Download - JOM-Lah FIKIR

Transcript
Page 1: JOM-Lah FIKIR

Jom-lah FIKIRhellip

A Guide On Transforming Thoughts For Your Wellbeing

(Available in 4 languages ndash English Malay Chinese Tamil)

Edited by

Dr Phang Cheng Kar (MD)

amp Dr Firdaus Mukhtar (PhD)

Copyright copy 2014 amp Published by

Department of Psychiatry amp Mental Health

Faculty of Medicine amp Health Sciences

Universiti Putra Malaysia (UPM)

All Rights Reserved

Permission for reprinting can be obtained from

pckar39011gmailcom

ISBN 978-983-43735-8-0

Contributing Authors

(English) Dr Phang Cheng Kar

Joel Low Jia Liang

(Malay) Dr Firdaus Mukhtar

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Dr Zubaidah Jamil Osman

(Chinese) Pheh Kai Shuen

Jasmine Chiam Peng Ming

(Tamil) Nanthenni Raani ap Ramasendrain

Sister Thilakaveni ap Ramasamy Ahthiletchmi ap Mariappan

Content

1 Foreword

2 Preface

3 Introduction

4 Understanding Thinking Errors

5 Five ways to transform negative thoughts

6 Grateful Thinking Be grateful to be happy

7 Resources on CBT

8 CBT services in Malaysia

9 Acknowledgement

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

Foreword

I would like to congratulate the Editors of this book Dr Phang Cheng Kar and Dr Firdaus Mukhtar for writing this very important book - Jom-Lah FIKIR which is based on Cognitive Behaviour Therapy (CBT) CBT has gained popularity in the last two decades From its original beginnings as a form of psychological treatment for Depression it has progressed to be used for various other psychological disorders including biological disorders such as Bipolar Disorder and Schizophrenia It has also branched out into several forms of other cognitive-based therapies such as Mindfulness-based Cognitive Therapy and Cognitive-Based Hypnotherapy The beauty of cognitive-based therapies is that they are all based on evidence-based scientific research This particular book is meant for the general public It is useful for everyone not necessarily only for those with psychological disorders It teaches us how to use simple cognitive behaviour concepts to tackle our sometimes predominant negative thoughts The beauty of this book is it helps us to learn simple techniques that are presented in simple language very easy to understand and follow It is very comprehensive and as long as you keep an open mind you will find the book useful

The trick in CBT is to understand how the mind works (eg how thoughts can affect feelings and are conditioned by past experience) and to use the understanding to think more logically This may not necessarily mean only positive thinking which at times can be illogical to the person concerned making them more stressed Once again congratulations to the Editors and writers Happy reading to the readers and may you gain more insight into the workings of your mind May you be transformed into a better and healthier person after reading the wonderful messages and practising the techniques

Prof Dr Azhar Zain Professor of Clinical Psychiatry amp CBT Therapist Department of Psychiatry amp Mental Health Faculty of Medicine amp Health Sciences Universiti Putra Malaysia (UPM)

Preface

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo is a book on managing our thoughts so that theyrsquore positive and helpful This is important as it helps us to overcome excessive stress prevent depression and generate happiness Though it appears simple this book is based on scientific research and practice of Cognitive Behaviour Therapy and the emerging field of Positive Psychology

Many overseas books are available on this topic but ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo is special for several reasons

1 Itrsquos easy to understand with practical suggestions

2 It has pictures definitions and examples that are relevant to our local culture

3 Itrsquos available in four languages ndash English Bahasa Malaysia Chinese and Tamil

We hope that after reading and practicing the suggestions in this book yoursquore more mindful of your thoughts wiser in handling them and able to generate more happiness in life

This book is divided into four parts

1 Understanding thought patterns that create stress ndash Thinking Errors

2 Five ways to transform negative thoughts

3 Cultivating happy thoughts ndash Grateful Thinking

4 Resources for further understanding of ldquoJom-lah FIKIRrdquo

Last but not least we would like to thank our patients for their willingness to share their deepest thoughts with us Itrsquos a humbling and wonderful learning experience - something which we are all deeply grateful for May all of us have peace of mind and be happy

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15th June 2013

1

Introduction

ldquoChange your thoughts and you change your worldrdquo

- Norman Vincent Peale ndash

One of the special abilities of human beings is the ability to think deeply this gives us many advantages However itrsquos also a curse if we habitually think in negative or unhelpful ways This is because thoughts have the power to generate feelings and influence behavior in turn our feelings and

behavior will affect thoughts Therefore itrsquos important to know how to identify relate and transform our thoughts

How can we skillfully do that First of all be aware that negative thoughts have certain recognizable patterns According to psychologists there are about ten patterns (aka thinking errors) The following pages will provide brief descriptions of the thinking errors with names pictures definitions and examples

2

1 Black amp White Thinking

Only black or white

Definition Thinking which is either all or none

Examples

ldquoIf Irsquom not successful I must be a failure (either successful or failure)rdquo

ldquoShersquos not helping me this time she has never been a good friend (either good or bad)rdquo

ldquoThis medicine is making me fat it doesnrsquot help at all (either helpful or totally unhelpful)rdquo

3

2 Labelling

Are all buttons the same

Definition

Making generalized conclusions about reality Examples ldquoAll women are terrible driversrdquo ldquoIrsquom a total failure I canrsquot do a single thing rightrdquo ldquoPrivate doctors are always better than government

doctorsrdquo

4

3 Unfair Comparison

Is it fair to compare an apple with an orange

Definition

Comparing with others in a way that is unfair and undermines ourselves

Examples ldquoMy friend is so clever Why Irsquom so stupidrdquo

ldquoMy neighbourrsquos son can get lsquoArsquo in Math but my son always get lsquoCrsquo

ldquoI was very productive before I had a stroke Now Irsquom completely uselessrdquo

5

4 Mind Reading

Are you guessing and making assumption

Definition Making assumption about otherrsquos thoughts and feelings

Examples ldquoHersquos not saying it but I know that he doesnrsquot like merdquo

ldquoNobody asked any questions Irsquom sure they feel that the presentation was terriblerdquo

ldquoThe nurse looks upset Irsquom sure she thinks Irsquom a burdenrdquo

6

5 Fortune Telling

Spilled coffee ndash bad sign

Definition Predicting a bad or the worst outcome of something (aka catastrophic thinking)

Examples ldquoIrsquom sure Irsquoll fail in the examrdquo

ldquoMy kids are wonrsquot listen to me I donrsquot know how to teach my kids Theyrsquoll end up as failuresrdquo

ldquoWhat if the doctor made a wrong diagnosis Give me

wrong medicationhellipcausing kidneys and liver damagerdquo

7

6 Discounting Positive

Do you see only the cracks on the wall Definition Ignoring the good and focusing on the bad

Examples ldquoMy husband never cares for merdquo ldquoIrsquom just lucky lah I did nothingrdquo (low self esteem) in response to a compliment ldquoAnyone can pass this test itrsquos nothing really special

about itrdquo

8

7 Blaming Self

Itrsquos all my fault Definition

Excessively finding fault with ourselves

Examples

A religious person ldquoIrsquom to be blamed I didnrsquot pray hard enough Thatrsquos why bad things happen to my familyrdquo A dedicated teacher ldquoI should have spent more time with my students Then all of them can pass their examsrdquo A patient ldquoIrsquom useless Irsquom a burden to my family Irsquom wasting my doctorrsquos timerdquo

9

8 Emotional Reasoning

Definition Making decisions and actions based on our unpleasant feelings

Examples In depression ldquoI have no mood I better just stay at home and restrdquo In an anxious person ldquoIrsquom nervous I canrsquot do it Irsquoll sure make a fool of myselfrdquo ldquoWestern medicine is very strong I feel weak no point

to see the doctor anymorerdquo

10

9 Killer Words ndash MUST BUT WHY

Definition

Repeated use of words that promote unhelpful rumination and prevent effective problem solving

Examples ldquoWHY like that one He MUST respect merdquo (Imposing

a rule that is not within onersquos control) Repeatedly asking ldquoWHY am I always depressedrdquo (Despite several explanations) ldquoI know I should do this BUThelliprdquo (Repeatedly giving

excuses for not doing something helpful)

11

10 Perfectionist Thinking

Definition Expecting everything to be perfectly perfect

Not good enough

Examples

ldquoI must be able to help everyone in my lifehellipI must get straight Arsquos in this examrdquo

ldquoI should have no pain at all and be fully recovered before I can start moving on with liferdquo

ldquoI must make sure everything is in order before I leave my houserdquo

12

5 Ways to Transform Negative Thoughts

Once yoursquore pretty good at lsquocatchingrsquo the negative thinking errors (like having useful computer anti-viral software) we can now learn to change them Before that itrsquos important to remember to relate to the thoughts with a healthy attitude - kindness Try to imagine dealing with them as though yoursquore pacifying a crying baby ndash be gentle Or else yoursquoll end up hating yourself more ldquoOh Shit I have these stupid thoughts againhellipIrsquom really horriblerdquo This perpetuates stress anxiety and depression as thoughts often become

13

more lsquostickyrsquo (emotionally charged and increased in number) when we relate to them with frustration Once yoursquove identified the unhelpful thoughts here are some ways to manage them so that they can become more positive and useful 1 Ask yourself ldquoWhatrsquos the evidence for and against what Irsquom thinking Is there any alternative or more likely explanationrdquo 2 Ask yourself ldquoWhat thinking errors may I be having How can I think in a more helpful way How would I advice a friend or child who is in a similar situationrdquo 3 When you find yourself worrying too much assure yourself ldquoWhat can the worst be It wonrsquot be that bad - Itrsquos still manageable right Itrsquos unpleasant but I can learn to cope with it ndash just do it What can I do about it now (problem solving mode instead of just worrying)rdquo 4 When the reality is painful and canrsquot be changed try to reflect ldquoAm I alone (Probably not eg many others are also facing challenges in parenting ndash we can learn from one another) Could it be worse (Likely yes eg having nose allergy is not as bad as nose cancer ndash be grateful) What have I learned from it to improve on things now ndash things may happen with a good purposerdquo

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 2: JOM-Lah FIKIR

Copyright copy 2014 amp Published by

Department of Psychiatry amp Mental Health

Faculty of Medicine amp Health Sciences

Universiti Putra Malaysia (UPM)

All Rights Reserved

Permission for reprinting can be obtained from

pckar39011gmailcom

ISBN 978-983-43735-8-0

Contributing Authors

(English) Dr Phang Cheng Kar

Joel Low Jia Liang

(Malay) Dr Firdaus Mukhtar

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Dr Zubaidah Jamil Osman

(Chinese) Pheh Kai Shuen

Jasmine Chiam Peng Ming

(Tamil) Nanthenni Raani ap Ramasendrain

Sister Thilakaveni ap Ramasamy Ahthiletchmi ap Mariappan

Content

1 Foreword

2 Preface

3 Introduction

4 Understanding Thinking Errors

5 Five ways to transform negative thoughts

6 Grateful Thinking Be grateful to be happy

7 Resources on CBT

8 CBT services in Malaysia

9 Acknowledgement

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

Foreword

I would like to congratulate the Editors of this book Dr Phang Cheng Kar and Dr Firdaus Mukhtar for writing this very important book - Jom-Lah FIKIR which is based on Cognitive Behaviour Therapy (CBT) CBT has gained popularity in the last two decades From its original beginnings as a form of psychological treatment for Depression it has progressed to be used for various other psychological disorders including biological disorders such as Bipolar Disorder and Schizophrenia It has also branched out into several forms of other cognitive-based therapies such as Mindfulness-based Cognitive Therapy and Cognitive-Based Hypnotherapy The beauty of cognitive-based therapies is that they are all based on evidence-based scientific research This particular book is meant for the general public It is useful for everyone not necessarily only for those with psychological disorders It teaches us how to use simple cognitive behaviour concepts to tackle our sometimes predominant negative thoughts The beauty of this book is it helps us to learn simple techniques that are presented in simple language very easy to understand and follow It is very comprehensive and as long as you keep an open mind you will find the book useful

The trick in CBT is to understand how the mind works (eg how thoughts can affect feelings and are conditioned by past experience) and to use the understanding to think more logically This may not necessarily mean only positive thinking which at times can be illogical to the person concerned making them more stressed Once again congratulations to the Editors and writers Happy reading to the readers and may you gain more insight into the workings of your mind May you be transformed into a better and healthier person after reading the wonderful messages and practising the techniques

Prof Dr Azhar Zain Professor of Clinical Psychiatry amp CBT Therapist Department of Psychiatry amp Mental Health Faculty of Medicine amp Health Sciences Universiti Putra Malaysia (UPM)

Preface

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo is a book on managing our thoughts so that theyrsquore positive and helpful This is important as it helps us to overcome excessive stress prevent depression and generate happiness Though it appears simple this book is based on scientific research and practice of Cognitive Behaviour Therapy and the emerging field of Positive Psychology

Many overseas books are available on this topic but ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo is special for several reasons

1 Itrsquos easy to understand with practical suggestions

2 It has pictures definitions and examples that are relevant to our local culture

3 Itrsquos available in four languages ndash English Bahasa Malaysia Chinese and Tamil

We hope that after reading and practicing the suggestions in this book yoursquore more mindful of your thoughts wiser in handling them and able to generate more happiness in life

This book is divided into four parts

1 Understanding thought patterns that create stress ndash Thinking Errors

2 Five ways to transform negative thoughts

3 Cultivating happy thoughts ndash Grateful Thinking

4 Resources for further understanding of ldquoJom-lah FIKIRrdquo

Last but not least we would like to thank our patients for their willingness to share their deepest thoughts with us Itrsquos a humbling and wonderful learning experience - something which we are all deeply grateful for May all of us have peace of mind and be happy

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15th June 2013

1

Introduction

ldquoChange your thoughts and you change your worldrdquo

- Norman Vincent Peale ndash

One of the special abilities of human beings is the ability to think deeply this gives us many advantages However itrsquos also a curse if we habitually think in negative or unhelpful ways This is because thoughts have the power to generate feelings and influence behavior in turn our feelings and

behavior will affect thoughts Therefore itrsquos important to know how to identify relate and transform our thoughts

How can we skillfully do that First of all be aware that negative thoughts have certain recognizable patterns According to psychologists there are about ten patterns (aka thinking errors) The following pages will provide brief descriptions of the thinking errors with names pictures definitions and examples

2

1 Black amp White Thinking

Only black or white

Definition Thinking which is either all or none

Examples

ldquoIf Irsquom not successful I must be a failure (either successful or failure)rdquo

ldquoShersquos not helping me this time she has never been a good friend (either good or bad)rdquo

ldquoThis medicine is making me fat it doesnrsquot help at all (either helpful or totally unhelpful)rdquo

3

2 Labelling

Are all buttons the same

Definition

Making generalized conclusions about reality Examples ldquoAll women are terrible driversrdquo ldquoIrsquom a total failure I canrsquot do a single thing rightrdquo ldquoPrivate doctors are always better than government

doctorsrdquo

4

3 Unfair Comparison

Is it fair to compare an apple with an orange

Definition

Comparing with others in a way that is unfair and undermines ourselves

Examples ldquoMy friend is so clever Why Irsquom so stupidrdquo

ldquoMy neighbourrsquos son can get lsquoArsquo in Math but my son always get lsquoCrsquo

ldquoI was very productive before I had a stroke Now Irsquom completely uselessrdquo

5

4 Mind Reading

Are you guessing and making assumption

Definition Making assumption about otherrsquos thoughts and feelings

Examples ldquoHersquos not saying it but I know that he doesnrsquot like merdquo

ldquoNobody asked any questions Irsquom sure they feel that the presentation was terriblerdquo

ldquoThe nurse looks upset Irsquom sure she thinks Irsquom a burdenrdquo

6

5 Fortune Telling

Spilled coffee ndash bad sign

Definition Predicting a bad or the worst outcome of something (aka catastrophic thinking)

Examples ldquoIrsquom sure Irsquoll fail in the examrdquo

ldquoMy kids are wonrsquot listen to me I donrsquot know how to teach my kids Theyrsquoll end up as failuresrdquo

ldquoWhat if the doctor made a wrong diagnosis Give me

wrong medicationhellipcausing kidneys and liver damagerdquo

7

6 Discounting Positive

Do you see only the cracks on the wall Definition Ignoring the good and focusing on the bad

Examples ldquoMy husband never cares for merdquo ldquoIrsquom just lucky lah I did nothingrdquo (low self esteem) in response to a compliment ldquoAnyone can pass this test itrsquos nothing really special

about itrdquo

8

7 Blaming Self

Itrsquos all my fault Definition

Excessively finding fault with ourselves

Examples

A religious person ldquoIrsquom to be blamed I didnrsquot pray hard enough Thatrsquos why bad things happen to my familyrdquo A dedicated teacher ldquoI should have spent more time with my students Then all of them can pass their examsrdquo A patient ldquoIrsquom useless Irsquom a burden to my family Irsquom wasting my doctorrsquos timerdquo

9

8 Emotional Reasoning

Definition Making decisions and actions based on our unpleasant feelings

Examples In depression ldquoI have no mood I better just stay at home and restrdquo In an anxious person ldquoIrsquom nervous I canrsquot do it Irsquoll sure make a fool of myselfrdquo ldquoWestern medicine is very strong I feel weak no point

to see the doctor anymorerdquo

10

9 Killer Words ndash MUST BUT WHY

Definition

Repeated use of words that promote unhelpful rumination and prevent effective problem solving

Examples ldquoWHY like that one He MUST respect merdquo (Imposing

a rule that is not within onersquos control) Repeatedly asking ldquoWHY am I always depressedrdquo (Despite several explanations) ldquoI know I should do this BUThelliprdquo (Repeatedly giving

excuses for not doing something helpful)

11

10 Perfectionist Thinking

Definition Expecting everything to be perfectly perfect

Not good enough

Examples

ldquoI must be able to help everyone in my lifehellipI must get straight Arsquos in this examrdquo

ldquoI should have no pain at all and be fully recovered before I can start moving on with liferdquo

ldquoI must make sure everything is in order before I leave my houserdquo

12

5 Ways to Transform Negative Thoughts

Once yoursquore pretty good at lsquocatchingrsquo the negative thinking errors (like having useful computer anti-viral software) we can now learn to change them Before that itrsquos important to remember to relate to the thoughts with a healthy attitude - kindness Try to imagine dealing with them as though yoursquore pacifying a crying baby ndash be gentle Or else yoursquoll end up hating yourself more ldquoOh Shit I have these stupid thoughts againhellipIrsquom really horriblerdquo This perpetuates stress anxiety and depression as thoughts often become

13

more lsquostickyrsquo (emotionally charged and increased in number) when we relate to them with frustration Once yoursquove identified the unhelpful thoughts here are some ways to manage them so that they can become more positive and useful 1 Ask yourself ldquoWhatrsquos the evidence for and against what Irsquom thinking Is there any alternative or more likely explanationrdquo 2 Ask yourself ldquoWhat thinking errors may I be having How can I think in a more helpful way How would I advice a friend or child who is in a similar situationrdquo 3 When you find yourself worrying too much assure yourself ldquoWhat can the worst be It wonrsquot be that bad - Itrsquos still manageable right Itrsquos unpleasant but I can learn to cope with it ndash just do it What can I do about it now (problem solving mode instead of just worrying)rdquo 4 When the reality is painful and canrsquot be changed try to reflect ldquoAm I alone (Probably not eg many others are also facing challenges in parenting ndash we can learn from one another) Could it be worse (Likely yes eg having nose allergy is not as bad as nose cancer ndash be grateful) What have I learned from it to improve on things now ndash things may happen with a good purposerdquo

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 3: JOM-Lah FIKIR

Contributing Authors

(English) Dr Phang Cheng Kar

Joel Low Jia Liang

(Malay) Dr Firdaus Mukhtar

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Dr Zubaidah Jamil Osman

(Chinese) Pheh Kai Shuen

Jasmine Chiam Peng Ming

(Tamil) Nanthenni Raani ap Ramasendrain

Sister Thilakaveni ap Ramasamy Ahthiletchmi ap Mariappan

Content

1 Foreword

2 Preface

3 Introduction

4 Understanding Thinking Errors

5 Five ways to transform negative thoughts

6 Grateful Thinking Be grateful to be happy

7 Resources on CBT

8 CBT services in Malaysia

9 Acknowledgement

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

Foreword

I would like to congratulate the Editors of this book Dr Phang Cheng Kar and Dr Firdaus Mukhtar for writing this very important book - Jom-Lah FIKIR which is based on Cognitive Behaviour Therapy (CBT) CBT has gained popularity in the last two decades From its original beginnings as a form of psychological treatment for Depression it has progressed to be used for various other psychological disorders including biological disorders such as Bipolar Disorder and Schizophrenia It has also branched out into several forms of other cognitive-based therapies such as Mindfulness-based Cognitive Therapy and Cognitive-Based Hypnotherapy The beauty of cognitive-based therapies is that they are all based on evidence-based scientific research This particular book is meant for the general public It is useful for everyone not necessarily only for those with psychological disorders It teaches us how to use simple cognitive behaviour concepts to tackle our sometimes predominant negative thoughts The beauty of this book is it helps us to learn simple techniques that are presented in simple language very easy to understand and follow It is very comprehensive and as long as you keep an open mind you will find the book useful

The trick in CBT is to understand how the mind works (eg how thoughts can affect feelings and are conditioned by past experience) and to use the understanding to think more logically This may not necessarily mean only positive thinking which at times can be illogical to the person concerned making them more stressed Once again congratulations to the Editors and writers Happy reading to the readers and may you gain more insight into the workings of your mind May you be transformed into a better and healthier person after reading the wonderful messages and practising the techniques

Prof Dr Azhar Zain Professor of Clinical Psychiatry amp CBT Therapist Department of Psychiatry amp Mental Health Faculty of Medicine amp Health Sciences Universiti Putra Malaysia (UPM)

Preface

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo is a book on managing our thoughts so that theyrsquore positive and helpful This is important as it helps us to overcome excessive stress prevent depression and generate happiness Though it appears simple this book is based on scientific research and practice of Cognitive Behaviour Therapy and the emerging field of Positive Psychology

Many overseas books are available on this topic but ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo is special for several reasons

1 Itrsquos easy to understand with practical suggestions

2 It has pictures definitions and examples that are relevant to our local culture

3 Itrsquos available in four languages ndash English Bahasa Malaysia Chinese and Tamil

We hope that after reading and practicing the suggestions in this book yoursquore more mindful of your thoughts wiser in handling them and able to generate more happiness in life

This book is divided into four parts

1 Understanding thought patterns that create stress ndash Thinking Errors

2 Five ways to transform negative thoughts

3 Cultivating happy thoughts ndash Grateful Thinking

4 Resources for further understanding of ldquoJom-lah FIKIRrdquo

Last but not least we would like to thank our patients for their willingness to share their deepest thoughts with us Itrsquos a humbling and wonderful learning experience - something which we are all deeply grateful for May all of us have peace of mind and be happy

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15th June 2013

1

Introduction

ldquoChange your thoughts and you change your worldrdquo

- Norman Vincent Peale ndash

One of the special abilities of human beings is the ability to think deeply this gives us many advantages However itrsquos also a curse if we habitually think in negative or unhelpful ways This is because thoughts have the power to generate feelings and influence behavior in turn our feelings and

behavior will affect thoughts Therefore itrsquos important to know how to identify relate and transform our thoughts

How can we skillfully do that First of all be aware that negative thoughts have certain recognizable patterns According to psychologists there are about ten patterns (aka thinking errors) The following pages will provide brief descriptions of the thinking errors with names pictures definitions and examples

2

1 Black amp White Thinking

Only black or white

Definition Thinking which is either all or none

Examples

ldquoIf Irsquom not successful I must be a failure (either successful or failure)rdquo

ldquoShersquos not helping me this time she has never been a good friend (either good or bad)rdquo

ldquoThis medicine is making me fat it doesnrsquot help at all (either helpful or totally unhelpful)rdquo

3

2 Labelling

Are all buttons the same

Definition

Making generalized conclusions about reality Examples ldquoAll women are terrible driversrdquo ldquoIrsquom a total failure I canrsquot do a single thing rightrdquo ldquoPrivate doctors are always better than government

doctorsrdquo

4

3 Unfair Comparison

Is it fair to compare an apple with an orange

Definition

Comparing with others in a way that is unfair and undermines ourselves

Examples ldquoMy friend is so clever Why Irsquom so stupidrdquo

ldquoMy neighbourrsquos son can get lsquoArsquo in Math but my son always get lsquoCrsquo

ldquoI was very productive before I had a stroke Now Irsquom completely uselessrdquo

5

4 Mind Reading

Are you guessing and making assumption

Definition Making assumption about otherrsquos thoughts and feelings

Examples ldquoHersquos not saying it but I know that he doesnrsquot like merdquo

ldquoNobody asked any questions Irsquom sure they feel that the presentation was terriblerdquo

ldquoThe nurse looks upset Irsquom sure she thinks Irsquom a burdenrdquo

6

5 Fortune Telling

Spilled coffee ndash bad sign

Definition Predicting a bad or the worst outcome of something (aka catastrophic thinking)

Examples ldquoIrsquom sure Irsquoll fail in the examrdquo

ldquoMy kids are wonrsquot listen to me I donrsquot know how to teach my kids Theyrsquoll end up as failuresrdquo

ldquoWhat if the doctor made a wrong diagnosis Give me

wrong medicationhellipcausing kidneys and liver damagerdquo

7

6 Discounting Positive

Do you see only the cracks on the wall Definition Ignoring the good and focusing on the bad

Examples ldquoMy husband never cares for merdquo ldquoIrsquom just lucky lah I did nothingrdquo (low self esteem) in response to a compliment ldquoAnyone can pass this test itrsquos nothing really special

about itrdquo

8

7 Blaming Self

Itrsquos all my fault Definition

Excessively finding fault with ourselves

Examples

A religious person ldquoIrsquom to be blamed I didnrsquot pray hard enough Thatrsquos why bad things happen to my familyrdquo A dedicated teacher ldquoI should have spent more time with my students Then all of them can pass their examsrdquo A patient ldquoIrsquom useless Irsquom a burden to my family Irsquom wasting my doctorrsquos timerdquo

