lunchtimeswithbella.weebly.com€¦ · Web view(a) Adventus quoque dictatoris omnibus ordinibus...

22
Student Number Canberra Grammar School 2014 Latin Continuers General Instructions • Reading time — 5 minutes • Working time — 3 hours • Write using blue or black pen Total marks - 100 Section I Pages 2-5 35 marks • Attempt Questions 1 - 4 • Allow about 1 hour for this section Section II Pages 6-9 1 HIGHER SCHOOL CERTIFICATE TRIAL EXAMINATION

Transcript of lunchtimeswithbella.weebly.com€¦ · Web view(a) Adventus quoque dictatoris omnibus ordinibus...

Page 1: lunchtimeswithbella.weebly.com€¦ · Web view(a) Adventus quoque dictatoris omnibus ordinibus obviam effusis celebratior quam ullius unquam antea fuit, triumphusque omnem consuetum

Canberra Grammar School

2014

Latin Continuers

General Instructions• Reading time — 5 minutes

• Working time — 3 hours

• Write using blue or black pen

Total marks - 100

Section I Pages 2-5

35 marks

• Attempt Questions 1 - 4

• Allow about 1 hour for this section

Section II Pages 6-9

35 marks

• Attempt Questions 5 - 8

1

HIGHER SCHOOL CERTIFICATETRIAL EXAMINATION

Page 2: lunchtimeswithbella.weebly.com€¦ · Web view(a) Adventus quoque dictatoris omnibus ordinibus obviam effusis celebratior quam ullius unquam antea fuit, triumphusque omnem consuetum

• Allow about 1 hour for this section

Section III Pages 10-12

30 marks

• Attempt Questions 9 and 10

• Allow about 1 hour for this section

Section I – Prescribed Text – Livy V

35 marksAttempt Questions 1-4Allow about 1 hour for this section

Answer Questions 1,3 and 4 in a writing booklets. Extra writing booklets are available.

Answer Question 2 on the multiple choice answer sheet attached at the end of the paper.

Question 1 (8 marks)

Translate BOTH extracts into ENGLISH. Translations should be written on alternate lines.

(a) Adventus quoque dictatoris omnibus ordinibus obviam effusis celebratior quam ullius unquam antea fuit, triumphusque omnem consuetum honorandi diei illius modum aliquantum excessit. Maxime conspectus ipse est, curru equis albis iuncto urbem invectus, parumque id non civile modo sed humanum etiam visum.

(23.4-5)

4

(b) ‘Ardeates’ inquit, ‘veteres amici, novi etiam cives mei, quando et vestrum beneficium ita tulit et fortuna hoc eguit mea, nemo vestrum condicionis meae oblitum me huc processisse putet; sed res ac periculum commune cogit quod quisque possit in re trepida praesidii in medium conferre. Et quando ego vobis pro tantis vestris in me meritis gratiam referam, si nunc cessavero?

(44.1-2)

4

2

Page 3: lunchtimeswithbella.weebly.com€¦ · Web view(a) Adventus quoque dictatoris omnibus ordinibus obviam effusis celebratior quam ullius unquam antea fuit, triumphusque omnem consuetum

3

Page 4: lunchtimeswithbella.weebly.com€¦ · Web view(a) Adventus quoque dictatoris omnibus ordinibus obviam effusis celebratior quam ullius unquam antea fuit, triumphusque omnem consuetum

Question 2 (7 marks) Use the multiple-choice answer sheet attached.

Read the extract, and then, by analysing its grammatical features, answer the questions that follow.

The words in the extract in bold italics are referred to in the questions (a) to (g).

Quorum intolerantissima gens umorique ac frigori adsueta cum aestu et angore vexati vulgatis velut in pecua morbis morerentur, iam pigritia singulos sepeliendi promisce acervatos cumulos hominum urebant, bustorumque inde Gallicorum nomine insignem locum fecere. Indutiae deinde cum Romanis factae et conloquia permissu imperatorum habita; in quibus cum identidem Galli famem obicerent eaque necessitate ad deditionem vocarent, dicitur avertendae eius opinionis causa multis locis panis de Capitolio iactatus esse in hostium stationes.

(48.3-4)

(a) What type of dative is umori?

