อง 2554 - SU

การศกษาพฤตกรรมการใชงานลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ

โดย นางสาวนพนนทน อนสข

การคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาภมสถาปตยกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภมสถาปตยกรรม

ภาควชาการออกแบบและวางผงชมชนเมอง บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2554 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

A STUDY OF WONGWIAN YAI PUBLIC PLAZA USAGE

By Noppanant Insook

An Independent Study Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree MASTER OF LANDSCAPE ARCHITECTURE

Department of Urban Design and Planning Graduate School

SILPAKORN UNIVERSITY 2011

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหการคนควาอสระเรอง “ การศกษา

พฤตกรรมการใชงานลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ ” เสนอโดย นางสาวนพนนทน อนสข เปน

สวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาภมสถาปตยกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภม

สถาปตยกรรม

...............................................................

(ผชวยศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย

วนท..........เดอน.................... พ.ศ...........

อาจารยทปรกษาการคนควาอสระ

อาจารย ดร.สนนาถ ศกลรตนเมธ

คณะกรรมการตรวจสอบการคนควาอสระ

.................................................... ประธานกรรมการ

(ผชวยศาสตราจารย ดร.รจโรจน อนามบตร)

............/......................../..............

.................................................... กรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร.ชยสทธ ดานกตตกล)

............/......................../..............

.................................................... กรรมการ

(อาจารย ดร.สนนาถ ศกลรตนเมธ)

............/......................../..............

ง

53060217 : สาขาวชาภมสถาปตยกรรม

คาสาคญ : พฤตกรรมการใชงาน/ลานสาธารณะ

นพนนทน อนสข : การศกษาพฤตกรรมการใชงานลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ.

อาจารยทปรกษาการคนควาอสระ : อ.ดร.สนนาถ ศกลรตนเมธ. 118 หนา.

การวจยนมวตถประสงคเพอศกษารปแบบการใชงานพนทสาธารณะบรเวณวงเวยน

ใหญ ทเกดจากองคประกอบทางกายภาพทมการออกแบบ โดยพนทวงเวยนใหญถอวาเปนลาน

สาธารณะทมความสาคญตอคนในชมชนทงทางประวตศาสตรและการเปนพนทนนทนาการของ

ชมชน และอยในพนททมพนทโลงสาธารณะนอยมาก โดยพบวาในระยะ 800 เมตรโดยรอบไมม

พนทโลงสาธารณะแหงอนเลย

วธวจยจะตองทาการคนควา แนวคดและทฤษฎทมความเกยวของกบองคประกอบใน

การออกแบบลานสาธารณะ ปจจยในการเกดพฤตกรรม และทาการกาหนดตวแปรเพอเปน

หลกเกณฑในการสารวจพนท ใหไดมาซงขอมลเชงลกทางดานพฤตกรรม และมการสมภาษณผ ใช

เพมเตม เพอเปนสวนชวยในการตอบคาถามของงานวจย และหาแนวทางในการปรบปรงพนทใหม

ความเหมาะสมกบการใชงานทเกดขนจรง

ผลจากการศกษาสามารถสรปไดวา องคประกอบในการออกแบบสงผลโดยตรงตอ

พฤตกรรมในการใชงาน ซงประกอบดวย ถนนและการเขาถง พนทนง แสงสวางและรมเงา

ประตมากรรม การแบงพนท ชวงวน ชวงเวลา และความปลอดภย นอกจากนยงพบวาลกษณะทาง

กายภาพของลานในปจจบน ยงไมสามารถรองรบกจกรรมประเภทการออกกาลงกาย และการเลน

กฬาไดอยางเหมาะสม เนองจากไมมการแบงสดสวนพนทประกอบกจกรรมตามลกษณะและ

ปรมาณกจกรรมทเกดขนจรง

ขอเสนอแนะของงานวจยทไดจากการวเคราะหกายภาพ พฤตกรรม และการสมภาษณ

สรปไดวาควรมการเพมทางเขาถง มการแบงพนทการใชงานกจกรรมตางๆอยางชดเจนเพอลดการ

ซอนทบของพนทกจกรรม มการเพมตนไมใหญภายในบรเวณลานเพอสรางรมเงาใหกบลานและ

เปนฉากหลงของพระบรมราชานสาวรย เปดโลงเฉพาะมมมองจากถนนและทางเทา รวมถงควรม

การเพมสาธารณประโภค เชนหองนาเพออานวยความสะดวกแกผใชงาน

ภาควชาการออกแบบและวางผงชมชนเมอง บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2554

ลายมอชอนกศกษา........................................

ลายมอชออาจารยทปรกษาการคนควาอสระ ........................................

จ

53060217 : MAJOR : (LANDSCAPE ARCHITECTURE) KEY WORD : USAGE BEHAVIOUR / PLAZA USAGE NOPPANANT INSOOK : A STUDY OF WONGWIAN YAI PUBLIC PLAZA USAGE. INDEPENDENT STUDY ADVISOR : SINEENART SUKOLRATANAMETEE, Ph.D.. 118 pp. The objective of the research is to study the type of use of public area around Wongwian Yai which is caused by design physical elements. Wongwian Yai area is well considered an important plaza for the surrounding community given its historical significance, space available for community recreation, and the fact that there is no public open space nearby within an 800 meter radius further signifies its importance.

Research methodology involves development of ideas and theory, which relates to the plaza design elements and behavior-production factor as well as specification of variables to set standards for area surveys in gathering detailed behavioral data, and conducting user interviews to answer the researches question and finding suitable ways to improve the area in conjunction with the community. A summary of findings from this study show that the design elements, of which, are street and accessibility, sitting space, light and shade, sculpture, area division, timing, and security, all have a direct affect the area usage behavior. Moreover, the plaza's physical elements, at present, cannot adequately support any type of fitness or sporting activities because the plaza area is not allocated to accommodate the type or level of such activities that actually take place.

A proposal from this research based on analysis in physical, behavior and user interviews can be concluded that the usage area should be clearly divided for each type of activity to reduce any overlapping area, more access by the public should be allowed a planting more large trees to generate shading in the plaza and to serve as background for the Royal Statue, uncovering of selected views particularly from the road and the pedestal, and making available public utilities such as washrooms to facilitate the users. Department of Urban Design and Planning Graduate School, Silpakorn University Academic Year 2012

Student's signature ........................................

Independent Study Advisor's signature ........................................

ฉ

กตตกรรมประกาศ

การคนควาอสระนสาเรจลลวงได ดวยความกรณาอยางสงจาก ดร.สนนาถ ศกลรตน

เมธ อาจารยทปรกษาการคนควาอสระ ทสละเวลาตรวจงานวจยตงแตในขนตอนของการเกบ

ขอมลกระทงสาเรจเปนรปเลม รวมทงอาจารยทานอนๆในสาขาภมสถาปตยกรรม ผ ชวย

ศาสตราจารย ดร. รจโรจน อนามบตร และ รองศาสตราจารย ดร. ชยสทธ ดานกตตกล ทให

คาแนะนาและขอคดเหนเพมเตม อนเปนประโยชนตอการวจยเปนอยางมาก

ขอขอบพระคณบดา มารดา พแนน ทเปนกาลงใจ และสนบสนนใหงานวจยนสาเรจ

ลลวงไปได ขอขอบคณเพอนๆปรญญาโทภมสถาปตยกรรมรนท 3 ทกคน ทเปนกาลงใจ และให

คาแนะนาอยางตรงไปตรงมา รวมถงอาจารยทานอนๆในคณะสถาปตยกรรม และเพอนๆปรญญา

โทสาขาอนๆ ทคอยถามความคบหนาและเปนกาลงใจใหงานวจยนดาเนนตอไป

สดทายนขอขอบพระคณ ผ ใชลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญทกทาน ทชวยตอบ

คาถามและใหขอมลในมมมองของผ ใชงาน เพอนาไปสประเดนปญหา และขอเสนอแนะของ

งานวจย ทาใหไดงานวจยทสาเรจลลวงไปดวยด ขอขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ โอกาสน

ช

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย …………………………………………………………………………........ ง

บทคดยอภาษาองกฤษ …………………………………………………………………….......... จ

กตตกรรมประกาศ ……………………………………………………………………................ ฉ

สารบญตาราง ……………………………………………………………………………………. ญ

สารบญภาพ ……………………………………………………………………………………… ฎ

สารบญแผนผง …………………………………………………………………….………..........ฒ

บทท

1 บทนา ………………………………………………………………………………….. 1

ความเปนมาและความสาคญของปญหา ………………….…..………….... 1

ความมงหมายและวตถประสงค ….................................………………..... 2

ขอบเขตของการวจย ………………………………………………………… 2

ขนตอนการวจย ...................................................................................... 3

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ………………………..………………………… 4

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ ……………………………………………………… 5

ความเปนมาของพนทลานสาธารณะ ……………………………………….. 5

ความหมายของพนทเปดโลง ……………………………...……….. 5

ประเภทของพนทเปดโลงภายในเมอง …………….……………….. 6

ความหมายของพนทลานสาธารณะ ......................................................... 10

ประโยชนใชสอยของลานสาธารณะ ………………………………………… 11

ปจจยทมผลตอลกษณะของพนทลานสาธารณะ …………………………… 13

ปจจยทางวฒนธรรม ……………………………………………….. 13

ตาแหนงทตงของลานสาธารณะ …………………………………… 14

ปจจยทตองคานงถงในการออกแบบ ……………………………………….. 15

ปจจยทางดานกายภาพ ……………………………………………. 15

ปจจยทางธรรมชาต…………………………………………………. 17

องคประกอบในการออกแบบ……………………………………….. 18

พฤตกรรมและกจกรรมทเกดขนในพนทลานสาธารณะ…………………….. 22

ปจจยทสงผลตอการเลอกกจกรรมนนทนาการ ……………………………… 23

ซ

บทท หนา

สรปแนวคดและทฤษฎทนาไปใชในพนทศกษา ……………………………… 24

3 ระเบยบวธวจย ………………………………………………………………………… 26

คาถามของงานวจย ………………………………………………................ 26

ตวแปรของงานวจย ………………………………………………………….. 26

กลมตวอยาง …………………………………..…………………………….. 27

วธทใชในการวจย …………………………………………………………..... 27

การวเคราะหขอมล …………………………………………………….......... 29

สรปผล ……………………………………………………………………...... 30

4 ขอมลของพนทศกษา ………………………………………………………………..... 31

ขอมลทวไป ……………………………………................………………..... 31

ความเปนมาของพนทลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ ………..... 31

ขนาด และตาแหนงทตง ………………………………………….... 33

การใหบรการ ……………………………………………………..... 34

ขอมลเชงกายภาพของพนททไดจากการสารวจ…………………………….. 35

บรบทโดยรอบ ……………………………………………............... 35

ถนนและการเขาถง ……………………………………………........ 37

ความสงของสงปดลอมรอบพนท ……………………..................... 38

ตนไม ……………………………………………........................... 38

นา ……………………………………………............................... 39

พนทนง ……………………………………………........................ 41

การเลนระดบพน ……………………………………………........... 41

วสดปพน ……………………………………………...................... 42

สรปลกษณะทางกายภาพภายในพนทลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ..... 40

5 ขอมลเชงพฤตกรรมการใชพนทศกษา ……………………………………………….. 52

การสารวจขอมลเบองตน ………………………………………................... 52

ผลการสารวจขอมลเชงพฤตกรรม …………………………………………... 53

วนจนทร ถงพฤหส ………………………………………………..... 53

วนศกร ………………………………………………...................... 60

ฌ

บทท หนา

วนเสาร ………………………………………………..................... 66

วนอาทตย ………………………………………………................. 72

สรปจานวนผใชงานในแตละชวงเวลา ....................................................... 78

ชวงกอนเวลาทางาน ................................................................... 78

ชวงเวลาเลกงาน ........................................................................ 80

ชวงเยนถงหวคา ......................................................................... 82

ชวงหวคาถงดก .......................................................................... 84

การเปรยบเทยบจานวนผใชในแตละชวงเวลา ............................... 86

ผลการสมภาษณ.................................................................................... 88

สรปผลการเกบขอมล……………..……………………………………….... 90

6 การวเคราะหขอมล…………………………………………………………………… 91

การวเคราะหปจจยในการออกแบบทสงผลตอการใชงาน…………………... 91

การวเคราะหความเหมาะสมในดานความสอดคลองกบการ

ใชพนทกจกรรม ...................................................................................... 100

ลกษณะของกจกรรมทสงผลตอความตองการพนท

ประกอบกจกรรม ........................................................................ 100

การใชคณลกษณะและปรมาณผใชงานในการกาหนด

ขนาดสดสวนของพนท ................................................................ 105

7 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ ………………………......................................... 109

สรปผลการวจย ………………………...................................................... 109

สรปอปสรรคและปญหา ……………………….......................................... 112

ขอเสนอแนะ ……………………….......................................................... 113

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป ………………………............................ 115

บรรณานกรม ………………………………………………………………………................. 116

ประวตผวจย …………………………………………………………………......................... 118

ญ

สารบญตาราง ตารางท หนา

3.1 วนและเวลาททาการเกบขอมล ……………………………………………………… 28

5.1 วนทเกบขอมลทจะทาการแสดงขอมลตามชวงเวลา ……………………................. 52

5.2 ตารางจานวนผใชงานกจกรรมตางๆแบงตามอายและชวงเวลา ในวนจนทรถงพฤหส 59

5.3 ตารางจานวนผใชงานกจกรรมตางๆแบงตามอายและชวงเวลา ในวนศกร ............... 65

5.4 ตารางจานวนผใชงานกจกรรมตางๆแบงตามอายและชวงเวลา ในวนเสาร .............. 71

5.5 ตารางจานวนผใชงานกจกรรมตางๆแบงตามอายและชวงเวลา ในวนอาทตย .......... 77

5.6 ตารางคาเฉลยของจานวนผใชงานแบงตามชวงเวลา ............................................. 80

6.1 องคประกอบในลานสาธารณะเพอกจกรรมแบบผอนคลาย.................................... 101

6.2 องคประกอบในลานสาธารณะเพอกจกรรมแบบมการเคลอนไหว ........................... 102

6.3 องคประกอบในลานสาธารณะเพอกจกรรมทางสงคม ............................................ 103

6.4 ตารางคาเฉลยของจานวนผใชงานแบงตามชวงเวลา .............................................. 107

6.5 การใชจานวนผใชในการคดสดสวนพนทกจกรรม ................................................... 107

ฎ

สารบญภาพ ภาพท หนา

2.1 princeton university, New Jersey………………………………………………… 7

2.2 Tramway Plaza ,New York ……………………………………………………..... 7

2.3 Freedom Tower West Plaza………………………………………….................. 7

2.4 ลานหนาหาง Yes APM ,Seoul………………………………………………….... 7

2.5 Grant Park, Atlanta……………………………………………………….……….. 8

2.6 The Great Lawn,Tokyo………………………………………………………....... 8

2.7 Portland Pioneer Square ,Washington………………………………………….. 9

2.8 the Gold Line………………….…..………….................................................... 9

2.9 Plaza Murillo, La Paz….................................……..………….......................... 9

2.10 Plaza Mayer , Madrid…….………………………………………………….......... 9

2.11 ลานสาธารณะเพอการคา.................................................................................. 11

2.12 ลานสาธารณะเพอกจกรรมทางสงคม …………………..………………………..... 11

2.13 ลานสาธารณะเพอการนนทนาการ………………………………………………..... 12

2.14 ลานสาธารณะเพอคารวะ ศรทธา........................................................................ 12

2.15 ลานสาธารณะเพอเนนใหเหนอาคารสาคญ......................................................... 12

2.16 ลานสาธารณะเพอผลทางการมองเหน................................................................ 13

2.17 ระดบความปดลอมพนท.................................................................................... 15

2.18 ระนาบพน........................................................................................................ 16

2.19 ระนาบผนง....................................................................................................... 16

2.20 ระนาบเพดาน................................................................................................... 16

2.21 การใชลานนาพบรเวณกลางลาน........................................................................ 18

2.22 การใชนาตก และทางนาไหลรอบๆพนทนง.......................................................... 18

2.23 ทนงแบบมานงยาว............................................................................................ 19

2.24 ทนงแบบเกาอขนาดเลกเคลอนยายได................................................................. 19

2.25 ทนงทเปนสวนหนงของขอบพนทปลกตนไม......................................................... 19

2.26 การนงบนขอบของพนทปลกตนไม...................................................................... 19

2.27 การนงรมนา...................................................................................................... 19

2.28 นงบนขนบนได.................................................................................................. 19

ฏ

ภาพท หนา

2.29 การนงบนพน.................................................................................................... 19

2.30 การนงกระจายตวบนพนทลาน........................................................................... 19

2.31 การใชไฟเพอสองสวาง....................................................................................... 20

2.32 การใชไฟเพอตกแตงพนท และสองสวาง.............................................................. 20

4.1 ลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ .................................................................... 31

4.2 ทศนยภาพโดยรอบวงเวยนใหญในอดต .............................................................. 33

4.3 ทศนยภาพโดยรอบวงเวยนใหญในปจจบน ......................................................... 33

4.4 ภาพตดเปรยบเทยบความกวางของลานและอาคารขางเคยง ............................... 38

4.5 ภาพลานและอาคารโดยรอบ ............................................................................. 38

4.6 หญาแพรก ....................................................................................................... 38

4.7 ชาฮกเกยน ....................................................................................................... 38

4.8 เทยนทอง ........................................................................................................ 38

4.9 แดงชาล .......................................................................................................... 39

4.10 เขมชมพ .......................................................................................................... 39

4.11 เขมญป น ......................................................................................................... 39

4.12 แกว ................................................................................................................. 39

4.13 ไทรทอง ........................................................................................................... 39

4.14 ครสตนา .......................................................................................................... 39

4.15 บอนา .............................................................................................................. 39

4.16 แทนนาพ ......................................................................................................... 39

4.17 ทนงยาว .......................................................................................................... 41

4.18 พนทนงตามขนบนได ........................................................................................ 41

4.19 พนทนงตามขอบกระบะ .................................................................................... 41

4.20 รปตด 1 ........................................................................................................... 41

4.21 รปตด 2 ........................................................................................................... 41

4.22 พนหนแกรนตสแดง .......................................................................................... 42

4.23 พนหนแกรนตสเทาดา ....................................................................................... 42

4.24 พนหนขดสเทาออน .......................................................................................... 42

ฐ


4.25 พนซเมนทพมพลาย .......................................................................................... 42

4.26 พนกรวดลาง .................................................................................................... 42

4.27 พนหญา .......................................................................................................... 42

4.28 เสาไฟสวนทางเดนรอบ2 ................................................................................... 47

4.29 ไฟสองพระบรมราชานสาวรย ............................................................................ 47

4.30 ไฟฝงพน .......................................................................................................... 47

4.31 เสาไฟสวนทางเดนรอบ 3 และ4 ......................................................................... 47

4.32 ไฟฝงขอบตางระดบ .......................................................................................... 47

4.33 สปอตไลทรอบลาน ........................................................................................... 47

4.34 พระบรมราชานสาวรยสมเดจพระเจาตากสนมหาราช .......................................... 48



4.37 ทางเขาดานหนาและตาแหนงปาย ..................................................................... 49

4.38 ปายประวตของสถานท ..................................................................................... 49

4.39 ความสวางในพนท ........................................................................................... 49

4.40 ทางลอดใตดน .................................................................................................. 49

4.41 ทางเขาบรเวณรอบลาน .................................................................................... 50

4.42 บรเวณทางลอดใตดนและเวลาเปด ปด .............................................................. 50

5.1 แผนภมสรปจานวนผใชแบงตามชวงวยชวงกอนเวลาทางาน ................................ 78

5.2 แผนภมสรปจานวนผใชแบงตามกจกรรมชวงกอนเวลาทางาน .............................. 78

5.3 แผนภมสรปจานวนผใชแบงตามชวงวยชวงเวลาเลกงาน ...................................... 80

5.4 แผนภมสรปจานวนผใชแบงตามกจกรรมชวงเวลาเลกงาน ................................... 80

5.5 แผนภมสรปจานวนผใชแบงตามชวงวยชวงเยนถงหวคา ...................................... 82

5.6 แผนภมสรปจานวนผใชแบงตามกจกรรมชวงเยนถงหวคา ................................... 82

5.7 แผนภมสรปจานวนผใชแบงตามชวงวยชวงหวคาถงดก ....................................... 84

5.8 แผนภมสรปจานวนผใชแบงตามกจกรรมชวงหวคาถงดก ..................................... 84

5.9 กจกรรมทเกดขนในตอนกลางวน ....................................................................... 87


ฑ



5.12 กจกรรมทเกดขนในตอนกลางคน ....................................................................... 82



6.1 ทางลอดใตดน .................................................................................................. 92 6.2 ภายในทางลอดใตดน ....................................................................................... 92

6.3 ทางเขา 5 ......................................................................................................... 92

6.4 การเลนกฬาบรเวณทนง .................................................................................... 98

6.5 การรวมกลมบนลานบรเวณทางเขา .................................................................... 98

6.6 แผนภมสรปจานวนผใชชวงกอนเวลาทางาน ....................................................... 98

6.7 แผนภมสรปจานวนผใชชวงเวลาเลกงาน ............................................................ 98

6.8 แผนภมสรปจานวนผใชชวงเยนถงหวคา ............................................................. 99

6.9 แผนภมสรปจานวนผใชชวงหวคาถงดก .............................................................. 99

6.10 กจกรรมในวนพระเจาตากสน ............................................................................ 100

6.11 กจกรรมการชมนมทางการเมอง ........................................................................ 100

6.12 องคประกอบนา ............................................................................................... 101

6.13 ความไมปดลอมของพนท .................................................................................. 101

6.14 เสนทางเดน ..................................................................................................... 102

6.15 การใชเสนทางเดนเปนพนทนง ........................................................................... 102

6.16 รปทรงของพนท ................................................................................................ 103

6.17 ทศนยภาพ และสงปดลอม ................................................................................ 103

6.18 ภาพภายทางอากาศแสดงแนวแกนภายในลาน และแนวแกนถนน ........................ 104

6.19 มมมองจากถนนประชาธปกกอนการปรบปรง ..................................................... 105

6.20 มมมองจากถนนอนทรพทกษกอนการปรบปรง ................................................... 105

6.21 มมมองจากถนนประชาธปกหลงการปรบปรง ..................................................... 105

6.22 มมมองจากถนนอนทรพทกษหลงการปรบปรง .................................................... 105

7.1 ทศนยภาพกอนมการสรางคอนโด ...................................................................... 113

7.2 ทศนยภาพหลงมการสรางคอนโด ...................................................................... 113 สารบญแผนผง

ฒ

แผนผงท หนา

4.1 ทตงของลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ……………………………………....... 34

4.2 ขอบเขตการใหบรการของวงเวยนใหญ และพนทสเขยวในฝงธนบร………………. 35

4.3 ผงการใชพนทบรเวณรอบวงเวยนใหญ……………………………………………... 36

4.4 ถนนและการเขาถง………………………………………………………………..... 37

4.5 ชนดและตาแหนงการจดวางพรรณไม…………………………………………….... 40

4.6 วสดปพน และระดบ……………………………………………………………….... 43

4.7 แสงและเงาของเวลา 06.00 – 07.00 น. และเวลา 17.00 - 18.00 น. …………….. 44

4.8 แสงและเงาของเวลา 16.00 – 17.00 น. ………………………………………….... 45

4.9 แสงและเงาของเวลา 18.00 – 06.00 น. ……………………………………….…... 46

4.10 เสนทางสญจรภายในลาน…………………………………………………….......... 48

4.11 คาจากดความของพนท…………………………………………………………...... 51

5.1 กจกรรมทเกดขนในชวงกอนเวลาทางานของวนจนทรถงพฤหส……………............ 54

5.2 กจกรรมทเกดขนในชวงเวลาเลกงานของวนจนทรถงพฤหส……………………...... 55

5.3 กจกรรมทเกดขนในชวงเยนถงหวคาของวนจนทรถงพฤหส………………………... 56

5.4 กจกรรมทเกดขนในชวงหวคาถงดกของวนจนทรถงพฤหส………………............... 57

5.5 กจกรรมทเกดขนในชวงกอนเวลาทางานของวนศกร…………………………......... 60

5.6 กจกรรมทเกดขนในชวงเวลาเลกงานของวนศกร………………………………….... 61

5.7 กจกรรมทเกดขนในชวงเยนถงหวคาของวนศกร………………………………….... 62

5.8 กจกรรมทเกดขนในชวงหวคาถงดกของวนศกร…………………………………...... 63

5.9 กจกรรมทเกดขนในชวงกอนเวลาทางานของวนเสาร……………………………..... 66

5.10 กจกรรมทเกดขนในชวงวลาเลกงานของวนเสาร………………………………….... 67

5.11 กจกรรมทเกดขนในชวงเยนถงหวคาของวนเสาร………………………………....... 68

5.12 กจกรรมทเกดขนในชวงหวคาถงดกของวนเสาร…………………………................ 69

5.13 กจกรรมทเกดขนในชวงกอนเวลาทางานของวนอาทตย………………................... 72

5.14 กจกรรมทเกดขนในชวงเวลาเลกงานของวนอาทตย………………………….......... 73

5.15 กจกรรมทเกดขนในชวงเยนถงหวคาของวนอาทตย………………………….......... 74

5.16 กจกรรมทเกดขนในชวงหวคาถงดกของวนอาทตย…………………………............ 75

5.17 การใชงานพนทในชวงกอนเวลาทางานของทกวน …………………………............ 79

ณ

แผนผงท หนา

5.18 การใชงานพนทในชวงเวลาเลกงานของทกวน …………………………................. 81

5.19 การใชงานพนทในชวงเยนถงหวคาของทกวน ………………………….................. 83

5.20 การใชงานพนทในชวงหวคาถงดกของทกวน …………………………................... 85

5.21 การใชงานพนทรวมทกชวงเวลาและทกวน …………………………...................... 88

6.1 ถนนและการเขาถง …………………………....................................................... 92

6.2 การใชพนทชวงกอนเวลาทางาน ………………………….................................... 93

6.3 การใชพนทรวมทกชวงเวลา …………………………........................................... 93

6.4 พนททเกดกจกรรมแบบพกผอน …………………………..................................... 94

6.5 การใชพนทชวงเยนถงหวคาวนศกร …………………………................................ 94

6.6 รมเงาในชวง 17.00-18.00 น. …………………………........................................ 94

6.7 การใชพนทชวงทมรมเงา …………………………............................................... 94

6.8 การใชพนทชวงเยนถงหวคาวนศกร …………………………................................ 95

6.9 ผงรวมการใชงานพนทชวงกอนเวลาทางาน ………………………….................... 96

6.10 ผงรวมการใชงานพนทชวงเวลาเลกงาน ………………………….......................... 96

6.11 ผงรวมการใชงานพนทชวงเยนถงหวคา ………………………….......................... 96

6.12 ผงรวมการใชงานพนทชวงหวคาถงดก …………………………............................ 96

6.13 พนทใชงานภายในลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ ……………………............ 97

1

บทท1 บทนา

1. ความเปนมาและความสาคญของปญหา การดาเนนชวตของคนเมองในปจจบนมงเนนการพฒนา ทงทางดาน เศรษฐกจ สงคม

