J Nurs sci Vol 33 No3 July - September 2015
Journal of Nursing Science 45
Effects of Self-management Support Program on Dyspnea and Depression in Patients with Chronic Obstructive Pulmonary Disease*Doungrut Wattanakitkrileart, RN, DNS1, Laaid Jarusombat, RN, MNS2,
Phitak Chaiyakul, MD2, Vetis Pratumsri, MD2
Corresponding Author: Associate Professor Doungrut Wattanakitkrileart, Faculty of Nursing, Mahidol University, Bangkok 10700, Thailand; e-mail: [email protected]* This study was funded by China Medical Board, Faculty of Nursing, Mahidol University 1 Faculty of Nursing, Mahidol University, Bangkok, Thailand2 Puthasothon Hospital, Chachoengsao Province, Thailand
J Nurs Sci. 2015;33(3):45-60
Abstract Purpose: This studied aimed to examine effects of a self-management support program on dyspnea and depression in patients with chronic obstructive pulmonary disease (COPD). Design: A quasi experimental design. Methods: Seventy patients with chronic obstructive pulmonary disease were divided into the experimental and control group with 35 each who had been admitted at a secondary hospital with dyspnea. The experimental group received a self-management support program which comprised self-management education and skills training using a patient-centered approach, family support, home visit and follow up activities. The program was carried out for 8 weeks and evaluated for outcomes at week 4 and week 8. Data were collected through personal data questionnaire, the dyspnea visual analogue scale, and Center for Epidemiologic Studies-Depression Scale (CES-D) questionnaire. Data were analyzed using descriptive statistics, T-test, and Repeated measures ANOVA with between subjects factors. Main findings: Almost all (99.3 percent) of the sample were men and mean age was 68.64 years (SD = 8.99). Experimental and control groups showed no differences in age. Experimental and control groups had no significant difference in dyspnea (F = 3.454, df = 1, p = .067). Mean score of dyspnea in experimental group was significantly decreased when compare with control group only in week 8 (p < .05). Experimental and control groups had significant difference in depression (F = 7.858, df = 1, p = .007). Mean score of depression in experimental group was significantly decreased when compared with control group both in weak 4 and week 8 (p < .05). Conclusion and recommendations: The study findings suggest that the success of a self-management support program for COPD patients depend on patient involvement in self-management planning with supported by family along with effective nurse-patient partnership in patients care.
Keywords: chronic obstructive pulmonary disease, self-management support program, dyspnea, depression
J Nurs sci Vol 33 No3 July - September 2015
Journal of Nursing Science46
J Nurs Sci. 2015;33(3):45-60
ผลของการใชโปรแกรมสนบสนนการจดการตนเองตออาการหายใจลำาบาก และภาวะซมเศราในผปวยโรคปอดอดกนเรอรง*ดวงรตน วฒนกจไกรเลศ, พย.ด.1 ละเอยด จารสมบต, พย.ม.2 พทกษ ไชยกล, พบ.2 เวทส ประทมศร, พบ.2
บทคดยอ วตถประสงค: เพอศกษาผลของการใชโปรแกรมสนบสนนการจดการตนเองตออาการหายใจลำาบากและภาวะซมเศราในผปวยโรคปอดอดกนเรอรง รปแบบการวจย:การวจยกงทดลอง วธดำาเนนการวจย:กลมตวอยางเปนผปวยปอดอดกนเรอรงเขารบการรกษาในหอผปวยอายกรรมโรงพยาบาลระดบทตยภมแหงหนงดวยอาการหายใจลำาบากจำานวน 70 ราย แบงเปนกลมควบคม 35รายกลมทดลอง35รายกลมควบคมไดรบการพยาบาลตามปกตกลมทดลองไดรบโปรแกรมสนบสนนการจดการตนเอง ซงประกอบดวยการใหความรและฝกทกษะพนฐานในการจดการตนเอง และการสนบสนนใหผปวยไดปฏบตกจกรรมการจดการตนเองโดยยดผปวยเปนศนยกลาง รวมกบการสนบสนนใหครอบครวมสวนรวมและตดตามเยยมประเมนผลในสปดาหท4และ8หลงจำาหนายเครองมอทใชในการวจยประกอบดวยแบบบนทกขอมลสวนบคคลแบบประเมนอาการหายใจลำาบากและแบบประเมนภาวะซมเศราวเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงบรรยายการทดสอบทและRepeatedmeasuresANOVAwithbetweensubjectsfactors