Post on 05-Apr-2018
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
1/35
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
2/35
High Tech Sysemen en Maerialen Ine rna iona lise ring so ens ie | 1
Inernaionaliseringsoensie
High Tech Sysemen en Maerialen
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
3/35
2 | Inernaionaliseringsoensie High Tech Sysemen en Maerialen
INHOUDSOPGAVE
Samenvating en conclusies 3
1. Inleiding 4
2. Sraegie: Holland High Tech - branding 5
21 Visie 5
22 Doellanden 6
23 Sraegische Reisagenda 8
3. Inspelen op groeikansen 11
4. Technologische samenwerking 12
41 Europese (mulilaerale) samenwerking en bilaerale samenwerking 8
42 Rol ambassades en innovaie atachs 10
5. Buienlandse kenniswerkers 14
6. Acquisiie 16
7. Onwikkelingssamenwerking 17
Bijlagen:
Leafes Holland High Tech-branding 19
Leden opeam 32
Geraadpleegde personen en organisaies 33
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
4/35
High Tech Sysemen en Maerialen Inerna ionali ser ings o ensie | 3
Samenvating en conclusies
He Inernaionaliseringsoensie van de opsecor High Tech Sysems en Maerialen (HTSM) omva de overkoepelende
inernaionale ambiie van de bedrijven, kennisinsellingen en overheden binnen deze opsecor De opsecor HTSM
is een wereldspeler in hoogwaardige en maaschappelijk relevane groeimarken HTSM hee orse groeiambiies en wil
de expor meer dan verdubbelen, van 32 miljard in 2009 o 77 miljard in 2020
Om haar groeiambiie waar e maken moe de Nederlandse HTSM secor zich proleren als mondiale high ech speler
en Nederland als he place o be voor bedrijven, kenniswerkers, onderzoeksinsellingen en sudenen Ook moeen
we de kansen benuten die opkomende marken (BRIC-landen, maar ook Zuid-Korea en Taiwan) bieden He opeam
HTSM wil bereiken da Nederland in de doellanden genoemd word in de op 5 in de wereld van landen op he gebied
van high ech
De Topsecor HTSM hee daarom he iniiaie genomen om een Holland High Tech - branding sraegie e onwikkelen,
waarin ons land word neergeze als een wereldspeler in de high ech secor Rondom deze branding gaan we voor een
beperk aanal doellanden (China/Taiwan, Zuid-Korea, VS, Duisland, Frankrijk) doelgerich en meerjarig inzeten op
inernaionale R&D-samenwerking, handelsbevordering, he aanrekken van kenniswerkers en acquisiie van bedrijven
In een weede groep landen word op een selecie van deze doelsellingen ingeze De economische diplomaie via he
posenne (innovaie atachs, economische adelingen en NFIA) word in lijn gebrach me de behoee en vragen ui de
secor He opeam vraag ambassades om - in awaching van de agendas voor de doellanden - alvas aan e geven
hoe de branding vorm gegeven word en welke acivieien gepland zijn In he algemeen moeen concep-jaarplannen
me daarin specieke doelsellingen in een vroegijdig sadium gecommuniceerd en agesemd worden me he
(georganiseerde) bedrijsleven, kennisinsellingen en de overheid Op deze manier kunnen bedrijsleven en kennis-
insellingen ijdig aanhaken op iniiaieven He opeam HTSM vraag he Rijk om de Holland High Tech - brandingcampagne in cash en in kind e blijven onderseunen
Bij he verschijnen van di Inernaionaliseringsoensie zullen de kernelemenen van de branding sraegie zijn
agerond Op de Hannover Messe (23- 27 april 2012) hebben als eerse asbare resulaa van deze sraegie bedrijven en
kennisinsellingen de handen ineen geslagen om zich gezamenlijk me een Holland High Tech House aan de wereld e
preseneren In de komende maanden zullen voor de vij doellanden agendas worden uigewerk, waarin uigaande
van de markkansen word silgesaan bij:
de inze van insrumenen voor HHT branding
de reisagenda van sleuelparijen ui de Gouden Driehoek
de rol van ambassades en economische diplomaie
de ocus van de echnologische samenwerking
de ocus van de uiwisseling van kenniswerkers
de ocus van de acquisiie van bedrijven en insellingen
Vr de zomer 2012 zal de agenda voor Zuid-Korea worden uigewerk Deze agenda kan als voorbeeld dienen voor de
agendas voor de andere vier doellanden die nog di jaar zullen worden agerond Tenslote wil de opsecor HTSM een
sraegisch aanvalsplan opsellen in overleg me de NFIA, Brainpor Developmen en andere relevane organisaies voor
een sraegische aanpak van de acquisiie van buienlandse bedrijven en acivieien naar Nederland
Di Inernaionaliseringsoensie is nadrukkelijk een ussenproduk voor de inernaionale ambiies van de opsecor
HTSM Er moe nog veel gebeuren: de Holland High Tech - branding campagne moe worden uigerold in de jaarplannen
van ambassades, er komen agendas voor ambiies van de opsecor HTSM in vij doellanden en samen me bedrijven,
kennisinsellingen en overheden zal een sraegische reisagenda worden uigewerk He opeam HTSM zal de
cordinaie van deze acivieien verder vormgeven
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
5/35
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
6/35
High Tech Sysemen en Maerialen Inerna ionali ser ingso ensie | 5
2. Sraegie: Holland High Tech - branding
2. 1. Visie
Een lange echnologische radiie.
De eeuwenoude Nederlandse culuur van vindingrijkheid, pragmaisme, ondernemerschap, openheid en de bereidheid o
samenwerking is bij uisek geschik voor he HTSM vakgebied Illusraies daarvan zijn de zaagmolen en de vijzelpomp,
de microscoop en de onderzeeboo, de 6-cylindermoor en de variomaic, navigaiesysemen en energiewinning ui aval
van voedselgewassen Deze eigenschappen maken Nederland ook bij uisek he place o be voor de oplossingen voor de
huidige maaschappelijke uidagingen op he gebied van gezondheid en welzijn, veiligheid, duurzame energie, mobiliei,
klimaa (waer, milieu, klimaamiigaie en klimaaadapaie) Me oplossingen die in de kruisbesuiving ussen echnolo-
gien moe worden gezoch Nederland behoor o de wereldop op he gebied van high ech en wil da blijven
Meer bekendheid nodig om ambiie e kunnen realiseren
Via alle echnologisch georineerde kanalen zoals bedrijven, branche-organisaies en ambassades wil de opsecor
HTSM laen ween da Nederland (Holland) he place o be is voor high ech Herkenning en erkenning wereldwijd da
Nederland he land is om producen, kennis en concepen e halen He land voor opbanen voor buienlandse kennis-
werkers (gouden hooden), vakmensen/know how (gouden handen) n voor scholing Voor research & developmen op
he gebied van echnologie en innovaie Voor samenwerkingsverbanden en echnologische parners En als vesigings-
land en -klimaa voor (buienlandse) echnologische bedrijven Een aanrekkelijke plek om e wonen en e werken voor
ondernemers, onderzoekers en sudenen
Een Holland High Tech - branding campagne
Om deze bekendheid e realiseren zal he opeam een Holland High Tech - branding campagne saren me de volgendekenmerken:
Een overkoepelend HTSM verhaal me visie, missie en beloe van he HTSM cluser
Ongeveer 15 inspirerende verhalen me proopoins die inernaionaal bruikbaar zijn
Eenduidigheid me berekking o de boodschap: one message, one voice
Een uivoeringsplan me kanalen en middelen op hoodlijnen
Uivoering is gesar
Inmiddels is de uivoering gesar en word onder andere ocus aangebrach in de manier waarop we me elkaar als
Nederlandse high ech secor de Holland High Tech claim in he (buien)land neerzeten Nu geven we vaak aan hoe goed
Nederlandse bedrijven, producen en onderzoek zijn He sreven is echer om e laen zien da high ech ui Nederland
onderscheidende oegevoegde waarde hee op de 5 wereldwijde maaschappelijke uidagingen healh, renewable
energy, mobiliy, climae en secure sociey, dan wel cross-overs daarussen
Figuur 1: www.hollandhighech.nl
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
7/35
6 | Inernaionaliseringsoensie High Tech Sysemen en Maerialen
Verschillende communicaiekanalen..
Voor de Holland High Tech - branding word onder meer gebruik gemaak van de uiingen van de Holland Branding van
AgenschapNL, die reeds bekend is in he buienland Voor de verdere proessionele uirol van de campagne vraag
he opeam HTSM aan he Rijk om middelen en medewerking van de ambassades en he Agenschap Nl Naas de
ambassades zijn er ook andere kanalen voor communicaie:
Websie Holland Branding
Toolki Holland Branding
Websie HTSM (zie guur1: wwwhollandhighechnl)
Powerpoin presenaie
Filmpjes, voor websies
Social media aanpak
Prined media zoals secor specials en vase middelen
Persbenadering
Journalisenreizen via relaies Holland Branding Holland High Tech House, neer e zeten op groe evenemenen als de Hannover Messe
Holland High Tech House op Hannover Messe (23 /m 27 april 2012)
Holland High Tech Branding in Duisland (zie voorpagina van he Inernaionaliseringsoensie)
Eerse aciviei waarbij de proposiie voor Holland High Tech - branding concree is uigewerk
Deelnemers aan beursinzending in de R&D hal: Asron, HTSP, Auomoive NL, Brainpor Indusries, TU Del, FOM,
IOP Phoonic Devices, ESI, TNO, High Tech Campus
Ook zijn bedrijven, kennisinsellingen en inermediaire organisaies in de HTSM secor reeds aangeschreven om acie
de paraplu - boodschap ui e dragen Hieroe is hen een oolki me sijlelemenen aangereik
2.2 Doellanden
Ook al is de wereld de mark
Voor de opsecor HTSM is de wereld de mark Tegelijkerijd zie de mark er voor iedere echnologie o oepassing
anders ui aankelijk van de posiie van een bedrij in de keen Bovendien word deze opsecor gekenmerk door
high complexiy and low volume, waardoor bedrijven in veel (geograsche) marken egelijk opereren
Toch een ocus op doellanden.
