1
kumulusmagazineovermuziekbeeldendekunstdanstheaterschrijvenenkunstverkennen
jaargang 2 / nummer 1 / aPril 2013
kumuB e d e v a a r t n a a r d e B l u e s
k u n j e s c h r i j v e n l e r e n ?
een culturele carrière voor iedereen
Het fabuleuze fablab
lus
2
Victor Hugo, Les Misérables “Life is a theatre set in which there are but few practicable entrances.”
3
Jetze!
eind Juni 1991, vertrouwde locatie, om de hoek, café tribunal. Net afgestudeerd aan
de toneelacademie Maastricht. en daar zit je dan… wat nu? Goeie vraag! In het
zuiden blijven of toch terug naar “het noorden”. Het werd ’t zuiden, het bourgondische
leven tegemoet. Werk? Geen werk! Alles aanpakken dan maar, zo gaat dat en zo gaat
dat nu nog steeds. Spelen, regisseren, doceren, je vak uitoefenen, ontdekken hoe
mooi, hoe spannend, hoe vermoeiend soms ook op al die verschillende werkplekken.
erachter komen dat toneel het mooiste vak op aarde blijkt te zijn. Niet zonder slag of
stoot zijn we nu een onderdeel van Kumulus en mogen we met trots zeggen dat hier
‘de mooiste’ school van Nederland haar activiteiten aanbiedt. De theaterschool van
Kumulus, een school toegankelijk voor iedereen die wil toneelspelen, theatermaken,
musicalles wil volgen en zijn of haar theatertalent wil ontwikkelen. Voor elk wat wils.
Ik geef leiding aan een bevlogen en gepassioneerd team. We zorgen er samen voor
dat er professionele lessen en voorstellingen gemaakt worden waarin het talent tot
zijn recht komt. Waar draait het om? Daar draait het om! Het kind, de jongere, de
volwassene een plek geven op dat toneel. Met heel veel plezier, met heel veel kennis
en vaardigheden. Dat is onze missie, onze kunst met een grote K.
In dit derde Kumulus Magazine kun je lezen dat Kumulus meer is dan een
‘lessenfabriek’. Wederom diverse artikelen over gepassioneerde mensen die zich
begeven op het gebied van de amateurkunst. Beeldend, dansend, muziek- of
theatermakend, allemaal bij Kumulus. Graag laten we ons zien in de stad, op diverse
plekken en podia, samen met diverse culturele partners en op weg naar MCH2018. er
valt natuurlijk nog wel een slag te slaan als je hoort dat Maastricht culturele hoofdstad
voor iedereen moet worden. een ambitie waar nog hard aan getrokken moet worden,
voor ‘tout Maastricht’. toch ben ik ervan overtuigd dat als de juiste gezamenlijke
registers open worden getrokken, de titel wordt binnengehaald.
Nu over het Kumulus Magazine; een genot voor het oog, een surplus voor ons aanbod.
Neem het interview met Sytha Bolt, kleinkunstenares uit vervlogen tijden, nu bezig
met de post HBO studie Docent theater aan de toneelacademie. Lees haar bevlogen
woorden of het artikel over Steffen tijssens, die op zijn eigen enthousiaste manier in
de ondersteuning van Kumulus bezig is. Verder het paspoortje van onze twee jongste
Muziekschoolleerlingen, een artikel over Moderne dans, Kunstwerk in de euregio, een
nieuwe strip, column, overig nieuws, cursustips…
Afijn, teveel om op te noemen. Ik ga afsluiten. Veel plezier met ons derde Magazine.
Coördinator Theaterschool
4
206eenculturelecarrièrevooriedereen!
achter de schermen
eric Wetzels steffen tijssens
16moderne dans
ballet zonder keurslijf
5
inhoudjaargang 2 / nummer 1 / aPril 2013
26met demultomaP tussen de i-Pads
32 36t h e a t e r m a k e n v r a a g t l e f
verder: 3 voorWoord / 10 feest / 12 vriendenboekje / 15 nieuWs & tiPs / 25 striP bart /
31 column / 40 kunstWerk in de euregio: bijzonder brandscherm / 42 kunstPlatvorm /
46 10 vragen aan: ingo dassen / 50 over de grens / 52 fab lab / 55 schrijven kun je
leren / 59 need to knoW
sytha bolt frans van libergen cabaretduo schudden
6
eenculturelecarrièrevooriedereen!
Dat kun je nooit alleen, is zijn stellige overtuiging. Vandaar
dat Wetzels er voorstander van is om samenwerking te
zoeken en te creëren. Met het FabLab bijvoorbeeld. Of
poppodium De Muziekgieterij. Waar dat ook mag landen,
de Lighthouse of Music, de afdeling pop, rock en jazz van
Kumulus, mag volgens Wetzels nooit ver weg zijn. Waarom
een Schrijversschool binnen de muren van Kumulus
houden als Centre Céramique met de bibliotheek een veel
natuurlijker biotoop is? Het komt er op aan verbanden te
leggen, versterking te zoeken, het is immers dezelfde basis
die Maastricht Culturele Hoofdstad 2018 schraagt.
Je mag van een directeur van drie culturele instellingen ook
niets anders verwachten, maar Wetzels hamert er op dat de
cultuur een belangrijke bijdrage levert aan de identiteit van
de stad. “Zonder waren we nog een dorp”, zegt hij resoluut.
Eric Wetzels (Maastricht, Caberg, 1968) studeerde
kunstgeschiedenis en archeologie aan de Universiteit van
Amsterdam. Vanaf 1994 leidde hij archeologische projecten
in het Duitse Rheinland en Brandenburg (voormalige DDR),
voordat hij in 2000 als archeoloog in dienst trad van de
gemeente Maastricht. Hij stapte deels uit het veldwerk door
ook coördinator cultureel erfgoed te worden en drie jaar
later, in 2006, directeur te worden van het Natuurhistorisch
Museum en Centre Céramique. Sinds 2011 is hij ook
directeur van Kumulus. Geen carrièreplanning maar
toeval, lacht hij en nee, drie instellingen leiden vindt hij wel
voldoende.
Hij zal de laatste zijn om te beweren dat hij inhoudelijk tot de
tijdens de Nieuwjaarsborrel van de Provincie Limburg,
waarbij veel Maastrichtse culturele instellingen aanwezig
waren, tikte Eric Wetzels, directeur van Kumulus, Centre
Céramique en het Natuurhistorisch Museum collega Lex
ter Braak van de Jan van Eyck Academie op de schouder. “Ik
wilde hem toch zelf even vertellen dat het FabLab intrekt bij
Kumulus aan de Herbenusstraat en niet verhuist naar zijn
academie. Wat niet wegneemt dat ik verder ook heel graag
met de Jan van Eyck wil samenwerken.” Het FabLab, een
laboratorium waar men op de toekomst preludeert door te
experimenteren met driedimensionale printers, had het voor
het kiezen.
Het FabLab brengt mensen over de drempel die anders nooit
binnen waren gekomen. En biedt dus een uitgelezen kans
voor instellingen als Kumulus en Jan van Eyck om meer
aandacht te trekken maar ook om het aanbod te verbreden.
Cursisten kunnen gebruik maken van de nieuwste print-
technieken, anderzijds kunnen FabLab-voorman Frits Hoff
en de zijnen cursussen ontwikkelen en via Kumulus
aanbieden.
“We moeten anders gaan denken”, geeft Wetzels aan.
“Niets is meer vanzelfsprekend. We moeten steeds opnieuw
vertellen waarom we er zijn en laten zien wat we doen.
Tijdens de open dagen viel het me op dat we een mooi feestje
organiseerden binnen de muren van de instelling, alleen
kwamen er niet genoeg mensen op af. Nou ja, als ze niet
binnen komen, zou ik zeggen: zet de schilderijen en beelden
op straat als je zo de aandacht wel kunt trekken. We moeten
meer dan tot nu toe het geval is onze successen laten zien.”
door Emile Hollman foto’s Perry Schrijvers
kumulus/algemeen
9
kumulus/algemeen
Maar om ervan te kunnen genieten is het wel van belang dat
je met ooit zijn muziek in aanraking bent gekomen. Als je er
helemaal geen weet van hebt, valt er ook niks te genieten.
Je hebt een culturele context nodig. Kunst en cultuur dragen
bij aan een rijker en beter leven; je word er een mooier mens
van.” Kortom, hij gunt iedereen een culturele carrière.
Hij ziet het als een missie om zoveel mogelijk mensen daarbij
ten dienste te zijn. Het aantal mensen dat jaarlijks bij Centre
Céramique over de vloer komt (400.000 mensen), en het
aantal cursisten bij Kumulus (4500) is groot, maar volgens
Wetzels kan dat nog veel beter.
“Er zijn veel cursisten die hier al tientallen jaren rondlopen.
We bereiken te weinig nieuwe mensen. Ik geloof niet
dat we te duur zijn, concurrenten vragen vaak nog veel
meer cursusgeld – en ik wil niet geloven dat mensen niet
geïnteresseerd zijn.” Vandaar dat hij zelf model ging zitten
bij beeldhouwen (en ook bij tekenen) en zijn verhaal liet
optekenen door het Zondagsnieuws. “Ik vond het goed
om eens te ervaren hoe het er aan toe gaat, je praat met
cursisten en je kunt aan de buitenwereld vertellen hoe
plezierig dat is.”
Om meer mensen te bereiken, wil Wetzels ook de gebouwen
aantrekkelijker maken, uitstraling verlenen. Zodat het pand
aan de Herbenusstraat er meer uit gaat zien als een
kunstencentrum dan als een school. Dat hoeft volgens
de directeur niet eens zo veel te kosten. “We hebben alle
creativiteit en vakmanschap die daarvoor nodig zijn in
eigen huis.” Wetzels wil de locaties St. Maartenspoort en
Herbenusstraat (er zijn geen plannen om een van beiden
af te stoten) scherper profileren. Kumulus aan de oostkant
moet bruisen van muziek en als de ruimte dat toelaat is elke
(passende) muzikale partner welkom om zich aan te sluiten.
Bij Centre Céramique gebeurt hetzelfde: diverse culturele
en maatschappelijke partners zullen een plek vinden in
dit culturele huis. Heel concreet is er al een plek voor RTV
Maastricht en Code 043 en zij zijn beiden erg enthousiast over
de kansen. Net als verbindingsofficier Wetzels.
finesses overal verstand van heeft. “En dat hoeft ook niet.
Maar het is wel goed als je een brede culturele bagage hebt.
Mijn ouders namen me op vakantie vaak mee naar kerken.
Even los van het geloof, niet alleen de serene rust en de
stilte vind ik heel mooi, ook de kerk als instituut vind ik erg
boeiend. Die heeft toch ruim 1500 jaar steun en houvast
gegeven. Als ik in Frankrijk kom, zoek ik nog steeds de
kerken op, en ik hoef niet bij elk kapittel een beschrijving te
hebben om ervan te kunnen genieten. Ik ben wellicht wat
recalcitrant op dat vlak. Had ik al in mijn studententijd. Ik
ben ook afgestudeerd op de waterhuishouding bij de Minoërs
(de bewoners van o.a. Kreta in de Griekse Late Bronstijd).
Ik dacht: natuurlijk moeten we alle beschilderde vazen tot
in detail beschrijven maar weten we eigenlijk wel hoe ze
naar de wc gingen in die tijd? En wat bleek? Al in 1500 voor
Christus was er een doortrektoilet op de eerste verdieping
met een afvoer naar de straat. De hele wc is in 3500 jaar
eigenlijk nooit geïnnoveerd, er komt nog steeds geen
elektriciteit aan te pas en de zwaartekracht doet nog steeds
zijn werk.”
De anekdote laat vooral zien hoe onconventioneel Wetzels
naar de dingen kan kijken. De waartoe-zijn-wij-op-aarde-
vraag kan wat hem betreft niet vaak genoeg gesteld worden.
De drie instellingen waarover hij de scepter zwaait, willen
vooral ook jonge mensen iets bieden dat later tot rijkdom
kan komen. Inderdaad, zoals zijn eigen ouders hem vroeger
bij de hand namen. Maar hoe wek je een stad tot leven? Hoe
geven we de culturele identiteit van een stad vorm, vraagt hij
retorisch. “Een archeoloog bijvoorbeeld haalt verhalen van de
stad op uit het verleden, het is aan ons om die verhalen om
te zetten in muziek, dans, theater, film, literatuur.” Een van
de functies van Kumulus is jezelf op een van deze vlakken te
ontwikkelen. “Bij Kaleidoscoop bieden we in de wijken heel
laagdrempelig zulke participatie aan. Het is zo belangrijk
dat we niet meer zeggen ‘wil je iets doen?’ maar ‘wat wil je
doen?’.” Kunsteducatie is volgens Wetzels te belangrijk om
vrijblijvend te zijn. “Je hoeft echt niet te weten wie Beethoven
precies was om van zijn muziek te kunnen genieten.