และวฒนธรรม แตการพฒนาอยางรวดเรว อยางไมมการวางแผนรองรบนน สงผลกระทบตอ

คณภาพชวตของคนเมอง เนองจากเมอสภาพเศรษฐกจในเมองมการขยายตว ปรมาณประชากรท

หลงไหลเขาสศนยกลางเมอง เพอแสวงหาคณภาพชวตทดกวาจงเพมขน และยงสงผลใหความ

ตองการทอยอาศยเพมขนตามไปดวย ดงนนพนทสวนมากในเมองจงเตมไปดวยอาคารทพกอาศย

และสานกงานตางๆ จนกระทงเกดความแออด จงเกดเปนความตองการในการพฒนาพนทโลง

สาธารณะเพอลดความแออดของเมอง และเปนพนทเพอรองรบกจกรรมนนทนาการของคนใน

ชมชนอกดวย

พนทลานสาธารณะในอดตนน เปนพนททใชแสดงความเปนศนยกลางของยาน หรอชวย

สงเสรมใหอาคารดสงางามขนเทานน แตในปจจบน การออกแบบลานสาธารณะจะตองคานงถง

สภาพแวดลอมโดยรอบ เนองจากเปนพนททสรางขนเพอรองรบการประกอบกจกรรมกลางแจง

ตางๆ รวมไปถงเพอเปนการเพมพนทโลงใหกบสงคมเมอง ทเตมไปดวยความแออด และยากทจะ

หาพนทโลงสวนตวทจะใชในการพกผอนได จงมความคดทจะปรบปรงและเพมพนทลานขนใน

หลายพนท เพอสงเสรมใหเปนพนทใชงานรวมกนของคนในชมชนเพอการพกผอน และเพอสงเสรม

การมปฎสมพนธกบผใชงานคนอนๆ แตในปจจบน รปแบบในการออกแบบจดวางองคประกอบของ

พนทลานนนมกใชรปแบบ หลกเกณฑ และองคประกอบตามประเทศอนทเคยมมากอน ซงอาจไม

ตอบสนองกบลกษณะทางกายภาพ ภมประเทศ ภมอากาศ และรปแบบกจกรรมทจะเกดขนของคน

กรงเทพ สงผลใหลานบางแหงถกใชงานดวยกจกรรมทไมเหมาะสม หรออาจมปรมาณผ ใชงานไม

เปนไปตามเปาหมายในการออกแบบ

พนทลานนน แตกตางจากพนทโลงสาธารณะคอ พนทลานจะมพนทสวนมากเปนพนแขง

เพอสะดวกในการประกอบกจกรรมตางๆทงในกจวตรประจาวน และในงานเทศกาลพเศษตางๆ ทง

ยงสะดวกในการดแลรกษา แตในทางกลบกน ประเทศไทยเปนประเทศทมอากาศรอน การทา

กจกรรมกลางแดดจงไมใชทางเลอกทดสาหรบคนในชมชน ดงนนลกษณะของลานทจะเกดขนใน

ประเทศไทยจงตองคานงถงลกษณะพฤตกรรมของคนไทย เพอใหเกดความพงพอใจสาหรบ

ผ ใชงาน และผอยอาศยในบรเวณใกลเคยง โดยทการศกษาจะเนนพนทลานสาธารณะทสรางขน

2

โดยมวตถประสงคเพอรองรบการใชงานทเปนกจวตรประจาวนของคนในชมชน มากกวากจกรรมท

เกดขนในวนพเศษตางๆ ดงนนจงเลอกศกษาพนทลานสาธารณะทอยในยานชมชนพกอาศย และ

ในบรเวณทมพนทโลงสาธารณะเพอการนนทนาการอยนอย รวมทงเปนพนท ทมผ ใชงาน

หลากหลาย จากขอกาหนดเหลานจงเลอกลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญเปนพนทศกษา ซง

นอกจากจะเปนไปตามหลกเกณฑขางตนแลวนน ยงพบวาลานแหงนมความสาคญทางดาน

ประวตศาสตร และถอไดวาเปนพนทศนยกลางของชมชนในฝงธนบร

การออกแบบพนททมความเกยวของกบสภาพแวดลอมทางกายภาพ และพฤตกรรมของ

มนษยนนจะตองคานงถงรปแบบวฒนธรรมทแตกตางกน เนองจากรปแบบวฒนธรรมของคนแตละ

พนทจะเปนตวกาหนดลกษณะเฉพาะ และความตองการซงอาจตางจากพนทอนๆ ดงนนการคนหา

แนวทางการออกแบบพนทลานสาธารณะทเหมาะสมกบสภาพแวดลอมของพนทนนๆ จงเปน

จดประสงคหลกของการวจยน ซงจะสามารถนาไปสหลกเกณฑในการจดวางองคประกอบของ

พนทลานสาธารณะ และนาไปประยกตใชกบพนทอนไดในอนาคต

2. ความมงหมายและวตถประสงค 2.1 เพอศกษารปแบบการใชงานของลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ

2.2 เพอศกษาปจจยทสงผลตอการใชงานพนทลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญของคน

ในชมชน

2.3 เพอศกษาความสมพนธทางกายภาพของลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญทสงผล

ตอพฤตกรรมของผใชงาน

3. ขอบเขตของการวจย 3.1 ขอบเขตของพนทศกษา

3.1.1 ตาแหนงทตง - อยในยานพกอาศย ซงผใชงานสามารถเขามาใชพนทโดยการเดน

- ไมมพนทโลงสาธารณะแหงอนในระยะ 800 เมตร ซงเปนระยะมากทสด

ทผ ใชงานสามารถเดนมายงพนทศกษาไดดวยเวลาไมเกน 30 นาท เพอตองการ

ทราบปรมาณผใชงานทมความคงทหรอใกลเคยงกน 3.1.2 ลกษณะกจกรรม

ตองเปนพนททมการทากจกรรมในเชงกจวตร เนองจากตองการความคงท

ของปรมาณผใชทเกดจากกลมผ ใชงานกลมเดม และมการใชงานเปนประจา เพอสามารถศกษารปแบบความตองการพนทของคนในยานได

3

3.1.3 กลมผใชงาน เลอกจากพนททมกลมผ ใชงานหลากหลายชวงอาย และกจกรรม เพอ

วเคราะหหาความสมพนธระหวางชวงอายและลกษณะความตองการพนทในการ

ประกอบกจกรรมได

3.2 ขอบเขตดานเนอหา 3.2.1 แนวคดและทฤษฎทมความเกยวของกบพนทลานสาธารณะ

3.2.2 ศกษาขอมลเอกสารและงานวจยทเกยวของกบหลกเกณฑและองคประกอบ

ในการสรางพนทสาธารณะ

3.2.3 ศกษาและเกบขอมลภาคสนามดานกายภาพของพนท และดานการใชงาน

4.ขนตอนการวจย 4.1 การตงคาถามในการวจยและขอสมมตฐานเพอกาหนดหวขอในการศกษา โดยการ

กาหนดความสาคญของปญหา และตวแปรทตองการศกษา 4.2 การเกบขอมลเบองตน ในขนตอนนจะเปนการรวบรวมขอมลทหาไดจากเอกสาร และงานวจย เพอหาทฤษฎ

แนวคด และหลกการเบองตนทมความเกยวของกบการออกแบบและพฤตกรรมในการใชงานพนท

สาธารณะ 4.2.1 ทฤษฎ และแนวความคดทเกยวกบแนวทางการออกแบบพนทลานโลง

สาธารณะ เพอศกษาลกษณะพนฐาน และพฒนาการของพนทโลงสาธารณะ

4.2.2 รวบรวมขอมลจากเอกสารและงานวจยทมความเกยวเนองกบเนอหาท

ศกษา เพอกาหนดปจจยและตวแปรทมผลตอลกษณะทางพฤตกรรมทตองทาการเกบ

ขอมล

4.2.3 การตงขอสงเกต และกาหนดตวแปรทเกยวของ โดยการเลอกจากปจจยทพบจากการศกษาแนวคดตางๆ และคาดวาจะมความเกยวของกบพนทศกษา

4.3 การสารวจภาคสนาม 4.3.1 ใชการสงเกตการณ เพอทาการเกบขอมลเบองตน ทงทางกายภาพของพนท

และเพอการกาหนดชวงเวลาทจะทาการเกบขอมลเชงพฤตกรรม 4.3.2 จดทาผงลกษณะทางกายภาพของพนทศกษาเพอบนทกพฤตกรรม และ

ตาแหนงการใชงาน

4

4.3.3 ใชการบนทกภาพเพอบนทกพฤตกรรมของผใชงานในแตละชวงเวลา 4.4 การรวบรวมขอมล

โดยการแยกหมวดหมขอมลทมความสมพนธกน ระหวางขอมลทางเอกสาร และขอมล

ภาคสนามเพอนาไปใชในการวเคราะห

4.5 การวเคราะหขอมล สรปปญหาและอปสรรคทพบในการศกษา

4.6 สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ ผลการศกษาทจะไดประกอบดวย

4.6.1 ประเภทของกจกรรมทเกดขน โดยการบนทกในแผนผงแบงตามชวงเวลา

และรวบรวมขอมลเชงปรมาณทไดเปนตารางเพอเปรยบเทยบทกชวงเวลา 4.6.2 ประเดนปญหาทเกดขนจากความบกพรองของพนท รวมทงกจกรรมทม

ความขดแยงกน โดยแจกแจงเปนขอๆ เพอนาไปสการเสนอแนะวธการแกไข 4.6.3 ขอเสนอแนะในการวจย เพอเปนแนวทางในการแกไขปญหาทพบจากการ

วจย

5.ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 5.1 การวจยนตองการศกษาพฤตกรรมการใชงานพนทลานสาธารณะ เพอวเคราะห

อปสรรค และปญหา ทเกดจากการออกแบบ เพอเปนแนวทางในการออกแบบพนทลานสาธารณะ

ในอนาคต 5.2 ผลในการวจยนจะเปนประโยชนตอหนวยงานหรอองคกรทตองทาการออกแบบพนท

ลานสาธารณะ ในยานพกอาศย โดยนาผลทไดไปประยกตใชเพอเปนแนวทางในการออกแบบ

5

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการทาการวจยพนทลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญน เปนการศกษาเพอหา

ความสมพนธระหวางองคประกอบทางกายภาพและสภาพพฤตกรรมของผ ใชงาน เพอผลทางดาน

ปรมาณคอ มพนทสาหรบกจกรรมตางๆเพยงพอหรอไมและทางดานคณภาพคอพนทเหลานน

รองรบการใชงานไดดหรอไม จงตองทาการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ เพอคนหา

หลกการและแนวคดตางๆซงสามารถนาไปเปนแนวทางในการศกษาพนทศกษาได โดยใน

การศกษาจะประกอบไปดวย ความหมายและประเภทของพนทเปดโลง ความหมายของพนทลาน

สาธารณะ ประเภทของลานสาธารณะ ประโยชนใชสอย และเนอหาสวนทสามารถนาไปใชในการ

กาหนดตวแปรการวจยเพอใชในการเกบขอมล ประกอบดวย ปจจยทสงผลตอลกษณะของพนท

ลาน ปจจยและองคประกอบทตองคานงถงในการออกแบบ พฤตกรรมและกจกรรมทเกดขนบน

พนทสาธารณะ รวมถงลกษณะของผใชงาน

1. ความเปนมาของพนทลานสาธารณะ ในปจจบน พนทเมองมการเตบโตอยางรวดเรว มประชากรหลงไหลเขาสศนยกลางเมอง

ดวยวตถประสงคทแตกตางกนไป ทงเพอการประกอบอาชพ เพอการศกษา และเพอความ

สะดวกสบายตางๆ จงมการเพมขนของอาคาร แหงทอยอาศยอยางรวดเรว สงผลใหเกดภาวะความ

แออด ในภายหลงจงเกดความตองการพนทโลงสาธารณะของชมชน เพอลดความแออด เปน

สภาพแวดลอมทดของเมอง และเปนพนทสวนกลางในการทากจกรรมตางๆ เชน การคา การสญจร

การพกผอน และนนทนาการ 1.1 ความหมายของพนทเปดโลง

พนทเปดโลง(open space) คอทวางผนใหญทมหนาทเฉพาะอยางในเชง 3 มต ซง

สามารถแบงเปนทวางยอยๆทมหนาทเฉพาะตางกน และมทวางสวนหนงเปนตวเชอมตอกน ทาให

มนษยสามารถเขาถงสถานทนน เขาใจหนาทของทวางและใชงานตามวตถประสงคของทวางแตละ

อยางได เชน การเขาไปในบรเวณหนง เดนผานแนวทางเดนและแยกไปยงพนทกจกรรมตางๆ อาจ

มลานโลงบรเวณทางเขาซงมวตถประสงคใหเปนสวนเชอมตอกบกจกรรมยอยตางๆ ซงพนทแตละ

สวนจะแสดงคณลกษณะของการใชงานเฉพาะออกมาอยางชดเจน และคนทวไปสามารถเขาใจ

วตถประสงคของการใชงานไดเปนอยางด

6

พนทเปดโลง ตามคาจากดความของ สพกตรา สทธสภา(2540) คอพนททไมมสงกอสราง

ปกคลม และชวยทาใหความหนาแนนของพนทโดยรอบลดลง สามารถสรางสนทรยภาพใหผคนท

ประกอบกจกรรมอยในพนทและผ ทไดพบเหน และยงมประโยชนเพอการนนทนาการ และการ

สญจร พนทเปดโลงจงเปนองคประกอบสาคญในผงเมอง จงตองมการวางแผนและจดการเพอ

อนรกษหรอใหไดมาซงพนทนน

การวางพนทเปดโลงในผงเมองอยางสมบรณ สามารถใชแนวความคดในเรองระบบทตง

ของพนทเปดโลงเขามาเกยวของดวย ซงแนวความคดหลกเกยวกบระบบทตงของพนทเปดโลงจด

ไดเปนสองกลมดวยกน

1.1.1 การรวมกนและมการตอเนอง (concentrated and continuous)

แนวความคดน ตองการทจะรวมพนทเปดโลงใหอยจดเดยว หรอมความ

ตอเนองกนไป เพอชวยในการจดรปรางของเมอง และชวยลดความหนาแนนของเมอง ซง

อาจเชอมโยงกนดวยพนทเปดโลงเอง ดวยทางเทาหรอทางจกรยาน ซงทเปดโลงลกษณะน

มกมขนาดใหญ เชน วนอทยาน และมกเชอมโยงกบองคประกอบทางธรรมชาต เชน แนว

ภเขา แมนา และสวนสาธารณะตางๆในเมอง

1.1.2 การกระจายโดยทวไป (dispersed)

แนวความคดนจะตรงขามกบแนวความคดแรก โดยเปนการกระจายพนทเปดโลง

เลกๆไปตามจดตางๆของเมอง เพอใหสามารถเขาถงไดสะดวก ทงจากการเดนเทา หรอ

จกรยาน เชน ลานหนาอาคาร สนามเดกเลน ลานโลงระหวางอาคารตางๆในเมอง

หากจะจดระบบพนทโลงในเมองใหไดอยางสมบรณ จาเปนจะตองใชแนวความคดทงสอง

แบบประกอบกนคอ ในเมองๆหนง ควรจะมพนทเปดโลงขนาดใหญ และขนาดเลกผสมผสานกนไป

1.2 ประเภทของพนทเปดโลงภายในเมอง ในปจจบนวถชวต วฒนธรรม และววฒนาการทางสงคมมการเปลยนแปลงไป สงผลให

ความตองการใชพนทโลงสาธารณะมการเปลยนแปลงไปจากอดต ทงน Clare Cooper Marcus

และ Carolyn ไดทาการศกษา เพอจาแนกประเภทของพนทเปดโลงในประเทศอเมรกา โดย

สามารถจดประเภทตามลกษณะและรปแบบทางกายภาพและกจกรรมของพนท ออกเปน 5

ประเภทคอ

1.2.1 พนทเปดโลงสาธารณะขางทางสญจร (The Street Plaza)

เปนพนทรองรบผใชงานในเสนทางสญจรนนๆ โดยอาจเปนสวนหนงของทางเดน

เทา หรอเปนพนทแยกออกไปกได (ภาพ 2.1-2.2) พนทเปดโลงในลกษณะนนน จะตองม

7

ขอบเขตแบงแยกจากพนทถนนอยางชดเจน โดยอาจใชแนวตนไม แนวรว เสา หรอระดบ

พนกได เพอใหผใชรสกปลอดภย ในบางครงพนทเปดโลงขางทางสญจรนอาจมการเพม

กจกรรม เชนการคาขาย การจดแสดงตางๆ เพอสรางชวตชวาใหกบผใชเสนทาง

1.2.2 พนทเปดโลงหนาอาคารทางธรกจ (The Corporate Foyer)

พนทเปดโลงหนาอาคารทางธรกจน เปนทชมนมพบปะกนตามสงคม และยงม

หนาทเปนตวชวยประสานอาคาร หรอกลมอาคารตางๆของเมองเขาดวยกน เปนสถานทท

ทาใหเมองไมแลดแนนอดอดจนเกนไป ชวยในการถายเทอากาศ และมทเปดโลงสาหรบ

แสงสวางมากขน ในบางชวงเวลา พนทเปดโลงนจะมหนาทรองรบกลมคนทออกจาก

อาคาร เชนในเวลาเลกงาน โดยสวนมากทตงของพนทเปดโลงรปแบบนจะอยดานหนาของ

อาคารสานกงานขนาดใหญ หรอหางสรรพสนคา(ภาพ2.3-2.4)

ภาพ 2.1 princeton university, New Jersey

ทมา : http://www.princeton.edu/presskits/

campusplan/

ภาพ 2.2 Tramway Plaza ,New York

ทมา : http://www.bridgeandtunnelclub.com/

ภาพ 2.3 Freedom Tower West Plaza

ทมา : http://winnerfirmansyah.wordpress.com/

ภาพ 2.4 ลานหนาหาง Yes APM ,Seoul

8

1.2.3 พนทเปดโลงสาธารณะในลกษณะพนทสเขยว (The Urban Oasis)

พนทเปดโลงลกษณะนมกเปนสวนสาธารณะ และบรเวณสถานทพกผอนหยอนใจ

ภายในเมอง ซงเปนสงจาเปนทชวยใหเมองมความสวยงาม รมรน เปนบรการทางสงคมซง

มผลทงทางรางกาย และจตใจ ผใชสวนสาธารณะเปนประชากรในทกกลมอาย แตม

จานวนมากนอยแตกตางกน ซงขนอยกบระยะทางทเดนมา และชนดของพนทกจกรรมใน

สวนสาธารณะทตอบสนองความตองการ และกจกรรมสวนใหญจะเปนการพกผอน เชน

นงชมธรรมชาต มาสดอากาศบรสทธ และบางสวนมาออกกาลงกาย สวนทมผใชงานเปน

ประจาคอสวนขนาดเลกทอยละแวกบาน(ภาพ2.5 - 2.6)

1.2.4 พนทเปดโลงสาธารณะบรเวณจดเปลยนการคมนาคม (The Transit Foyer)

พนทเปดโลงลกษณะนมกอยในพนทเมองทมการเชอมตอการคมนาคมหลาย

ประเภทเขาดวยกน โดยผ ใชงาน จะไมไดใชเวลาในพนทมากนก มกเปนการเดนผานเพอ

เปลยนการคมนาคม แตองคประกอบตางๆภายในพนทมผลอยางมากตอความสะดวกใน

การใชงาน เชน การเปลยนการเดนทางจากรถไฟฟา ไปยงรถโดยสาร ทตองการความ

รบเรงกจะไมมพนตางระดบ หรอมเพยงเลกนอยเทานน (ภาพ2.7-2.8)

ภาพ 2.5 Grant Park, Atlanta

ทมา : http://www.flickr.com/groups/grantpark/

discuss/

ภาพ 2.6 The Great Lawn,Tokyo

ทมา : http://landscapeonline.com/

research/article/16092

9

1.2.5 พนทเปดโลงสาธารณะขนาดใหญอนเปนสญลกษณของเมอง (The Grand

Public Place)

พนทเปดโลงลกษณะนมกอยใกลกบศนยกลางของเมอง (ภาพ 2.9-2.10) ซง

ประกอบไปดวยอาคารหรอยานตางๆทมความสาคญมาตงแตอดต โดยพนทเหลานมกม

หนาทในการสรางความยงใหญใหกบอาคารขางเคยงหรออนสาวรย

รปแบบทวางสาธารณะในชมชนเมองนนมหลากหลาย จากการศกษาขอมลเบองตนพบวา

องคประกอบและลกษณะของทวางทมลกษณะเปนลานโลงนน ไมสามารถนามาใชภายในกรงเทพ

ไดโดยตรง ตางจากทวางประเภทอนๆ เนองจากสภาพภมอากาศทแตกตางจากประเทศทาง

ตะวนตกทเปนตนแบบของพนทเปดโลงลกษณะน จงเหนวาควรมการศกษารปแบบลานสาธารณะ

ทเกดขนในกรงเทพปจจบน และวเคราะหหาอปสรรค เพอเปนแนวทางพฒนาพนทลานในอนาคต

ภาพ 2.8 the Gold Line

ทมา : http://arcadiasbest.com/2010/12/

ภาพ 2.7 Portland Pioneer Square ,Washington

ทมา : http://www.chasepratt.com/?p=175

ภาพ 2.10 Plaza Mayer , Madrid

ทมา : http://en.wikipedia.org/wiki/File:Plaza_

Mayor,_Madrid .jpg

ภาพ 2.9 Plaza Murillo, La Paz

ทมา : http://gosouthamerica.about.com/cs/

bolivia/l/blpixLaPaz3.htm

10

2. ความหมายของพนทลานสาธารณะ

ลานในเมอง หรอพนทเปดโลงในเมอง (square plaza หรอ piazza) นนไดรปแบบมาจาก

ประวตศาสตรของประเทศแถบยโรป “สามารถพบลานในเมองไดทวไปในเมองทสบสนวนวาย มน

อาจเปนแคพนททยนออกมาจากถนน ใชเปนทหลบภยชวคราวจากรถมาและคนเดนถนนทเรงรบ”

French(1978) การออกแบบลานในเมองนนมอยหลายรปแบบ ดงทในหนงสอ The Ten Books of

Architecture ของ Alberti(1959) เขยนไววา “นาทจะมการวางลานในเมองไวหลายๆแหง บางแหง

มไวเปนพนทซอขายสนคาในยามบานเมองสงบ หรอบางแหงใชเปนสนามเดกเลนและทออกกาลง

กาย บางแหงในชวงทมสงครามกใชเปนทวางเสบยงอาหารและฟนเพอการสรบ” จงเหนไดวาตงแต

อดต พนทลานในเมองถกใชงานเปนพนทรวมกจกรรมตางๆของคนในพนท

ปจจบนมลานในเมองหลายลกษณะ เพอรองรบกจกรรมตางๆทง ตลาดนด(market

square) ลานงานแสดง(parade square) ลานสนาม(green square) ลานหนาโบสถ(church

square) ลานในหมบาน(residential square) ลานในสถานศกษา(collegiate square) ลานหนา

ศาลากลางชมชน(civic square) ลานถนนในเมอง(mall) และเกาะกลางถนน (traffic island)

โดยทวๆไปแลว ลานหรอพนทเปดโลงในเมอง จะเปนบรเวณทมผวดาดแขงและมลกษณะเปนพนท

ปดลอมคอมการลอมรอบดวยอาคาร สงกอสราง และจะตดถนนอยางนอยหนงดาน จนอาจ

ลอมรอบทกดาน บนพนทลานนนจะประกอบไปดวยสวนประกอบทดงดดกลมคนหลายประเภท

และเอออานวยตอการพบปะของผคน เชน นาพ มานง ทหลบแดดหรอฝน และตนไม และเมอลาน

ตงอยบนพนททมผคนบนทองถนนจานวนมากกมกประสบความสาเรจในการใชงานไดอยางด

ลานหรอพนทเปดโลงในเมอง (square) และสวนสาธารณะในเมอง (urban park) จะม

วตถประสงคทตรงกนขาม ลานหรอพนทโลงจะเปนบรเวณซงรวมผคนมาทากจกรรมรวมกน และ

เปนกจกรรมทมความเขมขนสง เชน คาขาย สวนสวนสาธารณะในเมอง เปนบรเวณทผคนไม

ตองการทากจกรรมรวมกน ตองการการกระจายตวบนพนท และมกเปนกจกรรมทมความเขมขน

นอย เชน การพบปะกน

พนทเปดโลงมหลายประเภท แตกตางกนตามทตง ซงเปนองคประกอบในการวางแผน

พฒนาพนทเปดโลงในผงเมอง ซงตองคานงถงความคดเหนของประชาชน เนองจากเปนผใชงาน

หลก ประชาชนมกตองการพนทพกผอนหยอนใจทหลากหลายจงจาเปนตองมพนทเปดโลงหลาย

รปแบบทแตละชมชนสามารถเขาถงได นอกจากนประชาชนยงมความคาดหวงในคณภาพ และ

ปรมาณของพนทเปดโลง คอตองการใหมหลายแหง พรอมทงตองมความสวยงาม

11

3. ประโยชนใชสอยของลานสาธารณะ แนวคดการใชพนทลานสาธารณะในเมองนน ตองใหความสาคญกบกจกรรมทจะเกดขน

(Time-Saver Standards for Urban Design 2003) โดยทกจกรรมเปนไปไดทงรปแบบการใชงาน

และในเชงของสญลกษณทสาคญของเมอง นอกจากนหากกลาวถงลกษณะทางกายภาพและ

แนวคดทวไปทมตอพนทวางในเมอง พบวาในการกาหนดพนทวางจะตองไมยดตดกบขนาดหรอ

มาตราสวนใดๆ และจะตองใหความสาคญกบความตองการในการใชงานเปนหลก เพอสนองตอผ

ใชไดอยางมประสทธภาพ ในปจจบนพนทวางในเมองมกถกมองวาเปนสถานทสาหรบจอดรถของ

คนในเมอง แตในความเปนจรงพนทเหลาน คอพนททจะแสดงออกถงความเปนตวตนทม

เอกลกษณ และสามารถสรางความประทบใจแกผ คน โดยประโยชนใชสอยของพนทเปดโลง

สาธารณะประเภทลานโลงนน สามารถสรปและแบงไดเปน 6 ประเภทคอ

3.1 เพอการคา เปนสถานทเพอการแลกเปลยนสนคาและบรการ ซงสวนใหญอยในรปของ

ตลาด ซงอาจมเปนประจาทกวนหรอเกดขนในบางโอกาส ลานโลงเพอการคาน อาจมมากกวา 1

แหงในเมองหนง และในเมองบางแหงอาจไมมลานโลงเพอการคาขายโดยเฉพาะ แตอาจมการใช

พนทถนนซงมความกวางกวาจดอนๆแทน(ภาพ 2.11)

3.2 เพอกจกรรมทางสงคม เปนจดทมการชมนมของคนจานวนมาก เพอกระทากจกรรม

ทางสงคม การเมอง การทหาร (ภาพ 2.12)

ภาพ 2.12 ลานสาธารณะเพอกจกรรมทางสงคม

ภาพ 2.11 ลานสาธารณะเพอการคา

12

3.3 เพอการนนทนาการ ทงนเพอการพกผอนหยอนใจในรปแบบสงบเงยบ แบบรนเรง และ

การเลนกฬา บรเวณลานโลงประเภทนจะถกใชเปนพนทเปดโลงสาธารณะของเมอง คลาย

สวนสาธารณะ(ภาพ 2.13)

3.4 เพอการคารวะ ศรทธา มกเปนลานโลงบรเวณทางเขาดานหนา หรอรอบๆอาคารทาง

ศาสนา เพอเสรมความสงางามของอาคารและเพอประกอบพธกรรมทางศาสนา(ภาพ 2.14)

3.5 เพอเนนใหเหนความสาคญ หรอความเปนเอกลกษณของอาคารทมความสาคญ เชน

บรเวณพระทนงอนนตสมาคม บรเวณอนสาวรย และอนสรสถาน เปนตน (ภาพ 2.15)

ภาพ 2.13 ลานสาธารณะเพอการนนทนาการ

ภาพ 2.14 ลานสาธารณะเพอคารวะ ศรทธา

ภาพ 2.15 ลานสาธารณะเพอเนนใหเหนอาคารสาคญ

13

3.6 เพอผลทางดานการมองเหน ความตองการพนทเปดโลงบรเวณรอบอาคารสาคญ หรอ

สงทเปนเอกลกษณหรอสญลกษณของเมอง เพอผลทางดานความงาม และในบางกรณอาจเปน

พนทรองรบคนจานวนมากทออกจากอาคารกจกรรมขนาดใหญ (ภาพ 2.16)

