416
.S4 7Copy 1 «SENARII GRAECI GAESURIS
DISSERTATIO PHILOLOGICA IMIIGURALIS
QUAM
AUGTORITATE AMPLISSIMI PHILOSOPHORUM
IN
AUDFJIIA .»;\ ORDINIS
AD SUMMOSIN PHILOSOPHIA HONORES
RITE CAPESSENDOS
XXVI. ]». JVLII a. .mircc-LYiii
H. L. Q. S.
PUBLICE DEFENDKT
AfCTOR
S. S. THEOLOGIAE LICENTIATUS.
REGIOMONTANUS.
XADYERSARIORUM PARTES TUEBUNTUR:
E. F. FRIEDRICH, dr. phil.
A. SCHWARZ, sem. phil. sodalis.
Kt(;l<MI»\U PR.TYPI8 ACADEMICIS DALKOWSKIANIS.
ftuamquam de caesuris ex antiquissimis temporibns multa
disputata sunt, novi vix aliquid prolatum esse videtur, ex quo
Hermaiinus elementa doctrinae metricae scripsit. Sic autem
statuit*i:
„Caesura sive incisio, quam Graeci vocant, is locus
in versu dicitur, quo ordo aliquis finitur. Unde proprie tot
caesuras habet versus, quot in ipso versu ordines finmntur
unde caesura distinctius dicetur finis ordinis metrici coiijiiiictus
cum fine ordinis in vocabnlis. Et quum ordines, qni suiit in
vocabnlis, nusquain certius finiantur, quam cum fine ipso vo-
cabulonim, caesura censetur finiendo vocabulo iii ipso fine
ordinis metrici. Unde quum caesuram neglectam esse dicimus,
lioc significamus, non esse cum metrico ordine tinitum voca-
bnlum Sunt qui caesurae noinine sic utantuf, iii
verborum in mediis pedibus finem intelligant. quae nobis non
satis accommodata appellatio videtur esse."
Porro de senarii caesuris sic censet**):
„tragici senarii legitima caesura a
graminaticis vocatur Existiinamus, hunc ver-
sum natnra sua pkires admittere caesuras, quarum eas, ex
quibus ordines vel iiimis aequales vel inepte inaequales pro-
*) flement. doctr. metr. Lips. 1816 lib. I, cap. 8. p. 32. sqq.
**) idem locn laud. p. 106. sqq.
1
• 7
ditnri essent, raro, nec nisi aut certa de causa, aut etiam
oegHgentia quadam usurpatae esse; interdum aiitem, quod
ipsuui incuriae tribuendum videtur, omnem neglectara esse
caesuram, quod in tam brevi versu, si raro fiat, non habet
magnam oflensionem Iniueunda incisio est in hoc:/\
nani in duas
aequnles partes dividitur versus eaque re omnis tollitur varie-
tas Quainobrem ita statuemus, legitiinam esse
caesuram eam, quae est in medio pede tertio; saepe autem
etiam illam, quae& vncatur, usurpari, ... prae-
terea vero nimc oninem caesuram negligi , nunc alias quam
atque^ usurpari . . ut
denique saepe etiarn plures in uno versu caesuras esse."
Haec est Hermanni sententia de tragici senarii caesuris.
De caesuris senarii comici nil profert, nisi paucula haecce*):
„ . . senarius comicus caesuram in medio pede tertio lnulto
saepius quam tragicus trimeter negligit."
Qui hanc Hermanni sententiam accurate perlegit, eam non
sufficere videt.
Rossbachius **) universam Hermanni doctrinam metricam
valde correxit. Quamquam enim Hermannum v. cl. optime de
re metrica meruisse, noii ignoramus, Rossbachius, Boeckhiuin
seclitus, (iova universae doctrinae principia admoduin stabilivit.
Hermannus ab aequalilate tempnmm initium cepit. Duo lem-
pora esse stafuit, arsin et thesin. syllabam longam semper
duas moras habere dixit, syllabam correptam unam. pausas
esse negavit Artem musicam minus spectavit. Omnino sche-
mata versnnm oculis magis quam auribus iudicavit. ergo ver-
suuiii externam potius formam quam internam structuram
respexit.
*) idem loco laud. p. 126.
**) Griech. Rhythmik. Leipz. 1854. Griech. Metrik 1856.
Rossbachius et rhythmicam et musicam artem ad metra
iudicanda adhibuit sehemata auribus iudicavit. omnino ita de
re inetrica egit, iit versuum natura et indoles appareret. pau-
sas esse agnovit. rhythmum sempcr spectavit. de universa
doctriua metrica bene meritus est. Eo magis doleimis, quod
quoad res graviores cum eo non consentimus. Rossbachius,
Boekhium v. cl. secutus, veteribus et rei musicae et rhythmi-
cae scriptoribus nititur, quorum quiclem doctrinam maxima et
sagacitate et diligeiUia exponit. Id quod nos non probamus. vetei-
fum eiiim dodrina primum obsciirior est, quam ut incle certa
de rhythmis sententia iiauriatur. deinde a nostro usu nostris-
que sensibus nimis remota. denique nostra doctrina musica est
perfectior antiqua. quae quura ita sint, a Rossbachio v. cl.
dissentimus. Cur dissentianms, hoc loco exponi non Iicet.
Accuratius enim solummodo de una rei metricae parte agamus:
de senarii caesuris.
Quid Rossbachius omnino de incisionibus censeaf, ex duo-
bus libri locis elucet *). de universa incisionis natura nus-
quam certa proponit.
De caesura hcxametri dactylici talia profert:
p. 16. „Die Norinalform des Hexameters ist also diejenige, in
welcher zugleich eme Casur im dritten und im vierten Fusse
gewahrt ist." p. 18. „Doch versteht es sich von selbst, dass
riach jeder Sylbe des Hexaineters ein Wortende eintreten und
dalier an jeder Stelle des Verses eine Casur vorkoi kann."
|). 20. „an einer Casur vor der letzten Sylbe des Verses neh-
mcn die ririeclien keinei) Anstoss."
De caesura trimetri ita statnit:
. 185. „Bei cler dritten Arsis geschieht das Hervortieten dnrch
eine ihr unmittelbar vorhergehende Casur (Pentliemimeres).
Tritt die Ciisnr an dieser Stelle nicbt ein, so folgt sie nach
der dritten Arsis, jedoch nicbt unmittelbar, da der Vers hier-
durch in zwei gleiche Halften zersclinitteii wiirde, sondern erst
nach der nachsten Thesis. (Hephthemimeres; Von bei-
*) Gfiechische Metrik p. 13—20, p. 185-187.
