horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur...
Transcript of horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur...
![Page 1: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/2.jpg)
HUAN ENKAWLTUSUBSCRIBER TURTE HRIAT TUR
1, Hming
KhuaA/eng hming ...
Street hming/H. No
Pin Code ...
Phone No. .
2. Kum khat chhung Subcribe duh ten Rs. 3o/- pek a ngai.
(Hei hi Stamp man tur a ni.)
4. Kum thum chhung ---- T 9O/-
5. Stamp hi lei hmasak zel a ngaih avangin, subscribers ten
subscribe a tawp hmain renew thin rawh ule-
k
E,.
V,.
![Page 3: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/3.jpg)
1.
2.
tditorial........ - 2
Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3- B. Lalzarzovo, HDO, Directorote
Off-Season Cabbage chin dan leh enkawl dan ...... - 7- Dr. Robert Lalrinsonga, HDO,Directorate
Greenhouse hnuaia Tomato chin dan .................. - 13- T. Liankungo, ADHO Kolasib
Direct Benefit Transfer (DBT) chungchanga hriatturpawimawhte .........:...................... - 15- Lalremruoto, HEO, Directorote
Hlawk zawka thei tharchhuah nan awmze nei leh mumaltaka phun dan .............. 18
- Dr. Cormelita Lalchhq nhimi Pachuqu, H EO Directorate
Theihai rah eichhetu rannung langsar zualte leh enkawldan............... - 22
- Lolrinchhoni, HEO, Directorqte
Photos.....,.
Thlai eichhetu rannung langzualte leh a ven dan..-- Emelyne Lolmawipuii, FC, Directorote
Aieng chin dan leh enkawl dan ..............- Vo I e rie Lo low m pu ii, FC, Di re cto rate
- Dr. Cormelito LalchhonhimiPochuou, HEO, Directorote
Thingsai khua in Hmarcha man nuai 100 chuangtel .....- Lolrotowma, HD, Directorate
A hun taka thlai phun thatna- VL Remruotpuio, HEO, Horticulture Centre Chite
Kemahni Huang..........
J-
26
29
33
39
40
41
44
l-0.
1-L.
1-2.
13.
L4.
15.
r-il
![Page 4: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/4.jpg)
G,ditoridl...... .6
AhmasaberinHuanEnlawltuhmingiilbrknrhtmhnrchibaiule. AbiknkinlwtDrectorthar
PiDr. Eliznbeiltyfuaritaw?puhal<mhlona,alaihtmninafuuniahHuonEnkowlruMagaziahiatthr?a
a sown zelknn beisei tlat a ni. Cluaihrmtin, l<an Afftcer Promotion furu thnr zawng zawngte pawh lan
knunpui nkmeuhmeuha, magazineanntheihtawp chhuahzelurinknn sawmnghnlbawkani.
Homcfiuri Department in han 2UGDU irkar chtatng hian Dragon Fruit, Toman leh
Off-senson Cnbbage-ah te ton zpwk tlwr chlunh nei arin tarn a h mek a. A lun tova Tomao ilnr n*n
phei chu horsa tak niin lory mah se, fum hmasa lmrnh a Tuipui hoin entnun ftirin mt la thor chlunk
towh a, fi.ru latt thar tluih phawt chuan a man pwh tan tel ytn ilai znwk dnwn a ni. Tin, M. Orange
bilrah ptnuh Reiwenaion Prograrane uar lehanlin kalpti rum mek a ni a, Iang hmakhu {twng
zawngte pawh li a hlnwlutirvn chafarmetr-te hmh a innglut a ni. Kan funatok tawfuw teh tharcffianh
ah te Mkorar k*u in mfu hriaprina teh (DP ah ytwh Hortia.dture Deparmrcru in 7.25% tai a
thawh a ni. Ttilni ptuut tun hi ruhrui altak hnn chuan May tlth a phutt hi tihdnn tha a ni. Tltai plum
antu cha kan ubtatsoih mrkin u inoy,nt. mg ang thki pawh phan dntn ih, a wriety rha, iuisel teh
nam tnkafihtim ik tituttt thn ngei plrun nnn itn. hei hinil nakin fuMk hrnsdnn awrn rtrci fukah min
veng dawn a ni. Fiutwrue hian thtai kzrt phun piah lunah him kfumryel bonutk clhe tawh, chhe leh
zel tur venfuh siun tlu$ lma hi l<on thrnuk tel a ni tih H hrfu ila, luut thlni ptuate 1t77 bonnk iltuTtQa
thaw on lak/clunt suan Plnrtstruhests' hian -q,6r,:boruk cl*ia Induny, Motor, Rmnlcury erc.
ten an siant" bonu* kru dtJtelr;eh nn chhek kfuntl a hip ltt a, "Ax)gen" Mirute sawm gmh a tel to
a krn awm theilt kiltt nilruv tm u De dilutttk a ni. (Puitling paldnt hian nitin oxygm 550 lB. orygm/
19 cubicfea arygut laut riwtwwht Henq carbon bonnk tla b, lei mrusphere a irchtakkhawt hi, ni
zmgin awlsam takin a iahkav-, nui a. lei chlunt a a* thlen a, tt sawhl<hnwk lamna nm mk pai"Ptnnn" enmh clunn a su tlut:: let zo ltt a, bona* a tihan ta em em a ni.
Kffi'&ei,dtingteiztltloikutplwrtehirmtma.ng.inleiartwvktaurna,teininnravmgrtuia,a
luttrh te ltian runlwr, b drtrytn lei a vengin lei chunglotg lei thn luangrut wr a vary futuk a ni. Tn" wihnvl<
a tei dangtrmg *nngrut nuu an fungte hfut to dmgin a vmg katk. An lrwhte wt b fhin, a tovwh a, lei twsimnu a ni. Tm, bi chlumgil qrmga fii hu thlahk ddank atr vmgin, lei chhungril lruurun wwghimin ainin peu a ni fuu*. Thlai amp a rah lan seng fuknh hian klrtwvel bnnk chhe mek vm lelt dtidnnfunhifanrw te hian rnsa takin lw il1owk a ni rth hre rtwuh ang u.
![Page 5: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/5.jpg)
MICRO IRRIGATION CHI,INGCHANG A HRIATTUR PAWIMAWTI
,:xx#;:,,
Micro - chu te emaw, tlem emaw tihna a ni. Irrigation - chu tui hmanga
thlai chawm tihna a ni. Micro-Irrigation chu hautak lo leh dathzar taka tui athlai chawm ti ila, a fiah thei tho ang chu maw, a tum ber chu tui hman daihzai
a ni. Horticulture Department hian kum 5 kalta (2010) alang khan Horticuln-ire
Farm leh Centre thenkhat ah te, mimal huan thenkhatah te thlai rui pek nan
Micro-Irrigation System chi hnih Sprinkler leh Drip Irrigation System hmanga
tuipek kan inzirtirin kan hmang ve tan ta a, tui harsatna phuhrukna kawng thatak
a nih mai piah lama a that bikna kan hmthhmaih hauh loh tur thii thenkhat i lotarlang teh ang.
CINADO Training Centre, rainfall) a innghat ran chuan a
Israel ah Dt. 4th - 23rd September ,2016 pawimawhzia zu tawmpui thiam a harchhung* khan Pu Henry Lalremruata hle a ni. Amaherawhchu, zirchiannaVarte, Horticulture Extension Officer, hrang hrang alanga thil hmuhchhuahteHorticulture Ceirtre. Thiak nen min han zirtir a, practical"'Irrigation and Extension" training kan demonstration han paitlang hnu chuanzu chhim ve a, tuna kan Mizoram a fiah ve theih viau nrai.dinhmun atan chuan kan thil zuk zir leh Hmanlai apng rawhin vawiinField practices - farm level a an kalpui thleng hian Irrigation method chi hrangmekte chu a sang mah mah rih a nih hi hrang zingah a hnuaia tarlante hikan ti a, an ni. ruahtui dawng ve ngai khawvel ram hrang hrangah hmanmanglo ram (about400-500 mm average tlanglawn an ni.annual rainfall) ah chuan micro- 1. Floodlrrigation.irrigation hi thlai chingtuten an basic 2. OpenChannell
need a nih laiinkeini rainfed cultivation 3. Sprinkler
(above 2500 mm average annual 4' Drip
![Page 6: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/6.jpg)
5. A dangte (eg. Manual Irrigation,Pipe, Van ruahnri etc.)
Heng zingah hian mihringhmanraw siamchawp tel lo van ruahtuitlalruahsur hi a khairual ber a, a tawkchauh a a sur a nih phei chuan a tluk a
awm lo, amaherawhchu, ruahnri qualrty-ah mihringin thuneihna a neihloh avanginacid rain leh toxic chemicals a 1o tla tela nih chuan chhiatna thlentu a ni thei.Hmanlai ata tawh Nile luitui hmangaAigupta hovin thlai chawmnana an lohman thin, tun thlenga Cauveri,Godavari, Brahmapuffa etc. lui kamaleilet chawmnana an la hmanmek FloodIrrigation leh Open Channel te hi a lotha ber hauh lo mai a, thlai zung - rootzone a leiin tui a hip luh a, boruak awlzawng zawng hnawhkhah a nih tawhchuan {Mater Holding capacity/Fieldcapacity a limit tawh a, tui a pawm theitawh lo. A bak chu lei hnuai lam rilzawkah zawi zawiin a put ral (filtration)
lhin a, amaherawhchu, chutichung pawha tuiin a chiah reng (flood) si chuan tuia chemicals (salt) awmte chu leichunglang (soil surface) ah te root zone-ah te hnutchhiah (deposit) in a awm thina. hei hian nghawng tha lo tam tak athlen thin. Mizoram lui tui te hi chuansalt a pai tiem ngei ang, mairse Fioodand Openchannel system vang hianhnimkan ngah phah hle thin tih kan hre thoawm e.
Sprinkler Irrigation chu boruaknekna hmanga pipe kaltlanga tuiphuhchhuah thlai chawm nan a, a darhzau thei ang bera ruah ang mai a surtirhi a ni. Sprinkler Irrigation hi thlai kunghniam leh tenau tuipek nan a tangkaiem em mek a ni. Tui mamawh tawkpek tur a awm chuan vanruah tla angmai a, leilung chiah huh rual khai thei a
ni. Amawherawhchu, that tawk lohna a
neih hrang hrang zingah thli thawt dan azir a a kairual dan a danglam theihavangte, thlai hnah emaw a kung emawtana tha lo (chemical) pai tui pek palh anihin a pawi theih em avangte, tui a hehvang leh chhan dang avangtein DripIrrigation dawttu ah dah a ni.
DRIPIRRIGATION :- Tunlaiatunan lar Plastic/Polypipe hmanga DripIrrigation System, a tui farna laiadrippers/emitters vuah hi IsraelEngineer Simcha Blass siamchhuah a
ni. Tui mal far te te hmanga thlai tuipek tiin mawlmang takin a hrilhfiahtheih awm e. Pipe kaltlangin pipe teleh chhawng hmawrah emaw pipe pang
a kua atangin emaw thlai kung bul ah,
thlai zung ban phak leilung tui a zu farhuhtir a ni a, tui pek tam lam leh pek
hun chhung rei zawng chu thlai tona
ieilung nihphung (soil type), Leime/Balu lei (Sandy or light soil), nge leitak/
![Page 7: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/7.jpg)
tlak lei (Clayee/heavy soil) nge a lai
hawl (sandy loam / medium soil) tihah te thlai kung lenzawng leh thlai zung
put zia (Root system) ah te a innghat a
ni. Drip Irrigation that bikna te -
1. Tui mamawh tawk chiah a pektheih a, tui a heh lo.
2. Fertigation tih a remchang bik.3. Tuihu boruak a kalral
Evapotranspiration loss a tlembik.