Voor een geconcenreerde Holland High Tech - branding word een aanal doellanden geseleceerd De selecie hee
nie als doel om landen ui e sluien, maar juis om een duidelijke branding aanpak ui e werken voor een beperke
groep van landen Indien de aanpak haar vruchen awerp, kan deze vervolgens worden uigerold naar andere landen
die ineressan zijn voor de opsecor HTSM o voor specieke subsecoren en nicheproducen Iniiaieven vanui
subsecoren voor andere landen worden nie uigesloen maar juis aangemoedigd Daarbij kunnen zij voorbouwen
op de overkoepelende sraegie, branding, middelen en procesaspraken
Selecie op basis van crieria
Op basis van gesprekken me belanghebbenden, he onderzoek Inernaionaal Ondernemen van vereniging FME-CWM1
en de wee workshops voor de buienlandaanpak2 is een eerse lijs van landen opgeseld Deze lijs is op basis van
de volgende crieria opgeseld:
Daar waar voor he HTSM-collecie de groose belangen liggen op he gebied van (groeiende) handel, R&D
samenwerking, buienlandse sudenen en kenniswerkers en acquisiie;
Daar waar de collecieve Holland High Tech - branding de meese oegevoegde waarde hee;
Daar waar, door als HTSM-collecie op e reden, wij in saa zijn om gedeniceerde kansen e verzilveren
1 Vereniging FME-CWM is de werkgeversorganisaie voor de echnologische indusrie He onderzoek Inernaionaal Ondernemen van FME
word jaarlijks uigeze onder ruim 2500 bedrijven die onderdeel uimaken van o gerelaeerd zijn aan de opsecor HTSM2 Eind ebruari 2012 zijn er workshops georganiseerd waarbij de rekkers van de HTSM -roadmaps vanui he bedrijsleven, kennisinsellingen
en overheid bij elkaar zijn gekomen om de buienlandaanpak e bespreken
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
8/35
High Tech Sysemen en Maerialen Ine rna iona liserin gsoen sie | 7
Vij doellanden
Deze crieria in combinaie me aanvullende overwegingen als spreiding over coninenen, benaderbaarheid van de
mark, high ech inrasrucuur in een land, combinaie van langlopende / sabiele handelsrelaies en ineressane
groeimarken, hebben o de volgende lijs van doellanden geleid:
Duisland
Frankrijk
China (Taiwan)
Verenigde Saen
Zuid-Korea
En landen me een selecieve ocus
De aanvullende lijs van landen die voor de opsecor HTSM ineressan zijn, maar waar he belang voor HTSM minder
breed gedragen is, zie er als volg ui: Brazili
India
Isral
Japan
Oos Europa (regio, me name ineressan vanwege arbeidsmark)
Singapore
Turkije
Zuid Europa (regio, me name ineressan vanwege arbeidsmark)
Schema 1: Doellanden Topsecor HTSM
(groeiende)Handelsrelaie
R &DSamenwerking
AanrekkenSudenen/ Kenniswerkers
Acquisiie vanBuienlandse
parijen
Primaire Doellanden
Duisland x x x x
China x x x x
Frankrijk x x x x
Verenigde Saen x x x x
Zuid-Korea x x x x
Overige doellanden
brazili x x x
India x x xIsral x x
Japan x x x
Oos Europa x x
Singapore x x
Turkije x x
Zuid Europa x
Di schema is aan verandering onderhevig en gee nie per deniie de ineresse van de individuele subsecoren binnen
HTSM weer Daarom word voorgeseld da me inbrengen van de posen, innovaie atachs en (veregenwoordigers)
van de deelsecoren ondersaande abel word gecomplemeneerd
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
9/35
8 | Inernaionaliseringsoensie High Tech Sysemen en Maerialen
Schema 2: Doellanden per ecosyseem HTSM3
LandHigh TechSysems Nano echnologie
EmbeddedSysems
High TechMaerialen Auomoive Aerospace
Duisland
Frankrijk
VerenigdeSaen
China
Taiwan
Zuid-Korea
Japan
IndiaSingapore
Israel
Brazili
Rusland
Land is relevan voor bereend TKI-domein
Mae van relevanie land voor bereende TKI-domein dien nog e worden vasgeseld
Rolling agendas voor de vij doellanden
In de komende maanden zullen voor de vij doellanden agendas worden uigewerk, waarin uigaande van de
markkansen word silgesaan bij:
de inze van insrumenen voor HHT branding de reisagenda van sleuelparijen ui de Gouden Driehoek
de rol van ambassades en economische diplomaie
de ocus van de echnologische samenwerking
de ocus van de uiwisseling van kenniswerkers
de ocus van de acquisiie van bedrijven en insellingen
Voor de zomer van 2012 zal als eerse de agenda voor Zuid-Korea worden uigewerk Deze agenda kan als voorbeeld
dienen voor de agendas van de andere vier doellanden die nog di jaar zullen worden agerond
Koppeling aan (meer)jarenplannen ambassades nodig
De Nederlandse posen in he buienland (zowel ambassades, consulaen (generaal), innovaie atachs, NBSO als NFIA)
hebben een essenile rol in he uidragen van de Holland High Tech - branding en daarmee verbonden acivieien naar
de doelgroepen in hun land He opeam vraag ambassades om - in awaching van de agendas voor de doellanden -
alvas aan e geven hoe HHT branding vorm gegeven word en welke brandingsacivieien gepland zijn In he algemeen
moeen concep-jaarplannen me daarin specieke doelsellingen in een vroegijdig sadium gecommuniceerd en
agesemd worden me he (georganiseerde) bedrijsleven, kennisinsellingen en de overheid Op deze manier kunnen
bedrijsleven en kennisinsellingen ijdig aanhaken op iniiaieven
2.3 Sraegische Reisagenda
Economische missies noodzakelijk voor een open economie
Reizen door he bedrijsleven, kennisinsellingen en de (de)cenrale overheid zijn nutig en noodzakelijk gezien de open
handelsrelaie die Nederland hee Daarbij moe een onderscheid gemaak worden ussen economische missies onder
de leiding van bewindspersonen en handelsmissies geniieerd en uigevoerd door he bedrijsleven Voor de opsecor
3 De innovaie atachs zijn acie in de voor HTSM mees relevane doellanden: Duisland, Frankrijk, de Verenigde Saen, China, Taiwan,
Zuid-Korea, Japan, India, Singapore, Isral (va 2012), Brazili (va 2012) en Rusland (va 2012) Aan he IA newerk is gevraagd:
EeninschaingtemakenvanderelevantievanhetlandvoordezesTKI-domeinenuithetHTSMinnovatiecontract
PerTKI-domeinindedoellandendemeestrelevantepartijenteinventariseren(zowelbedrijvenalskennisinstellingen).
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
10/35
High Tech Sysemen en Maerialen Ine rna ion alis eri ngso e nsie | 9
HTSM is de sraegische inze van economische missies nutig om de Holland High Tech - branding naar een hoger
niveau e illen en de opsecor HTSM opimaal e posiioneren In de economische missies naar de doellanden zou
een vase plek ingeruimd moeen worden voor Holland High Tech - branding
Focus van missies wenselijk
Te groe missies die eveel verschillende secoren en doelsellingen dienen leiden o een verlies aan ocus en de
aandach voor de belangen van de opsecor HTSM He doen van zaken, naas he aanhalen van diplomaieke banden
o kennisuiwisseling, zou cenraler moeen saan in de missies Daarbij moe vooral helder zijn wa he specieke belang
van de opsecor HTSM is in he bereende land Me de iming en reisschema kan daarbij rekening worden gehouden
Een goed doorwroch secoraal deelprogramma da in nauw overleg me de bereende bedrijven, secororganisaies
en kennisinsellingen is samengeseld is daarvoor noodzakelijk In een aanal gevallen vind die asemming plaas,
|maar helaas is di nog geen vanzelsprekendheid Bovendien moeen er goede en eenduidige aspraken komen over de
aak- en nancile verdeling bij publiek privae samenwerking op economische missies
Privae handelsmissies en collecieve beursinzendingen
Handelsmissies vanui he bedrijsleven o kennisinsellingen worden nie meer (nancieel) onderseund door de
overheid He (georganiseerde) bedrijsleven hee de handschoen opgepak om zel privaa genancierde handels-
missies o collecieve beursinzendingen e organiseren Daarbij word uisekend samengewerk me Nederlandse
ambassades Dergelijke acivieien zijn primair gerich op he expor belang van Nederlandse (MKB-)bedrijven en
leveren veel concree expor orders op Economische missies van bewindspersonen o missie gerich op echnologische
samenwerking zijn complemenair aan deze privae iniiaieven
Figuur 2: Handelsmissies kunnen deuren openen voor Nederlandse produken
Asemming blijf nodig
Over goede asemming ussen de verschillende missies word al jaren gepraa Via verschillende gremia (oa Duch
Trade Board en de Topsecoren) worden pogingen gedaan om o een o een heldere sraegische reisagenda e komenDe asemming moe worden verbeerd Inormaie over voorgenomen missies zou srucureler er beschikking moeen
komen voor he bedrijsleven Daarnaas blij de reisagenda van de bewindspersonen e lang e weinig concree
Zo onbreek vaak deailinormaie over de exace daa o ocussecoren
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
11/35
10 | Inernaionaliseringsoensie High Tech Sysemen en Maerialen
Combinaies bieden kansen
Aansluiing van een privaa georganiseerde handelsmissie bij economische missies van bewindspersonen bied he
bese van wee werelden Door de gebrekkige inormaie uiwisseling is een dergelijk combinaie in de prakijk echer
meesal nie haalbaar Bovendien zijn er geen heldere aspraken over de aakverdeling ussen publieke en privae
parijen bij he organiseren van dergelijke gecombineerde reizen
Een gezamenlijke reisagenda wenselijk.