9

8 Emotional Reasoning

Definition Making decisions and actions based on our unpleasant feelings

Examples In depression ldquoI have no mood I better just stay at home and restrdquo In an anxious person ldquoIrsquom nervous I canrsquot do it Irsquoll sure make a fool of myselfrdquo ldquoWestern medicine is very strong I feel weak no point

to see the doctor anymorerdquo

10

9 Killer Words ndash MUST BUT WHY

Definition

Repeated use of words that promote unhelpful rumination and prevent effective problem solving

Examples ldquoWHY like that one He MUST respect merdquo (Imposing

a rule that is not within onersquos control) Repeatedly asking ldquoWHY am I always depressedrdquo (Despite several explanations) ldquoI know I should do this BUThelliprdquo (Repeatedly giving

excuses for not doing something helpful)

11

10 Perfectionist Thinking

Definition Expecting everything to be perfectly perfect

Not good enough

Examples

ldquoI must be able to help everyone in my lifehellipI must get straight Arsquos in this examrdquo

ldquoI should have no pain at all and be fully recovered before I can start moving on with liferdquo

ldquoI must make sure everything is in order before I leave my houserdquo

12

5 Ways to Transform Negative Thoughts

Once yoursquore pretty good at lsquocatchingrsquo the negative thinking errors (like having useful computer anti-viral software) we can now learn to change them Before that itrsquos important to remember to relate to the thoughts with a healthy attitude - kindness Try to imagine dealing with them as though yoursquore pacifying a crying baby ndash be gentle Or else yoursquoll end up hating yourself more ldquoOh Shit I have these stupid thoughts againhellipIrsquom really horriblerdquo This perpetuates stress anxiety and depression as thoughts often become

13

more lsquostickyrsquo (emotionally charged and increased in number) when we relate to them with frustration Once yoursquove identified the unhelpful thoughts here are some ways to manage them so that they can become more positive and useful 1 Ask yourself ldquoWhatrsquos the evidence for and against what Irsquom thinking Is there any alternative or more likely explanationrdquo 2 Ask yourself ldquoWhat thinking errors may I be having How can I think in a more helpful way How would I advice a friend or child who is in a similar situationrdquo 3 When you find yourself worrying too much assure yourself ldquoWhat can the worst be It wonrsquot be that bad - Itrsquos still manageable right Itrsquos unpleasant but I can learn to cope with it ndash just do it What can I do about it now (problem solving mode instead of just worrying)rdquo 4 When the reality is painful and canrsquot be changed try to reflect ldquoAm I alone (Probably not eg many others are also facing challenges in parenting ndash we can learn from one another) Could it be worse (Likely yes eg having nose allergy is not as bad as nose cancer ndash be grateful) What have I learned from it to improve on things now ndash things may happen with a good purposerdquo

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 4: JOM-Lah FIKIR

Content

1 Foreword

2 Preface

3 Introduction

4 Understanding Thinking Errors

5 Five ways to transform negative thoughts

6 Grateful Thinking Be grateful to be happy

7 Resources on CBT

8 CBT services in Malaysia

9 Acknowledgement

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

Foreword

I would like to congratulate the Editors of this book Dr Phang Cheng Kar and Dr Firdaus Mukhtar for writing this very important book - Jom-Lah FIKIR which is based on Cognitive Behaviour Therapy (CBT) CBT has gained popularity in the last two decades From its original beginnings as a form of psychological treatment for Depression it has progressed to be used for various other psychological disorders including biological disorders such as Bipolar Disorder and Schizophrenia It has also branched out into several forms of other cognitive-based therapies such as Mindfulness-based Cognitive Therapy and Cognitive-Based Hypnotherapy The beauty of cognitive-based therapies is that they are all based on evidence-based scientific research This particular book is meant for the general public It is useful for everyone not necessarily only for those with psychological disorders It teaches us how to use simple cognitive behaviour concepts to tackle our sometimes predominant negative thoughts The beauty of this book is it helps us to learn simple techniques that are presented in simple language very easy to understand and follow It is very comprehensive and as long as you keep an open mind you will find the book useful

The trick in CBT is to understand how the mind works (eg how thoughts can affect feelings and are conditioned by past experience) and to use the understanding to think more logically This may not necessarily mean only positive thinking which at times can be illogical to the person concerned making them more stressed Once again congratulations to the Editors and writers Happy reading to the readers and may you gain more insight into the workings of your mind May you be transformed into a better and healthier person after reading the wonderful messages and practising the techniques

Prof Dr Azhar Zain Professor of Clinical Psychiatry amp CBT Therapist Department of Psychiatry amp Mental Health Faculty of Medicine amp Health Sciences Universiti Putra Malaysia (UPM)

Preface

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo is a book on managing our thoughts so that theyrsquore positive and helpful This is important as it helps us to overcome excessive stress prevent depression and generate happiness Though it appears simple this book is based on scientific research and practice of Cognitive Behaviour Therapy and the emerging field of Positive Psychology

Many overseas books are available on this topic but ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo is special for several reasons

1 Itrsquos easy to understand with practical suggestions

2 It has pictures definitions and examples that are relevant to our local culture

3 Itrsquos available in four languages ndash English Bahasa Malaysia Chinese and Tamil

We hope that after reading and practicing the suggestions in this book yoursquore more mindful of your thoughts wiser in handling them and able to generate more happiness in life

This book is divided into four parts

1 Understanding thought patterns that create stress ndash Thinking Errors

2 Five ways to transform negative thoughts

3 Cultivating happy thoughts ndash Grateful Thinking

4 Resources for further understanding of ldquoJom-lah FIKIRrdquo

Last but not least we would like to thank our patients for their willingness to share their deepest thoughts with us Itrsquos a humbling and wonderful learning experience - something which we are all deeply grateful for May all of us have peace of mind and be happy

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15th June 2013

1

Introduction

ldquoChange your thoughts and you change your worldrdquo

- Norman Vincent Peale ndash

One of the special abilities of human beings is the ability to think deeply this gives us many advantages However itrsquos also a curse if we habitually think in negative or unhelpful ways This is because thoughts have the power to generate feelings and influence behavior in turn our feelings and

behavior will affect thoughts Therefore itrsquos important to know how to identify relate and transform our thoughts

How can we skillfully do that First of all be aware that negative thoughts have certain recognizable patterns According to psychologists there are about ten patterns (aka thinking errors) The following pages will provide brief descriptions of the thinking errors with names pictures definitions and examples

2

1 Black amp White Thinking

Only black or white

Definition Thinking which is either all or none

Examples

ldquoIf Irsquom not successful I must be a failure (either successful or failure)rdquo

ldquoShersquos not helping me this time she has never been a good friend (either good or bad)rdquo

ldquoThis medicine is making me fat it doesnrsquot help at all (either helpful or totally unhelpful)rdquo

3

2 Labelling

Are all buttons the same

Definition

Making generalized conclusions about reality Examples ldquoAll women are terrible driversrdquo ldquoIrsquom a total failure I canrsquot do a single thing rightrdquo ldquoPrivate doctors are always better than government

doctorsrdquo

4

3 Unfair Comparison

Is it fair to compare an apple with an orange

Definition

Comparing with others in a way that is unfair and undermines ourselves

Examples ldquoMy friend is so clever Why Irsquom so stupidrdquo

ldquoMy neighbourrsquos son can get lsquoArsquo in Math but my son always get lsquoCrsquo

ldquoI was very productive before I had a stroke Now Irsquom completely uselessrdquo

5

4 Mind Reading

Are you guessing and making assumption

Definition Making assumption about otherrsquos thoughts and feelings

Examples ldquoHersquos not saying it but I know that he doesnrsquot like merdquo

ldquoNobody asked any questions Irsquom sure they feel that the presentation was terriblerdquo

ldquoThe nurse looks upset Irsquom sure she thinks Irsquom a burdenrdquo

6

5 Fortune Telling

Spilled coffee ndash bad sign

Definition Predicting a bad or the worst outcome of something (aka catastrophic thinking)

Examples ldquoIrsquom sure Irsquoll fail in the examrdquo

ldquoMy kids are wonrsquot listen to me I donrsquot know how to teach my kids Theyrsquoll end up as failuresrdquo

ldquoWhat if the doctor made a wrong diagnosis Give me

wrong medicationhellipcausing kidneys and liver damagerdquo

7

6 Discounting Positive

Do you see only the cracks on the wall Definition Ignoring the good and focusing on the bad

Examples ldquoMy husband never cares for merdquo ldquoIrsquom just lucky lah I did nothingrdquo (low self esteem) in response to a compliment ldquoAnyone can pass this test itrsquos nothing really special

about itrdquo

8

7 Blaming Self

Itrsquos all my fault Definition

Excessively finding fault with ourselves

Examples

A religious person ldquoIrsquom to be blamed I didnrsquot pray hard enough Thatrsquos why bad things happen to my familyrdquo A dedicated teacher ldquoI should have spent more time with my students Then all of them can pass their examsrdquo A patient ldquoIrsquom useless Irsquom a burden to my family Irsquom wasting my doctorrsquos timerdquo

9

8 Emotional Reasoning

Definition Making decisions and actions based on our unpleasant feelings

Examples In depression ldquoI have no mood I better just stay at home and restrdquo In an anxious person ldquoIrsquom nervous I canrsquot do it Irsquoll sure make a fool of myselfrdquo ldquoWestern medicine is very strong I feel weak no point

to see the doctor anymorerdquo

10

9 Killer Words ndash MUST BUT WHY

Definition

Repeated use of words that promote unhelpful rumination and prevent effective problem solving

Examples ldquoWHY like that one He MUST respect merdquo (Imposing

a rule that is not within onersquos control) Repeatedly asking ldquoWHY am I always depressedrdquo (Despite several explanations) ldquoI know I should do this BUThelliprdquo (Repeatedly giving

excuses for not doing something helpful)

11

10 Perfectionist Thinking

Definition Expecting everything to be perfectly perfect

Not good enough

Examples

ldquoI must be able to help everyone in my lifehellipI must get straight Arsquos in this examrdquo

ldquoI should have no pain at all and be fully recovered before I can start moving on with liferdquo

ldquoI must make sure everything is in order before I leave my houserdquo

12

5 Ways to Transform Negative Thoughts

Once yoursquore pretty good at lsquocatchingrsquo the negative thinking errors (like having useful computer anti-viral software) we can now learn to change them Before that itrsquos important to remember to relate to the thoughts with a healthy attitude - kindness Try to imagine dealing with them as though yoursquore pacifying a crying baby ndash be gentle Or else yoursquoll end up hating yourself more ldquoOh Shit I have these stupid thoughts againhellipIrsquom really horriblerdquo This perpetuates stress anxiety and depression as thoughts often become

13

more lsquostickyrsquo (emotionally charged and increased in number) when we relate to them with frustration Once yoursquove identified the unhelpful thoughts here are some ways to manage them so that they can become more positive and useful 1 Ask yourself ldquoWhatrsquos the evidence for and against what Irsquom thinking Is there any alternative or more likely explanationrdquo 2 Ask yourself ldquoWhat thinking errors may I be having How can I think in a more helpful way How would I advice a friend or child who is in a similar situationrdquo 3 When you find yourself worrying too much assure yourself ldquoWhat can the worst be It wonrsquot be that bad - Itrsquos still manageable right Itrsquos unpleasant but I can learn to cope with it ndash just do it What can I do about it now (problem solving mode instead of just worrying)rdquo 4 When the reality is painful and canrsquot be changed try to reflect ldquoAm I alone (Probably not eg many others are also facing challenges in parenting ndash we can learn from one another) Could it be worse (Likely yes eg having nose allergy is not as bad as nose cancer ndash be grateful) What have I learned from it to improve on things now ndash things may happen with a good purposerdquo

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 5: JOM-Lah FIKIR

Foreword

I would like to congratulate the Editors of this book Dr Phang Cheng Kar and Dr Firdaus Mukhtar for writing this very important book - Jom-Lah FIKIR which is based on Cognitive Behaviour Therapy (CBT) CBT has gained popularity in the last two decades From its original beginnings as a form of psychological treatment for Depression it has progressed to be used for various other psychological disorders including biological disorders such as Bipolar Disorder and Schizophrenia It has also branched out into several forms of other cognitive-based therapies such as Mindfulness-based Cognitive Therapy and Cognitive-Based Hypnotherapy The beauty of cognitive-based therapies is that they are all based on evidence-based scientific research This particular book is meant for the general public It is useful for everyone not necessarily only for those with psychological disorders It teaches us how to use simple cognitive behaviour concepts to tackle our sometimes predominant negative thoughts The beauty of this book is it helps us to learn simple techniques that are presented in simple language very easy to understand and follow It is very comprehensive and as long as you keep an open mind you will find the book useful

The trick in CBT is to understand how the mind works (eg how thoughts can affect feelings and are conditioned by past experience) and to use the understanding to think more logically This may not necessarily mean only positive thinking which at times can be illogical to the person concerned making them more stressed Once again congratulations to the Editors and writers Happy reading to the readers and may you gain more insight into the workings of your mind May you be transformed into a better and healthier person after reading the wonderful messages and practising the techniques

Prof Dr Azhar Zain Professor of Clinical Psychiatry amp CBT Therapist Department of Psychiatry amp Mental Health Faculty of Medicine amp Health Sciences Universiti Putra Malaysia (UPM)

Preface

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo is a book on managing our thoughts so that theyrsquore positive and helpful This is important as it helps us to overcome excessive stress prevent depression and generate happiness Though it appears simple this book is based on scientific research and practice of Cognitive Behaviour Therapy and the emerging field of Positive Psychology

Many overseas books are available on this topic but ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo is special for several reasons

1 Itrsquos easy to understand with practical suggestions

2 It has pictures definitions and examples that are relevant to our local culture

3 Itrsquos available in four languages ndash English Bahasa Malaysia Chinese and Tamil

We hope that after reading and practicing the suggestions in this book yoursquore more mindful of your thoughts wiser in handling them and able to generate more happiness in life

This book is divided into four parts

1 Understanding thought patterns that create stress ndash Thinking Errors

2 Five ways to transform negative thoughts

3 Cultivating happy thoughts ndash Grateful Thinking

4 Resources for further understanding of ldquoJom-lah FIKIRrdquo

Last but not least we would like to thank our patients for their willingness to share their deepest thoughts with us Itrsquos a humbling and wonderful learning experience - something which we are all deeply grateful for May all of us have peace of mind and be happy

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15th June 2013

1

Introduction

ldquoChange your thoughts and you change your worldrdquo

- Norman Vincent Peale ndash

One of the special abilities of human beings is the ability to think deeply this gives us many advantages However itrsquos also a curse if we habitually think in negative or unhelpful ways This is because thoughts have the power to generate feelings and influence behavior in turn our feelings and

behavior will affect thoughts Therefore itrsquos important to know how to identify relate and transform our thoughts

How can we skillfully do that First of all be aware that negative thoughts have certain recognizable patterns According to psychologists there are about ten patterns (aka thinking errors) The following pages will provide brief descriptions of the thinking errors with names pictures definitions and examples

2

1 Black amp White Thinking

Only black or white

Definition Thinking which is either all or none

Examples

ldquoIf Irsquom not successful I must be a failure (either successful or failure)rdquo

ldquoShersquos not helping me this time she has never been a good friend (either good or bad)rdquo

ldquoThis medicine is making me fat it doesnrsquot help at all (either helpful or totally unhelpful)rdquo

3

2 Labelling

Are all buttons the same

Definition

Making generalized conclusions about reality Examples ldquoAll women are terrible driversrdquo ldquoIrsquom a total failure I canrsquot do a single thing rightrdquo ldquoPrivate doctors are always better than government

doctorsrdquo

4

3 Unfair Comparison

Is it fair to compare an apple with an orange

Definition

Comparing with others in a way that is unfair and undermines ourselves

Examples ldquoMy friend is so clever Why Irsquom so stupidrdquo

ldquoMy neighbourrsquos son can get lsquoArsquo in Math but my son always get lsquoCrsquo

ldquoI was very productive before I had a stroke Now Irsquom completely uselessrdquo

5

4 Mind Reading

Are you guessing and making assumption

Definition Making assumption about otherrsquos thoughts and feelings

Examples ldquoHersquos not saying it but I know that he doesnrsquot like merdquo

ldquoNobody asked any questions Irsquom sure they feel that the presentation was terriblerdquo

ldquoThe nurse looks upset Irsquom sure she thinks Irsquom a burdenrdquo

6

5 Fortune Telling

Spilled coffee ndash bad sign

Definition Predicting a bad or the worst outcome of something (aka catastrophic thinking)

Examples ldquoIrsquom sure Irsquoll fail in the examrdquo

ldquoMy kids are wonrsquot listen to me I donrsquot know how to teach my kids Theyrsquoll end up as failuresrdquo

ldquoWhat if the doctor made a wrong diagnosis Give me

wrong medicationhellipcausing kidneys and liver damagerdquo

7

6 Discounting Positive

Do you see only the cracks on the wall Definition Ignoring the good and focusing on the bad

Examples ldquoMy husband never cares for merdquo ldquoIrsquom just lucky lah I did nothingrdquo (low self esteem) in response to a compliment ldquoAnyone can pass this test itrsquos nothing really special

about itrdquo

8

7 Blaming Self

Itrsquos all my fault Definition

Excessively finding fault with ourselves

Examples

A religious person ldquoIrsquom to be blamed I didnrsquot pray hard enough Thatrsquos why bad things happen to my familyrdquo A dedicated teacher ldquoI should have spent more time with my students Then all of them can pass their examsrdquo A patient ldquoIrsquom useless Irsquom a burden to my family Irsquom wasting my doctorrsquos timerdquo

9

8 Emotional Reasoning

Definition Making decisions and actions based on our unpleasant feelings

Examples In depression ldquoI have no mood I better just stay at home and restrdquo In an anxious person ldquoIrsquom nervous I canrsquot do it Irsquoll sure make a fool of myselfrdquo ldquoWestern medicine is very strong I feel weak no point

to see the doctor anymorerdquo

10

9 Killer Words ndash MUST BUT WHY

Definition

Repeated use of words that promote unhelpful rumination and prevent effective problem solving

Examples ldquoWHY like that one He MUST respect merdquo (Imposing

a rule that is not within onersquos control) Repeatedly asking ldquoWHY am I always depressedrdquo (Despite several explanations) ldquoI know I should do this BUThelliprdquo (Repeatedly giving

excuses for not doing something helpful)

11

10 Perfectionist Thinking

Definition Expecting everything to be perfectly perfect

Not good enough

Examples

ldquoI must be able to help everyone in my lifehellipI must get straight Arsquos in this examrdquo

ldquoI should have no pain at all and be fully recovered before I can start moving on with liferdquo

ldquoI must make sure everything is in order before I leave my houserdquo

12

5 Ways to Transform Negative Thoughts

Once yoursquore pretty good at lsquocatchingrsquo the negative thinking errors (like having useful computer anti-viral software) we can now learn to change them Before that itrsquos important to remember to relate to the thoughts with a healthy attitude - kindness Try to imagine dealing with them as though yoursquore pacifying a crying baby ndash be gentle Or else yoursquoll end up hating yourself more ldquoOh Shit I have these stupid thoughts againhellipIrsquom really horriblerdquo This perpetuates stress anxiety and depression as thoughts often become

13

more lsquostickyrsquo (emotionally charged and increased in number) when we relate to them with frustration Once yoursquove identified the unhelpful thoughts here are some ways to manage them so that they can become more positive and useful 1 Ask yourself ldquoWhatrsquos the evidence for and against what Irsquom thinking Is there any alternative or more likely explanationrdquo 2 Ask yourself ldquoWhat thinking errors may I be having How can I think in a more helpful way How would I advice a friend or child who is in a similar situationrdquo 3 When you find yourself worrying too much assure yourself ldquoWhat can the worst be It wonrsquot be that bad - Itrsquos still manageable right Itrsquos unpleasant but I can learn to cope with it ndash just do it What can I do about it now (problem solving mode instead of just worrying)rdquo 4 When the reality is painful and canrsquot be changed try to reflect ldquoAm I alone (Probably not eg many others are also facing challenges in parenting ndash we can learn from one another) Could it be worse (Likely yes eg having nose allergy is not as bad as nose cancer ndash be grateful) What have I learned from it to improve on things now ndash things may happen with a good purposerdquo

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 6: JOM-Lah FIKIR

The trick in CBT is to understand how the mind works (eg how thoughts can affect feelings and are conditioned by past experience) and to use the understanding to think more logically This may not necessarily mean only positive thinking which at times can be illogical to the person concerned making them more stressed Once again congratulations to the Editors and writers Happy reading to the readers and may you gain more insight into the workings of your mind May you be transformed into a better and healthier person after reading the wonderful messages and practising the techniques

Prof Dr Azhar Zain Professor of Clinical Psychiatry amp CBT Therapist Department of Psychiatry amp Mental Health Faculty of Medicine amp Health Sciences Universiti Putra Malaysia (UPM)

Preface

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo is a book on managing our thoughts so that theyrsquore positive and helpful This is important as it helps us to overcome excessive stress prevent depression and generate happiness Though it appears simple this book is based on scientific research and practice of Cognitive Behaviour Therapy and the emerging field of Positive Psychology

Many overseas books are available on this topic but ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo is special for several reasons

1 Itrsquos easy to understand with practical suggestions

2 It has pictures definitions and examples that are relevant to our local culture

3 Itrsquos available in four languages ndash English Bahasa Malaysia Chinese and Tamil

We hope that after reading and practicing the suggestions in this book yoursquore more mindful of your thoughts wiser in handling them and able to generate more happiness in life

This book is divided into four parts

1 Understanding thought patterns that create stress ndash Thinking Errors

2 Five ways to transform negative thoughts

3 Cultivating happy thoughts ndash Grateful Thinking

4 Resources for further understanding of ldquoJom-lah FIKIRrdquo

Last but not least we would like to thank our patients for their willingness to share their deepest thoughts with us Itrsquos a humbling and wonderful learning experience - something which we are all deeply grateful for May all of us have peace of mind and be happy

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15th June 2013

1

Introduction

ldquoChange your thoughts and you change your worldrdquo

- Norman Vincent Peale ndash

One of the special abilities of human beings is the ability to think deeply this gives us many advantages However itrsquos also a curse if we habitually think in negative or unhelpful ways This is because thoughts have the power to generate feelings and influence behavior in turn our feelings and

behavior will affect thoughts Therefore itrsquos important to know how to identify relate and transform our thoughts

How can we skillfully do that First of all be aware that negative thoughts have certain recognizable patterns According to psychologists there are about ten patterns (aka thinking errors) The following pages will provide brief descriptions of the thinking errors with names pictures definitions and examples

2

1 Black amp White Thinking

Only black or white

Definition Thinking which is either all or none

Examples

ldquoIf Irsquom not successful I must be a failure (either successful or failure)rdquo

ldquoShersquos not helping me this time she has never been a good friend (either good or bad)rdquo

ldquoThis medicine is making me fat it doesnrsquot help at all (either helpful or totally unhelpful)rdquo

3

2 Labelling

Are all buttons the same

Definition

Making generalized conclusions about reality Examples ldquoAll women are terrible driversrdquo ldquoIrsquom a total failure I canrsquot do a single thing rightrdquo ldquoPrivate doctors are always better than government

doctorsrdquo

4

3 Unfair Comparison

Is it fair to compare an apple with an orange

Definition

Comparing with others in a way that is unfair and undermines ourselves

Examples ldquoMy friend is so clever Why Irsquom so stupidrdquo

ldquoMy neighbourrsquos son can get lsquoArsquo in Math but my son always get lsquoCrsquo

ldquoI was very productive before I had a stroke Now Irsquom completely uselessrdquo

5

4 Mind Reading

Are you guessing and making assumption

Definition Making assumption about otherrsquos thoughts and feelings

Examples ldquoHersquos not saying it but I know that he doesnrsquot like merdquo

ldquoNobody asked any questions Irsquom sure they feel that the presentation was terriblerdquo

ldquoThe nurse looks upset Irsquom sure she thinks Irsquom a burdenrdquo

6

5 Fortune Telling

Spilled coffee ndash bad sign

Definition Predicting a bad or the worst outcome of something (aka catastrophic thinking)

Examples ldquoIrsquom sure Irsquoll fail in the examrdquo

ldquoMy kids are wonrsquot listen to me I donrsquot know how to teach my kids Theyrsquoll end up as failuresrdquo

ldquoWhat if the doctor made a wrong diagnosis Give me

wrong medicationhellipcausing kidneys and liver damagerdquo

7

6 Discounting Positive

Do you see only the cracks on the wall Definition Ignoring the good and focusing on the bad

Examples ldquoMy husband never cares for merdquo ldquoIrsquom just lucky lah I did nothingrdquo (low self esteem) in response to a compliment ldquoAnyone can pass this test itrsquos nothing really special

about itrdquo

8

7 Blaming Self

Itrsquos all my fault Definition

Excessively finding fault with ourselves

Examples

A religious person ldquoIrsquom to be blamed I didnrsquot pray hard enough Thatrsquos why bad things happen to my familyrdquo A dedicated teacher ldquoI should have spent more time with my students Then all of them can pass their examsrdquo A patient ldquoIrsquom useless Irsquom a burden to my family Irsquom wasting my doctorrsquos timerdquo

9

8 Emotional Reasoning

Definition Making decisions and actions based on our unpleasant feelings

Examples In depression ldquoI have no mood I better just stay at home and restrdquo In an anxious person ldquoIrsquom nervous I canrsquot do it Irsquoll sure make a fool of myselfrdquo ldquoWestern medicine is very strong I feel weak no point

to see the doctor anymorerdquo

10

9 Killer Words ndash MUST BUT WHY

Definition

Repeated use of words that promote unhelpful rumination and prevent effective problem solving