(A) Agent(B) Dependent on an adjective(C) Advantage(D) Predicative

(b) Why is morerentur subjunctive?

(A) Indirect question(B) Iussive subjunctive(C) Temporal clause(D) Indirect command

(c)What type of ablative is pigritia?

(A) In an ablative absolute(B) Cause(C) Comparison(D) Place

(d) What part of speech is sepeliendi?

(A) Perfect passive participle(B) Present active participle(C) Gerundive(D) Gerund

(e) What type of ablative is permissu?

(A) Means(B) Place(C) Measure(D) In an ablative absolute

(f) What word needs to be supplied with factae?

(A) esse(B) sunt(C) est(D) none

(g) What is the subject of dicitur?

(A) causa

4

Page 5: lunchtimeswithbella.weebly.com€¦ · Web view(a) Adventus quoque dictatoris omnibus ordinibus obviam effusis celebratior quam ullius unquam antea fuit, triumphusque omnem consuetum

(B) locis(C) panis(D) stationes

End of Question 2

5

Page 6: lunchtimeswithbella.weebly.com€¦ · Web view(a) Adventus quoque dictatoris omnibus ordinibus obviam effusis celebratior quam ullius unquam antea fuit, triumphusque omnem consuetum

Question 3 (10 marks)

Read the extracts and answer Question 3. Use the extracts and your knowledge of the text in your answers.

(a) inde rursus ipsa solitudine absterriti, ne qua fraus hostilis vagos exciperet, in forum ac propinqua foro loca conglobati redibant; ubi eos, plebis aedificiis obseratis, patentibus atriis principum, maior prope cunctatio tenebat aperta quam clausa invadendi; adeo haud secus quam venerabundi intuebantur in aedium vestibulis sedentes viros, praeter ornatum habitumque humano augustiorem, maiestate etiam praeter ornatum habitumque humano augustiorem, maiestate etiam quam vultus gravitasque oris prae se ferebat simillimos dis. (41.6-8)

i. Explain how TWO stylistic features are used in this extract to bring to life the actions described.

4

ii. Who are the sedentes viros and why are they found here awaiting the Gauls? 1

(b) Omnium primum, ut erat diligentissimus religionum cultor, quae ad deos immortales pertinebant rettulit et senatus consultum facit: fana omnia, quod ea hostis possedisset, retituerentur terminarentur expiarenturque, expiatioque eorum in libris per duumviros quaereretur; cum Caerentibus hospitium publice fieret quod sacra populi Romani ac sacerdotes recepissent beneficioque eius populi non intermissus honos deorum immortalium esset; ludi Capitolini fierent quod Iuppiter optimus maximus suam sedem atque arcem populi Romani in re trepida tutatus esset; collegiumque ad eam rem M. Furius dictator constitueret ex iis qui in Capitolio atque arce habitarent. (50.1-4)

i. Briefly explain how this extract contributes to Livy’s depiction of the character of Camillus.

4

ii. cum Caerentibus hospitium publice fieret quod…: To what earlier event described in Book V does this refer?

1

6

Page 7: lunchtimeswithbella.weebly.com€¦ · Web view(a) Adventus quoque dictatoris omnibus ordinibus obviam effusis celebratior quam ullius unquam antea fuit, triumphusque omnem consuetum

In your answer you will be assessed on how well you: demonstrate knowledge and understanding of the text as a work of literature present a logical and cohesive response to the question, supported by relevant examples

Question 4 (10 marks) Use a SEPERATE writing booklet.

Read the extract, then answer the question that follows. Use the extract and your knowledge of the text in your answer.