1*
den Caauren ist die Penthemimeres die baufigere, die Hephthe-
mimeres die .seltenere Disweilen sind aucti beide in
demselben Verse verbundeu, doch ist dies keineswegs clieNor-
malform und der Trimeter unterscheidet sicb bierin von dem
IIexameter,iu welchem sicli meist eineXasur zugleicb vor imd nacb
der zweiten llauptarsis des Verses iindet. Eine ( asur am Ende der
ersten Dipodie fallt mit dein Ende des ersten rhytbtniscben
(iliedes ziisammeii, eine solcbe Uebereinstimniimg von rbyth-
miscben Fiissen uncl Wortfiissen aber wiirde dein dialogischen
Vortrage, der nur durcb eine gewisse Freibeit des Metrums
vor Monotonie bewabrt bleibt, nicht zusagen; und deshalb wird
jene Casur iiamentlich bei Tragikern und Jambograpben nur
in beschranktem Umfange zugelassen. GewohnJich ist sie
durcb eine zugleich vorkoinmende Penthemimeres oder Hepht-
hemimeres verdeckt Viel sellener sind die Falle, wo
sie Hauptcasur des Verses ist, und die rhytlimische Be-
deutung der Hephthemimeres oder Pentbemimeres liat. Noch
mehr wird clie Casur unmittelbar nach der dritten Arsis (in
der Milte des Verses) vermieden , da liierdurch der Trimeter
eme arrhythmische Gliedemng erhalt *). Kommt zugleich mit
ihr die Penthemimeres oder Hephtliemimeres oder statt deren
die Casur am Ende d-er ersten Dipodie vor, so hat sie natiir-
lich ebenso wenig etwas auffallendes, wie im Hexameter die
CRsur nach Ende des dritten Fusses, wenn sich mit dieser
zugleich die Hephthemimeres oder -verbindet; auch da wird sie durch clie Hephthemimeres
und Pentlieininieres verdeckt, vvo diese durch den Sinn des
Verses oder durch Iiiterpwnktion vor ihr zurucktreten. Antig. 307.
— — . 555. >
Rossb. . 186. . II. „Mar. Vict. 2525. Denn ein-(& kann nach den Rhythmikem nicht in zwei gleiche
Halften zeilegf werden, da so eine daktyl. Gli<;derung tntstehen wiirde.
Pers. 465. d'' — & all., \VO nach
G. Hermahn.s Remerkung die Arrhythmie absichtlich gewalilt ist, um
den Inhalt malend hervorzulieben."
— —, £&. Pers. 251.
* < — — , Aesch.
suppl. 402. —, — .. 1S7 Wahrend die dritte Arsis gewOhnlich durch
die Hephthemimeres von den voransgehenclen Sylben abgetrennt
ist, wird eine analoge Abtrennung der fiinften Arsis nur in
beschrankter Weise zugelassen. Eine Casur vor der fQiiften
Arsis kann namlich iiberall da eintreten, \vo ihr eine Kiirze
vorausgeht; bei vorausgehender langen Thesis aber nur dann,
wenn auch diese durch Casur voii der vorhergehenden Arsis
abgesondert ist, walirend da, \vo diese mit der vierten Arsis
Ein Wort bildet, die Casur vor der fiinften Arsis nicht eintre-
fen kann. Nur die Komiker lassen dies Gesetz unbeachtet,
dieJambographen gestatten sich niemals und die Tragiker nur
selten eine Aiisnahme."
Nos ab his paene omnibus dissentimus. Primum minus
probamus, qaodl Rossbachius caesurae vim et naturam non
certis descripsit. Nunc a G. Herrnanni partibus stare videtur,
mmc aliter censere. Caesurae vis ea est, quam rhythmico-
miKsicam voces. est membrorum distiiictio, quae anribus placeat.
Rossbacliius id aut non concessit aut certe non tenuit. Inde
in fluos errores cecidit. primum inter caesuram et diaeresin
non satis discernit. duas caesuras in nno versu inesse posse
conlendit. deinde sentit, ni fallor, ubicunqne verbum liniatur ibi
psso cne.siiraiii. nunc hanc sententiam tenere, nimc videtur mi-
niis probare. quid proprie censeat, non prorsus videmus.
Praeterea vero alind etiam a Rossbachio discedo. Rossbachius
tle caesura senarii complnra proposnit quae tamen fundamenta
safis certa non habent. Fundamenta autem doctrinae neqne
iii velernm viroruin doctoruni neque in receiitiorum sententiis
posita sunt. sed solis in poetanim veteriini libris. propterea
quemqiie, qni de senarii raesnri.s di.sserere velit, poetarum
usiiin prins accuratissiiue observasse oportet. Uossbachins
minus proprias observafiones proponit qiia.111 aliorum colit id
(|iiod ei opprobrio esse nolimus. Qui enim et universa
de doctriiia metrica dissent, et aiitiquoruin systemata tain di-
ligenter exbaurit, — de omnibus singulis quaeiere nequil. In-
vosli^amli Inbuivs inullis Mibeundi siinf. unius viri vires iniuiis
siirficnint. IJuod aiilem Hossbaehius poetaruin ii.siiin miniis
accnrate respexit, inde errores exsistunt. quorum quidem gra-
vissiinus 111 eo spectatur, quod iambicas incisiones legitimas
esse negavit. Qiiamf|iiam non ignoramus, virnm ilarissiiiiiim
hic ciii» Pursono et cum Hermaimo errare De iambiois se-
narii caesmis omnino nova non profert. Quia non profert,
certi nibil proponit. et enim Porsoni et Hermanni de iis doctri-
nae arbitrio magis quam usui indulgere videiitur. De tragici
trimetri distinctionibus iambicis ea, quae iam propusita erant,
recolit. De comici senarii caesuris iambicis mbil praebet.
Singulas incisiones iambicas accuratius non spectat.
Sed haec sibi habeant.
Nos ante hos quinque annos cunr de universa re metrica
tum de caesuris altius edocti sumus. Lehrsius enim cla-
rissimus, Regiomontanus, professor publicus ordinarius, cuius
scholis adfiiimus, doctrinam novai» et satis stabiJitam munivit.
Quam quidem ut primo statim• aspectu accepiiimis , ita, propria
data opera probari videmus. Posteaquam ter singulis de poeta-
rum veterum fabulis quaesivimus, nunc longiore interposito
tempore, doctrinam nostram maiore fabalorum numero tentare
conamur. — Ita aute magamus, ut prae ceteris caesurae vim d<e-
scribanius. deincle quae ex ea ad senarium redundeut, monstre-
mdjss Senarii incisiones quae et quales sint exponamus. in hunc
modmn seiiteiiitiam nostram priraum proponemus. post proba-
bimus. Aeschyli, Sophoclis, Aristophanis usum observavimus.
observationes fusius expositae demonstrabunt, qua via> ad sen-
tentiam nostram venerimus.
Si simplex rhythmica motio progreditur, usque dum in se
ipsa finiatur, versus exsistit. Versus est corpus. idque mini-
mimi quod rbythmo creatur. Ut autem corpus ita versus ex
merabris consistit membra per caesuram distinguuntur. non
sic tamen ea distingui existimamus, ut separentur. verum po-
tius singula membra incisione non minus coniunguntur quam
separantur. Ne eenseas, versus membra eadem esse et pedes.
siquidem rhythmus cum metro non omnino convenit. Veluti
versus dactylicus, quem heroicum vouant, non sex ex aequa-
libus membns consistit ( f*) sed duobus ex niembrisstit (* f*~) sed duobus
>^t- >> I ^i • ^U 1 > 7
quae nos dicimus: organische Glieder. Caesura versum dtias
in parfes distinguit per se bene sonantes et sibi invicem
respondentes. altera pars quasi ufida magno cuffi sonitu sur-
git. dein altera de cacumine in aequor descendit. Id si tene-
mus, nobis in mentem non venit putare, sex uniim versum
habere posse caesuras. unusquisque versus una caesura utitur.
non potest fieri, ut plures in eo insint. Caesura non oculis
sed auribus est itidicanda. Oeuli patiurrftir,- hexametrum et in
tertio pede incidi et in quarto. Aures non ferunt. Coneris
sic eimi fegere- ut locis duobus eodem modo subsistas. Si
vox Hi uno versn bis aequaliter surgit, rhythmum dispellit.