Examples ldquoWHY like that one He MUST respect merdquo (Imposing

a rule that is not within onersquos control) Repeatedly asking ldquoWHY am I always depressedrdquo (Despite several explanations) ldquoI know I should do this BUThelliprdquo (Repeatedly giving

excuses for not doing something helpful)

11

10 Perfectionist Thinking

Definition Expecting everything to be perfectly perfect

Not good enough

Examples

ldquoI must be able to help everyone in my lifehellipI must get straight Arsquos in this examrdquo

ldquoI should have no pain at all and be fully recovered before I can start moving on with liferdquo

ldquoI must make sure everything is in order before I leave my houserdquo

12

5 Ways to Transform Negative Thoughts

Once yoursquore pretty good at lsquocatchingrsquo the negative thinking errors (like having useful computer anti-viral software) we can now learn to change them Before that itrsquos important to remember to relate to the thoughts with a healthy attitude - kindness Try to imagine dealing with them as though yoursquore pacifying a crying baby ndash be gentle Or else yoursquoll end up hating yourself more ldquoOh Shit I have these stupid thoughts againhellipIrsquom really horriblerdquo This perpetuates stress anxiety and depression as thoughts often become

13

more lsquostickyrsquo (emotionally charged and increased in number) when we relate to them with frustration Once yoursquove identified the unhelpful thoughts here are some ways to manage them so that they can become more positive and useful 1 Ask yourself ldquoWhatrsquos the evidence for and against what Irsquom thinking Is there any alternative or more likely explanationrdquo 2 Ask yourself ldquoWhat thinking errors may I be having How can I think in a more helpful way How would I advice a friend or child who is in a similar situationrdquo 3 When you find yourself worrying too much assure yourself ldquoWhat can the worst be It wonrsquot be that bad - Itrsquos still manageable right Itrsquos unpleasant but I can learn to cope with it ndash just do it What can I do about it now (problem solving mode instead of just worrying)rdquo 4 When the reality is painful and canrsquot be changed try to reflect ldquoAm I alone (Probably not eg many others are also facing challenges in parenting ndash we can learn from one another) Could it be worse (Likely yes eg having nose allergy is not as bad as nose cancer ndash be grateful) What have I learned from it to improve on things now ndash things may happen with a good purposerdquo

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 7: JOM-Lah FIKIR

Preface

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo is a book on managing our thoughts so that theyrsquore positive and helpful This is important as it helps us to overcome excessive stress prevent depression and generate happiness Though it appears simple this book is based on scientific research and practice of Cognitive Behaviour Therapy and the emerging field of Positive Psychology

Many overseas books are available on this topic but ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo is special for several reasons

1 Itrsquos easy to understand with practical suggestions

2 It has pictures definitions and examples that are relevant to our local culture

3 Itrsquos available in four languages ndash English Bahasa Malaysia Chinese and Tamil

We hope that after reading and practicing the suggestions in this book yoursquore more mindful of your thoughts wiser in handling them and able to generate more happiness in life

This book is divided into four parts

1 Understanding thought patterns that create stress ndash Thinking Errors

2 Five ways to transform negative thoughts

3 Cultivating happy thoughts ndash Grateful Thinking

4 Resources for further understanding of ldquoJom-lah FIKIRrdquo

Last but not least we would like to thank our patients for their willingness to share their deepest thoughts with us Itrsquos a humbling and wonderful learning experience - something which we are all deeply grateful for May all of us have peace of mind and be happy

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15th June 2013

1

Introduction

ldquoChange your thoughts and you change your worldrdquo

- Norman Vincent Peale ndash

One of the special abilities of human beings is the ability to think deeply this gives us many advantages However itrsquos also a curse if we habitually think in negative or unhelpful ways This is because thoughts have the power to generate feelings and influence behavior in turn our feelings and

behavior will affect thoughts Therefore itrsquos important to know how to identify relate and transform our thoughts

How can we skillfully do that First of all be aware that negative thoughts have certain recognizable patterns According to psychologists there are about ten patterns (aka thinking errors) The following pages will provide brief descriptions of the thinking errors with names pictures definitions and examples

2

1 Black amp White Thinking

Only black or white

Definition Thinking which is either all or none

Examples

ldquoIf Irsquom not successful I must be a failure (either successful or failure)rdquo

ldquoShersquos not helping me this time she has never been a good friend (either good or bad)rdquo

ldquoThis medicine is making me fat it doesnrsquot help at all (either helpful or totally unhelpful)rdquo

3

2 Labelling

Are all buttons the same

Definition

Making generalized conclusions about reality Examples ldquoAll women are terrible driversrdquo ldquoIrsquom a total failure I canrsquot do a single thing rightrdquo ldquoPrivate doctors are always better than government

doctorsrdquo

4

3 Unfair Comparison

Is it fair to compare an apple with an orange

Definition

Comparing with others in a way that is unfair and undermines ourselves

Examples ldquoMy friend is so clever Why Irsquom so stupidrdquo

ldquoMy neighbourrsquos son can get lsquoArsquo in Math but my son always get lsquoCrsquo

ldquoI was very productive before I had a stroke Now Irsquom completely uselessrdquo

5

4 Mind Reading

Are you guessing and making assumption

Definition Making assumption about otherrsquos thoughts and feelings

Examples ldquoHersquos not saying it but I know that he doesnrsquot like merdquo

ldquoNobody asked any questions Irsquom sure they feel that the presentation was terriblerdquo

ldquoThe nurse looks upset Irsquom sure she thinks Irsquom a burdenrdquo

6

5 Fortune Telling

Spilled coffee ndash bad sign

Definition Predicting a bad or the worst outcome of something (aka catastrophic thinking)

Examples ldquoIrsquom sure Irsquoll fail in the examrdquo

ldquoMy kids are wonrsquot listen to me I donrsquot know how to teach my kids Theyrsquoll end up as failuresrdquo

ldquoWhat if the doctor made a wrong diagnosis Give me

wrong medicationhellipcausing kidneys and liver damagerdquo

7

6 Discounting Positive

Do you see only the cracks on the wall Definition Ignoring the good and focusing on the bad

Examples ldquoMy husband never cares for merdquo ldquoIrsquom just lucky lah I did nothingrdquo (low self esteem) in response to a compliment ldquoAnyone can pass this test itrsquos nothing really special

about itrdquo

8

7 Blaming Self

Itrsquos all my fault Definition

Excessively finding fault with ourselves

Examples

A religious person ldquoIrsquom to be blamed I didnrsquot pray hard enough Thatrsquos why bad things happen to my familyrdquo A dedicated teacher ldquoI should have spent more time with my students Then all of them can pass their examsrdquo A patient ldquoIrsquom useless Irsquom a burden to my family Irsquom wasting my doctorrsquos timerdquo

9

8 Emotional Reasoning

Definition Making decisions and actions based on our unpleasant feelings

Examples In depression ldquoI have no mood I better just stay at home and restrdquo In an anxious person ldquoIrsquom nervous I canrsquot do it Irsquoll sure make a fool of myselfrdquo ldquoWestern medicine is very strong I feel weak no point

to see the doctor anymorerdquo

10

9 Killer Words ndash MUST BUT WHY

Definition

Repeated use of words that promote unhelpful rumination and prevent effective problem solving

Examples ldquoWHY like that one He MUST respect merdquo (Imposing

a rule that is not within onersquos control) Repeatedly asking ldquoWHY am I always depressedrdquo (Despite several explanations) ldquoI know I should do this BUThelliprdquo (Repeatedly giving

excuses for not doing something helpful)

11

10 Perfectionist Thinking

Definition Expecting everything to be perfectly perfect

Not good enough

Examples

ldquoI must be able to help everyone in my lifehellipI must get straight Arsquos in this examrdquo

ldquoI should have no pain at all and be fully recovered before I can start moving on with liferdquo

ldquoI must make sure everything is in order before I leave my houserdquo

12

5 Ways to Transform Negative Thoughts

Once yoursquore pretty good at lsquocatchingrsquo the negative thinking errors (like having useful computer anti-viral software) we can now learn to change them Before that itrsquos important to remember to relate to the thoughts with a healthy attitude - kindness Try to imagine dealing with them as though yoursquore pacifying a crying baby ndash be gentle Or else yoursquoll end up hating yourself more ldquoOh Shit I have these stupid thoughts againhellipIrsquom really horriblerdquo This perpetuates stress anxiety and depression as thoughts often become

13

more lsquostickyrsquo (emotionally charged and increased in number) when we relate to them with frustration Once yoursquove identified the unhelpful thoughts here are some ways to manage them so that they can become more positive and useful 1 Ask yourself ldquoWhatrsquos the evidence for and against what Irsquom thinking Is there any alternative or more likely explanationrdquo 2 Ask yourself ldquoWhat thinking errors may I be having How can I think in a more helpful way How would I advice a friend or child who is in a similar situationrdquo 3 When you find yourself worrying too much assure yourself ldquoWhat can the worst be It wonrsquot be that bad - Itrsquos still manageable right Itrsquos unpleasant but I can learn to cope with it ndash just do it What can I do about it now (problem solving mode instead of just worrying)rdquo 4 When the reality is painful and canrsquot be changed try to reflect ldquoAm I alone (Probably not eg many others are also facing challenges in parenting ndash we can learn from one another) Could it be worse (Likely yes eg having nose allergy is not as bad as nose cancer ndash be grateful) What have I learned from it to improve on things now ndash things may happen with a good purposerdquo

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 8: JOM-Lah FIKIR

This book is divided into four parts

1 Understanding thought patterns that create stress ndash Thinking Errors

2 Five ways to transform negative thoughts

3 Cultivating happy thoughts ndash Grateful Thinking

4 Resources for further understanding of ldquoJom-lah FIKIRrdquo

Last but not least we would like to thank our patients for their willingness to share their deepest thoughts with us Itrsquos a humbling and wonderful learning experience - something which we are all deeply grateful for May all of us have peace of mind and be happy

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15th June 2013

1

Introduction

ldquoChange your thoughts and you change your worldrdquo

- Norman Vincent Peale ndash

One of the special abilities of human beings is the ability to think deeply this gives us many advantages However itrsquos also a curse if we habitually think in negative or unhelpful ways This is because thoughts have the power to generate feelings and influence behavior in turn our feelings and

behavior will affect thoughts Therefore itrsquos important to know how to identify relate and transform our thoughts

How can we skillfully do that First of all be aware that negative thoughts have certain recognizable patterns According to psychologists there are about ten patterns (aka thinking errors) The following pages will provide brief descriptions of the thinking errors with names pictures definitions and examples

2

1 Black amp White Thinking

Only black or white

Definition Thinking which is either all or none

Examples

ldquoIf Irsquom not successful I must be a failure (either successful or failure)rdquo

ldquoShersquos not helping me this time she has never been a good friend (either good or bad)rdquo

ldquoThis medicine is making me fat it doesnrsquot help at all (either helpful or totally unhelpful)rdquo

3

2 Labelling

Are all buttons the same

Definition

Making generalized conclusions about reality Examples ldquoAll women are terrible driversrdquo ldquoIrsquom a total failure I canrsquot do a single thing rightrdquo ldquoPrivate doctors are always better than government

doctorsrdquo

4

3 Unfair Comparison

Is it fair to compare an apple with an orange

Definition

Comparing with others in a way that is unfair and undermines ourselves

Examples ldquoMy friend is so clever Why Irsquom so stupidrdquo

ldquoMy neighbourrsquos son can get lsquoArsquo in Math but my son always get lsquoCrsquo

ldquoI was very productive before I had a stroke Now Irsquom completely uselessrdquo

5

4 Mind Reading

Are you guessing and making assumption

Definition Making assumption about otherrsquos thoughts and feelings

Examples ldquoHersquos not saying it but I know that he doesnrsquot like merdquo

ldquoNobody asked any questions Irsquom sure they feel that the presentation was terriblerdquo

ldquoThe nurse looks upset Irsquom sure she thinks Irsquom a burdenrdquo

6

5 Fortune Telling

Spilled coffee ndash bad sign

Definition Predicting a bad or the worst outcome of something (aka catastrophic thinking)

Examples ldquoIrsquom sure Irsquoll fail in the examrdquo

ldquoMy kids are wonrsquot listen to me I donrsquot know how to teach my kids Theyrsquoll end up as failuresrdquo

ldquoWhat if the doctor made a wrong diagnosis Give me

wrong medicationhellipcausing kidneys and liver damagerdquo

7

6 Discounting Positive

Do you see only the cracks on the wall Definition Ignoring the good and focusing on the bad

Examples ldquoMy husband never cares for merdquo ldquoIrsquom just lucky lah I did nothingrdquo (low self esteem) in response to a compliment ldquoAnyone can pass this test itrsquos nothing really special

about itrdquo

8

7 Blaming Self

Itrsquos all my fault Definition

Excessively finding fault with ourselves

Examples

A religious person ldquoIrsquom to be blamed I didnrsquot pray hard enough Thatrsquos why bad things happen to my familyrdquo A dedicated teacher ldquoI should have spent more time with my students Then all of them can pass their examsrdquo A patient ldquoIrsquom useless Irsquom a burden to my family Irsquom wasting my doctorrsquos timerdquo

9

8 Emotional Reasoning

Definition Making decisions and actions based on our unpleasant feelings

Examples In depression ldquoI have no mood I better just stay at home and restrdquo In an anxious person ldquoIrsquom nervous I canrsquot do it Irsquoll sure make a fool of myselfrdquo ldquoWestern medicine is very strong I feel weak no point

to see the doctor anymorerdquo

10

9 Killer Words ndash MUST BUT WHY

Definition

Repeated use of words that promote unhelpful rumination and prevent effective problem solving

Examples ldquoWHY like that one He MUST respect merdquo (Imposing

a rule that is not within onersquos control) Repeatedly asking ldquoWHY am I always depressedrdquo (Despite several explanations) ldquoI know I should do this BUThelliprdquo (Repeatedly giving

excuses for not doing something helpful)

11

10 Perfectionist Thinking

Definition Expecting everything to be perfectly perfect

Not good enough

Examples

ldquoI must be able to help everyone in my lifehellipI must get straight Arsquos in this examrdquo

ldquoI should have no pain at all and be fully recovered before I can start moving on with liferdquo

ldquoI must make sure everything is in order before I leave my houserdquo

12

5 Ways to Transform Negative Thoughts

Once yoursquore pretty good at lsquocatchingrsquo the negative thinking errors (like having useful computer anti-viral software) we can now learn to change them Before that itrsquos important to remember to relate to the thoughts with a healthy attitude - kindness Try to imagine dealing with them as though yoursquore pacifying a crying baby ndash be gentle Or else yoursquoll end up hating yourself more ldquoOh Shit I have these stupid thoughts againhellipIrsquom really horriblerdquo This perpetuates stress anxiety and depression as thoughts often become

13

more lsquostickyrsquo (emotionally charged and increased in number) when we relate to them with frustration Once yoursquove identified the unhelpful thoughts here are some ways to manage them so that they can become more positive and useful 1 Ask yourself ldquoWhatrsquos the evidence for and against what Irsquom thinking Is there any alternative or more likely explanationrdquo 2 Ask yourself ldquoWhat thinking errors may I be having How can I think in a more helpful way How would I advice a friend or child who is in a similar situationrdquo 3 When you find yourself worrying too much assure yourself ldquoWhat can the worst be It wonrsquot be that bad - Itrsquos still manageable right Itrsquos unpleasant but I can learn to cope with it ndash just do it What can I do about it now (problem solving mode instead of just worrying)rdquo 4 When the reality is painful and canrsquot be changed try to reflect ldquoAm I alone (Probably not eg many others are also facing challenges in parenting ndash we can learn from one another) Could it be worse (Likely yes eg having nose allergy is not as bad as nose cancer ndash be grateful) What have I learned from it to improve on things now ndash things may happen with a good purposerdquo

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 9: JOM-Lah FIKIR

1

Introduction

ldquoChange your thoughts and you change your worldrdquo

- Norman Vincent Peale ndash

One of the special abilities of human beings is the ability to think deeply this gives us many advantages However itrsquos also a curse if we habitually think in negative or unhelpful ways This is because thoughts have the power to generate feelings and influence behavior in turn our feelings and

behavior will affect thoughts Therefore itrsquos important to know how to identify relate and transform our thoughts

How can we skillfully do that First of all be aware that negative thoughts have certain recognizable patterns According to psychologists there are about ten patterns (aka thinking errors) The following pages will provide brief descriptions of the thinking errors with names pictures definitions and examples

2

1 Black amp White Thinking

Only black or white

Definition Thinking which is either all or none

Examples

ldquoIf Irsquom not successful I must be a failure (either successful or failure)rdquo

ldquoShersquos not helping me this time she has never been a good friend (either good or bad)rdquo

ldquoThis medicine is making me fat it doesnrsquot help at all (either helpful or totally unhelpful)rdquo

3

2 Labelling

Are all buttons the same

Definition

Making generalized conclusions about reality Examples ldquoAll women are terrible driversrdquo ldquoIrsquom a total failure I canrsquot do a single thing rightrdquo ldquoPrivate doctors are always better than government

doctorsrdquo

4

3 Unfair Comparison

Is it fair to compare an apple with an orange

Definition

Comparing with others in a way that is unfair and undermines ourselves

Examples ldquoMy friend is so clever Why Irsquom so stupidrdquo

ldquoMy neighbourrsquos son can get lsquoArsquo in Math but my son always get lsquoCrsquo

ldquoI was very productive before I had a stroke Now Irsquom completely uselessrdquo

5

4 Mind Reading

Are you guessing and making assumption

Definition Making assumption about otherrsquos thoughts and feelings

Examples ldquoHersquos not saying it but I know that he doesnrsquot like merdquo

ldquoNobody asked any questions Irsquom sure they feel that the presentation was terriblerdquo

ldquoThe nurse looks upset Irsquom sure she thinks Irsquom a burdenrdquo

6

5 Fortune Telling

Spilled coffee ndash bad sign

Definition Predicting a bad or the worst outcome of something (aka catastrophic thinking)

Examples ldquoIrsquom sure Irsquoll fail in the examrdquo

ldquoMy kids are wonrsquot listen to me I donrsquot know how to teach my kids Theyrsquoll end up as failuresrdquo

ldquoWhat if the doctor made a wrong diagnosis Give me

wrong medicationhellipcausing kidneys and liver damagerdquo

7

6 Discounting Positive

Do you see only the cracks on the wall Definition Ignoring the good and focusing on the bad

Examples ldquoMy husband never cares for merdquo ldquoIrsquom just lucky lah I did nothingrdquo (low self esteem) in response to a compliment ldquoAnyone can pass this test itrsquos nothing really special

about itrdquo

8

7 Blaming Self

Itrsquos all my fault Definition

Excessively finding fault with ourselves

Examples

A religious person ldquoIrsquom to be blamed I didnrsquot pray hard enough Thatrsquos why bad things happen to my familyrdquo A dedicated teacher ldquoI should have spent more time with my students Then all of them can pass their examsrdquo A patient ldquoIrsquom useless Irsquom a burden to my family Irsquom wasting my doctorrsquos timerdquo

9

8 Emotional Reasoning

Definition Making decisions and actions based on our unpleasant feelings

Examples In depression ldquoI have no mood I better just stay at home and restrdquo In an anxious person ldquoIrsquom nervous I canrsquot do it Irsquoll sure make a fool of myselfrdquo ldquoWestern medicine is very strong I feel weak no point

to see the doctor anymorerdquo

10

9 Killer Words ndash MUST BUT WHY

Definition

Repeated use of words that promote unhelpful rumination and prevent effective problem solving

Examples ldquoWHY like that one He MUST respect merdquo (Imposing

a rule that is not within onersquos control) Repeatedly asking ldquoWHY am I always depressedrdquo (Despite several explanations) ldquoI know I should do this BUThelliprdquo (Repeatedly giving

excuses for not doing something helpful)

11

10 Perfectionist Thinking

Definition Expecting everything to be perfectly perfect

Not good enough

Examples

ldquoI must be able to help everyone in my lifehellipI must get straight Arsquos in this examrdquo

ldquoI should have no pain at all and be fully recovered before I can start moving on with liferdquo

ldquoI must make sure everything is in order before I leave my houserdquo

12

5 Ways to Transform Negative Thoughts

Once yoursquore pretty good at lsquocatchingrsquo the negative thinking errors (like having useful computer anti-viral software) we can now learn to change them Before that itrsquos important to remember to relate to the thoughts with a healthy attitude - kindness Try to imagine dealing with them as though yoursquore pacifying a crying baby ndash be gentle Or else yoursquoll end up hating yourself more ldquoOh Shit I have these stupid thoughts againhellipIrsquom really horriblerdquo This perpetuates stress anxiety and depression as thoughts often become

13

more lsquostickyrsquo (emotionally charged and increased in number) when we relate to them with frustration Once yoursquove identified the unhelpful thoughts here are some ways to manage them so that they can become more positive and useful 1 Ask yourself ldquoWhatrsquos the evidence for and against what Irsquom thinking Is there any alternative or more likely explanationrdquo 2 Ask yourself ldquoWhat thinking errors may I be having How can I think in a more helpful way How would I advice a friend or child who is in a similar situationrdquo 3 When you find yourself worrying too much assure yourself ldquoWhat can the worst be It wonrsquot be that bad - Itrsquos still manageable right Itrsquos unpleasant but I can learn to cope with it ndash just do it What can I do about it now (problem solving mode instead of just worrying)rdquo 4 When the reality is painful and canrsquot be changed try to reflect ldquoAm I alone (Probably not eg many others are also facing challenges in parenting ndash we can learn from one another) Could it be worse (Likely yes eg having nose allergy is not as bad as nose cancer ndash be grateful) What have I learned from it to improve on things now ndash things may happen with a good purposerdquo

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 10: JOM-Lah FIKIR

2

1 Black amp White Thinking

Only black or white

Definition Thinking which is either all or none

Examples

ldquoIf Irsquom not successful I must be a failure (either successful or failure)rdquo

ldquoShersquos not helping me this time she has never been a good friend (either good or bad)rdquo

ldquoThis medicine is making me fat it doesnrsquot help at all (either helpful or totally unhelpful)rdquo

3

2 Labelling

Are all buttons the same

Definition

Making generalized conclusions about reality Examples ldquoAll women are terrible driversrdquo ldquoIrsquom a total failure I canrsquot do a single thing rightrdquo ldquoPrivate doctors are always better than government

doctorsrdquo

4

3 Unfair Comparison

Is it fair to compare an apple with an orange

Definition

Comparing with others in a way that is unfair and undermines ourselves

Examples ldquoMy friend is so clever Why Irsquom so stupidrdquo

ldquoMy neighbourrsquos son can get lsquoArsquo in Math but my son always get lsquoCrsquo

ldquoI was very productive before I had a stroke Now Irsquom completely uselessrdquo

5

4 Mind Reading

Are you guessing and making assumption

Definition Making assumption about otherrsquos thoughts and feelings

Examples ldquoHersquos not saying it but I know that he doesnrsquot like merdquo

ldquoNobody asked any questions Irsquom sure they feel that the presentation was terriblerdquo

ldquoThe nurse looks upset Irsquom sure she thinks Irsquom a burdenrdquo

6

5 Fortune Telling

Spilled coffee ndash bad sign

Definition Predicting a bad or the worst outcome of something (aka catastrophic thinking)

Examples ldquoIrsquom sure Irsquoll fail in the examrdquo

ldquoMy kids are wonrsquot listen to me I donrsquot know how to teach my kids Theyrsquoll end up as failuresrdquo

ldquoWhat if the doctor made a wrong diagnosis Give me

wrong medicationhellipcausing kidneys and liver damagerdquo

7

6 Discounting Positive

Do you see only the cracks on the wall Definition Ignoring the good and focusing on the bad

Examples ldquoMy husband never cares for merdquo ldquoIrsquom just lucky lah I did nothingrdquo (low self esteem) in response to a compliment ldquoAnyone can pass this test itrsquos nothing really special

about itrdquo

8

7 Blaming Self

Itrsquos all my fault Definition

Excessively finding fault with ourselves

Examples

A religious person ldquoIrsquom to be blamed I didnrsquot pray hard enough Thatrsquos why bad things happen to my familyrdquo A dedicated teacher ldquoI should have spent more time with my students Then all of them can pass their examsrdquo A patient ldquoIrsquom useless Irsquom a burden to my family Irsquom wasting my doctorrsquos timerdquo

9

8 Emotional Reasoning

Definition Making decisions and actions based on our unpleasant feelings

Examples In depression ldquoI have no mood I better just stay at home and restrdquo In an anxious person ldquoIrsquom nervous I canrsquot do it Irsquoll sure make a fool of myselfrdquo ldquoWestern medicine is very strong I feel weak no point

to see the doctor anymorerdquo

10

9 Killer Words ndash MUST BUT WHY

Definition

Repeated use of words that promote unhelpful rumination and prevent effective problem solving

Examples ldquoWHY like that one He MUST respect merdquo (Imposing

a rule that is not within onersquos control) Repeatedly asking ldquoWHY am I always depressedrdquo (Despite several explanations) ldquoI know I should do this BUThelliprdquo (Repeatedly giving

excuses for not doing something helpful)

11

10 Perfectionist Thinking

Definition Expecting everything to be perfectly perfect

Not good enough

Examples

ldquoI must be able to help everyone in my lifehellipI must get straight Arsquos in this examrdquo

ldquoI should have no pain at all and be fully recovered before I can start moving on with liferdquo

ldquoI must make sure everything is in order before I leave my houserdquo

12

5 Ways to Transform Negative Thoughts

Once yoursquore pretty good at lsquocatchingrsquo the negative thinking errors (like having useful computer anti-viral software) we can now learn to change them Before that itrsquos important to remember to relate to the thoughts with a healthy attitude - kindness Try to imagine dealing with them as though yoursquore pacifying a crying baby ndash be gentle Or else yoursquoll end up hating yourself more ldquoOh Shit I have these stupid thoughts againhellipIrsquom really horriblerdquo This perpetuates stress anxiety and depression as thoughts often become

