกวยน 4,182 4,398 4,377 4,744 5,426 5,714 6,201 8,290 8,326 8,991

ขาวนาป ปเพาะปลก 2544/45 2545/46 2546/47 2547/48 2548/49 2549/50 2550/51 2551/52 2552/53 2553/54

1. ตนทนผนแปรตอไร 1,479.34 1,532.10 1,642.74 1,679.84 2,059.74 2,123.86 2,209.59 3,174.04 3,123.47 3,219.66

2. ตนทนคงทตอไร 219.43 219.43 219.43 220.47 220.47 220.47 220.47 458.27 458.27 589.37

3. ตนทนรวมตอไร 1,698.77 1,751.53 1,862.17 1,900.31 2,280.21 2,344.33 2,430.06 3,632.31 3,581.74 3,809.03

4. ตนทนรวมตอเกวยน 4,390 4,621 4,587 4,835 5,602 5,905 5,985 8,859 8,448 9,475

ขาวนาปรง ปเพาะปลก 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554

1. ตนทนผนแปรตอไร 1,918.95 2,018.89 2,026.35 2,507.42 2,886.67 3,030.03 4,080.74 3,989.28 4,139.11 3,883.40

2. ตนทนคงทตอไร 362.91 394.77 394.77 394.77 394.77 394.77 519.13 519.13 568.57 922.12

3. ตนทนรวมตอไร 2,281.86 2,413.66 2,421.12 2,902.19 3,281.44 3,424.80 4,599.87 4,508.41 4,707.68 4,805.52

4. ตนทนรวมตอเกวยน 3,421 3,581 3,608 4,391 4,812 5,074 6,774 6,719 8,006 7,776

หมายเหต: ขอมลขาวรวม พ.ศ. 2544 หรอปเพาะปลก 2544/45 ประกอบดวยผลรวมของขาวนาป ป 2544/45 กบขาวนาปรง ป 2545 ส าหรบป พ.ศ. 2545 – 2553 ใชวธค านวณเชนเดยวกบ ป พ.ศ. 2544

หนวย: บาท


30

สถตเนอทเพาะปลก เนอทเกบเกยว ผลผลต และผลผลตตอไรของขาว ป พ.ศ. 2544-2553

ขาวรวม ป พ.ศ. 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553

ปเพาะปลก 2544/45 2545/46 2546/47 2547/48 2548/49 2549/50 2550/51 2551/52 2552/53 2553/54

เนอทเพาะปลก 66.27 66.44 66.40 66.57 67.68 67.62 70.19 69.82 72.72 80.67

เนอทเกบเกยว 63.28 60.33 63.52 62.46 63.91 63.53 66.68 66.78 69.64 75.75

ผลผลต 28.03 27.99 29.47 28.54 30.29 29.64 2.10 31.65 32.11 35.58

ผลผลตตอไร (ปลก) 423 421 444 429 448 438 457 453 442 441

ผลผลตตอไร (เกบ) 443 464 464 457 474 467 481 474 461 470

ขาวนาป ปเพาะปลก 2544/45 2545/46 2546/47 2547/48 2548/49 2549/50 2550/51 2551/52 2552/53 2553/54

เนอทเพาะปลก 57.84 56.91 56.97 57.65 57.77 57.54 57.39 57.42 57.50 64.57

เนอทเกบเกยว 54.93 50.85 54.22 53.73 54.03 53.50 53.89 54.39 54.75 59.69

ผลผลต 22.41 21.57 23.14 22.65 23.54 22.84 23.31 23.24 23.25 25.44

ผลผลตตอไร (ปลก) 387 379 406 393 407 397 406 405 404 394

ผลผลตตอไร (เกบ) 408 424 427 422 436 427 433 427 425 426

ขาวนาปรง ปเพาะปลก 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554

เนอทเพาะปลก 8.43 9.53 9.43 8.91 9.90 10.07 12.80 12.40 15.22 16.10

เนอทเกบเกยว 8.35 9.48 9.31 8.73 9.87 10.03 12.79 12.39 14.89 16.06

ผลผลต 5.62 6.43 6.33 5.89 6.75 6.80 8.79 8.41 8.86 10.14

ผลผลตตอไร (ปลก) 667 674 671 661 682 675 687 679 582 630

ผลผลตตอไร (เกบ) 673 678 680 675 684 678 687 679 595 632

หมายเหต: ขอมลขาวรวม พ.ศ. 2544 หรอปเพาะปลก 2544/45 ประกอบดวยผลรวมของขาวนาป ป 2544/45 กบขาวนาปรง ป 2545 ส าหรบป พ.ศ. 2545 – 2553 ใชวธค านวณเชนเดยวกบ ป พ.ศ. 2544

หนวย : เนอท = ลานไร ผลผลต = ลานตนขาวเปลอก ผลผลตตอไร = กโลกรม

(ร่าง) ยุทธศาสตร์ข้าวไทย ฉบับที่ 2 ปี...

Documents

Transcript of (ร่าง) ยุทธศาสตร์ข้าวไทย ฉบับที่ 2 ปี...