4. Computerised System inIrrigation & Fertigation tihkawptheih a ni.
5. Leaching avanga salt depositlakah a him.
6. Thlaizung bulah chauh tui leh
,_. chaw a far avangin hnim (weed)in tui leh leitha a tawmpui velo, hnim to tur a veng.
7. ThlaichawmamawhzatchiahchiahFertigation hmangin Drip line-ahkaltir a ni a, a ecoromic em em a ni.
8. Control Head atangin emawComputer/Mobile Phonehmanga On-Off tih theih a nihavangin labour - mamawh atinep a, tuipek vanga thlai zunglang thut khawpa tui phuh aawrh ve lova, thlai kung palthluk niai nuai a awm ve lova,ruahsur lai pawhin GreenHouse chhunga thlaite tui a
pek theih reng a ni.9. Tui leh chaw tha pekte pipe
kaltlanga pek a ni a, pawn lamthil pawlh sawptu a awm lohavangin a himin a thianghlimbik.
10.Power supply awmlohna ahpawh gravitation method a
ruahman theih a ni.1i. Thlai te, tui leh chaw inang leh
inzat pek an nih avangin, an
than chak dan a rualkhai in anintiat tlang (uniform) bik a ni.
12.Thli thawin a tibuai ve lo.
IRRIGATION SYSTEM LARZUAL KHATKHINNA
Sl No. Irrigation System Maximum Irrigation Efficiency(MlE)(vo\
i Flood Irrigation 50
2 Sprinkier Irrigation 75
J Drip Irrigation 95
![Page 8: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/8.jpg)
LAYOUTOFDRIPSYSTEM
v SairBo{r
!-ru.t
ilRV
S*M $epratrr
Hydro.Cycbne
Pars ralY+
*PunB
rWell;I Wetersot{re
,e:
f,eff
End $op1
-#'
Polylube I l*teral
tr
Lurugnguihriu hi mffingte zirtirtu a ni tur a ni;
lungnngailtnuah hion Jinna a awm si.
Byron
& .i?";.P
@ii
j ,*,{dBr*%, * .'l,**4ffi1 *s, "-.,{* ':, l
W "1' 11r , i-_,". ;dw
\**'". ' 0riPPeri€mitte'
Submain Lins
![Page 9: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/9.jpg)
OFF SEASON CABBAGE CHIN DAN LEH ENKAWL DANDr. Robert Lalrinsanga, HDO
Directorate
Zikhlum chin hun pangngai thlasik lai ni lo, fur lai emaw a zikhlum
chin hi Off Season cabbage cultivation chu a ni mai awm e. A chin hun
pangngai lova thlai thenkhat, chin theihna hmun a thar chhuah vak a, a
thar ve theih lohna emaw a that ve theih lohna hmun a, man man zawk
a hralh hi Off Season cutivation-in a a tum ber pakhat chu a ni. A nihphung pangngaiah chuan zikhlum hi khawvawh iaia chin chi thlasik thlaia ni. Amaherawhchu, Horticulture lama thiamna thang zelin khaw lumtuar thei leh fur lai pawh a chin theih, chi thar siam chhuakin, a hmu
chhuak ze| a. Kum l97O lai bawr vel daih tawh a, Japan mithiamten an
ram khaw lum a chin theih tur zikhlum chi tha nei ngei tura zirbingna(research) an lo beih ngar ngarila rah duhawm tak chu keini pawh hiankan cfihawr tangkai ve tan ta reng mai. Chuvangin, kan ramah pawh furzikhlurn kan tih Ryozeki te hi, zikhlum ching tute chuan kan 1o hmelhriatve m. Zikhlum chi hrang thlah pawlh atanga a chi thar siam chhuah(hybrid) Gtreen Boy leh Green Express an tihte phei chu khaw lum tak(30-35"C)ah pawh inhlum muk tha takin India ram chhim, khawchhakleh khawthlangah te hlawhtling taka chin an ni tih report hmuh tur a
awm. Tin, Japan rama an siam chhuah tho K-K cross leh K-Y cross tepawh hi hmun lum lam deuhah chin uar mek zel an ni a, Off season a
chin theih chi hrang hrang a awm ta nual mai. Engpawhnise, tundinhmunah chuan kan ram atan chuan Ryozeki zikhlum hi thlasik lai leh
fur lai pawh a hlawhtling taka chin theih a ni tih kan hre theuh tawh
awm e.
.i.
![Page 10: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/10.jpg)
1. Off-season zikhlum chin 2.(cultivation) chungchanga hriattur i.pawimawh te
Off-season cabbage cuitivationhan tih hian zikhlum chin danphung pangngai bak, chin danthar danglam bik engemawriau a awm chuang lova,a variety
erawh'"lan fimkhur a ngai thung.
Off-season a chin chi chauh variety
thlan hlr a nt (e. g.RyozekD.
Zikhlum chin hun pangngaia kanchinthin Pride of lrudia, GoldenAcre, Copenhagen etc. te hi chua chinhunpangngai (thlasik thlai)atan chauh a hman tur an ni.
Fur lai tak chuan tuitlin loh nanawih tlan deuha chin a finthlak.
1.
Nipui lai chuan tlang sang lamleh hmun zo deuh lamah hmunruam leh chuan hnuai lam aiin a
chin hlawhtlin theih zawk. Heihi mi tam takinRyozeki variety-ah an lo experience tawh a ni.
Off-season variety atana kan hmanber Ryozeki hi kan ramah chuankum tluan deuh thawin a chintheih. Zikhlumpangngai aiin amuk tha a, tui a ngam deuh bik a,trlum te zawk hret mahse a hluma intiat tlang tha seng sawng hledung.
A chi kui fiahA hmasa inzikhlumhi vawikharahtarn tak kui lovin bazar-a irzawmzata supply a nih ttreih nan thlakhatdanah emaw kui chhoh zel nr a ni.
Seed bed 3m x lm azau,0.15m vela sanga siam. Heting tiatseed bed-ah hian zikhlumcbi3T- 50g a leng tlangpui.
Seed bed lei tih thianghlim nanCaptan, Capaf , Thiram (3-5ml/L) @ 5 litres /sqm a leih tur.
Formalin solution (4OmUL) pawh a
hman theih a, seed bed leihhnawnhnuah sarangin 36-48 hrsup tur. Chumi hnuah hawn thawta darkar 72-96 (ni 3-4 chhung)hnuah chauh thlai chi kui tur.
Phun hmain lei chu bawngek tin213 nenuluk taka cheh pawlhahai rual leh tur.
Chin hmain thlai chi 1009. velleh ceresan emaw fungicidedangte 1 tsp (fiirfianre khat) nenthin pawlh a inches chanve athukah kui chauh tur.
2 inches dan velah a tlarin kuitur a ni a, lei dip pan te a khuhleh tur 3.gri. Hetia tih hian bedkhatah zikhlum tiak 1700lenga ngaih a ni.
i.
ii.
11.
ll1.
iv.
v.
iii .
iv.
vi.
v.
vi.
vii.
-
![Page 11: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/11.jpg)
viii. Nisa leh ruah laka ven nan achung 4ft. - 5ft. vel a sanginsiam a tha.
ix. Hybrid seeds (e.g Ryozekil te trian liak a lha hle a,za a sawmkuachunglama liak thei a ni(%-95 % ).Chuvangin bi khatah a chi fangkhat zel kui a tawk, tin a chiman hi a to avangin a chi rendan tha tak a ni bawk.
x. Kuizawhhianwatering cana nasa
lutuk lova tuipek nghal tur a ni.
3. Chinna leilung
i. Lei chi hrang hrangah a chintheih, tiauvut lei atangasawntlung lei thlengin
ii. Leilung me deuh hnim hnahtawih tamna hmunah a thar
$awk bik.iii. Lei thur lutukah a tha thei lo. ki
pH 5.5-6.5 a mamawh a, nritlinlohna hmunah chin nrr a ni.
iv. Lei thur tih hniam nan dolomiteelnaw slaked lime lei a phul a
tangkai hle.v Ruahtuitamlaiachindawnchuan
tuitling 1o tura a chinna hmunbuatsaih hi tih ngei ngei tur a ni.
4. Phun sawn (Transplanting)
i. Zikhlum {iak chu kar 4-6 vel anih a, hnah 3-4 a chhuah hnuahphun sawn tur a ni.
Duhthusamah chuan a phunna turleilung chu uluk taka vawi 213
1o leh lawk a tha.Lei hnawn h.ltuk laia lei leh hiana ro hnuah lei char hlawrn iianpui pui a awrn duh a; tin lei roiutuk laia lei takna hmuna ieileh hian iei hlawm khal a siamduh bawk a, lei hnawn lutuk hmaleh a ro lunrk hma a leh hi a
theih chin chinah tih hram theihchuan a fha hle.
Tui pek (Irrigation)
Sik leh sa awm dan leh leilunga zirtn tui pek dan a inang lo.Thlasik leh thal laiin phun sawnni atangin tlai tin tui pek tur ani.Fur laiin ruahtui an hak loh nantui luan rul zung zung tir a
pawimawh hle.A hlumpuitlinhnuah tui pek lohreng hnu a pek lehin a hlum a tiktriin a ti puak duh a, chuvangina hlum insiam chhoh atanga apuitlin thlengin tui pek danmumal tak neih'a tha.Ruahtui tamna hmunah, a hluma 1o puitlinin a khi chat emaw a
puak keh thin a, pumpelh turinpawi tham lova a zung tanthensak thin tur a ni. A zungtan hi rih vur pahin a tih maitheih.
lll .
5.
i.
11.
111.
lV.
v.
ll.
![Page 12: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/12.jpg)
Leithalfertilizer pek:hian pek nise :-
Tin khat (acre khat) hmunah a hnuai a mi ang
st.
No
Leifha Rate /acre Lei{ha pek hun Pek darr
1I Bawngek
leitha
80 to 100
qtl.
Phun sawn hma
Kar 3-4 ah
Theh darh a, lei nena uiuk
taka chawhpawlh tur/chinna
tur leiah leir hnan/ leh tel tur) Slakeri iin-re 4 -6 qtls. Phun sawn hma kar
3-4 ahbawngek
rualin pek tur
Theh darh a, lei nena uluk
taka chawhpawlh tur/chinna
tur leiah leh hnantleh tel tur
J Urea 130 kgs. (i) 43 kgs phun hunah
(ii) 43 kgs phun luh
atanga thlakhat hnuah
(iii) 43 kgs a in hlum
tanah
(i)1" dose hi lei nena
rhawhpawlh tur
1ii; 2.u dose leh 3'o ,Jose te
hi a kung bul rih khuar a
phul a, rih vur leh tur
(iii) A lei seh chin atanga
2inches - 4inches a hla a
pek hi a tha bera ngaih a ni.
4 SSP 185 ro 190
kgs
Phun hunah Lei nen uluk
chawhpawlh
taka
tur.
5 MOP 5C kgs Phun hunah Chin na lei nen uluk
laka ci:awhpawlh fur.
6.
![Page 13: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/13.jpg)
ii.
Rih vur (earthing up)
Hlo thlawh paha lei char leh b6kdeuh te tih keh a rih vur nghalhian a hlum insiam chho mek ati mukin a thar hlawk phah.
A zung chaw la tu ber te hi ieichung lang atanga 2inches -
3inches vel chauha thuka anawm avangin fimkhur taka rihvur a pawimawh hle.
A thar seng (Harvesting)
Zikhlum chu a hlum ruh thattawh si, a hnah la no deuh laiin,a hnah kau tuamtu tlem a zawrlgla tela seng thin a ni.
Seng tlai avangin a hlum keh lehtawih a thleng thei.
flmun tam takah a chang chawratafiga inhlum ia lehin mainseason laia rate ang thovin hralhleh thin a ni.