Attanien saepenumero in versu uno coniplura verba finiuntur.
Tales distributiones quae praeter unam caesuram in versu
ceniiiiitiir, vocamus. multum autem ab incisione
difrennit. Incisio verstis membra distiiiguit. diaereses horum
membromm ipsorum particulas faciunt. incisio deilamationi in-
servit. diaereses versus gradum desiguant. HistFionis voci in
verbo qwjd caesuram antecedit, surgendum erit, diaereses mi-
iiiis speciandae. Caveas igitur ne diaereses cum caesura
coramisc&ft
Caesuia versiis meinbra distinguit, h. e. ita disponit ut
altera pars rhythmi alteri bene respondeat. inde elucet, singu-
tas [uirtes inepte inaeqnales esse non posse. Universe tene-
mns, alteram partem duplici magnitudine alleram superare.
ultra iion licet. Aeqnalia membra esse possunt. Dues inter
lios teniiiiius maxima relationis varietas patet. Porro tenemus
versum caesuia carentem es.se non posse. nisi si aut tam
brevis est, ut duo membra non habeat, ant certu cunsilio com
positus pst, ut risum moveret. Vl otnli imaginem nonnisi
singuhs ex partibus conspicere possunt, lta aures versum uon•
8
fenmt nisi singula eius tnembra audiunt. imago hominis mein-
bris destitiiti, nfiieiHlit Versus cuiiis membra in iiiiiini con-
tracta sunt non iriimis oflfendit. Ergo versum caesura carere
non contendemus, nisi certum poefae consi lium inanifesto
apparet. Scio, recentiores, quando caesura versus displiceat,
dictitare, oarere versum caesura. hoc minus probainus. veriim
censemus, qui Antigonem aut aliam veterum fabulam legat,
ne semel quidem incisionem omittere posse. Qui oculis diiu-
dicarit, versum caesura destitutum esse, facile dicet. Qni ver-
sum caesnra carentein legere andeat , aliter statuet, —Quod ad senarii incisiones attinet, ita censemus:
Senarius, sive trimeter iambicus acatalectus, i(a compo
sitiis est, ut sex iambis utatur:
de pedum varielate hoc loco non est agendum. de caesura
agamus. Per se quinque caesurae esse posse vicientur.
ji w — w — Jw — w — w — w — tertiariam primam
vocamus.
2. w - w — v^ —|w — w — w — caesurammediam
vocainus.
3. <if- — — ^ — ^ — l^ — ** — tertiariam secun-
dam appellamus.
4. w — wi — wj_ w — w — w — penthemimeren
vocant.
5. w — w — w — w| — w — w — hephthemiraeren
vocant.
restat sexla caesura, quae iam primo aspectu displiceat:
w — w —I
w — w —J
o* — s-/ — tertiariam tlupli-
cem vOcaimis, quasicaesuram (ut cum Porsono loquamur) ma-
gis quam incisionem.
quaeritur, num hae quinque caesurae per se bene audian-
tur, deinde, num a poetis usurpatae sint.
Fieri potest, ut duabus rationibus has caesnras distribua-
mus. aut ita ut inter trochaicas et inter iambicas discernamus.
9
duae trocha'icae sunt: penthemimeres, hephthemimeres. tres iam-
bicae: tertiaria priina, caesura media, tertiaria secunda. aut
ita , ut secundum arses dividainus: primum duae arses qua-
tuor arsibus opponuntur. peiithemiineres, tertiaria prima, ter-
tiaria secunda. deinde tres arses trihus arsibus opponuntur:
heplilhemiineres, caesura media. Jam vero de singulis his in-
cisionibus sigillatim agamus. primum de trocliiiicis. deinde de
iambicis. Caesuras trochaicas seuarii legitimas esse, omnes
consentiunt.
1. Penthemimeres omnium notissima et usitatissiina.
prima dipodia in sequentem tliesin transferiur. la la la l'a la
; |; I
est iiicisio, quae versum adornat. primuni
quod posterioris membri magnitudiiiem anget, dein quod prius
membrum fine trocbafco mitigat, deniqne quod alteri parti
ascendenti alteram descendentem opponit.
2. Hephthemimeres secundiiin peiiihemimeren saepissime
iiivenitur. partein priorem et ipsn leniorem proponit. alterum
membrum iambico gradn incedere mbet, trochaico alternm sed
minus anribus placet, quod prius membmm maius quam
posterius praebet.
lamhicas caesuras legitimas esse, plerique negant. non-
nulli propterea, quod caesurae esse contenduiit, rhythmum
mutari. At pentamelri caestira legitima rhythmum non mutat.
neque incieio anapaestici dimetri. Qnidni versus iambici iam-
bica esse potest caesura? praesertim quum aures suavissime
tangat.
3. tertiaria prima. versum in duo inembra dividit, mijnus
aequalia. primum tliema proponit, deinde id et exponit et auget.
meiiilmim posterius bis priiis amplitudine vincit. inde (it, ut versns
gravissimus, elmiii iiiagnifioentissiiniis liiit. Velnti (ioetliu:
„Wer seid denii ihr, I dass ihrdes Konigs Hochpallast
Miiiiaiiiscli wild,| betfunknefl gleioh mutoben diirlt,
Wei" seid ihr denn, I dass ilir des Hanses Schaflnerin
Kntgegenheulet?
magna versus est vis propter iambicuni gradum. nec raro in
membro posteriore iambicae diaereses apparent. Quas tamen ne
10
voce designes. ooiifiniiain enim partis po.sterioris inagnihidinem
audiri npmfet. Siniiilalqtie diaercsis quartam po.st arsin et est
et audiliir, versus dilaceratur. co eniin tr<\s partes exsistunt,
sihi pmrstis ciiiii ampliludine tinn accentii aequales. id rjuofl
sfimmo npere aures oiiendit. Onmiiio autem liaec caesnra, quam
(ertiariam primam vocamtis, non modo bene aiiditur, verum etiaiu
apnd poetas invenitnr. rarius qindem quam incisiones trochaicae.
lainen el a poetis tragicis et a comirLs usiirpatnr. e.rgo senarii
(iiraeci) caesuram legitiinam eam esse censemus
4. caesura media. hanc incisionem omnes viri docti re-
fellunt. Porsonus, Hermannus, Rossbachius. praecipue quod
versuin duas in partes aequales distribuat. sed itistis de
causis. piiinum enim legem ignoro, c|iiae, versuin duas in
partes aequales distribui vetet. nonniilli versus id potissinumi
spectant, ut aequalia duo membra audiantnr. velnti tetrameter
trochaicus, dimeter anapaesticus, pentameter dactylicus. Cete-
rum si in trimetro iambico caesura est media, duae partes non
aequales exsistunt. ictu eniin differunt.
quae quidem differentia gravissima est. Maximo autem opere
caveas, ne ita legas ut versus Alexandrinus exsistat. Versus
Alexandrinus non trimeter iambicus est sed tetrameter, id quod
Lehrsius v. cl. in praefatione ad Meissneri dissertationes me-
tricas a. 1850 editas, paucis iam monstravit. eius et indoles
et accentus cum senario niliil conveniunt. ecce haec eius forma
vel ut accuratius monstremus,
|• P-P P-wr- p|p-P P-P P-w^' 7 r |
hi versus sunt Alexandrini
„0 Meer verliehst du nicbt yY" den brenneiiclrothen Saft JV„Den beiPgen Piirpur, drmis JV inaiiKiiifgenMantel scliafltyv
11
„0 finstres Meer lag nicht J V in deiner grauen Fluth J V„Die dunkle Rutbe, die J V mit kdniglicher Gluth y VUmfloss den Heldenleib von Cyrns?
hi contra iambici trimein:
„Nein, so geschwind ist nielit der Schiffsgeschwader Fahrt
,,Und Landung, nicht der Taue siclVrer Halt so schnell
An's Land zu bringen.