13

more lsquostickyrsquo (emotionally charged and increased in number) when we relate to them with frustration Once yoursquove identified the unhelpful thoughts here are some ways to manage them so that they can become more positive and useful 1 Ask yourself ldquoWhatrsquos the evidence for and against what Irsquom thinking Is there any alternative or more likely explanationrdquo 2 Ask yourself ldquoWhat thinking errors may I be having How can I think in a more helpful way How would I advice a friend or child who is in a similar situationrdquo 3 When you find yourself worrying too much assure yourself ldquoWhat can the worst be It wonrsquot be that bad - Itrsquos still manageable right Itrsquos unpleasant but I can learn to cope with it ndash just do it What can I do about it now (problem solving mode instead of just worrying)rdquo 4 When the reality is painful and canrsquot be changed try to reflect ldquoAm I alone (Probably not eg many others are also facing challenges in parenting ndash we can learn from one another) Could it be worse (Likely yes eg having nose allergy is not as bad as nose cancer ndash be grateful) What have I learned from it to improve on things now ndash things may happen with a good purposerdquo

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 11: JOM-Lah FIKIR

3

2 Labelling

Are all buttons the same

Definition

Making generalized conclusions about reality Examples ldquoAll women are terrible driversrdquo ldquoIrsquom a total failure I canrsquot do a single thing rightrdquo ldquoPrivate doctors are always better than government

doctorsrdquo

4

3 Unfair Comparison

Is it fair to compare an apple with an orange

Definition

Comparing with others in a way that is unfair and undermines ourselves

Examples ldquoMy friend is so clever Why Irsquom so stupidrdquo

ldquoMy neighbourrsquos son can get lsquoArsquo in Math but my son always get lsquoCrsquo

ldquoI was very productive before I had a stroke Now Irsquom completely uselessrdquo

5

4 Mind Reading

Are you guessing and making assumption

Definition Making assumption about otherrsquos thoughts and feelings

Examples ldquoHersquos not saying it but I know that he doesnrsquot like merdquo

ldquoNobody asked any questions Irsquom sure they feel that the presentation was terriblerdquo

ldquoThe nurse looks upset Irsquom sure she thinks Irsquom a burdenrdquo

6

5 Fortune Telling

Spilled coffee ndash bad sign

Definition Predicting a bad or the worst outcome of something (aka catastrophic thinking)

Examples ldquoIrsquom sure Irsquoll fail in the examrdquo

ldquoMy kids are wonrsquot listen to me I donrsquot know how to teach my kids Theyrsquoll end up as failuresrdquo

ldquoWhat if the doctor made a wrong diagnosis Give me

wrong medicationhellipcausing kidneys and liver damagerdquo

7

6 Discounting Positive

Do you see only the cracks on the wall Definition Ignoring the good and focusing on the bad

Examples ldquoMy husband never cares for merdquo ldquoIrsquom just lucky lah I did nothingrdquo (low self esteem) in response to a compliment ldquoAnyone can pass this test itrsquos nothing really special

about itrdquo

8

7 Blaming Self

Itrsquos all my fault Definition

Excessively finding fault with ourselves

Examples

A religious person ldquoIrsquom to be blamed I didnrsquot pray hard enough Thatrsquos why bad things happen to my familyrdquo A dedicated teacher ldquoI should have spent more time with my students Then all of them can pass their examsrdquo A patient ldquoIrsquom useless Irsquom a burden to my family Irsquom wasting my doctorrsquos timerdquo

9

8 Emotional Reasoning

Definition Making decisions and actions based on our unpleasant feelings

Examples In depression ldquoI have no mood I better just stay at home and restrdquo In an anxious person ldquoIrsquom nervous I canrsquot do it Irsquoll sure make a fool of myselfrdquo ldquoWestern medicine is very strong I feel weak no point

to see the doctor anymorerdquo

10

9 Killer Words ndash MUST BUT WHY

Definition

Repeated use of words that promote unhelpful rumination and prevent effective problem solving

Examples ldquoWHY like that one He MUST respect merdquo (Imposing

a rule that is not within onersquos control) Repeatedly asking ldquoWHY am I always depressedrdquo (Despite several explanations) ldquoI know I should do this BUThelliprdquo (Repeatedly giving

excuses for not doing something helpful)

11

10 Perfectionist Thinking

Definition Expecting everything to be perfectly perfect

Not good enough

Examples

ldquoI must be able to help everyone in my lifehellipI must get straight Arsquos in this examrdquo

ldquoI should have no pain at all and be fully recovered before I can start moving on with liferdquo

ldquoI must make sure everything is in order before I leave my houserdquo

12

5 Ways to Transform Negative Thoughts

Once yoursquore pretty good at lsquocatchingrsquo the negative thinking errors (like having useful computer anti-viral software) we can now learn to change them Before that itrsquos important to remember to relate to the thoughts with a healthy attitude - kindness Try to imagine dealing with them as though yoursquore pacifying a crying baby ndash be gentle Or else yoursquoll end up hating yourself more ldquoOh Shit I have these stupid thoughts againhellipIrsquom really horriblerdquo This perpetuates stress anxiety and depression as thoughts often become

13

more lsquostickyrsquo (emotionally charged and increased in number) when we relate to them with frustration Once yoursquove identified the unhelpful thoughts here are some ways to manage them so that they can become more positive and useful 1 Ask yourself ldquoWhatrsquos the evidence for and against what Irsquom thinking Is there any alternative or more likely explanationrdquo 2 Ask yourself ldquoWhat thinking errors may I be having How can I think in a more helpful way How would I advice a friend or child who is in a similar situationrdquo 3 When you find yourself worrying too much assure yourself ldquoWhat can the worst be It wonrsquot be that bad - Itrsquos still manageable right Itrsquos unpleasant but I can learn to cope with it ndash just do it What can I do about it now (problem solving mode instead of just worrying)rdquo 4 When the reality is painful and canrsquot be changed try to reflect ldquoAm I alone (Probably not eg many others are also facing challenges in parenting ndash we can learn from one another) Could it be worse (Likely yes eg having nose allergy is not as bad as nose cancer ndash be grateful) What have I learned from it to improve on things now ndash things may happen with a good purposerdquo

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 12: JOM-Lah FIKIR

4

3 Unfair Comparison

Is it fair to compare an apple with an orange

Definition

Comparing with others in a way that is unfair and undermines ourselves

Examples ldquoMy friend is so clever Why Irsquom so stupidrdquo

ldquoMy neighbourrsquos son can get lsquoArsquo in Math but my son always get lsquoCrsquo

ldquoI was very productive before I had a stroke Now Irsquom completely uselessrdquo

5

4 Mind Reading

Are you guessing and making assumption

Definition Making assumption about otherrsquos thoughts and feelings

Examples ldquoHersquos not saying it but I know that he doesnrsquot like merdquo

ldquoNobody asked any questions Irsquom sure they feel that the presentation was terriblerdquo

ldquoThe nurse looks upset Irsquom sure she thinks Irsquom a burdenrdquo

6

5 Fortune Telling

Spilled coffee ndash bad sign

Definition Predicting a bad or the worst outcome of something (aka catastrophic thinking)

Examples ldquoIrsquom sure Irsquoll fail in the examrdquo

ldquoMy kids are wonrsquot listen to me I donrsquot know how to teach my kids Theyrsquoll end up as failuresrdquo

ldquoWhat if the doctor made a wrong diagnosis Give me

wrong medicationhellipcausing kidneys and liver damagerdquo

7

6 Discounting Positive

Do you see only the cracks on the wall Definition Ignoring the good and focusing on the bad

Examples ldquoMy husband never cares for merdquo ldquoIrsquom just lucky lah I did nothingrdquo (low self esteem) in response to a compliment ldquoAnyone can pass this test itrsquos nothing really special

about itrdquo

8

7 Blaming Self

Itrsquos all my fault Definition

Excessively finding fault with ourselves

Examples

A religious person ldquoIrsquom to be blamed I didnrsquot pray hard enough Thatrsquos why bad things happen to my familyrdquo A dedicated teacher ldquoI should have spent more time with my students Then all of them can pass their examsrdquo A patient ldquoIrsquom useless Irsquom a burden to my family Irsquom wasting my doctorrsquos timerdquo

9

8 Emotional Reasoning

Definition Making decisions and actions based on our unpleasant feelings

Examples In depression ldquoI have no mood I better just stay at home and restrdquo In an anxious person ldquoIrsquom nervous I canrsquot do it Irsquoll sure make a fool of myselfrdquo ldquoWestern medicine is very strong I feel weak no point

to see the doctor anymorerdquo

10

9 Killer Words ndash MUST BUT WHY

Definition

Repeated use of words that promote unhelpful rumination and prevent effective problem solving

Examples ldquoWHY like that one He MUST respect merdquo (Imposing

a rule that is not within onersquos control) Repeatedly asking ldquoWHY am I always depressedrdquo (Despite several explanations) ldquoI know I should do this BUThelliprdquo (Repeatedly giving

excuses for not doing something helpful)

11

10 Perfectionist Thinking

Definition Expecting everything to be perfectly perfect

Not good enough

Examples

ldquoI must be able to help everyone in my lifehellipI must get straight Arsquos in this examrdquo

ldquoI should have no pain at all and be fully recovered before I can start moving on with liferdquo

ldquoI must make sure everything is in order before I leave my houserdquo

12

5 Ways to Transform Negative Thoughts

Once yoursquore pretty good at lsquocatchingrsquo the negative thinking errors (like having useful computer anti-viral software) we can now learn to change them Before that itrsquos important to remember to relate to the thoughts with a healthy attitude - kindness Try to imagine dealing with them as though yoursquore pacifying a crying baby ndash be gentle Or else yoursquoll end up hating yourself more ldquoOh Shit I have these stupid thoughts againhellipIrsquom really horriblerdquo This perpetuates stress anxiety and depression as thoughts often become

13

more lsquostickyrsquo (emotionally charged and increased in number) when we relate to them with frustration Once yoursquove identified the unhelpful thoughts here are some ways to manage them so that they can become more positive and useful 1 Ask yourself ldquoWhatrsquos the evidence for and against what Irsquom thinking Is there any alternative or more likely explanationrdquo 2 Ask yourself ldquoWhat thinking errors may I be having How can I think in a more helpful way How would I advice a friend or child who is in a similar situationrdquo 3 When you find yourself worrying too much assure yourself ldquoWhat can the worst be It wonrsquot be that bad - Itrsquos still manageable right Itrsquos unpleasant but I can learn to cope with it ndash just do it What can I do about it now (problem solving mode instead of just worrying)rdquo 4 When the reality is painful and canrsquot be changed try to reflect ldquoAm I alone (Probably not eg many others are also facing challenges in parenting ndash we can learn from one another) Could it be worse (Likely yes eg having nose allergy is not as bad as nose cancer ndash be grateful) What have I learned from it to improve on things now ndash things may happen with a good purposerdquo

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 13: JOM-Lah FIKIR

5

4 Mind Reading

Are you guessing and making assumption

Definition Making assumption about otherrsquos thoughts and feelings

Examples ldquoHersquos not saying it but I know that he doesnrsquot like merdquo

ldquoNobody asked any questions Irsquom sure they feel that the presentation was terriblerdquo

ldquoThe nurse looks upset Irsquom sure she thinks Irsquom a burdenrdquo

6

5 Fortune Telling

Spilled coffee ndash bad sign

Definition Predicting a bad or the worst outcome of something (aka catastrophic thinking)

Examples ldquoIrsquom sure Irsquoll fail in the examrdquo

ldquoMy kids are wonrsquot listen to me I donrsquot know how to teach my kids Theyrsquoll end up as failuresrdquo

ldquoWhat if the doctor made a wrong diagnosis Give me

wrong medicationhellipcausing kidneys and liver damagerdquo

7

6 Discounting Positive

Do you see only the cracks on the wall Definition Ignoring the good and focusing on the bad

Examples ldquoMy husband never cares for merdquo ldquoIrsquom just lucky lah I did nothingrdquo (low self esteem) in response to a compliment ldquoAnyone can pass this test itrsquos nothing really special

about itrdquo

8

7 Blaming Self

Itrsquos all my fault Definition

Excessively finding fault with ourselves

Examples

A religious person ldquoIrsquom to be blamed I didnrsquot pray hard enough Thatrsquos why bad things happen to my familyrdquo A dedicated teacher ldquoI should have spent more time with my students Then all of them can pass their examsrdquo A patient ldquoIrsquom useless Irsquom a burden to my family Irsquom wasting my doctorrsquos timerdquo

9

8 Emotional Reasoning

Definition Making decisions and actions based on our unpleasant feelings

Examples In depression ldquoI have no mood I better just stay at home and restrdquo In an anxious person ldquoIrsquom nervous I canrsquot do it Irsquoll sure make a fool of myselfrdquo ldquoWestern medicine is very strong I feel weak no point

to see the doctor anymorerdquo

10

9 Killer Words ndash MUST BUT WHY

Definition

Repeated use of words that promote unhelpful rumination and prevent effective problem solving

Examples ldquoWHY like that one He MUST respect merdquo (Imposing

a rule that is not within onersquos control) Repeatedly asking ldquoWHY am I always depressedrdquo (Despite several explanations) ldquoI know I should do this BUThelliprdquo (Repeatedly giving

excuses for not doing something helpful)

11

10 Perfectionist Thinking

Definition Expecting everything to be perfectly perfect

Not good enough

Examples

ldquoI must be able to help everyone in my lifehellipI must get straight Arsquos in this examrdquo

ldquoI should have no pain at all and be fully recovered before I can start moving on with liferdquo

ldquoI must make sure everything is in order before I leave my houserdquo

12

5 Ways to Transform Negative Thoughts

Once yoursquore pretty good at lsquocatchingrsquo the negative thinking errors (like having useful computer anti-viral software) we can now learn to change them Before that itrsquos important to remember to relate to the thoughts with a healthy attitude - kindness Try to imagine dealing with them as though yoursquore pacifying a crying baby ndash be gentle Or else yoursquoll end up hating yourself more ldquoOh Shit I have these stupid thoughts againhellipIrsquom really horriblerdquo This perpetuates stress anxiety and depression as thoughts often become

13

more lsquostickyrsquo (emotionally charged and increased in number) when we relate to them with frustration Once yoursquove identified the unhelpful thoughts here are some ways to manage them so that they can become more positive and useful 1 Ask yourself ldquoWhatrsquos the evidence for and against what Irsquom thinking Is there any alternative or more likely explanationrdquo 2 Ask yourself ldquoWhat thinking errors may I be having How can I think in a more helpful way How would I advice a friend or child who is in a similar situationrdquo 3 When you find yourself worrying too much assure yourself ldquoWhat can the worst be It wonrsquot be that bad - Itrsquos still manageable right Itrsquos unpleasant but I can learn to cope with it ndash just do it What can I do about it now (problem solving mode instead of just worrying)rdquo 4 When the reality is painful and canrsquot be changed try to reflect ldquoAm I alone (Probably not eg many others are also facing challenges in parenting ndash we can learn from one another) Could it be worse (Likely yes eg having nose allergy is not as bad as nose cancer ndash be grateful) What have I learned from it to improve on things now ndash things may happen with a good purposerdquo

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 14: JOM-Lah FIKIR

6

5 Fortune Telling

Spilled coffee ndash bad sign

Definition Predicting a bad or the worst outcome of something (aka catastrophic thinking)

Examples ldquoIrsquom sure Irsquoll fail in the examrdquo

ldquoMy kids are wonrsquot listen to me I donrsquot know how to teach my kids Theyrsquoll end up as failuresrdquo

ldquoWhat if the doctor made a wrong diagnosis Give me

wrong medicationhellipcausing kidneys and liver damagerdquo

7

6 Discounting Positive

Do you see only the cracks on the wall Definition Ignoring the good and focusing on the bad

Examples ldquoMy husband never cares for merdquo ldquoIrsquom just lucky lah I did nothingrdquo (low self esteem) in response to a compliment ldquoAnyone can pass this test itrsquos nothing really special

about itrdquo

8

7 Blaming Self

Itrsquos all my fault Definition

Excessively finding fault with ourselves

Examples

A religious person ldquoIrsquom to be blamed I didnrsquot pray hard enough Thatrsquos why bad things happen to my familyrdquo A dedicated teacher ldquoI should have spent more time with my students Then all of them can pass their examsrdquo A patient ldquoIrsquom useless Irsquom a burden to my family Irsquom wasting my doctorrsquos timerdquo

9

8 Emotional Reasoning

Definition Making decisions and actions based on our unpleasant feelings

Examples In depression ldquoI have no mood I better just stay at home and restrdquo In an anxious person ldquoIrsquom nervous I canrsquot do it Irsquoll sure make a fool of myselfrdquo ldquoWestern medicine is very strong I feel weak no point

to see the doctor anymorerdquo

10

9 Killer Words ndash MUST BUT WHY

Definition

Repeated use of words that promote unhelpful rumination and prevent effective problem solving

Examples ldquoWHY like that one He MUST respect merdquo (Imposing

a rule that is not within onersquos control) Repeatedly asking ldquoWHY am I always depressedrdquo (Despite several explanations) ldquoI know I should do this BUThelliprdquo (Repeatedly giving

excuses for not doing something helpful)

11

10 Perfectionist Thinking

Definition Expecting everything to be perfectly perfect

Not good enough

Examples

ldquoI must be able to help everyone in my lifehellipI must get straight Arsquos in this examrdquo

ldquoI should have no pain at all and be fully recovered before I can start moving on with liferdquo

ldquoI must make sure everything is in order before I leave my houserdquo

12

5 Ways to Transform Negative Thoughts

Once yoursquore pretty good at lsquocatchingrsquo the negative thinking errors (like having useful computer anti-viral software) we can now learn to change them Before that itrsquos important to remember to relate to the thoughts with a healthy attitude - kindness Try to imagine dealing with them as though yoursquore pacifying a crying baby ndash be gentle Or else yoursquoll end up hating yourself more ldquoOh Shit I have these stupid thoughts againhellipIrsquom really horriblerdquo This perpetuates stress anxiety and depression as thoughts often become

13

more lsquostickyrsquo (emotionally charged and increased in number) when we relate to them with frustration Once yoursquove identified the unhelpful thoughts here are some ways to manage them so that they can become more positive and useful 1 Ask yourself ldquoWhatrsquos the evidence for and against what Irsquom thinking Is there any alternative or more likely explanationrdquo 2 Ask yourself ldquoWhat thinking errors may I be having How can I think in a more helpful way How would I advice a friend or child who is in a similar situationrdquo 3 When you find yourself worrying too much assure yourself ldquoWhat can the worst be It wonrsquot be that bad - Itrsquos still manageable right Itrsquos unpleasant but I can learn to cope with it ndash just do it What can I do about it now (problem solving mode instead of just worrying)rdquo 4 When the reality is painful and canrsquot be changed try to reflect ldquoAm I alone (Probably not eg many others are also facing challenges in parenting ndash we can learn from one another) Could it be worse (Likely yes eg having nose allergy is not as bad as nose cancer ndash be grateful) What have I learned from it to improve on things now ndash things may happen with a good purposerdquo

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 15: JOM-Lah FIKIR

7

6 Discounting Positive

Do you see only the cracks on the wall Definition Ignoring the good and focusing on the bad

Examples ldquoMy husband never cares for merdquo ldquoIrsquom just lucky lah I did nothingrdquo (low self esteem) in response to a compliment ldquoAnyone can pass this test itrsquos nothing really special

about itrdquo

8

7 Blaming Self

Itrsquos all my fault Definition

Excessively finding fault with ourselves

Examples

A religious person ldquoIrsquom to be blamed I didnrsquot pray hard enough Thatrsquos why bad things happen to my familyrdquo A dedicated teacher ldquoI should have spent more time with my students Then all of them can pass their examsrdquo A patient ldquoIrsquom useless Irsquom a burden to my family Irsquom wasting my doctorrsquos timerdquo

9

8 Emotional Reasoning

Definition Making decisions and actions based on our unpleasant feelings

Examples In depression ldquoI have no mood I better just stay at home and restrdquo In an anxious person ldquoIrsquom nervous I canrsquot do it Irsquoll sure make a fool of myselfrdquo ldquoWestern medicine is very strong I feel weak no point

to see the doctor anymorerdquo

10

9 Killer Words ndash MUST BUT WHY

Definition

Repeated use of words that promote unhelpful rumination and prevent effective problem solving

Examples ldquoWHY like that one He MUST respect merdquo (Imposing

a rule that is not within onersquos control) Repeatedly asking ldquoWHY am I always depressedrdquo (Despite several explanations) ldquoI know I should do this BUThelliprdquo (Repeatedly giving

excuses for not doing something helpful)

11

10 Perfectionist Thinking

Definition Expecting everything to be perfectly perfect

Not good enough

Examples

ldquoI must be able to help everyone in my lifehellipI must get straight Arsquos in this examrdquo

ldquoI should have no pain at all and be fully recovered before I can start moving on with liferdquo

ldquoI must make sure everything is in order before I leave my houserdquo

12

5 Ways to Transform Negative Thoughts

Once yoursquore pretty good at lsquocatchingrsquo the negative thinking errors (like having useful computer anti-viral software) we can now learn to change them Before that itrsquos important to remember to relate to the thoughts with a healthy attitude - kindness Try to imagine dealing with them as though yoursquore pacifying a crying baby ndash be gentle Or else yoursquoll end up hating yourself more ldquoOh Shit I have these stupid thoughts againhellipIrsquom really horriblerdquo This perpetuates stress anxiety and depression as thoughts often become

13

more lsquostickyrsquo (emotionally charged and increased in number) when we relate to them with frustration Once yoursquove identified the unhelpful thoughts here are some ways to manage them so that they can become more positive and useful 1 Ask yourself ldquoWhatrsquos the evidence for and against what Irsquom thinking Is there any alternative or more likely explanationrdquo 2 Ask yourself ldquoWhat thinking errors may I be having How can I think in a more helpful way How would I advice a friend or child who is in a similar situationrdquo 3 When you find yourself worrying too much assure yourself ldquoWhat can the worst be It wonrsquot be that bad - Itrsquos still manageable right Itrsquos unpleasant but I can learn to cope with it ndash just do it What can I do about it now (problem solving mode instead of just worrying)rdquo 4 When the reality is painful and canrsquot be changed try to reflect ldquoAm I alone (Probably not eg many others are also facing challenges in parenting ndash we can learn from one another) Could it be worse (Likely yes eg having nose allergy is not as bad as nose cancer ndash be grateful) What have I learned from it to improve on things now ndash things may happen with a good purposerdquo

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 16: JOM-Lah FIKIR

8

7 Blaming Self

Itrsquos all my fault Definition

Excessively finding fault with ourselves

Examples

A religious person ldquoIrsquom to be blamed I didnrsquot pray hard enough Thatrsquos why bad things happen to my familyrdquo A dedicated teacher ldquoI should have spent more time with my students Then all of them can pass their examsrdquo A patient ldquoIrsquom useless Irsquom a burden to my family Irsquom wasting my doctorrsquos timerdquo

9

8 Emotional Reasoning

Definition Making decisions and actions based on our unpleasant feelings

Examples In depression ldquoI have no mood I better just stay at home and restrdquo In an anxious person ldquoIrsquom nervous I canrsquot do it Irsquoll sure make a fool of myselfrdquo ldquoWestern medicine is very strong I feel weak no point

to see the doctor anymorerdquo

10

9 Killer Words ndash MUST BUT WHY

Definition

Repeated use of words that promote unhelpful rumination and prevent effective problem solving

Examples ldquoWHY like that one He MUST respect merdquo (Imposing

a rule that is not within onersquos control) Repeatedly asking ldquoWHY am I always depressedrdquo (Despite several explanations) ldquoI know I should do this BUThelliprdquo (Repeatedly giving

excuses for not doing something helpful)

11

10 Perfectionist Thinking

Definition Expecting everything to be perfectly perfect

Not good enough

Examples

ldquoI must be able to help everyone in my lifehellipI must get straight Arsquos in this examrdquo

ldquoI should have no pain at all and be fully recovered before I can start moving on with liferdquo

ldquoI must make sure everything is in order before I leave my houserdquo

12

5 Ways to Transform Negative Thoughts

Once yoursquore pretty good at lsquocatchingrsquo the negative thinking errors (like having useful computer anti-viral software) we can now learn to change them Before that itrsquos important to remember to relate to the thoughts with a healthy attitude - kindness Try to imagine dealing with them as though yoursquore pacifying a crying baby ndash be gentle Or else yoursquoll end up hating yourself more ldquoOh Shit I have these stupid thoughts againhellipIrsquom really horriblerdquo This perpetuates stress anxiety and depression as thoughts often become

13

more lsquostickyrsquo (emotionally charged and increased in number) when we relate to them with frustration Once yoursquove identified the unhelpful thoughts here are some ways to manage them so that they can become more positive and useful 1 Ask yourself ldquoWhatrsquos the evidence for and against what Irsquom thinking Is there any alternative or more likely explanationrdquo 2 Ask yourself ldquoWhat thinking errors may I be having How can I think in a more helpful way How would I advice a friend or child who is in a similar situationrdquo 3 When you find yourself worrying too much assure yourself ldquoWhat can the worst be It wonrsquot be that bad - Itrsquos still manageable right Itrsquos unpleasant but I can learn to cope with it ndash just do it What can I do about it now (problem solving mode instead of just worrying)rdquo 4 When the reality is painful and canrsquot be changed try to reflect ldquoAm I alone (Probably not eg many others are also facing challenges in parenting ndash we can learn from one another) Could it be worse (Likely yes eg having nose allergy is not as bad as nose cancer ndash be grateful) What have I learned from it to improve on things now ndash things may happen with a good purposerdquo

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 17: JOM-Lah FIKIR

9

8 Emotional Reasoning

Definition Making decisions and actions based on our unpleasant feelings

Examples In depression ldquoI have no mood I better just stay at home and restrdquo In an anxious person ldquoIrsquom nervous I canrsquot do it Irsquoll sure make a fool of myselfrdquo ldquoWestern medicine is very strong I feel weak no point

to see the doctor anymorerdquo

10

9 Killer Words ndash MUST BUT WHY

Definition

Repeated use of words that promote unhelpful rumination and prevent effective problem solving