4. ปจจยทมผลตอลกษณะของพนทลานสาธารณะ

4.1 ปจจยทางวฒนธรรม 4.1.1 สภาพเศรษฐกจ สาเหตการรวมกลมกนในบรเวณพนทสาธารณะลกษณะ

ลานโลงเพอการคา การตลาด ธรกจหรอผลผลต ประโยชนใชสอยในทางเศรษฐกจน มผล

ตอ ขนาด รปราง และตาแหนงทตงของลานโลงอยางมาก

4.1.2 สภาพทางการเมอง บรเวณลานโลงทถกใชเพอการรวมกลมทางการเมอง

หรอการทหาร มความสาคญในยคสมยทมการปกครองแบบประชาธปไตย ทประชาชนม

สวนรวมกบการเมอง จงมการรวมกลมเพอแสดงความคดเหนทางการเมองการปกครอง

และเปนทชมนมของกลมคนจานวนมาก ดงนนขนาดและสดสวนมกจะแสดงใหเหนถง

ความยงใหญ ความสงางาม และความเปนพธการ

4.1.3 สภาพทางสงคม เกดเปนพนทในการรวมกลมคนทมความสนใจในสง

เดยวกน เชนความสนใจในศลปะ วฒนธรรม การแสดง ดนตร กฬา หรอการพกผอนหยอน

ใจ และในบางกรณอาจรวมไปถงการพบปะกนทางการเมองและศาสนา

4.1.4 สภาพความเชอทางศาสนา เกดการรวมกลมกนทางศาสนาเพอการ

ประกอบพธกรรม การสวดมนต ฟงเทศน พนทเปดโลงสาธารณะทเกดจากอทธพลทาง

ศาสนาน มกอยในตาแหนงตอเนองกบศาสนสถาน เชนวด โบสถ วหาร ในบางครงกทา

หนาทเปนเสมอนลานทางเขาดานหนาอาคาร เพอใหศาสนสถานแหงนนเดนสงามากขน ด

มความสาคญโดดเดนเหนอกวาอาคารอนโดยรอบ

ภาพ 2.16 ลานสาธารณะเพอผลทางการมองเหน

14

4.1.5 ความเปนมาทางประวตศาสตร การเกดลานโลงเนองมาจากการพฒนา

ปรบปรงลานโลงเดมทมอย เชน ลานโลงของเมองในยคกลาง มพฒนาการมาจาก Forum

ของชาวโรมน หรอบางครงเกดจากอาคารทมความสาคญเดมเปนหลก เชน ลานโลงใน

บรเวณปราสาท โบสถวหาร ทมความสาคญอนเปนศนยกลางของเมอง

อยางไรกตาม พนทลานสาธารณะ เปนทรวมกลมกจกรรมของเมองหลากหลายรปแบบ

หรออาจมการรวมประโยขนใชสอยหลายประเภทเขาดวยกน แตจะมประโยชนใชสอยขอใดขอหนง

ทไดกลาวไวแลวขางตนเปนประโยชนใชสอยหลกทเดนชดและเปนเอกลกษณของพนทนน

4.2 ตาแหนงทตงของลานสาธารณะ

ทตงของบรเวณลานสาธารณะในเมอง จะชใหเหนประโยชนใชสอยหรอการใชงานของ

สถานทนนๆไดอยางชดเจน อนเปนผลมาจากความตองการของประชาชนและแนวความคดในการ

วางผงซงจากการศกษาสามารถจาแนกตามตาแหนงทตงไดดงน

4.2.1 บรเวณใจกลางเมอง บรเวณลานโลงนนมกจะเปนศยนกลางของถนน

อาคาร หรอเปนศนยกลางของการขยายตวของเมองทงหมด ใชทากจกรรมการคา หรอ

กจกรรมสาคญของชมชน

4.2.2 บรเวณจดตดกนของถนนสายหลก เกดเปนสามแยก สแยก หรอวงเวยน ใน

บางครง อาจเปนจดเดยวกบศนยกลางของเมองกได

4.2.3 บรเวณโดยรอบอาคารทมความสาคญจะเปนเสมอนทางเขาหลกไปส

อาคารสาธารณะ สาลากลาง โบสถ ตลาด หรออยในบรเวณยานธรกจ ความสาคญของ

ลานโลงประเภทน จะเหนจากการทอาคารและบรเวณโดยรอบดเสมอนจะหนหนาเขาหา

ศนยกลางเดยวกน

4.2.4 บรเวณประตทางเขาเมอง สวนมากเมองในสมยกลางมกจะมลานโลงอย

ภายในกาแพงเมอง ตรงจดประตทางเขาเมอง หรอเปนเพยงจดหยดพก ลานโลงบรเวณ

ประตทางเขาเมองนมกจะมถนนแยกหลายสาย กระจายไปสสวนตางๆของเมอง

15

5. ปจจยทตองคานงถงในการออกแบบ 5.1 ปจจยทางดานกายภาพ พนทเปดโลงสาธารณะเปนพนทเพอรองรบกจกรรมทางสงคมซงมมาเปนเวลายาวนาน ใน

ทกๆเมอง ซงลกษณะและรปแบบจะมความแตกตางกนออกไป โดย Richard Hedman และ

Andrew Jaszewski ไดทาการศกษาและเขยนไวในหนงสอ Fundamental of Urban Design

(1984) วาปจจยททาใหพนทเปดโลงสาธารณะมคณภาพมดงน

5.1.1 ขนาดของพนท (Size) ในสถานทและสภาพแวดลอมทแตกตางกน ขนาด

ของพนททเหมาะสมกจะมความแตกตางกนไปดวย โดยสวนมากขนาดทเหมาะสม มก

กาหนดจากระยะการมองเหน ความสมพนธกบความสงของอาคารโดยรอบ หรอสงทปด

ลอมพนทเปนหลก

5.1.2 ความสงของสงปดลอมรอบพนท (Height of Frame) ควรมความสมพนธ

กบขนาดพนท และขนาดของสงปดลอม ไมควรมขนาดทแตกตางกนมากเกนไป สามารถ

ถายเทอากาศและรบแสงแดดไดอยางพอเหมาะ

หากความสงของสงปดลอมตอระยะหางทผสงเกตยนอยเปน 1ตอ1 จะทาใหเหน

ยอดตกเปนมม 45องศา จะรสกปดลอมมากเนองจากปกตสายตาของมนษยจะทามม

ตอนบนเพยง 30องศาเทานน ถาความสงของสงปดลอมเทากบครงหนงของระยะทางทเรา

ยนหางจากสงปดลอมนน หรออตราสวน 1ตอ2 มมทเกดขนคอ 30องศา ซงเทากบมม

สายตาของเราพอด จงสงผลใหรสกปดลอมเพยงครงเดยว หากความสงลดลงเหลอ 1ตอ3

มมทเหนยอดตกจะเหลอ 18องศา ระยะนจะทาใหสามารถมองเหนวตถทอยภายนอกพนท

ไดอยางชดเจน และเมอความสงของสงปดลอมลดลงจนเหลอ 1ตอ4 มมมองยอดตกจะ

เหลอเพยง 14องศา พนทแหงนนจะไมรสกถกปดลอมอกตอไป(ภาพ 2.17) นอกจากน การ

ปดลอมพนทบางสวนยงสงผลใหเกดความรสกพเศษกบแนวเสนทาง บงบอกความเปน

พนทสาคญ และสามารถเสรมคณสมบตดานรปทรงของทวาง และใชในการเนนแนวแกน

เพอสรางสนทรยภาพใหแกพนท

ภาพ 2.17 ระดบความปดลอมพนท

16

5.1.3 รปราง (Shape) พนทซงมขอบเขต รปราง รปทรงทชดเจนและเดนชด งาย

ตอการรบรและจดจาของคนทวไป

5.1.4 สณฐานของพน (Floor Configuration) หรอภมประเทศ ระดบพน ความ

ลาดชน การเสรมความงามและตอบสนองประโยชนใชสอยและกจกรรมตางๆ

5.1.5 ความตอเนอง (Continuity) การตอเนองกนของพนทวาง และการเชอมโยง

อาคาร และกลมอาคารเขาดวยกน

5.1.6 ลกษณะเฉพาะของพนท (Architectural Characteristics) คณภาพพนทท

เกดจากสนทรยภาพของอาคาร หรองานสถาปตยกรรมทด ซงลอมรอบอย โดยยงม

คณสมบตเปนเอกลกษณของพนท

5.1.7 ขอบเขตของพนท (Boundaries) จะถกกาหนดโดยองคประกอบ 3 สง

ในทางสามมต ใหเกดเปนพนททเหมาะสมคอ

- ระนาบพน หรอระนาบแนวนอน ซงจะถกกาหนดโดยแนวอาคาร ถนน ทางเทา

หรอดวยลวดลวยบนวสดปพน(ภาพ 2.18)

- ระนาบผนงหรอระนาบแนวตง คอ โครงสรางตางๆโดยรอบ เชน อาคาร กาแพง

รว แนวเสา แนวตนไม ซงเปนตวกาหนดอาณาเขต และปรมาตรของพนท (ภาพ

2.19)

- ระนาบเพดาน หรอระนาบระดบเหนอศรษะ มกจะไมมขอบเขตทแนนอน แตจะ

เปดโลงสทองฟา (ภาพ 2.20)

5.1.8 ถนนและการเขาถง (Street)

การเชอมตอระหวางพนทลานและพนทภายนอก เปนอกปจจยหนงทสงผลตอ

ปรมาณผ ใชงาน ทางเทาทสามารถเดนไดสะดวก และมขอบเขตทชดเจน จะเชอเชญ

ผ ใชงานมากกวา และลานจะไดรบความนยม กตอเมอเขาถงไดงาย และใหความรสก

ปลอดภย นอกจากนยงตองมการเปดมมมองเพอใหมองเหนกจกรรมไดจากภายนอก เพอ

เปนการเชอมตอพนทเขาดวยกน

ภาพ 2.18 ระนาบพน ภาพ 2.19 ระนาบผนง ภาพ 2.20 ระนาบเพดาน

17

5.2 ปจจยทางธรรมชาต ในการออกแบบลานสาธารณะมองคประกอบหลายสวนทสงผลตอประสทธภาพในการใช

งานพนท จากการศกษาของ William H. Whyte(1980) และ Marcus and Francis (1990)

สามารถจาแนกไดดงน

5.2.1 แสงแดด (Sunlight)

พนทลานสาธารณะ มการออกแบบเพอรองรบกจกรรมแบบอยกบท เชน การนง

การยน ซงกจกรรมจะเกดขนกตอเมอพนทลานอยในภาวะสบาย ซงมปจจยจากแสงแดด

อณหภม ความชน และลม โดยตาแหนงทตงลานสาธารณะแตละแหง จะไดรบแสงแดด

แตกตางกน จากความตางของฤด และสงกอสรางโดยรอบ ในชวงเวลาทอากาศรอน

องคประกอบทชวยลดปรมาณของแสงแดดมความสาคญมาก ซงกคอรมเงาทอาจเกดจาก

ตนไมในบรเวณลาน หรอจากอาคารขางเคยง แตในทางกลบกน บางชวงเวลาอาคาร

ขางเคยงกอาจสะทอนแสงแดดเขาสพนทลาน หากอาคารนนถกหมดวยวสดทสามารถ

สะทอนได เชนเหลก กระจก หรอหนออน ดงนนในการออกแบบลาน ทตองการใหมการใช

งานในเวลากลางวน จงควรคานงถงแสงแดดดวย

5.2.2 อณหภม (Temperature)

อณหภมทแตกตางกน มผลตอกจกรรมทจะเกดขนบนลานสาธารณะ โดยทใน

วนทอากาศเยนสบาย จะมผคนออกมาใชพนทลานกลางแจง โดยเปนการ นง ยน หรอเดน

เลน แตหากในวนทอากาศรอน ผคนจะนยมใชพนทในรม หรอบรเวณทมรมเงา เชนใต

ตนไมมากกวา

5.2.3 แสงสะทอน (Glare)

แสงสะทอนเปนปจจยหนงทตองทาการพจารณา เนองจากลานสาธารณะจะม

พนผวแขงเปนหลก และถกลอมรอบดวยอาคารสงทมการสะทอนแสงมายงพนท และอาจ

เปนอปสรรคอยางมากในการใชงานในวนทแดดแรง

5.2.4 ลม (Wind)

ในปจจบนมการสรางอาคารสงจานวนมาก สงผลใหทศทางและความแรงของลม

มการเปลยนแปลงไป ความแรงของลมสงผลตอผ ใชงานโดยตรง และยงสงผลตอการ

เปลยนแปลงอณหภมของพนทไดอกดวย

18

5.3 องคประกอบในการออกแบบ 5.3.1 ตนไม (Trees)

ลานหลายแหงมการออกแบบใหพนทนงและพนทปลกตนไมเปนสวนหนงของกน

และกน เพอใหผ ใชงานรสกอยใกลชดกบธรรมชาตมากขน โดยการปลกตนไมขนาดใหญ

จะตองมการกาหนดระยะหางจากขนาดทรงพมของตนไมขนดนนๆ เพอใหเกดการซอนทบ

เปนรมเงาทสามารถใชพนทไดอยางมประสทธภาพ

5.3.2 นา (Water)

การใชนาในพนทลานบางแหงทผ ใชสามารถสมผสนาไดผ ใชจะใหความสนใจกบ

บรเวณทมนาตลอดเวลา และหากสามารถสมผสนาไดโดยไมมขอจากดหรอกฏเกณฑ

ควบคมผ ใชจะสามารถรสกเปนกนเองกบพนทและเกดเปนความมชวตชวาไดเปนอยางด

แตในหลายๆพนท นามไวสาหรบดเทานน เพองายตอการดแลรกษา นอกจากนน ขอดของ

นาอกประการหนงกคอเสยงของนา ซงสามารถชวยกลบเสยงดงของเมองภายนอกลาน

และเสยงของผใชลานคนอนๆไดอกดวย (ภาพ 2.21-2.22)

5.3.3 พนทนง (Sitting Space)

ในการใชพนทลานสาธารณะ พนทนงเปนองคประกอบสาคญ และมความสมพนธ

กบทศทางของแสงแดด วสดทใช มมมองทผนงเหน ลานทไดรบความนยมมกมทนงจานวน

มาก อาจอยในรปแบบมานงยาว หรอเกาอขนาดเลกทสามารถเคลอนยายได รวมไปถง

ขอบของพนท ขนบนไดหากความสงและความกวางเพยงพอ (ภาพ 2.23 - 2.30)

ภาพ 2.21 การใชลานนาพบรเวณกลางลาน ภาพ 2.22 การใชนาตก และทางนาไหลรอบๆ

พนทนง

19

ภาพ 2.23 ทนงแบบมานงยาว ภาพ 2.24 ทนงแบบเกาอขนาดเลกเคลอนยายได

ภาพ 2.25 ทนงทเปนสวนหนงของขอบพนทปลก

ตนไม

ภาพ 2.26 การนงบนขอบของพนทปลกตนไม

ภาพ 2.27 การนงรมนา ภาพ 2.28 นงบนขนบนได

ภาพ 2.29 การนงบนพน ภาพ 2.30 การนงกระจายตวบนพนทลาน

20

5.3.4 การเลนระดบพน (Level Changes)

การเปลยนระดบระนาบพนยอมสงผลตอมมมองและการรบรของบคคล และยง

สามารถใชในการออกแบบเพอเสรมสรางจดหมายตา หรอแกปญหาในดานมมมองได

5.3.5 วสดปพน และการประดบตกแตงพน (Paving)

ในการเลอกใชวสดปพนของพนทลานสาธารณะควรคานงถงความปลอดภย

ความสวยงาม ความแขงแรง และการดแลรกษา

5.3.6 แสงสวาง (Ligthing)

แสงสวางเปนสวนชวยในการเพมประสทธภาพในการใชพนท เพอใหสามารถใช

พนทไดทงในเวลากลางวนและกลางคน ลกษณะกจกรรมทตางกนกมความตองการคา

ความสวางทตางกน นอกจากดานการใชงาน แสงสวางยงมผลตอความรสกปลอดภยของ

ผ ใช โดยการสรางแสงสวางภายในพนทนนมหลายรปแบบ เชน การตงเสาไฟ เพอสราง

ความสวางเพยงอยางเดยว (ภาพ 2.31) หรอการตกแตงพนทสวนตางๆดวยไฟทมสสน

(ภาพ 2.32) กสามารถสรางความงามใหแกพนทไดอกดวย

5.3.7 ประตมากรรมในพนท (Sculpture)

ประตมากรรมในพนทเปนสงชวยเสรมใหพนทสมบรณขน มความนาสนใจในพนท

และในบางกรณยงเปนตวชวยอดชองวางหรอจดดอยของพนทได

5.3.8 เสนทางคมนาคมในพนทโลง (Circulation)

เสนทางคมนาคมในพนทเปดโลงสาธารณะควรมการเนนเสนทางใหเดนชด เชน

การใชแนวพชพรรณไมเพอเนนเสนทาง และเปนปอดใหแกเมอง รวมทงปองกนมลพษ

ตางๆทจะเขาสพนท และมการจดเตรยมทางลาด บรเวณจดเชอมโยงแนวดง หรอในพนทท

มการเปลยนระดบความสง

ภาพ 2.31 การใชไฟเพอสองสวาง ภาพ 2.32 การใชไฟเพอตกแตงพนท และสองสวาง

21

5.3.9 อาณาเขตพนทและจดเปลยน (Boundaries and Transitions)

พนทลานสาธารณะควรมองเหนไดอยางชดเจน และมการกาหนด อาณาเขตท

เดนชด รวมทงในการออกแบบควรคานงถงจดเปลยนจากทางเดนเทาภายนอก เพอเขาส

ภายในพนทดวย

5.3.10 ความหลากหลายในการมองเหน (Visual Complexity)

การกาหนดสภาพแวดลอมกายภาพของพนทเปดโลงสาธารณะใหมสวนประกอบ

ทหลากหลายในดานรปแบบ เสนทางเชอมตอ องคประกอบตกแตงภายใน การเลนระดบ

และการใชวสดพนผวทแตกตางกน ยอมทาใหเกดความพงพอใจ และดงดดความสนใจ

ของคนใหเกดการใชงานและกลมกจกรรมตางๆ

5.3.11 ศกยภาพของพนทใหบรการ (Potential Service Area)

ในการวางแผนสรางพนทเปดโลงสาธารณะ ตองคานงถงอาณาเขตรศมการ

ใหบรการ และปรมาณประชากรเฉลยทจะมาใชงานพนทในแตละวน ซงสงผลโดยตรงตอ

ขนาดและสงอานวยความสะดวกตางๆของพนท โดยอาจจาแนกไดเปนพนทเปดโลง

สาธารณะระดบหมบาน ชมชน หรอระดบเมอง โดยมากพนทในการใหบรการมกมาจาก

ระยะการเดนและความสะดวกในการเดนทาง จากมาตรฐานสหรฐอเมรกาพบวาในระยะ

ประมาณ 400-800 เมตร หรออยในระยะเวลาการเดน 5-10 นาท จะเปนระยะทผ ใชงาน

ยนดทจะเดนทางมาสพนทสาธารณะ

5.3.12 การคาขาย (Vending)

ในการออกแบบควรมการจดเตรยมพนทเพอการคา ซงนอกจากจะสนองความ

ตองการทางดานเศรษฐกจของชมชนแลว ยงเปนจดดงดดผคนใหเขาสพนทไดอกดวย

5.3.13 จดใหขอมลขาวสารและปายสญลกษณบอกทาง (Information and Sign)

เปนการใหบรการอานวยความสะดวกแกผมาใชงานพนทเปดโลงสาธารณะ และ

สามารถแจงเหตการณขาวสาร รวมไปถงประวตศาสตร และสงทนาสนใจภายในพนท

5.3.14 ความปลอดภย (Safety)

เมอผ ใชเกดความปลอดภยในการใชพนทกจะทาใหเกดความสบายใจในการใช

มากขน ซงความปลอดภยนนสามารถแบงไดเปนความปลอดภยทางดานรางกาย ซง

ปองกนไดโดยการดแลบารงรกษาพนทอยเสมอ รวมถงการเลอกใชวสดทเหมาะสมตอการ

ใชงาน และความปลอดภยจากอาชญากรรม ปองกนไดโดยการออกแบบพนทไมใหเกดจด

ลบสายตา และมการออกแบบความสวางไมใหมดหรอสวางจนเกนไป

22

5.3.15 ความสวยงาม (Aesthetic)

ซงเปนสวนทมความสาคญมาก เพราะจะสงผลใหผ ใชเกดความสบายใจ และเกด

ความระมดระวงในการใชพนท โดยความสวยงามจะเกดจากการการจดวางองคประกอบ

ไดอยางเปนอนหนงอนเดยวกน

6.พฤตกรรมและกจกรรมทเกดขนในพนทลานสาธารณะ ในการวจย นอกจากองคประกอบทางกายภาพของพนทแลว อกสวนทใหความสนใจใน

การศกษาคอ การใชงานและกจกรรมทเกดขนในพนท (Use and Activity in Space) โดยทพนท

เปดโลงในเมองนนมรปแบบกจกรรมทเกดขนอยางหลากหลาย จนยากทจะจาแนกเปนประเภทการ

ใชงานและกจกรรมทจะเกดขนไดโดยละเอยด เชนในการศกษาของ Whyte(1980) พบวา กลม

ผใชงานลานในตอนกลางวน มกเปนพนกงานบรษทจากออฟฟศทอยใกลกบลาน และสวนมากจะ

เปนผชาย เนองจากมความละเอยดในการเลอกทนงนอยกวาผหญง โดยสวนมากกจกรรมทเกดขน

มกเปนการรวมกลม 2-3 คน โดยเปนกจกรรมในลกษณะผอนคลาย เชน การนงรบประทานอาหาร

กลางวน การนงคยกน และการนงดกจกรรมทเกดขนในบรเวณลานเอง สวนในตอนเยน ผใชงานจะ

มความหลากหลายมากขน มทงคนขายอาหาร นกทองเทยว คนผานทาง แตเมอถงเวลากลางคน ก

จะไมมผใชงาน และผคนจะเรมกลบมาอกครงในเชาวนรงขน ทงน จานวนผใชงานกมความ

แตกตางกนไปตามชวงฤดและสภาพอากาศ แตรปแบบยงคงเปนไปตามปกต และในการศกษาของ

Pushkarev และ Zupan (1975) ไดแบงรปแบบพฤตกรรมการใชงานทเกดขนในพนทเปดโลง

สาธารณะยานใจกลางเมอง Manhattan ออกเปน 2 รปแบบ คอ

6.1 เดนผานพนท (Passers – Through) คอการใชพนท โดยใชเปนทางเดนเทา หรอใช

เปนทางลดสอกสถานทหนง โดยไมเสยเวลาหยดทากจกรรมใดใดในพนท

6.2 ใชเวลาอยางไมรบรอนในพนท (Lingerers) คอการใชพนทสวนใดสวนหนงในการทา

กจกรรม หรอเดนเออระเหย ชมววทวทศนในพนทอยางไมรบรอน กจกรรมทเกดขนบนพนทลาน

สาธารณะมทงกจกรรมททาลาพง เชนการนงเลน เดนเลน และกจกรรมทมการรวมกลม เชนการ

เลนกฬา การจบกลมนงคยกน โดยทผใชงานในกลมนยงสามารถแบงตามรปแบบกจกรรมไดเปน 2

ประเภท คอ

6.2.1 กจกรรมแบบผอนคลาย(Passive Recreation)

เปนกจกรรมทไมมการออกแรง หรอเปนการออกกาลงกายเบาๆ ลกษณะกจกรรม

เปนแบบสงบ เชนการนงเลน ชนชมธรรมชาต การฟงดนตรหรออานหนงสอในทสาธารณะ

การนงดผคนทากจกรรม เปนตน

23

6.2.2 กจกรรมแบบมการเคลอนไหว (Active Recreation)

เปนกจกรรมทตองออกแรง หรอการออกกาลงกายหนกๆ เชน การวงออกกาลง

กาย การขจกรยาน การเลนกฬา เปนตน

7. ปจจยทสงผลตอการเลอกกจกรรมนนทนาการ

จากการศกษาของ Marcus (1990) พบวามปจจยทสาคญเกยวกบคณลกษณะของ

ผใชงาน ซงสอดคลองกบการศกษาของ Haster(1975) และนลบล คลองเวสสะ (2544)โดย

สามารถสรปไดดงน

7.1 ชวงวยของผใชงาน

ชวงวยของผใชงานนน สงผลตอความแตกตางทางพฤตกรรมมากทสดซงสามารถแบงเปน

4 ชวงอายดงน

7.1.1 วยเดก ความเรวในการเคลอนไหวมจากด ตองการความปลอดภยสงจะม

ความมนใจในขอบเขตจากด มความอยากรอยากเหนในสงรอบตว ผปกครองมกพาเดกมา

ทสวนเพอเลนกบเดกคนอนๆ และใหผปกครองไดพบปะกน การเลนนอกบานจะทาใหเดก

เกดความเชอมนและมประสบการณมากกวาการเลนคนเดยวทบาน แตเมอเดกรบรไดวา

พนทใดมอนตรายกจะถอยหางออกมา ซงสงเหลานจะทาใหเดกเกดความเชอมนและกลา

ทจะเจอโลกภายนอก โดยลกษณะการเลนและการใชพนทของเดกกจะขนอยกบ

พฒนาการของชวงวย

7.1.2 วยรน เปนชวงวยทมกมโลกเปนของตวเอง และตองการยอมรบในกลม

เพอนฝง เรมมกลมเพอนในวยเดยวกน และจะตองการความเปนสวนตวสง พนท

สาธารณะทชวงวยนใชงานมกอยไมไกลจากโรงเรยน และจะเขาถงโดยการเดน หรอรถ

ประจาทาง โดยใชพนทเปนจดนดพบ รวมกลมเพอนๆ แตในบางกรณผ ใชในชวงวยรนน

อาจเปนปญหาตอผ ใชอนๆ เนองจากมกยดพนทเปนของตนเองในบรเวณกวาง ทาใหผ อน

ไมสามารถใชพนทดวยได

7.1.3 วยทางาน เปนชวงอายทพฤตกรรมถกกาหนดดวยเวลาและกาหนดกาล ม

ระเบยบในชวตมากขน ตองการการยอมรบจากสงคม

7.1.4 วยสงอาย ตองการความสนโดษมากขน และตองการความปลอดภยสงมาก

เชนเดยวกน มเวลาวางมาก อาจใชเวลาวางในพนทสาธารณะใกลบาน ซงมกเปนการไป

คนเดยว นงคนเดยวและกลบคนเดยว แตการไปใชพนทสาธารณะของคนวยนนนยงม

24

จดหมายเพอไปพบปะพดคยกบเพอนใหมๆ ซง Marcus ไดอางถงการศกษาของ

Byerts(1970) จากการศกษากลมผ ใชงานทเปนผสงอายใน McArthur Park, Los

Angeles วา 2 ใน3 ของผ ใชกลมน ใชเวลาในสวนโดยการดคนททากจกรรมอยในสวน

และการพดคยกน

7.2 เพศ จากการศกษาของ Whyte(1980) พบวา เพศหญงจะเขามาใชงานในพนทสาธารณะนอย

กวาเพศชาย เนองจากมความออนไหวในการเลอกพนทใชงานมากกวา และจะเนนกจกรรมในการ

พบปะพดคยมากกวาการเลนกฬา โดยเฉพาะผใชงานทมาโดยลาพงมกจะเปนเพศชายมากกวา

7.3 กระแสความนยม ลกษณะการดาเนนชวตของมนษยมการเปลยนแปลงไปตามยคสมยและเปนปรากฏการณ

ของแตละยค กระแสความนยมนนเปนสงปกตของมนษย ดงนนในการออกแบบจงตองคานงถง

กระแสความนยมในขณะนน และพนทสาธารณะเองกสามารถเปนเครองมอในการสรางกระแส

ความนยมไดดวย

7.4 ผรวมใชสวน การใชพนทสาธารณะนนมการแบงกลมผใชตามหลกการณของธรรมชาตทางจตวทยาของ

มนษย ซงแตละกลมจะมพนทเฉพาะเปนของตนเอง ผใชมกเปนคนหลายประเภทเขามาใชรวมกน

ซงบางกลมสามารถใชพนทรวมกนได

8. สรปแนวคดและทฤษฎทนาไปใชในพนทศกษา จากขอมลและแนวคดทไดศกษามานนพบวา พฤตกรรมทเกดขนบนพนทลานสาธารณะ ม

สาเหตจากปจจยในหลายๆดานประกอบกน จงทาการคดเลอกปจจยทคาดวาจะมผลตอพฤตกรรม

ภายในพนทศกษา เพอนาไปใชเปนแนวทางในการเกบขอมล โดยขอมลทตองทาการเกบจากพนท

ศกษาจะอยในสวนของปจจยทตองคานงถงในการออกแบบประกอบดวย

8.1 ปจจยทางดานกายภาพ ปจจยทางดานกายภาพทคาดวาสงผลตอการใชงานบนพนทลานสาธารณะบรเวณวงเวยน

ใหญนนประกอบดวย ขนาดของพนท ความสงของสงปดลอม ถนนและการเขาถง ซงสงผลโดยตรง

ตอการรบร และความสะดวกของผใชงาน

25

8.2 ปจจยทางธรรมชาต จะทาการเกบขอมลเฉพาะสวนของแสงแดดเทานน เนองจากมผลตอเงาทจะเกดขนใน

พนท และสงผลตอการเลอกพนทใชงาน

8.3 องคประกอบในการออกแบบ องคประกอบในการออกแบบเปนสวนสาคญทตองทาการเกบขอมล เนองจากจะทาให

สามารถจาแนกพนทสวนตางๆภายในพนทลาน เพอนาไปวเคราะหสาเหต ในการเกดพฤตกรรมได

โดยตองทาการเกบขอมลของ ตนไม นา พนทนง การเลนระดบพน วสดปพน แสงสวาง

ประตมากรรมในพนท เสนทางคมนาคมในพนทโลง ศกยภาพของพนทใหบรการ จดใหขอมล

ขาวสาร และความปลอดภยภายในพนท

8.4 พฤตกรรมและกจกรรมทเกดขนในพนทศกษา โดยจะทาการเกบขอมลในสวนของผ ใชงาน ทใชเวลาอยางไมรบรอนในพนท ในการ

ประกอบกจกรรมตางๆ ทงแบบผอนคลาย และแบบมการเคลอนไหว

8.5 ปจจยทสงผลตอการเลอกกจกรรมนนทนาการ โดยจะทาการเกบขอมลในสวนของชวงวยของผ ใชงาน เนองจากเปนปจจยทจะสงผลตอ