Jambicus trimeter media caesura in duas aequales partes non
distribnitur. ergo varietate non caret. Bene potius auditur. deinde
significandis et sententiae et animi affectioni inservit. Senten-
tiae, — quando altemm eius membnim alteri aut npponitur
ant certe respondet; animi aflectioni — libi aut alacritatem
ant gravitatem clesignat. veluti hoc in senario sententiae inservif:
„Ks stirbt der Erde Saft|Es stirbt inein KOrper auch.
vel:
.,Nach Gottes Ralhschluss du;|nach eignem aber icb.
hic alacritati:
— gleich der Kraniche
..lauth-eiserkbngendein Zng,|der iiber miserm Haupt...
hic gravitati:
,«Uml voll Muliseligkeit|ging danii ihr Zug durch's Land
der Thracier.
Aliitrifas eo exsistit, quod puruin iambiim fiudimus. deinde
quod ni senarii quinta syllaba quiescere solemus. media cae-
sura v^tiit, vocein mitigari. eam progredi jnbet. gravitas inde
lii, tfKua complures syllabae longae tertiam arsir» coniunctae
l>ra<v<''h(it. Vlagna igitnr varietale est inedia caesura. — Usnr-
paini• aiitt-in et a poetis tragins et a comicis. saepenumero nec
seniper rerto consilio. Usnrpabahir, quod non displicebat. pro-
pterea ntftetn (|uod et a veteribus usiirpatur et bene antlitiir.
eaesiiram mediain senani legitimam esse, censemus.
5. tertiaria secunda. idem ius et tertiaria prima habere
videtnr. in eadem eniin membra senarium distribuit. attameu
aliter iudicanda est. nam versus tertiaria prima affecti
12
propterea placent, quod et ininus et maius membrum praebent,
sed quod inembriim niinus: mains graviusqiie anlecedit. versa
vice terliana secimda primnni mains pro|)Onit; deinde ininus.
eo versus vim et gravitatem confringit. si prinmm rem ampli-
licalam videmus, deinde eandem vi privatam et iiudain, non
delectaniiir. inde fit, ut tertiaria secunda aut offendat aut certe
displiceat a poetis tragicis oiihiimo non usurpatur. a coinicis
usurpaturi ergo eam non setiarii, sed senarii comici caesurain
legitimam esse, censemus.
()e his quinque caesuris iam satis. nelifiqujtjir, ut de ter-
tiaria duplici paucula addam. Tertiaria duplex per se non est
iusta raesnra. versum dissecat, rhythmum frangit et delet.r
I'res
partes dissectae, et vi et accentn aequales, anres offendnnt.
vox quietem non habet, aures varietatem non sentinnt. est —ut cum Porsono loquar — quasicaesura. apud poetas tragicos
non inveriitnr. apud comicos interdum occurrit. si vero occur-
rit, nec iure nec negligentia admissa esse videatur. verum po-
tius significanter et certo consilio usurpata. usurpatur enim, ubi
aut sententia aut loquentis affectio rhythmi leges contemnit. in
vocando, in appellando, in enumerando; quando loquentis ani-
mus tam excitatur, ut extra modum vagetur. inde sequitur ut
tertiaria duplex nec senarii omnino nec senarii comici caesura
legitima habenda sit. Omnino non est caesura. nihil est nisi
licentiae poetarum comicorum exemplum. eadem enim libertate,
qua comici versum incisione privarunt, eadem eum tertiaria
duplici uti jussere.
Ecce haec sunt quae de senarii caesuris censemus. num
recte censeamns, postea diiudicabis, si argumenta tentaris.
Nitimur Aeschylo Sophocle Aristophane. qnorum trium poetarum
omnes integras fabulas legimus. ex bis omnia iambicarura
caesurarum exempla collegimus; collecta praebenius. Aeschyli
et Aristophanis labulas secundum Teubneri editionem laudamus.
Sophoclem secundum Brunckianam, a Bothio a. 1806 illu-
stratam.
Quae senarii caesurae
apud
Aeschylum, Sophoelem, Aristophanem,
e a t u r.
Qnac Senarii caesurae ab Aeschylo usurpentur.
I rochaicae caesurae cum apud oinnes tragoediaram auctores
tum apiid Aeschylum longe et gravissimae sunt £t frequentis-
simae. Vt appareat, quanto caesuras iambicas superent uii-
mero. unius tragoediae exeinplum praebemus. In Aescbyli
Persis omnino 395 senarii aut penthemimeren aut hephthemi-
meren habent. 35 modo iambicis caesuris utiintur. Non qui-
dem negamus, noniiullis in versibns non prorsus constare,
utrum trccbaica an iamfrica insit caesnra. tamen universe res
ita se babcf. Inde licet videre, trochaicas incisiones ad tra-
goedias iatnbicis aptiores fuisse, et qtiocl niaiorem varietatem
praebebant, et quod iainboruiii duritiam mitigabant. Quod ad
earum singulas attinet, Pentliemimeres apnd Aeschylum sae-
pius quam Hephtbemimeres invenitiir. Veluti ipsis in Persis
Pentheniimere 275 utuntur versus, Heplitliemimere 120. De
iioiiiuillis qnaeslio esse potest. l:
niversa tamen haec est con-
ditio; et baec sibi coustat. l-nde sequitur (id quod aliis Aeschyli
iabulis COiilirniatin), nl tragico versui pentbemimeres gratissima
fuerit. Quoad diaereses, rarissime trochaica cum incisione
merae trochaicae conjunctae deprendimtur. Saepius, quiim in-
cieio aut Penthemimeres ant Hephthemimeres est, iambicae sunt
diaereses omnes. Pleriimque ianibicae partim, partiin trocha'icae.
Paucissimi igitur in Aescliyli fabulis tales versus leguntur
qualis Cboeph. 99.
\\
16
aut Suppl. 448.
|
aut Pers. 760.
j
Saepius contra ubi caesura trochaica est, diaereses iam-
bicae. veluti:
Proineth. 207.
\
aut Sept. c. Th. 28.' j
ibidem 8 16. 817.
\\&\
'.aut Agam. 301. 302.
\
'| .
ibidem 329.
|
.ibidein 344.
J.
Eumen 628.',|,
Plerumque trochaica cum caesura partim iambicae diaereses
coniunctae sunt partim trochaicae. veluti: Choeph. 268.
|
ibidem 226. 227.
*\
\ ;
17
Agam 264. sqq. , | .,|'.
\
'\
/..; \ .''|;
\.
Proineth. 88. sqq.
|,
|-, \?~,
|'
oia\& -.
Haec autem hactenus. Quum enim dnae incisiones tro-
chaicae non in dubium vocentur, ne plura dicamus.
