การวางแผนก าลงการผลต

Capacity planning

1

ก ำลงกำรผลต (Capacity)

คอ ความสามารถสงสดของหนวยผลต ไดแก เคร องจกร

พนกงานสายการผลต โรงงาน ทสามารถผลตสนคาหรอ

บรการไดในหนงหนวยเวลา

ก าลงการผลต มากกวา ความตองการ - ตนทนตอหนวย

สงขน

ก าลงการผลต นอยกวา ความตองการ - สญเสยสวนแบง

การตลาด

2

ก ำลงกำรผลตตำมแผน (Design capacity)

คอ ความสามารถสงสดทางทฤษฎตามทระบบไดถก

ออกแบบไวคดเปนจ านวนผลผลตทผลตไดในหนง

หนวยเวลา โดยปกตมกวดเปนอตรา

ตวอยำง:

โรงงานผลตเหลก - จ านวนตนตอสปดาห ตอ

เดอน ตอป

โรงพยาบาล โรงแรม - จ านวนเตยง

3

ก ำลงกำรผลตหวงผล (Effective capacity)

คอ ก าลงการผลตทบรษทคาดหวงทจะผลตสนคาใหไดใน

ระยะเวลาหนงภายใตเงอนไขตางๆ ทเปนขอจ ากดของ

กระบวนการ เชน

พนกงานมความช านาญต ากวาก าลงการผลตทออกแบบ

ไวตามแผน

การพกเคร องจกรเพอบ ารงรกษา

การหยดงานเนองจากวนหยด

พนกงานลาปวย

ก าลงการผลตหวงผลมผลผลต ต ากวา ก าลงการผลตตาม

แผนเสมอ

4

กลยทธกำรปรบก ำลงกำรผลต

เมอความตองการของผลตภณฑในอนาคตมการ

เปลยนแปลงอยตลอดเวลาอาจสงผลท าใหก าลงการผลต

ทมอยของบรษทไมสอดคลองกบความตองการทเกดขน

กลยทธทน ามาใชในการปรบก าลงการผลตสามารถแบง

ออกเปน 2 กลม คอ

1. การตอบสนองความตองการระยะสน

2. การตอบสนองความตองการระยะยาว

5

1. กลยทธกำรตอบสนองควำมตองกำร

ระยะส น

เกบสนคาคงคลง (Inventory)

คางสงสนคา

ปรบระดบพนกงาน

ปรบระดบการใชแรงงาน

หมนเวยนพนกงาน (Job rotation)

การออกแบบกระบวนการผลตใหม

การจางบรษทจากภายนอก (Outsourcing)

การซอมแซมและการบ ารงรกษาเคร องจกร

6

2. กลยทธกำรตอบสนองควำมตองกำร

ระยะยำว

การขยายก าลงการผลต

การเพมเคร องจกร

การขยายโรงงาน

การลดหรอคงก าลงการผลต เมอความตองการลดลง

การลดเคร องจกรหรอสายการผลต

การเปลยนผลตภณฑ

การปดโรงงานบางแหง

7

กำรเลอกก ำลงกำรผลตทเหมำะสม ม 4

ข นตอน ไดแก

1. พยากรณความตองการของลกคา

2. ก าหนดทางเลอกของการเปลยนแปลงก าลงการผลต

3. เลอกก าลงการผลตทเหมาะสมทสด

4. ปรบก าลงการผลตใหมความยดหยน

8

กลยทธในกำรเพมก ำลงกำรผลต

4 ประเภท9

กลยทธในกำรเพมก ำลงกำรผลต

4 ประเภท10

กำรวเครำะหจดคมทน (Break-Even

analysis)