A thar vawnthat (Storage)
Kan rama zikhlum thar chhuah
tam zawkte hi dah tha lem lova
tihral nghal zel at ni deuh
tlangpuia, kan la thar tam tawk
loh vangte pawh a ni ngei ang.
Chutih lai chuan hrnun
thenkhatah chuan a tihral lamah
harsatna tawkte pawh in awm
ve ta zel a, dah tawih ta mai
mai leh hlep awm mang lova
ranchaw atana tiral ta ringawt
te pawh an awm ngei ang.
Hetiang thil thlenna chhan hichhan tam tak a awm thei ang
a, inkalpawhna tha tawk 1o te,
market information mumal la
awm loh vangte, market chain
managernent mumal la awm
loh vangte pawh a ni thei ang.
Engpawhnise, rim taka kan
thar chhuah kan zikhlum tevawn that a ngai a nih chuan
room vawt tak (0"C - 1.7 "C)
leh a hnawn lam 92 - 95% RH
ah kar 4 atanga kar 6 a vawn
that theih tih hi lo hre phawt
ta ila, bul tanna fha tak a nih
ka beisei. A thar tlai ho chu a
hlum a muk that deuh bikavangin hetiang ang room-ah
hian kar 12 thleng pawh an
vawn that theih. Off season a
chingte tan chuan hralh a kal
leh zual turah beisei ila, vawn-
that lamah kan buai lo hlauh
thei tho mai.
8.
i.
ii.
iii.
9.
![Page 14: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/14.jpg)
10. Rannung leh natna ven nana damdawi hrnan turte
Kan ramah hian ziktrlum chingnrten
rannung leh natna lakah harsatna liantham kan tawk lutuk 1o niin alang a,a lawmawm hle mai"Chutih rual chuanmin bialtute rawn chung zelin rannungleh natna ven nan heng damdawi te hihmang ila nasa taka min puih ngei kabeisei.
i. Cabbage butterfly,Diamondbaclonoth,Tobacco caterpillar I e hAphids te ven nan Malathion(l-2mYL) ni 10-15 dana kah tur.
ii. A hlum insiam hnuahchuan organic basedinsecticides (neem atanga.::* damdawi) e.g
N eem azal etc. hman a
himin a tha.
A tiak put hri (Dampingoff) control nan Captan@2-3 elL @5Ll sqm a kahtur.
Vutbuak (Downey Mildew)ven nan Ridomil MZ 72@5glL or Dithane [email protected] glL in ni 10-15danah kah tur.Hnah eng leh dum inpawlhnatna in(black rot) a tiakte deuh te a beihin an thana thu a, an thih phah hialthei. Streptocycline @100-200 ppm a kah tur.
111 .
lV.
v.
Thu satliah€Fas {$w&a.
a
rngt lo la, eng emaw u tsn
Thoreuu
![Page 15: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/15.jpg)
GREEEN HOUSE HNUAIA TOMATO CHIN DANT. Liankunga, ADHO
Kolasib Division
Vegetables zingah hian Tomato hi Greenhouse a chin hmasak ber a ni a,a chin pawh a awlsamin a hahdam a, a thar pawh a hlawk em em a ni.Greenhouse chhunga Tomato chin dan chipchiar deuh htekin han tarlang ila.1. Sik leh sa:
Tomato hianzanah temperaurea 16'C - 22"C hi a duhtawk a, chhunlamah erawh chuan temperature18'C - 30"C a duhtawk thung.
2. Chin tur variety thlan dan:Tomato hlawhtling taka ching
tur chuan variety thlan uluk apawimawh hle a, thar hlawk thei si,natna do "thei bawk, a rah dah reitheih chi thlan ngei ngei tur a ni. Akung bawrchawr chi ni lo, a zam chi(indeterminate) thlan tur. eg. R-144,FA -189, FA -179 (Israeli Var)Nave€n, NS -646, GS -600 etc.(Indian Var)
3. A chi kui dan:Cocopeat, perlite, vermiculite/
vermicompost etc. chawhpawlh a,plastic tray-a kui tur a ni, Kui atangani 28-30 ah a phun sawn theih a,Nursery chung hi ruahlut thei lovinsiam tur a ni (Greenhouse chhungakui tur) Nitin tui pek tur a ni bawk.
4. Leilung buatsaih dan:Greenhouse chhung lei chu
Bawngek/Vawkek/Cocopeat/phuai tenen tha taka chehpawlh tur. phunna
tur lei chu dip tha taka leh phut tur ani. Tomato liak phun tlar leh tlarinkar hlat zawng hi 60 cm (2 ft) atawk a, a liak leh tiak phun inkar hlatzawng hi 45 cm (1r/, ft) a ni. Tlailamah phunsawn tur a ni. Phun hmainDithane M-45, 2% solution ah a zunghi chiah ngei ngei tur, hei hian a z;nglawngavengani.
5. Enkawl zui dan:Tomato {iak phun te hi a nung
tha fel ta maw tih ah leitha pek tur ani, rannung awm leh awm loh bakahnatna vei emaw thi/vuai an awm emtih enzui ngei tur. Rannung luh theihloh turin greenhouse bang te chu phuitaka tihpin tur a ni. A zam chhohnatur thlunna atan buara hrui emawhmangin siam tur. Lei atanga feet 8-9 velah thirzai zam a, chutah chuanhrui chu han thlun tur a ni. Chu hrui
![Page 16: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/16.jpg)
chu Tomato bulah nghet lotea tawna, tomato chu veh chhoh tur a ni. Tin,Tomato peng leh chang chawr awmapiang hleh chhum emaw sih chhumzel bawk tur, a kungpui chauh zuaha, zam chhoh tir tur a ni. A hnah upa,
eng tan tawh te pawh paih zel tur. Ahnah leh peng paih te chu leia dahmai lovin, 'bawm ah dah a,greenhouse pawnah paih zel tur. Arah bawr khatah hian rah tam lutuk a
awm chuan suat thawl lparh then tur.Bawr khatah Tomato lian chi ah chuan
4-5 vel awm se a tawk a, a rah te bikleh hrisel 1o te pawh paih zel tur,mahse a dang hliam tih hliam palhloh na turin fimkhur hle tur a ni"Greeirhouse chhungah hian Khuai a
par bawrntu a awm theih chuan a tirah tha tur leh a rah insiam tha turpuitu atan a tangkai hle.6. Tui pek dan:
Tui a mamawh am avangin dripirrigation hmang a a zunglkung bulah pek
ttu a ni a, vawikhatah tam deuh pek lohtur. A zung a huhkim chuan a tawk, a hnah
leh kung pek tel kher a &rl lo, a luiselna ina tawrh theih avangin. Tui bawihhlawh leh
thianghlim lo pek loh tur a ni.
Drip irrigation hmanga ni pek rualin
ni G8 danah MK 5:3:6 ratio in0.5-l% a
pek nrr a ri a, Micronuffient a bikinmagnesium , Zinc leh Iron pek tel nr a ni.
7. A seng dan leh seng hnu asawngbawl dan:
Zngalt emaw tlaiah emaw a rah
seng thin tur. Sakawrbakcheh hmangin ahnun tela cheh chhum tur. Tomato rair tehi dim hle nrr a ni a, hmelhem awmlothei ang ber turin bawmah emaw plasticcrate-ah emaw dimte a dah tur a ni. Ahralhna tur hmun aztruta hmin (Sentai)
chauh emaw a hring (Green form)emawin lawh tur a ni. A hmin danazirrr.emaw a len dan azktn thliar hran tur a
ni. Parcel ah emaw lehkhakhawng bawmah emaw uluk taka packing tih tur a ni.
8. Eichhetu rannung leh natnalaka venhim dan :
a) Leia natna awm leh nematodesven nan chin hma thlakhat velah Formaldehyde (37 %) in treattur a ni.
b) Chin/phun atanga ni 10 velahinsecticide in kah tur (eg.Metasystox @ 1.5 mUlitre ofWater)
c) Mite ven nan Dicofol @ 2.0 mlllitre of water
d) Whitefly leh Thrips ven nanYellow/Blue Trappers hman fur.
e) Eichhetu rannung leh natna, achunga tarlan loli pawh hi a awmthei a, chuvangin mithiam leh hrezawkte rawn vat zel tur a ni.
f) Vutbuak (powdery mildew) vennan Sulphur-in kah tur
g) Blossom end rot ven nan CalciumNitrate pek tur.
![Page 17: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/17.jpg)
DIRECT BENEFIT TRANSFER (DBT) CHTNGCHANGAHRIAT TI.IR PAWIMAWH TE
I-alremruatn,
HEO, DirectorateRam inrelbawlna'fhaah chuan Roreltuten an rorelsak te an hriatchian a
ngai a, chumi fur chuan hmalakna hrang hrang an kalpui thin. Hmanlai Romhunlai pawh khan Rom lal ram chhunga mipuite, Rom lalte rorelna hnuaia awmtekha an hriat chian zawk nan Rom-ho khan chhiarpui an lo kalpui daih tawh a,chumi a kan hriat lar em em mai chu Mari leh Josefa te pawh Bethlehem lamahan hming ziak turin an kal tih kan hriat kha. Heng hunlai atang tawha apawimawhna lo hre tawh leh lo hmang tawh ram chu hmasawnna lamah pawh asulsutu an ni.
India ramah pawh kum 1872 Khawvel a changkarg chho zel a,daih tawh khan chhiarpui chu kalpui trnhma a larnkal intirh ngaihna am akahtan a ni tawh a. heta tang hian kalpui chuan telephone hrnangin thu leh hla kanchhoh zel hiin tunah chuan Mizote inhrilh zungrurrytlreia a.dak-pulothlenpawhin a pawimawhna kan hre ta hle hun nghah vang vang pawh a ngai lo chhomai. India ralu hi khawvela mihring mekzelbawk. Tin, zinvakakalnrtepawhtam berna ni mai turin an sawi thin remchanglaachtrungtelehfatenanlohmana, tunah hian a tam ber dawttu kan ni nrr pawisa ilo tlrawn ktrer ngai loin mahnimek a, Mizoram mipui zatlek lek hi inlum atangin kan thawn ttrei ta zel a,chu S tate p akh ata verg p akhatah ktrawvel hmasawnna thangduang tak maiahemaw chuan an awm nghek nghuk mai hian a awlsam chho a zelmai.a ni. Heti taka mihring tamna ah Sawrkar tha chuan a ngaihchuan rorei har tur tak pawh aiin a pawimawh hmasak ber chu a ramngaih ttreih a, mahse ram inrelbawlna mipuite a ni a, an chanvo pek kawngahtha kan neiir avangin mitinin kan te, an dikna humhim kawngah te, eichanvo te chu kan la nei thei ta zel leh bar leh sawrkar in a ruahmanzawng a nih hi. hmasawnna kailawn an zawhna
![Page 18: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/18.jpg)
kawngatr te, tha taka hma la a, mi
lian leh mi te trliar 1o leh chanvo ang k'hat
an neih theih nan ruahmanna a siam thin a,
chu chu sawrkar hnuaia thawknr En an
kengkawh thin a ni. I(an sawi tak ang trrhian
uurhnr;a a ngaih pawimawh ak mai chu rarn
mipuite a pui.a-pang hriat chhuah vek ktla a
ni a, chumi hriat hunah chuan hmasawnna
urin ruangam fel tak duan a ni thin. Tun
hnaiah khawvel ftiamna leh changkanna
atangin u}dan leh hmahk dan thar a 1o chhrah
belh zel a, tunhma lama kan la hriat ngai loh
te pawh kan nitin tawng hman a ni chho zel
ta mai a, rzrm kilktrawra awm tan pawh
kokim tale duan a nih avangin Mizoram
paw'n kan hmaih bik reng re4g 1o a, tin, kan
hmaih hi a thiaqg 1o hulhual zawk a, kan
tana duan chu kan lo chang ve znlrnai a ni.