ความแตกตางทางพฤตกรรมมากทสด

โดยทการเกบขอมลของพนท จะแบงออกเปน 2 สวน คอการคนควาขอมลทวไปทมการ

บนทกไวแลวเชนประวตและความเปนมาของลาน ขนาด ตาแหนงทตง และการใหบรการ และ

ขอมลทตองทาการเกบเพมเตมจากพนทศกษา เชนองคประกอบตางๆในพนท และบรบทโดยรอบ

นอกจากน อาจมการเพมเตมปจจยอนๆนอกเหนอจากปจจยทศกษาภายหลงทาการเกบขอมล ใน

สวนของขอเสนอแนะของงานวจย

26

บทท 3

ระเบยบวธวจย

จากการศกษาทฤษฎและหลกการทเกยวของ รวมทงกาหนดวตถประสงคในการวจย และ

ตวแปรทตองการศกษาแลวนน จงนามาสรางกระบวนการ และวธการวจย เพอทาการศกษาเชงลก

ทางดานกายภาพ และพฤตกรรมของผใช ซงเปนขนตอนในการหาคาตอบของปญหาในการวจยน

โดยในสวนของระเบยบวธวจยจะประกอบไปดวย คาถามของงานวจย ตวแปรของงานวจย กลม

ตวอยาง วธทใชในการวจย และหลกการวเคราะหขอมล

1. คาถามของงานวจย 1.1 ลกษณะทางกายภาพ และองคประกอบในการออกแบบลานสาธารณะบรเวณวงเวยน

ใหญ มผลตอพฤตกรรมของผใชหรอไม อยางไร 1.2 ลกษณะทางกายภาพของลาน สามารถรองรบการใชงานไดอยางเหมาะสมหรอไม

2. ตวแปรของงานวจย ในการวจยนจาเปนตองมการกาหนดตวแปรในการวจย เพอเปนการอธบายเหตและผล ใน

การเกดพฤตกรรมภายในพนทศกษา ซงสามารถแบงออกเปน 2 สวนคอ

2.1 ตวแปรตน ตวแปรตนของงานวจยน คอองคประกอบและลกษณะทางกายภาพตางๆของพนทศกษา

อนจะสงผลตอการเกดพฤตกรรมภายในพนทศกษา ซงไดจากการศกษาแนวคดและหลกการท

เกยวของกบพนทลานสาธารณะ ประกอบไปดวย 2.1.1 องคประกอบทางกายภาพ ไดแก ขนาดของพนท ความสงของสงปดลอม

ถนนและการเขาถง แสงแดด ตนไม นา พนทนง การเลนระดบพน วสดปพน แสงสวาง

ประตมากรรมในพนท เสนทางคมนาคมในพนทโลง ศกยภาพของพนทใหบรการ จดให

ขอมลขาวสาร และความปลอดภยภายในพนท 2.1.2 ปจจยทางคณลกษณะของผ ใชงาน ไดแกชวงวย เพศ อาชพ การศกษา โดย

ในงานวจยนจะใชชวงวยเปนปจจยหลก เนองจากตามหลกการของนลบล คลองเวสสะ

(2544) นนพบวาชวงวยมผลตอความแตกตางทางพฤตกรรมมากทสด

27

2.2 ตวแปรตาม ตวแปรตามของงานวจยน คอลกษณะพฤตกรรมและกจกรรมทเกดขน โดยจะมความ

แตกตางกน เมอลกษณะทางกายภาพของพนทแตกตางกน หรอมการเปลยนแปลง ตวแปรตาม

หรอผลทเกดขนนสามารถแบงออกเปนสองสวน ประกอบดวย

2.2.1 ดานปรมาณ ซงกคอพนทรองรบกจกรรมตางๆเปนไปตาม ปรมาณของผ ใช

หรอไม

2.2.2 ดานคณภาพ ซงกคอพนททเกดขนเปนทพอใจของผ ใชงานหรอไม โดย

ความพอใจ อาจเกดจาก ความสวยงาม ความปลอดภย หรอจากความสะดวกสบายใน

การใชงาน

3.กลมตวอยาง เนองจากในการศกษาตองการทราบขอมล ของกจกรรมทงหมดทเกดขนภายในบรเวณ

ลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ จงตองเกบขอมลของผ ใชทงหมด โดยขอมลของผ ใชนนจะม

การแบงตามชวงอาย ตามหลกการของนลบล คลองเวสสะ (2544) ออกเปน 4 ชวงอาย คอ

อายตากวา 15 ป คอวยเดก เปนชวงอายทจะไมมาใชงานลานโดยลาพง

อาย 15 – 25 ป คอวยรน ลกษณะการใชพนทจะมการรวมกลมตงแต 2 คนขนไป

และกจกรรมจะเนนการพบปะพดคย หรอการออกกาลงกายท

คอนขางหนก

อาย 25 – 60 ป คอวยทางาน อาจมการเขามาใชพนทตามลาพงและกจกรรมจะ

เนนไปทางการ พกผอน และการออกกาลงกาย

อาย 60 ปขนไป คอวยสงอาย มกเปนการใชพนทตามลาพงและกจกรรมเนน

ทางการพกผอน หรอการออกกาลงกายเบาๆ

4.วธทใชในการวจย 4.1 การเกบขอมลของพนทศกษา

4.1.1 กายภาพ สามารถแบงวธการเกบขอมลออกเปน 2 สวนคอ

- การคนควาจากเอกสารทไดมการบนทกไวแลว ซงประกอบไปดวย ขอมล

เกยวกบความเปนมาของพนท ขนาด ตาแหนงทตง - การเกบขอมลภาคสนาม โดยการลงสารวจสภาพบรบทโดยรอบ และ

องคประกอบตางๆภายในพนท การเขาถง และการเปลยนแปลงของแสงและเงา

28

4.1.2 พฤตกรรม ตองทาการเกบขอมล 2 สวน คอ

- ใชการสงเกตการณเบองตน เพอสงเกตความแตกตางทงในเชงพฤตกรรม และ

กายภาพ เพอแบงชวงเวลาทตองทาการเกบขอมลเชงพฤตกรรม โดยสามารถแบงไดเปน 5

ชวงเวลา คอ 06.00 - 08.00 น. เปนชวงกอนเวลาทางาน

08.00 - 16.00 น. เปนชวงกลางวน

16.00 - 18.00 น. เปนชวงเวลาเลกงาน

18.00 - 20.00 น. เปนชวงเยนถงหวคา

20.00 - 22.00 น. เปนชวงหวคาถงดก

- การเกบขอมลเชงลก จากชวงเวลาทแบงจากการสงเกตการณเบองตน พบวา

ในชวงกลางวน หรอเวลา 08.00 – 16.00 น.นน เปนชวงเวลาทไมมผ ใชงานภายในพนท

ลานเลยจงเปนชวงทไมทาการเกบขอมลเชงพฤตกรรมของผ ใช และพบวาในชวงวนจนทร

ถงพฤหสนน กจกรรม และลกษณะของผ ใชงานมความใกลเคยงกนมาก สวนในวนอนๆ

ลกษณะผ ใชงาน และกจกรรม จะมความแตกตางกนไป จงไดแบงการเกบขอมลออกเปน

4ชวงวนคอ ชวงวนจนทรถงพฤหส วนศกร วนเสาร และวนอาทตย (ตาราง 3.1)

ตารางท 3.1 วนและเวลาททาการเกบขอมล

ชวงเวลา

วนทเกบขอมล

ชวงกอนเวลา

ทางาน ชวงเวลาเลกงาน ชวงเยนถงหวคา ชวงหวคาถงดก

จนทร 13/02/55

องคาร 24/01/55

พธ -

พฤหส 02/02/55

ศกร 20/01/55

เสาร 28/01/55

07/04/55

อาทตย 19/02/55

การเกบขอมลเชงพฤตกรรม ใชวธการลงพนทศกษาตามชวงเวลาทไดทาการแบง

ไว และบนทกภาพลกษณะพฤตกรรมทเกดขนทกๆ 30 นาท และนามาทาแผนผงเพอ

เปรยบเทยบความแตกตางของปรมาณผ ใชในชวงวย และกจกรรมตางๆ ในชวงเวลา

29

เดยวกน ของวนทไดทาการแบงไว โดยทขอมลทจะปรากฏในแผนผงประกอบดวย

ตาแหนงของผใชงาน ชวงวย และลกษณะกจกรรมทเกดขน

4.2 การสมภาษณ เพอสอบถามประเดนคาถามเพมเตม ทไมสามารถหาคาตอบไดจากการเกบขอมล และ

เพอสอบถามทศนคต และความรสกของผใชงานจรง โดยทาการเลอกสมภาษณบคคลทเขามาใช

งานพนทในชวงเวลาทแตกตางกน และอยในชวงวยทแตกตางกน โดยเลอกสมภาษณเฉพาะบคคล

ทมอาย 20 ปขนไปเทานน เพอความนาเชอถอของขอมล จงสามารถทาการสมภาษณไดจาก 3

ชวงอาย คอ วยรน วยทางาน และวยสงอาย และเลอกจากผ ทประกอบกจกรรมทมลกษณะเปน

กจวตร เชน ออกกาลงกาย เพอทราบทศนคต และความตองการในการใชพนทสวนตางๆของลาน

สาธารณะ โดยคาถามจะประกอบไปดวย 4.2.1 คาถามดานพฤตกรรมของผใช - ผใชมาจากทไหน และเดนทางมาโดยวธใด - วน ชวงเวลา และระยะเวลาในการใชงานแตละครง - พนททผ ใชงานมกเลอกใช

4.2.2 คาถามดานทศนคตตอพนท - สงทผ ใชจะคานงถงเปนสงแรกหากกลาวถงลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ

- เหตผลในการเลอกใชพนทลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ - ความพงพอใจและขอเสนอแนะ

5. การวเคราะหขอมล การนาผลทไดมาวเคราะห โดยใชวธทางสถตเพอศกษาความตองการในกจกรรมตางๆท

เกดขนบนพนทวงเวยนใหญ เพออภปรายและหาคาตอบของการวจย และเกดเปนขอเสนอแนะใน

การออกแบบพนทลานสาธารณะตอไป 5.1 วเคราะหขอมลจากการสารวจภาคสนาม ขอมลทางกายภาพ จานวน ลกษณะของ

ผใชงาน และกจกรรมทเกดขน โดยวเคราะหจากผงกจกรรมทไดจากการเกบขอมลเชงลก 5.2 ขอมลเพมเตมทไดจากการสมภาษณ จะนามาใชในการอธบายความตองการ และ

ปจจยทควรมการเพมเตมในรปแบบของขอเสนอแนะ และแนวทางในการแกปญหาในการออกแบบ

ใหรองรบการใชงานไดอยางมประสทธภาพ

30

5.3 การวเคราะหขอมล เพอมงหาคาตอบของการวจยโดยใชการอางองขอมลเชงทฤษฎ

สนบสนน เพอพจารณาความสมพนธขององคประกอบ และปจจยตางๆ พรอมทงเสนอแนะเปน

แนวทางในการออกแบบพนทลานสาธารณะตอไป

6. สรปผล 6.1 ขอสรปจากการวจยไดจากการวเคราะหขอมลขางตน และนามา สรปประเดนปญหาทเกดขนจากความบกพรองของพนท รวมทงกจกรรมทมความขดแยงกน โดยแจกแจงเปนขอๆ เพอ

เสนอแนะวธการแกไข 6.2 ขอเสนอแนะในการวจย เพอเปนแนวทางในการแกไขปญหาทพบภายในลาน

สาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ โดยตองมความสอดคลองกบกจกรรมทตองการใหเกดขนดวย

31

บทท 4

ขอมลของพนทศกษา

ในการวจยนน ตองมการศกษาขอมลตางๆของพนทศกษา เนองจากขอมลบางอยางมผล

ตอลกษณะของพนท ลกษณะกจกรรม และพฤตกรรมของผใชพนท เชน ประวตศาสตรของพนท

ขอบเขต และชวงเวลาการใหบรการ ดงนน ขอมลทวไปจะชวยใหทราบถงสาเหตการเกดและการ

เปลยนแปลงพนททเกดขน รวมถงความสมพนธกบบรบทของพนทศกษาได

1. ขอมลทวไป ขอมลทวไปของพนทศกษา คอขอมลทไดจากการคนควาขอมลทไดมการบนทกไว ทงทาง

กายภาพ และทางประวตศาสตร ซงจะแสดงใหเหนความเปลยนแปลง และวตถประสงคในการ

สรางลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญได

1.1 ความเปนมาของพนทลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ

ลานรอบพระบรมราชานสาวรยสมเดจพระเจากรงธนบร หรอลานสาธารณะบรเวณวงเวยน

ใหญนน เดมเปนทโลงกวางทตงอยบรเวณจดตดของถนนสายสาคญ 3 สาย คอ ถนนประชาธปก

ถนนลาดหญา และถนนอนทรพทกษ ซงตอมาจากการสรางสะพานปฐมบรมราชานสรณ โดย

เทศบาลไดเวนทตรงกลางวางไวเพอทาเปนวงเวยนคไปกบวงเวยนเลก และวงเวยนนสรางขนเพอไว

เปนทตงของอนสาวรย หรอถาวรวตถทสามารถสรางความสงางามในบรเวณนนได นอกจากนใน

สมยกอนบรเวณวงเวยนใหญถอวาเปนศนยกลางทางเศรษฐกจทสาคญแหงใหมของฝงธนบร ม

ภาพ 4.1 ลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ

32

ตลาดคาขายขนาดใหญทรวมสนคามากมาย และเปนศนยกลางของการเดนทาง ทงรถไฟ รถยนต

ดงนนในปพ.ศ.2490 ภายหลงสงครามโลกครงท 2 เมอสถานการณบานเมองเรมเขาสภาวะปกต

นายทองอย พฒพฒน และนายเพทาย โชตนชต ไดนาเรองการจดสรางพระบรมราชานสาวรยเสนอ

ตอคณะรฐมนตร ในสมยจอมพล ป.พบลสงคราม และเรมจดสรางในปพ.ศ.2496 ออกแบบและ

ควบคมการหลอโดยศาสตราจารยศลป พระศร ศลปนผ ป นคอนายแสวง สงฆมงม ดวย

งบประมาณทไดจากการบรจาคของประชาชนเปนสวนใหญ การดาเนนการแลวเสรจในวนท 17

เมษายน พ.ศ. 2497 เพอเปนการเฉลมพระเกยรต เปนศนยกลางของชมชนในฝงธนบร และ

สามารถเรยกไดวาเปนพระบรมราชานสาวรยทสรางขนจากความประสงคของประชาชน โดยม

ระยะเวลาในการดาเนนการจดสรางทงสน 19 ป (พ.ศ.2478-2497) พนทบรเวณโดยรอบพระบรม

ราชานสาวรยแตเดมนน มการสรางใหเปนพนทสวนสาธารณะขนาดเลก ระดบชมชน และเพอ

ความรมรนของประชาชนทเขามาใชพนทจงมการปลกตนไมใหญจานวนมากบรเวณโดยรอบ สวน

พนทภายในเปนลานโลงรอบฐานพระบรมราชานสาวรย (ภาพ 4.2) แตในภายหลงพบวาจากการ

ปลกตนไมใหญทาใหเกดพนทอบสายตาขน จนภายในพนทกลายเปนแหลงซองสม และเปนทนอน

ของคนจรจด จงเกดอนตรายตอผใชงานคนอนๆ

กระทงในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2548 กรงเทพมหานคร มความตองการปรบปรงภมทศน

โดยรอบรวมถงเสนทางสญจรทจะเขาถง เนองจากสภาพภายในบรเวณพระบรมราชานสาวรย

โดยรอบมตนไมใหญปกคลมบดบงทศนยภาพ ทาใหมองเหนพระบรมราชานสาวรยไมเดนชด ดไม

งามสงา อกทงภายในบรเวณโดยรอบกมสภาพชารดทรดโทรม ปราศจากการปรบปรงอยางจรงจง

ขาดความเรยบรอยสวยงามไมสมพระเกยรต เนองจากเปนสถานทจดงานพระราชพธถวายราช

สกการะพระบรมราชานสาวรยสมเดจพระเจาตากสนมหาราช ซงงานพธนจะเกดขนในวนท 28

ธนวาคมของทกป กรงเทพมหานครโดยสานกงานเขตธนบรจงไดพจารณาจดทาโครงการปรบปรง

ภมทศนบรเวณพระบรมราชานสาวรยสมเดจพระเจาตากสนมหาราชขนโดยไดรบงบประมาณตาม

แผนงบประมาณอดหนนองคกรปกครองทองถน งบประมาณรายจายประจาป พ.ศ. 2549 ดาน

แหลงทองเทยวและการบรการดานการทองเทยวทไดรบการสงเสรมและพฒนา จานวนเงนทงสน

27,185,000 บาท ดาเนนการสรางโดย บรษท สยามไพศาลกจ(1995) จากด ตงแตวนท 4 มนาคม

พ.ศ.2551 และแลวเสรจเมอวนท 30 สงหาคม พ.ศ.2551โดยมรปแบบเปนลานโลง ไมมตนไมใหญ

และมการตดตงไฟสองพระบรมราชานสาวรยในเวลากลางคนเพอใหสามารถมองเหนไดอยาง

ชดเจนจากทกดาน และใหมความปลอดภยมากขน (ภาพ 4.3)

33

1.2 ขนาด และตาแหนงทตง 1.2.1 ขนาด

พนท : ประมาณ 8.8 ไร

1.2.1 ตาแหนงทตง

วงเวยนใหญเปนลานสาธารณะทเกดจากการตดกนของถนนสายหลก และตงอย

บนพนทแขวงบางยเรอ เขตธนบร (แผนผง 4.1) โดยเชอมตอระหวางถนน 4 สาย คอ

ทศเหนอ เชอมตอกบถนนประชาธปก

ทศตะวนออก เชอมตอกบถนนลาดหญา

ทศใต เชอมตอกบถนนสมเดจพระเจาตากสน

ทศตะวนตก เชอมตอกบถนนอนทรพทกษ

ภาพ 4.2 ทศนยภาพโดยรอบวงเวยนใหญในอดต

ภาพ 4.3 ทศนยภาพโดยรอบวงเวยนใหญในปจจบน

34

1.3 การใหบรการ 1.3.1 ชวงเวลาทาการ

ระยะเวลาทาการ : 05.00น. – 22.00น.

1.3.2 ขอบเขตการใหบรการ

วงเ วยนใหญในดานการใ ชงานนน จากคา จากดความของสานกงาน

สวนสาธารณะ กรงเทพมหานครนน ถอวาเปนประเภทของสวนเฉพาะทาง (Special

Purpose Park) ซงไมมการจากดขนาดและขอบเขตในการใชงาน เนองจากเปนพนทตง

ของพระบรมราชานสาวรยทเปนทรจกในระดบประเทศ แตทางดานการใชงานบรเวณลาน

นน ยงคงเปนกจกรรมทใชในการพกผอนของคนในยาน ดงนนจงใชมาตรฐานของประเทศ

สหรฐอเมรกา ในการกาหนดใหขอบเขตการใชงานของสวนสาหรบคนในชมชนและบรเวณ

ใกลเคยง จะมรศมบรการตงแต 400 ซงเปนระยะทใชเวลาในการเดนเทา 5-10นาท ไป

จนถงระยะ 800เมตร ซงเปนระยะทางทจะใชเวลานานทสดทผ ใชยนดจะใชในการเดนทาง

มายงพนทสาธารณะคอไมเกน 30 นาท (แผนผง 4.2)

ในพนทฝงธนบรนน มพนทโลงสาธารณะเพอรองรบกจกรรมของคนในชมชนนอย

มาก โดยมากจะอยในพนททไมสามารถสรางเปนพนทใชงานอนได เชน ลานกฬาบรเวณ

ใตสะพานสมเดจพระพทธยอดฟา สวนหยอมเชงสะพานพระปกเกลา อทยานเฉลมพระ

เกยรตสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน สวนหยอมบรเวณเชงสะพานสมเดจพระเจา

ตากสน และสวนปาเฉลมพระเกยรตบรเวณใตสะพานสมเดจพระเจาตากสน และพบวา

แผนผง 4.1 ทตงของลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ

35

ภายในรศม 800 เมตรรอบวงเวยนใหญนนไมมพนทโลงสาธารณะแหงอนเลย จงสงผลใหม

ผคนเขามาใชงานในวงเวยนใหญเปนจานวนมาก

2. ขอมลเชงกายภาพของพนททไดจากการสารวจ

จากการศกษาหลกการตางๆทมผลตอการเกดพฤตกรรมของผ ใชนน เพอนาไปใชในการ

วเคราะหความสมพนธระหวางกายภาพของพนท และพฤตกรรมเกดขนจรง จงตองทาการเกบ

ขอมลโดยละเอยดขององคประกอบตางๆภายในพนทศกษาตามหวขอทไดมการกาหนดไวในทาย

บทท 2 ซงประกอบไปดวยปจจยและองคประกอบตางๆ ดงน 2.1 บรบทโดยรอบ พนทโดยรอบวงเวยนใหญเปนศนยกลางของฝงธนบรมาตงแตอดต อาคารโดยรอบสวน

ใหญจงเปนอาคารพาณชยสง 3-4 ชน และอาคารพกอาศยรวมถงโรงหนง และสถานรถไฟ ปจจบน

อาคารทหนหนาเขาวงเวยนใหญทงหมดเปนอาคารพาณชย และในบรเวณใกลเคยงยงม

สถานศกษา ตลาด หางสรรพสนคา และโรงเรยนกวดวชา ซงเปนจดศนยรวมของผ ใชงานท

นอกเหนอจากคนในชมชนอกดวย (แผนผง 4.3)

แผนผง 4.2 ขอบเขตการใหบรการของวงเวยนใหญ และพนทสเขยวในฝงธนบร

36

แผนผง 4.3 ผงการใชทดนบรเวณรอบวงเวยนใหญ

37

2.2 ถนนและการเขาถง เสนทางจราจรโดยรอบวงเวยนใหญทง 4 เสนทางนน ถอวาเปนถนนสายหลกของพนท

และมความกวางถง 5 ชองทาง สงผลใหมการจราจรปรมาณมาก ประกอบกบพนทศกษาม

ลกษณะเปนวงเวยน จงมการสญจรเกดขนตลอดเวลา โดยถนนทง 4 สายมสะพานลอย และทาง

มาลายอยใกลบรเวณวงเวยน การเขาสพนทลานบรเวณวงเวยนใหญนนสามารถเขาถงไดดวยการ

เดนเทาเทานน เนองจากไมมทางมาลายเพอเขาสพนทลานเสนทางการเดนจงเกดมากเฉพาะใน

บรเวณทมสญญาณไฟจราจรเทานน ทางเขาออกสามารถแบงไดเปน 5 ทาง(แผนผง 4.4) ไดแก

ทางเขาท 1 อยทางทศตะวนออก เปนทางเขาดานหนาพระบรมราชานสาวรย เยองกบ

ถนนลาดหญา และมการตกแตงบรเวณทางเดนใหเปนแกนทางพธการ

ทางเขาท 2 อยทางทศใต ตรงกบแนวถนนสมเดจพระเจาตากสน

ทางเขาท 3 เปนทางลอดใตดนเพยงทางเดยว อยระหวางถนนสมเดจพระเจาตากสน และ

ถนนอนทรพทษ

ทางเขาท 4 อยทางทศตะวนตก เยองกบแนวถนนอนทรพทกษ

ทางเขาท 5 อยทางทศเหนอ ตรงกบแนวถนนประชาธปก

แผนผง 4.4 ถนนและการเขาถง

38

2.3 ความสงของสงปดลอมรอบพนท อาคารโดยรอบวงเวยนใหญ โดยสวนมากเปนอาคารพาณชยสง 3- 4 ชน อาคารทสงทสด

มความสงเพยง 18 เมตร ประกอบกบภายในบรเวณลานไมมการปลกตนไมใหญ สงผลใหไมเกด

ความรสกปดลอมเมออยในบรเวณลาน(ภาพ 4.4) อาคารสงภายในบรเวณใกลเคยงทสามารถ

มองเหนไดเมออยภายในลานนนมเพยงคอนโดทมความสง 20 ชนและอยทางทศตะวนตก บรเวณ

ดานหลงของพระบรมราชานสาวรยเทานน (ภาพ 4.5)

2.4 ตนไม ในการตกแตงพนทลานโดยรอบนน มการใช ไมพมและไมคลมดนทมสสนหลากหลาย เพอ

ความสวยงาม และเพอแบงพนทออกเปนสวนๆ (แผนผง 4.5) เนองจากในการปรบปรงภมทศนใน

บรเวณลานนนมจดประสงคเพอ เปดมมมองใหสามารถเหนพระบรมราชานสาวรยไดอยางชดเจน

พรรณไมทใชภายในลานจงไมมการใชตนไมขนาดใหญ ตนไมทสงทสดในลานคอตนไทรทอง สง

เพยง 1.20 เมตรเทานน ชนดและขนาดของพรรณไมทใชภายในลานประกอบดวย หญาแพรก ชา

ฮกเกยน เทยนทอง แดงชาล เขมชมพ เขมญป น แกว ไทรทอง และครสตนา

ภาพ 4.4 ภาพตดเปรยบเทยบความกวางของลานและอาคารขางเคยง

ภาพ 4.5 ภาพลานและอาคารโดยรอบ

ภาพ 4.6 หญาแพรก ภาพ 4.7 ชาฮกเกยน ภาพ 4.8 เทยนทอง

39

2.5 นา การใชองคประกอบนาภายในพนทลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญนนม 2 รปแบบ คอ

บอนาททาหนาทเปนฐานใหกบแทนหนทเปนองคประกอบตกแตงพนท 4 จด และนาพ 8 จด รอบ

บรเวณลาน โดยทนาพจะเปดในวนสาคญ หรอวนทมอากาศรอนมากเทานน ในเวลาปกตจงเหน

เพยงแทนนาพกลางพนหญาซงเปนองคประกอบหนงในการตกแตงพนทลาน

ภาพ 4.9 แดงชาล ภาพ 4.10 เขมชมพ ภาพ 4.11 เขมญป น

ภาพ 4.12 แกว ภาพ 4.13 ไทรทอง ภาพ 4.14 ครสตนา

ภาพ 4.15 บอนา ภาพ 4.16 แทนนาพ

40

แผนผง 4.5 ชนดและตาแหนงการจดวางพรรณไม

41

2.6 พนทนง พนทนงภายในพนทวงเวยนใหญมลกษณะเปนทนงยาวโคงไปตามแนวทางเดนดานทศ

ตะวนตกหนหนาเขาสพระบรมราชานสาวรย แบงออกเปนทนง 4 ชด (ภาพ4.17) นอกจากนยง

พบวามการใชบรเวณขนบนไดสวนฐานของพระบรมราชานสาวรย(ภาพ 4.18) ขอบทาง ขอบ

กระบะตนไมและพนหญาเปนพนทนงไดอกดวย(ภาพ 4.19)

2.7 การเลนระดบพน ภายในพนทลานมลกษณะเปนพนราบบรเวณกวาง มการเปลยนระดบพนเพยงเลกนอย

โดยทลานรอบฐานพระบรมราชานสาวรยจะสงกวาพนลานโดยรอบ 0.15 ม. และสวนฐานจะสงขน

อก 0.90 ม. บรเวณทางเขาดานหนาของพระบรมราชานสาวรยไดมการทาทางลาดเพอรองรบ

ผใชงานทเปนคนสงอายและคนพการ (ภาพ 4.20) สวนบรเวณดานขางและดานหลงจะเปนพนตาง

ระดบโดยไมมทางลาด(ภาพ 4.21)

ภาพ 4.18 พนทนงตามขนบนได ภาพ 4.17 ทนงยาว ภาพ 4.19 พนทนงตามขอบกระบะ

ภาพ 4.20 รปตด 1

ภาพ 4.21 รปตด 2

42

2.8 วสดปพน ภายในพนทลานมการใชวสดปพนทหลากหลาย(แผนผง 4.6) เพอแยกพนทการใชงานสวน

ตางๆออกจากกนโดยทบรเวณแกนทางเขาดานหนาของพระบรมราชานสาวรยเปนพนหนแกรนตส

แดง (ภาพ 4.22) นาเขาสบรเวณลานรอบฐานของของพระบรมราชานสาวรย พนในสวนลาน

บรเวณรอบฐานนนเปนหนแกรนตสเทาดา(ภาพ 4.23) ตดกบสวนฐานซงเปนหนออน สวนทางเดน

ชนในสดและถดออกมาเปนพนหนขดสเทาออน(ภาพ 4.24) โดยในชวงรอยตอระหวางวสด 2 ชนด

จะเปนพนกรวดลาง(ภาพ 4.26) สวนทางเดนรอบท 3 และ 4 เปนซเมนทพมพลาย(ภาพ 4.25)

และในพนทรอบนอกตดกบถนนจะเปนพนหนขดสเทาออน(ภาพ 4.24) และในพนททมการปลกไม

พมตางๆจะเปนพนหญา ซงทาหนาทแบงพนทระหวางทางเดนแตละชน(ภาพ 4.27)

ภาพ 4.22 พนหนแกรนตสแดง ภาพ 4.23 พนหนแกรนตสเทาดา ภาพ 4.24 พนหนขดสเทาออน

ภาพ 4.25 พนซเมนทพมพลาย ภาพ 4.26 พนกรวดลาง ภาพ 4.27 พนหญา

43

แผนผง 4.6 วสดปพน และระดบ

44

2.9 แสงสวาง แสงสวางทเกดขนบนพนทศกษาในแตละชวงเวลานนมความแตกตางกนโดยสามารถ

แบงเปน 2 รปแบบ คอ แสงสวางทเกดจากแสงแดดในตอนกลางวน และแสงสวางทเกดจากแสงไฟ

ในเวลากลางคน ซงจากการเกบขอมลเบองตนพบวา ในชวงเวลา 8.00 – 16.00น. นน เปน

ชวงเวลาทไมมผใชงานภายในลานเลย เนองจากไดรบแสงแดดทวทงพนท และไมมพนทรมเงา

2.9.1 ในชวงเชาภายในพนทจะไดรบความสวางจากแสงแดดโดยทไมไดสองเขา

มายงพนทโดยตรง จงยงไมเกดเงาอยางชดเจนในพนท พนททงหมดมความสวางเทากน

ไดแกเวลา 06.00 – 07.00 น. และในชวงเยนไดแกเวลา 17.00 - 18.00 น. (แผนผง4.7)

แผนผง 4.7 แสงและเงาของเวลา 06.00 – 07.00 น. และเวลา 17.00 - 18.00 น.