เปนเคร องมอส าคญส าหรบการค านวณเพอหาก าลงการ

ผลตทเหมาะสม ท

บรษทสามารถท าก าไรได

วตถประสงคของการวเคราะหจดคมทน เพอตองการหา

ต าแหนงทรายรบ

เทากบรายจาย เพอแสดงใหบรษททราบวา จะตองผลต

สนคาจ านวน

เทาใด เพอจะเพยงพอตอรายจาย และท าใหบร ษท

สามารถอยรอดได

11

สวนประกอบของกำรวเครำะห

จดคมทน

ตนทนคงท (Fixed costs) เปนตนทนทมอย แมจะไมม

การผลตสนคาใดๆ เชน คาเสอมราคา คาเชาสถานท

หนสน

ตนทนแปรผน (Variable costs) เปนตนทนท

เปลยนแปลงไปตามปรมาณสนคาทผลต เชน คาจาง

แรงงาน คาวตถดบ

ตนทนรวม (Total costs) เปนตนทนรวมระหวางตนทน

คงทและตนทนแปรผน

สมกำรรำยรบ (Revenue functions) เปนสมการทได

จากการค านวณระหวางราคาสนคาคณกบจ านวนสนคาท

ขายได

12

ตวอยำงกำรวเครำะหจดคมทน13

กำรวเครำะหจดคมทน

ค านวณจดคมทน

BEP = FC / P – VC

ค านวณปรมาณก าไรทตองการ

= Q(P – VC) – FC

ค านวณการผลตทมก าไรเทากบ

Q = + FC / P - VC

14

BEP = จดคมทน

FC = ตนทนคงท

P = ราคาตอหนวย

VC = ตนทนผนแปร

= ก าไรท

ตองการ

Q = ปรมาณท

ตองการ

ตวอยำง กำรวเครำะหจดคมทน

รานขายขนมหวานมตนทนคงทรวมเทากบ 5,000 บาท

และตนทนแปรผนตอหนวยเทากบ 20 บาท ขนมหวาน

นขายไดราคาถาดละ 25 บาท จงค านวณหา

ปรมาณ ณ จดคมทน

ถาขายได 2,000 ถาด จะไดก าไรเทาไร

ถาตองการก าไร 3,000 บาท จะตองขายขนมหวานกถาด

FC = 5,000 บาท

P = 25 บาท

VC = 20 บาท

15

ค านวณหาปรมาณ ณ จดคมทน

BEP = FC / P – VC

BEP = 5,000 / 25 – 20

BEP = 1,000 ถาด

ดงนนตองขายจ านวน 1,000 ถาด ถงจะคมทนพอด

FC = 5,000 บาท

P = 25 บาท

VC = 20 บาท

16

ถาขายได 2,000 ถาด จะไดก าไรเทาไร

= Q(P – VC) – FC

= 2,000(25 - 20) - 5,000

= 10,000 - 5,000

= 5,000

ดงนน ถาขายได 2,000 ถาด จะไดก าไร 5,000 บาท

FC = 5,000 บาท

P = 25 บาท

VC = 20 บาท

Q = 2,000 ถาด

17

ถาตองการก าไร 3,000 บาท จะตองขายขนมหวานกถาด

Q = + FC / P - VC

Q = 3,000 + 5,000 / 25 – 20

Q = 8,000 / 5

Q = 1,600 ถาด

ดงนน ถาตองการก าไร 3,000 บาท จะตองขายขนมหวาน

1,600 ถาด

FC = 5,000

บาท

P = 25 บาท

VC = 20 บาท

= 3,000 บาท

18

ตวแบบโปรแกรมเชงเสน

การล าดบขนตอนตาง ๆ น าไปสการหาค าตอบทเหมาะสม

ทสดของปญหา ตวแบบโปรแกรมเชงเสนเปนวธการทาง

คณตศาสตรซ งใชแกปญหาทมขอจ าก ดเพอบรรล

เปาหมายทก าหนดไว เชน ทรพยากรทมอยอยางจ ากด

ช วโมงแรงงานทมอยอยางจ ากด จดมงหมายเพอใหได

ก าไรสงสด หรอ จดมงหมายเพอใหตนทนต าสด

19

ตวแบบโปรแกรมเชงเสน

ขนตอนการสรางตวแบบการโปรแกรมเชงเสน เร มจาก

การสรางสมการวตถประสงค คอ สมการทตองการหาคาท

เหมาะสมทสด หรอคาทดทสด

การสรางขอจ ากด คอ จะตองทราบวาปญหาทตองการ

แกไขเพอใหบรรลเปาหมายมขอจ ากดอะไรบาง ซ งอาจจะอย

ในรปอสมการ หรอ สมการ

ก าหนดตวแปรใหมคามากกวา หรอ เทากบศนย เสมอ

20

ตวอยำง ตวแบบโปรแกรมเชงเสน

โรงงานผลตเฟอรนเจอร ผลตโตะ และเกาอ ในการผลต