ผลการวจย: กลมตวอยางเกอบทงหมด(รอยละ99.3)เปนผชายอายเฉลย68.64(SD=8.99)กลมทดลองและกลมควบคมมอายไมแตกตางกนภายหลงการทดลองกลมทดลองมอาการหายใจลำาบากแตกตางจากกลมควบคมอยางไมมนยสำาคญทางสถต(F=3.454,df=1,p=.067)โดยคะแนนเฉลยอาการหายใจลำาบากในกลมทดลองลดลงแตกตางจากกลมควบคมอยางมนยสำาคญทางสถต (p< .05)เฉพาะหลงการทดลองสปดาหท8คะแนนภาวะซมเศราระหวางกลมทดลองและกลมควบคมภายหลงการทดลองมความแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต(F=7.858,df=1,p=.007)โดยคะแนนเฉลยภาวะซมเศราของกลมทดลองเมอครบ4สปดาหและ8สปดาหลดลงมากกวากลมควบคมอยางมนยสำาคญทางสถต(p<.05) สรปและขอเสนอแนะ:โปรแกรมการจดการตนเองในผปวยปอดอดกนเรอรงจะประสบผลสำาเรจไดผปวยจะตองมสวนรวมในการวางแผนจดกจกรรมและครอบครวเปนผสนบสนนโดยพยาบาลทำาหนาทเปนหนสวนในการดแลตนเองของผปวย
คำาสำาคญ: ปอดอดกนเรอรงโปรแกรมสนบสนนการจดการตนเองอาการหายใจลำาบากภาวะซมเศรา
Corresponding Author: รองศาสตราจารยดวงรตน วฒนกจไกรเลศ, คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล บางกอกนอย กรงเทพฯ 10700, e-mail: [email protected] * โครงการวจยนไดรบทนวจยจากกองทน ซ.เอม.บ. คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล 1 คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล2 โรงพยาบาลพทธโสธร จงหวดฉะเชงเทรา
J Nurs sci Vol 33 No3 July - September 2015
Journal of Nursing Science 47
ความสำาคญของปญหา
โรคปอดอดกนเรอรง พบไดรอยละ 7.8 ถง
19.7ของประชากรทวโลกโดยพบในผทไมสบบหร
รอยละ3ถง111ในประเทศไทยสถตปพ.ศ.2556
พบอตราปวย553.63ตอประชากรแสนรายและ
อตราตายเพมขนจาก1.31ในปพ.ศ.2549เปน
5.6ตอประชากรแสนรายในปพ.ศ.25562โดย
คารกษาเมอเกดอาการกำาเรบจะมากกวาในภาวะ
โรคสงบถง 10 เทา3 การดแลในภาวะโรคสงบ
เพอปองกนการเกดอาการกำาเรบจงเปนสงจำาเปน
โรคปอดอดกนเรอรงเปนโรคทปองกนและรกษาได
เกดจากการตอบสนองตออนภาคหรอกาซทเปน
อนตรายของปอด ทำาใหเกดการอกเสบเรอรง
เกดการอดกนของทางเดนอากาศ และปอดอยาง
ถาวรโดยโรคจะมความกาวหนาไปเรอยๆ อาการ
กำาเรบและโรครวมตางๆ กอใหเกดความรนแรง
แตกตางกนในผปวยแตละคนลกษณะทสำาคญของ
โรคปอดอดกนเรอรง คอ มการอดกนการระบาย
อากาศทำาใหมอากาศคงในถงลมการแลกเปลยน
กาซเปนไปไดไมด กอใหเกดอาการหายใจลำาบาก
ในระยะเรมตนของโรคอาการหายใจลำาบากยงจะ
ไมรนแรง ผปวยอาจหายใจลำาบากภายหลงการ
ออกกำาลงกายหนกๆหรอขณะเกดความเครยดท
รนแรงแตเมอโรคกาวหนามากขนอาการอาจเกด
ขนไดแมมกจกรรมเพยงเลกนอย1
อาการหายใจลำาบากมความสมพนธกบภาวะ
ซมเศราและการรบบรการในโรงพยาบาลGiftและ
McCrone4ไดทำาการศกษาในผปวยโรคปอดอดกน
เรอรง 6 ราย อายเฉลย 64 ป พบวาระดบ
คารบอนไดออกไซดคอรตซอลและภาวะซมเศรา
จะเพมขนเมอมอาการหายใจลำาบากรนแรงแตกตาง
จากขณะทมอาการไมรนแรงอยางมนยสำาคญ
การศกษาของMiravitlles และคณะ5 ในผปวย
ปอดอดกนเรอรง836รายพบผปวยมภาวะซมเศรา
รอยละ74.6โดยมอาการระดบปานกลางถงรนแรง
รอยละ51.5ในประเทศไทยดวงรตนวฒนกจไกรเลศ
และคณะ6 ทำาการศกษาในผปวยสงอายโรคปอด
อดกนเรอรงจำานวน100รายพบวากลมตวอยางม
ภาวะซมเศรารอยละ40โดยมภาวะซมเศราระดบ
เลกนอยรอยละ29ระดบปานกลางรอยละ9และ
ระดบรนแรงรอยละ 2 Tze-Pin และคณะ7
ไดทำาการศกษาตดตามผปวยโรคปอดอดกนเรอรง
ทเขารบการรกษาดวยอาการหายใจลำาบากจำานวน
376รายเปนเวลา1ปพบวาผปวยมภาวะซมเศรา
ถงรอยละ44.4และระหวางทตดตามพบวาผปวย
รอยละ15.2เสยชวตและรอยละ53.7กลบเขา
รกษาภายใน1เดอนอยางนอย1ครงและพบวา
ภาวะซมเศรามความเกยวของโดยตรงกบการเพม
อตราเสยชวตและระยะเวลาทรบการรกษาใน
โรงพยาบาล
ผปวยโรคปอดอดกนเรอรงจะตองอยกบโรค
ของตนเองไปตลอดชวตจงตองมความรและทกษะ
พนฐานในการจดการตนเอง เพอลดหรอควบคม
อาการหายใจลำาบาก6ประการประกอบไปดวย
1)การใชยาทถกตอง2)การรบประทานอาหารได
อยางเหมาะสมกบโรคทงชนดปรมาณและความถ
3) การจดใหมความสมดลระหวางการมกจกรรม
การออกกำาลงกายและการพกผอน4)การบรหาร
การหายใจการไออยางมประสทธภาพ5)การหลก
เลยงปจจยเสยงตางๆททำาใหอาการกำาเรบรวมทง
6) การจดการกบความเครยด หรอการฝกผอน
คลายไดอยางเหมาะสม8ความรและทกษะพนฐาน
ดงกลาวเปนองคประกอบทสำาคญของการจดการ
ตนเองในผปวยปอดอดกนเรอรง โดยมเปาหมาย
เพอปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพเพอใหสามารถ
ควบคมอาการในแตละวนได
J Nurs sci Vol 33 No3 July - September 2015
Journal of Nursing Science48
การจดการตนเองเปนชดของกจกรรมประจำาวน
ทผปวยโรคเรอรงทกคนตองปฏบตในการจดการ
ภาวะการเจบปวยของตนเอง เพอคงไวซงคณภาพ
ชวตทดในบรบทและสงแวดลอมของผปวย
แตละคนการจดการตนเองจงตองมหลายรปแบบ