Kanhriat atana pawimawh em ern
chu:- Hmasawnnia firin hmalalata a awln
reng reng hian, mftuite hiankan 1o triatctrian
a, kan 1o dawnsawn that hi kan bat a ni ve
tlat mai. Chutatr chuan eng nge kan 1o tih ve
theih a, eng nge kan lo inrin ve dan nr hriat
hi kan tih rnakrnawh chu a ni. Sorkar chuan
mipuite hnenah phut a rri let ve fo a, chumi
a phut chu mipuiin an zawm that chuan hna
a thawk chak a, a hlawkna chu mipuiah
bawk a let leh thin reng a ni.
Mizoram HorticultureDeparnnent hnuaiah pawh tun hma lama
kan la hriat lar loh tak mai Direct Benefit
Transfer @BT) tih chu lamrik a ni ve ta
fo rnai a, hemi in a tum ber chu, a awlsam
zawnga sirwi chuan kuthnathawknrten tlang
taka kanchanvo nrdik akkandawnhi a
kawk ber a, amaherawhchu kan dawn
thinte hi bu4graw lian leh buangbar tak
tak lei1ha leh leichi te, thlai phun 0r te, a
prpe ang zawngte in a nih ber avangin,
sorkar pisa danga Direct Benefit Transfer
@BT) an kalpui dan nen chuan khaikhin
chi nral a ni lo ang. Amaherawhchu, hetair
hian mitinin mawhphurhna kan neih chu
'firnge ka nih' n'h chiang taka Deparrnent-
ah hriauir hi a ni. A tir larna kan sawi tak
ang khan, inhriatchian tawnna chuan
hnathawh a ti awlsaminhmalakna a tichak
em em dawn a ni. Deparrnent-in trcihtawp
chhuahin hma a la zel dawn a, mipuiin
chumi hmalakna puia; a tichaktu turin
Deparunent chu Information/Daa kan pek
(feed) ve a ngai, firn hmalam zawng aia
tha a kan 1o puih an ngai dawn ta a ni.
Chumi tur chuan ruahmanna fel tak siam
a ni a, Departrnent-in a mamawh tur
information te chu tar chhuakin a hnuaia
kanhmuh ang hianheng tarlan te hi dikleh kim taka kan pek chuan, kan inpui
![Page 19: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/19.jpg)
[awn [heuh dawn a, a hl ve ve
tan pawh hnathawh a awlsamin hmaiak
a chak phah sawt dawn a ni.Hmasawnna a awrn davrn chuandanglamna a awm thin ktra.
Heng a hnuaia tarlan ang hian kan
nihna tichiang turin InformationDepartment te kan pe thin dawn nia,
chhinchhiah tlat la, hre kirn thlap ang che.
Beneficiarv Details
-LJ
Bank Details
Beneficiary Name FatherAlusband Relation
Gender Caste CategoryApplicant Type
(Dilruchu
engtiang a dil nge
anih: mimallpawl)
Land Type Survey
No
Approved LandExtent (Ha)
(hmalaknatur
ram zfla zawng)
Date of Birth(dd/mm/yyyy)
Ration
CardNo.
Election Voter Id
No
Aadhar ID Moblie
No
Email ID Address Pin code
Pan Card No
Branch
District Bank NameBranchName
BankAccounl
No.
Aadhar Seeded
(Bank Accountleh Aadhar thlun
zfr.wm a ni em)
Yes/No
IFSCCode
![Page 20: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/20.jpg)
HLAWK ZAWKA THEI TTIAR CHHUAH NAN AWMZENEI LEH MT]MAL TAKA PHTIN DANDr. Carmelita Lalchhsnhimi pachuau, HEO
Directorate
Hlawk awka thei tharchhuak rlrei nr hian hriat fir parvirnawh tam tak a awrn a.
Kan tlangram huan neih dan leh kan tih thin dante ang hi chuan thar ve thin bawk rnah ila,a hlawk fir ang tak tak leh thlai bil in a tharctrtmah ttreih zat ang hi kan ttrar rir rlrei thinmeuh 1o a ni. Tin, kan hriat uu pawimawh em em pakhat awm chu thei te hi huan thlaidlrng ang 1o takin, kunrhlun leh kum tam tak claih kum 50 chuang daih te an nih avangin
kan vawikhat phun hi kurnhlun sawn theih loh a ni a. Chuvangin kan leilung ttla tak,
damdawi leh lei thu ,iu* chawpin a la tih chhiat ve loh atang hian hlawk zawka thei
rharchhuah theih dan i 1o zir ho dawn ila. Hetiang hian then hrang ta thliah thliah ila-
1. THEI IIUAN TIMUNHMATHLAN (SITE SELECTION):
a) Mimal huan te dzautawk lo fothin a, hei vang hian, midangte nena inzau khat thei ang tura hmunhma thlan
hi a pawimawh em em a. Hei hian kan
thei tharchhuah lakkhawm leh hralh
chhuah chungchangah te nghawngpawimawh tak a neih vang a ni.
b) Hiarvk zawka ching tur tanchuan local market chauh ngaihtuah
lova, market zau zawk ieh darh zau
zawka hralh chhuah nrmhi a pawimawh
huan hi a zau ang zawnga kalpui a
lo nih hian inkalpawhna kawng sialkawngah pawh a in awlai hleih em
em a. Mimal chauh huan awmnaai chuan, huan enkawltute tam tak,a zau anga awm tana kawng sialchu sorkar tan emaw a khawtlangtan emaw pawh a in awlsam hleihem em a ni. Tin, chhenfaktu an lotam hian hmalak a awlsam a ni.Chuvang chuan, thei huan kanthlang a nih a, a zau ang zawng tea kan awm thei si lo a nih chuankalkawng tha fur lai pawh a hmantlak, market hnaih si a pawimawha ni.em em a ni. Heng piah lamah hian,r
f"ll :Xx!-tl [ssur" No. I HtiAN IINKAWI-TU r\rrrit - June: ZifiZ
![Page 21: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/21.jpg)
c) A hmunhmaaztrakan thei, thlai
te ang chi reng reng thlan thiam. Atlangpuiin thei kan ching dawn a nih
chuan ni kang tha si dam lo hi kan
rilruah awm re.ng se.
d) Hlawk zawk a thei huan siam
tur chuan vil peih leh enkawl peih angaia. Chenchilh huan tluka tha a awm
lova, nitin kan kal thei lo a nih pawh a,
a 1o berah kar khatah vawi thum tal kal
thin tluk a awm lo a ni.
2. TTTEI HUA.N RUAHMAN(ORCHARD PLIINNING):
Kan sawi tawh ang khan theihuan tfhi kum hlun an nih avanginruahmanna felfai tak a ngai a. Huan
chhunga duh duh vawm khawm leh
ching ringawt lovin, mumal takainbuatsaih a tul a. Hetiang hianruahmanna siam nise-
a) Len fel tak leh kan thlaite a
zirin a khat tawk kan thlai ten a an
mamawh ang zela ptrun nise. Eg:
Hmun zawl a nih loh tlangpui a
vangin, kan huan tlang tan zawng
si,thei thlai a kar hlat zawng awm
ang te zawm hram a !ha. Kan leilungte zirloh avangin a bu ang thlapa thlai kar hlat
zawng maintain hi a har lhin a, mahse a
treih ang bera zawmhram nise. Hei hian
kan thlaite hn hmun zau tha, lei atanga chaw
duhktlaurp tawktre,tr*rei kung zarte irdip ral
tur venna a nih avangin fimkhur lehzual a
ngai. Kan dutr dan ang anga,huana trlai chi
tinreng phun mai ching a tam zawk kan nih
avangin hei hi kan ngaiurahnaah vawn tur apawimawh emema ni.
b) Tui tel l,ovin thei huan hi a siam
theih loh. Chuvangin tui hnar kan neih
ngei ngei a ngai a. Kan nei 1o a nihpawhin d dahkhawlna kan ngainrah a ngai
bawk a. Tui hi heti taka pawimawh a
nih rual hian kan mizo huan enkawltu
tam tak te chuan a hranpa a tui an pek
ngai loh thu kan inhrilh chawk thin a.
Tui chang nilo lei tha pawh kan pe ngai
meuh io. Hei hian kan rin phak bakin
nghawng a nei a ni. Eg: Mizoramaserthlum tAm chhan pakhat chu tui leh
Iei fha kan pek ngai loh vang ti ila a
sual lovang. Chuvangin kan thei kungte
hian kumtin rah tha leh hrisel chhuah se
kan tih chuan thei tin ten an mamawh
tawk kum khat atana mithiamte chhut
chhuah sa ang hi pek hram nise.
![Page 22: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/22.jpg)
c) Kan huanah hian thei chi khat
chauh kan phun dawn 1o a nih pawhin
awmze nei taka rem hi a pawihmawh
hle a. Hei hian tui leh lei hanna thlaiin
an mamawh up em, inchuh lovin an
dawng fheuh thei dawn a ni.
d) TheitehiathlumchiEg: Theihai,
Serthlum etc. an nih chuan ni an dawn
that a ngai a, thlai dang nen kan phun
pawlh dawn pawhin kan thei kung nidawn tur hlim/hliah thei ang tur chi kha
chu a khawma huan hnungah phun hram a.
tha a, kan thei te nenphun pawih loh a tha.
e) Thei hrang hrang kanphun dawn
a nih clnran, a kung hniam ho ang chi
hi huan hma iamah phun a tha a, a san
dan indawta phun tur a ni a, a sang chi
ho reng reng huan hnung lamah phun
tur a ni. Hei hian an ni eng dawn tur te
in dai lo leh, a kung sang ho zung kaithuk an ni tlangpui a, an ctlaw ei ieh
nri an hipna tur a indai tro a ni. Chu rnai
nilovin. ni eng hi kan thei zarah a luh
tlang loh chuan hrnuar natrm leh rannung
a tam <iuh bik a. kan ngaihpawimawl:. a
tul em em bawk a ni.
f) Huanhung hi a pawimawhbawk
a, thir len te kan nei thei kher lo a nih
pawhin, thlai hling nei ang chi te pawh
a hman theih bawk a ni.
g) Tin, huan area hi thli tamna anih chuanthli dang thei nrr ang chi thing
kung sang tak tak phun tel hi a pawimawh
bawk a ni.
