Ησημασία τηςΗγεσίας στη ΔιοίκησηΠοιότητας στασχολεία

Μια παρουσίαση του άρθρου του Geoff Berry, :με τίτλο

“ Leadership and the development of quality culture in schools” International Journal of Educational Management, 1997

:Ομάδα Εργασίας Εξαρχάκου Αιμιλία

ΜπότσαΒιβή ΚαλαντζήςΠάνος

Εισαγωγή

Το συγκεκριμένο άρθρο θα συζητήσει για την συμαντικότητα της ηγεσίας στην ανάπτυξη της ποιοτικής διοίκησης στην σχολική εκπαίδευση.

Η ηγεσία παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη πρωτοβουλιών με στόχο την ποιότητα.

Οι προιστάμενοι είναι οι πρώτοι που θα πρέπει αν αντιληφθούν και να εκπαιδευτούν στην σημασία της ποιότητας και στον ρόλο τους ως ηγέτες.

Είναι αποδεδειγμένο πως με το παραπάνω , ολόκληρη η επιχείρηση/οργανισμός πετυχαίνουν να υοθετούν πρότυπα ποιότητας και παρουσιάζονται :

Α) δημιουργώντας την πολιτική που θα ακολουθήσουν και την εκδίδουνΒ) χρησιμοποιούν ταυτόχρονα και χρόνο αλλα και χρημα στην διαδικασίαΓ) οργανώνοντας συνεδριάσεισ μεταξύ της ομάδας διασφάλησης ποίτηταςΔ) συναναστρέφονται με το προσωπικόΕ) μοντελοποιούν την ποιοτική κουλτούραF) σέβονται και προωθούν τις ανθρώπινες αξίες και τους ίδιους τους ανθρώπουςΖ) επιμένουν σε σαφής στόχους και καταγραφής αποτελεσμάτων

Η ηγεσία στην ποιοτική διοίκηση της σχολικής εκπαίδευσης

Έρευνες έχουν δείξει πόσο συνδέονται η εκπαιδευτική ηγεσία στην ανάπτυξη της σχολικής κουλτούρας γενικα .

Κατά τoν Gore(1993,pp357-8) τα παρακάτω ενδιαφέρουν την σχολική διοίκηση ετσι ώστε να αλλάξει ολοκληρωτικά :

1)Ηγεσία2)Όραμα3)Κουλτούρα

Κατά τους Siegel and Byrne (1994, p 113)ο ηγέτης στις σχολικέσ μονάδεσ θα πρέπει να :

1)Δημιουργήσει κλίμα κατανόησης των εργασιών( μεμονομένων και ομαδικών) που πρέπει να λάβουν χώρα.

2)Και θα πρέπει , όπου χρειαστεί, να αλλάξει την ίδια την κουλτούρα του σχολείου έτσι ώστε να δουλεύουν όλοι ομαδικά και αρμονικά.

Μοντέλο ηγεσιάς στην ποιοτική διοίκηση. Η Ηγεσία πρέπει να ωθέι κοινωνική αλλαγή και να

συνδέεται άμεσα με την ανάπτυξη της κοινωνίας δημιουργώντας διαμέσου της κοινωνικής δράσης κοινό όραμα για εκπαιδευτική αλλαγή.

H Ηγεσία στις εκπαιδευτικές μονάδες δημιουργει κοινό οργανωτικό όραμα με την προυπόθεση πως οι ηγέτες έχουν κατανοήσει , εκπαιδευτεί και κατέχουν τις ικανότητες να ηγηθούν στην αλλαγή.( κοινής ‘γλώσσας’ διασφάλισης ποιότητας , κοινά πιστεύω κτλπ)

Ηγεσία και ποιοτικά σχολεία

• Αντικατροπτίζει την μοναδικότητα της σχολικής κοινότητας• Αντιπροσωπεύει τις αξίες της• Αποφασίζει σε σχέση με την δομή και ποιότητα των πρωτοβουλιών• Δημιουργεί κοινή κατανόηση για το τι σημαίνει ποιότητα στην

εκπαίδευση

Η φύση της ποιότητας

Η ποιότητα ορίζει ( Murgatroyd 1991,p 14):