He opzeten van een gezamenlijke reisagenda o he cordineren van alle missies van bewindslieden, regionale
besuurders, Agenschappen, CEOs, brancheverenigingen en besuurders van kennisinsellingen in de doellanden is
wenselijk om de eeciviei van de Holland High Tech -branding e verserken, maar is geen doel op zich In eerse
insanie moe er gewerk worden aan he delen van de inormaie over inernaionale acivieien per (sub)secor
per doelland Daaraan kunnen alle belanghebbenden in de opsecor HTSM hun bijdrage leveren Uiwisseling van
inormaie vergroo de mogelijkheden o samenwerking en cross-overs in de secor Als di in een vroegijdig sadium
gebeurd kunnen ideen geoes worden en waar nutig op elkaar agesemd He opeam HTSM invenariseermomeneel de inernaionale acivieien van overheden, individuele bedrijven en kennisinsellingen, branche-
organisaies en belangenbeharigers Deze inormaie zal worden berokken bij de voorbereiding van de sraegische
reisagenda voor 2013
Inkomende bezoeken bieden kansen
Inkomende bezoeken - zoals onlangs nog een groe Chinese delegaie op he domein van Solid Sae Lighing onder
leiding van Vice-Miniser Cao van he Chinese Miniserie van Weenschap en Technologie - zijn een uisekend
insrumen om op een hoog niveau beslissers van overheid, bedrijven o kennisinsellingen naar Nederland e halen
Daarbij saa branding en posiionering van de high ech secor voorop Financiering van dergelijk bezoeken vanui
de privae secor is moeilijk e realiseren vanwege de hoge kosen en de indirece eecen voor he bedrijsleven
Onderseuning vanui de overheid word hiervoor gevraagd
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
12/35
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
13/35
12 | Inernaionaliseringsoensie High Tech Sysemen en Maerialen
4. Technologische samenwerking
In Europa....
Inernaionale kennisinensieve samenwerking krijg op vele wijzen vorm De Europese inbedding van Nederlandse
HTSM secor is zeer serk en word door de Rijksoverheid en de Europese Commissie gesimuleerd via onder andere he
Europese Kaderprogramma en vana 2014 Horizon 2020 In he Innovaieconrac HTSM 2012 (Topsecor HTSM, 2012)4
word ingegaan op de acivieien die voor he mulilaerale Horizon 2020 worden ondernomen Di zal de komende
periode nader worden uigewerk
Maar ook daarbuien...
Naas samenwerking in projecen o in inernaionale (EU) programmas zijn er ook bilaerale samenwerking van
Nederland me andere EU-lidsaen o regios en landen buien Europa Nederland hee al vele jaren inensie ensuccesvol samengewerk me onderzoeksparners en bedrijven in allerlei landen Overheden zijn hierbij zowel een
inhoudelijk berokken parij (bijvoorbeeld via de Naional Laboraories in de VS o op he domein van naionale
veiligheid) maar veelal ook een noodzakelijke aciliaor middels regelgeving, beleidsinsrumenen o MoUs
Goede conacen op overheidsniveau zijn voor bilaerale kennisinensieve samenwerking dan ook een pr
Me de ambassades en innovaie atachs...
Technologische samenwerking en kennisuiwisseling zijn insrumenen om innovaie e simuleren en he kennispeil in
Nederland aan e laen sluien me de wereldop Bij inernaionale echnologie samenwerking moe er explicie
aandach zijn voor kennisvalorisaie Daarnaas moeen de innovaie atachs een belangrijke drager zijn van de Holland
High Tech - branding sraegie naar specieke (echnische) doelgroepen, zoals R&D cenra, buienlandse onderzoeks-
insellingen, overheden ec He opeam HTSM vraag aan he newerk van innovaie atachs suggesies en ideen
over hoe de Holland High Tech - branding he bese in hun land gemplemeneerd kan worden Een voorbeeld is desamenwerking ussen Taiwan en Nederland die nu ook vervolg krijg in een samenwerking ussen TNO en ITRI op
specieke serkes er onderseuning van de expor van de eigen indusrie naar da land Di TAP INTO programma bied
nie alleen TNO kansen in Taiwan en ITRI in Nederland, maar moe op ermijn ook specialisische MKB-ers een agen-
schap bieden in Taiwan op HTSM gebied hoogwaardige modules e kunnen aanbieden De innovaie atachs kunnen
ook concree ineressane nieuwe onwikkelingen signaleren Er moe daarbij ook worden gekeken naar de kanalen voor
inormaieverspreiding, wan die bereik nu vaak de bedrijven nie Zij kunnen ook hulp bieden bij he leggen van
conacen me ineressane parijen
Valorisaie en publiek-privae samenwerking blijven aandachspunen
Bij he opzeten van inernaionale rajecen voor kennis en innovaie voor de Topsecor HTSM is he essenieel da
explicie aandach word beseed aan hoe de kennis vermark word door he Nederlandse bedrijsleven Een goed
voorbeeld van een besaande pps is he 2g@here-programma Poin-One goes China, da in 2009 van sar ging
Di is een samenwerking ussen Poin-One, Agenschap NL, Business Cluser Semiconducors Eas Neherlands en M2i
He programma rich zich op nieuwe sraegische samenwerkingskansen me China
4 Zie ook wwwhsmnl
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
14/35
High Tech Sysemen en Maerialen Inerna ionali ser ings o ensie | 13
Poin One goes China.
Eind 2009 is he 2g@here-programma Poin-One goes China van sar gegaan Di is een samenwerking ussen
Poin-One, Agenschap NL, Business Cluser Semiconducors Eas Neherlands, en M2i He programma rich zich op
nieuwe sraegische samenwerkingskansen me he belangrijke echnologie land in opkoms China Uigangspun
hierbij is da in gezamenlijkheid serker kan worden opgereden in he buienland Belangrijkse redenen voor de
Nederlandse deelnemers in he programma om collecie de sap naar he buienland e zeten zijn:
China is een (zeer) belangrijke mark voor de meese Poin-One bedrijven
China is een belangrijke parner voor manuacuring en ousourcing
Chinese bedrijven en kennisinsellingen zijn belangrijke poenile R&D samenwerkingsparners voor hunNederlandse counerpars
China is een belangrijke bron voor buienlandse kenniswerkers voor de bij Poin-One aangesloen bedrijven en
kennisinsellingen
Chinese bedrijven worden inernaionaal seeds aciever; hiermee vormen zij een belangrijk poenieel voor
buienlandse inveseringen in Nederland
He programma ken vier verschillende acielijnen:
1 Acquisiion: he aanrekken van buienlandse inveseringen en he verserken van de Poin-One exposure/
posiionering in China
2 Business: opzeten van een Join packaging and assembly echnology cenre (MKB)
3 Talen: aanrekkenen uiwisselen van alen (MSc,PhD,OIO,posdoc) & verserken Governmen o Governmen
(G2G) samenwerking4 R&D cooperaion: opzeten/verserken China-NL onderzoekssamenwerking rond maeriaalkundige onderwerpen
voor Poin-One
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
15/35
14 | Inernaionaliseringsoensie High Tech Sysemen en Maerialen
5. Buienlandse kenniswerkers
De Human Capial Agenda..
In de Human Capial Agenda van de Topsecor HTSM (Den Haag, januari 2012) gee de Topsecor aan da de sake-
holders samen inernaionaal alen wil mobiliseren rond Holland High Tech - branding Daarbij lig he voorouw bij
de bedrijven en onderwijsinsellingen zel Zo werven bedrijven inernaionals over he algemeen via eigen kanalen,
inermediairs en beurzen voor sudenen Een inernaionale branding campagne zal de eeciviei van deze
inspanningen verhogen De campagne bouw voor op de HTSM-branding via brainportalenregionnl en de diverse
acivieien die vanui brancheorganisaie HTSP (High Tech Sysems Plaorm) zijn opgesar Zo word er momeneel
in samenwerking me de Universiei van Maasrich onderzoek uigevoerd naar de vraag hoe werkgevers de rand-
voorwaarden kunnen scheppen die he mogelijk maken voor inernaionale kenniswerkers om zich voordurend e
onwikkelen Leren en onwikkelen is cruciaal in he vormgeven van carrirepaden Bovendien verhoog een werkculuurdie ormeel en inormeel leren bevorder de kans da ervaren kenniswerkers behouden blijven voor de secor
Carrireperspecie en leeomgeving voor inernaionals
Een aanrekkelijk carrireperspecie en een goede regionale leeomgeving zijn de belangrijkse redenen voor kennis-
werkers om e komen en om e blijven In de inernaionale branding van de opsecor laen we dus vooral zien welke
carrire-kansen we e bieden hebben en hoe pretig de regios zijn waar de banen zich bevinden We doen da bijvoor-
beeld via een atracieve websie die de nadruk leg op employer branding Voor vacaures word doorgelink naar
websies van bedrijven en insellingen Ook brengen we vacaures acie onder de aandach via de social media
We gaan daarbij nog meer gebruikmaken van he newerk van de in de communiies aanwezige inernaionals en
alumni Daarnaas willen we zaken als he aanrekken en uiwisselen van alen en bijvoorbeeld publieke en privae
R&D-samenwerking, aan de orde sellen ijdens handelsmissies Ook daarvoor kunnen newerken van inernaionale
kenniswerkers goed worden benu
Enkele iniiaieven om inernaionale kenniswerkers aan e rekken (bron: Human Capial Agenda HTSM)
Via he High Tech Sysems Plaorm worden bedrijven, carrirekansen en vacaures voor inernaionals gebundeld
gepreseneerd (wwwhspeu)
He programma Brainpor Inernaional Communiy wer sudenen en kenniswerkers voor me name HTSM-
bedrijven in Zuid-Nederland door kandidaen aan organisaies e koppelen Di gebeur door he bezoeken van
live career evens in he buienland, he opbouwen van wereldwijde newerken en een inensieve online - en
social media campagne (wwwbrainporinernaionalcommuniynl, wwwbrainportalenregionnl)
He HTAS-projec Auomoive (ne)works! is gerich op he opbouwen van inernaionale newerken in de
auomoive secor op onderwijs-, onderzoeks-, overheids-, en bedrijsniveau en he besendigen van deze
conacen in een aanal speerlanden en regios Doel is verhoging van kwaliei en kwaniei van he auomoive
alen voor opleiders, kennisinsiuen en bedrijven in Nederland Di projec is najaar 2011 gesar He loop o
halverwege 2013 Brainpor Developmen voer he ui
Nufc organiseer inernaionale samenwerking in he hoger onderwijs en rich zich onder andere op de iner-
naionale promoie van he hoger onderwijs (campagne Sudy in Holland), inernaionale diploma-erkenning
en onderseuning van inernaionale sudenen in Nederland In da verband worden ook carrire evens
georganiseerd Daarnaas onwikkel Nufc een nieuw brandinginsrumen
He High Tech Sysems Plaorm onderzoek samen me de Universiei van Maasrich de vraag welke acoren
die Nederland kenmerken atracie zijn voor inernaionale kenniswerkers en me welke kennisregios Nederland
concurreer
De (echnische) universieien moeen gemeenschappelijk worden geposiioneerd in he buienland Me een
gemeenschappelijke maser voor sudenen en een onderzoeksprogramma voor promovendi, gerelaeerd aan
opsecor HTSM
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
16/35
High Tech Sysemen en Maerialen Ine rna iona liserin gsoen sie | 15
Buienlandse kenniswerkers aan universieien
He aanal buienlandse kenniswerkers aan Nederlandse universieien is de laase jaren ink oegenomen Di kom
vooral omda he Nederlandse klimaa gunsig is voor buienlandse promovendi en pos docs He bere hier onder
meer de beschikbare inrasrucuur, de weenschappelijke saus en de gunsige arbeidsomsandigheden in Nederland
De promovendus word in Nederland beschouwd als werknemer, nie als suden Ook de pretige omgangsvormen in
Nederland worden vaak als pluspun gezien De kennisinsellingen inveseren in he aanrekken van alen Hieroe
werken bijna alle universieien samen me buienlandse counerpars Vooral voor he aanrekken van kenniswerkers
ui India en China is di cruciaal omda he aanbod erg groo is
Hierdoor is een onderzoeksprojec da buienlandse kenniswerkers in Nederland uivoeren vaak succesvol Di geld
voor alle drie caegorien kenniswerkers: promovendi, pos docs en medewerkers van de vase weenschappelijke sa
Voor de laase caegorie zijn de scale regelingen (30% regeling) erg aanrekkelijk
Koppeling naionale en regionale iniiaieven essenieel
In egenselling o wa vaak gedach word, blijven veel buienlandse kenniswerkers werkzaam in NederlandDi geld zeker voor de eerse periode na hun promoie Bij verrek naar he land van herkoms zijn zij vaak berokken
bij Nederlandse bedrijven Bij een aanselling op universieien en insiuen zijn er blijvende conacen, waardoor
samenwerking veel kansrijker blijk Om e voorkomen da een deel van sudenen na de sudie weer verrek, besaa
de regeling zoekjaar agesudeerde Via die regeling krijg een agesudeerde buienlandse suden een jaar de ijd
om een baan als kennismigran e zoeken De indruk besaa da di soor regelingen nog nie voldoende bekend is
Door een inegrale aanpak vanui de opsecor HTSM willen we meer buienlandse sudenen aanrekken n behouden
Er lig een belangrijke rol voor he uibouwen van regionale Expa-cenres Daarnaas moeen we kinderen van
IKWers goed Engelsalig onderwijs bieden via inernaionale scholen en Nederlandse middelbare scholen me
weealig onderwijs
Figuur 3: Hoogopgeleide echnici ui 25 landen bezoeken de High Tech Campus...