3. HUANA THEI REM DAN(LAYOUT):
a) Kan huan in a zawh tawk si atam thei ang ber phun thei turin kan
thei te rern fel tur a ni a. Heng atan
hian square, rectangular, triangularsystem te in hmun zawl leh rualrem
deuhah chuan a tih theih a. Tlang ram
a nih chuan a tlang tan zawng, len fel
tak, thei kung te in kawkalha rem hian
a leng tam duh bik a, hei hian leimin aveng tha duh a. Tin, len a fel hian hloieh damdawi kahte a ti nuarn bik.
b3 Fhun hun: Kan ram ah hichuan fur ruah tlak hun lai lei a
i:nawn fiat hun lai Jun-Aug ernaw leh
thai khawro hma tak tak thlasik zawh
tawh si Feb-March vel hi thlai phun
![Page 23: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/23.jpg)
hun a ni. Hei hian eng thlai pawh
huan thlai ang chi reng reng chu a
huam vek a ni.
c. Lei sawngbawl: Kan thei tiak
te phun hma thla khat velah hian khur
lo laih lawk vek tur a ni a, hei hian
lei chhunga rannung, thlai rulhut leh
vual te nisaah a phoro a, lei chhungah
boruak a siam a, tui luangral tha thei
turin a buatsaih a, tin, thlai zung tan
pawh an than a ti lha thin a ni. Kan
khur laiah hian bawngek, chinai thi
leh lei chawhpawlh a, tin, kan phun
hunah lei chung lang khan a tawp
berah vur tur a ni.
d. 4. Huan lei kan enkawl dan hian
awmzia a nei thui hle a, huan tirlawh
fai vek te hi a $at lohna a tam mah
zawk avangin, kan thei kung bul tih
loh chu thlawh fai vek a prllem 1o. Be
leh B0te ang chi te phun tel a tha a, hei
hian thlai chaw Nitrogen a 1o phuhruk
ve thei bawk a ni. Kan tihfai teng hian
leimin a tam a, tin lei a ticharin a tibel
a, kan thlai ten an tuar fo thin a ni.
e) Thlai dang phun kawp turchungchang: Thlai dang kan thlan hi
fimkhur a ngai hle a, thlai thenkhat
rannung eichhetu in ang leh natna
inkaichhawng awlsam bik te hi tih kawp
loh hram a tha. Thlai chhugkaw khat
(Family kha| ang chi te hi tih loh hram
a fha a, heng chungchangah hian
mithiam zawkrc rawn tam a tha. Thil
ho te kan hriat atana pawimawh deuh
entiman han sawi ila, Derhken hi ttrlai
rulhut reng reng hian a haw em em a,
chuvang chuan kan huanah a khat
tawka kan phun tel ve thin a tha.
Heng hi tun atana kan sawi
theih tlangpui ni se, thei hlawk zawka
ching tur chuan kan thei thlan, tui,
lei tha leh thei phun kar hlat zawng
ngaihpawimawh hi a tul hmasa em
em a, kan rilruah kan hriat reng a gul
a ni.
a
![Page 24: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/24.jpg)
TTIEIHAI RAH EICHIIETU RANNI,NG LANGSAR ZUAL TEInlrinchhani,
HEO, Directorate
India ram hi khawvel a Theihai thar tam berte zing a mi kan ni a, khawvelpuma thar chhuhh 46% hilndia thar anga ngaih theih a ni. Mizoramah pawh kan
ching uar hle a. Chutih rualin kan thar tam thei thin 1o. Kan thar chhuahte pawhrannung vangin eitlak loh tam tak an awm thin a. January-February thla-ahTheihai an han par a huan neitute chuan beiseina sang tak neiin an enkawl chho
a, chutih ruala kan harsatna lian ber lo thleng chho thin chu a rah tinget tutuaingawt- Mango stone weevil (Sternochetus mangiferae) leh a rah tilungtu-Mango fruit fly (Bactrocera dorsalis) te an ni. Heng kan harsatnate sutkian nanhian thei eichhetu rannung nihphung leh an miziate, rannung laka ven dan dik leha hun dik takte kan hriat a nga.i ern em a ni. Mizoram a zirchianna ah pawh heng
rannung 2 te hran thei thar chhuahna lamah harsatna lian tham tak loneitute athlen a. A bak rannung leh natnate hi chuan a tibuai tam em em 1o in. chhiatna a
thlen tam lo ni a hriat a ni. Theihai chingtuten rannung laka Theihai rah vendan
hi kan hfrat a, hlawk taka thar turin kan hman zui hi kan tih makmawh a ni.
1. MangoStoneWeevil(fheihaiMu
Ei Ngettu Tuaingawt)Sternochetus
mangiferae.
Theihai ei nget fu fuaingawttehi khawvel ram pumpuia Theihai chinna-ah an awm deuh vek a, an awm lohnahmun chu tlemte chauh a la ni. Thlaidang ei lo in Theihai chauh chaw-ahan ring thin a, Theihai rah chhiatna 5-8O% an thlen thin. Heng tuaingawtpuitlingte hi 5-8mm a sei, a vang lam4mm rawng uk duk tak an ni a.
.t:.W
ffi; . r't:'?.{!" :,.F.l;,';:::H.nl{rii:'il
..1 i'iS.,
iW-*s,s{tffi
![Page 25: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/25.jpg)
Thlai an eichhiat dan - Hengtuaingawtte hian Theihai rah te chu
marble tiat 2-4cm bial an nih atangin
Theihai rah ah pakhat zelin an tui tan a.
An fuina hnu hma chu a khuar deuh a,
thei kawr alanga 1o chhuak tui hnang
fimin un tuina hnu a chhilh thin. An tuite
hi ni 5-7 ah an keu a. Tichuan, Theihai
chhungril lam panin a mu kawr an ei a.
An kalna hnuhmate chu kual kawi nuaih
mah se theirah than rualin a bo tial tiala. Vawi 5 an inlih hnuin ni 35-54chhungin April kar tawp atanga May thla
lai hawlah a mu chhungah buh chi umturin an lut thin a ni. A buh chi um hnuah
a tak rawn paltlangin thei atangin an
rawn che chhuak thin. A buh chi um zo,
h chhuahrih kawngah hian thil nawi dum,
a ei hnu a hnut chhiah zel a, chu chuan
araha tichhe vek thin a ni. Tichuan, a
puitling te chu Theihai kung, azar lehahnah thel tla ah an chawl hahdam a,
Theihai rah lehhma chu che chang lo inan awrn thin a. Theihai par leh veleh an
1o che chhuak leh thin a ni.
Ven dan leh enkawl zui dan -1. Huan tihfai a, a.rah tla leh a chi
chhiaawmte chu tlrei rah lawhhma
chuan thenfai a, hal ral zel hr.
Thei rah lawh hnuah huan lei teuluk taka leh tur, chu chuan a
puitling biru tihbo kawngah leh
an inthlah pung tur nasa takin aveng thei.
A hnah tlate leh a chi.huan a
awm zawn g zaw ngte lakkhawm
a hal ral tur. .
A puitling birure a ttrah nan Theihai
par hma November - December
thla ah a kung pui leh a zartechu Carbaryl (2gm + I litre tui)
emaw Fenthion (lml + llitretui) emaw Chlorpyriphos 20EC
(2.5m1 + 1litre tui) chawhpawlhin kah thin tur.
Theihai te marble tiat an nihinDimethoate (Rogor) 1ml + 1
litre tui pawlhin ni 15 danah
vawi2 kah thin tur.Acephate 75 SP (1.5g + 1 litre)in nimbu bial tiat (2.5-4cmbial)
an nihin kah tur, Deltamethrin28EC (1ml + 1 litre tui) in ni213 danahkah rur.
A rah lawh hnuah vapour heat
ffeafinent in 50 oC ah minute 120
chhung dah a, 20oC atihhminintuai ngawt Theihai rah puitlinga awmte a thah theih.
aJ.
4.
5.
6.
7.
-r,l
![Page 26: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/26.jpg)
2. Fruit FIy (Theihai lung)Bactrocera dorsalis- Fruit fly te hianTheihai rah a chhiatna 27% a thlen a.
Heng rarulungte hian ttrlai tam tak chaw-ah an ring a. Khuai ang tak pian neiin7mm a sei an ni a, an awm ah a uk sen
leh a engin a dung zawngin a tial a, antaksa chu eng fim lam a ni. Antui keutawh pangang (Theihai lung) te hi a
varfim lam niin, an eng tial tial thin.
Theihai an eichhiat dan - A puitlingte leh a tui keu te hian Theihai ah
chhiatna an thlen a. A puitlingtechuan Theihai hmin 1an leh Theihaipuitlingte chu April ' May thlachhungin tui nan an hmang a. Antuina hnu hma dukte hi enchianchuan d^lang chiang thei em em a,
a thenah a uk a, a {henah a eng thin.Hetiang chiah hian Kawlthei,Serthlum, Theite, etc. te pawh a tuinan a hmang thin. A puitling tuitechu an han keu a, Theihai rah chu
chaw ah an ring a. Theihai te chuan tawihin an rim a lo chhe em em
thin a ni. A chhung atangin an rawntawih tan a, tichuan a rah atanginkua awmin tui hnangte awlsam takinan chhuak a, a rah te an tla maithin.
Ven dan leh enkawl zui dan - Heng a
hnuaia mi te hi Theihai lawh hma ni 45
ah thawh tan tur a ni.
1. Theihai par hma November -December leh a seng hma in leite chu vawi 213lalh phut vek
tur. Hei hian a buh chi um techu an mahni hmelma te eitheihin a siam bakah nisa in a
em hlum theihna 0rrin kan phawrh
chhuak tihna a ni a, an thi boral
zo thei a ni.
2. Thei rah tlate chu thenfai a hal
ral vek tur. Lei ah kan phum
dawn a nih chuan a khur chu 60
cm a thuk a siam tur.
3. Theihai an hmin hma a sengin
heng rannung in, thlai a tichhe
tur engemaw chen a veng thei-
![Page 27: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/27.jpg)
4. Fheronrone frap, fruit fly pa maru]a
tur chu Theihai huanah hrnan rur"
Hei hian an in thlah pung turnasa takin a veng ang.
Methy| Eugenol lml * Malathion
0.5rnl * 1 litre tui chawhpawih
in April - August thla chhungin
Theihai hog, lei atanga 3-5ftah heng damdawi chawhpawlh
te hi khai tur. Mamawh tamdanin a letinpuntir zel tur. Ram
ttn2.5 hmunah chuan hmun 25
ah 10ml theuh dahin khai tur.Kurtai leh insecticide pawlhpawh khai theih a ni.
6. Aseqgluraler3velah Delqrettritr( 0.5m1 + 1 litre tui ) lehI.{eemazll (Zml + 1 litre tui)chawhpawlh a kah tur.
7. Kar 1 emaw kar 2 dauah Kurtai- 100gm + 1ml Deltamethrin *
tui litre 1 chawhpawlhin Theihai
kungahhnawih tur.
Rannung (thei rah eichhetute) a
ven hun dik taka kan ven a, kan enkawl
chhoh chuan kan &ei rah chhe tur kan
veng theiin, kan thei rah hlawk takin kan
seng thei a ni tih i hre tlang lheuh ang B.
Khawngaihrua tello muwinu chu sschsh telle
nghukuai ang lek a rui.
- Rulph Waldo Emerson
Minute khat ttai ai chuan darkhat thum hma
a tha zflwk.
- Shakespear
![Page 28: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/28.jpg)
THLAI EICHIIETU RANNLING LANGSAR ZUALTE LEH A VEI{ DANEmelyne Lalmawipuii,
FC, Directorate
Mizote hi kan pi ieh pute hunlai alang tawhin lo neia eizawng hnam kan ni a.
Thlai chi hrang hrang Bawkbawn, Ivlai, Bawrhsaiabe, Changkha leh a dangte hi fur
laia kan chin iangsar zuaipui te an ni a. Heng thlai chin kawngah hian harsatna thlentu
tam tak a awm a, chung zrngah chuan thlai eichhetu rannungte hi loneitute tana
harsatna thlentu lian tak an ni a, enkawl/ven a nih loh chuan thlai tharchhuah a
titlemin, loneitute hlawkna tur tam takin a kiam phah thin. Hemi avang hian kan thlai
tharchhuahte a lo hrisel a, kan lo hlawkpui zawk theihna turin heng rannungte hi a
ven dan i lo sawi ho dawn teh ang.
Bawkbawn:
sl.No
Rannung hming A ei chhiat dan Enkawl dan Thlai dang a
eichhiatte
1shoot and frult borer (akung leh a rah nget pangang)(I-eucindesofuornlis)
A h:ng la m laiin a ctrlurgah hlin a e:
chhia a athh $nhhial tei a ni. TIenB z
lcnrgacharde*rimnirarahatrirsawnir
a chhungah a eichhe leh thin. A nge
pangrrgvanghiararatrasawrbg\ilkin:
kawineilnsel ftin.
Angetawmna
lai paih fai.