ทงสองแบบ ตองผานกระบวนการผลตหลก คอ ตด และ

ประกอบ โดยเคร องจกรทใชในการตดมช วโมงการท างาน

450 ช วโมงตอสปดาห เคร องจกรทใชในการประกอบม

ช วโมงการท างาน 380 ช วโมงตอสปดาห โตะแตละตว

จะตองใชเวลาในการตดและการประกอบขนตอนละ 2

ช วโมง สวนเกาอแตละตวจะตองใชเวลาในการตด 1.5

ช วโมง และการประกอบขนตอนละ 1 ช วโมง โดยทโตะจะ

มก าไรตวละ 100 บาท เกาอมก าไรตวละ 200 บาท

จงใชวธโปรแกรมเชงเสนโดยใชกราฟ ในการพจารณาวา

โรงงานควรจดสรรก าลงการผลตโตะและเกาอ อยางละ

จ านวนเทาไร จงจะไดก าไรสงสด

21

สมมต x จ านวนโตะ

y จ านวนเกาอ

1. สมการวตถประสงค ก าไรสงสด Max. =100x +

200y

2. ขอจ ากด

ขนตอนการตด 2x + 1.5y ≤ 450

ขนตอนในการประกอบ 2x + y ≤ 380

x , y ≥ 0

3. เปลยนอสมการ ใหอยในรปของสมการ

4. แทนคาตวแปรในสมการ

22

3. เปลยนอสมการ ใหอยในรปของสมการ

2x +1.5y = 450 -----------

2x + y = 380 -----------

ก าหนดให x , y = 0

4. แทนคาตวแปรในสมการ โดยให y = 0 เพอหาคา

x

2x +1.5(0) = 450 -----------

2x = 450

x = 450/2

x = 225

23

แทนคาตวแปรในสมการ โดยให x = 0 เพอหาคา y

2(0) +1.5y = 450 -----------

1.5y = 450

y = 450/1.5

y = 300

ดงนน ในสมการท คา x = 225 y = 300

24

แทนคาตวแปรในสมการ โดยให y = 0 เพอหาคา x

2x + y = 380 -----------

2x + 0 = 380

2x = 380

x = 380/2

x = 190

แทนคาตวแปรในสมการ โดยให x = 0 เพอหาคา y

2x + y = 380 -----------

2(0) + y = 380

y = 380

25

ดงนน ในสมการท คา x = 225 y = 300

ในสมการท คา x = 190 y = 380

5. น ำคำทค ำนวณไดไปเขยนกรำฟเสนตรง

x

y

225

190

3803000

a

b

c

d e

ขนตอนการตด 2x + 1.5y ≤

450 ---

ขนตอนในการประกอบ 2x + y ≤

380 ---

จด c มคาเทากบ x = 190 y = 0

จด d มคาเทากบ x = 0 y = 300

จด b มคาเทากบ x = ? y = ?

26

ค านวณหาคาจดตด จด b เพอหาคา x , y ; ซงจดตด

ดงกลาวเกดขนจากเสนกราฟ , ตดกน ดงนน

สามารถหาคาไดจากสมการ ดงน

2x + 1.5y = 450 -----

2x + y = 380 -----

น าสมการ - เพอหาคา y กจะได

0.5y = 70

y = 70/0.5 = 140

ดงนน แทนคา y = 140 ในสมการ เพอหาคา x

2x + 140 = 380

2x = 380-140

x = 240/2 = 120

ดงนน จด d มคาเทากบ x = 120 y = 140

27

x

y

225

190

3803000

a

b

c

d e

ขนตอนการตด 2x + 1.5y ≤

450 ---

ขนตอนในการประกอบ 2x + y ≤

380 ---

จด c มคาเทากบ x = 190 y = 0

จด d มคาเทากบ x = 0 y = 300

จด b มคาเทากบ x = 120 y = 140

28

6. ตอบสมการวตถประสงค จากคาทหาไดจากจดตดบน

เสนกราฟ

สมการวตถประสงค ก าไรสงสด Max. =100x +

200y

จด c มคาเทากบ (190, 0) = 100(190) + 200(0) = 19,000

จด d มคาเทากบ (0, 300) = 100(0) + 200(300) = 60,000

จด b มคาเทากบ (120, 140) = 100(120) + 200(140) =

40,000

ดงนน จด d ตอบสมการวตถประสงคของบรษทไดดทสดคอ

ผลต x จ านวนโตะ จ านวน 0 ตว

y จ านวนเกาอ จ านวน 300 ตว

29

จบ....