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
17/35
16 | Inernaionaliseringsoensie High Tech Sysemen en Maerialen
6. Acquisiie
Buienlandse bedrijven kunnen ecosysemen verserken.
Ook voor de Topsecor HTSM is he aanrekken van buienlandse bedrijven en acivieien belangrijk He bied de
mogelijkheid om de newerken van oeleveranciers en uibeseders in Nederland verder e verserken en op ermijn
meer kennis in Nederland e onwikkelen en e vermarken
Een sraegisch aanvalsplan
HTSM wil dan ook een sraegisch aanvalsplan opsellen in overleg me de NFIA en me onderseuning vanui BOM
en Brainpor Developmen Andere regios en belanghebbenden kunnen daarbij aansluien He plan zal zich in een
eerse ase buigen over de acquisiie-ambiies van de Topsecor Daaroe zal naas de newerken van oeleveranciers
en uibeseders in kaar gebrach worden welke deelsecoren en kansrijke niches gebaa zijn bij een pro acieveacquisiie aanpak en welke buienlandse acivieien vooral de Topsecor kunnen verserken Zodra deze duidelijkheid
er is, kunnen NFIA en regionale acquisiie-organisaies in een weede ase een concree maawerk aanpak saren voor
he ideniceren en benaderen van high ech - bedrijven in he buienland
Onderdelen van he aanvalsplan
Naas een appreciaie en een SWOT-analyse van he vesigingsklimaa voor HTSM-relevane inveseringen, zal een
beeld worden opgeseld voor een eenduidige posiionering in he buienland, in lijn me de Holland High Tech - branding
Op basis van een serke-zwake analyse, zullen de doellanden worden aangescherp (bijv waar ziten de meese
poenile leads?) Er zal worden nagegaan hoe kan worden aangesloen op lopende reguliere inveseringen
(buienlandse bedrijven hebben plannen om ies in Europa/Nederland e gaan doen) Bij buienlandse inveseringen
gaa he nie alleen om nieuwe (greeneld) inveseringen, maar ook om uibreidingen en/o behoud Tenslote zal he
aanvalsplan ingaan op de governance en de relaie me de Digiale agenda binnen HTSM
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
18/35
High Tech Sysemen en Maerialen Ine rna ion alis eri ngso e nsie | 17
7. Onwikkelingssamenwerking
HTSM bied als enabling echnology kansen voor onwikkeling..
De Nederlandse onwikkelingssamenwerking (OS) is gerich op he vergroen van economische groei Daarnaas is
gekozen om de publieke middelen e concenreren op een aanal specieke secoren: voedselzekerheid, waer en
gezondheidszorg De desbereende opsecoren sluien direc aan bij deze keuzes en leveren vanui da perspecie
een bijdrage De Topsecor HTSM kan me haar enabling echnologies (zoals bijvoorbeeld oonica en nanoechnologie)
op een aanal deelerreinen (denk aan lighing, solar, healh care en securiy) een bijdrage leveren aan onwikkelings-
samenwerking Daarbij is he van belang da er voldoende aandach en ruime is voor (hoog) echnologische
oplossingen Tenderspecicaies (ook van IFIs) zouden meer ruime moeen bieden voor innovaieve oplossingen en
innovaie aanbeseden De ocus moe daarbij nie alleen liggen op de allerarmsen in rurale gebieden, maar ook
op groo sedelijke agglomeraies en (lagere) middeninkomens De schaal (en concenraie) van de onwikkelings-problemen is in groo sedelijke gebieden dusdanig groo da hoog echnologische oplossingen een zinvolle oepassing
kunnen vinden
Insrumenen moeen daarvoor mogelijkheden bieden
De Topsecor HTSM sel haar kennis- en kunde er beschikking als onderseuning voor onwikkelingssamenwerking
Tegelijkerijd is OS op di momen geen speerpun van de buienlandsraegie van HTSM Besaande insrumenen,
zoals de voedselzekerheid- en waerprogrammas, ORIO en ransiieaciliei sluien slechs in beperke mae aan
op de Topsecor HTSM Daar waar mogelijk kunnen individuele bedrijven gebruik maken van de kansen die de
insrumenen bieden
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
19/35
18 | Inernaionaliseringsoensie High Tech Sysemen en Maerialen
Bijlage 1: Leafes Holland High Tech Branding
In he kader van de Holland High Tech - branding campagne worden 15 inspirerende verhalen onwikkeld om de
branding in he buienland e onderseunen Denkend vanui de gebruiker, willen we laen zien da high ech ui
Nederland onderscheidende oegevoegde waarde hee voor de 5 wereldwijde maaschappelijke uidagingen healh,
renewable energy, mobiliy, climae en secure sociey, dan wel cross-overs daarussen Daarnaas worden er verhalen
onwikkeld rond echnologien, zoals smar maerials. Deze verhalen worden via verschillende kanalen (websie, promoie-
pakketen, powerpoin presenaies) beschikbaar geseld aan ondernemers, kennisinsellingen, he posennewerk,
brancheorganisaies en (regionale) overheden om de Holland High Tech - branding in he buienland ui e dragen
In deze bijlage re u de Nederlandsalige versies van de leaes die op di momen beschikbaar zijn Er zijn vanzels-
prekend ook engelsalige versies beschikbaar
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
20/35
High Tech Sysemen en Maerialen Ine rna iona lise ring so ens ie | 19
Holland High TechHigh Tech Solutions for Global Challenges
Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen in de Topsector High Tech Systemen en
Materialen (HTSM) onderscheiden zich door hun technologische excellentie en behoren in hun
marktsegmenten tot de wereldtop.
De behoefte voor een internationale branding van Holland High Tech in het kader van de Topsector High
Tech Systemen en Materialen (HTSM) komt vanuit het bedrijfsleven (grote OEMs en toeleveranciers),
kennisinstellingen (universiteiten en topinstituten) en de landelijke en regionale Nederlandse overheid.
Toptechnologische bedrijven richten zich op exportbevordering, op afzetmarkt voor producten, concepten
en ideen. Wegens vergrijzing en ontgroening in Nederland hebben deze bedrijven behoefte aan de
aanwas van arbeidskrachten: buitenlandse kenniswerkers (gouden hoofden) en vakmensen/know how
(gouden handen). Tevens zoeken deze bedrijven internationale samenwerkingsverbanden. Kennisinstituten
zoeken naast goede docenten en studenten bovendien naar samenwerking met andere (internationale)kennisinstellingen op topniveau, en industrile partners. De Nederlandse overheid wil de economie in
Nederland opstuwen door bedrijven aan te trekken en de handelsbalans te verbeteren. Economische
diplomatie is een instrument om opdrachten te helpen te verwerven en mogelijke handelsbelemmering
op te heffen. De groeiambitie van High Tech Systemen en Materialen is het verdubbelen van de export
van 32 miljard in 2009 tot 77 miljard in 2020.
Visie
De eeuwenoude Nederlandse cultuur van vindingrijkheid, pragmatisme, ondernemerschap, openheid
en de bereidheid tot samenwerking is bij uitstek geschikt voor het HTSM vakgebied. Illustraties daarvan
zijn de zaagmolen en de vijzelpomp, van de microscoop tot de onderzeeboot, van de 6 -cylindermotor
tot de variomatic en van navigatiesystemen tot energiewinning uit afval van voedselgewassen. Deze
eigenschappen maken Nederland ook bij uitstek de place to be voor de oplossingen voor de huidige
maatschappelijke uitdagingen op het gebied van health (gezondheid en welzijn), security, renewable
energy, mobility, climate (water, milieu, klimaatmitigatie en klimaatadaptatie). Met oplossingen die in de
cross over van technologien moet worden gezocht. Nederland behoort tot de champions league op het
gebied van high tech, en wil dat blijven.