Τα καθιερωμένα πρότυπα που θα τηρηθούν Τα συγκεκριμένα πρότυπα που θα εφαρμοστούν Την ανταπόκριση των παραπάνω στον τελικό αποδέκτη

Δύο ορισμοί ποιότητας ( Cuttance 1995) :

Ποιότητα σε σχέση εγγενών αξιών-προιόντος Ποιότητα σε σχέση με τις καταναλωτικές ανάγκες

Εν κατακλείδι : Στους εκπαιδευτικούς οργανισμούς η ποιότητα μπορεί να ερμηνευθεί ως συγκεκριμένη μορφή κουλτούρας η οποία εμπεριέχει μακροπρόθεσμη διαδικασια συνεχόμενης βελτίωσης με στόχο την επίτευξη συγκεκριμένων ‘standards’ αριστείας μέσα από κώδικα πηγαίων ηθικών αξιών ,προτύπων αριστείας και συνεχούς βελτίωσης.

( Η πίο σύνηθης προσέγγιση είναι μέσω της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας)

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΓΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΟΛΙΚΗΣΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

, Η διοίκηση στη ποιότητα ως διαδικασία βελτίωσης της ποιότητας γίνεται μέσα στο πλαίσιο αλλαγής της

, οργάνωσης αναφέρεται σε ολόκληρους κλάδους τουοργανισμού

η εναλλακτικά μπορεί να περιγράφει τμήματα της

, επιχείρησης σε συσχέτιση μεταξύ τους η επιχείρηση, αναπτύσσεται μεγαλώνει και επιφέρει πρόοδο μέσα από

.την βιωσιμότητα της Ηαλλαγή μπορεί να επιφέρει αποτέλεσμα σε ζητήματα , συνεργασίας επίσης αναζήτηση για εξουσία και έλεγχο με

επίκεντρο σε πολιτικές διαστάσεις και εμπεριέχει .πρωτοποριακή δραστηριότητα

Η διοίκηση στη ποιότητα βασίζεται στην αλλαγή

, .Βασίζεται στην αλλαγή ως προς την εξέλιξη την ανάπτυξη «Κουλτούρα ποιότητας ενσωματώνει , κοινές αξίες

, δέσμευση να κάνει κανείς το σωστό επικοινωνία ανοιχτή , , και ξεκάθαρη χρόνος για ομαδική εργασία εξάσκηση για

, , ποιότητα πλήρες συμμετοχή ευαισθησία για τις ανάγκες »(των άλλων Ellis,1993, .31)σ

Ηαλλαγή στην επιχείρηση είναι μία μακροπρόθεσμη φιλοσοφία αλλαγής που απαιτεί αλλαγή κουλτούρας σε

μία επιχείρηση , που θα μπορούσε να περιλαμβάνει την ανάπτυξη ενός κοινού οράματος για το μέλλον της

, , επιχείρησης ένα επαγγελματικό πρόγραμμα ανάπτυξης που θα παρέχει τα μέσα στους ενδιαφερόμενους με τις

απαραίτητες τεχνικές να επιτυγχάνονται στόχοι με επίκεντρο να παρέχονται υπηρεσίες που θα ικανοποιούν

τις ανάγκες του πελάτη και μια διαδικασία με έλεγχο και(αξιολόγηση Offner,1993)

ΔΙΟΙΚΗΣΗΟΛΙΚΗΣΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑΚΑΙ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ

ΣΥΣΤΗΜΑ Το ενδιαφέρον της διοίκησης ολικής ποιότητας για την

(εκπαίδευση γίνεται όλο και πιο ουσιαστικό Sallis,1993), αν , και αρχικά το βλέπουμε στα πανεπιστημιακά ιδρύματα

. στην τεχνική και περαιτέρω εκπαίδευση : Διοίκηση ολικής ποιότητας στην εκπαίδευση τομείς όπως

(Διοίκηση στην εκπαίδευση Hough,1993), Επαγγελματικήεκπαίδευση (Laarnkard,1992) και ανάπτυξη προγραμμάτων

(σπουδών Macchia,1992) / Το αυξανόμενο ενδιαφέρον διοίκησης ολικής ποιότητας

Εκπαίδευση βασίζεται στην αντίληψη των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων κυρίως ως οργανισμοί υπηρεσιών με επίκεντρο