45

2.9.2 ในชวงบายถงเยนนนภายในบรเวณลานจะไดรบแสงแดดโดยตรงและเปน

ชวงทมมมเอยงของแดดคอนขางมาก จงเกดเงาตกทอดจากอาคารโดยรอบลงบนพนท

ลานทางดานทศใต ซงไดแก เวลา 16.00 – 17.00 น. (แผนผง4.8)

แผนผง 4.8 แสงและเงาของเวลา 16.00 – 17.00 น.

46

2.9.3 ชวงเวลากลางคน แสงสวางทเกดขนในพนทจะมาจากแสงไฟทตดตงตาม

สวนตางๆของลาน ซงจะมการเปดไฟในเวลา 18.00 น. และปดไฟในเวลา 06.00 น.

(แผนผง4.9)

โดยทในบรเวณแนวทางเดนไดมการตดตงเสาไฟทกเสนทาง มการตดตงไฟสองไปยงพระ

บรมราชานสาวรย และในสวนของพนตางระดบ และเกาอ และพนลานบางสวนมการฝงไฟเพอเพม

ความสวางในพนททตองการใหคนใชงาน และรอบนอกของลานยงมการตดตงไฟสปอตไลทขนาด

ใหญเพอใหแสงสวางเปนบรเวณกวาง

แผนผง 4.9 แสงและเงาของเวลา 18.00 – 06.00 น.

47

2.10 ประตมากรรมในพนท ภายในพนทวงเวยนใหญนน เปนทประดษฐานของพระบรมราชานสาวรยพระเจาตากสน

มหาราช ประดษฐานอยในลกษณะทรงมา พระหตถขวาทรงพระแสงดาบ ความสงจากฐานถงยอด

พระมาลา 14 เมตรเศษ ฐานอนสาวรยเปนแทนคอนกรตเสรมเหลกสง 8.59 เมตร กวาง 1.80 เมตร

ยาว 3.90 เมตร(ภาพ 4.34) สองดานของแทนฐาน มรปปนนนดานละ 2 กรอบรป ถายทอดภาพ

ประวตศาสตร 4 กรอบ คอ รปประชาชนทกวยแสดงอาการโศกเศรา หมดความหวงเมอกรงแตก รป

สมเดจพระเจาตากสนมหาราช ทรงเกลยกลอมใหประชาชนรวมกาลงกนตอสก อสรภาพ รปสมเดจ

พระเจาตากสนมหาราชทรงตอส ขาศก และรปประชาชนพลเมองมความสขทกอบก อสรภาพได

(ภาพ 4.35) และดานหนาของพระบรมราชานสาวรย มการจดใหเปนพนทเพอใหประชาชนไดเขา

มาสกการะบชา (ภาพ 4.36)

ภาพ 4.28 เสาไฟสวน

ทางเดนรอบ2

ภาพ 4.29 ไฟสองพระบรมราชานสาวรย ภาพ 4.30 ไฟฝงพน

ภาพ 4.31 เสาไฟสวน

ทางเดนรอบ 3 และ4

ภาพ 4.32 ไฟฝงขอบตางระดบ ภาพ 4.33 สปอตไลทรอบลาน

48

2.11 เสนทางคมนาคมในพนท ในพนทลานนน มพนแขงทสามารถเดนไดรอบพระบรมราชานสาวรย โดยมลกษณะเปน

วงแหวนรอบฐานพระบรมราชานสาวรย และถดออกไปภายในพนทลานอก 4 รอบ และบรเวณรอบ

นอกตดกบถนนอก 1 รอบ โดยจะมการใชหญาและไมพมเพอกนเขตระหวางเสนทางเดนแตละชน

ทงหมด และมเสนทางเดนทตดเปนแกนจากถนนทง 4 เสนโดยรอบ เพอเปนแกนนาสายตา และ

เปนทางเขาสาหรบผใชงานจากพนทโดยรอบเขาสพระบรมราชานสาวรย (แผนผง 4.10)

แผนผง 4.10 เสนทางสญจรภายในลาน

ภาพ 4.34 - 4.36 พระบรมราชานสาวรยสมเดจพระเจาตากสนมหาราช

49

2.12 จดใหขอมลขาวสาร บรเวณทางเขาดานหนาพระบรมราชานสาวรยเปนพนทตงของปายประวตของพระเจาตาก

สนมหาราช และประวตในการสรางและปรบปรงพนทวงเวยนใหญ (ภาพ 4.37) โดยมรปแบบเปน

แทนหนสดา 3 คเลยบรมแนวแกนตงแตทางเขาไปจนถงบรเวณทางเดนรอบในสด และในแตละ

แทนจะมปายทองเหลองทบนทกประวต 2 แผนดวยกน (ภาพ 4.38)

2.13 ความปลอดภย 2.13.1 ความปลอดภยทางดานรางกาย เนองจากพนทใชงานสวนใหญเปนพนแขงงายตอ

การดแลรกษา จงเกดความปลอดภยตอผ ใชงาน และทวทงบรเวณลานไดมการตดตงไฟ(ภาพ

4.39) เพอใหการใชพนทในเวลากลางคนเปนไปไดโดยสะดวก รวมถงทางลอดใตดน(ภาพ 4.40)

ซงมเจาหนาทดแลตลอดทงวนผใชจงสามารถเขาถงพนทไดอยางสะดวกและปลอดภย

ภาพ 4.38 ปายประวตของสถานท ภาพ 4.37 ทางเขาดานหนาและตาแหนงปาย

ภาพ 4.39 ความสวางในพนท ภาพ 4.40 ทางลอดใตดน

50

2.13.2 ความปลอดภยทางดานอาชญากรรม เนองจากภายหลงการปรบปรงไดมการทารว

ลอมรอบพนทลาน(ภาพ 4.41) และมการกาหนดเวลาเปดปดพนทจงสามารถควบคมการใชพนท

ในชวงเวลาทกาหนดได (ภาพ 4.42) พรอมทงภายในพนทไดมการจดเตรยมเจาหนาทเพอดแล

ความปลอดภยตลอดทงวน

3. สรปลกษณะทางกายภาพภายในพนทลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ

จากการเกบขอมลเชงกายภาพโดยละเอยดของพนทลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ

พบวามการใชองคประกอบทหลากหลายและเปนไปตามปจจยทไดจากการศกษาขอมลพนฐาน

ของการออกแบบพนทลานสาธารณะ และเนองจากพนทศกษามลกษณะเปนลานรปวงกลม มการ

เกดสมมาตรของพนทในทกแนวแกน จงมลกษณะทางกายภาพโดยทวไปใกลเคยงกน เพอการ

อธบายตาแหนงการเกดกจกรรมใหเปนทเขาใจ จงจาเปนตองใหคาจากดความหรอชอเรยกพนทแต

ละสวน (แผนผง 4.11) ประกอบดวย - ทางเขา ทางเขาลานประกอบไปดวยทางลอดใตดน 1 เสนทาง และทางเขาจากถนน 4 ทาง จงทา

การเรยกตามลาดบ จากทางเขาดานหนาพระบรมราชานสาวรยทางทศตะวนออกใหเปน ทางเขา 1

และเรยงตามเขมนาฬกา เปนทางเขา2 ทางเขา3 และทางเขา4 ตามลาดบ - เสนทางเดน ภายในลานประกอบไปดวยเสนทางเดนวงกลมในแนวรศมจากบรเวณฐานของพระบรม-

ราชานสาวรย ซงอยภายในลาน 4 ทาง และอยดานนอกตดกบถนนอก 1 ทาง โดยจะเรยกเรยงจาก

ดานในออกสดานนอกลานเปนทางเดนรอบท1 ทางเดนรอบท2 ทางเดนรอบท 3 ทางเดนรอบท 4

และทางเดนรอบนอก

ภาพ 4.41 ทางเขาบรเวณรอบลาน ภาพ 4.42 บรเวณทางลอดใตดนและเวลาเปด ปด

51

- พนทใชงาน ภายในพนทลานมการกาหนดพนทใชงานเพอรองรบกจกรรมเฉพาะของสถานท คอการ

สกการะบชาสมเดจพระเจาตากสนมหาราช จงเรยกพนทลานบรเวณดานหนาของพระบรมราชาน-

สาวรยวาเปนพนทสกการะ และในบรเวณศนยกลางของพนท ใหเปนลานบรเวณฐาน และลาน

บรเวณทางเขาตางๆจะเรยกชอตามทางเขาคอ ลานบรเวณทางเขา1 ลานบรเวณทางเขา2 ลาน

บรเวณทางเขา3 และลานบรเวณทางเขา4 - พนทนง พนทนงในลานเรยงเปนแนวครงวงกลมทางทศตะวนตกหรอดานซายของลาน แบงเปน 4

ชวง โดยจะเรยงจากทางทศเหนอลงสทศใตเปน ทนง1 ทนง2 ทนง3 และทนง4 และพบวามการใช

ขอบของพนตางระดบ ขอบกระบะตนไม รวมถงบนพนทลานและสนามหญา เพอเปนพนทนง

แผนผง 4.11 คาจากดความของพนท

52

บทท 5

ขอมลเชงพฤตกรรมการใชพนทศกษา

จากการสงเกตการณและเกบขอมลทางกายภาพของพนทลานสาธารณะบรเวณวงเวยน

ใหญพบวา คนในชมชน ไดใหความสนใจอยางมากในการใชพนทปนพนทพกผอนรวมกน โดยม

การเลอกใชพนทในการประกอบกจกรรมทแตกตางกน เพอจะนาไปวเคราะหหารปแบบการใชงาน

และแนวทางในการพฒนาพนทลานดงกลาวใหตอบสนองตอความพงพอใจของผ ใชงาน จงตองทา

การเกบขอมลในเชงลกทางดานพฤตกรรม เพอสรางความเชอมโยงกบลกษณะทางกายภาพ โดย

จะใชการบนทกตาแหนง ลกษณะกจกรรมและชวงอายของผใชงาน เพอเปนขอมลทางดานปรมาณ

ทสามารถนาไปใชวเคราะหหาแนวทางในการพฒนาพนทศกษาได 1. การสารวจขอมลเบองตน ในการเกบขอมลเชงพฤตกรรมเบองตนทเกดขนภายในพนทศกษานน พบวาความแตกตาง

ในการเลอกใชพนทเกดขนเกดจากปจจยหลก 3 ประการ ซงประกอบดวยชวงวน และเวลา กลม

ผ ใชงาน และลกษณะกจกรรม จงตองทาการเกบขอมลเชงลกเพอหาความสมพนธระหวางปจจย

ดงกลาวและการใชพนทสวนตางๆทเกดขน 1.1 วนและชวงเวลาในการเกบขอมล

จากการเกบขอมลเบองตนพบวา ลกษณะการใชงาน กลมผ ใชและปรมาณของผ ใชงานใน

วนจนทรถงพฤหสบดมความใกลเคยงกน จงทาการสมเกบขอมลซงเปนตวแทนของวนจนทรถงวน

พฤหส สวนในวนศกร เสาร และอาทตย พบวาลกษณะการใชงาน กลมผ ใชและปรมาณของ

ผใชงานมความแตกตางกน จงแยกเกบขอมลของทง 3 วน และในแตละวนพบวา ความแตกตาง

ของการใชงาน กลมผ ใชและปรมาณของผ ใชสามารถแบงไดเปน 4 ชวงเวลา คอ ชวงกอนเวลา

ทางาน ชวงเวลาเลกงาน ชวงเยนถงหวคา และชวงหวคาถงดก ซงวนและเวลาทแบง จะนาไปใช

เกบขอมลเชงลกของพนทศกษา(ตาราง 5.1)

ตารางท 5.1 วนทเกบขอมลทจะทาการแสดงขอมลตามชวงเวลา

ชวงเวลา วนธรรมดา วนหยดสดสปดาห

ชวงวนจนทรถงพฤหส วนศกร วนเสาร วนอาทตย

ชวงกอนเวลาทางาน วนองคารท 24/01/55 20/01/55 28/01/55 19/02/55

ชวงเวลาเลกงาน วนจนทรท 13/02/55 20/01/55 07/04/55 19/02/55

ชวงเยน ถงหวคา วนพฤหสท 02/02/55 20/01/55 28/01/55 19/02/55

ชวงหวคาถงดก วนพฤหสท 02/02/55 20/01/55 28/01/55 19/02/55

53

1.2 กลมผใชงาน จากการสงเกตการณเบองตนพบวาภายในพนทศกษามกลมผ ใชงานทหลากหลาย สงผล

ตอการเลอกใชสถานท และการประกอบกจกรรม ในการเกบขอมลจงแบงชวงอายของผ ใชออกเปน

4 ชวง คอ วยเดก(ตากวา 15 ป) วยรน(15-25ป) วยทางาน(25-60ป) และวยสงอาย(60ปขนไป) 1.3 กจกรรมทพบภายในพนทศกษา เนองจากพนทศกษาตงอยบนพนทวงเวยน มถนนลอมรอบทกดาน กจกรรมทเกดขนจงเปน

การใชเวลาอยางไมรบรอนในพนท(Lingerers) โดยกจกรรมทพบภายในพนทศกษาสามารถแบง

ออกเปน กจกรรมแบบผอนคลาย กจกรรมแบบมการเคลอนไหว และกจกรรมทเกดจากสถานท ซง

สามารถแบงเปนกจกรรมยอยๆประกอบดวย

1.3.1 กจกรรมแบบผอนคลาย เกดจากการทผ ใชตองการใชพนทเพอการพกผอน

ซงกจกรรมทพบไดแก การนงพกผอน หรอจบกลมคยกน การยนชมทศนยภาพ หรอด

กจกรรมตางๆทเกดขน และการเดนเลนไปรอบๆพนท

1.3.2 กจกรรมแบบมการเคลอนไหว กจกรรมทพบไดแก การออกกาลงกายแบบ

อยกบท และการออกกาลงกายแบบมการเคลอนท ไดแก การเดน และการวงออกกาลง

กาย

1.3.3 กจกรรมทเกดจากสถานท เปนกจกรรมทเกดจากการเปนลานรอบพระบรม

ราชานสาวรยสมเดจพระเจาตากสนมหาราช ซงกจกรรมทพบไดแกการสกการะ และการ

ถายภาพ

2. ผลการสารวจขอมลเชงพฤตกรรม ในการแสดงขอมลเชงกจกรรมไดมการทาแผนผงโดยในแตละแผนผงจะทาการแสดงขอมล

พนฐานและขอมลเชงพฤตกรรมของผ ใชงาน ประกอบดวย ลกษณะกจกรรม ชวงวย และตาแหนง

ของผ ใช โดยใชสญลกษณแทนผใชงาน 1 สญลกษณ ตอผ ใชงาน 1 คน เพอหาขอมลเชงปรมาณท

เกดขน และนาขอมลของแตละชวงเวลาภายในวนเดยวกนมาทาการเปรยบเทยบความแตกตาง

และความเปลยนแปลงของกจกรรมและจานวนผใชงาน

2.1 วนจนทร ถงพฤหส 2.1.1 ชวงกอนเวลาทางาน (แผนผง 5.1)

ชวงวย - ผ ใชงานสวนใหญเปนกลมผสงอาย และพบวามผ ใชทเปนเดกและ

วยรนเพยง 1 คนเทานน

54

กจกรรม - กจกรรมทเกดชนสวนใหญเปนการออกกาลงกายโดยมทงการรวมกลม

และการออกกาลงกายตามลาพง โดยสวนมากเปนการออกกาลงกายอย

กบท

พนทประกอบกจกรรม - สาหรบการออกกาลงกายทมการรวมกลมนนจะเลอกใช

พนททมบรเวณโดยพบวาใชพนทลานรอบฐาน ลานหลงบอนา และผ

ทมาออกกาลงกายตามลาพงจะกระจายอยบรเวณลานใกลกบทางเขา1

และการวงออกกาลงกายจะอยบรเวณทางเดนรอบท 3

แผนผง 5.1 กจกรรมทเกดขนในชวงกอนเวลาทางานของวนจนทรถงพฤหส

55

2.1.2 ชวงเวลาเลกงาน (แผนผง 5.2)

ชวงวย - ผใชงานสวนใหญเปนวยทางาน และเปนชวงทมผใชงานเปนวยเดก

และวยสงอายนอย

กจกรรม - กจกรรมทเกดขนสวนมากเปนการนงพกผอน หรอจบกลมเลกๆ 2-3

คนนงคยกน และมผใชอกสวนหนงใชพนทเพอออกกาลงกาย

พนทประกอบกจกรรม - ผ ใชงานสวนใหญอยในพนททไดรบเงาจากอาคาร

ขางเคยง และมผ ใชงานมากทสดบรเวณทนง 4 สวนผ ทวงออกกาลง

กายจะมมากบรเวณทางเดนรอบท 3 และมผ ใชงานใชบรเวณขอบของ

ทางลอดใตดนเปนทนงพกผอน และออกกาลงกาย

แผนผง 5.2 กจกรรมทเกดขนในชวงเวลาเลกงานของวนจนทรถงพฤหส

56

2.1.3 ชวงเยนถงหวคา (แผนผง 5.3)

ชวงวย - ผ ใชงานสวนใหญเปนวยรนและวยทางาน และเปนชวงทไมมผ ใชงาน

เปนวยเดกเลย

กจกรรม - กจกรรมทเกดขนสวนมากเปนการนงพกผอน และมการวงออกกาลง

กายคอนขางมาก

พนทประกอบกจกรรม - มผใชงานบรเวณทนง 4 มากทสด สวนทนงอนๆมผ ใชงาน

จานวนใกลเคยงกน และมการนงบนขอบระดบ และสนามหญาบาง

กลมผ ใชทมาออกกาลงกายจะอยบรเวณรมรวและบนทางเดนรอบท 3

และ 4 มากทสด

แผนผง 5.3 กจกรรมทเกดขนในชวงเยนถงหวคาของวนจนทรถงพฤหส

57

2.1.4 ชวงหวคาถงดก (แผนผง 5.4)

ชวงวย - ผใชงานมเพยงวยทางาน และวยรนเทานน และมจานวนใกลเคยงกน

กจกรรม - กจกรรมทเกดขนสวนมากเปนการนงพกผอน และยงพอมผ ใชวงออก

กาลงกายอยบาง

พนทประกอบกจกรรม - ผใชงานมการนงรวมกลม 2-3คนในบรเวณทนงทง 4 แตม

มากทสดบรเวณทนง 1 และพบวาเมอใกลเวลาปดลานจานวนผใชงาน

จะลดลง

แผนผง 5.4 กจกรรมทเกดขนในชวงหวคาถงดกของวนจนทรถงพฤหส

58

2.1.5 สรปผลการสารวจขอมลเชงพฤตกรรมในวนจนทรถงวนพฤหส

จากการสารวจลกษณะของพฤตกรรมทเกดขนในชวงเวลาตางๆของวนจนทร ถงวนพฤหส

จะพบวาชวงเวลาทมผ ใชงานมากทสดคอ ชวงเวลาเลกงาน และนอยทสดในชวงหวคาถงดก และ

พบวามผ ใชงานทเปนวยเดกนอยมาก โดยในชวงกอนเวลาทางานผ ใชสวนมากจะเปนผสงอาย แต

ในชวงเวลาอนนนผ ใชสวนมากจะเปนกลมวยรนและวยทางาน และพบวาตงแตในชวงเยนเปนตน

ไปไมพบผใชงานทเปนผสงอายเลย เชนเดยวกนกบกจกรรมทเกดขน โดยในชวงกอนเวลาทางานจะ

มความแตกตางจากชวงเวลาอนมากคอ ผใชงานพนทสวนใหญจะมาเพอการออกกาลงกาย และม

การรวมกลมขนาดใหญ ตงแต 5 คนขนไป สวนในเวลาอนๆนนกจกรรมสวนใหญจะเปนการนง

พกผอน และเปนผใชทมาคนเดยวหรอเปนกลมขนาดเลก 2-3คน เทานน (ตาราง 5.2)

โดยการแบงชวงเวลานนทาใหสามารถเปรยบเทยบระหวางกลมผใชในชวงวย และกจกรรม

เดยวกนในชวงเวลาตางๆของวนจนทรถงพฤหสได ดงน

ชวงวย

วยเดก - ใชงานพนทมากทสดในชวงเวลาเลกงาน และไมมการใชงานพนทตงแตชวง

เยนเปนตนไป

วยรน - ใชงานพนทมากทสดในชวงเยนถงหวคา และมการใชงานนอยมากในชวง

กอนเวลาทางาน

วยทางาน - ใชงานพนทมากทสดในชวงเวลาเลกงาน และใชงานนอยทสดในชวงหวคาถง

ดก

วยสงอาย - ใชงานพนทมากทสดในชวงกอนเวลาทางานและไมมการใชงานในชวงหวคา

ถงดก

กจกรรม กจกรรมแบบผอนคลาย

นง - เปนกจกรรมทเกดขนมากในชวงเวลาเลกงาน และชวงเยนถงหวคา

เดนเลน - เปนกจกรรมทเกดขนมากในชวงกอนเวลาทางานและชวงเวลาเลกงาน

กจกรรมแบบมการเคลอนไหว

วง - เปนกจกรรมทเกดขนมากในชวงเวลาเลกงาน และชวงเยนถงหวคา

ออกกาลงกาย - เปนกจกรรมทเกดขนมากในชวงกอนเวลาทางาน

59

กฬา - เปนกจกรรมทเกดขนมากในชวงเยนถงหวคาและไมเกดขนในชวงกอน

เวลาทางาน

กจกรรมทเกดจากสถานท

สกการะ - เปนกจกรรมทเกดขนมากในชวงเวลาเลกงาน

ตารางท 5.2 ตารางจานวนผใชงานกจกรรมตางๆแบงตามอายและชวงเวลา ในวนจนทรถงพฤหส

ชวงเวลา อาย

กจกรรมแบบผอน

คลาย กจกรรมแบบมการเคลอนไหว

กจกรรมทเกดจาก

สถานท รวม

นง ยน/

เดนเลน เดน/วง

ออก

กาลง

แบตมน

ตน ถายรป สกการะ

ชวงกอน

เวลา

ทางาน

วยเดก - 1 - - - - - 1

40

วยรน - - - 1 - - - 1

วยทางาน 2 - 4 5 - - - 11

สงอาย 3 2 2 15 - - 5 27


เลกงาน

วยเดก 4 3 - - - - - 7

61

วยรน 13 1 2 - 2 - - 17

วยทางาน 9 - 12 4 - - 5 30

สงอาย 2 - 2 2 - - 1 7

ชวงเยน

ถงหวคา

วยเดก - - - - - - - -

59

วยรน 14 - 4 3 4 2 - 27

วยทางาน 12 1 10 2 - - 2 27

สงอาย 3 - - - - - 2 5

ชวง

หวคาถง

ดก

วยเดก - - - - - - - -

21

วยรน 11 - - - - - - 11

วยทางาน 4 - 3 - - - 3 10

สงอาย - - - - - - - - รวม 181

60

2.2 วนศกร 2.2.1 ชวงกอนเวลาทางาน (แผนผง 5.5)

ชวงวย - ผใชงานสวนมากเปนผสงอายและมผใชงานในวยเดกและวยรนเพยง 1

คนเทานน

กจกรรม - กจกรรมทเกดขนสวนมากเปนการออกกาลงกาย และมการรวมกลม

ใหญมากกวา 5 คน

พนทประกอบกจกรรม - ในการออกกาลงกายแบบรวมกลม จะใชพนทบรเวณ

ลานรอบฐาน และลานหลงบอนาบรเวณใกลทางเขา4 และมการนง

พกผอนกระจายทกทนงในจานวนใกลเคยงกน

แผนผง 5.5 กจกรรมทเกดขนในชวงกอนเวลาทางานของวนศกร

61


ชวงวย - ผใชงานสวนมากเปนผสงอายและไมมผใชงานทเปนวยเดกเลย

กจกรรม - กจกรรมทเกดขนมากทสดคอการนงพกผอน และพบวามผ เขามา

สกการะพระบรมราชานสาวรยคอนขางมาก

พนทประกอบกจกรรม - การนงพกผอนภายในพนทศกษารวมตวอยมากใน

บรเวณทนง 4 และทนง 3 การวงสวนมากใชพนททางเดนรอบท 3

แผนผง 5.6 กจกรรมทเกดขนในชวงเวลาเลกงานของวนศกร

62


ชวงวย - ผใชงานสวนมากเปนวยรนและไมมผใชงานทเปนวยเดก

กจกรรม - กจกรรมทเกดขนมากทสดคอการนงจบกลมคยกน 2-3คน และพบวาม

การเลนแบตมนตนจานวนมาก

พนทประกอบกจกรรม - มผ ใชงานทวทงพนทจานวนมาก บรเวณทนง 1-4ม

ผ ใชงานจานวนมากและมการใชขอบตางระดบและขอบกระบะตนไม

เปนพนทนง การวงออกกาลงกายจะใชพนททางเดนรอบท 1 และ3 เปน

จานวนมาก

แผนผง 5.7 กจกรรมทเกดขนในชวงเยนถงหวคาของวนศกร

63


ชวงวย - พบวามผใชงานทเปนวยรนและวยทางานเทานน

กจกรรม - กจกรรมทเกดขนสวนมากเปนการนงพกผอนและเดนเลน และมผ ใช

เขามาสกการะพระบรมราชานสาวรยคอนขางมาก

พนทประกอบกจกรรม - ในบรเวณทนง 1 ยงคงมผ ใชงานอย และผ ใชสวนหนง

เดนเลนชมทศนยภาพรอบๆพนทลาน

แผนผง 5.8 กจกรรมทเกดขนในชวงหวคาถงดกของวนศกร

64

2.2.5 สรปผลการสารวจขอมลเชงพฤตกรรมในวนศกร

จากการสารวจแตละชวงเวลาของวนศกรจะพบวาในชวงกอนเวลาทางานการใชงานพนท

สวนใหญจะเปนการออกกาลงกายของกลมผสงอาย และมกลมวยทางานเชามาใชพนทในการออก

กาลงกายบางเลกนอย ในชวงเวลาเลกงานผใชงานทมจานวนมากทสดคอผสงอาย และกจกรรมท

เกดมากทสดในชวงเวลานคอการนงพกผอน ในชวงเยนถงหวคา กลมผ ใชทมจานวนมากทสดคอ

วยรน คดไดเปน 60 เปอเซนต ของผ ใชในชวงเวลานน สวนในเวลาตงแตหวคาเปนตนไป จะม

ผใชงานทเปนกลมวยรน และวยทาการจานวนใกลเคยงกน และโดยสวนมากเขามาใชพนทเพอการ

พกผอน(ตาราง 5.3)