Contra, quae de iambicis senarii caesuris supra expostii-
mus, vocantur in dubium. Propterea probari ea oportet. Con-
tendimus, non trochaicas modo incisiones senarii legitimas esse,
verum iambicas etiain. Apud tragicos poetas duas: raesuram
mediam et primam tertiariain. Quas prorsus non illicitas esse,
supra „a priori", ut aiunt philosophi, demonstravimus Jam
vero quae ,,a priori" monstrata sunt, „a posteriori"• probanda.
Tamdiu enirn addubitabuntur, usquedum exemplis probatum
fuerit, revera Aeschylum versus iambicis incisionibns compOMiisse.
De tertiaria prima prinium agamus, deinde de caesnra
inedia. Ubique eandem viam ita tenentes, ut otnnes versus, qui
ad rem conferant, in tres ordines distribuamus. Priimis eonun
sit ordo, qui caesuram prorsus non habeant, nisi iambicam
unani. Hi gravissimuin argumentmn opinioni nostrae praebe-
bunt. Secnnduni iii ordinem referamus, m quibijs quaeratur,
utra caesura ianibica insit. Tertii ordinis erunt, qui quaestio-
nem admiserint, utruin trochaica an iambica incisione titantnr.
Agedum de tertiaria prima againus.
in qua qiiidem unum modo versum babemus, qui ad ordinem
primum pertineat.
2
18
Pers. 501.
\
lliiius versus aul oninino non est caesura, ant prima
terliaria. Quisnam ubi aliain inveniat? Si ullus senarius, (er-
tiariam primam legilimam esse probat, liic probat. Propterea
autem quod tam id luculenter demonstrat, Porsono displicnit.
Ideoque Porsonus, vir clarissimus, verborum ordinem mutat:*)
j
Profecto si verbonim ordinem perturbari liceret, omnia
probaremus, quaecunque vellemus. Talia. arbitria potius sunt
(jiiam argiunenta. Aliquid tamen hac ex Porsoni (oniectura
redundat. Licet enim videre, quam facile Aesehylus caesuram
hanc addubitatam vitasset,. dummodo voluisset. Quidni ita
scripsit, ut Porsnnns eum scribere iubet? Nonne versus et
idem et iisdein verbis dicit? Cur tandein, $j tertiaria prima
illicita erat, cur eam scribebat? — Itaque id ipsum, quo Por-
sonus argmneiitum evellit, argumentum eonfirmat. Godofredus
Hermannus vitiosum senarium hunc Aeschyli vocat (minus qui-
dem vitiosum quam alium, vitiosum tamen) **j. Quid? Quo-
nain iure versus a veteribus iisque clarissimis seriptos vitinsos
adpellas? Unde tandem, qui versus, iusli sint, qm vitiosi
cognoscis? ludieium de versu non ex aliqua theoria. sumen-
dum erit, sed ex ipsis poetis. Non theoria poetas corrigere
debet, sed theoriam poetae. — Eoque Aeschylum tertiariani
primam non illicitam Iiabuisse- iani constat, Sunt qui opinen-
tur poetani
\
nisi certo consilio et signiikanter scripsisse. Hoc nou prorsus
negamus. iam enim supra ostendimus, omnes versus iertiaria
prima aftectos vim quandam et gravitatem habere. Thesis p.ropo-
nitur — —|deinde amplificatur. ^ — -^ '— '<>— *J—
Fit eo aci-ior versus. Quod incisio est iarabica, exsistit ala-
cntas. Quod pars altera alteram vi vincit, maiestas, — Acce-
* Porsoti. praef. ad Hukubam ..**) Heim. elemeiita doctr. metr. II, 14. 8. p. 113.
19
dit quod unun) vocabulum duos integros
pedes et amplius complet. — At ne forte credas, poetam
primain tertiariam, per se vitiosam, ad depingendum adhibuisse.
Mmime. Verum potius quaiido poscit sententia, caesuram tro-
ebaicam, cjnando poscit caesuram iambicam aifert. Non ita,
tit ant bac incisione aut illa novi quid et inauditi depingere
velit. Sed secundum sententiarum processum modo hanc inodo
illam nsurpat.
lain vero ad aliam senariorum classem transimns. jji qui-
bus quidem quaeratur utra iambica caesura insit, utnun tertiaria
prima an media. Sunt autem non minoris momenti, propterea
qiiod summn quaestionis nostrae in eo versatur, nt omnino
caesuras iambicas vindicemus. Si solam tertiariam primam
respiceremus, parum certe bac ex classe ad nos reduiidaret.
—
Ut de boc vel de illo borum senariorum dissentjas, — quid
est? Si contenderis, tertium subsistendum esse post pedem,
caesuram mediam habebis. si post primam iambicam dipodjam
incideris, tertiaria prima exsistet. nij reliiiquetur, nisi ut iani-
bicain incisionem diu addubitatam admittas.
Pers. 179.'|
1
Multis se iam somniis affectam fuisse, dicit Atossa, ex
quo tempore filius in (iraeciam abierit. ' *«> —* inquit, ' 1 s/-. . Voces' invi-
cem, sed etiam cnm sequentibus arcte cohaerent. Qiri posl' incisionem lacere velit, sententiam disiiciat. Si ver-
siiiii audimiis:
[Joch niminer nocb j so deutlicli als vergangne Naclit.
Num post particulam „sou mcidamus? Hisirio cliib/o pro
cul ita loquatur. Ceterum etiamsi post' substi-
teris, emolumenti nil capies. Quum eiiiin tertiariam primam
effugere studeas, caesuram inediam invenis.
Pers. 352.
V , \& ;2*
20
Atossa quaerit ex nnntio, quis proelium commiserit•, iitnim
(iraeci an , '. Vocabu-
minoris rnomenti est. Opponuntiir (iraeci et
tilius. Haec omnia: « ad filiutn
(lescribeiKluiii et adomandum apposita sunt. Quae quum it;i
sint, — vix reperi versum, qui indole sna tertiariae primae
naturae tam bene responderit. Primum thema; res quae agi-
tur ipsa* •— —
| ; dein thematis expo-
sitio et amplilicatio: — — — — w — ^ — . jdem rhythmus,
sed duplex. idem iste est filius,' ,sed auctus et epitheto coornaliis. — Hunc versum post&nemo dividet. Nam si diviserit, iambicam incisionein non
vitabit, sententiam cum rhythmo dilacerabit.
Pers. 807.
ov j ,Ne tres meri iambi ex ordine aures concutiant, post
caesuram (acere malim. Si vero quis est, qui incisio-
nem mediara esse putarit, convincere nequeo. Hoc est cer-
tissimum, nec Peiithemimeren neque Hephthemimeren esse.
Pers. 251.
svj 9.
Hunc senarium similiter iudicamus et illum. Accedit,
quod oppositio quasi quaedam exsistit:
| ||
vocabulum, sic in initio membri, vocabulum
initio versus apparet. Rossbachius in libro supra laudato ")
hunc versum ita disponit:
— —&.Quam universam incidendi rationem supra refellimus.
Duae uriius senarii caesurae, quid est? Oculis est aliquid,
auribus nihil. Qui in tam brevi versu bis voce subsistere
audet, aures offendit. At subslsti non potest. nam si sub-
sistatur, et sic subsistatur, ut vox et ab antecedentibus
*) Griechische Metrik. 1856. p. 187.