การสนบสนนการจดการตนเอง(self-management
support)เปนรปแบบหนงของการจดการตนเองม
เปาหมายเพอจงใจใหผปวยปฏบตพฤตกรรม
สขภาพดวยตนเองอยางมประสทธภาพและยงยน9
โดยบคลากรทางสขภาพขยายบทบาทจากผให
ขอมล เปนหนสวน (partnership) ในการจดการ
ตนเองของผปวยWagnerและคณะ10นำาแนวคด
การสนบสนนการจดการตนเองไปใชเปนสวนหนง
ในรปแบบการดแลผปวยเรอรง (chronic care
model) โดยระบองคประกอบ4ประการ ทจะ
ทำาใหโปรแกรมการจดการกบตนเองประสบความ
สำาเรจไดแก1)การกำาหนดปญหารวมกนระหวาง
ผปวยและพยาบาลเพอใหผปวยมสวนรวมและจด
ลำาดบความสำาคญของปญหาหรอความตองการใน
การแกปญหา 2) ตงเปาหมายในการแกไขปญหา
ยดหลกความเปนไปไดทจะจดการกบปญหา โดย
ผปวยจะตองมความสมครใจและมสมรรถนะของ
ตนเองในการแกปญหา 3) สนบสนนการ
เปลยนแปลงพฤตกรรมโดยคำานงถงความพงพอใจ
ของผปวย 4) สนบสนนการคงไวซงพฤตกรรมท
เปลยนแปลงในทางทดขน และการมาตดตามการ
รกษาตามนด
งานวจยเชงอภมานโดย Effing และคณะ11
ในผปวยปอดอดกนเรอรงจำานวน 14 เรอง กลม
ตวอยาง1,924รายพบวาโปรแกรมการสอนเพอ
ใหสามารถจดการตนเอง (self-management
education)ซงประกอบดวยการเลกบหรการออก
กำาลงกายและทำากจวตรประจำาวนการใชยาขยาย
หลอดลม การรบประทานอาหารทเหมาะสม
การจดการตนเองเมอมอาการกำาเรบพบวาสามารถ
ลดอาการหายใจลำาบากการกำาเรบและการเขารบ
การรกษาในโรงพยาบาลไดอยางมนยสำาคญและ
Taylor และคณะ12 ทำาการศกษาในผปวยปอด
อดกนเรอรงความรนแรงระดบปานกลางถงรนแรง
จำานวน116รายกลมทดลองไดรบการสนบสนน
การจดการตนเองเปนเวลา7สปดาหดำาเนนการ
โดยผปวยปอดอดกนเรอรง2คนซงไดรบการฝกฝน
และเปนแบบอยางทดในการปรบเปลยนพฤตกรรม
เปนผประเมนความตองการของผปวยกลมตวอยาง
และชวยวางแผนในการจดการตนเอง ตดตามผล
เมอครบ2และ6เดอนพบวาผปวยกลมทดลอง
มการรบรสมรรถนะในการจดการความเจบปวย
ของตนเองและการออกกำาลงกายดขนความวตก
กงวลและภาวะซมเศราลดลงอยางมนยสำาคญเมอ
เปรยบเทยบกบกลมควบคม
การศกษาในผปวยปอดอดกนเรอรงเชงทดลอง
หรอกงทดลองในประเทศไทย สวนใหญศกษาถง
ประสทธผลของโปรแกรมตางๆ ตออาการหายใจ
ลำาบากสมรรถภาพปอดความสามารถในการทำา
หนาทของรางกาย และคณภาพชวต ซงเนนการ
พฒนาโปรแกรมเพอใหผปวยทกคนปฏบตตาม
โปรแกรมทกำาหนดไวแมจะมประสทธภาพในการ
ลดอาการหายใจลำาบากเมอสนสดโปรแกรมแตอาจ
ขาดความยงยน และยงขาดการการศกษาถง
ประสทธผลของโปรแกรมในการลดภาวะซมเศรา
การศกษาครงนผวจยจงพฒนาโปรแกรมการจดการ
ตนเอง โดยใชแนวคดการสนบสนนการจดการ
ตนเองของWagnerและคณะ10เปนกรอบแนวคด
ในการวจยซงเนนผปวยและครอบครวเปนศนยกลาง
มสวนรวมในการกำาหนดปญหาจดลำาดบในการแก
ปญหาและรวมกนหาแนวทางในการจดการปญหา
J Nurs sci Vol 33 No3 July - September 2015
Journal of Nursing Science 49
ซงคาดวานาจะทำาใหผปวยจดการตนเองไดดขน
อาการหายใจลำาบากและภาวะซมเศราลดลง
วตถประสงคของการวจย
เพอศกษาผลของการใชโปรแกรมสนบสนน
การจดการตนเองตออาการหายใจลำาบาก และ
คะแนนภาวะซมเศราในผปวยโรคปอดอดกนเรอรง
สมมตฐานของการวจย
ผปวยโรคปอดอดกนเรอรงทไดรบการดแลโดย
ใชโปรแกรมสนบสนนการจดการตนเอง มอาการ
หายใจลำาบากและคะแนนภาวะซมเศราลดลง
มากกวากลมทไมไดรบเมอสนสดการวจย
วธดำาเนนการวจย
การศกษาครงนเปนการวจยกงทดลอง(quasi
experimental research) โดยเปนการศกษา
เปรยบเทยบ2กลม วด3ครง กอนการทดลอง
หลงการทดลอง4สปดาหและ8สปดาหเนองจาก
การศกษาทผานมา12พบวาโปรแกรมสนบสนนการ
จดการตนเองสามารถประเมนการเปลยนแปลง
ของอาการหายใจลำาบากและคะแนนภาวะซมเศรา
ไดเมอครบ8สปดาห
ประชากรและกลมตวอยาง
ประชากร คอ ผปวยปอดอดกนเรอรง อาย
40 ปขนไป ทเขารบการรกษาในหอผปวย
อายรกรรมชายและหญงโรงพยาบาลระดบทตยภม
แหงหนงซงมเตยงรบผปวย585เตยงมผปวยปอด
อดกนเรอรงเขารบการรกษาในปพ.ศ.2552-2555
จำานวน415,465,397,517รายตามลำาดบ
กลมตวอยาง คอ ผปวยทเขารบการรกษาใน
โรงพยาบาลดวยอาการหายใจลำาบาก สามารถ
ตดตอสอสารได โดยผปวยกลมทดลองตองพกอย
ในพนททสามารถตดตามเยยมได และยนดให
ตดตามเยยมทบานเกณฑในการคดออกไดแกได
รบการวนจฉยวามความบกพรองในการรคดมโรค
ปอดอนๆ เชน มะเรงปอด วณโรคระยะแพรเชอ
หรอมโรคอนๆ ทมผลทำาใหมอาการหายใจลำาบาก
ใชเครองชวยหายใจและมขอจำากดในการเดนและ
ออกกำาลงกายแขน ขา ผวจยเกบขอมลระหวาง
เดอนธนวาคม2552-กมภาพนธ2555
ผวจยกำาหนดขนาดตวอยางโดยใชสตรของ
Rochon13 โดยกำาหนดอำานาจการทดสอบ
(poweranalysis)เทากบ.80ระดบความเชอมน
ทα=.05โดยการคำานวณคาeffectsize=.50
จากงานวจยทผานมาของ Rice และคณะ14 ได
จำานวนกลมตวอยางกลมละ35ราย
เครองมอการวจยประกอบดวย
1.แบบบนทกขอมลสวนบคคลซงประกอบดวย
เพศอายศาสนาสถานภาพสมรสระดบการศกษา
อาชพรายไดความเพยงพอของรายไดการจายคา
รกษาพยาบาลระยะเวลาตงแตไดรบการวนจฉยโรค