Missie
Het is het streven van de Topsector HTSM om via alle technologisch georinteerde kanalen zoals bedrijven,
branche-organisaties en ambassades te laten weten dat Nederland (Holland) DE place to be is voor high
tech. Herkenning en erkenning wereldwijd dat Nederland het land is om producten, kennis en conceptente halen. Het land voor topbanen voor buitenlandse kenniswerkers (gouden hoofden), vakmensen/know
how (gouden handen) n voor scholing. Voor research & development op het gebied van technologie en
innovatie. Voor samenwerkingsverbanden en technologische partners. En als vestigingsland en -klimaat
voor (buitenlandse) technologische bedrijven. Een aantrekkelijke plek om te wonen en te werken voor
ondernemers, onderzoekers en studenten.
Wat verkoopt en belooft de sector High Tech Systemen en Materialen inNederland?
Een pragmatische geheeloplossing voor technologische uitdagingen van systeemarchitectuur tot
maken met betrekking tot producten die van belang zijn voor de maatschappelijke uitdagingen van
deze tijd en die op de wereldmarkt worden verkocht. Inclusief de daarbij behorende service. Als je met
Nederlandse bedrijven of mensen samenwerkt, is er een win-win voor alle betrokkenen. Naast toegang
tot toptechnologie, treedt je als betrokkene toe tot de champions league.
www.hollandhightech.nl @hollandhightech info@hollandhightech.nl
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
21/35
20 | Inernaionaliseringsoensie High Tech Sysemen en Maerialen
Holland High TechHigh Tech Solutions for Global Challenges
Smart Energy
Het is belangrijk dat consumenten en bedrijven
efcinter met energie omgaan om de ahankelijkheid
van ossiele brandstoen te verminderen. De opkomst
van alternatieve decentrale -energieopwekking,
in combinatie met een verschuiving van ossiele
brandstoen naar elektriciteit, zoals bijvoorbeeld in
de automotive industrie, stelt onze elektriciteitsnetten
voor nieuwe uitdagingen.
Slimme stroomnetwerken
Wat te doen als leverancier van duurzame stroom als de wind niet waait of de zon niet schijnt? Dat hoeft
geen probleem te zijn als vraag en aanbod van een lokale energiemarkt slim op elkaar zijn afgestemd.
Het is een dure oplossing om conventionele installaties achter de hand te hebben die de stroomproductie
van alle zonnecellen en windmolens overnemen. Bij slimme netwerken horen intelligente apparaten als
wasmachines, vaatwassers, warmtepompen en HR-e-ketels (cv ketels die ook electriciteit leveren). Deze
zijn voorzien van een agent die een bod doet, oftewel laat weten bij welke stroomprijzen de apparaten
in actie moeten komen. De stroomleverancier verzamelt alle biedingen en vergelijkt die met het aanbod
van electriciteit van alle huishoudens en met bijvoorbeeld de APX-energiebeurs. Tegelijkertijd checkt de
netbeheerder of het net niet overbelast wordt. Uit dit alles rolt een prijs, die per uur of zelfs per minuut
kan verschillen. Je kunt de wasmachine zo instellen, dat deze pas bij een bepaalde prijs gaat draaien,
maar wel klaar is voor het naar bed gaan. Met een aparte afstandsbediening heeft de consument inzicht
in de stroomprijzen en kan de keuze van de apparaten daarop bijstellen. Als er veel windenergie is, zakt
de stroomprijs, en neemt de vraag automatisch toe. Als veel mensen tegelijkertijd hun electrische auto op
willen laden, loopt de prijs op.
De consument houdt zijn keuzevrijheid maar is voordeliger uit met stroomgebruik tijdens de zg happy
hours. In het Groningse Hoogkerk loopt een proef met zon intelligent netwerk. Een vraag en aanbodspel
op basis van de actuele belasting van het elektriciteitsnet en de actuele beschikbaarheid van alternatieve
energie.
Smart Energy Collective (SEC)
Terugkoppeling van informatie over energiegebruik, bijvoorbeeld met de inzet van smart meters, zijn
nodig voor de bewustwording van consumenten van hun verbruiksgedrag. Dat geldt niet alleen voor
huishoudens, maar ook voor zakelijke gebruikers. Dit is echter maar n van de componenten in een
Smart Grid, de enabler in de energietransitie naar lager energieverbruik en de inzet van alternatieve
energiebronnen veelal met decentrale opwekking. De toepassing van Smart Grid wordt ook gezien
als hulpmiddel om de stabiliteit van elektriciteitsnetten te verbeteren. Nederland loopt voorop in de
deregulering van markt, en is daarmee in een unieke positie voor het uitvoeren van Smart Grid proevenin nieuwe marktsituaties. Ook loopt Nederland voorop in technologie voor zogenoemd demand-side
management (het actief sturen van de energievraag om deze te laten matchen met het energieaanbod) en
de ontwikkeling van bijbehorende technologie, zoals de zogenoemde PowerMatcher.
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
22/35
High Tech Sysemen en Maerialen Ine rna ion alis eri ngso e nsie | 21
De volgende stap is deze technologie veilig en goedkoop embedded toe te passen in allerhande
elektronische apparaten. Het Smart Energy Collective (SEC) is een voorbeeld van een Nederlands
samenwerkingsverband waarin bijna 30 bedrijven hun krachten hebben gebundeld.
Het SEC is recent begonnen met het ontwerp van proetuinen met zakelijke gebruikers en met huishoudens
op vij locaties in Nederland. Het doel is smart grids met een integrale aanpak grootschalig in de praktijk
te demonstreren. SEC werkt volgens het principe van open innovatie en bijbehorende organisatie
waardoor een combinatie van gentegreerde, slimme energieproducten en -diensten ontwikkeld en getest
kunnen worden. Het ecosysteem in het Smart Energy Collective kent een efciente aanpak door de multi-
disciplinaire benadering. De partners komen - naast bijvoorbeeld NXP voor de smart chips - vanuit de gehele
complexe Smart Grid waardeketen: netbeheerders, energieleveranciers, ICT-bedrijven en andere service
leveranciers, en bedrijven uit de gebouwde omgeving. Door het innovatieproces te versnellen en een
voorsprong te nemen op ontwikkelingen in het buitenland, kan de concurrentiepositie van de Nederlandse
energiesector vergroot worden.
Energiebesparend smart glass
Het samenwerkingsverband rondom Peer+ maakt
energiebesparend high tech glas dat in drie standen
geschakeld kan worden: lichtdoorlatend, donker
o diuus. In elk van de drie standen gebruikt het
glas de energie van de zon voor de electrische
bediening. Het glas wordt toegepast in (gerenoveerde)
kantoorpanden. Dit smart glass van Peer+ gebruikt
een energiebesparende technologie die voortkomt uit
onderzoek aan de Technische Universiteit Eindhoven.
De werking van het smart glass is een unctionele
cross-over van verschillende technologien. Dit type
cross over oplossingen is een mooi voorbeeld van de
sterkte van de Nederlandse high tech sector. Deze
energiezuinige innovatieve technologie wordt op termijn
op meer plaatsen in de wereld ingevoerd, en kan wellicht
uitgroeien tot een standaard.
Dutch collaborations
Werken aan renewable energy oplossingen in Nederland is uitdagend. Het wordt gekenmerkt door zowel
technologische uitdagingen als maatschappelijk relevante vragen. Samen zorgen we er als Nederlandse
bedrijven voor dat in de toekomst de energievoorziening optimaal wordt gegarandeerd. Nederlandse partijen
in het het samenwerkingsverband in het Smart Energy Collective zijn zeer uiteenlopend, van netbeheerders,
energieleveranciers, technology providers tot service providers, inclusie bedrijven uit de bouwsector. In het
project Powermatching City in Hoogkerk werken initiatienemers DNV Kema Energy & Sustainability met
Essent en sotwarebedrij ICT Automatisering. In demonstratiespringplank project krijgen bedrijven de kans
om hun producten en diensten te testen. Een voorbeeld daarvan zijn de computerchips van NXP, die worden
gebruikt voor het opladen van elektrische scooters. Peer+ samenwerking gebeurt met de Stichting Technische
Wetenschappen (STW), de aculteit Scheikundige Technologie van de TU/e en Energieonderzoek Centrum
Nederland, en Philips Research. Bedrijven in de gebruikerscommissie zijn Merck Chemicals Ltd en Peer+.
Meer informatie
www.nxp.com www.peerplus.nl www.irwes.com www.smartenergycollective.com
www.hollandhightech.nl @hollandhightech info@hollandhightech.nl
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
23/35
22 | Inernaionaliseringsoensie High Tech Sysemen en Maerialen
Holland High TechHigh Tech Solutions for Global Challenges
Smart HealthDoor toenemende vergrijzing en oplopende kosten in de gezondheidszorg is het noodzakelijk dat
mensen nu en in de toekomst langer thuis kunnen wonen en dat er meer zorg met minder mensen
kan worden uitgevoerd. Bijna elk westers land krijgt er in de komende jaren in groeiende mate mee
te maken; de vergrijzing. In Nederland hebben we te maken met een toenemende zorgvraag- en
derhalve kosten - met tegelijkertijd een teruglopend personeelsaanbod. Bovendien wil de patint
meer als klant worden behandeld, en wordt steeds mondiger.
Hoe kunnen mensen zo lang mogelijk plezierig, veilig en gezond in hun vertrouwde omgeving blijven wonen?
Hoe kunnen artsen en chirurgen eectiever zorg leveren? Door middel van technologische toepassingen
die de kwaliteit van het leven van patinten verbeteren, thuis en in hun leeomgeving. Door technologische
mogelijkheden breed toe te passen in zorg-, gemak- en comortdiensten. Door met technologischemogelijkheden zoals robots - artsen en chirurgen werk uit handen te nemen, dan wel eectiever te maken.