Examples ldquoWHY like that one He MUST respect merdquo (Imposing

a rule that is not within onersquos control) Repeatedly asking ldquoWHY am I always depressedrdquo (Despite several explanations) ldquoI know I should do this BUThelliprdquo (Repeatedly giving

excuses for not doing something helpful)

11

10 Perfectionist Thinking

Definition Expecting everything to be perfectly perfect

Not good enough

Examples

ldquoI must be able to help everyone in my lifehellipI must get straight Arsquos in this examrdquo

ldquoI should have no pain at all and be fully recovered before I can start moving on with liferdquo

ldquoI must make sure everything is in order before I leave my houserdquo

12

5 Ways to Transform Negative Thoughts

Once yoursquore pretty good at lsquocatchingrsquo the negative thinking errors (like having useful computer anti-viral software) we can now learn to change them Before that itrsquos important to remember to relate to the thoughts with a healthy attitude - kindness Try to imagine dealing with them as though yoursquore pacifying a crying baby ndash be gentle Or else yoursquoll end up hating yourself more ldquoOh Shit I have these stupid thoughts againhellipIrsquom really horriblerdquo This perpetuates stress anxiety and depression as thoughts often become

13

more lsquostickyrsquo (emotionally charged and increased in number) when we relate to them with frustration Once yoursquove identified the unhelpful thoughts here are some ways to manage them so that they can become more positive and useful 1 Ask yourself ldquoWhatrsquos the evidence for and against what Irsquom thinking Is there any alternative or more likely explanationrdquo 2 Ask yourself ldquoWhat thinking errors may I be having How can I think in a more helpful way How would I advice a friend or child who is in a similar situationrdquo 3 When you find yourself worrying too much assure yourself ldquoWhat can the worst be It wonrsquot be that bad - Itrsquos still manageable right Itrsquos unpleasant but I can learn to cope with it ndash just do it What can I do about it now (problem solving mode instead of just worrying)rdquo 4 When the reality is painful and canrsquot be changed try to reflect ldquoAm I alone (Probably not eg many others are also facing challenges in parenting ndash we can learn from one another) Could it be worse (Likely yes eg having nose allergy is not as bad as nose cancer ndash be grateful) What have I learned from it to improve on things now ndash things may happen with a good purposerdquo

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 18: JOM-Lah FIKIR

10

9 Killer Words ndash MUST BUT WHY

Definition

Repeated use of words that promote unhelpful rumination and prevent effective problem solving

Examples ldquoWHY like that one He MUST respect merdquo (Imposing

a rule that is not within onersquos control) Repeatedly asking ldquoWHY am I always depressedrdquo (Despite several explanations) ldquoI know I should do this BUThelliprdquo (Repeatedly giving

excuses for not doing something helpful)

11

10 Perfectionist Thinking

Definition Expecting everything to be perfectly perfect

Not good enough

Examples

ldquoI must be able to help everyone in my lifehellipI must get straight Arsquos in this examrdquo

ldquoI should have no pain at all and be fully recovered before I can start moving on with liferdquo

ldquoI must make sure everything is in order before I leave my houserdquo

12

5 Ways to Transform Negative Thoughts

Once yoursquore pretty good at lsquocatchingrsquo the negative thinking errors (like having useful computer anti-viral software) we can now learn to change them Before that itrsquos important to remember to relate to the thoughts with a healthy attitude - kindness Try to imagine dealing with them as though yoursquore pacifying a crying baby ndash be gentle Or else yoursquoll end up hating yourself more ldquoOh Shit I have these stupid thoughts againhellipIrsquom really horriblerdquo This perpetuates stress anxiety and depression as thoughts often become

13

more lsquostickyrsquo (emotionally charged and increased in number) when we relate to them with frustration Once yoursquove identified the unhelpful thoughts here are some ways to manage them so that they can become more positive and useful 1 Ask yourself ldquoWhatrsquos the evidence for and against what Irsquom thinking Is there any alternative or more likely explanationrdquo 2 Ask yourself ldquoWhat thinking errors may I be having How can I think in a more helpful way How would I advice a friend or child who is in a similar situationrdquo 3 When you find yourself worrying too much assure yourself ldquoWhat can the worst be It wonrsquot be that bad - Itrsquos still manageable right Itrsquos unpleasant but I can learn to cope with it ndash just do it What can I do about it now (problem solving mode instead of just worrying)rdquo 4 When the reality is painful and canrsquot be changed try to reflect ldquoAm I alone (Probably not eg many others are also facing challenges in parenting ndash we can learn from one another) Could it be worse (Likely yes eg having nose allergy is not as bad as nose cancer ndash be grateful) What have I learned from it to improve on things now ndash things may happen with a good purposerdquo

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 19: JOM-Lah FIKIR

11

10 Perfectionist Thinking

Definition Expecting everything to be perfectly perfect

Not good enough

Examples

ldquoI must be able to help everyone in my lifehellipI must get straight Arsquos in this examrdquo

ldquoI should have no pain at all and be fully recovered before I can start moving on with liferdquo

ldquoI must make sure everything is in order before I leave my houserdquo

12

5 Ways to Transform Negative Thoughts

Once yoursquore pretty good at lsquocatchingrsquo the negative thinking errors (like having useful computer anti-viral software) we can now learn to change them Before that itrsquos important to remember to relate to the thoughts with a healthy attitude - kindness Try to imagine dealing with them as though yoursquore pacifying a crying baby ndash be gentle Or else yoursquoll end up hating yourself more ldquoOh Shit I have these stupid thoughts againhellipIrsquom really horriblerdquo This perpetuates stress anxiety and depression as thoughts often become

13

more lsquostickyrsquo (emotionally charged and increased in number) when we relate to them with frustration Once yoursquove identified the unhelpful thoughts here are some ways to manage them so that they can become more positive and useful 1 Ask yourself ldquoWhatrsquos the evidence for and against what Irsquom thinking Is there any alternative or more likely explanationrdquo 2 Ask yourself ldquoWhat thinking errors may I be having How can I think in a more helpful way How would I advice a friend or child who is in a similar situationrdquo 3 When you find yourself worrying too much assure yourself ldquoWhat can the worst be It wonrsquot be that bad - Itrsquos still manageable right Itrsquos unpleasant but I can learn to cope with it ndash just do it What can I do about it now (problem solving mode instead of just worrying)rdquo 4 When the reality is painful and canrsquot be changed try to reflect ldquoAm I alone (Probably not eg many others are also facing challenges in parenting ndash we can learn from one another) Could it be worse (Likely yes eg having nose allergy is not as bad as nose cancer ndash be grateful) What have I learned from it to improve on things now ndash things may happen with a good purposerdquo

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 20: JOM-Lah FIKIR

12

5 Ways to Transform Negative Thoughts

Once yoursquore pretty good at lsquocatchingrsquo the negative thinking errors (like having useful computer anti-viral software) we can now learn to change them Before that itrsquos important to remember to relate to the thoughts with a healthy attitude - kindness Try to imagine dealing with them as though yoursquore pacifying a crying baby ndash be gentle Or else yoursquoll end up hating yourself more ldquoOh Shit I have these stupid thoughts againhellipIrsquom really horriblerdquo This perpetuates stress anxiety and depression as thoughts often become

13

more lsquostickyrsquo (emotionally charged and increased in number) when we relate to them with frustration Once yoursquove identified the unhelpful thoughts here are some ways to manage them so that they can become more positive and useful 1 Ask yourself ldquoWhatrsquos the evidence for and against what Irsquom thinking Is there any alternative or more likely explanationrdquo 2 Ask yourself ldquoWhat thinking errors may I be having How can I think in a more helpful way How would I advice a friend or child who is in a similar situationrdquo 3 When you find yourself worrying too much assure yourself ldquoWhat can the worst be It wonrsquot be that bad - Itrsquos still manageable right Itrsquos unpleasant but I can learn to cope with it ndash just do it What can I do about it now (problem solving mode instead of just worrying)rdquo 4 When the reality is painful and canrsquot be changed try to reflect ldquoAm I alone (Probably not eg many others are also facing challenges in parenting ndash we can learn from one another) Could it be worse (Likely yes eg having nose allergy is not as bad as nose cancer ndash be grateful) What have I learned from it to improve on things now ndash things may happen with a good purposerdquo

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 21: JOM-Lah FIKIR

13

more lsquostickyrsquo (emotionally charged and increased in number) when we relate to them with frustration Once yoursquove identified the unhelpful thoughts here are some ways to manage them so that they can become more positive and useful 1 Ask yourself ldquoWhatrsquos the evidence for and against what Irsquom thinking Is there any alternative or more likely explanationrdquo 2 Ask yourself ldquoWhat thinking errors may I be having How can I think in a more helpful way How would I advice a friend or child who is in a similar situationrdquo 3 When you find yourself worrying too much assure yourself ldquoWhat can the worst be It wonrsquot be that bad - Itrsquos still manageable right Itrsquos unpleasant but I can learn to cope with it ndash just do it What can I do about it now (problem solving mode instead of just worrying)rdquo 4 When the reality is painful and canrsquot be changed try to reflect ldquoAm I alone (Probably not eg many others are also facing challenges in parenting ndash we can learn from one another) Could it be worse (Likely yes eg having nose allergy is not as bad as nose cancer ndash be grateful) What have I learned from it to improve on things now ndash things may happen with a good purposerdquo

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 22: JOM-Lah FIKIR

14

5 Thoughts may not be facts Allow them to come and go like clouds or birds passing through the sky Practice relaxation eg deep breathing to calm the mind first re-examine the thoughts later before believing or acting on them This enables us to respond to our thoughts wisely instead of react impulsively 3- step summary on managing our negative thoughts

Other than changing negative thoughts when they are present we can also deliberately generate positive thoughts for happiness ndash through grateful thinking

1 Whenever you feel unpleasant (eg fear) take a few deep breaths to calm the mind

2 Identify the thoughts (eg ldquoIrsquom sure I canrsquot do itrdquo) that are connected with the feeling (eg fear) and behavior (eg avoid challenges)

3 Try to apply the 5 ways to transform our thoughts so that they can to be more positive and helpful

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 23: JOM-Lah FIKIR

15

Grateful Thinking

Research in positive psychology has shown that grateful thinking generates happiness and prevents stress Below are 3 simple ways (3G) to be grateful count our blessings or appreciate life

1st G ndash Be grateful for something that has gone RIGHT These are our wishes that have come to be

especially those that we have worked hard for (eg proper education scholarship meaningful career successful business comfortable house car professional recognition good marriage children) Rejoice and enjoy the achievements and successes as if they happened just yesterday Getting what we want is happiness Rejoicing everyday in what we have is the art of multiplying happiness

2nd G ndash Be grateful for something that is OK but taken for granted We may take some things for granted

(eg our good health enough food to eat proper place to stay caring and supportive family members) Many others are suffering from diseases physical disabilities wars poverty and lack of basic human needs Donrsquot miss someone or something only when we lose them Cherish them here-and-now

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 24: JOM-Lah FIKIR

16

3rd G ndash Be grateful for something that went WRONG for a purpose Some things appear unpleasant but come

with valuable lessons This includes being sick in hospital but appreciating life more on recovery failing in an exam but becoming more knowledgeable in the next attempt Everything in life happens for some good purpose Some things go wrong but could have been worse (eg having nose allergy vs nose cancer losing a hand phone vs losing a family member receiving treatment for depression with social support and sharing of experience from those with depression

vs suffering alone) Herersquos another simple and effective way to remind us to practise grateful thinking ndash itrsquos called lsquoGoogle-WWW-

Yahoorsquo It means repeatedly trying to

lsquoGooglersquo (search) for 3 WWWrsquos (What Went Well) everyday and lsquoYahoorsquo (rejoice) on the WWWrsquos In other words deliberately try to pay attention to things that went well in life ndash success blessings and other positive events For examples 1 Went for holidays 2 Finished writing a book 3 Compliment from boss Do this regularly (eg before sleep) itrsquos part of mental hygiene for happiness

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 25: JOM-Lah FIKIR

17

Acknowledgment

We would like to thank the following online services for providing the use of photos and graphics in this book

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 26: JOM-Lah FIKIR

18

Resources on CBT

Books 1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia 2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt (2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

Websites

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome

2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom

3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 27: JOM-Lah FIKIR

19

CBT Services in Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Ms Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 28: JOM-Lah FIKIR

20

Dr Mahadir Ahmad

Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

Other states

Dr Lynne Yong Ee Lin Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman

USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 29: JOM-Lah FIKIR

21

Bahasa Malaysia

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 30: JOM-Lah FIKIR

22

Isi Kandungan

1 Kata Pengantar

2 Kata Aluan

3 Pengenalan

4 Sepuluh jenis fikiran negatif

5 Lima cara untuk ubah fikiran negatif

6 Teknik Bersyukur

7 Bahan Rujukan CBT

8 Perkhidmatan CBT di Malaysia

9 Penghargaan

CBT ndash Terapi Kognitif Tingkahlaku

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 31: JOM-Lah FIKIR

23

Kata Pengantar

Saya ingin mengucapkan tahniah kepada Editor buku Jom-lah FIKIR ini Dr Phang Cheng Kar dan Dr Firdaus Mukhtar yang telah menulis buku yang sangat penting ini Terapi Kognitif Tingkah Laku (CBT) sangat popular dalam tempoh dua dekad yang lalu Pada asalnya CBT adalah salah satu bentuk rawatan psikologi bagi mengatasi kemurungan Tetapi kini ia telah berkembang kepada pelbagai masalah psikologi lain termasuklah Kecelaruan Bipolar dan Skizofrenia Ia juga telah bercabang keluar ke beberapa bentuk terapi kognitif lain seperti Mindfulness dan Hypnotherapy Keindahan terapi kognitif adalah semuanya berdasarkan kajian saintifik dan mempunyai bukti kajian kes bagi menyokong dalam setiap teknik yang dibincangkan Buku ini sesuai sebagai bahan bacaan untuk orang awam Ianya amat berguna untuk semua orang dan tidak semestinya hanya untuk mereka yang mempunyai masalah psikologi Buku ini mengajar kita bagaimana untuk menggunakan konsep tingkah laku kognitif mudah untuk menangani fikiran negatif yang kadang-kadang menjadi kepercayaan utama kita Keindahan buku ini ialah ianya membantu kita untuk belajar teknik-teknik yang dibentangkan dalam bahasa

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 32: JOM-Lah FIKIR

24

yang mudah beserta contoh yang yang relevan untuk difahami dan diikuti Ianya juga adalah satu buku yang sangat komprehensif dan selagi anda mengekalkan minda yang terbuka anda akan mendapati buku ini berguna Bagi mereka yang keliru dan tercari-cari bagaimana minda berfungsi dan bagaimana teknik untuk berfikir lebih logik akan mendapat jawapannya di sini Pemikiran positif bukanlah sesuatu yang diperlukan setiap masa tetapi proses pemikiran yang negatif dan cara kita bertindak menjadikan seseorang itu tertekan dalam hidup ini Sekali lagi tahniah kepada Editor dan penulis Selamat membaca kepada pembaca dan anda boleh mendapatkan gambaran yang lebih dalam perjalanan bacaan ini dalam proses memahami minda anda Anda mungkin berubah menjadi orang yang lebih baik dan sihat selepas membaca mesej yang indah dan mengamalkan teknik mengenalpasti 10 jenis fikiran yang tidak membantu dalam hidup anda Prof Dr Azhar Zain Professor Klinikal Psikiatri amp Pakar Terapi CBT Jabatan Psikiatri Fakulti Perubatan dan Sains Kesihatan Universiti Putra Malaysia (UPM)

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 33: JOM-Lah FIKIR

25

Kata Aluan

ldquoJom-lah FIKIRhelliprdquo adalah sebuah buku mengenai pengurusan pemikiran yang rasional dan boleh membantu mengatasi masalah Ini penting kerana ia membantu kita untuk mengatasi tekanan yang berlebihan mencegah kemurungan dan menjana kebahagiaan Walaupun ia kelihatan mudah buku ini adalah berdasarkan kajian saintifik dan amalan Terapi Kelakuan kognitif (CBT) dan Psikologi Positif Banyak buku-buku di luar negara boleh didapati mengenai topik ini tetapi Jom FIKIR-lah adalah unik untuk beberapa sebab

1 Ia mudah untuk difahami dengan cadangan yang praktikal

2 Ia mempunyai gambar definisi dan contoh-contoh yang berkaitan dengan budaya tempatan kita

3 Ia boleh didapati dalam empat bahasa - Bahasa Inggeris Bahasa Malaysia Cina dan Tamil

Kami berharap selepas anda membaca dan mengamalkan cadangan di dalam buku ini anda akan lebih berhati-hati dengan pemikiran anda lebih bijak

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 34: JOM-Lah FIKIR

26

dalam mengendalikan fikiran negatif dan mampu untuk menjana lebih banyak kebahagiaan dalam kehidupan Buku ini dibahagikan kepada empat bahagian

1 Memahami corak pemikiran yang menyebabkan tekanan - iaitu 10 Jenis kesilapan pemikiran

2 Lima cara untuk mengubah pemikiran negatif

3 Memupuk pemikiran rasional - Teknik Bersyukur

4 Rujukan untuk pemahaman lanjut Jom FIKIR-lah

Akhir sekali kami ingin mengucapkan terima kasih kepada semua pesakit atas kesanggupan mereka untuk berkongsi pandangan mereka mendalam dengan kami Ia adalah satu pengalaman pembelajaran berharga dan indah - amat dihargai Semoga kita semua mempunyai ketenangan fikiran dan gembira

Dr Phang Cheng Kar (MD) Dr Firdaus Mukhtar (PhD) 15hbJun 2013

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 35: JOM-Lah FIKIR

27

Pengenalan

ldquoUbah pemikiran anda dan anda boleh ubah duniardquo - Norman Vincent Peale ndash

Salah satu kebolehan istimewa manusia adalah keupayaan untuk berfikir secara mendalam ini memberikan kita banyak kelebihan Walau bagaimanapun ia juga kadang-kadang menjadi musibah jika kita lazimnya berfikir dengan cara yang negatif atau tidak berfaedah Ini adalah kerana pemikiran mempunyai kuasa untuk

menentukan perasaan dan tingkah laku seseorang begitu juga sebaliknya di mana perasaan dan tingkah laku yang seterusnya akan memberi kesan kepada pemikiran Oleh itu ia adalah penting untuk mengetahui bagaimana untuk mengenalpasti jenis pemikiran tersebut dan mengubahnya untuk ketenangan dan kebahagiaan Bagaimana boleh kita mahirkan teknik ini Pertama sekali kita perlu secara sedar mempelajari kategori pemikiran negatif ini Menurut ahli psikologi terdapat kira-kira sepuluh jenis pemikiran negatif (atau kesilapan pemikiran) yang biasa di alami oleh mereka yang murung dan resah Helaian seterusnya akan memberikan penerangan ringkas untuk setiap satu kesilapan dalam cara berfikir dengan nama

gambar definisi dan contoh yang sesuai

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 36: JOM-Lah FIKIR

28

1 Hitam atau Putih

Definisi Pemikiran yang melampau samada positif atau negatif Contoh ldquoKalau saya tak berjaya maknanya saya seorang yang

gagalrdquo

ldquoDia tak mahu tolong saya kali ini memang dia kawan yang terukrdquo

ldquoUbat ini buat saya gemuk ubat ini memang tak

berkesan langsungrdquo

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 37: JOM-Lah FIKIR

29

2 Pukul Rata

ldquoKerana nila setitik rosak susu sebelangardquo Definisi

Membuat tanggapan menyeluruh yang negatif terhadap realiti

Contoh

ldquoSemua pemandu perempuan teruk cepat menggelabahrdquo

ldquoSaya seorang yang malang semua yang saya buat semuanya tak betulrdquo

ldquoDoktor swasta selalunya lebih baik dari doktor hospital kerajaanrdquo

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 38: JOM-Lah FIKIR

30

3 Berat Sebelah

Definisi

Membuat perbandingan yang tidak adil dan memperkecilkan diri sendiri

Contoh ldquoSeronoknya jadi anak orang kaya semuanya dapatrdquo ldquoKawan saya sangat pandai kenapa saya seorang sahaja yang bodohrdquo ldquoSebelum dapat penyakit ini macam-macam saya boleh buat tapi sekarang satu pun tak bolehrdquo

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 39: JOM-Lah FIKIR

31

4 Baca Minda

Definisi Membuat andaian mengenai pemikiran dan perasaan orang

Contoh ldquoJururawat masam sahaja muka dia mesti dia fikir aku

ni menyusahkan dia sahajardquo ldquoWalaupun dia tak cakap tapi aku tau dia tak suka kat

akurdquo ldquoKalau orang menguap mesti aku ni orang yang

membosankanrdquo

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 40: JOM-Lah FIKIR

32

5 Tilik Nasib

Definisi Menjangkakan sesuatu yang paling buruk akan berlaku

Contoh ldquoKalau jalan jauh mesti saya akan muntahrdquo ldquoMesti aku gagal lagi ujian kali inirdquo ldquoSaya bukan ibu yang baikmesti satu hari nanti anak saya akan gagal juga seperti sayardquo

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 41: JOM-Lah FIKIR

33

6 Lihat Yang Buruk Abaikan Yang Baik

Definisi Mengabaikan yang positif dan fokus kepada yang negatif

Contoh ldquoKuman di seberang nampak gajah depan mata tak

nampakrdquo ldquoSuami saya tak pernah ambil berat pasal saya dia

memang tak akan berubah langsungrdquo ldquoSaya cuma bernasib baik bukan bagus betul punrdquo

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 42: JOM-Lah FIKIR

34

7 Tuding Jari

Definisi Menyalahkan diri sendiri secara melampau

Contoh

ldquoSaya ni menyusahkan semua orang saja saya membuang masa doktor sajardquo

ldquoMemang saya yang perlu disalahkan atau dihukum atas apa yang berlaku dalam keluarga inirdquo ldquoSaya sepatutnya kerja lebih masa untuk pastikan

semua anak murid saya berjayardquo

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 43: JOM-Lah FIKIR

35

8 Ikut Hati Mati Ikut Rasa Binasa

Definisi Membuat keputusan dan tindakan berdasarkan perasaan

Contoh ldquoTak sedap hati la hari ini kenapa berdebar aje dari

pagi baik aku rehat kat rumah sajalahrdquo ldquoKenapa mata kiri aku bergerak-gerak ni mesti ada

benda buruk nak berlakurdquo ldquoMalasnya nak bersenam nak hujan pulak tu lainkali

sajalahrdquo

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 44: JOM-Lah FIKIR

36

9 Kata-Kata Beracun (Kenapa Mesti Tapi)

Definisi Berulang kali menggunakan perkataan yang tidak membantu dalam meyelesaikan masalah

Contoh

ldquoKENAPA boleh jadi macam tu Dia MESTI hormatkan akurdquo (Membuat syarat di luar kawalan seseorang)

Berulang-kali bertanya ldquoKENAPA mesti aku yang dapat penyakit mental nirdquo(Walaupun sudah berulangkali diberikan penjelasannya)

ldquoSaya tahu saya patut senaman TAPIhelliprdquo(Berulangkali memberi alasan apabila tidak dapat membuat sesuatu yang berfaedah)

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 45: JOM-Lah FIKIR

37

10 Sempurna 100

Definisi Menjangkakan kesempurnaan dalam semua perkara

Contoh ldquoSebagai anak sulung dia sepatutnya bertanggungjawab

atas segala halrdquo

ldquoAku mesti jadi isteri dan ibu yang terbaikrdquo ldquoUbat ni bagus tapi masalah tidur saya langsung tiada

perubahanrdquo

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 46: JOM-Lah FIKIR

38

5 Cara untuk ubah fikiran negatif

Apabila anda sudah dapat menangkap corak pemikiran negatif (seperti perisian anti-virus menyaring virus dalam komputer) kini anda boleh belajar untuk menukar bentuk pemikiran tersebut Sebelum itu ia adalah penting untuk diingatkan bahawa pemikiran yang rasional dengan sikap yang baik akan membawa kepada kesihatan yang optimum

Cuba anda bayangkan ketika anda berurusan dengan lsquopemikiran negatifrsquo ini seolah-olah anda cuba memujuk bayi yang menangis ndash ianya akan menjadi tenang dan penuh kasih-sayang Sekiranya anda cuba ldquolawanrdquo atau mendengus serta merungut fikiran anda sendiri ianya akan berakhir dengan ayat yang membenci diri seperti Mampuslah aku Kenapalah teruk sangat otak aku ni aku memang malang

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 47: JOM-Lah FIKIR

39

Ini akan menyebabkan anda terus hidup dalam tekanan kebimbangan dan kemurungan kerana pemikiran itu sudah terpahat dan mempengaruhi perasaan dan tingkahlaku anda

Sebaik sahaja anda telah mengenal pasti pemikiran tidak membantu di sini adalah beberapa cara untuk menguruskan mereka supaya mereka boleh menjadi lebih positif dan berguna 5 cara untuk mencabar fikiran negatif ialah dengan menanyakan diri anda soalan berikut-

1 Apakah bukti yang menyokong dan menentang fikiran negatif tersebut Apakah ada pemikiran alternatif lain yang boleh diterangkan

2 Apakah jenis fikiran negatif yang saya ada Bagaimana cara berfikir yang lebih membantu keadaan saya Apakah nasihat saya kepada kawan atau kana-kanak sekiranya mereka menghadapi situasi yang sama

3 Apabila anda sangat risau redakan perasaan anda dengan berfikir ldquoApa benda yang paling teruk berlaku aku boleh hadapinya bukan Ianya tidak menyeronokkan tetapi aku boleh bertahan Apa yang boleh saya lakukan sekarang ialahhelliprdquo

4 Apabila secara realiti perkara tersebut memang menyakitkan dan tidak boleh diubah cuba muhasabah seperti ldquoSaya seorang sahaja ke yang sakit hati