จนถงปจจบนความรนแรงของอาการหายใจลำาบาก
ซงประเมนโดยใช The Medical Research
Council(MRC)BreathlessnessScale15โรครวม
ภาวะโภชนาการ ความเครยดจากปญหาใน
ครอบครวและความเครยดจากการเจบปวย
2.แบบวดอาการหายใจลำาบาก Dyspnea
VisualAnalogueScale(DVAS)เปนเสนตรงยาว
100มม. ดานบนสดตำาแหนง 0หมายถง ไมม
อาการเหนอยเลย ดานลางสดตำาแหนง 100
หมายถงมอาการเหนอยมากทสดใหผปวยกำาหนด
อาการเหนอยของตนเองหลงจากทดสอบการเดน
6 นาททนท โดยทำาเครองหมายบนเสนตรงตาม
ความรสกในขณะนนการทดสอบการเดน6นาท
พฒนาขนมาเพอประเมนภาวะการทำาหนาท
J Nurs sci Vol 33 No3 July - September 2015
Journal of Nursing Science50
(functionalcapacity)ในผสงอายปจจบนนยม
ใชในผปวยเรอรงเชนผปวยปอดอดกนเรอรงผปวย
โรคหวใจผปวยโรคหลอดเลอดสมองการใชรวมกน
กบDVASสามารถประเมนการมขอจำากดในการ
ทำากจกรรม16
3. แบบวดความซมเศรา (TheCenter for
Epidemiologic Studies-Depression Scale,
CES-D) ของ Ladloff17 แปลเปนภาษาไทยโดย
ธวชชย วรพงศธร และคณะ18 ประกอบดวยขอ
คำาถามเกยวกบอารมณและพฤตกรรมทเกยวของ
กบอาการซมเศรา20ขอเปนขอคำาถามในเชงบวก
และเชงลบ ผปวยจะถกประเมนวาเหตการณหรอ
พฤตกรรมนนๆเกดขนบอยเพยงใดในชวงสปดาห
ทผานมาโดยขอคำาถามแบงเปน5ระดบคอไมเกด
ขนเลย(นอยกวา1วนในหนงสปดาห)ถงบอยครง
(5-7วนในหนงสปดาห)คาคะแนนรวมมตงแต0-60
คะแนนคะแนนมากกวาหรอเทากบ19 วนจฉยวาม
ภาวะซมเศรา ผวจยไดหาความเชอมนของเครองมอ
กบผปวยปอดอดกนเรอรงจำานวน 70 ราย ไดคา
สมประสทธครอนบาคอลฟา.86
4.โปรแกรมสนบสนนการจดการตนเองผวจย
พฒนาจากแนวคดการสนบสนนการจดการตนเอง
ของ Wagner และคณะ10 ประกอบดวย
1) การประเมนความรและทกษะกอนใหความร
และฝกทกษะในการปฏบตกจกรรม 6 กจกรรม
2) แยกแยะปญหาในการปฏบตกจกรรมแตละ
กจกรรมรวมกนระหวางผปวย ญาต และผวจย
โดยประเมนพฤตกรรมทปฏบตเปนประจำาและ
ความตองการในการปรบเปลยนพฤตกรรมความ
พรอม ความชอบ และอปสรรคในการปฏบต
3) ตงเปาหมายทเปนรปธรรมในกจกรรมแตละ
กจกรรม4) จดลำาดบกจกรรมกอนหลงตามความ
ตองการของผปวยยกเวนทกษะในการใชยาทผปวย
จะตองปฏบตเปนอนดบแรกเพอควบคมอาการ
5) ใหผปวยวางแผนปฏบตกจกรรม โดยระบการ
จดการกบสงทเปนอปสรรคตามสมรรถนะของ
ผปวยในแตละกจกรรม6)สนบสนนใหครอบครว
มสวนรวมในการปฏบตกจกรรมของผปวยการคง
ไวซงพฤตกรรมทเปลยนแปลงในทางทดขน และ
การมาตดตามการรกษาตามนด
5.คมอการดแลตนเองในผปวยปอดอดกน
เรอรงพฒนาโดยผวจยจากการทบทวนวรรณกรรม
และผานการตรวจสอบเนอหาโดยผทรงคณวฒ
เกยวกบโรคปอดอดกนเรอรง3ทานประกอบดวย
เนอหาทครอบคลมกจกรรม 6 กจกรรม ไดแก
การใชยาการรบประทานอาหารการออกกำาลงกาย
การหลกเลยงปจจยเสยงททำาใหเกดอาการ
การบรหารการหายใจการไออยางมประสทธภาพ
และการจดการความเครยด
การพทกษสทธกลมตวอยาง
โครงการวจยไดรบการอนมตใหดำาเนนการเกบ
รวบรวมขอมลและทำาการวจยจากคณะกรรมการ
จรยธรรมการวจยในคนของมหาวทยาลยมหดล
หนงสอรบรองโครงการวจยเลขท COA. No.
MU-IRB2011/060.1503ในการประเมนอาการ
หายใจลำาบากทกครงผวจยดแลผปวยอยางใกลชด
ตลอดเวลา เตรยมเครองมอวดความอมตวของ
ออกซเจน (SpO2) ออกซเจนแคนลา ยาขยาย
หลอดลมตามแผนการรกษา สำาหรบใชในกรณท
ผปวยมอาการกำาเรบซงไมพบเหตการณดงกลาวใน
การวจยครงน
วธเกบรวบรวมขอมล
1.หลงจากไดรบอนญาตจากคณะกรรมการ
จรยธรรมการวจยในคนของมหาวทยาลยมหดลและ
โรงพยาบาลทเกบขอมลผวจยชแจงวตถประสงคและ
ขนตอนในการทำาวจยแกผเกยวของตามลำาดบขน
J Nurs sci Vol 33 No3 July - September 2015
Journal of Nursing Science 51
2.พยาบาลประจำาหอผปวยชแจงโครงการวจย
แกผปวยและญาต หลงจากนนผวจยคดเลอกกลม
ตวอยางทมคณสมบตตามทกำาหนดและสมครใจเขา
รวมโครงการโดยการเกบขอมลในกลมควบคมกอน
กลมทดลองเพอปองกนการปนเปอนของขอมล
เมอครบแลวจงเกบขอมลกลมทดลอง
ผปวยกลมควบคม
กลมควบคมไดรบการประเมนภาวะซมเศรา
ในวนทผปวยมอาการคงท อาการแสดงของโรค
สามารถควบคมได การประเมนทไดจะเปนการรบร
กอนทผปวยเขารบการรกษาในโรงพยาบาล และ
ประเมนอาการหายใจลำาบากในวนจำาหนายออกจาก
โรงพยาบาลการประเมนขณะอยในโรงพยาบาลใช
เปนขอมลพนฐาน เมอมาพบแพทยตามนดหลง
จำาหนายในสปดาหท4และ8ผปวยจะไดรบการ
ประเมนภาวะซมเศราและอาการหายใจลำาบาก
อกครง ผปวยไดรบคมอการดแลตนเองในผปวย
ปอดอดกนเรอรงในวนทจำาหนายออกจาก
โรงพยาบาล เมอสนสดการวจยผปวยกลมควบคม
จะไดรบขอมลเชนเดยวกบทกลมทดลองไดรบ
ผปวยกลมทดลอง
ผปวยกลมทดลองจะไดรบการประเมนอาการ
หายใจลำาบากภาวะซมเศรากอนและหลงจำาหนาย
เชนเดยวกบกลมควบคม หลงจากนนใหการดแล
โดยใชโปรแกรมสนบสนนการจดการตนเอง
ตามแนวคดการสนบสนนการจดการตนเองของ
Wagner,Austin,และVonKorff10 เมอมอาการ
คงทขณะทรบการรกษาในโรงพยาบาลประกอบดวย