στους παράγοντες: , , , , παράδοση ασφάλεια κόστος υπευθυνότητα στην οργάνωση

, , , υποδομή σχέσεις προστασία εχεμύθεια για τον πελάτη .(και συμμόρφωση Smith, 1993 . 48)σ

/ Διοίκηση ολικής ποιότητας έμφαση στασχολεία

Murgatroyd(1991,p.13) : Εργασίες κλειδί για τις υπηρεσίες ενός οργανισμού όπως

ένα σχολείο είναι να δημιουργηθεί αποτελεσματική αλυσίδα πελατών και μία επιχείρηση μάθησης αφιερωμένη

στο ότι χρειάζεται το σχολείο, σκεπτόμενοι με βάση την εμπειρία των μαθητών προς τον εκπαιδευτικό σχεδιασμό

. και τη δομή Προκειμένου να δούμε τη δομή ως έλεγχο για τα

συστήματα. Η δομή θα έπρεπε να διευκολύνει την υπευθυνότητα στις

, ανάγκες των μαθητών με του όρους που .αντιπροσωπεύονται οι μαθητές

ΔΙΟΙΚΗΣΗΟΛΙΚΗΣ :ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

/ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ Gore 1993, .375:σ Όπως ο ρόλος της ηγεσίας Έκφραση και ανάπτυξη ενός οράματος και εξέλιξη του

πολιτισμού Διοίκηση βάση γεγονότων Επίκεντρο στη δημιουργία ομάδας και διαδικασίες που

ξεπερνούν εμπόδια στην λειτουργία Διοίκηση και βελτίωση ανθρωπίνων πόρων Μείωση χρόνου Στο επίκεντρο ο πελάτης

ΟΡΙΣΜΟΣΔΙΟΙΚΗΣΗΣΟΛΙΚΗΣΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

ΗΔιοίκηση ολικής Ποιότητας είναι μία προσέγγιση για βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της ευελιξίας ως

.σύνολο στις επιχειρήσεις Ουσιαστικά είναι ο τρόπος για οργάνωση και ανάμειξη

: , , όλης της επιχείρησης κάθε τμήμα δραστηριότητα άτομο . (σε κάθε επίπεδο Oakland, 1989, .14)σ

:ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣΟΛΙΚΗΣΠΟΙΟΤΗΤΑΣ , , Ανάπτυξη βελτίωση ατομικό ενδιαφέρον και

, .υπευθυνότητα πέρα από τη θέση που κατέχει κάποιος Συμμετοχή και συνεργασία των υπαλλήλων για εκπλήρωση

.των προσδοκιών σε προσαρμογή στην επιθυμία του πελάτη Η επιχείρηση αποτελείται από συστήματα και

, .υποσυστήματα που λειτουργούν ως όλον

Lamprecht, 1993, σ. 24 Έμφαση στη λειτουργία βελτίωσης της διαδικασίας ως

βασικός παράγοντας 5 : , Προσδιορίζεται από στοιχεία συμμετοχή υπαλλήλων

, συνεχές βελτίωση σε όλες τις διαδικασίες χρήση , , . κατάλληλες τεχνικές επίβλεψη των πελατών καινοτομία

: ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣΟΛΙΚΗΣΠΟΙΟΤΗΤΑΣ , Περιλαμβάνει μακροπρόθεσμα σε μεγάλη κλίμακα όλα τα

μέλη και τις δραστηριότητες της επιχείρησης στη διαδικασία βελτίωσης της ποιότητας και δεν περιορίζεται

σε μέρη της επιχείρησης

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΜΕΕΜΦΑΣΗΣΤΟΝΠΕΛΑΤΗ

Οι μέθοδοι και οι διαδικασίες της επιχείρησης σχεδιάζονται και διαχειρίζονται ανάλογα με τις

.προσδοκίες του πελάτη Προμηθευτές και πελάτες δεν διαφοροποιούνται στην

.πρωτοβουλία για τη ποιότητα

ΕΜΦΑΣΗΣΤΗΝΟΜΑΔΙΚΗΕΡΓΑΣΙΑ

Η ομαδική εργασία είναι κύριο στοιχείο προσέγγισης της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας για ποιότητα και

αντιπροσωπεύει την οργάνωση της δομής στην οποία .βασίζεται η διαδικασία της βελτίωσης της ποιότητας

: Ομάδες σε όλα τα τμήματα για καλή λειτουργία και για λύση προβλημάτων.