Slimmer leven
Samen bieden zorgaanbieders en kennisinstellingen in Nederland het hood aan een toenemende zorgvraag,
een teruglopend personeelsaanbod en aan de bezuinigingen in de gezondheidzorg. Met Slimmer Leven 2020
beogen samenwerkingspartners binnen deze coperatie een doorbraak in het behouden en versterken van
een hoge kwaliteit van leven voor mensen. De ambitie is om door slimme technologische toepassingen een
hogere kwaliteitsbeleving op het gebied van zorg, wonen en welzijn te realiseren, die kostenbesparing en een
economische meerwaarde oplevert. In de Brainport regio Eindhoven wordt daartoe samen met de bevolking
een uitgebreide test uitgevoerd. Zoals een beeld-spraakverbinding waarmee ouderen en zieken eenvoudig
contact hebben met hun dokter en mantelzorgers o een alarmknop die meteen politie o hulpdiensten
inschakelt in geval van nood. Centraal bij al deze ontwikkelingen staan de behoeten van gebruikers. Een
voorbeeld is thuis bewegen: deelnemers doen via de televisie mee met een groepsprogramma, maar
krijgen gelijktijdig individuele ysio- en ftnessinstructie met hulp van ICT voorzieningen. Een andere dienst
is een alarmknop thuis met doorschakeling naar een meldpunt dat direct de politie o andere benodigde
hulp inschakelt. Alle nachtelijke oproepen in een wijk o dorp komen straks binnen bij een geavanceerde
zorgcentrale die de dichtstbijzijnde hulpverlener inschakelt van n van de zorgaanbieders die in het gebied
actie zijn. Diensten voor patinten via draadloze ICT-technologie en gezamenlijk organiseren van nachtzorg
betekenen tevens een verminderen van kosten van de thuiszorg systemen.
Patient vroeg betrokken bij innovaties
In Nederland vindt men het belangrijk om niet alleen artsen, maar ook de eindgebruikers o patinten in
een vroeg stadium bij innovaties te betrekken. Philips Healthcare neemt bijvoorbeeld altijd de mens als
uitgangspunt met de vraag: kunnen we het leven van de patint en zijn zorgverleners eenvoudiger maken?
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
24/35
High Tech Sysemen en Maerialen Ine rna iona lise ring so ens ie | 23
Het gaat bij innovaties om de gehele keten van zorg en een algehele verbetering van zorgpaden: van
preventie tot screening, en van diagnostiek tot behandeling en zorg na ontslag uit het ziekenhuis. Dus
niet enkel op zichzel staande medische systemen leveren. Philips Healthcare wil ondersteunen met een
totaalaanbod aan oplossingen die de zorgketen in zijn geheel, de patintenzorg en de werkstroom van de
zorgproessionals, verbetert. En zoekt daarom voortdurend naar samenwerkingsverbanden om de manier
waarop zorginnovatie patinten bereikt te optimaliseren. Philips Healthcare werkt samen met zorgverleners,
patinten, industrie en verzekeraars aan onderzoek en ontwikkeling van medische innovaties, zodat
oplossingen zo snel mogelijk hun waarde kunnen realiseren voor de patint en maatschappij.
Robots in chirurgie
Oogchirurgen moeten bij hun operaties uiterst voorzichtig te werk gaan om schade aan zeer kwetsbare
weesels te voorkomen. De Eye Robot or Haptically-Assisted Surgery (Eye RHAS) die aan de universiteit
van Eindhoven (TU/e) wordt ontwikkeld, kan hen hierbij helpen. Deze robot verlicht het werk vanoogchirurgen en zorgt ervoor dat ook oudere chirurgen, die meer trillingen in hun handen hebben, hun vak
kunnen blijven uitvoeren. Daarnaast komen procedures binnen handbereik die een chirurg handmatig niet
kan uitvoeren, maar met ondersteuning van een robot wel.
Neem bijvoorbeeld een aandoening als retinal vein occlusion, waarbij aan de binnenkant van de oogbol op
het netvlies een haarvat verstopt is geraakt. Daardoor ontstaat littekenweesel dat moet worden verwijderd
om het zicht van een patint te herstellen. Om dat heel voorzichtig los te maken en te verwijderen, brengt
een oogchirurg via kleine incisies een pincet en een schraper in de oogbol. Bij zon ingreep ungeert de
incisie als draaipunt: beweegt de chirurg zijn hand naar rechts, dan gaat het instrument in de oogbol naar
links. Ook bewegingen naar boven en beneden zijn gespiegeld. Door training zijn chirurgen daaraan gewend
geraakt, maar eenvoudig is het niet. Bovendien zou een chirurg het liest de oorzaak van het probleem, de
verstopping in het haarvat, verwijderen. Dit is door de minuscule ametingen van deze haarvaten handmatig
echter niet mogelijk, waardoor alleen het gevolg, het littekenweesel, kan worden behandeld. De robot
vergroot de nauwkeurigheid van de chirurg, verbetert zijn ergonomie en zorgt voor efcintie tijdens gebruik.
Het uitvoeren van bestaande procedures, een miljoen per jaar wereldwijd, wordt hierdoor eenvoudiger en
efcinter, waardoor het risico op complicaties verminderd wordt. Retinal vein occlusion is de op twee-na-
belangrijkste oorzaak van slechtziendheid en blindheid in de westerse wereld. Verbetering in zicht met de
ontwikkeling van een oogrobot!
Samenwerking
De TU/e werkt nauw samen met TNO en Academisch Medisch Centrum Amsterdam. Om de ontwikkelingeen stap verder te brengen en de robot daadwerkelijk in de klinische praktijk te kunnen toepassen, is het
spin-o bedrij Medical Robotic Technologies BV (MRT) opgericht, dat een prototype ontwikkelt, waarmee
vervolgens de stap naar de markt gezet kan worden. Het zal dus nog een aantal jaren duren voor de robot in
ziekenhuizen te zien is.
Nederland weet zorg, mechatronica en ICT slim te combineren, zodat mensen tot op late leetijd zel de
regie houden op hun leven, en artsen en chirurgen eectiever kunnen werken. Daarbij is Nederland goed
in multidisciplinaire samenwerking. Tussen artsen, zorgaanbieders en technologie leveranciers, tussen
academische ziekenhuizen en technologiebedrijven, tussen bedrijven en universiteiten, en tussen patinten
en zorgaanbieders.
Meer informatie
ww.tue.nl/en/ www.slimmerleven2020.org www.healthcare.philips.com
gerritnaus@medicalrobotictechnologies.nl
www.hollandhightech.nl @hollandhightech info@hollandhightech.nl
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
25/35
24 | Inernaionaliseringsoensie High Tech Sysemen en Maerialen
Holland High TechHigh Tech Solutions for Global Challenges
Smart materials en smart textilesDuurzaamheid is een onderwerp dat internationaal in de spotlights staat. Nieuwe initiatieven op
het terrein van mileubeheer, energiereductie, watermanagement en klimaatbeheersing worden
met open armen onthaald, en duurzaam gebruik en hergebruik van hulpbronnen aangemoedigd.
Inkjettechnologie, baanbrekende innovatie in textielindustrie
In de agelopen jaren ontwikkelde Koninklijke Ten Cate
nv stelselmatig een revolutionaire productietechnologie
die de textielindustrie zowel zal verduurzamen als
mass customization en on demand deliveryzal
bieden. Deze innovatie wordt verwacht de tweede
revolutionaire doorbraak te worden sinds de start van
de onderneming. Op 11 juli 1852 ontving de toenmalige
onderneming het predicaat koninklijk, omdat het
in staat was om de Engelse stoomtechnologie te
absorberen en door te voeren in de veredeling van
textiele producten. Nu, 160 jaar later en na een
hoogtechnologisch innovatieproces van ruim 8 jaar,
maakt TenCate stap voor stap de overgang vananaloge naar digitale veredeling van (technisch) textiele
producten. Met een aanzienlijke verbruikreductie van
energie, water en wet chemicals tot gevolg. Daarmee
wordt de productie van (technisch) textiel weer een stap
duurzamer.
Inkjettechnologie betekent een revolutie op het gebied van veredelingsprocessen in de
textielindustrie. Door innovatieve methodes voor oppervlaktebehandeling worden niet alleen nieuwe
materiaaleigenschappen mogelijk. Ook worden door deze baanbrekende technologische innovatie,
waarbij vloeistoen zoals coatings o verstoen met grote precisie op nanoschaal op textiele materialen
worden aangebracht, kwaliteitskosten signifcant verlaagd.
Ontwikkelen van lichte materialen voor de lucht- en ruimtevaart
Daarnaast is TenCate wereldwijd toonaangevend in thermoplastische vervormbare en recyclebare
composieten voor toepassingen in de lucht- en ruimtevaartindustrie. De behoete aan lichtgewicht en
oersterke dus duurzame en economisch verantwoorde hoogwaardige thermoplastische materialen
groeit daarnaast snel in de automotive-sector en de olie- en gasindustrie. Het grote voordeel van
thermoplasten is dat hun snelle verwerking door ondermeer eenvoudige vormbaarheid onder hoge
warmte, druk en tijd industrien in staat stelt om deze composieten in hoge volumes te gebruiken in
industrile productieprocessen. Dit levert grote kostenvoordelen op. Met de stijgende olieprijzen en de
benodigde beperking van de CO2-uitstoot heet niet alleen de luchtvaartindustrie maar ook de automotive-industrie groeiende behoete om dit soort geavanceerde materialen te kunnen gebruiken in hun nieuwe
generaties vlieg- en voertuigen.
Inkjetprinting. 2012 Ten Cate
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
26/35
High Tech Sysemen en Maerialen Inerna ionali ser ings o ensie | 25
Gebaseerd op de jarenlange ervaring in het bouwen van vliegtuigen, zijn er in Nederland al in een heel
vroeg stadium onderzoeksprojecten geweest naar het gebruik van lichte materialen ten behoeve van
de vliegtuigindustrie. Op basis hiervan heeft Fokker Aerostructures een reeks producten op basis
van thermoplast composietmateriaal ontwikkeld en in productie genomen. Voorbeelden zijn gelaste
vleugelvoorranden van de A380 Jumbo van Airbus en roeren van de Gulfstream G650 business jet.
Doel van het project TAPAS (Thermoplastic Affordable Aircaft Structure) waarin Airbus, Fokker
Aerostructures, TenCate en zes Nederlandse MKBs en kennisinstituten samenwerken is om materiaal,
productietechnologie en ontwerp te ontwikkelen. Hiermee kan het Nederlandse luchtvaartcluster
meedingen naar opdrachten voor werkpakketten in toekomstige Airbus vliegtuigen. Er wordt gewerkt aan
staarten, vleugelkleppen en rompschalen.
Een ander inmiddels zeer bekend voorbeeld van innovatieve materiaalontwikkeling is GLARE, dat in
1987 door de TU Delft in samenwerking met Fokker is ontwikkeld. GLARE (oftewel GLAss REinforced
aluminum) is een composietmateriaal dat onder meer door Fokker Aerostructures wordt gebruikt in
vliegtuigrompen van Airbus-toestellen.