1.ผปวยไดรบคมอการดแลตนเองในผปวย
ปอดอดกนเรอรง
2.ผวจยประเมนความรและทกษะกอนให
ความรและฝกทกษะในการปฏบตกจกรรม 6
กจกรรมตามคมอการดแลตนเองในผปวยปอด
อดกนเรอรงไดแก
2.1 ผวจยประเมนทกษะในการใชยาพน
ขยายหลอดลมโดยใชแบบประเมนความถกตองใน
การใชยาขยายหลอดลมทพฒนาโดยผวจยจากการ
ทบทวนวรรณกรรมและเอกสารกำากบยาแตละชนด
ใชประเมนกอนการสอนสาธตและสาธตยอนกลบ
เปนการประเมนขนตอนในการใชยาทงMetered
DoseInhaler(MDI),DryPowderInhalation
(DPI)ถาทำาไมถกตองผวจยสาธตใหผปวยและญาต
ดและใหผปวยและญาตสาธตยอนกลบ
2.2ใหขอมลการรบประทานอาหารท
เหมาะสมกบผปวยการหลกเลยงปจจยเสยงตางๆ
ททำาใหอาการกำาเรบเชนฝนควน
2.3ฝกทกษะใหผปวยหายใจโดยเปาปาก
(pursed lips) และใชกลามเนอหนาทอง
(abdominal breathing) ใหผปวยมสมาธอยกบ
การหายใจจนครบ15นาททำาวนละ3ครงกอน
รบประทานอาหารเชากลางวนเยน
2.4สาธตการออกกำาลงกายและใหผปวย
ปฏบตเมอกลบไปอยบานประกอบดวย1)บรหาร
รางกายซงประกอบดวยการออกกำาลงกายเพอเพม
ความยดหยนโดยการยดเหยยดกลามเนอแขนขา
และออกกำาลงกายดวยแรงตานโดยไมใชอปกรณ
ไดแก การยกแขนขา และใชอปกรณซงไดแก
ขวดนำาหรอถงทรายหนกครงถง 1 กโลกรมหรอ
นำาหนกเทาทสามารถยกไดใชเวลาทงหมด30-45
นาท3ครง/สปดาหผวจยสาธตตามคมอทแจกให
แกผปวยและ2)การเดนบนพนราบ ซงเปนการ
ออกกำาลงกายแบบแอโรบคไมจำากดเวลา หยด
ถาเหนอยใหเดนทกวน
3.แยกแยะปญหาในการปฏบตกจกรรม 6
กจกรรมรวมกนระหวางผปวยญาตและผวจยและ
ประเมนพฤตกรรมทปฏบตเปนประจำาซงขดขวาง
J Nurs sci Vol 33 No3 July - September 2015
Journal of Nursing Science52
การฟนตวเชนดมนำาอดลมสบบหรรวมทงประเมน
ความตองการในการปรบเปลยนพฤตกรรม
ความพรอมความชอบและอปสรรคในการปฏบต
4.จดลำาดบกจกรรมกอนหลงตามความ
ตองการของผปวยยกเวนทกษะในการใชยาทผปวย
จะตองปฏบตเปนอนดบแรกเพอควบคมอาการ
5.ใ ห ผปวย ตงเ ปาหมายทเ ปนรปธรรม
ในกจกรรมแตละกจกรรมเชนปรมาณการสบบหร
ลดลงภายใน 3 เดอน และเลกสบบหรไดภายใน
1 ป และวางแผนปฏบตกจกรรม โดยระบการ
จดการกบสงทเปนอปสรรค ผวจยประเมน
สมรรถนะของผปวยในแตละกจกรรม
6.สนบสนนใหครอบครวมสวนรวมในทก
กจกรรมทจดใหผปวยโดยเฉพาะการใหผปวยและ
ญาตสาธตยอนกลบการใชยาสดพน เพอใหผปวย
และญาตทำาไดถกตอง ซงญาตจะเปนคนกระตน
เตอนใหผปวยใชยาเองไดถกตอง และการมาพบ
แพทยตามนด
7.ตดตามเยยมผปวยทบานหลงผปวยกลบ
บานภายใน 1 สปดาห เพอประเมนสงแวดลอม
ปญหาและอปสรรคในการทำากจกรรมทง 6
กจกรรมและรวมกนหาแนวทางแกไข
8.ตดตามเยยมครงท2และ3เมอผปวยมา
พบแพทยตามนด2และ4สปดาหหลงจำาหนาย
ตดตามเยยมครงท 4 เมอครบ 6 สปดาหหลง
จำาหนายทางโทรศพท เพอประเมนปญหาและ
อปสรรคในทำากจกรรมทง6กจกรรมและรวมกน
หาแนวทางแกไข ถาไมบรรลผลใหเรมแยกแยะ
ปญหาในการปฏบตกจกรรม และวางแผนใน
การปฏบตกจกรรมใหม
9.ทำาการประเมนอาการหายใจลำาบากและ
ภาวะซมเศราเมอผปวยมาพบแพทยตามนด4และ
8สปดาหหลงจำาหนาย
การวเคราะหขอมล
วเคราะหขอมลสวนบคคล โดยใชความถ
รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน
วเคราะหความแตกตางของคะแนนเฉลยอาย
รายได ดวยสถตการทดสอบทแบบกลมอสระ
วเคราะหความแตกตางของคะแนนเฉลยอาการ
หายใจลำาบากและภาวะซมเศรา กอนการทดลอง
ภายหลงการทดลองครบ4และ8สปดาหโดยใช
สถต Repeated measures ANOVA with
betweensubjectsfactorsการวจยครงนความ
แปรปรวนรวมของอาการหายใจลำาบากและภาวะ
ซมเศราไมเปนcompoundsymmetryจงเลอก
การอานผลดวยGreenhouse-Geisser
ผลการวจย
1.ขอมลสวนบคคลพบวากลมตวอยางรอยละ
99.3 เปนเพศชาย นบถอศาสนาพทธ รอยละ
88.57ไมไดประกอบอาชพรอยละ68.57อายเฉลย
ของกลมทดลองและกลมควบคมไมแตกตางกน(M
=68.43,SD=10.55และ68.86,SD=7.28
ตามลำาดบ) กลมทดลองมสถานภาพสมรสรอยละ
68.57กลมควบคมมสถานภาพสมรสรอยละ94.14
จบการศกษาชนประถมศกษา(รอยละ60เทากน)
กลมทดลองและกลมควบคมมรายไดแตกตางกน
อยางมนยสำาคญ (M = 14,065.63, SD =
13,681.22และM=10,861.76,SD=12,195.63
ตามลำาดบ, p = .03) โดยกลมทดลองมรายได
ครอบครวเพยงพอรอยละ62.85และกลมควบคม
มรายไดเพยงพอรอยละ48.57กลมทดลองมความ
รนแรงของอาการหายใจลำาบากระดบ 3 รอยละ
48.47รองลงมาเปนระดบ2รอยละ22.86กลม
ควบคมมความรนแรงของอาการหายใจลำาบาก
ระดบ 2 รอยละ 31.43 รองลงมาเปนระดบ 3
J Nurs sci Vol 33 No3 July - September 2015
Journal of Nursing Science 53
รอยละ 25 ระยะเวลาทเปนโรคไมแตกตางกน
(M=5.20,SD=4.32และM=5.64,SD=
6.35ตามลำาดบ,p=.43)กลมทดลองมโรครวม
รอยละ48.57กลมควบคมมโรครวมรอยละ45.71
สวนใหญเปนโรคความดนโลหตสง รองลงมาเปน
เบาหวาน
จากตารางท 1 เมอพจารณาการทดสอบ
ภายในกลม(testsofwithin-subjectseffects)
พบวา มอทธพลรวมระหวางโปรแกรมสนบสนน
การจดการตนเองกบเวลาซงสงผลตอคะแนนเฉลย