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 48: JOM-Lah FIKIR

40

(kemungkinan tidak) adakah ianya akan jadi lagi teruk (mungkin tidak) Apa yang saya belajar dari perkara tersebut untuk memperbaiki keadaan saya sekarang

5 Fikiran yang terlintas mungkin bukan satu fakta Benarkan ianya datang dan pergi seperti awan yang berarak atau burung yang terbang bebas Buat teknik relaksasi (eg teknik tarik nafas perlahan dan dalam) yang dapat membantu menenangkan minda Kemudian barulah analisa semula pemikiran negatif tersebut sebelum benar-benar mempercayainya atau membuat sebarang tindakan

3- langkah ringkas untuk menguruskan fikiran negatif

Selain daripada menukar fikiran negatif kita boleh juga dengan secara sedar menjana pemikiran yang positif demi untuk kebahagiaan - melalui Teknik Bersyukur

1 Bila-bila masa anda rasa tidak selesa (cthtakut) tarik nafas dalam-dalam beberapa kali untuk tenangkan minda

2Kenalpasti pemikiran tersebut (cth mesti saya gagal) yang ada hubungkait dengan perasaan (cth takut) dan tingkahlaku (cth mengelakkan diri dari cabaran)

3 Cuba aplikasikan 5 cara untuk mengubah pemikiran tersebut supaya menjadi lebih rasional dan boleh membantu

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 49: JOM-Lah FIKIR

41

Teknik Bersyukur

Penyelidikan dalam bidang psikologi positif telah menunjukkan bahawa pemikiran bersyukur menjana kebahagiaan dan mencegah tekanan Berikut adalah 3 cara mudah (3B) untuk bersyukur bersyukur dengan diri sendiri dan menghargai kehidupan

B-yang pertama ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang telah berlaku dengan BAIK Ini adalah NIKMAT dalam kehidupan

contohnya pendidikan yang tinggi biasiswa kerjaya yang baik perniagaan yang berjaya rumah selesa ada kereta pengiktirafan profesional perkahwinan yang baik anak-anak yang sihat) Bergembiralah dan nikmatilah pencapaian dan kejayaan itu seolah-olah ia hanya berlaku semalam Mendapat apa yang kita mahu adalah kebahagiaan Bergembiralah setiap hari dalam apa yang kita ada adalah seni menjana kebahagiaan

B-yang kedua ndash Bersyukur ke atas sesuatu yang BAIK tetapi di pandang ringan Bersyukurlah dengan perkara yang

nampak kecil atau remeh yang jarang diperhatikan (contohnya boleh bernafas boleh berjalan ada kawan yang penyayang dan ahli-ahli keluarga yang

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 50: JOM-Lah FIKIR

42

menyokong laluan proses yang mudah seperti beratur di pejabat pos pemohonan membuat pasport dll) Banyak orang lain yang mengalami penyakit kurang upaya fizikal peperangan kemiskinan dan kekurangan keperluan asas manusia Jangan terlepas pandang hanya kerana kita kehilangan seseorang atau sesuatu atau mempunyai masalah Hargai mereka di sini-dan-sekarang

B-yang ketiga ndash Bersyukur ke atas sesuatu MUSIBAH Dalam kehidupan ada beberapa perkara

yang kelihatan tidak menyenangkan tetapi datang dengan pelajaran berharga Ini termasuklah sakit di hospital tetapi bersyukur masih ada orang datang melawat atau ada doktor yang merawat gagal dalam peperiksaan tetapi masih ada kebolehan lain seperti memasak membetulkan paip dsb Segala-galanya dalam kehidupan yang berlaku untuk tujuan yang baik Beberapa perkara yang berlaku tetapi boleh menjadi lebih teruk (contohnya mempunyai alahan hidung berbanding dengan kanser hidung kehilangan telefon bimbit berbanding dengan kehilangan ahli keluarga menerima rawatan untuk kemurungan dengan sokongan sosial dan perkongsian pengalaman daripada mereka yang mengalami kemurungan berbanding dengan mereka yang tidak mendapat rawatan langsung)

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 51: JOM-Lah FIKIR

43

Berikut adalah satu lagi cara mudah dan berkesan untuk mengingatkan kita untuk mengamalkan pemikiran bersyukur - ia dipanggil Google (cari) untuk WWW (Wow Wow Wow) dan Yahoo (Google-WWW-Yahoountuk bergembira) Dalam erti kata lain dengan sengaja cuba CARI (Google) atau alih perhatian kepada perkara-perkara yang baik dalam hidup - seperti kejayaan keberkatan dan lain-lain positif Kemudian terus cipta aktiviti ldquoWOWrdquo iaitu aktiviti yang buat anda seronok dan pujilah diri sendiri atau hargailah diri dengan bergembira atas kekuatan diri anda untuk bertahan dan cubaan untuk mengalih emosi negatif dengan berkata YAHOO Atau beri pujian dan penghargaan pada diri sendiri dengan apa cara sekalipun yang sihat Terus lakukan cadangan ini dengan kerap dan anda rasakan perbezaannya dalam hidup demi mencapai ketenangan dan kebahagiaan

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 52: JOM-Lah FIKIR

44

Bahan rujukan CBT

Buku

1 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Anzieti Penerbit

Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

2 Firdaus Mukhtar amp Tian Po Oei (2011) Terapi

Kognitif Tingkahlaku Bagi Rawatan Kemurungan

Penerbit Universiti Putra Malaysia Serdang Malaysia

Laman Jaringan

wwwdrfircbtcom

wwwpsychologytoolsorg (Versi Bahasa Malaysia)

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 53: JOM-Lah FIKIR

45

Perkhidmatan CBT di Malaysia

Kuala LumpurSelangor

Dr Hjh Firdaus Mukhtar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Zubaidah Jamil Osman

Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Mr Joel Low Jia Liang

joellow85gmailcom Effective Living Sdn Bhd

httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar Universiti Putra MalaysiaHospital Kajang

Puan Siti Aminah

UITM Hospital Selayang

Puan Lee Kuan Shin Pantai Medical Centre KL

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 54: JOM-Lah FIKIR

46

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

Negeri lain

Dr Lynne Yong Ee Lin Hospital Penang Adventist

Dr Azizah Othman

Hospital USM Kelantan

Dr Rohayah Hussain Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen

Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 55: JOM-Lah FIKIR

47

Penghargaan

Kami mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua perkhimatan atas talian yang menyediakan pelbagai foto dan grafik dalam penyediaan buku ini

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Muka hadapan buku ini adalah grafik yang dibeli dari pihak Shutterstock

httpwwwshutterstockcom

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 56: JOM-Lah FIKIR

48

ф╕нцЦЗ

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 57: JOM-Lah FIKIR

49

чЫох╜Х

1 цОишНРх║П

2 хЙНшиА

3 чоАф╗Л

4 ф╗Аф╣ИцШпldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

5 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

6 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

7 х╗╢ф╝╕щШЕшп╗шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧ

8 хдзщймшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

9 щ╕гш░в

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 58: JOM-Lah FIKIR

50

цОишНРх║П

щжЦхЕИцИСшжБцБнхЦЬцЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕх╜нцМпхо╢хМ╗чФЯхПК

шП▓щБУцАЭхНЪхглч╝ЦхЖЩф║Жш┐ЩцЬмщЭЮх╕╕щЗНшжБчЪДф╣жуАКцЭехХжhellipцГ│ф╕А

цГ│уАЛшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХхЬиш┐Сф║МхНБх╣┤цЭех╣┐хПЧцмвш┐О

хоГш╡╖ц║Рф║ОхдДчРЖх┐зщГБчЧЗхРОцЭех╖▓швлхПСх▒ХцИРф╕║ц▓╗чЦЧхРДчзН

ф╕НхРМчЪДх┐ГчРЖчЦ╛чЧЕчЪДх┐ГчРЖц▓╗чЦЧц│ХхМЕцЛмчФЯчЙйхЫач┤ах╝Хш╡╖

чЪДч▓╛чеЮчЦ╛чЧЕхжВш║БщГБчЧЗхТМч▓╛чеЮхИЖшгВчЧЗхжВф╗КшодчЯе

шбМф╕║ц▓╗чЦЧц│Хф╣Яш┐Ыф╕Ацнец╝ФхМЦцИРф╕Аф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║чбАчЪДх┐Г

чРЖчЦЧц│ХхжВцнгх┐╡ф╕ОшодчЯехВмчЬац▓╗чЦЧш┐Щф║Ыф╗ешодчЯеф╕║хЯ║

чбАчЪДчЦЧц│Хф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╗Цф╗мщГ╜х╗║члЛхЬихоЮшпБчзСхнжчаФчй╢чЪД

хЯ║чбАф╕К

ш┐ЩцШпф╕АцЬмхЖЩч╗ЩцЩоч╜Чхдзф╝ЧчЪДф╣жцЬмф╣жхЖЕхо╣цЙАщШРш┐░чЪД

хп╣цпПф╕кф║║щГ╜цЬЙчФишАМф╕Нф╗ЕщЩРф║Ох┐ГчРЖчЦ╛чЧЕцВгшАЕхоГцХЩ

хп╝цИСф╗мхжВф╜Хф╜┐чФичоАхНХчЪДшодчЯешбМф╕║цжВх┐╡цЭех║Фхп╣хБ╢х░Фф╝Ъ

хНацНоцИСф╗мцАЭч╗┤чЪДш┤ЯщЭвцГ│ц│ХцЬмф╣жф╣Лч╛ОхЬиф║Оф╜┐чФичоАхНХ

цШУцШОчЪДшиАшпнцЭех╕охКйцИСф╗мхнжф╣ацШУцЗВцШУчФичЪДцКАх╖зцЬм

ф╣жхЖЕхо╣ф╣ЯчЫ╕х╜Ушпжх░╜хПкшжБф╜аф┐ЭцМБх╝АцФ╛чЪДх┐ГцЭещШЕшп╗

ф╜ах░▒ф╝ЪхПСшзЙш┐Щф║ЫцЦ╣ц│Хх╛ИцЬЙчФишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧц│ХчЪДхЕ│

щФохЬиф║Оф║ЖшзгцИСф╗мчЪДцАЭч╗┤хжВф╜Хш┐Рф╜Ьх╣╢шЧЙчЭАш┐Щф╗╜ф║Жшзг

шойцИСф╗мхнжф╝ЪцЫ┤хЕ╖щА╗ш╛СцАзчЪДцАЭшАГш┐Щх╣╢ф╕Нф╕АхоЪшбичд║шжБ

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 59: JOM-Lah FIKIR

51

цнгщЭвцАЭшАГцЬЙцЧ╢хАЩцнгщЭвчЪДцАЭшАГхп╣х╜Уф║ЛшАЕшАМшиАх╣╢ф╕Н

хРИф╣ОщА╗ш╛Сф╣ЯхПпшГ╜хЫацндф╜┐х╛Чх╜Уф║ЛшАЕцЫ┤хКахАНцДЯхОЛхКЫ

цИСшжБхЖНцмбцБнш┤║цЬмф╣жчЪДч╝ЦшАЕхПКф╜ЬшАЕф╗мщвДчеЭшп╗шАЕф╗мщШЕ

шп╗цДЙх┐лх╕МцЬЫф╜аф╗мхПпф╗ецЫ┤ф║ЖшзгцАЭч╗┤чЪДш┐Рф╜Ьф╣ЯчеЭчжП

ф╜аф╗мхЬицСДхПЦф║ЖцЬмф╣жчЪДч▓╛хНОф╗ехПКш┐РчФицЙАхнжхИ░чЪДцКАх╖зхРО

хПпф╗еш╜мхМЦф╕║ф╕Аф╕кцЫ┤хоМхЦДхБех║╖чЪДф║║

щШ┐хЕ╣хУИmiddotхЖНх░╣ хМ╗чФЯ

щймцЭеше┐ф║ЪхНЪчЙ╣цЛЙхдзхнж

ф╕┤х║Кч▓╛чеЮчзСцХЩцОИцЪишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧх╕И

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 60: JOM-Lah FIKIR

52

хЙНшиА

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцПРф╛ЫхЕ│ф║ОхжВф╜Хш░ГшКВцИСф╗мчЪДцАЭ

ч╗┤ф╜┐хЕ╢хПШх╛ЧцнгхРСф╕ОцЬЙчЫКчЪДцЦ╣ц│Хш┐Щф║ЫцЦ╣ц│ХцШпхНБхИЖ

щЗНшжБчЪДхоГх░Жх╕охКйцИСф╗мх║Фхп╣ш┐Зх║жхОЛхКЫщвДщШ▓х┐зщГБхПК

хИЫщАах┐лф╣Рш┐ЩцЬмф╣жчЬЛш╡╖цЭеф╝╝ф╣Ох╛ИчоАхНХф╜Жх╜Уф╕нхЖЕхо╣

чЪЖх╗║члЛхЬишодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧф╕ОцнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчзСхнжчаФчй╢хЯ║

чбАф╕К

шЩ╜чД╢х╕ВщЭвф╕КцЬЙшо╕хдЪхЫ╜хдЦхЗ║чЙИчЪДч▒╗ф╝╝ф╣жч▒НчД╢шАМ

уАКцЭехХжhellipцГ│ф╕АцГ│уАЛцЬЙхЗащб╣чЙ╣чВ╣

1 чоАцШОцШУцЗВх╣╢цПРф╛Ыф╜┐чФичЪДх╗║шоо

2 цПРф╛ЫчмжхРИцЬмхЬЯцЦЗхМЦчЪДхЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнР

3 цПРф╛ЫхдЪшпншиАчЙИцЬмшЛ▒цЦЗщймцЭецЦЗф╕нцЦЗхПКц╖бч▒│

х░ФцЦЗ

цИСф╗мх╕МцЬЫф╜ахЬищШЕшп╗хПКх║ФчФицЬмф╣жцЙАцПРф╛ЫчЪДх╗║шоохРО

ф╜ахПпф╗ехп╣шЗкх╖▒чЪДцАЭч╗┤цЫ┤хЕ╖шзЙхпЯхКЫцЫ┤цЬЙцЩ║цЕзчЪДхдДчРЖ

хоГф╗мх╣╢ф╕ФшГ╜хдЯф╕║шЗкх╖▒чЪДчФЯц┤╗хИЫщАацЫ┤хдЪчЪДх┐лф╣Р

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 61: JOM-Lah FIKIR

53

цЬмф╣жхЕ▒хИЖф╕║хЫЫф╕кщГихИЖ

1 шодшпЖф║зчФЯхОЛхКЫчЪДцАЭч╗┤цибх╝ПmdashmdashldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo

2 ш╜мхМЦцАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДф║ФцЛЫ

3 хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

4хЕ╢хоГф╕ОцЬмф╣жчЫ╕хЕ│чЪДхПВшАГш╡ДцЦЩ

цЬАхРОцИСф╗мшжБшб╖х┐ГхЬ░цДЯш░вцЙАцЬЙцЫ╛ф╕ОцИСф╗мх╖еф╜ЬчЪДф╕кцбИ

ф╗мцД┐цДПчЬЯшпЪцЧачзБхЬ░ф╕ОцИСф╗мхИЖф║лф╗Цф╗мхЖЕх┐Гц╖▒хдДцЬАчЬЯ

хоЮчЪДцГ│ц│ХцИСф╗мц╖▒ц╖▒хЬ░цДЯцБйф╕ОчПНцГЬш┐ЩцЭеф╣Лф╕НцШУчЪДхнж

ф╣ацЬ║ф╝ЪцД┐цИСф╗мхдзхо╢цЛецЬЙф╕АщвЧчеехТМх┐лф╣РчЪДх┐Г

х╜нцМпхо╢хМ╗чФЯ

шП▓щБУцАЭmiddotчйЖш╛╛хНЪхгл

2013 х╣┤ 6 цЬИ 15 цЧе

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 62: JOM-Lah FIKIR

54

чоАф╗Л

цФ╣хПШцВичЪДцАЭцГ│цВих░▒шГ╜цФ╣хПШшЗкх╖▒чЪДхС╜ш┐Р

я╜Юшп║цЫ╝middotцЦЗцгочЙ╣middotчЪох░Ф

ф║║ч▒╗хЕ╢ф╕нф╕Ащб╣чЙ╣цоКшГ╜хКЫ

х░▒цШпхЕ╖хдЗц╖▒хЕецАЭшАГчЪДшГ╜хКЫ

ш┐Щщб╣шГ╜хКЫч╗ЩцИСф╗мх╕жцЭешо╕хдЪ

хе╜хдДчД╢шАМхжВцЮЬцИСф╗мцА╗

цШпф╣ацГпцАзхЬ░ш┤ЯщЭвцАЭшАГш┐Щ

чЙ╣цоКчЪДшГ╜хКЫф╣ЯхПпшГ╜хПШцИРшпЕ

хТТф║ЛхоЮф╕КцИСф╗мчЪДцГ│ц│Х

хп╣цГЕч╗кф╕ОшбМф╕║цЮБхЕ╖х╜▒хУНхКЫ

ф╕ОцндхРМцЧ╢цИСф╗мчЪДцГЕч╗кф╕О

шбМф╕║хН┤ф╣Яф╝Ъх╖жхП│цИСф╗мчЪДцГ│

ц│ХхЫацндхнжф╣аф║ЖшзгхПКш╜м

хМЦцИСф╗мчЪДцГ│ц│ХцШпшЗ│хЕ│щЗНшжБчЪД

цИСф╗мхПпф╗ехжВф╜ХхКЮхИ░хСвщжЦхЕИцИСф╗мх┐ЕщЬАцДПшпЖхИ░шо╕хдЪш┤ЯщЭв

цГ│ц│ХщГ╜цШпцЬЙш┐╣хПпхп╗чЪДх┐ГчРЖхнжхо╢цМЗхЗ║ш┤ЯщЭвцГ│ц│ХчЪДцибх╝П

(цИЦчз░ldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquo)хПпшвлхИЖф╕║хНБхдзч▒╗ф╗еф╕ЛхЗащб╡цПРф╛Ыф║Ж

хРДч▒╗цАЭцГ│щЩ╖щШ▒чЪДхРНчз░хЫ╛чЙЗхоЪф╣ЙхПКф╛ЛхнРф╗еф╕║шп╗шАЕш┐Ы

ф╕Ацнешп┤цШО

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 63: JOM-Lah FIKIR

55

1 щЭЮ щ╗С хН│ чЩ╜ чЪД ф╕д цЮБцАЭ цГ│

хоЪф╣Й

ф║ЛцГЕхПкцЬЙф╕Аф╕кч╗Эхп╣чЪДч╗УцЮЬхН│ldquoхЕицЬЙrdquoцИЦldquoхЕицЧаrdquo

ф╛ЛхжВ

ldquoхжВцЮЬцИСф╕НцИРхКЯх░▒ц│ихоЪхд▒ш┤еrdquo

ldquoхе╣ф╕Нх╕оцИС хе╣х░▒цШпф╕Аф╕кхЭПцЬЛхПЛrdquo

ldquoш┐ЩшНпчЙйф╝ЪшойцИСхПСшГЦх░▒цШпф╕Нхе╜чЪДшНпrdquo

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 64: JOM-Lah FIKIR

56

2 ф╕А чл╣ цЭЖ цЙУ ч┐╗ ф╕А шИ╣ ф║║

хоЪф╣Й

хп╣хоЮщЩЕцГЕхЖ╡хБЪхЗ║цЮБчлпш┤ЯщЭвчЪДч╗Ушо║

ф╛ЛхжВ

ldquoцЙАцЬЙчЪДхе│ф║║щГ╜цШпч│Яч│ХчЪДщй╛щй╢шАЕrdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кх╜╗х║ХчЪДхд▒ш┤ешАЕ ц▓бцЬЙф╕Аца╖ф║ЛхПпф╗ехБЪх╛Чхе╜rdquo

ldquoчзБф║║хМ╗чФЯцА╗цШпхе╜ш┐ЗцФ┐х║ЬхМ╗чФЯrdquo

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 65: JOM-Lah FIKIR

57

3 ф╕Н хЕм х╣│ чЪД цпФ ш╛Г

хоЪф╣Й

ф╕НхЕмх╣│хЬ░ш┤мф╜ОшЗкх╖▒цЭехТМф╗Цф║║цпФш╛Г

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДцЬЛхПЛцА╗цШпщВгф╣ИшБкцШОф╕║ф╗Аф╣ИцИСхН┤щВгф╣Ичмиrdquo

ldquoцИСщВ╗х▒ЕхД┐хнРчЪДцХ░хнжхПпф╗ех╛ЧхИ░lsquoA ф╜ЖцИСчЪДхД┐хнРцА╗цШпцЛ┐хИ░lsquoCrdquo

ldquoф╕нщгОф╣ЛхЙНчЪДцИСцШпхдЪф╣ИчЪДщлШцХИчОЗ ф╜ЖчО░хЬичЪДцИСхН┤цШпщВгф╣ИчЪД

ц▓бцЬЙчФиrdquo

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 66: JOM-Lah FIKIR

58

4 хдЪ х┐Г хдЪ чЦС

хоЪф╣Й

хп╣ф║Оф╗Цф║║чЪДцГ│ц│ХцИЦцДЯхПЧхБЪхЗ║ц▓бцЬЙца╣цНочЪДчМЬц╡Л

ф╛ЛхжВ

ldquoшЩ╜чД╢ф╗Цц▓бш┐Щца╖шп┤ ф╜ЖцИСчЯещБУф╗Цф╕НхЦЬцмвцИСrdquo

ldquoшВпхоЪцШпхЫаф╕║цИСшо▓х╛Чхдкх╖оцЙАф╗ецЙНц▓бцЬЙф║║щЧощЧощвШrdquo

ldquoщВгцКдхглчЬЛцЭецЬЙф║ЫцЗКцБ╝хе╣ф╕АхоЪшодф╕║цИСцШпф╕кш┤ЯцЛЕrdquo

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 67: JOM-Lah FIKIR

59

5 чБ╛ щЪ╛ цАз цАЭ шАГ

хоЪф╣Й

щвДц╡Лф║ЛцГЕцЬАхЭПчЪДч╗УцЮЬ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЯещБУцИСшАГшпХф╕АхоЪф╕НхПКца╝rdquo

ldquoцИСцШпф╕Аф╕кч│Яч│ХчЪДцпНф║▓цИСф╕НчЯехжВф╜ХцХЩшВ▓цИСчЪДхнйхнРф╗Цф╗м

шВпхоЪф╝ЪхГПцИСф╕Аца╖чЪДхд▒ш┤еrdquo

ldquoхжВцЮЬхМ╗чФЯшпКцЦнщФЩшпп ч╗ЩцИСщФЩшппчЪДшНпhellip щАацИРшВ╛шДПхТМшВЭшДП

цНЯхо│ щВгцАОф╣ИхКЮхСвrdquo

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 68: JOM-Lah FIKIR

60

6 хЭП ф║Л цФ╛ хдзхе╜ ф║Л ч╝й х░П

хоЪф╣Й

х┐╜чХехе╜чЪДф║ЛцГЕ хН┤ш┐Зх║жц│ищЗНф║ОхЭПчЪДф║ЛцГЕ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСчЪДф╕Ихдлф╗ОцЭещГ╜ф╕НхЕ│х┐ГцИСrdquo

хЬихЫЮх║ФхИлф║║чЪДш╡Юч╛ОцЧ╢шЗкхНСхЬ░шп┤ldquoцИСхПкцШпх╣╕ш┐Рч╜вф║Ж хЕ╢

хоЮцИСф╗Аф╣Иф╣Яц▓бхБЪхИ░rdquo

ldquoф╗╗ф╜Хф║║щГ╜хПпф╗ехЬиш┐Щф╕кшАГшпХхПКца╝ц▓бцЬЙф╗Аф╣ИхА╝х╛ЧцИСщлШхЕ┤

хЕЙшНгчЪДrdquo

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 69: JOM-Lah FIKIR

61

7 шЗк ш┤г

хоЪф╣Й

ш┐Зх║жхЬ░цМЗш┤гшЗкх╖▒

ф╛ЛхжВ

ф╕Аф╜НшЩФшпЪчЪДцХЩх╛ТldquoщГ╜цШпцИСчЪДщФЩхЫаф╕║цИСф╕НхдЯшЩФшпЪчеИче╖

цЙАф╗ехЭПф║ЛцЙНф╝Ъф╕НцЦнхПСчФЯхЬицИСчЪДхо╢х║нrdquo

ф╕Аф╜Нх░╜ш┤гчЪДшАБх╕ИldquoцИСх║ФшпешК▒цЫ┤хдЪчЪДцЧ╢щЧ┤цЫ┐цИСчЪДхнжчФЯц╕йф╣а

ф╗еф╛┐ф╗Цф╗мхЕищГищГ╜хПпф╗ехЬишАГшпХф╕нхПКца╝rdquo

чЧЕф║║ldquoцИСх╛Иц▓бчФицИСцШпхо╢ф║║чЪДхМЕшв▒цИСхЬиц╡кш┤╣чЭАхМ╗чФЯчЪД

цЧ╢щЧ┤rdquo

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 70: JOM-Lah FIKIR

62

8 цГЕ ч╗к хМЦ цОи чРЖ

хоЪф╣Й

ф╛ЭцНоцИСф╗мш┤ЯщЭвчЪДцГЕч╗кхБЪхЖ│хоЪхТМшбМхКи

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСц▓бцЬЙх┐ГцГЕ цИСхПкцГ│хСЖхЬихо╢щЗМф╝СцБпrdquo