21
et a sequentibus separetur, versus desinat esse. Ergo haec
dispositio
— —&cerni potest, legi. — Aut esf caesura media aut pnmatertiaria. Nec utrumque nec aliud.
Prom. 640.
ovx *j ,
Summa continetur verbis: . voces
ovx3
per se respiriendae sunt. Si post in-
cisionem facis, sententiam nmtas. Tura enim ita eam spectare
videris: olx, . Contra
post si nobiscum sistis, tria haec ovx oldy
adverbii loco posita, ab enuntiato iure separas.
Prometh. 770.
\
3
x &.Vix erit, qui ita hunc versum legere voluerit:
\ \ &.enim, nulla necessitate, versum vexare? deinde quae-
ritur, utrum post an post incidendum sit. Jo post-
(|iiam ita locuta est:3 *; respondet Prometheus — '. Primum negat Prometliens, dein exceptionem
addit, voce subsistit, tum demunv qualis exceptio sil nuntiat.
Ita si legis, particula raaiore ictu afticitur. Intendit
qiiodammodu audientium animos. Coniunctio propria vi
caret, cnm verbo potius cohaeret. ideoque ante incisio-
nem non apte audiatur. — At etsi quis post incidit, iam-
bica caesura remanet. Quid valet, utrum raedia sit an prima
tertiaria?
Suppl. 931.
xal \ .verbum ab Aeschylo non cnm dativo sed cura accti-
sativo et infinito coniuiictiim videtur esse. Nam, quamquani
no!) constat, utrum in hoc versu „a" an ,," intelligatur, ex
analogia concludi licebit. Scribit Aeschylus eadem in fabuia:
195. ,'/ , el ibi-
dem : 203. d- .inde (!!;) eiiin hoc etiam ii) versu /,intellexisse. Quoclsi recte conclusi, vocalniliini ttfyiw' ciiin
infiliito potius quam cuin verbo iuiigendum ent. Aoteclit quud verbum maiorem vim et gravitateiu quatn
habet. sententia non est: „etia)ii decel,
omnia accurate nuntiare." sed est: „accurate nuntrabo, r»ani decet
qiioque, ita agere."
Choeph. 1.&, \ ,Accentus !) est in voce „~)." Orestes allof|uilur
Hermen. primum euin adpellat. deinde epithejis eius nomen
exornat. &, \ ?/ ,.Talis autem sententiae structura tertiariae primae structu-
rae respondet. Ut supra iam ad Pers. 352. adnotavimus.
thesis v_. _ w — , et amplificatio: ^ — w —.
Eodem modo thesis ,, '; deinde ampliticatio:
,,* ." — Quid eilim est hoc
w — w — w — w— nisi eadem thesis adaucta? Et quid
est hoc:: nisi eadem notio, quae
antecedit {), adaucta? Nonne et sententia et rhythmus
bene sibi respondent? Ceterum si tamen post sub-
sistere malis, quid eo assequeris? Tertiariam primam vitas,
caesnram inediam non vitas.
b.umen. 444
\
Ut eluceat, qua de causa ita legamus, sententiani inte-
gram proponamus. Dicit Orestes:&,| .
Primum propterea iam ante vocem subsistamus,
quod tres meri iambi durius nos tangant, deinde quia, quae
23
fecerimus meinbra, ex animo poetae facta esse putamtis. Verba
sententiae prius membrum coucludunt. ergo
cuin antecedentibus ( \) coniinigenda sunt. Mem-
bnim alterum ex verbo finito et ex duobus accusativis con-
sistit.
Sept. c. Th. 252.& \' ;
Si hoc in versu caesuram mcdiam inesse contendis, verba
ovx ita coniungis, ut unaii) notionem ef-
ficiant. Quum autem hoc ,," ad verbum finitum
non minus quam ad participium pertineat, post- sub-
sistamus.
Sept. c. Th. 410.
\? -,.Eruut (brtasse, qui mirentur, quidni post atvynvvtf in-
udamus. Sed simulatque coutextum inspexerint, spero nieam
eos lectionem accepturos esse. Sic enim legitur:3
* ,\$ .
Iia sensus servatur. Ita duo membra separata separatim
cerniintur: & — 3. Si post verbum/ incidimus,
species exsistit ac m duo contraria verba ad alteniiniitmm sub-
staiifivnm pertineant. Quid hoc est:' . Niliil est.
Suppl. :*GB.
d' »\ .
Iliiius qnoqoe versus incisio per contextum probatur.
'\* ,
\ .liex se ipsiim per se scciiiidiitn promissa actumm
esse promintiat Cives potius certiores anlea esse facturum.
Ilai|iie et rex et cives respondent. Ceteniin si post'siibsistere nialis, subsistas. Sententiae structuram non plane
tenebis, lambicam caesuram lenebiu.
24
Again. 20.
' (]|
',llic versus per se caesuram, inediam non miiius ijiiain
tertiariam piimam habere possit eodem euiin jme, ( posl
incisionem statuimus, licet post ^yavoLi^ subsisti.
Contextius taineii nostraui lectionem defendit. Ita eiiiin loqui-
tur: ? .°
|, -
Felix laboriun finis et praeteritus dolor oppomintm-
. In
adiectivq ictus est. ideo vox ibi surgere debet.
Choepb. 258.
\&3&,.
„Aquilae si perdere vis stirpem, non habebis alites quas
ad liomines mittas."
Non quidem negamus, posse fieri, ut et hoc in versu et
in ceteris caesura media legatur. sed utracunque legitur, iatn-
bica manet. Ea autem res maximi est momenti. Constat enim,
decem quatuur senarios ab Aeschylo ita compositos esse, ut
tertiariain primain aut — si non tertiariam primain — caesuram
mediam haberent. Quid ii, qui iambicas caesuras ilJicitas esse
eontendant, hoc contra argumentum propoiumt? Praeterea
omnia exempla nondum attulimus. Postea, quando de ipsa
caesura meclia agemus, plura sequentur.
Relinquitur ut eos senarios spectemus, qni quiden) ter-
tiaria piima utantur, sed ita utantur, nt trochaicae caesurae
specietn non omnino refellant.
Pers. 402.
'
\ ,, ' ."anlecediint haec verba: , acl quae
pertinent. Post novi aliquid incipit, vox
surgere debet.
zu hiiren war
ein laut Geschrei:|
„ihr Suhne der Hellenen, auf!
25
,, ' haec sunt militum in proe-
liuii) euntinm, oon nuntii narrantis. Quodsi post, ^'1
incidiinus, species exsistit, ac si nnntius omnia referat. Voce
etiam discernamus necesse inter verba referentia et inter verba
relata. Accedit quod qui sequitur versus et ipse iambica inci-
siune aflectus est:
y.ai 6
'\' ,'
|&,
unde alacriorem totius loci ntimerum esse elucet. Oculis sane
iitraque caesura, et tertiaria prima et Hephthemimeres esse posse
ndetur. Auribus una.
Pers. 619.' ,Fer se post etiam versus incidi possit. Et erunf
profecto, qui ita concludant: „et post et post
caesuram constitui licet, Caesura qnae est post
est aut illicita aut certe minus probanda. contra quae est post
est usitatissima. ergo ea tenenda." Haec tamen ratio
caesuras diiudicaiuli siimmo opere displicet. Propterea quod
iioi) ad inteniam versus structurara sed ad externum habitum
pertinet. Id potius nos studere oportet, ut diiudicemus, qui-
bus ex meinbris poeta versum construxerit. Quod ut cogno-
scamns, coiitextum consulimus. ita Aeschylus scripsit:
, ,I,
JaQtlov&,Atossa amicos alloquitur.