Dum haec Veiis agebantur, interim arx Romae Capitoliumque in ingenti periculo fuit. Namque Galli, seu vestigio notato humano qua nuntius a Veiis pervenerat seu sua sponte animadverso ad Carmentis saxo adscensu aequo, nocte sublustri cum primo inermem qui temptaret viam praemisissent, tradentes inde arma ubi quid iniqui esset, alterni innixi sublevantesque in vicem et trahentes alii alios, prout postularet locus, tanto silentio in summum evasere ut non custodies solum fallerent, sed ne canes quidem, sollicitum animal ad nocturnos strepitus, excitarent. Anseres non fefellere quibus sacris Iunonis in summa inopia cibi tamen abstinebatur. Quae res saluti fuit; namque clangore eorum alarumque crepitus excites M. Manlius qui triennio ante consul fuerat, vir bello egregius, armis arreptis simul ad arma ceteros ciens vadit et dum ceteri trepidant, Gallum qui iam in summon constiterat umbone ictum deturbat. Cuius casus prolapse cum proximos sterneret, trepidantes aliios armisque omissis saxa quibus adhaerebant manibus amplexos trucidat. iamque et alii congregate telis missilibusque saxis proturbare hostes, ruinaque tota prolapse acies in praeceps deferri.

(47.1-5)

Discuss how Livy has employed language and stylistic techniques to create a dramatic account of this episode.

7

Page 8: lunchtimeswithbella.weebly.com€¦ · Web view(a) Adventus quoque dictatoris omnibus ordinibus obviam effusis celebratior quam ullius unquam antea fuit, triumphusque omnem consuetum

Section II – Prescribed Text – Virgil, Aeneid, X

35 marksAttempt Questions 5-8Allow about 1 hour for this section

Answer Questions 5 and 7 in a writing booklet. Answer Question 8 in a SEPARATE writing booklet. Extra writing booklets are available.

Answer Question 6 on the multiple choice answer sheet provided.

Question 5 (8 marks)

Translate the extract into ENGLISH. The translations should be written on alternate lines.

‘Turne, in te suprema salus, miserere tuorum.

fulminat Aeneas armis summasque minatur

deiecturum arces Italum excidioque daturum,

iamque faces ad tecta volant. in te ora Latini,

in te oculos referunt; mussat rex ipse Latinus

quos generos vocet aut quae sese ad foedera flectat.

praeterea regina, tui fidissima, dextra

occidit ipsa sua lucemque exterrita fugit.

soli pro portis Messapus et acer Atinas

sustentant acies. circum hos utrimque phalanges

stant densae strictisque seges mucronibus horret

ferrea; tu currum deserto in gramine versas.’

obstipuit varia confusus imagine rerum

Turnus et obtutu tacito stetit; aestuat ingens

uno in corde pudor mixtoque insania luctu

et furiis agitatus amor et conscia virtus.

655

660

665

8

8

Page 9: lunchtimeswithbella.weebly.com€¦ · Web view(a) Adventus quoque dictatoris omnibus ordinibus obviam effusis celebratior quam ullius unquam antea fuit, triumphusque omnem consuetum

Question 6 (7 marks) Use the multiple-choice answer sheet.

Read the extract, and then, by analysing its grammatical features, answer the questions that follow.The words in the extract in bold italics are referred to in the questions (a) to (g).

Aeneas mortem contra praesensque minatur 760exitium, si quisquam adeat, terretque trementisexcisurum urbem minitans et saucius instat.quinque orbis explent cursu totidemque retexunthuc illuc; neque enim levia aut ludicra petunturpraemia, sed Turni de vita et sanguine certant. 765Forte sacer Fauno foliis oleaster amarishic steterat, nautis olim venerabile lignum,servati ex undis ubi figere dona solebantLaurenti divo et votas suspendere vestis;sed stirpem Teucri nullo discrimine sacrum 770sustulerant, puro ut possent concurrere campo.

(a) What part of speech is contra?

(A) Preposition(B) Participle(C) Adverb(D) Noun

(b) What case and number is trementis?

(A) Accusative plural(B) Nominative plural(C) Genitive singular(D) Dative plural

(c) excisurum is a(A) present active participle(B) present passive participle(C) future active participle(D) perfect passive participle

(d) de vita et sanguine … is an example of

(A) anaphora(B) antithesis(C) chiasmus(D) hendiadys

(e) The adjective votas describes

(A) undis

(f) What type of ablative is discrimine?

(A) Cause

9

Page 10: lunchtimeswithbella.weebly.com€¦ · Web view(a) Adventus quoque dictatoris omnibus ordinibus obviam effusis celebratior quam ullius unquam antea fuit, triumphusque omnem consuetum

(B) divo(C) dona(D) vestis

(B) Instrument(C) Manner(D) Comparison

(g) Why is possent subjunctive?