ф╕Аф╕кчДжшЩСчЪДф║║шп┤ldquoцИСцДЯхИ░ч┤зх╝ацИСхБЪф╕НхИ░цИСшВпхоЪф╝ЪхЗ║

ц┤ЛчЫ╕rdquo

ldquoше┐шНпчЪДшНпцАзх╛Их╝║цИСхРГф║ЖцДЯхИ░шЩЪх╝▒ц▓бцЬЙх┐ЕшжБхЖНхО╗чЬЛхМ╗

чФЯф║Жrdquo

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 71: JOM-Lah FIKIR

63

9 ф╕Й хдз шЗ┤ хС╜ хнЧ чЬ╝

ф╕А хоЪф╜Ж цШпф╕║ ф╗А ф╣И

хоЪф╣Й

ч╗Пх╕╕ф╜┐чФиф╕Аф║Ыхп╝шЗ┤цЧац│ХцЬЙцХИшзгхЖ│щЧощвШцИЦхПНхдНцАЭч╗┤чЪДхнЧчЬ╝

ф╛ЛхжВ

ldquoф╕║ф╗Аф╣Иф╗Цш┐Щца╖чЪДф╗Цф╕АхоЪшжБх░КщЗНцИСцЙНшбМrdquoя╝Ишо╛ч╜оф╕НхЬи

шЗкх╖▒цОзхИ╢шМГхЫ┤хЖЕчЪДшзДхИЩя╝Й

ф╕НцЦнхЬ░шпвщЧоldquoф╕║ф╗Аф╣И ф╕║ф╗Аф╣ИцИСцА╗цШпщВгф╣ИчЪДцКСщГБrdquo

я╝Их░╜чобх╖▓ч╗ПшзгщЗКф║Жх╛ИхдЪцмбя╝Й

ldquoцИСчЯещБУцИСх║Фшпеш┐Щца╖хБЪф╜ЖцШпrdquoя╝Ихп╣ф║Оф╕Аф║Ыц▓бхБЪхИ░чЪДф║Л

ф╕НцЦнхЬ░ч╗ЩшЗкх╖▒цЙ╛шЧЙхПгя╝Й

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 72: JOM-Lah FIKIR

64

10 хоМ ч╛О ф╕╗ ф╣Й шАЕ

хоЪф╣Й

цЬЯх╛Еф╕АхИЗф║ЛцГЕщГ╜хоМч╛ОцЧачСХ

ф╛ЛхжВ

ldquoцИСх┐Ещб╗шжБцЬЙшГ╜хКЫх╕охКйцЙАцЬЙф║║hellip цИСх┐Ещб╗хЬиш┐ЩцмбшАГшпХф╕ншО╖х╛Ч

хЕичзС Ardquo

цИСх┐Ещб╗хоМхЕиф╕НцДЯхИ░ф╗╗ф╜ХчЦ╝чЧЫцЙНчоЧцШпх║╖хдНф║Ж

цИСх┐Ещб╗цККцЙАцЬЙчЪДф║ЛцГЕхдДчРЖх╛Чхжехжех╜Ух╜УцЙНхПпф╗ехЗ║щЧи

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 73: JOM-Lah FIKIR

65

ш╜м хМЦ цАЭ цГ│ щЩ╖ щШ▒ чЪД ф║Ф цЛЫ

х╜Уф╜ахнжф╝Ъф║Жш╛ишодшЗкх╖▒чЪДцАЭ

цГ│щЩ╖щШ▒ я╝Их░▒хе╜хГПф╕║шЗкх╖▒хоЙ

шгЕф║Жх╝║хКЫчЪДчФ╡шДСщШ▓цпТш╜п

ф╗╢я╝ЙцИСф╗мх░▒хПпф╗ехнжф╣ахжВ

ф╜Хш╜мхМЦш┐Щф║ЫцГ│ц│Хф║ЖхА╝х╛Ч

цПРщЖТчЪДцШпцИСф╗мшжБф╗ецнгчбо

хПКхБех║╖чЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║Ы

цГ│ц│Хmdashmdashф╗БцЕИшпХцГ│хГПф╜ахЬи

хдДчРЖш┐Щф║ЫldquoцАЭцГ│щЩ╖щШ▒rdquoчЪД

цЧ╢хАЩх░▒хе╜хГПхЬихоЙцКЪхУнц│г

чЪДхй┤хнйф╜ах╛Чц╕йцЯФхЬ░хп╣х╛Е

хоГф╗мхРжхИЩф╜ахПпшГ╜ф╝ЪцЫ┤хКахЬ░цЖОцБишЗкх╖▒ldquoч│Яф║ЖцИСхПИ

хаХхЕеш┐Щф║ЫцАЭцГ│щЩ╖щШ▒ф║ЖцИСчЬЯцШпхПпцБ╢rdquoхжВцЮЬцИСф╗мцА╗цШп

ф╗ехОМчГжчЪДцАБх║жцЭех║Фхп╣ш┐Щф║ЫцГ│ц│Хш┐ЩхПпшГ╜ф╝Ъф╜┐х╛Чш┐Щф║ЫцАЭцГ│

щЩ╖щШ▒хПШх╛ЧцЫ┤ч╝аш║лф╗ОшАМх╝ХхПСцЫ┤хдЪчЪДхОЛхКЫчДжшЩСхПКх┐зщГБчЪД

цГЕч╗к

ф╕АцЧжф╜ахнжф╝Ъш╛ишпЖш┐Щф║ЫцЧачЫКчЪДцГ│ц│ХхРОф╜ахПпф╗еф╜┐чФиф╗еф╕ЛчЪД

цЦ╣ц│ХцЭех║Фхп╣ф╗еф╛┐ф╜┐ш┐Щф║ЫцГ│ц│ХхПШх╛Чш╛Гф╕║чзпцЮБцЬЙчЫК

1 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцЬЙц▓бцЬЙхУкф║ЫшпБцНоцФпцМБцИЦхРжхоЪцИСчЪДцГ│ц│Х

цЬЙц▓бцЬЙхЕ╢ф╗ЦхПпшГ╜цАзш╛ГщлШчЪДцЦ╣х╝ПцЭешзгщЗКш┐ЩцГЕхЖ╡rdquo

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 74: JOM-Lah FIKIR

66

2 щЧощЧошЗкх╖▒ldquoцИСщЩ╖хЕеф║ЖхУкф╕АчзНцАЭцГ│щЩ╖щШ▒цИСхПпф╗ецАОф╣И

ца╖цГ│хп╣цИСцЫ┤цЬЙх╕охКйхжВцЮЬцЬЙф╕кцЬЛхПЛцИЦх░ПхнйхдДхЬич▒╗ф╝╝чЪД

чК╢хЖ╡цИСф╝ЪхжВф╜ХхКЭхЛЙф╗Цхе╣rdquo

3 х╜Уф╜ахПСшзЙшЗкх╖▒ш┐Зх║жцЛЕх┐ГчЪДцЧ╢хАЩхСКшпЙшЗкх╖▒ldquoцЬАхЭПчЪД

цГЕхЖ╡цШпцАОф╣Ица╖чЪДф╕Нф╝ЪцШпф╕ЦчХМцЬлцЧехРзш┐ШцШпхПпф╗ехдДчРЖчЪД

хп╣хРзшЩ╜ф╕Нх░╜хжВф║║цДПф╜ЖцИСш┐ШхПпф╗ех║Фф╗ШчЪД ndash хБЪх░▒хп╣ф║Ж

щВгцИСчО░хЬицИСхПпф╗ехБЪф║Ыф╗Аф╣И rdquoя╝ИцККцАЭч╗┤ш╜мцНвхИ░шзгхЖ│щЧощвШ

чЪДцибх╝ПшАМщЭЮхПкхБЬчХЩхЬицЛЕх┐ГшАМх╖▓я╝Й

4 х╜УчО░хоЮцШпчЧЫшЛжф╕Фф╕НшГ╜швлцФ╣хПШцЧ╢шпХцГ│цГ│

цИСцШпф╕НцШпхФпф╕АщБнщБЗш┐ЩчК╢хЖ╡чЪДф║║

я╝ИцЮБхПпшГ╜ф╕НцШпф╛ЛхжВшо╕хдЪф║║щГ╜ф╝ЪщЭвхп╣ф╕║ф║║чИ╢цпН

чЪДцМСцИШхТМхЫ░хвГф╜ЖцИСф╗мф╛ЭчД╢шГ╜хдЯф║ТчЫ╕хнжф╣ая╝Й

цЙАхПСчФЯчЪДф║ЛцГЕцЬЙц▓бцЬЙхПпшГ╜цЫ┤ч│Я

я╝ИцЬЙхПпшГ╜ф╛ЛхжВцВгцЬЙщ╝╗хнРш┐ЗцХПчЪДцА╗цпФцВгцЬЙщ╝╗чЩМ

чЪДцЭех╛Чх╣╕ш┐Р ndash хЫацндх║Фшпех┐ГцААцДЯцБйя╝Й

цИСф╗Ош┐Щф║Лф╗╢ф╕нхнжф╝Ъф║Жф╗Аф╣ИхПпф╗ецФ╣ш┐ЫчО░хЬичЪДчК╢хЖ╡

(ф╗╗ф╜Хф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯщГ╜цЬЙхоГхнШхЬичЪДцДПф╣Й)

5 ф╜ачЪДцГ│ц│ХцЬкх┐Ех░▒цШпф║ЛхоЮхЕБшо╕хоГф╗мцплцЧаф╝дхо│чЪДчй┐ш╢К

шДСц╡╖цЧвф╕НцЙзчЭАф╣ЯцЧащЬАхИЖцЮРх░▒хе╜хГПф║СцЬ╡цИЦщ╕ЯхД┐чй┐ш╢Кхдй

чй║ф╕Аца╖хнжф╣ацФ╛цЭ╛ф╛ЛхжВхЕИц╖▒хС╝хР╕шойхд┤шДСхЖ╖щЭЩф╕ЛцЭе

чД╢хРОхЬиш┐Шц▓бчЫ╕ф┐бцИЦхп╣хЫ░цЙ░щЗЗхПЦшбМхКиф╣ЛхЙНщЗНцЦ░цгАшзЖщВгф║Ы

цГ│ц│Хш┐Щх░Жф╜┐цИСф╗мшГ╜хдЯцШОцЩ║хЬ░х║Фхп╣цИСф╗мчЪДцГ│ц│ХшАМф╕НцШп

хЖ▓хКихЬ░хБЪхЗ║хПНх║Ф

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 75: JOM-Lah FIKIR

67

хнжф╣ацДЯцБйх┐лф╣РчФЯц┤╗

цнгхРСх┐ГчРЖхнжчЪДчаФчй╢х╖▓цШ╛чд║цДЯцБйхПпф╗еф╜┐цИСф╗мф║зчФЯх┐лф╣РхТМ

щвДщШ▓хОЛхКЫф╗еф╕ЛцШпф╕Йф╕кчоАхНХчЪДцДЯцБйцЦ╣ц│Хя╝Иф╕ЙцБйя╝Йх╕охКй

цИСф╗мхнжф╣ахжВф╜ХцДЯцБйшо░ш╜╜цИСф╗мчЪДчеЭчжПф╗ехПКчПНцГЬцИСф╗мчЪДф║║

чФЯ

чммф╕АцБй цДЯцБйш║лш╛╣ф╕Аф║Ыщб║х┐ГхжВцДПчЪДф║Л

ш┐ЩщГ╜цШпф╕Аф║ЫцИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕхПСчФЯчЪДф║ЛчЙйчЙ╣хИлцШп

ч╗Пш┐Зф╕АчХкхКкхКЫхРОшАМшО╖х╛ЧчЪДя╝Иф╛ЛхжВшЙпхе╜чЪДцХЩшВ▓

хеЦхнжщЗСцЬЙцДПф╣ЙчЪДх╖еф╜ЬцИРхКЯчЪДф║Лф╕ЪшИТщАВчЪДхо╢х▒ЕцИ┐

ш╜жф╕Уф╕ЪхЬ░ф╜Нч╛Оц╗бчЪДхйЪхз╗чФЯц┤╗ф╣Цх╖зчЪДхнйхнРчнЙчнЙя╝Й

х░╜цГЕф║лхПЧш┐Щф║ЫцИРх░▒хРзх╛ЧхИ░цИСф╗мцЙАцЬЯх╛ЕчЪДцШпф╕Аф╗╢ф╣Рф║Л

цпПхдйх░╜цГЕф║лхПЧцИСф╗мцЙАшО╖х╛ЧчЪДцИРх░▒ф╝ЪшойцИСф╗мчЪДх┐лф╣РхАНхвЮ

чммф║МцБй цДЯцБйф╕Аф║Ых╛Ихе╜ф╜ЖхН┤х╕╕швлцИСф╗мх┐╜чХе

чЪДф║ЛцГЕ

цИСф╗мцИЦшо╕х┐╜чХеф║ЖчФЯхС╜ф╕нф╕Аф║ЫчЪДч╛Охе╜ф║ЛчЙйя╝Иф╛ЛхжВхБех║╖чЪД

ф╜УщнДхЕЕш╢│чЪДщгЯчЙйшИТщАВчЪДхо╢х▒Еф╜Уш┤┤хТМхПпф┐бш╡ЦчЪДхо╢х║н

цИРхСШчнЙчнЙя╝Йф╕ЦчХМф╕Кш┐ШцЬЙх╛ИхдЪчЪДф║║хЬицЙ┐хПЧчЭАхЫачЦ╛чЧЕцоЛ

ч╝║цИШф╣▒ш┤лхЫ░хТМч╝║ф╣ПхЯ║цЬмщЬАц▒ВшАМцЙАх╕жцЭечЪДчЧЫшЛжхИлчнЙ

хИ░цИСф╗мхд▒хО╗ф║Жф╕Аф║Ыф║║цИЦф║ЛчЙйхРОцЙНцЗВх╛ЧчПНцГЬшп╖хЬих╜Уф╕Л

х░▒хЕих┐ГхЕицДПхО╗чПНцГЬф╗Цф╗мхРз

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 76: JOM-Lah FIKIR

68

чммф╕ЙцБй цДЯцБйф║Оф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПф╜ЖхН┤цЬЙхЕ╢чЙ╣цоКцДП

ф╣ЙчЪДф║Л

х░╜чобф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцГЕхПСчФЯф║ЖхЕ╢шГМхРОхН┤шВпхоЪцЬЙчЭАчЙ╣цоК

чЪДцДПф╣ЙхТМхнжф╣аф╗╖хА╝ф╛ЛхжВхЫачЧЕчХЩхМ╗шАМх║╖хдНхРОф╝ЪшойцИСф╗м

цЫ┤хКацЗВх╛ЧчПНцГЬчФЯхС╜хЫащЗНшАГшАМшойцИСф╗мхЖНцмбх░ЭшпХцЧ╢хнжф╣а

х╛ЧцЫ┤хдЪчФЯц┤╗ф╕нцпПф╕Аф╗╢ф║ЛцГЕчЪДхПСчФЯ ф╕Нчобхе╜чОпщГ╜цЬЙчЭА

хоГчЙ╣цоКчЪДцДПф╣ЙчФЯц┤╗ф╕нцЙАхПСчФЯчЪДф╕Аф║Ыф╕НхжВцДПчЪДф║ЛцИЦшо╕

ц▓бцЬЙцпФщвДцЬЯф╕нчЪДцЫ┤ч│Яч│Хя╝Иф╛ЛхжВш┐Шхе╜хПкцВгф╕Кщ╝╗цХПцДЯшАМф╕Н

цШпщ╝╗чЩМш┐Шхе╜хПкхд▒хО╗ф║Жф╕АхП░цЙЛцЬ║шАМф╕НцШпхд▒хО╗ф║Жхо╢ф║║ ш┐Шхе╜

хЬицВгф╕Кх┐зщГБчЧЗхРОшГ╜х╛ЧхИ░шЙпхе╜чЪДц▓╗чЦЧхТМч╛дф╜УцФпцМБф╗ехПКшГ╜ф╕О

хЕ╢ф╗ЦщЭвхп╣хРМца╖щЧощвШчЪДф║║ф╕Аш╡╖хИЖф║лшАМф╕НцШпчЛмшЗкцЙ┐хПЧчЧЫшЛжя╝Й

хПжф╕АчзНчоАхНХшАМцЬЙцХИхЬ░цПРщЖТцИСф╗м

хнжф╣ацДЯцБйчЪДцЦ╣ц│ХцШп

ldquoш░╖цнМ -WWW-щЫЕшЩО rdquo(Google-

WWW-Yahoo)

ш┐ЩцДПхС│чЭАхПНхдНх░ЭшпХldquoцпПхдйцРЬч┤в

я╝И Google я╝Й 3 ф╗╢ч╛Охе╜чЪДф║Л

я╝И Wow Wow Wow я╝Йх╣╢

ф╕Фф╕║цндцмвхС╝ я╝ИYahooя╝ЙrdquoцНвхПешпЭшп┤цИС

ф╗мх░ЭшпХхИ╗цДПхЬ░хЕ│ц│иф╕А ф║ЫчФЯц┤╗ф╕нщб║хИйчЪДф║Ля╝ИцИРхКЯя╝Й

чеЭчжПхПКхЕ╢ф╗ЦцнгщЭвчЪДф║Лф╗╢ф╛ЛхжВф╕АхО╗ц╕бхБЗф║МхоМцИР

ф╕АцЬмф╣жф╕ЙшО╖х╛ЧшАБцЭ┐чЪДчз░ш╡Юч╗Пх╕╕ш┐Щца╖хЬ░ч╗Гф╣ах░Жф╝Ъ

ф┐Гш┐Ых┐ГчРЖхНлчФЯф╗ехПКцПРхНЗх┐лф╣Р

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 77: JOM-Lah FIKIR

69

шодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧхПВшАГш╡ДцЦЩ

ф╣жч▒Н

1 хдзхНлmiddotф╝пцБйцЦп (2007)хе╜х┐ГцГЕцЙЛхЖМцГЕч╗кф╝Ъф╝дф║║

уАИцЭОхНОц░СшпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

2 ф║Юф╝пmiddotшЙ╛хИйцЦп (2002)хИеш╖ЯцГЕч╗кш┐Зф╕НхО╗уАИх╣┐цвЕшК│

шпСуАЙхП░хМЧх╝ашАБх╕ИцЦЗхМЦф║Лф╕Ъ

3 щШ┐х░Фф╝пчЙ╣middotшЙ╛хИйцЦп (2010)шойф╜ах┐лф╣Рш╡╖цЭечЪДх┐ГчРЖшЗк

хКйц│ХуАИцЭОш┐Оц╜о цЭОхнЯц╜ошпСуАЙхМЧф║мф╕нхЫ╜ф║║ц░Схдзхнж

хЗ║чЙИчд╛

ч╜СчлЩ

1 MoodGym хЯ╣шоня╝Иц▒ЙшпнчЙИя╝Й httpsmoodgymanueduau

2шБФхРИцГЕч╖ТцХЩшВ▓ф╕нх┐ГхБЪцГЕч╗кчЪДф╕╗ф║║ httpwwwuceporghkmaster_of_moodindexphp

3 щХ┐цЬЯхд▒чЬа ч╜Сф╕КшодчЯешбМф╕║шЗкцИСц▓╗чЦЧ

httpswwwsleephkcom

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 78: JOM-Lah FIKIR

70

хдзщймф╕нцЦЗшодчЯешбМф╕║ц▓╗чЦЧцЬНхКбцПРф╛ЫшАЕ

щЫкхЕ░шОкхПКхРЙщЪЖхЭб

шТЛщЧУщТЯчбХхгл

цЮЧшОЙшОЙчбХхгл

ч╜ЧщЫкшК│чбХхгл

(ш╜мцНйчВ╣хЕиф║║хПСх▒Хф╕нх┐Г)

httpwwwturningpointorgmy

Tel 03-80638981

хИШшААф╕ЬчбХхгл

цкАщжЩчИ▒х┐ГчжПхИйф╕нх┐Г lyawdonggmailcom

цЭОшЗ┤хЭЗчбХхгл ji_kwanhotmailcom

чОЛф╗ех▓ЪчбХхгл(хД┐члеф╕ОщЭТх░Сх╣┤)

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

цЭОщЫпцАбчбХхгл

хЫ╜члЛхдзхнжхМ╗шНпф╕нх┐Г

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 79: JOM-Lah FIKIR

71

хЕ╢ф╗Цх╖Юх▒Ю

х╜нх╝Аш┤дчбХхгл

цЛЙцЫ╝хдзхнжя╝ИщЬ╣щЫ│цабхМ║я╝Й

цЭишпЧц╢╡чбХхгл Sim Children and Child Heart Clinic Penang

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 80: JOM-Lah FIKIR

72

щ╕гш░в

цИСф╗мшб╖х┐ГцДЯш░вф╗еф╕Лч╜СчлЩцПРф╛ЫцЬмф╣жчЪДчЕзчЙЗф╕ОхЫ╛хГП

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull х░БщЭвхЫ╛чЙЗш┤ншЗк Shuttlestock

httpwwwshutterstockcom

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 81: JOM-Lah FIKIR

73

родрооро┐ро┤

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 82: JOM-Lah FIKIR

74

csslffk

1 KdNdhffk

2 KdDiu

3 rpejid gpiofspd mwpKfk

4 rpejid gpiofisg GhpeJf nfhsSjy

5 vjpHkiwahd vzzqfis khwWk IeJ topfs

6 edwpAss vzzqfs

7 CBT apd Kyk

8 kNyrpahtpYss CBT Nritfs

9 ntspggilahd mqfPfhuk

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

(роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ)

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 83: JOM-Lah FIKIR

75

роорпБройройрпБродрпИ

роиро╛рой роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЖроЪро┐ро░ро┐ропро░роХро│ ро╡ро╛ро┤родродрпБ

ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой роЗроирод рооро┐роХ роорпБроХроХро┐ропрооро╛рой рокрпБродродроХроо роОро┤рпБрод

роЯро╛роХроЯро░ Phang Cheng Kar рооро▒ро▒рпБроо роЯро╛роХроЯро░ Firdaus Mukhtar -

Jom-Lah FIKIR роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роХроЯроирод

роЗрпИрогроЯрпБ родроЪро╛рокродроЩроХро│ро┐ро▓ рокро┐рпИрокро▓роородроЯроиродрпБ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ро╛родро╛рпИ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ роЪро┐роХро┐роЪродроЪ роТро░рпБ ро╡роЯро┐ро╡роо роЕродрой

роЕроЪро▓ рокродро╛роЯроХроХродродро┐ро▓ро┐ро░рпБроиродрпБ роЕродрпБ роЗро░рпБроорпБродрой ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ

рооро▒ро▒рпБроо роорпВродро│ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБ ро▒рокро╛ройро▒ роЙропро┐ро░ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЙро│ро│ро┐роЯроЯ рокро▓ро▒ро╡ро▒рпБ роЙро│ро╡ро┐ропро▓

ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ рокропройрокроЯрпБродродрокрокроЯрпБроо роорпБройро▒ройро▒ро┐ ро╡ро░рпБроХро┐ро▒родрпБ роЗродрпБ ро▒рокро╛ройро▒ родроорогроЯроГрокрпБро▓рокройро╕ ро╡ро┐род рооро▒ро▒рпБроо

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роЪро╛ро░роирод ро╣ро┐рокро▒ройро╛рокродрпИрокро┐ рокро┐ро▒ рокрпБро▓ройрпБрогро░ро╡рпБ

роЪро╛ро░роирод роЪро┐роХро┐роЪродроЪроХро│ рокро▓ ро╡роЯро┐ро╡роЩроХро│ро┐ро▓ рокрогро┐ропро┐ро▓рпБроо

роЗроирод роХрпБро▒ро┐рокрокро┐роЯроЯ рокрпБродродроХроо рокрокро╛родрпБ рокрокро╛ро░рпБро│ роЕродрпБ

роЕро╡роЪро┐ропрооро┐ро▓родро▓ роороЯроЯрпБро▒роо роЙро│ро╡ро┐ропро▓ ро▒роХро╛ро│ро╛ро▒рпБроХро│ роЕроирод

роЕродройро╡ро░рпБроХроХрпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХрпБроо роОроЩроХро│ роЪро┐ро▓

роорпБроХроХро┐роп роОродро┐ро░роородро▒ роОрогрогроЩроХро│ роЪрооро╛ро│ро┐роХроХ роОро│ро┐роп

роЕро▒ро┐ро╡ро╛ро▒ро▒ро▓ роироЯродродрод роХро░рпБродродрпБроХроХро│ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокропройрокроЯрпБродрод ро▒ро╡рогроЯрпБроо роОройрокродрод роироороХроХрпБ

роХро▒ро▒рпБроХрокроХро╛роЯрпБроХроХро┐ро▒родрпБ роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐рой роЕро┤роХрпБ роЕродрпБ роОро│ро┐роп

рокрооро╛ро┤ро┐ропро┐ро▓ рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокро┐ройрокро▒ро▒ рооро┐роХро╡рпБроо роОро│ро┐родро╛роХ

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 84: JOM-Lah FIKIR

76

ро╡ро┤роЩроХрокрокроЯрпБроХро┐ро▒родрпБ роОро│ро┐роп роЙродродро┐роХро│ роЕро▒ро┐роп роЙродро╡рпБроХро┐ро▒родрпБ

роЙро│ро│родрпБ роЗродрпБ рооро┐роХро╡рпБроо ро╡ро┐ро░ро┐ро╡ро╛рой рооро▒ро▒рпБроо роирогроЯ рои роТро░рпБ

родро┐ро▒роирод рооройроо родро╡родродрпБ роироЩроХро│ рокрпБродродроХродродрод рокропройрпБро│ро│

роЗро░рпБрокрокро░роХро│ роЗро╡ро╡родроХ роЙро│ро│ родроиродро┐рпИроо рооройродро┐ро▓ роОро╡ро╡ро╛ро▒рпБ

рокрпБро░ро┐роиродрпБ рокроХро╛ро│ро│ ро▒рооро▓рпБроо родро░роХроХро░родро┐ропро╛роХ роОройро▒рпБ рокрпБро░ро┐роиродрпБ

рокропройрокроЯрпБродрод роЙро│ро│родрпБ роЗроирод роЕро╡роЪро┐ропроо ро▒роирпИроЩроХро│ро┐ро▓

роЗройройрпБроо роорой роЕро┤рпБродродроо роЙро░рпБро╡ро╛роХроХрпБроо роирокро░ро┐роЯроо

роорпБрпИрогрокро╛роЯро╛рой роорпБроЯро┐ропрпБроо ро▒роиро░роородро▒ роЪро┐роиродродрой роЕро▓ро▓