ชวงวย วยเดก - มการใชงานพนทในชวงกอนเวลาทาเพยง 1 คน และในชวงเวลาอนไมมการ

ใชงานพนทเลย

วยรน - ใชงานพนทมากทสดในชวงเยนถงหวคา และมการใชงานนอยมากในชวง


วยทางาน - ใชงานพนทมากทสดในชวงเยนถงหวคา และใชงานคอนชางนอยในชวงเวลา

อนๆ


ถงดก

กจกรรม

กจกรรมแบบผอนคลาย

นง - เปนกจกรรมทเกดขนมากในชวงเยนถงหวคา

เดนเลน - เปนกจกรรมทเกดขนมากในชวงเยนถงหวคา


วง - เปนกจกรรมทเกดขนมากในชวงเยนถงหวคา

ออกกาลงกาย - เปนกจกรรมทเกดขนมากในชวงกอนเวลาทางาน

กฬา(แบตมนตน)-เปนกจกรรมทเกดขนมากในชวงเยนถงหวคา และไมเกดขน

ในชวงกอนเวลาทางานและชวงเวลาเลกงาน

65



เหนไดวาชวงเยนถงหวคาซงเปนชวงทมผ ใชงานสงสดนน เปนชวงทเกดกจกรรม

นง เดนเลน วง และกฬา(แบตมนตน)เกดขนมากทสดดวยเชนกน

ตารางท 5.3 ตารางจานวนผใชงานกจกรรมตางๆแบงตามอายและชวงเวลา ในวนศกร






นง ยน/


ออก

กาลง

แบตมน


ชวงกอน

เวลา

ทางาน

วยเดก - 1 - - - - - 1

45

วยรน - - - 1 - - - 1

วยทางาน 1 2 7 5 - - - 15

สงอาย 9 - 3 12 - - 4 28


เลกงาน

วยเดก - - - - - - - -

44

วยรน 10 - - - - 2 - 12

วยทางาน 5 2 5 - - - 2 14

สงอาย 4 1 5 2 - - 6 18

ชวงเยน

ถงหวคา

วยเดก - - - - - - - -

132

วยรน 46 4 6 2 28 - - 86

วยทางาน 11 5 11 1 - - 2 30

สงอาย 4 3 4 3 - - 2 16

ชวง

หวคาถง

ดก

วยเดก - - - - - - - -

28

วยรน 5 3 - - 4 - 2 14

วยทางาน 4 2 4 - - - 4 14

สงอาย - - - - - - - - รวม 249

66

2.3 วนเสาร 2.3.1 ชวงกอนเวลาทางาน (แผนผง 5.9)

ชวงวย - ผ ใชงานสวนใหญเปนผสงอาย และมผ ใชงานทเปนวยเดกและวยรน

นอยมาก

กจกรรม - กจกรรมทเกดขนสวนมากเปนการออกกาลงกาย และมผ ใชสวนหนง

เขามาใชพนทเพอการพกผอน

พนทประกอบกจกรรม - การออกกาลงกายทมการรวมกลมใชพนทบรเวณลาน

รอบฐาน และผ ทออกกาลงกายตามลาพงสวนมากใชพนทลานใกลกบ

ทางเขา1 และทางลอดใตดน

แผนผง 5.9 กจกรรมทเกดขนในชวงกอนเวลาทางานของวนเสาร

67


ชวงวย - ผใชงานสวนใหญเปนวยทางาน และผใชทเปนวยรนมจานวนนอยทสด

กจกรรม - กจกรรมทเกดขนมากทสดคอการวงออกกาลงกาย และมการใชพนท

เพอการพกผอนจานวนมาก

พนทประกอบกจกรรม - ผใชสวนมากใชทางเดนรอบท2 และ 3 ในการเดน และวง

ออกกาลงกาย มผใชบางสวนนงพกผอนในบรเวณทนง 3

แผนผง 5.10 กจกรรมทเกดขนในชวงวลาเลกงานของวนเสาร

68


ชวงวย - พบวามผ ใชงานทกวยในจานวนคอนขางมาก และมผ ใชทเปนวย

ทางานมากทสด

กจกรรม - ผ ใชสวนใหญมาใชพนทเพอการพกผอนทงการนง และเดนเลน และม

ผใชพนทเพอออกกาลงกายจานวนคอนขางมาก

พนทประกอบกจกรรม - กลมผ ใชพนทเพอการพกผอนสวนมากอยในพนทนง 1-4

และมการกระจายตวในบรเวณลานรอบฐาน ในการเดนเลนสวนมากจะ

อยในพนทลานรอบฐาน เสนทางเดนรอบท1 และบรเวณทางเขาท 1 ซง

อยดานหนาของพระบรมราชานสาวรย

แผนผง 5.11 กจกรรมทเกดขนในชวงเยนถงหวคาของวนเสาร

69


ชวงวย - ผใชงานกลมทมจานวนมากทสดคอวยทางาน รองลงมาคอวยรน และ

ไมมผสงอายในพนทเลย

กจกรรม - กจกรรมทเกดขนสวนมากเปนการนงพกผอนและเดนเลน

พนทประกอบกจกรรม - ผ ใชมการนงกระจายตวตามทนง 1,2,4 และภายในลาน

รอบฐานกลมผใชทเดนเลนภายในพนทเปนกลมขนาดกลาง 3-5คน

แผนผง 5.12 กจกรรมทเกดขนในชวงหวคาถงดกของวนเสาร

70

2.3.5 สรปผลการสารวจขอมลเชงพฤตกรรมในวนเสาร

จากการสารวจลกษณะของพฤตกรรมทเกดขนในชวงเวลาตางๆของวนเสาร จะพบวา

ชวงเวลาทมผ ใชงานมากทสดคอ ชวงเวลาเลกงาน และนอยทสดในชวงหวคาถงดก และพบวา

ในชวงกอนเวลาทางาน และชวงหวคาถงดกมผ ใชงานทเปนวยเดกนอยมาก โดยในชวงกอนเวลา

ทางานผ ใชสวนมากจะเปนผสงอาย แตในชวงเวลาอนนนผ ใชสวนมากจะเปนวยทางาน ทางดาน

กจกรรมทเกดขนในชวงกอนเวลาทางานและเวลาเลกงาน ผ ใชงานสวนใหญจะมาเพอการออก

กาลงกาย และมการรวมกลมขนาดใหญ ตงแต 5 คนขนไป สวนในเวลาเยนถงหวคา และหวคาถง

ดกนนกจกรรมสวนใหญจะเปนการนงพกผอน (ตาราง 5.4)


เดยวกนในชวงเวลาตางๆของวนเสารได ดงน

ชวงวย

วยเดก - ใชงานพนทมากทสดในชวงเยนถงหวคา และมการใชงานนอยมากในชวง

กอนเวลาทางานและชวงหวคาถงดก

วยรน - ใชงานพนทมากทสดในชวงเยนถงหวคา สวนในชวงเวลาอนมการใชงาน

คอนขางนอย

วยทางาน - ใชงานพนทมากทสดในชวงเยนถงหวคา สวนในเวลาอนมจานวนผ ใชงาน

ใกลเคยงกน


ถงดก


นง - เปนกจกรรมทเกดขนคอนขางมากตลอดทงวน แตมากทสดในชวงเยน

ถงหวคา

เดนเลน - เปนกจกรรมทเกดขนมากทสดในชวงเยนถงหวคา


วง - เปนกจกรรมทเกดขนมากในชวงเยนถงหวคา

ออกกาลงกาย - เปนกจกรรมทเกดขนมากทสดในชวงกอนเวลาทางาน และไม

เกดขนเลยในชวงเวลาเลกงานและชวงหวคาถงดก

71

กฬา - เปนกจกรรมทเกดขนนอยมากในวนเสารมเพยง 2 คนในชวงเยนถง

หวคาเทานน


สกการะ - เปนกจกรรมทเกดขนมากในชวงเยนถงหวคา

ตารางท 5.4 ตารางจานวนผใชงานกจกรรมตางๆแบงตามอายและชวงเวลา ในวนเสาร






นง ยน/


ออก

กาลง

แบต

มนตน ถายรป สกการะ

ชวงกอน

เวลา

ทางาน

วยเดก - 1 - - - - - 1

46

วยรน 2 - - - - - - 2

วยทางาน 5 1 3 5 - - - 14

สงอาย 5 2 1 19 - - 2 29


เลกงาน

วยเดก 1 3 1 - - - - 5

30

วยรน 1 - 2 - - - - 3

วยทางาน 3 1 8 - - - 2 14

สงอาย 3 - 3 - - - 2 8

ชวงเยน

ถงหวคา

วยเดก 1 9 2 - - - - 12

106

วยรน 11 3 4 - 2 1 3 24

วยทางาน 21 9 22 1 - - 6 59

สงอาย 1 3 3 2 - - 2 11

ชวง

หวคาถง

ดก

วยเดก - 1 - - - - - 1

27

วยรน 3 5 2 - - - - 1

วยทางาน 9 2 3 - - - 2 16

สงอาย - - - - - - - - รวม 209

72

2.4 วนอาทตย 2.4.1 ชวงกอนเวลาทางาน (แผนผง 5.13)

ชวงวย - ผ ใชงานทมจานวนมากทสดคอวยทางาน และไมมผ ใชงานทเปนวย

เดก

กจกรรม - กจกรรมทเกดขนสวนมากเปนการวงออกกาลงกาย และไมมการ

รวมกลมออกกาลงกาย

พนทประกอบกจกรรม - มการใชทางเดนรอบท 1,2และ3 ในการวงออกกาลงกาย

จานวนมาก และมการใชทนง 3 และ 4 ในการนงพก

แผนผง 5.13 กจกรรมทเกดขนในชวงกอนเวลาทางานของวนอาทตย

73


ชวงวย - กลมผใชทมจานวนมากทสดคอวยทางาน และนอยทสดคอวยรน

กจกรรม - กจกรรมทเกดขนสวนมากเปนการวงออกกาลงกาย และการนงพกผอน

พนทประกอบกจกรรม - มการใชทางเดนรอบท1 และ3ในการวงออกกาลงกาย

และมการใชพนทบรเวณใกลกบทางลอดใตดน ในการนงพกผอน และ

ออกกาลงกาย

แผนผง 5.14 กจกรรมทเกดขนในชวงเวลาเลกงานของวนอาทตย

74


ชวงวย - กลมผใชทมจานวนมากทสดคอวยทางาน และรองลงมาคอวยรน

กจกรรม - กจกรรมทเกดขนสวนมากเปนการนงพกผอนและเดนเลน และมผ ใช

เขามาสกการะพระบรมราชานสาวรยจานวนมาก

พนทประกอบกจกรรม – มผ ใชพนทนงจานวนมาก และมากทสดททนง 1 และม

การนงตามขอบตางระดบและขอบกระบะตนไม สวนผใชทเดนเลนมการ

กระจายตวทวพนทลาน

แผนผง 5.15 กจกรรมทเกดขนในชวงเยนถงหวคาของวนอาทตย

75


ชวงวย - พบวากลมผ ใชทมจานวนมากทสดคอวยทางาน มผ ใชทเปนวยสงอาย

เพยงคนเดยวและไมมผใชวยเดกเลย

กจกรรม - กจกรรมทเกดขนสวนมากเปนการนงพกผอน

พนทประกอบกจกรรม - ในพนทนง 1 ถง 4 มผ ใชเพยงทนงละ 1 ถง 2 คนเทานน

และมการเดนเลนและวงออกกาลงกายในทางเดนรอบท 2

แผนผง 5.16 กจกรรมทเกดขนในชวงหวคาถงดกของวนอาทตย

76

2.4.5 สรปผลการสารวจขอมลเชงพฤตกรรมในวนอาทตย

จากการสารวจลกษณะของพฤตกรรมทเกดขนในชวงเวลาตางๆของวนอาทตย จะพบวา

ชวงเวลาทมผใชงานมากทสดคอ ชวงเยนถงหวคา และนอยทสดในชวงหวคาถงดก โดยในชวงกอน

เวลาทางานผ ใชสวนมากจะเปนผสงอาย แตในชวงเวลาอนนนผ ใชสวนมากจะเปนวยทางาน และ

พบวามผ ใชงานทเปนผสงอายนอยมาก ทางดานกจกรรมทเกดขน ในชวงกอนเวลาทางานและ

ชวงเวลาเลกงาน กจกรรมทมมากทสดคอการวงออกกาลงกาย แตในชวงเยนถงหวคาและชวง

หวคาถงดกนนกจกรรมสวนใหญจะเปนการนงพกผอน (ตาราง 5.5)



ชวงวย

วยเดก - ใชงานพนทมากทสดในชวงเยนถงหวคา และไมมการใชงานพนทเลยในชวง

กอนเวลาทางาน และชวงหวคาถงดก

วยรน - ใชงานพนทมากทสดในชวงเยนถงหวคา และมการใชงานนอยมากใน

ชวงเวลาเลกงาน และชวงหวคาถงดก

วยทางาน - ใชงานพนทคอนขางมากตลอดทงวน และมากทสดในชวงเยนถงหวคา ใชงาน

นอยทสดในชวงหวคาถงดก

วยสงอาย - ใชงานพนทมากทสดในชวงกอนเวลาทางานมการใชงานคอนขางนอยใน

ชวงเวลาเลกงาน และชวงเยนถงหวคา และไมมการใชงานในชวงหวคาถงดก


นง - เปนกจกรรมทเกดขนมากในชวงเยนถงหวคา

เดนเลน - เปนกจกรรมทเกดขนมากในชวงเยนถงหวคา และไมเกดขนเลยในชวง



วง - เปนกจกรรมทเกดขนมากในชวงกอนเวลาทางาน

ออกกาลงกาย - เปนกจกรรมทเกดขนคอนขางนอยในชวงกอนเวลาทางาน และ

ชวงเยนถงหวคาและไมเกดขนเลยในชวงหวคาถงดก

77

กฬา(แบตมนตน)-เปนกจกรรมทเกดขนนอยมากในวนอาทตย มเพยง 2 คนในชวง

เวลาเลกงานเทานน



ตารางท 5.5 ตารางจานวนผใชงานกจกรรมตางๆแบงตามอายและชวงเวลา ในวนอาทตย






นง ยน/


ออก

กาลง

แบตมน


ชวงกอน

เวลา

ทางาน

วยเดก - - - - - - - -

42

วยรน 4 - 4 - - - - 8

วยทางาน 2 - 8 3 - - 1 14

สงอาย 7 - 9 3 - - 1 20


เลกงาน

วยเดก 2 - - - 2 - - 4

33

วยรน - - - - - - 1 1

วยทางาน 6 - 10 1 - - 6 23

สงอาย 2 1 2 - - - - 5

ชวงเยน

ถงหวคา

วยเดก 3 6 - - - - - 9

80

วยรน 8 10 1 - - - 4 23

วยทางาน 21 4 7 5 - - 5 42

สงอาย 2 - 1 1 - - 2 6

ชวง

หวคาถง

ดก

วยเดก - - - - - - - -

16

วยรน 2 - - - - - - 2

วยทางาน 5 2 3 - - - 3 13

สงอาย - - - - - - 1 1

รวม 171

78

3. สรปจานวนผใชงานในแตละชวงเวลา จากการเกบขอมลพบวา ในชวงเวลาตางๆกน มการเกดพฤตกรรมทตางกน แตในชวงเวลา

เดยวกนในทกๆวน มการเกดพฤตกรรมและรปแบบกจกรรมทมความสอดคลองกนจงทาการ

เปรยบเทยบโดยใชชวงเวลาเปนปจจยหลกเพอจดกลมขอมลทไดจากการสารวจ 3.1 ชวงกอนเวลาทางาน

3.1.1 สรปจานวนผใชงานแบงตามชวงวย (ภาพ 5.1)

ในชวงกอนเวลาทางานของทกวน พบวากลมผ ใชหลกคอผสงอาย และผใชรองคอ

วยทางาน โดยมจานวนใกลเคยงกนทกวน และพบวาเปนชวงทมผ ใชเปนวยเดกนอยมาก

หรอในบางวนไมมเลย สวนผ ใชทเปนวยรนในวนเสาร อาทตยจะมจานวนมากกวาในวน

ธรรมดา

3.1.2 สรปจานวนผใชงานแบงตามกจกรรม (ภาพ 5.2)

ในชวงกอนเวลาทางานพบวากจกรรมทเกดขนมากคอกจกรรมทมการเคลอนไหว

ซงในวนอาทตยจะเปนการวงออกกาลงกายมากกวา สวนในวนอนๆ จะเปนการออกกาลง

กายเบาๆอยกบทมากกวา ไมมการเลนกฬา มผ ใชพนทเพอการพกผอนคอนขางนอย และ

นอยมากในวนจนทรถงพฤหส โดยจานวนผใชงานทกวนคอนขางใกลเคยงกน และถอเปน

ชวงทมคนเขามาสกการะนอย

ภาพ 5.1 แผนภมสรปจานวนผใชแบงตามชวงวยชวง

กอนเวลาทางาน ภาพ 5.2 แผนภมสรปจานวนผใชแบงตามกจกรรม

ชวงกอนเวลาทางาน

79

3.1.3 พนทประกอบกจกรรม (ภาพ 5.17)

ในชวงกอนเวลาทางานพบวากจกรรมแบบมการเคลอนไหวแบบรวมกลมจะใช

พนททเปนพนแขง และคอนขางมบรเวณ เชนบรเวณลานรอบฐาน และลานหลงบอนา

สวนผใชงานทมาตามลาพงจะเลอกใชพนทลานบรเวณใกลกบทางเขา

แผนผง 5.17 การใชงานพนทในชวงกอนเวลาทางานของทกวน

80

3.2 ชวงเวลาเลกงาน 3.2.1 สรปจานวนผใชงานแบงตามชวงวย (ภาพ 5.3)

ในชวงเวลาเลกงาน พบวากลมผ ใชหลกคอวยทางาน และเขาใชพนทมากในวน

จนทรถงพฤหส มเพยงวนศกรเทานนทมผ ใชงานทเปนผสงอายมากกวาวยทางาน สวนใน

วนอนจะมผใชงานทเปนวยสงอายไมมากนก โดยทวไปพบวาในวนธรรมดามผ ใชงานทเปน

วยรนมากกวาวนเสาร อาทตย


พบวาในวนธรรมดากจกรรมทเกดขนมากคอการนงพกผอน สวนในวนเสารอาทตย

กจกรรมทเกดขนมากคอการวงออกกาลงกาย กจกรรมประเภทการเดนเลน ออกกาลงกาย

และการเลนกฬาเกดขนคอนขางนอยในชวงเวลาน มการสกการะคอนขางมากและมาก

ทสดในวนศกร และพบวาในวนธรรมดาจะมจานวนผใชงานรวมมากกวาวนเสารอาทตย


เวลาเลกงาน ภาพ 5.4 แผนภมสรปจานวนผใชแบงตามกจกรรม

ชวงเวลาเลกงาน

81


พบวากจกรรมแบบผอนคลายจะเกดขนมากในพนททมรมเงา มการรวมตวมาก

บรเวณทนง 3 และ4 มการรวมตวปานกลางบรเวณทนง1 และมการกระจายการใชงาน

บรเวณลานรอบฐาน สวนการออกกาลงกายจะเกดขนคอนขางมากบรเวณลานใกลกบทาง

ลอดใตดน

แผนผง 5.18 การใชงานพนทในชวงเวลาเลกงานของทกวน

82

3.3 ชวงเยนถงหวคา 3.3.1 สรปจานวนผใชงานแบงตามชวงวย (ภาพ 5.5)

ชวงเยนถงหวคาพบวามกลมผ ใชงานหลกคอวยรนและวยทางาน ในวนธรรมดา

นนไมมผ ใชงานทเปนวยเดกเลย แตจะมจานวนเพมขนในวนเสารอาทตย ผ ใชงานทเปน

กลมวยรนจะมจานวนสงมากในวนศกรสวนในวนอนๆจามจานวนใกลเคยงกน สาหรบ

ผ ใชงานทเปนวยทางานในวนเสารอาทตยจะมจานวนมากกวาวนธรรมดา และผ ใชงานท

เปนวยสงอายจะเขามาใชงานมากทสดในวนศกร และมจานวนนอยในวนอาทตยถงวน

พฤหส


ชวงเยนถงหวคา พบวากจกรรมทเกดขนมากทสดคอการพกผอน ทงการนง และ

เดนเลน รวมถงการวงออกกาลงกายในชวงเวลานจะเกดขนมาก นอกจากนพบวาในวน

ศกรมการเลนกฬาประเภทแบตมนตนสงมาก ซงเปนกจกรรมทเกดขนนอยมากหรอไมม

เลยในวนอนๆ โดยในวนจนทรถงวนเสาร ชวงเวลานจะมผคนเขามาสกการะพระบรมรา

ชานสาวรยจานวนมาก


เยนถงหวคา ภาพ 5.6 แผนภมสรปจานวนผใชแบงตามกจกรรม

ชวงเยนถงหวคา

83


เปนชวงเวลาทมจานวนผใชงานมาก จงมการใชพนททวทงบรเวณลาน แตพนททม

การใชงานกจกรรมแบบผอนคลายจานวนมากคอบรเวณพนทนง 1 ถง 4 พนทใกลกบทาง

ลอดใตดน และในบรเวณลานรอบฐาน สวนการออกกาลงกายจะเกดขนบรเวณดานขาง

ของทางลอดใตดน และลานบรเวณทางเขา1

แผนผง 5.19 การใชงานพนทในชวงเยนถงหวคาของทกวน

84

3.4 ชวงหวคาถงดก 3.4.1 สรปจานวนผใชงานแบงตามชวงวย (ภาพ 5.7)

ชวงหวคาถงดกของทกวนพบวามกลมผ ใชงานหลกคอวยรนและวยทางานใน

จานวนใกลเคยงกน ถอเปนชวงทมผ ใชงานในวยเดกและวยสงอายนอยมาก หรอไมมเลย

และพบวากลมผ ใชงานทเปนวยรนจะมจานวนนอยมากในวนอาทตย สวนวยทางานจะม

จานวนคอนขางคงทในทกวน


ชวงหวคาถงดกเปนชวงทมจานวนผ ใชงานคอนขางนอยทกวน กจกรรมสวนใหญ

เปนกจกรรมแบบผอนคลาย อยางการนงคยกน หรอเดนเลน และยงมผ ใชทยอยมา

สกการะพระบรมราชานสาวรยเลกนอย สวนกจกรรมทเปนการเลนแบตมนตน ยงคงเกดขน

ในวนศกรเทานน สวนในวนอนจะไมเกดขนเลย


หวคาถงดก ภาพ 5.8 แผนภมสรปจานวนผใชแบงตามกจกรรม

ชวงหวคาถงดก

85


พบวาพนททมการใชงานมากเกดจากกจกรรมแบบผอนคลายเทานน และมการใช

พนทมากในบรเวณทนง 1,2และ 4 และภายในลานรอบฐานทางทศใต

แผนผง 5.20 การใชงานพนทในชวงหวคาถงดกของทกวน

86

3.5 การเปรยบเทยบจานวนผใชในแตละชวงเวลา 3.5.1 เปรยบเทยบจานวนผใชงานแบงตามชวงวย

เมอนาจานวนผ ใชงานรวมของแตละชวงเวลามาเปรยบเทยบกนพบวา จานวน

ผ ใชงานชวงกอนเวลาทางานมปรมาณทคงททสด สวนในชวงเยนถงหวคาในแตละวนม

ปรมาณผใชงานแตกตางกนมาก โดยพบวาในวนจนทรถงพฤหสชวงเวลาเลกงาน และชวง

เยนถงหวคาจะเปนชวงทมผ ใชงานจานวนมาก แตหากเปนชวงวนศกร เสาร และอาทตย

จะพบวา ผใชงานจะมากทสดในชวงเยนถงหวคา และมปรมาณผใชงานสงกวาชวงอนมาก

ชวงหวคาถงดกคอชวงเวลาทมผ ใชงานนอยทสดในทกวน และเมอดจานวนผ ใชรวมจะ

พบวาวนศกรเปนวนทมผ ใชงานรวมมากทสด รองลงมาคอวนเสาร วนจนทรถงพฤหส และ

มผใชรวมนอยทสดในวนอาทตย

ตารางท 5.6 ตารางคาเฉลยของจานวนผใชงานแบงตามชวงเวลา

วน ชวงเวลา ชวงกอนเวลา

ทางาน ชวงเวลาเลก

งาน ชวงเยน ถง

หวคา ชวงหวคาถงดก รวม

วนจนทรถง พฤหส 40 61 59 21 181

วนศกร 45 44 132 28 249

วนเสาร 46 30 106 27 209

วนอาทตย 42 33 80 16 171

3.5.2 เปรยบเทยบจานวนผใชงานแบงตามกจกรรม

เมอนาจานวนผ ใชงานกจกรรมตางๆของทกชวงเวลามาเปรยบเทยบกนพบวา

ชวงเวลาทมการประกอบกจกรรมสงทสดในวนศกรถงอาทตยคอชวงเยนถงหวคา สวนใน

วนจนทรถงพฤหสในชวงเวลาเลกงาน และชวงเยนถงหวคาจะมจานวนผ ใชงานใกลเคยง

กน กจกรรมแบบทเปนการออกกาลงกายจะเกดขนมากในชวงกอนเวลาทางานเทานน ใน

วนธรรมดาพบวาตงแตชวงเวลาเลกงานเปนตนไปกจกรรมทเกดขนมากจะเปนกจกรรม

แบบผอนคลาย แตในวนเสารอาทตย กจกรรมแบบผอนคลายจะเกดขนมากในชวงเยนเปน

ตนไป และการสกการะพระบรมราชานสาวรยในวนธรรมดาจะเกดขนมากในชวงเวลาเลก

งาน แตในวนเสารอาทตยจะเกดขนมาในชวงเยนถงหวคา

87

3.5.3 เปรยบเทยบพนทประกอบกจกรรม

เมอนาการใชงานพนทสวนตางๆของทกชวงเวลา และทกวนมาเปรยบเทยบกน

(แผนผง 5.21) พบวา กจกรรมแบบผอนคลาย จะมการใชพนทซอนทบกนมากทสดบรเวณ

ทนง1,3และ 4 มการซอนทบเลกนอยบรเวณทนง 2 ลานใกลทางลอดใตดน และลานรอบ

ฐาน และมการใชงานโดยไมเกดการซอนทบกนในบรเวณลานรอบฐานทางดานขางของ

พระบรมราชานสาวรย สวนกจกรรมประเภทการออกกาลงกาย มการทบซอนกนมาก

บรเวณลานใกลทางลอดใตดน มการซอนทบกนเลกนอยบรเวณลานใกลทางเขาท 1 และ

ไมมการซอนทบในบรเวณลานหลงบอนา นอกจากนยงพบวา ทงกจกรรมแบบผอนคลาย

และการออกกาลงกาย ยงมการใชพนทรวมกนในพนทบรเวณใกลทางลอดใตดน และ

บรเวณลานรอบฐานทางทศเหนอ แตเปนการใชงานตางชวงเวลากน

ภาพ 5.12 – 5.14 กจกรรมทเกดขนในตอนกลางคน

ภาพ 5.9 - 5.11 กจกรรมทเกดขนในตอนกลางวน

88

4. ผลการสมภาษณ การสมภาษณมการเลอกสมภาษณผใชงานพนท ทมชวงอาย และลกษณะการใชงานพนท

ดวยกจกรรมและชวงเวลาทแตกตางกน เพอสอบถามพฤตกรรม และทศนคตของผ ใชตอลาน

สาธารณะบรเวณวงเวยนใหญโดยทาการสมภาษณผใช 4 คน ดงน

ผถกสมภาษณคนท 1 เปนเพศหญง ในชวงวยสงอาย ทมาใชงานในชวงเชาวนธรรมดา

ผถกสมภาษณคนท 2 เปนเพศชาย ในชวงวยรน ทมาใชงานในชวงเยนวนธรรมดา

ผถกสมภาษณคนท 3 เปนเพศหญงในชวงวยทางาน ทมาใชงานในชวงเชาวนเสาร

ผถกสมภาษณคนท 4 เปนเพศชายในชวงวยสงอาย ทมาใชงานในชวงเยนวนเสาร

แผนผง 5.21 การใชงานพนทรวมทกชวงเวลาและทกวน

89

4.1 พฤตกรรมของผใช จากการสมภาษณพบวา ผถกสมภาษณทงหมดเดนทางมาดวยการเดน และพบวาผ ทเขา

ใชงานในชวงกอนเวลาทางาน จะมาใชงานพนททกวนเพอออกกาลงกายเปนเวลาไมเกน 2 ชวโมง

สวนผ ทเขาใชงานในชวงเยนนนมกจะเลอกใชพนทในวนทสะดวกเทานน ในการเลอกใชพนทผถก

สมภาษณจะเลอกใชพนททมความสะดวกในการประกอบกจกรรม คอผ ทมาวงออกกาลงกาย จะ

เลอกใชทางเดนรอบท3 และทางเดนรอบนอก เนองจากมความกวาง และไมทบซอนกบผ ใชงาน

กลมอนๆเชน ทนง หรอพนทสกการะ

4.2 ทศนคตตอพนท

4.2.1 สงทผ ใชจะคานงถงเปนสงแรกหากกลาวถงลานสาธารณะบรเวณวงเวยน

ใหญ

พบวาผ ถกสมภาษณ 2ใน4คนทอยในวยสงอาย จะคานงถงพระเจาตากสน

มหาราชเปนสงแรก และอก 2 คน จะนกถงพนทศนยกลางของชมชน และพนทพกผอน

4.2.2 เหตผลในการเลอกใชพนทลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ เหตผลหลกในการเลอกใชพนท คออยใกลทพกอาศย มพนทโลง มพนทสาหรบนง