GLARE is als materiaal geconstrueerd uit
laagjesaluminium met een dikte van 0,3 en/of 0,4
millimeter. Deze laagjes worden ontvet, gebeitst,
geanodiseerd, van primer voorzien en dan afwisselend
gestapeld met glasvezelweefsels die gempregneerd
zijn met kunststofhars. Door dit pakket uit te harden
in een autoclaaf ontstaat het uiteindelijke GLARE. Het
resulterende materiaal heeft een iets lagere dichtheid
dan aluminium en heeft een hoge bestendigheid
tegen vermoeiingsbelastingen. Dit maakt het materiaal
geschikt voor gebruik in vliegtuigrompen: de romp van
een vliegtuig ondergaat tijdens de vlucht krachten in
twee richtingen die loodrecht op elkaar staan.
Fokker ontwikkelt varianten van GLARE, toegespitst op verschillende toepassingen binnen vliegtuigen.
Het eerste vliegtuig waar GLARE op grote schaal is toegepast, is de Airbus A380, het grootste
passagiersvliegtuig ter wereld.
Innovatieve samenwerkingsverbanden
In de Nederlandse materiaalregio Twente vindt nauwe samenwerking plaats tussen kenniscentra en
productiebedrijven op het gebied van ondermeer composieten en inkjettechnologie,innovatieve materialen
en veredelingsprocessen. Voorbeelden daarvan zijn het Open Innovation Centre Advanced Materials
(OICAM) in Nijverdal en het Thermoplastic Composites Research Centre (TPRC) in Enschede. Dit
samenwerkingsverband van ondernemingen zoals TenCate, Fokker Aerostructures, vliegtuigproducent
Boeing en de Universiteit Twente wil composiet materialen en technieken beschikbaar maken voor nieuwe
producten en markten, zoals toepassingen in windmolens en autos.
Meer informatie
www.tencate.com www.fokker.com
www.hollandhightech.nl @hollandhightech info@hollandhightech.nl
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
27/35
26 | Inernaionaliseringsoensie High Tech Sysemen en Maerialen
Holland High TechHigh Tech Solutions for Global Challenges
Smart MobilityMobiliteit is de levensader van onze samenleving. Efcint en duurzaam transport van mensen
en goederen is een noodzakelijke voorwaarde voor onze welvaart en ons welzijn. Met Smart
Mobility worden activiteiten aangeduid die te maken hebben met het slim organiseren van
verkeer en slim gebruik van nieuwe technologien en ICT.
Het oplossen van mobiliteitsproblemen is n van de grootste uitdagingen van de komende jaren voor het
bedrijsleven, de overheid en weggebruikers. Het aantal autos neemt nog steeds toe. Tegelijkertijd is daar
de uitdaging om het verkeer veiliger te maken en om het brandstoverbruik, en daarmee de uitstoot van
schadelijke emissies te verminderen en de omslag naar een duurzame economie te maken. Hier zien wij in
Nederland een kans.
Nederland is als klein, dichtbevolkt land met een ingewikkeld wegennet een ideale test- en implementatie
omgeving voor innovatieve concepten voor mobiliteit. Nederlanders zijn bovendien goed in het ontwikkelen
van Smart Mobility oplossingen en snelle uitvoering door de unieke samenwerking tussen bedrijven,
onderzoeksinstellingen en overheden. Sinds 2011 hebben meer dan twintig partners de handen ineen
geslagen voor de open innovatie organisatie Dutch Integrated Testsite Cooperative Mobility (DITCM).
Dit in nauwe samenwerking met het Ministerie van Inrastructuur en Milieu als launching customer.
De deelnemers in DITCM delen zowel hun kennis als een breed scala aan testaciliteiten.
Permanente testomgeving innovatievemobiliteit in Brainport regio Eindhoven
Door autos met elkaar en met systemen langs de weg
te laten communiceren, kunnen we de doorstroming en
verkeersveiligheid verbeteren en de fles terugdringen.
Deze gedachte is de basis van de permanente test- en
ontwikkelomgeving die DITCM is gestart vanuit Brainport
regio Eindhoven. Hier werken overheid, bedrijsleven en
kennisinstellingen nauw met elkaar samen. Het high tech
gebied rond Eindhoven en Helmond heet zich ontwikkeld
tot een automotive regio van topniveau. Regelmatig worden
hier praktijktests uitgevoerd met nieuwe technologien.
Niet alleen in de geavanceerde testlabs van TNO o
de Technische Universiteit Eindhoven, maar ook op de
openbare weg. De snelweg A270 is daarvoor uitgerust met
cameras met zenders en ontvangers.
De grootschalige praktijktests op de A270 worden in een
control room op de AutomotiveCampusNL in Helmond
geobserveerd en geanalyseerd. Internationaal gezien is deze
testlocatie op de openbare weg uniek en een belangrijke
schakel in de hele keten van concept tot daadwerkelijkeinvoering van een product.
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
28/35
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
29/35
28 | Inernaionaliseringsoensie High Tech Sysemen en Maerialen
Holland High TechHigh Tech Solutions for Global Challenges
New possibilities of private energy generation
De migratie naar alternatieve energiebronnen om de afhankelijkheid van fossiele energie en de
uitstoot van broeikasgassen te beperken heeft grote gevolgen voor de energiehuishouding in de
wereld. De beschikbaarheid van fossiele brandstof wordt minder en de toenemende schaarste
leidt er toe dat de prijzen van brandstoffen stijgen.
De bij de verbranding van ossiele brandsto vrijkomende CO2
en NOx versterken het broeikaseect,
met ongewenste klimaatveranderingen tot gevolg. Alternatieven zoals het gebruik van biobrandstoen,
hebben het ongewenste eect dat voedselprijzen stijgen. De mens wordt zich steeds bewuster van de
gevaren welke aan nucleaire energie kleven. Mede als gevolg van de rampen in Fukushima, en al eerderin Tsjernobyl, hebben Duitsland en Belgi inmiddels besloten hun kerncentrales te sluiten. Het gebruik van
watersto blijkt in de praktijk lastig als alternatie: er ontbreekt onder andere een fjnmazige inrastructuur
om watersto op te slaan en te distribueren. Bovendien is watersto slechts een energiedrager waaraan
veel technische problemen kleven; het maken van watersto kost daarnaast veel energie die door ossiele
brandsto, o op andere wijze, moet worden geleverd.
Het is belangrijk dat consumenten en bedrijven efcinter met energie omgaan om de ahankelijkheid
van ossiele brandstoen te verminderen en de uitstoot van broeikasgassen te reduceren. Het gebruik
van zonne- (Solar heating & Solar PV) en windenergie neemt de laatste jaren weliswaar sterk toe, maar is
nog onvoldoende om ossiele brandsto te vervangen. Belangrijke nadelen zijn: de zon moet (voldoende)
schijnen o het moet waaien om elektriciteit te produceren. Gedurende de nacht helpt een zonnepaneel
niet om de lampen te laten branden, in de winter is de opbrengst van zonnepanelen veelal erg laag (korte
dagen, bewolking, lage stand van de zon). Het gedeeltelijk gebruik van ossiele brandstoen is vooralsnog
dus onvermijdelijk. Echter, bij de opwekking van elektriciteit in grote energiecentrales gaat veel energie
verloren als gevolg van warmteverliezen (koelwater), dat vaak wordt agevoerd in rivieren en daarmee als
verlies moet worden beschouwd.
Warmtekrachtkoppeling (WKK)
Decentrale opwekking en warmtekrachtkoppeling (WKK), zoals bijvoorbeeld bij micro-WKK het geval is,
kan leiden tot een aanzienlijke energiebesparing. Elektriciteit wordt daarbij opgewekt als bijproduct bij
verwarming, waardoor er geen warmteverliezen meer zijn (de warmte wordt immers nuttig gebruikt omhet huis o bedrij te verwarmen). Bovendien ontbreken de transportverliezen van elektriciteit en worden
substantile CO2
emissies voorkomen. Nederland is van oudsher een gasland.
Na de vondst van aardgas nabij Slochteren eind jaren 50 van de vorige eeuw werd Nederland het eerste
land ter wereld met een goed ontwikkelde en fjnmazige inrastructuur voor de distributie van aardgas.
De verwarmingsketelindustrie speelde hier op in: zo is de hoogrendementsketel (HR ketel) is een typisch
Nederlandse uitvinding, die tot standaard in de verwarmingsketel industrie in Europa is geworden.
Eveneens is de toepassing van warmtekrachtkoppeling in Nederland relatie ver doorgevoerd, hetgeen
onder andere is terug te vinden in de glastuinbouw en diverse takken van de industrie, waar WKK
grootschalig wordt toegepast. Het doorontwikkelen van WKK voor kleinschalig gebruik was in Nederland
dan ook een logische stap.
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
30/35
High Tech Sysemen en Maerialen Inerna ionali ser ingso ensi e | 29
Mi-WKK-systm v thisbik
Er zijn diverse technologien om warmte en elektriciteit op te wekken
mbv een micro-WKK-systeem, zoals de uel cell, gas motor, stirling motor
en stoom turbine (rankine cycle). Nadeel van al deze technologien is dat
er een typische kip-ei situatie ontstaat: deze moeten in grote aantallen
worden geproduceerd om tot een acceptabele kostprijs te komen - een
grote markt is dus noodzakelijk - terwijl een lage prijs juist noodzakelijk
is om een grote markt te verkrijgen. Inmiddels is het Nederlandse bedrij
Micro Turbine Technology BV (MTT) uit Eindhoven er tezamen met haar
partners in geslaagd om een tweetal prototypes van een micro-WKK-
systeem te ontwikkelen op basis van een micro gasturbine, dat voldoet
aan de gestelde specifcaties, maar dat ook voor een acceptabele
kostprijs kan worden geproduceerd. Dit laatste is belangrijk: als de
meerprijs van het systeem ten opzichte van een verwarmingsketelniet binnen een azienbare tijd kan worden terugverdiend, wordt een
product niet succesvol op de markt gentroduceerd. MTTs verwachting
is om binnen vij jaar zon 12.000 micro WKK systemen per jaar te
kunnen verkopen. Iedere burger kan thuis zel na koop van zon ketel
naast warmte ook elektriciteit opwekken, net als met zonnecellen
op het dak. Ahankelijk van het aantal draaiuren per jaar, verdient het
systeem zichzel terug binnen een periode van 3 tot 5 jaar en wordt de
eigen elektriciteit geproduceerd voor een prijs van 4 tot 7 Eurocent per
kWh. Dit is minder dan een derde is van de prijs die men betaalt bij het
energiebedrij. Bijkomend voordeel is dat bij de gebruiker van het systeem
de CO2
-emissies met 3 tot 6 ton per jaar worden verminderd.