Cypermethrin0.025%, profenofos
0.05% inauidanangq lzqh hrr
Bawrhsaiabe
W,},l!.;-lg,ti:t t:t : i
9.,.'t$,l'* ji';
it _.6r,,'r{r-_".H :
_
.. &&
2. Hadda beetle(Henosepilachna
Ladybird ang tiat lek a ni a, a uk
dal deuh niin a kawrah a dumin a
de pheuh pheuh a ni. A puitling leh
a larva hian a hnah hring lai zawng
an ei ral a, reiloteah a ro vek thin.
A rannung chawpin a
hnahchhiarpnpaihfai.
Cypenrrtlrin0.025%,
profbnofos 0.05 % in a
tul dan ang a kah nr.
3. Leaf Hopper (Katneih)(Cestius phycitis)
A hnah hnuai lamah awmin ahnah
tui an zuk a, hemi avang hian a
kung a thang theilo a,
a hnah a kirin a eng thin.
iv{onocrotophos
A.05Vo,
irnidacloprid
0.01% kah flrr.
Bawrhsaiabe
Z6
![Page 29: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/29.jpg)
Hrui zam (Changkha, Maitamtawk, Urn ei, Mai, Maipawl, etc)
Fruit fly(B ac tr o.c e r a c u c ur b it ae )
He rannung hi tho tiat lek
niin a eng dal deuh a ni a,
mawng zum tak neiin hei
hian a rah la no chhungah
a tui a, a tui lo keu chuan a
chhung lam atangin an ei
che thin. A tuina tur a
zukna hnuah hian tuiril/hnai
a lo chhuak thin a, hei hian
bacteria leh fungi a ko a, a
rah chu lo tawihin a puitlin
hmain a tla mai thin a ni.
A hnah hnuai lamah hian
fruit fly puitling te hi an
awmkhawm thin a, hei
hi Cypermethrn0.A5%
a kah tur.ProfenofosA.05%, Carbaryl}.lVoin vawithum ni 15 dan
zelah kah tur.A pangang
nisaa a inpho hlum theih
nan a kung bul vela lei
chawh leh tur.
Pumpkinbeetle(Rap hi dop a lp a fov e i c o lli s )
ei hi chi hnih awmin,
deuh, thla eng sen
eh thla dumpawl nei an ni
. A pangang hian a zurrg
a kung lei hrula awm
ichhiain a puitling chuan
nah an ei thung. He
ng hian a bikin Main eichhe nasa bik a ni.
Nisaa a pangang a
inpho hlum theih nan
uluk taka lei leh tur.Carbaryl 0.2% a kah
tur. Carbaryl 5% a
dipin theh/phul tur.
Sl.N( Rannung hming A eichhiat dan Enkawl dan
1.
2.
4
![Page 30: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/30.jpg)
Eawrhsaiatre {Okral l,ady's Finger)
SI.No Rannung }Iming A eichhiat dan Enkarvl dan Thlai dang a
eichhiat te
1 Aphids Hei hi a hrik kan tih
mai thin ang klra a ni
a, ahnahhnuailamah
awm khawmin a
hnah an ei chhe thin
Dimethoate La kung
(Cotton)
2. Jassids (Katnelh hring)
(Amrasca biguttula
biguttula)
A hnah hnuai lamah
lwmin a hnah tui an
zuk a, hemi avang
nianakungathang:heilo a, a hnah a
kirin a eng a, a hnah
r tla thin.
Malathion 50EC, Dimethoate30 EC a kah tur.
La kung
(Cotton)
J. Leaf roller
" (Sylepta derogate)HxL-Iifigtsdir;-&slffii,i
A pangang hian aanah hlumin a
:hhungah a awm a,
t hnah a eichhe thinl ni.
Carbaryl2litres/ha a
kah tur.
Cypermethrin
200rnl/ha.
La kung
(Cotton)'- . ,itI,l,
,#" ' ^". *. W':': 4-4{'_---
qt :la*.:].-'ri\: . l, z3"r jl,,! ;:: .iafii;- "*m
r
![Page 31: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/31.jpg)
q4 I
Ia
11{\ri ;ila.,ntprT,
Pu PC.Lalthanliana Horticulture Minister chu 88th Annual General Meeting 2017, lndian Councilof Agriculture Research, New Delhi a neih ah tel.
88th Annual General Meeting 2017, lCAR,New Delhi a neih-ah Shri Radha Mohan Singh, UnionMinister of Agriculture, Pu Pc.Lalthanliana Horticulture Minister leh State dang atanga
Minister rawn kalte nen thlalak hona an nei.
_8
rc
'8.-.*k"q.,
Ims6_
L,l
I
![Page 32: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/32.jpg)
,\"t
Date 3rd April 2017 khan Dr.Elizabeth Saipari, Director thar chuan a Chamber ah a thawhpuiSenior Officers leh a nu leh pa unaute hriatpuina in Pathian hnena inhlanna a buatsaih a,
he hun hi Rev.K.Lungmuana Mission Vengthlang hoin hman a ni.
Date Ni 04.A4.2017 khan Horticulture Conference Hall ah Directorate Officers leh Staff tebakah Aizawl Division ten Director thar Dr.Elizabeth Saipari lawmna hun an hmang
1,,
![Page 33: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/33.jpg)
.!
Horticulture Department chuan Director leh senior Officers promotion te Horticulture Centre,hite ah Na 12th April 2017 khan lawmna hun an hmang
. -tt
'-.:}ffi
1'-
.
:
t*6ryg.
8,+.{*'.w
:)
![Page 34: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/34.jpg)
*=,
Officers & AII Field Staff Trainers Training,Closing Function Ni 12 April 20i7 ahPu K.Lalrinthanga chu Khualzahawm a ni.
Officers & All Field Staff Trainers Training,Closing Function Ni 12 April 2017 ahPu PC.Lalthanliana Horticulture Minister chu khuallian a ni.
I
-r
![Page 35: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/35.jpg)
.. **t.
tr
Shri Giriraj Singh, Central Minister; Micro, Small & Medium Enterprise chuan Date 3.4.2017khan Vaipuanpho-a Dragron fruit huan chu a tlawh a, Dr.Elizabeth Saipari Horticulture
Director leh Officer thenkhat ten an tawiawm
,a. , t.n
$ r ,n'.-'
..-, ic-? a
![Page 36: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/36.jpg)
i!
:. .. r, :-,,i;+*r'"-__'
Zee TV Produetion ( National News TV Channel ) te chuan Mizoram Horticulture Departmenthmalakna an rau/n en a, TV a telecast turin Dr.Elizabeth Saipari, Director of Horticulture chukawmna hun an nei.
%qrl,,,..*.,..:'--! *
....:
''*1.
.-8rylal
-: ir,.::-:.'t i-d. ..;:i,iJL:, rSiril
g,**'
![Page 37: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/37.jpg)
fi) A seng hun: Aieng chin atanga thla
8-9 naah a chawh theih tlangpui a. A hnah
hring hlap chu a 1o en a, a lo ro hnuah a
chawh theih tihna a ni. Aieng kung leh
hnah te chu lei bulah tan a, chawh tur a
ni. Tin, Aieng chawh hlimte chu thenfai
a, uluk taka enkawl tur a ni.
(k) Dahthat: Aieng chawh hlim hi room
temperature (20oC) ah thlakhat aia tam a
dah *reih merh lova, a dah&at hun pawtsei
tur chuan temperature hi tihhniam tur a
ni. Kar 16-24 chhung terperahre 5-7 o C
hnuaiah tha takin a vawn &eih a ni.
Natna leh enkawl dan:
1. f;afnmtcU: Henatmthlenhrchu
fungus Taphrina maculans a ni a. Hnah te
chu qpot eng dang deuhin bawmin a hnuah
a 1o senuk deuh a, q)ot te chlt 1o putg zelin
lian deutrin a 1o inzawmlihawm a firin a ni.
He natna hian thlai chu ti chauvin
tharchhuah pawh a tlakhniam phah thei a,
amaherawh chu thlai chu a ti rhi lernlo a ni.
ilruknwl dsn.' Natna chu a inkaidarh zei
i*h nan" a hri kai hc hi paih tur a tri a.
Cl:lorothalonfi A.2 % emaw Mancozeb
0.25 % emawin ni 20 danah kah tur a ni.
2. Leafspot: Ahnahahdung sei
zawngin spot a lo awm a, a rei deuhah
chuan lo lian telh tehin cm4-5 a sei leh
cm2-3 azauhiala lonitheia. A reideuh
hnuah spot chu a laiah wt rawng leh a sir
a 1o uk duk deuh a, rawng eng in a hual
vel thin. Spot chhung, a lai bawr chu lo
panin a 1o thler thei thin a ni. Spot
thenkhat chu 1o inzawmkhawm ve thin
bawk a. He natna thlentu chu fungus
Colletotrichum capsici a ni.
Enkawl dnn' Natna kai chin chu lak a, a
inkaidarh zel loh nan paih tur a ni a.
Carbendazim 0. 1 % emaw Mancozeb 0.3
% emaw inkahturani.
3. Rhizome rot: He natna hiPythium aphanidermatum / P.
graminicolumthlen a ni. A hnah chu a sir
atangalo rovinakuang chu lo nemina 1o
zary a, Aieng kung chu a 1o tlu sawp ttrin
a, tin Aieng pawh a 1o lawih ltrin bawk.
Enkawl dan: A chinna hmun chu tuitlingkhawm theilakah venhimtur a ni a.
Natna kai kung/bul te chu lak a, hmun
him a paih tur a ni. RidomnM.Z2glLernaw Mancozeb 2.SglLemaw in kah tur
a ni.
![Page 38: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/38.jpg)
Rannung eichhetu treh e$kawl dan:
l.Shoot borer: He rannung hian Aieng
kung leh a thlar ei chhiain a kungah kua a
hreuh -thin a, hei vang hian a lo thi mai
thina ni.
Enkawl daz; Dimethoate 0.05 % emaw
Phosphamidon0.05 % emau; akahtur.
2.Leaf roller: Hei hian Aieng hnah
chu a dung zawnga vialin a chhunga
awm chungin a hnah chu chaw ah a ring
thin a ni.
Enlrawt dan: Dimethoate 0.05 % etnaw
Phoqphamidon 0.05 % emaw a kah [r a ni.
3.Rhizome scales: Hei hian a phun lai leh
seng hnu, a dahttrama thengin Aieng bul ari
hnang chu dawtin, a tichhe thei a ni.
Enkawl dan: A bul hi Dimethoate
A.05% emaw Phosphamidon 0.05%
emaw hmanga chiah tur a ni.
4.Thrip: Heng raflung hi te tak te te, a
hnah eichhefir a ni a. A hnah hnung lamah
tuiin a lo keu a, a hnuah hnah a tui hnang
te chu dawtin hnah te chuan a lo en phah
a, a khawrin a lo ro mai thin a fi.
Entrnwl dan: Demtonrneftyl 0 .05 % emaw
Dimethoate 0.5% ernaw a kah nr a ni.
Engmuhloh a thuilnisia.
zirtir lovu owmZswk, muwlno
aihi
chuan piun hlekvandauins Zung
Pluto
![Page 39: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/39.jpg)
PATCHOULIDr. C armelita l-alc hhanhimi P achuau,
HEO, Directorate
ScientificName
Family
Local Names
Varieties
A HMAN TANGKAINA TE:
1. Sahbawn leh hmai hnawih(cosmetic) siam nan
2. Suk hlo (detergent) siam nan
3. Patchouli tel hi dal takin ei tur tihrimtui nan te, in turah te,
,ghithlum (sweets) siam nan lehbakery ah te hmanthin a ni
4. Incense stick (hal rimtui) chisiam nan
Patchouli hi thlai kumhlun,
Patchouli oil kan tih tel rirntui chi khat
paitu thlai, hmai hnawih chi (cosmetic),
perfume leh industry tam taka hman
tlanglawn tak a ni a. Hei bakah hian, tel
rimtui dang nen han pawlh. pawha rimtui
bik em em a ni a. Sum hnar tha ak, hlawk
bawk si, cheng nuai tam tak lei chhuak
thei thlai a ni.