พกผอน และมบรรยากาศด โดยจากผถกสมภาษณ 2ใน4คนมเหตผลเพมเตมคอ เปนท

รวมกลมเพอน และเปนสถานททมผ ใชงานกลมเดมตลอด ค นหนาค นตากน จงรสก

ปลอดภย และพบวาผถกสมภาษณ 3 ใน 4 คน เคยไปใชพนทโลงสาธารณะแหงอนทงใน

พนทฝงธนบร เชน สวนปาเฉลมพระเกยรตบรเวณใตสะพานสมเดจพระเจาตากสน และ

สวนหยอมบรเวณเชงสะพานพระปกเกลา และนอกพนทฝงธนบร เชน สวนสราณรมย สวน

ลมพน และพบวาสาเหตหลกในการเลอกใชพนทโลงสาธารณะแหงอนนนเนองจากม

บรรยากาศดกวา และมความรมรนสามารถใชพนทไดตลอดทงวน

4.2.3 ความพงพอใจและขอเสนอแนะ พบวาผถกสมภาษณทง 4 คน มความพงพอใจในสถานท เนองจากมบรรยากาศด

สะอาด คนไมพลกพลาน และมเจาหนาทดแลความปลอดภยตลอดเวลาและพบวา 3ใน4

คนเคยมาใชพนทกอนการปรบปรง และม1คน ชนชอบพนทภายหลงการปรบปรงมากกวา

เนองจากการทไมมตนไมใหญทาใหเหนพนทไดทวถง รสกปลอดภย และ2 คน ชอบพนท

ทงกอนและหลงการปรบปรง โดยใหเหตผลวา กอนการปรบปรง พนทมความรมรนด แตไม

มการบารงรกษาสถานท และมการเลนกฬา เชนฟตบอล ซงสงผลตอผ ใชงานกลมอนๆ

รวมถงการไมมเวลาเปดปดสถานท ทาใหในตอนกลางคนพนทลานกลายเปนทนอนของคน

90

จรจด ทาใหรสกอนตรายในการใชพนท และคดวาพนทภายหลงการปรบปรงนนโลงด

สงเสรมใหเกดมมมองสพระบรมราชานสาวรยไดมากขนจรง แตกไมสามารถใชงานในตอน

กลางวนได ขอเสนอแนะทพบคอตองการใหปรบปรงการเขาถงเนองจากปจจบนมทางลอดใต

ดนเพยงทางเดยวเทานน และไมมทางมาลายในการเขาถงพนทลานจากดานอนๆ และ

ตองการใหเพมสาธารณปโภค เชนหองนาซงไมมในปจจบนสงผลใหเกดความไมสะดวก

สาหรบผใช

5. สรปผลการเกบขอมล

จากการเกบขอมลเชงลกของพฤตกรรมของผ ใชงานพบวา ลกษณะการเกดกจกรรม และ

การใชงานพนท ตางมรปแบบทแตกตางกนภายใตปจจยของชวงเวลา และลกษณะทางกายภาพ

ของผใช จากแนวคดและทฤษฎทไดทาการศกษาในตอนตน พบวา ยงมปจจยทหลากหลายทสงผล

ตอการเกดพฤตกรรม จงตองนาผลสรปขอมลทได มาสรางความสมพนธระหวางลกษณะทาง

กายภาพ และพฤตกรรมทเกดขนภายในพนทศกษา เพอนาไปวเคราะห และเกดเปนขอเสนอแนะ

ในการพฒนาพนทลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญได

91

บทท 6

การวเคราะหขอมล

จากการเกบขอมลทางกายภาพ พฤตกรรม และการสมภาษณผ ใชงานภายในพนทศกษา

พบวาปจจยทางกายภาพสงผลโดยตรงตอการเลอกใชพนทในการประกอบกจกรรม จงตองนา

ขอมลทางดานแนวคดและทฤษฎทคนควาได และขอมลเชงลกทไดจากการสารวจมาวเคราะหหา

ความสมพนธ เพอหาขอบกพรองและอปสรรคในการใชงานพนท ซงประกอบไปดวยการวเคราะห

ประเดนตางๆ ไดแก

- การวเคราะหปจจยในการออกแบบทสงผลตอการใชงาน

- ถนนและการเขาถง

- พนทนง

- แสงสวางและรมเงา

- ประตมากรรม

- การแบงพนท

- ชวงวนและเวลา

- ความปลอดภย

- การวเคราะหความเหมาะสมในดานความสอดคลองกบการใชพนทกจกรรม

- ลกษณะของกจกรรมทสงผลตอความตองการพนทประกอบกจกรรม

- การใชปรมาณผใชงานในการกาหนดขนาดสดสวนของพนท

1. การวเคราะหปจจยในการออกแบบทสงผลตอการใชงาน 1.1 ถนนและการเขาถง พนทลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ สามารถเขาถงไดโดยการเดนเทาเทานน

เนองจากภายในพนทไมมทจอดรถ และมทางเขาทงหมด 5 ทาง เพอรองรบผ ใชงานจากทกดาน

ประกอบดวยทางเขาทเปนทางลอดใตดน 1ทาง(ทางเขา 3) และทางเขาโดยรอบลาน 4 ทางโดย

ผใชตองขามถนนทไมมทางมาลาย ทางเขาท 1 เปนทางเขาดานหนาของพระบรมราชานสาวรย ม

การตกแตงใหเปนแกนทางพธการ รองรบรใชจากถนนลาดหญา ซงมหางสรรพสนคา และโรงเรยน

กวดวชาจานวนมาก ทางเขาท 2 รองรบผ ใชจากทางถนนสมเดจพระเจาตากสนซงเปนทตงของ

ตลาดวงเวยนใหญ และสถานรถไฟวงเวยนใหญ ทางเขาท 3 เปนทางลอดใตดนจากบรเวณระหวาง

92

ถนนอนทรพทกษและถนนสมเดจพระเจาตากสน ซงมการจดเจาหนาทดแลความปลอดภย จง

พบวามผใชเลอกใชทางเขาท 3 มากกวาทางเขาท 2และ4 โดยอาคารบรเวณนเปนทตงของธนาคาร

ออมสน ธนาคารทหารไทย และธนาคารซไอเอมบ ไทย ทางเขาท 4 เปนทางเขาเพอรองรบผ ใชจาก

ถนนอนทรพทกษ ซงมสถานทสาคญคอ วดหรญรจ วดใหญศรสพรรณ และตลาดพล และทางเขาท

5 รองรบผ ใชจากทางถนนประชาธปกโดยพบวาผ ใชสวนใหญมาจากบรเวณ สแยกบานแขก และ

สถาบนศกษา ไดแกมหาวทยาลยราชภฏธนบร มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจ โรงเรยนศกษา

นาร จงพบวาเปนทางเขาทกลมผใชทเปนนกเรยน นกศกษาใช (แผนผง 6.1)

แผนผง 6.1 ถนนและการเขาถง

ภาพ 6.3 ทางเขา 5 ภาพ 6.2 ภายในทางลอดใตดน ภาพ 6.1 ทางลอดใตดน

93

ทางเขาออกสงผลตอการเลอกใชพนท เนองจากในชวงทมผ ใชงานนอย เชนชวงกอนเวลา

ทางาน(แผนผง 6.2) ผใชงานสามารถเลอกใชพนทตามความตองการ จะพบวาในบรเวณลานใกล

ทางเขาทเขาถงสะดวก มการรวมตวของกลมผ ใชงาน โดยไมไดเปนกจกรรมแบบมการรวมกลม

และเมอดการซอนทบของกลมกจกรรมของทกชวงเวลา(แผนผง 6.3) จะพบวา บรเวณรมทางลอด

ใตดนจะมการซอนทบของกจกรรมทงกจกรรมแบบผอนคลาย และกจกรรมแบบมการเคลอนไหว

และจากการสมภาษณพบวา ผ ใชจะเลอกพนทใชงานจากพนทวางทใกลทสด และจะใชพนทถด

ออกไปเมอพบวามผใชงานมากแลว จงเหนไดวาการเขาถงลานในปจจบนคอนขางเปนอปสรรคตอ

ผใชงานเนองมทางเขาทมความปลอดภยเพยงทางเดยว

1.2 พนทนง

ภายในลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญนน มการใชพนทนงทเปนทนงยาวตลอด

แนวทางทศตะวนตก ซงเปนดานหลงของพระบรมราชานสาวรย ซงจากการสารวจพบวาเปนพนทท

มการรวมตวของกจกรรมแบบพกผอนในทกชวงเวลา(แผนผง 6.4 ) และในบางชวงเวลาทมผใชงาน

จานวนมาก พบวามการใชพนททางเดนดานหนาเพอออกกาลงกาย และเลนกฬา(แผนผง 6.5) จง

เปนการรบกวนผ ใชทเขามาเพอพกผอน นอกจากนยงพบวาในชวงเวลาทมผ ใชงานจานวนมาก

ผ ใชบางสวนจะเลอกใชพนทขอบกระบะตนไม ขอบพนตางระดบ ขนบนไดบรเวณฐาน รวมไปถง

พนหญาเปนทนงพกผอนอกดวย จากการสมภาษณพบวาผ ใชมความพงพอใจกบปรมาณพนทนง

เนองจากไมตองการใหมผ ใชลานมากจนเกดความแออด และจากผลการสารวจของวนและเวลาท

มการนงพกผอนสงทสดยงพบวาพนทนงมปรมาณเพยงพอตอการใชงาน

แผนผง 6.2 การใชพนทชวงกอนเวลาทางาน แผนผง 6.3 การใชพนทรวมทกชวงเวลา

94

1.3 แสงสวางและรมเงา จากการสงเกตการณพบวาแสงสวางและรมเงามความสาคญอยางมากตอการเลอกใช

พนท เนองจากปจจบนพนทศกษามลกษณะเปนลานโลงและไมมการปลกตนไมใหญ สงผลใหชวง

กลางวนแสงแดดสองโดนพนททงหมด และประกอบกบภายในลานไมมพนทสวนทเปนพนหญา

ขนาดใหญ พนผวลานจงมการสะสมความรอนไวมาก ผใชงานจงไมสามารถเขามาใชงานพนทได

และจะมผ ใชงานอกครงในชวง 17.00 – 18.00 น. (แผนผง 6.6-6.7) ทมเงาจากอาคารโดยรอบตก

ทอดลงมายงพนทลาน และกลมกจกรรมทเกดขนสวนมากจะอยในบรเวณทมรมเงา

แผนผง 6.4 พนททเกดกจกรรมแบบพกผอน แผนผง 6.5 การใชพนทชวงเยนถงหวคาวนศกร

แผนผง 6.6 รมเงาในชวง 17.00-18.00 น. แผนผง 6.7 การใชพนทชวงทมรมเงา

95

ตงแตเวลา 18.00 น. ภายในลานมการเปดไฟ โดยมการใชไฟทหลากหลาย ทงสปอตไลท

ขนาดใหญเพอสรางความสวางพนทลานอยางทวถง การตดตงเสาไฟตลอดแนวทางเดน การฝงไฟ

ตามขอบพนตางระดบ และการตดตงไฟสองพระบรมราชานสาวรย สงผลใหภายในพนทมความ

สวางอยางทวถง และพบวาเปนชวงเวลาทมการกระจายตวของผ ใชมากกวาชวงเวลาอนๆ และใน

บรเวณลานใกลทางเขาจากถนนอนทรพทกษ ทมความสวางนอยกวาพนทอน พบวามผใชงานนอย

มาก (แผนผง 6.8)

แผนผง 6.8 การใชพนทชวงเยนถงหวคาวนศกร

96

1.4 ประตมากรรม เนองจากประตมากรรมในพนทคอ พระบรมราชานสาวรยสมเดจพระเจาตากสนมหาราช

จงเปนจดดงดดผ ใชงานจากทงภายในชมชน และจากนอกพนท เพอเขามาสกการะบชา ทศทาง

ของพระบรมราชานสาวรยมผลตอการเกดกจกรรมอยางมาก จากการสารวจพบวากจกรรมท

เกดขนบรเวณลานสกการะ และแนวแกนทางเขาดานหนาพระบรมราชานสาวรยนน จะมเพยงการ

สกการะและการเดนเลนเทานน เนองจากพระเจาตากสนเปนทเลอมใส ศรทธาอยางมากตอคนใน

ชมชน ซงเปนผ ใชสวนใหญ ผ ใชจงเลยงไปใชพนทอนเชน ลานดานขางของทางเดนเพอเปนการ

แสดงความเคารพ และเพอปองกนการรบกวนกนของกจกรรม (แผนผง 6.9-6.12)

แผนผง 6.9 ผงรวมการใชงานพนทชวงกอนเวลาทางาน แผนผง 6.10 ผงรวมการใชงานพนทชวงเวลาเลกงาน

แผนผง 6.11 ผงรวมการใชงานพนทชวงเยนถงหวคา แผนผง 6.12 ผงรวมการใชงานพนทชวงหวคาถงดก

97

1.5 การแบงพนท จากการทาการสารวจ พบวาพนทภายในลานไมไดมการแบงพนทเฉพาะสาหรบกจกรรม

แบบมการเคลอนไหว แตในสวนทเปนพนดาดแขงจะถกใชงานมากกวาสวนทเปนพนหญา จาก

ลกษณะทางกายภาพของพนท จงสามารถแบงออกเปน 6 สวน ดงน

1 ลานบรเวณทางเขา 4 พนทสกการะ

2 แกนทางเขา 5 ลานรอบฐาน

3 พนทนง 6 พนทสาหรบเจาหนาท

จากการสารวจผ ใชพนทลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญพบวากจกรรมแบบมการผอน

คลาย เกดขนมากบรเวณพนทนงและลานรอบฐาน และกจกรรมแบบมการเคลอนไหวหากเปนการ

ออกกาลงกายจะรวมตวมากบรเวณลานบรเวณทางเขา และการวงออกกาลงกายจะเกดขนมาก

บรเวณทางเดนรอบท 3 (แผนผง 6.3) สวนในบรเวณอนๆของลานจะมผ ใชกระจายตวอยางไม

หนาแนน และการสกการะจะเกดขนเฉพาะในบรเวณพนทสกการะเทานน โดยในชวงทมผ ใชงาน

จานวนมาก จะเกดการใชพนทซอนทบกน เชนการเลนกฬาบนเสนทางเดน(ภาพ 6.4) เนองจากไม

มการกาหนดพนทเฉพาะนอกจากพนทนง และพนทสกการะ กอใหเกดปญหาตอผใชเปนอยางมาก

แผนผง 6.13 พนทใชงานภายในลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ

98

1.6 ชวงวนและเวลา ปจจยทางดานเวลาสงผลโดยตรงตอกลมผ ใชและลกษณะกจกรรมทเกดขน เนองจาก

ขอจากดดานอาชพ และทอยอาศย โดยจากการเกบขอมลแบงเปน 4 ชวงเวลาพบวา

1.6.1 ชวงกอนเวลาทางาน(ภาพ 6.6) จากการเกบขอมลและสมภาษณเบองตน

พบวา ผ ใชสวนมากเปนกลมผสงอายทไมตองไปทางาน หรอกลมวยทางาน ททางานท

บาน ซงอยใกลกบพนทลาน

1.6.2 ชวงเวลาเลกงาน(ภาพ 6.7) พบวาผ ใชชวงวยทางานทเขาใชพนทใน

ชวงเวลานมทงผ ทอาศยและผ ททางานในบรเวณใกลเคยง เหนไดจากในวนจนทรถงพฤหส

จะมจานวนมากกวาชวงวนสดสปดาห สวนกลมผ ใชทเปนวยรน สวนมากจะมาจาก

สถานศกษาในบรเวณใกลเคยงเหนไดจากในวนเสารอาทตยจะมผ ใชงานในกลมนนอย

มาก โดยทกจกรรมสวนใหญจะเกดขนในบรเวณทมรมเงาจากอาคารรอบขาง

ภาพ 6.5 การรวมกลมบนลานบรเวณทางเขา ภาพ 6.4 การเลนกฬาบรเวณทนง

ภาพ 6.7 แผนภมสรปจานวนผใชชวงเวลา

เลกงาน ภาพ 6.6 แผนภมสรปจานวนผใชชวงกอน

เวลาทางาน

99

1.6.3 ชวงเยนถงหวคา(ภาพ 6.8) สาหรบผ ใชทเปนวยรน พบวาจะเขาใชพนท

จานวนมากในวนศกร และมทงกจกรรมแบบผอนคลาย และการออกกาลงกาย เนองจาก

วนรงขนเปนวนหยด โดยมทงผ ทมาจากสถานศกษาและจากบานพกอาศย สวนในวนอน

สวนใหญจะเปนผ ทอาศยในพนทใกลเคยง จงมจานวนใกลเคยงกน สวนผ ใชทเปนวย

ทางาน จะเลอกเขาใชพนทในวนเสารอาทตยเนองจากเปนผอยอาศยในบรเวณใกลเคยง

และไมเหนอยจากการทางาน กจกรรมททามกเปนการพาครอบครวมาเดนเลนพกผอน จง

พบวาในวนเสารอาทตยจะมกลมผใชงานในวยเดกเพมขนดวย

1.6.4 ชวงหวคาถงดก(ภาพ 6.9) พบวาผใชสวนใหญทใชงานในเวลาน จะเปนผ ท

อยอาศยในพนทใกลเคยง สามารถเดนทางไดอยางสะดวก และมกเปนผ ใชในชวงวยรน

และวยทางานเทานน

1.7 ความปลอดภย ความปลอดภยคอปจจยหลกอกสวนหนงทมผลตการเลอกใชพนท จากการสมภาษณ

พบวาความปลอดภยคอปจจยแรกทผ ใชจะคานงถง และปจจยรองลงมาคอบรรยากาศของพนท

โดยในปจจบนภายในพนทวงเวยนใหญมการจดเจาหนาทรกษาความปลอดภย ทงในบรเวณลาน

และทางลอดใตดน มการกาหนดเวลาเปด ปดลาน เพอเลยงการเปนพนทซองสมในเวลากลางคน

และมการตดตงไฟสองสวางทวบรเวณลาน จงสามารถลดปญหาทเกดขนกอนการปรบปรง

ทศนยภาพ และเปนทพอใจของผใชมาก

ภาพ 6.9 แผนภมสรปจานวนผใชชวงหวคา

ถงดก ภาพ 6.8 แผนภมสรปจานวนผใชชวงเยน

ถงหวคา

100

2. การวเคราะหความเหมาะสมในดานความสอดคลองกบการใชพนทกจกรรม เนองจากในการสรางลานบรเวณวงเวยนใหญนนประกอบดวยวตถประสงคหลก 2

ประการคอ เพอเปนพนทในการประดษฐานพระบรมราชานสาวรยสมเดจพระเจาตากสนมหาราช

เพอแสดงความเปนศนยกลางของชมชน และเพอเปนสวนสาธารณะขนาดเลกใหคนในชมชนไดใช

พกผอน แตในภายหลงไดมการปรบปรงภมทศนโดยคานงถงความเปนพนทโลงบรเวณอนสาวรย

เปนหลก ในรปแบบของลานโลง สงผลใหความสามารถในการใชพนท และรปแบบกจกรรมท

เกดขนมการเปลยนแปลง และเกดเปนปญหาทางการใชงาน จงตองวเคราะหหาความเหมาะสม

และสอดคลองกบความตองการของผ ใช ทเกดจากการใชงานพนทภายหลงการปรบปรงสภาพภม

ทศน โดยความตองการพนทตองคานงถงความเปนลานสาธารณะ วามความตองการ

องคประกอบในลกษณะใดบาง พรอมทงมการจาแนกความตองการพนทเฉพาะตามรปแบบ

กจกรรม และขนาดของพนทตามจานวนผใชงานผใชงานกจกรรมตางๆ 2.1 ลกษณะของกจกรรมทสงผลตอความตองการพนทประกอบกจกรรม กจกรรมทเกดขนบนลานสาธารณะเปนไปไดทงรปแบบของการใชงาน และในเชง

สญลกษณทสาคญของเมอง จงควรมการจดการ และอนรกษ เพอคงเอกลกษณของพนทไว ดงนน

ในการออกแบบจงตองคานงถงความเหมาะสม ของกจกรรมทกประเภททจะเกดขนภายในพนท

เพอความสะดวก และความปลอดภยของผ ใชงาน โดยกจกรรมทเกดขนในปจจบนสามารถแบง

ออกเปน 2 สวนคอ กจกรรมนนทนาการ ซงประกอบไปดวย กจกรรมแบบผอนคลาย และกจกรรม

แบบมการเคลอนไหว และอกสวนคอ กจกรรมทางสงคม ไดแกการสกการะบชา การประกอบ

พธกรรม รวมไปถงการรวมกลมทางการเมองอกดวย (ภาพ 6.10-11)

ภาพ 6.10 กจกรรมในวนพระเจาตากสน ภาพ 6.11 กจกรรมการชมนมทางการเมอง

101

2.1.1 กจกรรมนนทนาการ

คอกจกรรมทมกเกดจากการใชงานของคนในชมชน โดยมรปแบบหลากหลาย

แตกตางไปตามเวลา และความตองการของผใช สามารถแบงไดเปน 2 กลม คอ

- กจกรรมแบบผอนคลาย

ตารางท 6.1 องคประกอบในลานสาธารณะเพอกจกรรมแบบผอนคลาย

องคประกอบ ลกษณะทเหมาะสม ลกษณะปจจบน

การปดลอม - การสรางขอบของพนท ดวยการใช

องคประกอบ เชน ทนง ผนง เสา หรอ

ตนไม เพอใหผใชรสกวาดานหลงไดรบ

การปกปอง

- มการทารวเตยโดยรอบลาน และไม

มการปลกตนไม จงใหความรสกปด

ลอมเพยงเลกนอย

พนทนง - ควรมความหลากหลายของรปแบบ

เพอรองรบกจกรรมทหลากหลาย

- มทงการใชทนงยาว ขอบกระบะ

ขอบตางระดบ และพนหญาเปนทนง

ตนไม - การใชตนไมใหญในการสราง

ความรสกโอบลอมใหกบพนท ชวยลด

อณหภม และใหรมเงา

- ไมมการปลกตนใหญ มการใชไมพม

เพอลดการคายความรอนของพน และ

ประดบตกแตงพนทเทานน

นา - การใชเสยงนาเพอกลบเสยงของ

เมอง

- การใชนาเพอสรางความใกลชดกบ

ธรรมชาต

- มการใชนาพ แตไมไดเปดตลอดเวลา

และมบอนาแตไมใชบรเวณทเปนทนง

จงพบวา มความสมพนธระหวางผ ใช

และองคประกอบจากนานอยมาก

บรรยากาศ - ความรมรน อากาศบรสทธ

- ปราศจากเสยงรบกวน

- เนองจากไมมการปลกตนไมใหญ จง

ไมเกดความรมรนในพนท

- คาดวาภายในพนทจะมปรมาณ

มลพษทางอากาศคอนขางสง

เนองจากถกลอมรอบโดยถนนทกดาน

ภาพ 6.13 ความไมปดลอมของพนท ภาพ 6.12 องคประกอบนา

102

- กจกรรมแบบมการเคลอนไหว

ตารางท 6.2 องคประกอบในลานสาธารณะเพอกจกรรมแบบมการเคลอนไหว


เสนทางสญจร - มเสนทางเดน หรอวงออกกาลงกาย

ทชดเจน

- ภายในลานแบงเสนทางเดนออกเปน

4 รอบ และมทางเดนรอบนอกตดกบ

ถนน

ขอบเขตของ

พนท

- ควรแยกพนทออกจากกจกรรมอนๆ

เพอปองกนการรบกวน

- ไมมการแยกพนทเฉพาะจงเกดการ

ใชพนททบซอนกนในชวงทมผ ใชงาน

จานวนมาก

ขนาด - ควรมพนทกวางพอใหเกดการ

รวมกลมทากจกรรม หรอเพอประกอบ

กจกรรมทมการเคลอนไหวมาก

- พนทสวนทกวางคอลานบรเวณฐาน

และทางเดน ซงเปนพนทประกอบ

กจกรรมอนๆ เชนสกการะ และเดน

ออกกาลงกาย

2.1.2 กจกรรมทางสงคม

กจกรรมทางสงคมคอกจกรรมทเกดจากการมปฎสมพนธระหวางผ ใชพนทรวมกน

โดยในพนทวงเวยนใหญพบวา กจกรรมรปแบบนมกเกดขนในวนสาคญ งานประเพณ

เทศกาลตางๆ เพอใชเปนพนทประกอบพธกรรม รวมไปถงการรวมกลมทางการเมอง และ

ในวนธรรมดาจะเกดขนในรปแบบของกลมคนทเขามาสกการะพระบรมราชานสาวรย โดย

ทพนทรองรบกจกรรมทางสงคมควรมองคประกอบทสาคญคอ

ภาพ 6.14 เสนทางเดน ภาพ 6.15 การใชเสนทางเดนเปนพนทนง

103

ตารางท 6.3 องคประกอบในลานสาธารณะเพอกจกรรมทางสงคม


ประตมากรรม - ตองมความโดดเดน และมกอยตรง

กลางพนท

- อยบรเวณกลางลาน

รปทรงของ

พนท

- ควรมความสมมาตรเพอเนนความ

สมบรณของพนท

- มลกษณะสมมาตรตามแนวแกน

ทางเขา

มมมอง - สามารถมองเหนไดงายจากทก

ทศทาง และตองแยกจากอาคารอน

รอบขาง

- เปดโลง และสามารถมองเหนไดจาก

ทกทศทาง

บรรยากาศ - ทศนยภาพตองมความสวยงาม

- ไมถกรบกวนจากสภาพแวดลอม

- ทศนยภาพไมสวยงามนกเนองจาก

ความเปดโลงของพนททาใหเหน

อาคารโดยรอบทบางสวนมความทรด

โทรม และมปายโฆษณา สงผลใหพระ

บรมราขานสาวรยดไมโดดเดน

ความสงของสง

ปดลอม

- ควรมความสงทสมาเสมอกน

- มรปแบบสวยงาม

- จากมมมองภายใน พบวามความสง

แตกตางกนตงแตอาคาร 2 ชน ไป

จนถง คอนโดสง 20 ชน

จากตารางเปรยบเทยบลกษณะทเหมาะสม และลกษณะปจจบนนน เหนไดวาลาน

สาธารณะบรเวณวงเวยนใหญภายหลงการปรบปรงภมทศนนน มการออกแบบโดยไมไดคานงถง

กจกรรมทเกดขนจรงจงสงผลใหการแบงพนท ไมสามารถใชงานไดอยางมประสทธภาพ และเกด

การซอนทบของพนทใชงาน นอกจากนการคานงความเปนลานรอบพระบรมราชานสาวรยเพยง

อยางเดยวนน เมอออกแบบตามหลกเกณฑแลวจงเกดความไมสมพนธกบพนทโดยรอบ เชน

ภาพ 6.16 รปทรงของพนท ภาพ 6.17 ทศนยภาพ และสงปดลอม

104

- ความไมสมพนธกนของโครงสรางภายในและโครงสรางของเมอง โดยโครงสรางภายใน

พนทมความสมมาตรมแนวแกนชดเจน แตไมมความตอเนองกบแนวแกนของพนท เชนแกนทง 4

ภายในลานสมพนธกบทศทางของพระบรมราชานสาวรย แตไมสมพนธกบแนวถนน จงไมเกด

มมมองทมประสทธภาพมากพอ (ภาพ 6.18)

- การตดตนไมใหญในพนทวงเวยนใหญ และแนวถนนทงหมด เพอเปดมมมองสพระบรม

ราชานสาวรย โดยไมคานงถงระดบสายตาและมมองทเกดขนจรง สงผลกระทบทางการใชงานพนท

ภายในคอไมสามารถใชพนทไดในชวงกลางวน และกระทบตอถนนโดยรอบคอ แสงแดดสองโดน

พนถนนโดยตรง จงทาใหผคนไมอยากใชทางเดนเทา ซงเปนการเขาถงลานเพยงวธเดยว (ภาพ

6.19 - 6.22)

- การเปดโลงมมมองโดยไมคานงถงลกษณะอาคารโดยรอบ จงสญเสยความเปน

เอกลกษณและขอบเขตทชดเจนของพนท เกดความไมสวยงามของภมทศนทเปนฉากหลงของพระ

บรมราชานสาวรย รวมทงผใชยงไมสามารถรบรถงความปดลอมไดอกดวย

ภาพ 6.18 ภาพภายทางอากาศแสดงแนวแกนภายในลาน และแนวแกนถนน

105

- ไมเกดความรมรนภายในพนท ซงมความสาคญตอกจกรรมแบบผอนคลายมาก เหนได

จากการสมภาษณ ซงผ ใชจะเลอกใชงานพนท ทมบรรยากาศดกวา เชน อณหภม ตากวา

สภาพแวดลอมสวยกวา

2.2. การใชคณลกษณะและปรมาณผใชงานในการกาหนดขนาดสดสวนของพนท 2.2.1 ปจจยทางคณลกษณะของผใชงาน