ΣΥΝΕΧΕΣΒΕΛΤΙΩΣΗ

, Η διαδικασία βασίζεται στον βασικό κανόνα ότι η αλλαγή κουλτούρας μπορεί να επιτυγχανθει με εφικτά project

(Kaizen)

ΠΡΟΛΗΨΗΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ

, .Ηποιότητα ενυπάρχει στο αποτέλεσμα δεν προσδοκάται Η επιχείρηση ανταμείβει την ποιοτική εργασία και τις

, .συμβουλές για βελτίωση όχι με οικονομικές αμοιβές

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣΤΗΛΗΨΗΑΠΟΦΑΣΕΩΝ

Ησυμμετοχή λειτουργεί με πλήρες ανάμειξη και από τα διοικητικά στελέχη όπως και τα υπόλοιπα μέλη για

.εφαρμογή σε στρατηγικές διαχείρισης ποιότητας

ΔΙΟΙΚΗΣΗΒΑΣΗΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

Οι αποφάσεις στη διοίκηση βασίζονται σε ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία βάση κριτικής για την απόδοση των

.διαδικασιών και των προϊόντων

Η καλή προαίσθηση θεωρείται ακατάλληλη για λήψη.αποφάσεων

ΑΤΟΜΙΚΗΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑ

Για την επιτυχία στη διαδικασία βελτίωσης της ποιότητας πρέπει να υπάρχει υπευθυνότητα από κάθε μέλος της

.επιχείρησης

ΔΕΥΣΜΕΥΣΗΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

Απαιτείται εκπαίδευση για την εργασία σε περιβάλλον, ποιότητας εξάσκηση για την αποφυγή λαθών παρά

, .επισήμανση εύρεση λύσης και τεχνικές

Επίσης και η ανώτερη διοίκηση απαιτεί εκπαίδευση σχετικά με τη φιλοσοφία TQM.

Από όλα τα μέλη της επιχείρησης απαιτείται να διαθέτουν δεξιότητες για να ανήκουν σε μία ομάδα και τη χρήση

. τεχνικών για εύρεση λύσεων

Εμπόδια στην εφαρμογή της ΔιοίκησηςΟλικήςΠοιότητας

(1/3)στασχολεία

• ( Φιλοσοφικά ζητήματα σύγκριση με άλλα μοντέλα)μεταρρύθμισης

• Αμφισβήτηση της συσχέτισης του TQM με τη βελτίωση του προϊοντος της μάθησης

• Δυσκολίες στην εφαρμογή αριθμητικών τεχνικών σε εκπαιδευτικούς οργανισμούς

• / Ησχέση πελάτη παρόχου δεν αντικατοπτρίζει πλήρως τη , σχέση δασκάλων μαθητών και εργαζομένων ενός

σχολείου.

Εμπόδια στην εφαρμογή της ΔιοίκησηςΟλικήςΠοιότητας

(2/3)στασχολεία

• « - - » Η τεχνική πειραματίζομαι κάνω λάθος μαθαίνω , αποτελεί μέρος της διαδικασίας μάθησης σε αντίθεση με

τη φιλοσοφία του TQM.• , Σε επίπεδο σχολείου η ποιότητα δεν καθορίζεται

( )αποκλειστικά και μόνο από τον πελάτη μαθητή . • Οι εκπαιδευτικοί οργανισμοί δεν βασίζονται απαραίτητα

στο ιεραρχικό μοντέλο διοίκησης και οι ρόλοι και τα καθήκοντα δεν είναι πάντα αυστηρώς καθορισμένα όπως

σε μία επιχείρηση.• Το TQM -δεν επικεντρώνεται σε διαδικασίες διδασκαλίας

μάθησης.

Εμπόδια στην εφαρμογή της ΔιοίκησηςΟλικήςΠοιότητας

(3/3)στασχολεία

• Τα απαιτητικά καθήκοντα των υπεύθυνων ενός εκπαιδευτικού οργανισμού αποτρέπουν από το να

επιτευχθεί η επιμόρφωσή τους πάνω στο TQM.