1
demde
ad unam rem eos compellit:, deinde ad aliam:
Joquov. Allocutio igitur simul ad iitramque
exhortationem pertinet. Utraque autem parem niiiiierum habet.
Utraque ita iinitur ut Hephthemimeres exsistai. ldeoque sic
versus poetam cogitasse censeinns, ut duo niembra aequalia
aeqiialiter ad allocutionem referret.
26
Prom. 41., \ ;Inferpunctio nos non commovef, ut huius versus cHesu-
ram terlmnam pritnam esse piitemus. saepenuinero enim mter-
punclio alio cernitur loco, alio caesura. eoque per se nil iin-
pedit, quin ita legamus:; | ]tamen soluin himc versuin et e contextu ereplinn
spectarauss Verum potius hic est senteiitiarum connexus:
.; \ ;duae quaestiones sibi respondent. duae pari momento. Nonne qnae
per se separata sunt ea incisione sunt separanda? Praeterea vuca-
bula: ; propriam quaestionem includunt. veniin
potius omni antecedentiiim verborum gravitate completa sunt. Ita-
qne ultra tam fortis quaestionis finem ne minus caute procedas.
Si primam dipodiam integra sententia teneret, aliter iudicare-
mus. Veluti Prom. 46. non tertiariam primam, sed trochaicam
caesuram videmus. ibi enim auditur:-, ,, ,.. 797.
®&\
/'.Aut post & subsistendum erii aut post articulum rj
aut post. Si constaret, tertiariaii) secundam legi-
iimam incisionem esse, post incideremus. Quocl
qumn non constet, niliil relinquitur nisi aut ut articulum a sub-
stantivo rapiamus, aut ut post ovd•' subsistamus. Omnino
articulLiin caesura a substantivo separari posse fatemur. Non
tamen nisi necessitas urgeat. Tam arcte enim ciira substan-
tivo cohaeret, ut per se nec propriam vtui liabeat, nec plerum-
que accentiim. Accedit quod vox qnae antecedit caesuram ina-
iorem ictum recipit. Quem ictum articnkks, praesertim quum
aecentu careat, perferre non potest. - Senarios huiusmodi
ne nobis obiicias: . (Coepil. 658.)
27
Primum enim hic post articulum incidere cogimur. Deinde
articulus ipse non modo accetitus est compos, verum etiain
adanctus. —Quibu* eausis coiiimoti in sennrio supra proposito tertia-
riain piimam ine.^se censemns. Id eo etiam firmatur quod
versus pniecedens post eandem particulam incisus videtur esse.. nvif|
nxrlotv nv& .Ita ut particiilre avtf — nvtf sibi respondentes, per in-
cisionem maius pondus accipiant.
Prom. 835.
JiriQ
saea&j .Kerie versus inembra disposuisse nos nos putaiims ita
si legimus. Sj (jiiidein maiorem icfum non poscil.
Prom. 1022.
Jiog. \
Post '»•, post subsistendiim esse opi-
nor. nam si Heplithemimeren statqjs, adiectum
ad siium .siibstantivmn sed ad alienum refertur.
Sept. c Theb. 8.
& \
Tres incisiones esse possint. Tertiaria prima ad senten-
tiae structurarn maxiuie accommodata esse videatur. Sic enini
legiUir:<-'' tf
&, .„ " baecverba, quum et .secum et ciun
sefiiientibus arcte cohaereant, pm imo membro habenda sunl.
Vox autem ad versnni antecedentem pertinel. Ila-
f)iie duo membra primam post dipodiam concurrunti
ChoSph. 481., '^''.
28
laesuram post esse, negamus. Encliticae enim
per se nec propriam vim neque accentum liabent. Eoque eas
neve in cuuiiiiimi sermone neve 111 versibus a vocibus quae
antecedant separes. Deincle post encliticani ne forte subsistas.
Quandoquiclem eo et sententiae nexus et rliytlimus deletiir.
haec tria cohaerent, ita ut vox in nullo
remaneat, venim citius ad finem contendat.
Choeph. 573.
\ ,Similiter iudicandus est versus. Post propter encliti-
cam ne subsistamus. Post cur mcidendum sit, non vi-
demus. Restat prima tertiaria.
Choeph. 985. ,, 1
\ 6",Haec quatuor verba: 6 unam
niodo notionem, unum attributum, unum membrum coniiciunt.
Est epitheton perpetuum Solis, et quod non duas sed unam
virtutem significet. Vox in legendis singulis epitheti verbis non
moratur. ultra ea ad substantivum confugit. Contra post par-
ticulam ' non invita moratur, surgit, ad Solem epitheto
coornatum contendit.
Choeph. 1023.'\
Oculi, tres incisiones admitti, putabunt. Non tamen aures.
Quamquam eiiiiii interpunctio caesuram non poscit, aliam vix
feras nisi primam tertiariam.
Haec est seutentia:'.|'
verbo ictus est, ergo post id cae-
stira. Deinde particula ad antecedens refertur, ita ut non
facile separem. Fost autem eam incidere noliiiims. nam cur
frustra versum dilaceremus? Accedit quod medio in versu 1023
29
duo membra concurrunt. Alterum priore senario conspicuum,
alterum ad ea quae sequuntur protractum. Talia ubi membra
concurrunt, ibi caesura.
Sept. c. Th. 39.,\
,nuntius Eteoclem non alloquitur: . Sed
primuin iiomen profert, deinde epitheton. Histrionem certe ita
locutum esse censemus, quemadmodum nos versum distri-
buamus.
Suppl. 400.
, | ,„ \."
verba: , '• manifesto sententiae pro-
cessum interrumpunt, sunt quodammodo uncis inclusa. Pro-
pterea ea uno tenore legi et ab antecedentibus non ininus
quam a sequentibus separari oportet. Est, qnam
Graeci adpellant Cuius indoles et natura deletur, si cum
continua oratione confunditur. Poeta certe dubio procul ita
versus membra composuit, ut tertiaria prima caesura esset.
Prometl). 667.
&, \ /.Si accusativus cum infinito a verbo „&• penderet,
post incideremus. ita ut sensus exsisteret: ,„etsi
noluerit, fiilmen coruscans a Jove iaci "' Nunc vero
haec est sententia: ,„oraculum datum est Inacho, nt me exu-
lem faceret. quod si noluisset, fulmen comscans a Jove iactum,
omnem ejus gentem perditurum esse."' Acctisativus cum in-
finito pendet a vocibus: ,.". Duas autem res oraculum iubet et nuntiat.
primum: & . Deinde,
id si Inachus non fecisset, -. Profecto si histrio ita locutus esset:, \
Athenienses aegre tulissent.
30
Ecce hos quatuordecim versus, qiii quidem trochaicae cae^
surae speciem non omnioo refellant, revera tamen tertiaria
prima utantur. Versa vice permulti senarii apud Aesclivluni
inveniuntur, qui tertiariam primara liabere videantur, re tamen
vera Irochairam babeant. Quos omnes enumerare supersede-
mus. Pauca exempla sufticiant.
Prometh. 975., \ .Choeph. 8. , \ . .,.Agam. 1389.
\ .Agam. 1443...' |
Choepl). 994.; \ ,Sept. c. Th. 270.