(A) Purpose clause(B) Indirect command(C) Result clause(D) Indirect question

Question 7 (10 marks)

Read the extracts and answer Question 7 in the same writing booklet as Question 5. Use the extracts and your knowledge of the text in your answers.

(a) ‘Turne, per has ego te lacrimas, per si quis Amatae*tangit honos animum (spes tu nunc una, senectaetu requies miserae, decus imperiumque Latinite penes, in te omnis domus inclinata recumbit),unum oro: desiste manum committere Teucris. 60qui te cumque manent isto certamine casuset me, Turne, manent; simul haec invisa relinquamlumina nec generum Aenean captiva videbo.’

i. Copy out line 56 (marked with *) into your answer booklet and scan, marking the main caesura.

ii. Describe TWO ways in which Vergil employs language to convey the speaker’s state of mind in this extract.

1

4

(b) ergo amens diversa fuga petit aequora Turnuset nunc huc, inde huc incertos implicat orbis;undique enim densa Teucri inclusere coronaatque hinc vasta palus, hinc ardua moenia cingunt. 745Nec minus Aeneas, quamquam tardata sagitta

10

Page 11: lunchtimeswithbella.weebly.com€¦ · Web view(a) Adventus quoque dictatoris omnibus ordinibus obviam effusis celebratior quam ullius unquam antea fuit, triumphusque omnem consuetum

interdum genua impediunt cursumque recusant,insequitur trepidique pedem pede fervidus urget:

i. Analyse how Vergil conveys the desperation of Turnus’ flight and the intensity of Aeneas’ pursuit of him in this extract.

5

In your answer you will be assessed on how well you: demonstrate knowledge and understanding of the text as a work of literature present a logical and cohesive response to the question, supported by relevant examples

Question 8 (10 marks)

Read the extracts and answer Question 8 in a SEPARATE writing booklet. Use the extracts and your knowledge of the text in your answer.

ille caput quassans: ‘non me tua fervida terrentdicta, ferox; di me terrent et Iuppiter hostis.’

---------------------------------------------------------------------------------------

per medium stridens transit femur. incidit ictus

895

11

Page 12: lunchtimeswithbella.weebly.com€¦ · Web view(a) Adventus quoque dictatoris omnibus ordinibus obviam effusis celebratior quam ullius unquam antea fuit, triumphusque omnem consuetum

ingens ad terram duplicato poplite Turnus.consurgunt gemitu Rutuli totusque remugitmons circum et vocem late nemora alta remittent.ille humilis supplex oculos detramque precantemprotendens ‘equidem merui nec deprecor’ inquit;‘utere sorte tua. miseri te si qua parentistangere cura potest, oro (fuit et tibi talisAnchises genitor) Dauni miserere senectaeet me, seu corpus spoliatum lumine mavis,redde meis. vicisti et victum tendere palmasAusonii videre; tua est Lavinia coniunx,ulterius ne tende odiis.’…

930

935

How does Vergil’s characterisation of Turnus at the end of the Aeneid relate to his portrayal throughout Book XII? Refer specifically to this extract and to the rest of Book XII.

10

12

Page 13: lunchtimeswithbella.weebly.com€¦ · Web view(a) Adventus quoque dictatoris omnibus ordinibus obviam effusis celebratior quam ullius unquam antea fuit, triumphusque omnem consuetum

Section III – Unseen Texts

30 marksAttempt Questions 9 and 10Allow about 1 hour for this section

Answer Questions 9 and 10 in a writing booklet. Extra writing booklets are available.

In your translation you will be assessed on how well you:

demonstrate understanding of the text by translating into clear and fluent English demonstrate your understanding of the content and style of the author by selecting

vocabulary appropriate to the context

Question 9 (15 marks)

Read the extract, then answer the questions that follow. The words in the extract in bold italics are referred to in the questions (a) to (d). Dictionary entries for less well known words not listed in the syllabus are provided on page 11.

Aeneas meets his mother Venus who is disguised. Not recognising her, he begins to introduce himself to her and to relate all the troubles he has been through on his divine mission.

‘sum pius Aeneas, raptos qui ex hoste Penates

classe veho mecum, fama super aethera notus.

