Post on 29-Jan-2018
l¡øÊ J e¡N¢lLl
c¡¢uaÆ
i¡lal haÑj¡e f¢l¢ÙÛ¢a
All powers of good against all powers of evil.
""i¡laL JW¡a qh, Nl£hcl M¡Ju¡a qh, ¢nr¡ ¢hÙ¹¡l Lla
qh, Bl f±l¡¢qaÉl f¡f c¤l Ll ¢ca qh z f¤l¡¢qaa¿»
Qmh e¡, p¡j¡¢SL AaÉ¡Q¡l Qmh e¡ ! BlJ M¡cÉ, BlJ p¤¤k¡N
fËu¡Se fËaÉL¢V j¡e¤ol SeÉ ! Bj¡cl ¢ehÑ¡d k¤hLl¡
CwlScl L¡R bL BlJ rja¡ f¡h¡l SeÉ pi¡p¢j¢a
Bu¡Se Ll z a¡l¡ Ha öd¤ q¡p z k¡l¡ AflL ü¡d£ea¡
¢ca Q¡u e¡, a¡l¡ ü¡d£ea¡ f¡h¡l k¡NÉ eu z dl CwlSl¡ ph
rja¡ a¡j¡cl q¡a ¢cu ¢cm z aMe k¡l¡ rja¡p£e qh, a¡l¡
Sep¡d¡lZL c¡¢hu l¡Mh Hhw a¡cl pC rja¡ ch e¡ z
c¡pl¡ ü¡d£ea¡ Q¡u AflL c¡p Ll l¡Mh¡l SeÉ z''
ü¡j£ ¢hhL¡e¾c
je lM¡
1947 p¡ml 15C AN¡ØV
ü¡d£e qm q©aphÑü ¢àM¢äa
i¡lahoÑ z rja¡u Bp£e
qm cnl p¤¤¢hd¡i¡N£
pÇfËc¡u z 1950 p¡m
i¡la Q¡m¤ qm a¡l ¢eSü
pw¢hd¡e z i¡lal¡øÊ
p¡hÑi±j fËS¡a¿» hm
O¡oZ¡ Ll¡ qm z
ü¡d£e i¡la
l¡øÊl BcnÑ qm
pj¡Sa¡¢¿»L NZa¿»
fË¢aù¡
ü¡d£ea¡ m¡il fË¡u
66 hRl flJ pC
BcnÑ bL Bjl¡
AeL c ¤l !
ANËN¢al fb ü¡d£e i¡la
HL¢cL pjª¢Ü Bl AeÉ ¢cL Sep¡d¡lZl c¤cÑn¡
80-l cnL bL cnl B¢bÑL pjª¢Ü â¥aq¡l h¡sR ¢hno Ll
hplL¡l£ EcÉ¡N, Bd¤¢eL fËk¤¢š², ¢hcn£ ¢h¢eu¡N CaÉ¡¢cl Jfl S¡l
¢cu z
SepwMÉ¡ 125 L¡¢Va fy±RmJ j¡b¡¢fR¥ Ns Bu hs cy¡¢suR
j¡p 5,729 V¡L¡ (2012-13) z pV¡ AhnÉ fª¢bh£l A¢dL¡wn cnl
a ¥me¡u Lj !