)$, |. 342.'\, .
Uiunes hi versus multique alii, — si oculis caestira sta-
tuenda esset, tertiaria prima uti viderentur. Praesertim quum
eorinn magna pars prnnam post dipodiatn interpungatiii'. Sed
quouiani caesura ex interna versus structnra et ex inembronini
relatione originem trahit, res se aliter habet. Non iibicunque
potest esse, est prima tertiaria. nec quod post dipodiam pri-
mam punctuin cemitur, sequitur inde, ut ibidem incisio sit.
In plurimis versibus tertiaria pritna diaeresis est non caesura.
Haoc autein hacteiiiis. De tertiaria prima iani satis. nam quae
supra coiitendimus nunc probata habemus. Tertiariam priinam
apud Aeschylum legitimam iiicisioinem esse.
31
Haec hactenus. Parva haec dissertationis particula sul•
ticiat. Iam tempus impedit, quominus plnra nuiic typis excu-
dantur. Spero fore, nt libellus integer mox in lucem pro.
deat. pauca haec, quae praebentur, pro specimijie habeantur,
unde totius dissertationis indoles cognoscatur.
Ut autem ctim omnes , tuiii ii, qui adversariorum partes
tueailtur, libelli finem perspicere possint. ea brevissirais com-
prehendamus, qtiae ex integra quaestione sequantur.
1. Aescliylus et Sophocles in iambicis caesuris usurpaii-
dis lioc differunt:
Caesura. media Aescbylus 76 omnino versus affecit, So-
phucles 84. numerus versuum, qui hac cum caesura media
nonnisi iambicas diaereses eoniungunt, apud Aeschylum est: 15,
apud Sophoclem 2. vel si nostris uti licet: „Bei Aeschylus
gehuren \on den Versen mit caesnra media zu den durch lau-
ter lambiscbe diaeresen ansgezeichneten zwanzig Prozent; bei
Sophokles iiiir zwei und ein drittel Prozent." inde elucet,
Aeschylimi pnro iambico rliythmo magis indulsisse quam So-
phoclem
2. Aiistophanes et poetae tragici haec iere differuut:
<i. Aristophanes et prima tertiaria et meclia caesura multo
saepius quam pogtae tragici utitur.
b. Aesiliylns et Sophocies utraque caesura iambica inter-
dtnn certo consilio et significanter utuntur. Aristophanes
iiiinus.
c. tertiariam secundam poetae tragici non admittunt. Ari-
stoplianes 81 oiimino versus ea affecit. veluti av. 1(123:. |';
d. tertiariam duplicem poetae tragici non usurpant, Aristo-
phanes usurpat. 47 versus ea affecit. Afftecit, ut sen-
teiiiiam dissectam et dilaniatam dilaniato et dissecto
rhytlimu signilicaret.
32
Omnino igitur Aristophanes caesuras iambicas magis ania-
vit quam poefae tragici; vel ut nostris utamur: „Er liat noch
einmal so viel iambisclie Caesuren, als tlie Tragiker und ge-
braucht selbige dreimal so oft."
e. senarios caesura destitutos poetae tragici non compo-
suerunt, Aristophanes sex composuit eosque ut risum
moveret. veluti: vesp. 220.,,-".f. quoad diaereses cum iambicis incisionibus coniungendas
id differunt, quod poetae tragici diaereses numquani omit-
tunt, Aristophanes interdum prorsus omittit.
Omnino poetae tragici senarium bene componere student•,
Aristophanis miiui.s interest, ut versus bene audiatur, duimnodo
andientiura animos tangat et moveat.
Ecce liaec fere sunt, quae invenimus. simulatque integer
libellus in lucem prodierit, et fusius exponentur et probabuntur.
Vit .
JXulus suni ego FridericM Hetnholdus Eduardus Preusst
anno DCCCXXXIV Regiomonti Pr. Paler meus, or-
phanotrnphii directnr, nwrtuus est, quum quatuor annos natus
ensei/i. Dei/ide rollegii Fridericiani disctpulus fuctus, ibi
annos quinque, ntenftes sex educabar ; directore illustrissimo
Gotthold» ; nnHteu Scholne Kniphofiensi adscriptus cum/iraeceptorum tum directoris illuxtrissimi Skrzeczka bene-
volentia duodeviginti menses fruebar. Hoc autem totum
per tempun socfetus literurum et bonarum artium singulari
munificeiitiu me juvit ita ut lileris operam securam navare
po8»e i/i. Cui quidem et universi societatae et eius antistiti
Voigtio, v. cl„ professori publico ordinario, gratissimo animo
ieinper deditus ero.
Ten!iniovium autem imiluritutt'8 adeplus , Academiae
Albertinue inclutae civis factm sum, ubi unum annum phi-
lologiae et philosophiae operarn dedi, tres annou theologitte.
Quod ad phtlologiam attinet , Lehrxii et Lobeckii , virorum
clariftnimorum cum scholis tum seminario intereram,philo-
eophiam Rosenkranzto v. cl. discebam.
Prnecipuo sludfo rem metricam fnvesttgnbam ,' cuius
quidem dnclrinam novam mifii traditam cum gaudio accepi.
— Magno opere doleo (/uod ntudiis humanioribus plus operae
navare non potui. T/ieologiae uutem studium, in quod pror~
$U8 iam incumbebam, totum animum meum ornneeque vires
LIBRPRY OF CONGRESS
34 003 036 080
sibi adeo vindicnvil, ut alia posthaberem. Theologiae magi-
fttrorum et seholin inlereram et in seminariis nedebnm.
SiejfertuH rem dogviaticaui me di>cebat\, Sommerux veteri*
testamenti interpretationem, novi testamenli Erdmonnus
;
Jacobius et Erbkammius v. cl. historicam theologiam, pra-
cticam Cosackius, alii viri clarissimi et professores et pri-
vatim docentes me alia docebant. Ipsius autem theologiae
nulli parti magis studebam, quam nnvi in&trumenti inlerpreta-
liont. Ceterum hoc totum per tempus praecipue familiae
de Croeben nobilissimae benevolentia stipendio suo me ad-
juvabat, ita ut studiis totum me dedere possem. Quatuor
iln annis consumtis Berolinum profectus, theologica studia
mea continuuvi. Berolini Lehnerdlus, v. cl,qui me puerum
ad sacra admiserat consilio suo quoad studia me iuvit
Deinde Nttxschn, Lehnerdti, Straussii, virorum clnrissimo-
rum scholis intereram; in Twestenii, Hengstenbergii, Leh-
nerdti seminariis sedebam. Anno tali modo peracto, theo-
logorum ordini Berolinensi summe venerando dissertalionem
obtuli „de evangelio secundum Hebraeos u scriptum.
postea examine rigoroso tentatus, licentiati in s. ». theologia
gradum accepi.
Magistrts autem meis omnibus, et utriusque gymnasn
et universitntis utriusque, clarissimis maximas gratias ago.
Oro deum ut iis qui mihi salutem pararint, salutem rependat.
Jam vero in maiore quaestione theologica pertractanda
versabar, quum repente ad studia philologica revocatus sum.
unde factum est ut dissertationem de senarii Graeci cae-
suris componerem.
Spero fore, ut examine rigoroso rite nhtnluto et hac
dissertatione publice defensa svmmi in plnlosophin honores
in me conferantur.
1 •
Top Related