P o go s temrsn p at c ho uli llook.Syn. Pogostemon cablin Benth
labiatae
Peholi (Hindi), Patchetene (Kannada), Kadiryachai (Tamil)
Johore, Malaysian, Singapore leh lndonesian strains te hi
chintlanglawnanni
Patchouli hi a tang 40-50 cm a
sei, chAng 4-5 nei hi Parchouli tel rimtui
sawrchhuah nan hman thin a ni a. Tin,
Patchouli hnah hi nern tak, hmul thep a
ni a, tin, a tang pawh hi hmul thep a ni a.
Meter khat laia sangin a [hang thei a, a
png leh a hnah te seng a nih loh chuan
Feb-Mar thla ah a par mai "itrin a ni. Kum
khatah tel rimtui sawr hrhian vawihnih
seng a ni !hin"
CHIN PLIN DAN: Stern omings (A FrE cur)
hi a chinpun dan awlsam leh tlanglawn ber a
ni a. A lang cut ah te hian Rooting Hormone
te hnangin zurg a kaih tha &th bk a ni.
LEI MAMAWTI DAI{: Patchouli hian
lei tha leh dur tha tak, tui luan ral zung
zung theihna a duh bik a. Tui tlingah a than
that duh loh avanginhengahhian chin loh
![Page 40: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/40.jpg)
tur a ni. Patchouli hian lei al lamaiin lei thur lam, a tehna ah chuanpH 5 .5-6.2 a mamawh a. Mizoramlei hi ruahtui a tam avangin a thurlam zawk a ni a, lei thur lutuk tihdak na turin chinai thi hman ve thintur a ni. Nimahsela, kum tin hman atul lern lo.
SIK LEH SA MAMAWH DAN: Khawvawt lam ai chuan khawlum lam, khawro lo leh ruahtui rual khai tak awmnahmunah a tha duh a. Sik leh sa tehnaah chuan 25-35UC hi Patchouli in amamawh tawk a ni. Patchouli hidaihlim duh chi thlai niin, ni kang aichuan rP* u daihlim deuh ah a rhang
tha duh zawk a. Dailim hnuaiah hian atel rimtui pawh a insiam tha duh deuh
bik a ni.
PHUN HUN: Patchouli hi tui nen achawm theih dawn chuan kumtluanina phun theih a i.e., June atangaMarch, khua a ro zualpui hunlaiApril leh May ah te chuan tih loh a
tha. Kan phun atanga kum thurnna(3 years) thleng hian a thar hlawka, kum 3 hnuah erawh chuan a hlawkem em tawh lo a ni.
CHIN PTII\ DAN LEH ENKAWLDAN: Huan zav zawrtg Hactare khat(1) atan hian Patchouli cur sa zungchhuah tawh 25,000 atanga 30,000vel a ngai a. Heti zat cuttings nei turchuan a kung puitling 500 vel a tawka ni.
Patchouii chin pun tur hi 10-15 cm vela sei, chAng 2-3 vel neiduhthusam a ni a. Heng cuttingste hi Rooting Hormone (forSoftwood/ Herbaceous) ah leiakan vih phun hmain chiah zel hianzung a tam duh mai ni lovin, zunga kaih hma a. Hei hian kanphunsawn hunah pawh a than a titha duh bik a ni.
Hulhliap leh daihlim ah kancuttings te hi dah tur a ni a, tui nentha taka enkawl chuan thla lY2atanga thla 2 vel hnuah a phunsawnmai theih tawh a ni. Tui kan pek hia tling tur ni lova. Tin, cuttingskan siam khan, leia kan vih phuntur iarn kha awih takin han tan ila,hei hian a zung insiamna tur hmunzau zawk a siam thei a. cuttingsreng rengah (Fatchouli chauh ni loah) hriat reng tur a ni_
![Page 41: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/41.jpg)
Cuttings zung chhuah tura kan
tih ho tan hian iei thawl tha, balu lei
ang chi emaw cocopeat emaw a tha a,
bawngek khawro nen emaw
vermicompost emaw pawh a hman theih
a. Raised bed ah kan phun theih rualin,
sarang fim (kuhva sarang tiatlek lek ah)
te reuh te te ah pawh a mal malin a phun
theih a. Hetia a mal te te a zung kaihtir
hian phun sawn hunah pawh a thi tlem
bik a ni.
PHUNSAWND4t{:Kanphunsawrula tur lei kAa chawh
leh thal vek fur a ni a, hetah hian bawng
ek/lei fha ro nen pawlh tur a ni. Huan
zau zawflg hectare khatah (1 Ha) hian
bawngek 2ftoirnes a tawk a. Tin kan phun
sawnna tur hi chhun pawng a tha ber a.
Lei chhun pawn inkar hi 60cm-90cm a
tawk vel a. Tichuan Patchouli fiak chu 60
cm emaw 45 cminkar velah kan phun
tawhmaidawnani.
,Q4
" ,r!.
r t-#*. t \"rf,\-./\*f.\*r)i#r a'.1q1
lt \tr*not "}\ YvErS\ffi,#,
&&{-t-*tt;t"rt
\afrerf :.t
![Page 42: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/42.jpg)
LEI THA PEK DAN TUR: Patchouli hi lei tha mamawh tam thlai te zinga miniin, kum khatah varvi 3-4 vel lai a seng theih avang hian lei tha a mamawh tamem em a. Hetiang hian lei tha pek tur a ni-
LEI THA N (Urea) P (PrOs) K (qo)
Phun rualin 80 ke/ha 220kslha 120 ke/ha
Seng hnuah (1) 80 kg/ha
Seng hnuah (2) 80 kg/ha
Seng hnuah (3) 80 kg/ha
Heng NPK bakah hian,
micronutrients mixnrre te pawh pek ve
lhin a ngai a. A hnah a lo eng deuh emaw
a rawng a rawn in thlak khanmicronutrients mixture 0.5g-1g hi tuiLitre khat (1) ah pawlh a, a hnahah te
kah thipnrr a ni.
TUI PEK DAN: Patchouli hi kumk*ratatr vawi thum/vawi li seng tur chuan
fui pek that a ngai hle a. Tui hi tling si
lovin lei ti hnawng turin ni3-4 danah
zel phunsawn tirh chuan pek thin rur a
ni. Phun sawn atanga kar hnih hnuah
erawh chuan tui a mamawh dan ang zel
pek tur a ni.
HNIM PAI&[ FAI: Phunsawu atamga
a, hem! hnuah erawh chuan, a kung alo buk tha tawh ang a, hnim a dip ralmai tawh dawn a ni.
A ZIK NO PAIH: Phunsawn atanga
thla khat chhung hi chuan Patchoulizikno hi paih tur a ni a, hei hian nasa
takin a kung a ti tawi buk a, a than a titha in, a kung pianhmang nasa takin asiam thei a ni.
THLAI DANG NEN PHUNPAWLH: Patchouli hi thlai zingarJaihlim mamawh chi a nih avangin thei
emaw, thiai dang chi reng rengurnhlun chi karah a phun theih a.
flntirnan, Theihai, Balhla, etc.Ameaherarvirchu, chaw ieh tui khamkhawp pek ve ve ni se.thla2-3 vel hi chu hnim tih fai tur a ni
![Page 43: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/43.jpg)
HCIITIETU NATI\A LEII RANNTING:
Patchouli hian eichhetu rannung leh
natna te a nei ve a, a pawimawh zualpui
te chu-1. RhizocioniaWilfi A kunga vuaiin
a lo thi thina. He nafila hi a ven dantha ber dru, nanra vei kung reng reng
chupaihdaihalhaber.
2. Thlai Rul-hut (Ir{ematode-Meloidogyne sp., Tylenchas sp.
, Heterodera sp., etc.): Thlairulhut laka ven dan tha ber chucrop rotation a ni a. Carbofuron2KglHahi a ven dan a tawk a ni.Hei bakah Neemcake @l tonnelha pawh hian nasa takin rulhut hia tihniam thei a ni.
3. l,eaf Roller, Leaf EatingGrasshopper, Leaf-eatingCrickets: @angang hnah vial chi,Khau leh Thereng) te hi rarlnungeichtrehr te an ni a. Amatrcrawhchu,hengte avanga harsatna tawh thureport a tam em em lo.
THLAI SENG HUN I,EH SEIYGDAN: Phun atanga seng hmasak ber hi,Patchouli kan phun sawn atanga thla4-5 vei a ni a. F{emi hnuah erawh hichuan, thia 3-4 danah zeI a iak maitheih tawh a ni.
Patchouli hi a hnah zikno lam
seng a ni a, A zkatanga40-5Ocm vela
sei, chAng 4-5 vel ah cut thin a ni. Atang hnuai lamah hian a peng chawr tlemzuah a lha a, hei hian a zik lo thang turkha nasa takin a pui a. Kan seng leh zel
hun atan zuah tur a ni.
HNAH TIH RO/DAH RO: krchouli hnah
hi ni 7-10 hulhliapah leh hmun daihlimah
dah ro ur a ni a. Kan dah ro chhurg hian a
ro tlnt ttreih nan leh hmuarin a eichhiat tlreih
loh nan chawh leh chawh leh a rgai a, urea
pek hian 6% clwhmoisure (rrawng) a Io
pai hian, saip ah dah khawmin, Patchouli
tel rimuri a sar&r tlrei awh a ni.
Thiamna te a 1o sang zel a,
Patchouli hi dah ro kher 1o pawhin a telrimtui a sawr theih tih zir chhuah a 1o nileh zel a. A tel quality chu sawr tirh lehPatchouli seng hmasak lamah tlemin a
hniam deuh a, amaherawhchu,ngaihmawhawm khawp a ni lem lo. Heibakahahring chunga sawrhiana ro aiinalo ritdeuhtihmai ioh chu danglamna em
em a awm 1o a ni.
TIIAR TIDIH ZAT: Hecrare khatah
Parchouli hr1ng20-25 tonnes/ 3-5 tonnes
hnah ro a thar tlrei a. Heta tanga atet rirnuri
sawr theih zatchu 60-100 kg/ha a ni. Tel
rimnrihi a Rs'3500/kg ani.