AbÑ°e¢aL Eæ¢a Na LuL cnL dl BNl bL i¡m qµR z
¢L¿¹¥ pC a ¥me¡u c¡¢lâÉ J A¢nr¡ c¤l qu ¢e z
2012 p¡m i¡lal k¡Se¡
L¢jne S¡¢euR :
i¡la 29.8 % j¡e¤o
c¡¢lâÉp£j¡l e£Q h¡p
Ll z
NË¡jl j¡e¤ol c¡¢lâÉp£j¡ j¡e
j¡p j¡b¡¢fR ¥ 672 V¡L¡ 80
fup¡ hÉurja¡ Bl nql
859 V¡L¡ 60 fup¡ z
(2009-10-Hl abÉl ¢i¢ša)
I¢aq¡¢pL,
BbÑ-p¡j¡¢SL
fËi«¢a e¡e¡
L¡lZ c¡¢lâÉ
L¡e l¡SÉ
hn£, L¡b¡J
¢LR¥V¡ Lj
l¡øÊ p´Ol ¢hL¡n fËLÒf h¡ UNDP fª¢bh£l fË¡u
pjÙ¹ cnl p¡d¡lZ j¡e¤ol M¡Ju¡ fl¡, ¢nr¡ J
ü¡ÙÛÉ pÇfLÑ pj£r¡ Ll j¡eh Eæue j¡e¡ˆ
¢edÑ¡lZ Ll z
HC ¢qp¡h H hRll fË¢ahce (Human
Development Report 2013) 186 ¢V cnl
jdÉ i¡lal ÙÛ¡e quR 136-H z
"cn ¢L j¡e¤o BR ? J nÈn¡ef¤l£ !'
l¡øÊ p´Ol
¢hL¡n fËLÒf
j¡b¡¢fR¥ Bu hª¢Üa
i¡lal ÙÛ¡e fª¢bh£a
5j z
¢L¿¹¥ j¡eh¡æue
j¡e¡ˆl Eæ¢aa
45-aj !!
(j¡eh Eæue fË¢ahce 2013)
öd¤ Bu-hÉul ApµRma¡C
eu, ¢nr¡ ü¡ÙÛÉ h¡pÙÛ¡e
f¡e£u Sm fËi«¢a AhnÉ
fËu¡Se£u ¢hou…m¡L dl
HMe c¡¢lâÉl HLV¡ p¡¢hÑL
d¡lZ¡ Ns a¡m¡ quR,
k¡L hm¡ qµR
multidimensional
poverty (MDI) z
HC ¢qp¡h i¡lal 61
L¡¢V j¡e¤o c¢lâ z fª¢bh£l
jdÉ H ¢hou i¡lal ÙÛ¡e
fËbj !
¢hnÄ h¤i¥r¡ j¡e¡ˆ (Global
Hunger Index) ¢ae¢V ¢houl ¢el£M
c¢lâ J Eæuen£m cn…¢ma c¡¢lâÉl
pj£r¡ Ll :
• phÑp¡d¡lZl jdÉ La Sel nl£l Af¤ø
• ¢nöcl jdÉ La Sel nl£ll JSe
ü¡i¡¢hLl bL Lj
• ¢nöjªaÉ¥l q¡l
HC pj£r¡l 2012 p¡ml fË¢ahce 79 ¢V
cnl jdÉ i¡lal ÙÛ¡e 65-a z AbÑ¡v
15-aj c¢lâaj cn !
c¡¢lâÉ c ¤l£LlZ ph bL f¢Ru c¢rZ H¢nu¡ !!
phÑ¢nr¡ A¢ik¡el pj£r¡ :
2011 p¡ml SeNZe¡ Ae¤p¡l 74 na¡wn
cnh¡p£ (k¡cl hup 7 hRll Jfl) HMe
p¡rl, AbÑ¡v A¿¹a HLV¡ i¡o¡u ¢mMa
fsa f¡l z
96% ¢nöl e¡j e¢bi ¥š² quR fË¡b¢jL
¢nr¡u z
¢L¿¹¥ L¾cÊ£u plL¡ll 2013 p¡ml B¢bÑL
pj£r¡ hmR, f’j nËZ£l hý R¡œR¡œ£ ¢àa£u
nËZ£l fs¡ nM¢e !
j¡e¤o qh¡l ¢nr¡ a¡ fË¡u L¡b¡J eC z
p¡d¡lZ j¡e¤ol SeÉ AbÑLl£ ¢hcÉ¡ ASÑel
hÉhÙÛ¡J eC z
BlJ i¡mi¡h qJu¡ clL¡l
6 hRl fkÑ¿¹ ¢nöcl f¤¢ø, ¢VL¡ CaÉ¡¢c J p¡j¢NËL ¢hL¡nl SeÉ ICDS
(Integrated Child Development Scheme) z ¢nöl pwMÉ¡ HMe 4 L¡¢V z
ú¥ml R¡œR¡œ£cl f¤¢øl SeÉ Mid Day Meal fËLÒf z
i¡lah¡p£ Bj¡l i¡C !