Smnwkin
Dit project is een toonbeeld van een pragmatische oplossing voor een
belangrijke maatschappelijke uitdaging, met een samenwerking tussen
meerdere kennisinstellingen en bedrijven en gebaseerd op Nederlandse
historische ervaringen. Sterk punt is dat alle voor de ontwikkeling en
productie benodigde competenties in dit project bij elkaar zijn gebracht
waardoor de ontwikkeling relatie snel verliep. Bovendien heet dit
samenwerkingsverband een unieke prestatie geleverd door dit product
voor kleinzakelijk- en thuisgebruik te realiseren. Een prestatie die nognergens eerder is vertoond.
MTT werkt samen met Nederlandse kennisinstituten zoals TU/e, TU
Delt en TNO, en op zoek gegaan naar industrile partners, die in
staat zijn om subsystemen en sub componenten van het micro-WKK-
systeem door te ontwikkelen, maar die tevens in staat zijn om grote
volumes hiervan te produceren. Vana het begin is al samenwerking
gezocht met potentile klanten, om de ontwikkeling van het product te
promoten en om voldoende input te krijgen met betrekking tot de eisen
en specifcaties waaraan het micro-WKK-systeem voor de markt dient te
voldoen.
M infmti
www.mtt-eu.com www.tno.nl www.tudelft.nl www.tue.nl/en/
KNoWleDge parTNerS
INDuSTrIal parTNerS
oTHer projecT parTNerS
MTT 3kW electricity and 15kW
thermal micro CHP system
MTT micro CHP system
(3kW electric and 15kW thermal)
www.hndhihth.n @hollandhightech info@hollandhightech.nl
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
31/35
30 | Inernaionaliseringsoensie High Tech Sysemen en Maerialen
Holland High TechHigh Tech Solutions for Global Challenges
Smart Safety on wateroff shore patrol vessels (OPV)
In toenemende mate is veiligheid op open water wereldwijd een issue. Voorbeelden zijn piraterij
en gijzeling van schepen. De internationale marine legt zich daarom meer toe op kustoperaties
(brown water) en minder op operaties midden op de oceaan (blue water). Nederland heeft van
oudsher een sterke maritieme sector, en biedt uitmuntende technologische oplossingen.
Scheepsbouwtechnologie, sensortechnologie en radartechnologie zijn met name nauw met elkaar
verbonden binnen het efcinte samenwerkingsverband van de kennisinstituten Marin, TNO, en de
Nederlandse technische universiteiten. Gezien de bijzondere positie van de Nederlandse overheid
als actieve launching customer betekent dit een combinatie van wereldklasse. Deze samenwerking
resulteerde in de bouw van o shore patrol vessels (OPVs) die technologisch tot de wereldtop behoren.
In maart 2012 was ZKH Prins Willem Alexander te gast bij het eerste vlagvertoon van een nieuwe, zeer
innovatieve scheepsklasse voor de Koninklijke Marine en de exportmarkt: de Holland Klasse. De Holland
is het eerste schip van de Holland-klasse, een serie van vier patrouilleschepen voor de Koninklijke Marine.
De marinestudie naar deze schepen werd op verzoek van de Tweede Kamer uitgebracht. Het schip werd in
2010 gedoopt door koningin Beatrix en rondt momenteel de laatste vaartesten a.
De OPVs worden vooral ingezet bij taken in het zogenaamde lage geweldsspectrum, zoals inzet in
het Carabisch Gebied tegen drugssmokkel en als wachtschip op de Noordzee. Maar ook deelname
in internationale taakgroepen van blokkadeschepen voor kusten van crisisgebieden (zoals voormalig
Joegoslavi, o recentelijk bij Libanon) o optreden tegen piraterij voor de kust van Somali en in de
Indische Oceaan behoren tot de mogelijkheden. Ook is inzet in noodsituaties mogelijk. Het schip kan
containers met hulpgoederen meevoeren en 100 evacus gedurende drie dagen aan boord nemen en
onderhouden. Dit schip kan door toepassing van een breed scala aan nieuwe technologien al haar taken
uitvoeren met een bijzonder kleine bemanning. Door verregaande automatisering kunnen de schepen toemet 50 bemanningsleden. Er is daarnaast accommodatie voor 40 opstappers: een helikopterdetachement,
een peloton mariniers o een boardingteam. De Holland Klasse kan bij oplopende spanningen van extra
bewapening zoals luchtaweersystemen worden voorzien.
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
32/35
High Tech Sysemen en Maerialen Inerna ionali ser ings o ensie | 31
In addition to the Holland, three other patrol vessels are currently under construction: Zeeland, Friesland
and Groningen. Once deployed, the our patrol vessels will contribute to international law enorcement and
security. The new vessels are perect or brown-water operations and will be used mainly or anti-pirating
missions, counter-drug operations and coastguard duties in Dutch waters and in the Caribbean Sea.
i-Mast
Het meest innovatieve van dit product van Nederlandse bodem is het gentegreerde mastdeel van het
schip (de i-Mast). Ze zijn voorzien van de nieuwste radar en communicatiesystemen, die door Thales
Nederland in n unieke mast zijn gentegreerd, de i -Mast. De i-Mast biedt gentegreerde communicatie
die het gebruik van standaard communicatieapparatuur vergemakkelijkt. Het systeem is klaar voor Link 16
integratie, biedt een uitstekende zend/ontvangstscheiding, heet ruimte voor secundaire antennes zoals
GSM/GPS en is ontworpen voor toekomstige uitbreiding. De i-Mast heet een groot zoekvolume met een
hoog elevatiebereik aan een betrouwbare detectie van kleine doelen, snelle automatische tracking, weinigvalse alarmen en helikopterdetectie en -control.
Het systeem is geconstrueerd voor installatie in een gentegreerde mast. De vier vlakken zorgen voor
een 360 zichtveld en het hardwareontwerp is zodanig dat onderhoudspersoneel er gemakkelijk bij kan,
waardoor een hoge beschikbaarheid en een beperking van schadelijke externe invloeden wordt verkregen.
Het is een prachtig staaltje van innovatie. De beelden van de sensoren zo scherp zijn dat de zeemeeuwen
er als het ware uit moeten worden geflterd!
Samenwerking
Nederland is van oudsher goed in samenwerking tussen verschillende disciplines. Alle samenwerkende
organisaties zijn verbonden binnen het Nederlands Maritieme Cluster, met o.a. Damen Schelde Naval
Shipbuilding, Marin, TNO, Thales Nederland, TU Delt, Koninklijke Marine en vele anderen.
De Holland Klasse laat internationaal de Nederlandse bevestigde innovatiepositie en concurrentiepositie
in high tech zien. De o shore patrol vessels bieden een ongevenaarde prijs/prestatie verhouding. en
dragen als het ware als varende Nederlandse showroom bij aan een bevestigde en duurzame internationale
marktpositie.
Meer informatie
www.thalesgroup.com www.tno.nl www.tudelft.nl
www.hollandhightech.nl @hollandhightech info@hollandhightech.nl
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
33/35
32 | Inernaionaliseringsoensie High Tech Sysemen en Maerialen
Bijlage 2: Leden opeam High Tech Sysemen en Maerialen
Voorziter
A.H. (Amandus) Lundqvis
Voorziter Siching Sur, voorheen voorziter CvB Technische Universiei Eindhoven en CEO IBM Nederland
Leden
Weenschap
D.H.A. (Dave) BlankHoogleraar Universiei Twene. Weenschappelijk direceur MESA+
Overheid
J.K. (Jasper) Wesseling
Plaavervangend direceur-generaal bij he Miniserie van Economische Zaken, Landbouw en Innovaie
Midden- en kleinbedrij
M.H. (Marc) Hendrikse
CEO NTS Group
SecreariaaOverheid
E. (Eelco) van der Eijk
Bedrijsleven
A.J. (Fred) van Roosmalen
G. (Geer) Huizinga
Weenschap
E.E.W. (Eppo) Bruins
A.J.A. (Arnold) Sokking
Projecleider Inernaionaliseringsoensie
M. (Micha) van Lin
Advies Holland High Tech-branding
Carina Weijma
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
34/35
High Tech Sysemen en Maerialen Ine rna iona liserin gsoen sie | 33
Bijlage 3: Geraadpleegde personen en organisaies
He opeam wil iedereen bedanken die hee bijgedragen aan di Inernaionaliseringsoensie voor de opsecor
HTSM Naas de ondersaande personen die hebben bijgedragen aan de wee bijeenkomsen op 27 ebruari en 2 maar
2012, zijn da Vincen Sokman (ELenI), de innovaie atachs en vele anderen bij de direc berokken organisaies
Bijeenkoms Daum: 27 ebruari 2012
Organisaie Naam
Marc Hendrikse NTS group
Patrick Walison FME
Micha van Lin FMEGinus Ipema Ministerie ELenI
W.H. van der Leeuw Ministerie ELenI
William Sanchez FME
Carina Weijma Carwei Communications
Erik van Rijswijk Sioux
Edgar van Leest Brainport Development
Frank Buijs VNMI
Fred van Roosmalen NXP
John Blankendaal Brainport Industries
Michiel van Ierland NLR
Bijeenkoms Daum: 2 maar 2012
Organisaie Naam
Marc Hendrikse NTS group
Carina Weijma Carwei Communications
Patrick Walison FME
Micha van Lin FME
William Sanchez FME
Eelco van der Eijk Ministerie ELenI
Bart Sattler Ministerie ELenI
W.H. van der Leeuw Ministerie ELenIAntal Baggerman TU Delft
A.F. (Arjan) Vergouw Fokker Technologies
Clment Goossens TU Eindhoven
Simon Bambach VDL ETG
Frank Jansen NAG
Paul Merkus Philips Research
Merten Koolen NXP
Anthon Wolthuis Automotive NL
Harm van Leeuwen TNO
J.A.W. van Houwelingen Technologiestichting STW
Sibbe Hoekstra M2i
Leon Gielgens NanoNextNL
Bart Verbeek IOP Photonic Devices
Theo Koster NEVAT
7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012
35/35