10
F e e s t, F e s t, F ê t e !
f e e s t, f e s t, f ê t e !
10
in de wandelgangen gonsde het al maanden; er zou een groot
feest op stapel staan. inmiddels is Bekend dat er op zondag 2 juni in
het mvv-stadion een enorm feest wordt georganiseerd voor alle
amateurkunstenaars uit de euregio. samen kunnen ze alvast een
voorproefje nemen op maastricht culturele hoofdstad 2018. feest,
fest, fête!, heet het euregionaal treffen. door Hélène Martinussen
amateurkunstenaars en verenigingen uit de hele Euregio
zijn opgeroepen om zich aan te melden voor dit feest.
Het deelnemersveld varieert van individuele schilders
en schrijvers tot koren, hip-hoppers, harmonieën en
toneelverenigingen. Voorafgaand aan dit evenement is
een werkweek gepland. Van 15 t/m 21 april worden profs
verbonden met amateurkunstenaars. Samen werken ze
aan het centrale thema “Speaking in tongues” (een van
de vier hoofd thema’s van Culturele Hoofdstad 2018).
Het doel hiervan is om met de professionele bijdrage de
amateurkunstenaars tot een verrassende kunstzinnige
presentatie te laten komen tijdens het grote feest.
AAnpAk
De Euregio is ingedeeld in vijf gebieden: Nederlands-
Limburg, Belgisch-Limburg, Regio Luik, Regio Aken, en
de Deutschsprachige Gemeinschaft in België. Voor elk
gebied is een coördinator aangesteld. Voor Nederlands
Limburg is dat muziekpublicist en schrijver Jos Frusch.
De coördinatoren hebben de opdracht gekregen om een
tiental professionals binnen hun eigen regio te zoeken. Deze
professionals spreken op hun beurt verschillende culturele
talen: ze zijn afkomstig uit diverse artistieke vakgebieden. Zo
doen onze ‘eigen’ Marc Huynen (Kumulus trompetdocent en
bigband leider), uit de danswereld Ronald Wintjens en uit de
theaterwereld Inge Liefsoens mee. Maar ook chef-kok Mario
Holtzhem uit Belgisch-Limburg is een van de professionals,
hij vertegenwoordigt de culinaire wereld. Deze professionals
gaan vervolgens met de amateurkunstenaars aan de slag
om tot een mooie presentatie te komen in het MVV stadion op
zondag 2 juni.
SpeAking in tongueS – Spreken in vele tAlenHet thema van het Euregionaal Feest van de Amateurkunsten
is ‘Speaking in tongues’ ofwel ‘Spreken in vele talen’. Het
project laat met dit thema de variëteit aan talen in de Euregio
zien. Maud Douwes, operationeel manager, legt uit hoe er
voor gezorgd wordt dat men elkaar begrijpt.
“Bij het thema Speaking in tongues, moet het begrip ‘taal’
in de breedste zin van het woord worden opgevat. Niet alleen
11
F e e s t, F e s t, F ê t e !
f e e s t, f e s t, f ê t e !
kunstactief/feest!
de letterlijke talen die hier in de Euregio worden gesproken
staan centraal, maar ook de artistieke talen zoals ‘olieverf op
canvas’, ‘klassieke dans’, of ‘dwarsfluit’. Ook via deze ‘talen’
– die over de gehele Euregio identiek zijn - kan men zich
verbinden en met elkaar communiceren. Voor de organisatie
van het feest heeft het team veel vergaderd met allerlei
mensen uit de Euregio. Tijdens deze vergaderingen is het
Engels steeds vermeden…iedereen sprak in zijn eigen taal,
en samen kwamen we er dan altijd uit. We hopen dat deze
manier van communiceren ook gebruikt wordt tijdens de
Werkweek in april en op de dag van het feest in juni, indien
nodig aangevuld met handen- en voetentaal!“
orgAniSAtieHet Euregionaal Feest van de Amateurkunsten wordt
georganiseerd door Bureau VIA2018.
Dit doen ze samen met allerlei partners zoals KunstActief
Maastricht en Tout Maastricht (beiden Kumulus). Het is een
megaproject dat veel voorbereiding vraagt en waarvoor een
hele organisatie is opgetuigd. Sybrand van der Werf is als
regisseur verantwoordelijk voor de artistieke inhoud van
het project. Hij wordt daarin bijgestaan door de Euregionale
coördinatoren en een heel team van professionals zoals
communicatiemensen, productieleiders etc. De organisatie
stelt alles in het werk om het doel van tienduizend
deelnemers te behalen.
Na het Euregionaal Feest van de Amateurkunsten
hebben duizenden amateurkunstenaars en een vijftigtal
professionals uit de Euregio Maas-Rijn contact met elkaar
gelegd. Samen maken zij de Euregio aantrekkelijker voor
haar bewoners zodat we met zijn allen trots zijn op de plek
waar we wonen en er de culturele rijkdom van inzien.
reMeMBer SepteMBer
op 6 september 2013 zal bekend worden gemaakt welke
stad zich Culturele Hoofdstad van europa mag noemen
in 2018. naast Maastricht dingen ook eindhoven en
leeuwarden mee naar de kandidatuur.
FeeSt, FeSt, Fête!
zondAg 2 juniMvv Stadion Maastricht www.euregio2018.eu/amateur
13
het vriendenBoekje
Hoe heet je en hoe oud ben je?
Ik heet Emilia en ben 5 jaar. En mijn zusje heet
Josephine en is 3 jaar.
Waar woon je?
Op St. Pieter.
Met wie woon je allemaal in huis?
Met pappa, broertje Titus, mamma en Josephine.
Wat is je favoriete instrument?
Ik heb er twee. Piano en viool.
Wat is je favoriete liedje?
“Hop, hop, baike” is mijn favoriete liedje en Josephine
zingt heel vaak “Hondje Boef”.
Wie is je favoriete muziekjuf?
Juf Marli van de Muziekschool natuurlijk.
Met wie zou je graag eens samen muziek willen
maken?
Met mamma.
Spelen er nog meer mensen in je familie een
muziekinstrument?
Ja, mamma heeft vroeger viool en piano gespeeld.
vind je het leuk om naar de Muziekschool te komen?
Ja, heel leuk om hier naar toe te komen om piano te
leren spelen.
Welk vriendje of vriendinnetje wil je wel eens mee
naar pianoles nemen?
Ik wil graag mijn beste vriendinnetje Maxime
meenemen en Josephine wil Louis graag in de les
erbij hebben.
Heb je al eens voor publiek opgetreden?
Nog niet met piano want ik heb pas twee maandjes les
maar wel met ballet en dat vond ik heel leuk.
oefen je vaak thuis op de piano?
Ja elke dag. (Mamma voegt toe dat de vleugel in de
woonkamer staat en de meisjes vaak al om half acht
’s ochtends erachter kruipen.)
Wat wil je later worden?
Dokter!
en jij josephine? Wat wil jij later worden?
Spiderman en Ridder (kijk, en die vraag wilde ze wel
beantwoorden ;-))
op deze pagina stellen we onze twee jongste
muziekschoolleerlingen voor. voilà, dat zijn
de zusjes emilia en josephine leistra. mamma
ewa vertelt het een en ander over de meisjes
maar het leukste is om henzelf aan het woord
te laten. dat laatste lukte met josephine niet
helemaal maar grote zus emilia wilde wel het
een en ander kwijt. door Zelinda Meli
muziekschool/vriendenboekje
josephine
14
Bonnefanten Kunstuitleen Maastricht! Word abonnee van de Bonnefanten Kunstuitleen.
U kunt kiezen uit werken van beginnende tot
gerenommeerde kunstenaars als:
Antoine Berghs, Herman Brood, Jan Cremer,
Romy Finke, Fons Haagmans, Kees Salentijn
en vele anderen.
Vanaf € 5,- per maand bent u al abonnee en
geniet u van de vele voordelen.
www.bonnefanten.nlwww.bonnefanten.nwww.bonnefanten.nll
Kunst in huis!
Ad Bonnefantenmuseum.indd 1 25-03-2013 13:32:33
www.centreceramique.nl
BIBLIOTHEEK | TENTOONSTELLINGEN | CULTUREEL ERFGOED
ZO 7 APR /DR. JOHN’S SWINGTET
ZO 14 APR‘SCHULD & BOETE’ DE GEBROEDERS MEESTER
ONLINE BESTELLEN BIJ COFFEELOVERS AVENUE
16 APR T/M 9 JUN /MAASTRICHT: EEN WAARDLOZE VESTING?
een tentoonstelling rondomde kopie van de stadsmaquette
VR 19 APR & ZA 20 APR / NATIONALE TUINONTWERPDAGEN
CENTRE CÉRAMIQUE HEEFT NIEUWE OPENINGS-
TIJDEN!
WO 17 APR /DANSEN MET‘IK WIL EEN KNUFFEL’
BIBLIOTHEEK
15
cursustiPsnWscominguP!
cursussennieuW: groePslessen voor startersKomend seizoen kiest Muziek-school Kumulus voor een nieuwe inhoudelijke visie op muziek-onderwijs, waarbij het plezier in het leren bespelen van een instrument en het werken aan je muzikale ontwikkeling nog steeds voorop staat. Startende leerlingen krijgen nu wekelijks samen les, op basis van vier leer-lingen per uur. Deze groepsles-sen zijn opgezet volgens de laat-ste pedagogische inzichten, er wordt gewerkt met succesvolle methodes en er is veel aandacht voor moderne ontwikkelingen. Je werkt naar een muzikaal doel toe of je volgt een gericht traject met een examen aan het eind. Hoewel individuele lessen natuurlijk ook mogelijk blijven, biedt de Muziek-school deze groepslessen stan-daard aan voor alle beginnende leerlingen (alle leeftijden), voor alle vakken. Kijk op kumulus.nl voor meer informatie.
cursus actieve ademhalingIedereen kent het belang van een goede ademhaling en de traditio-nele manieren om deze te trainen en te activeren. Muziekdocent Ton Janssen laat zien hoe je met
lijk proberen we in te spelen op jouw wensen. Bianca Janssen, onze medewerker Particulieren en bedrijven, bekijkt graag sa-men met jou de mogelijkheden; [email protected].
nWs gloednieuWe dansstudio’s: een feest voor elke danserFutureproof: bij Kumulus aan de Herbenusstraat worden nog dit jaar twee nieuwe dansstudio’s gerealiseerd die de komende jaren garant staan voor nog meer professionaliteit en puur dansplezier! Hiermee komt er een einde aan de jarenlange huisvesting van Impulse aan de Brusselsestraat. Een frisse nieuwe start in mooie moderne ruimtes.
kortingsregelingenVoor wie het nog niet weet: bij Kumulus zijn er een aantal kor-tingsregelingen mogelijk. Voor mensen met een smalle beurs (via Sociale Zaken), voor studen-ten, voor gezinsleden en combi-kortingen voor b.v. instrumentale lessen in combinatie met deel-name aan een ensemble. Vraag ernaar bij de balie of kijk op kumulus.nl.
nieuWsbrief en social mediaWe willen graag servicegericht werken en onze cursisten nog meer bieden dan we al doen. Daarom zoeken we naar mo-gelijkheden om geregeld met nieuws, tips en aanbiedingen te komen. We willen dit graag via een nieuwsbrief en onze social media kanalen doen. Wil je op de hoogte blijven van al onze
nieuwe hulpmiddelen in een rela-tief korte periode de ademhaling gericht kan trainen. Zo kom je tot een optimale actieve ademha-ling die zorgt voor verbetering in toon, hoogte, omvang en uithou-dingsvermogen. De cursus gaat voor een belangrijk gedeelte over ‘ademspiertraining’ (Inspiratory Muscle Training) en is interessant voor iedereen die zijn ademhaling gebruikt tijdens het musiceren, of je nu blaast of zingt.
tiPskumulus kadobonWe breiden onze winkel uit, naast cursussen kun je nu ook een Kumulus Kadobon kopen. Deze is te koop bij onze balies. De hoogte van het bedrag bepaal je helemaal zelf (met een minimum van € 10). De Kumulus Kadobon is inwisselbaar voor al onze ac-tiviteiten, of het nou een cursus, lezing of excursies, maakt niet uit. Wissel de bon in en je betaald zo (een gedeelte van) de activiteit van je keuze.