роЗро░рпБроХроХро▓ро╛роо

роорогроЯрпБроо рокродро╛роХрпБрокрокро╛ро│ро░роХро│ роОро┤рпБродродро╛ро│ро░роХро│

ро╡ро╛ро┤родродрпБроХроХро│ роЪроиро▒родро╛ро╖рооро╛роХ ро╡ро╛роЪроХро░роХро│рпБроХроХрпБ ро╡ро╛роЪро┐рокрокрпБ

роЙроЩроХро│ рооройродро┐ро▓ рокрогро┐ропро╛ро▒ро▒ро┐ роЕродро┐роХ роирпБрогрогро▒ро┐ро╡рпБ

рокрокро▒ро▓ро╛роо роироЩроХро│ роЕро▒рокрпБродрооро╛рой рокроЪропродро┐роХродро│ рокроЯро┐роХроХ

роирпБроЯрокроЩроХродро│ рокропро┐ро▒роЪро┐ роТро░рпБ роЪро┐ро▒роирод рооро▒ро▒рпБроо

роЖро▒рпИро╛роХроХро┐ропрооро╛рой роирокро░ рооро╛ро▒ро▒рокрокроЯроЯрпБ

ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░ роЯро╛роХроЯро░ роЕро╕ро╛ро░ Md Zain

рооро░рпБродродрпБро╡ роЙро│ро╡ро┐ропро▓ amp роЗро╡ро╡родроХ рокродрпИрокро┐ро╕роЯ ро▒рокрпИро╛роЪро┐ро░ро┐ропро░

рооройроиро▓ amp роорой роиро▓ родрпБродро▒

рооро░рпБродродрпБро╡роо amp роЙроЯро▓роиро▓роо роЕро▒ро┐ро╡ро┐ропро▓ родрпБродро▒

Universiti рокрпБродрпИро╛ рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ (UPM)

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 85: JOM-Lah FIKIR

77

KdNdhffk

ldquoJom-Lah Fikirrdquo vdw Gjjfk ekJ vzzqfis toptFggjhygt J ekfF edikahfTk cjtpahfTk UfFk J ekfF kpfTk KffpakhdJ Vndiwhy g Gjjfk ekJ kd mOjjjijf FiwjJ kfporrpahd oepiyia

cUthfFk J vspikahf NjhdwpdhYkgt ejg Gjjfk mwptpay Muharrp kwWk Nehkiw cstpay Jiwapy mbggilahf cssJ gy ntspehlLg Gjjfqfs ej jiyggpy

Uffpdwd Mdhy ldquoJOM - LAH FIKIR rdquo vdw Gjjfk gpupjjpNafkhd fhuzqfSffhf cUthffgglLssJ

1 J Rygkhf eilKiw ghpeJiufisg Ghpa itffpwJ

2 J glqfsgt tiwaiwfs kwWk cjhuzqfis csslffp cssJ itfs midjJk ekJ csSH fyhrrhujjpwF njhlHGilaJ

3 ejg Gjjfk ehdF nkhopfspy fpilffpwJ mjhtJ Mqfpykgt kyhankhopgt rPdnkhop kwWk jkponkhop

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 86: JOM-Lah FIKIR

78

ejg Gjjfjij gbjj gpddhgt jpy ghpeJiuffggll fUjJfis eilKiw gLjJk nghOJ cqfshy rpejidfisAk tiuaiwfisAk ifahs KbAk ijg nghUlL ePqfs thofifapy kfporrp miltPhfs

ejg Gjjfk ehiF gFjpfshf gphpffggllssJ-

1 vzzqfisAk kd mOjjjijAk GhpeJfnfhsSjy - rpejid gpiofs

2 vjphkiwahi vzzqfis khwWk IeJ tiffs

3 reNjh khd vzzqfisg gjpT nraa

NtzLk- edwpAss vzzqfs

4 ldquo Jom-Lah Fikir rdquoia GhpeJf nfhstjwfhd ju Kyqfs

Wjpahfgt ekJ Nehahspfs mthfspd Mokhd rpejidfis ekKli gfpheJ nfhzljhygt mtHfSfF ekJ edwpiaj njhptpjJf nfhsfpNwhk J xU kpfTk gzpthd kwWk mwGjkhd mDgtkhFk mjhtJ ehk eprrak edwp w NtzLk jdhy ehk midtUk kd

mikjpahfTk kfporrpahfTk Uffyhk

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 87: JOM-Lah FIKIR

79

роорпБройройрпБродрпИ

ldquocqfspd vzzqfis khwWqfs

hellipcqfshy cyfjij khww KbAkrdquo Nehhkd tpdrdj gPs

kdpjhfspd rpwgghd myyJ gpujjpNaf jpwdfspy xdWjhd Mokhf rpejpff baJJ ekfF

gy edikfis mspffpdwJ J Vnddwhygt ekKila vzzqfspd rfjpfis

ghjpfFk UggpDkgt ekKila czhTfSk

kwWk goff toffqfSk ekKila vzzqfisg ghjpfFkgt mjdhygt vggb mij fzlwptJgt njhlhG gLjJtJ kwWk vzzqfis khwwp mikggJ Kjypait kpfTk KffpakhdJ

ehk vggb jpwdhf mij nraa KbAk Kjyhfgt nfll vzzqfSfF rpy mqfPfhpffggll tbtqfs UffpdwJ vdgij vrrhpfifahf nfhss NtzLk kNdhtpay epGzh gbgt gjJ tbtqfs cssd (rpejid gpiofs) gpdtUk gffqfs rpejid gpiofspd njspthd tphpTiufspd ngahfsgt glqfsgt tiuaiwfs kwWk cjhuzqfis toqFk

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 88: JOM-Lah FIKIR

80

1 fUgG kwWk ntsis rpejid

fUgG klLkjhdh myyJ ntsisah

ро╡родрпИропродро▒ vJ vyyhtwiwAk cssilffpaJ myyJ vJTNk yyhj fzNzhllk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd ntwwp milatpyiynaiwhygt ehd eprrak Njhytp mila NtzLk (ntwwp myyJ Njhytp)

- mts ej Kiw vdfF cjtp

nraatpyiy mts vdfF eyy NjhopNa yiy(eyyJ myyJ nfllJ)

- ej kUeJ vdid gUkdila nrafpwJ it vdfF mwNt cjtp nraatpyiy (J kpfTk cjtpahf Uffpwjh myyJ yiyah)

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 89: JOM-Lah FIKIR

81

2 Kjjpiu

midjJ nghjjhdfSk rkkhf cssdth

ро╡родрпИропродро▒ czikiag gwwp nghJthd Kbit vLffTk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- midjJ ngzfSk Nkhrkhd thfd XlLdhfs

- ehd KwwpYkhf Njhytp milejtd vddhy xU tp ajij l rhpahf

nraa ayhJ - jdpahh kUjJthfs vgnghKJk muR

kUjJthfistpl cahejthfs

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 90: JOM-Lah FIKIR

82

3 epfuww xggpL

Mggpis MuQRld xggpLtJ epahakjhdh

ро╡родрпИропродро▒ xUtiu xUth ehk xggpLkNghJgt mJ epahakww xggpLjyhFk NkYk mJ ekik fPsjhffptpLk

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│ - vdDila ezgd kpfTk jpwikrhyp ehd

Vd kpfTk Kllhsf csNsd - vdDila mzil mayhhpd kfd

fzpjjjpy ldquoArdquo nghwWsshd Mdhy vd

kfNdh vgnghOJk ldquoCrdquo iag ngWfpwhd - gffthjjjpwF KdGgt ehd kpfTk

cwgjjpahf UeNjd Mdhy gnghOJ ehd KwwpYk gadwwtduahf UffpNwd

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 91: JOM-Lah FIKIR

83

4 gpwh kdij mwpjy

J xU tpAfkh

ро╡родрпИропродро▒ kwwthfspd vzzqfisAk kwWk czhTfisAk tpAfk nrajy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- mth mij nrhyytpyiygtMdhy vdid mtUfF gpbfftpyiy vdW vdfF njhpAk

- ahUk mej Nfstpiaf Nflftpyiy vdfF eprrak njhpAk vdJ gilgG kpfTk Nkhrkhf UejJ vdW

- jhjpah kpfTk tUjjkhf njhpfpwhhehd mtUfF Rikahf csNsd vdW mth epidffpwhh vdW vdfF eprrak njhpAk

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 92: JOM-Lah FIKIR

84

5 [hjfk fzpjjy

rPlil vLffhky zLfFs EiseJtpllJ

fpsp ndash mgrFzkh

ро╡родрпИропродро▒ nfll myyJ kpfTk Nkhrkhd vzzqfis AfpggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- ehd eprrak Njhtpy Njhytp mileJtpLNtd

- vdDila gpsisfs vdfF nrtprhaff khlLfpwhhfs vd gpsisfSfF vggbjhd fwgpggJ vdW vdfF njhpatpyiy mthfs fzbgghf Njhytp milthhfs

- lhflh jtwhf ghpNrhjpjJ tpllhh vdwhy vdd elfFk kwWk jtwhd

kUeJfisf nfhLjjhyhelliphelliphelliprpWePufk kwWk ltuy ghjpggilAkh

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 93: JOM-Lah FIKIR

85

6 Nehkiwia jsSggbjjy

ePqfs Rthpy tphpriyjhd ghhffpwPhfsh

ро╡родрпИропродро▒ eyyJ GhpeJtpllJ nfllJ klLk ftdjijr nrYjJjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vd fzth vdid ftdpjJ nfhstjpyiy

- ehd mjphlrhyp ehd vJTk nraatpyiy(Fiwej Rakhpahij)

- ahh NtzLkhdhYk ej Njhtpy Njhrrp

milayhk J mttsT rpwgghdJ yiy

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 94: JOM-Lah FIKIR

86

7 Fww czhT

J midjJk vdJ jtWjhd

ро╡родрпИропродро▒

mjpfkhf ekKila jtWfisf fzLgpbggJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- rka cilath vdid ehNd Fiw wpf

nfhss NtzLk ehd KOikahf flTis tzqftpyiy mjdhyjhd vd FLkgjjpwF nfllit eleJ cssJ

- mhggzpgghd Mrphpah ehd vd khzthfSld mjpf Neuk nrytopff NtzLk Mifahygt mthfs midtUk Njhtpy Njhrrp ngWthhfs

- xU Nehahspgt ehd gad yyhjtdgt ehd vd FLkgjjpwF rpukkhf csNsd ehd vd kUjJthpd Neujij tPzhf nryT nrafpNwd

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 95: JOM-Lah FIKIR

87

8 czhrrp htkhd fhuzqfs

ро╡родрпИропродро▒

tpUkgjjfhj czhTfs kwWk vzzqfis nfhzL KbntLjjy

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- kd mOjjk cilath ehd vej kdepiyapy yiy mjdhy vdfF ntspNa nryy gpbfftpyiy

- gjwwk cilath vdfF gjllkhf UffpwJ fzbgghf mij vddhy nraa KbahJ mjdhy ehd xU Kllhs vdW czUfpNwd

- Nkwfjjpa kUeJfs kpfTk cWjpahdJ ehd kpfTk Nrhhthf csNsd kUjJtiuf fhzgJ KffpakhdJ

yiy

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 96: JOM-Lah FIKIR

88

9 tpyYk nrhwfs - Mdhygt fzbgghfgt Vd

ро╡родрпИропродро▒

eyy rpejidia CfFtpffgt jPhff gaDss gpurridiaj jLff tpyYk nrhwfis gadgLjjf lhJ

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- Vd mggb cssJ mth fllhak vdid kjpff NtzLk

- njhlheJ NflFjygt ehd Vd vgnghOJk ftiyahf csNsd (rpy tpsffqfs UejhYk)

- vdfF eprrak njhpAk ehd ijjhd nraa NtzLk vdWgt

MdhyhelliphellipvgnghOJk gy fhuzqfisr nrhyyp nfhzL cjtpfukhd vijAk nraahky Ujjy

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 97: JOM-Lah FIKIR

89

10 Nehjjpakhf rpejpjjy

Nghjpa Mwwy yiy

ро╡родрпИропродро▒

vyyhtwiwAk nrajgpd vjphghhgGld UfFk vzzqfs

роЙродро╛рпИрогроЩроХро│

- vddhy fllhak midtUfFk cjt

ay NtzLkhellip ehd fllhak midjJ

ghlqfspYk ldquoArdquo ffis vLff NtzLk - ehd KOikahf Fzkila vej tpjkhd

topfisAk czu lhJ

- ehd vd tPlil tplL nryYk NghJ midjJk rhpahf cssdth vdW gyKiw ftdpff NtzLk

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 98: JOM-Lah FIKIR

90

vzzqfis khwwf ba IeJ

topKiwfs

vjphkiw vzzqfis milahsk fhZk jpwd milej gpddhgt ehk mtwiw epthjjpff KbAk mjwF KdghfNt ehk eyy vzzqfisAk gofftoffjijAk toffkhffpf nfhss Ntzlk mjwF ehk jwnghUlL kdNthlljjpy mtwiw epthjjpff NtzLk xU fwgidfFgt mOk Foeijiaj NjjJkNghJ ehk iffnfhsSk jpwd kpfTk KffpakhdjhFk mggb yyhtpllhy ekfF ehNk ntWgG nfhsNthk INah vdNw kPzLk

Kllhs jdkhd vzzqfs NjhdWfpdwdhellipJ

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 99: JOM-Lah FIKIR

91

kd mOjj rpejidgt kwWk Ntjid cilath MlgLjJfpdwJ

eyy vzzqfis ehk milahsk fzl gpddh fPofzl topKiwfis gpdgwwpNdhk vdwhy mit kpfTk Nehkiw rpejidahfTk cWJizahfTk UfFk

1 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfs mjwfhd Mjhuk vdd kwWk ehd vdd rpejpffpdNwd VjhtJ myyJ dDk tphpTdufs Uffpdwjh

2 cqfsplk ePqfNs NflLf nfhsSqfsgt vdd rpejidg gpiofis ehd nfhzLsNsd ehd vggb dDk cjtpfukhd topapy rpejpff KbAk ehd vggb xNu oepiyapy UfFk

ezgDfF myyJ xU rpWggpsisfFk MNyhrid WtJ

3 ePqfs mjpfkhf tUeJkNghJgt filrp

epytuk vddthFk J mttsthf jPikahdJ yiy vjpHfnfhssfbaJ jhd nrsfhpajij VwgLjJk twiwgt ephtujjpff gofpf nfhss NtzLk gnghOJ vddhy vdd nraa KbAk (gpurridfis rkhspff mtwiw fzL mQrf lhJ)

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 100: JOM-Lah FIKIR

92

4 czikia ehk vgnghOJk khww KbahJ Mdhy mtwiw gpujpgypff KbAkgt ehd jdp Msh epiwa Ngh tthNw Foeij tshgjpy gpurridfis vjph nfhsfpdwdh xUth kwwthplk UeJ fwWf nfhsfpNwhk vLjJffhllhf VwgLk myh[p jhNd GwWNeha yiy vdw xggpLjhNd MFk jd gbggpid vddntdwhy vyyh epfoTfSfFk fhuzqfs UfFk

5 fwgidfs ahTk edT myy mtwiw ehk teJ NghFtjwF mDkjpff NtzLkgt NkYk it jwfhypfkhdNjgt rpy nehbfspy fiyeJ nryYk kd mikjpiaf filggpbff NtzLk

vLjJffhllhfgt роорпВrrp gapwrp nraJ

kdij xU epiy gLjj NtzLk mej vzzqfis mtwwpd ekgpfifia nfhzL caphJzHeJ nraygl NtzLk mej rpejidfis ehk rpejpfFk NghJ ehk epjhzkhf rpejpffhky vjhhjjkhf nraygLNthk

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 101: JOM-Lah FIKIR

93

3 - vjphkiw rpejidfis ifahSk роорпВdW

topKiwfs

jtwhd vzzqfis khww NtzLk vdW klLkpyyhkygt mitfs UfFkNghJ ehk reNjh jjpwfhf vzzqfis tshff NtzLk

1 роироЩроХро│ (рокропродродрод) ро╡ро┐ро░рпБроорокродродроХро╛род роОрогрогрооро┐ро░рпБроиродро╛ро▓ рооройроо роЕродроородро┐ропродроЯроп роТро░рпБ роЪро┐ро▓ роЖро┤рооро╛рой роорпВроЪродроЪ

2 роЙрогро░ро╡рпБ (рокропродродрод) рооро▒ро▒рпБроо роироЯродродрод (роЪро╡ро╛ро▓роХродро│ родро╡ро┐ро░роХроХ) роЗродрогроХроХрокрокроЯроЯрпБро│ро│родрпБ роОройро▒рпБ роОрогрогроЩроХро│ (роиро╛рой роЕродрод рокроЪропроп роорпБроЯро┐ропро╛родрпБ роОройрокродрпБ роиро┐роЪроЪропроо) роЕродроЯропро╛ро│роо

3 ро▒рооро▓рпБроо ро▒роиро░роородро▒ рооро▒ро▒рпБроо рокропройрпБро│ро│родро╛роХ роЗро░рпБроХроХ ро▒ро╡рогроЯрпБроо роЕро╡ро░роХро│ роОройро▒рпБ роироо роОрогрогроЩроХро│ рооро╛ро▒ро▒рпБроо 5 ро╡ро┤ро┐роХро│ ро╡ро┐рогрогрокрокро┐роХроХ роорпБропро▒роЪро┐

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 102: JOM-Lah FIKIR

94

edwpawpTss vzzqfs

edwpAss vzzqfs kfporrpia cUthfFk kwWk kd mojjjij jLfFk vdWk NeHkiw cstpay Muharrp fhlLfpwJ ek Mrputhjqfis vzzp edwpAld Uff myyJ thofifia ghuhll fPNo 3 vspa

topfs cssd

1 ek thofif edwhf mikejwF ehk edwp wNtzLk xU cjhuzjjpwF Kiwahd fytp

cjtpjnjhifgt mhjjKss thofif NghJkhd tzpfk thagGgt FbapUff tPLgt njhopy mqfPfhukgt jpUkzk kwWk Foeij ghffpak milejjwF ehk reNjh kilaNtzLk ehk rhjidfs kwWk ntwwpfis miltjwF edwp w NtzLk rphpajhf UejhYk ehk

KOikahf edwp wpfnfhss NtzLk

2 rhp vdwhYk ekgpfifAld VwWfnfhzljwF edwp wNtzLk

ehk XU rpy tp aqfis ekgpfifAld VwW

nfhssNtzLk (cjhuzjjpwF MNuhffpakhd

cly epiy rhggpl NghJkhd czTgt jqFtjwF eyy lk mdghd kwWk Cffkpff

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 103: JOM-Lah FIKIR

95

FLkg cWggpdufs) jpy Nehafs cly FiwghLfs Nghufsgt tWikgt kwWk Fiwthd kdpj mbggil Njitfshy f llgLfpdwd

ahtiuAk kwWk vjhtJ oej gpd ehk tUjjggl lhJ mthfis qNf kwWk

gNghNj reNjh khf itjJfnfhsSqfs

3 xU Nehffjjpwfhf jtW vdW vdwjwF ehk edwp whelliphellipNtzLk

rpy tp aqfs tpUggk yyhky NjhdWk

Mdhy kjpgGkpff gbggpidfis nfhzljhFk

thofifapy vyyhk xU eyy Nehffjjpwfhf elffpwJ rpy tp aqfs jtwhf Ngha Nkhrkhd

epiyia milfpdwJ cjhuzjjpwF роорпВfF

vjpuhf роорпВfF GwWNehaif njhiyNgrpia

oggJ vjpuhf FLkg cWggpdhfis oggJ

kd mOjjjjpwF rpfprir ngWtJgt nghJey cjtp kwWk kd mOjjk cssthfs mDgtjij gfpheJfnfhsSjy vjpuhf jdpikapy f llgLtjhFk

qF dndhU nghJthd kwWk ezwpAss vzzqfshy gaDss topfis

ekfF QhgfggLjJfpwJ ij lsquo Google - www -

Yahoorsquo vdW mioffyhk NtnwhU thhjijapygt

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 104: JOM-Lah FIKIR

96

xU rpy tp aqfs ek thofifapy edwhf

elffpwJ vdW xU myrrpakhd Kawrpia ghhit vLffpdwd ntwwpgt Mrphthjk kwWk gpw rhjfkhd epfoTfs cjhuzjjpwF 1 tpLKiwfF nryYjy 2 Gjjfk vOJtij Kbjjy 3 KjyhspaplkpUeJ ghuhlL ngWtJ

twiw mdwhlk epiwNtwWqfs J

reNjh jjpwF kd Rfhjhujjpd xU gFjpahFk

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 105: JOM-Lah FIKIR

97

CBT ро╡ро│роо

рокрпБродродроХроо

1 Edelman amp Sarah (2013) Change Your Thinking Positive

and Practical Ways to Overcome Stress Negative Emotions and Self-defeating Behaviour Using CBT Sydney South NSW HarperCollins Australia

2 Rosenvald Therrie Tian PS Oei amp Marco Schmidt

(2007) Fight Your Dark Shadow Managing Depression with Cognitive Behaviour Therapy Beachmere Qld Depressionmanagedcom

3 Tian PS Oei (2007) A Group Cognitive Behaviour Therapy

Program for Anxiety Fear amp Phobias Toowong Private Hospital Australia

роЗродрогропродро│роо

1 The MoodGym Training Program httpsmoodgymanueduauwelcome 2 Living Life To The Full httpwwwllttfcom 3 E-Couch httpsecouchanueduaunew_userswelcome01

CBT ndash Cognitive Behavioral Therapy

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 106: JOM-Lah FIKIR

98

рооро▒ро▓ро╖ро┐ропро╛ роЙро│ро│ CBT ро▒роЪродро╡роХро│

роХ рпЗро╛ро▓рпЗро╛ро▓роорокрпВро░ amp роЪро┐ро▓рпЗро╛роЩроХрпВро░

Dr Hjh Firdaus Mukhtar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Zubaidah Jamil Osman Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Dr Siti Irma Fadhilah Ismail

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Mr Joel Low Jia Liang joellow85gmailcom

Effective Living Sdn Bhd httpwwwlivingeffectivelycommyhome

Dr Phang Cheng Kar

Universiti Putra MalaysiaKajang Hospital

Puan Siti Aminah UITM Selayang Hospital

Puan Lee Kuan Shin

Pantai Medical Centre KL

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 107: JOM-Lah FIKIR

99

Dr Mahadir Ahmad Universiti Kebangsaan Malaysia

Ms Low Mi Yen

Ms Chiang Khai Chong Ms Lily Lin

Ms Loh Sit Fong (Turning Point Integrated Wellnes Sdn Bhd)

httpwwwturningpointorgmy Tel 03-80638981

рооро▒ро▒ роорпЗро╛роиро┐ро▓роЩ ро│ро┐ро▓

Dr Lynne Yong Ee Lin

Penang Adventist Hospital

Dr Azizah Othman USM Hospital Kelantan

Dr Rohayah Hussain

Universiti Darul Iman Terengganu

Mr Pheh Kai Shuen Universiti Tunku Abdul Rahman Perak

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 108: JOM-Lah FIKIR

100

рокро╡ро│ро┐рокрокродроЯропро╛рой роЕроЩроХроХро╛рпИроо

роЗроирод рокрпБродродроХродродро┐ро▓ рокрпБродроХрокрокроЯроЩроХро│ рооро▒ро▒рпБроо роХро┐рпИро╛рокро┐роХро╕ рокропройрокроЯрпБродрод ро╡ро┤роЩроХрпБроо рокро┐ройро╡ро░рпБроо роЖройродро▓рой ро▒роЪродро╡роХродро│ роиройро▒ро┐ роХрпВро▒ ро╡ро┐ро░рпБроорокрпБроХро┐ро▒ро▒рой

bull Pixabay httppixabaycom

bull MorgueFile

httpwwwmorguefilecom

bull Wikimedia Commons httpcommonswikimediaorgwikiMain_Page

bull Open Clip Art Library httpopenclipartorg

bull FreeFotocom

httpwwwfreefotocomindexjsp

bull Front cover picture purchased from Shuttlestock httpwwwshutterstockcom

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 109: JOM-Lah FIKIR

101

About the editors Dr Phang Cheng Kar (MD) He received his medical degree from Universiti Putra Malaysia (UPM) and postgraduate training in psychiatry from Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) Hes currently lecturing in the UPM Medical School and practicing as a psychiatrist in the Kuala Lumpur Hospital and Kajang Hospital His research interest is on mindfulness-based psychotherapy He has developed MINDFUL-Gymreg which is a local mindfulness-based cognitive therapy program for stress reduction and wellness Hes also the founder president of the Kuala Lumpur Buddhist Mental Health Association (BMHA)

Dr Firdaus Mukhtar (PhD) Shersquos a senior lecturer and clinical psychologist in UPM Having pratised CBT passionatetly for the past 10 years she is now an Executive Member of the Asian CBT Association (ACBTA) She has published a number of books scientific articles and is actively involved in CBT training at various levels She strongly believes that the core business in dealing with emotional problems is to understand maladaptive thoughts Therefore she hopes that this handy book will not only help a person to start to lsquojomlah fikirrsquo but also to gradually transform them to have better outlook in life

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 110: JOM-Lah FIKIR

102

Donation for publication

The publication of this book for free distribution is made possible through the generous donation from MC Chick (not her real name) amp Family There are not many people out there willing to take you in accept your flaws and love you with no qualms There is nothing out there that is going to provide that unconditional non-judgmental type of love Henceforth my eternal heartfelt gratitude and credit to Lord Buddha for blessing me with two very special Angels - Mummy and Kor Kor (bother) for without their unwavering unconditional and enduring love assurance support and patience I would not be able to walk this journey The road is long but through it Ive found my lifes purpose Where I stand strong and confident TODAY is because of their unrelenting belief in me that everything will work out They made me possible May all the good blessings be upon them and may you find abundance of joy love comfort and happiness in living the moment with your loved ones With metta (loving-kindness) MC Chick

103

Page 111: JOM-Lah FIKIR

103