อาการหายใจลำาบากมนยสำาคญทางสถต (F =
4.292,df=1.835,p=.018)คอทงในกลมทดลอง
และกลมควบคมมรปแบบของการเปลยนแปลงของ
คะแนนเฉลยอาการหายใจลำาบากตางกนในกอน
การทดลองหลงทดลองครบ 4 สปดาห และ 8
สปดาหอยางมนยสำาคญทางสถต และเมอเปรยบ
เทยบคาเฉลยรายค(pairwise)โดยวธBonferroni
พบวาคะแนนเฉลยอาการหายใจลำาบากระหวางกลม
ทดลองและกลมควบคมกอนการทดลอง และหลง
ทดลองครบ4สปดาหไมแตกตางกนแตเมอครบ
8 สปดาหมความแตกตางกนอยางมนยสำาคญทาง
สถต(p<.05)(ตารางท2และแผนภาพท1)
ตารางท 1 เปรยบเทยบคะแนนเฉลยอาการหายใจลำาบากกอนการทดลองหลงการทดลองสปดาหท4
และสปดาหท8ระหวางกลมทดลองและกลมควบคมโดยใชสถตวเคราะหความแปรปรวน
แบบวดซำา(n=70)
แหลงความแปรปรวน SS df MS FG p-value
ระหวางกลม
กลม 3280.476 1 3280.476 3.454 .067
ความคลาดเคลอน 64586.190 68 949.797
ภายในกลม
เวลา 75.238 1.835 40.995 .357 .682
เวลาXกลม 903.810 1.835 492.458 4.292 .018
ความคลาดเคลอน 14320.952 124.8 114.751
G=Greenhouse-Geisser,SS=sumsquare,df=degreeoffreedom,MS=meansquare
J Nurs sci Vol 33 No3 July - September 2015
Journal of Nursing Science54
ตารางท 2 เปรยบเทยบความแตกตางคะแนนเฉลย อาการหายใจลำาบากระหวางกลมทดลองและ
กลมควบคม
ตวแปร เวลา กลม ผลตางของ 95% Confident
เปรยบเทยบ คะแนนเฉลย Interval
Lower Upper
Bound Bound
อาการหายใจลำาบาก กอนการทดลอง ควบคม-ทดลอง 3.429 -6.319 13.176
หลงการทดลอง ควบคม-ทดลอง 6.857 -2.377 16.092
สปดาหท4
หลงการทดลอง ควบคม-ทดลอง 13.429* 4.277 22.580
สปดาหท8
*p<.05
แผนภาพท 1 แสดงการเปลยนแปลงของคะแนนอาการหายใจลำาบากกอนการทดลองภายหลง
การทดลองสปดาหท4และสปดาหท8ระหวางกลมควบคมและกลมทดลอง
จากตารางท 3 เมอพจารณาการทดสอบ
ภายในกลม(testsofwithin-subjectseffects)
พบวามอทธพลรวมระหวางโปรแกรมสนบสนนการ
จดการตนเองกบเวลา ซงสงผลตอคะแนนเฉลย
ภาวะซมเศราอยางมนยสำาคญทางสถต(F=4.428,
df=1.347,p=.027)คอทงในกลมทดลองและ
กลมควบคมมรปแบบของการเปลยนแปลงของ
คะแนนเฉลยภาวะซมเศราตางกนในกอนการ
J Nurs sci Vol 33 No3 July - September 2015
Journal of Nursing Science 55
ตวแปร เวลา กลม ผลตางของ 95% Confident
เปรยบเทยบ คะแนนเฉลย Interval
Lower Upper
Bound Bound
ภาวะซมเศรา กอนการทดลอง ควบคม-ทดลอง 2.371 -1.486 6.228
หลงการทดลอง ควบคม-ทดลอง 5.857* 1.814 9.901
สปดาหท4
หลงการทดลอง ควบคม-ทดลอง 6.514* 2.719 10.310
สปดาหท8
*p<.05
ตารางท 3 เปรยบเทยบคะแนนเฉลยภาวะซมเศรากอนการทดลองหลงการทดลองสปดาหท4และ
สปดาหท8ระหวางกลมทดลองและกลมควบคมโดยใชสถตวเคราะหความแปรปรวน
แบบวดซำา(n=70)
ตารางท 4 เปรยบเทยบความแตกตางคะแนนเฉลยภาวะซมเศราระหวางกลมทดลองและกลมควบคม
ทดลองหลงทดลองครบ4สปดาหและ8สปดาห
อยางมนยสำาคญทางสถต และเมอเปรยบเทยบคา
เฉลยรายค(pairwise)โดยวธBonferroniพบวา
คะแนนเฉลยภาวะซมเศราระหวางกลมทดลองและ
กลมควบคมกอนการทดลองไมแตกตางกนแตหลง
ทดลองครบ4สปดาหและ8สปดาหมความแตก
ตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต(p<.05)(ตาราง
ท4และแผนภาพท2)
แหลงความแปรปรวน SS df MS FG p-value
ระหวางกลม
กลม 1267.886 1 1267.886 7.858 .007
ความคลาดเคลอน 10971.94 68 161.352
ภายในกลม
เวลา 60.410 1.347 44.861 1.542 .221
เวลาXกลม 173.514 1.347 128.854 4.428 .027
ความคลาดเคลอน 2664.743 91.568 29.101
J Nurs sci Vol 33 No3 July - September 2015
Journal of Nursing Science56
แผนภาพท 2 แสดงการเปลยนแปลงของคะแนนภาวะซมเศรากอนการทดลองภายหลงการทดลอง
สปดาหท4และสปดาหท8ระหวางกลมควบคมและกลมทดลอง
อภปรายผล
ผลการวจยพบวากลมทดลองมอาการหายใจ
ลำาบากลดลง แตกตางจากกลมควบคมเมอทำาการ
วจยครบ8สปดาหอาจอธบายไดวาการฝกบรหาร
การหายใจทกวนโดยการเปาปากทำาใหมแรงตาน
ของลมหายใจออกในทางเดนหายใจ ถงลม และ
หลอดลมปอดหดตวกลบชาลงลดการฟบแฟบของ
หลอดลมอากาศเขาออกถงลมไดดขน ลดการคง
ของคารบอนไดออกไซด เพมออกซเจนในเลอด
ทำาใหเหนอยนอยลง มกจกรรมไดเพมขน การ
หายใจโดยใชกลามเนอหนาทองรวมดวย ทำาให
กลามเนอกระบงลมแขงแรงขนปอดหดและขยาย
ตวไดดขน อากาศเขาออกถงลมไดดขนเชนกน19
และการใหผปวยมสมาธอยกบการหายใจจะทำาให
รสกผอนคลายซงสามารถลดการกำาเรบของอาการ
หายใจลำาบากได4การศกษาครงนไมพบความแตก
ตางในสปดาหท4ทงนอาจเนองจากกลามเนอทใช
ในการหายใจยงไมแขงแรงพอ สอดคลองกบ
การศกษาของNieldและคณะ20ทำาการศกษาใน
ผปวยปอดอดกนเรอรง 40 ราย โดยใหผปวยฝก
หายใจโดยการเปาปากวนละครงเปนเวลา4สปดาห
พบวาไมสามารถลดอาการหายใจลำาบากไดแตเมอ
ฝกครบ12สปดาหสามารถลดอาการหายใจลำาบาก