![Page 44: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/44.jpg)
HUNBI NEIA CHINDAN TLIR: Kum thum chhung chu hetiang hian enkarvl
thin tur a ni-
TIHTI]R MONTH TIIITURKIMCrl,qI\-G
Patchouli tiak
ruahman
March-April Nursery siam leh Fatchouii cuttings
te zuns kaih hmanna buatsaih
Phunna tur
hnmturn ruatrnan
Aprii- May Leilung buatsaih (leh/chawh
thal), Bawngekl Leitha pek,NPK
dose hmasa ber, a chunga mi(kan tarlan tawh) ang a pawlh tur
Phunsawn June-July Leilung ruahman saa Patchouli tiak t
phunsawn, gap-tilling, hniin 1o tihfai
Tui pek Phunsawn atanga kar clrhung ni 34dan zelah. A bak chu a g* dan ang zelin
A z* no paih August 4. zk mhi a Fwi hrk eeft zau& mpah tnSeng hun (1) October Seng hmasa ber- Tel rimnri sawr tura
buatsaih/sawngbawl Leitha pek (Kan
tarlan tawh angin, Urea pek)
Intercultural
Operations
November Hnim to tihfai/paih fai, rih vur. natna
laka ven leh enkawl
Seng hun (2) January Seng hmasak ber dawttu- Tel rimtui
sawr tura buatsaih/sawngbawl Leitha
pek (Kantarlan awh angin,Urea pek)
Intercultural
Operations
March Hnim to tihfaiipaih fai, rih vur,
natna laka ven leh enkawl
Seng hun (3) October Seng vawi thumna- Tel rimnri sawr
tura buatsaihi sawngbawlleitha pek
(Kan tarlan tawh angin, Urea pek)
38
![Page 45: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/45.jpg)
THhGSAI KHUA IN HMARCHA MAN NUAI TOO CTTUANG TELLalrotawma,
IID, Directorate
Thingsai VCP S. Muanvela hnen atanga thu dawn danin kumina Thingsaikhuain hmarcha an thar $a hle niin repcrt dawn a ni a. Thingsai khua hian anthar chin tnumal taka an chhinchhiah chu quintal 392 a ni a; heng bakah hianquintal khat tling chiah loa hralhte nenbelhkhawmin quintal400 a kai ngei tih asawi. Nikum 20L6 a hmarcha an chin chu kumin January thla khan an seng rana, March thla a lo ral meuh chuan an hralh zo vek tawh a ni. Quintal 10 thar tlinghi an thahnem hle mai a. hmarcha chingtu tam ber te hian quintal hnih chunglamdeuh vek an thar a ni. Kumin}Afi hian hmarcha rate a tha viau mai a, Januarythla ah kg 1, Rs 200/- a an hralh laiin, March thra a lo kai meuh chnn kg 1, Rs 3001 inan hralh thei hial a ni. Hmarcha anthar chhuah atanga sum lakluh zathiRs 255lkg ang a chawhrualin cheng nuai 100 chuang hret a ni.
Thingsai vcP chuan an kawngpuite hi tun ai hian iha se chuanhmarcha pawh rate tha zawka an hralh ngei a rin thu a sawi a,chutihrualin, an khawtlangin irmarcha atanga an sum lakluh tha viaumah se an sum vawn thatna tur Bank an nei lo chu an harsatna lian takpakhat a tlin thu a sawi.
Thingsai khua atanga hmarcha thar tam zualte hming leh an thar zatchu ahnuai a mi te hi an ni:
1.
2.
J.
4.
5.
6.
7.
8.
B. ZaphungaThanchuangaHmingchhuanawmaK. LalhliraT. Latrremsanga
F SangluaiaLalfakzualaHrangkhuma
14 qntls.14 qntls.14 qntls.12 qntls.1tr qntls.10 qntls.10 qntls.l0 qntls.
E
![Page 46: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/46.jpg)
A HT.]N TAKA THLAI PHTIN THATNAVL Remruafiruia,
HEO, Horticulture Centre Chite
A hun taka thiai phun a thatna langsar ber chu hahdam leh senso tlem
leh awlsam zawk thlai phun nun theih hun a nih vang a ni. A awmziatak chu
fur ruahqui tha tak mai monsoon kan neih rinchhana hlawhtling taka thlai
chir/thei phun tihna a ni. Fur ruahtui ring tur chuan engtik huna phun nge {ha
ber tih hi kan sawi tum a ni ber mai a. Ruahtui baka nri pek tur nei leh pe thei
te tan pawh thlai phun hun tha thei tur kan sawi tel tho dawn a ni.
Ruahtui chauh ring lova tui a kum leh thal, a tuar na bik emaw a
pek tur irrigation nei tan phei chuan thih leh phah hial thin a ni.
thlai phun hun fha zawk ala awm
cheu a, phun hun loh tak tak a awm Chuvangin, khuain a zir loh
Io hial tilypawh hre tel nghal ila a tha viau khaw khen kumte a nih loh
awm e. Tin, kan hriat tur pawimawh chuan May thia a phun hman ngei hi
tak chu thlaite kan phun nung mai a tha a ni. April thia pawh hian
kan tih tam tak hi a kum leh thlengin ruahtui a tlak hma kum chuan phun
a thi thei a, a thang 1o thei bawk a ni. sual a awm lo khawp mai. Hetianga
April-May thla a Phun nung hman
Thlaiphunhuntlanglawnbera chuan phun kumah pawh a thang
kan neih thin hi June thla a ni thin a, a hman awk thin a, a kum leh thalah
dik thaw khat chungin hei hi duh aiin pawh a thi 1o mai ni lovin a than dan
a tlai a ni. A chhan chu duh aiin fur tur angin a thang zui zel thin a ni.
ruahin a chawm zui chhung a rei tawk Tin, fur tui tam lutuk lai phei chuan
loh avangin a zung a kaih nghet hman thlai phun loh tur a ni tih hriat pawh
tawk 1o thin a, a phun kum vek emaw a fha awm e.
![Page 47: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/47.jpg)
KEIMAHM HUANG
1. PROMOTtrON: Kan Department-a Senior Officers leh Officers dang promotion
hmu tharte kan lawmputtakzeta, heng a hnuaia mite hi promotion hmu thar leh an
post thar te chu an ni e.
L ,{RANSFER: Kan Deparftnent Officers leh Stafftunhnai a, transfer leh an post thar
chu a hnuaia mi ang hi a ni.
Sl.No Name Designation Promotion post New place of posting
1 Dr. Elizabeth Saipari Jt. Director(F) Director Director ofHorticulture Mizoram
Pu. Rosanglura Ralte DHO, Avawl Jt. Director (F) Directorate
Pu. K.Lalduhawma Dy. Directo(P) t. Director (P) Directorate
Pu. F. Lalthlamuana HDo (FI) DHO Khawzawl Khawzawl Division
Pu. C. Lalriniiana HDOAizd\ 4Div. Dy. Director (V) Directorate
Pi. M. Vanlalzarni HDO (F) DHO Serchhip Serchhip Division
Pu. H. Zosangliana HEO (E&T) HDO (Store) Directorate
Pu.Robert Lalrinsanga HEO (v) HDO (v) Directorate
) Pu. Biaktluanga HEOAizawlDiv. HDO (F) Directorate
il. Nt Name' Designation Place of posting New place of posting
1 Pu Rosanglura Raltt DHO Aizawl Aizawl Division Jt. Director (F)Directorate
2 Pu Lalhmangaiha DHO Khawzawl Khawzawl Division DHO, Aizawl Division
J Pi Zosiamliani DHO Serchhip Serchhip Division $r. Director (FI; Directorate
4 Pu F.Lalthlamuana HDO (FD Directorate DHO Khawzawl Division
5 Pu C. Lalrinliana HDO Aizawl Div. Aizawi Division Dy. Director(V)Directorate
6 Pi M. Vanlalzami HDO (Fr) Directorate DHO Serchhip division
7 Pi Lalnunziri Ralte Assistant SrcialWelfureDepr Directorate
8 Pu J. Zothanzuala HD (MR) N.Vanlaiphai Circle Directorate
A
![Page 48: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/48.jpg)
4.
3. PENSION: Heng kan thawhpui Officer leh Staff te hian min lo pension san taa, an hun kalzel turah duhsakna kan hlan e.
BoRAL: Department in ka la thlak hlelh em em laiin chatuan ram min pan san taGanga Bahadur Sarki kan hre reng a, nakinah then lohna ram kan thlen hunah intawhleh ngei kan beisei.
DIRECTOR PENSION THLAH:Dt. 3l't March, 2017 khan kan Director pu R. Zotawna chu Horticultureconference Hall-ah Horticulture officers and Staff Association (HOSA)kaihhruaina-in thlahna hun hman a ni a, hemi rual hian Pu Lalliankima, Jt. Directorleh Pu Lalchhuanvawra, Dy. Director bakah Officers leh Staff pension mi pasarih(an vaiin mi sawm) thlah nghal an ni. Association dan angin thlahna Thilpek lehCitation hlan an ni a, tlaiah Director in ruai tui tak a buatsaih chu kilho nghal ani.
DIRECTOR THAR. I{O-IN MEET'trNG:Dt. 4ft Aprii, 2017 khan kan Director thar pi Dr. Elizabeth Saipari lawmna hunHorticulture Conference Hall-ah hman a ni a, Directorate Officers leh Staff tebakah Aizawl Division te nen thingpui in ho a ni. Hetah hian Director rhar pi Dr.Fiizabeth Saipari chuan Mizorarn economics dinhmun siam fha turin Officersleh Staff zawng zawngte taima tak leh rinawm taka hnathawk theuh turleh nunuluk taka hmang theuh turin kalkhawmte min chah.
5.
6.
Sl. No Name Designation Place of posting Date of pension
I Pu Biaktluanga HDO (F) Directorate 30.04.20172 Rr R. Bungthanga HD Lunglei Division 31.05.2017
Sl. No Name Designation Place of posting Thihni
I Ganga Bahadur Sarki Peon Directorate 20.02.2017
![Page 49: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/49.jpg)
7. TRAINERS TRAIMNG:Ni 11&12 April, 2017 chhungin officer zawng zawngleh field sraff zawngzawngte Trainers Training buatsaih a ni a. He Training-ah hian Crop ttrlan bikniin Dragon fruit, Ryozeki (off-season cabbage) leh romato ah te hmalaknasat hle tum a nih avangin PowerPoint Presentation nen zttirrnpek a ni a,Trainers Training ah hian Training hi mi za hnih chuang zer an ni. Ni 12 April,20L7 hianTraining kharna hun hman a ni a, hetah hian pi Lalhrangliani, Jt.Secretary to Horticulture in a kaihhruai a, Pu PC Lalthanliana, HorticultureMinister chu kuallian niin Pu K. Lalrinthanga, Parliamentary Secretary toHorticulture chu khual zahawm a ni bawk.
HORTI MIR-2017:
Horti Fair-2017 chu ni 23'd- 26,hmay,2017 khan Assembly HouseAnnexe Basement I&II ah buatsaih a ni a. Ni 23 May,2017 11:00 a.m ahInaugural function hiAssembly conference Hall ah hman a ni a, cheifGuest Pu P c Lalthanliana, Hon' ble Minister Horticulture Departmentniin, ChairmainPulalhmingthangaHorticultunesecretaryani.krauguralfl:nction
hman zawhhian Fair hawnna Ribbon chep chatin Cheif Guest hian Fair afang kual nghal a, mipuiin Fair hi an hlut hle a ni. Horti Fair khar ni26 May,2017 dar 1:00 pm ah Pu K. Lalrinthanga, Parliamentary secretary chukhuallian a ni a. Chairman Dr. Elizabeth Saipari, Director of Horticulturein a kaihruai a, Pu H. Manthi anga,Dy, Director chuan report ape a,he Fairchhung hian thlai leh pangpar leh thil dang atanga inhralhna Rs 45,97 ,4151-hmuhchhuah a ni. Tin, mipuiin an rramawhna a nasat em avang leh ngenna anasat em avangin Horticulture Director chuan May 27 chawhma chhunghun a pawhsei phah hial a ni.
8.
ry
![Page 50: horticulture.mizoram.gov.in...1. 2. tditorial........ - 2 Mico-lrrigation chungchanga hriattur pawimawhte... . - 3 - B. Lalzarzovo, HDO, Directorote Off-Season Cabbage chin dan leh](https://reader030.fdocuments.us/reader030/viewer/2022040107/5e9e4a02dbf7ee78d430e96c/html5/thumbnails/50.jpg)
OBITUARY
Ganga Bahadur Sarki
Directorate of HorticultureThih ni : 20thFebruary 2017
. Horticulture Department ah lanm rei tak a thawh hnuin min
boral san ta a. Kan thawhpui duhtakin min boral san ta hi Horticulture
Department tan channa nasa tak niin kan ui tak zet a ni.
A lakan tak a nupui leh afa te Pathinnin thlnnaan in cmmpui
zel se tih hi kan tawngtaina a ni.
Department of HorticultureGovernment of Mizoram
Peon