จากการศกษาทฤษฎและการเกบขอมลจากพนทศกษาพบวาคณลกษณะของผ ใชงานท

สงผลตอการประกอบกจกรรมคอ ชวงอายซงพบความแตกตางดงน - ชวงวยเดก เปนกลมผ ใชทจะไมเขามาในพนทลานตามลาพง แตจะมาพรอมกบ

ผปกครอง ดงทเหนจากปรมาณผ ใชงานในวนทมวยเดกจานวนมาก กจะมผ ใชทเปนวย

ทางานมากขนดวย

ภาพ 6.19 มมมองจากถนนประชาธปกกอน

การปรบปรง

ภาพ 6.21 มมมองจากถนนประชาธปกหลง


ภาพ 6.20 มมมองจากถนนอนทรพทกษกอน


ภาพ 6.22 มมมองจากถนนอนทรพทกษหลง


106

- ชวงวยรน เนองจากในชวงเวลาททาการเกบขอมลเปนชวงเปดเทอมจงพบวา

ผใชทเปนวยรนจะเขาใชพนทในชวงเลกเรยนเปนจานวนมาก และมากทสดในวนศกร ซงม

ผ ใชทเปนผอยอาศยในพนท และมาจากสถาบนการศกษาทใกลกบลาน สาเหตทผ ใชกลม

นมากในวนศกรเนองจากวนรงขนเปนวนหยดและอาจไมไดอาศยอยในพนททสามารถ

เดนทางมายงลานในวนเสารและอาทตยได ผ ใชทเปนชวงวยรนจะเขาใชพนทเปนกลม

ตงแต 2 คนขนไป และจะเลอกใชพนทจากทวางทมผ ใชงานนอย จงพบวาเปนกลมทมการ

กระจายตวบนพนทลานมากทสด

- ชวงวยทางาน เปนชวงวยทมจานวนผ ใชพนทคอนขางคงท และจากการ

สมภาษณพบวาผ ใชสวนมากเปนคนทอาศยในพนทใกลเคยง ในระยะ 800 ม. และพบวา

มเพยงผ ใชทเขามาสกการะเทานนทเคยเขาใชพนทลานเปนครงแรก ผใชในชวงวยทางาน

มกมาใชพนทตามลาพง หรอมการรวมกลมไมเกน 3 คน และมกเปนกจกรรมแบบผอน

คลาย จงพบวามการรวมตวบรเวณทนง ลานรอบฐาน และเสนทางเดนท 1 จานวนมาก

- ชวงวยสงอาย โดยพบวาทงหมดเปนผอยอาศยในพนทใกลเคยงทสามารถเดน

มายงพนทลานได จงพบวาเปนกลมผ ใชทมจานวนคอนขางคงทในชวงเวลาเดยวกนของ

ทกวน เปนชวงวยทเลอกใชพนทงานในชวงเชาเปนจานวนมาก เพอออกกาลงกาย และ

เลยงชวงทมผ ใชงานเยอะ เนองจากตองการความเปนสวนตวสง และมกเขาใชงานตาม

ลาพง จากการสารวจพบวามเพยง 2 กลมเทานนทมการรวมกลมเพอออกกาลงกาย และ

เลอกใชพนททใกลกบทางเขาออก หรอในบรเวณทสามารถนงพกไดอยางสะดวกเชน

บรเวณพนทนง หรอขนบนไดของฐานพระบรมราชานสาวรย

2.2.2 จานวนผใช

จานวนผใชนนสามารถใชเปนเกณฑในการกาหนดขนาดของพนทไดในระดบหนง

โดยตองคานงถงขนาดพนททเหมาะสมในการประกอบกจกรรมนนๆรวมดวย

เมอนาจานวนผ ใชงานรวมของแตละชวงเวลามาเปรยบเทยบกนพบวา จานวน

ผ ใชงานชวงกอนเวลาทางานมปรมาณทคงททสด ในวนทมผ ใชงานมากทสดมความ

แตกตางจากปรมาณผใชงานเฉลยเพยง 2.75 และวนทมผใชงานนอยทสดมความแตกตาง

จากปรมาณผ ใชงานเฉลยเพยง 3.25 สวนในชวงเยนถงหวคาซงในแตละวนมปรมาณ

ผ ใชงานแตกตางกนมาก พบวาในวนทมผ ใชงานมากทสดมความแตกตางจากปรมาณ

ผใชงานเฉลยถง 37.75 และวนทมผ ใชงานนอยทสดมความแตกตางจากปรมาณผ ใชงาน

107

เฉลยถง 35.25 (ตาราง 6.4) ซงจากขอมลทเกบไดพบวาในวนศกรมผใชงานมากกวาวนอน

มาก และผ ใชงานสวนใหญเปนวยรนซงสวนหนงเปนนกเรยนนกศกษาจากสถาบนทอย

ใกลเคยง นอกจากนยงพบวาชวงเวลาทมจานวนผ ใชงานมากทสดของวนจนทรถงพฤหส

คอชวงเวลาเลกงาน และในวนศกรถงอาทตยจะเปนชวงเยนถงหวคา

ตารางท 6.4 ตารางคาเฉลยของจานวนผใชงานแบงตามชวงเวลา

วน ชวงเวลา ชวงกอนเวลา

ทางาน ชวงเวลาเลก

งาน ชวงเยน ถง

หวคา ชวงหวคาถงดก รวม

วนจนทรถง พฤหส 40 61 59 21 181

วนศกร 45 44 132 28 249

วนเสาร 46 30 106 27 209

วนอาทตย 42 33 80 16 171

เฉลย 43.25 42 94.25 23

โดยจากการสารวจพบวากจกรรมแตละประเภทมการเปลยนแปลงเชงปรมาณตามชวงวน

และเวลา เพอการจดสรรคพนทใหเหมาะสมกบกจกรรมทเกดขนทกชวงเวลานน จงตองใชปรมาณ

มากทสดทเกดกจกรรมนนๆมาคาณวนโดยทกจกรรมบางประเภทสามารถใชพนทรวมกนได เชน

กจกรรมประเภทผอนคลายทงหมดสามารถใชพนทรวมกนได หากนาจานวนผ ใชแปลงเปน

อตราสวนรอยละ จะพบวาภายในบรเวณลานควรมพนทเพอการพกผอนรอยละ 44.4 ซงถอเปน

พนทสวนใหญทสด ตองมเสนทางเดนรอยละ 18.3 มพนททเปนพนแขงเพอรองรบการออกกาลง

กายรอยละ14.2 พนทลานทมบรเวณสาหรบการเลนกฬารอยละ 16.6 และพนทสกการะ รอยละ

6.5

ตารางท 6.5 การใชจานวนผใชในการคดสดสวนพนทกจกรรม

กจกรรม จานวนผใชสงทสด

(คน)

ขนาดพนทกจกรรม

(รอยละ)

นงพกผอน 51 44.4

ยน และเดนเลน 24

เดน และวงออกกาลงกาย 31 18.3

ออกกาลงกายอยกบท 24 14.2

การเลนกฬา 28 16.6

สกการะ 11 6.5

108

ทงนตองคานงถงรปแบบทสามารถสรางความสมบรณของพนทดวย เนองจากลานสาร

ธารณะนเปนลานรอบพระบรมราชานสาวรย ดงนนอตราสวนเตมรอยอาจไมไดหมายถงพนท

ทงหมด แตเปนพนทหลงจากการกาหนดพนทแกนทางพธการแลว

จากการวเคราะหขอมลเหนไดวา ลกษณะพฤตกรรม และการเลอกใชพนทตางๆ เกดจาก

ปจจยหลายดานประกอบเขาดวยกน และปจจยทผออกแบบสามารถควบคมไดคอ ปจจยทางดาน

องคประกอบในการออกแบบเทานน เพอสรปผลของการวจยจงตองนาการวเคราะหทไดนไปตอบ

คาถามของงานวจย เพอนาไปสขอเสนอแนะของงานวจยตอไป

109

บทท 7

สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

จดมงหมายและวตถประสงคหลกของงานวจยน เพอศกษารปแบบการใชงานพนทลาน

สาธารณะเพอคนหาปจจยทางกายภาพทสงผลตอพฤตกรรมของผใช และตองการชใหเหนอปสรรค

และปญหาในการใชพนทลานในปจจบน ซงมกเกดจากการออกแบบและเลอกใชองคประกอบ

อยางไมเหมาะสม โดยเลอกพนทลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญเปนกรณศกษา เนองจากเปน

ลานทอยในยานชมชน และเปนพนททขาดแคลนพนทโลงเพอการนนทนาการของคนในชมชน เพอ

กาหนดแนวทางในการพฒนา และแกปญหา รวมถงเปนแนวทางในการออกแบบลานสาธารณะใน

ประเทศไทยในอนาคต

1. สรปผลการวจย

1.1 ลกษณะทางกายภาพ และองคประกอบในการออกแบบลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ ทมผลตอพฤตกรรมของผใช

1.1.1 ขอมลทางดานกายภาพ จากการศกษาพบวาในการปรบปรงพนทนนเนนการออกแบบเพอใหพระบรมรา

ชานสาวรยดเดนขน และเพอใหเปนทพกผอนเปนหลก การจดวางองคประกอบภายในลาน

มการแยกพนทสกการะและพนทพกผอนออกเปนสดสวนเทาๆกน โดยไมไดคานงถง

จานวนผ ใชงานและกจกรรมทเกดขนจรง ซงมกลมกจกรรมประเภทการพกผอน และออก

กาลงกายจานวนมาก จงเกดการใชพนทซอนทบกนในชวงเวลาทมผใชงานมาก และพบวา

องคประกอบทางกายภาพทสงผลอยางมากตอพฤตกรรมของผ ใชคอ ถนนและการเขาถง

พนทนง แสงสวางและรมเงา ประตมากรรม การแบงพนท ชวงวนและเวลา - ถนนและการเขาถง ปจจบนมการทาทางลอดใตดนซงชวยใหผ ใชงานสวนหนง

สามารถเขาถงลานไดสะดวกขน แตการสรางทางลอดใตดนเพยงทางเดยวนน และยกเลก

ทางมาลายโดยรอบ ยงไมสามารถรองรบผ ใชงานอยางทวถงได สงผลใหในปจจบนยง

พบวาผใชจากดานถนนทไมมทางลอดใตดนเขาถงพนทลานดวยการขามถนนทไมมทางมา

ลายซงไมสะดวกและไมปลอดภย จงพบวาทางการใชงานบรเวณใกลกบทางเขาทสามารถ

เขาถงไดสะดวก จะมกลมผ ใชรวมตวคอนขางมากกวาทางเขาทเขาถงไดยาก สวนการตด

110

ตนไมใหญบรเวณแนวถนนทมงสวงเวยนใหญนน สงผลใหเกดความรอน ซงเปนอปสรรค

ในการใชทางเทา ซงเปนวธการเขาถงวงเวยนใหญเพยงวธเดยวเทานน

- พนทนง พบวาผ ใชงานในกจกรรมแบบผอนคลาย จะรวมตวกนมากในบรเวณท

มพนทนง

- แสงสวางและรมเงา มผลโดยตรงตอการเลอกพนทประกอบกจกรรม โดยพบวา

ในชวงกลางวนนนผ ใชจะรวมตวมากในบรเวณทมรมเงาจากอาคารรอบขาง หรอใชงาน

ในชวงทพนทลานไมไดรบแสงแดดโดยตรง ในชวงทแสงแดดสองพนทลานโดยตรงจะไม

สามารถใชงานพนทได จงพบวาชวงเวลาทสามารถใชพนทนอยลงมากเนองจากไมมรมเงา

ภายในพนท สวนในชวงเวลากลางคนพนทสวนใหญมการตดตงไฟแลว จงมการกระจาย

ตวของผใชมากกวาชวงกลางวน และในพนททสวางนอยกวาจะไมมผใชงาน

- ประตมากรรม ทางดานหนาของพระบรมราชานสาวรยเปนพนทสกการะบชา

กจกรรมอนๆทเกดขน จงมกเลอกใชพนททอยหางออกมา หรออยทางดานหลงของพระ

บรมราชานสาวรย เพอเลยงการรบกวนกน - การแบงพนท การแบงพนทดดยไมคานงถงลกษณะกจกรรมทเกดขนจรงสงผล

ใหเมอมการใชงานจานวนมาก เกดเปนพนททบซอนกน จงไมสะดวกตอการประกอบ

กจกรรม

- ชวงวนและเวลา สงผลโดยตรงกบการเกดกจกรรมเนองจากขอจากดดานอาชพ

และทอยอาศย ทาใหผใชสามารถเขาใชพนทไดในวนและเวลาตางกน

1.1.2 ขอมลทางดานพฤตกรรม

จากการเกบขอมลและทาการสมภาษณผ ใช พบวาความตองการประการแรกของ

ผ ใชคอความรสกปลอดภย และความสะดวกสบายทงในการเขาถง การพกผอน และการ

ออกกาลงกาย โดยพบวากจกรรมสวนใหญทเกดขนจากผใชประจานน เปนการออกกาลง

กายของวยสงอายและวยทางาน สวนการใชพนทเพอการพกผอนนน จะเกดขนมากในชวง

สดสปดาห ในการออกแบบจงควรคานงถงพนททเหมาะสมกบการออกกาลงกาย ทง

เสนทางวง และตาแหนงของพนทโลงเพอการออกกาลงกาย เพอลดการซอนทบของพนทท

เกดขน

111

1.2 ความเหมาะสมของลกษณะทางกายภาพของลาน เพอการใชงาน 1.2.1 ดานปรมาณ

พบวากจกรรมทเกดขนในปจจบนสามารถแบงออกเปน 3 สวน คอ กจกรรมแบบ

ผอนคลาย กจกรรมแบบมการเคลอนไหว และการสกการะ โดยในปจจบนไมมการกาหนด

ขอบเขตของพนทประกอบกจกรรมทชดเจนจงพบวามหลายพนททมผ ใชงานจานวนมาก

และหลายพนททไมมผ ใชงาน เพอวเตราะหความเหมาะสมทางดานปรมาณจงตองแบง

ตามลกษณะกจกรรมคอ - กจกรรมแบบผอนคลาย มความตองการพนทสาหรบนงพกผอน และตองการ

ความสวยงามของทศนยภาพ ซงจากการเกบขอมล และสมภาษณผ ใชพบวา พนทนงม

เพยงพอตอความตองการของผ ใชเนองจากนอกจากบรเวณทนงยาวดานหลงพระบรมรา

ชานสาวรยแลว ยงสามารถเลอกใชขอบกระบะตนไม ขอบพนตางระดบ รวมถงบนพน

หญาเปนทนงได และพบวาผใชไมตองการใหมทนงมากกวานเนองจากจะทาใหพนทลานด

แออดมากขน

- กจกรรมแบบมการเคลอนไหว พบวา ปจจบนไมมการแบงพนทเฉพาะจงเกดการ

ใชพนทซอนทบกบกจกรรมอนๆ และในพนทโลงทเหมาะสมกบการใชงาน กลบอยในสวน

ลานรอบฐานพระบรมราชานสาวรย ในบางเวลาจะเกดการรบกวนกบผ ทเขามาสกการะ

และในกจกรรมออกกาลงกายเอง จะพบวาเกดการซอนทบของพนทอยางมาก เหนไดจาก

ในชวงเยนถงหวคาของวนศกรซงเปนชวงทมการเลนกฬาประเภทแบตมนตนกระจายทว

พนท สงผลใหผใชทเขามาวงออกกาลงกายไมสามารถใชเสนทางเดนตางๆไดอยางสะดวก

- การสกการะ มการเตรยมพนทในบรเวณลานรอบฐานทางดานหนาของพระบรม

ราชานสาวรยเพอรองรบประชาชนทเขามาสกการะ รวมถงลานในแนวแกนจากทางเขาฝง

ถนนลาดหญา ซงจะมการใชงานในวนพธการซงเพยงพอตอการใชงาน

1.2.2 ดานคณภาพ - พนทประกอบกจกรรม ในการใชงานพนทลานสาธารณะนน ผ ใชควรสามารถ

เลอกใชพนทสวนตางๆไดอยางสะดวกและปลอดภย จากการเกบขอมลและสมภาษณผ ใช

พบวาภายหลงการปรบปรงทศนยภาพบนพนทวงเวยนใหญใหเปนลานโลงนน สงผลให

มองเหนองคพระเจาตากสนไดงายขน และมความปลอดภยมากขน แตในทางกลบกน

ชวงเวลาทสามารถเขาใชพนทไดลดลงอยางมาก เนองจากในชวงกลางวนไมมรมเงา

ภายในพนทลาน ในดานการเขาถงในปจจบนยงไมสะดวกเนองจากมทางลอดใตดนเพยง

112

ทางเดยว และไมมทางมาลายสาหรบขามถนนเขาสพนทลาน ไมมการจดเตรยมพนท

สาหรบสาธารณประโภค เชน หองนา สงผลใหผใชรสกไมสะดวกในการใชพนท - มมมองและทศนยภาพ ในการปรบปรงทศนยภาพบรเวณวงเวยนใหญไดมการ

ออกแบบพนทลานใหมลกษณะเปดโลง มการการตดตนไมใหญภายในบรเวณลาน สงผล

ใหสามารถมองเหนองคพระเจาตากสนไดชดเจนขนในระยะใกล แตหากอยในระยะไกล

ออกไปจะเหนเปนเพยงสวนหนงของกลมอาคารทางดานหลงเทานน การเปดมมมอง

โดยรอบทาใหมองเหนอาคารทหนเขาสพนทวงเวยนใหญไดชดเจนขน โดยอาคารมรปแบบ

ทหลากหลาย และบางหลงมความทรดโทรมหรอมการทงราง สงผลใหไมเกดความเปน

อนหนงอนเดยวกนของทศนยภาพจงไมเกดความสวยงามของทศนยภาพเทาทควร

นอกจากนการเปดโลงพนทสงผลใหเมอมองจากดานนอก แกนทนาเขาสพระบรมราชาน

สาวรยมความชดเจนนอยลง และไมสมพนธกบบรบทโดยรอบ

2.สรปอปสรรคและปญหา จากการวเคราะหองคประกอบทางกายภาพ และพฤตกรรมของผใช พบวามองคประกอบ

หลายสวนทยงไมเหมาะสมกบการใชงาน ดงนนเพอนาไปสขอเสนอแนะจงแบงอปสรรคและปญหา

ออกเปน 2 สวน ไดแก

2.1 ดานปรมาณ

2.1.1 ความไมเปนสดสวนของพนทประกอบกจกรรม เกดจากในการปรบปรงภม

ทศน เนนความเปนพนทสกการะ และความโดดเดนของพระบรมราชานสาวรยเปนหลก

ไมไดคานงถงกจกรรมอนทจะเกดขน

2.1.2 พนดาดแขงขนาดใหญอยบรเวณใกลกบพระบรมราชานสาวรย และพนท

อนๆถกแบงออกเปนพนทยอยๆไมเหมาะกบการใชงานในกจกรรมประเภทการออกกาลง

กาย

2.1.3 การขาดพนทรมเงาภายในพนทลาน เนองจากในปจจบนไมมการปลกตนไม

ขนาดใหญ สงผลใหพนทลานในตอนกลางวนรอนมาก ผ ใชตองอาศยรมเงาทเกดจาก

อาคารขางเคยงเปนพนทประกอบกจกรรม และมชวงเวลาทสามารถใชงานไดนอยกวา

กอนมการปรบปรง

2.1.4 การขาดสาธารณปโภคภายในพนท ซงในปจจบนภายในพนทลานไมม

หองนา

113

2.2 ดานคณภาพ 2.2.1 การเขาถงพนทยงไมสะดวก เนองจากปจจบนมทางเขาออกทเปนทางลอด

ใตดนเพยงทางเดยว และไมมทางมาลาย

2.2.2 มมมองของพนทเปดกวางเกนไป เนองจากตดตนไมขนาดใหญออกทงหมด

จงสามารถเหนอาคารโดยรอบลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ ซงเปนอาคารทไมไดด

สวยงาม และมการสรางคอนโดขนาดใหญ สงผลใหเมอมองภาพรวมของทศนยภาพจาก

ภายในลานแลวไมสวยงาม

2.2.3 การขาดความรสกของพนทปดลอม เนองจากสดสวนความกวางของลาน

มากกวาความสงของอาคารโดยรอบมากจงทาใหขอบเขต และความรสกปดลอมของพนท

ไมเกดขน

2.2.4 การไมควบคมความสงของอาคารโดยรอบ สงผลใหเมอบรเวณโดยรอบม

การพฒนา จะเกดผลกระทบตอภมทศนของวงเวยนใหญมาก

3. ขอเสนอแนะ

ในการกาหนดแนวทางในการพฒนาพนทลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ ควรมความ

สอดคลองกบวตถประสงคและบทบาทของพนท ดงทไดกลาวมาในการวเคราะหผลคอ

- เพอเปนพนทในการประดษฐานพระบรมราชานสาวรยสมเดจพระเจาตากสนมหาราชให

ประชาชนสกการะบชา

- เพอเปนพนทพกผอนหยอนใจของคนในชมชน และพนทใกลเคยง

โดยแบงการเสนอแนะออกเปนสองสวนตาม อปสรรคและปญหา ไดแก

ภาพ 7.1 ทศนยภาพกอนมการสรางคอนโด ภาพ 7.2 ทศนยภาพหลงมการสรางคอนโด

114

3.1 ดานปรมาณ 3.1.1 ควรมการทาการสารวจความตองการของประชาชนวามความตองการ

อยางไร และพนททไดจากการพฒนาควรมรปแบบอยางไร

3.1.2 ผ ใชหลกทเขามาในพนท จะเปนการพกผอนและออกกาลงกาย ดงนนใน

การวางผงควรคานงถงการแบงพนทประกอบกจกรรมตางๆ เพอความสะดวกของผ ใชงาน

ดวยการสารวจปรมาณผใชกจกรรมตางๆเพอใชเปนหลกเกณฑในการแบงพนทใชสอย

3.1.3 ควรมการเพมตนไมใหญในบรเวณลาน เพอสรางรมเงาใหกบผ ใชงาน แต

ตองไมเยอะเกนไปจนเกดเปนจดอบสายตาทาใหผใชรสกไมปลอดภย

3.1.4 ควรมการเพมสาธารณปโภคในพนทเชนหองนา โดยอาจใหอยในสวนของ

ทางลอดใตดน เพอไมเปนการรบกวนสภาพภมทศนของลาน 3.2 ดานคณภาพ

3.2.1 ควรเพมทางเขาถงใหสะดวกมากขน โดยอาจมการทาทางลอดใตดนจาก

ถนนดานอนเพมเตม หรอมการตดตงสญญาณไฟจราจร และทางมาลายเพอใหผ ใช

สามารถเขาถงพนทลานไดอยางปลอดภย

3.2.2 ในการใชมาตรฐานจากประเทศอนๆมาออกแบบ ควรคานงถงขอจากดดาน

ความแตกตางของภมประเทศ และภมอากาศ ซงสงผลโดยตรงตอกจกรรมและความ

ตองการพนททจะเกดขนบนพนทลานสาธารณะ

3.2.3 มการใชตนไมใหญเพอสรางระนาบทางตง ความรสกปดลอม และเปนฉาก

หลงใหกบมมมองพระบรมราชานสาวรย นอกจากนยงสามารถใชตนไมในการเปดมมมอง

บางชวงซงจะชวยเนนแนวแกนไดมากกวาการเปดโลงทงหมด

3.2.4 ควรมการปรบผงใหสมพนธกบทงทศทางของพระบรมราชานสาวรย และ

แนวแกนถนน เพอใหเกดแนวแกนมมมองทมประสทธภาพ

3.2.5 ควรมการควบคมความสงของอาคารโดยรอบเพอไมใหเกดผลกระทบทาง

ภมทศนของพนทวงเวยนใหญในอนาคต

115

4. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 4.1 พนทวงเวยนใหญเปนพนททมการปรบปรงภมทศนจากการเปนสวนสาธารณะขนาด

เลก ใหกลายเปนลานสาธารณะ จงควรมการศกษาเพมเดมในประเดนความเปลยนแปลงในการใช

งานทเกดขนจรง โดยอาจใชการสอบถามผใชทเคยใชลานทงกอนและหลงการปรบปรง เพอหาผล

ในดานการใชงานวาภายหลงการปรบปรงพนทลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญมประสทธภาพ

ในการใชงานมากขนหรอนอยลงหรอไม อยางไร

4.2 ในการวจยครงนมความมงหมายเพอศกษาความสมพนธระหวางลกษณะทาง

กายภาพทมการออกแบบและพฤตกรรมของผ ใชในพนทลานสาธารณะบรเวณวงเวยนใหญ ซง

พบวาองคประกอบในการออกแบบหลายสวนซงเปนไปตามลกษณะทางกายภาพของลานตาม

แนวคดและทฤษฎกลบเปนปญหา และอปสรรคในการใชงาน ดงนนควรมการศกษาพนทลานแหง

อนๆ ทงในพนทยานชมชน และยานเศรษฐกจ เพอหาแนวทางการออกแบบลานทเหมาะสมกบ

บรบท และสภาพภมอากาศของประเทศไทยไดในอนาคต

116

บรรณานกรม

ภาษาไทย สพกตรา สทธภา.(2540). “พนทเปดโลง องคประกอบในผงเมอง”.วารสารหนาจว, ฉบบท 15:128

วมลสทธ หรยางกร.(2541). พฤตกรรมมนษยกบสภาพแวดลอม.พมพครงท5. กรงเทพมหานคร

: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย

กรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย.(2546). “มาตรฐานสถานทพกผอนหยอนใจ”.

คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.(2546). “แผนแมบทพนทสเขยวของกรงเทพมหานคร”

คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยศลปากร.(2552-2553). “เมองและสภาพแวดลอม”.

วารสารวชาการภาควชาการออกแบบและวางผงชมชนเมอง ฉบบท 1

รจโรจน อนามบตร.(2531). “การใชประสบการณสนทนาการในการวางแผนและออกแบบ

สวนสาธารณะหรอพนทเพอการสนทนาการในเมอง”. วารสารหนาจว, ฉบบท 8 : 171-

181

กฤษณ เทศนา.(2548). “การออกแบบทวางทสมพนธกบเวลาและเหตการณในบรบทปจจบน”.

วทยานพนธปรญญาสถาปตกรรมศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยศลปากร.

ณฐกานต ศภสนธ.(2551). “ผลกระทบของพนทเปดโลงตอชมชน กรณศกษาชมชนแพรงภธร”.

การคนควาอสระปรญญาสถาปตกรรมศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยศลปากร.

เขมโชต ภประเสรฐ.(2546). “แนวทางการกาหนดสภาพแวดลอมทางกายภาพของพนทสาธารณะ

ทมการปดลอมทตอบสนองตอพฤตกรรมและความพงพอใจของคนในทองถน”.

วทยานพนธปรญญาสถาปตกรรมศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยศลปากร.

สภา รจรกล.(2545). “แนวทางการฟนฟพนทศนยกลางเกา : กรณศกษายานวงเวยนใหญ”.

วทยานพนธปรญญาการวางแผนภาคและเมองมหาบณฑต สาขาวชาการวางผงเมอง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ณฏฐพร บนนาค.(2545). “สถานะทางประวตศาสตรของสมเดจพระเจาตากสนมหาราช พ.ศ.2310

– 2497”.วทยานพนธปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วรนธร ประสานสารกจ.(2545). “การปรบปรงพนฟบรเวณอนสาวรยชยสมรภม”. วทยานพนธ

ปรญญาสถาปตกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการออกแบบชมชนเมอง จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

117

ภาษาองกฤษ Clare Cooper Marcus, Carolyn Francis. (1998). PEOPLE PLACES Design Guidelines for

Urban Open Space. United States of America: Van Nostrand Reinhold.

William H. Whyte. (1980). The Social Life of Small Urban Spaces .PROJECT FOR

PUBLIC SPACES, New York.

Leon Battista Alberti. (1986). The ten book of architecture. Dover,New York

118

ประวตผวจย

ชอ – สกล นางสาว นพนนทน อนสข

ทอย 77 ตรอกขเถา ซ.ธนบร 4 ถ.สมเดจพระเจากรงธนบร แขวงบางลาภลาง

เขตคลองสาน กรงเทพ 10600

โทรศพท (02)4385744 , (086)5771665

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2552 สาเรจการศกษาปรญญาสถาปตยกรรมศาสตรบณฑต คณะสถาปตยกรรมศาสตร สาขาสถาปตยกรรม มหาวทยาลยศลปากร

พ.ศ. 2553 ศกษาตอระดบปรญญามหาบณฑต หลกสตรภมสถาปตยกรรมศาสตรมหาบณฑต ภาควชาการออกแบบและวางผงชมชนเมอง คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

อง 2554 - SU

Documents

Transcript of อง 2554 - SU