ไดอยางมนยสำาคญและZhangและคณะ21ศกษา
ในผปวยปอดอดกนเรอรง60คนทำาการฝกบรหาร
การหายใจทกวนวนละ3ครงครงละ15นาทโดย
การเปาปากขณะหายใจออกเปนเวลา8สปดาห
พบวาทำาใหอาการหายใจลำาบากลดลง
ผลการวจยพบวากลมทดลองมคะแนนภาวะ
ซมเศราลดลงแตกตางจากกลมควบคมอยาง
มนยสำาคญทางสถตหลงการทดลอง 4 และ 8
สปดาห อาจอธบายไดวาผปวยกลมทดลองไดเดน
ออกกำาลงกายทกวน และการออกกำาลงกายแขน
และขาโดยใชและไมใชแรงตานอยางนอยสปดาหละ
3 วน มผอธบายความเชอมโยงระหวางการออก
กำาลงกายกบภาวะซมเศราโดยใชทฤษฎทางชวเคม
J Nurs sci Vol 33 No3 July - September 2015
Journal of Nursing Science 57
สรรวทยาและจตสงคมสรปไดวาการออกกำาลงกาย
นอกจากจะเปนการเบยงเบนผปวยจากอารมณใน
ทางลบ และทำาใหรสกมคณคาในตนเอง (self-
esteem) การออกกำาลงกายทสมำาเสมอ ยงทำาให
ลดการหลงฮอรโมนททำาใหเกดความเครยด22 จง
อาจทำาใหการศกษาครงนผปวยมคะแนนภาวะ
ซมเศราลดลง สอดคลองกบการศกษาของ Paz-
Diaz และคณะ23 ในผปวยปอดอดกนเรอรงทม
อาการรนแรงจำานวน24รายแบงเปนกลมทดลอง
10 ราย กลมควบคม 14 ราย กลมทดลองไดรบ
ความรเรองโรค การสงวนพลงงาน การฝกผอน
คลาย และโปรแกรมออกกำาลงกาย ซงประกอบ
ดวยออกกำาลงกายแขนโดยใชดมเบล20นาทและ
ออกกำาลงกายขา20นาทสปดาหละ3ครงเปน
เวลาทงหมด8 สปดาหประเมนผลกอนและหลง
การทดลองโดยใชแบบประเมนภาวะซมเศราThe
Beck Depression Inventory ประเมนอาการ
หายใจลำาบากโดยใชMedicalResearchCouncil
(MRC)Scaleผลการศกษาพบวาผปวยกลมทดลอง
มคะแนนของภาวะซมเศราและอาการหายใจ
ลำาบากลดลง(p<.01)ความสามารถในการปฏบต
กจกรรมตางๆเพมขน(p<.05)อยางมนยสำาคญ
เมอเปรยบเทยบกบกลมควบคมสอดคลองกบการ
ศกษาของ Harris, Cronkite andMoos24 ได
ทำาการศกษาไปขางหนา 10 ปในผปวยทเรมม
อาการซมเศราจำานวน424รายพบวาผปวยยงม
กจกรรมตางๆมากจะยงมภาวะซมเศรานอยและ
การมกจกรรมจะชวยใหเผชญกบปญหาททำาใหเกด
ภาวะซมเศราไดดขน และการศกษาของ Bratas
และคณะ25ในผปวยปอดอดกนเรอรงจำานวน136
ราย ทมความรนแรงระดบนอยจนถงรนแรงมาก
โดยใหผปวยออกกำาลงกายและการใหความรรวม
ดวย พบวาในสปดาหท 4 ผปวยมระดบคะแนน
ภาวะซมเศราลดลงอยางมนยสำาคญสอดคลองกบ
การวเคราะหเชงอภมานจากงานวจย29เรองกลม
ตวอยางจำานวน2,069รายของCoventryและ
คณะ26พบวางานวจยทมกจกรรมการออกกำาลงกาย
รวมดวยเทานน ทจะทำาใหผปวยมภาวะซมเศรา
ลดลงอยางมนยสำาคญ การศกษาครงน ผวจยได
พฒนาทกษะในการใชยาขยายหลอดลมทำาใหผปวย
ใชยาไดอยางมประสทธภาพมากขนและเยยมบาน
เพอประเมนปจจยเสยงททำาใหเกดอาการกำาเรบ
ปญหาและอปสรรคในการปรบเปลยนพฤตกรรม
โดยผปวยเปนผจดลำาดบความพรอมในการแก
ปญหาดวยตนเองและรวมกนหาแนวทางแกไขเชน
ฝนควน รวมทงสนบสนนใหครอบครวมสวนรวม
อาจทำาใหผปวยมอาการกำาเรบลดลงซงจะเปนการ
ตดวงจรททำาใหเกดภาวะซมเศราลงได5
ขอจำากดในการวจย
การวจยครงนใชระยะการเกบขอมลเปนเวลา
นาน เนองจากมการสญหายของกลมตวอยางโดย
เฉพาะในกลมทดลองแมวาในชวงเวลาทเกบขอมล
จะไมมการเปลยนแปลงแผนการรกษา ไมม
โครงการซงสงผลทำาใหการดแลผปวยเปลยนแปลง
ไปและไมมการแพรระบาด(outbreak)ของการ
ตดเชอระบบทางเดนหายใจทเปนสาเหตสำาคญท
ทำาใหอาการกำาเรบทเดนชดแตอาจมการปนเปอน
ของขอมลหรอปจจยจากแหลงภายนอก ทำาให
ผลลพธทไดอาจคลาดเคลอนไป
ขอเสนอแนะ
ขอเสนอแนะในการนำาผลการวจยไปใช
การนำาโปรแกรมสนบสนนการจดการตนเอง
ไปใชในผปวยปอดอดกนเรอรงควรเตรยมความพรอม
ผปวยตงแตกอนจำาหนายออกจากโรงพยาบาล
ในผปวยทมอาการกำาเรบบอยครงควรมการตดตาม
J Nurs sci Vol 33 No3 July - September 2015
Journal of Nursing Science58
เยยมบานและตดตามผปวยเปนระยะ เพอใหคำา
ปรกษาไดอยางเหมาะสมกบบรบท โดยยดผปวย
เปนศนยกลางและการสนบสนนใหญาตมสวนรวม
ในการจดการตนเองของผปวยจะทำาใหผปวย
จดการตนเองไดมประสทธภาพและยงยน
ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป
ควรมการสมกลมตวอยางโดยศกษาในหอ
ผปวยทมลกษณะคลายคลงกน ทงลกษณะผปวย
และการดแล จดใหเปนหอผปวยทมกลมควบคม
และกลมทดลองแยกกน เพอปองกนการปนเปอน
ของขอมลทใหในกลมทดลองและควรมการตดตาม
ผปวยเปนระยะเพอประเมนความยงยนในการ
จดการตนเอง
เอกสารอางอง (References)
1. GlobalInitiativeforChronicObstructive
LungDisease.Globalstrategyforthe
diagnosis,managementandprevention
ofchronicobstructivepulmonary
disease[Internet].USA:GlobalInitiative
forChronicObstructiveLungDisease,
Inc.;2015[cited2015July10].Available
from:http://www.goldcopd.com/
uploads/users/files/GOLD_Report_
2015_Oct30.pdf
2. BureauofNonCommunicationDisease.
Annualreport2014[Internet].Thailand:
DepartmentofDiseaseControl,Ministry
ofPublicHealth;2014[cited2015July10].