WorkshoPs voor Particulieren en bedrijven: voor een dag met een glimlach!Wil je een fascinerende dag met je medewerkers beleven, creatief met elkaar bezig zijn en bouwen aan de teamspirit van je bedrijf? Misschien heb je iets te vieren met vrienden of familie? Dan ben je bij Kumulus aan het juiste adres! Op www.kumulus.nl bieden we een breed scala aan workshops voor bedrijven en particulieren. Daar waar moge-
activiteiten meld je dan aan voor de nieuwsbrief (via de website) of wordt lid van Muus Kumulus op Facebook of Twitter.
coming uP belangrijke evenementenDe laatste paar maanden van het cursusjaar staan altijd in het teken van eindpresentaties, uit-voeringen, open dagen en mooie dans – en theatervoorstellingen. Hou onze website in de gaten voor al deze schitterende evene-menten. Je ziet hier in de volle breedte wat onze cursisten en docenten allemaal in hun mars hebben. Op zondag 9 juni is de Open dag van de Muziekschool en Impulse, ballet & dans in ons gebouw aan de St. Maarten-spoort. Op zondag 8 september is de Open dag van de Theater-school, Beeldende kunsten en Impulse, ballet & dans. Kijk voor meer informatie en het dagpro-gramma op kumulus.nl.
kunstmarktAbsoluut de moeite waard en nieuw is de Kunstmarkt die geor-ganiseerd word tijdens de Open dag op 8 september in de Her-benusstraat. Cursisten die een beeldende kunstcursus gevolgd hebben of nog volgen kunnen hier hun werk aan de man bren-gen. De organisatie hiervoor is in volle gang en we verwachten veel kraampjes met mooi cursisten-werk. Kom zeker kijken wat onze cusisten maken en wie weet zit er iets bij wat je persé zelf wilt hebben..
16
vloeiende, vrije bewegingen aangestuurd vanuit het
innerlijk, kenmerken de moderne dans. Dit in tegenstelling
tot het klassieke ballet: strak, in het gelid aan de barre,
volgens strenge regels de oefeningen onder controle krijgen.
Maar wie nu denkt dat Moderne dans een zwak afgeleide
van klassiek ballet is, komt bedrogen uit. Het is juist hard
werken om je, tijdens het dansen, bewust te blijven van de
ontspanning in je lijf en die te blijven aanwenden bij alle
bewegingen.
oorSprong Begin twintigste eeuw was de danswereld toe aan iets
nieuws. Nieuwe vormen, vernieuwing van de reeds
bestaande klassieke vormen, behoefte aan vrijheid en
meer persoonlijke expressie. De hele kunstwereld was in
die tijd in beroering, de ene na de andere nieuwe stroming
deed zijn intrede. Componisten waren in beweging
met controversiële composities zoals Stravinsky’s Le
Sacre du Printemps. Deze beleefde op 29 mei 1913 haar
première. Musici en dansers werden weg gehoond, er werd
geschreeuwd en gevochten. Niet alleen door de muziek
maar mede door de eigenzinnige choreografie en dans
MODERNE DANS BAllEtDANSEN zONDER kEuRSlijf
door Zelinda Meli foto’s foto’s Humphrey van ’t Hul
imPulse, balet en dans/moderne dans
ACHt Meiden op rij, in leeFtijd vAriërend vAn
12 tot 15 jAAr. gediSCiplineerd, AAndACHtig
en WelWillend oM ietS op te Steken in de
leS Moderne dAnS Bij iMpulSe/kuMuluS.
doCente CHriStinA renCkenS StArt Met
enkele opWArMoeFeningen. Met zACHte
SteM doCeert ze zoWel in Het nederlAndS
AlS in Het engelS de BeWegingen die
uitgevoerd Moeten Worden. de leS vordert
en lAngzAAM Wordt de CHoreogrAFie
ziCHtBAAr. FASCinerend oM te zien Hoe de
ontWikkeling BijnA ongeMerkt in de leS
doorzet. renCkenS Spoort HAAr leerlingen
AAn oM voorAl vAnuit de ontSpAnning vAn
Het liCHAAM de dAnSBeWegingen te Blijven
MAken. vAn een loSSe nek tot een totAAl
ontSpAnnen BovenlijF. SoMS AFgeWiSSeld
Met Snelle SpAnningSBeWegingen WAArBij
de ArMen in een FrACtie vAn een SeConde
uitSlAAn in een Soort ‘pijl en Boog poSe’ oM
dAn rAzendSnel over te gAAn in een Mooie,
vloeiende BeWeging.
17
imPulse, ballet & dans/kids rock ’s cool
door Zelinda Meli foto’s foto’s Humphrey van ’t Hul
scan deze foto met
Layar (download de APP via de
APP-store) en laat je verrassen!
18
van Nijinsky van het Ballet Russe. Ook in de beeldende
kunsten waren er nogal wat tegenbewegingen gaande,
ingezet door het Impressionisme werden in die hoek
vele gedurfde theorieën en nieuwe zienswijzen op doek
en in drie dimensionale kunstwerken ontwikkeld. Denk
aan het kubisme, expressionisme, fauvisme en later het
surrealisme met aanverwante beroemde kunstenaars.
In de danswereld vochten twee danseressen, Isadora
Duncan (1877-1927) en Loïe Fuller (1862-1928) zich vrij uit
het heersende keurslijf. Letterlijk zelfs, want zij dansten
op blote voeten en ontdeden zich van het keurslijf dat door
vrouwen, zelfs tijdens het balletdansen, gedragen werd
in die tijd. Duncan en Fuller werden op die manier een
inspiratiebron voor vele kunstenaars. Enkele namen van
latere grote choreografen en voorvechters van Moderne
dans zijn o.a. Pina Bausch, Merce Cunningham, Maurice
Béjart en Jirí Kylián.
grAHAM teCHniekHet was de Amerikaanse danseres Martha Graham (1884
– 1991) die door middel van experiment een geheel nieuwe
dansmethode ontwikkelde, ook wel de Graham techniek
genoemd. Deze techniek gaat uit van de ademhaling als
basis. De buik is het centrum van het lichaam én van het
gevoel. Bij Graham een zeer belangrijk aspect om de
bewegingen op spanning en ontspanning te kunnen maken,
ook wel contraction en release genoemd. Het contact met
de vloer is belangrijk omdat Graham de vloer als landschap
zag van waaruit ook liggende of zittende bewegingen in
de dans ingevoerd konden worden. De Graham techniek
vloekte met de klassieke ballet regels. De veelal strikte
voorschriften over het vormgeven van een dans plus
het gebruik van spitzen in het klassiek ballet werd door
Graham vervangen door dansen vanuit het gevoel en de
ontspanning, zonder spitzen of ballet schoenen opdat de
blote voet het contact met de vloer kon houden. Dit laatste
naar voorbeeld van Duncan en Fuller.
HuMpHrey-liMón prinCipeSDe Mexicaan José Arcadio Limón (1908 – 1972) was een
laatbloeier. Na eerst in de beeldende kunsten verzeild
te zijn geraakt en daar volledig gedesillusioneerd uit te
zijn gekomen door, naar eigen zeggen, door een gebrek
aan scheppingskracht op papier en linnen, raakte hij
gefascineerd door de danser Harald Kreutzenberg. Dit
was zijn lotsbestemming, hierin kon hij wel zijn artistieke
kwaliteiten kwijt. Hij verdiepte zich in alle mogelijke
dansvormen om uiteindelijk danslessen in de school van
Doris Humphrey en Charles Weidman te nemen. Van Doris
Humphrey (Amerika 1895 – 1958) leerde hij zijn technische
basis en van Weidman leerde hij expressie en pantomime.
Humphrey’s technieken waren veelal gebaseerd op het ritme
van de ademhaling en de regels van de zwaartekracht; vallen
en opstaan, fall and recovery. Het menselijke gewicht wordt
ingezet om vanuit de geest van de danser het evenwicht
te sturen. Zo regeert de mens over uiterlijke krachten
zoals bijv. de zwaartekracht. Voor Limón zijn Humphrey’s
bewegingsprincipes een belangrijke hoeksteen.
Hij gebruikte geïsoleerde delen van het lichaam om ze te
laten spreken als “voices of the body”. Hij vergeleek het
lichaam graag met een orkest. Verschillende delen van het
lichaam voeren een combinatie van bewegingen uit met
christina: “weet wat je sterke punten zijn en wees er ongelooflijk trots op. weet wat je minder sterke punten zijn en werk er hard aan. je zal dan de Beste danser worden die je ooit kan zijn!”
19
contrasterende bewegingen tussen het onderlichaam en het
bovenlichaam. Limón liet zich daarbij graag inspireren door
de beeldhouwer Auguste Rodin die zei : “Het lichaam is altijd
een uitdrukking van de geest.”
De Humphrey-Limón-techniek vergt van de danser een
intelligent lichaam. Gedachten en gevoelens moeten worden
gecommuniceerd via beweging.
Moderne dAnS Bij iMpulSe/kuMuluSEen kleine rondgang langs de moderne dansdocenten
van Impulse/Kumulus, leert dat ze allemaal een ding
gemeen hebben: ze hebben bewust voor deze dansvorm
gekozen vanwege het vrije gebruik van ruimte, ademhaling,
energie en het eigen lichaam als instrument. Anne Bakker
(coördinator Pre Dance Academy) stelt dat het zelfs heel
belangrijk is voor een danser in opleiding om zich niet te
beperken tot één moderne dansstijl maar dat je leert om de
beginselen van alle moderne dansvormen te doorgronden.
“Door het doorgronden van het gehele scala aan moderne
dansvakken ga je filosofischer naar dans kijken. Je leert
stil te staan bij wat je doet en je af te vragen waarom je
beweegt zoals je beweegt”, aldus Anne. Docente Yvette van
der Slik heeft zelf deze ervaring opgedaan in haar opleiding.
Ze was op zoek naar ‘natuurlijkheid’ en authenticiteit. Ze
vond dit in een heel scala van technieken zoals martial arts,
Alexandertechniek, release techniek, flying low en diverse
andere vormen van improvisatie.
Van daaruit heeft ze zich niet alleen ontwikkeld tot
uitvoerend danser maar zich ook gespecialiseerd in het
pedagogische aspect ervan. Yvette: “In mijn zoektocht naar
tools om mijn lessen en choreografieën vorm te geven
werd ik steeds meer beïnvloed door mindfulness, aikido,
de Theory ‘U’ van Otto Scharmer, ‘The Artist Way’ van
Julia Cameron en de vele honderden YouTube filmpjes van
bekende en onbekende dansers. Het lesgeven, coachen en
maken voelen goed. Ik ben heel dankbaar dat ik deel mag
uitmaken van een mooi en persoonlijk proces van mijn
dansleerlingen.” Heidi Vos is fan van beide disciplines, zowel
moderne dans als klassiek ballet hebben haar hart gestolen.
Ze beschouwt de klassieke dans als een prima basis voor
moderne dans en ziet erop toe dat haar danspupillen zich
in de moderne danslessen heerlijk kunnen uitleven met het
accent op eigen inbreng.
Voor Christina Renckens was haar werk als danser in
New York een nieuwe inspiratiebron. Ze specialiseerde
zich daar verder in de Limón danstechniek en kwam
tevens in aanraking met danstherapie. Hierin studeert ze
binnenkort af. Volgens Renckens blijft moderne dans altijd
in ontwikkeling en is de dansvorm de laatste jaren zelfs
steeds meer gebruik gaan maken van aspecten uit andere
dansstijlen zoals flamenco, hiphop etc.
En zo komen we weer terug bij de meiden van Christina
Renckens. In de pauze vertrouwen ze me toe dat naast een
enkeling, de meesten direct voor moderne dans gekozen
hebben omdat ze zichzelf hierin kwijt kunnen. En dat zie je,
dat voel je als je naar ze kijkt.
lessen Moderne dans zijn er voor alle niveaus en
leeftijden. kijk op www.kumulus.nl voor het hele aanbod.
christina: “weet wat je sterke punten zijn en wees er ongelooflijk trots op. weet wat je minder sterke punten zijn en werk er hard aan. je zal dan de Beste danser worden die je ooit kan zijn!”