Italiam quaero patriam et genus ab Iove summo. 380

bis denis Phrygium conscendi navibus aequor,

matre dea monstrante viam, data fata secutus;

vix septem convulsae undis Euroque supersunt.

ipse ignotus, egens, Libyae deserta peragro,

Europa atque Asia pulsus.’ Nec plura querentem 385

passa Venus medio sic interfata dolore est:

Vergil, Aeneid I, 378–86

(a)

(b)

(c)

(d)

(e)

Which noun does raptos describe?What case is fama?What is the verb of the third sentence beginning with bis?

What understood noun does convulsae describes?What understood noun does querentem describe?Translate these lines into English. Your translation should be written on

1

1

1

1

10

13

Page 14: lunchtimeswithbella.weebly.com€¦ · Web view(a) Adventus quoque dictatoris omnibus ordinibus obviam effusis celebratior quam ullius unquam antea fuit, triumphusque omnem consuetum

(f) alternate lines.

Question 9 continues on page 11

Question 9 (continued)

Vocabularybis (adv.) twice convulsus -a -um 1. wrenched 2. ripped apart 3. shattereddēnī dēnae dēna ten (each)dēserta –ōrum (n.pl.) wildernessegēns -ntis 1. needy 2. very poor 3. destituteEurus, -ī (m) the East windinterfor -ārī -ātus sum interrupt (someone speaking)Libya –ae (f) LibyaPhrygius -a -um Phrygiansupersum -esse 1. be left over 2. remain alive 3. surviveperagrō -āre -āvī 1. roam over (every part of) 2. travel over (every part

of)

End of Quesiton 9

Please turn over

14

Page 15: lunchtimeswithbella.weebly.com€¦ · Web view(a) Adventus quoque dictatoris omnibus ordinibus obviam effusis celebratior quam ullius unquam antea fuit, triumphusque omnem consuetum

Question 10 (15 marks)

Read the extract, then answer the questions that follow. The words in the extract in bold italics are referred to in the questions (a) to (d). Dictionary entries for less well known words not listed in the syllabus are provided on this page.

Camillus shows his leadership and encourages his troops in battle.

Dato deinde signo ex equo desilit et proximum signiferum manu arreptum secum in hostem rapit ‘Infer,

miles,’ clamitans, ‘signum.’ Quod ubi videre, ipsum Camillum, iam ad munera corporis senecta

invalidum, vadentem in hostes, procurrunt pariter omnes clamore sublato ‘Sequere imperatorem’ pro se

quisque clamantes. Emissum etiam signum Camilli iussu in hostium aciem ferunt, idque ut repeteretur

concitatos antesignanos.

Livy VI. 8

(a)(b)(c)(d)(e)(f)

Which noun does arreptum describe?What tense is videre?Which noun does vadentem describe?What mood is Sequere?What verb governs antesignanos?Translate these lines into English. Your translation should be on alternate lines.

1111110

Vocabulary

antesignanus –i (m) 1. soldier who marched before the standard

2. leader, front rank

arripio, ere, ipui, eptus 1. to snatch, seize

2. to hurry along

concito –are –avi -atum 1. to stir up, excite

2. to move forward

3. to incite, impel

munus –eris (n) 1. office, function, employment, duty

2. service, favour

repeto -ere -ivi (-ii) –itum 1. to seek again, make for again

15

Page 16: lunchtimeswithbella.weebly.com€¦ · Web view(a) Adventus quoque dictatoris omnibus ordinibus obviam effusis celebratior quam ullius unquam antea fuit, triumphusque omnem consuetum

2. to demand back, claim back, recover

senectus -a –um aged, old

signifer –feri (m) standard-bearer

End of Paper

16

Page 17: lunchtimeswithbella.weebly.com€¦ · Web view(a) Adventus quoque dictatoris omnibus ordinibus obviam effusis celebratior quam ullius unquam antea fuit, triumphusque omnem consuetum

Question 2

(a) A B C D

(b) A B C D

(c) A B C D

(d) A B C D

(e) A B C D

(f) A B C D

(g) A B C D

Question 6

(a) A B C D

(b) A B C D

(c) A B C D

(d) A B C D

(e) A B C D

(f) A B C D

(g) A B C D

17