Availablefrom:http://thaincd.com/
document/file/download/paper-manual/
annual2014.pdf(inThai).
3. BlanchetteCM,GrossNJ,AltmanP.
RisingcostsofCOPDandthepotential
formaintenancetherapytoslowthe
trend.AmHealthDrugBenefits.
2014;7(2):98-106.
4. GiftAG,McCroneSH.Depressionof
patientswithCOPD.HeartLung.
1993;22(4):289-97.
5. MiravitllesM,MolinaJ,QuintanoJA,
CampuzanoA,PérezJ,RonceroC.
Factorsassociatedwithdepressionand
severedepressioninpatientswith
COPD.RespirMed.2014;108(11):1615–25.
6.WattanakitkrileartD,JarusombatL,
RattanamongkolkulJ,PokasiriV,
PratumsriV.Depressionandfactors
influencingdepressioninelderly
patientswithchronicobstructive
pulmonarydisease.JNursSci.2010;28(2):
67-76.(inThai).
7. Tze-PinN,NitiM,TanZ,CaOK,OngC,
EngP.DepressivesymptomsandCOPD:
Effectonmortality,hospital
readmission,symptomburden,
functionalstatus,andqualityoflife.
ArchInternMed.2007;167(1):60-7.
8. RegisteredNurses’Associationof
Ontario.Nursingcareofdyspnea:
The6thvitalsigninindividualswith
ChronicObstructivePulmonaryDisease
(COPD)[Internet].Toronto,Ontario:
RegisteredNurses’Associationof
Ontario;2010[cited2014Nov10].
J Nurs sci Vol 33 No3 July - September 2015
Journal of Nursing Science 59
Availablefrom:http://rnao.ca/sites/
rnao-ca/files/Nursing_Care_of_Dyspnea_-
The_6th_Vital_Sign_in_Individuals_with_
Chronic_Obstructive_Pulmonary_
Disease.pdf
9. HealthCouncilofCanada.Self-
managementsupportforCanadians
withchronichealthconditions:Afocus
forprimaryhealthcare[Internet].
Toronto:HealthCouncilofCanada;2012
[cited2014Jan6].Availablefrom:
http://www.healthcouncilcanada.ca/
rpt_det.php?id=372
10.WagnerEH,AustinBT,VonKorffM.
Organizingcareforpatientswith
chronicillness.MilbankQ.1996;74(4):
511-44.
11.EffingT,MonninkhofEM,vanderValkPD,
vanderPalenJ,vanHerwaardenCL,
PartidgeMR,etal.Self-management
educationforpatientswithchronic
obstructivepulmonarydisease.
CochraneDatabaseSystRev.2007Oct
17;(4):CD002990.PubMedPMID:
17943778.
12.TaylorSJ,SohanpalR,BremnerSA,
DevineA,McDaidD,FernandezJL,
etal.Self-managementsupportfor
moderate-to-severechronicobstructive
pulmonarydisease:Apilotrandomized
controlledtrial.BrJGenPract.2012
Oct;62(603):e687-95.doi:10.3399/
bjgp12X656829.PubMedPMID:
23265228;PubMedCentralPMCID:
PMC3459776.
13.RochonJ.Samplesizecalculationsfor
two-grouprepeated–measures
experiments.Biometrics.1991;47:
1383-98.
14.RiceKL,DewanN,BloomfieldHE,GrillJ,
SchultTM,NelsonDB,etal.Disease
managementprogramforchronic
obstructivepulmonarydisease:
Arandomizedcontrolledtrial.
AmJRespirCritCareMed.2010;182(7):
890-6.
15.StentonC.TheMRCbreathlessness
scale.OccupMed(Lond).2008;58(3):226-7.
16.CrinerG.6-minutewalktestinginCOPD:
Isitreproducible?EurRespirJ.2011;38(2):
244-5.
17.RadloffLS.TheCES-Dscale:Aselfreport
depressionscaleforresearchinthe
generalpopulation.ApplPsycholMeas.
1977;1(3):385-401.
18.WorapongsathornT,PandeeW,
TriamchisriS.Constructvalidityofthe
CESDdepressionscale.Journalof
ClinicalPsychology.1990;21(2):26-45.
(inThai).
19.SpahijaJ,deMarchieM,GrassinoA.
Effectsofimposedpursed-lipsbreathing
onrespiratorymechanicsanddyspnea
atrestandduringexerciseinCOPD.
Chest.2005;128(2):640-50.
J Nurs sci Vol 33 No3 July - September 2015
Journal of Nursing Science60
20.NieldMA,HooGWS,RoperJM,SantiagoS.
Efficacyofpursed-lipsbreathing:
Abreathingpatternretrainingstrategy
fordyspneareduction.JCardiopulm
RehabilPrev.2007;27(4):237-44.
21.ZhangZQ,ChenRC,YangQK,LiP,
WangCZ,ZhangZH.Effectsof
respiratorytraininginrelationto
respiratorypathophysiologyon
respiratorymusclefunctionandexercise
toleranceinchronicobstructive
pulmonarydiseasepatients.Journalof
ClinicalRehabilitativeTissueEngineering
Research.2008;12(20):3966-71.
22.KnapenJ,VancampfortD.Evidencefor
exercisetherapyinthetreatmentof
depressionandanxiety.International
JournalofPsychosocialRehabilitation.
2013;17(2):75-87.
23.Paz-DíazH,MontesdeOcaM,LópezJM,
CelliBR.Pulmonaryrehabilitation
improvesdepression,anxiety,dyspnea
andhealthstatusinpatientswithCOPD.
AmJPhysMedRehabil.2007;86(1):30-6.
24.HarrisAHS,CronkiteR,MoosR.Physical
activity,exercisecoping,anddepression
ina10-yearcohortstudyofdepressed
patients.JAffectDisord.2006;93(1-3):
79-88.
25.BratasO,EspnesGA,RannestadT,
WalstadR.Pulmonaryrehabilitation
reducesdepressionandenhances
health-relatedqualityoflifeinCOPD
patients–especiallyinpatientswith
mildormoderatedisease.ChronRespir
Dis.2010;7(4):229–37.
26.CoventryPA,BowerP,KeyworthC,
KenningC,KnoppJ,GarrettC,etal.
Theeffectofcomplexinterventionson
depressionandanxietyinchronic
obstructivepulmonarydisease:
Systematicreviewandmeta-analysis
[Internet].PLoSOne.2013Apr5;8(4):
e60532.doi:10.1371/journal.pone.
0060532.PubMedPMID:23585837;
PubMedCentralPMCID:PMC3621386.
Top Related