20
ACHter de SCHerMen SteFFen
tijSSenS
ACHter de SCHerMen SteFFen
tijSSenS
Het teCHniSCH inziCHt HeeFt ie vAn zijn vAder,
de CreAtiviteit vAn zijn Moeder, legt SteFFen
tijSSenS (36) vAn de FACilitAire dienSt uit
in zijn WerkplAAtS die Heerlijk geurt nAAr
verzAAgd Hout. een ontMoeting Met ‘de MAn
Met de gouden HAndjeS’. zelF Houdt Hij Het WAt
Meer BeSCHeiden op ‘tWee reCHterHAnden’. door Emile Hollman foto’s Perry Schrijvers
achter de schermen/steffen tijssens
20
de MAn Met de
tWee reCHter HAnden
23
ACHter de SCHerMen SteFFen
tijSSenS
“gelukkig is dit gebouw aan de Herbenusstraat oud”,
lacht Tijssens. Dankzij de hoge plafonds en deuren hoeft hij
zich met zijn lange gestalte (twee meter plus anderhalve
centimeter) nergens te bukken. Toch hoor je hem over de
staat van het pand niet klagen. “Vooral de functionele dingen
gaan kapot, door slijtage.” Tijssens is een man die alles kan.
Aan de centrale verwarming wil hij zijn handen niet branden
maar verder draait hij ze nergens voor om. “Ik heb nog
geen nee hoeven verkopen”, zegt hij. Trekt het FabLab in bij
Kumulus dan timmert Steffen wel even een leuninkje, een
trapje, een videtje; zoals alle klussers spreekt hij graag in
verkleinwoorden. “Het werk is heerlijk afwisselend”, blikt hij
op de afgelopen anderhalf jaar terug.
Steffen Tijssen werd geboren in Oud-Caberg, zijn vader
had een technisch beroep, zijn moeder werkte als lerares
handenarbeid. “We hadden thuis een draaischijf om potten
te bakken en een oven om te emailleren. De creativiteit is er
met de paplepel ingegoten.” Steffen is een Scandinavische
naam, een eerbetoon van zijn ouders aan de noordelijke
landen. Via de mavo en de mts bouwkunde bekwaamde
Steffen zich in het edele vak van meubelrestauratie. Hij
specialiseerde zich in de interieurbouw van schepen maar
ontdekte spoedig dat de banen in die branche en dit deel van
de wereld niet voor het oprapen lagen. Na zeven maanden
ging hij aan de slag bij Repon Dakwerken waar hij bijna zeven
jaar werkte. Totdat zijn hart faalde in 2004. Hij revalideerde
en gaat sindsdien door het leven met een kunststof hartklep.
Tijdens de laatste fase van de revalidatie werd hij gewezen
op de vacature van baliemedewerker bij Kumulus. “Na het
sollicitatiegesprek vroeg Maurice Dear (hoofd facilitaire
zaken) me of ik deze functie wel zag zitten. Nou nee, zei
ik, eigenlijk niet.” Bleek dat er net een plek vrij was bij het
keldervolk zoals de technische dienst gekscherend wordt
genoemd. En dat ligt hem veel beter.
Het werk van Tijssens is zeer divers. Eigenlijk worden
hij en zijn collega’s Rene en Fer te pas en te onpas
opgetrommeld voor alle mogelijke klussen. Vloertje
leggen, stucwerk in orde brengen, lijsten repareren, ezels,
sokkels en tafeltjes timmeren, reparaties uitvoeren, sloten
vervangen, de foyer pimpen en voorbereidingen treffen
voor exposities. Hij bouwde een nieuwe buitenwerkplaats
voor beeldend kunstdocent Gerard Schuwirth en timmerde
het nieuwe zitje op de bovenste etage van het pand
aan de Herbenusstraat zodat cursisten niet meer alle
trappen af hoeven om een kop koffie te scoren in de foyer.
Binnenkort gaat hij aan de slag in de foyer in de locatie Sint
Maartenspoort (Muziekschool). Aan de slag met multiplex en
formica voor het hoekbuffet en met eikenhout voor de tafels.
Tijssens kan genieten van zulk werk, het zitje boven is
een degelijk ensemble geworden van sloophout, zegt hij
goedkeurend. Zelf heeft hij liever strak en design, maar
hier past het heel goed. Naarmate bekend werd welke
mogelijkheden tot zijn repertoire behoren, is ook de inhoud
van zijn werkruimte in de kelder gegroeid. Afkortzaag,
lintzaag, cirkelzaag, tekker, handfreesmachine, hij is er dik
tevreden mee. Tel de fijne collega’s en de goede werksfeer
erbij op en dan moet je hem nog eens vragen of hij het naar
zijn zin heeft.
Zou hij het zelf aandurven om cursussen te geven? Laten
we zeggen houtbewerking? Steffen twijfelt. Hij heeft het
niet zo op groepen, werkt liever ‘een op een’. Zelf heeft hij
wel een cursus beeldhouwen gedaan en ooit restaureerde
hij cello’s en contrabassen bij een restauratieatelier in de
Rechtstraat. Soms schept hij voor zichzelf. Jaren geleden
maakte hij een houtsculptuur voor de Kunsttour waarin
mensen vooral een worm herkenden. Bij zijn zoontje van
twee heeft hij al een technische kant ontdekt. Joni, heet het
manneke, inderdaad ook een Scandinavische naam. En zo is
de cirkel rond.
24
Openingstijden: ma: GESLOTEN • di: 09.30 - 18.00 uur • wo: 9.30 - 12.00 uur • do: 09.30 - 13.00 uurvr: 09.30 - 18.00 uur • za: 09.30 - 17.00 uur
In Lumière Cinema kunt u zeven dagen per week terecht voor de beste filmsuit binnen- en buitenland. En we doen meer. Onder de naam Made in Europe worden met grote regelmaat premières, specials en masterclasses georganiseerd. Activiteiten waarmee we het publiek in contact brengen met beloftevolle filmmakers uit heel Europa, maar ook waarmee we de zichtbaarheid willen vergroten van filmtalent uit onze eigen regio. Kijk voor meer informatie over onze activiteiten op: >> www.madeineurope.nu >> www.lumiere.nl
Lumière Cinema MaastrichtBogaardenstraat 40b6211 SP Maastricht043 - 321 40 80
VOLG ONS OOK OP:
Ad KM Lumiere.indd 1 19-03-2013 12:00:05
25
kumulus/striP
door leerlingen van de Bernhard lievegoed school maastricht: tim pijpers, joost prickaerts, woody van der waa en gijs rijpert.
26
toen ze in België, waar ze woont,
les wilde geven, Bleek ze niet te
Beschikken over de juiste papieren.
daarom meldde ze zich aan voor de
nieuwe postacademische opleiding
theaterdocent in maastricht.
27
was het wat artistieker, nu moet ik veel onderzoek en
voorbereiding doen en me oriënteren op nieuwe terreinen als
kunst- en cultuureducatie. Maar ik geniet er volop van, ook
van de samenwerking met jonge mensen. Soms zie ik ze wel
kijken: zit ik daar met mijn roze multomap tussen iedereen
met zijn iPad.”
Het gesprek vindt plaats bij Kumulus, waar Sytha net
de eerste les teksttoneel van de LOT-leerlingen heeft
bijgewoond. “Het voelt als thuiskomen, in een woord
geweldig. Ik maak kennis met zulke inspirerende mensen,
ik zou willen dat zij dertig jaar geleden mijn docenten
waren geweest. Bij de les bewegingstheater van Lotte
Lohrengel had ik tranen in mijn ogen, zo mooi. Bijzonder
fascinerend vind ik het vak dramaturgie van Ludo Costongs,
buitengewoon mooi de lessen van Lieke Benders en heel
inspirerend het onderdeel zang en performance van Roderik
Povel. Ik heb hier echt fantastisch mooie dingen gezien. En
dan al die leerlingen, die uit heel Nederland naar de LOT
komen om hun droom waar te maken; hun verwachtingen
ontroeren me.”
Na haar afstuderen hoopt Sytha aan de slag te kunnen in het
theater. “Het allerleukste lijkt me om zelf een voorstelling te
maken of om iets met muziektheater te doen. Op mijn elfde
zong ik al in een operakoor. Ik zou nu wel zangers willen
coachen voor de muzikale intermezzo’s tijdens een opera.
Voor zover ik weet, bestaat dat nog niet. Maar eerst maar
eens zien of ik mijn diploma haal.”
www.kumulus.nl/theaterschool
als Sytha begint te vertellen over haar loopbaan, struikelen
de namen en jaartallen over elkaar. Na haar eindexamen aan
de Amsterdamse Academie voor Kleinkunst in 1975 volgde
een snelle carrière als cabaretière. Ook was Sytha veelvuldig
op radio en tv te horen en te zien. Tot begin jaren tachtig, toen
er abrupt een einde kwam aan haar leven in de spotlights. “Ik
heb het altijd heerlijk gevonden om te spelen en te zingen,
maar ik had alleen de zorg voor mijn twee kinderen en dat
was niet te combineren met mijn werk in het theater. Dan
moet je immers altijd beschikbaar zijn en dat ging gewoon
niet.”
Dertig jaar later, nu haar zoons volwassen zijn, heeft het
theatervirus Sytha nog steeds stevig in de greep. Toen ze
in België, waar ze woont, les wilde geven, bleek ze niet
te beschikken over de juiste papieren. Daarom meldde
ze zich aan voor de nieuwe postacademische opleiding
Theaterdocent in Maastricht. In één jaar worden mensen
met een toneel- of kleinkunstopleiding hier opgeleid tot
theaterdocent met een eerstegraads lesbevoegdheid. Elke
vrijdag en zaterdag reist Sytha vanuit haar woonplaats
Zoersel naar de Toneelacademie. Ze volgt er lessen, onder
meer samen met studenten van de Academie voor Beeldende
Kunsten en het Conservatorium, doet een regiestage in
Eindhoven en een lesstage elementair spel bij de aan
Kumulus verbonden LOT (Landelijke Oriëntatiecursus
Theaterscholen). “Het is bijzonder om te zien hoe het
onderwijs in dertig jaar tijd is veranderd”, vertelt Sytha.
“Een vooropleiding als de LOT bestond destijds niet. Voor de
Kleinkunstacademie deed je gewoon auditie en dat was het.
En ook een educatieve opleiding zoals ik die nu volg, was er
niet. De nadruk ligt hier ook veel meer op de theorie. Vroeger
met de multomaP tussen de iPads
theater/sytha bolt
door Meyke Houben foto’s Danielle Amendt
29
kumulusWWW.kumulus.nl
a P h ot o i s co n f i n e d t o b o r d e r s by a l l s i d e s . b u t t h e m e m o ry e x t e n d s h a P P i n e ss e v e n t o t h e d a r k e st co r n e r o f y o u r l i f e . a g o o d s n a P s h ot b r i n g s o u t t h e co lo u r i n y o u r l i f e .
Foto van Han Borger, cursist bij Kumulus (zie pagina 52)
30
Kindcentrum Aloysius ... een basis voor de toekomstBrusselsestraat 46
6211 PG Maastricht043 321 04 97
www.aloysius-bs.nl
Vertrouwd onderwijsinsti tuut in de binnenstad van Maastricht. Kinderopvang * Peuterspeelzaal * Basisschool * BSO
Kindcentrum Aloysius is 52 weken per jaar open van 7.30 tot 18.30 uur.Kindcentrum Aloysius is 52 weken per jaar open van 7.30 tot 18.30 uur.
Ad Aloyisius.indd 1 10-09-2012 15:40:31
31
Kindcentrum Aloysius ... een basis voor de toekomstBrusselsestraat 46
6211 PG Maastricht043 321 04 97
www.aloysius-bs.nl
Vertrouwd onderwijsinsti tuut in de binnenstad van Maastricht. Kinderopvang * Peuterspeelzaal * Basisschool * BSO
Kindcentrum Aloysius is 52 weken per jaar open van 7.30 tot 18.30 uur.Kindcentrum Aloysius is 52 weken per jaar open van 7.30 tot 18.30 uur.
Ad Aloyisius.indd 1 10-09-2012 15:40:31
kumuluscolumn
het nieuwe
Delen is het nieuwe hebben. Dat geldt ook
voor kennis. Voor het geval u het nieuwe
niet meteen kunt vatten heb ik goed
nieuws. Ik doe u mijn weetjes cadeau. Geen
paniek, het past allemaal op een half A4-
tje. Misschien kunt u er meer mee dan ik.