LuL L¡¢V ¢nö nË¢jL
a¡cl °nnh q¡¢luR
hý ¢nö ü¡ÙÛÉq¡¢eL¡lL
f¢lhn L¡S Ll
hý ¢nö AaÉ¡Q¡¢la
""L i¡h a¡cl Lb¡ ?
HC h¡h¤l cm ?''
e¡l£l ¢nr¡ -
e¡l£l jkÑ¡c¡
Hcnl jul¡ BSJ
pj¡e A¢dL¡l bL
h¢’a !
f¤l¦ol¡ 82%-Hl hn£
p¡rl, e¡l£ 65 bL
66% p¡rl !
La e¡l£ Ol h¡Cl
Lai¡h ¢ekÑ¡¢aa¡ !
ü¡ÙÛÉ J ¢Q¢Lvp¡ hÉhÙÛ¡
p¡d¡lZ j¡e¤ol SeÉ Hje L¡e
hÉhÙÛ¡ fË¡u eC hmm Qm z
AeL fËaÉ¿¹ A’m p¢aÉC
HLh¡l ¢LR¥ eC z
plL¡l£ EcÉ¡N Bl ¢Q¢LvpLcl
fËQø¡ R¡s¡ Ha hs cn HV¡
pñhJ eu z
AbQ ü¡ÙÛÉ ¢hj¡ R¡s¡ plL¡l£
EcÉ¡N HMeJ L¡kÑax fË¡u ¢LR¥
eC z
LjÑ pwÙÛ¡e
pÙ¹¡u h¡ ¢he¡ j ¤mÉ M¡h¡l h¡ pl¡p¢l
AbÑ p¡q¡kÉ (Direct Cash Transfer)
¢cu pjpÉ¡l pj¡d¡e qh e¡ z
Hje LjÑ pwÙÛ¡e Q¡C, k¡a j¡e¤o
BaÈ¢eiÑln£m qu i¡mi¡h h¡yQa
f¡l z
""j¡e¤oL pCV¥L¥C p¡q¡kÉ Lla
qh, k¡a p ¢eSL p¡q¡kÉ Lla
f¡l z''
ü¡j£ ¢hhL¡e¾c
LjÑ pwÙÛ¡el ¢ae¢V
AbÑ°e¢aL rœ
¢ae¢V AbÑ°e¢aL rœ
(Sectors of economy) :
(1) fËbj : L«¢o, j¡R dl¡, heS
pÇfc pwNËq CaÉ¡¢c
(2) ¢àa£u : ¢nÒf
(3) a«a£u : h¡¢ZSÉ, ¢nr¡, ü¡ÙÛÉ,hÉ¡ˆ, h£j¡, IT J AeÉ¡eÉ f¢loh¡
• fË¢a rœC BR pwN¢Wa J
ApwN¢Wa LjÑrœ
• H cn HMeJ 70 na¡wn
j¡e¤o NË¡j h¡p Ll J A¢dL¡wn
j¡e¤ol S£¢hL¡ ApwN¢Wa
L«¢orœ
ApwN¢Wa rœ
Be¤j¡¢eL 86% LjÑ£
• cnl j¡V S¡a£u
Evf¡ce œ²jn h¡smJ a¡a
ApwN¢Wa rœl j¡V
Evf¡cel i¡N œ²j¡Na
LjR z
• AbQ HC ApwN¢Wa rœ
cnl A¢dL¡wn j¡e¤o L¡S
Ll z
• a¡ R¡s¡ ApwN¢Wa rœ
Acr nË¢jL hn£, k¡l¡
¢QlL¡m Lj Bu Ll z
fËbj rœ : L«¢o J AeÉ¡eÉ
L«¢o S¢j p£¢ja qJu¡u HC ¢hn¡m
Sepj¤âl i¡m LjÑ pwÙÛ¡e L«¢oa pñh eu z
L«¢oa Evf¡ce hª¢Ül q¡l M¤h Lj (2-3%-
l ja) z
Bd ¤¢eL fËk¤¢š²l hÉhq¡l ka h¡sh, L«¢o
nˢjL aa Ljh z
k¡cl S¢j BR, a¡cl jdÉ 70% R¡V
Q¡o£ Hhw 40%-l hn£ L«¢oS£h£ j¡e¤o i¢̈jq£e z