30

แบบฝกหด

1. บรษท สหอตสาหกรรม จ ากด ผลตโทรทศน และเคร องคอมพวเตอร

ในการผลตจะตองใชแรงงานผลตชนสวนและแรงงานประกอบ ภายใน

เวลา 1 สปดาห มแรงงานผลตชนสวนทงหมด 60 ช วโมง และมแรงงาน

ประกอบทงหมด 72 ช วโมง อตราการใชเวลาแตละประเภทในการผลต

โทรทศน 1 เคร องและเคร องคอมพวเตอร 1 เคร อง เปนดงน

แรงงำนผลตชนสวน แรงงำน

ประกอบ

แรงงานทใชผลตโทรทศนตอ 1 เคร อง 6 ช วโมง

12 ช วโมง

แรงงานทใชผลตคอมพวเตอรตอ 1 เคร อง 6 ช วโมง

6 ช วโมง

ตองการทราบวาบรษท สหอตสาหกรรม จ ากด ควรวางแผนก าลงการ

ผลตอยางไรจงจะท าใหไดก าไรสงสด หรอนนกคอ ตองการทราบวา

31

2. ผผลตรายหนงก าลงพจารณาทจะขยายก าลงการผลต

ของโรงงานเพอทจะรองรบกบอปสงคทเพมขนส าหรบ

สนคาทผลตอย การขยายก าลงการผลตในคร งนจะตอง

ลงทนซอเคร องจกรใหมเปนเงน 920,000 บาท และ

ตนทนผนแปรตอหนวยเทากบ 70 บาท สนคาทผลตได

สามารถขายไดในราคา 90 บาท ตอหนวย

โรงงานนจะตองผลตสนคาขนต าเปนจ านวนเทาใดจงจะคมทน

ถาโรงงานนสามารถทากรผลตได 50,000 หนวย จะมผล

ก าไรเทากบเทาใด

โรงงานนจะตองท าการผลตทจ านวนเทาใด จงจะมก าไร

เทากบ 320,000 บาท

32

3 . บ ร ษ ท BB จ า ก ด ผ ล ตโ ท ร ศพ ท 2 ร น ค อ

โทรศพทมอถอรน B-1 และโทรศพทมอถอรน B-2 โดย

โทรศพทมอถอรน B-1 ใชเวลาในการผลต 4 ช วโมง ใช

วตถดบ 10 สวน สวนโทรศพทมอถอรน B-2 ใชเวลาใน

การผลตเปน 2 เทา ของเวลาทใชในการผลตโทรศพทมอถอ

รน B-1 ใชวตถดบ 15 สวน และความตองการของตลาด

โทรศพทมอถอรน B-1 ไมนอยกวา 10 เคร อง โดยเวลาทใช

ในการผลตทงหมดไมเกน 500 ช วโมง และมวตถดบอยาง

มาก 600 สวน ถาก าไรทไดจากขายโทรศพทมอถอรน B-1

เปน 700 บาทตอเคร อง และ โทรศพทมอถอรน B-2 เปน

1,000 บาทตอเคร อง

33

4. โรงงานท าเชอกตกปลาแหงหนงมก าลงการผลต 1 กะ

ได 30,000 หลอดตอ เดอน ตนทนการผลตดาย

ประกอบดวยตนทนแปรผนหลอดละ 110 บาท และตนทน

คงท 2,500,000 บาท ราคาขายจากโรงงานหลอดละ

200 บาท โรงงานแหงนสามารถเพมก าลงการผลตเปน

2 เทา โดยใหเพมคนงานอก 1 กะ ซ งจะตองเสยตนทน

คงทเพมอกเดอนละ 800,000 บาท สวนตนทนแปรผน

ของดายทผลตทก าล งการผลตสงสดกวา 30,000

หลอด จะมคาหลอดละ 120 บาท จงหาวาโรงงานสมควร

ขยายก าลงการผลตหรอไมอยางไร

34

5. บรษทผผลตเตาอบไมโครเวฟแหงหนง ผลตเตาอบ

ออกจ าหนาย 2 รน คอ แบบ A และ แบบ B เตาอบแตละ

แบบตองผานกระบวนการผลต 2 ขนตอน คอ การผลต

ชนสวนและการประกอบ เตาอบแบบ A จ านวน 1 เคร อง

ตองใชเวลาในการผลตชนสวน 2 ช วโมง และเวลาในการ

ประกอบอก 1 ช วโมง เตาอบแบบ B จ านวน 1 เคร อง

ตองใชเวลาในการผลตชนสวน 1 ช วโมง และเวลาในการ

ประกอบอก 1 ช วโมง แตละสปดาหโรงงานมเวลาส าหรบ

การผลตชนสวน 600 ช วโมง และเวลาในการประกอบ

อก 400 ช วโมง ถาเตาอบแบบ A ท าก าไรได 200

บาทตอเคร อง และเตาอบแบบ B ท าก าไรได 150 บาท

ตอเคร องจงหาวาบรษทผผลตนควรจดสรรก าลงการผลต

เพอผลตเตาอบแบบใดบาง อยางละเทาไรจงจะใหไดก าไร

35