In de politiek zien we dat rechts het nieuwe
links is en links het nieuwe rechts. Daar er
zit een bepaalde logica in. Meer dan in het
geloof, want dat is gewoon uit. We nemen
onze toevlucht tot het nieuwe bidden: met
geloken ogen heel mindfull kauwen op een
rozijn.
Wat de gezondheid aangaat, hoeft u maar
een paar dingen te onthouden. We schuiven
met zijn allen tien jaar naar voren. Dertig
is het nieuwe twintig, veertig het nieuwe
dertig en als we zo doortellen is negentig
het nieuwe tachtig. Verder verschuift er nog
iets, maar dan naar boven. De plek waar
het vast gaat zitten als gevolg van onze
onbedwingbare werklust. Pijn in de nek is
het nieuwe pijn in de rug.
Vrouwen werpen hun crèmepjes weg
want botox is het nieuwe smeren. Mannen
gaan kaal. Dat is absoluut, maar dan ook
helemaal en overal, het nieuwe ‘ik heb het
nog.’
Omdat we zo jong blijven, doen we alles
sneller. Rennen is het nieuwe lopen,
vliegen het nieuwe rijden, wappen het
nieuwe bellen en zappen het nieuwe
staren. Kinderen opvoeden kan best tussen
de bedrijven door. Makkie, we hoeven er
niet eens meer bíj te zitten. Gamen is het
nieuwe spelen. Wat later is snacken het
nieuwe eten en zuipen het nieuwe drinken.
We kijken niet op een comaatje meer of
minder.
Mocht u onverhoopt toch nog oud worden?
Met een pilletje is het nieuwe sterven gauw
geregeld. Dan is met uw honderd toch maar
mooi het nieuwe negentig neergezet.
Ank Aerts
http://ankaerts.wordpress.com/
Ank volgde de cursus Columns schrijven bij de
Schrijversschool Kumulus.
32
“the Mississippi delta is shining like a national guitar.”
Zo opende Paul Simon zijn fameuze plaat Graceland uit
1986. Wat hij maar zingen wilde: genoemde delta zal voor
eeuwig verbonden zijn met de blues die hier ontstond op de
plantages. Voor pianist Frans van Libergen, docent piano bij
Kumulus, is dat niet anders. Hij las in een tijdschrift over
een fietstocht door de delta en opeens wist hij wat hem te
doen stond. Vaker was hij als muzikant in Amerika, altijd
op tournee, nu zou hij in vijftien dagen van Memphis naar
New Orleans fietsen, samen met gitarist Hans Emmen - op
bedevaart naar de bakermat van de pop, de blues en de jazz.
Van Libergen: “Als docent piano laat ik mijn cursisten
allemaal, of ze nu 8 of 68 zijn van de blues proeven. Ik
moedig hen aan binnen het schema te improviseren en hun
eigen verhaal te vertellen.” Dezelfde receptuur gebruikte
hij toen hij met Marijk Greweldinger met het programma
Jazz by Kids langs muziekscholen toerde met aansluitend
een workshop. “We vroegen leerlingen met alle mogelijke
instrumenten hun eigen verhaal te vertellen op het podium:
hoe voel je je, speel het antwoord in noten.” Het is de crux
van the blues.
En in de trein met het tijdschrift op schoot wist Van Libergen
opeens waar hij dat najaar zou zijn. De blues was naar hem
gekomen, tijd voor een tegenbezoek.
Het beeld dat Frans van Libergen had bij de Mississippi
muziekschool/fietstocht usa
P i a n o d o c e n t F r a n s v a n L i b e r g e n m a a k t e a F g e L o P e n n a j a a r e e n
F i e t s t o c h t v a n m e m P h i s n a a r n e w o r L e a n s , o P z o e k n a a r d e
b L u e s . e e n s t u d i e r e i s , e e n b e d e v a a r t, w at a L n i e t ; h i j i s e r n o g
h e L e m a a L v o L v a n . “ i k b e n d e r i j k s t e m a n v a n n e d e r L a n d . ”
door Emile Hollman foto’s Frans van Libergen
33
delta werd vooral bepaald door de televisieserie Roots, in
de jaren zeventig. Het familieverhaal van Kunta Kinte, de
Gambiaan die in Amerika als slaaf wordt verkocht. Beelden
van enorme katoenplantages en slaven die alle ellende
verwoordden via muziek. “Als kind dringt die ellende zich
niet zo aan je op, maar toen we na een bezoek aan het
Civil Rights Museum in Memphis weer buiten stonden,
schaamden we ons bijna dat we blank zijn.”
Al ver voor aanvang van de reis boekte Van Libergen de
legendarische Sun Studio aan Union Avenue in Memphis,
ook wel de geboorteplaats van de rock ‘n roll genoemd.
Elvis nam er meer dan twintig platen op maar ook andere
grootheden als Jerry Lee Lewis, Carl Perkins en Johnny
Cash. Van Libergen: “Tot zes uur ’s avonds is het een
museum, daarna kun je de studio inclusief technicus
afhuren. Er bleek werkelijk niets veranderd.” Niet dat de
mannen gingen voor een vette kuifklassieker. Ze speelden
een liedje in het Maastrichts dialect, geschreven door Hans
Emmen, ’t Fietske. “Voor het eerst heeft in de Sun Studio
Maastrichts dialect geklonken”, lacht Van Libergen.
Daags erna begon het zwaardere werk, op de fiets via
de Blues Highway door de delta richting zuiden; langs
geboortehuizen, begraafplaatsen, studio’s en bars,
allemaal verbonden aan grote namen uit de blues. Op zoek
gingen ze naar Memphis Minnie, Sonny Boy Williamson en
Robert Johnson, de man die door een jaloerse echtgenote
muziekschool/fietstocht usa
34
op het podium werd vergiftigd en van wie er liefst drie
verschillende graven zijn. Ze zochten en vonden het
legendarische Crossroads waar diezelfde Johnson zijn
ziel aan de duivel zou hebben verkocht teneinde beter
gitaar te spelen. “We wilden vooral zien, horen, proeven,
voelen en ruiken.” Vaak verlieten ze verharde wegen op
zoek naar voetsporen. Soms werden ze voor mafketels
versleten, vaker voor vetcoole gasten. Ze sliepen liever in
een voormalig Afro-Amerikaans ziekenhuis waar ooit Ike
Turner een repetitieruimte had en Howlin’ Wolf logeerde,
dan in een motel. Ze bezochten de plantage waar de eerste
plukmachine werd geïntroduceerd waardoor arbeiders naar
het noorden trokken en de blues brachten naar steden als
Detroit en Chicago. Van Libergen: “Er gaat heel wat door je
heen als je daar rondreist. We hadden voortdurend muziek
bij ons die paste bij de omgeving. ‘We zijn zeventig jaar te
laat’, zei Hans een keer. Misschien wel maar zeventig jaar
geleden hadden wij er als blanke niets te zoeken.”
Waren er ook speciale helden voor wie hij op de pedalen
ging staan? “Nee”, zegt Van Libergen resoluut. “Er zijn zeer
veel bluesartiesten die ik geweldig vind, maar er steekt
niemand boven uit.” Ook Elvis niet. Uiteraard konden ze
niet om een bezoek aan Graceland heen, al stonden de
verkeersregelaars wel even met de mond vol tanden op de
vraag waar ze hun fietsen konden parkeren. “De Efteling
in het kwadraat, totaal over de top, al krijg je een redelijk
beeld van hoe hij er leefde met zijn familie.”
muziekschool/fietstocht usa
35
Op weg naar de geboortehut van BB King in the middle of
nowhere ging de tocht langs de Bayou, de stille wateren die
zo vaak bezongen zijn in Tennessee. Gieren, gordeldieren,
wasberen, kolibries, slangen, alligators, het zijn passanten
die je als fietser kunt tegenkomen. Van Libergen kan de
zweem van rottend vlees die hij onderweg soms opving
nog ruiken. In een bluesclub naast het verderop gelegen
BB King-museum schreven ze hun namen op een houten
balk en speelden ze op instrumenten die er altijd klaar
staan voor blueszoekers. De tocht eindigde in het jazz-
Mekka New Orleans, daar waar altijd en overal livemuziek
wordt gespeeld. Soms valt het tegen maar even verderop
kan je mond weer openvallen. Is Frans van Libergen rijker
geworden van de reis? “Man, ik ben de rijkste man van
Nederland, en ik wil snel weer terug, een andere route
fietsen.”
Frans van libergen zal op donderdag 23 mei om 19.00 uur
zijn reisverslag, inclusief geluid en beeld, presenteren in
de Henri Hermans zaal van de Muziekschool.
Check www.kumulus.nl.
muziekschool/fietstocht usa
37
jazeker! emiel de jong en noël van santen, ‘de jongens
van’ heBBen vlak voor de voorstelling Best nog zin in
een interview voor het kumulus magazine. aan de grote
houten tafel in de kantoortuin van parktheater eindhoven
vragen we de mannen het hemd van het lijf. hoe is het om
theatermaker te zijn? wat moet je ervoor doen om het te
worden? hoe ontstaat een voorstelling? dat zijn de dingen
die we graag van hen willen weten. door Ank Aerts en Celine Daemen
theaterschool/cabaretiers
37
Kiezen voor theater vraagt LeF
38
hoe het begon
Emiel en Noël voelen elkaar aan als een ruiter en zijn
paard. Niet zo vreemd, als je bedenkt dat ze elkaar al
kennen vanaf de brugklas. Beiden zijn ongeveer vijftien
als het cabaretvuur in hen ontvlamt. Hun ogen glimmen
als ze vertellen over die keer dat ze voor het eerst geraakt
worden door het theater van Paul van Vliet of André van
Duin. Dat waren de momenten waarop ze voelden: ‘Ja, dit
wil ik ook! Grappen maken, toneelspelen, leuk gevonden
worden!’ Ze spelen samen in de toneelclub van hun
middelbare school in Leerdam. De leraar Nederlands ziet
dat ze talent hebben en stimuleert hen dat te ontwikkelen,
door hen op de juiste momenten een zetje te geven. Daar
kijken ze nu, als ‘volwassen jongens van rond de veertig’,
dankbaar op terug.
“Eén of twee docenten, die laten merken dat ze iets in je
zien, is al genoeg.”
leren en sPelen
Na de middelbare school kiezen beiden voor een
theateropleiding. Emiel volgt in Kampen een opleiding
tot dramadocent. Noël kiest voor de acteursopleiding
in Utrecht. Al snel komt Emiel erachter dat hij
liever zelf speelt en ‘solliciteert hij erop los’ bij
allerlei theatergezelschappen. Hij komt terecht bij
Jeugdtheatergezelschap Stella in Den Haag. Noël maakt
eerst zijn opleiding af.
Ze verliezen elkaar niet lang uit het oog. Al gauw maken ze
samen kleine dingen voor op feestjes en in jeugdhonken.
In het begin doen ze alles zelf: van regie tot organisatie.
Dat is nu wel anders. In 1995 maakten ze als het duo
Schudden hun eerste ‘echte’ programma: Geschud. In de
daaropvolgende jaren volgen voorstellingen met klinkende
namen als Amok, Dummy, Puin, Klam, Zout, Ruis en
Noorderzon. Op 6 december 2012 ging ‘We vieren het
maar’ in première.
zo ontstaat een voorstelling
“We beginnen gewoon met zijn tweetjes rond de tafel. We
laten dan van alles de revue passeren. Een film die we
goed vinden, een leuke zin die is blijven hangen, een beeld
van een oude man op zoek naar vis, noem maar op. We
laten ons inspireren door dingen die we zelf meemaken
of grappig vinden. Later komt daar dan een titel bij en
ideeën over het decor. Vervolgens gaan we spelen met veel
aandacht voor fysieke en visuele elementen. Tegenwoordig
beginnen we met een verhaal, het lachen komt later wel.
Dat is iets wat we geleerd hebben van onze regisseur Titus
Tiel Groenestege. Natuurlijk laten we geen kansen liggen
om taalgrappen in de sketches te stoppen. Al met al duurt
het zo’n negen maanden voordat de voorstelling goed
genoeg is om aan de buitenwereld te laten zien.’
Waar ons dat aan doet denken? Geen idee!”