• Ηλειτουργία ενός σχολείου δεν μπορεί να διαχωριστεί σεστάδια.

• Είναι δύσκολο να αφαιρεθεί από τα σχολεία η αξιολόγηση μέσω εξετάσεων και διαγωνισμάτων.

Συμβατότητα της Διοίκησης ΟλικήςΠοιότητας με τη

(1/2)λειτουργία τωνσχολείων• Κάποια σχολεία εφαρμόζουν ήδη τακτικές που υπάγονται

στη φιλοσοφία TQM, και άρα μπορεί να αποτελέσει τη βάση για την ανάπτυξη μοντέλων προσαρμοσμένων σε

εκπαιδευτικούς οργανισμούς.

• , Όπως και η διαδικασία μάθησης έτσι και οι διαδικασίεςTQM αξιολογούν ανθρώπους και τα επιτεύγματά τους.

• Το TQM προϋποθέτει επιμόρφωση και εκπαίδευση του, προσωπικού το οποίο συνάδει και με τους σκοπούς ενός

.εκπαιδευτικού οργανισμού

Συμβατότητα της Διοίκησης ΟλικήςΠοιότητας με τη

(2/2)λειτουργία τωνσχολείων• , Ευθύνη δέσμευση και εμπιστοσύνη είναι οι βασικές ηθικές

αξίες τόσο στο TQM .όσο και σε ένα σχολείο

• . Και τα δύο στοχεύουν στην αέναη βελτίωση

• Το TQM μπορεί να προσαρμοστεί στη λειτουργική δομή ενός.σχολείου

Μοντέλα προσαρμογής της Διαχείρισης ΟλικήςΠοιότητας (1/2)σε σχολικό επίπεδο

1. Το μοντέλο διαχείρισης της ποιότητας μέσω του μαρκετινγκ

(Murgatroyd,1991,1993)

Ηποιότητα επιτυγχάνεται μέσω του ανταγωνισμού και της ανάπτυξης μοναδικών χαρακτηριστικών στην

εκπαιδευτική φιλοσοφία και τις στρατηγικές μάθησης

Μοντέλα προσαρμογής της Διαχείρισης ΟλικήςΠοιότητας (2/2)σε σχολικό επίπεδο

2. Το μοντέλο διαχείρισης της ποιότητας μέσω της μάθησης

(Glasser, 1990, 1993; Gossen & Anderson, 1995; Langford & Cleary, 1995)

Ηποιότητα εδώ ισοδυναμεί με τη συνεχή βελτίωση της μαθητικής επίδοσης για την οποία ο διδάσκων και ο

μαθητής έχουν συνευθύνη

Διοίκηση ολικής ποιότητας σε εκπαιδευτικά συστήματα

: Δίκτυα οργανισμών Ηποιότητα σε επίπεδο σχολικής μονάδας επιτυγχάνεται

μέσω της ανταλλαγής πληροφορίας και εμπειριών μεταξύ ενός δικτύου οργανισμών που ακολουθούν το ίδιο μοντέλο

:Βέλτιστη εκμετάλλευση των πόρων ΗΔιαχείριση Ολικής Ποιότητας μπορεί να εφαρμοστεί σε

’ όλα τα σχολεία με τον ίδιο τρόπο και γι αυτό οι πόροι για την εκπαίδευση θα πρέπει να χρησιμοποιούνται από κοινού

σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα ή σε ένα δίκτυο σχολικώνμονάδων

Συμπεράσματα

• , Πολιτιστικοί οργανωτικοί και πολιτικοί παράγοντες αποτελούν εμπόδιο στη λήψη αποφάσεων και στο σχεδιασμό

και υλοποίηση στρατηγικών• , Παγιωμένες καταστάσεις πεποιθήσεις και ψυχολογικοί

παράγοντες αντιτίθενται στην πραγματοποιήση αλλαγών• :Είναι εμφανής η ανάγκη για μια ισχυρή ηγεσία που

θα προσπεράσει τα παραπάνω εμπόδια

θα παραδειγματιστεί από το μοντέλο Διοίκησης Ολικής Ποιότητας και θα το προσαρμόσει στις ανάγκες του εκάστοτε

εκπαιδευτικού οργανισμού