A¢dL¡wn l¡SÉ i¢̈jh¾Ve fË¡u ¢LR¥C qu¢e z
A¢dL¡wn A’m L«¢o j±p ¤¤¢j h¡u¤l Jfl
¢eiÑln£m z
h¡¢ZSÉ J AeÉ¡eÉ f¢lL¡W¡j¡l ¢hno Ai¡h
lu NR z
¢nÒfl ¢hL¡n Q¡C
• A¢dL¡wn j¡e¤ol LjÑ pwÙÛ¡e L«¢ol
f¢lhaÑ ¢nÒf J f¢loh¡l rœ qJu¡
fËu¡Se z
• Eæa fËk¤¢š²l hªqv J j¡T¡¢l ¢nÒf k
f¢lj¡Z j¤mde clL¡l qu, pC a ¥me¡u L¡S
pª¢ø qu e¡ z
• nËj-fËd¡e ¢nÒf p¡d¡lZa: m¡i Lj z
a¡C HC ¢nÒfl fËp¡l plL¡l£ EcÉ¡N
¢hno fËu¡Se, k¡a ea ¥e ea ¥e L¡Sl
pª¢ø qu z
• ea ¥e ea ¥e L¡Sl p‰ p‰¢a lM
cra¡ hª¢Ü h¡ skill development-Hl
¢nr¡ fËc¡e Ll¡ clL¡l p¡l¡ cn z H
¢hou plL¡l£ EcÉ¡N fË¡u eC z
f¢loh¡l ¢hÙ¹¡l
¢hNa c¤C cnL f¢loh¡
rœl ¢hL¡n quR phÑ¡¢dL z
HC rœ L¡Sl SeÉJ cra¡
hª¢Ü ¢hno fËu¡Se z
a¡l p‰ fËu¡Se ph¡l
j¡e¢pLa¡ z
ü¡j£S£l ¢nr¡ ¢Q¿¹¡u H pjÙ¹
pj¢eÄa z
pjpÉ¡ BlJ AeL –
L i¡h p Lb¡ ?
f¡e£u Sm, ¢Q¢Lvp¡L¾cÊ, ¢hcÉ¥v J ü¡ÙÛÉpÇja n±QhÉhÙÛ¡l
Ai¡hl f¡n¡f¡¢n HLnËZ£ ¢hšn¡m£ j¡e¤ol AihÉ ¢hš
fËcnÑe£ !
hªqv hÉhp¡u Efk¤š²
¢eu¿»Z L¡b¡u ?
cn ¢hcnl hÉhp¡¢uL ü¡bÑ
• Apj fË¢ak¡¢Na¡
• AeÉ¡ui¡h S¢j cMm
• fË¡L«¢aL f¢lhnl
Af¢lju r¢a
• EfS¡¢a J AeÉ¡eÉ c¢lâ
j¡e¤oL a¡cl hýL¡ml
hp¢a bL EµRc
• ¢hcn£ hÉ¡ˆ i¡la£ucl
Ai¡he£u f¢lj¡Z A°hd
pÇfc
hý mr L¡¢V V¡L¡l M¢eS J AeÉ¡eÉ pÇfc m¤W
hªqv hÉhp¡ul ü¡bÑ !!
phÑ¡f¢l – k¡N¡k¡N hÉhÙÛ¡l Ai ¥af¤hÑ Eæ¢al
p‰ p‰ pwh¡cfœ, ¢V¢i, C¾V¡leV, ¢pej¡ J
Eæa j¡h¡Cml j¡dÉj ¢Ln¡l J k¤h pj¡Sl
Af¢lZa jeL iu¡eLi¡h Lm¤¢oa Ll¡l ja
¢S¢ep heÉ¡l ja BRs fsR phÑœ !!
ky¡l¡ cnl LZÑd¡l, ay¡l¡ cn ¢hcnl hªqv
hÉhp¡u£cl ke ae fËL¡lZ ¢hno p¤¤k¡N
p¤¤¢hd¡ ¢caC hn£ BNËq£, Lee¡
(1) cnl B¢bÑL ANËN¢al SeÉ Hycl fËu¡Se
(a¡C a¡cl M¤n£ l¡Ma k¡ clL¡l qu, phC
Lla qh !!)