‘Mijn vrouw en ik zijn conteMplenair: als ik e zeg, zegt zij F’
AlS je op 6 juni je kAArtje voor de voorStelling vAn SCHudden koopt (vAnAF 12.00 uur) dAn krijg je dit kAArtje voor SleCHtS € 10,00. deze ACtie iS voor iedereen t/M 26 jAAr en in Het kAder vAn de lASt Minute regeling vAn Het tHeAter AAn Het vrijtHoF. WWW.tHeAterAAnHetvrijtHoF.nl
39
‘We vieren het maar’ speelt zich af in een vol café.
Verschillende verhalen lopen naast en door elkaar.
Kroegbaas Kees en zijn louche maatje Harry, een
gescheiden echtpaar, de homozoon en zijn oude vader,
kok Juan met zijn geheime recept, de drinkmaatjes Eelco
en Richard: ze komen allen tot leven door het snelle en
scherpe spel van de acteurs. Met minimaal gebruik van
attributen -een sjaaltje, een jas- wisselen ze razendsnel
en soepel van rol en situatie. Sketches met grappige
teksten: ‘Mijn vrouw en ik zijn contemplenair: als ik E zeg,
zegt zij F’ worden gevolgd door stille scènes, zoals het
stukje met de schuifelende jeneverdrinkers. Het publiek
zit van begin tot eind, afgezien van de scène Tennisbal, die
misschien wel ongemakkelijker is dan hij bedoeld is, met
een brede glimlach achterover in de theaterstoel.
tiPs voor jonge ambitieuze theatermakers
“Heb lef. Kijk hoe ver je komt. Zeg niet alleen dat je ‘later
in het theater wil’ maar ga het nu al doen! Speel en
bedenk, daar leer je van. Op je 18e moet je nog niet teveel
bezig zijn met je financiële toekomst, dat hebben wij ook
nooit gedaan. Doe wat je het allerliefst wil en geloof in
jezelf. Het is fantastisch om te ontdekken hoe ver je kunt
komen.”
schudden in maastricht
Wil je zien waar talent, lef en een sterke wil het duo heeft
gebracht? Of heb je gewoon zin in een avondje lachen om
energiek cabaret? Laat dan de kans niet voorbij gaan om
de voorstelling te bezoeken. ‘We vieren het maar’ is te zien
op 6 juni 2013 in het Theater aan het Vrijthof.
theaterschool/cabaretiers
40
In deze rubriek ‘Kunstwerk
in de Euregio’ neemt
kunsthistoricus en docent
Jac van den Boogard je mee
op reis door de Euregio.
Jac bespreekt mooie en
interessante kunstwerken
met een eigen verhaal, die
binnen een straal van 100
kilometer om ons heen te
vinden zijn.
de Bonbonnière…. een intiem theater ingericht in een voormalige barokkerk,
horizontaal verdeeld in een theaterzaal en daaronder de Redoute. Eigenlijk was het
gebouw volkomen ongeschikt als theater. In de loop van de twintigste eeuw werd
het diverse malen ingrijpend gerestaureerd. Rond 1980 vond de laatste verbouwing
plaats.
Kunstschilder Gèr Boosten kreeg de opdracht een beschildering te ontwerpen voor
het stalen brandscherm dat kort te voren was geplaatst. De felle kleuren die Boosten
gebruikte in zijn voorstelling van Prometheus zijn een echte eyecatcher. In 1983
voltooide hij zijn schilderij. Hij beplakte het brandscherm met talrijke vellen stevig
papier. Daarop bracht hij de voorstelling aan in olieverf. Zijn thema was een klassieke
mythe gesitueerd in Maastricht.
In visuele volgorde zien we de elementen: lucht, vuur, water en aarde, maar het
accent ligt op het element vuur. Vuur is te beschouwen als pars pro toto voor de
beschaving. Prominent is te zien: de held en halfgod Prometheus die het vuur roofde
van de goden en het naar de mensen bracht. Prometheus wordt beschouwd als de
redder van de mensheid. Door hem werden de sterfelijke mensen vertrouwd gemaakt
met ‘alle vaardigheden’, maar hij bracht de mensheid ook de hoop en de verwachting.
Vuur is immers niet alleen verwoestend, maar ook louterend en inspirerend.
Ger Boosten verplaatste het verhaal van Prometheus’ vuurroof naar Maastricht.
We zien de Griekse halfgod tijdens zijn afdaling naar de aarde als weldoener van
de mensen en als grondlegger van hun beschaving. Hij is geconcentreerd op zijn
kleinood: het vuur dat creatieve kracht moet brengen, maar ook een zuiverende
werking heeft. Op het water zien we een bootje. Dat is het levensbootje waarin de
‘stedenmaagd’ van Maastricht is gezeten; onder het achterbankje is het symbool
voor de tijd te zien. Links op de voorgrond een figuur met een hoed op de rug. Dat is
de scepticus. Samen met het bootje en de machteloos toekijkende figuur in de gele
trui rechtsboven ontstaat hier een krachtige diagonaal in het werk. Dan is er een
tweede diagonaal gevormd door de vlagdrager rechts van het midden. Hij draagt de
stadsvlag van Maastricht in de kleuren rood en wit. Rechts zien we op de aarde het
verwelkomende Maastrichtse publiek met op de voorgrond onbekommerd spelende
jeugd. Boven bij de horizon zien we een man in regenjas zich uit het beeld haasten.
Een dame in het rumoer heft een masker tegen het verblindende licht van het vuur.
Op de linker Maasoever rent ons een gezelschap tegemoet onder het uitslaan van
luide kreten. Aan de horizon doemt het silhouet op van de stad Maastricht.
Jac van den Boogard
EEn bijzondEr brandschErm
kunstverkenning/euregio kunstWerk
door Jac van den Boogard foto Perry Schrijvers
K U N S T W E R K I N D E E U R E G I O
42
k u n s tje schildert, tekent, Beeldhouwt of fotografeert. en je ziet je hoBBy als een praktische
en leuke onderBreking van je dagelijkse routine. prima natuurlijk, maar te weinig
voor de leden van het kumulus kunstplatform. zij willen meer. de diepte in. weten wat
anderen van je werk vinden, BijvoorBeeld. geïnspireerd raken door, samen met mede-
geïnteresseerden, exposities te Bezoeken. of je onderdompelen in die ene speciale techniek.
door Meyke Houben foto’s Humphrey van ’t Hul
Helmut Jöcken.
Kunstplatform: mag het een onsje meer zijn?
43
k u n s tin. Dit jaar hebben we onder meer een lezing over de
beeldhouwer Rodin, bezoeken we het atelier van keramist
Piet Stockmans in Genk en hebben we een programma
over afgiettechnieken. Van de cursisten hoor ik dat ze deze
opzet waarderen: niet alleen spijkeren ze hun inhoudelijke
kennis bij, ook komen ze technisch verder. En wat zeker niet
onbelangrijk is: onderling hebben de deelnemers een hele
leuke band.”
imageclub
“Echte fotobeesten”. Zo noemt Humphrey van ’t Hul de
leden van ‘zijn’ Imageclub. “De lichting van dit jaar is een
mooie mêlee qua leeftijd, geslacht en milieu. Wat alle
cursisten gemeen hebben, is dat ze op zoek zijn naar
dialoog en dat ze allemaal heel erg gedreven zijn. De
missie van de Imageclub is om de fotografie naar een
hoger niveau te tillen door je zelf te verbeteren. Daarbij
leggen we de focus niet alleen op het eindresultaat,
maar vooral op het proces. Tijdens onze bijeenkomsten
wisselen we gedachtegoed uit en bespreken we eigen
en andermans werk. Ook maken we excursies naar
bijvoorbeeld Düsseldorf of Antwerpen, waar we dan een
Ontstaan vanuit de vraag naar extra verbreding en
verdieping, heeft Beeldende kunsten en Kunstverkenning
verschillende activiteiten en disciplines gebundeld onder de
noemer Kumulus Kunstplatform. Momenteel maken het 3D
Forum onder leiding van Gerard Schuwirth en de Imageclub
onder leiding van Humphrey van ’t Hul deel uit van het
Kunstplatform. Vanaf seizoen 2013-2014 sluit daar ook het
Platform 2D van docent Helmut Jöcken bij aan.
3d forum
Het Kunstplatform is breed van opzet. Vaststaat dat de
deelnemers één keer per maand bij elkaar komen, maar
de invulling van de bijeenkomsten gebeurt in overleg. “In
een gewone les van drie uur per week is de tijd om iets
extra´s te doen, beperkt”, zegt Gerard Schuwirth. “Daarom
hebben we het 3D Forum opgezet voor iedereen die bezig
is met ruimtelijk werk, variërend van beeldhouwer tot
edelsmid. We zijn nu met negen leden. Allemaal mensen
met de nodige ervaring, maar met heel verschillende
achtergronden. Dat maakt het extra interessant, want
iedereen heeft elkaar onderling veel te bieden. Van de
tien bijeenkomsten vullen de deelnemers er vijf zelf
beeldende kunst/de diePte in
Wij dagen je uit om voor de spiegel te staan en je af te vragen: Wie ben iK?
De Imageclub aan het werk.
45
k u n s tkleine opdracht uitvoeren in de stad. De cursisten hebben
intussen een hechte band. Ze fotograferen regelmatig
samen en discussiëren met elkaar op internetfora. Dan
gaat het natuurlijk vaak over fotografie, maar ook over hele
persoonlijke zaken.”
the challenge
Alle cursisten van de fotografiecursussen worden geacht
mee te doen aan The Challenge, een fotografiewedstrijd
die dit jaar als thema ’18’ heeft. Een professionele jury
beoordeelt de ingezonden werken, die de cursisten
alleen of in groepsverband mogen maken. Eind juni is de
prijsuitreiking in Theater Kumulus, aangevuld met zang,
dans en theater. “De meerwaarde van The Challenge is
dat je het hele proces van pre-productie, productie en
postproductie meemaakt”, vertelt Humphrey. “Wil je
bijvoorbeeld een portretfoto maken, dan moet je duidelijk
kunnen vertellen wat je wilt en vooraf uitgebreid research
doen. Zo leer je dat fotografie meer is dan alleen techniek.
Wij dagen je uit om voor de spiegel te staan en je af te
vragen: wie ben ik? Want je fotografie, dat ben jij.”
Platform 2d
Zelfonderzoek is ook een van de doelen van het Platform
2D van Helmut Jöcken. Iedereen die tekent of schildert
en behoefte heeft aan een kritische kijk of een vakkundig
gesprek, is welkom. “We zullen tijdens de maandelijkse
bijeenkomst in elk geval een werk uit de kunstgeschiedenis
vanuit verschillende invalshoeken bespreken en musea
bezoeken. Maar waarschijnlijk geef ik ook één praktische
les, zodat ik kan zien hoe iedereen werkt. Hoe iemand zijn
palet mengt of hoe je beweegt tijdens het schilderen, zegt
namelijk veel over de kunstenaar. Belangrijk vind ik ook dat
cursisten zichzelf een doel stellen. Het gaat er niet om dat
je iets ‘moois’ maakt, het gaat erom dat je vormgeeft aan
wat je wil uitdragen.”
cross-over
De drie docenten hopen dat het Kunstplatform in de
toekomst een begrip wordt binnen Kumulus en daarbuiten.
En dat er interactie ontstaat tussen de verschillende
groepen. “Een cross-over met de Imageclub en het 3D
Forum zou mooi zijn”, zegt Helmut. “Het gaat uiteindelijk
om de beeldtaal, die deels voor elke discipline gelijk
is.” Humphrey valt hem bij: “De wil tot samenwerking
is er. Misschien kunnen we binnenkort bijvoorbeeld een
schilderij als voorbeeld gebruiken voor een foto-opdracht,
of tekenaars aan de slag laten gaan met foto’s, zodat er een
mixed-mediaproductie ontstaat.”
beeldende kunst/de diePte in
hoe iemand zijn palet mengt of beWeegt tijdens het schilderen, zegt veel over de Kunstenaar.
Gerard Schuwirth.
47
1. Wie is ingo dassen?
“Ik ben een rasechte Mestreechteneer
en daar ben ik erg ‘gruuts’ op. Ik ben
26 jaar en werkzaam bij Kaleidoscoop
als medewerker ‘Boost your talent’.
Aan Fontys Hogeschool in Tilburg
studeerde ik International Event Music
Entertainment Studies. Ik heb inmiddels
naast mijn werk bij Kaleidoscoop
ook een baan bij Tout Maastricht als
projectcoördinator Jongerencultuur,
daarnaast programmeer ik voor
Festival Bruis. Mijn grootste passie
is echter mijn hobby: spelen in de
band Lesoir. Vanaf mijn vierde heb ik
muziekles gehad op de Muziekschool.