(2) ¢ehÑ¡Qe ¢Saa Nm cml q¡a fËQ¥l
AbÑl fËu¡Se, k¡l AeLV¡C A°hd fb Bp
(3) AeLl hÉ¢š²Na AbÑm¡mp¡
c¤øQœ²l Qœ²h¤Éq !!
a¡C pjÙ¹ hs cml l¡Se£¢aL J hªqv hÉhp¡u£cl jdÉ HLV¡ ¢jb¡S£¢haÆ Ns
EWR z
HC ¢jb¡S£¢haÆl fËd¡e pq¡u fËn¡pe z
l¡S°e¢aL rja¡ dl l¡M¡l SeÉ f¤¢mn J N¡u¾c¡ ¢hi¡NL hÉhq¡l Ll¡ qu z
H…m¡C cnl c¤xMSeL l¡S°e¢aL f¢l¢ÙÛ¢a J Q̈s¡¿¹ c¤eÑ£¢al j¤m z
cnfˢjL pv J cr
fËn¡pLl Ai¡h p¡l¡ cn
p’¡¢la quR c¤eÑ£¢a z
¢Q¢LvpL Bl ¢nrLl¡J h¡c
k¡e¢e HC BhaÑ bL z
SeLmÉ¡Zj¤M£ e£¢a BR,
fËLÒf BR AeL !
¢ehÑ¡Qel fËu¡Se c¢lâ
Sep¡d¡lZLJ M¤n£ l¡Ma
qu z a¡C hý pj¡Sph¡
fËLÒf O¡oZ¡ qu z p…m¡l
L¡S AeL rœC i¡mi¡h
HN¡u e¡, Lee¡
(1) plL¡l ab¡ l¡S°e¢aL
ea¡cl IL¡¢¿¹La¡l Ai¡h
(2) cr fËn¡pel Ai¡h
(3) phÑhÉ¡f£ c¤eÑ£¢a
(4) AbÑ hl¡Ÿ fËu¡Sel
a ¥me¡u AeL Lj
L¡l¡ cn Q¡m¡µRe ?
haÑj¡e m¡Lpi¡u 300 Sel hn£ p¡wpc œ²¡lf¢a !
hý Se ¢h¢iæ Afl¡d ¢hQ¡l¡d£e !
p¡wpc Le¡hQ¡ qu !
Hl¡ ¢LR¥ ‘¡e£…Z£ hÉ¢š²L He plL¡l hp¡u z Bpm EŸnÉ ¢p¢Ü qa b¡L fcÑ¡l
Bs¡m !
Bn¡l Lb¡
HlC jdÉ AeL i¡m j¡e¤o AeL aÉ¡Nü£L¡l Ll pLml LmÉ¡Zl
SeÉ L¡S Ll QmRe z
Hycl pwMÉ¡ h¡s¡a qh z ea¥e i¡la NWe Lla qh z H c¡¢uaÆ
Bj¡cl pLml z
i¢hoÉv i¡la Qu BR Bj¡cl ¢cL !
""e ¤ae i¡la hl¦L z
hl¦L m¡‰m d'l, Q¡o¡l
L¥¢Vl ic L'l, Sm
j¡m¡ j¤¢Q jbll T¥f¢sl
jdÉ q'a z hl¦L j¤¢cl
c¡L¡e bL, i¥e¡Ju¡m¡l
Ee¤el f¡n bL z hl¦L
T¡s S‰m f¡q¡s fhÑa
bL z''
ü¡j£ ¢hhL¡e¾c