Begonnen in het Mollenhol bij Marijk
Greweldinger, daarna fanatiek door op
de gitaar. Met de band Lesoir heb ik al
mooie dingen kunnen doen. Zo hebben
we net onze tweede cd opgenomen
met de producer van Muse en hebben
we in de herfstvakantie door China
getoerd; 14.000 kilometer gereisd,
14 shows gedaan in 20 dagen tijd o.a.
in Wuhan, Shanghai en Beijing. Het
beviel onze Chinese fans zo goed dat
we in mei teruggaan. Inmiddels hebben
we een platencontract getekend bij
platenmaatschappij V2, iets waar we
zeer trots op zijn.
2. hoe ben je bij kaleidoscoop terecht
gekomen?
“Omdat de vorige medewerker van
Boost your talent plotseling vertrok
ontstond er een vacature. Via de
Muziekgieterij zat ik al in de scene.
Ik hoefde niet lang na te denken en
solliciteerde. Ik doe dit werk nu sinds
januari 2012”
3. Wat is boost your talent?
“Boost your talent is een programma
waarin laagdrempelige workshops
gevolgd kunnen worden om zo je talent
een ‘boost’ te geven. Het programma
is bedoeld voor jongeren tot 25 jaar
en dan met name voor die jongeren
die niet bij Kumulus komen of zelfs
de Muziekgieterij nog een brug te
ver vinden. Het programma bestaat
uit korte workshops (gemiddeld 4
lessen) die heel vraaggericht gegeven
worden. Jongeren doen en docenten
zijn coachend bezig. Daarnaast is er
iedere maand een hiphopavond en een
jamsessie, beiden worden zeer goed
bezocht.”
4. Wie bedenkt het aanbod/
activiteiten?
“Ik bedenk de meeste workshops zelf
waarbij ik ook vaak nuttige tips krijg
van collega’s van o.a. The Lighthouse
of Music. Jongeren komen ook met
ideeën en dat is natuurlijk fantastisch.
Daar krijg ik een kick van, zeker als die
workshops goed aanslaan.”
5. hoe communiceer je met jongeren?
“Omdat ik zelf actief in de popscene
zit ben ik goed op de hoogte van wat
hip is. Ik ga regelmatig in gesprek met
jongeren. Ik spreek hun taal als het
ware. Onze Facebook pagina is hét
communicatiemiddel bij uitstek. Ik sta
via de chatfunctie direct in verbinding
met mijn doelgroep, bijna iedereen zit
immers op Facebook. Daarnaast is het
heel belangrijk om jongeren serieus te
nemen, ze belangrijk te maken en op die
manier betrokkenheid van ze te krijgen.
Ik werk ook inhoudelijk met mensen
die een reputatie hebben opgebouwd in
een bepaalde discipline. Door hen de
activiteiten te laten organiseren kan ik
rekenen op een brede belangstelling. Ik
hoef dan alleen nog maar te faciliteren.
Succes verzekerd.”
TIEN vRaGEN vOOR…
INGO DASSEN
kaleidoscooP/boost your talent
door Zelinda Meli foto Perry Schrijvers
48 www.adams-music.com
Music Centre
Ruim aanbod voor elk niveau!Van beginner tot
professional
Groot in omvang en aanbod, en toch persoonlijk en vertrouwd.10.000 m² muziekspeciaalzaak
met een groot assortiment blaas-
en slaginstrumenten, van alle
gerenommeerde merken.
Ook voor vakkundig onderhoud
en reparaties kunt u terecht bij
Adams Music Centre.
Adams Music Centre Aziëstraat 17-19 6014 DA Ittervoort
49
6. Wat staat er nog op stapel?
“Momenteel ben ik bezig met het
opzetten van een heel mooi project, het
jongerenmanifest ‘Werken aan je eigen
creatie’ met als thema een van de vier
speerpunten van Culturele Hoofdstad
2018 ‘Speaking in tongues’. Ik lanceer
dit project in de Euregionale Week
van de Amateurkunsten van 13 t/m 20
april. Deze wordt georganiseerd door
verschillende partijen zoals MCH 2018,
Tout Maastricht, Kunstbende, Code043,
De Muziekgieterij en Boost Your Talent.
Mijn idee is om jongeren een creatieve
plek te geven in de Timmerfabriek.
Overdag zijn er workshops voor de
middelbare scholen. ’s Avonds is er
gelegenheid om vrij te komen werken
aan de creatie en masterclasses
te volgen binnen de verschillende
kunstdisciplines. Zo ontstaat een mooie
jongerencultuurwerkplaats. Als het
project slaagt wil ik graag doorgaan met
dit concept.”
7. bereik je veel jongeren en daarmee
de doelstelling van boost your talent?
“Aangezien de activiteiten over de hele
linie vol zitten kan ik stellen dat we de
doelstelling halen. Jongeren doen mee
en pikken Boost your talent perfect op.
Ook geven ze ons veel inzichten omdat
het programma interactief is. Ze geven
zelf aan wat wel en wat niet werkt én
waar behoefte aan is.”
8. Wat ontbreekt er in maastricht voor
jongeren?
“Een fysieke plek waar jongeren 24/7
terecht kunnen om hun creativiteit te
uiten op een laagdrempelige manier.
Het mag best een beetje ruig zijn en
vooral niet clean maar het moet wel in
een veilige omgeving gebeuren.”
9. het ene na het andere
poppodium en daarmee ook een
echte jongerencultuur stierf een
vroegtijdige dood in de stad. hoe ziet
de toekomst er uit op dat gebied?
“Maastricht is niet rock ’n roll genoeg
maar heeft wel veel potentie. De stad
zal moeten investeren. Jongeren
vertrekken na hun studie naar de
Randstad of het buitenland. Jammer
van al dat talent en van het verdwijnen
van een leeftijdscategorie die juist zorgt
dat een stad leeft en bruist. Maak de
leefomgeving aantrekkelijk en bied
jongvolwassenen een plek die bloeit, en
daar is popmuziek een sleutelfactor in.”
10. Waar zie jij jezelf in 2018?
“Ik zou graag mijn passie omgezet
zien in een doorbraak voor Lesoir, wie
zou dat nou niet willen in de muziek?
En verder hoop ik in 2018 toch zeker
mijn steentje bijgedragen te hebben
aan meer acceptatie van een echte
jongerencultuur in onze stad. We zijn
goed op weg maar het kan allemaal
nog veel beter hier, vind ik… als
Mestreechteneer.”
“MAAStrIcht IS NIEt rOck ’N rOll GENOEG”
kaleidoscooP/boost your talent
boost your talent
missie: Maastrichtse jongerencultuur een boost gevensinds: 2009Partners in crime: Muziekgiet-erij en de pop/rock/jazz afdeling The Lighthouse of Music van Kumulus.jongerenparticipatie: is nog steeds groeiende, ieder jaar komen er meer geïnteress-eerdenopvallend: de creativiteit die bij veel jongeren verborgen zit en die via Boost your talent naar buiten komtWaar: Kaleidoscoop is te vinden in het gebouw van Kumulus aan de Herbenusstraat.
info: www.boostyourtalent.nl
50
m u z i e ki n b e e l d
Bjorn Frijns
Muziek in BeeldWerk van fotografie cursisten van danielle amendt
Harry Bartels
Het project Muziek in Beeld werd
geboren vanuit het idee om twee
disciplines te bundelen en uit te
werken in één project. Hierin zijn
muziek en beeld een aanvulling op
elkaar.
Pianodocente Odette Kusters zocht
muziekstukken uit, variërend van
modern tot klassiek en filmmuziek,
en studeerde deze met zes leerlingen
in. Het ensemble werd aangevuld
met twee violisten van docente Mia
Beckers.
Danielle Amendt, docent fotografie,
is samen met haar cursisten uit de
cursus ‘persoonlijke expressie’ aan
de slag gegaan om de verschillende
sferen, ritmes en klanken uit de
muziek te vertalen naar beeld.
Tijdens de lessen werd er volop
gediscussieerd, geassocieerd,
geïnterpreteerd, gebrainstormd en
bedacht om tot een mooi eindresultaat
te komen.
De presentatie en uitvoering van
Muziek in Beeld heeft eind januari
2013 plaats gevonden in Theater
Kumulus en was een groot succes.
51
m u z i e ki n b e e l d
beeldende kunst/fotografie
Floortje Goosens
Han Borger
Marly Frijns
Deelnemende fotografen, pianisten en violisten waren:
Han Borger - Martijn Paulussen, Björn Frijns - Pannie Ye,
Harry Bartels - Merijn Hemels, Marly Frijns - Anne Frijns,
Pauke Dekker - Roos Breedveld, Floortje Goosens - Bart van
den Boorn - Johan de Munnik - Maxim van Mil
52
kumulus is in transitie en dat heeft alles te maken
met het samengaan met Centre Céramique en
Natuurhistorisch Museum. Bestaande modellen en
processen worden kritisch tegen het licht gehouden en
daar waar nodig wordt aangepast. Hierbij worden vaak
verrassende keuzes gemaakt. Gedurfde keuzes ook.
Naast de filosofie dat we onze cursisten en bezoekers
meer moeten bieden dan alleen lessen en presentaties,
is het ook tijd om de gebouwen op te tuigen en nieuwe
allianties aan te gaan.
Een van onze nieuwe bewoners in de Herbenusstraat is
FabLab Zuid Limburg. FabLab (afkorting van het Engelse
fabrication laboratory) is een sterk opkomende nieuwe
vorm van (creatieve) industrie. Er zijn er wereldwijd
al meer dan honderd ingericht. In een FabLab is het
mogelijk om je eigen ontwerpen vorm te geven. Heb je zin
in een nieuw hoesje voor je mobiele telefoon? Ontwerp
het zelf of kijk op de speciale FabLab design site, pas
het ontwerp van je keuze aan en print het simpelweg
uit. Je kunt het zo gek niet bedenken of het is mogelijk.
Sieraden, keramische voorwerpen, vaasjes en andere
gebruiksvoorwerpen. Noem maar op.
In een FabLab kun je op basis van computergestuurde
machines zoals 3D-printers en lasersnijders vele
noviteiten uitdokteren en produceren. Fablab werkt op
3.0-basis: dit uit zich in open source constructies, die
gezamenlijke productontwikkeling mogelijk maken. Het
printen van driedimensionale objecten in verschillende
MAAk kenniS Met Het FABuleuze
FABLAB
door Zelinda Meli
53
kumulus/neWcomers
materialen, zoals ABS, bioplastic, biorubber, porselein
etc is mogelijk. FabLab Zuid Limburg werkt samen
met TNO, AZM Maastricht, mode ontwerpers,
architecten, kunstenaars en nog veel meer andere
branchevertegenwoordigers. De mogelijkheden zijn legio.
De samenwerking met Kumulus gaat echter nog iets
verder: de dynamiek en innovatie die FabLab oplevert, zal
gecombineerd worden met de creatieve mogelijkheden
van Kumulus, bijvoorbeeld bij beeldende kunsten. De
benadering van het onderwijs kan gezamenlijk worden
opgepakt, net als trainingen en voorlichting geven voor
kunstenaars, bedrijfsleven en iedereen met interesse in
creativiteit en techniek.
Je kunt FabLab op dinsdag vrijblijvend bezoeken. Tussen
10.00 en 17.00 uur staan de medewerkers voor je klaar
om uitleg te geven. Je kunt ook een afspraak maken. Echt
een keer doen want je weet niet wat je ziet. Welkom in de
hedendaagse Jules Vernes wereld!
www.fablabzuidlimburg.nl
door Zelinda Meli
Het FabLab in het gebouw van Kumulus.
54
s c h r i -j v e n
Ben je:✓ Ongeveer 13 of 17 jaar?✓ Rechtshandig? ✓ Vwo-leerling?✓ Geïnteresseerd in bijverdienen?
Universiteit Maastricht heeft 1.5 uur van jouw tijd nodig om een geheugentaak te doen in de MRI hersenscanner na een oefensessie van 1.5 uur in ons gedragslab. Bovendien help je jezelf en je medeleerlingen, omdat we uit willen zoeken hoe studeren makkelijker kan worden gemaakt.
Als je interesse hebt, neem dan contact met me op:[email protected]
Bel: 043-3881777
25 !* voor 3 uur*en tot 35 ! afhankelijk van je prestatie
55
s c h r i -j v e n
connie palmen, arthur japin, jacques vriens, aBdelkader Benali… schrijvers zijn tegenwoordig
sterren geworden. Bn’ers die je regelmatig tegenkomt in radio- of televisieprogramma’s. maar
valt schrijven eigenlijk wel te leren en hoe denken schrijvers hier zelf over? is schrijven een
amBacht of Blijft het toch hoofdzakelijk een kwestie van aangeBoren talent? en als het dan
een amBacht, een echt vak is, welke opleiding moet je hier dan voor volgen?
door Hélène Martinussen foto Jonathan Vos
en uitgeverijen. Eerder waren er al opleidingen zoals de
schrijversvakschool in Amsterdam, maar deze mochten
zelden op erkenning door de eigen beroepsgroep of op een
officiële rijkserkende status rekenen. Nederland staat op dit
gebied dus nog in de kinderschoenen. Een schril contrast
met Amerika, dat al jaren honderden writing schools kent
die enorme talenten afleveren zoals Brett Easton Ellis,
Jonathan Saffran Foer en Wally Lamb.
Maar, móét je literair schrijven eigenlijk wel leren? Gaat het
oorspronkelijke karakter van een auteur er dan niet gauw
af? Ik vroeg het enkele schrijvers die al eerder te gast waren
bij Schrijversschool Kumulus: Abdelkader Benali en Jacques
Vriens.
Volgens Abdelkader Benali heeft een beginnend schrijver
veel baat bij de begeleiding van een professionele
schrijfdocent. “Je kan alles leren, dus ook schrijven.
Schrijven is een drietrapsraket. Werken van uit een
geïnspireerd ‘zelf’ aan een verhaal dat door verbeelding
en compositie tot een eindresultaat leidt dat de lezer
volgens schrijfster en docente van Schrijversschool
Kumulus Elle Eggels (o.a. Het huis van de zeven zusters,
1998) dringt het begrip dat schrijven een ambachtelijk
kunstenaarschap is, langzamerhand door tot de beginnende
schrijver. Er is meer nodig dan wat praktische boeken met
aanwijzingen en schrijfoefeningen die je thuis moet doen.
Want al krijg je al je gedachten op papier, hoe maak je van
die notities een leesbaar verhaal? Elle ziet een schrijver
als een creatieveling die muziek en schilderijen maakt met
woorden. Daar is gevoel en tegelijkertijd vakmanschap
van een deskundig docent voor nodig, ook al borrelt er nog
zoveel natuurlijk talent.
In Nederland zijn er kunstvakopleidingen voor bijvoorbeeld
muziek, mode, dans, beeldende kunst en toneel. Maar
een echte studie die er puur op gericht is om literaire
schrijvers af te leveren is er pas sinds kort. In 2011 startte
ArtEZ Hogeschool voor de kunsten in Arnhem met de
bachelor-opleiding Creative Writing. De opleiding traint
op alle aspecten van de schrijftechniek en maakt auteurs
in de dop wegwijs in de wereld van gevestigde schrijvers
kun je schrijven leren?
schrijversschool/een echt vak
56
Grafi sch ontwerp | PR | Copywriting & Slogans
Concepten | Webdesign | Customized
qr-codes | Smartphone & Tablet concepten
... and feel free to ask for MORE!
t +31(0)43 362 75 00
m +31(0)6 25 09 49 96
Mgr. Schrijnenstraat 3
6221 VW Maastricht
www.houseofcommunications.nl
lidiajanevski | houseofcommunications
s c h r i -j v e n M. C. RijsemusVioolbouwer
Werkplaats - verkoop - verhuur - taxaties www.rijsemus.nl
Witmakersstraat 16211 JA Maastricht043 321 91 [email protected]
Martin Rijsemus groeide op in een omgeving waar ambacht en muziek zich verstrengelden: zijn vader was kunstsmid en zijn moeder speelde viool. Sinds zijn vijfde levensjaar han-teert hij zelf de strijkstok. Aanvankelijk onder toeziend oog van de heer Blokbergen, aan de muziekschool van Wagening-en, in 1974 onder begeleiding van professor Berkovitch aan het Conservatorium te Maastricht.
Zijn opleiding tot vioolbouwer heeft hij geleerd bij een leer-meester in Duitsland en aangevuld met een studie aan de vioolbouwschool Mittenwald. Daarnaast heeft hij drie jaar samengewerkt met een Italiaans opgeleide vioolbouwer.
Werkplaats - verkoop - verhuur - taxaties www.rijsemus.nl
obidesigngraphic design | annebeth nies | maastricht | [email protected] | www.obidesign.nl | 06 512 94 096
57
s c h r i -j v e n de schoolkrant en het cabaret op de middelbare school. Als
meester las ik mijn klas regelmatig voor en ervoer zo wat
kinderen raakt en vooral waarom het de ene schrijver wel
lukt om te boeien en de andere niet.”
Vriens heeft dus geen gerichte schrijfopleiding gevolgd.
“Mijn eerste boeken schreef ik nogal intuïtief. Dankzij goede
redacteuren met wie ik mijn eerste manuscripten doornam,
leerde ik nog heel veel. Inmiddels ben ik meer dan zeventig
boeken verder en ik denk dat ik (door alle ervaring) aardig in
staat ben om mijn werk kritisch te beoordelen. Maar ik ben
nog altijd blij met een goede redacteur.”
Eigenlijk is het antwoord op de titelvraag eenvoudig:
schrijftalenten met ambitie hebben gerichte, professionele
begeleiding nodig om hun vaardigheden verder uit te bouwen
tot een vorm van kunstenaarschap. Zo kunnen ze uitgroeien
tot schrijvers van formaat. Een gedegen opleiding waar je
schrijven leren kunt, zoals ArtEZ die aanbiedt, heeft dus
zeker bestaansrecht. En wat voor professionals geldt, geldt
niet in mindere mate voor amateurs. Ook Schrijversschool
Kumulus wist al enkele talentvolle schrijvers te begeleiden
op hun pad naar bekendheid en succes: de columns van
zelfstandig tekstschrijver Ank Aerts en officier van Justitie
Pascale Bruinen zijn regelmatig te bewonderen in o.a.
lifestyle magazine Navenant, het Algemeen Dagblad,
Dagblad de Limburger en op hun persoonlijke blogs.
Schrijven heelt, stimuleert je ontwikkeling en zet je leven
in perspectief. Door te schrijven raak je anderen en leer
je je eigen leven te relativeren. Dat er genoeg potentiële
schrijvers in en rond Maastricht - nu nog anoniem -
achter toetsenborden zitten, lijdt geen twijfel. Maar wie
de schrijver in zichzelf ontdekken wil is welkom om bij de
Schrijversschool van Kumulus de eerste stappen te zetten
op een ontdekkingstocht die je leven voorgoed zal
veranderen.
toehoorder boeit, inspireert, ontroert, aan het denken zet.
Liefst al deze voorgenoemde zaken bij elkaar. Een goede
docent werkt in samenwerking met z’n gemotiveerde
leerling aan dit proces. Wat wordt geleerd is hoe je een
verhaallijn uitwerkt, hoe je een verhaal structureert,
wat is een zwak/sterk karakter en waar werk je naartoe.
Wereldliteratuur waaruit wordt geput zorgt voor de input. De
leerling leert aan de hand van geliefde verhalen dat alle
verhalen een onderliggende structuur hebben. De leerling
komt erachter dat ook zijn verhalen een verborgen structuur
hebben die pas door te herschrijven aan het licht zullen
komen. Dan breekt de tweede fase aan. Ook hier kan de
docent sturen. In de laatste fase is er ruimte voor bespreking
van thema’s als: waar leidt het einde naartoe (eindes zijn
altijd moeilijk), wat wil je de lezer meegeven,
etc. In Socratische gesprekken komt de leerling erachter
wat hij wil en zoekt en hoe hij dit voor elkaar kan krijgen.”
Benali komt tot de volgende slotsom: “Talent kan niet
aangeleerd worden, dat heb je of heb je niet. Maar ook zij die
talent hebben moeten hard werken om het beste verhaal dat
ze kunnen schrijven boven tafel te krijgen.”
Volgens Jacques Vriens ligt de sleutel om van je talent een
succes te maken vooral bij twee zaken: veel schrijven en veel
lezen. “Om te beginnen moet je schrijven leuk vinden en het
net zo enthousiast beoefenen als bijvoorbeeld voetbal, ballet
of bridge, om maar eens iets te noemen. Verder moet je van
lezen houden. Niet om schrijvers na te doen, maar wel om
in de gaten te krijgen hoe iemand begint met een verhaal;
hoe de spanning wordt opgebouwd en hoe aan het eind alles
samenvalt (of niet). Aanleg lijkt me absolute voorwaarde
(maar dat geldt ook voor voetbal of ballet). Je kunt de kunst
van het schrijven wel ontwikkelen. Toen ik begon met mijn
eerste échte boek (Die rotschool met die fijne klas, 1976),
had ik al veel ervaring in het schrijven van teksten dankzij
de toneelstukjes die ik als kind schreef voor ons clubje in
het hotel van mijn ouders en de teksten die ik maakte voor
Door te schrijven raak je anDeren en leer je je eigen leven te relativeren
obidesign
schrijversschool/een echt vak
58
Welkom bij Grand Café Edd’s, bekend om de live optredens. Voor een heerlijke lunch of borrel kom je naar Edd’s. We schenken meer dan derti g verschillende soorten bier en serveren daarbij een passend kaasplankje.
U kunt genieten van gerech-ten uit de regio, specialiteiten bereid met bier en natuurlijk onze alom bekende tapas-kaart. Kies daarbij een heer-lijk wijntje uit ons uitgebreide wijnassorti ment.
Uitgaan moet je beleven, dus kom de sfeer eens proeven in het gezelligste restaurant-café van Maastricht.
Heggenstraat 36211 GW Maastricht043 352 17 17www.edds-cafe.nl
De Sti chti ng Katholiek Onderwijs Mergelland“kwaliteitscholen in een vertrouwde omgeving, waar elk kind telt!”
Onder het bestuur van de sti chti ng vallen een elft al scholen die gelegen zijn in de schitt erende gemeenten Eijsden-Margraten en Gulpen-Witt em.
Al onze scholen zijn de uitdaging aangegaan om samen toekomsti g onderwijs te creëren dat zich kenmerkt door:
- Transparanti e: zeggen wat we doen en doen wat we zeggen.
- Het bieden van een uitdagende, inspirerende en veilige leeromgeving voor kinderen en medewerkers.
- Het verruimen van de mogelijkheden voor ieder kind passend onderwijs te bieden.
- Resultaat- en opbrengstgerichtheid door elk kind opti male ontwikkelingskansen te bieden.
- Verantwoordelijkheid nemen en verantwoording afl eggen ti jdens de uitvoering van onze plannen en het realiseren van onze ambiti es.
- Een goede relati e met de ouders en de sociale omgeving van de school onderhouden.
Op de Tien Bunder, Maurice Rose, St. Brigida, St. Joseph, St. Gertrudis, H. Hart, De Keerkring, De Cramignon, St. Jozef, St. Marti nus, OBS Mesch.
59
PostadresKumulus
Postbus 1992
6201 BZ Maastricht
Telefoon en e-mailInformatiebalie (043) 350 56 69 of
(043) 350 56 56 [email protected]
Cursistenadministratie (043) 350 56 44
of (043) 350 56 66
Kaleidoscoop: (043) 350 56 64
KunstActief: (043) 350 56 81
Internetwww.kumulus.nl
www.kunstactiefmaastricht.nl
www.kaleidoscoop.net
ColofonUitgave: Kumulus
Vormgeving: Obidesign/Annebeth Nies
Fotografie: Danielle Amendt, Humphrey van ‘t Hul,
Frans van Libergen, Perry Schrijvers, Jonathan Vos
Layarfilmpje: Leonard Gommans
Teksten: Ank Aerts, (i.s.m. Celine Daemen), Jac
van den Boogard, Emile Hollman, Meyke Houben,
Hélène Martinussen, Zelinda Meli
Commercie: House of Communications/
Lidia Janevski
Eindredactie: Zelinda Meli
© Copyright 2013, Kumulus
Aan de uitgave van dit magazine is uiterste zorg besteed, zij
is echter informatief. Aan drukfouten en/of onvolledigheden
kunnen geen rechten worden ontleend.
kumulusmuziekbeeldendekunstdans theaterschrijvenkunstactiefkunstverkennenkaleidoscooP
needtoknoW